Book Title: Shraddhagun Vivaran Bhashantar
Author(s): Jinmandangani, Chaturvijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005223/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 --- zrI zrAGaguNa vivaraNa. bhASAMtara, bhakAzaka, zrI jaina AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguru stuti. sajjhAnAmRtavarSaNe gatamado bhavyAMginAM bhArate, raktaHzudavicAracAru caritaH samyaksadAsaMvRtaH dravyakSetra svabhAvakAlanItiSu AjJAM sadA nirvahana , zrAddhAnAMguNasaMnidhivitaraNe AnaMdasUri stumaH " A bharatakSetramAM bhavya janone nirmaLa paNe satyajJAnarUpa amRta jemaNe siMcyuM che, jeo haMmezAM nimaLa aMta:karaNavALA, sadAcAramAM tatpara ane idriyadamanamAM pravRtta hatA, zrI jinezvaranI dravya, kSetra, kALa ane bhAvarUpa rAjanitinuM pAlana karatA hatA, te zrImad vijayAnaMdasUrine praratuta " zrAddhaguNa vivaraNa' nA prAraMbhamAM stavIe chIe. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyAbhAnidhi zrImavijyAnaMdasUrI. (AtmArAmajI mahArAja ) The Bombay Art Printing Works, Fort. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vorA haThIsaMga jhaveracaMda sIrIza naMbara 1 lo. paramarSi zrI jinamaMDanagaNi viracita, I . che zrAddhapuWvivaraWWASAMtara. ja che. ( jina vacanAmRta mahodadhimAMthI parama gItArtha vacana taraMga bindurUpa zrAvakadharmarUpI kalpavRkSanA uttama guNarUpI punuM daSTAMta yukta vistAra vaDe vivecana.) anuvAdaka, ( pravartakajI mahArAja zrI kAntivijayajI mahArAjanA ziSya) zrImALyunirAja zrI caturavijayajI mahArAja verA haThIsaMga jhaveracaMda bhAvanagara nivAsInI Arthika sahAya vaDe, prasiddha kartA, zrIjaina AtmAna sabhA-bhAvanagara, bhAvanagara-dhI AnaMda prI. presamAM zA. gulAbacaMda lalubhAie chApyuM. vIra saMvata 2442. AtmasaMvata 21. vikrama saMvata 1972. I.sa. 1916. zrI AtmAnaMda jaina graMthamALA naM. 30 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhAlutAM zrAti zRNoti zAsanaM, dhanaM vapedAzu vRNoti darzanam / kRMtatya puNyAni karoti saMyamaM taM zrAvakaM prAhuramI vicakSaNAH / / bhAvA je zraddhALupaNAne dRDha kare, jinezvara bhagavAnanI AjJAne zravaNa kare, zubha kSetramAM dravyane zighra vAve (vyaya kare ) jina darzanane ( samyaktvane) vare, ( Adare), pAponA nAza kare, ane sayama kare, (mana iMdriyAne vaza kare ) temane vicakSaNu purUSo zrAvaka kahe che. zrImadraSTinamanarmANa, ) Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212L WAR: 0 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph PhPh ( zrImAna pravakajI zrIkAntivijayajI mahArAjanA ziSya) 192 eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee Saeeeeeeeeaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaeeeeeeeeeee munirAja zrI catuvijyajI mahArAja ( 11 HIE Dylar are a pal Galviar sai.) PhPh Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph Ph The Bombay Art Printing Works, Fort, Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A upakAra. cha7-7D0%A2-20-chaviDijhaNajha paramakRpALu zAMtamUrti zrImadda haMsavijayajI mahArAja tathA zrImAna paMnyAsajI mahArAja zrI saMpattavijayajI mahArAja zumAre sAta varSa upara A zaheramAM padhAryA hatA, ghaNAMja thoDA divasanI atre sthiratA chatAM te daramyAna A zrAddhaguNa vivaraNa graMtha vyAkhyAnamAM vAMcatA hatA, te vakhate teo sAheba zrAvakavarga mATe A graMthanI eTalI badhI upagitA jaNAvI hatI ane sAthe AjJA karI hatI ke, A zrAvaka upayogI graMthanuM bhASAMtara karAvI A sabhA taraphathI prasiddha thAya te samAjane ghaNuM ja lAbha thaze sAthe A graMthamAM Arthika sahAya ApanAra gRhastha rAhaThIsaMgabhAIjhaveracaMda ne paNa AvA upagI graMthe prasiddha karavA mATe graddhAranA kAryamAM lakSamIne vyaya karavA prasaMgAnusAra upadeza Ape hatuM, je mATe A baMne mahAtmAonA upadezarUpa nimittathI A graMthanI kaMizarUAta karavAnI IcchA thaI, je mATe ukta baMne mahAtmAone aMta:karaNa pUrvaka AbhAra mAnIye chIye. tyArabAda keTaloka samaya vityAbAda ukta gRhastha verA haThIsaMgabhAI jhaveracaMdanI IcchA A graMtha mATe sahAya ApavAnI thatAM tenuM bhASAMtara karAvyuM te pUrNa thayA bAda atre sabhAnA sAmAnya dhArA mujaba te bhASAMtara zrImAna munirAja zrI caturavijayajI mahArAjane sAvaMta tapAsI javA vinaMti karI, je uparathI teozrIe te tapAsatAM te bhASAMtara joIe tevuM mAlama paDayuM nahIM, jethI A sabhAnI namra vinaMtithI ane teozrInI pUrNa lAgaNI hovAthI A graMthanuM bhASAMtara sabhAupara kRpA karI pote Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400220 DijhaScha0i0-cha--04 gosto - 680-4-6% AD--69624 navesarathI karI ApavA mahad kRpA darzAvI. pitAnA jJAna, dhyAna, sajhAya ane munidharmanI kriyA vagere karatAM, temaja te sivAya pATaNanA jena bhaMDArenI pitAnA gurUrAja pravartakajI mahArAja zrI kAntivijayajI mahArAjanI sAthe uddhAra ane vyavasthA karatAM temaja A sabhA taraphathI ane bIjAo taraphathI teozrInI atyaMta lAgaNI ane kALajIthI grathoddhAranA kAryamAM Akho divasamAM ghaNe TAIma teozrIne vyatita thatAM chatAM, uparAMta vakhata laI A mahada graMthanuM bhASAMtara ghaNI ja tasdI laI karI ApI jaina samAja upara mahada upakAra karyo che. AvuM sarala ane suMdara khalanA rahita bhASAMtara teonI kRpA vaDeja prasiddha thayuM che, jethI A sthaLe A sabhA teozrIne aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAne che. ane AvI kRpA teozrInI thavAthI ane sAthe Arthika sahAya ApanAranI IcchAthI te upakAranI nizAnI tarike e mahAtmAne pheTegrApha A graMthamAM ApI kaMI jANumukta thaIe chIe. prasiddha kartA. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vorA haThIsaMgabhAI jhaveracaMda, zrI chaThThI jaina zvetAMbara konapharansanI rIsepazana kamITInA pramukha sAheba, bhAvanagara, ~ ~~ ~ ) - The Bombay Art Printing Works, Fort. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa patrikA. zeTha haThIsaMgabhAi vecaMda yoga. bhAvanagara. Apa vyavahArika sthitimAM zrImAna che. dharmanA ucca saMskArI kuLamAM ApanA janma thayelA heAvAthI te sa MskAranA khaLe, Apane maLela uttama lakSmInA anya anya prasa Mge tIrthayAtrA, UdyApana, pratiSThAmahotsava, jIddhAra, gurUbhakti vagere dha kAryomAM aMta:karaNanA dhArmika utsAhathI sArA vyaya karI Ape yaza prApta karela che; vaLI sAdhI badhu paratvenI ucca lAgaNIne laine zahera bhAvanagaramAM maLela zrI jaina keAnsa vakhate kAmanI sevAnA te uttama kArya mATe Ape udAra hAthathI dravya vAparyuM hatuM, te sAthe jJAnAdvAranA kAryAM upara Apane khAsa prema hAine A zrAdguNa vivaraNa jevA mahAna graMthamAM paNa Ape sArI udAratA khatAvI che; tene laine temaja A sabhA upara paNa puratI prIti dharAveA che tethI A zrAvakapaNAnA guNane dhAraNa karAvanArA ane jayazrInI siddhine ApanArA A apUrva graMtha ApazrIne aNu karIe chIe. prasiddha kai. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SA DEWAYTON ES Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA Inana * pratyeka manuSya potAnA jIvanane uddeza samajI uttama adhikArI thavuM joIe. te adhikAra 625 prApta karyA sivAya A vizALa saMsArasAgaramAM pitapotAnI zakti-anusAra prayatna karIne pratyekane jIvananaukA mATe je mArga kADhavo paDe che, te kADhI zakAtuM nathI. ApaNI pAchaLa anaMtakALa vItelo hoya che ane ApaNe jIvanadazAmAM jema jema AgaLa vadhatA jaIe chIe, tema tema ApaNI samakSa vizALa ane abhedya bhaviSyakALa paNa AgaLa vadhato ja hoya che, evI rIte ApaNI karmoe nImelI maryAdA hoya, tyAM sudhI e jIvanayAtrA cAlatI rahe che, ane aMte kALa ApaNane A saMsAranA mahAna raNAMgaNamAMthI upADI jAya che, paNa te samaye ApaNe mahAna samarAMgaNamAM keTalA vijayI thayA chIe ke parAjita thayA chIe, e vAtano nirNaya ApaNane adhikAraja karAve che. e uttama adhikAra saMpAdana karavAnuM sAdhana guNa che. pratyeka manuSya prANImAM kamanusAra bIjarUpe kiMvA vizeSa spaSTarUpe e guNonI preraNA rahelI hoya che. te guNone jyAre vikAza thAya che, tyAre manuSya jIvananI bhavyatA prakAzI nIkaLe che. kama pugalanA anAdi saMbaMdhathI vicitra vezone dhAraNa karI AtmA A saMsAranI caturvidha gatimAM bhramaNa karyA kare che, temAM jyAre sukarmayoge tene manuSya gati prApta thAya che, tyAre te guNa meLavavAne pUrNa adhikArI thaI zake che. jJAna, darzana ane cAritramaya AtmAnuM vAstavika svarUpa jevAne ane jANavAne je guNonI AvazyakatA che, te guNe manuSya gatimAM sArI rIte meLavI zakAya che. bhagavAna tIWkaree paNa sUtravANImAM eja prarUpaNa karelI che. te upadeze che ke, "A jIva vastutAe zuddha che paNa tenI zuddha dazA karmane lIdhe dabAI jAya che-AcchAdana pAmI jAya che, tethI te svabhAva dazA bhulI jaIne vibhAvadazAmAM AvI paDe che, tethI teNe potAnI parama vIrya sparaNA karI pitAne zuddha svabhAva pragaTa karavo joIe." bhagavAna devAdhidevanA A upadeza uparathI siddha thAya che ke, pratyeka manuSya AtmAe vayaskaraNA karavI joie, e vIrya skaraNA AtmIya guNone laIne ja pragaTa karI zakAya che, ane tethI kharekharI mAnasika unnati meLavI zakAya che. A saMsAranA nitya vyavahAramAM rahIne dharmane adhikAra athavA dhamanI yogyatA prApta karavA mATe tevA ucca guNanI pUrNa AvazyakatA che. manuSyane A saMsAramAM aneka prakAranI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prakRtinA saMsargamAM Avavu paDe che tethI potAne avazya kavya je je vyavahAra hAya temAM je je prakRtinA yAga thAya tenA potAnA vyavahArika kAya jeTalAja sabaMdha rAkhI peAtAnA mukhya nizcayamAM vikSepa thavA devA nahi, ApaNA zubha nizcayane virAdhI evA vicArathI taNAi javA karatAM, ApaNAM zubha vicAramAM anya janA dvArAya tema karavAno yatna rAkhavA, maitrI Adi uttama bhAvanAothI dArAI sarva prANImAtra tarapha vAtsalya prema prasAravA ane sarvopayAgI gRhAvAsamAM rahIne paNa anAsakti rAkhI, samabhAve vartI manuSyajIvanane unnata karatAM javuM, e uttama zikSaNAnA pATha guNa meLavavAthIja prApta karI zakAya che. AhAra, vihAra, vicAra, vAMcana, saMgata, vyavahAra Adi sarva pravRttimAM te uttama guNAno prakAza pADavAmAM Avaze, teA pachI tamAne A viSamaya saMsAra paNa amRtamaya lAgaze, kAi sthAne durAgraha ke anAdaranI muddhi utpanna thaze nahi, krAi priya padArthane abhAve kalerA thaze nahi, parajIvanamAM paNa svajIvana eTale sudhI bhaLI gayelu lAgaze ke anyanA harSa zAkathI tamane harSa zAka thayA vinA raheze nahiM ane zakti-anusAra sarvAMne sahAya karavAnI paNa IcchA thaze. unnata vicAro ane bhavya bhAvanA zuddha thayelA tamArA aMtaHkaraNarUpI darpaNamAM vadhAre spaSTa rIte pratibiMba pAmaze, akasmAta tamane tamArI umadA AzAe ane icchAe pUrNa thatI jaNAze; jena--AgamanA tatvAnu jJAna ane tenA khulAsA svataH prApta thai Avaze, tamArI dRSTija keAi divya prakAre khulI jaze, zaMkA, AkAMkSA, jaDatA, pramAda, Alasya, viSayabhogecchA, mithyAtva, asthiratA, tathA caMcaLatA vagere doSa! tamArAthI dUra raheze, ane bhavya jIvananuM svarUpa prApta karI tame dharmanA pUrNa adhikArI thai zakaze. AvI rIte dhamanI saMpUrNa yAgyatA guNathIja meLavI zakAya che, e vAta sarva prakAre siddha thAya che. have te guNAnu svarUpa kevuM che ? ane te guNA manuSyane tenA jIvanamAM keTalA lAbhakartA che ? te viSenuM savistara ane daSTAMta sahita vivecananuM jJAna pratyeka zrASake saMpAdana karavuM joIe, ane te jJAnane potAnA nirmaLa cAritramAM utAravu joie. tema karavAthI gRhasthAvAsamAM rahelA dharmAdhikArI zrAvakamAM sAMsArika unnatinI, anubhavasiddha dharmakAryanI, nItinA nila kheAdhanI ane chevaTe AtmajJAnanI bhAvanA sphurita thAya che, temaja peAtAnA ucca AzayAnuM ane mahA prabhAvika samakitanuM mahAbaLa paNa pragaTa thAya che. A zrAddhaguNa vivaraNa graMtha upayuSkta sa` mAhAtmyathI bharapUra che. ane gRhastha :thrAvakane dhanA adhikAra prApta karavAmAM je guNInI AvazyakatA che, tene yathArtha rIte batAvanArA che. ane dharmInA adhikArI krANu ? e praznanA yathArtha niya karAvanArA che, jeoe zrAvakapaNAnuM zuddha svarUpa prApta karavA nizcaya karyAM hoya, eTale ke jene ApaNe zuddha zrAvaka kahIe chIe, teo AvA graMthanA prathama pade adhikArI che ane khAsa karIne tevAoneja uddezIne ApaNAM maheApakArI mahAtmAoe AvA graMthA lakhelA che. eTalu ja nahi paNa samAnya sarvopayogI thai zake tema paNa che. AvA graMthA vAMcI, vicArI gRhasthAvAsIe potAnA yathA svarUpane samajI zake che ane pariNAme dhana! pUrNa adhikAri va mAM dAkhala thai zake che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthavarganA ubhaya lekane zreyane sAdhanArA A graMthanI aMdara tenA kartA paramarSi zrI jinamaMDanagaNIe gRhasthadharmanuM pratipAdana karavAne zrAvakanA pAMtrIza guNanuM yathArtha varNana karI batAvyuM che ane prasaMgopAta manana karavA yogya daSTAMto ApI gRhastha jIvananuM parama sAdhya je guNe che, tenuM chaTAdAra khyAna ApeluM che. gRhasthadhama munidharmathI saraLa ane susAdhya che, tethI tenI Adya upayogitA siddha karavAne graMthakAre te upara aneka prakAre ullekha karela che. graMthanA AraMbhamAM zrAvaka zabdanA arthanuM gaurava bhareluM pratipAdana karavAmAM kartAe patAnA pAMDityano prabhAva sArI rIte batAvI Ape che. ane zrAvakanA satya lakSaNe zAstrIya pramANathI uttama prakAre siddha karI batAvyA che. te prasaMge zrAvakadharmanuM svarUpa, dharmopadeza ApavAnI yogyatA ane tenA prakAro hRdayagrAhI datathI evA uttama prakAre darzAvyA che ke, je vAMcavAthI sAmAnya vAcakane paNa te saralatAthI grAhya thaI tema che. dharmanA sAmAnya ane vizeSaevA be prakAra che. samyak vartana e sAmAnya dharma ane bAravratAdirUpa-e vizeSa dharma gaNAya che. temAM sAmAnya dharma hoya te ja vizeSa dharma suzolita thAya che. A lekhamAM kartAe sAmAnya dharmanuM svarUpa darzAvyuM che. ane tenI aMdara gRhastha zrAvakanA guNonuM pratipAdana kareluM che. prathama gRhastha zabdano artha "daiH sada tikRti ruti gRhastha:" eTale strI sAthe ghara mAMDIne rahe te guru kahevAya che. te gRhavyavahAranI sthApanA vaibhavane laIne bane che ane te vaibhava nyAyathI meLavavo joIe. mATe gRhasthanuM prathama lakSaNa thAyadv#vimavaH " ema batAvavAmAM AvyuM che. zuddha vyavahArathI ( nyAya-pramANikapaNAthI) upArjana karelI saMpatti gRhastha ane tenA parivArane sukhakArI thAya che. ane tethI gRhAvAsanA sukho niHzaMkapaNe bhogavAya che. anyAyopArjita saMpatti zaMkA ane bhayanuM sthAna rUpa banI A leka tathA paralokamAM anarthanuM kAraNa thaI paDe che. A viSe graMthakartAe spaSTa vivecana karI ane caritAnuyoganA prAcIna daSTAMtarUpa kathAnake ApI e Adya guNane divya prabhAva sArI rIte darzAvyo che. jenI aMdara gRhasthanA jIvanane ujvaLa ane yazasvI banAvanArA dAnadharma viSe paNa sAro isAro karavAmAM Avyo che. A prasaMge anyAyapArjita dravyanA pariNAmane darzAvanArUM raMkachInuM daSTAMta ghaNuM subodhaka ApavAmAM AvyuM che. ane tene aMge vyavahAra zuddhinuM svarUpa, nyAyanika vRttinuM mAhAsya, devadravyAdikanA bhakSaNathI thatI hAni, zuddha juvyavahAranA prakAra, lakSmInA rogathI buddhinI vicitratA, te saMbaMdhe dhanazreNInuM daSTAMta ApI graMthakAre prathama guNa viSe ghaNuM rasika vivecana kareluM che. gRhastha nyAyapArjita vaibhavavALo hoya paraMtu je tenAmAM ziSTAcArano guNa na hoya to te yogya kahevAya nahi. tethI te pachI "ziSTAcAnI prazaMsA karavA rUpa) bIjA guNanuM varNana ApavAmAM AvyuM che. A upayogI guNanA varNanamAM sadAcAranA lakSaNa ApavAmAM AvyA che ke, jenI aMdara zrAvaka gRhastha lekApavAdane bhaya rAkhavA, garIba-nirAzrita lekane nyAta, jAta ke dharmane bheda rAkhyA vinA uddhAra karavo, bIjAe karelA upakAranI kadara karavI, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dAkSiNyatA rAkhavI, kAinI niMdA karavI nahiM, satpurUSonI praza'sA karavI, vipattimAM dhaiya rAkhavuM, saMpattimAM namra thavu, prasaMge gheADuM khelavuM, kAi sAthe virodha karavA nahiM, aMgIkAra karelu` kA` purUM karavuM, nakAmA kharca karavA nahiM, ha MmezA yogya sthAne kriyA karavI, sArA kAma karavAno Agraha rAkhavA, pramAda cheDI devA, lAkAcArane anusaravuM, ane jamAnA pramANe cAlavuM, A pramANe ziSTAcAranA lakSaNA batAvI te upara kauzAMbI nagarInA dharmapALa ane vasupALa zreSTInuM asarakAraka dRSTAMta ApI e bIjA guNanA varNananI samApti karavAmAM AvI che. gRhastha ziSTAcAra pALanArA hoya paNa jo te vivAha saMbaMdhamAM avicArI thyanI jAya te tenI kula vyavasthAnA bhaMga thaI jAya, tethI te pachI " samAna kula tathA zIlavAlA anya gAtrI sAthe vivAha sabaMdha joDavAnA " trIjo guNa ApavAmAM AvyA che. A guNanA vivecanamAM dhamma ane adharmAM maLI A prakAranA vivAhanuM varNana ApI te prasaMge kulIna kanyAnA lakSaNA tathA vivAhane cAgya vayanu svarUpa pratipAdana karI zrAvaka gRhasthAvAsanA ucca baMdhAraNu sabaMdhe sArA ullekha karavAmAM Avyo che. strI ane purUSanI samAnatAne laIte dharma, zeAbhA, kItti ane A leAkanA sarva sukhA prApta thAya che ane viSamatAne laine kalaha kaleza pramukha doSo utpanna thAya che. A viSe graMthakAre subhadrAnu dRSTAMta ApI te doSanA che citAra ApelA che. A prasaMge zrAvaka kulanI uttama sthiti kevA putrAthI rahe che, te vAta dA~vAne sujAta, atijAta, kunnata ane kulAMgAra e cAra prakAranA putrAnA lakSaNA ApyA che. je uparathI zrAvaka saMsAramAM strIputrAdika parivAranI vyavasthA kevI rAkhavI joie, e vAta sUcavI te sAthe yathAtha gRhiNI zrAvikAnuM svarUpa paNa kahI khatAvyuM che. uttama gRhiNI saMsArane ze!bhAve che ane adhama aMganA gRharAjyane chinnabhinna karI nAMkhe che. te viSaya carcA sAvitrI nAmanI eka halakI strInuM sukhAdhaka dRSTAMta ApavAmAM AvyuM che. A pramANe zrAvaka saMsAranA zikSaNurUpe A trIjo guNu varNavI e viSayane samApta karavAmAM AvyA che. '' kadi zrAvaka gRhastha sunu strInA yAgathI yukta thayA hAya, paraMtu je te pApathI DaratA na hAya te| te yogya gaNAtA nathI, tethI te pachI " pApabhIrU " nAmanA cothA guNunuM vivecana karavAmAM AvyuM che. A guNanA vivecanamAM je purUSa pApabhIrU na hoya te tene ana"nA kAraNa rUpa aneka dusaneA lAgu paDe che. e vAta graMthakAre A guNane aMge darzAvI che. te pachI pApabhIrU gRhasthane kevA lAbhA thAya che, te viSe kuzasthaLa nagaranA vamaLa tathA sahudeva nAmanA e zreSTikumArAnuM dRSTAMta ApI e ceAthA guNane samApta karavAmAM AvyA che. "" kadi gRhastha pApabhIrU hoya paNa jo prasiddha dezAcArathI ulaTI rIte varttatA hoya te te gRhastha dharmAMne yAgya gaNAtA nathI, tethI huM prasiddha dezAcAra " nAmanA pAMcamA guNunuM varNana karI batAvavAmAM AvyuM che. jaina gRhasthe leAka virUddha ke dharma virUddha AcAranA tyAga karavA joie. anyathA te purUSa lokamAnya, yazasvI ane sikA thai zakatA nathI. A prasaMge graMthakAre gRhasthane zikSaNa levA yAgya keTalAeka loka virUddha kAryo gaNAvI temAMthI dUra rahevA sArA upadeza ApelA che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 kadi prasiddha lekacAra pramANe vartato hoya paNa je te gRhasthane paraniMdA karavAnI kuTeva hoya to te upara kahelo guNa niSphaLa thaI jAya che, tethI te pachI keine avarNavAda na belavA rUpa" chaThThA guNane prasaMga saMkSepamAM varNavI batAvyo che. nIca gotra karma bAMdhanArA evAne A guNane vizeSa bodha thavA mATe graMthakAre koI eka vRddha brAhmaNanuM asarakAraka daSTAMta ApeluM che. prasiddha lokAcAra pramANe varte ane paraniMdA parahare chatAM paNa je naThArA gharamAM ane naThArA paDozamAM rahenAra gRhastha hoya te tene aneka prakAranI hAni thAya che, te batAvAne "gRha stha kevA gharamAM ane kevA paDosamAM rahevuM joIe te viSe sAtamA guNanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. ane te viSe giranAra parvata pAse AvelA kuberapuranI aMbikA nAmanI viprapatnine dAkhala ApI naThArA paDozathI kevI hAni thAya che, e siddha karI batAvyuM che. A ja prasaMgane puSTa karavA mATe te pachI AThamA guNa tarIke "satsaMga rAkhavAne upadeza Apele che. ane tene mATe vIrapura nagaranA prabhAkara nAmanA eka viprakumAranuM hRdayagrAhI daSTAMta ApI graMthakartAe sadupadezane ghaNe madhura svAda cakhADyo che. upara kahelA badhA guNa prApta thayAM hoya chatAM paNa je gRhastha mAtApitAne parama bhakta na hoya to te dharmane adhikArI banatuM nathI, tethI "mAtA pitAnI bhakti-sevA karavArU5>> navamo guNa varNavI batAvyo che. A prasaMge graMthakAre saputranA lakSaNonuM sAruM vivecana karI batAvyuM che. ane te upara keTalAeka manoraMjaka dAkhalAo ApI e guNanI upayogitA siddha karI batAvI che. uparyukta sarva guNa prApta thayA chatAM paNa gRhastha pitAnA jIvanamAM sAvaceta rahevAnuM che. keI paNa sthaLa upadrava vALuM jovAmAM Ave te tatkALa tene tyAga karavo joIe. te tyAgane ja dazamA guNa tarIke gaNI graMthakAre "gRhastha kevA dezamAM ane kevA sthaLamAM rahevuM joIe, e viSe sAruM vivecana kareluM che. naThArA sthaLamAM vAsa karavAthI kevI hAni thAya che, te viSe padmapura nagaranA nirvicAra rAjAnuM asarakAraka daSTAMta ApI A guNanI kharI upayogitA siddha karI batAvI che. sArA yogya sthaLamAM vAsa karanAra gRhastha paNa koIvAra niMdita kAryamAM pravRtta thaI jAya che, tethI te pachI "niMdita kAryamAM pravRtti na karavArUpa agIyAramAM guNanuM varNana karavAmAM AvyuM che. A prasaMge ayogya kAryane AraMbha, prajA varga sAthe virodha, belavAnanI sAthe spardhA ane strI jAtine vizvAsa-e cAra je mRtyunA dvAra kahevAya che, te viSe vivecana karI ane ujANI nagarInAga nAmanA brAhmaNanI daSTAMta-kathA ApI graMthakAre A sa. payogI mahAna guNane uttama mahimA varNavI batAvyo che. te pachI svajana, svadeza, jAti ane rAjyane ahitakArI kartavyane aMgIkAra na karavAne bodha Apyo che. ane tethI kevI hAni thAya che, te viSe aneka pramANo ApI sArI rIte pratipAdana karavAmAM AvyuM che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara kahelA badhA guNa prApta karyo hoya te chatAM je pitAnA gharavyavahAranI sthitine vicAra karyA vagara uDAupaNe kharca rAkhe che tenI vyavahAra naukA cAlI zakatI nathI, tethI te pachI ja "AvakanA pramANamAM kharca rAkhavAne bArame guNa varNavI batAvavAmAM AvyuM che. gRhastha upArjana karelA dravyamAMthI kevI rIte vyaya kare ane upayoga kare, te viSe A prasaMge ghaNuM vivecana karI eka paNa zreNInuM asarakAraka daSTAMta ApeluM che. ane vaibhavane ane nusAra kharaca karanAra gRhastha pratiSThA, yaza, puNya, sukha ane saMpatti sArI rIte meLavI pitAnA gRhasthAvAsane sArI rIte dIpAve che, ema pratipAdana karyuM che. gRhastha Acita vyaya karanAra hoya paNa je te gRhasthane chAje tevo veza pahere nahIM te te gRhastha pitAnI pratiSThAne yathArtha jALavI zakato nathI, tethI te pachI graMthakAre vaibhavane anusAra veSa rAkhavAne terame guNa varNavI batAvyo che. A guNane aMge mAMgalyanA svarUpanuM vivecana karI te viSe karNa devanuM manohara daSTAMta ApyuM che. je manana karavA jevuM che. mAMgalya veSathI bAhera svarUpa vaDe suzobhita dekhAte gRhastha buddhinA AMtara svarUpathI rahita hoya te te uttama gaNAtuM nathI, tethI buddhinA ATha guNa meLavavA rUpa caudamA guNanuM varNana karI batAvyuM che. ane te upara nArada ane parvata nAmanA be vidyArthIonuM subodhaka udAharaNa ApeluM che. bAhya ane AMtara svarUpathI yukta thayelo gRhastha je satata dharmazravaNa karate na hoya, to te vRthA jIvanavALo gaNAya che, tethI te guNanI pachI "dharma zravaNa karavArUpa panaramA guNanuM varNana karI te saMbaMdhe maNikAra zreSTI ane sudarzana zreNInA daskRti ApavAmAM AvyA che, je uparathI vAcaka ane zrotA-ubhayanA hRdaya upara dharmazravaNanA mahimAnuM svarUpa pragaTa thaI Ave che. bAhya ane AMtara svarUpanI zuddhivAla gRhastha zrAvaka zAstra zravaNa karatA hoya paNa je te dharmanA sAdhanarUpa ane ciMtAmaNirUpe gaNAtA A manuSya zarIra tarapha upekSA rAkhI AhAra vihAranA niyamo pALI zakato na hoya te te avicArI purUSa gaNAya che, tethI tene mATe saMpAdana karavA yogya "ajIrNamAM bhejanane tyAga ane sakAle bhajana karavArUpa soLamA tathA sattaramA guNanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. ane te viSe dharmanA zAstrIya niyame darzAvavAmAM AvyA che. sarva guNasaMpanna gRhastha gRhAvAsamAM rahIne dharma, artha ane kAma sAdhavA joIe ane pitAne ghera AvelA yogya atithine satkAra karelo joIe. A vAta siddha karavA mATe trivargane sAdhanA karavArUpa" aDhAramA ane be atithinI bhakti karavArUpa" ogaNIzamAM ucca guNonuM graMthakAre sapramANa vivecana kareluM che. trivarganuM vivecana ane ati Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 thinuM svarUpa evA uttama prakArathI varNaveluM che ke, je pratyeka vAcakane manana pUrvaka vAMcavA jevuM che. gRhasthanA dharamAM pAdhyavargamAM kANu kANu Avela che ane te te pratye kevI rIte vavAnuM che, te viSe graMthakAre saMkSepamAM ghaNuM sArUM samajAvyuM che. ane atithi satkAra viSe pratiSTAnapuranA vikhyAta narapati zAlivAhananA subAdhaka prabaMdha ApelA che. vaibhavasa'panna thayelA gRhasthane dhera aneka yogya atithie Ave che, tema nirAzritA Azraya levAne paNa Ave che, temaja tenI salAha levAne dhaNAM yAgya purUSo Ave che, tethI moTAInA abhimAnane lai tenAmAM mithyAgraha rAkhavAnA svabhAva paDI jAya che ane tene laIne nirguNamAM pakSapAta karavAnI pravRtti thai Ave che, tethI graMthakAre te pachI " mithyAbhiniveza tyAga karavArUpa " ane %0 guNamAM pakSapAta karavArUpa '' vIzamA ane ekavIzamA guNunuM svarUpa darzAvyuM che. je uparathI gRhastha dharmanI yogyatAnuM yathArtha svarUpa jANI zakAya che. ,, sAMsArika pravRttimAM aneka jAtanA kAryo thaI Ave che, ane tethI AIvAra Akasmika upAdhio paNa utpanna thAya che, tethI yogya gRhasthe niSiddha deza ane kALanI carcAmAM utaravuM na joie. ane potAnAmAM keTalI zakita che, tenA vicAra karavo joie. jo deza, kALa ane zakitanA vicAra karavAmAM na Ave teA pazcAttApa karavAnA prasaMga prApta thayA vinA rahetA nathI, tethI te viSe " deza ane akALa carcAnA tyAga karavArUpa " ane " sva tathA paranA baLAbaLane jANavArUpa " AvIza ane trevIzamA guNanu khyAna ApavAmAM AvyuM che. temAM baLAbaLa jANuvA upara lakSaNAvatI nagarInA rAjA lakSmaNasainanA maMtrI kumAradevanuM dRSTAMta ApI graMthakAre e guNanI mahattA sArI rIte pratipAdana karI che, y pratyeka gRhasthe trata ane jJAnathI vRddha evA purUSonI sevA pUjA karavI joie ane pAtAne Azraye rahelA poSTa vastu poSaNa karavu joie. te sivAya gRhasthadharmAMnI upayeAgitA siddha thatI nathI. tene mATe " vratadhArI ane jJAnavRddhonI pUjA karavA rUpa ane peASya 1gatuM pASaNa karavA rUpa " cAvIza tathA paccIsamA guNAnI AvazyaktA darzAvI che ane te prasa Mge vratI, vRddha ane peAdhyajanAnA svarUpanuM spaSTIkaraNa sArI rIte karI batAvyuM che. vividha karmonA vilAsavALA saMsArI jIvanamAM gRhasthane kSaNe kSaNe AgAmI anarthAMnI zaMkA rAkhavAnI che ane kAryokAryAMnA vizeSa jJAnane meLavavAnu che. tethI tene mATe lAMe kAle thanAra anadvikanA vicAra karavA rUpa ane vizeSa jANavA rUpa " chavIza ane satyAvIzamA guNonuM svarUpa darzAvelu che. e guNAnA mAhAtmyane pragaTa karavA dhanazreNI ane mumuddhimaMtrInuM rasika dRSTAMta ApavAmAM Avelu che. pratyeka gRhasthe khIjAe karelA upakAranI kadara karavI joie, tema na karavAthI te leAkeAmAM kRtaghna gaNAya che, tethI tenI tarapha lAkA mAnadiSTathI jotAM nathI. je gRhastha kRtana heAya che, te Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapriya thAya che. ane lokapriIti meLavavAmAMja gRhastha jIvananI uccatA gaNAya che, tethI jhaM. thakAre "kRtajJa, ane lekavallabha thavA rUpa" aThayAvIsamA ane ogaNatrIzamA guNo sArA vivecana sAthe darzAvyA che. kRtajJatAnA guNa upara vasaMtapuranA jitAri rAjAne ane lekavalabhapaNunA guNa upara abhayakumAra maMtrIne rasika dRSTAMta ApI, graMthakAre e ubhaya guNanuM gaurava yathArtha pratipAdana kareluM che. gRhastha kRtA ane lokapriya thayo hoya chatAM paNa je tenAmAM lajajA ke dayA na hoya te te nyUnatAvALo gaNAya che. tethI uttama gRhastha lajajA ane dayA dhAraNa karavI joIe, tethI graMthakAre te pachI "salaja ane saMdarya rUpe trIza ane ekatrIzamAM guNonuM yathArtha dirzana karAvyuM che ane tenI puSTine mATe aNahilapurapATaNanA mahArAjA kumArapALanA maMtrI AMbaDa deva ane mahArAjA vikramAdityanA subodhaka daSTAMti ApavAmAM AvyA che. ahiM sudhI gRhasthanA vartana saMbaMdhI guNa darzAvyA pachI graMthakAra tenA AtaguNonuM varNana kahI batAve che ke je guNe gRhastha zrAvakanI mAnasika uccatAne darzAvanArA che. uttama svabhAvanA prabhAvane darzAvanAra gRhastha prathama to saumya-manahara AkRtivALo hovo joIe. darzanIya, ane prasanna mUrti gRhasthanA dekhAva uparathI tenA AMtaraguNo jaNAI Ave che. bhayajanaka AkRtivALA purUSa durgaNI heI lekene ukeganuM kAraNa bane che. tethI graMthakAre "sAmya) nAme batrIza guNa darzAvI rAjA vIravaLanuM AkarSaka daSTAMta ApyuM che. je saumya hoya te paropakArI hovo joIe. tema vaLI paropakAranA guNa vagaranI saumyatA nakAmI gaNAya che, tethI te guNanI pachI ja tetrIzamA guNa tarIke popakArane gaNe che. caM. thakAre A sthaLe paropakAranA mAhAmyane darzAvanAruM sAruM vivecana kareluM che. te guNane AkarSaka banAvavA mATe vikama ane bharata rAjAnA subodhaka daSTAMta ApavAmAM AvelA che. je vAMcavA uparathI pa5kArano abhuta prabhAva vAMcanA jANavAmAM AvI zake che. upara kahelA sarva guNothI yukta thayelA gRhasthane sAMsArika pravRttio viSamaya evA viSaya jALamAM kheMcI na jAya tethI chevaTe "aMtaraMga zatru jevA kAma krodhAdine tyAga karavArUpa" cotrIza. guNa darzAvyo che. te prasaMge e AMtazatruonuM yathArtha svarUpa batAvI graMthakAre gRhasthane ane dhyAtma mArga tarapha vALavAnI sUcanA karI che. ane tenI pachI chevaTe "iMddhine vaza karavArUpa" pAMtrIzamA guNanuM sarvottama digdarzana karAvyuM che. A mahAna aMtima guNene atula prabhAva darzAvavAmAM graMthakAre pitAnuM kharekharuM pAMDitya pragaTa karI batAvyuM che. ane chevaTe A mArgAnusArI pAMtrIza guNo ke jeonuM sevana karavAthI abhyadaya ApanArA aizvaryane prApta karI bhavya purUSa samyakatva sahita nirmala bAra vrata rUpa zrAvakadharmane prApta karI ekSapadanA adhikAriI thaI zake che. ekaMdara A graMtha gRhastha zrAvaka jIvananA mArgadarzaka tarIke bahu upayogI che. A graMthanI mahattA ane upayogitAnA saMbaMdhamAM jeTaluM dhArIe teTaluM kahI zakAya tema che. graMthanI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 zailI bahuja uttama che, te sAthe prasaMge prasaMge AvelA vividha subhASite kaMThastha karavA yogya ane manana karavA yogya che. A graMthanA kartA zrIjinamaMDanagaNI vikrama saMvata panaramA saikAmAM vidyamAna hatA. teo zrI tapAgaccha rUpI kamaLane vikAza karanAra zrI jagacaMdra sUrinA parivAramAM thayelA hatA, teo jaina dharmamAM prakhyAta thayelA zrI samasuMdara sUrinA ziSya hatA, mahAtmA somasuMdasUri bhAratavarSamAM eka sArA vidvAna ane lekhaka gaNAtA hatA. teoe pannApara tathA pratyAkhyAna bhASya upara TIkA racelI che. temaja yogazAstra, upadezamALA, paDAvazyaka tathA navatatva pramukha graMtha para subodhaka TabA racelA che. graMthakAre A graMthanI prazastimAM potAnI gurU paraMparA kramavAra ApI che. chevaTe jaina gRhasthadharmanA prabhAvane pragaTa karanAra ane mArgAnusArIpaNunA mAhAbhyane darzAvanAra A zrAddhaguNa vivaraNane graMtha sarva sAdhami baMdhuonA vAMcavAmAM Ave ane tethI karIne temanAmAM gRhasthAvAsanI uccatAnI, kartavyaniSTha dharmakAryanI, sadAcAra tathA sadvartananA nirmaLa bodhanI ane paraMparAe adhyAtma jJAnanI bhAvanAo rita thaI Ave temaja guhAvAsanA ucca AzayonuM ane kharekhara jainatatvanuM mahAbala pragaTa thaI Ave evA hetuthI A mahAna graMtha prasiddha karavAmAM Avyo che. A zrAddhagaNa vivAraNa mULa graMtha paNa munirAjazrI haMsavijayajI mahArAjanA upadezAnusAra Arthika sahAya maLavAthI pravartakajI mahArAjazrI kAtivijayajI mahArAjanA ziSya munirAjazrI caturavijayajI mahArAje tenI bIjI prata ekaThI karI meLavI, zedhI chevaTe mupha vagere tapAsI ApavAmAM je kRpA darzAvI ke jene laIne te mULa graMtha paNa ame prasiddha karI zakyA chIe. A graMthanA bhASAMtaranI yojanA uttama prakAre karavAmAM AvI che. mULa kartAne Azaya samajI zakAya tema na zailIne anusarI arthane ullekha karavAmAM Avyo che. banatI rIte saralatA ane sugamatA rAkhavAmAM AvI che. ame AzA rAkhIe chIe ke, pratyeka jaina gRhasthane upayogI evo A graMtha dareka jaina kuTuMbamAM AdaraNIya thayA vinA raheze nahIM. je ema thaze te kartAne, anuvAdakano ane prakAzakane zrama sarva prakAre saphaLa thayeluM gaNAze. zahera bhAvanagaramAM saM. 1964nI sAlamAM ApaNI zrI jena vetAMbara konpharansanuM chaThuM adhivezana karavAmAM AvyuM te vakhate A mahAna pariSaddane tamAma kharca A zaheranA agragazya gRhastha verA haThIsaMgabhAI jhaveracaMde Apela hato, ane bhAratavarSanA zrIsaMdhanI yathAzakti bhakti karI hatI. te mAMgalika kAryanI khuzAlImAM A sabhAne rUA. 1000) eka hajAranI rakama jJAnano uddhAra karavA nimitte graMthamALA (sIrIjha) mATe bheTa ApavAnI IcchA jaNAvelI te mujaba sabhAe dhArAnI rUie A graMtha temanI sIrIjhanA prathama puSpa tarike chapAvI prasiddha karyo che. AvI rIte AvA upayogI graMthane prasiddha karI zAnaddhAra karavAnA ucca kAryo karavAne mATe Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 pitAne udAra hAtha laMbAvI manuSya janmanuM sArthaka karanAra ukta Arthika sahAya ApanAra gRhasthane dhanyavAda ApavAmAM Ave che, ane tenuM anukaraNa karavAnuM zubha pagaluM bharavA anya baMdhuone sucanA karavAmAM Ave che. sadarahu graMthanI zuddhine mATe yathAzakti prayatna karavAmAM Avyo che chatAM daSTidoSathI ke presaSathI keI paNa sthaLe skUlanA jaNAya te kSamA yAcIe chIe. AtmAnaMda bhavana. vIra saMvata 2442, Atma saMvata 20. | vikrama saMvata 1972. zrImAnmahAvIra prabhunI janma tIthI. gAMdhI vallabhadAsa tribhuvanadAsa, zeTha harajIvanadAsa dIpacaMda. sekreTarIo. " - Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha haThIsaMgajhaveracaMda hovAnuM saMkSipta jIvana caritra. vAra haThIsaMga jhaveracaMdano janma kAThIyADamAM prakhyAta zahera bhAvanagaramAM saMvata 1916 nA kArataka vadI ekAdasIne roja thayuM che. teo jAte vizAzrImALI vaMza ane janma vaNIka heIne temanuM kuTaba verAnA aTakathI oLakhAya che. gehilakuvRttAMta. LanA (A rAjyanA) Adya mahArAjazrI bhAvasiMhajIe jyAre bhAvana gara zahera vasAvyuM te vakhate vaheArA kuTuMbanA pUrvaje te zaheranuM raNa bAMdhavAmAM sAmela hatA. prathama zeTha hemajI kuMvarajI nAme eka gRhastha rAdhanapurathI kAThIyAvADamAM AvelA hatA. temanI sAthe varatejathI nemA horAne Adya mahArAja bhAvasiMhajIe ghaNuM sanmAna sAthe bolAvI bhAvanagara zaheramAM vasAvyA hatA. temaNe bhAvanagaramAM rahI pitAnI vyApAra kaLA khIlavI hatI. nemA herAne bhANajI ane devazI nAme be putra thayA hatA. temAM bhANajI ne gAMgajI ane bhaNu nAme be putro thayA hatA. e cAre zAkhAomAMthI vorA vaMza vRddhi pAmyo che; jemanA nivAsathI bhAvanagaramAM baherAzerIne nAme e sthaLa adyApi prakhyAta che. gAMgajInA putra hemA verA tathA devasI vorAnA putra savacaMda vorAe potAnA vyApAra kaLAthI sArI khyAti saMpAdAna karI bhAvanagaranA sarve vyApArImAM agra padavI meLavI hatI. jinAlaya jaina upAzraya vagere je bhAvanagaramAM thayelA che, temAM agra bhAga A baherA kuTuMbane ja che. dhArmika ane vyApArika unnatine saMpAdana karanAra hemajI vorAne jyacaMda, suracaMda ane karazana nAme traNa putro thayA hatA. teomAM vacalA putra suracaMdane jazarAja ane jhaveracaMda nAme be putro thayA hatA. teomAM je jhaveracaMda baherA A jIvanavRtAMtanA nAyaka haThIsaMgabhAInA pitA thAya che. temanA pitAmaha suracaMda vorAnuM siddhatirtha-pAlItANAmAM vikhyAta dirA kuTuMbanA vAlajI gaNezanI putrI jhINabAI sAthe lagna thayuM hatuM. te parama zrAvikA jhINIbAinA Agamana pachI suracaMda zaherAnI samRddhimAM ghaNo vadhAro thayo hato. ane dhArmika kAryo karI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 suracaMda vhArAne rAjamAna ane saMdhamAna ane saMpAdAna thayAM hatA ane bhAvanagaranA samagra sadhanA teo nAyaka banyA hatA. suracaMda vaheArAnA svargavAsa pachI jyeSTa pUtra jazarAja bhArA, laghu pUtra jhaveracaMda vhArA ane bhrAtA bhAvanagaranA sadhanI agra padavI para AvyA hatA. teo baMnemAM uttama prakAranA bhAtRbhAva hatA. zrAvaka janmanI sArthakatA karavAne temaNe aneka prakAranAM dharmakAryo karyo hatAM ane jaina dharmanA udyotamAM atizaya vRddhi karI hatI. vArA haThIsaMgabhAinI mAtAnu nAma lAdhIbAI hatu. je vikhyAta kuTuMbavALA zAM. kalyANajI tejazInAM putrI thatAM hatAM. temanA udarathI traNa putrIo upara zeTha haThIsagabhAInA janma thayA hatA. mAtApitAnA lADamAM ucharelA vArA haDIsa'gabhAie pitAnA Azraya nIce rahI gujarAtI bhASAnuM sAmAnya jJAna meLavI temaNe potAnI vepAra vidyA upara sArUM dhyAna ApyuM hatuM. paraMparAthI dharmanA sa MskAra pAmelA hovAthI temaja zuddha deva, gurU, dharmane mAnanArA potAnA kuTuMbanA sahavAsathI zeTha haThIsagabhAi paNa deva, gurUdharma pratye sArA prema dharAve che, ane te sAthe vepAra kaLAnI sArI tAlIma lai potAnI peDhInA sarva kAryamAM sArI praviNatA paNa saMpAdana karela che. tene vaLAnA metA veArA haThIsagabhAine temanAM eka prathamanAM patni svargavAsI jhulImA ke jee bhAvanagaranA zeTha bhANujI bhImajInAM putrI hatAM. tene harakAra nAme eka putrI che. kuTuMbamAM zeTha gulAkhacaMda jIvAbhAInA jyeSTa putra durlabhajI vere ApelAM che. putrIo ane be putra che, moTI putronuM nAma vijrakAra ane putrIo che. ane putranuM nAma prabhudAsa vagere be putrA che. motIne kaMipaNu pharajaMda nathI. nAnI putrInuM nAma hAlanI e strIo temane hAla cAra raMbhA vagere cAra dIvALI tathA zeTha haDIsaMgabhAi jyAre yogya vayamAM AvyA, tyAre temanA taraphathI jaina dharmane udyota karanArAM ghaNA kAryo thayelAM che. temanuM kuTuMba bhAvanagaranA jaina saMdhamAM je dharma aneyAtrAo. vikhyAti pAmeluM che, tenuM kAraNa paNa temanI dhArmika pravRttIja che, A bhArata varSanA dhaNA bhAgamAM saMvegI sAdhuone meTA parivAra munirAjazrI buTerAyajI mahArAjvI zarU thayelA che. temanA piravAramAM vikhyAta thai gayelA gaNi mULacaMdajI mahArAja saMvata 1908nI sAlamAM bhAvanagara padhAryAM hatA te vakhate temaNe sArA zerImAM AvelA eka vizALa bhAgamAM utarI potAnA vyAkhyAnanA sArA lAbha jhArA kuTuMbane ApyA hatA ane svavAsI nitivijyajI mahArAjanA dikSA mahAtsava paNa e kuTuMbanA AtrapaNA nIce thayA hatA. te pachI saMvata 1914nA varSamAM munirAjazrI nRddhicaMdrajI mahArAja paMjAbamAMthI AvelA hatA ane temanA upadezanA mahAnalAla bhAvanagaranI jaina prajAne maLyA hatA je lAbha zeTha DIsaMgabhAinA kuTuMbe dhaNA cAturmAMsa sudhI lIdhA hatA. munirAja vRddhicadrajI mahArAjanA UpadezathI zeTha haThIsaMgabhAinAM vaDIla mAtuzrI taraphathI rUpAnu gheADIyApAraNuM karAvI zrIsaMdhamAM mUkavAmAM AvyuM che, je prativaSe vIraprabhunA janmotsava vakhate tenA sArA UpayAga thAya che. zeTha haThIsaMgabhAi svataMtra thayA pachI temaNe dhArmika yAtrAmAM potAnI lakSmInA sArA sadupayoga karelA che temanA kAkA jasarAja vheArAnA putra amaracaMdabhAI ke je temanA vaDIla Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha thAya che temanI sAthe rahI zeTha haThIsaMgabhAIe keTalAeka dharmakAryo karelAM che jemAM teo baMne bhAIo lakSmInI jema puNyanA paNa sAthe ja bhAgIdAra banelA che. zeTha haThIsaMgabhAInA pitAmahI jhINIbAI ghaNAM dhamAM hatAM. temaNe saMvata 1920nI zAlamAM siddhAcalanI yAtrA mATe eka mahAna saMgha kADhayo hate. jemAM temanA baMne pautrAe lakSmIne sAro vyaya karyo hato. navakArazrInuM mahAbhejana karAvI vRtadhArIone mATe eka meTI rakama arpaNa karI hatI. jemAMthI pauSadha vRtadhArI zrAvakane adyApi pAraNuM bhojana apAya che. zeTha haThIsaMgabhAIe saMvata 1923nA varSamAM potAnA jayeSTa baMdhu amaracaMdabhAI sAthe kezarIyA--AbujInI yAtrA karI hatI. e yAtrAne prasaMge tAraMgA-rANapurajI ane mAravADI paMcatIrthonI yAtrA thaI hatI. te satkAryamAM temaNe dhArmika sakhAvate sArI karI hatI. te pachI zeTha haThIsaMgabhAIe potAnI mAtA javalabAIne sAthe laI siddhagIrInI navANuM yAtrA karI hatI ane e pavitra tirthamAM lakSmInI moTI rakamanI sakhAvata karI hatI. A pavitra prasaMge hamezAM smaraNamAM rAkhavAna-yAtrAnuM mahApuNya upArjana karavAne zeTha haThIsaMgaI taraphathI siddhavaDe yAtrALuone phAgaNa sudI 13 ne divase pAtheya (bhAnu) ApavAne eka rakama kADhavAmAM AvelI che. A zivAya bIjI ghaNI yAtrAomAM temanI vyApAra lakSmIne sadupayoga thayela che. saMvata 1934nA varSamAM temaNe joyaNI, amadAvAda, kheDA, mAtara khaMbhAta-vaDodarA, surata vagere meTA sthaLamAM yAtrA karI dareka sthAne ghaNe kharca karyo hato. saMvata 1933nA varSamAM zeTha haThIsaMgabhAIe pitAnA baMdhu amaracaMdabhAI sAthe kAThIyAvADamAM junAgaDha tathA paMcatIrthonI yAtrA karavA eka moTo saMgha kADhayo hato ane temAM nyAyAMnidhi zrImad vijyAnaMda sUri (zrI AtmArAmajI mahArAja) vigere keTalAka vidvAna munIo sAthe padhAryA hatA. saMvata 1941nA varSamAM haThIsaMgabhAIe sametazikharajI vagerenI mahAyAtrA kuTuMba sAthe karI hatI ane temAM dareka sthaLe sArI sakhAvata karI hatI. saMvata 1947nI sAlamAM kezarIyAjI vagere paMcatIthI karI hatI tevI ja rIte temanA pitAzrIe paNa zikharajInI yAtrA karI hatI. A pramANe aneka yAtrAomAM zeTha haThIsaMgabhAIe potAnA zrAvaka jIvananI sArthakta karI che. ane te te prasaMge dhAmaka sakhAvatemAM UdAra hAtha laMbAvyo che. sarala hRdayanA verA haThIsaMgabhAIe pitAnA vaDIla baMdhu amaracaMdabhAInI sAthe maLI saMvata 1924nA varSamAM zrIgoDIjInA daherAsarajImAM zrI zAMtinAtha bhagavAnanA pratimA sthApana daherAsaramAM bIjA biMbanI pratiSThA karI hatI ane te prasaMge temanA vaDIle ane pratiSThA. vIza sthAnaka tapanuM UdyApana karyuM hatuM. jemAM temanI udAratA prakAzI nIkaLI hatI. ane bhAvanagaranA zaheramAM vaherA kuTuMbane vijayanAda thaI rahyo hato. saMvata. 1935 nA varSamAM bhAvanagaranA moTA jinAlayamAM zrI zAMtinAtha prabhunA bAjumAM suMdara pratimAnuM sthApana zeTha haThIsaMgabhAI taraphathI thayuM hatuM. ane te potAnA mahema ladhu bhrAtA harajIvananA nAmathI aMkita karavAmAM AvyuM hatuM. je satkArya pitAnA pUjya mAtuzrI javelabAIne hAthe ujavavAmAM AvyuM hatuM. vaLI zeTha haThIsaMgabhAInA pitA jhaveracaMda Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vArAe siddhagIrI para rahelA caumukhajInI TuMkamAM AvelA derAsaranA chAra karAvavA zarU karelA te veArA haThIsaMgabhAie pUrNa karAvyA hatA. bhAvanagara zaheranI bahAra AvelA dAdAsAhebanA sthAnathI oLakhAtA bhavya jinAlayamAM jyAre pratiSThAmahAtsava karavAmAM AvyA hatA tyAre zeTha DuDIsagabhAie udAratAthI e jinAlaya upara dhvajadaMDa caDAvyA hatA. adyApi te kAyama dara varase peAtAnA taraphathI caDe che. saMvat 1955 nA varSamAM zeTha haDIsagabhAie dharaderAsaranI sthApanA karI temAM rUpAnI chatrImAM prabhune padharAvI pratiSThAno meTA utsava karyAM hatA. A pratiSThAnI zubha kriyA panyAsajI zrI gabhiravijayajI mahArAjanA hAthathI karavAmAM AvI hatI. A mahAtsavamAM temanA saubhAgyavatA patni dIvALIbAine upadhAna vahevarAvavAmAM AvatAM prathama mALA te parama pUjya panyAsane hAthe paherAvavAmAM AvI hatI ane te prasa Mge samasta sadhakRta naMdizvaraddIpanI racanA karavAmAM AvI hatI. je prasaMge moTA varaghoDA, rAtrijAgaraNa vIgere dhaNI dhAmadhuma thaI hatI. A badhA prasa geAmAM navakArazI ane svAmIvAtsalyanA mahAtsA ghaNI udAratAthI potAnA taraphathI ujavavAmAM AvyA hatA. A zivAya tevA prakAranA khIjA kAryomAM e udAra zeThe potAnI lakSmIne sadupayega karelA che ane tevI rIte vartamAna kALe paNa kare che. zeTha haDIsagabhAie jevI rIte deva-gurUnI sevAmAM potAnI udAratA darzAvI che, tevI rIte temaNe bIjI dhArmIka sakhAvatA paNa karelI che. sa. 1949 nA varSamAM dhArmIka sakhAvata. potAnA upakArI gurU zrI nRddhicaMdrajI pAThazALAnu sthApana thayuM. te vakhate eka sArI rama arpaNa karI e zubha kAryanA samAraMbha temanA taraphathI thayA hatA. jyAre te bhAvanagara zaheranA parama upakArI gurUe svargavAsa karyo tyAre temanA agnidAhanA sthApana upara te gurUnI caraNapAdukAnA smaraNurUpa stupanI kriyA paNa temaNe baMdhu amaracaMdabhAi sahIta mukhya rIte karI hatI. dAdAsAhebanI vADImAM yAtrALue utaravA mATe potAnA kharca eka makAna baMdhAvI sadhane arpaNa karela che jemAM yAtrALue utaravAnA lAbha le che, te zivAya siddhagIrInI chAMyAmAM AvelA depalA nAmanA gAmamAM tyAMnA zrI saMdhe karelA navIna jinAlayamAM peAtAnA taraphathI jinapratiSThA karavAne te mATe sadha laIne gayA hatA. ane te prasaMge salAne vAhana--bhAjana vagere sAmagrIne tamAma kharca ApI te gAmanA sarva varNane bhAjana ApyuM hatu. eja varSamAM temanA taraphathI sArA dhanavyaya karavAmAM AvyA hatA. svargavAsI maheApakArI zrI nRddhicaMdrajI mahArAjanA upadezathI zeTha haDIsagabhAie potAnA vaDIla baMdhu . amaracaMdabhAI sAthe rahI siddhakSetra zrI pAlItANAmAM eka suMdara dharmazALA baMdhAvI che je pavitra sthAnamAM aMte bhAioe sArI rakama kharacI potAnA nitra nAmane e pavitra gIrIrAjanI chAyAmAM cirasthAyI karelu che. jenA lAbha sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA e caturvidha saMdha sadAkALa lIdhA kare che. dAdAsAhebamAM udhADavAmAM Avela jaina erDIMgamAM temanA taraphathI amuka Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 rakama arpaNa thayelI che. saMvata 1956 nA bhayaMkara dukALamAM garIba lekene saste bhAve anAja ApavAnA tathA pAMjarApoLanA anAtha jAnavarone nIbhAva karavAmAM rA haThIsaMgabhAI taraphathI madada thaI hatI. A zivAya kAThIyAvADa gujarAta, kaccha, vAgaDa, mALavA, paMjAba vagere dezomAMthI Avela aiyajIrNoddhAra, navIna jinAlayonI, upAzrayonI, dharmazALAonI ane bIjA jAhera zubha khAtAnI TIpamAM baherA haThIsaMgabhAie dareka prasaMge kAMI kAMI rakama arpaNa karelI che ane lakSmIne sarva rIte kRtArtha karelI che. AjasudhInA jIvanamAM te udAra gRhastha piNA lAkhanI moTI gaMjAvara rakama satkAryamAM arpaNa karI cukyA che ane haju bhaviSyamAM jeo pitAnA jIvanamAM lakSmIne sadupayoga karavAne tatpara rahelA che. saM. 1934 nA varSamAM sthAnakavAsI ane lokAgaccha sAthe bhAvanagaramAM mahAna kalaha thayo hato. te saMvata 1940 nA varSamAM samavasaraNanI racanA zrIsaMdha jAhera kAryomAM taraphathI thatAM te kalahane bhaMga karI temaNe prathama navakArazrInuM bhojana bhAga. ApyuM hatuM. te vakhate rA kuTuMbe tana mana ane dhanathI temAM bhAga lIdho hatA ane horA haThIsaMgabhAIe paraspara saMpavRddhine mATe sAro prayatna karyo hatA. vaherA haThIsaMgabhAI pitAnA sakhAvatanA guNothI saMghanA mAnanI sAthe rAjanuM mAna paNa pAmelA che. bhAvanagaranA nAmadAra mahArAjA sAheba sara bhAvasiMhajI taraphathI temane dareka uttama prasaMge AmaMtraNa maLe che. ane prajA vargamAM eka AgevAna gaNAya che. teo jJAna ane jJAnanA sAdhanone puSTi ApanArA dareka zubha khAtAne sArI sahAya Ape che. ghaNAM varSa pahelAM sthapAyela zrI jena hitecchu saMsthAmAM joDAvAthI teone jJAnakhAtA upara sArI prIti thaI hatI. ane tethI temaNe te vakhate prathamathI jyAnaMda kevaLInA rAsanuM upayogI pustaka chapAvavAmAM sArI sahAya ApI hatI. tyArapachI teo atyAre bhAvanagaramAM sthapAyelI zrI jene AtmAnaMda sabhAnA prathama lAiphamembara thayelA hatA. tyArabAda zrI chaThThI jainavetAmbara konapharansa A bhAvanagara zaheramAM maLI hatI, ke je konpharansamAM bIje nahIM maLela eTalI (zumAre paMdara hajAra) jenA baMdhuonI saMkhyA ekaThI thaI hatI. teonI dareka prakAranI bhakita temaja A konpharansane tamAma kharca je ke zumAre paMdara hajAra rUpaiyA thayo hato te vorA haThIsaMgabhAie ghaNIja udAratAthI tamAma pite Apyo hato, jene laIne saMghabhakita bahu sArI rIte karI hatI sAthe zrI siddhAcaLajInI yAtrAne lAbha A kenpharansamAM bahAra gAmathI AvanAra aneka jenA baMdhuone AvA zubha nimittathI thayo hato. te vakhate rIsepsana kamITInA pramukha zrI saMdha taraphathI vorA haThIsaMgabhAI nimAyA hatA. teoe AvuM mahAna udAra kArya ane saMghabhakita karavAne laI zrI jena AtmAnaMda sabhA bhAvanagaranA taraphathI riA haThIsaMgabhAIne A rAjyanA nAmadAra mahArAjAnA laghubaMdhu kumAra sAheba maMgaLasiMhajIbhAInA pramukhapaNa nIce aneka gAmothI AvelA zrI saMghanA hAjarI vacce dabadabA bhayuM eka mAnapatra ApavAmAM AvyuM hatuM ane teja vakhate zrI jaina dharma prabodhaka sabhAe paNa sAthe ja mAnapatra ApyuM hatuM. je samaye teo ukata saMsthAnA peTrana thaI rU. 500)nI rakama A saMsthAne ApI hatI te sAthe A saMsthAnI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 varSa gAMTha je zuda7 nArAja daravarSe svAmIvAtsalya tenA taraphathI thAya tene mATe rUA. 750)nI rakama A sabhAne bheTa karI hatI je rUpaiyAnA vyAjamAMthI ane tuTatA rUpaiyAnuM phaMDa karI kAyama te pramANe svAmIvAtsalya thAya che. vaLI A zubhakAryanI nizAnI kAyama jaLavAi rahe tene mATe rUA. 1000)nI eka rakama jaina graMthA prasiddha karavAne A sabhAne teoe bheTa karIche; jemAMthI uttarAtara vArA haThIsaMgabhAinA nAmanI sIrIjha tarIke graMthA A sabhA taraphathI prasiddha thaze jemAM prathama puSpa-graMtha pustaka tarike A zrAddhaguNavivaraNa bhASAMtaranA graMtha che. A zaheramAM sAdhvIjI mahArAjanA upAzrayane mATe sagavaDatAvALuM sthAna kharAkhara naheAtu tethI zrI saMdhanI mAlekInuM DhAkara mahetAnI meDInA nAmathI eLakhAtuM makAna navesarathI caNI eka suMdara bIlDIMga karavAmAM AvyuM, je sAdhvIjI mahArAjanA upayoga mATe levAnuM nakkI thatAM temAM vArA haThIsagabhAie rUA. 3251) zrI saMdhane ApIte upAzraya zrI sadhane arpaNu karyAM che ane te upAzrayane vArA haDIsa gabhAinI patnI dIvALIbAI tathA mAtIkhA upAzraya ema zrI saMdhanA taraphathI nAma ApavAmAM Avela che. A chaThThI kAnpharansanA meLAvaDA vakhate atrenA zrI saMdha taraphathI A krAnpharansanA vArA haThIsa'gabhAine Adeza ApavAmAM AvyA te vakhate ekatra thayela zrI saMdha samasta atrenA zrI saMdha taraphathI kAyamanA mATenu ekanirAzrita krUDa khAlavAmAM AvyuM hatuM jemAM rU!. 2500) nI rakama te krUDamAM vArA haDIsagabhAie bharavAthI temaja A kAnpharansane tamAma kharca te ApatA hovAthI atrenA zrIsaMdha taraphathI sadarahu kuMDanuM nAma paNa " vArA haThIsaga jhaveraca'da zrI jainanirAzrIta krUDa '' ema rAkhavAmAM AvyuM hatu ane ahIMnA bIjA mukhya mukhya keTalAka AgevAneAe paNa sArI rakamA bharI hatI. paraMtu atrenA AgevAnoe atyAra sudhIte khAtuM khAlyuM nahI tene mATe prayAsa kAMi paNa karyAM nahIM, pAte bharelI rakama ApI nahIM ane vArA haThIsaMgabhAie bharelI rakama ApavA ane krUDa zarU karavA aneka vakhata AgevAnone kahyA chatAM te paNa lIdhI nahIM te vakhate thayelu k'Da mAtra kAgaLA upara lakhelu ja atyAra sudhI paDI rahyuM che. veArA haThIsaMgabhAI atyAre bhAvanagara zaheramAM saMdhanA agresara gaNAya che,saMdhanA dareka kAmAM temanI salAha levAya che. temanuM hRdaya nirmaLa che. chaLa,kapaTa potesamajatA nathI ane tenA thI dura rahe che. joke teo uMcI jAtInI dhArmIka ke vahevArIka kelavaNI meLavI zakayA nathI tathApi kuTuMbanA dharmanA saMskArane laine teo dhArmika kAryoMne cAhe che ane prasaMge prasaMge tene mATe udAratA batAve che. vaLI sAthe potAnI kAmanI unnati karavAmAM tee sArI cchiA dharAve che ane aneka dharmanA kAryomAM prasaMge prasa Mge maLelI lakSmInA sadvyaya kare che. manuSya mAtramAM ghaNe bhAge guNu ane doSa baMne hoya che, paraMtu sajjana manuSyeA hamezAM guNagrAhI haiAya che. jethI kAi paNa vyaktimAM je je guNa! hAya tenuM anukaraNa ane pakSapAta karavA e dareka madhyanuM kavya che. vArA haThIsa gabhAinuM A janmavRtAMta saMkSiptathI ApavAmAM Avyu che, paraMtu have pachI te A karatAM paNa vadhAre sArA dharmanA kAryo karI vadhAre guNo sapAdana pharI pAtAne maLela lakSmInA samAge vyaya karI vadhAre yaza meLave, evuM icchIye chIye. prakAzaka. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnumANakA. naMbara. viSaya . naMbara. viSaya. pU. 1 namaskAraprajanAdi - 1 18 zuddha vahevAra upara ghanazreSThInI 2 zrAvaka zabdane artha.... 4 | kathA. . . . 37 3 dharmopadeza dAnAvasare yogyatA | 19 bIjA guNanuM varNana. (zi vicAra.. * * - 7 STAcAra prazaMsA.) .... 39 4 sAmAnya gRhastha dharma grahaNa 20 sadAcAranuM svarUpa. ... ..... 39 hatu. . . . 13 21 sadAcAra upacAranuM udAharaNa 49 5 sAmAnya gRhastha dharmarUpa pAM. 22 trIjA guNanuM varNana (esatriza sazuNa saMgraha *leke 14 mAna kula zIlavALA anya 6 prathama guNa vivaraNa (nyAya getrI sAthe vivAha kare) 54 saMpanna vibhava.) - 15 23 vivAhadi svarUpa nirUpaNa. * 54 7 nyAyasaMpanna vibhavAdi svarUpa. 16 24 ATha prakAranAvivAhAdisvarUpa 54 8 nyAyapArjitadravya satpAtraviniganI caturbhagImAM prathama ra5 varanA lakSaNe.. ... ... papa 26 strInA lakSaNe. * svarUpa. . . . . 16 * - 5 27 samAna zIlanA vivAha ... pa7 9 prathamabhaMga svarUpa upara naMdijeNanI kathA, ... . 28 samAna zIla upara subhadrAnuM ... 17 10 bIjA trIjA bhaMganuM svarUpa... 19 daSTAMta. ... * * 57 11 trIjA cethA bhaMganuM svarUpa... 20 29 cAra prakAranA putranuM svarUpa. 61 12 cethA bhaMga upara raMka zreNInI 30 sukalatranA lAbhanuM phaLa. * 63 kathA. 31 kukalatra (naThArI strI) upara ... ... ... ... 22 sAvitrInuM draSTAMta. . . 66 13 vyavahAra zuddhi svarUpa. . 24 14 vyavahArazuddhi upara vaMcaka che 3ra vadhu (vahu)nA rakSaNane upAya. 67 33 cethA guNanuM varNana. (pAchInI kathA. . ... 26 pabhIrU) * * * 69 15 devadravyAdi grahaNa niSedhAdi. 29 34 pApabhIrUnuM svarUpa * * 69 16 devadravyAdi grahaNa niSedha upara 35 pApabhIrU upara vimalanuM A - kukakura kathA. ... ... ... 30 khyAna.. ... ... .... 70 17 cAra prakAranA zuddha vyavahAranuM 36 paMcamaguNavaNuna(prasiddha svarUpa, - - - - 31 ! dezAcAra AcaraNa karavA rUpa.) 73 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 dezAcAranuM svarUpa. 38 dezaleAkAdi virUddha 39 chaThThA guNanu varNana (kAInA avarNavAda nADu khelavA rUpa.) 76 40 prazaMsaka svarUpa. 76 41 avarNavAdane viSe brAhmaNInuM draSTAMta. 42 mahujana mAnanIya avaNaeN vAdi vipAkadarzana. 43 te upara sItAnuM dRSTAMta. 44 sAtamA guNanu' varNana ( grahasthe kevA gharamAM rahevu' ) . .... .... 9.30 .... .... 6600 .... .... .... 4pa gRhAdi svarUpa..... 46 gRha karavAne viSe susthAna sva .... rUpa. 47 grahakaraNe sthAnaniSedha 48 susthAneviSe nirdoSa .... .000 0000 ... 6330 gRha .... .... ... 3333 .... .... 73 73 77 .... .... karazu. 49 gRhane viSe lakSmIvRddhi upAya. 82 **** 78 78 80 80 83 50 gRha vyavasthA svarUpa. 51 gRha sthAna svarUpa. para sArAnarasA pADAzanuM upadana. 83 53 kharAba pADAza upara amikAnuM 80 81 24 64 V udAharaNa. 84 .... .... 54 AThamA guNanu varNana (satsaMga AcaraNa karavA rUpa ).... 86 55 sadAcArInA saMga karavAviSe 87 .... sat asat sa MganuM svarUpa..... 86 56 te upara prabhAkaranI kathA 57 navamA guNanu varNana (mApitAnI pUjA karavA rUpa ) 58 mAtapitA AdinI pUjA karavAnuM svarUpa. 94 95 59 dazamA guNanu vaNaeNna. (u padmavavALA sthAnanA tyAga karavA rUpa..... 60 upadravavALA sthAnanA tyAganuM .... svarUpa. 61 te upara nirvicAra rAjAnuM' .... .... AkhyAna. ....101 ....104 .... dUra agIyAramA guNanu vaNu - na. (ni Mdita kAryamAM pravRtti nAha karavA rUpa.) 63 nidvita kArya mAM pravRtti nahi karavA viSe varNana. ....104 64 anucita kArya nahi karavA viSe105 65 te upara ArogyadvijanI kathA.109 66 khAramA guNanuM varNana. (AvakanA pramANamAM kharca karavA rUpa. ) 67 Avaka pramANe kharaca rAkhavA saMbadhIvivaraNa. ... .... ...117 ....117 68 te upara karyanuM udAharaNa....119 69 teramA guNanu varNana. (bhavane anusAre veSa rAkhavA rUpa.) ...124 70 vaibhavane anusAre veSa rAkhavA viSe vivecana..... 71 caudamA guNanuM varNana (buddhinA ATha guNA meLavavA ....127 .... .... ... 3pa.) 72 buddhinA ATha guNunuM varNana. 127 73 upara nArada parvatanuM udAharaNa 129 .... .... 74 paMdaramA guNunuM varNana. (niraMtara dharmane zravaNu ka ravA rUpa.) .... 1000 .... 980. ....101 .... ....101 .... ..124 .... ....131 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 niraMtara dharma zravaNa karavA | 95 mAtA sabaMdhI ucita Aca viSe varNana. .. * 131 raNa. ... ... ... ......15ra 76 te upara maNikAra zreNInI kathA 131 96 sahodara ucitta AcaraNa. ....152 77 suzruSAnuM phaLa. ... ... 13ra 97 bhAryA saMbaMdhI ucitta Aca78 suzruSA lakSaNa. .. ... 133 raNa. ... ... ... 153 79 te upara sudarzana zreSThinI kathA. 133 98 putra ucitta AcaraNa. 153 80 seLamA guNanuM varNana. 9 svajana ucitta AcaraNuM. 154 (ajirNamAM bhejanane tyAga | 100 dharmAcArya sabaMdhI ucita karavA rUpa.) .... ... .138 AcaraNa. * * 155 81 ajirNamAM bhejana tyAga ka- ! 101 nagarajano sabaMdhI ucita A vA viSe vivecana 138 caraNa. * * * * 155 82 sataramAM guNanuM varNana (kAle 102 paratithika ucita AcaraNa. 157 bhejana karavA rUpa.) . 103 ucitta AcaraNanA phaLapada83 kAle bhejanAdi svarUpa * 140 | zananuM varNana. . . .158 84 bhajana vidhi . . 141 104 te upara zAlivAna prabaMdha. 159 85 rAtribhojananiSedhanuM varNana. 141 105 vazamA guNanuM varNana 86 rAtribhejanane viSe nuM (mithyAgrahano tyAga karavA varNana. . . . 142 | rUpa.) ... ... ... ...161 87 vistArathI bhejana vidhi. 142 | 106 abhiAnaveza (mithyA grahanA 88 aDhAramA guNanuM varNana. | tyAganuM svarUpa ... ... ...160 (trivarganA sAdhana karavArUpa) 144 107 evI zamA guNanuM varNana, 89 trivarganuM svarUpa * * 144 { (guNamAM pakSapAta karavA rUpa.) 163 90 ogaNezamA guNanuM va- \ 108 guNamAM pakSapAta karavA viSe na, (atithi vigerenI bha varNana. . . . 163 kti karavA rUpa.) ... ...147 109 bAvIzamA guNanuM varNana, 91 atithivigerenI bhakti karavA ! (adeza ane akAla caryAne viSe vivaraNa .. ... 147 ! tyAga karavA rUpa.) - 165 92 atithi dAnane viSe sudhana | 110 adeza ane akALa carcAnA ni chInI kathA. . ... 149 dha NAnuM varNana. ... ..165 93 nava prakAre ucita darzana. 151 111 te upara haMsanuM udAharaNa.165 94 prathama pitA sabaMdhI ucitta | 112 tevIzAmA guNanuM varNana. AcaraNa. . .. 151 ! (pitAnA tathA paranA baLA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baLane jANavA rUpa.)... ..167 | 133 paramArtha vaDe karIne kRtajJanuM 113 baLA Li svarUpa. * 167 | svarUpa. . . 189 114 te upara lakSaNasenanuSanI kathA. 167 | 134 ogaNatrIzamA guNanuM va115 vazamA gaNanuM varNana, Nuna, (lekavallabha paNa rUpa) 12 (vratamAM rahelA ane jJAnathI vR- | 135 lekavallabhanuM svarUpa. 192 dhonI pUjA karavA rUpa.) 171 136 paraloka virUddhanuM svarUpa. 12 116 vratamAM rahelA tathA jJAnathI vR- | 137 ubhayeka virUddhanuM svarUpa. 193 dhonI pUjA karavAviSe varNana. 171 | 138 lakavallabha upara zrI abhayaku117 te upara kapadI zreNInuM daSTAMta. 172 | mAranI kathA. - - 193 118 pacIzamA guNanuM varNana. | 139 trIzamA guNanuM varNana, (paSya varganuM piSaNa karavA (salajaja5NArUpa.) 198 rUpa. ... ... ... ..173 ! 140 lajajAvAnanuM svarUpa. 198 11piSya poSakanuM svarUpa 173 141te upara zrI AMbaDadevanuM AkhyAna.199 120 te upara sAgara zreNInI kathA. 174 | 14ra ekatrIzamA guNanuM varNana. 121 paramArthathI-nizcayathI piSya | (sadaya paNa rUpa.) . 20 vicAra. . * 174 ' 143 dayAvAnanuM svarUpa . .201 122 chavIzamA guNanuM 144 te upara vikamarAjAnI kathA. 203 (dIrdhadazI paNuM.) ... ...176 145 batrIzamA guNanuM varNana 123 dIrdhadazInuM svarUpa. 176 (sAmyapaNA rUpa.). 205 146 sabhyanuM svarUpa. . .205 124 te upara dhanazreNInI kathA. 176 147 te upara viradhavaLanI kathA....ra06 1rapa sattAvIsamA guNanuM va { 148 tenAthI viparIta kaThera prakRti rNana (vizeSajJapaNa rUpa) 180 upara lakSamaNusena nRpanuM udA126 vizeSaranuM svarUpa. * 180 haraNa. . . . . 207 127 te upara subuddhi matrinI kathA. 181 | 14 tetrIzamA guNanuM varNana 128 bIje prakAre vizeSajJanuM sva (paropakAra karavArUpa.) 210 rUpa. * * * 182 { 150 papakArInuM svarUpa. ....210 : 129 te upara sAgaradattanuM AkhyAna.183 151 cAra prakAre manuSyanuM svarUpa211 130 aThAvIzamA guNanuM varNana 15ra be prakAre upakAranuM svarUpara12 (kRtajJapaNA rUpa.) - 186 | 153 te uparavikramAdityanI kathA 212 131 kRtajJanuM svarUpa. * 187 154 cetana acetananA paropakAranuM upa13ra te upara jitArI rAjAnI kathA. 188] darzana. * * * 214 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 pApakArane viSe bharata rAjAnuM 161 mAnanuM svarUpa. - - 231 udAharaNa. . . 215] 162 madanuM svarUpa. ... ... ra3ra 156 zetrIzamA guNanuM varNana. 163 harSanuM svarUpa che. 234 (aMtaraMgAri pa varganA tyAga 164 pAMtrIsamA guNanuM varNana, karavA rUpa.)... ... ...26 ( indriyane jaya karavA rUpa.)236 157 cha aMtaraMgArinuM svarUpa. 226 165 IdriyonA rAdha karavAnuM svarUpa. 236 158 kAmanuM svarUpa - 226 ! 166 graMtha samApta ... .ra39 159 krodhanuM svarUpa... ... rara8 167 graMthakAranI prazasti. * 240 160 lebhanuM svarUpa. ... ... rara9 i ja 5 6 A sabhA taraphathI atyArasudhImAM je je graMthe prasiddha thayA tenuM lIsTa je saMkhyA kula 82 che, A sabhAe prasiddha karelA saMskRta mAgadhI mUkIkanA the. naM. 1 samavasaraNa stavaH ava | 0 15 devavaMdana bhASya. . --pa-0 sUrI - - 0-1-0 0 16 siddhapaMcAzikA. . 0-2-0 9 2 kulUkamAvalI . 0-1-00 17 annAyaDaMkulakama 0-2-0 e 3 lokanAlikA dvAtrizikA 0-20 0 18 vicArasapratikA 0-3-0 , 4 enistavaH - 0-1-0 19 alpa bahuva ... , 5 kAlasapratikA 20 paMcasUtrama, ... , 6 dehasthiti karI jaMbucaritra. . , 7 siddhadaMDikA . 0-1-0 || * 22 ratnapALanRpakathA ... >> 8 kAya sthiti 23 suktaratnAvalI. - >> 9 bhAva prakaraNa 0-2-0 24 meghaduta. ... ... * 10 navatatva bhAga. * 0 12-0 25 ceteduta. . graha 11 vicAra paMcAzikA -- 0-2-0 | na ra6 paryuSaNuSTAbdika vyA* 1ra baMdhaSa trizikA. 0-20 khyAna. . . 0-6-0 * 13 paramANuM, pudgala, ni- | ra7 caMpakamAlAkathA. - 0-6-0 geda patrizikA -- 0-3-0 0 28 samyakatva kaumudi. . 0-100 na 4 zrAvakavRtabhaMga prakaraNa 0-2-0 / 0 29 zrAddhaguNa vivaraNa.. 0-100 * AvI nizAnIvALA graMthe kilikamAM nathI. 0 AvI nizAnIvALA ca zilAkamAM juja che. 1 6. [ [ 1 1 - je ja zuM ? 3 4 5 6 . Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 30 dharmaratna prakaraNa - 0-1ra-0 | * : 31 kapasUtra * * 0-0-0 33 upadezasaptatikA.... 0-130 34 kumArapALa prabaMdha... 0-14.0 cha35 AcArapadeza. * 0-3-| 36 rohiNI azacaMdra kathA.... ... ... 0-2-0 37 gurUguNaSatrizika . 0-8-0 ja 38 jJAnasAra. * * 1-0-0 39 samayasAra. . . 0-8-0 cha40 sukRtasAgara - 0-8-0 a41 dhammila kathA 0-2-0 42 pratimAzataka . 0-8-0 43 dhanya kathAnakama, ... 0-2-0 44 catuviMzatijina stuti saMgraha. ... .... 0-6-0 , merUtradazI kathA. ~ 0-1-0 45 rahaNeya caritra. ... 0-1-0 51 zrI kSetrasamAsa. - 0-8-0 gujarAtI bhASAmAM bhASAMtara vagerenA graMthe, je ke gujarAtI bhASAnA vAMcanArAone khAsa upayogI che tevA prakaTa thayelA graMtha, 1 jena tatvadarza * 4-00 16 navatattavano suMdara dha 0-100 2 ajJAnatimirabhASkara . 2-8-0 17 Atmavallabha stavanAvALI. 0-6-0 3 dharmabindu graMtha * * 2-8-06 18 jIvavicAravRtti ... ... 0-6-0 4 AtmaprabodhagraMtha* * 2-8-0 19 daMDakavicAravRtti. . 0-8-0 5 dhyAnavicAra. ... ... 0-3-0 ) 20 nayamArgadarzaka. . . 0-12-0 6 zrI prakaraNasaMgraha... ... 0-4-0 21 jenatatvasAra mULa tathA 7 zrAvaka kalpatarU * * * 0-6-0 bhASAMtara. . 0-6-0 8 Atmonnati . . 0 10-0 22 sadara bhASAMtara. . 02-0 9 prakaraNa puSpamAlA 0-6-0] 23 mekSapada saMpAna ... 0-12-0 10 vIvIdha pUjAsaMgraha (zrImad 24 zrI jaMbusvAmI caritra . 0-8-0 AtmArAmajI mahArAja 25 navANuM prakArI pUjA. * 0-4-0 tathA munirAja zrI vallabha 26 jaina graMthagAIDa ... ... 1-0-0 vijayajI mahArAja kRta. 0-8-0 27 taritna mahodadhi (tapA11 jaina dharmaviSayika pranattara 0-8-0 valI) bhA. 1,2 . . 0-8-0 12 kumAravihArazataka - 1-4-0 28 vividhapUjA saMgraha navI 13 devasarAI pratikramaNa * 0-3-0 AvRtti. * * * 0-8-0 14 haMsavida ... .... 0-1ra-0 29 zrI samyakatva svarUpa stava. 0-2-0 15 praznottara puSpamALA (A. 30 zrI zrAddhaguNa vivaraNa bhA. vRttI bIjI ) . . .-14-0 | SAMtara. * * * 1-8-0 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** Dong Bing Huo De Dong Zuo Dong De Dong Zuo zrAdguNa vivaraNa. ge (uide.) 86 Ni Wei Ni Wei Ni Zuo Shi Shi Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arham zrI sarvajJAya namaH zrImadvijayAnaMdasUrIzvara pAdapadmebhyonamaH paramarSi zrI jinamaemanagaNi viracita zrAnuAM vivA. praNamya zrImahAvIraM, kevalajJAnabhAskaram / vacmi kaMcanasuzrAddha, dharmaM zarmaikakAraNam // 1 // zabdA kevala jJAne karI sUrya samAna zrImantrahAvIra bhagavAnane namaskAra karIne sukhanA eka ( advitIya) kAraNa rUpa zuddha zrAvaka dharmanuM kAMika (sakSisarUpamAM) varNana karUM chuM. // 1 // bhAvArtha-bhagavAn ninya jJAtaputre mekSanA sAdhana mATe be prakAranA dharmAM kahyA che temAM eka sunidhama ane bIjo gRhastha dharma. temAMthI A granthakAra jinamaDana gaNI mahArAja munidharma mATe na elatAM prathama pAyArUpa grahastha dharma hovAthI tathA grahastha dharma munidhathI sarala ane susAdhya hAvAthI prathama te dharmanuM vana karavAnI pratijJA kare che. pratijJA karatAM granthakAra mahArAja kahe che ke huM sakSe 5mAM zrAvakeAnA guNAnuM varNana karU chuM. Ama kahevAnuM kAraNa upAsaka dazAMgasUtra-- tathA---zrAvakaprajJati--zrAvakadharmavidhiprakaraNa--zrAvakaDhinakRtya-dhama ratna-cegazAsradharmabindu vigere bIjA aneka graMtheAmAM zrAvakeAnA guNenuM varNana ativistAra pUrvaka ApeluM che. paraMtu A kAlanA manuSyAne tevA graMthA jovAnu` sAmarthya alpa hAvAthI 1 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdguNa vivaraNa. temaja jJAnanI nyUnatA heAvAthI alpa samayamAM icchita bedha prApta thAya tevA hetuthI A zrAddhaguNu vivaraNu saMkSepamAM lakhavAnuM graMthakAre Ucita dhAruM hAya ema lAge che. mA~galAcaraNamAM zrImadvIrabhagavAnane--namaskAra karavAnuM kAraNa zAsananA nAyaka che mATe tathA e bhagavAne khatAvelA zrAvakanA guNunuM A graMthamAM varNana che, kAraNake bhagavAnU yugAdi devanA samayanA zrAvakAmAM saralatAnA guNu hevAnuM zra'thAthI dekhAya che temaja bAvIsa tIrthaMkara bhagavAnA samayanA zrAvakAmAM vidvattA sAthe saralatAnA guNA mukhya hAvAnuM dekhAya che te te guNAne mukhyatAe rAkhIne A graMtha lakhavAmAM AvatA nathI paNu bhagavAn mahAvIra svAminA samayanA zrAvakanA guNA kevA hAvA joie te atre darzAvyu che, tethI vIra bhagavAnUne namaskAra karyAMnuM samajAya che. vya...gArthanA vicAra karatAM ema paNa lAge che ke hAlanA suzrAvakane paNu-bAvIsa-tIrthaMkara mahArAjanA zrAvakAnI peThe prAjJa ane Rju thavAnI graMthakAre khAsa sUcanA karI che. A zAstramAM varNavelA guNNA prApta karI zrAvakAe RjI tathA prAsa thavA cukavuM nahIM. prAye RjupaNuM janmathI ane jJAnathI thai zake cheane prAjJapaNuM satsaMgathI satzAstranA adhyayanathI zravaNu manana nidadhyAsanathI (anubhava karavAthI) thAyache teA khIjA` aneka kAryomAMthI virAma pAmI jenAthI muni mA na sadhAtA heAya tevA suzrAvakoe nityakarma sAthe peAtAmAM prAjJapaNuM Ave tene mATe aheArAtrimAM amuka kAla niyamita karI upara darzAvelA sAdhanamAMthI je sAdhana maLI Ave tenA upayAga karI potAnAmAM prAjJapaNuM meLavavA satat prayAsa karavA Ucita che. jyAM sudhI tema nahIM thAya tyAMsudhI kula para parAthI prApta thayelu... zrAvakapaNu te vAstavika zrAvakapaNu gaNAze nahIM ane dekhAdekhInI kriyAthI kaSAyanI mahatA thai zrAvakapaNAne ceAgya niHspRhatAthI thatA paramAnanda malaze nahIM, mekSamAM kevA AnaMda haze tenA jemane anubhava karavA hAya temaNe zrAvakapaNAne cogya samatAthI-prApta thatA Anandane anubhava karavA evA granthakAranA Azaya hAya ema sa'bhave che. jayazrI siddhidaH sAdhyo, gurUktazuddhamaMtravat / sAnathe: sAviSemAM, vivennivajottamaH // 6 // zabdA --sAtvika ane vivekI uttama zrAvakoe jayazrInI siddhita ApanAra ane sAva ( nAma pramANe guNa yukta ) evA dharma gurUkathita zuddha maMtranI peThe sAdhavA yAgya che.||2|| 1 sAMbhaLavAthI. 2 vicAravAthI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. bhAvArtha-A saMsAramAM dhana dhAnyAdika Icchita vastuo ane dIvya zaktie prApta karavAne manuSya sadagurUnI sevA kare che. ane jyAre guru mahArAja AvI sevAthI prasanna thAya che, tyAre ziSyane tenI cegyatAnusAra tenI AzA pUrNa karavAne maMtra Ape che. A maMtra prApta karI ziSya tenuM ArAdhana kare che. ane pite dhArelo lAbha meLave che, te ja pramANe granthakAra mahArAja kahe che ke he bhavya prANIo! je tamAre mekSa sukha meLavavuM hoya te tame gurU mahArAje batAvelA maMtranI peThe dharmanuM ArAdhana kare ke jethI avinAzI evuM Atmika sukha prApta thAya, sAtvika kahevAnuM kAraNa e che ke, maMtra sAdhatAM jema upasargo thAya che tema dharma sAdhanamAM paNa aneka upasargo Ave che, A vakhate niHsava prANa gabharAIne dharmathI bhraSTa thAya che. Ane mATe zrAvakomAM zreSTha evA Ananda ane kAmadevAra suzrAvakanA daSTAnta prasiddha che te juve. A mahAzayane dharmathI bhraSTa karavAne devoe aneka upasargo karyA chatAM dharmane tyAga karyo nahIM te teo sadagatinA bhAjana thayA tema je tame paNa de cittathI dharmanuM ArAdhana karaze te tAtkAlika sAgati ane paraMparAthI mokSasukhane meLavI zakaze. kadI koI ema kahe ke sAvikapaNuM lAveluM AvatuM nathI. te te vAta yogya nathI kAraNa AtmAmAM ananta guNe che, te badhA tibhAvane pAmelA che, eTale AvaraNathI avarAelA che; purUSArtha karavAthI AvaraNanA kSapazama ke kSaya pramANe te guNe pragaTa thAya che. tethI jyAre upasarga Ave tyAre vicAra kare ke sAtvika mANase dharma sAdhI zake che, mahArAmAM paNa te guNa che te prANane paNa huM dharmane choDIza nahIM, ane Ave vakhate pUrve thaI gayelA maharSio ane suzrAvakee kevI daDhatAthI dharma ArAdhya che te vicArI pite niHsava thaI dharma nahIM cheDatAM sAtvikapaNane avalaMbI rahevuM e Azaya granthakAra mahArAjane jaNAya che. viveka vinA dharma thaI zakto ja nathI, satsadviveka thayA vinA AtmajJAnane saMbhava nathI, AtmajJAna zivAya samyakatva nathI ane je caturtha guNasthAna prApta na thayuM hoya te pachI zrAvakanuM paMcama guNasthAna tenI te vAtaja zI? tethI bhavya prANIoe satsadviveka meLavavA sakzAstra ane sadagurUnuM sevana karavuM ane jaDa ci tanyanuM svarUpa samajI pitAnuM kartavya zuM che te vicAravuM, Ama vicAra karatAM gurU mahArAje batAvelA dharmanuM ArAdhana karavAnuM pitAnI meLe samajAze ane tethI jayazrInI siddhine ApanA dharma zuddha maMtranI jema ArAdhavA gya che, ema anubhavamAM Avaze. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdguNa vivaraNa, temAM prathama ( granthakAr mahArAja ) zrAvaka zabdane artha kahe che, paraloka hiyaM sammaM jo jivayaNaM suNei navanto / prativavajJavinamAmuddo so sAvano tya 5 rU // athavA, "zraddhAlutAM zrAti zRNoti zAsanaM, dhanaM vapedAza vRNoti darzanam / kRMtatyapuNyAni karoti saMyamaM taM zrAvakaM prAhuramI vicakSaNAH // 4 // zabdA--je upayoga pUrvaka paraleAkamAM hitakArI evAM jinezvara bhagavAnanAM vacanA samyak prakAre sAMbhale ane ati tIvra karmAthI [ kaSAyAdithI ] sukAyelA hAya te zrAvakanAatra ( adhikAra ) samajavA 3 athavA. " je zraddhALupaNAne draDha karejinezvara bhagavAnanI AjJAne zravaNa kare, zubhakSetramAM dravyane zIghra vAve ( vyayakare ) jina darzanane ( samyakattvane ) vare, (Adare) pApAtA nAza kare ane sayama kare ( mana iMdriyone vaza kare ) temane vicakSaNa purUSo zrAvaka kahe che. // 4 // bhAvA --A granthamAM kevA zrAvakanu' varNana AvanAra che te graMthakartA mahArAja kahe che. zrAvakA cAra prakAranA zAstrAmAM varNavyA che te paikI ahiM nicenA guNAvALA eTale ke bhAva zrAvakAne mukhyatAe adhikAra che, kAraNa kulakrumAgata jemane zrAvakapaNuM prApta thayuM che tee jyAMsudhI vratAdika na le tyAMsudhI nAma zrAvaka kahI zakAya, athavA keAi manuSyanuM nAma zrAvaka heAya tene paNa zrAvaka kahevAya ane te paNa nAma zrAvakamAM gaNAya, eTale tenu atre vana nathI. temaja citrAmaNa ke mUrtimAM zrAvakapaNu* sthApyu hoya tenA paNa atre adhikAra nathI, tevIja rIte have pachI zrAvakapaNu thanAra che tenA paNa ahIM adhikAra jaNAtA nathI. arthApattithI bhAvazrAvakanA adhikAra heAvAnu` bhAse che. prathama vizeSaNa upayoga pUrvaka sAMbhaLanA2 evuM che. kharekhara A vizeSaNu pramANe meTA graMthAnA graMthA na sAMbhaLatA thADu pazu upayoga pUrNAMka sAMbhaLe ane tenuM manana karI heyApAdeyane vicAra karI je zrAvake varte te tee alpa samayamAM tattva prApti pUrNAMka paramazAntatA meLavI bhava bhramaNathI chuTI zake che. sAMpratakALamAM vAMcavA sAMbhaLavAnu ghaNuM thAya che, paNa te upayeAga pUrNAMka na heAvAthI joie tevuM kAyakArI thatu' nathI tethI, upayAga pUrvaka zravaNa karavAne guNu zrAvakeAe avazya prApta karavA joie, IjI vizeSaNa ati tIvra karmAMthI mukAyelA hAya evu' che A vizeSaNathI ana'tAnubaMdhI kaSAya ane apratyAkhyAnI kaSAyAnA nAza karanAra zrAvaka hAya ema Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa, sUcave che, athavA tIvra karmothI mukAyele eTale je karmo (vyavasAyAdi) karatAM ridra pariNAma na thAya tevAM kAryo karanAra zrAvaka he joIe te prAyaH bhAvazrAvakamAM heya ema saMbhave che. zraddhAne dRDha kare eTale draDha sampatyavAna hoya athavA jaina darzananI aneka pra. kAre parIkSA karI tenA upara vizeSa zraddhAlu thAya. A zraddhA zAstra zravaNa karavAthI thAya che, tethI upayoga pUrvaka jinezvara bhagavAnanI vANuM niraMtara zravaNa kare, ane AvI rIte bhagavAnanI vANI niraMtara zravaNa karavAthI saMsAranuM asArapaNuM ane lakSamInI caMcalatA jANuM pUrva puNyathI pitAne prApta thayelA dhanane zubha kSetramAM nAmAdikanI apekSA rAkhyA vinA lAbhAlAbha I vAvare ane jyAre AvI sthiti prApta thAya tyAre samyakatva prApta thayuM che ema jANavuM. jyAre samyakattva ratnanI prApti thaI te pachI svayameva pApano nAza thaI jAya che ane iMdrio tathA mana sahajaprayAsathI vaza thAya che, tethI saMyama karanAro zrAvaka hoya ema vizeSaNa ApiluM che tethI vicakSaNa purU AvA guNavALAne zrAvaka kahe che. matalaba ke-zAstrakAre zrAvaka zabdanI nirUkatanI rItithI siddhi karatAM eka eka akSarathI kevA prakA rane artha ghaTI zake te dekhADI zrAvaka zabdane sArthaka karI batAvyuM che. je prakAre zAstrakAre artha dvArA zrAvaka zabda sArthaka karI batAvyo che te ja prakAre zrAvaka zabdanA dhAraka manuSya pravRtti dvArA zrAvaka zabdane sArthaka kare ghaTe che. nisa vimAna A pramANe padane teDIne eka eka akSarano artha kare tene nirUkata kahe che ane A prakriyA prAyaH ghaNu zAstramAM jovAmAM Ave che. zrI Avazyaka sUtranI niyuktimAM caturdaza pUrvadhArI zrImad bhadrabAha vAmIe nidhi kuka ne artha eka eka akSarane jude jude varNana karela che. manusmRtimAM pAMta zabdane paNa artha eja DhabathI karavAmAM Avela che. te ja rItithI zrAvaka zabdano artha atre zAstrakAre be prakAre karI batAvyA che. zraddhati zrAti pradhAne pakAve tene mA kahIe. dhanaM vana-sAta kSetramAM pitAnuM nyAyapArjita dhana vAve (kharca) tene 2 kahIe ane vRttapuvAni eTale apuNya (pApa)ne chedana kare tene kahIe zA-- traNe akSaranA varNana karela artha viziSTa je vyakti hoya tene zA kahe vAmAM Ave che tAtparya zradhdhA pUrvaka sAta kSetramAM pitAnuM nyAyathI pedA karela dravya kharcA pApa nAza kare tene vicakSaNa purU zrAvaka kahe che. athavA-vRtti - Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. sanama hitakArI bhagavadda vacanane sAMbhaLe tene A kahIe tRti tIna darzana (samyakatva) ne vare aMgIkAra kare tene va kahIe ane jAtisaMyama saMyamatrata aMgIkAra kare tene nA kahIe tAtparya bhagavadravacana sAMbhaLI samyakatva prApta karI yathAgya saMyama vrata niyamAdi Acare tene vicakSaNa purUSa zrAvaka kahe che. zrAvakanuM bIjuM lakSaNa " avaMti yasya pApAni puurvbchaanynekshH| AvRtazca vratairnityaM zrAvakaH so'nidhIyate // 5 // zabdArtha--jenAM pUrve aneka prakAre bAMdhelAM pApa vi jAya che (jatAM rahe che) ane je hamezAM vratathI yukta hoya che te zrAvaka kahevAya che. te pA bhAvArtha-kane kSaya be prakAre thAya che eka bAMdhelA karma bhogavI levAthI, eTale ke kameM pitAnuM nirNata phala ApI kharI jAya che ane bIjuM pratyAkhyAna tIvra tapasya jJAna dhyAna vicAraNuM vigerethI karmo nirjare che. zrAvaka pUrve bAMdhelA pApe upara jaNAvelA be prakArathI Atma pradezathI dUra kare che, temaja navAM pApa na baMdhAya tene mATe niraMtara pitAne gya vratathI yukta hoya che tethI AvA guNa vALAne zrAvaka kahevAya che. A zrAvaka dharma ke che te kahe che. sudevatvamAnuSatvayatidharmaprAptyAdikrameNa mokSasukhadAyakatvena suratarUpamAno yogyajya eva dAtavyaH zabdArtha devapaNuM manuSyapaNuM ane yati dharmanI prApti vigerenA kAme karIne mekSanA sukhane ApanAre hovAthI kalpavRkSanI UpamAne yogya e dharma pigya purUSa neja Apavo joIe kahyuM che ke, naMsiva sAvadhAvivi viFiri tamhA juggajiyANaM, dAyavvo dhammarasiyANaM // 6 // zabdArtha_vidhie karIne sevele zrAvaka dharma paNa krame karI ekSane hetu thAya che tethI te zrAvaka dharma dharmane viSe rasika evA gya purUSone ApavuM joIe 6 bhAvArtha-zrAvaka dharma paNa gyatA vinA keIne Apa nahI e graMthakAra mahArAjano Azaya che. apAtramAM zuddha vastu nAkhyAthI viparyayane pAme che, te Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. pachI dharmaratna jevI amulya vastu yogyAyegya vicAra karyA sivAya darekane ApavI rogya nathI. (A uparathI zrAvakadharmathI zreSTha evA muni dharmane te gyAyegyane vicAra karI kharekharA pAtraneja Ape che ema siddha thAya che.) dharmopadeza ApavAnA avasare traNa cagya zodhavAM joIe te kahe che. " juggajiyANaM vihiNA juggehiM gurUhi desiyo sammaM / kuLa dhori ta nalividA maNi che zabdArtha-pagya jIvane 5 gurUoe vidhi pUrvaka sArI rIte upadezele pagya dharma sarva prakAranI siddhione ApanAre kahela che . 7 bhAvArthagya che eTale mumukSu ane A graMthamAM Agala kahevAmAM A vaze tevA lakSaNavALA cha samajavA. kadI zAstrokta lakSaNavALA maLe paraMtu dharmopadeNA gurU kiyAhIna zithilAcArI parigrahadhArI viSayI asatyavAdI vigere durguNayukta hoya te tevA pAsethI prApta thayele zrAvaka dharma prAye yathArtha phalane ApanAra thatuM nathI, tethI gurUo paNa zAstrokta guNee yukta hoya teja zrAvakadharma ApavAne gya che. egya dharma kahe che te dharma grahaNa karanAranI apekSAthI che eTale ke jemAM dharma pAlana karavAnI jevI yogyatA hoya tene tevA tevA prakArane dharma batAva joIe, jethI karelI pratijJAnuM pAlana sukhethI karI zake. pAtrApAtrane vicAra karyA sivAya upayogI paNa kaThiNa niyame ApavAmAM Ave che tethI niyama lenAranuM mana pAchalathI viThThala thAya ane lidhelA niyamano bhaMga karI deSano pAtra thAya ane vakhate zraddhA bhraSTa thaI dharmathI parAdhyamukha thAya, tethI egya gurUoe cogya jIvone gyadharma egyatA pramANe Apavo joIe. agya purUSane Apele dharma vizeSa guNonI prApti karAvanAra thatuM nathI kahyuM che ke- " cUtAMkurakavalanataH kokinakaH svanati cAru natu kAkaH / thothastha gAyane raveluM hetari netaraca guNaH" | s che. zabdArtha-jema AMbAnA maheranA bhakSaNathI kayela pakSI suMdara zabda kare che paraMtu koI kAgaDo karato nathI, tema je gyA hoya tene hetuthI guNa thAya che, paNa bIjA agyane thatA nathI 8 bhAvArtha-AMbAne mehara koyala paNa khAya che. ane kAgaDo paNa khAya che. A meherathI keyalane svara sudhare che. ane suMdara paMcama svarathI te AkhA vana Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. ne gajAvI zravaNa karanArane AnaMda Ape che. Aja mehera kAgaDo bhakSaNa kare che paNa tene duHsvara tene teja rahe che ane te jyAre zabda kare che tyAre zravaNa karanAra ne kaMTAla Ape che. meharamAM svara sudhAravAnI zakti jaga jAhera che chatAM te apAtramAM paDavAthI niSphala thAya che, te ja pramANe dharmamAM aihika ane pAralaukika sukha ApavAnI zakti che tathApi apAtramAM sthapAyele te dharma niSphaLa jAya che, tethI pAtrApAtra vicAra karavo e khAsa jarUranuM che. yogyayogyane mATe graMthakAra svayameva bIjAM daSTAMte batAvaze jethI ahIM ATaluM kahyuM che. gyAtA aneka prakAranI che te A pramANe. " Ane nibesutIrthe kacavaranicaye zuktimadhye'hivaktre, auSadhyAdau viSau gurusarasi girau pAMmunnUkRSNanUmyoH / kukSetre kaSAyajumavanagahane meghamuktaM yathAMjastakRtpAtraSu dAnaM guruvadananavaM vAkyamAyAti pAkaM" ||e|| zabdArtha-jema varSAdanuM pANuM AMbAmAM lIMbaDAmAM sArA tIrthamAM kacarAmAM, chIpamAM sapanA mukhamAM eSadhI vigeremAM jherI vRkSamAM meTA revaramAM parvatamAM pIlI tathA kAlI jamInamAM selaDInA kSetramAM kaSAya vRkSonA gahana vanamAM paDavAthI judI judI rIte paripAkane pAme che tema gurUnA mukhamAMthI nikaLeluM vAkya jevA pA tramAM tenuM dAna thayuM hoya te anusAre pAkane pAme che. je lo. bhAvArtha-vaSadanuM pANI ekaja svabhAvanuM che chatAM judA judA pAtramAM paDavAthI tenuM pariNAma kevA prakAranuM thAya che te graMthakAra mahArAje batAvyuM che. jemake Amra vRkSamAM paDavAthI miSTa Amrarasa utpanna kare che. lIMbaDAnA vRkSamAM paDavAthI kakarasa pedA thAya che. uttama tIrthamAM paDavAthI pavitratAne pAme che. kacarAmAM paDavAthI niMdanIka thAya che, chIpamAM paDavAthI uttama maiktika thAya che. sarSanA mukhamAM paDavAthI prANu ghAtaka jhera nivaDe che. auSadhimAM paDavAthI eSadhi rUpa thaI aneka prANIone phAyadA pahoMcADe che. jherI vRkSamAM paDavAthI prANu nAzaka jhera thAya che, sarovaramAM paDavAthI aneka prANIone upayogI svaccha jala thAya che. parvata upara paDavAthI vinAza pAme che, pIlI tathA kALI jamInamAM paDavAthI dhAnyAdikanI vRddhi kare che. selaDInA kSetramAM paDavAthI zelaDInA ati madhura rasane ApanAruM thAya che. kaSAya vRkSonA gahana vanamAM paDavAthI kaSAya rasa UtpAdaka thAya che. tevI ja rIte saddagurU mahArAjanAM vacanAmRta ekaja svabhAva pariNata hoya Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. che tathApi pAtratAnI gyAyogyatAne laIne bhinna bhinna AzayapaNe pariName che, tethI jene je gyA hoya tene te upadeza Ape e graMthakAra mahArAjane uddeza che. sAMprata kAlamAM upadeza devAne kama prAye badalAyelo lAge che. zretAone vicAra karyA vinA vAMcanAra mahAzaye pitAnA manane ThIka lAge tevA graMtho sabhAmAM vAMce che. zrAvaka dharmanI paNa jene barAbara khabara na hoya tevAonI samakSa AcArAMgAdi ati kaDina graMtha vAMcavAmAM Ave che AthI rotAvaktAnA kAlane joIe te upayoga thatuM nathI, tethI deza kALa ane zrotAone vicAra karI upadeza devAmAM Ave te vizeSa lAbhanuM kAraNa thaI paDe. have bIjI rIte batAve che. girisira 1 paNAlazmaruthana 3 kasiNAvani jala hisutti emaNikhANI 6 dhammovaesavAse phalajaNaNe jIva dilutA // 1 // zabdArtha--athavA jema parvatanuM zikhara, parALa, marusthala, kALI jamIna, samudranI chIpa ane maNionI khANa enA saMbaMdhamAM AvelA pANInuM juduM juduM pariNAma thAya che tema dharmopadezanI vAsanAnuM phaLa utpanna thavAmAM nI pegyatA upara AdhAra rahe che. 10 bhAvArtha--vyAkhyAna zravaNa karanAra zretAo paikI keTalAka bedarakAra ane kAyAMtarathI vyagra cittavALA keI barobara vyAkhyAna zravaNa karI vicAra karatA nathI. rUDI sAcavavAne sArU vyAkhyAna zravaNa karanAra athavA mAnanI ke prabhAvanAnI IcchAthI upAzraye jaI kALa gALanAra zretAo parvatanA zikhara jevA che. jema parvatanA zikhara upara paDeluM jaLa parvatanA zikharane kAMIpaNa lAbhakArI thatuM nathI tema pUrvokta lakSaNavALa zretAone upadeza rUpI jaLa lAbhakArI thatuM nathI. 1 bIjA che paraNALa jevA che; parazuLa jema jaLane jhIlIne pitAnI pAse na rAkhatAM jamIna vAsaNa agara TAMkAmAM nAMkhe che paraMtu paraNAlane jalanI asara thatI nathI, tevI ja rIte gurU mahArAjathI upadeza zravaNa karIne upadeza bIjAone saMbhaLAvI pitAnuM paMDitapaNuM jAhera kare che, paraMtu pitAnA AtmAnuM kaI paNa prakAre hita sAdhI zaktA nathI, tethI AvA prakAranA che paNa gurU Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrAddhaguNa vivaraNa. mahA rAjanA vacanAmRtanuM pAna karavAne gya thaI zakatA nathI, tethI AvA jIne upadeza ApavA prayatna kare nahIM. 2 have jIvene marusthala sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jema marusthala pANIne grahaNa karI le che tethI temAM tRNAdika tathA nirasa dhAnyAdikane pAka thAya che, tema keTalAka cha gurUmahArAjane upadeza grahaNa karI zake che, paraMtu tevA prakAranI yogyatAnA abhAve yathArtha paNe dharmanI ArAdhanA karI zakatA nathI tathApi AvA ja dharmopadezane yogya samajavA. 3 kALI jamInanI sAthe jIvenI sarakhAmaNI karatAM jema kALI jamInamAM paDeluM pANI e jamInamAM rahelA vRkSAdikane puSTa kare che, tema gurU mahArAjane Apele upadeza je jIva grahaNa karI pitAmAM rAkhI bIjA ne teja upadeza deI lAbha kare che, jema kALI jamInamAM zelaDI, drAkSa, zAlI, godhUma vIgere sarasa vastuo utpanna thAya che tema AvA jIvamAM svapa upadeza paNa tAdika utpanna karavAne hetu thaI traNa kidhA chevaTe sAta ATha bhave jarUra mokSa ApanAra thAya che. tethI AvA je kharekhara upadezane yogya che. 4 samudranI chIpanI sAthe sarakhAvyA che. chIpamAM jaLa paDavAthI pariNAma pAmI jema uttamamitika rUpe thaI jaLa amUlya kIMmatane pAme che tema je je gurU mahArAjane upadeza zravaNa karI te pramANe pite vastI pitAnA vratathI bIjA yogya jene paNa sanmArge dore che te ja uttama prakAranA gaNAya che. calAtI putre mAtra upasama, viveka, ane saMvara e padatrayIne upadeza zravaNa karI pitAnuM hita sAdhyuM, temaja somavasu brAhmaNe paNa mIThuM khAvuM, sukhe suvuM, ane lokane priya AtmA kare, A traNa pada zravaNa karI tenuM kharuM rahasya trilocana maMtrI pAse zravaNa karI te pramANe keNa varte che vigerenI tapAsa karI pite tema vatI sukhI thaye. tema 5 upadeza paNa cagya pAtramAM paDavAthI chIpamAM paDelA jaLa biMdunI mAphaka mahA mUlyavAnuM thAya che. 5 maNinI khANamAM paDelA thoDA pANIthI jema mahA mUlyavAna, tejasvI, cintAmaNi ratnAdika utpanna thAya che tema keIka jIvane beDAM paNa mahAvAkaye ghaNe lAbha karatA thAya che. jema zrImadda bhagavAna mahAvIra svAmIne svapadeza zaitAdi gaNadhara mahArAjene AtmAne saMsArathI tAravAne arthe thaye tema cheDA paNa Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. upadezathI maNi jevA jIvone atyaMta lAbha thavAthI teja bhavamAM teo mekSa pAme che AvA ja uttamottama jANavA. 6 zunAzunajavyasutnAvitA ghaTAvAsyAavAsyAzca tthaa| hya vAsitAH saddharmavAsastha tathaiva yogyatAM zrayaMti jIvAH katicit suyogataH // 11 // zabdA-jevI rIte sAra dravyothI tathA kharAba dravyathI vAsita karelA ghaDAo tyAgavA gya ane atyAgavA gya thAya che tathA keTalAka ghaDAo avAsita hoya che tevI ja rIte jIvo keTalAeka sArA vegathI saddharmavAsanI gyatAne prApta thAya che. je 11. yogyatA aneka prakAranI che tene mATe AgamamAM A pramANe kahyuM che. "dhamA ubihA navA junnA ya juNNA vihA nAviyA annAviyA ya nAviyA vihA pasaththannAviyA appasaththanAviyA ya pasaththA aguruturukAhiM apasathyA palaMmulasuNa mAhiM pasaththanAvitrA bammA avamA ya evaM appasathyAvi je appasathyA avammA je ya pasathyA bammA na te suMdarA zyare suMdarA annAvitrA na keNa nAvitrA NavagA AvAgAo uttAritA mattagA evaM dhammAninAsiNo navagA je mitradiTTI tappaDhamayAgAhiti / juNNAvi je annAviyA te suMdarA kuppava yaNapAsathyehiM nAviyA evameva nAvakumA saMviggehiM je appasathyA vasmA je a pasathyA ya saMviggA ya avasmA ee baTTA zabdArtha-ghaDA be prakAranA che. navA ane junA junA be prakAranA che vAsita ane avAsita, vAsita be prakAranA prazasta vAsita ane aprazA vAsita prazasta Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrAddhaguNa vivaraNa vAsitateagara zilArasa vigere dravyothI vAsita ane aprazasta vAsita te kAMdA [DuMgaLI ] lasaNa vigerethI vAsita hoya che, temAM prazasta vAsitanA be bheda che. eka tyAgavA gyaane bIje atyAgavA gyA. evI ja rIte aprazastanA paNa be prakAra che. tyAre ane atyAjya, temAM je aprazasta chatAM atyAjya thAya tathA prazastamAM tyAjya thAya te be sArA nathI bAkInA je bheda kahyA che[ prazasta vAsita atyAjya thAya ane aprazasta tyAjya thAya te paNa sArA che. temaja(prAcIna paNa) sArA ke kharAba dravyathI je vAsita nathI thayA tene avAsita kahe che. nibhADAmAMthI tatkALa kADhelA ghaDA te navIna kahevAya che. evI rIte varmA bhilASI one paNa jANavA je navA mithyASTio che tene prathama bedha Ape, junA paNa [ mithyAdaSTio ] je avAsita che te suMdara che. (upara je vAsita kahyA che te vAsita zAthI thAya che te kahe che.) kudarzanathI ane pAsAWAdikanA paricayathI vAsita thAya. evI ja rIte bhAva ghaDAo [ ] samajavA, je saMvigna guNethI vAsita che te prazasta che, je aprazasta che te vAgyuM che ane je prazasta ane saMvigna [guNavAlA] che te manejha che. bhAvArtha-jIne yogya gya jANavAne mATe ghaDA sAthe sarakhAvyA che. ane tene mATe pAMca prakAranA ghaDA kahyA che. temAM prathama navA ane junA be prakAranA ghaThA kahyA che. tema be prakAranA cha jANavA, junA ghaDAnA be prakAra kahyA che, vAsanA vALA ane vAsanA vagaranA.vAsanAvALA be prakAranA che eka sugaMdhI dravyathI vAsita thaelA ane bIjA durgadhIdravyathI vAsita thaelA. durgadhIdravyathI vAsita thaelA ghaTanI mAphaka mithyA zAzvethI jemanAM hRdaya vAsita thayelAM che ane je te vAsanAne sadagurUno upadeza maLatAM paNa cheDatA nathI te vAya che eTale te jIve dharmanA pAtra nathI ane jeo mithyA darzanAdikathI vAsita che chatAM paNa nyAya buddhivALA sarala hRdayanA haThakadAgrahathI rahita jI hoya te gurUnA upadezathI sadasada vivekathI parve grahaNa karelA mithyA darzanane choDI satyane grahaNa kare tevA che avAcya che eTale dharmopadezane yaMgya che. prazasta vAsitanA be bheda che. vAmya ane avAo. je jene prathama samyaga darzanAdinI prApti thayelI che ane je je kugurnAdikane vega thatAM samya darzanane vamI jAya tevA che te cha vAgye jANavA, ane tevA ja upadeza yogya hatA nathI ane je jene prathamathI samyagadarzana cAritrAdikanI prApti thaelI che ane Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivara. 13 pAchaLathI kugurnAdikane saMsarga thayAM chatAM paNa samyaga darzanAdikane tyAga karatA nathI tevA ja dharmopadezane yaMgya gaNAya che te avAsya jANavA. je cha junA chatAM avAsita che eTale ke I paNa dharmanI vAsanAne pAmyA nathI te jIve paNa dharmanA upadezane yegya che. A pramANe junA ghaDAnA daSTAMtathI dharmopadezane mATe jenI gyatA kahI. have navIna ghaTa sAthe nI sarakhAmaNI karatAM gyAyegyane vicAra jaNAve che. jema kuMbhAranA nibhADAmAMthI tatkAla kADhelA ghaDAne je prakAranI vAsanA ApIe te prakAranI vAsanA grahaNa kare che, tema bAlyAvasthAvALA je kaI jene koI prakAranA dharmane saMskAra thaye nathI tevA jene dharmopadeza gyatA pramANe ane nyAya purassara ApavAthI zIgha kAryakArI thAya che, tethI AvA ja dharmane kharekharA pAtra che. A graMthakAra mahArAje gyAyegya batAvavA je ATale badhe parizrama lIdhe che tenuM kAraNa spaSTa che ke AyuSya a5 che vidano ghaNuM che, maharSioe pitAnuM ane aneka bhavya jIvenuM hita karavAnuM che tethI apAtra che sAthe dharmopadezanI carcA karavAnuM ucita nathI, ema dhArI upadeza ApatAM pahelAM dravya kSetra kAla bhAvane vicAra karI pAtra cheneja upadeza ApavA prayAsa kare jethI ubhayanuM zreya thAya. zabdArtha-pagyAyegyanuM svarUpa pratipAdana karyA pachI vizeSa dharmanA athI evA pigya purUe paNa prathama sAmAnya gRhastha dharmanI vidhimAM (nizcita kareluM pUrvIparabhAva rU5 vidhAna te vidhi) prayatna karavo joIe, kahyuM che ke bhIMtanA peLavA pramukha vyavasthA karyA zivAya ( bhIMtanA upara ciluM ) citra zebhatuM nathI. ane pAsa ApyA sivAya tenA upara raMga sthira thata nathI, khetarane kheDyA sivAya tathA samArAdi dIdhA sivAya bIja vavAtAM nathI. evI ja rIte sAmAnya dharma pUrvakaja bAravratAdipa vizeSadharma zobhAthI prakAzita thAya che. te kAraNathI zrImad hemacaMdrAcArye pitAnA gazAstranA prathama prakAzanI aMte vAraMparivAra ityAdika kula kamathI Avela aniMdya vibhavanI tribhAgAdi apekSAe nyAyathI AcaraNa karavA rUpa jenuM lakSaNa che e sAmAnya dharma paramahaMta parama jaiina ] vicAra caturmukha [ vicAra karavAmAM brahmA rU5] rAjarSi paranArI sadara (parastrI bAMdhava) rUdatI vitta parADamukha [niravaMzanuM dravya prahaNa karavAmAM vimukha] rAja pitAmaha vigere birUda jene malelAM che evA vyavasAya 1, nidhAna 2, vyAje dhIravA 3. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrAddhaguNa vivaraNa. kumArapAla mahArAjane samagra rAjAonI sabhA samakSa upadeza karyo te ja ahi pratipAdana kare che, nyAyasaMpannavinavetyAdi zlokadazaka. nyAyasaMpannavinavaH 1 ziSTAcAraprazaMsakaH 2 kuna zIlasamaiH sAdhaM kRtopAho'nyagotrajaiH 3 // 1 // pApanIrU 4 prasihaM ca dezAcAraM samAcaran / avarNavAdInakApi rAjAdiSu vizeSataH 6 // // anativyaktagupte ca / sthAneSu prAtibeimake / anekanirgamabAra vivarjita niketanaH 7 // 3 // kRtasaMgaH sadAcAraH 7 mAtApitrozca pUjakaH / tyajannupapchataM sthAna 10 mapravRttazcagarhito 11 // 4 // vyayamAyocitaM kurvan 12 veSaM vittAnusArataH 13 aSTanidhIguNairyuktaM 15 zRNvAno dharmamanvaham 15 // 5 // ajIrNenojanatyAgI 16 kAle joktAca sAtmyataH 17 anyonyA pratibaMdhena trivarga mapi sAdhayan 17 // 6 // yathAvadatiyA sAdhau / dIne ca pratipattikRt 15 sadAnaniniviSThazca 20 pakSapAtI guNeSuca 21 // 7 // adezAkAnayozcaryAtyajan 22 jAnan balAbanaM 23. vRttastha jJAna vRghAnAM pUjakaH 25 poSya poSakaH 25 // 7 // dIrghadazI 26 vizeSajJaH 27 kRtajJaH zlokavAnaH / salajaH 30 sadayaH 31 saumyaH 32 paropakRti karmavaH 33 // // aMtaraMgAriSaDvarga parihAra parAyaNaH 34 vazIkRteMjiyagrAmo 35 gRhi dharmAyakalpate // 10 // dazaniH kunakam nyAyathI dravya upArjana karanAra (1) ziSTa purUSanA AcAranI prazaMsA karanaa2 [2] 3 mane zAsathI saza anya jIviyonI sAthe nA2 [37 // 1 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. pApathI bhaya rAkhanAra [4] prasiddha dezAcArane AcaranAra [5] keinA paNa saMbaMdhamAM avarNavAda nahi belanAra temAM vizeSe karI rAjAdikane avarNavAda nahI belanAra (6) 2che je sthAna ati pragaTa tema ati gupta na hoya, temaja sAre pADozIee yukta hoya ane je gharamAMthI nIkaLavAnAM dvAra ghaNAM na hoya tevA sthAnamAM vAsa karanAra (7) 3. zreSTha AcAravALAnI sAthe saMsarga karanAra (8) mAtA pitAnI pUjA karanAra (9) upadrava vALAM sthAnane tyAga karanAra (10 ) niMdita kAryamAM pravRtti nahIM karanAra [11] 4 AvakanA pramANamAM kharca karanAra 12 saMpattine anusAra veSa dhAraNa karanAra 13 ATha buddhinA guNee yukta 14 niraMtare dharmane zravaNa karanAra 15 na pacyuM hoya tyAM sudhI bhAjanane tyAga karanAra 16 haMmezAnA vakhata pramANe pathyApathyane vicAra karI bhejana karanAra 17 parasparanA virodha vagara traNa varganuM (dharma artha ane kAmanuM) sAdhana karanAra 18 che 6 atithi sAdhu ane dIna purUSane cogyatA pramANe satkAra karanAra (19]. niraMtara durAgraha nahI rAkhanAra 20 guNanI aMdara (guNuM jananI aMdara ) pakSapata rAkhanAra 21 me 7 deza tathA kALa virUddha AcaraNane tyAga karanAra para (patAnA) balAbalane jANanArara3 vratadhArI tathA jJAnathI vRdhonI pUjA karanAra ra4 piSaNa karavA gya jananuM peSaNa karanAra 25 8 pUrvApara lAMbI najarathI jenAra ra6 vizeSa jANanAra ra7 karelA guNane jANanAra 28 lekanI prIti meLavanAra 29 zarama rAkhanAra 30 dayALu 31 zAMta prakRtivALe kara popakAra karavAmAM zuM 33 9 aMtaraMga bhAvanA cha zatruone tyAga karavAmAM tatpara 34 IdrinA samahane vaza karanAra (35) upara kahelA pAMtrIza guNavALe je heya) te gRhastha dharmane yogya che. 11 ahIM svAmIha, mitraha, vizvAsIne Thaga, cerI vigere niMdavA gya (mArga ] dravya upArjana karavAnuM choDIne pitApitAnA varNane anukuLa Ave tevI rIte dravya upArjana karavAmAM upAyarUpa je sadAcAra te nyAya kahevAya che. te nyAye karIne prApta karI che saMpatti jeNe tene nyAyasaMpannavibhava kahevAya che. (upara jaNAvyA pramANe) zuddha vyavahArathI upArjana karelI saMpatti nizaMkapaNe potAnA zarIre karI tenA phalane bhegavavAthI ane (pitAnA) mitra ane svajanAdikamAM samyak prakAre vaheMcaNI karavAthI A lekanA sukhane mATe thAya che, je kAraNathI sarvatra zucayo dhIrAH svkrmblgrvitaaH| Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa, kukarma nihitAtmAnaH pApAH sarvatra zaMkitA : " // 12 // // potAnA karmanA khale karI abhimAnI thaelA dhIra purUSe dareka ThekANe prakA zita thAya che ane kukarmano adara AtmAne sthApana karanArA pApI purUSa! dareka ThekANe bhayabhIta rahe che ! 12 nyAyeApArjita vittanA adhikAramAM spaSTatA mATe anyA ceApArjita vittavALAnI sthiti dazAve che. 16 ahiM purUSane anyAyathI pravRtti karavAmAM be prakAre avizvAsapaNa prApta thAya che, eka bhektAnu' ane khIju bhAgya vibhavanuM, temAM bhagavanArane A (purUSa ) paradvetuthI prApta paradravya bhAgave che evA doSanA lakSaNuvAlI AzakA thAya, tathA bhAgya vastumAM A paradravya che tene A bhegave che evI zakA thAya mATe anyAya pravRttine niSedha karavAthI ( nyAya pravRttimAM ) te anne prakAranI zaMkA haiAtI nathI tethI nyAce pArjita vittamAM abhizakanIyatA ( avizvAsapaNuM ) nathI. ahiM abhiprAya evA che ke nyAyeApArjita dravyanA vyaya karanAra upara kAi paNa purUSa kAI vakhate leza mAtra paNa za'kA karatA nathI tethI karIne te [ nyAya pravRtti karanAra avyAkula citta ane sArI pariNativAlAne A lekamAM paNa mahAn sukhanA lAbha thAya che ane dareka ThekANe yaza ane zlAghAnI prApti thAya che. sapAtrane viSe dravyanA upayoga thavAthI tathA puNyAnubaMdhI puNyanI prAptinA hetu thavAthI ane dayAe karI dIna anAtha prANIone byAdi ApavAthI te paraleAkanA hitane artha thAya che. ahiM nyAyApArjita vitta tathA tenA satpAtramAM viniyoga karavAthI catulaiMgI thAya che, jemake nyAyathI prApta thayele vaibhava ane satpAtramAM vinicega 55 ( A nyAyasa'panna vaibhavanA prathama bhAMgA ) puNyAnubaMdhI puNyanA hetubhUta hovAthI uttama devapaNa" bhoga bhUmimAM ( yugalika kSetramAM ) manuSyapaNu, samyakSa vigerenI prApti tathA AsAsiddhi phaLa ApanArUM thAya che. jema dhana sAthe vADhu tathA zAlibhadra vigerene thayuM jethI kahyuM che ke-- paritu liyakappapAyavaciMtAmaNi kAmadhenumAdapaM / dANA sammattaM pattaM dhasaththavAdeM" // 13 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrAddhaguNa vivaraNa zabdArtha-dAnathI dhanasArthavAha kalpavRkSa ciMtAmaNi ane kAmadhenunA mahine mAnI tulanA karanAra sabhyatvane prApta karyuM hatuM. te 13. athavA nadiSaNa vigerenA daSTAMtanI peThe--jema keka gAmamAM dravyane samUhe karI kuberanI sAthe spardhA karanAra keI brAhmaNe yajJanA prAraMbhamAM eka lAkha brAhmaNane jamADavAne prAraMbha karyo. tenI aMdara dAnanI rUcivALA kaI jaina brAhmaNane lAkha brahmabhejana pUrNa thaye avazeSa rahela taMdula ane ghI pramukha huM tane ApIza, evI pratijJA karI tene sahAya karavA mATe rAkhe. anukrame lakSa brahmabhejana pUrNa thatAM avazeSa raheluM taMdula vigerene nirdoSa ane nyAyathI prApta thayeluM mAnI te nirdhana jaina brAhmaNe vicAra karyo ke jo A (anAdika) keI paNa satpAtrane ApavAmAM Ave te ghaNuM phaLa thAya. kahyuM che ke-- nyAyathI prApta thayelAM ane kalpanIya evAM annapAnAdika dravyanuM parama bhakti ane AtmAne upakAra thaze evI buddhie sAdhuone je dAna ApavuM tene mikSaphaLa ApanAre atithivibhAga kahe che." te pachI te brAhmaNe dayA tathA brahmacarya pramukha guNavALA keTalAeka (pitAnA) svadharmIone bhejana mATe nimaMtrita karyA. te sAdhamanA bhejana avasare eka mahinAnA upavAsanA pAraNe kaI mahAvratadhArI muni AvI pahoMcyA. A sAdharmaAthI A yati uttama pAtra che e nizcaya karI te brAhmaNe bahumAna tathA zraddhApUrvaka te munine annapAna vigere AyuM. je kAraNathI kahyuM che ke " mithyAdRSTisahastreSu varameko hyaNuvratI / aNuvratisahasreSu varameko mahApratI // 15 // mahAbatisahasreSu varameko hi tAttvikaH / tAttvikena samaM pAtraM na nUtaM na naviSyati " // 15 // zabdArtha-"hajAre mithyAdraSTiothI eka aNuvratadhArI[zrAvaka] zreSTha gaNAya che. hajAre aNuvratadhArIothI eka mahAvratadhArI (sAdhu) zreSTha gaNAya che 14 hajAre mahAvratadhArIothI eka tatvavettA zreSTha gaNAya che, tatvavettAnI samAna [ uttama! pAtra thayuM nathI ane thavAnuM nathI, je 15 " Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrAddhaguNa vivaraNa kALe karI AyuSyanI samApti thatAM pAtramAM dAna ApanAra te jaina brAhmaNa te dAnanA prabhAvathI prathama devalekamAM devatA thaze. tyAMthI avIne rAjagRhanagaramAM nadiSeNa nAme zreNika rAjAne putra thaye, teNe vana vayamAM pAMca rAjakanyAonI sAthe pANigrahaNa karyuM ane te (naMdiNa) deguMda devatAnI peThe manahara viSaya sukharUpa samudramAM magna thaye. A tarapha te lakSa brahma bhojana karAvanAra brAhmaNa pApAnubaMdhI puNyane puSTa karanAra tevA prakAranA viveka rahita dAnathI ghaNA nI aMdara kAMIka bhegAdika sukhane bhegavI keIka jaMgalamAM hAthIpaNe utpanna thaye pUrve yUthapatienAza karyo che hAthIputra jenA, evI kaI hAthaNIe yUthapatine vaMcana karI kaI tApasanA AzramamAM eka kalabhane janma Apyo, ane tene tyAMja mu.te gajakalabha (hAthInuM baccuM tApasanA kumAranI sAthe vRkSene pANI siMcato hevAthI tApasee tenuM saMcAnaka evuM nAma pADyuM. keIka avasare pitAnA yUthapati pitAne mArI pate yUthapati thaye, ane hAthaNaenA ToLAne grahaNa karI lIdhuM. te hAthI pitAnI mAtAnA prapaMcane prathamathIja jANatuM hatuM, tethI teNe tApasenA Azramane bhAMgI nAkhe. kheda pAmelA tApase e zreNika rAjAne te hAthI batAvyuM. te hAthI A pramANe hate-sAta hAtha uMce, nava hAtha lAMbe, traNa hAtha hilo, daza hAtha vistAramAM ane vIza nakhae suzobhita hate. caDAvelA dhanuSyanA jevA tenA uMcA kuMbhasthala hatA, kaMDamAM ladhu hato, madhu samAna piMgala netro hatAM, caLakatA caMdranA jevI ujavala kAMti hatI, cAraze ne cAlIsa sArAM lakSaNa yukta hate. te bhadra jAtine hAthI sAta aMgamAM suzobhita hate. zreNika rAjAe tene ati ya pUrvaka pakaDIne pitAne paTahasti karyo. rAgya AhAra tathA vastra oDhADavA vigerenI tenI baradAsa thavAthI te sukhI thayo. keIka avasare tApasae je ! A amArA Azramane bhAMgavAnuM phala che," ema te hAthIne kahyuM ane mArmika bInA yAda karAvI tethI AlAna taMbhane ukheDI tyAMthI nika ane bIjI vAra tApanA Azramane nAza karyo. parivAra sahita zreNika rAjA tenI pAchaLa gayA paraMtu te duHkhe karI vaza thAya te hAthI koI nAthI paNa vaza karI zakAya nahIM. pachI rAjAnI AjJAthI naMdiNa kumAre te hAthIne haMkAryo. naMdiveNukumArane joI A koI paNa mahAre saMbaMdhI che, ema vicAra karavAthI tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, eTale te zAMta thaI ubhe . pachI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. 19. nadiSaNa kumAre tene lAvI AlAnarata bAM, tethI zreNika vigerene Azcarya lAgyuM. A arasAmAM zrI mahAvIra svAmI bhagavAnuM vaibhAragiri upara padhAryA, (te vRttAMta sAMbhaLI) zreNika rAjA abhayakumAra ane naMdiNa vigere temane vaMdana karavA mATe gayA. dharmadezanAnA aMtamAM rAjAe prabhune hasti upazAMtAdi bAbata prazna karyo. prabhue pUrva bhavamAM lakSa brahma bhojana karAvanAra tathA sAdhune dAna vigere ApanAra brAhmaNone vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. bIjI vakhata temanA AgAmika bhavanA praznanA uttaramAM bhagavAna mahAvIra svAmI bolyA ke-"he rAjan ! A naMdiNa kumAracAyathI meLavelA dravyane supAtramAM upayoga karavAthI aneka deva manuSya vigerenA mahAgane bhegavI, cAritrane grahaNa karI devapaNAne meLavI anukrame mekSa sukhane pAmaze.ane hAthIne jIva te tevA prakAranA dravya ane pAtrA pAtrane vicAra karyA sivAya (karelA) dAna pramukhathI bhegone prApta thaye, paraMtu pahelekamAM prathama narakamAM janAra che," evuM zravaNa karI maMdireNu kumAra pratidha pAmya ane zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. anukrame dIkSA grahaNa karatI vakhate "haju paNa tAre bhegAvalI karma ghaNuM bAkI che." evA vacanethI (zAsana) devatAe niSedha karyA chatAM paNa teNe dIkSA grahaNa karI. pUrvanA nikAcita bhegA karmanA udayathI prerAyelA nadiSeNa dIkSAne tyAga karI bAra varSa vezyAnA gharamAM rahyA, ane tyAM niraMtara daza daza (manuSya)ne pratibaMdha pamADatA, ItyAdi nAdiSaNanI kathA bIjA graMthathI jANavI. pUrva kahyA pramANe dAnanI rItimAM kuzaLa ane nyAyathI dravyane upArjana karanAra tathA satpAtranuM piSaNa karanAra gRhastha suMdara bhegone prApta karI anukrame mekSalamInA sukhane pAme che. nyAyathI prApta thayela dravya karI jevA tevA pAtrane piSaNa karavArUpa bIjo bhaMga jANa. A bhAge jyAM tyAM saMsAramAM mAtra bheganuM phaLa ApanAre thAya che, paNa chevaTe lakSa brahmabhojana karAvanAra brAhmaNanI peThe kaTuka phaLa ApanAreja che, je kAraNathI kahyuM che ke - ___" dAnena nogAnApnoti yatratatropapadyate" zabdArtha-"dAne karI jyAM tyAM (bhAmAM bhamatAM) bhego prApta thAya che ? (paNa mokSa sukha maLatuM nathI.) Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra0 zrAddhaguNa vivaraNa, anyAyathI prApta thayelA dravya karI satpAtrane piSaNa karavArUpa trIjo bhAga jANa. sArA kSetramAM vAvelA sAmAnya bIjanA phaLarUpa aMkuranI peThe te dravyanuM bhaviSyakALamAM sukhanI utpattimAM sahacArIpaNuM hovAne lIdhe ghaNA AraMbhathI dravya upArjana karanAra rAjAo tathA vepArIonA saMbaMdhamAM A trIjo bhAge jaNAvyuM che. arthAt rAjAo ane vepArIo mahAraMbhathI dravyane meLave che ane uttarakALamAM te dravya temane sukha ApanAruM thAya che, tema anyAyathI upArjana karelA dravyane satpAtramAM viniyoga thavAthI pariNAme sukha ApanAruM thAya che. kahyuM che ke - " kharo'pi gavi pugdhaM syAdugdhamapyurage viSam / pAtrApAtra vizeSeNa tatpAtre dAnamuttamam // 1 // " zabdArtha--khoLa paNa gAyane viSe (gAyane khavaDAvavAthI) dudha utpanna kare che ane dudha paNa sapane viSe (sarpane pAvAthI) jherane utpanna kare che. pAtrApAtranA vizeSe karI AvuM phaLa thAya che tethI pAtrane dAna ApavuM uttama che " tevI ja rIte teja svAti nakSatra ane teja jaLamAM pAtra vizeSathI maTe aMtara che. sapanA mukhamAM paDeluM jhera thAya che ane chIpamAM paDeluM mArtika thAya che. mahA AraMbharUpa anucita vRttithI meLaveluM dravya sArA kSetramAM vAva vinA mammaNa zeDa vigerenI peThe durgatinA phaLaneja ApanAruM thAya che. kahyuM che ke" vavasAyaphavaM vihavo, vivahassa phavaM supattaviNiogo / tayanAve vavasAo, vihavovi ya dugganimittaM // 1 // " zabdArtha--" vyApAra karavAnuM phaLa vibhava ane vaibhavanuM phaLa satpAtramAM viniga kare te che, paraMtu tenA abhAve vyApAra ane vaibhava paNa durgatinA hetu thAya che. 1 che " anyAyathI upArjana karelA dravya karI kupAtranA piSaNa vigere karavArUpa che bhAge jANavo che A caturtha bhaMga A lekamAM purUSane niMdanIka hovAthI ane paramAM durgatine hetu hovAthI vivekI purUe tyAga karegya che. kahyuM che ke "anyAyopAttavittasya dAnamatyaMtadoSakRt / dhenuM nihatya tanmAMsAkSANAmiva tarpaNam // 1 // " Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa. 1 zabdA anyAyathI grahaNa karelA dravyanu* dAna (kupAtrane) karavu te atyaMta doSa utpanna karavAvALu che jema keAi gAyane mArIne tenA mAMsathI kAgaDAone tRpti karAve tenA jevuM che // 1 // " vaLI anya darzanamAM paNa kahyuM che-- "anyAyopArjitairvittairyat zrAddhaM kriyate janaiH / tRpyate tena cAMgAlA kasA dAsayonayaH // 2 // " zabdA-- anyAyathI upArjana karelA dravyeAthI je lAka| zrAddha kare che tenAthI caMDALA, varNa zaMkara tathA dAsanI ceAnimAM utpanna thayelA tRpta thAya che (pitR tRpta thatA nathI ) // 2 // " jethI nyAyathI upArjana karelu' dravya thADuM ApeluM paNa kalyANane mATe thAyache ane anyAyathI AveluM dravya puSkaLa Apyu hoya, topaNa phaLa rahita thAya che. anyAyanI vRttithI arjana karelu dravya Aleka ane paraleAkamAM ahitanA artheja thAya che, kemake AleAkamAM leka virUddha AcaraNa karavAvALA purUSane vadha ma dhanADha DhokhA prApta thAya che, ane paraleAkamAM narakamAM paDavA vigere doSo thAya che. kadApi koi mANasane pApAnubaMdhIpuNyakarmanA phaLane laIne AleAnI vipatti dekhAtI nathI, tathApi pariNAme te avazya thavAnIja. je kAraNathI kahyuM che ke-- "pApenaivArtha rAgAMdhaH phalamApnoti yatkacit / mizA bhiSavattattama vinAzya na jIryati // 1 // " zabdA-- arthanA rAge karI adha thayelA manuSya pApavaDe kadI kAI vakhata phaLane pAme, tApaNa kAMTAnA mAMsanI peThe jema te mAMsamacchanA nAza karyA vinA rahetuM nathI, tema anyAyathI meLavelu dhana zarUAtamAM kAMika phaLa Ave che, paraMtu pariNAme te (dhana) gahaNa karanAranA nAza kare che ! ? !! " vaLI kahyuM che ke "nyAyopAtta vittena yo ditaM hi samIhate / NAkAlakUTasya so'nivAMnati jIvitum // 2 // " Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrAddaguNa vivaraNa. zabdArtha je purUSa anyAyI grahaNa karelA dravye karI ( peAtAnA ) hitane icche che te purUSa kALakUTa jheranA bhakSaNathI jIvavAnI icchA rAkhe che "aa 2 5 tevI rIte AleAkamAM anyAyathI pedA karelA dravyavaDe peAtAne nirvAha karanAra gRhastha vigerenI prAye karI anyAya, kaleza, ahaMkAra ane pApamuddhimAMja razreNi vagerenI peThe pravRtti thAya che. te rakazreSThinI kathA A pramANe che. marUsthaLamAM pallI ( pAlI ) nAme gAmanI aMdara kAfa ane pAtaka nAme be bhAio hatA. te bemAM nAnA bhAI dhanavAna hatA, ane mATA bhAi ni na heAvAthI te nAnAbhAInA gharamAM rahI sevaka vRttithI nirvAha karata! hatA. eka vakhate varSArUtumAM divasanA kAryathI thAkelA kAfa rAtre sutA hatA, te vakhate pAtake kahyuM ke--he bhAi ! pANInA samUhathI ApaNA kayArAenI pALA tUTI gai che ane tuM nizcitapaNe sutA che, ema ThapakA ApyA. te vakhate te kAfa pathArIno tyAga karI daradrI ane paranA gharanuM kArya karanAra potAnA AtmAne nidyatA keAdALAne grahaNa karI jeTalAmAM tyAM jAya che, teTalAmAM tuTelI pALene khAMdhavAnI racanA karavAmAM tatpara karIne joi teNe pUchyu ke--"tame kANuM che ?" teee uttaramAM jaNAvyuM ke ame tArA bhAinA nAkarA chIe. kAi ThekANe mahArA nAkarA che ? ema kATTae prazna kare chate te elyAke vallabhIpuramAM hArA nAkarA che. e vAta thayA bAda keTalAka kALa pachI kuTuM* sahita vallabhIpuramAM gayA. tyAM daravAjAnI pAse rahenAra bharavADAnI najIkamAM vasatA atyaMta dukhaLapaNAne lai bharavADee tenuM raMka evu' nAma pADayuM. te raka vaNika te AbhIrAnA avala'khanathI ghAsanuM jhuMpaDu karI tyAM dukAna mAMDIne rahyA. eka vakhate koi jAtrALu (kArpeTika) kalpenI rIti (rasa sAdhavAnA vidhAna) pUrvaka giranAra patathI siddharasanI tUMbaDIne samyak prakAre grahaNa karI rastAmAM jatAM te siddha rasamAMthI kAfa tUMbaDI evI zarIra vinAnI(aDhazya)vANInuM zravaNa karI bhaya pAmyA. tethI vallabhInagarInA samIpamAM te tUkhaDIne te kapaTI vANIAnA gharamAM anAmata mukI ane te yAtrALu (kArpeTika) seAmanAthanI yAtrA karavA gayA. kAI pa nA divase cUlA upara mukelI tAvaDImAM tUMbaDInA chidramAMthI paDelA rasanA biMdue karI suvarNa rUpa thayelI (tAvaDI) joi te vaNike A siddharasa che, ema nizcaya karI te tuMbaDI sahita gharanI sAra vastune khIje ThekANe sthApana karI potAnA gharane bALI nAkhyu, ane bIje daravAje ghara karIne rahyA, tyAM rahenAra ane pracura ghIne kharIda karanAra Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa 23 te zreSThIe keIe vecavA lAvelA ghInuM pite mApa karatAM te ghIne akhUTa dekhI ghInA bhAjana nIce kALA citrakanI IDhaNI che, ema nizcaya karI te IDhANIne koI paNa kapaTathI grahaNa karI lIdhI. evI rIte kapaTathI khoTAM trAjavAM ane mApanA vepAra vigerethI pApAnubaMdhipuNyanA baLe karI vepAramAM tatpara raka eSTine ghaNuM dravya maLyuM. eka vakhate keI suvarNanI siddhi karanAra te raMka zreSThine maLe. tene paNa kapaTavRttithI ThagI lIdhuM ane tenI suvarNa siddhi grahaNa karI lIdhI. evI rIte traNa prakAranI siddhithI te kAka aneka kaTi dhanano svAmI thaye, paraMtu anyAyathI prApta thayelA vaibhavanA sevanathI pUrve nirdhana hatuM tethI ane pachI dhananI saMpatti thaI tenI Asaktine laI koI paNa tIrthamAM, satpAtramAM ane anukaMpAnA sthAnamAM pitAnI lakSmIne tyAga te dUra rahyA paNa ulaTa saMpUrNa lokone uccATana karavA, navA navA, karanuM vadhAravuM, ahaMkAranuM piSaNa ane bIjA zrImatanI spardhA tathA adekhAI vigerethI sarva bhUtenA saMhArarUpa kAlarAtri jevI te kApha pitAnI lakSmI kone dekhADatA hatA. te pachI koI vakhate pitAnI putrInI ratnathI jaDelI kAMsakI rAjAe pitAnI putrI mATe mAgI paraMtu teNe ApI nahi, tethI baLAtkArathI haraNa karI lIdhI. te vidhathI pite svecchanA dezamAM jaI kaTi suvarNa ApI mugalene lAvyA. te mu gelee dezane nAza karyo chate te raMka vaNike rAjAnA sUryamaMDaLathI AvatA azvanA rakSakane lAMca ApI pheDyA ane beTo prapaMca karAvyuM. pUrve te rAjA sUryanA varadAnathI prApta thayelA divya ghoDA upara caDate pachI saMketa karelA purUSe pAMca zabdanA vAjI vagADatA, pachI gheDe AkAzamAM ja tenA upara ArUDha thayele rAjA zatruone mArate, ane saMgrAma pUrNa thatAM gheDa sUryamaMDaLamAM praveza karatA; paNa A vakhate raka zreSTie pheDelA paMca zabda vAtra vagADanArAoe rAjAne gheDA upara svAra thatAM pahelAM paca zabda vAtrane nAda karyo eTale gheDe uDIne cAlyA gaye, te vakhate have zuM karavuM evA vicArathI mUDha thayelA zilAditya rAjAne te mugalee mArI nAMkhyuM. te pachI sukhe karI vallabhIpurIne bhaMga karAvyo. kahyuM che ke- "paNa sayarI vAsasayaM, (vAsA)tini sayAI azvameUNaM / vikamakAlAo to, vavajIlaMgo samuppanno // 1 // " Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrA guNa vivaraNa. zabdArtha-"vikrama rAjAnA samayathI traNase paMcotera 375 (mahAvIra svAmIthI 845) varSa atikamaNa thaye valabhIno bhaMga thaye" 1 (vallabhInA bhaMga saMbaMdhI keTalAeka matamatAMtare che te anya graMthI ane prAcIna lekhethI jANI levA. A zilAditya prathama zilAditya hovAne saMbhava che. kAraNa A gAthAmAM je saMvat batAvyo che te malavAdInA samayane prAye maLatA Ave che.)te raMka zreSTie mugalene paNa raNamAM pADIne mArI nAkhyA ItyAdi. raka zreSTi kathA. samAsa. evI rIte anyAya vittanA vilAsane jANI nyAyathI artha upArjana karavAmAM tatpara thavuM, vaLI vyavahAra pUrvaka prApta thayela vittathI AjIvikA karanArane khorAka, prakRti (svabhAva), dharma ane karma vigere paNa zuddhaja hoya che. je kAraNathI AgamamAM kahyuM che- " vavahArasuddhI dhammassa, mUvaM samvannunAsae / vavAre tu supa, sthajI no ma" che ? . " suddhaNaM ceva atthoNaM, AhAro hoi suNa / tu tuSTa, mukkI na jave" . za . * " sukeNaM ceva deheNa, dhammajuggo ya jaayii| jaM jaM kuNa kiccaMnu, taM taM te saphalaM bhave" // 3 // zabdArtha-sarvara bhagavAna dharmanuM mULa vyavahAranI zuddhi kahe che ane zuddha vyavahAre karI arthanI zuddhi thAya che1 e zuddha arthe karIne ja AhAra zuddha thAya che ane zuddha AhArathI dehanI zuddhi thAya che je 2 vyAkhyA-zuddha arthe karIne ja AhAra eTale azana pAna khAdima sAdima vigere zuddha (deSa rahita) thAya che, ane te zuddha AhAre karI dehanI zuddhi thAya che, kAraNa ke bAhya mala (malina zarIrAdi) heya te paNa jInezvaranI AjJA pramANe vartana karavAthI karmarUpI mela dUra thavAthI dehanI zuddhi gaNAya che. "zuddha dehe karIne ja dharmane thavAya che, ane je je kArya karAya te te tenuM kArya saphaLa thAya che, kA vyAkhyA-gRhastha zuddha dehe karIne ja dharmane page thAya che. jemake aMgane Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. prakSAlana karanAra zreSTha alaMkArane pigya thAya che, tema A zuddha dehavALe chava dharma rUpI alaMkArane yogya thAya che, ane pachI devapUjA tathA dAnAdi anuSThAna vigere je je kArya jIva kare che, te te tene saphaLa eTale svarga ane mekSanA phaLaneja ApanAruM thAya che. bhAvArthaahiM jInezvara bhagavAne dharmanuM mULa vyavahAra zuddhi che ema jaNAvyuM che, tethI vyApAra karatAM ochuM ApavuM vadhAre levuM, mApavAnAM kATalAM pramANuthI vadhAre ochAM rAkhavAM, tAjavAmAM dhaDe vigere rAkhave, sAre mAla dekhADI kharAba Apa, sAre padArtha nabaLA padArthanI sAthe meLavI sArA mAlanA pisA levA, devadravya vigere ucApata karavuM, lAMca khAvI, vizvAsaghAta kare e vigere anyAyathI dravya upArjana karavuM gRhasthane gya nathI, kAraNa ke zuddha vyavahArathI upArjana kareluM dravya teja arthazuddhi che, ane tathA prakArane je zuddha artha (dravya) hoya teja tenAthI kharIdele AhAra zuddha sAtvika guNa utpanna karanAre thaI zake che. kahevata che ke "je AhAra te oDakAra eTale jo nyAyathI dravya upArjana kareluM hoya ane tene AhAra vigeremAM je upayoga thAya te te vyavahAranI zuddhithI arthanI prApti thaI gaNAya che, ane te dravyane satpAtra, dIna, anAtha vigere dharmakAryamAM vyaya karavAmAM Avyo hoya te te atyaMta AnaMda ApanAre thAya che. sAthe dharmanI paNa puSTikartA thAya che, ane te dravya jenA upabhegamAM AvyuM hoya tenA vicAre paNa vyavahAra zuddhimAM pravartana karAvanArA thAya che, temaja anIti vigerene vadhAranAra vicArene laya thAya che, tethI vyavahAra zuddhithI dravya meLavavA satat prayAsa kare jethI te uttarottara uttama phaLane ApanArUM thAya. A zuddha AhAra karavAthI zarIranA paramANuo paNa nirmaLa thAya che, jethI zarIra ane dravya mananA paramANuo zuddha thavAthI jInezvara bhagavAnanI AjJAnusAra vartavAthI karmabaLa nAza thAya che, tethI AtmA uttarottara ucca dazAne pAmI pitAnA svarUpane pragaTa karavA prayatnavAna thAya che, ane egya samaye dravya, kSetra, kALa, bhAvanI anukuLatA pramANe prathama dezaviratipaNane aMgIkAra karI ane pachI sarva virati paNanuM ArAdhana karI aSTamAdi guNasthAne prApta karI,ghAtikane kSaya karI kevaLajJAna, kevaLadarzanane pragaTa karI aMte mokSapadane pAme che. have upara kahelI bInA vyatirekathI darzAve che Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa " annadA aphaso hoza, jaM jaM kiccaM tu so kare // - vallAhuvi iya, dha hiMsAva no che ?" zabdArtha--anyathA vyavahAra zuddhirahita purUSa je je kArya kare che, te te kArya phaLa vagaranuM thAya che, ane te dhamanI laghutA karAve che " 1 viveka rahita loko niMdA kare che. laghutA je thAya che te kahe che- " dhammakhiMsaM kuNaMtANaM appaNo aparassa ya // abohI paramA hoi sutte vinAsiyaM // 2 // " zabdArtha -dharmanI helanA karavAvALA pitAnA AtmAne ane bIjAnA A belibIja (samyakava) nAza kare che, ema sUtramAM paNa kahevuM che gharA lekamAM paNa kahevAya che ke jene je AhAra hoya che tene te zarIrane bAMdhe ane svabhAva thAya che; jema bAlyAvasthAmAM bheMsanuM dudha pInArA ghaDAo pANImAM paDe che, ane gAyanuM dudha pInArA jaLathI dUraja ubhA rahe che, tevIja rIte manuSya paNa bAlyAvasthAmAM bhejana karelA AhArane anusaratI prakRti (bhAva)vALe thAya che. te kAraNathI nyAyathI upArjana kareluM dravya che, teja dharmanI vRddhinuM kAraNa thAya che. anyAyathI upArjana kareluM dravya Akhare rAjA, cera, agni, jaLa vigerethI harAI janAruM hevAthI te ghaNe kALa sthira rahetuM nathI, ane te pitAnA zarIrane upaga ane puNya kAryamAM vyaya vigerenuM kAraNabhUta thatuM nathI. kahyuM che ke - " anyAyopArjitaM vittaM, dazavarSANi tiSThati; .. prApte tvekAdaze varSe, samUlaM ca vinazyati // 1 // " zabdArtha- anyAyathI upArjana kareluM kama daza varSa sudhI rahe che, ane agyAramuM varSa prApta thaye mULa sahita (sarvathA) te nAza pAme che" 15 jene mATe vAcaka zreSinuM daSTAMta che- Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. kaI gAmamAM heleka nAme zreSTi hatuM ane tene halI nAme bhAryA ane hAlAka nAme putra hato.te haleka zreSTha mA AlApathI, beTAM trAjavAthI, beTA mApathI, navI ane purANI vastu meLavI rasane bheda karavAthI ane ceranA lAvelA (padArtha) nuM grahaNa karavA vigere pApanA vyApArathI bheLA ane gAmaDIyAone ThagavAnA dhaMdhAthI dhana upArjana karate hate. kharI rIte te te zeThIo parane ThagavAthI pitAnA svArthane ThaganAreja hate. kahyuM che ke - dilyapadavaH pApA, mAyA vavAyA bhuvanaM vaMcayamAnA, vaMcayante svameva hi // 1 // " zabdArtha--kapaTa karavAmAM nipuNa ane mAyAe karI bagalAnA jevI vRttivA LA pApI purUSo jagatane ThagavA jatAM potAnA AtmAne Thage che." 1 maLeluM dravya paNa anyAyathI prApta thayela hovAthI varSanI ane cera, ami, rAjA vigerethI harAI jAya che ane gharamAM kAMI paNa ekaThuM thatuM nathI (rahetuM nathI). anukrame vana avasthA prApta thatAM putrane bIjA gAmamAM vasanAra uttama zrAvaka zeThanI putrInI sAthe paraNAvya. vahu gharamAM AvI te dharmanI jANakAra zrAvikA hatI. zeThanI dukAna gharanI samIpamAM hatI. ukta zeTha grahaNa karavAnA ane ApavA vigerenA avasare pUrvanA saMketa karelA paMcakara tripakara mApAnA sabaMdhathI putrane paNa paMcakara tripekara rU5 bIjA nAmathI AmaMtraNa kare che. anukrame te vRttAMta lokenA jANavAmAM AvyAthI le ke tenuM vecakazi evuM bIjuM nAma pADayuM. eka vakhate zeThanA putranI vahue pitAnA svAmIne puchayuM ke, "zA kAraNathI pitA tamane bIjA nAmathI bolAve che? te zeThanA putre pitAnI bhAryAne vyApAra saMbaMdhI sarva vRttAMta kahyuM. te dharmiSTa vahue zeThane vinaMtI karI kahyuM ke AvI rIte pApanA vyApAra vigerethI upArjana kareluM dravya dharmakArya mATe ane bhegamATe thatuM nathI ane gharamAM paNa rahetuM nathI, te kAraNathI nyAyathI arthane upArjana kare kelyANakArI che. zeThe kahyuM, "nyAyathI vyApAra karatAM kevI rIte nirvAha thAya ane kaI paNa leka vizvAsa na rAkhe." pachI vahue kahyuM ke "vyavahArathI zuddha heya te the paNa dravya ghaNuM thAya che ane gharamAM TakI rahe che, tathA sArA kSetramAM vAvelA bI. janI peThe ghaNAM phaLavALuM thAya che ane niHzaMkapaNAe bhoga vigerenI prAptithI manane Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. sukha ane samAdhine lAbha thAya che. je tamane vizvAsa na hoya te cha mahInA sudhI tuccha dhaMdhAne tyAga karI nyAya vRttithI vyApAra kare." pachI zreSie vahunA vacanathI tevI rIte karyuM. cha mahInAmAM teNe pAMcazera pramANa suvarNa upArjana karyuM. te cheSTinA satyavAdIpaNuthI ane satyakArIpaNA vigerethI save gharAke tenI dukAne Apa le karavA lAgyA, lekemAM tenI kIrti prasarI ane lekemAM vizvAsa thaye. te zeThe suvarNa lAvIne vahune ApyuM. vahue kahyuM parikSA kare. pachI te suvarNanI pAMcazerI karAvI tene cAmaDAthI maDhI ane pitAnA nAmathI aMkti karAvI traNa divasa sudhI rAjamArgamAM mukI paNa koIe dekhI nahi; pachI tene lAvI kaI mahetA jaLAzayamAM nAkhI tene kaI maccha gaLI gaye, te maccha keIeka mAchInI jALamAM paDe; mAchIe tene phADe ke tarata ja tenA udaramAMthI pAMcazerI nIkaLI, te mAchIe nAmathI tene oLakhI. tyAra pachI te mAchI te pAMcazerI zeThanI dukAne lAvya, zeThe kAMIka ApI grahaNa karI lIdhI, ane zreSThine vahunA vacana upara vizvAsa thaye. pachI zuddha vyavahAramAM tatpara te zreSTie ghaNuM vitta upArjana karyuM, ane sapta kSetramAM aneka prakAre vyaya karatAM utkRSTi meTAIne pAmyuM. te pachI saMpUrNa leke A zeThanuM ujavaLa dravya che e vicAra karI vyApArAdine arthe vyAja ApavA vigerethI grahaNa karavA lAgyA. vahANa bharavAmAM paNa vidananI nivRttine arthe tenAja dravyane nAkhavA lAgyA. kALe karI tenA nAmathI sarvatra vRddhi thAya che evA vicAra karI vahANa calAvavAnI vakhate ke haju sudhI helI hela ema bele che. evI rIte zuddha vyavavahAra A lekamAM paNa pratiSThAne hetu thAya che tethI nyAya che te ja paramArthathI athepArjananA upAyamAM rahasya che. kahyuM che ke " sudhIraryArjane yatnaM, kuryAnnyAyaparAyaNaH / - cAya juvAnapAyoDayamupAyaH saMpAMpA ? " | zabdArtha - nyAyamAM tatpara thaI sArI buddhivALA purUSe artha upArjana karavAmAM prayatna kara, nyAya che teja saMpattine vizva rahita upAya ane sthAna che. 1" sajajanapaNane bhajavAvALA purUne vaibhavathI rahitapaNuM vadhAre sAruM che, paraMtu vadhAre kharAba AcaraNathI upArjana karelI ane vRddhi pAmelI saMpattio Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa sArI nathI. pariNAme suMdara evuM svabhAvathI kuzapaNuM hoya te te zebhe che, paraMtu phaLamAM (pariNAme) virasa ane sejAthI thayeluM sthaLapaNuM hoya tetezabhatuM nathI. tapasvI lekene vihAra, AhAra(kherAka), vacana ane vyavahAra zuddha jovAya che, ane gRhasthane te vyavahAraja zuddha jevAya che, temaja anyAya, upalakSaNathI devadravya, jJAnadravya, pAkhaMDI ane pAsasthA vigerenA dravyathI vepAra kare ane te dravyanuM vyAjathI grahaNa karavuM vigere paNa mahA deSakaranAra che. je kAraNathI kahyuM che ke - " anyAyadevapAkhaMki, tadhanAnAM dhanena yH| vRSimicchati mugdho'sau viSamatti jijIviSuH // 1 // " zabdArtha-"je purUSa anyAyanA, devanA, pAkhaMDIonA ane A traNenA dravyathI vepAra karanAranI pAsethI paisA laIte dravya karI pitAnA dravyanI vRddhi Icche che te bheLe purUSa jheranuM bhakSaNa karI jIvavAnI IcchA kare che, 1 " limika zALAmAM paNa kahyuM che ke - " devajavyaNa yA vRddhi, gurujavyaNa yaddhanam / tapanaM kulanAzAya, mRto'pi narakaM vrajet // 1 // " pranAsve mA matiM kuryAtprANaiH kaMThagatairapi // agnidagdhAH prarohaMti, pranAdagdho na rohati // // pranAsvaM brahmahatyA ca, daritrasya ca yadhanam // gurupatnI kavya, cama ipatayeta rU . " zabdArtha -"devanA dravyathI je vRddhi thAya ane gurUnA dravyathI je dhana prApta thAya te dravya kuLanA nAza mATe thAya che ane mRtyu thayA pachI narake jAya che ? prANekiMTha sudhI AvyA hoya te paNa devadravyamAM buddhi karavI nahIM. agnithI dAjhelA uge che paNa devadravyathI dAjhele ugato (udaya pAmata) nathI. pArAdevadravya,brahmahatyA, daridrInuM dhana, gurUnI bhAryA ane gurUdravya e sarve svargamAM rahelAne paNa nIce pADe che. 3. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhguNa vivaraNa, ahiM lAki kathA kahe che--pUrve zrI rAmanA rAjyamAM eka vakhate rAjamAmAM koi zvAna beThA hatA, tene kAI brAhmaNanA putre kAna upara paththara mAryAM. rUdhira nIkaLatA zvAna nyAyanA sthAnamAM jaI beThA. rAjAe ( rAme ) tene khelAvIne puchyuM eTale te zvAna khelyA ke mane niraparAdhIne te brahmaputre zAmATe mAryA ?" pachI tene mAranAra brahmaputrane nyAyasthAnamAM khelAvI rAjAe tene kahyuM, 'tane mAranAra A brahmaputra che ? eTala, ene zuM daMDa karIe ?" kutarAe kahyuM ke 'A nagaramAM zaMkaranA maThanA adhipati tarIke niyAjana kare,' rAjAe puchyu, A Da kevA kahevAya ?" tyAre kutarAe pharIthI kahyuM, 'huM A bhavathI sAta bhava pahelAM niraMtara za'karanI pUjA karI devadravyanA bhayathI mahArA anne hAtheAne dheAi bheAjana karatA hatA. eka vakhate zakaranA li'gamAM bharavA mATe leAkeAnu' bheTa karelu kaThina ghI tene vecatAM te kaThaNa hAvAthI mahArA nakhanI aMdara bharAi gayu, te uSNa bheAjanathI gaLI gayu ane ajANapaNAe mahArAthI tenuM bhakSaNa karAyu. te duSTa kathI huM sAta vakhata kutarA thayA chu...! he rAjana ! A sAtamA bhavamAM mane jAti smRti jJAna thayu' che, ane hamaNAM tamArA prabhAvathI mane manuSya sakhathI vANI utpanna thaI che.' evI rIte ajJAnathI bhakSaNa karela devadravya duHkhanu kAraNa thAya che. A kAraNathI vivekI purUSAe te dravyanu peAtAnI zakti anusAra rakSaNa karavuM. pati purUSA jherane jhera kahetA nathI; para`tu devadravyane jhera kahe che. " viSa bhakSaNa karanAra ekaneja hUNe che, ane devadravya putra tathA putranA putrane haNe che," ema smRtikAra kahe che. 30 ahiM' kAi ema zaMkA kare ke * je evI rIte vyavahAranA niSedha karaze te gRhasthane dravyanI prAptija nahIM thAya, ane pachI AjIvikAnA vyavacheda thatAM dha nA hetubhUta citta samAdhinA lAbha kevI rIte thaze ?' evI AzakA karI kahe che, * nyAya eja arthanI prAptimAM utkRSTa rahasya che, ane nyAya eja paramAthI dravya upArjana karavAnA upAyanuM tAtparya che. jema deDakAe jaLAzayamAM Ave che, ane pakSIe sarAvaranA pUramAM Ave che tema zubhakarmane vaza thayelI sarva prakAranI sapattie sArA karmavALA purUSAnI pAse Ave che, " tevIja rIte kahyuM che ke 66 nodanvAnarthitAmeti na cAMjo jirna pUryate / AtmA tu pAtratAM neyaH, pAtramAyAMti saMpadaH // 2 // " Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 zrAddhaguNa vivaraNuM, zabdArtha-bajema samudra yAcApaNAne prApta thatuM nathI ane pANIthI bharAya che tema AtmAne pAtrapaNAne pamADe tethI pAtramAM saMpattio pitAnI meLe Ave che. " te zuddha aju vyavahAra cAra prakArane che te kahe che. yathArtha kahevuM 1. arvAcana kiyA 2. bhaviSyanA apAyane (anarthane) prakAza kare. 3. ane maitrI bhAvane sadbhAva 4. aju eTale saraLa, zuddha eTale deSa rahita eve vyavahAra nAmane guNa cAra prakArano che, te batAve che. yathArtha kahevuM eTale dharmamAM, levaDa devaDamAM ane sAkSI ke bIjA vyavahAra vigeremAM virodha rahita vacananuM belavuM, ahiM A tAtparya che -niraMtara dharma ane adharmane jANuM bhAva zrAvake parane ThagavAnI buddhithI belatA nathI, ane teo sAcuM ane madhura bele che.kharIda karavAnA ane ApavAnA sATAmAM paNa ochI vadhAre kimata kahetA nathI ane sAkSImAM niyukta karyA hoya te paNa asatya vacana bolatA nathI. rAjAnI sabhA vigeremAM jaI kaI paNa manukhyane asatya vacanathI dUSita karatA nathI, ane dharmamAM Asakta evA bhAva zrAvake dharmanA upahAsyajanaka vacanane kamaLa zreSTi vigerenI peThe tyAga kare che. A jajI vyavahArane prathama bheda thaye. 2 arvAcana kriyA eTale paranA duHkhamAM akAraNabhUta evI mana vacana ane kAyAnA vyApAra rUpa kiyA tene avaMcana kriyA kahe che. sadaza vidhithI ane trAjavAM ane pAlA vigerethI ochuM ApI ane vadhAre laI zuddha dharmane athI bIjAne Thage nahIM. arvAcana kriyA upalakSaNathI aDhAra prakAranI prasiddhinA tyAgapUrvaka, cerenuM lAveluM ane tenA cAra saMbaMdhI) praga vigerene tyAga kare te A pramANe che-cera, cerI karAvanAra, cerane salAhakAra, ceranA bhedane jANu, cerInA mAlane kharIdanAra, cArane khorAka ApanAra ane ane corane sthAna ApanAra e sAta prakAranA cera kahevAya che. temAM kANakakrayI eTale ceranuM loveluM ghaNuM kimatanuM paNa kANuka eTale A kharAba che ema kahI DI kimatathI kharIda karI le tene kANakakyI kahe che. have aDhAra prasiddhionuM varNana kare che. bhalana 1, kuzaLa 2, tarjA 3, rAjaga 4, avakana pa, amArgadarzana 6, zayyA 7, tathA padabhaMga 8, vizrAma 9, pAdapatana 10, Asana 11, tathA gopana 12, khaMDanuM khAdana 13, tathA vaLI mahArAjika 14, padya 15, agni 16, udaka Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa 17, rajaju 18 vigerenuM jANapUrvaka ApavuM. A aDhAra prasiddhio buddhimAna purUe jANavI. e aDhAra prasiddhione anukrame saMkSepamAM artha batAve che. temAM (te kAryamAM) tamAre DaravuM nahIM te viSayamAM huMja khAtrIdAra thAuM chuM, ityAdika vAkayethI corI karavAnA viSayamAM utsAha vadhAre tenuM nAma bhalana kahe che. 1 e cAra jyAre maLe tyAre sukha tathA duHkha vigerenI vAta puchavI tene kuzala kahe che. 2corane hasta vigerethI corI karavA mATe javAnI IzArata karavI tene tarjA kahe che mAyA jemAM rAjana bhAga hoya tevuM rAjabhega dravya eLavavuM tene rAjabhega kahe che. 4 corI karatA cerene (mAla levAnI IcchA pUrvaka dekhavuM tene avalokana kahe che ke 5che cAranA mArga puchanArane bIje raste batAvavAthI te corane chupAvavA tene amArgadarzana kahe che ke 6 corane suvAnI vastu vigerenuM ApavuM tene zayyA kahe che ke 7 (cAranA AvyA gayA) pachI cAra pagavALAM janAvarane te rastAmAM pheravavAthI pagalAM bhAMgavAM tene padabhaMga kahe che. 8 rane pitAnA gharamAM ja rahevA vigerenI AjJA ApavI tene vizrAma kahe che lA cArane namaskAra vigere bahumAna karavuM tene pAdapatana kahe che 1. cerane gAdI taka Apa tene Asana kahe che ke 11 che cArane saMtADe tene gepana kahe che mArA cArane khAMDa jeTalI vigerenuM bhejana ApavuM tene khaMDa khAdana kahe che ke 13 che cArane upayogI lekamAM prasiddha evuM cUrNa ApavuM tene mahArAjika kahe che 14 ane corane padya agni udaka deraDuM vigere ApavuM, eTale ke cerane paga dhovA ane zarIre coLavA mATe dUra mArgathI AvavAthI utpanna thayelA zramane dUra karavAnA heturUpa uSNa jaLa ane tela vigere pagane hitakArI padyanuM ApavuM tene padyapradAna kahe che ke 15 . rasoI karavA mATe cerane agni Apa tene agnipradAna kahe che. 16 cerane pIvA vigerenA mATe zItaLa jaLanuM ApavuM tene udakapradAna kahe che ke 17 che ane corI karIne lAvelAM catuSpavALAM janAvarone bAMdhavA mATe deraDuM ApavuM tene rajajupradAna kahe che ! 18 che upara jaNAvelI vastuo jANIne ApavI ema dareka ThekANe jovuM, kemake ajANatAM Ape te tene aparAdha nathI. A pramANe arvAcanakriyAnuM varNana jANavuM. - "tUtAvAyanAsatti"--e padane artha kare che. azuddha vyavahArathI utpanna thayelA rAjadaMDa ane narakamAM paDavArUpa je bhAvI apAye (anartha)tenuM prakAzavuM Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. eTale pragaTa karavuM te AvI rIte - he bhadra! Aleka ane paralekamAM anarthane karavAvALAM corI vigere pApane karIza nahIM, ema bIjAone jaNAve. ahIM teja pratipAdana kare che.- "annAeNa vittaM, davvamasuddhaM asuddhdvvnnN| AhArovi asuddho, teNa asuddhaM sriirNpi||1|| deheNa asuddheNaM, jaMjaM kiU kayAvi suhakincha / taMtaM na hAi sahalaM, bIyaMpiva UsaranihittaM // // " zabdArtha - anyAyathI upArjana kareluM dravya azuddha gaNAya che ane azuddha dravyathI (azana, pAna, khAdima ane svAdima rU5) AhAra paNa azuddha thAya che. ane te AhArathI (khArAkathI) pASAeluM zarIra paNa azuddha thAya che. 1te azuddha zarIre karI che je zubha kArya kei vakhate karavAmAM Ave che te kArya ukharabhumimAM nAkhelA bIjanI peThe niSphaLa thAya che. ra" A ju vyavahArane trIjo bheda thaye, tevIja rIte "mittInAvAra sajAvatti e juvyavahAranA ceAthAbhedane varNave che. mitrane bhAva athavA te mitranuM karma tene maitrI kahe che. niSkapaTapaNe te maitrIbhAvanuM thavuM, eTale uttama mitranI peThe kapaTa rahitapaNe maitrI kare, paNa gemukha tyAghavRttithI (mukhe gAya jevI ane vartanamAM vAgha jevI vRttithI) vyApAra karate sarva lekamAM avizvAsanuM pAtra ane pApane bhAgI thAya tevI rIte kapaTa mitratA dekhADI lokone Thage nahIM. evuM jANI vivekI purUSa cAra prakAre AjuvyavahAra karanAra thAya. A (AgaLa kahevAze te) vyApArane vyavahAra A pramANe che je vepArIne lakSamInI IcchA hoya te karIyANune vagara joye nhAnuM Ape nahIM. ane jo nhAnuM Ape te ghaNAonI samakSa Ape. jyAM mitrapaNAnI IcchA na hoya tyAM arthane saMbaMdha kare; potAnI pratiSThAnA bhaMgane bhaya rAkhanAra pitAnI marajI pramANe (mitra jyAM vepAra karatA hoya tyAM) ubhe paNa na rahe. lakSmIne IcchanAra uttama vepArIe kadi paNa brAhmaNa vepArIo ane zastradhArI lokenI sAthe vepAra kare nahIM. dravyanI rakSA karavAmAM tatpara evA vepArIe naTa, vezyA, jugArI ane pUrva purUSane udhAre ApavuM nahIM. je pitAnA dharmane bAdha karanAruM heya, ane je badanAma karanAruM hoya tevuM karIyANuM ghaNe lAbha ApanArUM ya te Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrAddhaguNa vivaraNa paNa punyanA athI purUe grahaNa karavuM nahIM. je kAMIdravya kheTAM mApa ane trAjavAMthI. upArjana karAya che te dravyaprathama jovAmAM Ave che, paNa uSNu pAtramAM paDelA jaLabiMdunI peThe pAchalathI jovAmAM AvatuM nathI. dAkSiNyatAthI keInA jAmIna ke sAkSI thavuM nahIM. ane jyAM tyAM kezanA jaLanuM pAna vigere karavuM nahIM. je purUSa jugArathI ane kImIyAdikanA prayogathI dravyanI IcchA rAkhe che, te purUSa mezanA caDAthI pitAnuM ghara gheluM karavAnI IcchA kare che. A lekamAM prAye karI lebhanI AkuLatAthI ghaNA AravALe, ane zrAvakane anucita e be pagavALAM ane cArapagavALAM prAzuone temaja letuM, gaLI, tala, vigere kharAba padArthane vepAra, tathA yaMtrakamaMdika halake vepAra karavAthI ane dharmakAryanA kharcamAM saMkSepa vigere karavAthI dhananI vRddhi thatI nathI. kAraNa ke dravyanI vRddhi te zubhakarmothI puSTa thayelA dharmane anusAre rahelI che. kahyuM che ke - thanAnuiAriNI vidyA, lakSmI puNAnurijI, dAnAnusAriNI kIrtiH, budhiH krmaanusaarinnii||1||" zabdArtha-- vighA udyamane anusAra prApta thAya che, lakSmI (pUrva) punyane anusAre maLe che, kIrti dAnane anusAra prasare che ane buddhi karmone anusAra thAya che.1 bhAvArtha-"yatrAnuNAriNI vidyA-vidyA yatnasAdhya che chatAM keTalAeka purUSe karmane deSa kADhI abhyAsa karavAmAM pramAdI thAya che. paraMtu pramAda nahIM karatAM AtmAmAM tibhAve rahelAM mati ane zrutajJAnane dha karanAra mati ane zrutajJAnAvaraNIya karmane AtmapradezathI dUra karavA prayatna karo. jyAre prayatna karyA sivAya jJAna (vivA) pragaTa thavAnuM nathI, tyAre tene nAza karavA mATe che prayatna kare joIe ke jethI vidyA (jJAna) prApta thAya? A pramANe keI AzaMkA kare tenA pratyuttaramAM jaNAvavAnuM ke, pustaka saMrakSaNa, jIrNa pustakeddhAra, pustakanA navIna bhaMDAra, jJAnapaMcamyAdinuM ArAdhana, tapasyA, jJAnAbhyAsIne sahAya, lekepagI navIna pustakenI racanA ane jJAna tathA jJAnIne vinaya bahumAna karavArUpa prayatnathI mati ane zrutajJAnAvaraNIya karmane kSaya ke kSopazama thAya che. mATe uparokta sarva kArya aMtakaraNanI kharI lAgaNa pUrvaka karavAthI ane satatu vidyAbhyAsa cAlu rAkhavA thI vidyA prApta thatAM vilaMba thatuM nathI, vidyA te zuM paNa mAsa sura muni ke Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa 35 jenAthI mA zA mA tune badale pAra tun belAtuM hatuM te paNa temaNe gurU mahArAjanI AjJA pramANe vidyAbhyAsane prayatna cAlu rAkhe te te kevaLa jJAna meLavA bhAgyazALI thayA hatA. temaja aneka rAjakAryane vyavasAya chetAM mahArAjA kumArapAle ekAvana varSanI pukhta umare zAstrAbhyAsa karI vItarAgastava, cagazAstra ane zabdazAstra vigere kaThA karyA hatAM, eTaluM ja nahIM paNa teozrI sAhityazAstramAM paNa nipuNa hatA, tenI sAbitI temanA banAvelA sarvajina sAdhAraNatetranA kA uparathI thAya che. vaLI satatu vi ghAbhyAsa karatAM kalikALa sarvajJa zrImadda hemacaMdrAcAryanA svAdhyAyI zrImadda rAmacaMdrasUrInuM eka netra nAza pAmyuM hatuM, te paNa prayatna jArI rAkhI sAhitya ane dharma zAsanuM saMpUrNa jJAna meLavI temaNe se prabaMdha racyA hatA. temaja zrImad yazavijapAdhyAya tathA zrImadda vinayavijapAdhyAyajIe vidyAbhyAsa mATe karele prayAsa jaga jAhera che. ane teozrI pitAne ane jagatane upakAra thAya tevA saMkhyAbaMdha graMtha racavAne zaktimAna thayA hatA. A zivAyanAM seMkaDe udAharaNathI siddha thAya che ke prayatnathI jJAnAvaraNIya karma truTe che, ane vidyA prApta thAya che. tethI "huM azakta chuM, vRddha chuM, mane zAstra samajAtAM nathI " ItyAdi nhAnAM kADhI pramAdanuM sevana na karatAM satat vidyAbhyA sa karavA prayatna karavo joIe. "samI puNAnurANiI "--lakSmI pUrvakRta zubha karmane anusAra prApta thAya che. A sthaLe prayatnanI mukhyatA nathI, kAraNa prAtaHkALathI sAyaMkALa paryata prayatna karanAra majura vigerene svalpa dravyanI prApti thAya che, ane svalpa prayatna karanArane ghaNuM dravyanI prApti thatI jaga jAhera che. mATe koI ema samajate hoya ke huM puSkaLa prayatna karavAthI pracura dravya meLavI zakIza, te te vicAra bhula bharela che. tyAre gRhasthAe pitAnA nazIba upara AdhAra rAkhI zuM besI rahevuM? e kaI prazna kare te tenA uttaramAM kahevAnuM ke A graMthamAM temaja bIjA graMthamAM zrAvakee pitAnA Atmahitane na bagAMDatAM vyavasAyAdika kevI rIte pramANikapaNe karavA, tathA kyA kayA dhaMdhA zrAvakane karavA ucita che, te tathA prApta thaelA dravyamAMthI dharmakAryamAM ane sAMsArika kAryamAM keTaluM dravya kharcavuM tenA niyama batAvyA che, ane te pramANe vartanAra zrAvake cokkasa sukhI hoya evI vidvarganI Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zrAddhaguNa vivaraNa mAnyatA che. te zAkata rItie prayatna karatAM je dravya maLe tenAthI satiSamAna rogya che. . A graMthamAM AgaLa ApelA dhanazreSThinA draSTAMtathI A vAta siddha thAya che, tethI - mI puNanuNALiI e yathArtha ja che. "rAnAnurAri rIri?-- kIrti dAnane anusAre thAya che. A saMbaMdhamAM jaNAvavuM joIe ke keTalAka gRhastha pitAne tyAM keInA dharmAdAnA paisA jame hoya, athavA pite dharmAdA nimitte kADhayA hoya te na vAparatAM pitAne tyAM je jame rAkhyA hoya te pasAthI kaI dAnAdi kArya karI pitAnI kIrti thAya tevuM Icche che te egya nathI; AvA dAnAdika avasare paNa nyAyanuM avalaMbana karI yathAtathya jaNavavuM egya che. kAraNa ke kapaTathI dAna karatAM jyAre kapaTa khulluM thAya che tyAre dAna karanAranI kIrtine badale apakIrti thAya che. pitAnA paisAnuM dAna karavAno avasare kIrtinI IcchA rAkhyA vinA zuddhapAtramAM zuddhadravya ane zuddhabhAvathI dAna karavuM egya che. A pramANe karelA dAnathI cagya kIrti phelAyA vagara raheze nahIM. zuddhi jarmanuSaNiI - karmane anusAra kArya karavAnI buddhi thAya che. jema koI mANasane amuka vastuthI lAbha thavAne hoya te tene te vastune vepAra karavAnI IcchA thAya, ane temAM pravRtti karatAM te vastu tene maLI AvI dravyane lAbha thAya. A ThekANe amuka vastune vepAra karavA rUpa je buddhi thaI te pUrvakRta karmane anusAre thaI, temaja "tAranA vRddhidazI vizvanA jevuM kArya thavAnuM hoya tevI pravRtti karavAnI abhilASa thAya che. A saMbaMdhamAM vAlmika rAmAyaNamAM kahyuM che ke - nita nava dappUrva, nayU hemA tathApijAtA raghunandanasya, vinAzakAle viparItavRddhi // 1 // " tAtparya e che ke- "suvarNamaya haraNa keIe banAvela nathI,pUrve keIe dekhyuM nathI ane keInA sAMbhaLavAmAM paNa AvatuM nathI, te paNa vinAza kALe rAmacaMdrajInI buddhi viparIta thaI" te A pramANe buddhi, bhAvI kAryane anusAre thAya che. te uparathI phalitArtha e nIkaLe che ke zubhAzubha kAryamAM vidvAnoe sama pariNAma rAkhavo ane hareka prayatna jenAthI karmabaMdha thAya evAM tIvra kaSAyajanaka Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa 37 kAryo karatAM aTakavuM, punaH punaH vicAra kare ane hArI niMdita kArya karavAnI mati kema thAya che, ema vicArI durmatine banate prayatna tyAga kara. lakSamInA saMbaMdhamAM pUrve sUcaveluM dhanazreSTinuM udAharaNa A pramANe che. kAMcanapuramAM suMdaraeSTine dhanazreSTinAme putra navANuM lAkha dravyane svAmI hate. paMcAvana lAkha pUrvajonA kamathI AvelA hatA ane cuMmAlIza lAkha pitAnA pitAe upArjana karelA hatA. jyAre pitAnA pitA paraloka gayA tyAre te dhanazreSTie keDa dravya meLavavAnI IcchAthI gRhakArya ane dharmakArya vigerenA kharcamAM eka lAkha dravyane ghaTADe ke, te paNa varSanI ane hisAba (saravaiyuM) tapAsatAM keTalAeka karIyANAnA bhAva utarI javAthI teTaluM ja (navANuM lAkha) dravya rahyuM. kharca ghaTADavAthI paNa adhika dravya thayuM nahIM. pachI bIjA dezamAM jaI paMdara prakAranA karmAdAnethI vepAra karatAM teNe eka phroDathI adhika dravya upArjana karyuM. dezAMtarathI pAchA pharatAM rastAmAM bhalee tenuM saghaLuM dravya luMTI lIdhuM ane kAMIka gupta rAkhelAM AbhUSaNa vigere sAravastune laI te dhanazreSTi pitAne ghera AvyA. ane bIjIvAra hisAba (saravaiyuM) tapAsatAM paNa pUrve hatuM teTaluM ja (navANuM lAkha) dravya rahyuM. pachI ghaNA lebhathI AkuLa vyAkuLa manavALA te dhanazreSTie pallI ane tenI AjubAjunA gAmamAM jaI, caree corI karIne ApelI vastuo sastA bhAvathI levI, cerene madada ApavI ane rAjakAyadAnuM ullaMghana karavuM vigere prakArathI teNe savADa dravya upArjana karyuM. pachI kaI gAmamAM agnithI te saghaLuM baLI javAthI pitAnA AtmAnI nidAmAM tatpara thayela te dhanazreSThi ghera AvyuM tene jinadatta nAmanA tenA mitre pratibaMdha karyo ke "he mitra! kharAba vepArathI dravya ane dharmanI hAni tuM na kara, ane ghara vigerene kharca paNa pUrve jeTale karate have teTaleja kara" pachI te dhanazreSTi pUrvanI peThe kharca vigere karI vepAra karavA lAgyo. eka vakhate teNe lAkha dravyanA svAmIothI karAtI koTI dhvaja vALA gRhasthanI abhyathAnAdi bhaktine joI, 1 sAdhana (maMtrAdi,) 2 vAhana (gheDA pramukha) ane 3 khANa e traNa prakArathI ghaNuM dravya upArjana thAya che, ema zravaNakarI prathama ghoDAne vepAra karavA mAMDe. pachI mitra pramukhe te dhanazreSTine vAryo te paNa te vahANe caDhaye, tyAM teNe ghaNA pramANu dravya meLavyuM. pachI eka phroDanI kiMmatanuM ratna pitAnI jaMghAmAM ghAlI pAchA AvatAM tenuM vahANa bhAMgI gayuM; ane Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrAddaguNa vivaraNa tenA hAthamAM eka pATIyuM AvyuM. te pATIyAthI samudra utarI ghera AvyuM ane pharI hisAba jotAM paNa navANuM lAkhaja rahyA. kAraNake jaMghAnI aMdara chupAvelA keDa mUlyanA ratnane zarIranI garamI vigere lAgavAthI ratnanuM teja maMda thaI gayuM, tethI tenI eka lAkha dravya jeTalI kiMmata ochI thaI gaI. pachI te zramita thaele dhanazreSThi puNya upara AdhAra rAkhI ghara tathA dharmakArya vigeremAM adhika kharca karavAne tatpara thayo. tema karatAM gharamAM rahelI vastuonA bhAvamAM vadhAro thavAthI keTalAka divase tene keTI dravya paNa prApta thayuM. te pachI aneka maMdiranA jIrNoddhAra ane navIna jinapratimAonI pratiSThA vigere heTAM puNyakArya karavAmAM prayatnavAna thaelA te dhanazreSine eka kaTIthI adhika dravya thavA lAgyuM, paraMtu temAMthI kAMI paNa ochuM thayuM nahIM. kAraNa ke "uttama dharma karanArAonI sarva ThekANe vRddhi thAya che, evI ukti che.anukrame dhanazreSTipitAnA suputrane viSe gharane bhAra ApaNuM karI pite cAritrI (sAdhu) thaye. pachI ati tIvra tapazcaryAthI ghAti karmone kSaya karI kevaLajJAnI thaye, ane mokSapadane pAmyA. evI ja rIte atyaMta kaleza vigerene tyAga karI zuddha vyavahAranA AcaraNa karanArane ja prAye karI dravyavRddhi ane vaibhavanI prApti thAya che. gRhasthapaNumAM "nyAya saMpanna vibhavanI mukhyatA che, tethI zarUAtamAM te guNanuM varNana karavAmAM AvyuM che. have thakAra mahArAja prathama guNane upasaMhAra karatAM upadezadvArA dharma cagya purUSane oLakhAve che. "icchaM nyAyopagatavinavaH puNyakAryAeyanekAnyAtanvAno vizada vidhinA praaptkiirtiprtisstthH| moke zlAghApadamadhigataH zudhagAIsthadharma, yogyaH prokto muninirudayat shivekiprvekH|1|" iti nyAyasaMpanna vinavanAmA prathamo guNaH samAptaH // 1 // ' ' zabdArtha -"upara jaNAvyA pramANe nyAyathI prApta thayela vibhAvavALe, nirmaLa vidhithI aneka punya kAryo karanAra, kIrti tathA pratiSThA pAmelo,lokamAM prazaMsA pAtra thayelA ane vivekanI zreSatAne pragaTa karanAra purUSane munioe zuddha haraya dharmane pAgya kahe che. 1" nyAya saMpanna vibhava yukta hoya te dharmane regya thAya, ityAdi vistArapUrvaka mArgAnusArInA pAMtrIza guNa paikI prathama guNanuM varNana karyuM. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ this dvitIya guNa varNana. ziSTa puruSonA AcAranI prazaMsA. NEET lAIna ve krama prApta ziSTa purUSanA AcAranI prazaMsA karavA rUpa bIjA guNanuM varNana kare che. zikSAne prApta thayelA arthAta batamAM rahelA ane jJAnathI vRddha evA satparUpe nI sevAthI prApta karI che nirmaLa zikSA jemaNe te ziSTa purU kahevAya che, ane tevA uttama purUne AcAra-zreSTha AcaraNa rUpa vana-tenI prazaMsA karanAra arthAt temanI upahaNa karavI, utsAha vadhAre, ghaNuM lekenI AgaLa temanA guNa gAvA ane sahAya ApavA vigere kAryothI lAghA karanAra hoya tene ziSTAcAra prazaMsaka kahe che. A pramANe karavAthI kharekhara puca mArganI vRddhi thAya che, guNI purUmAM mAnyatA thAya che, guNavAna purUSonI pravRtti daSTigocara thAya che. uttama mArgane anusarAya che ane niraMtara sarva lekene mahAna utsAha vRddhi pAme che, ItyAdi. vaLI A sadAcAra ke che te kahe che"lokaapvaadniirutvN, diinaabhyudhrnnaadrH| taittA yuvAdhi, vAvAH pravIvita che ? zabdArtha - lekanA apavAdathI bhaya rAkhavo, dIna purUSane uddhAra karavAmAM Adara kare, karelA upakArane jANa, ane dAkSiNyatA (zarama) rAkhavI; A thArane sadAcAra kahe che. 10 bhAvArtha-jApavAda - je kArya karavAthI kemAM niMdA thAya tevuM kArya karatAM bhaya rAkhave . ahIM tAtparya e che ke prAye dhanAdikanA lethI athavA idrinA viSayane AdhIna thaI ke asata pravRtti karavAnuM che Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrAddhaguNa vivaraNa. tene kApavAdane bhaya che, ane je dharmiSTa hoya teja evA bhayanI darakAra rAkhe che. tethI temanI adharmamAM pravRtti thatI nathI. mATe zrAvakapaNAmAM lokApavAda bharUtva guNanI khAsa AvazyaktA che. "vInAnyu " - dIna purUne uddhAra karavAmAM AdaravALe eTaleke, pitAne svadharmi-jAti baMdhuM ke deza baMdhu koI paNa prANa ApattimAM AvI paDaye hoya te tenI upekSA nahIM karatAM yathAzakti tene sahAya ApavAmAM athavA te tene banatA prayAse uddhAra karavAmAM Adarayukta thavuM joIe. "tArA - karelA guNane jANa te-A sAmAnya guNa dareka vyaktine lAgu paDe che duniyAmAM paNa karelA guNane bhUlI janAra adhama gaNAya che. tethI hareka prakAre pitAnI zakita anusAra upakArInA upakArane badale vALavA cukavuM nahIM. have je koI eka purUSamAM upakArInA upakArane badalo vALavAnI koI paNa rIte zakti na hoya te paNa teNe tene badale vALavA hamezAM IcchA rAkhavI joIe ke jethI kRtaghatA prApta thAya nahIM, temaja upakArIne badale ApavAne zaktimAna purUSe e paNa vicAra na karavo joIe ke mhArA upara upakAra karanAra kAMI paNa ApattimAM AvI paDe te huM temane ApattimAMthI mukta karI jaNa mukta thAuM. e vicAra kare te mAthuM kApI pAghaDI baMdhAvavA jevuM che, tethI vicArazILa purUSa A pramANe vicAra kare nahIM. paraMtu upakArInA upakAranuM niraMtara samaraNa karyA kare ane ciMtave ke, mahArA upara jevI Apatti AvI paDI hatI tevI Apatti hArA upakArI purUSapara mA AvI paDe. "surakSi -sudAkSiNyatAvALe eTale keTalAekasArA mANase, mahAjana, jJAtijana tathA grAma ke dezanA mAnanIya purUSe amuka sukRta kArya karavA bhalAmaNa kare, ane te karavAmAM pitAne mahenata paDatI heya, dravyane vyaya thata heya, agara bIjuM kaMI kaSTa sahana karavuM paDatuM hoya te paNa te kArya zaramane laIne karI Ape. kadi uparokta purU akArya karavAnI bhalAmaNa kare che te karavuM ke nahI? evI kaI AzaMkA kare tene kahevAnuke prathama te uttama purU tevA akAcanI bhalAmaNa kareja nahIM. kadi tevA saMjogone laI akArya karavAnuM kahevAmAM Ave che tevA kAryamAM dAkSiNyatA rAkhavI egya nathI. A guNavALe purUSa dunI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. 41 yAne priya thAya che tethI A guNanI zrAvakapaNumAM AvazyakatA che. upara jaNAvelA cAra guNane sadAcAra kahelo che. 1 vaLI kahyuM che ke - "sarvatra nindA santyAgo, varNavAdastu sAdhuSu / ApadyadainyamatyantaM, tatsampadi namratA // 2 // " zabdArtha sarva ThekANe nidAne sarvathA tyAga, sapurUSanI prazaMsA, atyaMta kaSTamAM adInapaNuM ane tevI ja rIte saMpattimAM namratA rAkhavI. 2" bhAvArtha-"sarvatra ni savA --I paNa mANase koI paNa vyaktinI niMdA karavI nahIM. paraMtu viparIta AcaraNa karanArane joI tenA upara karUNA lAvI tene pite banatA upAye viparItakArya karatAM aTakAve, ane sanmArge calAvavA preraNa kare, ane jo tema karatAM asata pravRttine te tyAga na kare te tenA upara udAsInatA dhAraNa kare paNa tenA upara dveSa dhAraNa karI nidAna kare niMdA karavAthI niMdA karanAra purUSanA AtmAne kaI paNa prakArane lAbha thato nathI. paraMtu je purUSanI nidA karavAmAM pravartamAna thayuM hoya tenA avaguNamAM cittanI ramaNatA thavAne lIdhe AtmAmAM te avaguNanuM pratibiMba paDavAthI AtmA malInatAne pAme che jema jinezvara ke maharSionA guNotkIrtana karavAthI guNe kIrtana karanArane AtmA nimaMLatAne prApta thAya che, tema te nyAya A ThekANe lAgu karI koI paNa vyaktinI niMdA karI AtmAne kaluSita kare nahIM. temAM rAjA, maMtrI, deva, gurU saMdha ane purUnI niMdAne tyAga te avazya karavuM joIe. nahIM te rehiNInI peThe naraka ane tiryacanAM ati tIvra dukhano anubhava karavo paDaze. ema jANuM nidAthI nivavuM eja ucita che. "vAritu sAdhu-satyarUnI prazaMsA karavI-temanA zAMtatA, gabhIratA, zairyatA, namratA, sahanazIlatA, viSayavimukhatA, vacanamAdhuryatA, nirabhimAnatA, guNajJatA, nipuNatA, saraLatA, samyatA, dAkSiNyatA, adInatA, savajanavallabhatA, pramANiktA, niHsaMgitA, niDa tA, nirlobhatA, paropakAritA, dIrdhadarzitA,dharmacustatA, saMsAravimukhatA tathA audArya, vairya, sAjanya, aucitya, vinaya, viveka, anubhava, sadAcAra ane pApabhIratva vigere aneka guNanuM niraMtara smaraNa karavuM, ane temane Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa prasiddhimAM lAvavA zakti anusAra yogya prayAsa kare. kemake mahAtmAonA AvA uttama guNo dhArmika temaja naitika avanatinA prasaMge kharekhara eka puSTa AlaMbana rUpa thaI paDe che. vaLI temanI prema pUrvaka karelI prazaMsA uttarottara guNa prAmi, puNyarUddhi, nareMdrapaNuM svarga tathA yAvata apavargane phaLane paNa ApanArI thAya che. mATe saMta purUnA guNe daSTigocara karI temanI prazaMsA karavAmAM udAsInatA dhAraNa karavI nahIM, kAraNa ke AgaLa kahevAmAM AvanAra sAdhu purUSanA guNenI prazaMsA karanAra tathA udAsInatA rAkhanAra be ceranA udAharaNanI peThe zubhAzubha phaLanI prApti thAya che. tethI vizeSa dharmAbhilASI purUe udAsInatAne tyAga karI temanA guNonI prazaMsA avazya karavI joIe. prAcina"--game tevI Apatti Ave te paNa atizaya dinapaNuM dhAraNa karavuM nahIM. paNa evI vakhate AtmAnI zaktine vicAra karI manana karavuM ke, pUrva bhava saMbaMdhI keI nikAcIta karma udayaAvyuM che, te tene samabhAvathI vedavuM-bhogavavuM eja A ApattinA vinAzane pratikAra che. mATe hAre dIna thavAnI ke yAcanA karavAnI koI paNa prakAre jarUra nathI. A karma pitAnu phaLa ApI naSTa thatAM AtmA potAnI meLe kamajanita ApattithI mukti thaze eTale hAra pita nA AtmAmAM rahelAM anaMta sukha pragaTa thavAthI sarva kaleza nAzathaze, eve vicAra karI samabhAvamAM rahevAnI pravRtti kare. paraMtu sarvathA dInatA kare nahIM. kAraNake dInatA karavAthI pitAnI nirbaLatA jAheramAM lAvavA sivAya bIjI kAMI paNa kArya siddhi thatI nathI. "sarasa ari namratA-tevIja rIte saMpattimAM namratA rAkhavI kAMda pudayathI saMpatti prApta thAya te paNa ahaMkAra na dhAraNa karatAM hamezAM namratA rAkhe. evA bhAgyodayanA vakhate vicAra kare ke mahArA pUrva punyane udaya thavAthI A saMpatti, svajana, ane saMtati vigere anukULa padArtho mane prApta thayAM che, te AvA anukULa avasare mahAre samapariNAme rahI athira saMpatithI madAMdha na thatAM namratA dhAraNa ka vIja gya che. temaja A saMpattine sthira karavAno kharekhara pratikArate e che ke pitAnI lamI. jenA ma tathA jinamaMdirane jIrNoddhAra, dIddhAra, satpAtra, ane jJAnadAna AdikamAM viniga kare teja che. kAraNake punyane anusAra prApta Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. 43 thanArI lakSmIne ya satkAryamAM karavAthI puyanI vRddhi thAya che, ane punyanI vRddhi thavAthI lakSmI sthira thAya che nahi te cakravatI ane iMdrAdikanI Rddhi paNa sthira rahI nathI te A manuSya saMbaMdhI asthira lakSmInI prApti thavAthIka achinI peThe ahaMkAra kare e sarvathA anucita che. kahyuM che ke -"namati salA ghaNA (jyAre vRkSe phaLe che tyAre te namrIbhUta thAya che.) tevI rIte jema jema saMpatti prApta thatI jAya tema tema vizeSa namratA rAkhavAmAMja zebhA rahelI che. pahelekamAM paNa dhanamAMthI dhananAza, mAna hAni, daridratA vigere prApta thAya che. mATe dhanane ahaMkAra paralekamAM paNa hitakAraka nathI, tethI namratA eja saMpattinuM bhUSaNa che. e guNa uttama purUSane avazya grahaNa karavA yogya che. vaLI kahyuM che ke " prastAve mitanASitvamavisaMvAdanaM tathA / pratipanna kriyA ceti, kutradharmAnupAtanam " // 3 // zabdArtha-prasaMga Ave jarUra puratuM belavuM, tathA virodha na kare, kriyA aMgIkAra karavI ane pitAnA kuLa dhamanuM pAlana karavuM. 3." bhAvArtha-prastA mitapatraNa-prasaMga Ave jarUra puratuMja balavuM joIe. kemake asaMbaMdhavALAM athavA saMbaMdhavALAM paNa vAkaye vizeSa bolavAthI ghaNuM vakhata zretAe kaMTALI jAya che, tethI dhArelI apara thatI nathI. kadi koI ema kaheke tyAre zAstra saMbaMdhI bhASaNa paNa vizeSa karavAM sArAM kema gaNAze? tene mATe kahevuM joIe ke jinezvaranI vANImaya agAdha zAstromAMthI jeTaluM na bolAya teTaluM chuM che mATe projana puratuM ane asarakAraka balavuM joIe. belatAM pahelAM aMtaraMga vicAre thavAthI manamAM saMkalpa vikalanI jALa utpanna thAya che. pachI AmAM bhASAvargaNAnAM pule grahaNa karI mukhadvArA pragaTa kare che, eTale aprAsaMgika ke prAsaMgika paNa vizeSa balavAmAM ATalI badhI khaTapaTamAM AtmAne utaravuM paDe che. tethI prasage paNa mitabhASipaNuM rAkhavuM egya che. "avisaMvAhana tathA"--kaI paNa sAthe virodha kara nahi kemake virodha karavAthI vara paraMparA vadhe che, ane Atta tathA radradhyAna thavAthI manuSya janmanuM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. phaLa je varga kivA mekSarUpa thavuM joIe tene badale te visaMvAda uparokta Tuna karAvI AtmAne naraka ke tiryaMcarUpa durgatimAM kheMcI javA samartha thAya che. tethI vicArazIva purUSe virodha karatA pahelAM vicAra kare. temAM paNa vratadhArI zrAvakee ane vizeSe karI yati mahAzayoe te sarvathA visaMvAda tyAgaja kara joIe. kAraNa ke yatihamezAM AvazyakamAM "mittI ittavamUkuM A mahAvAkayanuM maraNa kare che. te temaNe te koI paNa sAthe virodha rAkhe e vyAjabI gaNAze nahIM. "pratiAi ri-aMgIkAra kareluM kArya karavAmAM vighna Ave te paNa tethI DarI na jatAM te kArya pUruM karavA prayatna kare. kArya karavAnuM aMgIkAra karatAM pahelAM kAryanA guNa deSa, pitAnI zakita, sahAyaka ane draya, kSetra, kALa tathA bhAvane vicAra karI kArya karavAno AraMbha kare. banatA sudhI potAnI jAta mahenatathI thaI zake tevuM kArya hAtha dharavuM ke te paripUrNa thavAmAM vAMdho Ave nahIM. paraMtu bIjAenA upara AdhAra rAkhI kArya hAtha dharavuM nahIM. A uparathI ema nahIM samajavuM ke koI paNa kArya hAtha dharavuM e eka Apatti che. kahyuM che ke - prApti na , vijJAna nI, prArajya vighnavihatA viramanti madhyAH / vighnaiH punaH punarapi pratihanyamAnAH, prArabdhamuttamajanAH na parityajanti // 1 // " tAtparyArtha--avina Avaze ema dhArI nIca purUSa zubha kAryane prAraMbha karatA nathI, vinathI haNuelA madhyama purUSa kAryane prAraMbha karI viramI jAya che. ane uttama purU te vAraMvAra vinathI haNAyA chatAM paNa prAraMbha karelA kAryane tyAga karatA nathI." A uparathI dareka purUe satkAryakaravAmAM vIrya pheravI tene saMpUrNa karavA cukavuM nahIM. kuladharmanupale--kuLadharmanuM pAlana karavuM-zrAvakanA kuLamAM janma prApta thayA chatAM kusaMgatithI pitAne zuddha AcArane tyAga karI svecchAdika kenA veSa tathA durAcAronuM grahaNa karavAmAM zreSThatA mAnavI te zrAvakane koI paNa rIte rogya nathI. bhAdayathI prApta thaelA jainadharma ane tenA AcAra suzrAvake prA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. 45 te paNa choDavA joIe nahIM. A ThekANe asata kuLAcAranI upekSA karI zrAvakanA kuLane saMbaMdha hovAthI zrAvakanA kuLAcAnuM grahaNa kareluM che. vaLI kahyuM che ke - " asadhyayaparityAgaH, sthAne caiva kriyA sadA / pradhAnarthe nirvaja, mArca vivarNanam ! " rAkhAI--"phaLa vinAnA kharcane tyAga kare, ucita sthAnamAMja hamezAM kayA karavI, zreSTha kAryamAM Agraha rAkhavo ane pramAdane tyAga kare jA" bhAvArtha-"prakSepa parityAH "--niSphaLa kharcane tyAga kara neIe. kAraNake tema thavAthI dravyane nAza thaI pApanI vRddhi thAya che, tethI A lekamAM daridratA tathA apakIti ane paralokamAM durgati vigerenA atitIvra duHkha sahana karavAM paDe che. vaLI asata kAryamAM dravyane vyaya thaI javAthI manuSya bhavane cagya kharekharUM punya kArya je dravyathI karavAnuM che te rahI jAya che, jethI parINAme pazcAtApa karavo paDe che, mATe asat kAryamAM dravyane vyaya karatAM pahelAM khAsa zubhAzubha phaLanuM manana karI bhaviSya kALamAM Apatti vigere kAMI khamavuM na paDe tevI rIte pravRtti kare. temaja mAtra khAlI nAmanA karavAnI IcchAthI lagnAdi prasaMgamAM paNa bIjA dhanADhayenI sAthe spardhAmAM utaravA prayatna nahIM karatAM samayecita ane zakti anusAra vyaya kare egya che. sthAne jaiva ziyA sa"--dareka kiyA hamezAM yogya rathAneja karavI joIe, anucita sthAnamAM kriyA karavAthI kAryanI jevI joIe tevI saphaLatA thaI zakti nathI. jema siddhagiri Adi pavitra kSetramAM prabhubhakti, brahmacarya, sAmAyika pratikamaNa, tapa, japa, dhyAna ane munidAna vigere jevuM sthira cittathI thaI zake che tevuM pitAnA gAmamAM ke gharamAM prAye thaI zakatuM nathI. vaLI sAdhunI samIpamAM de upAzrayamAM jevI dharma kiyA thaI zake che tevI hAdika anya rathAnamAM thaI zakatI nathI. mATe vicArazIla purUSe cagya sthAne cagya kriyA karavI. "pAnA nirvazreSTha kArya karavAmAM Agraha rAkhavo joIe, kAraNake A carAcara jagatamAM prANI mAtrane aneka kArya karavAnAM che chatAM tene dharma, artha, kAma Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. ane mekSarUpa cAra vibhAgamAM samAveza karavAmAM AvyA che. temAM paNa artha ane kAmanI prApti je ke dharma karavAthI thAya che te paNa viveka vinA tenuM (artha ane kAmanuM) sevanakaranAra durgatinuM bhAjana thAya che. tethI tenA saMbaMdhamAM AvelAM sarva kArya avazya karaNIya na hovAthI te pradhAna kArya nathI, mATe tene graMthakartAe tene gaNatAmAM rAkhI anaMta ratnatraya,anaMta vIrya akSaya sthiti ane anaMta sukha ApanAra mekSarUpa purUSArthane pradhAna kAryagaNeluM che ane te dharmarUpa purUSArtha siddha thavAthI prApta thAya che. tethI dharma eja pradhAna kArya che. kahyuM che ke " trivargasaMsAdhanamantaraNa, pazorivAyuviphalaM narasya / tatrApi dharma pravaraM vadanti, na taM vinA ydbhvto'rthkaamau||1||" tAtpayo -"dharma artha ane kAmarUpa trivarganuM sAdhana karyA sivAya manuSyanuM AyuSya pazunI peThe niSphaLa che, temAM paNa paMDita purU dharmane pradhAna kahe che kAra ke tenA vinA artha ane kAmanI prApti thatI nathI. 1" mATe vivekI purU dharmarUpa pradhAna kAryane bAdha na Ave tevI rIte pravRtti karavI e ucita che. bama vivargana -pramAdane tyAga kare. tetyAga karavAnuM kAraNa e che ke prANI mAtrane kaTo zatru pramAdaja che, ane je zatruheya tene tyAga kare e sUchIne eka ravAbhAvika niyama che. te pramAda zatrune tyAga karavAne badale tenI sevA karavI e niyamathI keTaluM virUddha che? kadi koI rAjA hukama kare ke mArI tamAmaraiyate hamezAM eka kala kI mahArI sevA uThAvavI, rAjAnA A hukamane loka julmI hukama gaNaze ane tene ( hukamane) rAjA pAse pAchuM kheMcAvavA vidvAna, dhanavAna, ane samasta prajAvarga banate prayAsa karavA cukaze nahIM. te jyAre pramAdarUpI rAjA teone bhramamAM nAMkhI pratidina ghaNA kalAke sevA karAve che, tyAre tenI sevAmAMthI mukta thavA mATe banatA prayAsa kema na kare joIe? je pramAda rAjAnI AjJA traNa lekanA prANIo mAtake caDAve che te pramAdanA mukhya pAMca bheda che, ane zaiNatAe dareka prANIonA vicitra svabhAvane lIdhe aneka bhede thAya che. paraMtu te sarve tyAga karavA cogya che. A pramAda kaye vakhate ane kevA rUpamAM Avaze te mukarara nathI. mATe sAdhu agara zrAvakoe prasAda zatruthI sAvadhAna rahI, hamezAM AtmAmAM jAgRti rAkhI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa, tene lezamAtra paNa sthAna ApavuM nahIM. kAraNa ke saMsAranI vRddhi karanAra ane pUrvadharone paNa cheka nigada sudhI pahoMcADanAra teja che. kahyuM che ke - " majja visayakasAyA, nidA vigahA ya paMcamInANayA / ee paMca pamAyA, jIvaM pAgaMti saMsAre // 1 // " tAtparya -"ATha mada, pAMca indriyanA trevaza viSaya, seLa kaSAya, pAMca prakAranI nidrA ane cAra vikathA e pAMca pramAda javane saMsAramAM pADe che. A gAthAnuM manana karatAM ema lAge che ke kaI bhavya prANI saMsArA kAryamAMthI avakAza meLavI dhama karavAne tatpara thAya che, teTalAmAM uparokata pramAda ADA AvI tene tema karatAM aTakAve che te tenAthI pAchA nahIM haDatAM AtmavIryane prakAzamAM lAvI, pramAdane parAjayakarI, dharma karavAmAM tatpara thavuM ane je kArya Aje karavAnuM hoya tene A vatI kAla upara mulatavI rAkhavuM nahIM. kahyuM che ke - " kanakaraNaso Aja kara, AjakaraNaso aba / avasara bitA jAtahai, phira karegA kaba // " A kavitAne vicAra karI je zubhakArya karavAnuM hoya te zIza karavuM joIe. kemake -"zAMti rUvijJAni" zubha kAryamAM ghaNAM viddha Ave che, mATe zubha kArya karavAmAM vilaMba kare nahIM. vaLI kahyuM che ke -"papA tvaritA ti- dharmanI gati zIvra hoya che. tethI dharmakaraNI karavAmAM kSaNa mAtra paNa pramAda kare nahIM. bhagavAna devAdhIdeva mahAvIra svAmI mahArAje prathama gaNadhara zrImad gAtamasvAmI ke jeo prAye apramattapaNe vartatA hatA, paNa teozrIne udezI jenAgamamAM pharamAvyuM che ke -"samAM mA ghaNA - he tema ? samayamAtra paNa tuM pramAda karIza nahIM. A mahAvAkaya uparathI pramAdanuM baLa kevuM prabaLa che te spaSTa jaNAI Ave che. mATe huM suzrAvaka chuM athavA save ttama sAdhu chuM e nakAme ahaMkAra nahIM karatAM pramAda tyAga karavAmAM satata prayAsa kare; nahIM te kaMDarIka ane maMgvAcArya vigerenI peThe durgatinA duHkha sahana karavAne prasaMga Avaze. vaLI kahyuM che ke - Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zraddhaguNa vivaraNa. "lokAcArAnuvRttizca, sarvatraucityapAlanaM / pravRtti garhite neti, prANaiH kAgatairapi // 5 // " zabdArtha -"kAcAranuM anukaraNa karavuM, sarva kekANe aucityanuM pAlana karavuM ane kaThe prANa Ave to paNa niMdita kAryamAM pravRtti na karavI. . pA " bhAvArtha -" vAranutti - loka eTale mahAjana temane je AcAra te lekacAra tene anusarI vartana karavuM. kahyuM che ke -"mAgane cena mAtara sa thA -mahAna purUSa je mAge gayA hoya te mArga kahevAya che, ane temArga anya purUSane anukaraNIya che. mATe dravya, kSetra,kALa ane bhAvane vicAra karI lekacAranuM pAlana karavA prayatna kare. A sthaLe kahevuM joIe ke, keTalAeka leka dezacAra tathA kuLAcArane lokAcAra gaNI te AcAra loka virUddha ke zAstra virUddha hoya te paNa tene tyAga karavAne AnAkAnI kare che, te egya nathI. jenAthI ubhaya lekanA hitanI hAni thatI hoya, ane jinAjJAne bhaMga thato hoya tevo AcAra lAcAra thaI zake nahIM. tethI evA mana kapita kAcAranuM anukaraNa karavuM sarvathA anucita che. zuddhaleTAcAranuM pAlana prANImAtrane dharma prApti ane Atma hitanuM kAraNa bhUta thaI paDe che. mATe banatA prayAse vivekI purUSe zuddha lokAcAranuM ullaMghana na thAya tevI pravRtti karavI. . jiyapAlana -sarva ThekANe aucityanuM pAlana karavuM, kemake kadi sAMsArika kAya mAM samayAnusAra ucita pravRtti karavAmAM na Ave te lekamAM mAna hAni, madAMdhatA ane viveka zUnyatA pragaTa thAya, ane dharmanI paNa apabhrAjanA thavAno prasaMga Ave, tethI viveka purasara pravRtti karavI. kahyuM che ke -" vivAmo nidhi" vAkyAnusAra vRddha, jJAna, abhyAgata jayeSTa tathA kaniSTha baMdhu ane sapurUSanuM citya sAcavavA ane kaI paNa vyaktine apriya lAge tevI pravRtti kadi paNa nahIM karavA vivekapurUSoe khAsa dhyAna ApavuM joIe. pattiti neti"--ka prANa Ave te paNa niMdita kAryamAM pravRtti karavI nahIM. kemake je karavAthI AtmaguNahAni, jinAjJAbhaMga, lokApavAda ane rAja virUddhatA thAya tevAM durvyasananuM sevana ane pramAda tathA kaSAyAdika niMdita kAryone prayatna pUrvaka tyAga kare, kAratha ke nidita kArya satyakI vidyAdharanI peThe Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya guNa varNana. A leAka tathA paraleAkanA ahitane mATe thAya che. uparokta sarva prakArano sadAcAra AcaraNa karavA lAyaka che. mATe vizeSa dhAbhilASI purUSe sadAcAra grahaNa karavA cuvu* nahIM. kahyuM che keH-- t vipadyuccaiH stheyaM padamanuvidheyaM ca mahatAM, priyA nyAyyA vRttirmalinama sunaGgeppasukaram santo nAbhyarthyAH suhRdapi na yAcyaH kRzadhanaH, satAM kenoddiSTaM viSamamasidhArA vratamidam // 6 // " zabdArtha:- Apatti vakhate ucca sthitimAM rahevuM, mahAna purUSAnA pagale cAlavu, nyAya vRttine priya karavI, prANanA nArA thatAM paNa malina kArya na karavu; durjananI prArthanA na karavI ane pAte nirdhana thayA chatAM paNa mitranI pAse yAcanA karavI nahIM. evuM ati viSama ane khaDraganI dhArA jevu' A vrata satpurUSAne kANe batAvyu haze ? dujha 49 A 'ziSTAcAra praza'sA' dharUpI khIjano AdhAra ane paralekamAM dharma prA minu` kAraNa hAvAthI mekSarUpa kAryanuM kAraNa thAya che. tene cAranA draSTAMtathI batAve che- kAza'bIpurImAM sadbhUta guNNAnA uttama bhaMDAra rUpa ane jaina dharmanA AsvAnathI ullAsa pAmeleA jitAri nAme prakhyAta rAjA hatA, ane teja nagarImAM mhATI RddhivALA dhana ane yakSa nAmanA e zeThIyA rahetA hatA. temAM dhana zreSThIne peAtAnA kuLane AnaMda ApanAra dharmapAla nAme putra hatA, ane yakSa zreSThIne dravyanI vRddhi karanAra vasupAla nAme putra hatA. anukrame te anne maneAhara evI ceAvana vayane prApta thayA, ane pUrva janmanA saMskArane lIdhe mAlyAvasthAthIja te bannene kSIra nIra peThe atya'ta AzcaryakAraka mitratA thai. te be mitrAmAMthI ekane je rUce te bIjAne paNa rUcatuM hatuM. tethI lAkamAM A banne eka citta vALA che evI prasiddhine pAmyA. te pachI potAnA kuLane ucita kArya karatAM te bannenA dvivase nirgamana thatA hatA. tevAmAM eka vakhate te nagarInA udyAnamAM jagatvatsala zrImAn mahAvIra svAmInu Agamana thayuM', ane devAe sameAsaraNanI racanAkarI.A vAtanI khabara paDatAM nagaranA leAkeAnI sAthe keza'mInA rAjA jitAri vIraprabhune vaMdana karavA gayA. kutUhuLamAM tapara te be zeThIAnA putrA paNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA gayA. te Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrAddhaguNa vivaraNa, vakhate jinezvare dharma dezanA prAraMbha karyo. pachI te be vaNikanA patramAMthI eka ne jinezvaranI vANI zraddhA rUpa thAya che, ane tenA manane rUce che, tethI vizALa netra vALe, marataka dhuNavate ane rezamAMcita zarIra vALe te vaNika putra karNarUpa patranA pAtramAM arpaNa karAelA jinezvaranA vAkyane amRtanI peThe pAna kare che. bIjAne te te jinavacana retInA keLIA saTaza virUdhdha lAgatuM hatuM. AthI te bane mitro eka bIjAnA Azaya sArI rIte samajI gayA hatA. pachI te banne mitro samesaraNamAMthI uThI pitAne ghera gayA. tyAM bemAMthI eka evI rIte be ke "huM bhAI?, tuM jinavANathI kharekhara bhAvita thayela che ane he! mitra huM bhAvitanatha tenuM zuM kAraNa haze? vaLI lekamAM ATalA kALa sudhI ApaNe be eka cittavALA prasiddha thayA chIe paNa hamaNuM A bAbatamAM ApaNuM banenuM citta judA vicAra vALuM thayuM che. tenuM zuM kAraNa haze !" A vAta sAMbhaLI cakita thayelA bIjA mitre kahyuM ke "he bhAI?, hArUM kahevuM satya che mane paNa A bAbatamAM saMkalpa vikalpa thayA kare che. paraMtu A viSayamAM ApaNuM bannene nirNaya phakta prazna karavAthI teja kevaLajJAnI karaze te hetuthI "AvatI kAle temanI pAse jaIzuM evI rIte nizcaya karI te bane mitre prabhAta thatAM mahAvIra svAmI pAse gayA. tyAM vinaya pUrvaka temanuM ArAdhana karI temaNe pitAne sadeha puchaye. tethI bhagavAna mahAvIra svAmIe uttara Apyo ke "pUrve tamArA bemAMthI eka jaNe muninI prazaMsA karI hatI. te vRtAMta A pramANe che- keIgAmamAM tame ane kaI garIba manuSyanA putra hatA. anukrame suMdaratAnA sthAnarUpavana vaya prApta thavAthI tame te vayanA vikArane prApta thayA paraMtu saMpattinA abhAvathI lezamAtra tamArA mane ratha kaIrIte pUrNa thatA nahatA, tethI tame cerI rUpa anAryakarma karavAne AraMbha karyo. pachI kaIvakhate rAtrimAM bIjA gAmanI aMdara jaI atizIvratAthI tamegAnuM haraNa karyuM. tethI tamane phAMsI devAnuM kAma karanAra purUe trAsa pamADe eTale tame nAsavAnI taiyArI karI. pachI tyAMthI nAsatAM parvatanI guphAmAM rahelA ane dhyAna tathA mananI kriyAmAM tatpara evA eka muni tamArA jevAmAM AvyA. te avasare dharmapAlanA jIve A pramANe vicAra karyo ke, "aho! zreSTha AcAranA maMdira rUpa A munine janma sulabdha che, je AvI rIte nirbhaya, zAMta ane saMga rahita A guphAmAM rahe che. vaLI ame te adhanyamAM paNa adhanya chIe, kAraNake dravyanI IcchAthI virUddha kArya karanArA ame parAbhavane prApta thayA chIe, are! Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 dvitIya guNa varNana dhikkArathI AtmAne nAza karanArA ame mRtyu pAmyA pachI kaI gatimAM javAnA? ane duHkhI hAlatane lIdhe ame ubhaya leka virUddha karma karanArA thayA chIe. jevI rIte A muninuM AcaraNa pAparahita ane nirmaLa che. tevI ja rIte amAruM AcaraNa A mahAtmAthI viparIta che te AvA virUddha AcaraNathI amAruM kalyANa zI rIte thaze? A pramANe dharma pALe sAdhunI prazaMsA karI ane bIje vasupAla te te muni tarapha udAsIna vRttivALe thaye. te bemAMthI eka guNanA rAgathI be dhibIja pAme, ane bIjAne te prApta thayuM nahIM. pachI kaSAyanI maMdatAne lIdhe dAna devAmAM tatpara thaelA tame banne mitroe manuSya bhavane gya prazasya karma upArjana karyuM. anukrame tyAMthI kALa karI zreSTha AcAravALA ane vaNika dharmamAM parAyaNa tame ane A kezaMbI nagarImAM vaNikanA putrapaNe utpanna thayA che. uparokta kAraNathI A bhavamAM ekalA A dharmapAlane zreSTha bedha rUpa belibIjanuM phaLa prApta thayuM che, ane bIjAne beSibIjanA abhAvathI baMdha rUpa phaLa prApta thayuM nathI." evI rIte pUrvabhavanuM vRtAMta zravaNa karavAthI dharmapAla jAti maraNa pAme, ane draDha nizcaya thavAthI bhAvapUrvaka jinezvaranA kathana karelA dharmamAM tatpara thayele dharmapALa mekSamAM jaze. ane bIjo vasupAla te bedhibIjanA hetubhUta ziSTAcAramAM udAsInatAne lIdhe saMsAramAMja paribhramaNa karaze. A Iti cera draSTAMta samAsaH - uparokta phaLAphaLane sArI rIte vicAra karI suzrAvake ziSTAcAra ane temanA guNadikanI prazaMsA karanAra thavuM joIe. kahyuM che ke - " akurvannapi satpuNyaM, ziSTAcAraprazaMsayA / damnasaMramamuktAtmA,prANI prApnoti tatphalaM // " zabdArtha-pujakAryane nahIM karanAra paNa kapaTa ane kopathI mukata thaele prANI ziSTAcAra prazaMsAthI bedhibIjanA phaLane prApta kare che. 7 bhAvArtha-koI purUSa aMtarAya karmanA udayathI punya kArya na karI zakta hoya te paNa tene ziSTAcAranI prazaMsA karavI egya che. kAraNake te prazaMsAnA baLathI ziSTAcAramAM pravRtti karavAnI prabaLa IcchA pragaTe che, ane tethI belibIjanI prApti thAya che. bodhibIjanI prApti thatAM anukrame anaMtAnubaMdhI kaSAya ane darzana mehanIya karmane kSaya thavAthI, tattva bodharUpa zuddha samyakatva AtmAmAM pragaTa thAya che, ane anukrame avazeSa rahelA kaSAyanI maMdatA thatI jAya che, tethI jina kathita dharmanuM Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa. vizeSa ArAdhana ane uttarottara Atma zuddhi thavAthI dezavirati ane sarva virati prApta thAya che, ane tenAthI ravarga ane mokSanA sukhane meLavI zakAya che. tethI koI paNa prakAre ziSTAcAranI prazaMsA karavA cukavuM nahIM. vaLI kahyuM che ke -- "viDiji guNa-pu gu marI A vimAnabhera saMsAra, mudho kuvArAthaH " zabdArtha - guNanI zreNine dhAraNa karatA hoya te paNa bIjAnA guNanI aMdara adekhAI rAkhanAra duHkhathI AkuLa hRdayavALo te mugdha purUSa saMsAramAMja nimana thAya che." bhAvArtha-guNanI zreNine dhAraNa karanAra hoya te paNa IrSAne lIdhe bIjA guNI purUSanA guNane utkarSa sahana na thaI zakavAthI guNanI aMdara masara dhAraNa karI te mugdha jana saMsAramAM paribhramaNa kare che. kAraNake pitAmAM rahelA guNane garva ane bIjAnA guNamAM IrSa thavAthI AtmaguNanI vRddhine badale hAni thatAM AtmA malinatAne prApta thAya che, tethI bhavabhramaNa karavuM paDe che. te A be muninA daSTAMtathI siddha thAya che. eka upAzrayamAM nIce upara UtarelA be muniomAMthI eka tapasvI ane bIjA haMmezAM bhejana karanAra hatA. eka vakhate tapasvI muni kaI gRhasthane ghera bhikSArtha gayA, tyAM bhikSA ApanAra bAI pAse nitya bhejana karanAra muninI niMdA ane pitAnA guNanI slAghA karI cAlyA gayA. pachI bIjA muni teja gRhasthane tyAM bhikSArtha AvyA. temane te bAIe pUchayuM ke "upAzrayamAM bIjA muni AvyA che?' temaNe kahyuM ke, "hA, eka mahAna tapasvI ane guNavAna muni padhAryA che. temanA guNa AgaLa hArAmAM te leza mAtra paNa guNa nathI." ItyAdi temanA guNanI prazaMsA ane AtmaniMdA karI tethI te bAI zaMkAzIla thaI. koI vakhate kevaLajJAnIne joga maLatAM te bAIe prazna karyo ke, te be munimAMthI kyA munine AtmA ucca dazAmAM varte che?" kevaLajJAnIe uttara Apyo ke, "nitya bhajana karanAra munino AtmA ucca dazAne prApta thaele che, tethI alpa samayamAM mekSa sukha meLavaze. " A udAharaNane vivekI purUSe vicAra karI guNa ke guNI upara matsara dhAraNa karI AtmAne malIna kare nahIM. graMtha kartA A bIjA guNane upasaMhAra karatAM ziSTAcAranI prazaMsA karavAne upadeza dvArA Agraha kare che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya guNa varNana 13 to vivekajJajanena ziSTAcAraprazaMsA pravaNena jAvyam / vizuddhadharmojvalakIrtilAbhA' - bhillASiNA'tro cittavRttiyuktyA // 5 // iti dvitIyo guNaH zabdA: uparokta hetuthI zuddha dharma ane nirmaLa kIrttinI abhilASA rAkhanAra vivekI purUSe ucita vajjaina pUrvaka ziSTAcAranI prazaMsA karavAmAM Asakta thavu, " A pramANe zrAvakanA pAMtrIza guNa paikI bIjA guNanuM varNana karyuM. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A tRtIya guNa varNana . . | ha samAna phaLa tathA zIlavALA paNa anya gotrI sAthe vivAha kara. vArUpa trIjA guNanuM vivaraNa kare che, ":"ht=Askaarria- lee "lIla sAta dAhoDa zotrajai-pitA ane pitAmaha (dAdA) vigere pUrva purUSanA vaMzane kuLa kahe che. ane madirA, mAMsa, rAtribhejana ane anaMtakAyAdikanA upagane tyAga karavA rUpa AcAra,athavA te samAna deva, gurU ane kiyA kalApa (dharmanuSThAna) nA AsevanarUpa AcArane zILa kahe che, tevuM kuLa tathA zILa jemanuM eka sarakhuM heya teo samAna kuLa zILavALA kahevAya che. kuLa ane zILane kahevAvaDe upalakSaNathI saMpatti, veSa ane bhASAdikanuM paNa grahaNa karavuM. teja ahIM darzAve che. je saMpatti vigeremAM viSamatA hoya te kanyA pitAnA pitAnA mahAnuM vaibhavathI alpa vaibhavavALA pitAnA svAmInI avagaNanA kare che, ane pitAnA pitAnA pracura vaibhavane AdhIna thaI ahaMkArane prApta thaela. vara paNa nyAnA pitAnI nirdhanatAne lIdhe pitR pakSanA durbaLa TekAvALI kanyAnI avagaNanA kare che. amuka purUSathI cAlI AvelI vaMza paraMparA te getra, ane temAM utpanna thaelA te getrI kahevAya che. temanAthI je anya getravALA hoya temanI sAthe vivAha kare egya che. ahIM nIti A pramANe che - bAra varSanI kanyA ane soLa varSane purUSa te banne vivAha yogya gaNAya che. tevA vivAha pUrvaka karela saMtati utpanna karavA ane pAlana karavA rUpa vyavahAra cAra prakAranA varNane kulIna banAve che. agni ane devAdikanI sAkSI pUrvaka pANigrahaNa karavuM te vivAha kahevAya che, ane te vivAha lekane viSe ATha prakArane kahele che. temAM 1 kanyAne zaNagArIne ApavI tene brahma vivAha, ra vaibhava ApIne kanyA ApavI tene prAjApatya vivAha, 3 be gAyanA dAnapUrvaka kanyA ApavI tene ArSa Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana. papa vivAha ane 4 mAM yarUne arthe katvijane kanyAdAnanIja dakSiNa ApavI tene deva vivAha kahe che. e cAre vivAha dharma vivAha kahevAya che. ane 5 mAtA pitA athavA badhuvane pramANa nahIM hovAthI parasparanA atyaMta rAgathI eka bIjAnI sAthe joDAI javuM tene gAMdharva vivAha, 6 mUlya laIne kanyA ApavI tene Asura vivAha, 7 baLAtkArathI kanyAnuM grahaNa karavuM tene rAkSasa vivAha, ane 8 sutelI athavA pramAda vaza thaelI kanyAnuM grahaNa karavuM tene pizAca vivAha kahe che. A cAre adhameM vivAha kahevAya che. je vara ane kanyAne paraspara prema hoya te te adharma vivAha paNa dharma vivAha thAya che. pavitra patnI vigerenI prAptine phaLavALe vivAha kahevAya che. je kAraNathI kahyuM che ke - "kanyAM satImuttamavaMzajAtAM,sabdhvA'dhikAM yAti na kaH pratiSThAm / kSIrodakanyAM girirAjaputrI, gopastathograzca ythaa'dhigmy||1||" zabdArtha - "kRSNamahArAje samudranI putrI lakSmIne ane zaMkare himAlayanI putrI pArvatIne prApta karI jema adhika pratiSThA meLavI hatI, tema satI ane uttama kuLamAM utpanna thaelI kanyAne meLavI ke purUSa adhika pratiSThA nathI pAmata jenI jIhA rasavALI che, bhAryA satI ane rUpALI che, ane lakSamI tyAgavALI che, te purUSanuM jIvitavya saphaLa che. A lekamAM hamezAM kalezAdikanA kAraNane lIdhe apayaza tathA dukhanI prApti ane duSTa vicArothI upta thayela karmanA baMdha prApta thavAthI paralokamAM durgatinuM kAraNa thAya che. tethI apavitra patnIne saMyoga che teja naraka che. je kAraNathI kahyuM che ke - "kumAmavAsaH kunareMjasevA, kunojanaM krodhamukhI ca nAryA / kanyAbahukhaM ca darijatAca,SaD jIvaloke narakA nvnti||||" zabdArtha -"kumAmamAM vAsa, nareMdra sevAkajana, dha yukta mukhavALI bhAya, ghaNI kanyAo ane daridratA e cha mRtyulokamAM naraka kahevAya che. 2. vara ke kanyAnI pavitratAnuM sUmasAna vara ane kanyAnA guNa tathA lakSaNa dikane jevAthI thAya che. temAM prathama kuLa, AcAra, sanAthapaNuM, vidyA, dravya, zarIra ane umare e sAta guNe varanI aMdara jevA yogya che. te uparAMta te kanyA bhAgya{ vatI hevI joIe. varanAM lakSaNe A pramANe che Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa, . chAtI, mukha ane kapALa e traNa vizALa hAya, ane nAbhi, satva ane vara e traNa gabhIra hAya tA te zreSTha che. kaMTha, pITha, purUSacinha ane ja dhAyugala e cAra je purUSanAM laghu hoya te niraMtara pUjanika thAya che. a'gulI sahita a'culI parva, keza, nakha, dAMta ane tvacA e pAMca jenAM sUkSma hAya te manuSya sukha lAgave che. e stana ane e netranA madhyabhAga, be bhujA, nAsikA ane jaDatru e pAMca jenAM dIdhe hAya te purUSa lAdhya ane purUSAttama gaNAya che. nAsikA, kaTha, nakha, kakSA, hRdaya ane mukha e cha jenAM ucAM heAya te haMmezAM udaya pAme che. netranA khUNA, jinhA, tALavu, nakha, ei ane hAtha tathA paganAM taLI e sAta jenAM rakata hAya tA te siddhine mATe thAya che. gatithI varlDa, varNathI sneha, snehathI svara, varathI kAMti ane kAMtithI satva ema uttarAttara eka bIjAthI zreSTha che. uparAMta atrIza. lakSaNamAMthI satva sarvottama che. satvaguNI purUSa punyazALI ane dAnI hAya che, rajoguNI purUSa viSayAsakta ane bhrAMti yukta hAya che, ane tameguNI purUSa pApI ane leAbhI DhAya che. A traNamAMthI satvaguNI uttama che. mUrkha, nirdhana, dUra rahenAra, zUravIra, meAkSakAmI, anAtha ane zIlahIna purUSane kanyA ApavI nahIM. ati Azcaryajanaka dhanavALA, ALasu ke zItAdika doSavALA, apaMga ane rogI purUSone paNa kanyA A pachI nahIM, badhira, napusaka, mugA, laMgaDA, adha, zUnya hRdayavALA ane ekadama prahAra karanAra purUSane paNa kanyA ApavI nahIM. adhama kuLa ane adhama jAtivALA, mAtApitAnA viyeAgavALA ane patnI tathA putra yukta purUSane paNa kanyA ApavI nahIM, ghaNA vera ane apavAdavALA, hamezAM pedA kare teTaluM khAI janAra ane pramA dathI haNAelA manavALA purUSane paNa kanyA ApavI nahIM. eka gAtravALA, jugAra ane cArI vigerenA vyasanathI AtmAne nAza karanAra ane paradezIne paNa paDita purUSe kanyA ApavI nahIM, upara jaNAvyA pramANe varanA guNu doSa jANuvA. *nyAnAM lakSaNa ane guNa doSanuM varNana A pramANe che.-- 56 "pInoruH pInagaekA laghusamadazanA padmanetrAmnaraktA, bimboSThI tuGganAzA gajapatigamanA dakSiNAvartanA jiH / snigdhAGgI vRttavatrA pRyumRDujaghanA susvarA cArukezI narttA tasyAH dvitIzo bhavati ca sujagA putra mAtA canArI // 3 // " " Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 tRtIya guNa varNana. zabdArtha -"puSTadhA, bharAvadAra gAla, laghu ane sarakhA dAMta, lAlakhaNAvALA kamala samAna netra, biMbaphaLa samAna eka, unnata nAsikA, gajenI paDe gati, dakSiNAvartanAbhi, snigdha zarIra, vRttAkAra mukha, vizALa ane kemaLa jadhana (keDanI nIceno bhAga) madhura svara ane suMdara kezavALI kanyAne svAmI rAjA thAya che, ane saibhAgyavatI evI te strI putravatI thAya che. A pramANe kanyAnAM lahANuM jANavAM have kalakSaNenuM varNana kare che - " zuSkAGgI kUpagaemA praviratradazanA zyAmatAlvoSTajihvA, piGgAkI vakranAsA kharapuruSaravA vAmanA cAtidIrghA / zyAmAGga sannatabhraH kucayugaviSamA romajaGghAtikazI, sA nArI varjanIyA dhanasutarahitA SoDazA'takSaNADhayA // // " zabdArtha - je strInuM aMga zuSka heya, kUpanI mAphaka uDA gAla heya, chuTA chuTA dAMta haya, tALavuM eSTa ane chaha zyAma heya, netra pILAM hAya, ThIMgaNI hoya ane je ati ucI hoya, zarIra kALuM hoya, bhrakuTI namelI hAya, stananuM yugala viSama hoya, remayukata jadhA hoya ane ghaNA keza haya, tevI seLa kulakSaNavALI strI dhana ane putra hita hoya che. tethI te tyAga karavA gya che A strIonAM seLa kulaNa samajavA je kanyA baMdhu (svajana,) sArAM lakSaNa, lAvaNya, uttama kuLa ane jAti vigerethI bhUSita, rUpavatI ane zarIranA saMpUrNa avayavavALI hoya tevI kanyAnI sAthe lagna karavuM joIe. AThamA varSathI laIne jyAM sudhI agIyAramuM varSa saMpUrNa thAyatyAM sudhI lekamAM kumArikA gaNAya che. tyArabAda te nyAya pUrvaka vivAhagya thAyache. ItyAdi parIkSA pUrvaka samAna AcAra ane kuLathI zejita evA vara kanyAne ga thaye chate dharma, zelA, kIrti ane A leka saMbaMdhI sukha vigerenI prApti thAya che nahi te parasparanI asamAnatAne laIne subhadrAnI peThe kalaha kalaMkAdi usa thAya che. tenuM ja daSTAMta graMthakAra pratipAdana kare che vasaMtapuramAM jitazatru nAme rAjA hatA, ane teja nagaramAM samyak prakAre jIvAjIvAdika navatatvane jANa ane zakA, AkAMkSA, vicikitsA, mithyASTinI prazaMsA tathA mithyASTine paricaya karavA rUpa pAMca aticAra rahita evA samyakatva rUpa bhUSaNathI bhUSita thaele jinadatta nAme ekI rahetuM hatuM. te Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrAddha guNa vivaraNa zrAvaka hatuM. tene anukrame subhadrA nAme putrI utpanna thaI. te rUpa, lAvaNya ane saubhAgya rUpI amRtane jANe samudraja heya nahIM tevI uttama suzrAvikA hatI. tene varavA mATe aneka varenuM Agamana thatuM hatuM. paraMtu jinadattakI zrAvaka zivAya bIjAne te kanyA ApavA IcchatuM na hatuM. kahyuM che ke - " vivekInA dharmayazo'nivRddhyai, samaM kulAcAra mihaavloky| varAya zukhAya sutA pradeyA, neyA tathA'nyApi sukhodyaay||||" zabdArtha--"vivekI purUSe dharma ane kIrtAinA phelAvA mATe A lekamAM samAna kuLa ane AcAranuM avalokana karI pavitra varane pitAnI putrI ApavI joIe; ane tevI ja rIte sukhanI vRddhi mATe [ putrArtho] bIjI kanyA lAvavI joie. pa" - eka vakhate caMpA nagarIthI baddha dharmanI zradhdhAvALA budhdhadAsa nAme vaNika vepAra arthe vasaMtapuramAM AvyuM. tyAM subhadrAne joI tenA rUpathI mohita thaelA kapaTavRtti zrAvaka thaI haMmezAM evI rIte gharmanuM zravaNa karavA lAge ke jethI anukrame tane jANa thaI te bhAvazrAvaka thaye. tenA adhyavasAyane samajI jinadatta zreNIe pitAnI putrI tene ApI; ane pANigrahaNa mahotsava karyo, keTale eka kALa vyatIta thayA pachI te budhadAsa vyavahArI subhadrAne laI caMpA nagarImAM AvyuM. tyAM paNa subhadrA jainadharma pALavA lAgI. subhadrAnI sAsu ane naNaMda badhdhanI bhakta hatI, tethI hamezAM subhadrAnI niMdA karatI. AthI budhdhadAse pRthapha ghara karyuM. tyAM sAdhu sAdhvIo bhikSArthe AvatA hatA te joI tenI sAsu vigerene tenA para dveSa thaI Ave, tethI te kahevA lAgI ke A subhadrA sAdhumAM Asakta che. paraMtu A vAta tenA svAmIne vizvAsa karavA lAyaka lAgI nahIM. eka vakhate bala, rUpa ane guNayukta ane jANe mUrtimAna cAritra ja heya nahIM evA koI jinakalpI sAdhu tene ghera AhAra levAne artha AvyA. te vakhate pavanathI prerAeluM taraNuM koI prakAre te sAdhunA netramAM praveza karI gayuM. te munizrI potAnA zarIrane upacAra karavAmAM vimukha hevAthI temaNe te taraNane netramAMthI dUra karyuM nahIM. paNa AhAra ApatI vakhate subhadrAe A munizrInuM netra vinAza na pAme ema dhArI tene cAturyathI te muni mahAzayanA netramAMthI jahAe karI te taraNuM upADI lIdhuM. te avasare subhadrAnA lalATanuM tilaka munizrInA lalATamAM saMkramaNa thayuM, te subhadrAnI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana. jANamAM AvyuM nahIM. jyAre munizrI tyAMthI cAlI nIkaLyA tyAre tenI sAsu pramukhe tenA patine batAvyuM ke je! hArI strInuM tilaka muninA lalATamAM sa kamANa thayuM che. te joI buddhadAsa vicAra karavA lAgyA ke A parama zrAvikAnI AvI viparIta vAta kema saMbhave? athavA viSaya balavAna che,ema vicArI te subhadrA tarapha maMda snehavAge thaye. subhadrAe A vRttAMta kaI paNa prakAre jANI lIdhuM. pachI subhadrA te asatya apavAda dUra karavAne rAtrimAM zAsanadevInA sAnidhya mATe kAryotsarga karI ubhI rahI. tenA zIlanI jANakAra zAsanadevI paNa subhadrA pAse AvI, ane kahyuM ke, "he bhadre ! hArUM zuM priya karuM? A vacana sAMbhaLI subhadrA belI ke, he devi ! mahArA apavAdane dUra karI tame jainazAsananI prabhAvanA kare. devIe javAba Ape ke, huM prabhAte caMpAnagarInA daravAjAo baMdha karI nagarInA leke jyAre AkuLa vyAkuLa thaze tyAre AkAzamAM rahIne A pramANe belIza ke, "je strI mana, vacana ane kAyAthI nirmaLa zALavALI hoya te cALaNImAM jaLa sthApI te jaLathI daravAjAnAM kamADane traNa vAra chAMTa eTale kamADe ughaDI jaze. ane jyAre nagaranI bIjI strIothI cAlaNImAM jaLa na rahe tyAre temanI samakSa tuM tema karI batAvaje, eTale hAro apavAda dUra thaze ane kIrti phelAze"pachI subhadrAe devInA Adeza pramANe nagarInA traNa dvAra ughADI cothuM dvAra koI paNa anya satI haze te ughADaze, ema dhArI tyAMthI pAchI pharI. Ama thavAthI ca pAnagarImAM jenazAsananI prabhAvanA thaI,ane subhadrAne zvasuravarga, rAjA ane saMpurNa nagara pratibaMdha pAmyuM. AvA prakAranI keTalIeka uttama strIo hoya che, tethI parIkSA pUrvaka tevI uttama kanyAo sAthe lagna karavAmAM prayatna kara joIe. tema karavAthI vadhUnA rakSaNane upAya karanAra purUSane sujAta ane atijAta jevI suta saMtati rUpa uttama phaLa prApta thAya che. ane te saMtatithI gRhastha pitAnA traNathI mukta thAya che, temane sarva kAryamAM sahAya maLe che. haMmezAM manane svasthatA ane vizrAMti maLe che, saMpUrNa Arthika vepAramAM vizvAsa prApta thAya che, vakhata Ave gharabhAranuM Are paNa karavAthI IcchA mujaba pitAnI punya kAryamAM pravRtti thAya che. ane cittane viSe citavelA mArathe pUrNa karavA vigerethI mahimA ane uti thAya che. zrI udayanamaMtrIte vAgabhaTTa ane Amadeva vigerethI jema AlekanuM phaLa thayuM hatuM, tema saMtati paralekanA udaya mATe paNa thAya che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa, madhumatI (mahuvA) nA rahIza bhAvaDa zreNInI tenA putra jAvaDa chIe kalyANa nI vRddhi karI hatI. tevA prakAranA pitAnA uttama pitAnA kalyANanI vRddhi karavAthI paralekamAM paNa udaya thAya che. kahyuM che ke-bhAvaDazeTha kaI parvane viSe siddhAcala upara gaye hatuM. tyAM snAtra karavA yogya jinapratimAnA abhAvane lIdhe snAtrAdika thayuM nahIM tethI te azrayukta thaye, tene azruyukta joI eka vakhata tenA putra jAvaDe tenuM kAraNa puchayuM eTale bhAvazeThe athupAta thavAnuM sAcuM kAraNa kahyuM. te sAMbhaLI jAvaDazeThe pratijJA karI ke "hAre A parvata upara pASANamaya eka jinapratimA sthApana karavI." pachI jAvaDazeThe kAzmIradezanA navakula pattanamAM jaI nava lAkha sonAmaharathI zrI kaSabhadeva, puMDarIka, ane cakrezvarI e traNa mUrtio lAvI dazalAkha senAmeharane kharaca karI vikrama saMvata 108 mAM zatruMjaya upara pASANamaya traNa biMbanuM sthApana karyuM. nIca ane kulAMgAra (kuLane viSe aMgArA samAna) rUpa saMtatithI keNikAdika putrathI zreNika vigerene jema baneluM che. tema AlokamAM duHkha ane paralokamAM durgati vigerenI prApti thAya che. kahyuM che ke - ." zriyAmnodhi vidhi vAcA, devyA vyAlokya vizrutam / puSputraHkhAnnArkendU tApamaGkuca muJcataH // 6 // athavA"kAmaM zyAmavapustathA malinayatyAvAsavastrAdikam, lokaM rodayate janakti janatAgoSThI kaNenA'pi yH| mArge'pyalinagna eva janakasyAjyeti na zreyase, hA! svAgia! dhUmamamanuM mUravA raviMdra grImittika kA zabdArtha-balakSmI devIthI samudrane ane sarasvatIthI brahmAne prasiddha thayelA joI, sUrya ane caMdra pitAnA duSTa putranA du:khathI anukrame tApa ane kalaMkane cheDatA nathI. da" athavA "he agni! A dhUma rUpI putra ke je kAlA zarIrano che,AvAsa ane vastra vigerene malina kare che, lekane rUdana karAve che, kSaNavAramAM janasamUhanI gejhIne nAza kare che, ane mArgamAM paNa (pitAnI) aMguLIe vaLagelA chatAM pitAnA kalyANane mATe thatuM nathI, tevA putrane pAmI tane kemalajajA AvatI nathI ? lekamAM putrane vRkSonI upamA ApelI che. 7 kahyuM che ke Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana. "sahakAraM hi sujAtaM, kuSmANDaM bIjapuramati jAtam / vaTatasaphalaM kujAtaM,javati kulAGgAramiku phalam // // " zabdArtha-sujAta--mane putra AmravRkSa samAna che, ati jAta-uttama putra keLA tathA bIjerA samAna che, kajAta putra vaDanA phaLa samAna che, ane kuLamAM aMgAra rUpa putra zelaDIne phaLa samAna che. 8 zrImad jinAgama paNa eja pramANe kahe che. putra cAra prakAranA kahelA che te A pramANe che. atijAta-pitAthI caDhatIyAtA, samAna jAta-pitAnA sarakhA, nIca-pitAthI utaratA, ane kuLagAra pitAnA kuLane nAza karanAra." bhAvArtha- bAtaH "--A ThekANe zAstrakAre cAra prakAranA putranI khullI rIte samaja paDe tene mATe cAra jAtanAM vRkSanI sAthe sarakhAmaNI karI che. temAM prathama sujAta-mane putrane AmravRkSa sAthe sarakhAvyA che. jema AMbAnI geTalI vAvavAthI je jAtanI te geTalI hoya te ja jAtanuM Amra phaLa thAya che, paNa vizeSa sAruM ke tenAthI utaratuM thatuM nathI, tevI rIte mane athavA te pitA tulyaputra pitAne pagale cAle, pitAnI karelI maryAdAne TakAvI rAkhe eTale ke pitAnA dhArmika ke sAMsArika kArya cUnAdhika kare nahIM. tevA putrane sujAta athavA te samajAta putra kahevAmAM Ave che. "atinAta"--pitAthI caDhIyAtA putrane keLA ane bIrAnA phaLa sAthe sarakhAvyA che. jema keLAnI velaDI ane bIjerAnuM vRkSa pramANamAM nAnuM hoya che chatAM tenAthI upta thayeluM keLuM tathA bIrArUpa phaLa hetuM hoya che. temaja pitAnI sAmAnya sthiti hovA chatAM je putra vepAramAM puSkaLa dravya meLavI, aneka satkRtya karI pitAthI adhika thaI AkhA kuTuMbane sAmAnya sthitimAthI ucca, sthitimAM lAve che te putra atijAta gaNAya che. nA"--nIca athavA te pitAthI utaratA putrane vaDanA vRkSanA phaLa sAthe sarakhAvyuM che. jema vaDanuM jhADa ghaNuM mahetuM, chAyA yukta ane tApadika kane sahana karI zramita thayelA pAMcajanene AnaMda ApanArU thAya che, paNa tenuM phaLa atizaya laghu, asvAdiSTa, tuccha ane upakAra rahita hoya che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAha guNa vivaraNa. tema je putra satkRtya ane paropakArAdivaDe meLavelI pitAnI vizALa kittine agya vartaNuMka calAvI, dravyane durUpayoga karI, satkRtya ane paropakArAdi zubha kAryothI vimukha thaI pite malIna kare che te kujAta putra kahevAya che. cA "--AthI paNa adhama kulAMgAra putrane zelaDInA phaLanI upamA ApI che. jyAM sudhI zelaDIne phaLa AvyuM hatuM nathI tyAM sudhI te AbAda rahe che, ane sarva rIte upayogI thaI paDe che, ane jyAre tene phaLa Ave che tyAre te tadana nAza pAme che tenI peThe kuLamAM kalaMka lagADe tevA kAryo karanAra kuputra utaza thavAthI AkhA kuLane nAza thAya che. joke pitAnA kuLanI vRddhine mATe putranI IcchA kare che. temaja tene mATe aneka prayatna kare che ane jyAre kamanasIbe A cethA prakAra ( kuLane nAza karanAra ) patra usanna thAya che tyAre kharekhara pitAnI putraprAptinI IcchA ane prayatnAdinI niMdA karI pite karelI mUkhAIne pazcAtApa kare che, ane ciMtave che ke "AnA karatAM je meM kada zubha kAryanI IcchA karI hatI te AvA adhamAdhama putrathI hArA kuLane kSaya thaI huM A sthitie pahoMcata nahIM? A uparathI putrathI ja kalyANa che ema mAnavuM ane tene mATe prayAsa kare e dharmAbhilApIone kaI paNa rIte ucita nathI. graMthakAra prasaMgopAta saMtatinuM varNana karI have strInA praratuta viSaya upara Ave che. - jenI mane vRtti lezamAtra paNa khaDita thaI nathI tevI strI sarvamAM pradhAna evuM ucitapaNuM, vinaya ane vivekane agADI karI saMpUrNa vyavahArane karavA karAvavAthI,patine anukuLa AcaraNa karavAthI ane patinI AjJAnusAra samagra kAryonI e dara pite pravRtti karavAthI zreNika rAjAne celaNA ane udAyana rAjAne prabhAvatIrachInI peThe niraMtara harSa tathA sukhane ullAsa karanArI thAya che, vaLI ghara saMbaMdhI saghaLA prasaMgamAM nAnA prakAranAM gharanAM kAryo karavA vigerenI strIne AvaData hoya. kahyuM che ke" gRhacintAjaraharaNaM, mativitaraNamakhilapAtrasatkaraNam / jiM ja kSati , pUNiI aravihIra khA" Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana. zabdAtha-"gharanI citAnA samUhane dUra karanArI, sArI buddhi ApanArI ane samagra pAtrone satkAra karanArI strI jANe gharanI kalapalatA ja heya nahi tema te gRhasthAne zuM zuM phaLa nathI ApatI ? arthAta sarva phaLa Ape che. ] bhAvArya-A jagamAM prANIone aneka prakAranI ciMtA hoya che. ane te ciMtA citAnI piThe prANImAtrane hamezAM baLyA kare che. temAM gRhasthane prAye karI ghara saMbaMdhI ane vyApAra saMbaMdhI ema be prakAranI ciMtA heyache. ApaNA dezamAM purUSanuM kAma vyavasAya athavA nekarI AdikathI dravya prApta karI te dravyathI pitAnA kuTuMba ane zarIranuM poSaNa karavAnuM hoya che. jemane strI nathI hotI athavA strI viveka zUnya hoya che temane A banne kAryo jAteja karavAM paDe che, tethI dravya upArjana karavA uparAMta purUSane be ciMtAo hovAne lIdhe sukha prApta thatuM nathI, ane purUSa ciMtAgrasta hevAne lIdhe navIna zedha, apUrva zAstrAbhyAsa ane apUrva kaLA kauzalya vigerethI pitAne joIe te utkarSa karI zaktA nathI. paraMtu je sI keLavAelI ane vivekavALI hoya te gharasaMbaMdhI vyavasthA karavI e hArIja pharaja che ema dhArI te be pite upADI laI patine te ciMtAmAMthI dUra kare che. jema pazcimAtya prajAmAM strIo vivekazIla ane keLavAelI hovAne lIdhe temanA patio gharasaMbaMdhI citAmAMthI mukta thayelA che tethI te leke navI navI zedho,zAsAbhyAsa ane kaLA kaizalyamAM AgaLa vadhI pitAne utkarSa karyo che, ane hamezA kare jAyache. tevI ja rIte zAstrakAranA " rintAra " A vAkyane anusAra prathama A dezamAM paNa strIone keLavaNI ApavAmAM AvatI hatI ema siddha thAyache. gRhasthane utkarSa te keLavAelI ane suzIla strIone AzrayIne rahe che, mATe hareka prakAre strIone amuka dhArmika ane vyavahArika zikSaNa te pharajIAta tarIke ApavuM ja joIe. ane te ja te yAcita sAMsArika ane dhArmika kAryamAM pravartI pitAnA ane patinA saMsArane sukhamaya banAvI potAnuM "gRhiNa" evuM nAma sArthaka kare che. strI patine uttama mati ApanArI hevI joIe, arthAta pitAne svAmI vyApAramAM athavA rAjakArya saMbaMdhI guMcavaNamAM AvI paDe hoya te tene zIlavatI ane anupadevInI peThe sArI mati ApI madada karavI joIe. dAcita Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. pitAne svAmI kuLa maryAdAnuM ullaMghana karI avaLe raste cAlatuM hoya te paNa tenA vinayAdikanuM ullaMghana karyA sivAya sArI zikhAmaNa ApI A loka ane paralekanA ati tIvra duHkha vipAkane saMbhaLAvI madanarekhA tathA lIlAvatInI pake dareka prakAre tenI mati sudhArI ehika ane pAkika sukhane bhAgI bane tema prayatnazIla thavuM joIe. gRhasthAne AvA prakAranI strIne ja saMgraha kare ucita che. purUSa hamezAM vyavasAyAdi kAryamAM vyagra hovAne lIdhe pitAnA jAtibaMdhu,dharmabaMdha athavA munimahAzaya pitAne ghera padhAryA hoya te paNa temanuM Atithya yathAcita karI zaktA nathI. paNa je rI, dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI jANa heya te pitAnA AMgaNe kalpavRkSa samAna satpAtra prApta thatAM, egya AgatA svAgata karI alekamAM pitAnA patinA kuLamAM yaza ane kIrtine vadhAro kare che, ane parale kamAM pite akhaMDita puNyanI bhAgIdAra thaI patine paNa puNyanuM bhAgI banAve che, A kArya khAsa karIne strInuM che, ane te viduSI strI sArI rIte karatI hovAthI patine AvI ciMtAmAMthI dura rAkhe che. AvI rIte gRhasthane kalpalatAnI peThe strI zuM zuM saMpAdana nathI karatI? arthAta jema kalpalatA manavAMchita ApI sukhI kare che tema guNavatI strI paNa pitAnA ravAmIne anukuLa vartana karI A lekamAM ja ravarga ane mekSanA sukhane ApanArI thAya che. vaLI kahyuM che ke " dakSA tuSTA priyAlApA, pticitaa'nuvrtinii|| kulaucityAjhyayakarI,sA lakSmIriva caapraa||1||" zabdArtha_"zANI, satiSa pAmelI, priya belanArI, patinA cittane anusaranArI ane pitAnA kaLane ucita kharaca karanArI strI jANe bIjI lakSmI heya nahIM? [ tema gharane zobhAve che. ] 10 bhAvArtha-svI viduSIja hevI joIe, ane tevI hoyateja dareka kAryamAM viveka purasya vartana karanArI strI patinA vaibhavamAM sateSa mAnanArI heI zake che.gameteTalI aizvaryatA, divya saMpatti ane mAna pratiSThA hoya te paNa jyAM sudhI saMtoSaprApta thaye nathI tyAM sudhI ezvaryatA vigere duHkhadAyI thAya che kAraNa ke aizvaryAdinI prApti te pUrva puNyane anusarIne rahelI che mATe puNyAnusAra prApta thaelA aizvaryAdikathI asaMtoSa Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana. mAnI vadhAre IcchA karavI ucita nathI; kemake tema karavAthI kaMI prApta thatuM nathI, ane ulaTuM asaMtoSane laIne evI IcchA rAkhanAra haMmezAM duHkhI ja rahe che. keTalIeka strIo potAnA svAmI taraphathI maLelAM vastrAbhUSaNathI sateSa nahIM mAnatAM bIjA dhanADhayanI strIonAM ati uttama vastrAbhUSaNa joI tevAM meLavavA pitAnA patine herAna karyA kare che. AthI saMteSa zivAyanI strI sAthane gRhasaMsAra sukhamaya thata nathI; paNa jenI strI satiSI hoya tene A dunIyAMja svarga rUpa thAya che. - je strI sAkSara hoya che te game tevA prasaMge paNa kaThora marmabhedaka ane bibha tsa zabda vigereno uccAra kadi paNa karatI nathI. ane avasare paNa madanasuMdarInI peThe madhura, parimita ane samayocita belanArI hoya che. madhura AlApa paNa eka jAtanuM vazIkaraNa che ane te jenI pAse hoya tene A jagata lIlA mAtrathI vaza thAya che. priyabhASIpaNuthI A lekamAM Adara, yazavATa, dharmogyatA ane paralokamAM sukha saMpattinI prApti thAya che, mATe mahAna bhAgyodaya prApta thayelA manuSyabhavane sArthaka karavA dareka strIe priyabhASIpaNuM meLavavA satata prayAsa kare joIe. * patinA cittane anusarIne vartanArI strI maNi, maMtra, oSadhi ane kAmaNa TumaNa vinA paNa pitAnA patine vaza karI le che, mATe je strIne pitAnA patine vaza karavAnI icchA hoya teNe rUkhamaNI ane dvipadInI peThe tenA abhiprAyane anusarIne vartana karavuM ke jethI pati saheje vaza thaze.A guNa paNa dareka strIone anukaraNa karavA gyA che je strImAM A guNa hoya che te strI patinI mAnanIka hovAthI haMmezAM sukhI thAya che. pitAnA kuLane ucita hoya teTaleja kharaca karanAre jI hAya to te kuTuMbamAM priya thaI paDe che, ane vizvAsa pAtra thAya che. je pati pAse joIe teTalA pasAnI jogavAI na hoya, ane strI vizeSa kharcAlu hoya te te ghara jaladI durdazAne prApta thAya che. mATe strIoe pitAnA patinI saMpattine anusAra kharca kare, ke jethI divase AnaMdathI nirgamana thAya, AvI strI kuTuMbanuM ghaNuM mAna meLavavA bhAgyazALI thAya che. uparokta sarva guNopeta je strI hoya tene lakSamI tulya gaNavAmAM Ave che, ane tevI ja strIe ubhaya kuLane prakAzamAM lAve che. mATe gRhastha e uparanA be kalAkamAM jaNAvelA guNayukta je strI hoya tevI strIne saMgraha kare ucita che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa sasarAnA kahevAthI dIpakane karanArI vahunI peThe ghara kArya karavAmAM udAsInatA dhAraNa karanArI strI na hovI joIe. paraMtu jema tejapAla maMtrInI bhAryA apamAdevI ghara kAryamAM kuzaLa hatI tevI strI hovI joIe. ane kalaha karanArI bhAyathI te kharekhara gharane nAza ja thAya che. te viSe daSTAMta A pramANe che- kaI gAmamAM ziva nAme brAhmaNa rahetA hatA. tene kajIyAra ane sarva dharmathI bahAra karelI sAvatrI nAme bhAryA hatI. tenA ghara AgaLa eka vaDanuM jhADa hatuM temAM eka vyaMtara rahete hati sAvitrI vaDanA mULamAM kacare pezAba vigere nAMkhatI hatI tethI udvega pAmelo te vyaMtara palAyana karI koI eka gamanA upavanamAM jaI rahyA. sAvitrI ane zivane paraspara A pramANe kalaha thato hato. "AH kiM sundari ! sundaraM na kuruSe kiM no karoSi svayam, dhig tvAM krodhamukhImatIkamukharastvatto'pi kaH kopnH| zrAH pApe pratijalpasi pratipadaM pApastvadIyaH pitA, dampatyoriti nityadantakalahaklezAtayoH kiM sukham // 11 // " zabdArtha-ziva-"are suMdari! tuM suMdara kema karatI nathI? " sAvitrI" tuM pateja kema suMdara karatuM nathI ? " zivadhimukhI tane dhikkAra che. sAvatrI - asatya belavAmAM vAcAla hArathI bIjo keNa krodhI che. ? " ziva- are pApaNI! tuM dareka vAkyamAM sAmuM bele che? - sAvatrI-- bApa pApI" A pramANe niraMtara daMtakalaha ane kalezathI du:khI thayelAM daMpatine sukha kayAMthI hoya ? ?" pachI te ziva brAhmaNa gharane tyAga karI nAThe ane je upavanamAM te vyaMtara rahyA che te upavanamAM gaye. vyatare tene belA "he ziva? tuM mane oLakheche?" zive kahyuM "nA" vyaMtare kahyuM "huM hArI strIne bhayathI A upavanamAM A chuM. tyAre nirvAha ahiM kevI rIte thaze?" zive kahyuM " tamArI kRpAthI mahAre nirvAha thaI jaze. " pachI vyaMtara zivane jaNAvI kaI zeThanA putrane vaLage. zeThe maMtra jANanArane bolAvyA paNa teo kAMI paNa guNa karI zakyA nahIM. pachI ziva bhatane kADhe che ema jANI zivane lAvyA. zivanA maMtrelA jaLathI phAyado thavAthI zeThe tene pAMcase sonA mehAra ApI AthI tenI lekamAM prasiddhi thaI. jyAM jyAM vyaMtara vaLage che tyAM tyAM jaI ziva te vyatarane nasADe che. pachI eka Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana. vakhata vyaMtare zivane kahyuM ke "have pachI tyAre mane kADhavAne upAya karavo nahIM. jo tuM tema karIza te paNa huM tyAMthI nIkaLIza nahIM. tethI hAro apayaza thaze." paraMtu dhanamAM Asakata thayele te brAhmaNa upacAra karato virame nahIM. eka vakhate te yaMtara kaI dhanavAna purUSanA putrane vaLage. ziva tyAM jaI maMtrajApa karavA lAgyo vyaMtare muThThI ugAmI kahyuM ke "tane mArI nAkhIza." tyAre bhayabhIta thayela brAhmaNa be ke "he vyaMtara ! huM tane kaMI jaNAvavA mATe ahiM A chuM." baM tare kahyuM ke "te zuM che?" zive kahyuM ke mahArI strI sAvatrI ahiM AvI che. e vArtA zravaNa karIne ja vyatara palAyana karI gayA ane te brAhmaNane dravya tathA yazanI prApti thaI. kahyuM che ke - " katahinyA gehinyA'tra, ke ke nojitA janAH / sAtrAgateti zrutvaiva, tyaktvA pAtraM gato'maraH // 12 // " zabdArtha--"kajIyAra strIthI A lekamAM kyA kyA purUSa udvegane nathI pAmyA? (arthAta sarve pAmyA che ) "te ahiM AvI che" eTaluM sAMbhaLIne vyaMtara devatA pAtrane tyAga karI nAzI gaye. 12 mAM vaLI kulInatA, AcAranI vizuddhi, uttama kuLAcAra ane deva, atithi tathA bAMdhavane satkAra karavAmAM nirdoSapaNuM vigere uttama kuLa vadhUnA guNa che. mATe tevI sArI bhAya meLavavAne prayatna karI joIe. vadhu rakSaNanA upAye A pramANe che. pathArI upADavI, gharamAMthI kacare kADhI sApha rAkhavuM, jaLane gALI pavitra rAkhavuM, raDAnuM kArya karavuM, vAsaNo dhoI sApha rAkhavAM, dhAne daLavAM, gAya dehavI, dahIMnuM mathana karavuM, rasoI karavI, cagya rIte bhejana pIrasavuM, pAtra vigerene sApha karavAM ane sAsu, svAmI, naNaMda tathA devarane vinaya karavA vigerethI vadhu kara purvaka jIve che. A pramANe strIne gharakAryamAM joDavI, tene parimita (DuM) dravya ApI mukavu, svataMtra thavA devI nahIM ane zreSTha AcAra rUpa mAtAnA sarakhI strIne rekI rAkhavI. arthAt jema sArA AcAra rUpI mAtAne satparU pitA pAsethI jyAM tyAM javA detA nathI tema strIne paNa javA devI nahIM. vaLI kaheluM che ke uttama kuLanI strIone niraMtara gharanA dvAramAM besavuM, nATaka vigerenuM jevuM ane gavAkSamAM (gekhamAM) besavuM niSedha kareluM che. zarIranA avayane pragaTa karavA, Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. kaDA karavI, kutuhala karavuM, parapurUSanI sAthe bolavuM, kAmaNa karavuM ane utAvaLuM cAlavuM e kulIne strIone egya nathI. paritrAjikA, vezyA, dAsI, vyabhicAraNI ane kArIgaranI strInI sAthe kulIna strIoe kadi paNa saMsarga rAkha cagya nathI. (ekAkI) javuM, jAgaraNa karavuM, dUrathI jaLa lAvavuM, mAtAne ghera rahevuM, vastra mATe dhobI pAse javuM, datinI sAthe meLa rAkhave, pitAnA sthAnathI bhraSTa thavuM, sakhinA vivAha (lagna) mAM gamana karavuM ane patinuM dezAMtara gamana vigere vyApAre khare khara satIonA paNa zILa rUpajIvitane prAye haranArA thAya che. tAMbula, zRMgAra, marmakArI vacana, kIDA, sugaMdhanI IcchA, udubhaTa veSa, hAsya, gIta, ketuka, kAmakrIDA, zayyA, kusabI vastra, rasa sahita anna, puSpa ane kezara tathA rAtrimAM gharathI bahAra javuM A sarvane kulIna ane suzIla evI vidhavA strIoe niraMtara tyAga kare joIe. he suMdara bhrakuTI vALI strI ? tuM tArA pati tarapha niSkapaTI, naNaMde tarapha namra, sAsu tarapha bhakitavALI, svajane pratye snehavALI, parivAra tarapha hatavALI, zo sAthe hasamukhI, patinA mitre sAthe (nirdoSa) hAzya vacana bolavA vALI ane tenA duzmane pratye kheda dharanArI che. A sarve strIone pativaza karavAne maSadhi rUpa che. have graMthakAra prastuta guNane upasaMhAra karatAM upadeza dvArA phaLa darzAve che. " evaM gRhasthaH sukalatrayogAjaneSu zonAM banate sukhI ca, devAtithiprINanapuNyakarmA,janaiH paratrApigati vishuddhaam||13||" zabdArtha -"evI rIte gRhastha sArI strInA pagathI lekamAM zabhA pAmeche, ane sukhI thAya che. temaja deva tathA atithine tRpta karavA rUpa puNya karmone u. pArjana karI paralokamAM paNa sugatinuM bhAjana thAya che. 13" A ThekANe mArmA nusArInA pAMtrIza guNa paikI trIjA guNanuM varNana samApta thayuM che - -. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hi S caturtha guNa varNana. gaNAtA kAra poSaNa M ania Russian ve kamathI prApta thayela "pApabhIrU nAme caturtha guNane varNave che. th #pvamae -Narsing) "upariti-dIThelA ane nahIM dIThelA anarthonA kAraNabhUta karma te pApa ane tethI bhaya rAkhanArane pApabhIru kahe che. temAM corI, parasagamana ane jugAra ramavA vigere dekhelA anarthonA kAraNe che te A lekamAM paNa sarva manuSyamAM viDaMbanAnAM sthAna tarIke prasiddha che. kahyuM che ke"dyutaapaajyvinaashnN navanRpaH prApto'thavA pANDavAmadyAkRSNanRpazca rAghavapitA pApatio dUSitaH / mAMsAccheNikalUpatizca narake cauryAniSTA na ke vezyAtaH kRtapuNyako gatadhano'nyastrImato raavnnH||1||" zabdArtha-banaLa rAjA ane pAMDavoe jugAranA vyasanathI pitAnA rAjyane nAza karyo, kRSNa mahArAja madirAthI nAza pAmyA, rAmacaMdrajInA pitA dazaratha zikAra karavAnA vyasanathI dASita thayA, zreNika rAjA mAMsanA vyasanathI narake gayA, cerInA vyasanathI keNa nAza nathI pAmyA! kRtipuNyazreNI vezyAne vyasanathI nidhana thaI gayuM ane rAvaNa paralI gamanane vyasanathI mRtyu pAme che. A dIDelA anarthanAM kAraNe che. zAstramAM kahelA narakAdi duHkhanuM phaLa ApanAra madirA ane mAMsanuM Alevana karavA vigere kArya te nahIM dIThelA anarthanAM kAraNa che. je kAraNathI jenAgamamAM kaheluM che ke, "maheTA AraMbhathI, maheTA parigrahathI, mAMsAhArathI ane paceDhIne vadha karavAthI ja A cAra prakAre narakanuM AyuSya bAMdhe che." vaLI bIje ThekANe kaheluM che ke "paceMdrIne vadha karavAmAM Asakta, mAMsAhAra karavAmAM AdaravALA Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. ane heTA AraMbha tathA parigrahavALA che narakane viSe utpanna thAya che." jo bIjI koI rIte nirvAha thaI zakatuM hoya te pApathI bhaya rAkhanAra purUSe mAMsAdinA upalakSaNathI bAvIza abhakSya ane batrIza anaMtakAyanuM bhakSaNa, tene vepAra ane paMdara karmAdAnane paNa vimaLa zreNInI peThe tyAga kare joIe. temaja gRhasthAe hamezAM pApathI bhaya rAkhanAra thavuM joIe, kAraNa ke pApabhIru purUSane vimaLanI piThe siddhio prApta thAya che. tenuM udAharaNa A pramANe che kuzasthaLa nAme nagaramAM vimaLa ane sahadeva nAme kaI eka zeThanA putra rahetA hatA. temAM vimaLa pApabhIru hatuM, ane sahadeva tenAthI viparIta svabhAvavALe hite. te banne bhAIoe gurU pAse samyakatva mULa bAra vrata grahaNa kyAM hatAM. eka vakhata bane bhAIo vepAra mATe dezAMtara cAlyA. mArgamAM musApharoe vimaLane rAte puchaye. vimaLe kahyuM ke "huM jANatuM nathI anukrame bIjA vepArIo zrAvastI nagarImAM ghaNe lAbha sAMbhaLI te tarapha gayA. paNa vimaLa zreNI mArgamAM ghaNI sUkama deDakIo jevAthI zrAvastI tarapha na jatAM kanakapura tarapha cAlyA. rastAmAM jatAM eka gAmamAM gaLI, mINa, madha, lUNa ane junA tala vigere pApakArI vastuo sastI maLatI hatI paraMtu pApathI bhaya pAmelA vimaLe grahaNa karI nahIM. keTalAeka gAmaDIA mAM paNa tAvI ghI ApatA hatA, paNa vimaLa grahaNa karyuM nahIM, paraMtu tene grahaNa karavAnI IcchAvALo sahadeva nhAnuM Apato hato, paNa vimaLe tema thavA dIdhuM nahIM. vaLI AgaLa cAlatAM eka gAmamAM mAchI lekoe jALa banAvavA mATe sutara mAgyuM. sahadeva te ApavAne utsAhavALe thayo, paNa vimaLe ApavA dIdhuM nahIM. anukrame banne bhAIo kanakapura pahoMcyA. tyAM rasoI vakhate koI vepArIe agni mAge, paNa vimaLe te Ape nahIM. te joI kaI deve vepArInuM rUpa karI parIkSA karavA mATe agni mAge, paNa teNe agni nahIM ApavAthI kopayukata thayele te deva rAkSasarUpa dhAraNa karI bhaya pamADavA lAge, paNa vimaLa bhaya pAme nahIM. pachI rAkSase kahyuM ke "are ! je tuM mane agni Ape te huM tane choDI dauM." vimaLe kahyuM ke "he rAkSasa ! agni cAre taraphanA mukhavALuM zastra che tethI zrAvake tene ApatA nathI je kAraNathI kaheluM che ke, "pApathI bhaya rAkhanAra zrAvakee kadI paNa madha, madirA, mAMsa, auSadha. mULIyAM, zastra, agni, yaMtra ane maMtra vigere ApavAM nahIM. vaLI "zastra, agni, muzaLa, yaMtra, tRNu, kASTa, maMtra, mULa ane oSadhi zrAvaka Ape ane apAve paNa nahIM. kahyuM che ke Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha1 caturtha guNavarNana. " na grAhyANi na deyAni paMca vastUni pNmitaiH| agnirviSaM tathA zastraM, madyaM mAMsaM ca paJcamaM // 2 // " zabdArtha--agni khera, zastra, madira ane pAMcamuM mAMsa e pAMca vastuo paDita purUSae keIne ApavI nahIM, ane grahaNa paNa karavI nahIM. 2 te kAraNathI huM prANAte paNa agni nahIM ja ApuM. vimaLanA AvA vacane zravaNa karI rAkSasanuM rUpa dhAraNa karanAra deva tenA parAkramathI saMtuSTa thayele potAnA vAbhAvika rUpane pragaTa karI bolyA ke, "he vimaLa ! hArI prazaMsA vargamAM Idra mahArAje karI hatI ke, vimaLa je kaI bIjo pApa bhIrU purUSa ja nahIM te kAraNathI tamane kSebha pamADavA meM deDakI vigere karyuM hatuM paNa tame kSobha pAmyA nahIM. mATe tame varadAna mAge." vimaLe varadAna mAgyuM nahIM te paNa te deva viSa haranAra maNa ApI svargamAM cAlyA gaye. pachI vimaLa ane sahadeva kanakapuramAM gayA. A arasAmAM nagarane viSe paDaho vAgatuM hatuM ke, "sarpathI zelA rAjaputrane je koI jIvADaze tene rAjA aDadhuM rAjya Apaze." evuM sAMbhaLI vimaLe niSedha karyo te paNa sahadeve paDahAne grahaNa (sparza) karI maNinA prabhAvathI rAjakumAranuM viSa utArI dIdhuM. eTale rAjAe tene aDadhuM rAjya ApavA mAMDyuM tyAre te kahevA lAge ke, "mahAra mATe bhAI vimaLa che tene Apa." rAjAe tema karyuM paNa vi. maLe adhikaraNanA bhayathI rAjya grahaNa karyuM nahIM tethI rAjAe sahadevane ardha rAjya ane vimaLane zreNI pada ApyuM. pachI adhikArane prApta karI sarva ThekANe nyAya pUrvaka vartana karatA ane paropakAramAM tatpara e vimaLa dharma karavA lAge kahyuM che ke- "AjJA kIrtiH pAlanaM dhArmikANAM, dAnaM logo mitrasaMrakSaNaM c| eSAmete SaDguNA na pravRttAH, ko'rthasteSAM paarthivopaashryenn||3||" zabdArtha - AjJA, kIrti, dhamapurUSanuM pAlana, dAna, bega ane mitranuM zakSaNa A che guNe jenA pravartamAna thayA nathI temane rAjAnA AzayathI zuM pra jana che?" arthAta jene rAjAne Azraya heya teNe A kAryo avazya karavAM joIe. sahadeva te rAjya meLavI lekene atyaMta duHkha ApavA vigere pApane nizakapaNe karavA lAgyuM. vimaLa tema karatAM aTakAva karate hatA, paNa sahadeve tema karatAM virame nahIM, kAraNa ke, "upadezathI keIne svabhAva phezvI zakAtuM nathI. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrAd guNa vivaraNa, cha mahInA sudhI vAMsanI bhuMgaLImAM rAkheluM kutarAnu` puchaDuM mahAra nIkaLyuM ke pA vAMkune vAMku' ja rahe che. " pachI sahudevane kAi zatrue mArI nAkhyA. tyAMthI maraNa pAmI narake gayA. ane vimaLa to dharma karI svargamAM gaye, tyAMthI cyavI eka bhava karI sAdhu thaI meAkSamAM jaze. iti vimaLa daSTAMtaH ** graMthakAra caturtha guNanA upasa'hrAra karatAM upadeza dvArA tenu phaLa darzAve che, " vimalavaditi yaH syAtpApanIrupravRttiH, satatasadaya citto dharmakarmaika cittaH / sa suranarasukhAni prApya jAgradvivekaH, kalayati zivalI nAyakatvaM sukhena // 4 // " zabdA upara jaNAvyA pramANe vimaLanI peThe je purUSa pApa rahita pravRtti karavAvALA, nira'tara dayALu hRdayavALe, dharUpa kAryamAMja eka cittavALA ane phurAyamAna vivekavALA heAya te purUSa deva ane manuSya saMbaMdhI sukhAne prApta karI mokSarUpa lakSmInA nAyakapaNAne kaSTa vinA meLave che." juA ThekANe caturtha guNanuM varNana samApta thayuM. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama guNa varNana. ve kamathI prApta thayela "prasiddha dezacAra na AcaraNa karavArUpa paMcama guNanuM varNana kare che. "siddha ja herAvA ramAvAnuM tathA prakAranA anya ziSTa purUSane te AcAra mAnya hovAthI leka rUDhImAM Avela hoya tene prasiddha kahe che. ane mahAna purUSane 5 bhajana, vastra ane gRhakArya vigere nAnA prakAranI yiArUpa AkhA dezane vyavahAra tene dezAcAra kahe che. tevA prasiddha dezAcArane sArI rIte AcaranAra gRhastha dharmane yogya thAya che, arthAta purvokta rItithIvartana karanAra purUSa vizeSa dharma meLavavA adhikArI thAya che. deza-upalakSaNathI pitAnA kuLamAM utpanna thayelA ane sarva ThekANe prasiddhine pAmelA lokAcAra ane dharmAcAranuM sArI rIte AcaraNa karanAra hoya, tenuM AcaraNa to tenAthI virUddha AcArane tyAga karavAthI thAya che. kahyuM che ke - "lokaH khalvAdhAraH, sarveSAM dharmacAriNAM yasmAt / tasmAbokaviruddhaM, dharmaviruddhaM ca saMtyAjyam // 1 // " zabdArtha-baje kAraNathI kharekhara samagra dhArmika lekene AdhAra leka che, te mATe leka virUddha ane dharma virUddha [ AcAra)ne tyAga kare jaIe, 1 deza ane lekAdika virUddha te A pramANe che. - dravyanA pramANa karatAM adhika veza rAkhanAra, adhika dravya chatAM hInaveza rAkhanAra ane pite zakti rahita chatAM zaktivALAnI sAthe vera karanAra purUSanuM mahAn purU upahAsya kare che. cerI vigerethI dravyanI AzA bAMdhanAra, sArA upAyamAM zaMsaya rAkhanAra ane potAnI zakita chatAM udyoga rahita thanAra puruSane Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. lakSamI prApta thatI nathI rogI chatAM apathyanuM sevana karanAra, hitazikSA ApanAra upara dveSa rAkhanAra ane nigI chatAM auSadha khAnAra purUSa kharekhara maravAne Icchache emAM saMdeha nathI. jakAta ApI ulaTe raste cAlanAra, bhejana vakhate krodha karanAra ane potAnA kuLanA ahaMkArathI sevA nahIM karanAra A traNene maMda buddhi samajavA. buddhihIna chatAM kAryanI siddhi IcchanAra, duHkhI chatAM sukhanA manoratha karanAra ane karaja karI sthAvara milakatane kharIdanAra A traNene murkha purUnA saradAra jANavA. manahara strI chatAM parastrInI IcchA karanAra, bhejana taiyAra chatAM gamana karanAra ane nirdhana chatAM goSTi karavAmAM atyaMta Asakta hoya, te purUSa mune ziromaNuM gaNAya che. kImIyAmAM dravya jenAra, rasAyanamAM rasika thanAra ane parIkSA mATe viSa bhakSaNa karanAra A traNe anarthane prApta thAya che. jenA deSa jANItA hovA chatAM tenI slAdhA karanAra, guNInA guNanI niMdA karanAra ane rAjA vigerene avarNavAda belanAra purUSa tatkALa anarthanuM bhAjana thAya che. kadi zrama thayo hoya te paNa AtmAnuM kalyANa IcchanAra purUSe mahiSa, khara ane gAyanI upara ArahaNa karavuM nahIM. kedakhAnAmAM tathA vadhasthAnamAM, jugAra ramavAnA sthAnamAM, parAbhavanA sthAnamAM, bhAMDAgAramAM ane nagaranA aMteuramAM javuM nahIM. ItyAdi uttama lokAcAranuM sevana karyuM hoya te tenAthI prAye karI AlekamAM kharekhara yaza, moTAI ane zabhA vigerenI vRddhi thAya che. temaja lokone te mAnya hovAthI karavA dhArelAM dharma kAryonI siddhi paNa sukhethI thAya che ane je te lokAcAranuM ullaMghana karavAmAM Ave te dezanA rahevAsI lekenI sAthe virodha thavAno saMbhava hevAthI dharmakAryamAM vizva AvI paDe che. kahyuM che ke 'vyatrIkamastu mA vAstu, lokoktistu sudusshaa| najyatAM nAjanaM mA vA, TaNatkArastu mArayet // 3 // " zabdArtha "asatya hoya athavA te satya che paraMtu leketi te ati duHsahya hoya che. pAtra ( vAsaNa ) bhAge ke na bhAMge paNa leke to Take mAre che ja 1 janaktine leka kahe che ane te pravAhathI zAzvata che, tenA AcArathI virUddha hoya tene leka virUddha jANavuM. kAcArathI virUddha karanAra manuSya ekadama laghutAne prApta thAya che ane laghutAne prApta thayela manuSya paNa taraNAnI peThe nakAme thAya che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcama guNa varNana. peAtAnA sthAnamAM saMtuSTa thayelA traNaseAne tresaTha pAkhaDIo hamezAM je leAkAcAranuM pAlana kare che. te leAkAcAra kevI rIte laghu thAya ? jyAre sarva prakAranA saMgane! tyAga karanAra munie paNa zarIra ane saMyamanu rakSaNa karavA mATeleAkAcArane anusare che tyAre khIjAnI teA gaNatrIja zI. ? ghaNA leAka sAthe virodha rAkhanArane sa'sarga karavA, dezAcAranu ullaMghana karavu', zakti uparAMta bhAga karavA, dAnAkine niSedha karavA, saMta purUSone kaSTa Ave khuzI thavu' ane zakti chatAM temanA kaSTane dUra karavA upAya na karavA, ityAdi bIjA paNa keTalAMeka leAka virUddha kAryo jANI levAM. have graMthakAra pa`cama guNanA upasaMhAra karatAM upadeza dvArA phaLa darzAve che. . samAcaran ziSTamatasvadezAcAraM yathaucityavazena loke / sarvAbhigamyo late yazAMsi, svakArya siddhiMca gRhAzramasthaH // 3 // " 95 zabdArtha"-- gRhasthAzramamAM rahelA purUSa ziSTa purUSane mAnya evA pAtAnA dezAcArane yogya rIte AcaraNa karatA leAkamAM sarvane mAnanIya thAya che. ane yaza tathA potAnA kAryanI siddhine paNa meLave che. " | kRti vRMdmamo muLa | Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha guNa varNana. che. A nukramathI AvelA keine paNa avarNavAdanahIM bolavA A ja rUpa chaThA guNane varNave che. 1 2 sAvalInA - avarNa eTale niMdA, tene bolavAnA svabhAvavALe purUSa avarNavAdI kahevAya che. tevA avarNavAdane koI paNa ThekANe belanAra nahAya, arthAt jaghanya, madhyama ane uttamabhedavALA prANIone paNa apavAda bolanAra na hoya, kemake bIjAne avaNavAda bolavAmAM ghaNu deSa rahelA che. tene mATe kahyuM che ke- " paraparinavaparivAdAdAtmokarSAcca badhyate karma / nIcai gotraM pratinavamanekanavako Tidurmocam // 1 // " zabdArtha-"bIjAne parAbhava tathA apavAda ane pitAne ukarSa karavAthI praeka bhavamAM anekabhava keTIthI paNa chuTI na zake tevuM nIca gotrakarma baMdhAya che." pitAnI prazaMsA, bIjAnI nidA, mahAna purUSanA guNane viSe matsara ane saMbaMdha vagara bolavuM e sarva AtmAne nIce pADe che. bIjAne avarNavAda karavAthI khara, niMdA karanAra zvAna, paranuM khAnAra kRmi ane bIjAnA upara dveSa rAkhanAra kIDI paNe utpanna thAya che. paranA achatA athavA te chatA paNa de kahevAthI ane sAMbhaLavAthI kaMI paNa guNa thatuM nathI, paNa kahenAra upara vera vadhe che, ane sAMbhaLanAranI atyaMta kubuddhi thAya che. uttama purUSanI mati dUSaNane prApta thatI nathI, arthAta dUSaNa tarapha lakSa ApatI nathI. madhyama purUSanI mati dUSaNane sparza kare che, paraMtu dUSaNane pragaTa karatI nathI. adhama purUSa dUSaNa joI bIjA pAse pragaTa kare che. ane adhamAdhama purUSa te duSaNa joI ekadama bUma pADI uThe che. pitAne Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa guNa varNana. guNa ane bIjAne deSa kahevA mATe, paranI yAcanA karavA mATe ane yAcakane nirAsa karavA mATe sarUnI chaThThA jaDa banI jAya che, arthAt AvA prasaMge satparU mAnaja dhAraNa kare che. kAraNa ke paranI niMdA karavI e eka mahAnuM pApa che. vaLI vadhAre Azcarya te e che ke pite nahIM karelAM paNa bIjAnA pApa,niMdA karanArI vRddha brAhmaNInI peThe, niMdA karanArane lAgu thAya che. te vRddha brAhmaNInuM daSTAMta A pramANe che koI sArA gAmamAM dAnezvarI ane lokapriya suMdara nAme zreNI rahete hato. kahyuM che ke- "prajAne dAtAja priya hoya che, paNa dhanavAna priya hetuM nathI. joke AvatA varSAdane icche che, paNa samudrane koI icchatuM nathI;" arthAt jema varSAda jaLa ApIne, ane dAtA dAna ApIne, prANIonA prANanuM rakSaNa kare che, tethI loko te bannene Icche che tema samudra pAse puSkaLa jaLa, ane dhanavAna pAse puSkaLa dravya chatAM koInA upagamAM AvatuM nathI, tethI loke A bannene IcchatA nathI te suMdara zeThanI eka pADozaNa brAhmaNa zeThanI A pramANe niMdA karavA lAgI ke "A zeThane ghera paradezI leke Ave che, ane te A zeThane dhama jANI pitAnuM dravya thApaNa mukI jAya che, ane keTalAeka A zeThane vyAje ApI jAya che. jyAre te paradezamAM maraNa pAme che tyAre A zeThane ghera utsava thAya che. mATe e dhamI che te jAye." eka vakhata rAtrinA samayamAM sudhAthI pIDAyele koI kArpaTika (yAtrALu) suMdara zeThane ghera Avyo, paNa te vakhate A zeThanA gharamAM bhejana ke pAna karavA jevuM kAMI hatuM nahi, tethI te dAna vratane dhAraNa karanAra dAtAe bharavA DaNane gherathI chAza lAvI tene pAI. AthI te acAnaka maraNa pAme; kAraNa ke bharavADaNanA marataka upara rahelA chAzanA bhAjanamAM samaDIe nIce pakaDI rAkhelA moTA sapanA mukhamAMthI paDelA jherathI te chAza mizrita thayelI hatI. savAramAM te kApeTikane maraNa pAmela joI te vRddha brAhmaNa khuzI thaIkahevA lAgI ke, "dragsanA lobhathI viSa ApanAra A dAtAnuM caritra joyuM ke ?" A arasAmAM te yAtrALunI hatyA bhame che, ane vicAra kare che ke huM tene vaLaguM ? "dAtAne AtmA nirmaLa che, sarpa ajANa ane paravaza che, samaDI paNa sarpane bhakSaNa karanArI che ane bharavADaNa ajANa che te hAre kone vaLagavuM? " evI rIte vicAra karatI hatyA te niMdA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAd guNa vivaraNa, karanArI brAhmaNIne vaLagI paDI, eTale te tatkALa zyAma, kubaDI ane kuSTa rAgathI duSita thai gai. pachI AkAzamAM rahelI hatyAe leAkeAne A pramANe kahyuM ke-- 78 "" kumna bhinna yugalena kilviSaM, bAlakasya jananI vyapohati / kaNThatAlurasanAnirujjatA, durjanena jananI vyapAkRtA // 2 // " zabdArtha"--" mAtA bALakanI vidyAne phuTelA dhaDAnA DIkarAthI dUra kare che, paNa kaMThuM, tALu ane jIvDAthI avarNavAda rUpa viSTAne bahAra pheMkanAra durjane tA mAtAne paNa harAvo che. 2' ; te kAraNathI upara jaNAvyA pramANe samagra lAkanA paNa avarNavAda kalyANakArI nathI, to "rAnAgi vizeSataH " e vacanathI ghaNA lAkane mAnya evA rAjA, maMtrI, deva, gurU ane saMgha vigereno avarNavAda kevI rIte kalyANakArI thAya ? arthAt na ja thAya. rAjAdikanA avarNavAda belavAthI A lekamAM dravyAkrikanA vinAza ane bhavAMtaramAM nIca geAtra tathA kalaMka vigere doSonI prApti thAya che. tene mATe jainAgamamAM A pramANe che-- ". pAtAnu hita icchanAra purUSe asatya, abhyAkhyAna ( kalaMka, ) cugalI ane marma bhedaka vigere duHkhanAM kAraNabhUta vacana bolavAMja na joie. pati purUbAe bIjAneA chatA doSa paNa na kahevo joie, te leAkeAne viSe pragaTa athavA to chAnA evA avidyamAna deoSa teA elAyaja kema ? je durbuddhi khIjA purUSane kalaMka Ape che, te purUSa A leAkamAM niMdanIka thAya che ane bhavAMtaramAM tIvra du:khAne meLave che. je duHRRmati mAsanA doSathI pAMca samiti yukta, zuddha bhAvayukata ane brahmacarya yukata yatine (sAdhune)kala'ka Apeche, te ati tIvra pApane upArjana karI, pUrva bhavamAM munine kalaMka ApanArI sItAnI peThe ana'taduHkhane pAme che."te viSe sItAnuM dRSTAMta A pramANe che.-- A bharata kSetramAMmiNAlakuMDa nAme nagaramAM zrIbhuti nAme purahita rahetA hatA. tene sarasvatI nAme strI hatI, ane te bannene vegavatI nAme eka putrI hatI. eka vakhate te nagaranA udyAnamAM eka munizrI padhAryA. pratimA rUpa kAussaga dhyAnamAM rahelA te munizrIne leka bhaktipUrvaka vaMdana karavA lAgyA. te joi khATA matsarathI vegavatI leAkeAne kahevA lAgI ke '* brAhmaNeAne cheDI A muDa pAkhaMDIne kema pUo che ? me' A sAdhune strInI sAthe krIDA karatAM joyA che ' e pramANe muni Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSTa guNa varNana. 79. upara vegavatIe asatya kalaMkane Apa mu. tethI bheLA leke munizrInI pUjA karatA aTakyA. munizrIe paNa pitAnA upara lokone abhAva joI te asatya kalaMkanA Aropane jANI lIdho. pachI temaNe mahArA nimitte jinazAsananI hAni mA thAo " e vicAra manamAM rAkhI "jyAM sudhI A kalaMka utare nahIM tyAM sudhI mahAre bhejana karavuM nahIM, "evI pratijJA karI kAussaga dhyAne rahyA. pachI zAsana devatAnI sahAyathI vegavatInA zarIramAM atitIvra vedanA utpanna thaI, arati pragaTa thaI, ane tatkALa tenuM mukha zUnya thaI gayuM. pachI tene pazcAtApa thavAthI sAdhu pAse jaI sarva lekanI AgaLa pitAnA AtmAnI niMdA karatI belI ke, meM TheSabhAvathI sAdhune khoTuM kalaMka caDAvyuM che. e pramANe kahI munine khamAvI temane page lAgI. pachI zAsanadevatAe sajaja karelI vegavatI dharma sAMbhaLI dIkSA aMgIkAra karI tene cirakALa pALa saMdharmadevaleke devI thaI. tyAMthI cyavI janakarAjAnI putrI sItA nAme thaI. parvabhavamAM khoTa ALa ApyuM hatuM tethI sItA ahiM kalaMkane pAtra thaI, pachI kalaMkathI mukta thayelA sAdhunI paNa lekee pUjA karI ane jinazAsananI prabhAvanA thaI. vaLI je bIjAnA avarNavAda sAMbhaLe che te paNa pApI gaNAya che. kahyuM che ke" nivAryatAmAni ! kimapyayaM baTuH,punarvivakuH sphuritottraadhrH| na kevavaM yo mahatAM vinASate,zrRNoti yasmAdapi yaH sa paapnaak|3|" zabdArtha -"he sakhI! uparanA sphayamAna heThavALA ane koi paNa bIjI vakhata kahevAnI IcchAvALA A baTakane nivAraNa kara, kAraNa ke je mahAna puruSanI niMdA kare che te ekaleja pApI gayuM che ema nahIM, paraMtu je niMdA sAMbhaLe che te paNa pApane bhAgI thAya che. 3 A guNanI samApti karatAM graMthakAra mahAzaya upadezadvArA A guNane meLavanAra gRhastha dharmane yugya thAya che ema darzAve che. "itthaM sadA nindyamavaNarvAda,tyajanpareSAM zravaNaM ca tasya / jagajanazlAdhyatayA gRhasthaH,sagharmayogyo bhavatIha smyk||||" zabdArtha- upara jaNAvyA pramANe niraMtara niMdavA yogya evo bIjAne avarNavAda ane tenuM zravaNa e banene tyAga karatA gRhastha jagatanA lokone prazaMsanIya thavAthI AlekamAM sArI rIte saddharmane yogya thAya che. 4"tiSa | Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AST saptama guNa varNana. : : : ve kama prApta saptama guNanuM varNana kare che. I:IS H -::*.-: tel * * * * * * * * "jhAmikavitanitina:"graharI aneka pesavA nikaLavAnA dvArethI rahita makAnavALa hoya. kAraNake je gharamAM pesavA nikaLavAnAM ghaNAM dvAra hoya te jeonA Agamana ane pravezanI khabara paDatI nathI tevA duSTa lekanA AvavAthI strI vigerene parAbhavarUpa upadrava thAya che. A ThekANe gharanAM aneka dvArane niSedha thavAthI gRhastha niyamita dvArathI sArI rIte rakSaNa karAelA gharavALe hovo joIe e ahiM tAtparya che. tevA prakAranA gharane paNa anucita rathAnamAM nahi bAMdhatAM ucita sthAnamAMja bAMdhavuM yuddha che. te sthAna A pramANe che. zalya (asthi) , rAkha khAtara vigere doSa ane niSedha karela AyathI rahita hoya tathA ghaNI dava, aMkurA, darbhane gu, suMdara varNa tathA gaMdhavALI mATI hoya, sArA svAdayukata pANIne uddagama hoya ane nidhAnavALuM hoya tene gya rathAna kahe che kahyuM che ke" zItasparNoSNakAne yA'tyuSNasparzA himAgame / varSAsu cojayasparzA, sA zunnA sarvadehinAm // 1 // " zabdArtha- uNa kALamAM zIta sparzavALI, zIta kALamAM uNa sparza vALI ane varSo tumAM uSNu tathA zIta e bane sparzavALI hoya te bhumi sarva prANIone kalyANakArI thAya che. 1" prathama bhUmIne eka harata pramANa khAdI pachI te khADAne te retIthI purI detAM je retI vadhI paDe te zreSTha, ochI rahete hIna, ane barAbara thAyate sAdhAraNa Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama guNa varNana, (madhyama) bhUmi samajavI. je jamInamAM vAvelI DAMgara vagere traNa divasamAM, pAMca divasamAM ane sAta divasamAM uge te bhUmi anukrame uttama, madhyama ane hIna ema traNa prakAranI che; athavA je jamIna dimRDha karanArI na hoya, arthAt je jamInamAM ubhA rahevAthI dizAonI cokkasa khabara paDatI hoya, cAre bAju sarakhI hoya, suMdara AkRti hoya, trIje divase bIjane ugADavAvAlI hoya ane pUrva, IzAna tathA uttara dizA tarapha jaLAzaya yukta hoya te jamIna zreSTha gaNAya che; ItyAdi sthAna mATe anya zAstrathI jANuM levuM. sthAnanA guNadenuM jJAna te zakuna, svama, daivaprazna ane nimitta vigerenA baLathI thAya che. sthAna saMbaMdhI niSedha te A pramANe che. je sthAnamAM vRkSa ane dhvajA vigerenI pahelA tathA chellA pAra zivAyanI bIjA ane trIjA paheranI chAyA paDatI hoya te te chAyA niraMtara duHkha ApanArI thAya che. khajurI, dADama, keLa, beraDI ane bIjerAnuM vRkSa je gharamAM utpanna thAya che te gharane mULathI nAza thAya che. gharamAM dudhavALuM vRkSa hoya te te lakSmIne nAza karanAra, kAMTAvALuM vRkSa heya te zatruthI bhaya ApanAra ane phaLa ApanAra vRkSa hAya te saMtAnane nAza karanAra thAya che. tethI AvRkSanA kASTane paNa tyAga ka. koI kahe che ke gharanI pUrva dizAe vaDa, dakSiNa tarapha umaraDo, pazcima dizAe pIMpaLe ane uttara tarapha pIMpara hoya te prazaMsanIya che. gRhastha tIrthakaranI pITha, zaMkara tathA sUryanI daSTi, vAsudevanI DAbI bAju ane brahmAnI dakSiNa bAjune tyAga karI makAna baMdhAve " bIje sthaLe paNa kaheluM che ke, "jinezvaranI pIDa, sUrya tathA zaMkaranI daSTi ane viSNunI vAma bAjune tyAga kara joIe. caMDI sarva dizAe azubha che, ane brahma sarvathA tyAga karavA gya che. arihaMtanI dRSTi tathA dakSiNa bAju ane zaMkaranI pITha tathA vAma bAju hoya te kalyANa karanAra, ane tethI viparIta dizAe hAyate ghaNuM duHkha ApanAra thAya che. paraMtu jo vacamAM mArga heyate kAMI paNa deSa lAgu thatuM nathI. sthAna sArUM hoya te paNa ghara nirdeSa karavuM joIe." kahyuM che ke "purisavva gihassaMgaM, hINaM ahiaM na pAvae sohaM / tamhA suddhaM kIra, jeNa gihaM havA ridhikaraM // // ". zabdArtha-cUnAdhika zarIravALA purUSanI piDe gharanuM zarIra jUnAdhika heyate zobhA pAmatuM nathI. tethI jo ghara nirdoSa karyuM hoya te te Rddhi karanAra thAya che. 2 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa vaLI "haLa, yAna, galI, araghaTa, yaMtra, kAMTALu, vRkSa, pAMca jAtanAM uMbara vRkSa ane dudhavALAM vRkSa e sarvenAM kASTa ghara baMdhAvanAra gRhastha tyAga karavo joIe. bIjorI, keLa, dADima, jabIra, dehaliddha, AMbalI, bAvaLa, boraDI ane dhaMtUrAnA kaSTane paNa tyAga kare. upara jaNAvelA vRkSonAM mULiyAM paDezane lIdhe jenA gharamAM gayAM hoya, ane temanI chAyA jenA ghara upara paDatI hoya tenA kuLane nAza thAya che. pASANamaya staMbha, pATaDA, chata, bArasAkha ane uttaraMga e sarva gRhasthane hAni kAraka che, paNa dharma sthAnamAM te sukha ApanAra che. pASANamaya prAsAda ke gharamAM kASTanA khaMbhAdikane ane kASTamaya prAsAda ke gharamAM pASANanA taMbhAdikane gRha e prayatnathI tyAga kare jaIe. devamaMdira, kUpa, vApikA, smazAna, maTha, ane rAjamaMdiranA pASANa, ITa ane kASTa gRhAthe bAMdhakAmamAM sarasavamAtra paNa levAM yogya nathI. gaLAkAra, khuNArahita, sAMkaDuM, eka be ke traNa khUNAvALuM ane dakSiNa tathA vAma bAju dIrgha heya evA gharamAM vAsa karavA yogya nathI. je gharanAM dvAra A pi Apa baMdha thAya che, ane ughaDe che te azubha gaNAya che; ane gharanAM mULa dvAramAM citra tathA kaLaza AdinI vizeSa zobhA karavI te zubha gaNAya che. jogaNInAM nATaka, bhArata, rAmAyaNa, rAjAnAM yuddha, raSicaritra ane devacaritranAM citra ghara upara citaravAM egya nathI. phaLayukta vRkSa, puSpa, velaDI, sarasavatI, navanidhAna yukta lakamI, kaLaza, vadhAmaNuM ane svapnanI zreNi e makAna Upara citaryA hoya te te zubha gaNAya che. makAna purva tarapha unnata heAyata dravyanI hAni karanAra, dakSiNa tarapha Utaheyate dravyanI samRddhi karanAra, pazcima tarapha Unnata hoya te vRddhi karanAra ane uttara tarapha unnata hoya te vastIne nAza karanAra thAya che. nagara ke gAmanA IzAnAdika keNamAM ghara bAMdhavuM nahIM, kAraNa ke te satparUne mATe azubha gaNAya che. paNa aMtyaja jAtine mATe te Rddhi karanAra thAya che. " vaLI gharamAM lakSamInI vRddhi karavAne upAya A pramANe che - "je gharamAM vedhAdika deSa na hoya, saghaLe kATamAla na hoya, ghaNAM dvAra na hoya, dhAnyane saMgraha haya, jyAM devatA pUjAtA heya, Adara pUrvaka utsava thatA hoya, rakta varNanI yavanikA hAya, sArI rIte gharane kacare dUra thatuM hoya, meTA nAnA vigerenI sArI vyavasthA heya, sUryanAM kiraNe praveza na karatA hoya, dIpaka baLa hAya, regInuM pAlana thatuM hoya ane zrama pAmelAnI cAkarI thatI hoya tevA gharamAM layamI vAsa kare che." - gharanI vyavasthA nIce jaNAvyA pramANe hevI joIe. tene mATe viveka vilAsamAM kahyuM che ke - Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama guNa varNana. "pUrvasyAM zrIgRhaM kArya-mAgneyyAM ca mahAnasam / zayanaM dakSiNasyAM tu, naiRtyAmAyudhAdikam // 3 // nujikriyA pazcimAyAM, vAyavyAM dhaanysngghH|| nattarasyAM jalasthAna-mIzAnyAM devatAgRham // 4 // " iti vivekavilAse // zabdArtha "lakSmInuM sthAna pUrva dizAmAM raDuM agni keNamAM, zayana dakSiNa dizAmAM, zastrAdikanaiRtya keNumAM, bhejana kriyA pazcima dizAmAM, dhAnya saMgraha vAyavya keNamAM, jaLanuM sthAna uttara dizAmAM ane devamaMdira IzANa kaNamAM karavuM 3-4 vaLI sthAna kevA prakAranuM hovuM joIe. te spaSTa rIte darzAve che. ati pragaTa ane ati gupta sthAnane niSedha hovAne lIdhe sthAna ati pragaTa ane ati gupta na hovuM joIe. temAM ati pragaTa hoya te nice samIpamAM bIjA ghara na hovAne lIdhe ane cAre tarapha khulluM hovAne lIdhe cerAdikathI parAbhava thAya, ane ati gupta hoya te cAre taraphanA bIjA makAnethI gherAeluM hovAne lIdhe zebhAne pAmatuM nathI, ane agni vigerenA upadrava vakhate makAnamAM muzkelIthI pisI ke nikaLI zakAya che. vaLI makAna kevA sthAnamAM hovuM joIe te batAve che. "surAri -jyAM sudara zILa vigerethI alaMkRta pADozI vasatA hoya tevA sthAnamAM makAna hovuM joIe. je kharAba zILa [ AcAra] vALa pADozI he te kharekhara temanA AlApa sAMbhaLavAthI ane ceSTA vigere jevAthI saguNI purUSanA paNa guNanI hAnI Apo Apa thaI jAya che. uttama sAdhunA upAzrayanI pAse rahelA hAthIne sAdhunA darzanathI dayAnA pariNAma thayA hatA, ane pAchaLathI sUkarInA raheThANa pAse karelI hastIzALAmAM rahevAthI te ja hAthI dayA rahita thaye hate, vaLI gAyo carAvanAra saMgamane sArA pADezIne vega maLavAthI te paralekamAM zAlibhadrapaNe Usanna thaye hate. AgamamAM niSedha karelA duSTa pADozIo te A pramANe che. "khariyA tirakaravajoNI, tAnAyarasamaNamAhaNasusANA / vagguriyavAhagummiya, hariesu pulindamAcaMdhA // 5 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrAddha guNa vivaraNa ~ ~ ~ jUyAravesaM nama naTTa naTTa taha kukammakArINaM / saMvAsaM vajijjA, gharahaTTANaM ca mittIya // 6 // " zabdArtha-"dAsI, tiryathI peSaNa karanAra, tAlAcara [ tAboTA pADIne pharavA vALA mazkarA, ] sAdhu, brAhmaNa, zmazAna, mRgala vigerene phasAmAM nAMkhanAra (pArAdhI), vyAdhi, zikArI vizeSa (janAvarenI madadathI zikAra karanAra), harikeza caMDala vizeSa, bhilla leka, mAchI, jugArI, vezyA, naTajAti vizeSa, bhATa ane kukarma karavAvALA purUSanA ghara tathA dukAnane pADaza ane maitrIne sarvathA tyAga kare joIe. 5-6" vaLI ghara devaLanI pAse hoya duHkha, catuSpatha [ka] mAM hoya te hAni, dhUrtanA makAna pAse hoya te pulanAza ane maMtrInA makAna pAse hoya te dravyane nAza thAya che. mUrkha, adharmI, pAkhaMDI, maryAdA rahita, cera, regI, krodhI, aMtyaja, ahaMkArI, gurUnI zayyA sevanAra zatru sva mivaMcaka, zikArI, ane sAdhu, strI tathA bALakano ghAta karanAra adhama purUSone pADeza AtmAnuM hita IcchAnAra buddhimAna purUSe tyAga kare jaIe. kharAba pADozIne viSe aMbIkAnuM udAharaNa A pramANe che zrI giranAra parvatanI najIka kuberapuramAM devabhaTTa ane devIlAne putra semabhaTTa nAme brAhmaNa rahetuM hatuM. tene svabhAvathIja dAnapriya aMbikA nAme bhAryA hatI. te bannene siddha tathA buddha nAme be putro hatA. eka vakhate zrAddhanA divase aMbikAe eka mAsanA upavAsI sAdhune bhakti, zraddhA ane AnaMdathI dAna ApyuM. aMbikAnA te dAnane joI jANe sAkSAt rAkSaSIja hoya nahIM ane jANe kalahanI mUrtija hoya nahIM, evI tenI koIka pADe zaNa uMce hAtha karI ekadama gharamAMthI nikaLI heTA zabdothI jematema bolavA lAgI. te arasAmAM keI ThekANe gayelI tenI sAsU AvI pahoMcI. te pADozaNanAM vacane sAMbhaLI krodhayukta thayelI tenI sAsUe samabhaTTane jaNAvI dIdhuM. semabhaTTa belyo ke, "are pApiNI ! haju sudhI kuLadevatAnI pUjA thaI nathI, pitRpiMDa bharyA nathI ane brAhmaNane paNa jamADyA nathI ane te A zuM karyuM ?" ItyAdi Akroza vacanathI tiraskAra karI gharamAMthI kADhI mukI, aMbikA paNa pitAnA be putrane laI ekadama tyAMthI nikaLI gaI. gAmamAM kaIpaNa ThekANe sthAna nahIM maLavAne lIdhe nagaranI bahAra jatAM cAlavAthI thAkI gayelI aMbikA pAse tenA banne putroe jaLa mAgyuM. AgaLa eka zuSka sarovara jovAmAM AvyuM, te tenA zILanA prabhAvane lIdhe jaLathI bharAI gayuM, ane eka zuSka Amra vRkSa hatuM te paNa phaLa yukata thaI gayuM. have jaLa tathA phaLa vigerethI sukhI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama guNa varNana. 85 thayelI amikA AmravRkSanI chAyAmAM vizrAma le che, teTalAmAM gharamAM gayelI tenI sAsu zILanA mahimAthI tathA munidyAnathI prasanna thayela zAsanadevatAnA prabhAvathI munine dAna ApavAnI jagAmAM rahelAM Asane suvarNamaya thayelAM tathA sikathA mAktikarUpa thayelAM ane rasAinAM bhAjanA jevAM ne tevAM bharelAM joi khuzI thaIne putrane kahevA lAgI ke, "he putra ! pativratA ane guNavatI vahune ekadama tenI pAchaLa jai pAchI teDI lAva." somabhaTTa paNa tenuM mAhAtmya joi pazcAtApa karatA tenI pAchaLa gayA. bhattatttarane AvatA joi bhaya pAmelI aMbikA peAtAnA putra sAthe najIkanA kUvAmAM paDI. jaina munine ApelA dAnanA dhyAnamAM tatpara thayelI te zubha dhyAnathI kAha'Da nAmanA vimAnamAM mhoTI RdhdhivALI akhikA nAmanI devI thai. leAkeAnA apavAdathI bhaya pAmelA sAmabhaTTe paNa teja kUvAmAM jhaMpApAta karyAM. te paNa marIne teja vimAnamAM abhiceAgika karmanA udayathI si'harUpa dhArI deva thayA, ane te aMbikAnA vAhana tarIke thayA. // iti aMkhikA udAharaNa samApta. LL have A guNanI samApti karatAM graMthakAra upadezadvArA sArA pADeza rAkhavA Agraha kare che. * ' ityambikAvadikandala matsarAdIn, kuprAtivezmikatayA pratijJAvya doSAn / zrAddhaH sadA svaparasaukhyasamAdhidetoH, vidadhIta vAsam // 7 // " suprAtivezmika zabdA --"upara jaNAvyA pramANe A lAkamAM aMbikAnI peThe kharAba pADArAthI apavAda ane adekhAi vigere DhASAnI prApti thAya che ema vicArI zrAvaka nira'tara potAnI ane paranI sukha samAdhi mATe sArA pADeAzavALA makAnamAM vAsa kare. 7 " kRti santamaH / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja na TT Sii keda karI , it : - - allie aSTama guNa varNana. ve kramathI prApta thayela " sArA AcAravALAne saMga karavA" rUpa aSTama guNanuM varNana kare che. ja ' 0 0 E " kutara : savAre " -suMdara AcAra arthAt A leka tathA paralekanA hitavALI pravRtti tene sadAcAra kahe che. tevA sArA AcAravALA purUSonI sAthe saMga karanAra heya. paraMtu jugArI, dhUrta, badamAsa, bhATa, bhAMDa, ane naTa vigerene saMga kare nahIM. kAraNake temane saMga karavAthI sadAcAra hoya te paNa nAza pAme che. "yadi satsaGganirato, naviSyasi naviSyasi / athA'sajjanagoSThISu, patiSyasi patiSyasi // 1 // " zabdArtha che jo tuM sApurUSanI saMgatimAM Asakta thaIza te sukhI thaIza ane jo tuM durjananI saMgatimAM paDIza te du:khamAM paDIza1" (nizcaya nathI) saMgati sarva prakAre tyAga karavA gyA che. je te sarvathA tyAga na karI zakAya te satpanI sAthe saMga kare egya che, kAraNake saMta purUSa saMgatinuM auSadha che. vaLI kahyuM che ke "tuM satsaMganuM mahAsya te ! pArzvamaNinA saMgathI letuM suvarNa thAya che, ane kAca suvarNanI saMgatithI maNinI gaNatrImAM Ave che. jema jaLamAM utpanna thayele zaMkha agninA saMbaMdhathI dAha utpanna kare che, tema sArA kuLamAM utpanna thayele purUSa paNa kusaMgatithI vikArane pAme che. manuSyAdika sacetanane saMgate dUra rahe, paraMtu vRkSamAM paNa sajajana durjanapaNuM raheluM che. kAraNake azekavRkSa zekane nAza kare che, ane kali (baheDAnuM vRkSa phleza utpanna kare che. jema azva pAtaLA hoya che te paNa zebhAne pAme che, ane rAsabha puSTa hoya te paNa zebhAne pAmate nathI, tema sajjana nidhana hoya te paNa te zreSTha gaNAya che, Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama guNa varNana. paNa adhama purUSa dhanavAna hoya te paNa te zreSTha gaNAtuM nathI. upAdhijanya deSa te dUra rahe, paraMtu jema jJAnanI saMgati thavAthI prANInAM karma nAza pAme che, tema svabhAvathI utpanna thayele paNa deSa sArI saMgatithI cAlyA jAya che." be pipaTanAmAtA pitA ekajahevA chatAM bhilenA saMgathI ekane avaguNa thayuM hatuM, anemaninA saMgathI bIjAne guNa thayo hate,ema saMbhaLAya che. "he rAjan !hAra ane te pakSInA mAtA pitA ekaja che mane munIo lAvyA che, ane tene bhinna leke laI gayA che. he rAjana ! te pakSI bhilenI vANI zravaNa kare che, ane huM muni puMganI vANuM zravaNa karuM chuM. saMsargathI deza ane guNa prApta thAya che, e tame paNa pratyakSa joyuM." vaLI kahyuM che ke - "dharma dhvastadayo yazazcyutanayo vittaM pramattaH pumAna, kAvyaM niSpratinastapaH zamadayAzUnyo'lpamedhAH zrutam / vastvAlokamalocanazcalamanA dhyAnaM ca vAJchatyasau, yaH saGgaM guNinAM vimucya vimatiH kalyANamAkAGkSati // // " zabdArtha--" jema nirdaya purUSa dharmane anyAyI yazane, pramAdI purUSa dravya ne, buddhihIna kAvyane, samatA ane dayArahita purUSa tapazyane, a5 budhi zruta ne, netrahIna padArtha jevAne, ane calacittavALe dhyAnane icche che tema durmati gu NunA saMgane tyAga karI kalyANanI IcchA rAkhe che, 2" sArI saMgatine upadeza jevI tevI rIte prApta thatuM nathI. A saMbaMdhamAM lekamAM prasiddha thayelI prabhAkaranI kathA A pramANe che - vIrapura nagaramAM SakarmamAM tatpara divAkara nAme brAhmaNa rahetuM hatuM. tene prabhAkara nAme eka putra hatA. te kImIyAgara, jugArI, kajIyAkhora ane sarva ThekANe niraMkuza hAthInI peThe IcchA pramANe bhramaNa karanAra hatA. tenA pitAe tene A pramANe zikhAmaNa ApI ke, "he vatsa!tuM vyasanane tyAga kara. jene mATe kahyuM che je "vairavaizvAnaravyAdhi-vAdavyasanalakSaNAH / mahAnAya jAyante, vakArAH paJca varSitAH // 3 // " zabdArtha-bara, vaizvAnara (agni), vyAdhi,vAda ane vyasanarUpa A pAMca kAre vRddhi pamADavAthI mahAna anartha thAya che. 3 ' mATe he vatsa ! zAstranuM avagAhanakara, kAvyarasarUpa amRtanuM pAnakara, kaLA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrAddha guNa vivaraNa. ene abhyAsa kara, dharma kara ane pitAnA kuLane uddhAra kara." evI rIte tenA pitAe zIkhAmaNa ApI te paNa tene sAme uttara ApyuM ke" na zAstreNa kSudhA yAti, na ca kAvyarasana tRT / mevArzanIyaM tu, vi nirAH valAda che ja ! zabdArtha--"zAstrAbhyAsathI kaMI kSudhA maTatI nathI,kAvyarasathI kaMI tRSA bujhAtI nathI, mATe ekalA dravyane ja upArjana karavuM joIe; bIjI kaLAo te phaLa vinAnI che. 4" A pramANenI tenI uddhatAI bharelI yukitaothI duHkhI thaele divAkara maina rahyA, pachI divAkare potAnA mRtyu samaye bIjI vakhata snehathI putrane bolAvI A pramANe kahyuM, "he putra! yadyapi hArA vacana upara tane zraddhA nathI te paNa hArUM samAdhithI mRtyu thAya te mATe A eka zleka tuM grahaNa kara" kRtajJakhAmisaMsarga-muttamastrIparigraham / jitraloca, na naivAvatiti che " zabdArtha kRtajJa svAmIne saMsarga, uttama strIne saMgraha ane nirlobhI purUSanI mitrI karanAra purUSa kadipaNa duHkhI thatA nathI. 5"uparanA lekanA tAtparya ne maLatA A bIjA kane artha A pramANe che " uttama purUSanI sAthe saMgati karanAra, paMDitanI sAthe gaNI karanAra, ane udAra purUSonI sAthe maitrI karanAra purUSa kadi paNa dukhI thatuM nathI." A leka prabhAkare pitAnA AgrahathI grahaNa karyo. keTaleka vakhate tene pitA mRtyu pAmyuM. pachI prabhAkara te lekanI parikSA karavAnA IrAdAthI dezAMtara jatAM ke Ieka gAmamAM kRtagha ane tuccha prakRtivALA siha nAmanA ThAkaranI sevA karavA lAge. prabhAkare teja ThAkaranI sauthI adhama dAsIna bhArya tarIke svIkAra karyo, ane teja gAmanA rahevAsI, nirdAkSiNya ziromaNi tathA kevaLa dravyamAMja lubdha thaelA lebhanadI nAme vaNikane pitAne mitra karyo. eka vakhate uparI rAjAe siMhane belAvavAthI te prabhAkaranI sAthe rAjA pAse gaye. prabhAkara rAjAne paMDita priya samajI A pramANe betyeke -mUrkha munI sAthe, vRSabha vRSabhanI sAthe, hari hari nI sAthe ane buddhivALA saddabuddhivALAnI sAthe saMgatimAM Ave che. mATe mitratA samAna zILavALAnI sAtheja hevI joIe." prabhAkaranI A yuktithI saMtuSTa Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 aSTama guNu varNana. thayelA rAjAe ghaNA gAmA sahita eka nagara ApavA mAMDyuM paNa te nahIM letAM prabhAkare sihune apAvyuM. evI rIte prabhAkare siMhane aneka prakAre upakAro karyAM, dAsIne suvarNanAM AbharaNa vigere ApyAM, leAbhanaDhIne paNa maharSiMka manAvyo. have siMha pAse potAnA jIvathI paNa adhika vahAlA eka mayUra hatA. tenu' mAMsa khAvAnA dohada prabhAkaranI dAsI bhAryAne ganA prabhAvathI utpanna thayA. prabhAkare pitAnA ApelA zlokanI pa rIkSAmATe rAjAnA mayUrane kAi ThekANe sa'tADI khIjA mayUranA mAMsathI dehada pUrNa ryAM. have siMhe bhAjana vakhate mayUranA cAre tarapha tapAsa karatAM kAi paNa ThekANethI maLI AvyA nahIM, tyAre teNe gAmamAM paheA vagaDAvyA ke, 'je purUSa mayUranI khabara Apaze tene rAjA ekasA ATha sAnAmhAra Apaze, ' evI rItanA paheA sAMbhalI * mane bIjo svAmI maLI Avaze ' ema dhArI draSyamAM lubdha thayelI dAsIe rAjAne kahyu ke, " he rAjan ! me` aTakAvyA chatAM paNa atyaMta viSayAsaktimAM naSTa thayelA A prabhAkare mhArA doDha pUrNa karavA mATe bIje mayUra nahIM maLavAthI tamArA mayUrane mArI nAMkhyA che, " evuM dAsInuM kahevu' sAMbhaLI sihanI peThe fara ane krodhayukta thayelA siMha prabhAkarane pakaDavA subhaTa mekalyA. te vRtAMta jANI bhayabhIta thayelA prabhAkara mitrane ghera gayA, ane kahevA lAgyA ke, * he mitra ! mhArI rakSA kara ! rakSA kara ! ema khelatAM prabhAkarane lAbhanaDhIe kahyuM ke, he rAjAnuM zuM nukazAna karyuM che? " prabhAkara-mhe mhArI strI mATe rAjAnA mayUra mArI nAMkhyA che. 'mitrAdhama leAbhanaMdI- svAmInA drAha karanAra, thAre mATe sthAna kyAM che? khaLatA puLAne peAtAnA gharamAM kaNa nAkhe ? ' ityAdi khelanAra mitranA gharamAM yAvat praveza kare che teTalAmAM lAbhanadIe khukhArava kayA eTale rAjAnA subhaTA AvI tene pakaDI rAjA AgaLa laI gayA. tene joI bhrakuTI caDhAvI siMhu tiraskAra pUrvaka khelyA ke, 'he viprAdhama ! mhArA mayUrane ApI de athavA iSTa devatAnuM smaraNa karI le. ' te vakhate prabhAkara dayAmaNeA thai khelyA ke, 'he rAjana! tame mhArA pitA, svAmI ane zaraNu rUpa che. tethI tamhArA A sevakanA eka aparAdha kSamA karo. ' e pramANe vinati karI topaNa adhama prakRtine lIdhe tene mArI nAMkhavAne subhaTane soMpI dIdhA, teoe tenu` kAMI paNa aniSTa karvAnI taiyArI karI teTalAmAM prabhAkare yathArtha svarUpa nivedana karI mayUra seAMpI dIdhA. te pachI prabhAkara khelyA ke, * pitAnu` vacana deva samAna kahela' che, jenu ulladhana 1ra Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. karavAthI mane tatkALa AvuM phaLa prApta thayuM." A pramANe kahI sa hanI rajA laI prabhAkara AgaLa cAlyA. raratAmAM A pramANe vicAra karavA lAgya saha pannagai navecchaThAtmanirvA ripubhiH sahoSitam / adhayukta zcapalairapaeikatai na pApamitraiHsaha vartituM kSamam // 6 // zhaiva hanyurtujagA hi roSitA, dhRtA'sayazchimapakSya vaa'ryH| asatpravRttena janela saGgataH, paratra caiveha ca hanyate janaH // 7 // nRNAM mRtyurapi zreyAn , paNDitena saha dhruvam / na rAjyamapi mUrkhaNa, lokaghyavinAzinA // 7 // " zabdArtha-basanI sAthe vicaravuM ane zaTha purUSa tathA zatruonI sAthe vAsa karavo sAre che, paNa dharmahIna, capaLa, mukha ane pApI mitronI sAthe vartana karavuM pigya nathI, 6, gusse thayelA sarve ane khagane dhAraNa karanAra zatruo te chidrane joI A lekamAMja haNanArA thAya che; paNa asabatti. vALA purUSanI sAthe saMgati karanAra purUSa ubhaya lekamAM haNAya che.7 paMDitanI sAthe rahetAM manuSyanuM maraNa thAya te paNa kharekhara kalyANakArI che; paraMtu ubhaya lekane nAza karanAra mUkhanI sAthe rahetAM rAjya hoya te paNa sArUM nathI."8 anukrame prabhAkara suMdarapuramAM gayo. tyAM hemaratha nAme rAjA hatuM, tene kuvyasanane tyAga karanAra, kRtajJa, vidrApriya ane lokone prema saMpAdana karavAmAM kuzaLa e guNasuMdara nAme putra hatA. zAstrAbhyAsa karavAmAM tatpara thayelA tene prabhAkare nagaranI bahAra che. tenI pAse jaI prabhAkare vinaya pUrvaka praNAma karyo. te joI kumAre paNa prasanna dRSTithI avelekana karavA rUpa pUjAthI prabhAkaranI pUjA karI. kahyuM che ke - "prasannA dRg manaH zuddhaM, savitA vAg nataM ziraH / sagAthaviyaM pUnA, vinA ivijAvaM saMtAna che " zabdArtha-ba prasanna dRSTi, nimaLa aMtaHkaraNa, suMdara vANuM ane namrIbhUta Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 91 aSTama guNa varNana. mastaka e purUSanI arthipurUSane viSe saMpatti vagaranI svAbhAvika pUjA gaNAya che. " kumAranA sneha yukta AlApa vigere jaI prabhAkara vicAra karavA lAge ke, "aho ! A kumAranI nirmaLa mUrti, mita ane madhura vacana, navIna ecitya cAturyatA ane AtmAnI nirmaLatA kevI Azcaryajanaka che ! keTalAeka purU bAlyAvasthAthIja drAkSanI peThe madhura hoya che, keTalAeka Agna vRkSanI peThe kAlAMtare madhuratAne prApta thAya che ane keTalAeka te iMdravAraNanA phaLanI peThe vipAkathI (pAkavAthI) kadi paNa madhura thatA nathI, ane jyAM AkRti hoya tyAM guNo vAsa karI rahe che. e pramANe nizcaya karI prabhAkara tenI sevA karavA lAgyuM. tethI kumAre tene rahevA nagaranI aMdara eka makAna apAvyuM. pachI prabhAkare uttama svabhAvavALI, sthiratAvALI ane vinayAdika guNavALI eka brAhmaNane pitAnI bhAryA karI, tathA mahAna dhanADhya, paropakArarUpa vratane dhAraNa karanAra ane purajanemAM mukhya evA vasaMta nAmanA vaNakane mitra karyo. anukrame pitA maraNa pAmatAM guNasuMdara kumAra rAjA thaze, ane sarva kArya karavAmAM samartha prabhAkara maMtrI che. eka vakhate azvanA vepArIoe be jAtivaMta ghoDAe rAjAne bheTa karyA. te uttama lakSaNavALA hatA paraMtu viparIta zikSAne pAmelA hatA. te binA jANa bahAra hevAne lIdhe rAjA ane maMtrI ane ghoDA upara ArUDha thaI nagaranI bahAra jaI ao khelAvavAnA thAnamAM ane khelAvI vega jANavAnI IcchAthI te bannee ane cAbukane prahAra karyo tethI te bane eTalA te vegathI cAlI nikaLyA ke koI paNa teonI gatine pahoMcI zake nahIM. anukrame vanamAM AmaLAMnA vRkSa nIcethI pasAra thatA nizAnabAja maMtrIe traNa AmaLAM grahaNa karI lIdhAM. pachI temaNe lagAma mukI dIdhI eTale ekadama bane ane ubhA rahyA. A vakhate rAjAne tRSA lAgI hatI tethI maMtrIe eka AmaLuM ApyuM; kSaNavAramAM ati tRSAtura thayelA rAjAne bIjuM ane trIju AmaLuM ApyuM. evI rIte traNa AmaLAthI kALa kSepa karatAM pAchaLa raheluM enya AvI pahocyuM. pachI svastha thaI nagarane viSe AvI pahoMcyA. have gusuMdara rAjAne eka pAMca varSane putra hatuM te bALa hariNane sAthe laI himezAM maMtrInA makAnamAM kIDA karavA AvatuM hatuM. eka vakhate maMtrIe Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrAddha guNa vivaraNa rAjAnI parIkSA karavA mATe kumArane saMtADI dIdhuM. rAjAe bhejana vakhate kumAranI sarva ThekANe tapAsa karAvI paraMtu koI paNa ThekANethI te maLI AvyuM nahIM. tethI bramita thayelAnI peThe rAjA sthira thaI gaye, ane rAjAne saghaLe parivAra paNa zyAma mukha banI gaye. A arasAmAM keIe zaMkA karI kahyuM ke "kumAra maMtrIne ghera gaye hate." tethI sarva lekanA cittamAM maMtrI upara zaMkA thaI AvI. maMtrI paNa rAjasabhAmAM gaye na hatuM tethI tenI bhAryA belI ke "he svAmin ! Aje rAjasabhAmAM kema gayA nathI. " maMtrIe javAba Apyo ke " he priye! huM rAjAne mukha dekhADavAne samartha nathI, kAraNa ke Aje huM rAjakumArane mArI nAMkhe che." bhAryAe kahyuM ke "he nAtha ! e zuM ?" maMtrIe javAba Apyo ke gaI kAle huM kahyuM hatuM ke " garbhanA prabhAvathI A rAjAne putra zatrunI peThe hArA netrane dAha utpanna kare che, tethI maheM hArI cittanI samAdhi mATe tene mArI nAkhe che." te pachI cittamAM baLApa karatI maMtrI patnI ekadama vasaMta mitrane ghera jaI tene sarva vRtAMta kahI saMbhaLAvyuM. mitra atyaMta kRtajJa hevAthI "A vAtamAM koI nathI. huM piteja rAjAne bhege thaIza." evI rIte maMtrI patnIne AzvAsana ApI pite rAjA pAse gaye, ane rAjAne vinaMti karI ke "he deva! A bAbatamAM maMtrIne bIlakula aparAdha nathI. kitaA viSayamAM hAre pitAnAja aparAdha che." evI rIte yuktithI kAMIka bole che teTalAmAM maMtrInI patnI paNa AvI pahecI ane teNe jaNAvyuM ke " hAre dehada pUrNa karavA mATe A bInA banelI che. te pachI maMtrI paNa AvI pahoMcyA ane kaMpAyamAna zarIra vALA teNe vinaMti karI ke "he rAjan! mhArA duHkhathI duHkhI thayele vasaMta ane hArI patnI pitAne aparAdha jAhera kare che, paraMtu saghaLe aparAdha mahArAja che, tethI mahArA prANa grahaNa karavA joIe." te pachI rAjA vicAra karavA lAge ke, "A maMtrI badhI rIte mhArUM hita karanAra ane AmaLAM ApI mane jIvitadAna ApanAra che." ema vicArI rAjAe leka samakSa maMtrine kahyuM ke "he mitra! te vakhate je teM mane AmaLAnAM phaLa na ApyAM heta te kyAMthI,A rAjyajyAMthI, putra kyAMthI ane parivAra paNa kyAMthI hota. maMtrie kahyuM ke, "he svAmin ! Ama kahevAthI tamArI kRtajJatA pragaTa thAya che paNa tamArA putrarUpI ratnane nAza karanAra mane te daMDaApa ja joIe.tyAre rAjAe kahyuM, "jo ema che te traNa AmaLAmAMthI eka AmaLuM vaLI gayuM." eTale maMtri bolyo ke, "he deva ! he sarva guNAdhAra ! e Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama guNa varNana. e pramANe che te traNa AmaLAM rahevA de ane tame kumAranI sAthe cirakALa sudhI rAjya kare." ema belI kumArane lAvI rAjAne arpaNa karyo. te avasare kumArane joI sarvane AnaMda thayo. "he maMtrin ! A zuM ?" ema rAjAe puchayuM eTale maMtrie pitAnA AdezathI laIne pitAnuM saMpUrNa vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. tenA A svarUpane jANI lajajA pAmelA rAjAe maMtrIne addhAsana upara besADI kahyuM ke "hematrina! he je amUlya AmaLAnI putra samAna tulanA karI te sahana karavuM." ItyAdi prItiyukta vAkathI prabhAkarane khuzI karyo. pachI uttama svAmI vigerenI parIkSA jeNe karI che evA prabhAkara maMtrIe rAjA sAthe rahI cirakALa rAjyanuM pAlana karyuM. have graMthakAra A guNanI samApti karatAM upadeza dvArA sajajanane saMga karavA Agraha kare che. "pranAkarasyaiva samIkSya sAkSAtphalAni sagAtsadasajjanAnAm / vivekinA saukhyaguNAdyavAptya, kAryaH sadA sjjnshrnggH||1||" zabdArtha--"vivekI manuSe sajajana tathA durjananA saMgathI je phaLa prApta thAya che tene prabhAkaranI peThe sAkSAta joI sukha ane guNa vigerene meLavavA mATe hamezAM sajajanano saMga karavuM ucita che. 10 ti madana . che vorA amaracaMda ja zara. ja che bhAvanagara - ghara derAsarajI # zAna bhaMDAra tarapha thI sama beTa Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama guNa varNana. have kramathI prApta thayela " rUpa navamA guNunuM varNana kare che. mAtA pitAnI " mAtApitrAcya pUjakaH "" ,, ~~~~gRhasthAe mAtApitAnI prAtaH, madhyAnha ane sAya'kALe praNAmAdike karI pUjA karanAra thavu joie. kahyuM che keH-- mAtRpitrAdivRddhAnAM namaskAraM karoti yaH / tIrthayAtrAphalaM tasya tatkAryo'sau dinedine // 1 // " " pUjA karavA cha zabdA __ je purUSa mAtA pitA tathA vaDIla vargane namaskAra kare che tene tIrtha yAtrA jeTalu phaLa thAya che, te hetuthI temane nira Mtara namaskAra karavA joie." bhAvA --pUjya vargamAM agresara mAtApitA che. jema devapUjA traNa vAra karavAnI zAstramAM AjJA che, tema mAtApitA, vaDIla badhu varga ane vRddha kuTuMba varga vigerene paNa divasamAM RNu vAra namaskAra karavAnI AjJA che. mATe temane haMmezAM namaskAra karavA joie. je purUSo potAnA parApakArI pUjya varganI avagaNanA kare che te kadi paNa dharma aMgIkAra karavAne lAyaka thatA nathI. je mAtApitAe ApaNA upara agAdha upakAra karelA che tenA badale koi paNa rIte vALI zakAtA nathI, tene mATe jainAgamamAM jaNAvelI bInA Aja guNamAM AgaLa jaNAvelI che, tethI ahI'yAM eTalu ja kahevuM khasa thaze ke mAtA pitAnu pUjana karanAra ghera beThAM tIrthayAtrAnu phaLa prApta kare che; mATe hamezAM traNa vAra na anI zake te prAtaHkALamAM tA mAtApitA vigere pUjya vargane dharma jijJAsu purUSoe avazya namaskAra karavA cukavu' nahIM. sAMprata kALamAM gujarAta dezamAM mAtApitAne namaskAra karavA rUpa pracAra bahudhA lupta thai gayA che. paraM'tu A pracAra dakSiNa, mAravADa ane paMjAma Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama guNa varNana. 95 vigere dezemAM dRSTigocara thAya che. paNa jevI rIte zAstrakAra pharamAve che tevI rIte zradhdhA ane vinaya pUrvaka jovAmAM AvatA nathI. te jene zrAvaka dharmane yogya thavu' hAya teNe zAstrakAranA pharamAna mujaba mAtApitA daka pUjya varganu namaskAra rUpa pUjana avazya karavu' joie. * mAtApitAne nira'tara namaskAra karanAra,' e vizeSaNuthI spaSTa jaNAI Ave che ke teonI AjJAno bhaMga tA karI zakAyaja nahIM. kAraNake vRdhdhAnI AjJAnusAra varttana karavuM. teneja AgaLa upara zAsrakAre pUjana kaheluM che. < keTalAeka kuputrA saheja vAtamAM mAtApitAnI sAme thai temanAM hitakArI ane amUlya vacanAnI avajJA kare che. temanuM namaskAra ane AjJA pAlana rUpa pUjana tA dUra rahyuM, paNa avasara Ave temanA zarIra upara prahAra karatAM paNa acakAtA nathI. AvA jIvA prAye karI dharmane ayeAgya hAya che, ane te paralekamAM jarUra durgatine AdhIna thAya che. te vivekI purUSoe mAtApitAnI avajJA karanAra adhama purUSane saMsarga paNa karavA vyAjakhI nathI. koI kAraNasara athavA ajJA natAne lIdhe mAtApitAnI prakRti duHsahya hoya topaNa uttama putrae te temanI namaskArAdi pUjA karI. jevI rIte temanA cittane samAdhi rahe tevI rIte varttana karavuM' e ucita che. A mAtApitAne bhakta che * ema leAkeAne batAvavA khAtara nahI', paNa a'taHkaraNanI kharI bhaktithI pUchyavarganI pUjAmAM joDAvuM joie; kAraNa ke prANI mAtrane sa'sAramAMthI tAranAra sthAvara ane jaMgama ema e tIthA kahyAM che; temAM sthAvara tIrthAMnI sAthe mAtApitAnI sAmyatA khatAvI che. jo ke graMthakartAe smRti purANuArdikanAM vacanA TAMkI mAtApitAne sthAvara tIrthAthI paNa adhika zreSTha khatAvyA che, tepaNu uparanA zloka jotAM mAtApitAnI zatruMjayAdi tIrthonI sAthe sAmyatA batAvI che tene te kAi paNa nA kahI zake tema nathI. A ThekANe tAtpa evA che ke, je purUSa hamezAM mAtApitAnI namaskAra rUpa pUjA karanAra hoya che teja purUSa vidhipUrvaka tIrthayAtrA ane tIrthonuM bahumAna vagere karI zakeche, mATe mAtApitAnA pUjaka thai haMmezAM tIrthayAtrA jeTalu phaLa prApta karavA bhAgyazALI thavuM joie. vaLI temane paraleAkamAM hitakArI anuSThAnane viSe joDavAthI, Aleka tathA paralokanA sa'pUrNa vyApArAnI aMdara temanI AjJA pramANe pravRtti karavAthI, uttama varNa ane gayukta puSpa tathA phaLa vigere vastunI bheTa mukavAthI ane navIna Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 zrAddha guNa vivaraNa anna tathA vastrAdi temanA upabhegamAM AvyA pachI upayogamAM levAthI mAtApitAnI pUjA thAya che. AthI viparIta karavuM te anucita che. " mAtAti" e vAkyamAM ThaMda samApta thayela che. tethI mAtR zabdamAM mA umerAya che, ane pitAthI mAtA vizeSa pUjanIka hevAthI navA zabdane pUrvamAM nipAta karyo che. je kAraNathI manu kahe che ke - pAdhyAyAdarAvA, zravA rAta vitA. sahasraM tu piturmAtA, gauraveNA'tiricyate // // " zabdArtha-" daza upAdhyAya karatAM eka AcArya, se AcArya karatAM eka pitA ane hajAra pitA karatAM eka mAtA geravatAmAM adhika che. 2" vaLI aDasaTha tIrtho, tetrIza kreDadevatA,ane aDyAzI hajAra RSie mAtAnA caraNamAM vase che. vaDIle patita thayA hoya te temane tyAga kare ucita che, paraMtu mAtA garbha dhAraNa ane pioSaNa karavAthI vizeSa upakArI che, mATe mAtAne kadi paNa tyAga kare nahi. he bhArata ! smRtiomAM je aDasaTha tIrtho kahyAM che tenAthI gaMgA zreSTha che, ane mAtA tenAthI paNa adhaka zreSTha gaNAya che. zrAddhanA adhikAramAM prathama mAtAnuM, te pachI pitAnuM ane te pachI mAtAmaha vigerenuM zrAddha karavAmAM Ave che. A pramANe vRddhanA zrAddha karavAmAM kama batAvyuM che. vaLI "AstanyapAnAjananI pazUnA-mAdAralamnAvadhi cAdhamAnAm / AgehakAvadhi mdhymaanaa-maajiivitaattiirthmivottmaanaam||3||" zabdArtha-"pazuone jyAM sudhI stanyapAna karAve tyAM sudhI, adhama purUSone strInI prApti thAya tyAM sudhI, madhyama purUSane gharanuM kAma kare tyAM sudhI ane uttama pune jyAM sudhI jIve tyAM sudhI mAtA tIrtha rUpa che. 3 " vaLI AgamamAM paNa __"tiehaM duppamiAraM samaNAu so taMjahA aMmApiuNo bhaTTidAyagassa vakhAriyANa" ItyAdi che zramaNa ! he AyuSyamAna mAtApitA, svAmI ane Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama guNa varNana. dharmAcArya e traNa jaNane badaleA duHkhe karI vALI zakAya che. temAM kAi kulIna purUSa haMmezAM prAtaHkALamAM mAtA-pitAnA zarIrane zatapAka tathA sahasrapAka telathI mana karI, sugaMdhIvALA cUrNa`thI uttana karI, gadheAdaka, uSNeAdaka ane zIteAdaka e traNa prakAranA jaLathI snAna karAvI, sarva alakArAthI vibhUSita karI, aDhAra prakAranA vyaMjana (zAka dALa) vigere yukta ane maneAjJa tathA tapelI vigeremAM rAMdhavAthI khareAbara paripakva thayeluM bhAjana jamADI jyAM sudhI jIve tyAM sudhI mAtApitAne peAtAnI pIDa upara upADIne kare to paNa mAtApitAnA pratyupakAra thatA nathI, arthAt mAtApitAnA upakAranA badalA vaLatA nathI. vaLI jo te kulIna purUSa mAtApitAne dharma sabhaLAvI, dhanA bedha karI ane dharmanA bhede samajAvI kevaLajJAnInA kathana karelA dharmamAM sthApana kare teA mAtApitAnA upakArane badale vaLe. (svAmI sevakanA sabaMdhamAM paNa uparanI mAphaka yathAyeAgya jANI levu' ). vaLI kAi suguNa purUSa uttama guNavALA sAdhu athavA zrAvaka pAsethI zAstrAnusAra dharma saMbaMdhI uttama vAya zravaNa karI tathA manathI dhAraNa karI AyuSya samApta thatAM maraNa pAmI kAi paNa devaleAkamAM deva paNe utpanna thayA heAya te vakhate te deva potAnA dharmAcAryane durbhikSa dezathI subhikSa dezamAM lAvIne muke, chAyA tathA jaLa rahita araNyamAMthI supradezamAM lAvI muke, ane lAMbA kALanA vyAdhithI AkuLa vyAkuLa thayelAne rAga rihata kare to paNa temanA pratyupakAra thatA nathI. paraMtu jete suguNa purUSa pAtAnA dharmAcArya ne kevaLajJAnInA kathana karelA dhathI bhraSTa thayelA joi vAraMvAra dharma saMbhaLAvI, dharmanA bedha karAvI ane dharmanA bIjA bheda samajAvI kevaLa jJAnInA prarUpelA dharmamAM sthApana kare te dharmAcAryanA upakAranA badale sArI rIte vaLe che. teja kAraNathI tribhuvana gurU ane kevaLajJAnadivAkara zrIman vIra vibhu potAnA brAhmaNa mAtApitAne pratibaMdha karavA mATe brAhmaNakuMDa gAmanA upavanamAM padhAryA hatA. te sAMbhaLI temane vaMdana karavA mATe devAnaMdA ane RSabhadattanuM tyAM Agamana thayuM hatuM. te avasare zrImamahAvIra svAmInu` darzana thatAMja devAnaMdAnA stanamAMthI dUdhanI dhArA chUTI te joi iMdrAddhika devAnI sabhAnI aMdara zrI gaiAtamasvAmIe prazna karyo ke, " he bhagavan ! Ama thavAnuM zuM kAraNa haze ? " temaNe jaNAvyu ke " huM gAtama ! A devAnaMdA prathamanI mhArI mAtA che. " zrI gAtamasvAmIe bIjI vAra pUchyuM ke * he bhagavan A devAnaMdA kevI rIte ApanI mAtA che ? " bhagavAne peAtAnuM devAnaMdAnA garbhamAM Agamana ane iMdranA AdezathI harigugameSa deve kareluM garbhanuM haraNa vigere pUrvanA sarva vRttAMta kahI sabhaLAvyA. te sAMbhaLI temanA mAtApitAne pratibodha thavAthI temaNe dIkSA grahaNa karI, anukrame agIyAra aMganuM paThana karI kevaLajJAna prApta "6 13 97 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrAddha guNa vivaraNa. karI mokSane prApta thayA. eja viSayamAM kahyuM che ke - "vIrajiNapuvvapiyaro, devAnaMdA sannadatto a| zkArasaMga vinaNo, hoUNaM sivasuhaM pattA // 4 // zabdArtha--"mahAvIra svAmInAM prathamanAM mAtApitA devAnaMda ane gaSabhadatta agIyAra aMganA jANa thaI mesukhane prApta thayA. 4 evI ja rIte bhISmapitAmahe mAtApitAnI AjJAnuM pAlana karavA temanA manane samAdhi karavA ane temane khuza rAkhavA mATe pANigrahaNa nahIM karavuM vigere bAbatanI pratijJA karI hatI. prathama rAjAnA purohita zrI AryarakSita ceda vidyAnuM adhyayana karI dazapura nagaramAM AvyA, te vakhate rAjA pramukha lokee temane mahatsavapUrvaka nagaramAM praveza karAvyuM te joI sarva lokone AnaMda thayo, paraMtu mAtAno haSa jovAmAM na AvatAM temane mAtAnA mananI samAdhi mATe tenuM kAraNa puchI mAtAnI rajA laI tejalI putrAcAryanI pAse daSTivAdane abhyAsa karavA mATe gayA. tyAM temaNe dIkSA grahaNa karI anukrame pitAnA mAtApitA bhAI vigerene pratibaMdha karyo. mAtA pitAnA upalakSaNathI kalAcArya, zreSThI, ane dharmagurU vigerenuM grahaNa karyuM. kahyuM che ke - " mAtA pitA kalAcArya, eteSAM jJAtayastathA // vR%A dharA , guvaH satAM mataH kA " zabdArtha-mAtA, pitA, kalAcArya, tathA temanA geLIya vRddha ane dharmo padeza ApanAra eTalAne purUSoe gurU varga mAne che. pa" vaLI kahyuM che ke "jJA patnI ane patnI, mitrapatnI tava rA. zvazrUrmAtA ca, mAtA ca, paJcaitA mAtaraH smRtaaH||6|| janetA copanetA ca, yazca vidyAM prayacchati / annadAtA nayatrAtA, paJcaite pitaraH smRtAH // 7 // " zabdArtha-" vaLI japatrI, gurUpavI, mitrapatnI, sAsu ane pitAnI mAtA e pAMca mAtA kahevAya che. 6 janma ApanAra, saMskAra karanAra, vidyA ApanAra, anna ApanAra ane bhayathI rakSaNa karanAra e pAMca pitA kahevAya che. 7 = "sahodaraH sahAdhyAyI, mitraM vA rogpaaskH| Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama guNa varNana. mArge vAkyasakhA yastu, paJcaite bhrAtaraH smatAH // // " zabdArtha-ba sahedara, sAthe abhyAsa karanAra, mitra, vyAdhimAM rakSaNa karanAra ane mArgamAM vAtacitta karanAra e pAMca bhAio kahevAya che. 8" e AnaMda bIjA paNa namaskArarUpa pUjAne yogya jANI levA. have tha kartA A guNanI samApti karatAM upadezadvArA mAtApitAnI pUjA karavAno Agraha kare che - kRtajJatAmAtmani saMvidhAtuM, manasvinA dhrmmhtvhetoH| pUnAvidha canA mAtA-pitroH korizihoranANA zabdArtha- A lokamAM prazasta manavALA uttama purUSe patAmAM kRtatAnuM Are paNa karavAnA ane dharmanI zreSThatA vadhAravAnA hetuthI, hamezAM mAtApitAnI pUjA karavAmAM prayatna karavA ughukta thavuM joIe. 9 rRti nava guH | Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama guNa varNana. - - thI zrA | vakanApAvIza guNa pikInavA guNanuM vivaraNa pUrNa karI "upadravavALA sthAnane tyAga karavA" rUpa dazamA guru mArA NanuM varNana kare che. vananuAM sthAna-vaLI dharmanI legyatA meLavanAra gRhastha svacaka paracakanA verathI duSkALa, marakI, sAta itio ane prajAnA paraspara kalezathI upadravavALA gAma ke nagarAdika sthAnane tyAga karanAra che. jo tevA sthAnano tyAga karavAmAM na Ave to prathama upArjana karelA dharma, artha ane kAma vigereno nAza hevAthI ane navIna dharma artha kAmanuM upArjana nahI thavAthI tenA ubhaya lekano nAza thAya che. jema dvArikAnA upadrava vakhate dvArikAnA ane valabhInA bhaMga vakhate valabhIne lokonA ubhaya lekane nAza thayo hato. athavA dharma, artha ane kAma vigerene aDacaNa karanAra bhilla pallI mlecchagAma ane devagurUnI sAmagrIthI rahita nagarAdikane upaDuta kahe che. tevA sthAnamAM dharma, artha ane kAmanI icchA rAkhanAra purUSe vAsa karavo nahIM. kAraNake tevA sthAnamAM rahevAthI cAra, strIlaMpaTa ane duSTa rAjA vigerenA saMsargathI dharma ane arthanI hAnI thAya che. temaja devadarzana, gurunuM Agamana ane sAdharmikanA saMsarga vigerene abhAva hovAthI navIna dharmAdikanuM upArjana paNa thaI zakatuM nathI. kahyuM che ke saddharmadurgasusvAmivyavasAyajandhane / svajAtilokaramye ca deze prAyaH sadA vaset // 1 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama guNa varNana. ^^^ ^ ^^^^^ ^^^ ^^ ^ guNinaH sukRtaM zaucaM, pratiSThA guNagauravaM / apUrvajJAnavAnazca, yatra tatra vasetsudhIH // 2 // yatra deze na sanmAnaM, na buddhirna ca baandhvaaH| na ca vidyAgamaH kazcinna tatra nivsedudhH||3|| anAyake na vAstavyaM, na vAsyaM bAlanAyake strInAyake na vAstavyaM, na vAsyaM bahunAyake // 4 // bAlarAjyaM navedyatra, rAjyaM yatra vA navet / strIrAjyaM mUrkharAjyaM vA, yatra syAttatra no vaset // 5 // zabdArtha_zreSThadharma, kille, sAre svAmI, vepAra, jaLa, idhana, ane pitAnI jAtinA lakathI manahara hoya evA dezamAM prAye karI dharmAthI purUSa hamezAM vAsa kare je dezamAM guNijane rahetA haya, puNyakArya thatAM hepa, pavitratA haya, mAna jaLavAtuM hoya, guNonuM gerave thatuM hoya ane apUrva jJAnane lAbha thato hoya tevA dezamAM buddhimAna purUSa vAsa kare. . . je dezamAM sanmAna, buddhi, bAMdha ane kaI prakAranI vidyAnI prApti na hoya tevA dezamAM paMDita purUSa vAsa kare nahIM. 3 / je dezamAM nAyaka na haya, bALa nAyaka heya. strI nAyaka hoya ane ghaNA nAyaka heya tevA dezamAM vAsa kare nahIM. | 4 | je dezamAM bALakanuM rAjya haya, jyAM be rAjAonuM bheguM rAjya heya ane jyAM mUrkhanuM rAjya hoya tevA dezamAM vAsa kare nahIM. pa . A bInAne zAstrakAra udAharaNa ApI spaSTa rIte jaNAve che te A pramANe che. paddhapura nagaramAM nirvicAra nAme rAjA ane tene pASANabhedI nAme maMtrI hate. eka vakhate mALavAdhipati zrI vikramarAjA strIne rAjya tarapha jatAM padmapuramAM AvI caDe ane tyAM keTalAka divasa rahyA hatA. te eka vakhate rAjasabhAmAM gaye hito te vakhate nirvicAra rAjAnI pAse eka ceranI mAtA A pramANe bolI rahI hatI he rAjana ? mhAro putra pAMca prakAranA coranA AcArathI corI karate hate. tene dhanyazreNInA gharamAM khAtara pADatAM truTi paDatI bhIMte mArI nAkhe che. tethI huM tamArI AgaLa nyAya mAguM chuM.' A vAta sAMbhaLI rAjAe zreNIne belA ane cAra mAryA vigerene vRttAMta puchaye. zreNIe kahyuM ke "temAM mahAre zo doSa? te te bhata caNanArA mIstrIo jANe" rAjAe temane paNa bolAvyA. teoe javAba Apyo ke "ghara caNatI vakhate eka vezyA hamArA jovAmAM AvI ane tenA rUpathI hamAre cite Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrAddha guNa vivaraNa. vihavaLa thavAne lIdhe bhIMta barAbara caNI zakyA nahIM temAM hamAre za deSa?" rAjAe vezyAne belAvI puchayuM. vezyAe javAba Apyo ke "rastAmAM jatAM mhArA sAme koIka digaMbara (nirvastra purUSa) Avyo tenI mane lajA AvavAthI te mArga cheDI jyAM bhIMta caNAtI hatI te mArgethI huM gaI hatI. A vAta sAMbhaLI vezyAne rAjAe cheDI dIdhI. pachI rAjAe digaMbarane bela ane tene puchayuM paNa te kAMI be nahIM, eTale rUNa thayelA nirvicAra rAjAe tene zULIe caDhAvavAnI AjJA karI te pachI koIe rAjA pAse AvI kahyuM ke te zULImAM mAto nathI. rAjAe Adeza karyo ke zULI upara je mAya tene zULI upara caDhAvo A pramANe Adeza thatAM rAjAnA zALAne zULI upara caDhAvI dIdhekahyuM che ke - " vicArayati kastattvaM, nirvicAre nRpe sti| rAjoktyA rAjazAlo'Si, zUlAyAmadhiropitaH // 6 // zabdArtha:-" jyAM rAjA nirvicAra hoya tyAM tattvo vicAra keNa kare? juo rAjAnI UMkitathI rAjAnA sALAne paNa zI upara caDAvI dIdho / 6 A pramANe joI A nagaranI prajA kevI rIte sukhI thatI haze.? ema vicAra karato zrIvikamarAjA potAnA kArya mATe cAlyo gaye, AvA nagaramAM vAsa kare te lAbhakAraka nathI. kahyuM che ke " yadi vAMccati mUrkhatvaM, basedrAme dinatrayam / __apUrvasyAgamo nAsti, pUrvAdhItaM vinazyati // 7 // tathA- jatya pure jiNanavaNaM, samayavija sAhusAvayA jatya / tatya sayA vasiyavvaM, panarajarva iMdhaNaM jattha // 7 // zabdArtha--je mukhatA meLavavAnI icchA hoya te je gAmamAM apUrva jJAnanI prApti nathI ane pUrvanuM bhaNeluM nAza pAme che tevA gAmamAM zaNa divasa vAsa kare 7 vaLI jyAM jinezvaranuM maMdira haya, jyAM siddhAMtanA jANa sAdhu ane zrAvake vasatA heya, ane jyAM pracura jaLa tathA iMdhaNa maLatAM hoya tyAM hamezAM rahevuM joIe. 8. kadI sAdhujananA virahavALe deza ghaNA guNavALe hoya te paNa dharmAthI purU tevA dezamAM rahevuM joIe nahIM. athavA duSkALa, paracakane upadrava, marakI vigerene sUcavanArA aneka utpAtothI parAbhava pAmelA sthAnane upappata kahe che te A pramANe Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama guNa varNana. che-jayAM devanI mUrtie ane parvate ka`patA hAya, jyAM devanI mUrtie parasevAvALI thatI hAya ane hAsya karatI hoya, jayAM nadI koIka vakhate rUdhira jevA jaLane vahana karatI heAya; tathA nimitta zivAya vRDhDhA uparathI rUdhira ane Trena vigerenI vRSTi thatI hAya, jayAM strIone mastaka rahita dhaDa utpanna thayuM hAya, tyAM dhAra duSkALa ane paracakranA upadrava sAthe catuSpadmanA nAza thAya. jyAM be mAthAM cAra kAna ane cAra netravALA bALaka utpanna thayeA haiAya tevA dezamAM paracakranu Agamana thAya. ane durbhikSa paDe ema sUcave che. ityAdi savistara jaNAvI dezamA guNanA upasa'hAra karatAM graMthakAra TukamAM sArAMza batAve che.~~ " upadrutaM vaira virodhamAri - svacakramukhyairnagarAdi yatsyAt / na yatra caityaM ca susAdhuyogo, na tatra dhImAn vidadhIta vAlam / U / ti karAmAM guI:// zabdArtha--je nagAdika zatru, virodha rAkhanAra, makkI ane svacakra vigerethI upadrava cukta hoya; ane jyAM jinamaMdira tathA sArA sAdhunA yoga na hoya tevA nagaratikamAM buddhimAna purUSa vAsa kare nahi // 9 // iti dazamo guNa: ... 103 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wApita A / che. 4 0 $ 0 * karI che 0 ekAdaza guNa varNana. dila hI te gRhasthane "niMdita kAryamAM pravRtti nahIM karavArUpa" agIyAramA guNanuM varNana kare che. navRtta nahiM"--vaLI deza, jAti, kula ane kALa vigerenI apekSAe je nidita kArya hoya tene gahita kahe che. tevA kAryamAM (dhamI purUSa) pravRtti karanAra na hoya, temAM dezagahita karma A pramANe che. saivIradezamAM kRSi karma ane lATa dezamAM madirA utpAdana karavAnI kriyA karavI tene dezagahita kahe che. brAhmaNane madirApAna karavuM tathA tala, luNa, lAkha ane leDhA vigereno vepAra kare e jAtinI apekSAe niMdita karma gaNAya che. tathA kuLanI apekSAe lukane madirApAna karavuM te kuLathI niMdita karma che. kALanI apekSAe brAhmaNane nidita karma A pramANe che - 'agnihotraM gavAlamnaM, saMnyAsaM panapaitRkam / devarAcca sutotpattiM, kalau paJca vivarjayet // 1 // zabdArtha -"hema, gAyane vadha, saMnyAsa, pUrvajone mAMsanA piMDa ane dIyarathI putranI utpatti karavI e pAMca kaliyugamAM (brAhmaNe) tyAga karela vaLI jJAnapUrvaka jina dharma aMgIkAra karanAra zrAvakoe paMdara karmadAnathI vepAra karavo, kALa vakhate ke rAtrie bhajana ane abhakSya vastunuM bhakSaNa karavuM vigere zrAvakene gahita karma kahevAya che. tevAM gahita karma karanAra zrAvakenAM bIjAM paNa dharmakAryo upahAsyane mATe thAya che. kahyuM che ke" anucitakAramnaH, prakRtivirodho balIyasA spardhA / pramadAjanavizvAso, mRtyujhArANi catvAri // 2 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNa varNana. 105 | zabdArtha--agya karmane AraMbha, prajAnI sAthe virodha, baLavAnanI sAthe spardhA ane strI jAtine vizvAsa A cAre mRtyunAM dvAra che. / 1 bhAvArtha--"gravikarmA je kArya pitAne ucita na hoya te kArya karavAno AraMbha kare te mRtyunA dvAra samAna che. jemake munipaNuM grahaNa karIne prANAtipAta, mRSAvAda, cerI, maithuna ane parigraha vigeremAM nimagna thavuM, relavagere vAhana dvArA prayANa karavuM, maMtra, jaMtra, taMtra auSadhi kAmaNa, kumaNa, vazIkaraNAdikanuM karavuM karAvavuM, ISa ahaMkArane vaza thaI pitAnA Atmika kartavyane bhUlI jaI dharmakAryane jalAMjalI ApI gRhasthane karavA egya kAryamAM gRhasthanI sAthe khaTapaTamAM utaravuM, ekanA pakSamAM ubhA rahI bIjAne parAjaya karavA prayAsa kare, pitAne kake kharo karavA lekenI khuzAmata karI pote dhArelA kAryane pAra pADavA niraMtara macyA rahevuM, uttama purU upara asatya AkSepo mukI temane jAheramAM halakA pADavA prayAsa kare, guNInA guNe upara dveSa dhAraNa karI tenI nIMdA karavAmAM macyA rahevuM, vIra rasanI puSTI karI zretAone pANI caDhAvavuM, vyAkhyAnamAM zRMgArAdika rasanuM piSaNa karI zrotAone tamaya banAvavA, strI vigerenI vikathA karI potAnA amUlya samayane gumAvI de, strIonA saMsargamAM AvavuM, jJAtinA jhagaDAomAM bhAga laI tanA phesalA ApavA, rAja virUddha kAryane uttejana ApavuM, ane potAnA ke paranA AtmAne uddhAra karavAnuM je mukhya kArya che tene bhUlI javuM vigere vigere kAryo munione anucita gaNAya che. temaja gRhasthoe paNa dravya kSetra kALa ane bhAvane vicAra karI pitAnI zakti joI jemAM kharekhara Atma lAbha samAelo hoya tevA ucita kAryamAM pravRtti karavI joIe. amuka vakhate amuka kArya anucita gaNAya che ane teja kArya amuka saMgomAM bIjI vakhate ucita thAya che, tethI amuka kAryo karatAM pahelAM AjubAjunA saMgane vicAra karI kAryone AraMbha kare. dharma virUddha, rAja virUddha, deza virUddha, ane leka virUddha vigere ane bIjA paNa A leka ane paralokane hAni pahoMcADanAra kAryone AraMbha karatAM pahelAM mana sAthe vicAra karavAmAM Ave to kaI vakhata paNa anucita kArya karavAno prasaMga Ave ja nahIM. A zivAyanAM gRhasthane bIjAM kyAM kAryo anucita che te graMthakAre judA judA guNAmAM prasaMgepAta jaNAvyAM che. tethI atre lakhyAM nathI. paNa anucita kArya AraMbha karanAra mRtyunA dvArane prApta thAya che te vAta dhyAnamAM rAkhI pitAnA ane bIjAnA AtmAnuM kalyANa jemAM samAyeluM hoya ane A bhava sabaMdhI tathA bhavAMtara sabaMdhI nAnA prakAranI viDaMbanA sahana na karavI paDe tevA ucita kAryamAM pravRtti karavI ane anucita kArcathI te dura ja rahevuM joIe. 14 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. prativi -prajA varganI sAthe virodha karavo te paNa dhama purUSane ucita nathI. kAraNa ke game teTalI sAvacetI chatAM paNa mANasa jAtanI bhula thayA zivAya rahetI nathI. kAraNa ke prANI mAtrane karmonI sAthe anAdino saMbaMdha che. ane tene laIne hamezAM bhula thavA saMbhava che. bIjA prANIo karatAM manuSya jAta vizeSa samaju che, te paNa anAdikAlanA abhyAsane laIne bhula thatAM vAra lAgatI nathI. zratadhare jevA mahA jJAnI purUSa jeo saMsAranI saMpUrNa asAratAne sArI rIte samaje che, ane tevA asAra saMsAthI mukta thavA ati tIvra upayogathI dharmakAryamAM pravRtti kare che. chatAM pramAdane vaza thaI teothI paNa bhula thaI jAya che. te alpanI bhula thAya temAM navAI jevuM nathI, tethI AvI vakhate prajA vargavidhI hovAthI teo AvI bhulane lAbha laIdhana, AbarU ane zarIrAphikane aDacaNa karavA cukatA nathI, tethI paNa vadhIne rAjA ane amaladAra varganA kAna bharI bhula karanArane kharAba karavA mATe banatI kozIsa karI kharAba kare che. mATe prajAvarga ke amuka samudAya sAthe virodha kare egya nathI. te virodha karanArane mRtyunuM dvAra samIpamAM che ema sArI rIte samajavuM. prajAvarga ke samudAyanI sAtheno virodha te dUra raho paNa eka vyaktinI sAthe paNa vaira virodha rAkhave ucita nathI. zAstranI dRSTie jotAM samarAditya jevA mahAtmAne eka pakSanA viredhane laIne keTaluM sahana karavuM paDyuM che. A prasiddha bInA prAye keIthI ajANa nathI, mATe virodha karatAM pahelAM AvA mahAtmA purUnAM caritre dhyAnamAM lAvI sarvathA virodha karatAM aTakavuM joIe, ane tema karavAthI saMsArIka ane dhArmika kAryamAM prajAvarga aDacaNa karatA thato nathI. valI spardhA-baLavAna sAthe hariphAI karavI te paNa yogya nathI. kadAca kaI kAraNane laIne harIphAI thaI jAya te nirbaLane pitAne bacAva karatAM ghaNI aDacaNa paDe che. tethI jANI joIne baLavAnanI sAthe harIphAI karavAthI dUra rahevuM ghaNuM sAruM che. ane je tema karavAmAM na Ave te pote nirbaLa chatAM baLavAna sAthe harIphAI karanArane mRtyunuM dvAra kAMI dUra nathI. jo ke manabaLa, vacanabaLa, kAyabaLa, jJAnabaLa, dhanabaLa, kuTuMbabaLa, ane rAjagaLa vigere baLa gaNAya che, te A badhAmAMthI je baLanI sAthe spaddha karIe temAM sAme mANasa vizeSa baLavAna hoya te pAchuM haThavuM paDe che. ane tenI sAthe virodha thAya che. kadI kaI mANasamAM zarIrabaLa vadhAre hoya ane dhanabaLa na hoya te ekAda vakhate te zarIrabaLathI dhanavAnane parAjya karI zake che. paNa pAchaLathI te parAbhavane badale levA dhanavAna pitAnA dhanabaLathI zarIrabaLavALAne bhADe rAkhI athavA te bIjI yukti karI tene parAbhava karatA cUkato nathI. mATe prathama te Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNa varNana. 107 keInI sAthe paNa spardhA karavI yogya nathI temAM paNa vizeSa hoya tenI sAthe te harIphAImAM utaravAthI ghaNuM khamavuM paDe che. kalAkAra vizvAsa --prAye strI vargane kadI paNa vizvAsa karavA gya nathI, kAraNake strI game tevI buddhizALI hoya te paNa tenuM manaH purUSanA jeTaluM gaMbhIra, vicArazILa ane sahanazILatAvALuM hovAno saMbhava cheDe che. tethI dhUrta purUSe temane anukULa lAlaca ApI hareka rIte phelAvI paTAvI tenA hRdayamAM rahelI gupta bInAne sahelAIthI meLavI zake che, temaja tenA upara thoDuM paNa zArIrika kaSTa AvI paDatAM pitAnA mana upara kAbu gumAvI de che ane pitAnA patine ke svajanane game teTalI hAnikAraka vAta hoya te paNa tevI vAtane pragaTa karavAmAM bIlakula vicAra karatI nathI. mATe ati gRhya vAta ke je pragaTa thavAthI pitAne gAmane ke dezane hAni thAya tevI athavA to jenAthI pitAnI AjIvikA cAlatI hoya tevA vepAra udyoganI gupta vAta strI pAse kadI paNa karavI egya nathI. upara jaNAvelI bInA ghaNe bhAge ghaNI strIone e svabhAva hovAthI atre lakhavAnI jarUra paDI che. nahIM te ItihAsika najare jotAM zILavatI ane ane padevI jevI aneka strIo pitAnA patine rAjakAryamAM salAha ApanArIo ane gaMbhIra, sahanazIla ane vicArazILa vigere uttama guNavALIo javAmAM Ave che. uparokta bAbata mATenA udAharaNo zAstrakAroe ghaNe ThekANe ApelAM che tethI tevAM udAharaNe atre lakhyAM nathI. uparokta gahita karmo prAye karI vivekI ane dharmanI gyatAvALA purUSo mATe che. paNa adhama mATe nathI. tene mATe kahyuM che ke - "paurohatyaM rajanicaritaM grAmaNItvaM niyogo, mAgapatyaM vitathavacanaM sAvivAdaH praannm| dharmiSaH khalajanaratiH prANinAM nirdayatvaM, mA pUrva ane parUpane sanmAntareDa"i mArU zabdArtha -purohitapaNuM, rAtrie (svecchAe ) bhramaNa, gAmanuM nAyakapaNuM, adhikArIpaNuM, maThanuM adhyakSapaNuM, asatya vacana, sAkSi ApavI, bIjAnuM anna khAvuM, dharma upara dveSa rAkha, durjana upara prema rAkhe ane prANuo upara nirdayatA rAkhavI e sarve he mahAdeva(ziva) mane dareka janmamAM prApta na thAo. mArA vaLI kharAba vepAra karanArane Azri keI sthaLe kahyuM che ke - Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrAddha guNa vivaraNa. ( hastau dAna vivarjitau zrutipuTau sArakhatako hiNau, cAbuJcitavittapUrNamudaraM garveNa tuDagaM ziraH / caH sAdhuvilokanena rahitaM pAdau na tIrthAdhvagau, bhrAtaH kukkara muJca muJca sahasA nindyasya nindyaM vapuH // 4 // | " adhikArAtri nirmAsairmAgapatyA trinirdinaiH / zIghraM narakavAJcchA cet dinamekaM purohitaH // 2 // daza zUnAsamazcakrI, daza cakrisamo dvijaH / vA dinasamA vesyA, rUA vezyAsama: nRpa; // 6 // " zabdA:-- dAnathI rahita be hAtha, zAsradnehI e kAna, rUsavatathI luMTelA dravye bharelu peTa, ahaMkArathI uMcu' thayelu mastaka, sAdhunA darzanathI parAkrmukha netrA, ane tIrtha tarapha gamana nahIM karanAra paga evA A hArA niMDhanIkamAM paNa niMdanIka zarIranA ekadama tyAga kara // 4 // " traNa mahInAnA adhikAra bhogavavAthI ane traNa divasa mahanuM adhyakSapaNu karavAthI durgAta thAya che. jo AthI paNa zIghra narkamAM javuM hoya te eka divasa purohita thA. // 5 // daza kasAi samAna eka kuMbhAra, daza kuMbhAra samAna eka lAla, daza kalAla samAna eka vesyA, ane duza vezyA samAna eka rAjA gaNAya che. // 6 // vaLI kahyuM che ke-- karttavyaM na karttavyaM prANaiH kaNThagatairapi / rtavyamaya varNavyuM, prANai: zanaiSi||3|| " zabdA... kaM sudhI prANa Ave tApaNa je karavA ceAgya nathI te karavu nahIM ane ka'4 sudhI prANa Ave tA paNa je karavA yogya che, te karavuja joie. // 7 // " bhAvA--prANie hamezAM peAtAnA karttavyanA vicAra karavA yAgya che. jema anyasthita citte sthAnanirNaya karyo zivAya gati karanAra karatAM, sthAnanA nirNaya karI te tarapha gati karanAra mANasa peAtAnA icchita sthAnane jaladI meLavI zake che. tevIja rIte huM kANu, mAre zuM karttavya che, deza kAla kayA che. sAnukULa ke pratikULa kANu che, tathA mahArU kattavya zuM che, mahArU kuLa ane jAti kevI che, kayuM kArya karavAthI mahArA AtmAne lAbha thaze ityAdi khALatAnA vicAra karI peAtAnuM karttavya nakkI kare che, Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNa varNana. 19 ane je pitAnA ArabhelA uttama kAryane prANute paNa tyAga karatA nathI temaja akartavyane paNa kaI prakAre aMgIkAra karatA nathI te potAnI dhArelI nema zIdhra pAra pADI zake che. hAla te kartavyane vicAra karyA sivAya ajJAnathI gatAnagatika pravRtti karavAmAM pitAnuM kartavya mAne che tethI kartavyane badale akartavyane kartavya samajI tene AraMbha karavAmAM Ave che, mATe potAnI dhArelI nema pAra pADI zaktA nathI; mATe pote AraMbhelA game tevA kAryane vaccamAMja mukI devuM paDe che ane tethI atebhraSTa tatabhraSTa thAya che. mATe kArya karatAM pahelAM upara batAvyA pramANe vicAra kare ane pachI AraMbhelA sArA kAryane prANAMta thatAM paNa te kAryane tyAga kare nahIM. tevI ja rIte pitAne, svajanane, dezane, jAti ane rAjane je ahitakArI kartavya heya tene kadI paNa aMgIkAra karavA prayAsa karavo nahIM. A ThekANe Arogya brijanuM udAharaNa A pramANe che.- uNi nagarImAM bAla avasthAthI ja ghaNA rogI hevAthI roga evA nAmathI prasiddha thaele eka brAhmaNa hatA. te samyakatva pUrvaka anuvrata vigere zrAvakanA zuddha AcArene pAlaNa karavAmAM tatpara hevAne laIne eka uttama zrAvaka hatuM. teNe roganA pratikAranI sAmagrI prApta thatI hatI te paNa teNe regane sahana karavAneja Azraya lIdhe ane vicAra karyo ke - "punarapi sahanIyo duHkhapAkastvayAyaM, na khalu navati nAzaH karmaNAM saMcitAnAm / iti saha gaNayitvA yadyadAyAti samyak , sadasaditi viveko'nyatra nUyaH kutaste // 7 // avazyameva loktavyaM kRtaM karma zunAzunam / nAgu phI jarma vAlpaTirAti iANA" zabdArtha he Atmana ! lhAre A du:khanA phaLanuM pariNAma bIjI vakhata paNa sahana karavAnuM che. kAraNa saMcita karelAM kamane kharekhara bhogavyA zivAya nAza thatuM nathI, tethI karmo sAthe che ema gaNune je je Apatti AvI paDe tene sArI rIte sahana kara. bIje ThekANe bIjI vAra he Atmana ! tane sadasahika kayAM maLavAne che. ? 8 kareluM zubha athavA te azubha karma avazya bhegavavuMja paDe che. kAraNa te karma bhegavyA sivAya kalpanI seMkaDo keTio thaI jAya te paNa nAza thatuM nathI. | 9 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrAddha guNa vivaraNa. evI rIte sahana karanAra te rega brijanI iMdra A pramANe prazaMsA karI "he A rega dvija mahAsa vALe che. jenI pAse reganA aneka pratyupakAro prApta thayelA che te paNa tenI upekSA karI roganI pIDAne sahana kare che " pachI A vAtanI zraddhA na thavAthI be devatAo vaidya thaI pRthvI upara AvI belyA ke "he rega brAhmaNa ! ame tene rogamAMthI mukta karIe paraMtu rAtrimAM madha, madirA, mAMsa ane mAkhaNane upabhega kare paDaze." evuM vaidyanuM kahevuM sAMbhaLI, sureMdrathI paNa adhika pratiSThAvALe rega brAhmaNa vicAra karavA lAge "kevaLa sAmAnya kuLamAM utpanna thaye hoya te paNa purUSane leka ane lakattaramAM niMdita karmane tyAga karavo teja pratichAne hetu che." kahyuM che ke-- " na kulaM vRttahInasya pramANamiti me matiH / antyeSvapi prajAtAnAM vRttameva viziSyate // 10 // " zabdArtha -"sA AcaraNathI rahita evA manuSyanuM kula uttama hoya te paNa tevuM kuLa kAMI pramANabhuta thatuM nathI ema mahAruM mAnavuM che. kemake caMDAlAdika jAtimAM utpanna thaelAnuM kuLa adhama che, te paNa tenuM AcaraNa sAruM hoya te te zreSTha gaNAya che. 10 " "vaLI brAhmaNa kuLamAM utpanna thaelAnI hArI te vAta ja zI ? temAM paNa vizeSe karI hamaNAM jainadharmane aMgIkAra karanAra mahArAthI A niMdita karma karavuM kema ucita gaNAya ? " vaLI kahyuM che ke -- " nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu, badamIH samAvizatu gacchatu vA yatheSTaM / adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA, nyAyyAtpathaH pravicananti padaM na dhIrAH // 11 // " zabdArtha - nItimAM nipuNa evA purUSa niMdA kare athavA to stuti kare, lakSmI IcchA pramANe gharamAM praveza kare athavA jAo ane Ajeja athavA te yugAMtaramAM maraNa thAo; paraMtu dhIra purUSe nyAya mArgathI eka pagaluM paNa calAyamAna thatA nathI 11 " upara pramANe vicAra karI rega brAhmaNa be bahe vidyA ! bIjA paNa pavitra evadhAthI rogane upAya icchatuM nathI te vaLI sarva leka ane zArathI niMdita ane dhamAM purUSone ayogya evAM A auSadhothI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNa varNana. mhAre zu prayojana che ?" vaLI kahyuM che ke-- " madye mAMse madhuni ca, navanIte takrato bahinIM / napadyante tripadyante, sasUkSmA nanturArAyaH // r // " saptagrAmeSu yatpApamagninA nasmasAtkRte / tadetajjAyate pApaM, madhuvinduprAt // 13 // >> yo dadAti madhu zrAddhe, mohito dharma lipsayA / sa yAti naravuM ghora. vAH satra kSampadaiH // 4 // zabdArtha:-- mitrA, mAMsa, madha, ane chAzathI judA karelA mAkhaNamAM sama evA jaMtuno samUha utpanna thAya che ane maraNa pAme che // 12 // agnithI sAta gAma khALatAM je pApa thAya teTaluM pApa madhanA eka biMdunA bhakSaNathI thAya che. / 13 / je purUSa dharmanI icchAe mAhita thayelA zrAddhamAM madha Ape che te purUSa lAlupa evA khAnArAonI sAthe dhAra narakamAM paDe che, // 14 // " ityAdi rogabrAhmaNa vedyAne kahe che, te te ane vedyAe rogabhrAhmaNanA svajanAne te strInA jaNAvI didhI ane teoe rAjAne jaNAvI. tethI svajana ane rAjAki samudAya bhegA thayA ane ane te rAgadvejane zAbrusa badhI vArtAlApe karI roganA upAya karavAmAM pravRtti karAvavA lAgyo. te A pramANe che:-- " zarIraM dharmasaMyuktaM rakSaNIyaM prayatnataH / zarIrASTravate dharma:, parvatasalila thathA | 5 | R 111 zabdArtha:-- dharma sahita zarIranuM prayatnathI rakSaNa karavu joie. kAraNake jo zarIranuM rakSaNa karavAmAM na Ave te jema parvata uparathI jaLa kharI jAya che tema zarIramAMthI dharma kharI jaze. // 5 // kharekhara zarIra dharmasAdhananuM eka mukhya kAraNa gaNAya che. vaLI kahyuM che ke-- " yasmin sarvajanInapInamahimA dharmaH pratiSThAGgato - yasmiMzcintitavastu siddhisukhada : so'rthaH samarthaH sthitaH / yasminkAmamahodayau zamarasIkArAnirAmodayau so'yaM sarvaguNAlaya vijayate piema: karaNDo dhiyAm // 16 // " Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNu. zabdArtha:- je zarIramAM sarva janAne hitakArI ane puSTa mahimAvALA dharma pratiSThAne pAmyA che, je zarIramAM manavAMcchita vastunI siddhinA sukhane ApanAra artha samarthapaNe rahelA che, ane je zarIramAM zamasa ane AkRtithI sAtAnA udayavALA kAma ane meAkSa rahelA che tevA sarva guNAnuM sthAna rUpa ane budhdhinA karaDI rUpa zarIra vijaya pAme che. // 16 // ', 112 evI rIte rAjA vigeree rAgabrAhmaNane kahevAmAM AvyuM te paNa te dharmamAM daDha heAvAthI zarIra vigerenI abhilASAne tyAga karI, meAkSanA sukhaneAja abhilASI thaye.. kahyuM che keH-- " nuM aAyurM ravo, saMntaraNIya tatraM navAM / maLaMti nivasanuM, pravacanamudra yuddA te" // 3 // " zabdArtha-- bhavya jIvone je sukha Aja che, te sukha AvatI kAle yAda karavA lAyaka thAya che. te kAraNathI paDita purUSa upadrava rahita mAkSasukhanI gaveSaNA kare che. // 17 // " bhAvArtha: naM pramudrAnio-je sukha bhavya prANIne Aja hAya che te sukha AvatI kAle mAtra sabhAravA rUpaja thAya che. eTale ke sukhane anubhava kiMcit mAtra AtmAne je kSaNe thAya che tenI bIjI kSaNe te anubhava naSTa thAya che. 5chIthI mAtra smRtine viSaya rahe che. jagatamAM sukha kahevAmAM Ave che te vastune laIne nathI paNa mananI mAnyatAne laIne che. jo vastune laIne sukha hAta teA te cirasthAI gaNAta. kAraNa ke vastunI amuka sthiti hAya che, teTalI sthitisudhI sukha kAyama rahevuM joIe, paraMtu tema dekhAtuM nathI. jayAre dezAMtarathI ghaNe kALe putrAdikanuM Agamana thAya che tyAre je AnaMda thAya che te AnaMda tyArapachInA samayamAM rahetA nathI jue ? putrarUpa harSanu kAraNa vidyamAna chatAM AnaMdamAM phera paDI jAya che. eTale ke AvI mAnyatAvALA sukhAmAM meha pAmavA jevuM nathI. kAraNa ke mAnyatAvALA sukhamAM sAMsArika upAdhIne laine te sukha duHkharUpa thai jAya che. mATe tattvAdikanA jANu evA paDita purUSA hamezAM avyAbAdha akSaya evA mekSa sukhanI IcchA rAkhe che. meAkSanu sukha avarNanIya che, vacanAtIta che, AtmAnA zuddha svabhAvarUpa che, ema anubhava thAya che. jyAre vibhAvane mukIne eka kSaNavAra paNa AtmAmAM ramaNutA thAya che, tyAre te jIvanamukta dazAnuM sukha ahIMyAM paNa anubhavAya che mATe vibhAva eTale pudgala ( viSaya ) jayasukha tevA sukhanI koI paNa prakAre IcchA dUra karI karmathI AcchAdita thaelA AtmAnA guNNAne gaTa karavA mATe Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNa varNana. 113 zAkta rItie hamezAM lakSa ApavuM. te pachI rega brAhmaNe zarIra ane arthanI pIDAnuM vRttAMta kahyuM ke" Apadarthe dhanaM rakedArAn rakeddhanairapi / grAma satata razi dhanairapi" ? | zabdArtha_ Apattine mATe dhananuM, dhanathI strIonuM ane dhana tathA strIothI AtmAnuM niraMtara rakSaNa karavuM. te 18 che. " bhAvArtha-sAthe dhana ta dharmanI sahAyathI tyAre dhananI prApti thAya che, tyAre mANasa dharma ane pitAnA kartavyane bhulI jAya che, ane vicAra kare che ke AvIja rIte dhananI prApti hamezAM thayAM karaze ema kalpanA karI prApta thayelA dhanane AMkha mIcIne vyaya kare che. vakhate lAbhane laIne prApta thaeluM saghaLuM dhana vyApAramAM rekI de che, tenuM pariNAma e Ave che ke, pitAnuM meLaveluM paNa dhana jatuM rahe che, ane pote ApattimAM AvI paDe che, tethI ApattinA bacAva mATe dhana kevI rIte vadhAravuM tathA tenI vyavasthA kevI rIte karavI vigere A zAsakAre piteja AgaLa jaNAvyuM che. atre eTaluM ja kahevuM basa thaze ke-bhaviSyakAlanI Apattine vicAra karI tene mATe AvakamAMthI amuka hisse avazya bacAvI rAkhavo joIe. pAna danaipi" je strI upara Apatti Ave te te vakhate dhanane vyaya karI strInuM rakSaNa karavuM joIe. A saMbaMdhamAM hAlamAM keTaleka ThekANe gerasamajane laIne ulaTe pracAra cAle che. eTale ke jeone saralatAthI kyA maLI zake che, teo pitAnI strI gAdikathI pIDAtI hoya, te paNa jevI joIe tevI sAravAra karavAmAM zithIla banI dhana vyaya karavAmAM kaMjusAI kare che, ane tethI pitAnA pati taraphanI bedarakArI I rega grasta strI hamezAM ciMtAtura banI jAya che, ane tenI samAdhI nAza pAme che. tethI tene A bhava zvasura pakSane anAdara jeI bedarUpa thAya che, tethI tenuM samAdhIthI maraNa thatuM nathI parabhava paNa prAye bagaDe che. te hareka rIte strI upara AvI paDatI ApattinuM nivAraNa karavA dhana vyaya upara lakSa nahIM ApatAM buddhimAna purUe tenA AtmAne zAnti maLe tevA upAyo javA joIe. * mAtra sAta phea AtmAnuM ahita na thAya tenI hamezAM kALajI 15 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrAddha guNavivaraNa. rAkhavI eTale ke strIne tathA dhanane pratibaMdha nahIM rAkhatAM ekate AtmAnuM hita thAya tevI pravRtti karavA udyakta thavuM. AtmAnuM rakSaNa thavAthI dhana ane strInuM te rakSaNa pitAnI meLe ja thaze. kAraNa ke dhana ane strI maLavI e puNyAdhina che, ane puNya karavuM te AtmAne AdhIna che, te je AtmAthI svarga ane mokSa banne sAdhI zakAya che, te AtmAnuM ahita dhana ane strI mATe thavA devuM yogya nathI. strInA viyegathI athavA dhanane ekadama nAza thavAthI jANe pite te rUpaja hoya nahIM! ema dhArI strI ane dhananI pAchaLa AtmahatyA karavA yuktA nathI, A ajJAnanuM kAraNa che. AtmA poteja strI ane dhanAdika meLavI zake che, te tenuM ahita AvA kAraNe thavA devuM e buddhimAna purUSenuM kAma nathI, mATe dhana ane strIne tyAgarvaka paNa saMyamAdika grahaNa karI AtmAnI unnati karavI yogya che, tema sarvathA na bane te dezaviratIpaNuM laIne paNa amuka aMze strI dhanAdikanA uparane meha e che karI AtmAnuM rakSaNa karavA pravRtti karavI ucita che. vaLI dhamI purUne zarIra dhana tulya che, ane AtmA zarIra tulya che, evI rIte thae te zarIranI pIDAnI upekSA karI AtmAnI rakSA karavI joIe. ItyAdi A pramANe te rega brAhmaNanuM pitAnI pratijJAmAM nizciLapaNuM jANavAmAM AvavAthI te banne dene mahAna harSa thaye. ahe! A brAhmaNa sAtvika purUSamAM zirAmaNI che, ane zake tenI sAcI prazaMsA karI che, e vicAra karI te pachI te bane dee pitAnuM svAbhAvika rUpe pragaTa karyuM ane zake karelI prazaMsA vigere, vRttAMta lekamAM prasiddha karyo, tathA devee tene sarva reganuM haraNa karyuM ane ratnathI tenuM ghara bharI dIdhuM. pachI sarva ThekANe te brAhmaNanuM Arogya dvija evuM nAma rUDhimAM AvyuM, ane te saMpUrNa puruSArtha (dharma, artha ane kAma)ne sAdhavAvALe thayo, ane dee pitAnA sthAna tarapha gamana karyuM. evI rIte nidita karmane tyAga karatAM bIjA manuSyane dharmamAM sthiratA thAya che, ane pitAnA AtmAnuM saMsArathI tAravuM kIrti, pratiSThA vigere guNe prApta thAya che, tathA niMdita karmanA tyAgathI anidita karma paNa teTaluM ja karavuM joIe ke jethI ane sukhI thavAya. kahyuM che ke - "mAlaiirizna , pUrve vathatAryuSA , - tanna, viSAtavya, acAne suvameva . divasenaiva tatkArya, yena rAtrau sukhInavet / tArthamadartilu sAta muvIraH " Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNu varNana. pUrve vayasi tatkAryaM, yena vRddhaH sukhIjavet / sarvavayasA ca takAryaM yena pretya sukhIjavet " // 21 // // rAjjA --. A mahInAe, eka divase, prathamanI avasthAe ane AyuSya karI manuSye tevuM kArya karavu joie ke ATha mahInAnI, eka divasanI, prathama vayanI ane AyuSyanI aMte sukhane pAme // 19 // divase tevu kArya karyuM ke jethI rAtrie sukhI thavAya. A mahInAmAM evuM kArya karavuM ke varSA - tumAM sukhI thavAya // 20 / prathama vayamAM evuM kAya karavu ke jethI vRddhAvasthAmAM mukhI thavAya sapUrNa vayathI evuM kArya karavu ke jethI paralokamAM sukhI thavAya // 23 // " 115 bhAvArtha-kArya karatAM pahelAM manuSya mAtre vicAra karavA joie ke A' kA ryaMnu phaLa bhaviSyamAM kevuM maLaze. Ama vicAra karyAMthI prAye akRtya thatAM nathI, vara virAdha thatA nathI ane jIvane bhaviSyamAM zAMti maLe che. vagara vicAre kArya karavAthI lAbhadAyI kAryathI paNa duHkha thAya che. kemake enuM pariNAma kayAre ane kevu' Avaze te anizcita hAya che, mATe kArya karatAM pahelAM vicAra karavAnA ke A kArya prAye ATalI mudatamAM purUM thaze. huM te karavA samartha chuM, dezakALAdi anukULa che. A kAryathI mane kAMi paNa upAdhI thaze nahIM. ema samajI kArya kare te divasanA karelA kAryathI rAtrie ciMtArahita hAvAthI nidrA AvavAmAM aDacaNa naDaze nahIM, temaja ATha mA samAM karelA kAryathI caturmAsamAM dha sAdhana vigere kriyAmAM vidma AvI paDaze nahIM. eja pramANe prathamanI avasthAmAM evuM kArya karavuM ke jethI vRddhAvasthAmAM dharmasAdhana karI zakAya, ane AkhI jIMdagI evI rIte vyatIta karavI joie ke jethI AgAmi bhavamAM sukhapUrvaka dharmanI prApti thAya. A hetuthI jenuM piraNAma thADA kALamAM samajAya tevu' na heAya evAM tathA khIjAnI sAthe virodha thAya tevAM kAryo kadi paNa karavAM nahIM. hamezAM cintA che te citA samAna che, evuM Aja graMthamAM kaDI AvyA chIe, mATe je kArya karavAthI cintA ubhI thAya ane haMmezAM citta udvigna rahe tevAM kArya dharmI purUSoe kizna karavAM nahIM. jemAM vastunI Apa le cheja nahIM, paNa kevaLa bhAva kha'DI dhananI Apa le karavAmAM Ave che, evA saTTA, sarata, jugAra vigerethI mana upara kharekharI asara thAya che, ane mana haMmezAM cintAtura rahe che, te AvA vepArathI jarUra virAma pAmavA. vaLI kharekharI vastunI Apa lenA vepAra paNa petAnI zakti uparAMta karavAthI cittane asamAdhI rahe che, ane vakhate naphAne badale nukasAna thai jAya che, teA gajA uparanA vepAra karavAthI paNa manuSya sukhI thatA nathI, Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrAddha guNa vivaraNa. mATe je kArya divase karavAthI rAtri sArI rIte sukhathI vyatIta karI zakAya tathA ATha mAsamAM karelA kAryathI catumasa sArI rIte nirvidhapUrvaka thaI zake, ane vRddhAvasthA tathA AgAmika bhava sudhare evAM kAryo karavA joIe. agIyAramAM guNane samApta karatAM thakAra dharmAdhikArI batAve che. "dezajAtikulagarhitakarmANyAdarAtpariharan gRhamedhI / Acara~zca tadarhitamArdharmakarmaNi navedadhikArI" // 1 // zabdArtha - hastha deza, jAti ane kaLathI niMdita karmone Adara pUrvaka tyAga karate ane Arya lAkethI aniMdita karmanuM AcaraNa karate dharma kAryamAM adhikArI thAya che. rati itima A samAsa | Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vana. dvAdaza guNa *& ve AvakanA pramANamAM kharca rAkhavArUpa bAramAguNunu vivaraNa kare che. tathA poSya varganuM poSaNa karavAmAM, peAtAnA khAvA pIvA vigerenA bhAgamAM ane deva tathA atithinA pUjana vigerenA prayojanathI dravyane kharca karavA tene vyaya kahe che. tathA khetI, pazune pAlaNa karavAnI vRtti, vepAra ane rAjAnI sevAthI utpanna thaele dravyanA lAbha tene bAya kahe che. te Avakane rItasara ba karatA gRhastha gRhasthadharmane yogya thAya che, arthAt je purUSa AvakanA pramANamAM kharca rAkhe che. te purUSa gRhastha dharmanI sanmukha thAya che. kahyuM che ke "lAkhociyAne, lAkhoviyoge, lAkhorniyaniddhitiyA" gRhastha nira'tara Avakane anusAra dAnamAM tathA bheAgamAM kharca kare ane Avakana anusAra nidhAnamAM sthApata kare, arthAt AvakanA traNa bhAga sarakhA karI dravyanI vyavasthA kare. ane keTalAeka Avakane dicata kharcanA cAra vibhAga karI vyavasthA karavAnu` kahe che. temAM nirdhana purUSonA kharcanA vibhAga A pramANe che. "pAramAyAnnidhi At, pAyuM cittAya royet / dhamAMnoLayo: vAtuM, pATa narsaapoSo // ? // yAdarddha niyuMjIta, dharme yadvAdhikaM tataH / zeSeNa zeSaM kurvIta. yatnatastuccha maidikam // 2 // yataH Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrAddha guNa vivaraNa. catvAro dhanadAyAdA, dharmacauryAgninUnRtaH / jyeSThe'pamAnite pusAM, harantyanye basAdhanam " // 3 // zabdA-nirdhana purUSa AvakamAMthI cethe bhAga nidhAnamAM sthApana kare ane cotho bhAga dravya upArjana karavA mATe vepAramAM reke, temaja ce bhAga dharma tathA pitAnA upabhegamAM kharca ane ethe bhAga piSya varganA piSaNamAM kharce 1 dhanavAna purUSane te kharca karavAne vibhAga A pramANe che. dhanavAna purUSa AvakamAMthI aDadho aDadha athavA te AvakathI adhika dharmamAM viniga kare ( kharace ) pachI zeSa rahelA dravyathI A leka saMbaMdhI bAkInAM tuccha kAryo yatanAthI kare che 2 | vaLI kahyuM che ke dharma, cAra, agni ane rAjA e cAra dravyanA bhAgIdAre che, temAMthI haTAbhAgIdAra dharmanuM apamAna thae te purUSanA dhanane cera, agni ane rAjA A traNa bhAgIdAre balAtakAre haraNa karI le che. 3 bhAvArtha-"pamAnidhi " dareka dhamIda athavA sukhI thavAnI IcchAvALA sAmAnya purUSe pitAnI AvakanA cAra bhAga karavA joIe ane temAMthI caturtheza dharmanA upagamAM vAparavuM, kAraNa ke dhana prApti hamezAM dharmathI thAya che. mATe je dharmathI dhananI prApti thaI che tevA dharmane sarvathI mukhya prANI sAmAnya pakSa vALA purUSe paNa AyatamAMthI ochAmAM ochA caturtheza dharma kAryamAM vyaya karavA cukavuM nahIM. Avakane ce bhAga vepAramAM roka tathA cALe bhAga sAcavI rAkhave. ane cothA bhAgathI svajana varganuM piSaNa karavuM AvI rIte je vartana karavAmAM Ave te cittanI samAdhIne bhaMga thavAne prasaMge koI paNa vakhate ghaNuM karIne AvatuM nathI. ane vyavahAra sArI rIte calAvI zakAya che. keTalIka vakhata Avakano vicAra karyA zivAya kharca karavAmAM Ave che, ane tethI thaelI dravyanI hAnIvaDe sArAM kuTuMba paNa chinnabhinna thaelAM joIe chIe. sAmAnya leke AvakanA pramANathI adhika kharaca kare, ane tethI temanI avasthA zocanIya thAya temAM kAMI navAI nathI. rAjAe paNa potAnA rAjyanI Avaka upara dhyAna ApyA zivAya pitAnI kIrti jAheramAM lAvavA potAnA gajA uparAMta dAnAdikamAM lakSmIne vyaya karI pitAnAM rAjyane gumAvI de che, ema ghaNAM udAharaNe zAstra daSTithI tathA ItihAsika najare jotAM mAlama paDe che, mATe Avakane anusAre kharaca karavAmAM upara jaNAvyA pramANe pravarti karavI. upara jaNAvelI bInA sAmAnya dhana vAlA mATe batAvI che paNa jenI pAse vizeSa samRddhi hoya ane AvakanuM sArU sAdhana hoya tene te AvakamAMthI aDadhe. aDadha dhana dharmamAM vyaya karavuM joIe, kAraNake bhaviSyanI ApattinA bacAva mATe Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza guNa varNana. 119 jenI pAse joIe teTaluM dhana che, ane Avaka paNa sArI che tethI bhaviSyanI Apattine saMbhava ghaNe bhAge cheDe rahe che tevA purUSe A bhavanI peThe Avate bhava paNa sukharUpa thAya tene mATe AvakamAMthI aDadho aDadha dhana dara varSe hIsAba karI dharma kAryamAM kharacavuM joIe tethI paNa koI avasare adhika kharaca kare te paNa tene aDacaNa AvI paDatI nathI. bAkI AlekanAM kAryo che tene avazeSa rahelA dhanathI yatna pUrvaka karavAM, vaLI kahyuM che ke-dunIyAmAM vagara kare dhananA cAra bhAgIdAra thaI jAya che. ane temAM je mukhya bhAgIdAra je dharma che, tenA upara durlakSa karavAmAM Ave te bAkI rahelA je traNa bhAgIdAre rAjA, cAra ane agni e prAye dhanavAnanI IcchA vinA paNa te dhanane balAtkArathI paNa nAza kare che, mATe dhanavAna purUe dharma upara vadhAre lakSa ApI temAM dhana kharacavA prayAsa kare joIe. je AvakanA pramANamAM kharaca karavAmAM na Ave te tene kRpaNutA rUpa padavInI prApti thAya che, ane kRpaNo te hameza piSaNa karavA lAyaka pitAnA AtmAne ThagI dravyaneja bheguM kare che, paraMtu te dravyathI dharmane upArjana karatuM nathI te ja kAraNathI kahyuM che ke - " neha loke nAnyaloke, na dharme nArthakAmayoH / nIpaje nAre, vArtha pati?" is zabdArtha-"kRpaNa purUSa AlekanA, parelekanA, dharmanA, artha tathA kAmanA, upakAranA kAryamAM ubhA rahetA nathI." I 4 II bhAvArtha...A saMbaMdhamAM sArA nivAsI eka kaDAkaDI suvarNanA mAlika eka kRpaNa zreSThInuM udAharaNa che te A pramANe che - ujajayinI nagarImAM vikama rAjA rAjya karate hate. eka vakhate rAjasabhAmAM naTee apUrva nATaka karyuM, te vakhate rAjasabhAmAM beThelA eka vALIAenane eka bIje bheTa ApyuM. te avasare naTee kahyuM ke, "eka gaNuM dAna ane sahasa gaNuM puNya." A vAkya zravaNa karI rAjAe puchayuM ke A kema saMbhave? tyAre naTee kahyuM ke- pAraka nagaramAM paNanA ghare jaIne juve. pachI ketuka jevAnI IcchAvALo rAjA pArAmAM gaye, tyAM leke pAse kRpaNunA gharanI pRcchA karI. lekee kahyuM ke, tenA gharane vegaLuM nAkhI tenuM nAma paNa laIza nahIM, Aja tane bhejana maLaze ke nahIM? tene paNa saMzaya che, ema kahI lekee tene tyAM jatAM aTakAvyuM te paNa rAjA tene ghera gaye, tyAM paNane deraDAM vaNavA vigere kharAba kAma karate ane Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrAddha guNa vivaraNa. tenI najIka rahIne rAjAe tenu bhAjana tathA AcchAdana( kapaDAM ) pramukha joI lIdhuM pachI sAya'kALe utAre karavAnI IcchAvALe ane mArgathI zramita thayeleA rAjA kaya ( kRpaNa ) nA gharanI najIkamAM dAna devAnI zraddhAvALA khallATa ( tALIo ) evu khIstuM nAma chejenuM evA govIMdanAmanA brAhmaNanI jhupaDImAM gayA, tyAM abhyAgatanI IcchA rAkhanAra govIMdaprAhmaNe rAjAne ucita sthAnamAM besADayA, ane govIMda rAjAnA thAkane dura karavAne arthe telanI yAcanA karavA mATe kAryanI pAse gayeA ane tela mAgyuM. paNa te ApatA nathI ghaNuM kahyuM tyAre telanA puNyanA cAthA bhAga mAgI lai eka karSanA cAthA bhAga (seALa mAsA) ghaNI muzkelIthI Apyu, te telathI rAjAnA zarIre mana karyuM ane uSNa jaLathI rAjAne snAna karAvyuM, te pachI Apasa ApasamAM AvavA vigerenuM kAraNa puchatAM rAjAegAdine sava vRttAMta kahI sabhaLAvyeA. gAvIde potAnA ghara AgaLa rahelA vaDa vRkSanI upara prathamanI piracayavALI devIne puchyu, eTale devIe kharI vAta kahI khatAvI. pachI geAvi de rAjAnI AgaLa A pramANe kahyuM. tane gAvALIyAnA " eka gaNu dAna ane sahasra gaNuM puNya " vacananA` nizcaya nava mahInAne aMte kAMti nagarImAM thaze. vaLI A rAtrInA pAchalA pehAre mhArU sarpanA dazathI mRtyu thaze ane atisAranA vyAdhithI kAryanuM paNa mRtyu thaze. A vAtane nirNaya karI tamAre krAMti nagarImAM Avavu` prabhAte teja pramANe anAva anya tethI gAvIMdanI kahelI vAta upara pratitivALA rAjA paNa keAi eka vananI aMdara jatAM tenA rUpathI parAdhIna thayelI kAi vyaMtarIthI sevA karAelA rAjAe nava mahInA pUrNa karyA pachI kAMti nagarI tarapha javAnI IcchAvALA te rAjAne devIe upADIne kAMtinagarI pAse mukI dIdheA, tyAM kAMti nagarInA daravAjAmAM praveza karatAM kAi daridra zrI pAtAnI khAlikAno tyAga karatI jovAmAM AvI. rAjAe puchyuM A zu ? te strIe kahyuM ke prathama paNa mhAre dugA evI sAtakanyAe che ane A AThamI kanyA thai tene tyAga karU chuM, A vAta sAMbhaLI dayALu vikrama rAjAe savA lAkha rUpIAnI kiMmatanI peAtAnI mudrikA ( vIMTI ) ApI te khAlikAnI rakSA karI, pachI rAjA nagarInI aMdara gayA. tyAM rAja mArgamAM paheA vagaDAvavAmAM AvatA hatA " rAjAne putra thayA. che te .stanapAna karatA natho ane khele che ke tame mane mitra karAve. e pramANe paDane sAMbhaLI vikrama rAjA paDahAne vagaDatAM aTakAvI rAjAnA mhelamAM rAjaputra pAse AvyA, te vakhate vikrama rAjAne joi bALaka Avye huM mitra vikrama ! padhArA tamArA sa Mdeha TaLI gayA ? cittamAM camatkAra ( Azcarya ) pAmelA rAjA paNa khelyuM. huM mitra bALaka ! je kahevAnu hAya te tame kaheA, bALake kahyuM ke huM govIMda brAhmaNa chuM. abhyAgata thayelA tamAne tela mardana karavAnA puNyathI huM kAMti nagarInA rAjAnA putra thayA chuM ane te caM Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza guNa varNana. 121 daridra strInI putrI paNe thaele che. teNe telanA cethA bhAganuM puNya mAMgI levAthI ane tamArUM tene darzana thavAthI tame tene savAlAkha rUpIyAnI kiMmatanI mudrikA arpaNa karI tethI teNIne jIvita prApta thayuM. A kAraNathI "eka gaNuM dAna ane sahastra gaNuM puNya" e vAkyane nizcaya thayo pachI te bALakane AliMgana karI haSita thaelo rAjA potAnA nagara tarapha cAlI nikaLe. evI rIte Avakane anusarI kharaca nahIM karanAra manuSyane lekamAM zebhA, kItti ane dhamanI prApti thatI nathI ane AgAmika kALamAM paNa kadayanI peThe sAruM pariNAma AvatuM nathI. kahyuM che ke tyAno guNa viravata, vitta tyAgavata gu .. parasparaviyukto tu, vittatyAgau vimambanA // 5 // " zabdArtha dravyavAna purUSane tyAga (dAna) hoya te te guNa che. ane dAna karavAvALA purUSane dravya hoya to te guNa che. dravya ane tyAga A bane Apasa ApasamAM judA hoya te e bannenI viDaMbanA thAya che. pa (arthAta dhanADhya dAtA na hoya ane dAtA dhanADhya na hoya te viDaMbanA zivAya bIjuM zuM che?). | dAtAne dUrathI ja dekhatAMnI sAthe varSARtunA meghanI peThe janasamUha ujajIvita (AnaMdita ) thAya che. vakhate vakhata dAnarUpa vRSTinI pravRtti karanAra dAtA jema maheTA hAthInI peThe nIca purUSethI parAbhava pAmatA nathI, temaja udAra manuSya dAnarUpa aMkuzathI kSaNavAramAM hAthInI mAphaka rAjAone vaza kare che, jema sUryane aMdhakAranAM pudagale parAbhava karI zakatAM nathI, tema dAtAne duja na manuSyanAM vacane parAbhava karI zakatAM nathI. tathA dAtA deza ane kALathI naSTa thayo hoya to paNa te vikramAditya vigerenI peThe avinAzI yazarU5 zarIrathI jANe? AgaLa kurAyamAna na hoya tema prakAze che. vadhAre kahevAthI zuM ? kahyuM che ke " saMpadi vipadi vivAde, dharme cArthe parArthasaGghaTaneM / devagurukRtyajAte sphuratyudAraH paraM loke // 6 // " zabdArtha A lekamAM udAra mANasa saMpattimAM, vipattimAM vivAdamAM dharmamAM ane arthamAM bIjAnA arthane sAdhavAmAM tathA deva ane gurU saMbaMdhI kArya prApta thatAM skurAyamAna thAya che. e 6 AthI Avakane anusAra kharaca karanAra thavuM joIe. je AvakathI anucita kharaca hoya che te kharaca jema rega zarIrane kaza karI saMpUrNa kAryamAM azakta bane nAvI de che, tema manuSyanA vaibhavarUpa sArane kRza karI purUSane saMpUrNa vyavasAyamAM asamartha banAvI de che, kahyuM che ke - 16 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNu vivaraNu. prAyavyayamanAloMcya, yastu vaizramaNAyateM / cireNaiva kAlena, so'tra vai zramaNAyate // 7 // " zabdA--je purUSa Avaka ane kharacatA vicAra karyA zivAya kuberabha'DArInA jevI AcaraNA kare che, te purUSa gheADAja vakhatamAM kharekhara A lAkamAM sAdhu jevA manI jAya che, 5 7 // 122 66 bhAvAAvaka ane kharacanA je purUSa! arAbara vicAra karatA nathI temane bahu sahana karavuM paDe che. keTalAeka peAtAnI AvakanA pramANathI, khIjAnI dekhAdekhIthI ane svArthIonI kheATI prazaMsAthI phulAi jai gajA uparAMta dAna de che. athavA bhegAdikamAM lakSmIne vyaya kare che ane tethI jyAre tenI pAsethI dhana ghaTI jAya che, tyAre te pote dAna levA ceAgya thai jAya che. mATe dAnabheAgAdyikamAM lakSmInA vyaya karavA te Avakane vicAra karI kalikAla sarvajJa zrI hemaca'drAcAya - nA pharamAna mujaba dravyanA vibhAga karI pachI ya karavA ucita che. mAtra dhana kharacI kIrtti sa`pAdana karavAthI kivA bhAga bhAgavavAthI A manuSyajanmanuM sAka thatuM nathI. dhana puNya pramANe maLe che. teA bIjAnI irSyA spardhA nakaratAM peTatAnI zakita anusAra dravyanA vyaya karave. zikata anusAra vyaya karanArane prAyaH cittanI samAdhI rahevAthI dhamadhyAnAdika karavAmAM vighna AvatuM nathI. AtmAnI uccatA ekAMta gajA uparAMta dravya kharacyA karatAM samabhAvamAM rahevAthI vizeSa thAya che. temaja kakSaya paNa dhyAnAdika karavAthI zIghra thai zake che. tethI ekAMta dravya kharacavAthIja dhama thAya che, ema mAnavuM ayAgya gaNAze. jemake trijagapUjya zrI tIrthaMkara bhagavAna eka varSa sudhI haMmezAM eka kroDa ane ATha lAkha sAnaiyAnuM dAna karatA hatA, chatAM paNa te dAna teozrIne sakala kama kSaya karavAmAM tathA saMpUrNa samAdhI meLavavAmAM sAdhanabhUta thayu nahIM, paNa kamane sapUrNa kSaya karavA mATe tathA kevaLajJAna utpanna karavA mATe AAra varSa sudhI ghAra tapasyA ane dhyAna karavAM paDyAM. kAi jIva dhama kAyaCmAM dhana kharacavAthI dhana maLaze, evI AzA rAkhI peAtAnA gajA uparAMta agara AvakanA sAdhana uparAMta dhana kharace che; te duHkhI thAya che. teNe bhAva pUrvaka dhama kAyamAM kharacelA dhananu phaLa kAMi jatuM nathI. paNa te phaLa aMtarAya karmanA udayathI tatkALa nahI maLavAthI ane peAtAnI pAsenA dravyanA vyaya thaI javAthI prApta thaelA drAridrane laine vakhate dhama uparathI paNa AsthA uDAvI nAkhe che. mATe zAstrakAra mahArAjAe je rIte dravyanA vyaya karavAnI AjJA pharamAvI che tenuM ulllaMdhana karavuM nahIM, ane zAstrakAranI AjJAnuM ulllaMdhana karanAra vakhate vaizramaNa ( kubera ) jevA hoya tApaNa peAtAnA gajA uparAMta kharaca karanAra vai maLAyate eTale kharekhara te sAdhu jevA thai jAya che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza guNa varNana. 123 vaLI lakSmI puNyane anusAre prApta thAya che. evo nizcaya karI kadI Avaka the hoya te paNa gharanA kharacamAM saMkeca karI puNya kamamAM kharaca karaja joIe. kAraNu thoDo paNa puNya kamamAM kharaca karavAmAM AvyuM hoya to te kALe karI eka koDa dravya jeTaluM thAya. jema zrI tejapAla maMtrinA ghara derAsaramAM traNa varSanA puNya kAyane kharaca chatrIsa hajAra rUpiyA pramANa thaye hatuM, te dravyathI maMtrIe bAulU gAmamAM jinamaMdira karAvyuM hatuM. have graMthakAra bAramA guNanI samApti karatAM dravyanA pramANamAM vyaya karanAra gRhasthane zuM phaLa thAya che te batAve che- evaM gRhasthoM vinavAnurUpaM, vyayaM vitanvan banate pratiSThAm / yazAMsi puNyaM sukhasaMpadazca, dharmArthakAmAnimatorusijham // 8 // zabdArtha-upara jaNAvyA pramANe vaibhavane anusAra kharaca karanAra gRhastha pratikA, yaza, puSya, sukha ane saMpattine meLave che. tathA dharma, artha ane kAmane abhimata mahaTI siddhine paNa meLave che. 8 pati dvArA guNa samAta ! Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( N AR trayodaza guNa varNana. UNetanyHDNEY ve kamathI prApta thaela vaibhavane anusAra veSa rAkhavArUpa teramA guNanuM varNana kare che. mAmA A %EO tamAmAnaAIHI tathA veSa eTale vastra alaMkAra vigere bhegya padArtho. vitta eTale vaibhava. upalakSaNathI, vaya, avasthA, deza, kALa, jAti, purUSa ane strI vigerene saMgraha tadanusAra eTale vaibhavanA sarakhe veSa dhAraNa karate gRhastha dhAmane adhikArI thAca che. je vaibhava vigerethI anucita veSa dhAraNa karavAmAM Ave te lekamAM upahAsyapaNAne, tuchapaNAne ane A anyAyI che evI zaMkA vigerenA denuM pAtra thAya che. kahyuM che ke" AtmavittAnumAnena, kAlaucityena srvdaa| kAryoM vastrAdizRGgAro, vysshcaanusaartH|| 1 // arthAdadhikanepathyo, veSahIno'dhikaM dhanI / azaktau vairakRt zaktairmahajhirupahasyate // 2 // na dhAryamuttamairjIrNa, vastraM ca na mliimsm| vinA raktotpalaM raktaM, puSpaM ca na kadAcana // 3 // AkAGkSannAtmano sadamI, vastrANi kusumAni ca / pAdatrANAni vAnyena, vidhRtAni na dhArayet // 4 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^^^^^^^ ^ ^ trada guNa varNana. 125 zabdArtha cUe niraMtara dravya, kALa ane avasthAne anusAre vasa vi. gerene zRMgAra karavuM joIe1dravyanA pramANuthI vadhAre sAre veSa rAkhanAra, vizeSa dhanavAna chatAM kharAba veSa rAkhanAra ane nirbaLa chatAM baLavAnanI sAthe vaira karanAra evA purUSane moTA purUSa upahAsya kare che . 2. tathA uttama purUSae kadIpaNu jIrNa ane malIna vasa dhAraNa karavuM nahIM. temaja lAla kamaLa zivAya bIjuM lAla puSpa dhAraNa karavuM nahI. 3. je purUSa pitAne mATe lakSmInI che. cchA rAkhatA hoya, te purUSa bIjAe dhAraNa karelAM vastra, puSo ane upAha,(5. garakhAM) dhAraNa kare nahI 4 athavA Avakane anusAra kharaca karanAra ane vaibhavane anusAra veSa dhAraNa karanAra dharmane adhikArI thAya che, ema bIje paNa artha thAya che. je mANasa A vaka chatAM paNatAthI kharaca karatuM nathI ane dravya hovA chatAM kharAba vamavigerene dhAraNa karanAra thAya che. tethI temAM niMdita thaelo tepurUSa dharmamAM paNa adhikArI thatuM nathI ane mammaNa zeThanI peThe kalezane bhAgI thAya che. tathA vaibhavane anusAra veSa kare chate paNa vizeSe karI devanI pUjAnA vakhate ane jina maMdira tathA dharmasthAnamAM javAnA vakhate niraMtara paherAtA veSathI adhika uttamottama viSa ane alaMkArane upabhega kare kahyuM che ke nirmaLa ane uttama veSa dhAraNa karanAra purUSa maMgaLa mUtti thAya che. tethI tevA prakAranA purUSane lakSmInI vRddhi thAya che, te A be zlokethI batAve che - zrImaGgalAt pranavati, prAgalyAcca pravarSate / dAdayAttu kurute mUlaM, sa~yyamAtpratitiSThati // 5 // ziraH sapuSpaM caraNau supUjito, nijAganAsevanamalpanojanam / anagnazAyitvamaparvamaithunaM, cirapranaSTAM zriyamAnayantyamI // 6 // | zabdArtha-lakSmI maMgala karavAthI prApta thAya che, buddhithI vRddhi pAme che, nipuNatAthI bhUla kare che ane IdrinA nigraha vigere niyamathI sthira thAya che. ghaNA puSpa sahita mastaka, sArA pUjelA caraNa svacI satiSa, kevuM bhejana,vasa sahita zayana ane parva divasamAM mithunane tyAga A sarve ghaNA kALathI naSTa thayelI la. mIne pAchI lAve che.6 A saMbaMdhamAM karNadevanuM vRttAMta A pramANe che karNadeva rAjAne deva pUjA vakhate agnithI elAM chetIyAM, caMdrAditya nAme kuMDaLe, pApa kSayaMkara nAme hAra ane zrI tilaka nAme bAjubaMdha vigere alakAra dhAraNa karyA sivAya devapUjA vidhi karavAmAM AvatuM nahIM. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrAddha guNa vivaraNa, have graMthakAra mahArAja upadezadvArA dharmane ekhya keNa hoya te batAvI teramA guNanI samApti kare che evaM vitanvan vinavAnusAriveSopacAraM ruciraM vivekI / svadharmazononnatikRd gRhastho, vizeSadhArhatayA vinAti // 7 // zAI-upara jaNAvyA pramANe je vivekI gRhastha manohara evA bhavane anusAra veSane vyavahAra kare che te purUSa potAnA dharmanI robhArUpe unnati karanAra thAya che. ane te vizeSa dharmanI pecatAne meLavI zebhAne pAme che. paNa rUti gorA che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthadaza guNa varNana. have kamathI prApta thaela "buddhinA ATha guNa meLavavArUpa ca. damAM guNanuM vivaraNa Arabhe che. tathA buddhinA ATha guNa che. te je puruSamAM hoya te puruSa dharma meLavavAne adhikArI thAya che. te ATha guNa A pramANe che. zuzruSA 1 zravaNaM z caiva, grahaNaM 3 dhAraNaM 4 tthaa| Uho e 'poho 6 'rthavijJAnaM, 7 tatvajJAnaM ca dhIguNAH // 1 // zuzruSA, zravaNa, grahaNa, dhAraNA, uhA, apohA, ajJAna ane tatvajJAna e buddhinA AThaguNe jANavA. 1 temAM sAMbhaLavAnI IcchA tene zuzruSA kahevAya che. zuzruSAnI IcchA zivAya zravaNAdika guNanI prApti nathI. 1 zravaNa eTale siddhAMtAdikanuM sAMbhaLavuM. A sAMbhaLavuM mahetA guNanA sagane mATe thAya che. 2 tene mATe kahyuM che ke kSArAmjastyAgato yat, mdhurodkyogtH| bIjaM prarohamAdatte, tachattatvazruternaraH // 2 // kArAmnastulya iha ca, bhavayogo'khiso mtH| madhuroMdakayogena, samA tattvazrutiH smRtA // 3 // khArA jaLane tyAga thavAthI ane mIThA jaLano saMga maLavAthI jema bIja aMkurane dhAraNa kare che tevI rIte tatvanuM zravaNa karavAthI purUSa doSane tyAga karI guNane grahaNa kare che. 2 ahiM saMsArane saMpUrNa saMga khArA jaLanA samAna mAnya che, ane tatvanuM sAMbhaLavuM tene mIThA jaLanA samAna karyuM che. 3 sAMbhaLavA pUrvaka Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrAddha guNu vivaraNa. zAstrAnuM upAdAna karavuM te grahaNa kahevAya che. 3 grahaNa karelAM zAstrane smRtimAM rAkhavAM tene dhAraNA kahe che. 4 jANelA padArthanu avalakhana karI tevA prakAranA bIjA padArthImAM vyAsi vigerenA vitarka karavA tene uhA kahe che. 5 anumAna ane ukita ( kathana ) vaDe virUddha evA hiMsAdika padAthathI pApa lAge che. ema jANavAthI pAchA haThavuM tene apeAha kahe che. 6 athavA sAmAnya jJAnane uhu kahe che ane vizeSa jJAnane apeAha kahe che. uhApeAhanA yAgathI ajJAna, saMzaya ane viparItatAnA tyAga karavAthI je jJAna thAya tene atha vijJAna kahe che. cha uhApohA ane artha vijJAnathI vizuddha ( niLa ) eTale A pramANe ja che. evA ni zcaya tene tatvajJAna kahe che. 8A buddhinA ATha guNNA yathA saMbhava jANavA. A zuzruSA vigerethI buddhinA utkaSavALA purUSa niraMtara vicAra pUrvaka pravRtti karanAra hAya te kadipaNa akalyANane prApta thatA nathI. paratu sapUrNa dhama ane vyavahAranA paramAnA vicAra karavAmAM tatpara thAya che. kahyuM che ke-- buddhiju Aloya, dhammANaM javAdi parisuddhaM / joga ttamappaNocciya. aNubaMdhaM caiva janteAM // 4 // buddhimAna purUSa dravya, kSetra, kALa ane bhAvarUpa upAdhithI niLa evA dharmasthAnanA tathA peAtAnA ceAgyapaNAnA ane uttasattara phaLarUpa anukha dhane paNa mhoTA prayatnathI vicAra kare che. 4 uparanI gAthAnI vyAkhyA A pramANe che. buddhinA upalakSaNathI buddhinA guNavALA purUSa, dravya, kSetra, kALa ane bhAva evAM vizeSaNArUpa upAdhithI doSarahita evA dharmasthAnanI temaja potAnA AtmAnI cAgyatAno paNa vicAra kare. ekalA dharmasthAnanIja AlocanA kare che ema nahI e nA zabdano atha che. jema ke kayA dharmasthAnane huM yogya chuM. tene mATe kahyuM che ke ---- ruMH vhAla; jAni mitrALa. joDherA jo vyayamo / kazcAdaM kA ca me zakti, riti cintyaM muhurmuhuH // 5 // // kayA kALa varte che ? koNa mitra che ? kayA deza che? khaca ane Avaka kayAM che ? hu* kANu chuM ? ane mhArI zakata zI che ? evI rIte vAravAra ciMtanavuM 5 tevIja rIte uttarAttara phaLarUpa anuSadha ( phaLasAdhana ) nA mhoTA prayatnathI vicAra kare che. ahi kriyApadanA chellA padanI sAthe saMbaMdha karyA che. vaLI kahyuM che ke-bunshy jahAvisayaM savvaM dhammaMti etyudAharaNaM / vevaghnayapari, naTujunuM gaLathAyami // k|| " Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturda za guNu vaNuM na. 129 medha karavAne iskela evA sa dharmAdika vastunA Adha thAya che. te badha jANavAne ahIMyA vedAbhyAsanI parIkSAmAMnA be chAtrAnu bakarAne mAravA viSe udAharaNa che. upalI gAthAnI vyAkhyA A pramANe che.--dha karavAne Icchela evA sarva dharmAdika vastune, viparIta vigere doSanA tyAgapUrvaka bedha thAya che. samyak ane tenAthI viparita asamyak dhane viSe vedAbhyAsanI parIkSAmAMnA nArada ane parvata nAmanA be chAtrAnuM udAharaNa che. te A pramANe:-- zuktimatI nAme nagarImAM kSIraka aka nAmanA upAdhyAya pAse vasu, pavata ane nArada A traNa chAtro vedonA abhyAsa karatA hatA. eka vakhate e jaina munie bhikSA levA mATe kSIrakada eka upAdhyAyanA ghare AvyA. tyAM abhyAsa karatA chAtrAne joI te be muniemAMthI eka jJAnI munie bIjA muni pratye kahyuM ke, A traNa vidyArthiomAMthI vasu che, te rAjA thaze ane A be brAhmaNa chAtrAmAMthI eka narakamAM ane bIjo svage jaze. evI muninI A vArtAne koi ThekANe paTAMtara rahelA upAdhyAye sAMbhaLI lIdhI. pachI ciMtAyukata evA kSIrakada'khaka upAdhyAye te chAtrAnI parIkSA karavAnA prAra'bha karyAM. koika vakhate lAkhanA rasathI bhareluM khakarAtuM cAmaDuM akarAnI AkRti jevu karI kRSNapakSanI AThamanI rAtrie upAdhyAye parvatane elAvIne Apyu... ane kahyuM ke A bakarAne tyAre tevI jagAmAM mArI nAMkhavA ke jyAM kAipaNa tene joi zake nahi. Ama karavAthI veda sAMbhaLavAnI cAgyatA thAya che. pachI te makarAne upADIne gupta pradezamAM gayA ane vicAra vagaranA te pava te tene mArI nAMkhyA. te pachI khakarAnA zarIramAMthI nikaLelA lAkhanA rasathI bhijAele parvata A rUdhira che, ema mAnI sareovaramAM snAna karI gurUpAse AvyA ane gurUne A vRttAMta nivedana karI dIdhA. pachI tenA pitA kSIraka baka upAdhyAye tenekahyuM ke vhe' e bakarAne kema mAryAM? kAraNa ke sava ThekANe pharanArA tiyA bhaka devatAo ane AkAzamAM tArAe jIve che ane tene tuM pAte paNa jotA hatA. tyAre tuM kema kahe che ke kAi na jAve tevI rIte A makarAne mArI nAMkhyA che. ahA ? hArI kevI mUDhatA che ? pachI kRSNapakSanI caturdazInA divase .pUrvokata vidhie nAradane bakarA mAravA vigerenuM kahevAmAM AvyuM. eTale nArada paNa gurUnA vAkayane bahumAna karatA vana ane bhuvana vigere je je sthAnamAM jAya che, tyAM tyAM A nArada vanaspati ane devatAo jIve che; ema jANI teNe vicAra karyAM ke koIpaNa evuM sthAna nathI ke koine koi na dekhI zake, tethI kharekhara A bakarAne mAravAnI gurUnI AjJAja nathI, ema dhArI zurUpAse AvI tene pAtAnA AtmAnI sava pariNatinu nivedana karI dIdhuM. pachI upAdhyAya tenI sArI ane ucita buddhithI saMtoSane prApta thayA ane kahyuM keH-- '' Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrAddha guNa vivaraNa. nadIrito'rthaH pazunApi gRhyate, hyaashcnaagaashcvhntinoditaaH| anuktamapyUhati paeikatojanaH, paregitajJAnaphanA hi buddhyH|7| preraNA karI belA ane pazu paNa grahaNa kare che. arthAta samaje che. ane preraNA karAelA a tathA hastio cAle che. paraMtu paMDita purUSa te kathana nahI karAelA arthane paNa vitakathI grahaNa kare che. kAraNake buddhi te bIjAnA abhiprAyane jaNAvanAra zarIranI ceSTArUpa iMgita jJAnanA phaLavALI hoya che. keLA pachI upAdhyAye nAradane kahyuM ke A bInA keIne jaNAvavI nahIM. te pachI patine vedanuM zravaNa karatAM aTakAvyuM ane nArada ucita buddhivALe che, ema jANuM tene veda sAMbhaLavAnI AjJA ApI. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA je buddhiyukta hoya te dharmane cagya thAya che. ema batAve che- icchaM pumartheSu vizudhabuddhi, guNaiH sametaH suvicArasAram / pravarttamAno banate nijArtha, siddhiM jano dharmarasocitatvam // // iticaturdazaH upara jaNAvyA pramANe nirdoSa evI buddhinA guNothI yukta tathA dharma, artha, kAma ane mokSarUpa purUSArthane viSe pravRtti karanAra purUSa sArA vicAranA sArabhUta evI pitAnA arthanI siddhine ane dhamarUpa rasanI gyatAne prApta kare che. 8 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMdaramA guNaY vivaraNa. ( zrAvakanA pAMtrIza guNa paikI cadamA guNanuM varNana purUM karI krama prApta "niraMtara karatakaphajanma dharmane zravaNa karavArUpa" paMdaramA guNanuM vivaraNa karavAne prAraMbha kare che. tathA hamezAM unnati ane mokSanAM kAraNabhUta evA dhamane zravaNa karate gRhastha zrAvakadharmane gya thAya che. tathA pratidina dharma sAMbhaLavAmAM tatpara rahenAre purUSa mananA khedane dUra karavAmAM samartha thAya che. tene mATe kahyuM che ke - kAntamiho (apo) prati khedaM, taptaM nirvAti budhyate khedaM (mUda) sthiratAmeti vyAkula, mupayukta sunASitaM cetaH // 1 // bhAvArtha-sArA kathanamAM upayogavALuM mana zramita thaelAnA bhedane dUra kare che, paritApa pAmelAne zAMta kare che, mUDha thaelAne baMdha kare che ane Akula thaelAne sthira kare che. 1 hamezAM dhamanuM zravaNa karavuM e uttarottara guNanI prAptinuM sAdhana hovAthI pradhAna che. ekalA A zravaNa guNathI buddhinA guNa mAMhele zravaNa guNa jude che, vaLI niraMtara dhama sAMbhaLavAne abhAva thatAM prApta thaele paNa dhama maNikAra zreNInI peThe cAlyA jAya che. te maNikAra zreSThInuM udAharaNa ApramANe che - eka vakhate rAjagRhi nagaramAM zrI mahAvIra svAmI bhagavAn padhAryA hatA, te vakhate tyAM saidhama devalokano rahevAsI ane cAra hajAra sAmAnika devatAothI parivarele durAMka nAmA deva sUryAla devanI peThe bhagavAn mahAvIra svAmInI AgaLa batrIza prakAranAM nATako karI pitAnA sthAna pratye cAlyo gayo. te pachI zrI autamasvAmIe bhagavAn mahAvIrasvAmIne puchayuM ke he bhagavan ? durAMka deve ATalI badhI Rddhi kayA puNyathI prApta karI? A prazna thatAM bhagavAn mahAvIra svAmIe javAba Ape ke, Aja nagaramAM heTI ruddhivALe maNikAra nAme Ibhya rahetuM hatuM. teNe eka vakhate hArA mukhathI dhama zravaNa karI, dhamane aMgI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrAddha guNa vivaraNa. kAra karyo hate ane te dhamane ghaNuM kALasudhI pALe, paraMtu tevA prakAranA dharmopadezaka sAdhu pAse dhamanuM zravaNa nahI karavAthI te micyA buddhivALe thaye. eka vakhate griSma RtumAM teNe aThama karI traNa divasane paiSadha karyo hate. trIjA divasanI rAtrimAM tRSAthI pIDita thae ane AdhyAnane prApta thaele te zeThIco vicAra karavA lAge ke je purUSe vApI, kupa vigerene karAve che, te purUSaneja dhanya che. huM paNa prAtaHkALe eka vAvaDIne karAvIza. ItyAdiciMtavana karI prAtaHkALe aThamanuM pAraNuM karI preNika rAjAnA AdezathI vaibhAragirinI samIpamAM teNe eka vAvaDI karAvI ane tenI cAre dizAomAM bhojanazALA, maTha ane devAlaya sahita udyAne karAvyAM. pachI dhamane tyAga karanArA te zeThIyAne saLa heTA rego utpanna thayA. tenI pIDAthI dudhdhana karI te mRtyu pAmyuM ane teja vapikAmAM deDako thaye. vApikAne jotAM ja tene jAtismaraNa jJAna thayuM, te jAtismaraNa jJAnathI pite dharmanI virAdhanA karI hatI tenuM A phaLa che ema tenA jANavAmAM AvatAM tene vairAgya thaze. havethI hAra chaTha tapa kare ane tenA pAraNAmAM vAvIne kinAre raheluM nirdoSa lokenA snAnanuM jaLa tathA mRttikAdikanuM bhakSaNa karavuM e abhigraha dhAraNa karyo. A arasAmAM vApikAnI aMdara prApta thaelA leke paraspara vArtAlApa kare che ke Aje bhagavAna mahAvIrasvAmI padhAryA che. temane vaMdana karavA jaIzuM evI janektine zravaNa karI te deDake mane vaMdana karavA mATe tyAMthI nIkaLe. rastAmAM cAlatAM zreNika rAjAnA ghaDAnA khurathI cagadAImaraNa pAmI, deva thayela che. tyAMthI cyavI mahAvidehamAM manuSya thaImekSamAM jaze. upara jaNAvyA pramANe he gautama? hamezAM dharmanuM zravaNa nahI karavAthI utpanna thaelA vipAkane jANuM, niraMtara dhamanuM zravaNa karavAmAM tatpara thavuM joIe. kahyuM che ke - paramAgama sussUsA, aNurAja dhammasAhaNe paramo / jiNaguru veyAvacce, niyamo samattatriMgAI // 2 // paramAgama eTale dvAdazAMgIrUpa siddhAMta tene sAMbhaLavAnI IcchA, paramAgamanuM zravaNa kya zivAya samiti ane vivekAdikanA guNano samUha prApta thatuM nathI. 1 tathA dharmasAdhanane viSe utkRSTa anurAga ane jinezvara bhagavAna temaja gurUnI vaiiyAvacca karavAno niyama A traNa samyakatva prAptinA liMge che. tene mATe haribhadrAcArya mahArAje kahyuM che ke - dArAnnastyAgato yat, madhurodakayogataH bIjaMprarohamAdatte, tattatvazrutenaraH // 3 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMdaramA guNanuM varNana. 133 kSArAmnastulya zva ca, navayogo'khilomataH / madhurodaka yogena, samA tatva zrutiH smRtA // 4 // vAjA thatA roSa, tirasulyA hatAM tA annAve'syAH zrutaM vyartha, masirAvani kUpavat // 5 // khArA jaLane tyAga thavAthI ane madhura jaLane savega maLavAthI jema bIja aMkurane dhAraNa kare che, tema tatvanuM zravaNa karavAthI purUSa mithyAtvane tyAga karI samyakatvane grahaNa kare che. 3 ahiM saMsArane saMpUrNa saMga khArA jaLanI samAna mAne che ane tattvanuM zravaNa karavuM tene mIThA jaLanA samAna kahyuM che. 4 A zruti bodharUpa jaLanA pravAhanI sirA samAna che. te saMpurUSone mAnya che. tattva kRtinA abhAve sirA vinAnI pRthvImAM kupanI peThe te zrutajJAna nakAmuM che. 5 Iti zuzruSAnuM lakSaNa A pramANe che - taruNo suhI viyako, rAgI piya paNa iNI juo solN| zva jaha suragIyaM, ta hiyA samaya sussUsA // 6 // vaivana avasthAvALe, niraMtara sukhI, nipuNa vajAdi rAgane jANa ane vahAlI prANapriyAthI yukta e kaI paNa purUSa jema devatAnA gItane zravaNa karavAnI icchA rAkhe che, tenAthI paNa adhika jainAgamane zravaNa karanAranI icchAvALe hoya. 6 suMdara dhamarUpa guNanA samUhamAM atizaya ramaNa karanArI cittanI vRttivALA sudarzana zreNI A ThekANe udAharaNamAM mukavA. te sudarzana zreSThIne vRttAMta A pramANe che - magadha dezamAM rAjagRha nAme pradhAna nagara hatuM. te nagaramAM prajAnuM pAlana karavAmAM atizaya IcchAvALe zreNika nAme rAjA rAjya karatA hatA. jenA zuddha samyakatvane pAlana karavAnuM traNa jagatane viSe vidvAna bIjAne samyakatvanI vRddhine mATe daSTAMta ApatA hatA. te nagaramAM arjuna nAme eka mALI vasate hate. tene rUpanI saMpatti vaDe prazaMsA karavA lAyaka baMdhumatI nAme bhAryA hatI. te ajuna mALI nagaranA udyAnamAM rahelA ane prAtIhAya yukta mudrapANi nAme yakSanuM himezAM puSpanA samUhathI pUjana karato hato. eka divase te nagaramAM ANaMdanA sAgararUpa ane cittanA utsAhavALA nagaranA leke kaIka sArA mahotsavano prAraMbha kare che. te prAtaHkALe mhArAM puSpo ghaNAM meMghA thaze e vicAra karI te ajuna mALI potAnI bhAryAnI sAthe puSpanA bagIcAmAM gaye. tyAM puSpanA samU Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrAddha guNa vivaraNa. hithI karaMDIyAne bharI sAyaMkALe vAsa karavAnI IcchAthI te ajuna mALI yakSanA maMdiramAM AvyuM. A vakhate kaI duSTa hadayavALA cha goThIlA purUSoe vicAra karyo ke ApaNe A mALIne bAMdhI tenI bhAryAne tenA dekhatAM IcchA pramANe bhogavIe. ema vicAra karI yakSanA maMdiramAM prathamathI ja koI gupta pradezamAM teo saMtAI rahyA hatA. ajuna mALI yakSanA maMdiramAM praveza karI kSaNa vAra ekacittavALa thaI niHzaMkapaNe jeTalAmAM yakSanI pUjA karavAmAM tatpara thAya che teTalAmAM te cha geThIlA purUSoe bahAra nikaLI ekadama te mALIne daDha baMdhanathI bAMdhI lIdho ane tenA dekhatAM tenI bhAryA sAthe svecchAthI teo bhegabhegavavA lAgyA. tevA prakAranA te A kAryane joI roSathI bhayaMkara banele ajuna mALI maMtrathI baMdhAelA sarpanI peThe prahAra karavAne asamartha hato. tene mATe kahyuM che ke - pitRghAtAdi muHkhAni, sahante banino'pi hi / priyA gharSaNa ukhaM, ro'pi na titikSati // 7 // bhAvArtha-balavAna purUSe paNa pitA pramukhanA ghAtanA duHkhane sahana kare che, paratuM potAnI bhAryAnA parAbhavathI thaelA duHkhane raMka mANasa paNa sahana karI zakato nathI. 7 pachI te arjuna mALI durvacanathI yakSane A pramANe upAlaMbha devA lAgyuM ke he yakSa? kharekhara tuM pASaNane ja che, paraMtu khare devatA nathI. jo tuM khare devatA hatA te hArA dekhatAM A pApI ane adhama gaThIAe hArA maMdiramAM je mukhathI paNa na kahI zakAya tevuM apakRtya kare che, te kema karI zake? he yakSa ? jo hAre keI paNa jAgrata prabhAva-atizaya hota te A pramANe mhArA pUjakanI viDaMbanA kema kare? A pramANe tenAM vacana sAMbhaLI kepanA ATopathI vikALa thaele yakSa te mALInA zarIramAM praveza karI ekadama kAcA taMtunI peThe tenA baMdhanane teDI nAMkhI yakSe leDhAnA murane ugAmI strInI sAthe te cha gaThiAone cUrNanI peThe cUrNa karI nAMkhyA. te divasathI laIne reSAtura thaele te yakSa nagaranI bahAra bIjA cha purUSa ane eka strI maLI ekaMdara sAta manuSyane niraMtara mArI nAMkhe che. tene A vRttAMta pRthivIpati zreNika rAjAnA jANavAmAM AvyAthI nagaranA lekene paToSaNuM pUrvaka A pramANe nivAraNa karyA ke jyAM sudhI arjuna mALIe sAta manuSyane vinAza na karyo hoya tyAM sudhI nagarathI bahAra keIe nikaLavuM nahIM. je divase te nagaranA udyAnamAM prANIone jIvADavAnA vaibhavavALA zrI vaddhamAnasvAmI padhAryA, te divase jinezvaranA Agamanane jANatAM chatAM ajunamALInA bhayathI te udyAnamAM kaI paNa purUSa Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padaramAM guNanuM varNana. 135 bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana karavA mATe javAnI IcchA karatuM nathI. A tarapha te nagaramAM ati zuddha samyakatvavAna ane nibhimAnI sudarzana nAme zreSThI rahe. hite. te zreSThI bhagavAna mahAvIrasvAmIne vacanAmRtanuM pAna karavAnI IcchAvALe hate, tethI te zreSThIe pitAnA mAtA pitAne bhagavaMtane vaMdana karavA nimitte javAnI vijJapti karI; arthAt tyAM javAnI AjJA mAMgI. pachI tenA mAtA pitAe kahyuM ke he vatsa? hAla te mArgamAM jatAM tene ajuna mALIe karele mahAna upasarga thaze. tethI he vatsa? Aje tuM ahiM rahIne ja jinanAyakane vaMdana kare ane pUrve zravaNa karelI bhagavAnanI dezanAnI bhAvanA bhAva. pachI sudazane pitAnA mAtA pitAne kahyuM ke jagadgurU mahAvIrasvAmI ahiM Ave chate temane vaMdana karyA zivAya bhojana karavuM te paNa yogya nathI. mane arjuna mALIne karela upasarga paNa nahIM thAya, kAraNa ke jinezvaranuM dhyAna karanArAone kadi paNa vidane prApta thatAM nathI. tene mATe kahyuM che ke - upasargAH vayaMyAnti, bidyante vighnavadanayaH / manaH prasannatAmeti pUjyamAne jinezvare // 7 savvetAha pasabA, sumiNA sanaNA gahAya nakhattA / tijayaNa maMgala nitayaM, diyaeNa jiNaM vahaM tassa // e jinezvaranI pUjA karatAM upasargo nAza pAme che. vinarUpa velaDIo chedAI jAya che. ane mana prasannatAne pAme che. 8 je purUSa traNa jagatanAM maMgaLanA sthAnarUpa evA jinezvara bhagavAnane potAnA hRdayamAM dhAraNa kare che, te purUSane sava svapna, zakune, graho ane nakSatra prazasta thaI jAya che. 9 A pramANe pitAnA mAtA pitAne jainAgamanAM vacane saMbhaLAvI ane pite jainAgamane sAMbhaLavAnI IcchAmAM utsuka hRdayavALe te sudarzana zreNI jagatanuM vAtsalya karanAra evA bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana karavA mATe gaye. evAmAM te bhAgamAM cAlatuM hatuM, tevAmAM ajunamALI pote mudrane ugAmI yamarAjAnI peThe tenA sanmukha AvyuM, tene tevI rIte Avate jaI sudarzana zreSThI jinezvaranA dhyAnamAM tatpara thaI teja ThekANe kAtsaga karI ubhuM rahyuM. te vakhate te parameSThI mahAmaMtranA jApathI asahAtejavALA ane vistAyukata dharyavALAte sudarzana zreSThIne parAbhava karavAne asamartha thaele, roSa rahita thaele ane bhaya pAmele yakSa pitAnA mukarane grahaNa karI, eka dama ajuna mALInA zarIrane tyAga karI potAnA sthAna pratye cAlyA gaye. tenAthI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrAddha guNa vivaraNa mukata thaele te mALI chedAelA vRkSanI peThe bhUmi upara paDI gaye. kSaNavAramAM caitanya AvyuM. eTale pitAnI AgaLa ubhA rahelA sudarzanane je te ajunamALIe sudarzanane puchyuM ke tame koNa che ? ane kayAM jAo cho ? tyAre sudarzana tenA kaNane amRta jevI priya lAge tevI vANI bolyA. huM zramaNe pAsaka chuM ane bhagavAna mahAvIrasvAmIne vaMdana karavA jAuM chuM. he arjuna je tamArI paNa sarvajJAne namaskAra karavAnI IcchA hoya to tame paNa cAle. te pachI utsuka thaelA te banne sasaraNane viSe AvyA. tyAM bhaktipUrvaka jinezvarane namaskAra karI bhagavAnanI dezanAne zravaNa kare che. te dezanA A pramANe che. mAnuSyamArya viSayaH sukulaprasUtiH, zradhAlutA guruvacaH zravaNaM vivekaH mohAndhite jagati saMprati sidhisodha sopAna paJchatiriyaM sukRtopalanyAH // 10 // athavA-tikAlaM jiNavaMdanaM padiNaM pUA jahAsatti / sajhADaM guruvaMdanaMca vihiNA dANaM tahAvassayaM / sattIe vayapAlaNaM taha tavo apuvvanANakaNaM / eso sAvayapuMgavANanaNi dhammo jiNaM dAgame // 11 // sAMpratakALamAM mohathI aMdha banelA A jagatane viSe manuSyajanma, Arya deza, sArA kuLamAM janma, zraddhAlatA, gurUnA vacananuM zravaNa ane viveka e puNyathI prApta thaelI mekSarUpa prAsAdamAM javAnI pagathIyAMnI zreNI che. 10 trikALa jinacaMdana, niraMtara yathAzakita jinapUjA, svAdhyAya, vidhipUrvaka gurUvaMdana, dAna, pratikamaNa, zakita pramANe vratanuM pAlavuM, tapasyA ane apUrva jJAnanuM upArjana A uttama zrAvakane dharma jinezvara bhagavAnanA Agamane viSe kahela che. 11 A pramANe jinezvaranI harSa pUvaka dezanA sAMbhaLI sudarzana zreNIe bhAvapUrvaka zakti pramANe abhigraha grahaNa karyA. te pachI jinezvarane vaMdana karavAthI pitAnA AtmAne kRtArtha mAnate dharma sAMbhaLavAnI IcchAnA udyamathI raMgAe sudarzana pitAne ghare AvyA. ajune paNa amRta samAna ujavaLa evI arihaMtanI dezanAnuM pAna karI, vairAgyanA raMgathI bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI pAse dIkSA grahaNa karI. mAre jaghanyathI niraMtara chaThanI tapasyA karavI. A pramANe abhigrahane grahaNa karI parISahene sahana karate ane saMlekhanA karavAmAM tatpara evA ajuna mALI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5'cakreza guNu vadhyuM na. 137 munie ATha mahinA sudhI vrata pALyu. te pachI karmanA kSaya thavAthI sukhanA sthAna rUpa meAkSane prApta thayA.sudarzanazreSThI paNa nirdoSa ane uttama zrAvakadhamane ArAdhIdevatAnuM sukha meLavI kA kSaya thavAthI anukrame mokSamAM jaze. have graMthakAra mahArAja paMdaramA guNunuM vivaraNa purU karatAM upadezadvArA bhavya prANIone niraMtara dharma zravaNa karavAnI bhalAmaNa kare che-- ityAgamazravaNasAdaramAnasasya, vRttaM nizamya vaNijo'sya sudarzanasya / saMsAravArinidhitAraNanau nibhAyAM, dharmazrutau kuruta navyajanAH prayatnam // 12 // zabdA upara jaNAvyA pramANe jainAgamane zravaNa karavAmAM sAra hRdayavALA A sudarzana viNakUnu vRttAMta zravaNa karI sa*sArarUpa samudrane taravAmAM nAva samAna evA dhama zravaNamAM huM bhavi prANIo nira'tara prayatna karo. 1rAti AgamanI zuzrUSArUpa samyakatvanA liMga viSe sudarzana zreSThinI kathA samApta thai Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SomazaguNavarNana. huM have zrAvakanA pAMtrIza guNa paikI paMdaramA guNanuM vivaraNa purU karI zakatra kamathI prApta thaela "ajIrNamAM bhojanane tyAga ka. ravArUpa senamA guNanA vivaraNane prAraMbha kare che. tathA ajIrNa eTale prathama karelA bhejananuM pAcana na thayuM hoya tyAM sudhI athavA pUrvabhejanA paripAkane na pAmyuM hoya tyAM sudhI navA bhajanane tyAga karavAnA svabhAvavALe gRhastha zrAddhamane egya thAya che. tathA ajIrNamAM bhejana karavAmAM Ave te sarva jAtanA regenA mULarUpa ajINanI vRddhi karelI ja kahevAya che. kahyuM che ke--gALAmavA roga ta aa sarva rogo ajIrNathI utpanna thAya che. ane te ajIrNa zarIranA cinAthI jANI levuM. te cinho A pramANe che - manavAtayorvigandho, vijledo gAtragauravamarucyam / avizudhazcojAraH, SaD jINe vyaktaliGgAni // 1 // zabdArtha_viSTA tathA vAyumAM durgadha chuTe vijhAmAM pheraphAra thAya, zarIra bhAre thAya, bhejana upara arUcI thAya, ane kharAba oDakAra Ave e cha ajIrNa tha. vAmAM spaSTa cinha che. 1 bhAvArtha-vaLI ajIrNamAM grahaNa karAele AhAra manuSyanA vAta, pitta kaphanA doSane ekadama prapa karAve che. kharekhara reganI utpatti ajIrNathI thAya che ane te ajIrNa rasazeSa, Ama, viSTAbda, ane vipakava vigerenA bhedathI cAra prakAre kaheluM che. rasazeSa ajIrNamAM bagAsAM, Ama ajIrNamAM oDakAra, viSAbdha achamAM aMgabhaMga, ane vipakva ajIrNathI dhUmADAnA je oDakAra thAya. tathA ajIrNanA upalakSaNathI gAdikanA udayamAM, svajana, deva, ane gurnAdikanA upasargamAM tathA deva gurUnA vaMdananA abhAvamAM vivekI purUSone bhajana karavuM yukta nathI. tene mATe kahyuM che ke - Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 Daza guNa varNana. devasAdhupurasvAmisvajanavyasane sati / grahaNe ca na noktavyaM, satyAM zaktau vivekinA // 2 // tathI paca ahava na jamija roge, mohudaye sayaNamAi nassagge / pANidayAtavahelaM, aMte taNumAyaNa ca // 3 // zabdArtha-deva, sAdhu, nagaranAyaka, ane svajanene kaSTa prApta thaye chate tathA caMdra sUryAdikanA grahaNamAM vivekI purUSa zakita chatAM bhejana karavuM nahIM. 2 . bhAvAtha-tevI ja rIte AgamamAM paNa kahevuM che ke-athavA regamAM, mehadayamAM svajanAdikane kaNa thatAM prANIonI dayAthI, tapasyAnA kAraNathI ane aMta vakhate zarIrane tyAga karavA mATe bhojana karavuM nahIM. 3 tathA vizeSa parvomAM zrI saMprati rAjA ane kumArapALa rAjAnI peThe bhajano tyAga kare joIe. have graMthakAra guNanI samApti karatAM upadezadvArA dhamane egya batAve che. vishesskaarnnrevmnojnpraaynnH| sadArogyaguNoddhAsI, dharmayogyo gRhI navet // 4 // upara jaNAvyA pramANe vizeSa kAraNathI bhejanano tyAga karavAmAM tatpara ane niraMtara ArogyatAnA guNathI ulAsa pAmela purUSa gRhastha dharmane egya thAya che Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ji . ' saptadazaguNavarNana. ve zrAvakanA pAMtrIza guNa paikI seLamA guNanuM vivaraNa pUrNa karI kramathI AvelA "kaLe bhejana karavArUpa sattaramA guNanA vivaraNane prAraMbha kare che- tathA annAdikathI upajIvana karanAra gRhastha jyAre khAvAnI IcchA thAya te kALe lupatA vigerene tyAga karI jaTharAgninA baLa pramANe hitakArI ane pramANe peta bhajana kare. kahyuM che ke - kaevanAmamitikrAntaM, sarvaM tadazanaM samam / kSaNamAtrasukhasyArthe, lauTyaM kurvanti no budhAH // 1 // jihve pramANaM jAnIhi, nojane vacane tathA / atinuktamaticoktaM, prANinAM maraNapradam // 2 // zabdArtha kaMThanADInuM UlaMghana karI gayA pachI te tamAma khAvAnuM sarakhuM che; tethI paMDita purUSa kSaNamAtranA sukhane arthe lolupatA karatA nathI.vAhe jihe? bhejana karavAmAM tathA vacane bolavAmAM tuM pramANa rAkhaje, kAraNa ati bhejana kareluM ane ati belAeluM prANione maraNa ApanAruM thAya che. 2 bhAvAtha-adhika kareluM bhejana kharekhara vamana, virecana, ane maraNa vigere karanAra hovAthI sAruM nathI. je purUSa pramANe peta bhejana kare che, te ghaNuM bhejana kare che. kSudhA vagara khAdheluM amRta paNa viSarUpa thAya che tathA sudhAne kALa ulaMghana karavAthI anna upara dveSa thAya che ane zarIra sIdAya che. agni bujhI gayA pachI iMdhaNa zuM karaze ? kahyuM che ke- pAnAhArAdayo yasyAvirudhAH prakRterapi / sukhitvAyAvakalpante, tatsAtmyamiti gIyate // 3 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadasa guNa varNana. 141 zabdArtha-jenI prakRtine virUddha evAM AhAra pANI vigere je sukhane mATe kapAya tene sAmya kahe che. 3 bhAvArtha -evA lakSaNavALA sAmyathI janmathI mAMDIne sAmya vaDe bhajana kareluM viSa paNa pacca thAya che. paraMtu asAmya hoya te paNa je pathya hoya te sevavuM. paraMtu sAmyathI prApta thaela paNa apathya hoya te te sevavuM nahI. balavAn purUSane badhue pathya che ema mAnI kALaphUTa viSa na khAvuM. viSa taMtra (auSadhI) ne jANanAre suzikSita hoya tepaNu kadAcita viSathI ja maraNa pAme che. evI rIte ajIrNamAM bhejanane tyAga na kare ane asAmyathI bhojana kare chate prAye karI hamezAM rega vigerenI utpattithI Akula vyAkula thanAra ane tethI niraMtara AdhyAnamAM tatpara rahenAra purUSane dharmanI cegyatA kevI rIte thAya ? AthI gRhastha purUSe yathokata guNavALA thavuM joIe. bhajana karavAnI vidhi A pramANe che uttama purUSoe pitAne,mAtAne bAlakane, sagarbhA strIne, vRddhane, ane regiAne prathama bhajana ApI pachI pite bhajana kare,tathA dhamane jANa purUSa pitAnAM rAkhelAM pazuonI tathA nekara vigere manuSyanI ciMtA karI pote bhajana kare tema karyA sivAya bhajana kare nahIM. tathA mULamAM le evuM vAkya che. te uparathI akALane tyAga kare ema sUcave che. ati prAtaHkALa, sAyaMkALa ane rAtrinA lakSaNavALo akALa kahevAya che. tevA kALamAM bhojana karavuM sarva zAsAmAM niSiddha hovAthI ane mahAna deSa tathA mahAnuM pApanuM kAraNa hovAthI cukata nathI tene mATe kahyuM che ke - catvAro naraka ghArAH, prathamaM raatribhojnm| parastrIgamanaM caiva, saMdhAnAnantakAyike zabdArtha-paheluM savilejana, bIjuM parastrIgamana, trIjuM baLa athANuM ane cothuM anaMtakAyanuM bhakSaNa e cAra narakamAM praveza karavAnAM dvAra che. kA he yudhiSThara? rAtrimAM pANI paNa pIvuM egya nathI. temAM vizeSe karI tapasvI ane vivekI gRhasthane te bilakula yogya nathI. je sArI buddhivALA purUSe hamezAM rAtrimAM AhArane tyAga kare che te purUSone eka mAsamAM paMdara upavAsanuM phaLa prApta thAya che. A lekamAM keIe kALa che ke je kALamAM bhejana na thAya tethI je purUSa akALane tyAga karI kALe bhejana kare che, tene dhamane jANa samaja. je purUSa hamezAM rAtribhUjananuM paccakhANa kare che te purUSane dhanya che. kAraNa lekamAM AyuSya so varSanuM kahevAmAM Ave che tethI rAtribhejananuM paccakhANa karanAra para Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrAddhaguNa vivaraNa. AyuSyanA aDadhA bhAge upaSita gaNAya che. je purUSa ardhaghaTI athavA phakata eka ghaTInuM vrata dhAraNa kare che te purUSa devalokamAM devapaNe unna thAya che. te jene cAra pohAranuM vrata dhAraNa karyuM hoya tenI te vAtaja zI? je kAraNene laI prAzuonuM jIvitavya aneka kaSTothI vyApta thaeluM hoya che temAM kathaMcit bhAgyane ga thAya te prANI rAtrimAM bhejana karanAra na thAya tathA-rAtribhejananA deSane jANanAro je purUSa divasanA AdimAM ane divasanA avasAnamAM be be ghIne tyAga karI jojana kare che te purUSa puNyanA bhAjanarUpa thAya che. A leka saMbaMdhI rAtribhojananA de A pramANe che kIDI khAvAmAM Ave te buddhine nAza kare che, kAMTe khAvAmAM Ave te tALavAne bheda kare che, gaLAmAM vALa lAge hoya te kaMThane bagADe che. saMsakta jaMtuonI saMtati ane saMpAtimAM aneka prANionA vinAzane hetu hovAthI rAtri bhejana mahAna pApanuM mULa che. tethI tyAga karavuM egya che. tene mATe viveka vilAsamAM kahyuM che ke - ati prAtaHkALe, sAyaMkALe, rAtrie, annanI niMdA karatAM, mAgamAM cAlatAM jamaNA paga upara hAtha mukI tathA khAvAnI vastu DAbA hAthamAM laI bhejana karavuM nahIM. khullI jagAmAM, taDakAmAM, aMdhakAramAM, vRkSanA adhebhAgamAM ane tarjanI AMgaLIne uMcI karI kadipaNa bhejana karavuM nahIM. mukha, hAtha ane paga dhoyA vinA, nagna avasthAmAM, malinavastra paherI ane DAbA hAthathI thALI upAdhane kadI paNa bhejana karavuM nahIM. vicakSaNa manuSya eka vastra paherI, bhInAvalsathI mastakane vIMTALI, tathA apavitra chatAM khAvAnI vastu upara lolupa thaI kadi paNa bhejana karavuM nahIM. pagarakhAM sAthe, vyagracitte, kevaLa jamIna upara besI, palaMgamAM rahI, agni, netrata, vAyavya ane IzAnarUpa vidizA tathA dakSiNa dizA tarapha mukha rAkhI ane TUMkA Asana upara besI bhajana karavuM nahIM. Asana upara paga rAkhI, caMDALa ke dharmabhraSTa purUSanA dekhatAM ane bhAMgelA tathA malina bhAjanamAM bhejana kare nahIM. A bhajana konA taraphathI AvyuM che ema jANavAmAM naheya,ajAyuM hoya ane bIjI vakhata garama kareluM hoya tevuM bhajana kare nahIM. temaja jamatAM jamatAM baca baca evA zabdoe sahita ane mukhane vikAra karate bhejana kare nahIM. jana nimitte AmaMtraNa karavAthI prItine uptanna karate ane bhejananI zarUAtamAM ISTadevanA nAmanuM samaraNa karate sarakhA vizALa ane ati uMcuM na hoya tevA sthira Asana upara besI jana kare. mAsI, mAtA, bahena ane bhAryA vigere strIoe Adara pUrvaka pakAveluM, bhajana karI nivRtta thaelA pavitra purUSoe paraseluM ane sarva leke bhejana karI rahyA pachI pite bhejana kare. A lekamAM potAnuM peTa keNa bharatuM nathI? mATe je ghaNuM jIvene AdhAra heya teja purUSa purUSa gaNAya * * * * * * Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadaza guNu varNana, 143 che. tethI bhAjana vakhate prApta thaelA AMdhavAdikane bhojana karAve. je purUSA supAtrane dAna ApI athavA teA adhika zraddhAthI supAtranuM smaraNa karI bhAjana kare che, te dhanya che, te zivAyanA kevaLa peAtAnuM peTa bharanArA narAdhamothI zuM ? atithine bhakitathI, ajinAne zakita anusAre ane duHkhIjanAne anuka'pAthI ceAgyatA pramANe kRtAtha karI pachI mahAtmA purUSone bhAjana karavuM cagya che. yAcanA karanArA sanyAsI ane brahmacArione bhikSA Ape. je grAsa pramANa hoya, tene bhikSA kahe che ane cAra grAsane agra kahe che. uttama brAhmaNeA cAra agranehuM takAra kahe che. athavAtA bhAjanane haDatakAra kahe che ane bhikSAne agra paNa kahe che. atithi, vidvAna, jJAtibaMdhu ane ajinAnI pUjA karI peAtAnA vaibhavapramAhuM temane ApyA zivAya bhojana karavuM nahIM. je vakhate dakSiNa nAsikA vahetI hoya te vakhate mAna karI, zarIrane sidhu rAkhI, dareka khAvAnI vastu sudhIne ane daSTidoSanA vikArane TALIne kharAba svAdathI, svAda vagarathI ane vikathAthI varjita thaeluM tathA zAstramAM niSedha karelA sa pUrNa AhAranA tyAga karavAthI manohara evA annAdikanu` bhejana karavuM joIe. tathA bhAjana karatAM sArI snigdha, madhura ane rasa yukta vastu prathama khAvI. pravAhI, khATI, ane khArI vastu vacamAM khAvI, tIkhI tathA kaDavI vastu bhojananA aMtamAM khAvI. manuSye bhAjana karI rahyA pachI rasathI kharaDAelA hAthe pANInA eka kogaLA haMmezAM pIvA. vaLI bhAjana karI rahyA pachI jaLathI bhijAelA hAthe be gAlane, bIjA hAthane ane be cakSune sparza na kare kiMtu kalyANane mATe peAtAnA be DhIMcaNe sparza kare. kahyuM che keH mA karelA karaM pArtha, mA gallau mA ca cakSuSI / jAnunI spRza rAjendra, narttavyA bahavo yadi // e // zabdA he yudhiSThira rAjeMdra ? jo hAre ghaNA mANasAna pASaNa karavu' hAya tA bhAjana karyA pachI bhInA hAthe bIjA hAthanA e gAlanA ane e netranA spa karIza nahI paraMtu hArA be DhIMcaNe sparza karaje. // 5 // have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM vidhithI bhAjana karanArane phaLa batAve che. vidhinaivaM vizuddhAtmA, vidadhAnaH sunojanam / gRhidharmAdatAmAtma- nyAropayati sattamaH // 6 // zabdArtha upara jaNAvelI vidhithI vizuddha AtmAvALA thai sArA bhA janane karatA atizaya zreSTha purUSa pAtAnA AtmAmAM dharmanI cagyatAnuM A rAyaDu kare che. 5 mAM Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R aSTAdazaguNavarNana. :::: :::: BEE ME ve zrAvakanA pAMtrIza guNa paikI sattaramA guNanuM vivaraNa =ii samApta karI kamathI prApta thaela "trivarganA sAdhana karavA rUpa" aDhAramA guNanuM vivaraNa kare che. haS tathA-trivarga eTale dharma, artha ane kAma temAM jenAthI abhISTakAryane udaya ane mekSanI siddhi thAya te dharma kahevAya che. jenAthI sarva vastunA kAryanI siddhi thAya te artha kahevAya che. ane jenAthI abhimAnanA rasathI prerAelI sarva Idine prIti thAya te kAma kahevAya che. tethI paraspara eka bIjAne (dharma ane kAmane) vighAta (nAza) athavA te bAdhA na thAya tevI rIte dharmAbhilASI purUSa dharma, artha ane kAmarUpa trivarganuM sAdhana kare. paraMtu ekalA dhamane athavA te ekalA artha ke kAmane sAdhe nahIM. kahyuM che ke - yasya trivargazUnyAni dinAnyAyAnti yAnti ca / salAhakArajasleva, zvasannapi na jIvati // 1 // zabdArtha--je purUSanA dharma artha ane kAmarUpa trivarganA sAdhana zivAyanA divase Ave che ane jAya che, te purUSa luhAranI dhamananI peThe zvAsa le che te paNa te jIve che ema kahevAya nahIM, 1 temAM dharma ane ane vinAza thavAthI avicAraNIya evA utpanna thaelA padArthane vyaya karavArUpa tAdAtvika viSaya sukhamAM lubdha thaelA vanahastinI peThe ka purUSa ApattinA sthAnarUpa thayA nathI ? je purUSane kAma upara atyaMta Asakti hoya che te purUSane brAdatta vigerenI peThe dhana, dharma, ane zarIrane nAza thAya che. tathA dharma ane kAmanuM ullaMghana karI upArjana karelA dravyane bIjAo anubhava kare che. ane pote te hastIne nAza karanAra siMhanI peThe athavA mammaNa vigerenI peThe utkRSTA pApanuM bhAjana thAya che. tathA artha ane kAmanuM ullaMghana karI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAdaza guNa varNana. 145 ekalA dhamanI sevA karavI te yatione ja dharma che. paraMtu arthakAmanI upekSA karI kevaLa dharma kare e gRhasthane dharma nathI. tathA bIja bhejana karanAra kaNabInI peThe dhamane bAdhA karI artha ane kAmanI sevA kare nahIM. tathA adhami purUSane AgAmI kALe kAMIpaNa kalyANakArI nathI. je purUSa paralokanA sukhathI aviredhI A lekanA sukhane anubhava kare che, te purUSa abhayakumAranI peThe kharekhara sukhI thAya che. evI rIte arthane bAdha karI ekalA dharma ane kAmane sevanArA purUSane ghaNuM karaja thAya che. ane kAmane bAdha karI ekalA dharma ane arthane sevanArA purUSane gRhasthapaNAne abhAva thAya che. arthAt gRhadharma cAlI zakato nathI. A pramANe tAdAvika mULahara ane kadayane viSe dharma, artha ane kAmanI paraspara badhA thavI sulabha che. e traNe purUSanAM lakSaNe A pramANe che. je purUSa kAMI paNa vicAra karyA sivAya utpanna thaelA dravyane vyaya kare che, te tAdAvika kahevAya che. je purUSa pitA ane pitAmahanA meLavelA dravyane anyAyathI bhakSaNa kare che, arthAt uDAve che te mULahara kahevAya che. ane je purUSa nokarane ke pitAnA AtmAne kaSTa ApI dravyane saMcaya kare che, paraMtu koIpaNa vyaya karatA nathI te kadaya kahevAya che. temAM tAdAvika ane mULahara A bannenA dravyane nAza thavAthI temanA dharma tathA kAmane nAza thAya che. tethI temanuM kalyANa nathI, kadayane dravyasaMgraha te rAjA, bhAgIdAra ane cera vigerene bhaMDAra kahevAya che tethI te dravyane saMgraha dharma tathA kAmane hetu thato nathI. ityAdi, Ama kahevAthI gRhasthane dharma, artha ane kAmarUpa trivagane bAdhA karavI ucita nathI ema pratipAdana karyuM. jyAre bhAgyanA yogathI dharma, artha ane kAmamAMthI keIne bAdhA thavAno saMbhava thAya tyAre uttarottara bAdhA thaye chate pUrva pUva nI bAdhAnuM rakSaNa karavuM. tenuM ja A ThekANe pratipAdana kare che.- jyAre kAmane bAdha Ave, tyAre dharma tathA ane bAdhA thavA devI nahIM. kAraNa dharma tathA artha abAdhita hoya te kAmane sahelAIthI meLavI zakAya che. ane kAma tathA arthane bAdha Ave te dharmanuM rakSaNa karavuM. kAraNa ke, artha tathA kAmanI prApti thavAmAM mULa kAraNa dharma che. tene mATe kahyuM che ke - dharmazcennAvasIdeta, kapAvenApi jIvataH / ADhyo'smItyavagantavyaM, dharmavittA hi saadhvH||2|| tathA-trivargasaMsAdhanamantareNa, pazorivAyurviphatraM narasya / tatrApi dharma pravaraM vadanti, na taM vinA yanavato'rtha rAma che rU. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrAddhaguNa vivaraNa. | zabdArtha-hAthamAM kapAla laI bhikSAthI jIvanArA purUSane jo dharma sadAte na hoya te huM dhanADhya chuM ema jANavuM kAraNa sAdhu (zreSTha) purUSe kharekhara dharmarUpI paisAthI ja yukata hoya che. 2 vaLI kahyuM che ke dharma artha ane kAmarUpa trivarganA sAdhana sivAya purUSanuM AyuSya pazunI peThe niSphaLa che, dharmaartha ane kAmarUpa trivargamAM paNa paMDita purUSo dharmane zreSTha kahe che, kAraNa te dharma sivAya artha tathA kAmanI prApti thatI nathI. 3 tathA dharma dhArthi purUSane dhana ApanAre ane sarva kAmArthi purUne kAmita ApanAre che. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA dharmArAdhananuM phaLa batAve che - anyonyAbAdhayA, zudhopadhayArAdhayansudhAH / trivarga kramataH svargApavargasukhabhAga navet // // iti assttaadshH|| zabdArtha-sa buddhivALe purUSa zuddha dharma, artha ane kAmathI dareka vastunuM parizadhana karI ane paraspara bAdhA sivAya trivarganuM sAdhana karate anukrame devaleka tathA mekSanA sukhane bhAgI thAya che. 4 C) Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekonaviMzaguNavarNana. rApara : - 000 * * * ve zrAvakanA pAMtrIza gaNapaikI aDhAramA guNanuM vivaraNa purU karI anukramathI prApta thaela "atithi vigerenI bhAkata karavArUpa" gaNazamAM guNanA vivaraNane mA raMbha kare che. tathA hamezAM atinimeLa ane eka sarakhI vidhipUrvaka kriyAnI pravRttine laIne jene tithi vigere divasone vibhAga na hoya te atithi kahevAya che. tithiparvotsavAH sarve, tyaktA yena mahAtmanA / atithi taM vijAnIyAt. zeSamanyAgataM viduH|| 1 // zabdArtha-je mahAtmAe sarva tithi, parva ane utsavone tyAga karyo che, te mahAtmAne atithi jANavA ane bAkInA bIjAone abhyAgata jANavA ? bhAvArtha-je mahAtmAne rUpAmAM, suvarNamAM, ane dhana tathA dhAnyamAM lobha na hoya te mahAtmAne atithi jANa. tathA ziSTAcAramAM tatpara ane sarva lekethI prazasita hoya te sAdhu kahevAya che. tathA dhAtu kSaya arthamAM hovAthI sava dhama, artha ane kAmane ArAdhanA karavAnI zakitathI hINa hoya te dIna kahevAya che. atithi, sAdhu ane dIna (raMka) purUSane viSe hitazikSA ane yogya avasare annapAnAdika ApavArUpa tathA yathAyoga ucitatAnuM ullaMghana karyA sivAya pratipatti (garava) karanAra hoya te purUSa dharmanA adhikArI thAya che. AciyatAne mATe kahyuM che ke - aucityamekamekatra, guNAnAM koTirakataH / viSAyate guNagrAma, aucityaparivarjitaH // 2 // zabdArtha_eka tarapha kevaLa phakata ucitatA ane eka tarapha guNenI keTI heya topaNa ucitatAthI rahita e guNene samUha viSarUpa gaNAya che. 2 vaLI kahyuM che ke Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrAddhaguNa vivaraNa. athavA te ucitarUpa ciMtAmaNi puNyavAna purUSane zuM nathI karate? te ucitarUpa ciMtAmaNi aparicita lemAM paNa ekadama AdeyapaNAne vistAre che. kharAba AcaraNavALA ane nAza karavAne uddata thaelA narapati jevAne paNa zAMta kare che. ane dharma, artha tathA kAmarUpa trivargane prApta karAve che. tethI A lekamAM tathA parakamAM kalyANa thAya che. temAM mukhya vRttie sarva virati grahaNa karanAra munio atithi kahevAya che. tethI tevA atithione viSe pitAnA anugrahane mATe puNyAnubaMdhI puNya prApta karavAne mATe ane karmone nAza karavAne mATe sarva prakAranI IcchA rahita ane zraddhAvALA vivekI purUSe hamezAM saMvibhAga karavo joIe. tene mATe zrAvaka sAmAcArImAM kahyuM che ke "jyAM sAdhuonuM bhAgamana haya, jyAM jinezvara bhagavAnanuM caitya-maMdira hoya ane jyAM vidagdha-DAhyA sAdhamika vasatA hoya tevA sthAnamAM zrAvaka vAsa kare"prathama prAtaHkAle jayAM sudhI jinapratimA ane sAdhuone vidhipUrvaka vaMdana na karyuM hoya tyAM sudhI pANI paNa pIvuM kape nahIM. mazvAha kALe bIjIvAra madhyAnha paNa devagurUne avazya vaMdana karI zrAvakane bhojana karavuM kape. vaLI sAyaMkAle paNa temane vaMdana karI zayana karavuM joIe. bhajana karavAne kALa prApta thatAM dAnanuM phaLa uttama che. ema jANI, upAzrayamAM jaI, vidhipUrvaka munipati-AcAryane vaMdana karI bhakitanA samUhathI atyaMta bharAelA zarIravALo ane mahAna saMvegathI pulakita ( vikasvara) zarIravALe zrAvaka pote ja nirdoSa annapAnavaDe munione pratilAbhita kare. bIje ThekANe paNa kahyuM che ke:-"potAnA gharamAM supAtrarUpa muni prApta thaye chate ati vizuddha zraddhAthI je purUSe sarva prakAre doSa rahita dAna ApyuM nathI, te purUSanuM kalyANa kevI rIte thAya?"nahi prApta thaelA padArthane prApta karavAnI IcchArUpa AzaMsA vigerethI vimukha thaela ane zraddhAthI vikasvara thaelA rema rUpe kaMcukane dhAraNa karate zramaNopAsaka karmone nAza karavAmAM heturUpa dAna ava zya supAtrarUpa munione Ape. evI rIte sUtramAM 1Na velA vidhi vaDe mekSanuM kAraNa bhUta dAna ApavuM joIe. tathA anukaMpAdAna tIrthakaree koI ThekANe niddha kyuM nathI. vyavasAyanuM phaLa vaibhava che. ane vaibhavanuM phaLa supAtramAM viniyega kare te che. temA abhAvamAM vyavasAya ane vaibhava paNa durgatinuM kAraNa thAya che. tathA bAhya, nAzavaMta ane supAtramAM ApelA dravyathI je nitya ane aMtaraMga rUpa ghama thAya te zuM prApta thayuM nathI ? deva gurUne saMvibhAga karI duHkhI purUSe tathA baMdhuvargane ApI je bhegave che te bhagaveluM kahevAya che. te sivAya bAkI te udara bharavuM gaNAya che. kahyuM che ke - Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eke navica muNa varNana. 149 atnyaH prathamaM nivedya sakalaM satsAdhuvargAyaca, prAptAya pravinAgataH suvidhinA datvA yathAzaktitaH / dezAyAtasadharmacArijiravaM sAdhaM ca kAle yathA / nuJjoteti sunnojanaM gRhavatAM puNyaM janai SitaM // 3 // zabdArtha -prathama sarva vastu tIrthakarone nivedana karI arthAta niveda dharAvI pachI prApta thaelA sAdhuvargane vidhi pUrvaka vibhAga karI zakti pramANe dAna ApI dezAMtarathI AvelA sadhamIonI sAthe bhejanakALe uttama bhejana kare e gusthAne pavitra bhejana che, ema jinezvaree katheluM che. A atithidAna zeDuM ApeluM hoya te paNa tatkAla ghaNuM phaLane ApanAruM thAya che, te viSe eka daSTAMnta A pramANe che. kaIka gAmamAM dAna devAnI buddhivALe ane bhadrika pariNativALa sudhana nAme zeTha hato tene dhanazrI nAme bhAryA hatI te paNa pitAnA svAminA samAna svabhAvavALI hatI. eka vakhate ke jaina muni pAse teNe nIce jaNAvyA pramANe dhama dezanA sAMbhaLI. devanI bhaktithI, gurUnI upAsanAthI, sarva prANao upara anukaMpA karavAthI, sat purUSonI saMgatithI, ane siddhAMtanuM zravaNa karavAthI he leke, manuSya janmanuM phaLa grahaNa kare. satpAtramAM dAna ApavuM te lakSmInuM AbhUSaNa che. virati (paraca khANa) dhAraNa karavuM te vidyAnuM AbhUSaNa che. kevaLa dharmane ja dhAraNa kare te zarIranuM AbhUSaNa che ane kevaLa satya ja belavuM te vANInuM AbhUSaNa che. pRthvInuM AbhUSaNa purUSe che. purUSanuM AbhUSaNa atiuttama lakSamI che. lakSmInuM AbhUSaNa dAna che. ane dAnanuM AbhUSaNa supAtra che, temAM sarva dAnamAM anudAna atizaya moTAmAM moTuM gaNAya che. tene mATe kahyuM che ke- tIrthakara jevA lokettara purUSe paNa anna dAtAnA hAthanI nIce potAnA hAthane dhAraNa kare che, tethI te dAna satpAtramAM ApavAmAM AvyuM hoya te ghaNA phaLavALuM thAya che. tene mATe anyadarzanamAM paNa A pramANe kaheluM che. "he rAjana annadAnanA jevuM bIjuM utkRSTa dAna nathI. kAraNa A carAcara saMpUrNa jagat annathI dhAraNa karAeluM che."ItihAsa purANamAM paNa kahevuM che ke-"he, purUSa zreNa-rAjanuM sarva prANIonA prANe annane viSe rahelA che, tethI paMDita purUe annadAtA purUSane prANadAtA kahe che"purUSa zreSTa vaivasvata nAme rAjAe svarga lokamAMthI cavatA evA te kesaridhvaja rAjAne karUNAthI kAM ke, "he rAjana? kama bhamimAM jaI che tyAre bIjI vAra sarmamAM AvavAnI Iccha Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrAddhaguNa vivaraNu. hoya te tuM anna Apaje. anna Apaje, anna Apaje." ema padmapurANamAM kahelu che, tyAM te sudhana zreSThIe muninIpAse zrAvakanAMkhAra tratAnA aMgIkAra, trikALa jinapUjA, ekAMtara upAsa ane atithine dAna ApyA pachI pAraNuM karavuM ItyAdi abhigrahA grahaNa karyAM, pachI ghera AvIne peAtAnI bhAryAne pAte dharma aMgIkAra karyAMnu jaNAvyuM. evI rIte banne strI purUSane puNya kArya karatAM anukrame keTalAeka kALe aMtarAyakarmanA udayathI pUrvanuM dravya kSINa thai gayu ane pote nirdhana thaI gayA. A arasAmAM sudhanane tenI bhAryoe preraNA karI ke mhArA pitAnA gharathI dravya mAMgI lAvI vepAra karA, para`tu zreSThI leAkAnI upahAsya ane lajjA vigerenA kAraNeAthI peAtAnA sasarAnA ghera javAne icchatA nathI tepaNa hamezAM bhAryAMnI preraNAthI udvega pAmelA sasarAnA ghara tarapha javA nikaLyA. mArgamAM sAthavAnuM bhAtuM sAthe lidhuM hatuM. mArgamAM eka upavAsa thayA, khIje divase e pAhAra sudhI vilaMba karI trijA pAhAre eka mahInAnA upavAsI sAdhune sAthavA vehArAvI teNe pAraNuM karyuM; trije divase vaLI upavAsa karyAM ane cAthA divase sasarAnA ghera AvI pahoM cA. sasarA vigeree tenA satkAra karyAM, paraMtu kAMi paNa dravya ApyuM nahIM kAraNake nirdhanatAne lai anAdaratAne lAyaka ane dravya pAchu maLavAnI AzAnA abhAvathI phrAipaNu Adara karatuM nathI. kahyuM che keH-- dhanamarjaya kAkustha dhanamUlamidaMjagat / antaraMnaivapazyAmi, nirdhanasya mRtasya ca // 4 // zabdArtha:-he kAkustha, tu dravyane upArjana kara. A jaganuM mULadravya che. kAraNa ke nirdhana purUSa ane mRtyu pAmelA purUSamAM huM kAMi paNa tAvata jotA nathI. 4. bhAvArtha :--"jAti, vidyA ane rUpa etraNe paNa guhAnA vivaramAM paDA ane eka dravyane ja vadhAro. kAraNake jenAthI guNe pragaTa thAya che." pachI nirAza thaelA sudhana pAchA vaLyeA, anukrame peAtAnA gAmanI najIka rahelI nadImAM AvI vicAra karavA lAgyuM ke " mhArI bhAryAe mhoTA manAthathI mane mAkalyA hatA paraMtu mane khAlI AvelA jANI teNIne mhATu duHkha thaze." evA mananI aMdara vicAra karI teNe sArA raMganA ane gALa nadInA kAMkarA grahaNa karI lIdhA ane poTalu AMdhyuM, te pATalAne upADI peAtAne ghera AbyA, tenI bhAryo paNa gAMsaDInA anusAre A mhArI svAmI dravyathI paripUrNa thaine Avye che, ema jANI harSa pAmI gAMsaDI gharanI aMdara lai gai. te zeThanA karelA satpAtrane dAna ApavA pUvaka bhAjana karavAnA abhigrahathI satuSTha thaelI zAsanadevIe te sa pASANanA kAMkarAene ratnA banAvI dIdhAM, temAMthI eka ratna lai tenI bhAryAe bheAjana Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAvi'za guNavaNuM na. 151 ane vastrAdikanI goThavaNa karI, pachI te ratnAthI sudhana zeTha pAche bIjIvAra prakhyA ta vepArI thayA. A lAkamAM paNa satpAtranA dAnanu phaLa joi sudhana zeTha haMmezAM atithionA satkAra karavAmAM tatpura thayeA. tathA sava viziSTa leka, sa'mata thaelA-mAnelA, pitAmAtA ane sahaiAdara vigere sAdhu kahevAya che. tevA sAdhuone viSe paNa cAgyatA pramANe gRhastha satkAra karanAra hAya, kahyuM che ke--" purUSe ghaNAM guNA prApta karyAM hoya paNa je purUSa samyak prakAre cogya AcaraNAne jANatA nathI te purUSa leAkamAM zlAghAne prAsa thatA nathI ema jANI cata AcaraNA karo. ucita AcaraNathI zuM thAya che? evI koI zaMkA kare tene mATe kahyuM che ke-- "manuSyapaNuM sarvane sAmAnya che. te chatAM keTalAeka purUSo A leAkamAM kIttine pragaTa kare che. tene tame vikalpa zivAya ucita AcaraNAnuM mAhAtmya jANA." te ucitapaNuM nava prakAre thAya che, te A pramANe cheH-~~ taM puNa piya1 mAi sahoyaresu3 pa iNi4 pravacca 5 saya @muk / gurujaNa nAyara0 paraticciesue pUriseNa kAyavvaM // 5 // zabdA--vaLI te ucita AcaraNA pitA, mAtA, sahAdara-mAMdhava,'bhAryA, saM tAna, svajana, gurUjana, nagaralAka ane anyadazanIone viSe dharmArthI purUSe ka vI joie. // 5 // bhASA----temAM prathama pitA sabaMdhI ucita AcaraNA kahe che. putra pAte ja vinaya pUrvaka pitAnA zarIranI zuzrUSA kikaranI peThe kare tathA pitAnA vAkayane mukhamAMthI nikaLatAM pahelAM aMgIkAra karI le, tenI vyAkhyA A pramANe che. paga dhovA, zarIranuM mana karavuM ane temane uThADavA-besADavA vagere karavA rUpa athavA dezakALa vigerene anukULa zarIranA sukhane arthe karavArUpa sAtmyanI carcAgyatAthI bhAjana, zayyA, vastra ane kezara, caMdana, kasturI pramukha zarIranA vilepana vigerene sapAda karavArUpa pitAnA zarIranI sevA mananI prItinA utkRSTarUpa vinayathI kare para`tu khIjAnA Agrahane laI avajJAthI athavA nAkarAthI pitAnI sevA karAve nahIM. A pramANe kAcA saMbadhI pitAnI ucita AcaraNA jANavI. vacana saMbaMdhI ucita AcaraNA tA pitAnA mukhathI nikaLatA pahelAM arthAt khelAtA AdezarUpa vacanane AdarapUrvaka aMgIkAra kare. paraMtu avajJA kare nahIM. have pitAnI mana saMbaMdhI ucita AcaraNA kahe che. sava` prakAranA prayatnathI sava Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrAddhaguNu vivaraNuM. kAryoMnI aMdara pitAnA cittane anusare tathA buddhinA guNNAnA nirvAha kare ane niyamanA sadbhAvane prakAza kare tathA pitAne puchIne karavA ceAgya kAryAMnI aMdara pravRtti kare, pitAe niSaddha karelA te kAya karatA aTakI jAya. kAya mAM skhalita thatAM kaThora vacanA kahevAmAM Ave te paNa vinayane lepa kare nahIM. vaLI te pitAne dhama` saMbadhI thaelA manerathAne vizeSapaNe paripUrNa kare ityAdi pitAnu ucita AcaraNa jema karavAnu che, temaja mAtAnuM paNa ucita AcaraNa karavuM. tenI vyAkhyA A pramANe che, te pitAne dhama saMbadhI eTale devanI pUjA, gurUnI suzruSA, dharmanuM zravaNa, virati tathA Avazyaka-pratikramaNane agIkAra, sAta kSetramAM dravyane vyaya ane tIyAtrA vigere dharma saMkha'dhI manerathAne vizeSapaNe Adara sahita paripUrNa kare. A lAkamAM hirSaNa, mahApadma vigere cakravartInI peThe lekamAM gurU samAna peAtAnA mAtA pitAne viSe ucita AcaraNA karavI te uttama satAnAnu kartavya che. kAraNa ke atyaMta duHkhe karIne jemanA upakAranA badalA na ApI zakAya tevA mAtA pitAne arihaMtanA dharmamAM sArI rIte joDI devA sivAya temanA upakAranA badalA ApavAne kho upAya nathI. tene mATe zrI jinAgamamAM kahevu che ke-- tindra duppaDiyAra samaLAto phatyAddi A vAkayanu savistara varNana prathama ame lakhi AvyA chIe tyAMthI jANI levuM. jevI rIte pitA sakhI ucita AcaraNa batAvyu che, tevIja rIte mAtA saMbaMdhI paNa te saghaLu ucita AcaraNa jANI levu'. paraMtu pitA karatAM mAtAmAM je vizeSa karavAnu che te kahe che-pitAthI vizeSa eTaluM che ke, mAtAnI asadaza cittanI anukULatAne vizeSapaNe pragaTa kare arthAt mAtAnI icchAnusAra vattana kare, kAraNa ke strIonA svabhAvane sulabha evA parAbhavane jananI vahana karI zakatI nathI, e hetuthI mAtAnuM mana koi prakAre khedayukta na thAya tevI rIte vattana kare. have saheAdara saMbadhI ucita AcaraNa kahe che. saheAdarane viSe ucita AcaraNa A pramANe che. peAtAnA sahAdara-bhAine potAnA AtmAne sadaza jIve ane sa` kADaeNmAM jyeSTha baMdhu hoya athavA te kaniSTa madhu hoya te paNa bahu mAna kare, judAi darzAve nahIM, yathArtha abhiprAyane jaNAve, saheAdarane yathArtha abhiprAya pucche, vyavahAramAM pravRtti karAve ane saheAdarathI thoDu paNa dravya chAnuM rAkhe nahIM. A ucita AcaraNu vinIta saheAdara . sa'kha'dhI che. vaLI kadAcit saheAdara kharAya AcaraNavALA ane jAra purUSA vigerenA sa'sagraMthI avinIta paNa thAya, AvA kAraNathI te kAya mAM je karavuM joie te batAve che. avinIta saheAdarane anukuLa vartana kare, tenA mitra pAse ekAMte upAlabha apAve ane svajana vargo pAse khIjAnA vyapadezathI zikhAmaNa apAve. peAte hRdayamAM snehayukta hoya to paNa te avinIta saheAdaranI upara kupita thaelAnI peThe Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekeneviza guNavarNana. 153 pitAnA AtmAne pragaTa kare ane te jyAre vinayamAgane aMgIkAra kare, tyAre kapaTa rahita sneha pUrvaka tene belAve. tenI bhAryA ane putrAdikane viSe dAna tathA sanmAna karavAmAM samAna daSTi thAya. bhrAtR saMbaMdhI ucita AcaraNane samApti karI bhAryA saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. upara jaNAvyA pramANe brAtR saMbaMdhI ucita AcaraNa kahI kAMIka bhAyaMsaMbaMdhI ucita AcaraNa kahuM chuM. sneha sahita vacanathI sanmAna karI tene NIne sanmukha kare. tathA te strIne zuzruSAdikamAM pravRtti karAve, vastra tathA AbharaNuM vigerene cogyatA pramANe Ape. ane jyAM lekanI bhIDa hoya evA nATaka jevA vigere sthAne mAMjavAne niSedha kare. rAtrimAM gharathI bahAra pharavAne pracAra aTakAve, kharAba zILavALA ane pAkhaMDI lekenA saMsargathI dUra rAkhe, gharanA kAcemAM joDI de ane pitAthI judI pADe nahIM. tenI vyAkhyA A pramANe che. "rAjamArga athavA bIjAne ghera gamanAgamanAdika karavArUpa rAtrinA pracArane aTakAve paraMtu dhama tathA pratikamaNa vigerenI pravRttinA nimitte mAtA, bahena vigere sArA zIlavALI strIonA samUhanI aMdara prApta thaelI hoya to aTakAva kare nahIM. tathA dAna, svajanane satkAra ane raseIvigerene prayoga karavArUpa gharakAmAM strIne avazya joDI de. je gRhakAryamAM strIne joDavAmAM na Ave te udAsa rahe ane strI udAsa rahe te ghara saMbaMdhI kAryone bagADa thAya che. tathA strInuM apamAna thAya tema bolAve nahIM. keI kAryamAM khalAyamAna thAya te zikSA kare, kupita thaI heya te manAve. ane dravyanI hAni ke vRddhi thaI hoya te tathA ghara saMbaMdhI gupta vyatikara tenI pAse pragaTa kare nahIM." vaLI sArA kuLamAM utpanna thaelI, pariNata vayavALI, niSkapaTa, dharmamAM tatpara rahenArI ane samAna dhamavALI evI svajananI strIonI sAthe prIti karAve, tenI vyAkhyA A pramANe che. "sArA kuLanI strIone hInakuLanI strIo sAthe saMsarga thave te kharekhara apavAdarUpa vRkSanuM mULa kAraNa che, tethI ucita AcaraNa sevanAra dharmArtha purUSe sArA kuLamAM utpanna thaelI, eka gurUe upadeza karelI zuddha sAmAcArImAM Asakta evI samAna dhamavALI ane baMdhuonI strIonI sAthe potAnI bhAryAnI prIti karAve. vaLI regAdikamAM tenI upekSA kare nahIM, ane teNInA dhamakAne viSe pite sArI rIte sAhA karavAvALo thAya. ItyAdika prAce karI purUSanuM bhAryA saMbaMdhI ucita AcaraNa jANI levuM. have putra saMbaMdhI ucita AcaraNa batAve che. putra pratye pitAnuM ucita AcaraNa e che ke, bAlyAvasthAmAM putranuM lAlana-pAlana kare. jyAre budvine guNa pragaTa thAya tyAre putrane anukrame kaLAomAM nipuNa banAve. temaja hamezAM deva, gurU, dharma, mitra ane svajana' varganI sAthe paricaya karAve. ane Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrAddhaguNa vivaraNa. uttama purUSanI sAthe maitrIbhAva karAve. A gAthAnI vyAkhyA A pramANe che. "gurUe eTale dharmAcAryo, yathArtha svarUpavALA deva tathA dharmo, priya ane hitepadeza ApanArA mitra, ane pitarAI tathA mAtula vigerenI sAthe putrane paricaya karAve. evI rIte paricaya karAve chate A hamArA deva gurUo vigere che evA prakAranI sArI vAsanAthI vAsita thAya che, tethI putranI sAthe ucita AcaraNa karanAra pitAe deva, gurU, dharma, svajana vigerenI sAthe paricaya karAve te ucita che. tathA kula jAti ane vartana zukathI uttama evA lokonI sAthe putrane mitratA karAve." je kadi uttama purUnI mitratAthI dravyanI prApti na thAya te paNa anarthane parihAra te avazya thAya." vaLI samAna kuLamAM janmelI rUpavatI kanyAnI sAthe pANIgrahaNa karAve, ghara saMbaMdhI kAryabhAramAM niyukta kare ane anukrame gharanuM svAmIpaNuM arpaNa kare. tenI vyAkhyA A pramANe che. "sarakhA vaMzanI zAstramAM kahyA pramANe egya vayavALI ane suMdara zarIranA avayavavALI kanyAnuM pANigrahaNa karAvavAmAM AvyuM hoya te citamAM rati-prIti thavAno saMbhava che. ane je viparIta guNavALI kanyAnI sAthe saMbaMdha karavAmAM Ave te grahavAsa viDaMbanArUpa thAya che. tethI egya kanyA sAthe pANigrahaNa karAvavuM ucita che. tathA kharIda vecANu, Avaka ane kharcanA upaga rUpa lakSaNavALA gharanA bejAne upADavAnI yegyatAne jANI tene gharakAryamAM ni. yukta kare. tema karavAthI haMmezAM te kAryo karavAnI ciMtAthI vyagra cittavALe chevAthI tathA pitAmAM svAtaMtryapaNAnA ane unmAda vigerenA abhAvathI te gyatA pramANe kharca vigere kare che. pachI anukrame ahaMkAra vigere dene tiraskAra karanAra te putrane gRhasvAmitva arpaNa kare. jethI te potAnA samAna manuSyathI parAbhavane pAme nahIM." vaLI tenA pratyakSamAM tenI prazaMsA kare nahIM. duvyasanathI nAza thaelAnI durdazA kahI saMbhaLAve ane Avaka ane kharcamAMthI bAkI rahelA dravyane pote ja tapAsa kare. vyAkhyA-"pUrvabhavamAM karelA sukRta-puNyanA u. dayathI pitAnI samAna guNavALA athavA adhika guNavALA te putranI prazaMsA tenA pratyakSamAM kare nahIM tathA duvyasanathI nAza thaelAnuM nidhanapaNuM tiraskAra ane tADanA vigere durdazAne abhiprAya pUrvaka putrane kahI saMbhaLAve, jethI tevA prakAranA duvyasanemAM pravRtta kare nahIM. tathA kharaca ane AvakamAMthI bAkI rahelA dravyane pite ja tapAsa rAkhe, jethI putrane ADA mArge javAne avakAza maLe nahi, tathA putrane rAjAnI sabhA dekhADe ane dezAMtaranI avasthAone pragaTa kare. ityAdi pitAnuM putra pratyenuM ucita AcaraNa jANavuM." have svajana saMbaMdhI ucita Aca* raNa kahe che. "svajana saMbaMdhI ucita AcaraNa e che ke, pitAnA gharanI vRddhinA Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekeviza guNa varNana. 155 kAryomAM hamezAM svajanenuM avazya sanmAna kare, temaja hAni saMbaMdhI kAryamAM paNa temane samIpamAM rAkhe, vyAkhyA-"pitA mAtA ane patnInA pakSamAM utpanna thaelA svajanene putranA janmamahatsava vakhate, tenuM nAma pADatI vakhate, putranA vALa utAravAnI vakhate ane vivAhAdirUpa gharanI vRddhinA kAryomAM bhejana, vastra ane tAMbUlAdika zubha vastuothI satkAra kare. temaja potAnA kuTuMbamAM maraNa thayuM hoya tevA kAryomAM ane uttarakriyA vigere hAnijanaka kAryomAM paNa temane sAthe rAkhI kArya kare. tathA pitAne paNa svajananA kaSTa tathA mahotsava vigere kAryomAM haMmezAM temanI samIpamAM rahevuM, temaja nidhana thaI gaelA ane rogathI AkuLavyAkuLa thaelA svajane uddhAra kare. temanI puMTha pachavADe cADI khAvI nahIM, temanI sAthe zuSka kaleza kare nahIM, temanA zatruonI sAthe maitrI karavI nahi ane temanA mitranI sAthe maitrI karavI. te gharamAM na hoya tyAre temanA gharamAM jAya nahi, dravya saMbaMdhI saMsagane tyAga kare ane gurU, deva tathA dharma saMbaMdhI kAryomAM temanI sAthe eka cittavALA thavuM." svajana saMbaMdhI ucita AcaraNa samApta karI dharmAcArya saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. upara jaNAvyA pramANe svajana pratye ucita AcaraNa kahyuM. have dharmAcArya saMbaMdhI ucita AcaraNa kahIe chIe. "dharmAcAryone bhakita ane bahamAna pUrvaka trikALa praNAma kare. temaNe darzAvelI nItithI Avazyaka pramukha kAryo kare ane temanI pAse zuddha zraddhAthI dharmopadeza zravaNa kare. temanA Adezane bahumAna Ape, manathI paNa temane avarNavAda ciMtave nahi. temanAM avarNavAda bolanArane aTakAve ane haMmezAM temanI stutine pragaTa kare, temanA chidro juve nahi, temanA sukha duHkhamAM mitranI piThe pravRtti kare, ane temanA vireAdhIonA vidanane sarva prakAranA prayatnathI dUra kare. vaLI dharmakAryamAM khalita thatAM dharmAcAryo preraNA kare te te sarva tathati kahI mAnya kare pramAdathI alita thaelA potAnA dharmAcAryane paNa ekAMtamAM preraNA kare. samayane egya temane bhakitathI sava vinayapacAra kare. dhamaMcAyanA guNAnurAgane atyaMta niSkapaTapaNe pitAnA hRdayamAM dhAraNa kare. te dharmAcArya dezAMtaramAM hoya te paNa temanA bhApacArane hamezAM yAda kare. ItyAdika dharmAcArya saMbaMdhI ucita AcaraNa jAgavuM." nAgara zabdanI vyutpatti pUrvaka tenuM ucita AcaraNa kahe che. je nagaramAM pote vasate heya teja nagaramAM samAna vRttivALA je purUSa vase che te nagarajanene nAgara kahe che. A gAthAnI vyAkhyA spaSTa che. kevaLa vyApAra vRttithI jIvanAra hoya tene sva samAna vRttivALe kahe che. te nAgarikanuM ucita AcaraNa e che ke, "temanA tarapha hamezAM eka cittavALA samAna sukha duHkha Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrAddhaguNa vivaraNa. papapapa vALA ane vyasana tathA mahetsavamAM samAna samAgamavALA thavuM. vyAkhyA-"cittanA eka sarakhA abhiprAyathI sukha, duHkha, vyasana ane mahotsava vigerene viSe tulya kiyAvALA thavuM. je nAgarike eka sarakhA abhiprAyavALA na hoya te rAjA ane nekarothI hamezAM parAbhava thavAne saMbhava che. sAmudAyi kAryamAM paNa rAjAnuM darzana ekalA ekalA jaI karavuM nahi. ekAMtamAM masalata karavArUpa maMtra tene bheda kare nahi ane pazunya (cADIyA) paNuM cheDI devuM. vyAkhyA-" judI judI mahattA ane prabhutA vigere meLavavAnI abhilASAthI ekalA ekalA jaI rAjAnuM dazana karavuM nahi, tema karavAthI kharekhara bIjAone dveSa ane avizvAsa vigere utpanna thavAno saMbhava che. kAraNa ke ghaNuM svAmivALo samudAya hoya te avazya sIdAya che kahyuM che ke - sarve yatra vinetAraH, sarve pnndditmaaninH| sarve mahattvamiganti, tavRndamavasIdati // 6 // zabdArtha je samudAyamAM saghaLA nAyaka haya, saghaLA pitAne paMDita mAna nArA heya, ane saghaLA mahattAne icchanAra hoya te samudAya sIdAya che. arthAta nAza pAme che. 6 vaLI Apamsa ApasanA gupta vicArone bheda kara, cADI khAvI ane keIne rUsavata ApavI vigere kAryo karavAM nahi. vaLI kahyuM che ke, je be pakSamAM takarAra ubhI thaI hoya te pite trAjavAnI samAna madhyastha thavuM. paraMtu rUsavata vigere laI svajananI sApekSAthI nItimArganuM udghaghana karavuM nahi. vyAkhyA-"dhana dhAnya ane bhUmi vigerenA saMbaMdhamAM be pakSa vacce takarAra ubhI thaI hoya te madhyastha thavuM joIe. paraMtu svajana saMbaMdhI rUsavatane upacAra (bhakti) karavA vigerethI nItimAgane tyAga kare nahi. dAna, kara vigere vadhArI baLavAna purUSa durbala purUSane parAbhava kare nahi. ane sva5 aparAdhamAM nyAyanI keTa sudhI laI jaI daMDa karAve nahi. vyAkhyA-"sva95 aparAdha chatAM paNa daMDa apAvavAmAM ane dAna ke bIjA karane vadhAravAmAM paraspara virodha thavAthI samudAyane bhaMga thAya che. arthAt samudAyamAM bhaMgANa paDI jAya che, ane jayAre samudAyamAM phATaphuTa thAya tyAre samudAyane parAbhava ja thAya che. tethI aikyatA jALavavA mATe nAgarike e vicAra pura:sara dareka kArya karavAmAM pravRtti karavI joIe. jethI bhaviSyamAM pazcAtApa karavAno vakhata Ave nahi. kahyuM che ke - saMhatiH zreyasI puMsAM, svapaLetu vizeSataH / tuSairapi parijraSTA, na prarohanti tandulAH // 7 // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekeviza guNu varNana 157 zabdArtha purUSAne eyatArUpa samudAya che. teja kalyANakArI che. temAM paNa potAnA pakSamAM tA sa'kruti-vizeSapaNe zreyaSkara che. jema tvacA (phAtarA ) thI bhraSTa thaelA ta'tulA ( cAkhA ) aMkurita thatA nathI, tevIja rIte sadghatisamudAya thI bhraSTa thaelA purUSa unnatine prApta thatA nathI. 7 bhAvA--vaLI peAtAnA AtmahitanI abhilASA rAkhanAra purUSoe kAraNika purUSAnI sAthe drabya saMbaMdhI vahivaTa karavA nahi teA ravAmInI sAthe dravyanA vahivaTa kema thAya ? vyAkhyA-- peAtAnA hitane icchanAra purUSoe lakSmI cayanA, rAjAnA, devanA ane dharmanA adhikArI varganI sAthe tathA temanAthI AjIvikA karanAra anya purUSAnI sAthe paNa a saMbadhI-dravya sa'badhI vahivaTa kadipaNa karavA nahi. kAraNake te purUSo dravyane grahaNa karatI vakhate kharekhara kRtrima AlApa vigerethI prasannatAne darzAve che. paraMtu jyAre te dravya pAchuM levAne vakhata Ave, tyAre pAtAnA AvelA dravyanI ugharANI karAelA te purUSo potAnA tilanA tuSa jeTalA upakArane pragaTa karI teja vakhate dAkSiNyatAnA tyAga kare che. tethI nAgara kAe adhikArI varganI sAthe dravya sabadhI vahivaTa karatAM vicAra karavA. kAraNa ke tema nI sAthe dravya saba MdhI vahivaTa karavAmAM lakSmInA vinAza ane pariNAme temanI sAthe vaira ane virodha thavAnA prasaMga AvI paDe che, mATe nAgarikAe vicAra karI temanI sAthe vana karavuM. jethI bhaviSyamAM pazcAtApa karavAnA prasaMga Ave nahi. kahyu che keH-- TvinanmanaHnAmAttu, daivajJIti: vahriyaH / niyoginazca dAkSiNyamariSTAnAM catuSTayam / 8 zabdA--brAhmaNAnI sAthe kSamA, mAtAnI sAthe dveSa, vezyAnI sAthe prIti ane adhikArI varganI sAthe dAkSiNyatA rAkhavI e cAra azubhanAM kAraNu che. 8 bhAvA ----vaLI prabhunI sAthe teA vizeSapaNe dravya saMbaMdhI levaDadevaDa karavIja nahIM. kAraNa ke temanI sattA nIce rahI dravya pAchu meLavavu te dUra rahyuM paraMtu potAnA jAnamAlane paNa nAza thavAnA vakhata Ave che tethI nAgArakoe dravya vyavahAramAM vicAra purassara pravattana karavu joie. upara jaNAvyA pramANe nAgarika pratyenA ucita AcaraNane samApta karatAM paratIthika saMbadhI ucita AcaraNa kahe che. upara jaNAvyA pramANe prAye karI nAgarikonI paraspara ucita AcaraNanuM zAstrAnusAra varNana karyuM, have paratIthika pratyenu ucita AcaraNa kAMika saMkSepathI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrAddhaguNa vivaraNa. vaNuMna karU chuM. temAM prathama paratIthikAne nAma mAtrathI oLakhAve che. aiddha, vaiSNava ane zeva e darekanA cAra cAra bhedo che, ane kapila matAvala`bI tathA kAlamatAvalakhI ( vAmI ) nI apekSAe mImAMsakanA be bheda che. have uparokata paratIthio pratyenuM kattavya kahe che. upara jaNAvelA paratI potAne ghera bhikSA nimitte prApta thayA hoya to temanu ucita kAya karavuM. temAM paNa rAjAnA pUjanikAnuM te vizeSapaNe ucita AcaraNa karavuM. ahiM koi zaMkA kare ke asayatI evA paratIthionuM ucita AcaraNa zA mATe karavu' joie ? evI zaMkAnA samAdhAnamAM graMthakAra mahArAja kahe che ke yadyapi cittamAM bhakita na heAya, temanAmAM rahelA guNNAnI aMdara pakSapAta na hoya tApaNu potAne ghera AvelA paratIthionuM ucita AcaraNa karavuM e gRhasthAnA dharma che. A vyavahAra eka da navALAeja anusarelA che. ame nahIM paraMtu A vyavahAra sarvAM dazanavALAne sammata che e hetuthI kahe che ke ghera AvelA paratIthi enu ucita AcaraNa karavuM tathA kaSTamAM paDelAonA uddhAra karavA ane duHkhI thaelA paratI iAnA upara dayA lAvavI e dhama sava matAvala'bIone sammata che. vyAkhyA- purUSanI apekSAe ghera AvelA paratIthiMAne mIThA vacanathI khelAvavA, Asana ApavuM, AmaMtraNa karavuM ane temanu' kA karI ApavuM, vigerene ucita AcaraNa kahe che. bAkInA artha spaSTa che. " have ucita AcaraNanA phaLane pragaTa kare che. pUrve jaNAvelI cukitathI pitA ane mAtAnuM ucita AcaraNa karanArA ane prasanna mukhavALA purUSo jainadhamanA adhikArI thAya che. arthAt samakita, dezavirati ane sarva viratirUpa jainadharmane ceAgya thAya che. je purUSA upara jaNAvelA nava prakAranA lokika evA paNa ucita AcaraNa mAtra kAryane viSe tatpara thatA nathI, te purUSo leAkeAttara purUSanI tIkSNa buddhithI grahaNa karI zakAya, tevA jainadhamane viSe kevI rIte pravINa thAya ? tethI sarva guNAnI prApti thayA chatAM paNa prathama dharmothI purUSe avazya ucita AcaraNa karavAmAM nipuNa thavu joie. uttama purUSane ucita AcaraNanI pravRtti svAbhAvika hAya che, te dekhADe che. " jema samudro maryAdAnA tyAga karatA nathI, pavatA potAnA sthAnathI calAyamAna thatA nathI tema uttama purUSa kadipaNa ucita AcaraNanuM ulla'ghana karatA nathI," teja vAtane dRSTAMtathI dRDha kare che, jaganA gurU tItha"karA paNa gRhasthAvasthAmAM peAtAnA mAtA pitAnu` abhyutthAnAdika ucita AcaraNa avazya kare che. vyAkhyA--" jeNe traNa jaganA leAkeAnI kAMIpaNa paravA nathI tevA, jagadgurUtIkarAe paNa jyAre uparokata rIti e peAtAnA mAtA pitA vigerenuM ucita AcaraNa AcareluM che, tyAre bIjA sAmAnya purUSAe te avazya vizeSapaNe te ucita AcaraNa karavAmAM prayatna karavA joIe. jethI vizeSa dhamane meLavavA bhAgyazALI thavAya. kahyuM che keH Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eke navizaguNa varNana, 159 vidyAHsanti caturdazApi sakatAH khelaMtu tAstAH kalAH kAmaM kAmitakAmakAmasuraniH zrIH sevatAM mandiram / dordaNmadhyamambaraNa tanutAmekAtapatrAM mahIm / nasyAt kIrtipadaM tathApi hi pumAnaucityacaJcUna cet // 5 // zabdArtha bhale catudaza vidyAo haya, tene sarva kalAo kriIDA karatI hoya, atyaMta icchita kAmanAne pUranArI kAmadhenuM heya, niraMtara lamI maMdirane sevatI heya, ane be bhujA daMDanA ADaMbarathI pRthvIne eka chatra nIce vistArI heya tepaNa je purUSa ucita AcaraNa karavAmAM nipuNa na hoya te te purUSa avazya kI. ttinA Aspadane prApta thatuM nathI. vaLI vakhatasara prApta thaelA abhyAgatanI baradAsa heTA phaLane mATe thAya che. te upara jema leke mAM zAlivAhanane prabaMdha prakhyAta che. tema graMthakAra mahArAja batAve che. pratiSThAna puramAM sAtavAhana-zAlivAhana nAme rAjA hate. te eka vakhate azvathI haraNa karAela aTavImAM AvI paDe. te aTavImAM eka vaDa nIce beThelA bhidatranI sAthe rAjAne maitrI thaI. Aje A rAjA mahAre atithi che, ema vicArI bhida rAjAne sAthavAnuM bhejana ApI satkAra karyo. anukrame rAtrimAM ghaNI zIta paDatAM bhida rAjAne pitAnA gharanI aMdara vizrAma karAvyuM ane pote gharanI bAhAra sute. rAtrimAM te bhidatra zItanI ati pIDAthI maraNa pAme. te joI tenI bhArthI bhilaDI hAthamAM kAti grahaNa karI huM tane strIhatyA ApIza ema rAjAne kahyuM. te avasare rAjAe paNa daza hajAra sonAmahera ApI bhilaDIne khuza karI pachI tenI senA AvI pahoMcI. tenI sAthe rAjA nagaramAM prApta thayo tyAM rAjyanuM pAlana karatAM rAjAne bhidatranuM mRtyu smaraNamAM AvavAthI rAjAne ciMtA thaI ke dAnanuM phaLa nathI te pachI A lekamAM anartha thavAno saMbhava che." pachI rAjAe paMDitene bolAvIne puchayuM ke tame mane dAnanuM phaLa pratyakSa batAve, nahIMte mAnavayaMtrathI tamAre nAza karavAmAM Avaze. te paMDite rAjAne pratyuttara ApavAne "asamartha thaelA Apasa ApasamAM vicAra karavA lAgyA. ema vicAra karatAM cha mAsa thaI gayA pachI paMDitamAM mukhya evA varathi nAmanA paMDite sarasvatIne pratyakSa karI pUchayuM. saMtuSTa thaelI te devIe kahyuM ke A nagaramAM dhanapati nAme eka vepArI che tene ghera eka mAsanI aMte putra utpanna thaze, te bAlaka janmatAMnI sAthe tene lAvaze te vakhate Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. tyAre rAjAne sAthe laI tyAM javuM te bAlaka dAnanuM pratyakSa phaLa batAvaze. te pachI eka mahInAnI aMte te zeThane tyAM putra thaye, teNe pragaTa akSaravALI vANIthI vara rUcIne bolAvyuM te rAjAne sAthe laI dhanapatine ghera gaye te bannenI AgaLa bAlaka bolyA ke "he mahArAja? tame jaya pAme.je bhidaavanamAM tamane sAthavAnuM dAna ApyuM hatuM, te huM chuM ane navI keDa suvarNanA svAmI dhanapatine huM putra thaye chuM tethI dAnanuM phaLa A lokamAM paNa che." A vAtane sAMbhaLI rAjA vigere camakAra pAmyA ane te divasathI rAjA vigere loke dAna ApavAmAM tatpara thayA. tathA dIna anAthane duHkhI vigerene viSe te dayAthI dAna ApavuM joIe tene mATe kahyuM che ke mekSaphaLanA dAnane viSe pAtra tathA apAtranI samAlocanA karavAnI che, paraMtu je dayA dAna che tene kaI paNa ThekANe tattvajJoe niSedha karela nathI. have graMthakara mahArAja guNanI samApti karatAM phaLa darzAve che. upara jaNAvyA pramANe atithi vigerenI pratipatti karavAmAM tatpara ane saddabuddhi vALe gRhastha pitAnA AtmAne viSe gRhastha dharmanI gyatAne ArepaNu kare che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viMzatitamaH guNavarNana. nAna huM have mArgAnusArInA pAMtrIza guNa paikI egaNIzamA guNanu' vivar Nu samApta karI anukramathI prApta thaela "hamezAM abhiniveza (mihuM e yAgraha) nA tyAga karavArUpa" vIzamA guNanA vivaraNanA prArabha kare che. je purUSa Agraharahita hoya tene anabhiniviSTa eTale anAgrahI kahevAmAM Ave che ane nItimArgane nahIM prApta thaelA purUSane paNa khIjAthI mhArA parAbhava thaze evA piraNAmathI kAryanA Arabha karavA tene abhiniveza (Agraha) kahevAmAM Ave che. ane te abhiniveza nIca purUSAne ja hoya che. kahyuM che keH-durAgraha niSphaLa nIti ane guNarahita muzkelI bharelA AbhA karAvI nIca leAkAne zrama Ape che. pravAhanI sAme taravAnA vyasanavALA macche tevA durAgrahathI ja vRthA parizrama kare che. zaThatAne laine nIca purUSone paNa koika vakhatanA abhinivezapaNAne sabhava che. AthI kahe che ke hamezAM Agraha rahita hoya te purUSa dharmAdhikArI thAya che. ane AgrahavALA purUSa prAce karIne tatvAdikanA vicAranI mAhAra hovAthI jamAlI vigerenI peThe peAtAnA aMgIkAra karelAne ja pratipAdana kare che. karAtuM ane karelu e bannemAM sarva prakAre pRthak bhAvaja che tema mAnavAthI abhinivezika nAmanA mithyAtvanI prApti thAya che. kahyu` che keH-~~ jema ajIthI javaranI prApti thAya che ane sUryanA abhAve adhakAra thAya che. tema nRza'sa eTale AtmAnA guNanA ghAta karanAra evA abhiniveza (Agraha) thI mithyAtvanI prApti thAya che ema samajavu. vaLI jenA mananI aMdara atyaMta vegavALA abhiniveza rUpI viSanA vega prasare che tene viSe gurUnA upadezarUpa matrane prayukta karyAM hoya te paNa saMkramaNa thatA nathI. jema rAvaNa ane duoNMdhanane 21 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrAddhaguNa vivaraNu. viSe anukrame vibhISaNa ane bhISmapitAmahanA upadezo sa`kramaNa thayA na hatA. kahyuM che keH~~ AgrahI bata ninISati yukti, yatra tatra matirasya niviSTA / pakSapAtarahitasya tu buddhiryatra tatra sukhameti nivezam // 1 // zabdA - je AgrahI purUSanI buddhi je padAtha mAM AgrahavALI hoya temAM AgrahI purUSa cuktine lai javA icche che ane pakSapAta rahita evA purUSanI ti tA jyAM cukti heAya tyAM praveza kare che, have graMthakAra mahArAja guNunI samApti karatAM phaLa dekhADe che. abhi upara jaNAvyA pramANe je saraLa hRdayavALA purUSo duHkhanA sthAnabhRta niveza ( Agraha ) ne tyAga kare che te vizALa buddhivALA ane niSkapaTI purUSo gRhasthadhamane ceAgya thAya che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - ekaviMzatitamaH guNavarNana. have mArganuMsArInA pAMtrIza guNa paikI vazamAM guNanuM varNana purU 6 karI kamathI prApta thayela "guNamAM pakSapAta karavArUpa" ekavIzamAM '' guNanA vivaraNane prAraMbha kare che. sujanatA, udAratA, dAkSiNyatA vinaya ane prema pUrvaka prathama belAvavApaNuM vigere tathA pitAnA ke paranA upakAranuM kAraNabhUta evA AtmAnA dharmarUpa guNa kahevAya che. te guNone vikhe pakSapAta karanAra heya. pakSapAta e che ke guNene viSe bahumAna, te guNonI prazaMsA ane sahAcya ApavA vigerethI anukULa pravRtti karavI tene pakSapAta kahe che. te guNene pakSapAta karanArA purUSe kharekhara phaLavALA puNyarUpa bIjane siMcana karavAthI A loka ane paralokamAM guNanA samUhanI saMpattine prApta kare che. tyAre rAmacaMdrajI ane lakSmaNajIe ayodhyAthI vanavAsa karavAne mATe prayANa karyuM te vakhate mArgamAM mALavA dezamAM praveza karatAM mALava dezanA adhipati siMhadara rAjAnI sAthe yuddhamAM gurU pAse jinezvara zivAya bIjAne mahAre namaskAra na kare evA abhigrahane grahaNa karanAra ane zuddha samyakatvane dhAraNa karanAra vAkaNa rAjAnA guNane pakSapAta karI rAma lakSmaNe siMhadara rAjAne nigraha karI vAkaNa rAjAne madada karI, kahyuM che ke - nA guNI guNinaM vetti, guNo guNiSu matsarI / guNI ca guNarAgI ca, virataH sarato janaH // 1 // bhAvArthaje guNa vagarano che, te guNi purUSane jANa nathI, ane je guNa vAna hoya che, te bIjA guNi purUSa upara adekhAI karanAra hoya che. tethI pote guNavAna hoya ane bIjAnA guNanI aMdara roga karanAra saraLa manuSya te kaI virale ja hoya che, Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNuM, bhAvAM--he bhAi ! tu pUrNa lakSmIvALA hoya te paNa guNAne viSe anAdara karIza nahi. ghaDA saMpUrNa hoya to paNa guNa ( dorI ) chedAi javAthI kaMpanI aMdara nIce paDe che. aMtaraMgamAM guNAne dhAraNa karanArA purUSa! ja anya purUSAnA hRdayamAM sthira thAya che ( vAsa kare che. ) e samagra ane puSpAnI mALAo daDha karI batAve che. jema puSponI mALAo potAnI aMdara guNa ( dorI ) ne dhAraNa kare che tethI te khIjAnA hRdaya upara ArUDha thavAne samatha thAya che, temaja je purUSA peAtAnA hRdayamAM AdAryAdika guNAne dhAraNa kare che, te purUSo avazya anya purUSonAM hRdayamAM vAsa kare che. prathama sapUrNa bhUtaLane bhUSita karanArA guNi purUSo te dUra raheA, paraMtu sAMpratakALamAM je purUSone guNAnI aMdara anurAga che, tevA purUSo paNa durlabha che. vaLI je dhanuSya sagrAmamAM zatrunA sainikAnI zreNione viSe pRSTa dekhADe che, je dhanuSya saMgrAmamAM ja vakratAne dhAraNa kare che, ane je kaThora dhanuSya saMgrAmamAM kani dhvanine phUMke che, te tevA prakAranA doSane bhajanAra dhanuSyanA guNa ( paNaca ) ne grahaNane karatA A rAjA pragaTapaNe vikhyAta thaelA guNagrAhInI sImArUpa che. guNunI aMdara pakSapAta karavAmAM na Ave, te vasurAjA vigerenI peThe anatha ja prApta thAya che. have graMthakAra mahArAja ekavIzamA guNanI samApti karatAM phaLa batAve che. je buddhimAn purUSanA anya purUSonA sadguNAne ullAsa karanArA che, te purUSo saddhanA bIjarUpa samyakatvane AtmAnI aMdara ArepaNu kare che, 164 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAviMzatitamaH guNavarNana. ve mArgAnusArInA pAMtrIsa guNa paikI ekavIzamA guN. nuM varNana samApta karI kramathI prApta thaela "adeza ane akALa carcAnA tyAga karavArUpa" AvIzamA guNunA vivaraNane prArabha kare che. deza ane kALa eTale niSaddha karelA deza tathA kALane viSe carcAgamanano tyAga karanAra purUSa gRhasthadhamane cAgya thAya che. niSedha karelA deza tathA kALanuM AcaraNa karanAra purUSa rAjA ane cAra vigerethI avazya upadravane prApta thAya che, niSiddha karela dezeA nIce pramANe cheH-- kArAgRha tathA vadha karavAnA sthAnamAM, jugAra ramavAnA sthAnamAM, parAbhavanA sthAnamAM, bhaMDAranA makAnamAM ane bIjAnA aMteramAM javuM nahIM. kharAba sthAnamAM, mazAnamAM, zUnya sthAnamAM, cAra rastA jyAM bhegA thatA hoya tevA sthAnamAM, dhAnyanA photarAM tathA sukAM ghAsathI vyApta thaelA sthAnamAM, ukaraDAnI jagyAmAM ukhara bhUmimAM, bagIcAmAM, nadInA kAMThAmAM, sabhAmAM, cAtarAmAM, rastAmAM ane cAra vezyA tathA naTa vigerenA sthAnamAM buddhimAn purUSa gamana kare nahIM, tathA kukhaDAnI, kharAba mitranI ane rAjAnA dUtanI sAthe goSTI ane niSiddha karela kALamAM gamana di paNa kare nahIM. mArgamAM ekAkI gamana karavuM nahIM ane jyAre sa zayana kare tyAre ekAkI jAgavuM nahIM. kAraNa rastAmAM ekalA cAlavAthI ana athavA to maraNa thAya che. nItine viSe kahyuM che ke, " vakhata vagaranI carcA, azadezanI sAthe geSThI ane mitranI sevA kadi paNa karavI nahIM, jIe kamaLanA vanamAM sutelA pakSIne dhanuSyathI chuTA paDelA khANuM mAryuM hatuM. teja vRttAMtane pratipAdana kare cheH keAi vanamAM sareAvaranI samIpamAM madararakta nAme husa rahetA hatA. eka vakhate te sthAnamAM eka ghuvaDa pakSI AvyA. hase tene khelAbyA ke, tuM kANu che ? Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. v ^^^^^ ane A vanamAM tuM kayAMthI AvyuM che? ema haMsanA puchavAthI te ghuvaDa pakSIo kahyuM ke, huM tamArA guNonuM zravaNa karI tamArI sAthe mitratA karavA mATe Avyo chuM, te pachI haMsa ane ghuvaDanI Apasa ApasamAM maitrI thaI ane te banne pakSIo sAthe kIDA kare che. eka vakhate haMsanI AgaLa ghuvaDe kahyuM ke eka vAra tamAre paNa mahArA sthAnamAM AvavuM. evI rIte kahIne haMsanI rajA laI ghuvaDa pakSI pitAnA sthAna pratye cAlyA gayA. pachI koIka vakhate haMsa paNa tenA sthAnamAM game tyAM ghaNAM sthAne mAM je paNa ghuvaDa jovAmAM AvyuM nahIM, pachI kaI vRkSanI bakhelamAM peThelA ghuvaDane joyo tyAre haMse kahyuM ke "he bhadra? tuM bakholamAMthI bahAra Ava. huM haMsa chuM ane tane maLavA mATe Avyo chuM." tyAre ghuvaDe kahyuM ke, "he bhAI? divasamAM huM bahAra nikaLavAne samartha nathI tethI tame ahIM raho. rAtrimAM tamArI sAthe gaNI karIza." anukrame rAtri paDatAM banne pakSIo maLyA ane paraspara kuzaLa vArtAo vartI gechI samApta thatAM haMsa tyAMja suI gaye, te vakhate te vanamAM rAtrimAM kaI sAthe paDAva nAMkhIne rahe che, rAtrinA pAchalA pahere sArthane cAlavAnA vakhatamAM ghuvaDe kharAba svaravALA zabda karyo ane pite nadInA vivaramAM praveza karI gaye ane haMsane te tyAMja sute mukyo. te pachI te ghuvaDanaH. zabdane sAMbhaLI keyukta thaelA sAthe patie duSTa zakunanI nivRtti karavAne mATe zabdavedhI bANathI haMsane mArI nAMkhe. .. kAraNathIja akALa carcA na karavI ItyAdi kahevAmAM AvyuM che.-have graMthakAra mahArAja bAvIzamAM guNanI samApti karatAM upadeza Ape che. dhamane arthe potAnA AtmAnuM kalyANa IcchanAra ane hamezAM sthiratAne dhAraNa karanAra evA vicAranA jANa purUSe niSiddha karelI dezacaryA ane kALacaryAne avazya tyAga kare joIe. haS:/ka 194S, Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayoviMzatitamaHguNavarNana. g:-* * N ::: * * : : ra ) : : : : ve mArganusArInA pAMtrIza guNapikI bAvAzamA guNanuM va na purU karI kamathI prApta thayela "pitAnA athavA paranA baLAbaLane jANuvArUpa trevIsamA guNanA vivaraNane BJP MY prAraMbha kare che. pitAnI athavA bIjAnI zakitane eTale dravya, kSetra ane kALa vigerethI karelA sAmAthyane jAte ane tevI ja rIte svaparanA asAmarthyane paNa jANate e purUSa dharmane yugya thAya che. pitAnA ane bIjAnA belAbalanuM jJAna thaye chate kharekhara saghaLo AraMbha saphaLa thAya che, nahI te te saghaLe AraMbha niphaLa che. kahyuM che ke - sthAne zamavatAM zaktyA, vyAyAme vRdhiraGginAm / ayathAvanamAraMno, nidAnaM dayasampadaH // 1 // zabdArtha -zakitanI yogyatA pramANe parizrama karavAmAM Ave te upazamavALA prANionI saMpadA vRddhi pAme che ane zaktinuM ullaMghana karI je Arabha parizrama kare che te saMpattinA vinAzanuM kAraNa che. 1 bhAvArtha--anucita kAyane AraMbha kare, prajAnI sAthe virodha kare, baLavAn purUSanI sAthe spardhA karavI ane strI janane vizvAsa kare e cAre mRtyu nAM dvAra che. sva ane paranA baLAbaLa vigerenA jJAna pUvaka kAyane AraMbha karavAthI yaza, svArthanI siddhi ane mahimA vigerenI prApti thAya che. lakSaNAvatI nagarIne adhipati lakSaNasena rAjAnA maMtrI kumAradevanI peThe kIti vigere thAya che. teja vRttAMtane graMthakAra mahArAja pratipAdana kare che. lakSaNAvatI nagarIne viSe lakSaNasena nAme rAjA rAjya karatA hatA ane tene bIjuM jIvita hoya tenI peThe kumAradeva nAme maMtrI hatA. te ja samayamAM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrAddhaguNa vivaraNa. vArANasInAmA nagarIne viSe sATha lAkha ane adhipati jayaMtacaMdra nAme rAjA rAjya karatuM hatuM ane te rAjAne mahAzamAM, annadAtAomAM ane satyavAdIomAM agrezvara vidyAdhara nAme maMtrI hatuM. eka vakhate yaMtacaMdra rAjAnI sabhAmAM evI vArtA nIkaLI ke lakSaNAvatI nagarIne kIle muzIbatathI laI zakAya teve che. ane te nagarIne rAjA paNa baLavAna che, ema e vAtane dhAraNa karI kAzInA adhIpati jayaMta pratijJA karI ke-"amAre ahiMthI caDhAI karI teja kIle kabaje levo. je huM te kITTAne kabaje na laI zakuM te jeTalA divasa sudhI huM kIllAnI najIkamAM rahuM teTalA lakSa suvarNa daMDamAM grahaNa karIza anyathA huM pAcho pharIza nahIM." evI pratijJA karI jayaMtacaMdra rAjA nIkaLe ane ekadama lakSaNAvatI nagarInI samIpamAM AvyuM. A vAtanI khabara paDatAM lakSaNasena rAjA e nagarInA daravAjA baMdha karAvI nagarInI aMdara rahyA. nagarInI aMdara prathamathI dhAnyAdikane saMgraha karelo nahIM hovAthI sarva vastuone saMkoca thaI pa. pachI nagarInI aMdara ane nagarInI bahAra rahelA lazkaranI vacce yuddha pravarte. anukrame yuddha karatAM aDhAra divasa nIkaLI gayA. te avasare lakSaNasena rAjAe kumAradeva vigere maMtrionI AgaLa kahyuM ke, "je ApaNe A zatrune dezanI aMdara praveza karatAM aTakAvyuM nahIM te ghaNuM beTuM karyuM. hamaNAM kille gherAele hovAthI nagarInA leke duHkhI thAya che. tethI prAtaHkALe nagarIthI bahAra nIkaLI yuddha karavuM ane tene huM daMDa te ApIzaja nahIM." evI rIte pratijJA karI yuddhanI sAmagrIne karAve che, teja rAtrine viSe kumAradeva nAmanA maMtrie vicAra karyo ke jayaMtacaMdra rAjA mahAt sainyathI yukata che ane pratijJA pALavAmAM zUravIra che ane hamAre rAjA paNa pratijJA pALavAmAM zuravIra che to paNa tevA prakAranI senAthI yukata nathI. "zakitanuM ullaMghana karI AraMbha kara che, te saMpattinA vinAzanuM kAraNa che " tethI hamaNAM je te upAyathI zatrune pAcho pherava. ema vicAra karI rAtrIne viSe gupta vRttithI kumAradeva maMtrI vidyAdhara maMtrInI pAse gayo ane tene namaskAra karI tene meLAmAM patrikA mukI tenI AgaLa ubhe rahyA. pachI vidyAdhara maMtrIe puchayuM ke"tame keNa che? ane zA mATe AvyA che?" teNe kahyuM ke "huM lakSaNasena rAjAne maMtrI kumAradeva chuM ane tamane maLavAne Avyo chuM. mAre tamane kAMIka kahevAnuM che. paraMtu te vacanathI kahevAne asamartha chuM. tethI A patrikA kaheze." pachI vidyAdhara maMtrIe patrikAne hAthamAM laI vAMcI lIdhI temAM A leka jovAmAM AvyuM. upakArasamarthasya, tiSThan kAryAturaH purH| . mUrtyA yAmArttimAcaSTe, na tAM kRpaNayA girA // // Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizaguNavarNana. zabdArtha-upakAra karavAmAM samartha evA purUSanI AgaLa kArya karAvavAne Atura thaele purUSa ubhe rahI je pIDAne kahe che te pIDAne kRpaNa vANathI kahetA nathI. 2 e zlekanA arthane vicAra karI vidyAdhara maMtrIe vicAra karyo ke, A mahAna purUSa hArI pAse Ave che ane jayaMtacaMdra rAjA ahIMthI pAchA phare ema e Icche che temaja daMDa paNa ApavAne Icchato nathI. vaLI A bhAra hArA uparaja ApaNa kare che te kAraNathI A kumAradeva maMtrIne vyasana-kaNarUpa samudramAMthI vistAra kare joIe. kahyuM che ke-je purUSano Azraya laI sarva prANIo nirbhayatAthI suI rahe che, teja purUSa lekane viSe purUSa kahevAya che ane teja purUSa A lekamAM prazaMsAne prApta thAya che. ema vicAra karI te pachI kumAradeva maMtrIne kahyuM ke, tame bhaya rAkhaze nahIM. temaja daMDa paNa Apaze nahIM. prAtaHkALe amAruM sainya-lazkara A sthAnamAM raheze ja nahIM. tethI tame potAnA sthAna pratye cAlyA jAva. A pramANe kahI tene satkAra karI vidAya karyo pachI kumAradeva maMtrI pitAnA sthAna pratye cAlyA gayA. vidyAdhara maMtrIe paNa yaMtacaMdra pAse jaI kahyuM ke he rAjendra? Aje ApaNA aDhAra divase vyatIta thaI gayA. kumAradeve potAnI jAte AvIne aDhAra lAkha suvarNa daMDanA sthAnamAM ApI gaye che. tethI temane abhaya Ape. A5 prasanna thAva ane Apa pitAnA sthAna pratye padhAre. temane kille leve musIbata bharelo che. A pramANe zravaNa karI, kAzIpati jayaMtacaMdra tatkALa rAtrine viSeja prayANa karyuM. A vAta sAMbhaLI lakSaNAvatIne rAjA khuzI thaye. teNe potAnA maMtrI kumAradevane puchayuM ke, jayaMtacaMdra kema cAle ga? maMtrIe javAba Ape ke tamane yuddha karavAmAM tatpara thayelA sAMbhaLI bhayabhIta thaelo te pAcho cAlyo gayo. anukrame kAzI adhipati kAzInI najIka prApta thayuM te vakhate yaMtacaMdra maMtrIne Adeza karyo ke lakSaNAvatI nagarInA svAmIe ApeluM daMDa saMbaMdhI suvarNa yAcakane ApI de, jethI mahArA yazanI vRddhi thAya. vidyAdhara maMtrIe rAjAne vijJapti karI ke kumAradeva maMtrIe ekaja ratna ApeluM che tethI tenuM suvarNa ekadama kevI rIte thaI zake? rAjAe kahyuM ke je ema che te te ratna mane batAve. pachI maMtrIe rAjAne patrikAmAM lakhele kaleka batAvyuM ane kumAradeva maMtrInA Agamana vigerene vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. e vRttAMtane jANa jayaMtacaMdra rAjAe kahyuM ke, he maMtrI vidyAdhara? A patrikA te vakhate mane kema na batAvI? jethI ApaNe teonI upara heTI kRpA karI. pachI jayaMtacaMdra rAjAe aDhAra lAkha suvarNa yAcaka vargane ApyuM ane aDhAra lAkha suvarNa lakSaNusena rAjAne tathA aDhAra lAkha suvarNa kumAradeva maMtrIne mekalI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrAddhaguNa vivaraNa ApyuM; pachI pite kAzImAM gaye. te suvarNa prApta thayela te lakSaNasena rAjAe kahyuM ke, he maMtrI ? A suvarNa zenuM AvyuM ? kumAradeve kahyuM ke he deva? tamane yaMtacaMdra rAjAe daMDa tarIke bheTa mekalAvyuM che tethI lakSaNAvatIne svAmI prasanna thayA ane sarva lokone kalyANanI prApti thaI. AthIja sva ane paranA baLAbaLane jANanAra hoya ema kahyuM che. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa batAve che. upara jaNAvyA pramANe bIjAonA ane pitAnA balAbaLane jANanAra buddhimAm purUSa phaLavALA AraMbhanA kAryavALa hovAthI dhamarUpa kamane mATe adhikArI thAya che. 23 karI) Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , ja che caturvizaguNavarNana. * * * * ve mArgAnusArInA pAMtrIza guNa pikI vIzamA guNanI samApti karI kamathI prApta thaela "vratamAM rahelA ane jJAnathI vRdhdhAnI pUjA karavArUpa" evI zamA guNanA vivaraNane prAraMbha kare che. tathA anAcArane tyAga kare athavA sArI rIte AcAranuM pAlana karavuM, tene vRtta kahe che. te vRttane viSe rahenArA hoya tene vRttastha kahe che arthAta te vRttamAM rahevAvALA kahevAya che. ane tyAga karavA lAyaka tathA grahaNa karavA lAyaka vastune nizcaya kare tene jJAna kahe che. tevA jJAnathI jeo vRddha-heTA hoya temane jJAnavRddha kahe che. upara jaNAvyA pramANe vratamAM rahevAvALA evA jJAna vRddhonI pUjA karanAra thavuM joIe, kahyuM che ke - tapa:zrutadhRtidhyAna-vivekayamasaMyyamaiH / ye vRkSAste'tra zasyante, na punaH patritAkuraiH // 1 // zabdA--tapasyA, zAsanI dhAraNA, dhyAna, viveka, pAMca prakAranA anuvratta ke mahAvrata rU5yama ane sattara prakAranA saMyamathI je vRddhA che te A lokamAM vRddha kahevAya che. paraMtu paLIyAnA aMkathI koi vRddha kahevAtA nathI. 1 bhAvArtha -vRttastha jJAna vRdhdhanI pUjA karavI eTale temanI paricaryA karavI, hAtha joDavA, Asana ApavuM, ubhA thavuM ane temanI AjJAnuM pAlana karavuM vigere karavArUpa pUjA kahevAya che. kharekhara vRttamAM rahelA jJAnavaMta purUnI pUjA karavAmAM AvI hoya te kalpa vRkSanI peThe sArA upadeza rUpa phaLethI saphaLa che arthAt upadezarUpa phaLa ApanArA thAya che. tene mATe kahyuM che ke nirdoSa upadeza, hamezAM dhamane dhAraNa karanArAonuM darzana ane rIte vinaya e sAdhunI sevAnuM hoTuM phaLa che. zrI bhAgavatamAM paNa kahyuM che ke mahAna purUnI sevA-upAsti muktinuM dvAra kahevAya che ane strIone saMga karanAra purUSane saMga karavo te narakanuM dvAra kahevAya che. je samAna cittavALA, zAMti pAmelA, koSarahita thaelA, sArA hRdayavALA ane sAdhu purUSa che, te mahAna purU kahevAya che. temanI pUjA Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *wyfvvvvvvvvvvv1- 11, 17ra zrAddhaguNa vivaraNa. ane sevA vigere karavAthI sArA phaLanI prApti thAya che. jema AmarAjAne zrImad bappabhaTa AcAryathI pApanI nivRtti, potAnA jIvanuM saMrakSaNa ane ThekANe ThekANe jayanI prApti vigere thaI hatI. temaja kumArapALa rAjAne paNa temanI sevA karavAthI zuddha dharma vigerenI prApti thaI hatI athavA zrI hemacaMdrAcAryathI kapardI zeThanI peThe uttama phaLa prApta thAya che. A ThekANe teja zeThanuM vRttAMta batAve che. zrI pattana (pATaNa) nagaramAM zrI kumArapALa rAjAnA rAjyanI aMdara kapardI nAme eka nirdhana zrAvaka rahetuM hatuM. te zrAvaka divasamAM pitAnI AjIvikAnA kAyamAM AkuLa vyAkuLa hovAthI rAtrine viSe piSadhazALAmAM AvI pratikramaNa karate ane rAtrimAM tyAM ja suI rahe te saMthArAparaSI bhaNAvyA pachI zrI hemacaMdrAcAryanI vizrAmaNA-bhakti karate hate. eka vakhate te kapardInI sImA vagaranI sevA ane bhakitathI zrI hemacaMdrAcArya tenA upara saMtuSTa thayA. ane kahyuM ke tyAre nirvAha kevI rIte thAya che? kapardIe kahyuM ke pioTaluM laI pherI karavAthI mahAre nirvAha thAya che. te sAMbhaLI dayAthI A thaelA gurU mahArAje te kapa zeThane dapbhavananta ItyAdi bhakatAmara stotranA agIyAra mA kAvyane AmnAya-gurUgama Ape. te zreSThI brahmacaryanuM pAlana, pRthvI upara zayana ane eka vakhata bhejana vigere karavAmAM tatpara thaI tene trikALa eka ATha vakhata smaraNa kare che evI rIte smaraNa karatAM cha mahInA thavA pachI rAtrine viSe kAmadhenunA rUpathI cakezvarI devIe pragaTa thaI kahyuM ke prAtaHkALe kerA ghaDAe taiyAra karI rAkhavA. tenI aMdara hAruM dudha nAMkhavAthI te ghaDAo suvarNanA thaI jaze. bIje divase soLa maNanA pramANavALA batrIza ghaDAe karAvyA pachI rAtrine viSe te kadI zreSThIe kAmadhenune dahI eka ghaDo sthApana karyo. prAtaHkALe save ghaDAo suvarNathI bharAI gayA. trIje divase teNe rAjA vagerene bhajana karavA mATe AmaMtraNa karyuM. prathama sthApita ghaDAmAM rahelA dudhanA paramAtrathI rAjA vigerene bhojana karAvyuM pachI guruvarya zrImadda hemacaMdrAcAryane lAvyA ane te ghaDAo batAvyA, te joIne sarvene vismaya thayuM. te pachI te kapardI mahekI trAddhivALe vyavahArI-zeTha thaye. AvI rIte gurUmahArAjanI upAsanA phaLa ApanArI che ItyAdi, athavA jema nAgArjunane zrImad pAdilitAcAryanI sevAthI AkAzamAM gamana karavAne lepa ane zrAvakanA dharma vigerenI prApti thaI hatI. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa batAve che. sArA vRttamAM rahevAvALA jJAnavaMta purUSe je kAraNathI saddabuddhine ApanArA thAya che, e hetuthI temanI pUjAvaDe vivekI purUSa dharmane kaI sivAya prApta kare che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcaviMzaguNavarNana. 1deges: = hA huM mAnasArInA pAMtrIza guNa pikI cevozamA guNanI para samApti karI anukame prApta thaelapaSya vagaranuM poSaNa pho karavA rUpa pacIzamA guNanA vivaraNane prAraMbha kare che. vyavahArathI avazya bharaNa poSaNa karavA lAyaka evA mAtA-pitA, bhAryA ane saMtAna vigere piSya kahevAya che. ane temane ega tathA kSema karavAthI (nahI prApta thaelAnI prApti karAvavI tene vega kahe che. ane prApta thaelAnuM rakSaNa karavuM tene kSema kahe che) poSaNa kare te piSaka kahevAya che. tethI gRhasthAe piSya varganuM poSaNa karanAra thavuM joIe. kahyuM che ke -vRddhAvasthAne pahoMcelA mAtA pitAonuM, uttama AcAravALI bhAryAnuM ane nAnA bALakanuM seMkaDe upAya karIne paNa piSaNa karavuM joIe ema manu munie kahyuM che. vaLI kahyuM che ke -- catvAri te tAta gRhe vasantu, zriyAnijuSThasya gRhasthadharme / navA riko ninI vyavasthA, jJAtivRSTa viSanaH pulIna zA zabdArtha - he tAta? gRhastha dharmanI aMdara lakSmIthI sevAelA hArA gharane viSe daridrI mitra, saMtAna vagaranI bahena, vRddha thaele jJAtine purUSa ane nirdhana thaele kulIna purUSa e cAra vAsa karIne rahe? bhAvArtha -je piSya varganuM piSaNa karavAmAM na Ave, te lokAcAranA rahita paNathI kharekhara gRhasthane apayaza thAya che ane zuMbhA tathA mahimAnI hAni thAya che. tathA te piSya varganuM barAbara yukitathI piSaNa na karyuM hoya, te cerI rUpa anyAya vigeremAM pravRtti karavAthI anarthana ApanArA ane pitAnI IcchA pramANe vartana karanArA thAya che. jema sAgara zreNInA chokarAonI vahue potAnI IcchA pramANe vartanArI thaI hatI, tema thAya tenuM daSTAMta A pramANe che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrAddhaguNa vivaraNa. caMpApurImAM sAgara nAme eka zeDa hatuM. tene cAra putra ane temanI cAra vahUo hatI. kALe karI sAgara zeThanI bhAryA maraNa pAmI. pite kupaNa hevAthI tRghaNAthI capala thayelI cittanI vRttivALe sAgara zeTha hamezAM gharamAM ja rahetA hate. je gharanuM keIpaNa mANasa tenI daSTie manahara bhajana kare, suMdara vastra pahere ke snAna dAna vigere kare te tenI sAthe te aheniza kacha karate. vadhAre te zuM paNa keI anAjanI kaNavRtti paNa ApavAne samartha na hatuM. A pramANe karavAthI zeThIyAne saghaLo parivAra herAna thavA lAge. pachI zeThanA putranI cAre vahUo jyAre rAtrimAM zeTha suI jAya tyAre potAnI IcchA pramANe bhejana karavA lAgI, IcchA pramANe krIDA karavA lAgI ane sava ThekANe bhramaNa karavA lAgI. eka vakhate te cAre vahUone eka ceginI maLI. pachI prasanna thaelI te coginIe te vahuene AkAzagAmInI vidyA ApI te pachI pazune bAMdhavAnA sthAnamAM rahelA eka heTA kASTa upara ArUDha thaI AkAzamAM gamana karyuM ane sava ThekANe kIDA karI pAchalI rAtre AvI te kASTane jyAM tyAM nAMkhI suI gaI evI rIte hamezAM rAtrine viSe gamanAgamana kare che. eka divase pazune bAMdhavAnI ane dohavAnI phikara karanAra ane kASTanuM jyAM tyAM paDavAnA kAraNane jANavAnI IcchAvALA nekare rAtrimAM gupta gatithI joI lIdhuM ane vahuonuM caritra tenA jANavAmAM AvyuM. pachI teNe vicAra karyo ke AvatI kAle huM tapAsa karIza ke A vahao kyAM jAya che? tadanaMtara bIjA divasanI sAyaMkALe sarva pazuone bAMdhI dehI vigere kArya karI te kASTanA polANamAM praveza karIne besI rahe. rAtrine viSe prathamanI peThe te kASTa AkAzamAM cAlyuM ane anukame suvarNadvIpamAM gayuM. tyAM cAre vahuo lAkaDA uparathI utarIne vanamAM bhramaNa karavA lAgI. te nakara paNa kASTathI bahAra nIkaLI ane jyAM juve che tyAM suvarNane ja juve che, te joI vismaya pAmyuM. vahuonA AvavAnA vakhate keTaluMeka suvaNa grahaNa karI te nakara prathamanI rIti pramANe kASTanA polANamAM praveza karI gaye. eTalAmAM te vahuo AvI ane kASTa yaMtrazaktithI AkAzamAM uDayuM. vahuo kSaNamAtramAM potAnA sthAnamAM AvI kASTane tyAga karI potapotAnI zayyAmAM suI gaI. AvI rIte karatAM keTale eka kALa vyatIta thae chate te nekara suvarNanA baLathI gharanuM kArya karatuM nathI ane sAgara zeThanI sAmuM bolavA lAgyuM. AthI dhUrta zeThIyAe vicAra karyo ke, A sevakane kAMIpaNa prApta thayuM che ema mane zaMkA che. pachI te zeThIyAe eka vakhate ekAMtamAM kemaLa vacanathI evI rIte kahyuM ke jethI te nekare vahuone tamAma vRttAMta peTamAM nahI jyathI pragaTa karI dIdhA. pachI Aje huM tapAsa karIza tyAre kene kahevuM nahIM, ema zeThe nekarane jaNAvIne rAtrimAM gupta rIte kASTanA polANamAM rahyA. prathamanI rIti pramANe kASTa suvarNadvIpamAM prApta thayuM. pachI zreSThI pilANamAMthI Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa'camata'zaguNuva na. 175 me khAhAra nIkaLyA, tyAM teNe sa` bhUmi suvarNamaya dekhI tathA te lAbhAkuLa zreSThIe te kASTanA pAlANane suvarNa thI bharyuM ane pote saMkoca karI peAlANamAM rahyA. zeThe keTalu'eka suvarNa peAtAnA khoLAmAM grahaNa karyuM. e vahue kASTha upara bese che ane e vahue vahana kare che evI vyavasthAthI niraMtara vArA pharatI vahana kare che. Aje te pAchI AvatI vahuomAMthI vahana karavAvALI vahuone ghaNA bhAra lAce. jevAmAM samudra upara AvI tevAmAM te thAkI gai, pachI paraspara kahevA lAgI ke A kASTanA tyAga karI je jaLa upara tare che tene grahaNa karIe. A vAtane sAM bhaLI kASTanA pAlANamAM rahele zeTha belyA ke he vahuA ? huM kASTanI aMdara chu tethI A kASTanA tyAga karazeA nahIM. zeThanA A vacana sAMbhaLI vahue khuzI thaI elI ke Aja ApaNA gharamAMthI pApa nIkaLavA ghA, ema kahI sAgara zeThane sAgaranI aMdara phUMkI dIdho. pachI vahue pAtAne ghera pAchI AvI ane sukhI thai. evI rIte pASya varganu pASaNa karavAmAM na Ave, te gRhasthAne parivAra peAtAnA thatA nathI ane dhanI ceAgyatA paNa thatI nathI, pASya va tu pASaNa karavAthI gRhasthAnA parivAra sukhI thAya che temane sukha thavAthI dharmakAryAM susAdhya thAya che. poSya varganA pASaNanA vyavahArathI vicAra karI have nizcayathI vicAra kare che. nizcayathI vicAra karIe te deva, gurU ane peAtAnA AtmA e traNa ja poSaNa karavA lAyaka che. kahyuM che keH-- jagatanA nAtha-tIrthaMkara saddagurU ane peAtAnA AtmA e traNa poSaNa karavAM, khIjAtu pASaNa karavAthI zu prayAjana che ? utkRSTA nizcayathI tA potAnA AtmA ja pASaNa karavA lAyaka che. kAraNa ke tenuM poSaNa karavAmAM na Ave teA khIjAtu pASaNa karavu te pASaNa ja nathI. kahyu che keH-- paralokaviruddhAni kurvANaM dUratastyajet / AtmAnaM yo na saMdhatte, so'nyasmaisyAtkathaM ditaH // 1 // bhAvA --paraleAka saMbaMdhI virUddha kAryA karanAranA vegaLethI ja tyAga karavA ane je peAtAnA AtmAne dhAraNa karI zakatA nathI te purUSa bIjAnA hitane mATe kevI rIte thAya ! have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa matAve che. upara jaNAvyA pramANe nyAyathI vattana karavAmAM tatpara rahenAra je purUSa pAthyajanAnu poSaNa kare te prazaMsA karavA lAyaka evI AtmAnI sthitivALA thai sArA dharUpa kamane cAgya thAya che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '> ) SaDUviMzaguNavarNana. ve mArgAnusArInA pAMtrIsa guNa paikI pacIsamA guNano samApti karI kramathI prApta thayela "lAMbA kALe thanAra anarthArdikanA vicAra karavArUpa" chavosamA guNunA vivara NunA prArabha kare che. lAMbA kALe thanAra hAvAthI dvIdha evA a ke anane jonAra arthAt paryAlAcana karavAnA svabhAvavALA dIdI kahevAya che. kahyu che keH va dohadaMsI, sayalaM pariNAmasuMdaraM karUM / bahulAbhamappa kelaM, salAda NijaM bahujaNANaM // 1 // zabdA..dIdI purUSa pariNAme suMdara, ghaNA lAbha ane alpa kalezavALuM tathA ghaNA lokone prazaMsA karavA lAyaka evA sava kAnA AraMbha kare che. jemake dhana zreNI, tenI kathA A pramANe che. vasatapura nagarane viSe putra, putranI vahu, bhejAi, vhena vigere ghaNA kuTu banI sapattivALA ane mhATI RddhithI vRddha dhana nAme eka zeTha rahetA hatA. eka vakhate te nagaranA jitazatru rAjAe dhana zreSThInA gharanI najIkamAM eka devanu maMdira karAvyuM, te maMdiramAM rAjAe niyukta karelA nAcanAra ane nAcanArI vigerainA samUhathI yukta evA gadhA prAtaHkALe ane sAyakALe gIta tathA nRtya vigere karatA hatA, te sAMbhaLavAnA rasathI parAdhIna hRdayavALA dhana zreSThInA mahilAdi varga gharanA dhaMdhAnA tyAga karI ubhA rahI sAMbhaLe che. prathama tA zaramayukta hAvAthI apekSA pUrvaka sAMbhaLate hatA, paraMtu anukrame te maryAdA rahita thayA. temanu tevA prakAranuM AcaraNa joI, dhana zreSie vicAra karyo ke A sArUM thatu nathI. kahyuM che keH cavalA mayalaNasIlA, siNehaparipUrIyAvi tAvei / dIvayasidavva mahilA baddhappasarA bhayaMde // 2 // Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDye zita guNa varNa na 177 -- rAjjA 9 capala, malIna svabhAvavALI ane snehathI paripUrNa bharelI hAya tepaNa svachaMdra vattana karanArI zrI dIpazikhAnI peThe tApa ane bhaya ApanArI thAya che ArA " tethI jyAMsudhI cadramA jevA mhArA nirmAMLakuLamAM malinatA prApta na thAya tyAMsudhImAM madhura vacanAthI samajAvavA rUpa sAme upAyathIja mhArA kuTuMbane aTakAvuM ema vicAra karI dhanazreSTie pAtAnA gharanA eka bhAgamAM devamaMdira karAvyu ane temAM dhanada yakSanI mUtti sthApana karI. je vakhate te gadhA~ rAjAnA maMdiramAM gAnAdikanA abhyAsa kare che teja vakhate te zreSThi yakSanI AgaLa mRdaMga, vAMzanI Adi vAjiMtranA zabdamaya karAvavA lAgyA. AthI gaMdha vigerenA gIta nRtyAdrikamAM vyAghAta thavA lAgyA. tethI kAi kAMi paNa sAMbhaLI zakatA nathI evI rIte udvega pAmelA te gaMdhavoM rAjA pAse gayA ane jaNAvyuM ke he deva ! dhanazreNI amArA kalAbhyAsamAM aTakAva kare che. A pramANe temanI vijJapti thatAM rAjAe dhanazreSThine elAvI kahyuM ke huM zeTha ! zA mATe tene aDacaNa thAya tema vA che ? dhanazreSTie jaNAvyuM ke he deva ? zAstramAM A pramANe upadeza karela che ke saMsAra asAra che, cAvana capaLa che, lakSmI nAzavaMta che, priyanA samAgama svapna sarakhA che, pApanA pariNAma du:sahu che, ame vRddha thayA chIe ane paraleAkagamana najIka AvyuM che. have dharma karavAnA avasara prApta thayA che. tene mATe kahyuM che ke-- " jaM jaM karei taM taM na sohae juvvaNe aikaM / purisassa mahiliyAe ikkaM dhammaM pamuttUNam // 3 // " zabdArtha " purUSa ane strInA yAvana avasthAnu ullaMghana thayA pachI eka dharma kArya zivAya ( avasthAanucita ) je kArya karavAmAM Ave che, te zAbhatAM nathI prA A hetuthI he rAjana ? mhArI bhujAthI upArjana karela dravyathI meM eka madvira maMdhAvyuM ane te maMdiramAM mArA iSTadevanI pUjA vakhate anatAlane ApanArI nAda pUjA ( saMgIta pUjA ) karAvuM chuM, zreSThinAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjAe kAMIka hasIne kahyuM ke zeThajI jo tame AvA prakAranA vairAgyathI raMgAelA che teA tamAre vanavAsa karavA yogya che. gRhasthAzramamAM kevI rIte dharma karI zakAya ? te mATe kahyuM che ke~-~ 23 puttaniyalAI jaMmi ya AsapisAI vinicchayaM chalai / tattha ya dhaNa ? givAse sumiNevi na jAu dhammaguNo // 4 // '' Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrAddhaguNa vivaraNa. zabdArtha "jyAM putrakalatrAni (vAsa che) tyAM AzA rUpa pizAcanI avazya chale che. te tevA gRhathAvAsamAM he dhanazreSTine svapnamAM paNa kadI dharma thata nathI. 4' A sAMbhaLI dhanazreSie kahyuM ke he rAjan ? ApanuM kahevuM satya che, paraMtu loka kahe che ke " gRhAzrama samo dharmo na bhUto na bhaviSyati / pAlayanti narAH zUrAH klIbAH paassnnddmaashritaaH||5||" zabdArtha--gRhasthAzrama je dharma thayuM nathI. ane thavAnuM nathI. zarA purUpa tene pALe che. ane kAyara purUSa pAkhaDano Azraya le che. 5 " pachI rAjAe kahyuM ke, he uttama vaNika? gRhasthAzrama saMbaMdhI dAnAdika dharma gurUonA upadezathI jANavAmAM Ave che tethI te ( vAnaprastha ) AzramanI tame avagaNanA na kare" dhana zreSTie kahyuM ke he rAjana ? lekavAkya te A pramANe che-je brAhmaNa kahe te karavuM je kare te na karavuM." ItyAdi pratyuttara ApavAmAM tatpara evA zreSThine rAjAe kahyuM ke-"he vizeSajJa ? AvI rIte vacananA vistAra karavAthI zuM phaLa che ? A bAbatamAM je paramArtha hoya te nivedana kare te pachI hAtha joDI dhanazreSTie vijJapti karI ke he prajAvatsala! ame tamArI chatra chAyAmAM vasIe chIe, mahArUM kuLa nirmaLa che, kuLane kalaMka na Ave tevI vRttithI ATalo vakhata nirgamA che, mhArA gharamAM strIo ghaNuM che.-- " cavalAiM iMdiyAiM viyAra bahulaM ca juvvaNaM deva ! / sacchanda gaI kAmo aviveo phurai pANINam // 6' " zabdArtha--"he rAjana Itie capala che, vana ghaNA vikAravALuM che, kAmadeva svataMtra gati karanAra che. prANIone aviveka skuri rahe che. dA tethI he mahArAja ! A gaMdhanA gIta, vineda ane hAzyAdika aghaTita ceSTAo vigerene jevAthI hAre parivAra svaccheda thaI vinAza na pAme, e hetuthI devamaMdira karAvavA rUpa anAgata ( svaccheda thatA pahelAM) upAya ce che. kahyuM che ke-ghara saLage tyAre kuvo khodave, saMgrAma jAge tyAre ghaDAne zikSaNa ApavuM ane nadImAM pura Ave tyAre pALa bAMdhavI jema sahelAIthI thatuM nathI, tema parivArano nAza thayA pachI sudhAre sahelAIthI thaI zaka nathI. te pachI rAjAe sabhA samakSa dhanazreSine kahyuM ke he zreSThi mukhya! tamArI buddhinI nipuNatA zreSTha che, Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paviMzati guNa varNana. 179 sadupAyane prakAza prazaMsanIya che, ane dIrghadazIpaNuM bhaviSyamAM unnati karanArUM che. ityAdi prazaMsA pUrvaka rAjAe zreSTine maMtripada upara sthApana karyo. anukrame eja guNa vaDe jainadharma pAmI sukhI thayA. have graMthakAra prastuta guNanI samApti karatAM upadeza dvArA phaLa batAve che- sarvakAryeSu yo dIrghadarzI syAddhanavannaraH / / sa yogyo bhAgyataH zuddhadharmakarmaNi jAyate // 7 // zabdArtha -je purUSa dhana zreSTinI piTha sarva kAryomAM dIrghadaza hoya te purUSa bhAgyathI nirdoSa dharmakAryamAM yogya thAya che .gA | ni parvirita punaH | Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptaviMzaguNavivaraNa. kamAvAlA TE: : A ve mAganusArInA pAMviza guNa paikI chavIsamA guNanuM vivaraNa purU karI kamathI prApta thaela "vizeSa jANavA : ] rUpa" satAvImAM guNune prAraMbha kare che. vipajJa-eTale vastu tathA agastanA, kArya ane akAryanA, pitAnA athavA paranA vizeSane arthata AMtarane je jANe che, eTale nizcaya karI zake che te vizeSajJa kahevAya che. je puruSa vizeSajJa nathI te purUSa kharekhara pathI vadhI jatA nathI. athavA to bIjI rIte potAnA AtmAneja guNa deSathI upara caDhavA rUpa vizeSane je jANe tene vizeSajJa kahevAya che. tene mATe kahyuM che. ke- "pratyahaM pratyavekSeta narazcaritamAtmanaH vinu meM zumitulya vitu tapuratiza" zabdArtha:-- purUSa potAnuM kartavya hamezAM joyA kare ke zuM mahArUM caritra pazunA jevuM che ke purUSanA jevuM che? te vaLI kahyuM che ke" jo navi diNe diNe saMkalei ke ajja ajjiA mi guNA aguNesu ya na hu khalio kaha so a karijja appahiyaM // 2 // " / zabdArtha Aje keTalA guNe upArjana karyA evI saMkaLanA je purUSa hamezAM karato nathI. ane avaguNo meLavavAmAM ughukata hoya che, te purUSa potAnuM Atmahita kevI rIte karI zake ? 2 " vaLI kahyuM che ke - " vatthUNaM guNadose lakkhei apakkhavAyabhAveNa / pAeNa visesannU uttama dhammAriho teNa // 3 // " Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 savizati guNa varNana zabdArtha-pakSapAta zivAya vastunA guruSone je oLakhe che, te prAya karI vizeSajJa kahevAya che. ane tethI te uttama dhamane egya thAya che. mA te viSe khAinA pANIne sugadhIvALuM karanAra subuddhi mAMtrinuM daSTAMta che te A pramANe caMpAnagarImAM jitazatrunAme rAjA che. tene sArI rIte jinamatane jANa subuddhi nAme maMtri che. eka vakhata rAjAe rayukta suMdara raseI karAvI ghaNuM sAmaMta ane maMtrinI sAthe rAjAe bhejana karyuM. A rasamAM Asakata thayela rAjA ane sAmaMta vigeree paNa aho ? rasa ahe? gaMdha ItyAdi bolI rainI prazaMsA karavA lAgyA, paraMtu subuddhi maMtrita mana rahe tethI rAjAe puchayuM kehe maMtrina ! tame kema prazaMsA karatA nathI ? maMtrie javAba Ape ke he rAjana ! padArthonA svarUpanuM mane jJAna hovAthI manejJa ane amanejJa padArthomAM mane vismaya thato nathI. kemake suMgaMdhIvALA pudagala durgadhayukta ane rasayukata pudagalo paNa rasa vinAnAM thaI jAya che. tethI niMdA ke prazaMsA karavI yukta nathI te paNa rAjAe A vAtanI zraddhA karI nahIM. kai divase rAjapATikAmAM jatAM mArgamAM ghaNA nirjIva kalevarethI durgadhavALuM, kharAba varNavALuM, malIna ane sUryanA tApathI ukaLeluM khAInuM pANI joI rAjAe vastrathI nAzikA DhAMkI bole ke ahe? A jaLa kevuM durgadhayukta ane bibhatsa che? subuddhie kahyuM ke he rAjana ? tame A jaLanI niMdA na kare. kAraNa ke kharAba padArtho zreSTha padArthapaNe ane zreSTha padArtho kharAba padArthapaNe pariName che. tethI mahAna purUSane jugupsA karavI - gya nathI. paraMtu rAjAe e vAta mAnya karI nahI. pachI maMtrie rAjAne pratibaMdha karavA mATe gupta rIte potAnA pramANeka purU pAse vastrathI gaLeluM te khAInuM pAzuM maMgAvyuM ane potAnA gharamAM lAvI, korA ghaDAonI aMdara nAkhyuM ane tene kataphaLanA cUrNa vigerethI nirmaLa banAvyuM. vaLI tene bIjIvAra gaLIne navA ghaDAnI aMdara nAkhyuM. evI rIte ekavIsa divase te jaLa nirmaLa, svAdiSTa, zItaLa ane jaLa ratna jevuM thaI gayuM. pachI te jaLane sugaMdhI dravyothI vAsita karI rAjAnA rasoiyAone ApyuM. bhejana vakhate teoe rAjA pAse mUkyuM. te jaLano lakettara rasa ane svAdiSTatA vigere guNone prApta karI khuzI thayele rAjA raIyAone kahe che ke A jaLa kyAMthI prApta thayuM ? teoe javAba Ape ke amane maMtrie ApyuM che. rAjAe maMtrine puchayuM. maMtrie kahyuM ke he rAjana ? je tame mane abhayadAna Ape, to huM A pANInI utpatti jaNAvuM. rAjA taraphathI abhayadAna maLatAM maMtrie tene yathArtha vRttAMta kahI saMbhaLAvyo, paNa rAjA zraddhA karato nathI. tethI maMtrie pUrvokta vidhie khAInuM jaLa maMgAvI tevIja rIte te jaLane jaLa ratna jevuM karI batAvyuM. te joI vismaya thaelA rAjAe maMtrine puchayuM tame A kevI rIte jANuM ? maMtrie javAba Ape ke "pudagalene pariNAma" Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrAddhaguNa vivaraNa. thayA kare che ItyAdi gurUnA vacanathI, te pachI rAjA paNa saMpUrNa padArthonA aMtaranI abhilASA karato gurUnI sevAmAM tatpara evo zrAvaka thaye. anukame te banne dIkSA grahaNa karI mekSe gayA. kahyuM che ke, subuddhinA vacanathI pANInA draSTAMta vaDe jitazatru rAjA pratibaMdha pAmyo ane agIyAra aMgane dhAraNa karanArA te banne zramaNa siMha siddha thayA. athavA AtmAnA gamana ane AgamanAdikane jANavArUpa lakSaNane vizeSa kahe che. kahyuM che ke - " ihopapattirmama kena karmaNA, kutaH prayAtavyamitA bhvaaditi| vicAraNA yasya na jAyate hRdi,kathaM sa dharmapravaNo bhvissyti||4||' zabdArtha -kyA karmanA udayathI A ThekANe hArI utpatti thaI che ane A bhavathI mahAre kyAM javAnuM che evI samAlocanA je purUSanA aMta:karaNamAM thatI nathI te dharmamAM tatpara kevI rIte thaI zake ? " athavA te samayane ucita je aMgIkAra karavArUpa hoya, tene vizeSa kahe che. jema ke je kALe je padArtha tyAga karavAne athavA grahaNa karavAne lAyaka hoya, te padArthanuM nipuNa vRttithI vicAra karI grahaNa karavuM joIe. A kartavya nipuNanuM lakSaNa hovAthI ane sarva prakAranI lakSmI prApta karAvavAmAM hetu hovAthIja lekamAM kahevAya " yaH kAkaNImapyapathaprapannAmanveSate nisskshstrtulyaam| kAlena kATiSvapi muktahastastasyAnubandhaM na jahAti lkssmiiH||5|| zabdArtha --kharAba mArgamAM prApta thaelI eka keDIne paNa je purUSa hajAra sonAmahera gaNI gaNanA kare che, paraMtu avasara Ave kaTidravya kharacavAmAM paNa hAtha khule muke che, tevA purUSanA saMbaMdhane lakSamI tyAga karatI nathI. pA. A ThekANe vahunI jaTharA saMbaMdhI pIDAne dUra karanAra motI ane pravALanA cUrNane reTala karanAra zreSTinuM draSTAMta che te bIjA graMthathI jANI levuM. athavA sarva ThekANe A leka ane paraleka saMbaMdhI hitane anusaranAra evA vyApAra tathA dharma vigerenA vidhAnamAM vidyamAna phaLanA udezane je nirdoSa evo uttarottara nizcaya tene vizeSa kahe che. ane tene je jANe te vizeSajJa kahevAya che. evA prakAranA guNayukta purUSanI dareka kriyAo phaLazUnya thatI nathI. jema sAgaradatta nAmanA zreSTinI vizeSajJapaNAne lIdhe sarva kiyAe phaLavatI thaI, te draSTAMta nIce mujaba che-- Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 savizati guNa varNana. tAmralimI nAmanI nagarImAM sAgaradatta nAmane tamAma viSayamAM uDe utarI vizeSa nizcaya karanAra eka vaNika vasate hato. te jAtismaraNa jJAnane lIdhe strImAM virakta hovAthI paraNavA IcchatuM na hatuM. ane te pUrvajanmamAM brAhmaNa hate. purUSAMtaramAM Asakta thaelI tenI strInA jhera devAthI mUchita thaelAne A marI gayuM che, ema dhArI te kulaTAe bahAra pheMkI dIdhe, paraMtu koI govAlaNIe rahema lAvI tene jIvADaze. tyArabAda te brAhmaNa vairAgyathI prerAI tApasa thaI maraNa pAme ane te ahIM sAgaradattapaNe utpanna thayo. te govAlaNI paNa laukika dharma eTale duniyAmAM prasiddha sthUla dharmanA niyamamAM anurAga dharAvatI kALakrame maraNa pAmI, tAmraliptI nagarImAM vyApArInI putrI rUpe utpanna thaI. eka vakhata mArgamAM teNIne joI sAgaradattanI draSTine kAMika AnaMda thaye. tenA mAtApitAe tenA A abhiprAyane samajI laI sAgaradattane teNInI sAthe paraNAvyA. paraMtu sAgaradattanA aMtaHkaraNamAM harSane sthAna maLyuM nahIM. te vyavahArInI putrIe buddhinA baLathI kalpI lIdhuM ke A mahAre svAmI kharekhara jAtismaraNa jJAna dharAve che ane te pUrvajanmamAM koI strIthI kadarthanA pAmelo che, e ardha nizcaya thayA bAda te vicakSaNAe eka vakhata A gAthA lakhI mekalAvIdhss pAyaseNaM juttaM dAhiyaMpi kimiha prihriuN| tucchodayasaMbhaviNo nahu duddhe pUyarA hu~ti // 6 // zabdArtha:--dudhathI dAjhelA manuSyane dahIne tyAga kare zuM yogya che? ceDA jalamAM thanArA perAo zuM dudhamAM heI zake ? dA tAtparya ke eka strI kulaTA anubhavavAmAM AvI. tethI zuM saghaLI tevIja che ema saMbhava thAya ? nahIM ja uparanI gAthAne bhAvArtha dhAraNa karI sAgaradatte paNa eka leka uttararUpe lakhI mokalyo-- kupAtre ramate nArI girau varSati vAridaH / nIcamAzrayate lakSmIH prAjJaH prAyeNa nirddhanaH // 7 // zabdArtha -strI nIcenI sAthe ramaNa kare che. varSAdi (jarUrIAta zivAyanA) parvata upara vadhe che ane ghaNe bhAge paMDita purUSa nidhana hoya che hA teNue pharIthI eka gAthA lakhI mekalAvI ke - pAyayadoso kattha va na hoi na hu ettieNa tccaao| aNurapi hu saMjjhaM kiM divasayaro na bhAsei // 8 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrAddhaguNa vivaraNa, zabdA :svAbhAvika dvASa karyAM nathI hotA? mATe eTalA mAtrathI parityAga karavA ghaTatA nathI. anurAgavALI saMdhyAne paNa zu` sUrya prakAzita nathI karatA Da A pramANe tarka vitarka karatAM sAgaradattanA cittamAM Anada thayA. A arasAmAM sAgaradattanA zvasuravarga pATalIputra nagaramAM gayA. sAgaradatta paNa vahANudvArA vyApAra karavA lAgyA. vyApAra karatAM sAta vakhata vahANeA bhAgyAM ane saghaLu dhana cAlyuM gayuM. e vakhata kUvAmAMthI pANI kADhanAra purUSane sAta vakhata niSphaLatA maLavA chatAM AThamI vakhate pANI nIkaLela joi zukanagraMthI khAMdhI siMhaladvIpa pratye prayANa karyuM. mArgamAM prabala vAyarAe tenuM vahANa siMhaladvIpane ale ratnadvIpamAM prApta karyuM . A vakhate tene sAra vinAnA karIyANAnA tyAga karI vahANane ratnAthI bharI lIdhuM. ane tyAMthI pAchA pharyo, paraMtu rastAmAM khalAsIoe ratnAnA lAbhathI tene samudramAM pheMkI dIdhA. prathama bhAMgelA vahANunuM pATIyu maLavAthI samudrane utarI anukrame pATalIputramAM pahoMcI zvasuravargane maLyA. ane vahANa ratnadvIpamAM prApta thayuM tyAMthI mAMDI sarva vRttAMta kahI saMbhaLALyA. rAjAnI AgaLa paNa sAgaradatte A hakIkata prathamathIja jaNAvI dIdhI. bhAgyayeAge te khalAsIo paNa pATalIputramAM AvI pahoMcyA. rAjAnI AgaLa ratnAnA bheda sa MkhyA ane svAmI vigerenA prazna thatAM temanuM saghaLuM pAgaLa khullu thayuM. rAjAe te ratnA sAgaradattane apAvyAM. pachI sAgaradatta keTalAeka kALe tAmraliptImAM prApta thayA. tyAM teNe vicAra karyo ke upArjana kareluM dravya kAi sArA sthAnamAM na kharacAya, te te kaleza ane durgati vigere phaLaneja ApanAra thAya che. tene mATe kahyu che ke:lkssmiiH sarpati nIcamarNavapayaH saGgAdivAmbhojinI saMsargAdiva kaNTakAkulapadA na kApi dhatte padam / caitanyaM viSasaMnidheriva nRNAmujjAsayatyaJjasA dharmasthAnaniyojanena guNibhirgrAhyaM tadasyAH phalam // 9 // zabdArtha:--samudrajaLanA saMgathIja jANe lakSmIne nIca pAse javAnI Teva paDI na heAya ? kulinInA sa'sargathI pagamAM lAgelA kAMTAthI Utpanna thatI vyathAne laineja jANe sarvatra asthira na hoya ? halAhala vidhanI pAse rahevAthIja jANe manucenI samaja zaktine lakSmI nAza pamADato na heAya ? teTalA mATe vivekI purUSAe dharmasthAnamAM upayoga karI lakSmIne saphLa karavI joie kA tyArabAda mhoTA dAnanI zarUAta karI kyA devane sthApana karavA ityAdi viSayamAM judA judA matavALAone puchyuM paNa kAi sthaLe eka mata thayA nahIM. teTalAmAM kAi pramANika mANase jaNAvyuM ke he bhadra? devatAo bhAvathI vaza karI Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptaviMzatiguNa varNana. 185 zakAya che. mATe tenA ciMtana karavArUpa samAdhimAM tatpara thA. eTale ratnAdhiSThAtrI devatA pote ja nizcaya kaheze. A vAta sAMbhaLI sAgaradatta paNa traNa upavAsa karI dhyAnArUDha thaye. tenA draDha nizcayathI kheMcAyelI zAsanadevIe jinapratimA sthApanA karavA mATe kahyuM. harSa pUrvaka sAgaradatte tenI mAMgaNI karI. devIe bhagavAna pArzva nAtha svAminI suvarNamaya pratimA arpaNa karI. kALakrame munine cega maLatAM teNe prazna karyo ke A pratimA konI che? muni taraphathI jvAba maLyo ke vitarAganI pratimA che. sAgaradatte pharI pUchyuM ke te kyAM che? munioe jaNAvyuM ke te paMDavardhana dezamAM che. A vAta sAMbhaLI sAgaradatta tyAM gaye. te vakhate kevaLajJAnanA prakAzathI sAkSAt sUrya rUpa zrI pArzvanAtha svAmIne samavasaraNamAM beThelA joI teNe dravya ane bhAvathI praNAma karyA. pachI teNe devanA svarUpanI pRcchA karI. te avasare nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nikSepa dvArA bhagavAna je je prakAre devanuM svarUpa kahI batAve che, te te prakAre vizeSapaNe nizcacamAM parAyaNa thaI teNe vitarAgane devapaNe jANyA, ane tattvavRttithI vItarAgamAM rUci pragaTa thaI. loguttarA khu ee, bhAvA loguttarANa sattANa / paDibhAsate sammaM, ibbhANa va jaccarayaNaguNe // 10 // zabdArtha -jema jAtivALA ratnanA guNonI parikSA jhaverI sivAya bIjAne hetI nathI, tema je je asAdhAraNa guNa lekottara padArtho hoya che tenuM lekettara prANIone samyaka prakAre bhAna thAya che. tyArabAda teNe ratnothI maMdira karAvyuM ane temAM pAzvanAthasvAminI pratimA sthApanA karI. hamezAM traNa vakhata pUjA karatAM tene karma rAzI nAza pAmyo. e pramANe dareka vastunI khAtrI karavA rUpa mAtra eka vizeSajJa guNathI chevaTe cAritra grahaNa karI vizeSa kiyAmAM tatpara thaI anukrame kevaLajJAna pAmI mekSe gaye. have graMthakAra guNanI samApti karatAM upadeza dvArA phaLa batAve che- evavidhAn vizeSAn yo vijJAyAtra pravartate / sa dharma yogyatAmAtmanyAropayati sattamaH // 11 // zabdArtha:-upara jaNAvelA vize jANI je purUSa temAM ahIM pravRtti kare che; te janazimaNI pitAnA AtmAmAM dharmanI gyatAne ArepaNa kare che. 11 | | ti zarvititama punaH | Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha aSTaviMzatiguNa varNana. ne satAvIzamA guNanu' varNana samApta karI kramathI prApta tha ela " kRtajJa " guNanA vivaraNanA prArabha kare che. zrutajJa --temaja kareluM eTale khIjAe karelA upakArane je jANe paraMtu ALave nahI te kRtajJa kahevAya che. e pramANe vana karanArane kharekhara kalyANanA lAbha thAya che. kemake kRtajJa purUSa upakAra karanAranuM bahumAna kare che. tene mATe kahyuM che ke-lgbhi na sahassesu vi uvayArakarovi iha naro tAva / jo mannai uvayariyaM so lakkhe suMpi dullakkho // 1 // uttama ahamaviyAre vImaMsaha kiM muhA buhA tubbhe / ahamo na kayagdhAo kayannuNo uttamo nanno // 2 // zabdArtha:--A lAkamAM prathamatA hajAra manuSyane viSe paNa upakAra karanAra maLI AvavA dudhaTa che, paraMtu peAtAnAupara thayelA upakArane mAnanAra tA lAkhAmAM paNa maLavA muzkela che. 5 1 5 huM paDatA tameA uttama ane adhamanA vicAra karavA zyA mATe tarkavitarka karo che ? kAraNa ke dhRtA karatAM bIjo koI adhama nathI ane kRtajJathI bIjo kAi uttama nathI. // 2 // je karelA upakArane ALave che, te kharekhara kutarAnI barAbarI karI zakatA nathI te badala kahyu` che ke~~ azanamAtrakRtajJatayA gurorna pizuno'pi zuno labhate tulAm / apibahUpakRte sakhitA khale na khalu khelati sve latikA yathA // 3 // zabdA :--upakArInA upakArane bhUlI janAra manuSya phakta bhojananA upakArane nahIM bhulanAra kutarAnI paNa marobarI karI zakatA nathI. vaLI jema AkA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja aSTaviMzatiguNa varNana. 187 zamAM velaDI phelAtI nathI, tema ghaNe upakAra karyA chatAM paNa khala purUSamAM mitratA TakI zakatI nathI. 3 ahIM tAtparya e che ke, kRtanane ghaNI prakAranI ApattimAMthI bacAvyo hoya, paisAnI madada karI hoya A loka ane paralekanA hita mATe hitazikSA ApI hAya, e sivAya ghaNo upakAra karyo hoya, chatAM upakAra karanArane badale vALa te dUra rahyo paNa tenAM chidro joI tenA upara Apatti lAvavAmAM paNa cukato nathI. kUtare to eka vakhata jenuM anna khAya che tenA gharanI cokI bhare che, keI ajANyA mANasane gharamAM dAkhala thavA detuM nathI, cerethI paNa bacAva kare che tethI ja graMthakAre kRtagnane kUtarAnI babarI karavAne lAyaka paNa gaNyo nathI ane te vAstavIka che. A lokamAM upakArane eLavanAra, upakArane jANanAra, upakArano badalo vALanAra ane kAraNa zivAya upakAra karanAra ema cAra prakAranA purUSa hoya che. te mATe kahyuM che ke-- akRtajJA asaMkhyAtAH saMkhyAtAH kRtavedinaH / topari stava ditrA nIvariTa chA nahi me parvatA bhArA na me bhArAzca sAgarAH / kRtanAzca mahAbhArA bhArA vizvAsaghAtakAH // 5 // ihoSarakSetra zarIra zailatulAM kRtaghnAH kalayanti zazvat / sukSetranetrAdbhutazuktidhenusamAH kRtajJAH prathitAH pRthivyAm // 6 // zabdArtha -kRtane gaNatrI vinAnA, kRta gaNatrImAM AvI zake teTalA, upakArane badale vALanArA thaDA ane potAnI meLe upakAra karanArA be traNa heya. che. che ka pRthivI kahe che ke, mane parvato ke samudrane beje nathI, paraMtukRtane ane vizvAsaghAtake maheTA bojArUpa che. te po A dunIyAmAM kRtane hamezAM ukharakSetra, zarIra ane parvatanI barAbarImAM mukAya che ane kRtajJa zreSTakSetra, cakSu, AzcaryakArI chIpa ane tatkALa prasUti gAya jevA dunIyAmAM prasiddha che. te 6 Alokane tAtparya e che ke, jema pANI pavana tApa vigere anukuLa sAmagrIne jega maLyA chatAM umarabhUmimAM vAveluM uttama bIja niSphaLa jAya che ane khetI karavA rUpa kaSTa zivAya kAMI prApta thatuM nathI tema kRtadhdha purUSane saMpurNa sAmagrI maLyAM chatAM hita buddhithI tenAmAM AropaNa karelA tattvAdi vicAre niSphaLa thAya che. vaLI jema zarIranuM niraMtara nAnA prakAranI vastuothI game teTaluM Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrAddhaguNa vivaraNa. piSaNa karavAmAM AvyuM hoya te paNa Akhare piSaNa karanArane dago dIdhA vagara rahetuM nathI. tema kRtadhdha purUSanuM paramArtha vRttithI AjIvikA vigere purI pADI game teTaluM poSaNa karavAmAM AvyuM hoya, te paNa tenA upara upakAra karanArane upakArane badale Apa te dUra rahyo, paraMtu avasara Ave te duSTa mANasa dago dIdhA vinA raheto nathI. vaLI jema parvata patthara, kAMTA, vikaTa jhADI, viSama mArga ane vyAdhrAdi kura prANIonuM sthAna hovAne lIdhe hamezAM bhaya ApanAra hoya che, tema kRtana purUSa upakAra karanArane tamee amuka kArya rAjavirUddha karyuM che tene huM bahAra lAvIza vigere khoTI dhamakI ApI hamezAM bhaya ApavAmAM bAkI rAkhato nathI. AthI viparIta svabhAvavALe kRtajJa purUSa to kaI vakhata paNa upakAra karanAranA upakArane bhUlato nathI ane game tevI Apatti AvI paDe to paNa sArA kSetra vigerenI peThe uttarottara uttama phaLaneja ApanAre thAya che. jenI upakAra karavAmAM haMmezAM buddhi che te ane bIje pitAnA upara karelA upakArane kadI bhulatA nathI evA A banne purUSane pRthivI dhAraNa kare che, athavA te A be purUSoe pRthvIne dhAraNa karI che. kRtajJa purUSe thoDA upakArane paNa ghaNo karI mAne che, jemake jaMgalamAM kSIrAmalakane ApanAra bhIlane rAjAe mahAna upakAra mAnyo hato, tenuM draSTAMta nIce mujaba che. vasaMtapuranagaramAM jitArI nAmane rAjA hatA. eka vakhata sabhAmAM beThelA rAjAne dvArapAle vijJapti karI ke he rAjana? bahu dUra dezathI Avelo suvarNanI chaDI jenA hAthamAM che e eka gheDAne vepArI daravAjA upara uo che. A pramANe kahe chate rAjAe tene sabhAmAM belAvyo. te sodAgara rAjAne praNAma karI rAjAnI AjJAmaLatAM Asana upara beThe. eTale rAjAe puchayuM ke he bhadra? kayA kyA dezanA kayA kayA nAmavALA keTalI saMkhyAvALA kayA kayA gheDA lAge che te kahI batAva. ghoDAnA vepArIe jaNAvyuM ke-kebeja, siMdhu, pArasa ane vAlhIka vigere dezanA ane karka, zrIvatsa, khuMgAha, seraha, kiyAha, harita, dudavAha, kulAI, nIla, halAha, kavila, aSTamaMgaLa ane paMcabhadra vigerenAmavALA ghaDAo che. he rAjana vizeSa zuM kahuM? ekeka jAtinA so so ghaDAo che. ane te saghaLA sarva lakSaNe thI zAbhita temaja keLavAelA che. tyAra bAda rAjA maMtrIvigerenI sAthe jovA mATe ghoDAonI jagyA upara gaye. tyAM saghaLA ghaDAo joyA. temAMthI koI eka lakSaNayukta ghaDA upara parIkSA karavA mATe pote ja svAra thaye, ane tenI pAse pAMca prakAranI gati karAvI veganI parIkSA vakhate kAnanI vacce ho ke tarataja tyAMthI uchaLe ane evI gatithI cAlyA ke eka praharamAM bAra jana nikaLI gaye. A ghoDe viparIta zikSA pAmela haze ema dhArI rAjAe lagAma choDI dIdhI ne gheDe tyAMja Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avi'tiguNa varNana. 189 ubhA rahyo. eTale rAjA nIce utaryo. kharAkhara madhyAnha vakhate tRSAthI piDita thaelA rAjAe pANInI tapAsa karatAM eka bhiTTane joi madya svarathI kahyuM ke huM bhillu ! tRSAthI piDita thaelA mane pANI dekhADa. bhiTTa paNa rAjAnI AkRtithI vismaya pAmelA praNAma karI khelyA ke he rAjan ! huM jyAM sudhImAM pANI lAvu chuM tyAM sudhImAM tRSAne dUra karanAra A kSIrAmalakane mukhamAM rAkho. ema kahI pAte pANI levA gayA. rAjA paNa eka vRkSanI chAyAnA Azraya lai vicAra karavA lAgyA ke A bhiTTanuM mhATu paropakArapaNu kevu Azcaryajanaka che ? A upakAra karanAra bhiTTanuM zuM kArya karI temaja zu ApIne enA karajathI mukta thaIza; evA vicAra kare che teTalAmAM te bhillu kamalinInA paDIyAmAM pANI laine AvI pahoMcyA ane teNe hAtha paga ane mukhanu zAca karAvyuM. te pachI pavitra, nirmALa ane zItaLa jaLathI rAjAne dhIraja ApI. jeTalAmAM rAjA bhillune kAMika kahevA jAya che teTalAmAM pachavADe raheluM sainya AvI pahoMcyuM. A vakhate rAjAne joi saghaLAone AnaMda prApta thayA. rAjAe teonI AgaLa prathamanI saghaLI hakIkata kahI saMbhaLAvI ane vizeSamAM kahyuM ke tevA aNInA vakhatamAM A bhile ApelA kSIrAmalakanI aokharI karavAmAM mhArUM saptAMga rAjya pazu samartha nathI, te paNa hAthI upara besADI A bhillune nagaramAM pahoMcADA. rAjA paNa mhoTA mahAtsava pUrvaka nagaramAM prApta thayA, tyAM te bhiTTanA telamardana, snAna, vilepana vigerethI ghaNA satkAra karyAM. ane ghaNA kALa sudhI peAtAnI pAse sukhamAM rAkhyA. kAI vakhate varSAkALamAM vananuM smaraNu thavAthI te bhaTTa tyAM javA utsuka thayA. teNe anekavAra samajAvyA paNu jyAre te rahevAne kabula na thayA tyAre rAjAe sAthe jai bhillunuM nagara sthApana karI rAjyAbhiSeka pUrvaka te bhaTTane rAjagAdI upara besADayA. ane prathama ApelA hAthI gheADA vigere saghaLu tene arpaNa karyuM, e pramANe kRtArtha thai rAjA potAnA nagaramAM prApta thayA. keTalAka kALe te bhinna rAjA paNa mahA pratApI thayA. A duniyAmAM uttama purUSonA upakAranuM mAhAtmya kayA purUSa varNana karavAne samartha thaI zake ? kAi paNa nahIM. kharI rIte te te kRtajJa kahI zakAya ke je dharma pratye upakAraka che. dharma pratyenA upakAra teA dharma saMbaMdhI virUddhonA tyAga karavAthI thAya che. te dharma virUddha pravRttio nIce pramANe che. AsavadvAramAM pravRtti, dharmakArya karavAmAM anAdara, munio upara dveSa, devadravyanA upabhAga, jinazAsanuM upahAsa, sAdhvIonA saMga karavAmAM sAhisakapaNu, kaulAcArya ( zAtika ) nA upadezamAM rUcI, viratinA tyAga, gurU, svAmI, dhArmika sukhI, svajana, yuvati ane vizvAsIne ThagavAnA prayatna, bIjAnI samRddhi joi a Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrAddhaguNa vivaraNa, dekhAI karavI, hada vinAne lebha kare, kuLa ane dezane anucita vastune hamezAM krayavikraya kare, hRdayanI nirdayatA ane khara karmamAM pravRtti. vaLI zA mATe ahIM ATalo badho Agraha kara joIe. evuM kahenArane mATe kahyuM che ke-- kularUvariddhisAmittaNAi purisassa jeNamuvaNIyam / dhammassa tassa jujjai kaha nAma viruddhamAyarium // 7 // zabdArtha -je dhame purUSane kuLa, rUpa, samRddhi ane svAmitva vigerenI prApti karAvI che tevA dharmathI virUddha AcaraNa karavuM te kevI rIte yogya kahI zakAya? na ja kahevAya. 7 te mATe keIe kahyuM che keyenaaniitH kulamamalinaM lambhitazcArurUpaM zlAghyaM janma zriyamudayinI buddhimAcArazuddhim / puNyAn putrAnatizayavatIM pretya ca svaHsamRddhiM dharma no cettamupakurute yaH kuto'sau kRtajJaH // 8 // zabdArtha -je dharma nirmaLa kuLa, suMdara rUpa, prazaMsA karavA lAyaka janma, udayavALI lakSmI, buddhi, AcAranI vizuddhi, pavitra putra ane paralokamAM utkRSTa svarganI samRddhine prApta karAve che, tevA dharmane je upakAra nathI karatA te kRtajJa zene kahevAya ? na ja kahevAya che? A hetuthI je dhamane upakAra karanAra heya che, teja kRtajJa kahevAya che. vaLI kahyuM che ke - vidvAMsaH zatazaH sphuranti bhuvane santyeva bhUmibhRto- vRtti vainathI ra virati vati nita vAbhiH parA dRzyante sukRtakriyAsu kuzalA dAtA'pi ko'pi kacit kalporvIruhavadvanena sulabhaH prAyaH kRtajJo janaH // 9 // zabdArtha -A duniyAmAM seMkaDo vidvAne pharAyamAna che, keTalAeka rAjAo che. keTalAeka vinayavALI vRttine dhAraNa karanArA che, keTalAeka suMdara vANu vaDe khuzI karanAra che, keTalAeka puNya kriyAmAM kuzaLa dekhAya che ane vanamAM kalpavRkSanI jema keIka ThekANe dAtA paNa hoya che, paraMtu prA: karIne kRtajJa purUSa maLo dulabha hoya che. je lo hetuthI je upara jika jI kA Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTaviMzatiguNa varNana 191 have prastuta guNanI samApti karatAM graMthakAra upadezadvArA phaLa batAve che- manasvinaH pratyupakAramekopakAriNo lakSaguNaM sRjntH| kRtajJacUDAmaNayo gRhasthadharmAhatAmAtmani yojayanti // 10 // zabdArtha --eka upakAra karanArane lAkhaguNe pratyupakAra karanArA evA samajadAra ane kRtamAM mukuTa samAna purUSe potAnA AtmAmAM gRhastha dharmanI lAyakAta saMpAdana kare che, je 10 // ityaSTAviMzatitamo guNaH Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekonatriMzatguNa varNana. * ve graMthakAra mahArAja kramathI prApta thaelA "lAka vallabha" nAmanA AgaNatrIzamA guNanu varNana kare che-- 46 hovamA--vaLI lokone eTale zreSTha purUSone dAna ane vinaya vigere guNAthI je vallabha hAya, te leAkavallabha kahevAya che. A lAkamAM kayA purUSa guNavAna pratye prItivALA nathI hAtA ? janavallabhapaNu che teja samyakatva vigerenA sAdhanamAM pradhAna aMga gaNAya che. te mATe zrIharibhadrasUri mahArAja paNa kahe che keH-- sannanaLa vahAM, badigaMmpa dhIyA vamaLe" sarvajana valrabhapaNuM, anidita karma ane kaSTamAM dhIratA e samyakatvAdinA sAdhanamAM pradhAna aMga gaNelu che. vaLI je leAkapriya nathI hotA te phakata peAtAnA samyakatvanA nAza karavAmAM kAraNabhUta che ema nahIM paraMtu bIjAethI potAnI dharmakriyAne dUSita karAvatA khIjAenA samyakatvanA nAza karAvavAmAM paNa kAraNabhUta thAya che. leAkavadyabhapaNAne icchA rAkhanAra manuSya A leAka, paraleAka ane ubhayalAkanA virUddha kAryonA parityA ga karavA joie. A leAka virUddha bIjAnI nidA vigerene kahe che. temATe kahyu che ke:svvst caiva niMdA visesao taha ya guNasamidvANam / ujudhammakaraNahasaNaM rIDhA jaNapUaNijANam // 1 // zabdA:--saghaLAnI niMdA, athavA teA vizeSe karI guNavAna purUSAnI niMdA, sarala manuSyanI dharmakaraNInA upahAsa ane leAkamAM pUjya evA mahAtmAAnI avajJA karavI. A saghaLAM A lAka virUddha gaNAya che. zA paraleAka saMbaMdhI virUdhA A pramANe che-purAhitapaNuM, rAtrie (svecchAe) bhramaNu karavuM, gAmanuM nAyakapaNuM, adhikArapaNuM, maDhanuM adhyakSapaNu, asatya vacana, Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekenitrizataguNa varNana. 193 sAkSI ApavI, bIjAnuM anna khAvuM, dhamI upara dveSa rAkha, durjana upara prema rAkha ane prANIo upara nirdayatA rAkhavI e save he mahAdeva (ziva) mane dareka janmamAM prApta na thAo. ubhaya leka virUddha nIce pramANe che- dyUtaM ca mAMsaM ca surA ca vezyA pAparddhi caurya paradArasevA / etAni sapta vyasanAni loke ghorAtighoraM narakaM nayanti // 2 // ihaiva nindyate ziSTairvyasanAsaktamAnasaH / mRtastu durgatiM yAti gatatrANo narAdhamaH // 3 // zabdArtha-jUgAra khela, mAMsanuM khAvuM, madirAnuM pAna karavuM, vezyAgamana karavuM, zikAra kare, corI karavI, ane parastrIgamana karavuM e sAta lekamAM vyasana gaNAya che. ane te bhayaMkaramAM bhayaMkara naraka pratye manuSyane kheMcI jAya che. che 2 basanemAM Asakita rAkhanAra A lokamAMja zreSTha purUSathI niMdAya che. ane zaraNa rahita te narAdhama marIne durgatimAM jAya che. 3 ahIM abhiprAya A pramANe che. upara jaNAvelAM lekene parA.mukha karavAmAM kAraNabhUta A loka, paraloka ane ubhaya leka virUddha kAryone tyAga karanArAja lokapriya thAya che. ane vizeSadharmane (gRhasthane ) adhikArI paNa teja thaI zake che. athavA uttama, madhyama ane adhamarUpa loka tene je vallabha eTale mAnya hoya te leka valUbha kahevAya che. te purUSa pitAnI peThe hitakAryamAM joDanAra, mAtAnI peThe vAtsalya (niSkapaTaprema) karavAmAM tatpara, svAmInI peThe sarva ThekANe rakSA karanAra, gurUnI peThe sarvakAryamAM puchavA lAyaka, Aphata AvI paDatAM yAda karavA lAyaka ane sarva ThekANe sarvakAryomAM sukha ane duHkhamAM abhayakumAranI peThe sahAya karanAra hoya che. temAM sarva ThekANe yathAyogya vinaya, hitakArI upadezanuM ApavuM ane bIjAnA kAryonuM karavApaNuM vigere guNo vaDe prApta thanAra dharmanI yogyatAnuM mukhya sAdhana janavalUbhatA gaNAya che. te viSayamAM zrI abhayakumAra maMtrinuM udAharaNa nIce lakhI batAvavAmAM Ave che - navalAkha gAmethI manahara evA magadhadezamAM rAjagRha nAmanuM nagara che tyAM sabhyaprakAre samyakattvane dhAraNa karanAra zreNika nAmano rAjA hatA. vinayavAna, vivekI, tyAgI, kRtajJa, kRpALu, ane nIti, parAkrama ane dharmane mUrtimAna 25 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. samudAya jANe na hoya e tene pitAne putra abhayakumAra maMtrI hatA. tene AkhA rAjyane kArobAra soMpI zreNikarAjA celaNA devInI sAthe vilAsamAM nimagna thaye. eTalAmAM hemaMtarata zarU thatAM tyAM bhagavAna mahAvIrasvAmI padhAryA. kaI vakhate madhyAnha pachI celaNa sahita zreNika rAjA guNazIla caityamAM bhagavAnane vaMdana karI tyAMthI pAchA pharatAM nadInA kinArA upara vastrarahita ane kAryotsargamAM rahelAM eka munine joI tatkALa vAhanathI utarI celUNAnI sAthe zreNike te munine praNAma kayo ane pachI potAne sthAne prApta thayA. tyAM sAyaMkALanuM Avazyaka kAma karI vAsabhuvanamAM dAkhala thaI sukharUpa nidrAmAM tatpara thayo. A avasare nidrAne Adhina thaelI celUNa rANIne hAtha eDhelA kapaDAthI bahAra nIkaLI gayA ane te TADhathI vIMchInA DaMkhanI peThe pIDita thayo. tethI jAgelI celUNArAe nadInA kinArA upara kAryotsargamAM rahelA munine yAda karI bolI ke te kevI hAlatamAM haze? pachI kapaDAthI hAthane DhAMkI dIdho ane sukhethI suI gaI. te pachI tenAM A vAkyane sAMbhaLI kupita thaelA rAjAe vicAra karyo ke kharekhara A rANI vyabhicAraNI che. tethI saMketa karanAra keIpaNa yArane smaraNamAM lAvI A pramANe bele che. e pramANe ke dhAyamAna thayelA rAjAe jAgarUka avasthAmAM ja bAkI rahelI rAtrine gumAvI. sUryanA udaya thatAM celUNAne aMteuramAM visarjana karI, abhayakumArane kahyuM ke-are abhayakumAra ! aMteurano nAza thayo che. te mATe aMteuranA dvArene baMdha karI tamAma bAjunA mukhavALA agnine lagADaje. paraMtu mAtAnA snehathI mahita hRdayavALo thaI hArI AjJAnuM ullaghaMna karato nahIM. e pramANe abhayakumArane Adeza karI rAjA bhagavAna mahAvIrasvAmIne vaMdana karavA gaye. eTale nipuNa ane nizcaya mativALA abhayakumAre paNa vicAra karyo ke-hArI sarve mAtAo satImAM tila samAna che. te paNa koI kAraNathI pUjya pitAe A asaMbhavita kAryanI saMbhAvanA karI che. temaja pitAne kepa paNa parvatanI nadInA puranI peThe dunivArya che. e vagara vicAre kareluM kArya du:khadAyaka thAya che. te mATe kahyuM che ke-- saguNamapaguNaM vA kurvatA kAryamAdau pariNatiravadhAryA yatnataH guetenA atirabhasakRtAnAM karmaNAmAvipatterbhavati hRdayadAhI zalyatu tyo vipava che ke A Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwww ekenitrizataguNa varNana. 15 zabdAthe guNavALuM athavAte guNavagaranuM kArya karanAra paMDite prathama yatna pUrvaka pariNati (vipAka)ne vicAra karavo joie ghaNI utAvaLathI karelA kAryane vipAka vipatti paryata zalya paThe hRdayane dAha karanAra thAya che. jo tethI hAla A azubhakArya karavAmAM kALa vilaMba karIza. e pramANe vicAra karI abhayakumAre eka junI hastizALA saLagAvI ane nagaramAM uddaghoSaNA karAvI ke aMteura saLagyuM che. te pachI teNe bhagavAna mahAvIra svAmI tarapha prayANa karyuM eTalAmAM samavasaraNamAM dharmakathA pUrNa thatAM rAjAe sarvane vijJapti karIke he bhagavAna? celUNAdevI eka pati vALI che ke aneka pati vALI che? bhagavAne uttaramAM jaNAvyuM ke ceDArAjAnI putrI A cellaNadevI zIlarUpa alaMkArane dhAraNa karanArI che tethI he pArthiva? A viSayamAM mana thakI paNa tame kharAba vicAra karatA nahIM. A bInA sAMbhaLI bhagavAnane namaskAra karI pazcAtApa karate rAjA ekadama nagaranI sanmukha cAlyuM. mArgamAM tene abhayakumAra malyo. tene puchayuM ke te aMteura banyuM ke nahIM? abhayakumAre vinaMti karI ke he rAjan ? A duniyAnI aMdara jIvavAne athI kayo purUSa tamArI AjJAnuM ullaMghana kare ! te pachI zreSayukta thayele rAjA bolyA ke, "re duSTa ! mAtAnA samuhane bALI temAM teM paNa kema na praveza karyo?" abhayakumAre javAba Apyo ke-"he tAta? jina vacana zravaNa karanAra evA tamArA putranuM AvA prakAranuM maraNa na thAya. je te vakhate Apa pitAzrIe tevI AjJA karI hatI te te paNa huM karata." paraspara AvI vAta cAle che eTalAmAM rAjAne dukhe karI mUrchA AvI tene caMdana vigerethI svastha karI abhayakumAre vijJapti karI ke-"he deva! atauramAM agni nAkhyo hato paNa mahArI mAtAnA zILarUpa jaLathI olavAI gaye. azubha mUhurtanA saMgathI ApanuM pharamAveluM kArya niSphaLa thayuM." evuM nivedana karyA bAda jIrNa hastizALA bALavA vigerene vyatikara kahI saMbhaLAvyo tethI khuzI thaelA rAjAe AliMgana karI kahyuM ke "vara mAga uttaramAM abhayakumAre jaNAvyuM ke-"tamArA putrapaNe ane mahAvIra svAmInA suzrAvakapaNAne prApta thae chate have mhAre bIjuM zuM bAkI che? ke jene ApavA mATe pitA abhilASA rAkhe che. te paNa avasara Ave sAdhudharmane aMgIkAra karuM te vakhate Ape mane anumati ApavI" zreNIka rAjAe e vAtane svIkAra karI cetruNAnA bhavanamAM prApta thayo. te pachI rAjA vicAra karavA lAge ke-"pahelAM paNa lUNa mahArA hRdayanI vallabhA hatI. hamaNAM to zrI mahAvIrasvAmIe tenA zIlanuM varNana karavAthI vizeSa prakAre mane priya thaI paDI che. tethI jyAM sudhI hArI bIjI rANuothI celUNA mATe kAMI paNa vizeSa na karI zakAya tyAMsudhI mhArA manane nivRtti nahIM thAya." A pramANe vicAra karI abhakumArane kahyuM Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrAdguNa vivaraNa, ke" he vatsa ! tu jANe che ke mhArA celraNA upara asAdhAraNa mamatva bhAva che te mATe mhArI prasannatAno sUcaka eka sthaMbhIe mahela A celaNA mATe taiyAra karAva ke jethI te mahelamAM sukhapUrvaka rahI zake." abhayakumAre paNa jaNAvyuM ke huM deva ! A kArya thaeluMja che" ema kahI huzIyAra suthArane vanamAM javAnA Adeza ApyA vanamAM paribhramaNa karatA suthAre eka lakSaNavALuM vRkSa joyu ane vicAra karyo ke-A vRkSa prastutta kArya ne yogya che. paraMtu abhayakumAre pUjA ane praNidhAna pUrNAMka AvA prakAranA vRkSanuM grahaNa karavAnuM kaheluM che. tethI sutradhAre upavAsakarI uttama gaMdha, puSpa ane naivedya vigerethI pUjA karI khelyA ke rAjAnA AdezathI A vRkSane hu prAta:kALamAM kApIza. te mATe A vRkSamAM je kAI rAkSasa athavA teA yakSa gaMdhava ke gaNu vasatA hAya teA te mhArA upara prasanna thai A vRkSane chedavA mATe hukama Ape. e pramANe prArthanA karI sutradhAra sui gayA eTale te vRkSamAM rahenAra vyaMtare vicAra karyo ke--abhayakumAranA viveka ane vinaya kevA Azcaryajanaka che ? jo abhayakumAranA AdezathI A sutradhAre upara pramANe na karyuM hota teA mhArA koparUpa prakrIpamAM pataMgIyApaNAne prApta thayA hota paraMtu uttama purUSo vagara vicAryuM karanArA hotA nathI. e pramANe vicAra karI madhyarAtrImAM jai abhayaku mArane kahyuM ke-vinaya ane pUjA vigerethI huM tuSTa thayA chuM. tethI sarva rUtunA phaLa ane phulavALA vanakhaMDathI suzobhita eka sthaMbhIyA mahela huMja banAvIza mATe sutradhArAne ADa kApavAnA kAmathI ekadama nivartana karo. abhayakumAre paNa vyaMtaranA vacanathI sUtradhArAne te kAma karatAM aTakAvyA eTale devatAe ekasthabhIyA mahela taiyAra karyo. abhayakumAre paNa zreNIkane vinaMti karI eTale tarata tevA prakAranA mahelane joi Azcarya thI vikasita vadanavALA zreNika rAjA abhayakumArane puchyuM ke AvA prakAranA mahela kevI rIte thayA ? abhayakumAre uttaramAM saghaLe yathArtha vRttAMta kahI sa MbhaLAvyA. te pachI celraNA rANIne te mahelamAM rAkhI ane kahyu ke-vidyAdharInI peThe marajI mujaba vilAsa karatI hai sudarI ! A ThekANe rahI tu dharma, artha ane kAmarUpa purUSArtha vaDe peAtAnA janmane saphaLa kara. A tarapha abhayakumAra paNa grahaNa karyA pramANe gRhasthadharmanu pAlana kare che. koI avasare rAjAe rAjya ApavA mAMDayu. paNa sa MtASaparAyaNa abhayakumAre tenA svIkAra nahIM karatAM vicAravA lAgyA ke jo huM carama ( chellA ) rAjiSa thauM teA rAjyane grahaNa karU paraMtu A vAtanA nizcaya te bhagavAnane puchavAthI thaI zakaze ema vicAre che eTalAmAM bhagavAna mahAvIra svAmI pazcima dezathI vItabhayapattananA nareza udAyanane dIkSA ApI rAjagRhamAM padhAryAM. alayakumAra paNa peAtAnA parivAra sAthe jinezvarane vaMdana karavA mATe gacA ane tyAM avasara maLatAM bhagavAna Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekenitrizataguNa varNana mahAvIra svAmIne puchayuM ke he bhagavana! A bharata kSetramAM chello rAjarSi keNa thaze? uttaramAM bhagavAne jaNAvyuM ke-A udAyana carama rAjarSi che. have pachI A udAyanathI moTA ke tenA sarakhA rAjAo duHSama kALanA prabhAvathI sAdhuvratane aMgIkAra karaze nahIM, A vAta sAMbhaLI saMsAranA bhayathI bhayapAmelA abhayakumAre rAjAnA pagamAM paDI prathama aMgIkAra kareluM vara rAjA pAse mAMgyuM. he tAta ! ATalA divasa sudhI carama rAjarSipaNAnI IcchArAkhanAra hAra vaDe vrata grahaNa karavA mATe Agraha karAyuM nathI. paraMtu hamaNAM tevA prakAranI bhavitavyatAnA gathI mane rAjarSipaNuM prApta thavAnuM nathI. mATe je Apa pitAzrI mane anumati Ape te hamaNAMja bhagavAn mahAvIrasvAmI pAse huM munivrata aMgIkAra karUM. abhayakumAranI A vAta sAMbhaLI zakAkuLa hRdayavALA zreNika rAjAe kahyuM kehe vatsa! tArA jevA uttama purUSane ema karavuM egya che. paraMtu mahArA rAjyanAM saMpUrNa rAjyakArya karavAmAM tuja prabhu hato. ATalA divasamAM hArI bIjI prArthanA o meM niSphaLa karI nathI te AvA uttamakAryamAM vijJa zAmATe karUM? je rAjyane mATe rAjakumAre akAryo kare che tevuM rAjya ApavA mAMDayuM paNa te grahaNa na na karyuM tethI he putra! tane dhanya che ane hArA dharmakAryanA mArgamAM viddha na thAo ema belI zreNika rAjAe niSkramaNa mahotsava karAvyo. abhayakumAra paNa meghanI peThe puSkaLa suvarNanI dhArAothI vRSTi karato bhagavAna pAse AvI pahoMce. bhagavAne vidhipUrvaka dIkSA ApI. abhayakumAranI mAtA naMdAe paNa tenI sAtheja dIkSA grahaNa karI. keTalAeka kALe abhayakumAra agIyAra aMgane dhAraNa karanAra thayo, pachI ghaNA kALa sudhI niraticAra pratrajyA pALI savaoNrthasiddha vimAnamAM devapaNe utpanna thaye tyAMthI cavI (manuSya thaI dIkSA grahaNa karI) mokSamAM jaze. have graMthakAra prastuta guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa batAve che-- nayavinayavivekacchekatAdyairguNaudhaiH sakalajanamanAMsi proNayanto mahAntaH / abhayavaditi loke vallabhatvaM dadhAnA nirupamajinadharme yogyatAM saMzrayante // 5 // zabdArtha -upalI kathAnA nAyaka abhayakumAranI peThe nIti, vinaya, viveka ane nipuNatA vigere guNee karI A lekamAM samagra lakenA aMta:karaNane saMtoSa pamADanA mahAna purUSe janavalabhapaNane dhAraNa karI sarvottama jinadhamanI - gyatAne meLave che 5 ) zotrarattama kuLa che 25 II Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SATIBE GS, triMzat guNa varNana. ]] * * ]e * * & * ve graMthakAra mahArAja kramathI prApta thaelA sala nAmanA trIzamA guNanuM vivaraNa kare che- * * * * * sajInna-nirlajajAnA abhAva rUpa lajajAe karIne je yukta hoya te lajajAvAna kahevAya che. kharekhara je lajajAvAna hoya che te pitAnA prANene nAza thatAM paNa aMgIkAra karelAne kadI tyAga karatA nathI ane anucita kAryamAM pravRtti paNa karatA nathI. keI vakhata daivayogathI akAryamAM pravRtti thaI gaI hoya topaNa prAye karI pAcho ThekANeja Ave che. te mATe kahyuM che ke -- lajjayA kAryanirvAho, mRtyuyuddheSu lajjayA / lajjayaiva naye vRttirlajjA sarvasya kAraNam // 1 // lajjAM guNaudhajananI jananImivAryA mtyntshuddhhRdyaamnuvrtmaanaaH| tejasvinaH sukhamasUnapi santyajanti satyasthitivyasanino na punaH pratijJAm // 2 // zabdArtha - lajajAe karI kAryane nirvAha, lajajAe karI yuddhamAM subhaTenuM mRtyu ane lajajAe karIne ja nItimArgamAM pravRtti thAya che. tethI sarva Avazyaka bAbatenuM mULa kAraNa lajajAja che. je zreSTha ane atyaMta zuddha hRdayavALI mAtAnI peThe aneka guNane utpanna karanArI lajAne anusaranArA tejasvI parAkramI ) ane satyanI sImAmAM rahevAnI TevavALA purUSa sukhethI prANa tyAga kare che, Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trizataguNa varNana. paraMtu kadI paNa peAtAnI pratijJAnA bhaga karatA nathI. !! 2 ! vaLI kahyuM che ke lajjAluo akajjaM vajjai dUreNa jeNa taNuaMpi / Ayarai sayAyAraM na muyai aMgIkayaM kaha vi // 3 // zabdArtha :--A hetuthI lajjALu purUSa ati svarUpa akAcanA paNa dUrathIja tyAga kare che, sadAcAranuM pratipAlana kare che ane kAi paNa prakAre aMgIkAra karelu cheDatA nathI. // 3 // te mATe kahyuM che ke-- dUre tA annajaNo aMge cciya jAI paMca bhUyAI / tesiMpi ya lajjijjai pAraddhaM pariharaMtehiM // 4 // 199 zabdA ----anya purUSathI zaramAvuM te| dUra rahyuM, paNa zarIramAMja je pAMca bhRtA che tenAthI paNa prAraMbha karelAnA tyAga karanAra lajjALu purUSa lajjA pAme che. / / 4 / jema zrImAn AmbaDa devane lajjA prApta thai hatI tenu udAharaNa nIce batAvyA pramANe che. aNahillapura pATaNamAM sarva kAryono avasara che jemAM evI sabhAmAM beThelA cAlukya cakravattI zrIkumArapALa rAjAe kAIvakhata koMkuNudezanA maTTikAjInarAjAnuM bhATa dvArA kahevAtu 'rAjapitAmaha ' evu bIrUda sAMbhaLyu ane te sahana nahI thavAthI sabhAne nihALatAM rAjanA aMta:karaNane jANanAra AMbaDadeva maMtrie dekhADelA karasa'puTane joi camatkAra pAmelA rAjAe sabhAvisarjana karyAbAda aMjalikhaMdha karavAnu kAraNa puchatAM matrie vijJapti karI ke--A sabhAmAM kAi tevA prakArano subhaTa che ke jene mokalI A mithyAbhimAnI ane nRpAbhAsa rAjAno garva utArI zakIye. evA prakAranA tamArA Azayane jANanAra ane tamArA hukamane uDAvavA samartha hovAthI meM ajalibaMdha karyA hatA. evA prakAranI tenI vijJapti sAMbhaLyA pachI tarataja te rAjA tarapha prayANa karavA mATe senAne nAyaka karI ane pAMcaaMgane paherAmaNI ApI samasta sAmatAnI sAthe AmaDaduMvane visarjana karyA. pachI te AMkhaDadeva avicchinna prayANa karI kukaNudezane prApta thaI dura pANInA pUravALI kAmaNI nAmanI nadIne utarI sAmenA kinArA upara paDAva nAMkhe che ane hajusudhI te AMkhaDadeva laDavAne sajja thayA nathI. ema vicAra karI mallikArju ne tenA upara ekadama ociMtA hallA lAvI tenA sainyane nasADI mukyuM. mallikArjunathI parAbhava pAmelA zyAmavadana, kALAM vastra, kALu chatra, kALA alaMkAra ane kALA mukaTane dhAraNa karanAra te AMkhaDadeva nAmanA senAdhipati pATaNazaheranI najIkamAM kRSNagUDhazahera nAmanA sthAna vize AvI rahyo. rAjA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrAddhaguNa vivaraNa. vATikAmAM nIkaLelA celukya ziromaNI kumArapALe te paDAva joI puchayuM ke A kenI senAne paDAva che? uttaramAM koI utAvaLAe jaNAvyuM ke-malilakArjInathI parAbhava pAmelA ane kuMkaNadezathI pAchA pharelA AMbaDadeva maMtrIne A senAnivesa che. A vAta sAMbhaLI te maMtrInI atyaMta lajajAthI vismaya thaelA rAjAe prasanna ane manahara draSTithI maMtrine satkAra karI bIjA baLavAnuM sAmaMto sAthe mallikArjunane jItavA mATe AMbaDadevane pharIthI mokalyo. anukrame te kolaMbi nAmanI nadIne prApta thaI tenA upara pula je mArga taiyAra karI teja mArga dvArA anukrame sAvadhAna vRttithI sainyane utArI asAdhAraNa yuddha zarU thatAM bahAdurIthI hastinA skaMdha upara ArUDha thaelA mallikArjunaneja ceSTArahita karate te AMbaDadeva nAmano subhaTa mUzaLa jevA dAMtarUpa pagathIAvaDe hAthInA kuMbhasthaLa upara ArUDha thaI pracaMDa raNa rasanA AvezamAM AvI prathama tuM prahAra kara athavA to ISTadevanuM smaraNa kara e pramANe bolI ane tIkSNa dhAravALA khaDjhanA prahArathI mallikArjuna nane pRthvI upara pADI nAkhI ane mahilakAjunanA nagarane luTavAmAM jyAre sAmato rokAyA hatA te vakhate kezarIsiMhanuM baccuM jema hAthIne nAza kare che tenI peThe AMbaDadeve sahejamAMja mallikArjunanuM mastaka kApI nAkhyuM. pachI te mastakane senAthI vIMTIlaI te kuMkaNadezamAM kumArapALa bhUpALanI AjJA vartAvI anukrame aNahilapura pattanamAM AvI kumArapALa narezanI sabhAmAM jyAre bahetara sAmaMtonI hAjarI hatI te vakhate kaMkaNadezanA rAjA mahilakArjunanA mastakanI sAthe zRMgArakeTI nAmanI sADI, mANikya nAmane peTa, pApakSayaMkara nAmane hAra, saMgasiddha nAmanI chIpa, senAnA batrIza kaLaza, motinA cho mUThA, cAra dAMta vALa seTaka nAmano eka hAthI, ekavIsa pAtro ane cauda koDa senA mahAra vigere vastuothI potAnA svAmi zrI kumArapALarAjAnI AMbaDadeva maMtrie pUjA karI. upara jaNAvelA Azcaryajanaka kAryathI khuzI thaelA rAjAe potAnAja mukhathI zrI AMbaDadevane "rAjapitAmaha evuM bIrUda ApyuM. have cAlatA viSayanI samApti karatAM graMthakAra upadeza dvArA A guNa prApta thavAnuM phaLa batAve che-- saMkaTe'pi mahati pratipannaM lajjayA tyajati yanna mnsvii| nirvahecca khalu tena salajjaH sammataHzubhavidhAvadhikArI // 5 // zabdArtha:-maheoTuM saMkaTa AvyA chatAM paNa manasvI purUSa aMgIkAra kareluM lajajAthI tyAga karate nathI paraMtu kharekhara tene nirvAha kare che. te hetuthI lajAvAna purUSa dharma kAryamAM adhikArI gaNAya che. e 5 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maranI vIja ekatriMzat guNavarNana. dila ha ! ve kamathI prApta thaelA sa daya nAmanA ekTIzamA guNanuM ja varNana kare che - sataya-du:khita prANionuM rakSaNa karavAnI abhilASA rUpa dayAe karI je yukta hoya te sadaya kahevAya che. ane dayAja dharmanuM mULa che tethI dayALu ja dharma ne yogya che. kahyuM che ke dehinaH sukhamIhante, vinA dharma kutaH sukham ? / dayAM vinA kuto dharmastatastasyAM rato bhava // 1 // zabdArtha -prANIo sukhanI icchA kare che, paraMtu dharma vinA sukha kayAMthI hoI zake? temaja dayA vinA dharma kyAMthI hoya? te mATe he bhavya! chenuM rakSaNa karavAmAM tatpara thA. {1 bhAvArtha -A jagamAM idrathI mAMDI kuMthu paryata tamAma prANIo sukhanI IcchA rAkhe che. paraMtu kaSAya, avirati, pramAda ane rAgadveSanI pariNati vigere prabaLa kAraNone lIdhe sukhanuM kharekharUM kAraNa je dharma che tevA jikta dharmanuM yathArtha ArAdhana karyA sivAya dharmathI prApta thanAra sukhanI IcchA rAkhanArane svanamAM paNa sukha kevI rIte maLI zake! mATe sukhanI IcchA rAkhanAra purUSe yathAzakti bhAvapUrvaka dharma karavA tatpara thavuM joIe. dharmanI upAsanA karanArane kevaLa saMsAranuM saMpUrNa sukha prApta thAya che eTaluM ja nahIM paraMtu uttarottara mekSanA anaMta sukhane paNa meLavI zake che. dharma paNa ahiMsA rUpa hovo joIe. kAraNake ahiMsA dharmanuM mULa che. dareka prANune jIvavAnI AzA hoya che, maraNanI vAta kAne paDatAM bhayabrAMta thaI jAya che. evA anAtha prANuone prANa laI dharmanI Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrAdhaguNa vivaraNa. IcchA kare che te hAlahala jhera khAI jIvavAnI IcchA barobara che. vakhate nikAcita AyuSya hovAthI jhera jIvitane nAza na karI zake e kadAcit banavAjoga che, paraMtu hiMsA karanArane hiMsAthI dharma the to dUra rahyo paNa nArakInAM ati bhayaMkara duHkhano anubhava karavo paDe che mATe jinezvara bhagavAne zrAvakane jIvadayA pALavA mATe je niyamo batAvyA che, te pramANe tenuM pAlana karavA dareka sukhAbhilASI prAzuoe tatpara thavuM joIe. ekalA jeneja ahiMsAne dharmanuM mULa kAraNa mAne che ema nathI. paraMtu AryAvartanA tamAma darzanavALA "hiMsA paramo dharSaH " A mahA vAkyane mAnya karI ahiMsAne dharmanuM pradhAna aMga svIkAre che. te mATe kahyuM che ke - dadAtu dAnaM vidadhAtu maunaM vedAdikaM cApi vidAMkarotu / devAdikaM dhyAyatu santataM vA na ceddayA niSphalameva sarvam // 2 // zabdArtha - dAna Ape,mana dhAraNa karo, vedAdika athavA to bIjA game te zAne jANe ane niraMtara devAdikanuM dhyAna kare paraMtu jo eka dayA nathI to upara khataveluM saghaLuM niSphaLa che eTale rAkhamAM ghI homyA barAbara che. 2 vivekI purUSa dayA paNa potAnA AtmAnI peThe kare. te mATe kahyuM che ke - prANA yathA''tmano'bhISTA bhUtAnAmapi te tathA / Atmaupamyena bhUtAnAM dayAM kurvIta dharmavit // 3 // zabdArtha -jema potAnA prANe abhISTa che, tema prANI mAtrane paNa pitAnA prANa abhISTa che. mATe dharmajJa purUSe pitAnI peThe bIjA prANIonI dayA karavI joIe. arthAta pitAnA prANe jevA bIjAnA prANa gaNuM tenuM rakSaNa karavuM joIe. | 3 | kRpAnadImahAtIre sarve dharmAstRNAGkarAH / tasyAM zoSamupetAyAM kiyannandanti te ciram // 4 // zabdArtha -kRpArUpa nadInA kinArA upara saghaLA dharmo ekarArUpa che. jyAre te nadI sukAI jAya tyAre te aMkurA keTalA kALa sudhI TakI zakavAnA ? arthAta jyAM bIlakula dayAne chAMTe paNa nathI te dayAnA AdhAre rahenAra dharmanuM astitva kyAMthI hoya? | 4 | nijaprANaiH paraprANAn ye rakSanti dayojjvalAH / dvitrAste surasaMstutyA durlabhAH puNyapUruSAH // 5 // Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatrizataguNa varNana. 203 zabdArtha-je dayALu purUSa potAnA prANee karI bIjAnA prANanuM rakSaNa kare che tevA durlabha temaja devatAothI stuti karAelA pavitra purUSe be traNa arthAta gaNyA gAMThyA hoya che. te e che jema vikramAditya nAmano rAjA hato. tenI kathA A pramANe che - eka vakhate adhathI haraNa karAele ane tRSAthI pIDita thaele vikrama rAjA araNyamAM pANInI tapAsa karatA hatA. teTalAmAM koIeka guphAmAM kAdavavALA talAvaDAnI aMdara khuMcI gaelI ane durbaLa evI eka gAya tenA jevAmAM AvI. A suthI kharaDAelI AMkhovALI gAye paNa rAjAne jeI barADA pADyA. te sAMbhaLI du:khi thaelA prANIonuM rakSaNa karavAmAMja dhyAna ApanAra rAjAe paNa tene behAra kheMcI kADhavA mATe aneka upAye karyo paraMtu koI paNa rIte gAya bahAra nIkaLI zakI nahIM ane rAtri thaI gaI. teTalAmAM koI paNa sthaLathI ecite eka bhUkhe siMha te gAyanuM bhakSaNa karavA mATe AvyA ane siMhanAda karavA lAgyuM. te joI dayAthI snigdha hadayavALo vikramarAjA vicAra karavA lAge ke-je A durbaLa ane bhayathI vyAkuLa thaelI gAyane huM ahiMyA mUkIne cAlyA jaIza te A gAthane siMha jaladI mArI nAMkhaze. durbaLa, anAtha, bhayabhIta hRdayavALA ane bIjAothI parAbhava pAmelA saghaLA prANIone Azraya pArthiva ja hoya che. te hetuthI mahArA prANIne nAza thAya te paNa mAre A gAyanuM rakSaNa karavuM joIe. e pramANe vicAra karI talavArane ugAmI gAyanI pAse ubho rahyo. rAtrimAM TADha ane bhayathI gAya kaMpavA lAgI eTale rAjAe potAnA vastroe karI teNane DhAMkI dIdhI. A tarapha siMha gAyanI sAme phALo mAre che. rAjA tene talavArathI DarAve che. evA prakArano vRttAMta thae chate te ThekANe vaDa upara beThelo eka popaTa bole che ke-he mAlavezvara ! pitAnA svabhAveja Aja ke kAla marI janAra A gAyane mATe hArA pitAnAM prANone kyA mATe arpaNa kare che? hArI IcchA pramANe ahIMthI cAlyA jA athavA to A vaDa upara jaladI caDI jA. rAjAe tenA uttaramAM jaNAvyuM ke-he zukarAja ! tamAre A pramANe bolavuM na joIe. kemake--bIjAnA prANAe karI potAnA prANonuM rakSaNa saghaLA prANIo kare che. paraMtu pivAnA prANIe karI bIjAnA prANonuM rakSaNa karanAra eka jImUtavAhana ja che. jema sUryanA udaya thavAthI sUryakAMta maNIo kAMtiyukta thAya che, tema eka dayAthIja satya vigere tamAma guNo phaLayukta thAya che. arthAt sUryakAMta maNIo sUryanA astitva sivAya pitAnA guNone prakAzamAM lAvI zakatI nathI tevI rIte saghaLA dharmomAM pradhAnapada bhegavanArI dayA zivAya satya pramukha guNo skurAyamAna thatA nathI. temaja dharmarUpa kalpavRkSanuM bIja; samagra jagatanA prANIone sukha ApanAra ane anaMta duHkhane nAza karanAra je kaI hoya to te eka dayAja che. eka nAyaka vagaranuM sainya Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrAddhaguNa vivaraNa. nakAmuM gaNAya che, tema devagurUnI caraNapAsanA, tapasyA, indriyone nigraha, dAna ApavuM ane zAstronuM adhyayana karavuM e saghaLuM eka dayA vinA niSphaLa gaNAya che. je Aja ke kAla athavA kALAMtare mRtyu thavAnuM che e nizcaya ja che to pachI eka hArA pitAne nAza thayAthI ghaNA prANIonA prANanuM rakSaNa thatuM hoya te zuM eTalAthI basa nathI? A hetuthI hArA prANane paNa arpaNa karI A gAyane bacAvavI gya che. e nizcaya karI rAjAe AkhI rAta te gAyanuM rakSaNa karyuM. prAta:kALamAM sUryodaya thatAM siMha, gAya ke pipaTane dekhyA nahIM. kevaLa pitAne joI mananI aMdara Azcarya ane tarkavitarka kare che teTalAmAM be devone potAnI AgaLa joyA. vismaya hadayavALA te be deve paNa A pramANe belyA-sAMprata kALamAM pRthavI upara sakhAvata karanAra ane jAgarUka evI dayA pramukhaguNae karI zuddhi karanAra vikrama rAjAnA jevo kaI bIje purUSa nathI. e pramANe devanI sabhAmAM harSita thaelo sAkSAt IMdra pote ja tamArI kIrtinI prazaMsA kare che. mATe he naradeva ! tane dhanya che. tyArI parIkSA karavA mATe siMha, gAya ane pipaTanAM rUpa karI ame banne dee devamAyA dekhADI hatI. tArI dayA rasikatA IdrinA varNanathI paNa hajAra gaNuM amee joI mATe vara mAgo. rAjA kaMIpaNa Icchato nathI. te pachI te banne de rAjAne kAmadhenu gAya ApI potAnA sthAne cAlyA gayA. khuzI thaelo rAjA paNa kAmadhenu gAyane sAthe laI nagarInI sanmukha Ave che tevAmAM rastAnI aMdara eka bALakavALA brAhmaNe rAjAne kahyuM ke-he du:khI prANIonA du:khane haranAra vikrama nareza! A bALakanI mAtA marI gaI che. have A bAlaka dudha vagara rahI zakatA nathI. gharamAM lakSmIne abhAva hovAthI huM gAya meLavI zakato nathI. tethI huM duHkhI chuM. A bInA sAMbhaLI dayAthI snigdha hadayavALA rAjAe brAhmaNane kAmadhenu gAyane ApI daI potAnA sthAnane bhUSita karyuM. have graMthakAra mahArAja prastuta guNanI samApti karatAM upadeza Ape che- evaM dayArasollAsi dharma saamraajyshaalinH| saMpadaH sarvatovakSyi sadA bhAvyaM dayAlunA // 6 // zabdArtha -e pramANe sava ThekANe dayAnA rasathI vRddhi pAmatA dharmarUpa mahAna rAjyane zobhAvanArI saMpadAone joI he bhavya leke! tamAre niraMtara dayALu thavuM joie. . 6. | ti pAmI guru ne rU?.. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '? dvAtriMzat guNavarNana. 9 ve kamathI prApta thaelA saumya nAmanA batrIzamA guNanuM vavANana kare che- E sauppA-manahara AkRtivALo hoya athavA jenuM darzana priya hoya te siAmya kahevAya che. ane te gRhastha dharmane yogya hoI zake che. tethI viparita je kura AkRtivALe manuSya hoya eTale bhayajanaka ane adarzanIya hoya te prAyekarI lekane udveganuM kAraNa thAya che. ane te vizeSa dharmane pya thaI zakato nathI. kharekhara sAmyatA sarvane pitAnA tarapha kheMcanArI hoya che. jemake - apakAriNyapi prAyaH saumyAH syurupakAriNaH / mArakebhyo'pi kalyANaM rasarAjaH prayacchati // 1 // zabdArtha -jema pAre pitAnA mAranArane paNa suvarNa Ape che tema manahara AkRtivALA athavA te sukumAra svabhAvavALA purUSe ghaNuM karI apakAra karanAra upare paNa upakAra karavAvALA hoya che. arthAta AvA svabhAvavALA purUSo dareka manuSyane pitA tarapha kheMce emAM koI navAI nathI.. 1 athavA sukhethI ArAdhanA karavA lAyaka eTale dukhethI ArAdhanA karI zakAya tevA svabhAvane tyAga karanAra je hoya tene sAmya kahe che. ane kharekhara tevA purUSane sukhethI anukULa karI zakAya che. AthI ulaTI prakRtivALo durArAdhdha purUSa to tIvra svabhAvane lIdhe pitAnA parivArane nArAja karanAra anukrame sahAya vagarane thAya che. jyAre sukumALa svabhAvavALo sukhethI ArAdhI zakAya evI prakRti hovAne lIdhe zatrupakSanA lekethI paNa sevAya che. A viSayamAM rAmacaMdrajInuM daSTAnta sukha Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrAddhaguNa vivaraNa. siddha che. rAmacaMdrajI peAtAnA kaTTA duzmana rAvaNanA pakSakAro vibhISaNa, sugrIva hanumata vigerethI sevAyA hatA, tenuM kAraNu rAmacaMdrajInA sukumALa svabhAva ane sarala prakRti vigere hatu. te mATe kahyuM che ke candraH sudhAmayatvAduDupatirapi sevyate grahagrAmaiH / grahagaNapatirapi bhAnurbhrAmyatyeko durAlokaH // 2 // zabdArtha:- candramA nakSatrAne svAmI che te paNa amRtamaya heAvAthI arthAt sAmya prakRtine laI graheAnA samUhathI sevAya che. arthAt heAne samudAya cadranA Azraya kare che, ane du:khathI joi zakAya evA sUrya grahonA samudAyano svAmI che te| paNa peAtAnI tIvra prakRtine lIdhe grahagaNathI rahita ekalA paribhramaNa kare che. ra athavA jenu hRdaya dUra na heAya tevA purUSane sAmya kahe che. ane tevA purUSane kAie mhoTA aparAdha karyA chatAM paNa tene kharAma karatA nathI. jema vIradhavala nAmanA rAjAe karyuM hatuM. tenuM dRSTAMta jANavA jevuM hAvAthI nIce khatAvavAmAM Ave che. koika vakhate divasamAM vIradhavalarAjA caMdrazALAmAM sutA hatA. te avasare vastrathI DhAMkelA mukhavALA ane jAgatA rAjAne uMghe che ema mAnI tenI pagacaMpI karanAra kAIka khavAse te rAjAnA aMguThAmAM rahelI ratnanI azuDhI laine meDhAmAM mukI, paNa rANAe jANatAM chatAM kaMI paNa kahyuM nahIM ane bIje divase bhaMDAramAMthI tevA prakAranI ja bIjI aMguThI kaDhAvI ane paherIne pAche tyAMja sui gayA, pagaca'pI karanAra khavAse prathamanI peThe tene grahaNa karavA mATe prAraMbha karyo, paraMtu rAjAe kahyuM ke A azuDhI lai letA nahIM. je gai kAle lIdhI che te taneja ApavAmAM Ave che. A vacana sAMbhaLI bhayabhrAMta thayelA khavAsa rAjAnA pagamAM paDayA. teTalAmAM kAI eka kArya mATe AvelA vastupAla maMtrie te khavAsane hukAye te vakhate rAjAe kahyuM ke-he maMtrin! A doSa A khavAsanA nathI,paraMtu amArI kRpaNatAnA A doSa che. ema kheAlI hAya pAmelA khavAsane kahyuM ke, he vatsa ! DarIza nahIM. huM jANuM chuM ke gheADI AjIvikAthI IcchA pUrNa thatI nathI. mATe AjathI laine aDadhA lAkha thArI AjIvikA mATe ane A gheADA tane ArohaNa karavA mATe arpaNa karU chuM. A pramANe te khavAsane AzvAsana ApavAthI rAjAnuM leAkamAM sevakasadAphaLa ' evA prakAranuM birUda prasiddhimAM Avyu. " pUrvokta prakRtivALA karatAM viparIta svabhAvavALA eTale kaThAra prakRtivALA manuSya teA hitazikSA ApanAra upara paNa nAkhuzI khatAvanAra AkRtine pragaTa kare che. A khAkhatamAM lakSmaNusena rAjAnu udAharaNa nIce pramANe che-- Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAtrizataguNa varNana 207 gaDadezamAM lakSaNAvatI nAmanI nagarImAM saMpUrNa buddhinA bhaMDArarUpa umApatidhara nAmanA maMtrithI jenA rAjyanI ciMtA karAya che evI lakSmaNusena nAmane rAjA ghaNuM kALa sudhI rAjya karato hato. jema madAbdha thayele hAthI hAthaNune saMga karavAthI kAdavamAM phasI paDe che tevI rIte te rAjA madonmatta gajaghaTAnA saMsargathI jANe madAMdha na thayo hoya? tema caMDAlanInA saMsargarUpa kAdavamAM phasI gayo hate. arthAt caMDAlanInI sAthe viSayasukhamAM magna thaye hatuM. A vRttAMta umApatidhara nAmanA maMtrInA jANavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu potAnA svAminI kUra prakRti hovAthI sAkSAtpaNe pratibadha kara azakya che ema vicAra karI te rAjAne bIjA prakArathI pratibadha karavA mATe sabhA maMDapanA pATaDA upara maMtrIe guptapaNe nIcenAM anyakitagarbhita kAvyo lakhyAM-- zaityaM nAma guNastavaiva tadanu svabhAvikI svacchatA kiM brumaH zucitAM vajantyazucayaH spattivaivApare / kizcAtaH paramasti te stutipadaM tvaM jIvanaM dehinAM tvaM cennIcapathena gacchasi payaH ! kastvAM nirodhdhuM kSamaH // 3 // zabdArtha - jaLa! mukhyapaNe zItalatA guNa tArAja che. to pachI tAharI svAbhAvika ravacchatA mATe amo kAMi varNana karI zakatA nathI, kAraNa ke tArA sparza mAtrathI ja bIjA azuci padArtho pavitratAne prApta thAya che. ane tuM prANI mAtranuM jIvitavya che AthI vadhAre tArI stuti zuM hoI zake ? A pramANe hAramAM guNe. hevA chatAM tuM nIca mArge jatuM hoya te tane kyA keNa samartha thAya ? hA A kAvyamAM jaLane uddezI rAjAne bedha Ape che. tvaM cetsaMcarase vRSaNa laghutA kA nAma digdantinAM vyAlaiH kaGkaNabhUSaNAni tanuSe hAnina henAmapi / mUrddhanyaM kuruSe jaDAMzumayazaH kiM nAma lokatrayIdIpasyAmbujabAndhavasya jagatAmIzo'si kiM mhe||4|| zabdArtha-he zakara? je vRSabha (baLada ) upara besI gamana kare che tethI hAthInI halakAI zI? vaLI jo tu vaDe kaMkaNarUpa AbhUSaNone banAve che tethI suvarNanI hAni zI? ane jo tuM mastaka upara caMdrane dhAraNa kare che tethI traNa jagatamAM dIpaka samAna sUryane apayaza zene? tuM jagatano Iza che tethI ame vadhAre zuM bolI zakIe ? arthAta hasti suvarNa ane sUrya jevAM uttama sAdhano hevA Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrAddhaguNa vivaraNa. chatAM tuM nIcane Azraya le temAM hArI halakAI che. e ja A kAvyamAM paNa zaMkarane udazI rAjAne pratibaMdha karyo che. chinte brahmaziro yadi prathayati preteSu satyaM yadi kSIbaH krIDati mAtRbhiryadi ratiM dhatte zmazAne ydi| sRSTrA saMharati prajA yadi tathA'pyAdhAya bhaktyA manastaM seve karavANi kiM trijagatI zUnyA sa evezvaraH // 5 // zabdArtha - ghapi mahAdeva brahmAnA mastakane chede che, pizAcanI aMdara kharekhara prasiddhi pAme che, unmatta thaI mAtA sAthe krIDA kare che, mazAnamAM prIti rAkhe che ane prajAone banAvI sahAra kare che to paNa nirUpAye karavuM zuM? izvara teja che tenA vinA traNe jagata sUnAM che mATe tenAmAM bhaktithI manane sthApanA karI huM te mahAdevanI sevA karUM chuM. arthAta upara jaNAvelA apavAdothI paripUrNa hovA chatAM jagatane izvara hevAne lIdhe mahAre nAIlAje Adara kare paDe che. pa A kAvyamAM paNa zaMkarane uddezI rAjAne bodha karyo che. sadvattasadguNamahArhamaharyamUlya kAntAghanastanataTo vita cAmU! I AH pAmarIkaThinakaNThavilagna bhagna! hA hAra! hA ritamaho ! mAtA tvam | 6 | zabdArtha - zreSTha goLa AkRtivALA, zreSTha guNa (ra) vALA, lAyakAtavALA, meTI kiMmatavALA ane suMdara strIonA puSTa stana upara egya rIte rahelI manahara mUttivALA he hAra ! mane Azcaryajanaka kheda thAya che ke eka garIbaDInA kaThora gaLAmAM vaLagI bhagna thaelA teM hAruM guNipaNuM gumAvI dIdhuM che. te 6 A kA. vyamAM to hArane uddezI rAjAne baMdha karyo che. koI eka prasaMge sabhAmAM te ne joI ane tenA arthano bodha thavAthI rAjAmaMtri upara aMtaraMgamAM dveSa dhAraNa karavA lAgyo. kahyuM che ke prAyaH saMprati kopAya sanmArgasyopadarzanam / vilUnanAsikasyeva bhavedAdarzadarzanam // 7 // zabdArtha-jema nATTAne paNa dekhADavuM te ghaNuM karI kepa mATe thAya che tema sAMpratakALamAM sanmAne upadeza Ape te paNa ghaNuM karIne kepa mATeja thAya che. je 7 che Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAtri'zata guNavaNa na 209 te pachI irSAvALA rAjAe te matrine padabhraSTa karyAM. tyArabAda koI vakhate rAjapATikAthI pAchA pharelA rAjAe durdazAvALA ekAkI ane upAyarahita evA maMtrine joi gussAthI tenA vadha karavA mATe mahAvata dvArA tenI tarapha hAthIne preyo, te joi ma Mtrie kahyuM ke jyAMsudhI huM kAMika beAlu chuM tyAMsudhI mahArA tarapha AvatA hAthIne rokI rAkha. tenA vacanathI mahAvata te pramANe kare chate umApati dhara maMtrie kahyuM ke-- nagnastiSThati dhUlidhUsaravapurgopRSTimArohati, vyAlaiH krIDati nRtyati sravadasRg carmodvahan dantinaH / AcArAihirevamAdicaritairAbaddharAgo haraH, satyaM nopadizanti yasya guravastasyedamAceSTitam // 8 // zabdA :-mahAdeva nagnapaNe rahyuM che, dhULathI milana zarIravALA vRSabha Arohana kare che, sarpA sAthe krIDA kare che, lehIthI TapakatA hAthInA cAmaDAne dhAraNa karI nAce che, ityAdri ratrAe karI AcArathI bahAra thayelA ane rAgamAM Asakta rahe che te kharekhara satya che. kAraNake jene gurUe upadeza ApatA nathI tenuM AcaraNa Avu ja hAya che. 5 8 5 e pramANe te maMtrinA jJAnarUpa aMkuzathI manarUpa hAthI vaza thavAne lIdhe peAtAnA ciratrAthI kAMIka pazcAtApa karatA ane potAnA AtmAnI ghaNI niMdA karatA rAjAe dhIme dhIme te vyasananA tyAga karI te umApatidharane rithI maMtripada upara sthApana karyo. have kArI kahe che-- graMthakAra prastuta guNunI samApti karatAM sAmya purUSaneja dharmInA adhi evaM saumyaH sukhAsevyaH sukhaprajJApya eva ca / yato bhavettato dharmAdhikAre'dhikRto budhaiH // 9 // zabdA :--upara jaNAvelAM ane udAharaNAthI spaSTa samajI zakAya che ke sAmya purUSa sukhethI sevA karavA lAyaka ane mukhethI pratibeAdha karavA lAyaka hAya che, tethI paMDita purUSAe sAmya purUSaneja vizeSa dharmanA adhikArI gaNyA che. AnA // rUti dvAtrizattano muLa || 27 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayastriMzat guNavarNana. da e 9 ve graMthakAra kamathI prApta thaelA paropakAra karavA rUpa" huM tetrIzamA guNanuM varNana kare che- vopati -papakAra karavAmAM karmaTha eTale tatpara hoya te vizeSa dharmanI yogyatA meLavI zake che. kharekhara je purUSa papakAraparAyaNa hoya che te samasta lokanAM netrane amRtanA aMjanarUpa gaNAya che. arthAt samagra prANuMone AnaMda ApanAra hoya che. ane je nirUpakArI hoya che te tRNathI paNa halake gaNAya che. kahyuM che ke kSetraM rakSati caJcA saudhaM lolatpaTI kaNAn rakSA / dantAttatRNaM prANAn nareNa kiM nirupakAreNa // 1 // zabdArtha -caMcA purUSa (kSetranA rakSaNa mATe banAvelo ghAsano manuSya) kSetranuM, capala vijA prAsAdanuM rAkha (bhIma) anAjanuM ane dAMtamAM grahaNa kareluM tRNa prANanuM rakSaNa kare che. arthAta jyAre AvA acetana padArtho prANIone upakAra karanAra hoya che tyAre bAjAne upakAra nahIM karanAra sacetana purUSa tRNa vigerethI paNa nakAmA gaNAya che. 1 popakAra kare te moTA purUSono svabhAvasiddha dharma che. kahyuM che ke upakartuM priyaM vaktuM kartuM snehamakRtrimam / sajjanAnAM svabhAvo'yaM kenenduH shishiriikRtH||2|| kasyAdezAt kSipayati tamaH saptasaptiH prajAnAM chAyAM kartuM pathi viTapinAmaJjaliH kena bddhH| Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayaciMzata guNavarNana. 231 abhyarthyante navajalamucaH kena vA vRSTiheto jAtyaivaite parahitavidhau sAdhavo bddhkkssaaH||3|| zabdAtha-parane upakAra karavAne, prItijanaka bolavAne ane vAstavika sneha karavAne sajjana purUSone A svabhAva hoya che. jemake caMdrane keNe zItaLa karyo che? keie nahIM paraMtu te tene jAti svabhAvaja che. 2sUrya jagatanA aMdhakArane zuM keinA hukamathI dUra kare che? vRkSane mArgamAM chAyA karavA mATe zuM keIe aMjalibaMdha karyo che? navIna megho vRSTi mATe zuM keIe abhyarthanA karI che? keIeja nahIM, kintu pitAnA jAtisvabhAvathI ja te zreSTha purUSa paranuM hita karavAmAM tatpara thAya che. 3 ahIMyA cAra prakAranA manuSyo hoya che. temAMthI keTalAka prayajana zivAya papakAra karanArA ane keTalAeka paropakAra karanArane badalo ApanAra A banne purUSe dharmane lAyaka che. AthI viparIta bIjA be dharmane lAyaka gaNAtA nathI. te A pramANe chete tAvatkRtinaH parArthaniratAH svArthAvirodhena ye ye ca svArthaparArthasArthaghaTakAste'mI narA mdhymaaH| te'mI mAnuSarAkSasAH parahitaM yaiH svArthato hanyate ye tu nanti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe // 4 // zabdArtha -jeo pitAnA svArthane bAdha na Ave tevI rIte bIjAnuM kArya karavAmAM tatpara hoya che te prathama paMktinA sapurUSo kahevAya che. vaLI jeo potAnA ane paranA svArthane sAdhavAvALA hoya che, te purUSo madhyama gaNAya che temaja jeo potAnA svArthane lIdhe bIjAnA hitano nAza kare che, te purUSa manuSyarUpa rAkSasa gaNAya che. arthAta AvA purUSone kaniSTha kahevAmAM Ave . ane jeo pitAnA matalaba zivAya paranA hitane nAza kare che, teone kevA kahevA te ame jANatA nathI? arthAta tevA purUSone madhamAkhadhama kahevA joIe. 4 kSudrAH santi sahasrazaH svabharaNavyApAramAtrodyatAH svArthoM yasya parArtha eva sa pumAnekaH satAmagraNIH / duSpurodarapUraNAya pibati srotaHpatiM vADavo jImUtastu nidAghasaMbhRtajagatsantApavyucchittaye // 5 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra1ra zrAddhaguNa vivaraNu, zabdArtha -A dunIyAmAM pitAnuM piSaNa karavA rUpa vyApAramAM udyama karanAre kSudra purUSe hajAre che. paraMtu jene bIjAnA prayojanamAM ja pitAnuM prayojana jaNAya che te sajajana ziromaNi purUSa A dunIyAmAM eka ja hoya che. muzkelIthI bharI zakAya tevA udaranI pUratI mATe jyAre vaDavAnaLa samudranuM pAna kare che, tyAre megha te grISmaRtuthI vyApta thaelo jagatane saMtApa nAza karavA mATe tatpara thAya che. A be udAharaNe zudra ane mahAna purUSanA oLakhANa mATe basa che. kae vi annassuvayArajAe kuNati je paccuvayArajuggaM / na teNa tullo vimalo vi caMdona ceva bhANU na ya devarAyA // 6 // zabdArtha -jeoe bIjAne aneka upakAra karyA che to paNa je purUSo upakAra karanArane egya pratyupakAra kare che arthAta badalI Ape che. tenI barAbarI nirmaLa caMdra, sUrya ane iddha paNa karI zakatA nathI. arthAta upakAra karanArA purUSo karatAM pratyupakAra karanArA purUSe A dunIAmAM uttamottama gaNAya che. ane te ghaNAM thoDA heya che. 6 upakAra dravya ane bhAvathI be prakAre hoya che te A pramANe che-anna ane pANI vigerenuM dAna karavArUpa hoya tene dravya upakAra jANo ane te anizcita temaja asthira hovAthI tene dravya upakAra kahevAmAM Ave che. koI paNa kAraNa zivAya potAnA AtmAne ane parane samyajJAna tathA cAritramAM sthApana kare tene tIrthakara bhAva upakAra kahe che. je kaI purUSasiMho A jagamAM paropakAra kare che, teonA yaza: rUpa paTahane vani saghaLI dizAomAM phelAya che. teTalA mATe sAmacyuM hoya to manuSya popakAra karavAne udyama karavo joIe. kAraNake papakAra karavAthI dharma ane caMdra jevI nirmaLa kIrti duniyAmAM prasare che. jema vikamarAjAnI kIrti phelAI hatI. A ThekANe vikamarAjAnuM udAharaNa A pramANe che- eka vakhata vikamarAjA rAjapATikAthI pAchA pharatAM rAjamArgamAM dANA viNavAmAM tatpara thaelA eka daridrane joI bolyA ke--"jeo pitAnI udarapRtti karavAmAM paNa samartha hoI zakatA nathI teonuM A jagatamAM utpanna thavuM zA kAmanuM che?' A pramANe rAjA taraphathI kahevAmAM AvatAM te daridrI bolI uThyo ke jeo sArI rIte samartha che chatAM parepakAra karI zakatA nathI teonuM janmavuM paNa A duniyAmAM nirUpayegI che." A pramANe daridrI taraphathI kahevAmAM AvatAM mahArAjA vikramarAjAe te bhikSune se hastI ane be keDa sonAmahora bakSIsa karI. vaLI popakArane vicAra karatAM keIe kahyuM che ke Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAyazita guNavarNana. 213 yeSAM na vidyA na tapo na dAnaM na cApi zIlaM na propkaarH| te martyaloke bhuvi bhArabhUtA manuSyarUpeNa mRgAzcaranti // 7 // zabdArtha -je purUSane vidyA tapasyA, dAna, zIla ane paropakAra hota nathI te purUSe A manuSya lekamAM pRthivIne bhArabhUta thaI manuSyanA rUpane dhAraNa karI mRgapaNe paribhramaNa kare che. che 7. A pramANe koI kahe chate hariNe uttara Ape kekhre zIrSa jane mAMsaM tvacaM ca brahmacAriSu / zRGge yogIzvare dadyAnmRgaH strISu svalocane // 8 // zabdArtha:--hariNa svarane mATe mastaka, manuSyane mAMsa, brahmacArIone carma, gIzvane zIMgaDAo ane strIone pitAnA locana Ape che. arthAta hiraNane kahevAno Azaya e che ke mahArA zarIranA saghaLA avayave paropakArane mATe che. ane manuSyano to eka paNa avayava upayogamAM Avato nathI te mArI sAthe mane nuSyanI babarI karavI te ThIka nathI. 8 vaLI ahIMA paraMpakAranA saMbaMdhamAM vikramarAjAnuM udAharaNa A pramANe che eka vakhate nadInA kinArA upara vIravRttithI Ama tema pharatA vikamarAjAe eka brAhmaNane nadInA pUramAM kheMcAto joI papakAra karavAmAM rasavALA rAjAe tene pANImAMthI bahAra kADhaye. tenA badalAmAM brAhmaNe zrI girinAmanA parvata upara devatAnA ArAdhanathI prApta thaelI kALI citrAvela rAjAne arpaNa karI te lai ujayinI tarapha pAchA pharatA mArgamAM draridIne jeIkRpAparAyaNa thaelA rAjAe te bhikSane kALI citrAvela ApI dIdhI. tyArabAda brAhmaNe kahyuM ke-"je rahemadilanA rAjAe dukhethI meLavelI kALI citrAvela eka draridIne ApI dIdhI tevA he vikramAditya? papakAra karavAmAM hArI babarI karanAra A pRthviI upara bIje keNa hoI zake ? " keIja nahIM. juvo aceta padArtho paNa nIce batAvyA pramANe upakAra karanArA hoya che sthAnabhraMzakharAdhiropaNazirazcikhillasaMdhAraNa zuSyatpAMzunivezapAdahananaklezabhramAdyAH kriyAH / dhAtrA yadyapi cakrire mRdi tathA'pyu'rvIbhavatvAdiyaM pAtrIbhUya paropakArakRtibhUryuktaM kulIne hyadaH // 9 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaSNu, zabdA :- pAtAnA sthAnathI bIjA sthAnamAM lai javuM, khara upara caDhAvavuM, upara kAdavanuM nAkhavuM, sukI dhULanu sthApana kalu, pagathI tADana karavu, kalezanu Aplu, cAka upara bhamAvavu vigere kriyAe jo ke kuMbhakAra mATI upara kare te paNa A mATI pRthivIthI utpanna heAvAne lIdhe vAsaNarUpa thaI paropakAraja kare che. kulInane Ama karavuM' cuktaja che, arthAt mATInI peThe game tevI Aphata Ave te paNa kulIna purUSA peAtAnA apakArI upara paNa upakAraja kare che. 5 9 5 dhUlikSepanakhakSatAtulatulArohAvaro hasphura- lohonapinAdivividhaklezAn sahitvA'nvaham / jajJe yaH paraguguptikRdiha zrivA guNallAsitAM karpAsaH sa paropakArarasikeSvAdyaH kathaM no bhavet // 10 // 214 zabdA :---sthULamAM paDavuM, nakhAthI chedAvuM, DATAM trAjavAM upara caDhavuM, pAchuM utaravu', tIkSNa lADhanA carAmAM pIlAlu ane piMjAvu vigere nAnA prakAranA kalezAne niraMtara sahana karI sutararUpe thai je kapAsa A leAkamAM bIjAnAM guhasthAne geApAvanAro thayA che, te kapAsa paropakAra pratye prema rAkhanArAonI aMdara agragAmI kema na thai zake? 5 10 // jyAre mATI vigere acetana padAthA bIjAnA upakAra mATe thAya che, tyAre cetanayukta prANIonu tA kahevuja zu' ? vaLI-saMpUrNa surAsuranI saMpatti ane meAkSasukha ApavAmAM eka kalpavRkSa samAna paropakArane jinezvara bhagavAne samasta dhamemAM utkRSTa dharma kahyA che. te paropakAra dravya ane bhAvathI be prakAranA hoya che, ema jANI dhIrapurUSoe te upakAra saghaLA prANIo upara yathAyAgya karavA joie. garIba, anAtha, saMpattihIna, bhUkhyA ane tarasyA prANIo upara anukapA lAvI temaja tapa, niyama jJAna ane darzananA guNNAnA pracAra karatA munione utkRSTi bhaktie - tAthI zikata mujaba annAdikanA ApavAthI upakAra karavA tene dravya upakAra kahevAmAM Ave che. du:khathI rImAtA prANIone jJAna, darzana ane cAritranI prApti karavArUpa uttamAttama upakAra karavAmAM Ave teA te bhAvathI upakAra karyo ema kahevAya. paraMtu uccakuLamAM utpanna thaelA, dhIra temaja gaMbhIra prakRtivALA, bhaviSyamAM kalyANane meLavanArA ane mahA sAmarthyavALA uttama prANIoja bIjAne upakAra karavA mATe samartha thAya che. bhAva upakAra karanArAone te nizcayathI meAkSarUpa phaLa prApta thAya che e prasiddha che. tevI rIte dravya upakAra karanArAone paNa bharata rAjAnI peThe nizcayathI ( A leAka ane paraleAka saMbaMdhI ) tuLa phaLanI prApti thAya che. drabyApakAra karanAra bharata rAjAnuM kathAnaka nIce lakhyA mujaba che.-~~ Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayagni zat guNavarNa na. 215 A bharatakSetramAM tejasvI purUSo rUpa ratnAnA samUhathI zeAlatI lakSmIthI 5ripUrNa ane prasiddha thaelI bhAgavatI nAme nagarI hatI. je nagarImAM sajjananA samUhane AkaSa karanAra niraMtara lakSmIthI aviyukata ane dAnanI vAsanAvALA samagra nAgarika leAka ghaNuM karI purUSottama (viSNu ) jevA hatA. te nagarImAM pAtAnI kIrttithI samagra bhAratavarSa ne bharI denAra mhATI rAjya lakSmIrUpa latAne puSTa karavA mATe megha samAna, paropakAra karavAmAM sika, atyaMta udAratAthI kalpavRkSane paNa jItI lenAra ane nizcala dhairya temaja abhyudayathI samagra mahImaDaLane ujvala karanAra bharata nAme rAjA rAjya karatA hatA. te rAjAne potAnA rUpathI devAMganAonA tiraskAra karanArI ane saghaLA aMteuramAM zreSThatA bhAgavanArI sulAcanA nAmanI priyA ( bhAryA ) hatI. te da MpatIne pRthvIrUpa kamalinIne AnaMda ApavAmAM caMdra samAna, nItisa Mpanna ane vinayavAn mahIcadra nAme putra hatA. keTaleAeka kALa gayA pachI eka vakhata Sita thaelA zrI bharata rAjAe bhUyala pramukha kA dakSa maMtrione melAvIne kahyuM ke- hamAre hamezAM cirajIvI mahIcadra nAmanA A mhArA putrane saghaLA kAryomAM pramANa tarIke svIkAravA. arthAt tenI salAha zivAya kAi paNa rAjyakArya karavu nahIM. temaja asAdhAraNa parAkramavALA Apa lokAe paNa A puNyazAlI putranI sahAyatAthI saghaLA rAjyakArabhAra calAvavA. huM pAte ghaNI saMpattivALA hAvAthI dIna temaja anAtha prANIonA samudAyane 5ropakAra karatA hamezAM sukhapUrNAMka rahIza. ' kahyuM che ke-- yAcamAnajanamAnasavRtteH pUraNAya bata janma na yasya ! tena bhUmiriha bhAravatIyaM na drumairna giribhirna samudraiH // 11 // zabdArtha :---kheda che ke jenu janma yAcaka lAkonI maneAvRttine tRpta karavA mATe nathI tenAthI A pRthvI bhAravALI che. paratu vRkSA, parvate ke samudra teNIne bejArUpa nathI. arthAt sAmarthya chatAM yAcakavarganA manArathe pUrNa nahIM karanAra manubyA teNIne ojArUpa thAya che. 5 16 // paisAthI athavA teA prANAthI paNa parane upakAra karavAja joie. parAkArathI upArjana karelu puNya seMkaDA yajJAthI paNa thai zakatu nathI e pramANe hRdayamAM vicAra karI rAjyanI dhurA putra upara mukI te rAjA vizvamAM niraMtara upakAra karavAmAM tatpara thayA. eka vakhate aneka prakAranI AdhivyAdhithI pIDAelA temaja aneka prakAre niraMtara mRtyurUpa siMhathI gaLI javAtA manuSyAne joi hRdayanI aMdara saMkramaNu thaelA temanA du:khathI duHkhI thaele te kRpALu rAjA manamAM A pramANe Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrAddhaguNa vivaraNa. vicAra karavA lAgyo ke-huM pUrve upArjana karelA pavitra puNyathI garjanA karatA gaja ane avanI zreNathI vilAsavALI rAjyasaMpathI vRddhi pAmele A lekamAM narapati thaye chuM, chatAM atyaMta du:khathI pIDAtA prANuonuM rakSaNa karavA mATe hArAmAM leza mAtra paNa sAmarthya nathI tyAre hArI traNa varganI lakSmI niSphaLa jevI ja che. kAraNa ke duHkhathI pIDAtA prANuonA du:khane dUra karyA sivAya mAni purUSa sAmrAjyanA mhoTA vilAsane paNa nakAmA gaNe che. vaLI je rAjA A dunIyAmAM duHkhI prANIonuM rakSaNa karavAmAM samartha nathI, te kharekhara caMcA purUSathI paNa halakAIne prApta thAya che. e pramANe vicAra karatAM bIlakula garvarahita thayela te rAjA rAtrinA suvAnA makAna pratye jeTalAmAM suvA mATe jAya che teTalAmAM sAvadhAna thaelA rAjAe pitAnI vizALa zayyAmAM nidrAvaza thayelA ane divya AkRtivALA eka purUSane joye. temaja uMcA suvarNanI ane tithI vAsabhUmine prakAza karanArI eka guTikA tenA paDakhAmAM paDelI rAjAnA jovAmAM AvI. te jotAM ja Azcarya pAmelo ane nirmaLa hRdayavALo rAjA vAsabhuvanamAM sutelA purUSa pAsethI te guTikAne jeTalAmAM levAnI taiyArI kare che teTalAmAM ekadama jAgI uThelo te purUSa saMbhramathI UMce AkAzamAM uDI tarataja pAcho paDyo ane bhayabhIta thaelo kSaNavAra ubho rahyo. te pachI prANIonuM rakSaNa karavAmAM tatpara bharata rAjAe te purUSane pUchyuM ke-"tuM keNa che! kyAMthI AvyuM che? hAruM AcaraNa AvuM kema che?" tenA uttaramAM te sAhasika purUSe jaNAvyuM ke-"he svAmin ? kRpArUpa samudranA madhyamAM rahenAra arthAta dayA karavA lAyaka huM anaMgaketu nAmane purUSa guTikAnI siddhi thavAthI ghaNuM vegaLA AkAzamArgathI zrI parvata pratye jatAM he rAjana ! buddhihIna thayelA paraMtu suMdara hRdayavALAe A khAlI sukhazayA joI mArgane kheda dUra karavA mATe A zayAmAM vizrAma letAM jeTalAmAM huM nidrAvaza thauM chuM teTalAmAM tamAruM Agamana thayuM. have pachI tamArA prasAdathI huM jIvitadAna meLavIza" tyAra bAda narapatie jene sukha ApanArI vANIne uccAra karyo ke-"he mahAbhAgyazALI! tuM nizcita hRdayavALA thaI sukhethI nidrA le, jethI huM hArI pAse rahe dANu kALa sudhI jIvitane dhAraNa karanAra evA tane pavana nAkhuM" e pramANe narapatinA balavAthI khuzI thaele rAjAnA caraNamAM praNAma karI te siddha purUSa be lyo ke-"he vizvane AdhArabhUta ! tuM devatAone paNa namaskAra karavA lAyaka che temaja upakAraguNa saghaLA guNemAM ziromaNuM gaNAya che te upakAra hArAmAM sImArUpe prApta thaI traNa jagatanI aMdara jAgarUka thaye che evA rAjAonA adhipati ane mane AyuSyaparyata jIvitadAna ApanAra hArA RNathI A tRNa je manuSya Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zita guNavarNana. 217 kevI rIte mukta thavAne?' te pachI tenA vinayagarbhita vacanethI snehayukta hadayavALA rAjAe asAdhAraNa Azcarya ApanArI guTikA te siddhapurUSane svAdhIna ryAnI sAthejahe rAjana!hArA upara prasanna thaI A guTikAne grahaNa karI mane anugraha kare e pramANe siddhapurUSe kahe chate rAjA bIjI vakhata A pramANe chelya-"he kRtajJaziremaNi! huM keInuM kaMIpaNa grahaNa karato nathI te he siddhapurUSa! hArI A guTikA mahArAthI kevI rIte grahaNa karI zakAya? paraMtu he paMDitapurUSa! ghaNA hoTA mahine mAthI Azcarya ApanArI ane duHkhethI prApta thanArI A guTikA kakyAMthI meLavI zakAya che. te hakIkata che DAhyApuraSa! mane kahI saMbhaLAvya" A pramANe rAjAne Adeza thatAM te siddhapurUSa bolyA ke-"he rAjAonA mastakathI mukuTAyamAna caraNa! tuM sAMbhaLa, dakSiNa dizAmAM asti dharAvate malayAcala nAme eka parvata che tenA ati uMcA ane sarva vaDatumAM prakRdvita thanAra vanavALA zikhara upara rAmazekharadevanuM jagatamAM Azcaryajanaka eka maMdira che. tyAM khALamAMthI paDatuM ane baLatA azcinA jevuM devatAnuM snAnajaLa je sAhasika purUSa potAnA hAthamAM cha mahinA sudhI dhAraNa kare che te parAkramanA khajAnArUpa temaja zuddhavidhino jANakAra purUSa devanI prasannatAthI he rAjana ! AvA prakAranI guTikAne meLavI zake che. vaLI A guTikA mATe aneka DAhyApurUSe te ThekANe Ave che paraMtu keIeka puNyAtmA mahAzaya tene prApta karI zake che. A pramANe te siddhapurUSanuM manahara vacana sAMbhaLI dayamAM vismaya thaelA rAjAe te siddhapurUSane ghaNu mAnapUrvaka tyAMthI ravAne karI teja zAmAM pavitra ane nizcita hRdayavALe rAjA sukharUpa nidrAthI ardharAtrinuM ullaMghana karI zayyAmAMthI uThI tarataja veza badalAvI atyaMta parAkramI, hAthamAM taravAra dhAraNa karanAra, kalyANa karanAra, mahAna purUnI gatine anusaranAra ane cAre taraphathI nipuNa parivArathI paNa nahIM jANavAmAM Avela temaja rAjAonI aMdara hastisamAna te bharatarAjA pitAnA dedIpyamAna rAjabhavanamAMthI bahAra nikaLI gaye. tyArabAda atyaMta utsAha ane niraMtara gatithI mArgamAM cAlatAM te vegavALA rAjAe nirvidhanapaNe ghaNI pRthvInuM ullaMghana karyuM, tema karatAM keTalAka divaso pachI rAjA tApanI Apatti dUra karanAra malayAcalanA zikharane ratnanA mukuTasamAna ane hAlatA caMdana temaja kalpavRkSanI zreNIthI zobhanAra evA rAmazekharadevanA maMdirane prApta thayo. tyAM puSkariNInA jaLathI snAna karI nirmaLa thaele, sajjanane prIti utpAdaka ane Idriyane vaza karanAra te rAjAe kamaLane laI maMdiramAM praveza karyo ane tyAM niSkapaTa anuSThAne karI pavitra thaelA rAjAe rAmazekharadevanI pUjA karyA bAda te niSkapaTa rAjA jeTalAmAM snAtranuM pANI grahaNa karavA mATe prayatna kare che teTalAmAM snAtranA pANInI cAre tarapha paribhramaNa karatA, 28 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra18 zrAddhaguNa vivaraNa. kelAhala karatA ane mArganuM avalokana karanArA ghaNu manube tene jovAmAM AvyA. te pachI kutuhalathI rAjAe "tame keTalA chee prazna kare chate teoe hAtha uMco karI jaNAvyuM ke-"ame eka se ane ATha chIe... AvI rIte vAta karavAthI kAMI kAryasiddhi thavAnI nathI e pramANe mukhethI belatA rAjAe ekadama azcinA jevuM uSNa snAtranuM pANI karakamaLamAM dhAraNa karyuM paraMtu te pANInI AMtarA vagara paDatI dhArAne karakamaLamAM dhAraNa karanAra te sAhasika rAjAnuM eka rema mAtra paNa kaMpyuM nahIM ane tenA niHsIma parAkramathI aMtaHkaraNamAM prasanna thaelA deve tatkAla eka uttama guTikAratna rAjAne arpaNa karyuM. te mATe kahyuM che kerthsyaikN cakraM bhujagadamitAH saptaturagA nirAlambo mArgazcaraNavikalaH sArathirapi / raviryAtyevAntaM pratidinamapArasya nabhasaH kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 12 // zabdArtha:-eka paiDAno ratha, sarSathI vasa karelA sAta ghoDAo, Alabama vagarane rasto ane paga vinAne sArathI che te paNa sUrya hamezAM maryAdA vagaranA AkAzane cheDe lAve che. tethI spaSTa jaNAI Ave che ke mahAna purUnI kAryasiddhi, parAkamamAM vAsa kare che ne ke sAdhanamAM. arthAta je ke sUryanAM sAdhana nibala che to paNa pitAnA parAkramathI sUrya AkAzane aMta lAve che. tema sattvavALA purUSoe pitAnA satvathIja dhArelA kAryanI siddhi karavI joie. sAdhane to kevaLa nimitta mAtraja hoya che. sarva vinAne purUSa game teTalA sAdhanayukta heya, te paNa jyAre kArya AvI paDe che tyAre te sAdhane tene bejArUpa thaI paDe che. ane kAryasiddhi karI zakato nathI. kharI rIte vicAra karIe te kAryasiddhi sattavamAMja rahelI che. je 1 vaLI guTikA mATe AvelA A lokonA manoratha adhurA rahyA chatAM parAkramathI meLavelI A guTikAne grahaNa karI huM kevI rIte cAlyo jauM e pramANe vicAra karI paropakAra karavAnA vratavALA rAjAe ekadama te guTikA temAMnA keIeka purUSane ApI dIdhI. vaLI bIjI vakhata pitAnA mATe pUrvanI peThe vidhipUrvaka te pANIne dhAraNa karatA puNyavAna rAjAe tevI bIjI guTikA puNyathI prApta karIke tarataja paropakAra karavAmAM atRpta thaelA ane kRpALu purUSanI aMdara asAdhAraNa te mahAzaya rAjAe bIjA ke purUSane te guTikA ApI dIdhI. have te saghaLA manuthonI eka sAthe iSTa siddhi karavAnI IcchAthI trIjI vakhata paNa te snAtranA pANIne hAthamAM dhAraNa karanArA ane prathama be vakhata uSNa jaLa dhAraNa karavAthI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayazita guNavarNana, 219 tenI saghaLI AMgaLIo baLI javAne lIdhe A vakhate ghaNeja baLe che te paNa atyaMta sthira cittavALA rAjAnA sarvottama sAhasathI temaja tenI upamArahita audAryatAnI lIlAthI hRdayamAM prasanna thaelo ane atulya vAtsalya karavAmAM kalpavRkSa samAna rAmazekharadeva prakaTa thaI ke-"he prajApriya! ghaNuM karIne chamahinA sudhI upAsanA karanAra evA keIeka sAdhaka purUSane paNa jyAre A guTikA Apate ja nathI tyAre meM tane eka divasamAM be guTikAo arpaNa karI paraMtu he uttamapurUSa! te to te be guTikAo lIlA mAtramAMja bIjAone ApI dIdhI, mATe he dhIrapurUSanI dhUrAne dhAraNa karanAra zreSTha purUSa ! hArI audAryatAnI dostIne prakAza Azcaryajanaka che tethI huM hArI upara turNa thaye chuM mATe je tane ISTa hoya te kahI de eTale te huM karI dauM." devanAM AvA vacano sAMbhaLI vinayathI namI paDelA rAjAe kahyuM ke--tuM jagane pUjanika deva kayAM? ane tRNa je huM kayAM? arthAt hArI ane hArI barobarI thaI zake ja nahIM paraMtu hArA darzane nathI mahAre A janma saphaLa thayo che te paNa che svAmin ! hArI eka prArthanA saphaLa karavAne tuM yegya che ane hamezAM tyAre zaraNe AvelA manuSyanuM mane vAMcchita pUrNa karavAmAM kAmakuMbha jevo tuMja prasiddha thayelo che. te mATe he vibudha! jaladI prasanna thaI mhArI sevAthI A lekenI kAmanA pUrNa kara." evI rAjAnI prArthanAthI khuzI thaelA te rAmazekhara deve te lokone ane rAjAone ekadama guTikAo Apine visarjana karyo. bharatarAjA paNa devathI meLavelI guTikAne laI vaLI vinayapUra rvaka rAmazekharadevane namaskAra karI kRtArtha thaele, pavitra manavALA ane vizALa buddhivALe rAjA AkAza mArgathI jatAM mahArASTradezamAM alaMkArarUpariSTapura nAmanA nagara pratye prApta thaze. te nagaranA udyAnamAM bhavya prANuonA samUhane dharmamArga no upadeza karatA, AtmaramaNatamAM prIti karanArA munadrothI sevA karAtA prakAza karanAra uttamajJAna yukta, regarahita, saMpUrNa pApane nAza karanAra ane vegaLe rahelA sUrIzvarane te bharatarAjAe harSapUrvaka joyA. tyArabAda kutUDaLathI te sthAnamAM jaI prANIone AdhArabhUta, sAre vicAra karanAra ane prakRtithI bhadrakapariNativALA te rAjAe sUrine namaskAra karI ucitasthAnamAM beThe. te avasare vismaya thaelA ghaNA lokanI lAghA yukta sUrIzvare paNa rAjAne ucita upadeza Ape te A pramANe checintaartnN maNInAmiva divijakarI sindhurANAM grahANA minduH kallolinInAM surasaridamarakSmAdharaH prvtaanaam| Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaNuM vivaraNa. kalpadraH pAdapAnAM hariramRtabhujAM cakravartI narANAm, dharmANAmanyajantUpakRtirapi tathA rAjate hyuttamatve // 13 // zabdA :--maNImAM citAmaNiratna, hAthIomAM erAvaNahAthI, graheAmAM cakramA, nadIomAM gaMgAnadI, parvatAmAM merUparvata, vRkSAmAM kalpavRkSa, devatAomAM viSNu ane manuScAmAM cakravattI jema uttamapaNe zAle che tema samagradharmamAM paropakAra dhama paNa kharekhara uttamAttama paNe zAle che. // 3 // e pramANe AcArya nA iSTaupadeza zravaNakarI prasanna manavAlA rAjAe Agraha pUrNAMka yatheAcita upakAra karavA rUpa dharmAMne grahaNa karyo. te pachI ariSTapura nAmanA nagaramAM paribhramaNa karatAM vIravRttinuM AcaraNa karavAmAM nipuNa hRdayavALA te bhUpatie sAkSAt uttamazarIravALA ane rAjAnA subhaTa samudAyathI vadhyabhUmi pratye laIjavAtA eka manuSyane joi vicAra karyAM ke kharekhara kheda karavA jevu che ke mhArA jotAM A purUSane niyapaNe kevIrIte mAre che ? e mhAre jovAnuM che. ema vicAra karatAM atyaMta karUNA yukta thaelA rAjAe te saghaLA subhaTAnA dekhatAMja te purUSane prabaLa hAthathI upADI ekadama AkAza pratye cAlyA gayA ane bIjAthI na jitAya evA parAkramavALA temaja jenA AgamananI prArthanA karAya che tevA rAjAe kSaNavAramAM sAtamALavALu peAtAnI nagarImAM raheluM vAsabhavana bhUSita karyuM. te pachI rAjAnuM Agamana thaeluM jANI ullAsavALA parivArathI vIMTAelA rAjA jeTalAmAM sabhAbhAjana vigere kriyAne karavA tatpara thAya che teTalAmAM yuvarAjanI sAthe bhegAthaelA saghaLA sAMmate ane jANe harSa thI ucchvAsapAmelA samudro na heAya ? tevA nagaranA leAkeAe paNa mastakane pRthvI sAthe meLavI premapUrvaka rAjAne namaskAra karyA ane bahumAna pUrNAMka kuzaLavArtA puchI. A pramANe Anadotsava thai rahyo che te vakhate avasarapAmI pavitra vattanavALA maMtrIoe be hAtha joDI vinaMti karI ke he deva ! kayA kArya mATe ATalAkALa sudhI kaI dizAne Ape pavitra karI te hamArA AnaMdanI vRdghimATe prasannathaI hamAne kahI saMbhalAveza ' A sAMbhaLI mhAre AtmAnAguNa grahaNa karavA rUpa pApa kema karavuM joie ? ema vicAra karI lajjAvALA rAjA jeTalAmAM saiAna dhAraNa kare che teTalAmAM rAjAnI AgaLa ubhelA kAI eka rUpavAn purUSa pradhAna kAntivALA meAtInA hAra rAjAne aNu karyo. eTale rAjAe puchyu ke tu kANu che ? mane hAra ApavAmAM zu kAraNa che? te ekadama pragaTa paNe kahIde ' ApramANe AdezathatAM te purUSe jaNAvyuM ke- huM mahArAja ? guNarUpalakSmIthI zAlanArA A hArane arpaNa kavAnuM kAraNa vigere vRttAMta huM kahuM chuM, te tame dhAraNa karo. e pramANe kahI vRttAMta zarU karyuM. -: 220 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayazizata guNavarNana. siMhaladvIpamAM ratnapuranAme nagaramAM pavitra guNarUpa ratnane AdhArabhUta ratnaprabha nAme rAjA che, ane tene vilAsa karatI vijyAe karI ujajavala temaja vikAza pAmatA zIlarUpa ratnane dhAraNa karanArI pArvatInA jevI ratnAvatI nAme bhAryA che, kemaLa hRdayavALI teNue keIeka avasare harSa pUrvaka gurU mahArAja pAse aSTApada upara devavaMdana karavAne mahimA sAMbhaLI vivekarUpa AmravRkSa pratye enA jevI, jine ne namaskAra karavAnI IcchAvALI ane daDha nizcayavALI ravatIe jyAMsudhI yAtrA na thAya tyAMsudhI bhejanamAM sArabhUta ghI vigere vigaya nahI levA nizcaya karyo. aSTApada parvata upara vidyAdhare ane devatAonI gati che, paraMtu bhUmicAri manubenI gati nathI, tethI aMgIkAra karelI pratijJA pUrNa thavI ghaNI muzkela che. ema aMta:karaNamAM mAnatI rAjavallabhA vAraMvAra A pramANe belavA lAgI ke-AkAzamAM gamana karavAvALA te vidyAre ane devatAone dhanya che ke, jeo hamezAM tIrtha yAtrAe karI pitAnA AtmAne pavitra kare che. tIrtha yAtrAryA sivAya mahAre AtmA te akRtArtha che, e pramANe niraMtara vicAra karatI te rANI atyaMta kheda karavA lAgI, te joI rAjA paNa teNInA duHkhathI du:khI thayele A pramANe vicAra karavA lAgyuM ke, hArI priyA ratnavatInI yAtrAsiddhi kevI rIte thaze? evI rAjAnI citAne jANI laI maMtrIoe kahyuM ke-"he rAjana? A kAryasiddhi mATe tuM ghaNA VdavALo na thA." te pachI maMtrioe kaheluM rAmazekhara devanI guTikAnuM Azcaryajanaka mAhAmya sAMbhaLI mukhya maMtri upara rAjyabhAra AropaNa karI guTikA mATe utsuka thayela ane rAjAomAM agragAmI te rAjA rAmazekhara devanA bhavana pratye cAlyA gaye, teTalAmAM he prajApati? parAkramanA sthAnabhUta ane paropakAra karavAmAM jAgarUka thayela keIeka purUSa tyAM AvI pahoMcyuM. te vakhate tatkALa AvelA te puNyazALI ane asAdhAraNa parAkamarUpa kIDAmAM vilAsa karanArA uttama purUSe ekaja divasamAM te guTikA prApta karI ane te ja vakhate dAnezvarImAM pradhAnapada bhegavatA te mahAna purUSe hamArA svAmi ratnaprabha nareMdrane te guTikA arpaNa karI. te laIne tatkALa kRtArtha thayele hamAre svAmI potAnA nagara pratye pAcho Avyo kemake kAryanI siddhi thatAM uttama vicAravALo purUSa kharekhara keIpaNa ThekANe vilaMba karI zakato nathI. pachI te guTikAnA prabhAvathI mahAsatI ratnapatIne aSTApada mahAtIrtha saMbaMdhI yAtrAne maratha paripUrNa thayuM. tethI te avasare dharma, artha ane kAmarUpa trivargathI vikAsa pAmato te nagarIne saghaLo janasamudAya AnaMdita thaye, ane te mATe niSkapaTa manavRttithI nagaramAM dharma saMbaMdhI vadhAmaNAM karAvyAM. tyAra bAda AkAza mArgamAM gamana karavAnI zakti zivAya A abhigraha pUrNa thave ghaNo muzkela che e pramANe ratnavatIe vicAra karI nagaranI bahAra caLakatA cAra dvAra Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya zrAddhaguNa vivaraNu vALA, raMga ane pramANa vigerethI varNana karavA lAyaka evI jinezvaranI pratimAethI bhUSita, atyaMta uMcA ane jagannA leAkeAne Ana MdadAyaka aSTApadya avatAra nAmanA eka prAsAda manuSyAnI yAtrAsiddhi mATe rAjA pAse karAvye. kAieka dvivase AkAzamAM vihAra karanArA uttama cAraNu sAdhue te aSTApadamAM devAne vaMdana karavAnI icchAvALA nice utaryAM. prANIone hita karanArA te muniyAne mhArA rAjAe vinayapUrvaka namaskAra karI avasara maLatAM hAtha joDI prazna pUchayA ke--he munIzvara ! vizvamAM hamezAM unnati karanArA ane paropakAra karanArA karyA uttama purUSa kAraNu zivAya rAmazekharanA maMdiramAM Azcarya karanArI ane AkAza mAge gamana karavAmAM asAdhAraNa zaktine pragaTa karanArI zuTikA mane arpaNa karI. ' A praznanA uttaramAM ati AzcaryakAraka, AnaMdajanaka ane yathArtha evuM huM bharatabhUpati! hArUM caritra munIzvarAe kahI saMbhaLAvyuM te satkArapUrvaka hamArA rAjAe sAMbhaLIne huM rAjeMdra ! jherane dUra karanAra A hAra Apane bheTA tarIke AnaMdapUrvaka meAkalALyA che. tethI he jagannA prANIone AnaMda ApanAra ! he mahArAja ! prasanna thai amArA anugraha mATe A hArane grahaNa karo. bharatarAjA tenuM vinayayukta vacana sAMbhaLI sabhAnI aMdara bahu mAnapUrvaka A pramANe eNyA ke-ahA ! te rAjAnI kRtajJatA ahA ! tenI leAkeAttara sthiti ! je mhArA svalpa parApakArane merUparvatathI paNa moTo mAnI te DAhyA ane ziSTa ziromaNi rAjAe mahimAnA sthAnabhUta A hArane pote mAkalAnyA che, paraMtu je purUSa bIjAne upakAra karI tenA pratyakAranI IcchA rAkhe che te purUSa kSaNavAramAM pAtAnA AtmAne ni:sattva purUSAnI paktimAM sthApana kare che. te mATe kahyuM che ke-- iyamuccadhiyAmalaukikI mahatI kA'pi kaThoracittatA / upakRtya bhavanti dUrataH parataH pratyupakArazaGkayA // 14 // zabdArtha:--unnata buddhivALA purUSAnI A citta kaThAratA heATI ane kAMi vilakSaNaja jaNAya che kemake pAte upakAra karI bIjAnA pratyuSakAranI zaMkAthI dUra thaya jAya che. arthAt meM jenA upara upakAra karyA che, te purUSa ane tenA badale ApI evA bhayathI pharIthI tenA semAgamamAM AvatA nathI. // 14 // te kAraNathI huM uttama purUSa ! A hArane huM grahaNa nahI karUM. e pramANe tenI sAthe saMbhASaNa karI ane satASa pamADI te purUSane rAjAe pAchA meAkalyA. kAieka vakhata ariSTapurathI je purUSane upADI lAvyA hatA hatA te purUSane pote rAjAe puchyu eTale teNe potAnuM caritra kahI saMbhaLAvyu te A pramANe che-- Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayazita guNavarNana 223 kathA karavAthI AjIvikA calAvanAra, rAjAne sevaka ane aneka zAstrane jANa kAra pArAzara nAmane prasiddhi pAmelo huM kathaka chuM. devatAnA AdezathI je je huM kathAnaka kahuM chuM te te kathAnaka atyaMta AzcaryakaravAvALuM ane kharekhara tevuM ja hoya che arthAt satyabhUta hoya che. keIeka vakhate rAjAnI AjJAthI rogagrasta thaelA rAjaputranA Arogya mATe meM maMtrapacArane prAraMbha karyo paraMtu duSTa karmonI gati vicitra hovAthI rAjAne putra kSaNavAramAM maraNa pAme tethI lokomAM mahAre apavAda thaye. te sAMbhaLI A purUSeja kumArane mArI nAMkhyA che ema dhArI kupita thaelA rAjAe mane mAravA mATe subhaTane soMpI dIdho. Apa kRpALu te subhaTethI choDAvI mane ahiM lAvyA cho te have pachI hArUM jIvita tamArA svAdhIna che. e pramANe bolI te mana thatAM rAjAe gairavapUrvaka tenA pratye kahyuM ke, tuM keIeka Azcaryajanaka kathAnaka mane kahI saMbhaLAva. rAjAne Adeza thatAM rAjAnA Azayane samajanAra te pArAzara nAmanA purUSe sAvadhAna thaI rAjA pAse yathArtha kathAne kahevA lAgyA te kathA nIce pramANe che- lakSmIne AdhArabhUta gAMdhAradezamAM vRddhi pAmatI saMpattithI svargane paNa sevaka banAvanArUM gaMdhAranAmanuM nagara hatuM. tyAM virecana nAmane kaIka kulaputra hata tene jagatanI aMbAnA jevI zaMbA nAmanI bhAryA hatI. Apasa ApasanA atyaMta premarUpa samudramAM nimagna thaelA ane rAjasevAthI parAdhIna vRttivALA te bannene keTalAeka kALa vyatIta thayo. keI eka vakhate virecanane caree mArI nAMkhe, jethI te manahara naMdigrAmamAM dAmodara nAmanA brAhmaNanA putrapaNe utpanna thaye ke eka divase te dAmodarane joI devAno mahotsava thaI rahyA che tevAmAM tenA pUrvabhavanI bhAyo zaMbA nAmanI potAnA patinAM hADakAM gaMgAnA pravAhamAM padharAvI bhajana vigerene mATe paribhramaNa karatI devagathI tyAM ja prApta thaI. teNIe brAhmazathI maMgaLabhUta banAvelA dAdarane je, dAdare paNa tevI ja rIte teNIne joI. A pramANe paraspara jevAthI te bannene pUrvabhava saMbaMdhI akhkhalita prema ullAsa pAmyo. te mATe kahyuM che ke yaM dRSTrAvarddhate snehaH krodhazca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa eSa me pUrvabAMdhavaH // 1 // zabdArtha -jene dekhIne saneha vRddhi pAme ane krodha nAza pAme te purUSane manuSya jANa jaIe ke e mahAre pUrvabhavane saMbaMdhI che agara svajana che. 1 vaLI UhApoha karavAthI arthAt vicAra karavAthI dAmodarane jAtismRtijJAna Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrAddhaguNa vivaraNa. utpanna thayuM tenAthI zabAne oLakhI lIdhI ane tenAmAM eka citta thayele tenI daSTi brAhmaNe mukAve che paNa mUkato nathI. A strIne saMsarga dAdaranA kuLane kalaMkabhUta che ema vicAra karI brAhmaNoe muMbArAva karatI zabAne tyAMthI kADhI mUkI. te pachI tenA viyAgarUpa agnithI saMtapta thayela ane uga pAmelo dAdara paNa maraNa pAmI koI eka vananI aMdara hariNapaNe utpanna thaye, te vanamAM tevI ja avasthAvALI zaMbAne paribhramaNa karatI hariNe joI, tyAM paNa pUrvanA premathI te bannene pAchI tevIja prIti pragaTa thaI AvI, te pachI sarva ThekANe tenI pachavADe bhramaNa karatA ane nirbhaya manavALA hariNane kUrapaNe mAravAthI duHkha bhegavI maraNa pAmI vAMdare thayo, te ThekANe paNa te zabAne joI pUrvanI peThe sneha utpanna thaye tethI teNIne phaLa vigere lAvIne ApatAM lekathI mRtyune prApta thayo. te pachI vANuMrasInI sImAnI pAsenA grAmamAM vedavidyAmAM nipuNa diva nAme brAhmaNane putra che. tene keIeka divase dakSaNa mATe vANArasI pratye jatAM tyAM rastAmAM anazanavALI ane jINuM zarIravALI zaMbAne je te ditra brAhmaNe kahyuM ke he bhadra! tuM keNa che? e pramANe prazna karyo eTale teNIe paNa prathamanuM saghaLuM pitAnuM vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. teNIe kaheluM tevA prakAranuM pitAnuM vRttAMta jANe prathama sAMbhaLyuM na hoya tema te di nAmanA brAhmaNane vairAgyane utpanna karanArI pitAnA pUrvabhavanI jAtismRti utpanna thaI te pachI saMsArathI bhaya pAmelA, uttama vicAra karanArA ane svajanathI nahI pAmanAra te di nAmanA brAhmaNe teja ThekANe anazana grahaNa karI anukrame maraNa pAmI tuM ahIM rAjApaNe utpanna thayo che. e pramANe pArAzaranA kahelA pitAnA pUrvabhava saMbaMdhI vismayane ApanArA saghaLA bhava rAjAnA smaraNamAM AvyA. arthAt jAtismRti jJAnathI sAkSAtapaNe joyA. te pachI saMsAranI asAratA jotAM utkRSTa saMvegarUpa amRtamAM nimagna thaelA, zreSTha gharma karavA mATe ughukata thaelA ane atyaMta harSita thaelA te rAjAe pitAnA saMpUrNa dezane kailAzanA jevA jina maMdirethI bhUSita karyo, temaja nidAna vagaranA eTale A dAnathI bhavAMtaramAM amuka phaLa mane prApta thAo evI IcchA vagaranA ane megyatA pramANe pravartAvelA mahA dAnathI duHkhI, anAtha, ane dIna purUnA du:khane dura karI, paramArthathI gururUpa pArAzara nAmanA kathaka paMgavane ghaNu mAna pUrvaka nAnA prakAranI samRddhithI AnaMdita karI, mahIcaMdra nAmanA pitAnA putrane heTA mahotsava pUrvaka rAjya upara sthApana karI yugadhara nAmanA sUrIzvaranI pAse rAjAe dIkSA grahaNa karI. aticArathI vimukha thaelA sAdhuonI sAthe caraNasarI, karaNasattarI ane mana, vacana, kAyAnA vegathI A tmasvarUpane sAdhanA karatAM samAdhipUrvaka maraNa pAmI bAramA devalokamAM A bharata Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayazvizata guNavarNana. 225 rAjarSi iMdranA samAna trAddhivALo thaI devatA saMbaMdhI sukhasamRddhi prApta karI tyAMthI cavI be prakAre moTA rAjyanI pRthvIne dhAraNa karavArUpa mahAna lakSamIne athavA te sAdhuonI kSamA (zAMti) ne dhAraNa karavArUpa hoTI lakSmIne prApta karI anukame jJAna, darzana, cAritrarUpa lakSmIvALo mokSarUpa vadhune svAmI thaze. + ti zrIma namUti thI II have prastuta guNane upasaMhAra karatAM graMthakAra popakAranI prAdhAnyatA prakaTa karI popakArI purUSa vizeSa dharma karavAne egya che ema batAve che- jyeSThaH pumartheSu sadaiva dharmo dharme prakRSTazca propkaarH| karoti yazcainamananyacetAH sa dharmakarmaNyakhile'dhikArI // 1 // zabdArtha--dharma, artha ane kAmarUpa purUSArthamAM dharmarUpa purUSArtha ja hamezAM mATe gaNAya che. temAM paNa popakAra zreSTha gaNAya che, te pikAra eka cittavALe thaI je purUSa kare che, te purUSa saMpUrNa dharmakAryamAM adhikArI thAya che. 1 | | ta dvirAmo puna: 5. RA& RIDGii * ra Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GES ga , rAga catustriMzat guNavarNana. Tr: ::: ] Eii hu ve graMthakAra kamathI prApta thayelA aMtaregAri paddha ne tyAga karavA rUpa cetrIzamA guNanA vivaraNane prA * * * - - - - 01 santa riparihAraparAvaLa-aMtaraMgAri Savarga eTale kAma, krodha, lebha, mAna, mada ane harSa rUpa A cha bhAva zatruone parihAra karavAmAM eTale tene nahIM sevavAmAM tatpara hoya te purUSa gRhastha dharmane egya thAya che. temAM yuti vagara jAyelA kAma, krodha, lobha, mAna, mada, ane harSa sArA gRhasthane aMtaraMgAriSavarga (cha bhAvazatruo) gaNAya che. tene mATe kahyuM che ke kAmaH krodhastathA lobho harSomAno mdstthaa| SaDvargamutsRjedenaM tasmiMstyakte sukhI bhavet // 1 // zabdArtha -kAma, krodha, lobha, harSa, mAna ane madarUpa A pavagane. tyAga kare che te prANI sukhI thAya che. arthAta kAma vigere bhAva zatrueja prANI mAtrane catugati saMsAramAM paribhramaNa karAve che ane te te gatinA bhayaMkara du:khonuM bhajana kare che mATe vicAravaMta purUSe uparanA cha zatruonA saMsargathI bathavA banatA prayAsa kara. 1 temAM prathama kAmarUpa zatrune varNave che-bIjAe aMgIkAra karelI athavA te paraNyA vagaranI strIonI aMdara duSTa Azaya tene kAma kahe che ane te kAma rAvaNa, sAhasagati ane padmanAbha vigerenI peThe viveka temaja rAjyane nAza karavAmAM ane narakamAM pADavA vigeremAM kAraNabhUta thAya che. kahyuM che ke - tAvanmahatvaM pANDityaM kulInatvaM vivekitaa| yAvajjvalati cittAntarna pApaH kAmapAvakaH // 2 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 - * * *, * * catusiMta guNavaNana. zabdArtha - heTAI, paMDitapaNuM, kalInapaNuM ane viveka tyAM sudhI jovAmAM Ave che ke jyAM sudhI aMta:karaNamAM pApayukta kAmarUpa agni pradIpta thaye navI. arthAta aMta:karaNamAM kAmAgnine praveza thatAM mahatva vigere guNagaNane bALIne bhasma kare che mATe AvA zatrane hadayamAM dAkhala thatAM pahelAM tenAthI thatI kharAbI vigerene vicAra karI zama, dama rUpa jalanA pravAhathI tene zAMta kare joIe. 2 dRzyaM vastu paraM na pazyati jagatyandhaH puro'vasthitaM kAmAndhastu yadasti tatpariharan yannAsti tatpazyati / kundendIvarapUrNacandra kalazazrImallatApallavA nAropyAzucirAziSu priyatamAgAtreSu yanmodate // 3 // zabdArtha jagatanI aMdara aMdha purUSa pitAnI AgaLa rahelI dekhAya evI vastune paNa joI zakatA nathI, jyAre kAmAMdha purUSa te je vastu hoya che tene tyAga karI je vastu na hoya tene juve che. jemake kAmAMdhapurUSa azucine DhagalA rUpa pitAnI bhAryAnA zarIranI aMdara megharAnuM phula, kamaLa, purNacaMdra, kaLaza ane zebhAvALI latAonA pAMdaDAone Aropa karI khuzI thAya che. 3. bhAvArtha -yathArtha vicAra karavAthI jaNAI Ave che ke aMdha purUSane karmanA deSathI cakSune viSaya nahIM hovAne lIdhe pitAnI pAse rahelI vastuone na joI zake e banavAjoga che. ane te nahIM joelI vastuone sparzadvArA game tevA rUpamAM tenuM varNana kare paraMtu te hasIne pAtra thatuM nathI. kAmAMdha purUSa te pitAnI cakSuidriyadvArA dareka vastuone tenA guNa denI sAthe joI zake che. chatAM jenA zarIranA bAra dvArathI niraMtara nagaranA khALanI peThe azucine pravAha vahyA kare che, tevI strIo azucinI khANarUpa hevAthI hamezAM apavitra che tene pavitrapaNe dekhanArA kAmAMdha purUSe jene eka paNa avayava pavitra nathI chatAM strIonA netrane kamaLanI, mukhane pUrNa caMdranI, lalATane ardhacaMdranI, kIkIne tArAnI, bhrakuTIne dhanuSyanI, mukhanA zvAsane kamaLanI sugadhInI, vANIne amRtanI, stanane kaLazanI, je. ghAone keLanI ane gatine gajanI upamA Ape che. vAstavikamAM jenI upamA ApavAmAM Ave che, tenA guNene leza paNa strIonA avayamAM heta nathI, chatAM meha paravaza thayelA kAmI purUSe teNInAmAM zreSTha padArthone Arepa karI apavitrane pavitra mAnI AnaMda mAnanArAone janmAMdhathI paNa utaratA darajajAnA mAnavAmAM kAMI paNa deSa nathI, kAraNa ke jeo anaMtA Atmika sukhane bhulI jaI Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 - zrAddhaguNa vivaraNa cheDA sukhane mATe asatkalpanAo karI potAnA pavitra AtmAne karma dvArA malIne kare che, tevA kAmAMdhathI bIje vadhAre aMdha keNa hoI zake ! - nAnyaH yukatanayAvArthodhananyaH kSayAmaya ! nAnyaH sevakato duHkhI nAnyaH kAmukato'ndhalaH // 4 // zabdArtha:-kharAba vartanavALA putra je bIjo Adhi (mAnasika pIDA ) nathI, kSayaroga je bIjo roga nathI, sevakanA je bIje du:khI nathI ane kAmI purUSanA je bIjo aMdha nathI.4 - have krodhanuM svarUpa batAve che. bIjAnA athavA to pitAnA kadane vicAra karyA sivAya kepa kare tene kedha kahe che ane te caMDazika vigerenI peThe durgatine hetu hevAthI mahAtmA purUSane krodha kara yukta nathI. te mATe kahyuM che ke - santApaM tanute bhinatti vinayaM sauhArdamucchAdayatyudvegaM janayatyavadyavacanaM sUte vidhatte kalim / kIrti kRntati durmatiM vitarati vyAhanti puNyodayaM, datte yaH kugatiM sa hAtumucito roSaH sadoSaH satAm // 5 // zabdArtha-je ke saMtApane viratAre che, vinayane nAza kare che, mitratAne dura kare che, udvegane utpanna kare che, pApavALA vacanane pedA kare che, kalezane dhAraNa kare che, kItine kApI nAkhe che, dumatine Ape che, puNyanA udayane haNe che ane kugatine arpaNa kare che, te doSayukta krodha purUSane tyAga karavA lAyaka che. 5 ___apaneyamudetumicchatA timiraM roSamayaM dhiyApuraH / Avibhidya nizAkRtaM tamaH prabhayA nAMzumatA'pyudIyate // 6 // zabdArtha -potAnA abhyadayanI IcchA rAkhanAra purUSe prathama krodharUpa aMdhakArane buddhie karI dura kare joIe. kemake rAtrie karelA aMdhakArane prabhAthI nAza karyA sivAya sUrya paNa udaya thato nathI. arthAta jema aMdhakArathI DhaMkAyelA dareka padArtho prakAzamAM AvI zakatAM nathI tema je purUSa krodharUpa aMdhakArathI chavAyelo che te purUSa kaI vakhata paNa pitAnA guNe athavA to pitAne prakAzamAM lAvavA zatimAna thaI zakato nathI mATe AtmaguNa prakaTa karavAnI icchA rAkhanAre kepa thavAnuM kAraNa prApta thayuM hoya te paNa kepanA bhayaMkara vipAkane vicAra karI kSatidvArA upazamAvavo joIe ke jethI kaparUpa aMdhakArane paDado kharI javAthI pavitra AbhaguNe sahelAIthI prakAzamAM Avaze. 6 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 catucita guNavarNana, jitaroSarayA mahAdhiyaH sapadi krodhajito laghurjanaH vijitena jitasya durmatermatimadbhiH saha kA virodhitaa||7|| zabdArtha -jyAre vizALa buddhivALA purUSa ekadama kepanA vegane jitI le che, arthAta kepane pitAnI buddhi baLavaDe dabAvI de che, tyAre tuccha purUSane arthAta nirbaLa buddhinA manuSyane kodha jitI le che arthAta parAbhava kare che. kharuM che ke vijetA eTale baLavAna sAthe madamatine eTale nibala hRdayavALA purUSane ane buddhimAna eTale iMdriya upara kAbu rAkhI zakanArAo sAthe parabhava pAmelAne eTale nibalane virodha zI rIte hoI zake? tAtparya ke-dha buddhimAna manuSyanA vicArabaLa sAme TakI zakto nathI. parAbhavaja pAme che, jyAre teja dhanibaLA mananA mANasa sAme phAvI jAya che. vire te sarakhA baLavALAno TakI zake. nyUnAdhika baLavALAne virodha vadhAre vakhata TakI zakato nathI. je baLavAna hoya te jite ane nibaLa hArI jAya. chA vRkSathI utpanna thayeluM jhera vRkSane nAza karatuM nathI, sarpathI pedA thayeluM jhera sarpane nAza karatuM nathI. paraMtu A kedharUpa utkaTa halAhala che jenAthI utpanna thAya che, tene ja bALI nAMkhe che e kevuM khedajanaka Azcarya che? - have lebhanuM varNana kare che-dAna devA lAyaka purUSane viSe pitAnA paisAne vyaya nahI karo temaja kAraNa zivAya bIjAnA dhanane laI levuM tene lebha kahe che. vaLI pApanuM mULa paNa lebhaja gaNAya che. lebhAnaMdI vigere vANIAne saghaLA pApanuM mULa A lebhaja thayo hato. e pramANe sAMbhaLI lobha nahIM karatAM saMtoSa rAkhavo joIe. lebhathI gAbharA banelA manuSya A pramANe ceSTA kare che-- labha hamezAM ciMtana karavA lAyaka che, paraMtu lebhI purUSathI te sarvakALamAM bhaya dekhAya che. kemake lakSamImAM lubdha thaelA purUSamAM kAryakAryane viveka hoja nathI tethI lobhavaza thaI bIjAnuM ahita kare e banavAjoga che. mAyA, apalApa, vastunI adalAbadalI, bhrAMti, tapAsa ane kUDakapaTa karavAnuM mULa kAraNabhUta, saMgraha karavAmAM duSTa pizAcarUpa ane sarva haraNa karanAra lebhaja che. levaDadevaDamAM beTAM trAjavAM, lAghava kiyA, phekavuM ane khAvAnA bAnAthI kharekhara divasanA cere A vANIAo mahAjana chatAM paNa cerI kare che. aneka prakAranAM vacanI racanAthI AkhA divasamAM lekanA dhananuM haraNa karI te kRpaNa gharakAryamAM traNakeDIo suzkelathI Ape che ane te kathA sAMbhaLavAmAM rAgI havAthI hamezAM pavitra pustaka sAMbhaLavA jAya che, paraMtu kALA sarSathI DaMkhAryalAnI peThe dAnadharmathI palAyana kare che. vaLI vastunA vecANa vakhate mana dhAraNa karanAra te dhUrta vANuo keIne uttara Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra30 zrAddhaguNa vivaraNa, ApatuM nathI, paraMtu thApaNu mukavI che evA zabda mAtrane sAMbhaLI tenI sAthe sArI rIte AlApasaMlApa kare che, ubhuM thAya che, praNAma kare che, kuzaLa puche che ane sthAna Ape che, temaja hAthamAM kevaLa thApaNane jeI vANuo dharma saMbaMdhI kathAo karavA lAge che. A sthAna tamAre svAdhIna che, paraMtu ghaNu kALa sudhI thApaNanuM pAlana karavuM muzkela che; dezakALa viSama che tepaNa he zreSTha purUSa! tyAre huM dAsa chuM, thApaNanuM pAlana karanAra ane prazaMsA karavA lAyaka A uttama dukAna keI vakhata kalaMkIta thaI nathI, e pramANe kAryanA jANu purUe ghaNu vakhata anubhava karyo che e vAta tuM jANatA nathI, e vigere maMdamatinI pAse paraspara asamaMjasa varNana karI AMtarika manorathI khuzI thatA te pApI suvarNanA samUhane grahaNa kare che. te pachI te thApaNa pacAvavAthI utpanna thayelA levaDadevaDamAM aparimita lAbha thavAthI ane kariyANAnA samUhathI te vepArI kuberanI hAMsI kare che, ane saMsArarUpa jIrNa maMdiramAM utpanna thaelA bhayaMkara mahaTA uMdare jevA te kRpaNupurUSo dAna tathA upabhegathI rahita evA dravyanI rakSA karavAmAM hamezAM AnaMda mAne che. have te thApaNa mUkanAra purUSa dizAomAM paribhramaNa karI bhavitavyatAnA rogathI kaI paNa rIte dhanathI ane janathI rahita thayele ghaNu lAMbA kAle pitAnA dezane prApta thaye. tyAM zaMkAyukta thayelA te paNa purUSe kaIne puchayuM ke te mahApurUSa kyAM gayo? te sAMbhaLI keI eka purUSa tenI pAse AvI be ke te mahApurUSanI vibhUti te AjakAla kAMIka judI ja dekhAya che. A pramA Ne sAMbhaLI atyaMta vismayathI mastakane dhuNAvate te tenA ghara pratye gaye, tyAM dvAramAM rekAyela te nibuddhi ane jINuM kapaDAMvALo ghaNA kALa sudhI tyAMja besI rahyA. pachI kaI paNa prakAre dhIme dhIme gharamAM jaI ekAMta maLatAM nAma, nizAnI prakaTa karI te purUSe pitAnuM thApaNu mUkeluM dravya te zeThIA pAse mAgyuM eTale te zeThIye bhrabhaMga pUrvaka hAthane kaMpAvate bIjAnA upara daSTi rAkhI tenA pratye kahevA lAgyo ke Thaga, pApI ane AjIvikA rahita A purUSa kayAMthI AvyA che. tuM keNuM che? athavA kene putra che? lhArUM darzana paNa yAda AvatuM nathI to bolavAnI vAtaja zI? ahe! ghaNe kheda che ke kyAre? kayA sthAnamAM ? kevI rIte ? kyA purUche keNe zuM ApyuM hatuM te tuM kahI de? te paNa niraMtara zaMkAzIla thayelA puruSe moTA purUSanI aMdara A janane pratIti karAvavI te divasa kahI de ane te divase cepaDAmAM lakheluM saghaLuM tuM pite joI le! huM vRddha thayo chuM. dukAnane be putra upara nAMkhe che, mATe mahArUM lakheluM saghaLuM te jANe che. e pramANe te zeThIyAe visarjana karelo te dhIraja vagarane purUSa tenA putra pAse jAya che. putra taraphathI uttara Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 catuzita guNavarNana, maLe che ke dhananI vAta pitA jANe. putra te saghaLuM lakheluM jANe. e pramANe te purUSanuM daDAnI peThe ghaNuM kALa sudhI gamanAgamana thAya che. A pramANe rAjakuLamAM ane vyApAramAM vANIe maraNa pAme che, paraMtu dhanane leza paNa ApatuM nathI, temaja nIce lakhyA pramANe vicAra paNa karate nathI. dravya kone priya hetuM nathI ? dravyathI kenuM hRdaya lebhAtuM nathI paraMtu yazarUpa dhanamAM lubdha thayelA purUSe duSTa kAryothI dravyanI IcchA rAkhatA nathI. je purUSa pitAnA zreSTha AcArane tyAga karI, kuTila buddhithI bIjAne Thage che te mUDhamatie puNya vagaranA pitAnA AtmAne ja Thagyo che. ghaNe kheda che ke dravyanA athI DAhyA purUSe paNa zuM karatA nathI? arthAt na karavAnAM saghaLAM kAryo kare che. nIca purUSanI ghaNuM kALa sudhI khuzAmata kare che. zatrune paNa praNAma kare che. nirguNI purUSanuM ucca guNagAna kare che. paropakArane bhUlI janAra kRtajJa purUSanI sevA karavAmAM paNa leza mAtra kheda anubhava nathI. dravyanA kharacanI zaMkAthI mitrane viSe prIti pragaTa karato nathI. badale Apa paDaze evA kAraNathI bhaya pAmela sevAthI grahaNa thatuM nathI. arthAt sevA karAvate nathI, mahArI pAse dravya mAgaze evI buddhithI asatya bhASaNa kare che ane stuti karavAthI paNa khuzI thato nathI, te lakSmIno kharaca karavAnA vyatikarathI trAsa pAmelo kRpaNa kevI rIte jIvi zake? moTA lAbhathI paNa lAbha parAbhava pAmato nathI, kAraNa ke je mAtrAthI adhika heAya te mAtrAhinathI kevI rIte jItI zakAya? atyaMta Agrahane tyAga nahI kare athavA to vyAjabI kaheluM grahaNa na karavuM tene mAna kahe che. tattvAtattvane vicAra nahI karanAra kadAgrahI purUSanI duryodhana vigerenI peThe A mAna ghaNI kharAbI kare che mATe mAna zatrunA saMsargathI dUra rahevuM joIe. kahyuM che ke- AgrahI bata ninISati yuktiM tatra yatra matirasya niviSTA / pakSapAtarahitasya tu yuktiryatra tatra matireti nivezam // 1 // zabdArtha - je AgrahI purUSanI mati je ThekANe rahelI hoya te ThekANe AgrahI purUSa yukitane laI javAne icche che, paraMtu pakSapAta rahita purUSanI mati to je ThekANe yuti hoya che te ThekANe vAsa kare che. arthAta AgrahI purUSane je padArthamAM Agraha thayo hoya, tyAM yutine balAtkArathI paNa baMdha besADe che. ane apakSapAtI purUSa te je vastu svarUpa yukita purassara hoya tyAM matine laI jAya che. mArA vaLI- Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa, aucityAcaraNaM vilumpati payovAhaM nabhasvAniva, pradhvaMsaM vinayaM nayatyahiriva prANaspRzAM jIvitam / kIrtti kairaviNa mataGgaja iva pronmUlayatyaJjasA, mAno nIca ivopakAranivahaM hanti trivargaM nRNAm // 2 // // 232 zabdA : ahukAra pavananI peThe megharU 5 ucita AcaraNAnA lApa kare che. sapanI peThe prANIonA jIvitarUpa vinayane nAza pamADe che. hAthInI peThe kIrtirUpa kamalanIne ekadama mULathI ukhADI nAMkhe che. ane nIcanI peThe manuSyAnA trivarUpa upakAranA samuhano nAza kare che. arthAt ahaMkAra rUpa kA zatru jenA aMta:karaNamAM nira'tara vAsa karI rahyA hoya tevA purUSanA hRdayamAMthI vinaya pramukha guNA palAyana karI jAya che. e mInA vAstavika che. kAraNake eka sthAna mATe humezAM jyAM kaTAkaTI thai hoya tevA sthAnanA sajjana purUSo paNa kSaNavAramAM tyAga karI nirUpAdhisthAnanA Azraya le che. // 2 // vilokate nordhvaM saptAGgaizva pratiSThitaH / stabdhadehaH sadA soSmA mAna eva mahAgajaH // 3 // zabdArtha :--sAte agAthI sthira thayelA, akkaDa zarIravALA ane hamezAM garamIthI bharelA ahuMkAra rUpa madeAnmatta hAthI netrA vadhu uMcu paNa joi zakatA nathI. arthAt jema hAthI paga chAtI vagere sAta aMgAthI sthirathayelA hovAthI temaja akkaDa zarIra hovAne lIdhe ucu joi zaktA nathI, tema mAnI purUSa paNa jAti, kuLa, rUpa, enthaya vigere maDhAthI gherAelA hovAthI temaja akkaDa zarIra ane abhimAnanI garamIne laine dRSTi vaDe uMcu joi zaktA nathI. 5 35 mAnanA tyAga thavAthI ja khAhubalI maharSinI peThe kevaLajJAna utpanna thAya che. mATe AtmahitanI IcchA rAkhanAra vivekI purUSe mAnanA avazya tyAga karavA joie. have madanu varNana kare che--maLa, kuLa, ezvarya, rUpa ane vidyA vigerethI ahaMkAra karavA athavA bIjAne dabAvavAne kAraNabhUta hoya tene mada kahevAmAM Ave che. te mATe kahyuM che keH-- saghaLA manuSyeAnA hRdayamAM sthAna karanAra eka madarUpa zatru che. kAraNa ke jenAthI AvezavALA thayelA manuSya sAMbhaLI zaktA nathI joi zakatA nathI ane akkaDa rahe che. arthAt kharI khInA sAMbhaLavAmAM ane yathArtha vastu jovAmAM pratibaMdhaka hAvAthI manuSya jAti mATe kharo duzmana mAnaja che, mAna dhAraNa karavuM, Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catusiAt guNavaNa na 233 mukhane bIjAnA taraphathI pheravI devu, upara jovu, netrAnu baMdha karavuM, zarIranuM maraDavuM ane vIMTavuM A saghaLuM ahaMkAranuM prAthamika rUpa gaNAya che. eTale upara jaNAvelI ceSTAothI abhimAnI manuSya ekadama oLakhAi Ave che. zo mada, rUpamada, zRMgAramada ane uMcakuLanA mada A saghaLA madarUpa vRkSeA manuSyAnA vibhava rUpa mathIja utpanna thaelAM che. zo mada bhujAne, rUpamada ArisA vagerene ane kAmamada strIne jIve che. paraMtu A vibhavamada tA jAtyadha hAvAthI kAMi joI zakatA nathI. arthAt prathamanA mo jyAre akeka vastu tarapha manuSyAnuM dhyAna kheMcAve che, tyAre dhanamada tA manuSyAne tadana AMdhaLeAja anAvI de che. manuSyonA dhanamada tA kAMi AtmArAma ( AtmAnaMda ) jevAja jaNAya che. kAraNa ke jema A tmAnaMdathI manuSya AMtarika sukhanA Ana MdathI netrA madha karI le che ane dhyAnArUDha thaI jAya che tema dhanamathI paNa AMkhyA mIce che ane jANe ekAgratApUrNAMka samAdhI caDhAvI na hoya tema samAdhimAM lIna thai jAya che. manuSyeAnA adhikAramada haMmezAM bhrakUTI caDhAvavAvALA hovAthI vikALa, kaMThAra bhASaNa karAvanAra, haThapUrvaka tADanA karanAra ane sarva bhakSaNa karanAra kara rAkSasa jevA gaNAya che. purUSaSanA eka kuLamaDha tA peAtAnA pUrvajanA pratApanI mhoTI mhoTI vAtA karanAra, peAtAnAM bIjAM kAcIne bhUlI janAra, dI dezI paNAnA ane jJAnanA nAza karanAra hoya che. saghaLA mo avadhivALA hovAthI potapAtAnAM kAraNAne abhAva thavAthI nAza pAme che, paraMtu eka gurUmada arthAt meATAInA mada sarpanA jevA vAMkA aparimita kALa sudhI sphure che arthAt ghaNA lAMbA kALa sudhI rahI zake che. sAmatAnA maiAna dhAraNa karavAmAM, vRddhi pAmatA dhanADhyonA nizcala DhaSTimAM, dhanavALAne bhrabhaMga ane sukhanA vikAramAM viTa vigerenA e bhramarAmAM, dUta ane paDitAnA jivAmAM, rUpavALAonA dAMta, keza ane veSamAM, vaidyAnA hATamAM, mhoTA adhikArIo ane jyeAtiSionA gaLAmAM, subhaTAnA skaMdhamAM, vANIAonA hRdayamAM, kArigarAnA hAtheAmAM, tarUNu strIonA stanataTamAM, brAhmaNAnA udaramAM, catura kAduAone jaMghAmAM, hAthIonA gaDasthaLamAM, mayUrAnA picchAmAM ane hu MsAnA gatinI aMdara mada (ahaMkAra) rahelA che. vizALa hRdayavALA manuSyAne sarvathA Ave! mada karavA yogya nathI. kahyuM che keH-- no nirjitya jarAM svabhAvamadhuraM tAruNyamAsvAditaM, no nirjitya yamaM kRtA nijatanuH kalpAntasaMsthAyinI / no dAridryabhujaGgamAjjagadidaM svaizvaryato mocitaM, kiM mAdyanti vipazcito'pi hi mudhA vidyAlavAdyairguNaiH // 4 // . Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrAddhaguNa vivaraNa. zabdArtha-jyAre vidvAna purUSae ghaDapaNane chatI svabhAvathI manahara vanane AsvAda prApta karyo nathI, yamane chati laI potAnA zarIrane kalpAMta sudhI sthira karyuM nathI ane potAnA vaibhavathI A jagatane daridrarUpa sapanA mukhamAMthI paNa choDAvyuM nathI, tyAre teo vidyA vigere stha95 guNethI zA mATe ahaMkAra karatA haze tAtparya ke abhimAna karavA jevuM eka paNa kArya karI zaktA nathI, chatAM leke mithyAbhimAna kare che. pA. digvAsAzcandramaulivahati ravirayaM vAhavaiSamyakaSTaM rAhorinduzca zaGkAM nivahati garuDAnnAgalokazca bhItaH / ratnAnAM dhAma sindhuH kanakagirirayaM vartate'dyApi meruH, kiM dattaM? rakSitaM kiM ? nanu kimiha jagArjitaM yena grvH||5|| zabdArtha-mahAdeva dizArUpa kapaDAMne dhAraNa kare che, A sUrya ane viSama (ekIne viSama kahe che) paNAnuM duHkha bhegave che, caMdra rAhunI zaMkAne vahana kare che, nAgaleka garUDathI bhaya pAme che, samudra ratnanuM gRha che, ane A merUparvata paNa haju sudhI senAnA parvatarUpavidyamAna che to pachI te manuSyatAe zuM kAMi dAna ApyuM che? zuM keInuM rakSaNa karyuM che? zu A jagatamAM koi upArjana karyuM che ke jene laIne ahaMkAra dhAraNa karAya che. pA vaLI bhartuharie kahyuM che ke - pAtAlAnna samuddhRto bata ? balinIto na mRtyuH kSayaM, nonmRSTaM zazilAJchanasya malinaM nonmUlitA vyAdhayaH / zeSasyApi dharAM vidhRtya na kRto bhArAvatAraH kSaNam , cetaH satpuruSAbhimAnagaNanAM mithyA vahallajjase // 6 // zabdArtha e che ke pAtAlathI balirAjAne uddharyo nathI, maraNane nAza karyo nathI, caMdranuM malina lAMchana bhUkyuM nathI, regone ukheDI pheMkI dIdhA nathI ane pRthvIne kSaNavAra dhAraNa karI zeSanAgane paNa bhAra utAryo nathI. te he citta! tuM sapurUSanA abhimAnanI gaNanAne vahana karatuM nakAmuM lajajA pAme che. te 6 phati mahaMR / have harSanuM varNana kare che-prayajana vinA bIjAne du:khI karavAthI athavA te zikAra ane jugaTuM vigere anAcAranuM sevana karavAthI aMta:karaNamAM pramoda u. tpanna thAya tene harSa kahevAmAM Ave che ane A harSa durgAnayukta hRdayavALA adhama purUSoneja sulabha hoya che, arthAta uttama purUSae te karmabaMdhanane kAraNabhUta Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catusiMgata guNavarNana. 235 kAryamAM kaI vakhata paNa harSa kara yogya nathI, pApa kAryamAM AnaMda mAnavAthI nikAcita karmane baMdha thAya che ane tenuM phaLa bhegavyA vinA chuTakAro thato nathI. anAcAramAM AnaMda mAnavo e adhama purUSanuM ja kAma che temATe kahyuM che ke paravasaNaM abhinaMdai niravakkho nidao niraNutAvo / harisijjai kayapAvo ruddajjhANovagayacitto // 1 // zabdAtha-pApa vigerenI apekSA nahI rAkhanAra ane pazcAtApa nahI karanAra nirdaya purUSa bIjAnA kaSTane sAruM mAne che ane raidradhyAna yukta cittavALo pApa karIne khuzI thAya che. 1 tuSyanti bhojanairviprAH, mayUrA ghngrjitaiH| sAdhavaH parakalyANaiH khalAH prvipttibhiH||2|| zabdArtha:--zrAhANe bhojana vaDe, mayuro meghanI gajenAthI, sajana purUSa bIjAnA kalyANathI ane durjane (nAlAyaka) bIjAnI Apatti (du:kha) thI khuzI thAya che. arthAta bIjAne du:khI dekhI AnaMda mAne che. je A lekamAM vivekI purUSane niMdanIka hovAthI, apajaza temaja anarthonuM kAraNa hovAthI ane paralokamAM durgatinA hetuM hovAthI upara jaNAvelA kAmAdi aMtaraMga zatruo tyAgavA lAyaka kahelA che. have graMthakAra maharSi prastuta guNanI samApti karatAM aMtaraMgArine tyAga karanArane mukhya phaLa dekhADe che-- AntaraM SaDarivargamudagraM, yastyajediha vivekamahIyAn / dharmakarmasuyazaH sukhazobhAH, so'dhigacchati gRhAzramasaMsthaH zabdArtha:--je moTA vivekavALo purUSa pracaMDa AMtarika parivargane A lekamAM tyAga kare che te purUSa gRhasthAzramamAM rahyA chatAM paNa dharmakArya, sukIti, sukha ane zobhA prApta kare che. arthAta je mAnasika durghattiothI bace che, te sarvatra pratiSThA pAmI A loka ane paralokamAM sukhI thAya che. | ti zrI vaDhirArAma gunaH .. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcatriMzat guNavarNana. 683 ve thakAra mahArAja kramathI prApta thaelA pAMtrIzamA guNanuM ja na 3 varNana kare che. "varIndriyagrA -vaLI jeNe idrinA samUhane vaza karyo che e Tale indriyane svacchaMdapaNe pravRtti karatAM reke che te vazIkRtendriyagrAma kahevAya che eTale atyaMta Asaktine parityAga karI sparzanAdi iMdriyanA vikArone dha karanAra hoya che ane teja gRhastha dharmane lAyaka gaNAya che. kharekhara idrine jaya kara, teja purUSane utkRSTi saMpattinuM kAraNa che. tene mATe kahyuM che ke - ApadAM kathitaH panthA indriyANAmasaMyamaH / tajjayaH saMpadAM mArgo yeneSTaM tena gamyatAm // 1 // zabdArtha:--IdrinuM svataMtrapaNuM te Apattine mAge che ane Iddhino jaya karavo te saMpattine mAga che ema vidvAnenuM kahevuM che, mATe je raste javuM ISTa hoya te raste gamana karavuM. 1 indriyANyeva tatsarvaM ytsvrgnrkaavubhau| nigRhItavisRSTAni svargAya narakAya pa // 2 // zabdArtha -svarga ane naraka e banne je kahevAya che, te sarva iMdrija che. kAraNa ke dvi vaza karavAthI ane chuTI mukavAthI anukrame svarga ane narakane mATe thAya che. arthAta je jitendriya hoya che, te purUSa avazya svargamAM jAya che ane je iMdriyAne svataMtrapaNe pravRtti karAve che te maraNa pAmI narakamAM jAya che. ane tyAM bhayaMkara duone bhegave che. 2. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa'trizat guNavarNana. 237 jitendriyatvaM vinayasya kAraNaM guNaprakarSo vinayAdavApyate / guNAnurAgeNa jano'nurajyate janAnurAgaH prabhavA hi saMpadaH // 3 // zabdA:jita driyapaNuM' vinayanu kAraNa che, vinayathI cuNAne praka prApta karAya che. guNAnurAgathI lAka rAgI thAya che ane leAkeAnA anurAgathI utpanna thanArI sapaDhAo prApta thAya che. / / 3 / saMgrAmamAM meLavelA jayathI paNa iMdriyAnA jaya mhoTA gaNAya che, eTale IMdvicAnA jaya meLavavA ghaNA muzkela che. te A pramANe che-- seA manuSyeAmAM eka zUravIra, hajAramAM eka paMDita ane lAkhAmAM eka vaktA hAya che, paraMtu dAnezvarI te hAya kharA athavA na paNu hAya; arthAt dAnezvarI 6rlabha hAya che, yuddhamAM jaya meLavavAthI zUravIra, vidyAthI paMDita, vAkcAturya thI vaktA ane dhana devAthI kAMi dAtAra kahevAtA nathI, paraMtu iMdricAne jitavAthI zUravIra, dharmanuM Asevana karavAthI paMDita, satya bhASaNa karanAra vaktA ane bhaya pAmela jaM tuone abhayadAna ApanAra dAnezvarI, gaNAya che. iMdriyAnA prasaMgathIja manuSya avazya doSa seve che. ane teja iMdriyAne vaza karavAthI manuSya anukrame siddhi meLave che. purUSanuM banAvelu zarIra te ratha che, AtmA niyaMtA ( sArathI ) che. A rathanA gheADA iMdriyA che te iMdriyarUpa zreSTha ane kuzaLa gheADAone sAvadhAna thai damanAra purUSa sukhethI dhIra purUSanI peThe icchita sthAnamAM pahoMce che. cakSudrinA vijaya meLavavAmAM lakSmaNanA hRSTAMta che, te A pramANe che-sItAne kuMDala, kaMkaNu vagere che ItyAdi prazna thatAM lakSmaNe javAba ApyA ke tuM kuMDalAne ke kAMkaNune jAgutA nathI paraMtu hamezAM teNInA caraNakamaLamAM vaMdana karatA hovAthI jharA che, te huM jANuM chuM. vaLI saMpUrNa iMdriyAnA jayanuM mULa kAraNa jInhA iMdriyanA jaya che ane te jInhA iMdriyanA jaya karavA te teA tevA prakAranA ucita AhAra ane saMbhASaNathI karavA joie. niMdA nahIM karavA lAyaka karmAMthI prApta thaelA temaja pramANeA peta ane zreSTha kriyAomAM pravRtti karavA mATeja AhAra karavA ucita gaNAya che. te mATe kahyuM che ke-- AhArArthaM karma kuryAdaniMyaM bhojyaM kAryaM prANasaMdhAraNAya / prANA dhAryAstattvajijJAsanAya tattvaM jJeyaM yena bhUyo na bhUyAt // 4 // zabdA :AhAra mATe aniMdya karma karavuM, prANAne dhAraNa karI rAkhavA mATe leAjana karavu, tattvAnI jijJAsA mATeja prANAne dhAraNa karI rAkhavA ane tattvane jANavu` ke jethI pharI janma levAja na paDe. 5 4 5 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrAddhaguNa vivaraNa, pramANathI adhika AhAra levAthI navA navA maneranI vRddhi, prabaLa nidrAne udaya, niraMtara azucipaNuM, zarIranA avayamAM gurUtA, saghaLI kriyAone tyAga ane ghaNuM karI rogothI pIDita thAya che, teTalA mATe hamezAM rasaneMdriyane atRptaja rAkhavI. rasanAIdriya atRpta hoya te bIjI saghaLI iMdriye pitApitAnA viSayamAM pravRtti karavAthI tRpta thaelIja gaNAya che. te mATe kahyuM che ke - yattakriyA hi kAvyena kAvyaM gItena bAdhyate / gItaM ca strIvilAsena strIvilAso bubhukSayA // 5 // zabdAtha-je te kiyA kAvyathI, kavya gItathI, gIta strIone vilAsathI ane strIone vilAsa bhUkhathI dabAI jAya che. arthAta uttarottara eka ekathI balavaMta hevAthI puvanuM baLa nakAmuM thAya che. jahuvendriya tRpta hoya to bIjI saghaLI iMdriye pitAnA viSayanI pravRttimAM utsukatA jovAmAM Ave che tethI atRptaja gaNAya che. vacananI vyavasthAnuM paNa niyamitapaNuM hovuM joIe te mATe kahyuM che ke maharaM niuNaM thovaM kajjAvaDiyaM agabviyamatucchaM / putvamaisaMkaliyaM bhaNanti jaM dhammasaMjuttaM // 6 // zabdArtha:-madhura, nipuNatAvALuM, thoDuM, kAyane lagatuM, ahaMkAra vagaranuM, tucchatA vinAnuM. ane prathama vicAra kareluM je bolAya che, teja dhamayukta gaNAya che. 6 ityAdi yuktithI AhAranI maryAdA karatAM vacananI maryAdA adhika gaNAya che. kAraNa ke vikArane prApta thayelA AhArate auSadhAdikanA prayogathI dUra karI zakAya che, paraMtu vacanane vikAra te AkhA janmArA sudhI hRdayathI dUra karI zakAtuM nathI. tene mATe che, A ThekANe kahyuM che ke-- jihvAM pramANaM jAnIhi bhojane vacane tathA / atibhuktamatIvoktaM prANinAM prANanAzakam // 7 // zabdArtha --bhejana karavAmAM ane bolavAmAM jIbhaneja pramANa jANavI. kAraNake atyaMta khAdheluM ane atyaMta belAyeluM prANIonA prANone nAza karanAruM thAya che. 7 kharekhara jiteMdriya purUSa keIthI paNa bhaya pAmatuM nathI. kahyuM che ke che vo rA amara caMda ja zarAja che bhAvanagara - ghara derAsarajI 8 jJAna bhaMDAra taraphathI prema bheTa ! Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcatrita guNavarNana. 23, yasya hastau ca pAdau ca jihvA ca suniyaMtritA / indriyANi muguptAni ruSTo rAjA karoti kim // 8 // zabdArtha -jenA hAtha, paga ane jIbha sArI rIte vaza thayelI che. temaja Idriye kAbumAM che tene kupita thaelo rAjA paNa zuM karI zakavAne? 8 have graMthakAra maharSi prastuta guNane upasaMhAra karatAM phaLa batAve che - evaM jitendriyo maryo mAnyo mAnavatAM bhavet / sarvatrAsvalito dharmakarmaNe cApi kalpate // 9 // zabdArtha --upara pramANe jiteMdriya manuSya mAnavALA manuSyone paNa mAnanIka thAya che ane sarvatra khalanA pAmyA sivAya dharmakAryamAM paNa pya thAya che. jenA ! rUti vaMza puna: . have graMthakAra maharSi zrAddhaguNa vivaraNa graMthane upasaMhAra karatAM kAMIka vizeSa batAve che- sarva prakAre indriyano nirodha karavo te te yati (muni) ene dharma che. A sthaLe te zrAvakadharmane ucita gRhasthanA svarUpano adhikAra hevAthI upara jaNAvyA pramANe kahevAmAM AvyuM che. evA prakAranA vizeSa dharmanI zebhAne puSTi karanAra sAmAnya guNa (nyAyasaMpanna vibhavAdi) thI vadhelo manuSya avazya grahasthadharmane eTale samyakatva mULa bAra vratarUpa vizeSa dharmane mATe kapAya che. arthAt adhikArI gaNAya che. ("dhiya pati' A pada dareka guNanI sAthe saMbaMdha dharAve che, mATe jyAM na hoya tyAM paNa joDI levuM.) ya evaM sevante sukRtaratayaH zuddhamatayo, vizeSazrIdharmAbhyudayadamimaM sadguNagaNam / sasamyaktvaM dharma vrataparigataM prApya vizadaM zrayante te zreyaHpadamudayadaizvaryasubhagAH // 1 // zabdArtha --puNyamAM prIti rAkhanAra ane zuddha buddhivALA je manuSya vizeSadhamanA abhyadayane denAraA (upara jaNAvelA 35)zreSTha guNasamUhane upara jaNAvyA pramANe seve che, te abhyadaya ApanAra ezvaryathI sArA nazIbavALA purUSe samyakatva sahita nirmaLa bAra vratarU5 zrAvakadharmane prApta karI mokSapadane meLave che. A Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa, kA satha bAritta. inTa. . ke tapAgacchanI AdimAM traNa jaganA pUjya ane prazasta jJAna tathA kiyAvALAdarajI enI mathe agragaNya jagacaMdrasUri thayA. che 1 che temanI pATa upara gautamasvAminA jevA prabhAvavALA zrIdeveMdrasuri thayA, temanA pachI yuganI aMdara uttama zrI vidyAnaMda gurU pragaTa thayA. che 2 che tyArabAda jagatane vismaya pamADanAra zrI dharmaSasUri thayA, temanI pachavADe sUrivaramAM pradhAna zrI somaprabhasUri thayA. e 3 . te pachI satpurUSane kalpavRkSa samAna ane jJAnarUpa lakSmIvALA zrI matilaka gurU thayA, tyArabAda ghaNI kIrtivALA zrI devasuMdarasUri thayA. 4 temanA ziSya yugane viSe uttama, pRthvImAM prasiddha thayelA ane jagatmAM atyaMta sibhAgyavALA zrI somasuMdarasUri thayA. pa che temanA AtmajJaziSya zrI jinamaMDanagaNie zrutanI bhaktithI zrAvakanA guNonI zreNinA saMgraharUpa graMthane banAvyuM. te 6 aNahillapurapATaNamAM aneka prakAranA zAstrone sAra grahaNa karI cadazaadvANuM (148) nI sAlamAM banAvela A graMtha cirakALa sudhI vRddhi pAme. chA - -jai ~~- ~~ ~-~ ~- ~~- itizrItapAgacchanAyakazrIsomasuMdarasUriziSya zrIjinamaMDanagaNimahopAdhyAyaviracita ! zrAddhaguNavivaraNabhASAMtara samAsa, Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAsa kharIdavA lAyaka graMthA. jaina darzananA tattvajJAnanA apUrva graMtha, " Atmaprabodha." (bhASAMtara ) AtmajJAna e meAkSane prApta karAvanAra hovAthI saMtu upakAraka che. jethI A graMthanuM upara mujabanuM nAma ApI ati zuddha AtmajJAnanA mArga abhidheya rUpe A graMthanA koM mahAna AcArya zrInalAbhasUrie nirUpaNa karela che. A graM thamAM cAra prakAza (prakaraNa ) ApavAmAM Avela che. jemAM prathama prakAzamAM samyak ttvanuM svarUpa, tenA bheda vIgerenu eTalA badhA vistArathI ane aitihAsika daSTAMtAthI phrUTa saraLa rIte nirUpaNa karavAmAM Avela che ke, atyAra sudhImAM A viSayanA prasiddha pAmela prathAmAM A graMtha eka ucca pratiSThA meLavavA sAthe uttama namunA rUpe thayela che. khIjA prakAzamAM dezaviratinuM svarUpa, trIjA prakAzamAM uttama mu nivratanuM svarUpa ane ceAthA prakAzamAM paramAtma bhAvanuM svarUpa darzAvela che. A AkhA graMthanA dareka viSaya mATe aneka kathAo, upanayA ane Agama prakaraNA vigerenI prasa Mge prasaMge aneka sAdatA ApI graMthakartAe bhavi jIvAnA lAbhAthe uttama mahad prayAsa karyA che. A graMtha ati upayogI ane dareka muni mahArAjAe ane jaina baMdhuene zravaNa, manana nidadhyAsana karavA jevA che. A graMthanA vizeSa vakhANa karavA karatAM te khAsa vAMcI javA vinati karIe chIe. A graMtha uMcA sItera ratalI DeAralIMga glejha kAgaLA upara rAyala Apecha sudara jainI (zAstrI khAsa) TAIpamAM chapAvavAmAM Avela che. lagabhaga 60 kArama 500 pAnAnA suMdara khAIDIMgathI alaMkRta karavAmAM Avela che. peAsTa kharca judo. kiMmata rUA.2-8-0 taiyAra che. taiyAra che. jaladI magAvA. taporatna mahodadhi. ( tapAvalI bhAga 1-2 ) aneka graMthAmAMthI tamAma prakAranA tAnA karelA saMgraha, zrI pravakajI mahArAjazrI kAntivijayajI mahArAjanA ziSya munirAjazrI bhaktivijayajI mahArAjanA apUrva prayAsanuM A phaLa che. ke je te e vibhAgamAM pragaTa karavAmAM Avela che. prathama vibhAgamAM 88 prakAranA AcAradinakaramAM jaNAvelA tapAnuM tathA bIjA vibhAgamAM 73 prakAranA anya graMthAdimAM kahelA tAnuM varNana A graMthamAM vidhi-vidhAna sahita ghaNI uMcI ane sarala zailIthI ApavAmAM Avelu che. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMne vibhAgamAM tapa ane tenA guNaNA vigere bahuja vistArathI ApavAmAM Avela che. A graMthanI aMdara aneka graMthane AdhAra levAmAM Avyo che, te graMthanA nAmanuM lIsTa paNa sAthe ApavAmAM Avela che. vaLI dareka tapano mahimA vAMcavAthI hadayamAM AlhAda utpanna thAya che. vaLI tapane lagatA pranattare dAkhala karI tene khAsa upayogI banAvavAmAM Avela che. aneka graMtha, buke, tapanA TIpaNAo ane chuTaka prato temaja cAlu pracArathI je je tapa jANavAmAM AvyA te tamAmane saMgraha kare lo che je A graMtha sAvaMta vAMcavA vicAravAthIja tenI apUrva kiMmata thaI zake tevuM che. uMcA enTrIka IMglIza pepara upara suMdara zAstrI TAIpathI pratanA AkAre mATe kharca karI chapAvavAmAM Avela che. bAvIza phoramane mATe graMtha chatAM mAtra tenI kiMmata rUA. 0-8-0 ATha AnA rAkhavAmAM Avela che. pisTeja juduM. vividha prakA saMgraha (zrImada vijayAnaMda sUri (AtmArAmajI mahArAja tathA munirAja zrI - vallabhavijayajI mahArAja viracita cAra pUjAone saMgraha) mahopakArI zrImad vijayAnaMda sUrIzvara racita pUjAo ke jene mATe saMgItanA prophesare ane pUjAnA jANakAra rasiko temanI racanAnA saMbaMdhamAM aneka vidha prazaMsA kare che, te pAMca pUjAo tathA temane pagale cAlanArA prasiddha vaktA zrImAnunirAja zrI vallabhavijayajI mahArAjanI banAvelI 9 pUjA ke je vartamAna samayane anusaratA rAgarAgaNIthI bharapura hoI AkarSaka che. gayA ane tenI pahelAnA varSamAM muMbaI nagarImAM teozrInA cAturmAsa daramyAna teonI chellI banAvelI zrI paMcaparameSinI pUjA muMbaInI jena prajAe vAraMvAra bhaNAvI, sAMbhaLI tenI apUrva rasikatA jANu apUrva AnaMda anekavAra lIdhela che, ane tenI upagitA, kRtinI rasiktA ekamate siddha thaI cukI che, tenI vAraMvAra mAgaNI thavAthI ukta baMne mahAtmAonI kRtinI tamAma pUjAo sAthe chapAvI che. pUjA zodhavAmAM munirAja zrI viThThabhavijayajI mahArAje kRpA karelI hevAthI tadana zuddha chapAyela che. uMcA IglIza gleja kAgaLa upara suMdara zAstrI meTA TAIpamAM nirNayasAgara presamAM chapAvI tenuM eTaluM badhuM suMdara bAIDIMga karAvavAmAM Avela che ke te jotAM tarataja grahaNa karavAnI IcchA thAya. jene mATe ghaNuM maTe kharca karavAmAM Avela che, je zumAre trIsa phorama savAcAraze pAnAne daLadAra graMtha chatAM tene bahoLo pracAra thavA mATe mudalathI ochI kiMmate eTale mAtra rU. 0-8-0 ATha AnA (pisTeja juduM) nI kiMmata rAkhavAmAM Avela che, mAtra juja nakalo bAkI che, jethI nIcenA saranAme lakhI jaladIthI maMgAve. zrI jene AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara. che vorA a maracuM ja za . ja che - bhAvanagara - ghara derAsaMcha 0 - bhAra taraphathI prema bheTa che Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 012