Book Title: Atmasiddhishastra Part 02
Author(s): Shrimad Rajchandra, Bhanuvijay
Publisher: Satshrut Abhyas Vartul
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005522/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinezvara paramAtmAne namaH parama kRpALudeva zrImad rAjacaMdrajI praNItA // AtmasiddhizAstrI pravacanamALA 'bhAga:- 2, gAthA :- 43 thI 91 ' ja pravacanakAra : pUjya munizrI bhAnavijayajI mahArAjasAheba sarvamaMgalam Azrama, sAmoDIyA (pATaNa). For Personal & Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramakRpALu deva zrImada rAjacaMdra praNIta || AtmasiddhizAstra II pravacanamALA bhAga : 2 : pravacanakAra : pa.pU. gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAja For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramakRpALu deva zrImad rAjacaMdra praNIta II AtmasiddhizAstra II pravacanamALA bhAga : 2 gAthAH 43 thI 91 : pravacanakAra : pa.pU. gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAja : preraNA ane AziSadAtA: pU.sAdhvI priyadarzanAzrIjI mahArAja pU. sAdhvI guNadharmAzrIjI mahArAja : saMkalanakartA: pU. sAdhvI divyadarzitAzrIjI mahArAja zrImatI bhAratIbena niraMjanabhAI mahetA : prakAzaka : satkRta abhyAsa vartuLa sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyA, pATaNa For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdrajI praNItA AtmasiddhizAstra pravacanamALA bhAga : 2 gAthA : 43 thI 11 pravacanakAra : pa.pU. munizrI bhAnuvijayajI mahArAja (gurujI) adhiSThAtA - sarvamaMgalam Azrama, gAma : sAgoDIyA, tA.jI. pATaNa (u.gu.) tathA sarvamaMgalam parivAra Azrama, pATaNa u.gu. - 384265 saMkalanakAra : sAdhvI divyadarzitAzrIjI mahArAja zrImatI bhAratIbena niraMjanabhAI mahetA prakAzaka: satuzruta abhyAsa vartuLa, sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyA - 384 25 tA.jI. pATaNa (u.gu.) vatI, DaoN. esa.TI. koTaka prathama AvRti- 6 jUlAI - 2012 prata: 1000 (pa.pU. gurujIno 82 mo janma divasa) mUlya: rUA. 150-00 prApti sthAna 1. sarvamaMgalam Azrama, 2. sarvamaMgalama parivAra Azrama sAgoDIyA-384 265. tA.jI. pATaNa. (u.gu.) verAI cakalA, pATaNa-(u.gu.) 384 25 phona : 02766-277594 phona : 02766-220237 3. zrI jagadIzabhAI vorA 4. zrImatI bhAratIbena niraMjanabhAI mahetA jI-1, khIrA InDasTrIyala esTeTa, esa.TI. roDa, 9, bole smRti, 1156, sAMtAkrujha (vesTa) muMbaI - 400 054. sUryavaMzI hola lena, zivAjI pArka, phona : 022-26613708, muMbaI - 400 028. mobAIla: 098211 30307 phona : 022-24455382, E-mail : jkpaints.bombay@gmail.com mobAIla : 098219 81029 .: mudraka: zArpa oNphaseTa prinTarsa 312, hIrA pannA kaoNpleksa, DaoN. yAjJika roDa, rAjakoTa-360001. phona : 2468461, mobAila : 98250 75061, amadAvAda phona : 26584414 / 15 Email: sharpoffset@hotmail.com For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya bhAratIya saMskRtinA sarva darzanonA rahasyo ane adhyAtmanA maulika siddhAMto samajAvatA mUlyavAna AdhyAtmika graMtharatna zrImad rAjacaMdra praNIta "Atmasiddhi zAstra' upara parArtha rasika pUjya gurujI muni zrI bhAnuvijayajI mahArAje zrImad rAjacaMdra satasaMgamaMDaLa, sAMtAkrujha - pArlA, muMbaInA upakrame tA. 18-10-2005 thI tA.191-2009 daramyAna Apela pravacano uparathI pravacanamALAno bIjo bhAga prakAzita karatAM ane atyaMta gaurava ane AnaMdanI lAgaNI anubhavIe chIe. 'Atmasiddhi zAstra pravacanamALA bhAga-2' mAM kula 142 gAthAmAMthI gAthA 43 thI gAthA 91 uparanA pU.gurujInA pravacanono samAveza karavAmAM Avela che. Atmasiddhi zAstranuM prayojana AtmAnI anubhUti karavI - AtmAnI siddhi karavI te che. paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra AmAM tattvajJAnanA pAyArUpa AtmAnA cha padone guru-ziSya saMvAdarUpe yathArthapaNe samajAvyA che. tethI jIvanI mithyASTi TaLI jAya che ne samyagRSTi thAya che. pariNAme jIva saMsAranA sarva duHkhono nAza karI pUrNa mokSa padane pAme che. eka bAju pada, paiso, padavI ane pratiSThAnA pralobhanabharyA praduSita vAtAvaraNamAM Ajano aihika sukhAkAMkSI, ghelo ane matalabI mAnavI mAnavatAthI vimukha banI potAnI vAsanAone parituSTa karavAnA mohamAM bhautika sukho ane samRddhine ja jIvananuM kendra banAvI jIvanane veDaphI rahyo che. bIjI bAju mAtra devAlayo, vidhividhAno, karmakAMDa, pUjana-arcana, bAhyAcAra, kathA-vArtA zravaNa, bAdhA-aMdhaNI, varadAna vigeremAM dharma mAnato mAnavI zAMti, samatA ne AnaMda prAptinA badale gUMcavADAmAM aTavAto jaNAya che. AvA saMjogomAM mumukSu jIvonA AtmakalyANa arthe A graMtharatna atyaMta upayogI banaze. AjanI AvI viSama paristhitimAM tattva jijJAsu mumukSunI AdhyAtmika zaMkAo, For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUMjhavaNo ane bhrAMtionuM paramakRpALudeva ane pUjya gurujI jevA be satpuruSoe saraLa, sacoTa, pratItikara ane apUrva samAdhAna ApyuM che, tethI suziSya AtmAnA astitva, nityatva, kartRtva, bhostRtva, mokSa ane tenA upAya viSe niHzaMka banI, aMtarmukha banI, aMte nirvikalpa banI atIndriya svasaMvedanA rUpa AtmAnubhava karavA samartha bane e ja maMgala kAmanA. zrImatI bhAratIbena niraMjanabhAI mahetA dvArA bhAre jahemata uThAvI pUjya gurujInA pravacanonI zabdazaH hastalikhita nakala taiyAra karavAnA kaThina kArya pachavADe avazya koI daivI saMketa hovo joIe. ame RNa svIkAra saha emano hRdayapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. emanA dvArA saMkalita "zabdArtha' adhyayana kartAne gAthAo samajavA upayogI banaze, e AzAe pustakanA aMte pariziSTamAM samAvela che. A graMtha prakAzananA bhagIratha kAryamAM prema parizrama laI vidvatApUrNa mArgadarzana mATe sAdhvI mahArAja sAhebo pU.sAdhvIjI priyadarzanAthIjI mahArAja, pU.sAdhvIjI guNadharmAzrIjI mahArAja ane pU.sAdhvIjI divyadarzitAzrIjI mahArAjane ame savinaya vaMdana karIe chIe. emanA dvArA lakhANonI jhINavaTabharI cakAsaNI, bhASAviSayaka sUcano ane kauzalyapUrNa saMzuddhi vinA A prakAzana asaMbhavita hatuM. ame RNasvIkAra saha sarve pUjya sAdhvIjI mahArAjono hRdayapUrvaka saharSa AbhAra mAnIe chIe. zrImad rAjacaMdrajInA sAhitya vize ane temAM paNa "Atmasiddhi zAstra' jevI gahana AdhyAtmika kRti vize muMbaI yunivarsiTImAM vidvadabhogya zodhanibaMdha rajU karI pI.eca.DI.thI sanmAnita thanAra asAdhAraNa tejasvI ane pratibhAsaMpanna tattvaciMtaka AtmArthI ane pU.gurujInA paramapremI pUjya rAkezabhAI jhaverI -"bApAjI" dvArA prApta prastAvanA A graMthanuM gaurava vadhAre che. zrImad rAjacaMdra Azrama, dharamapuramAM ArAdhya gurudevanuM gauravavaMtu sthAna saunA hRdayamAM dharAvanAra pUjya rAkezabhAI jhaverIno kRtajJatApUrvaka RNasvIkAra karIe chIe. suMdara chApakAma mATe mudraka zrI dharmezabhAI ane zrI amarabhAI (zArpa ophaseTa, rAjakoTa) tathA A graMtha prakAzana mATe sneha saMbhAva ane sahayoga ApanAra sarveno ame AbhAra mAnIe chIe. For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A parAvANI-saravANInA udgAtA pa.pU.gurujInA caraNakamalamAM dAsAnudAsa bhAve koTi koTi vaMdana karIe chIe. A 52mahitakArI graMthanuM adhyayana, parizIlana ane manana Atma jijJAsuone paramArtha mArge paramAnaMdane pAmavA nimitta banI raho e ja maMgala kAmanAo saha, tA. 6-7-2012 pa.pU.gurujIno 82 mo zubha janmadina vIra saMvata-2538, vikrama saMvata 2068 aSADa vada 3, zukravAra sadbhuta abhyAsa vartuLa, sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyA, tA.jI. pATaNa (u.gu.) For Personal & Private Use Only 7 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amukha pUjya zrI rAkezabhAI parama puruSa prabhu saru, paramajJAna sukhadhAma; jeNe ApyuM bhAnanija, tene sadA praNAma." paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdrajInI amara kRti zrI Atmasiddhi zAstra para pUjyazrI bhAnavijayajI mahArAje vahAvela vivecana-vyAkhyAnonA saMkalanarUpe "zrI AtmasiddhizAstra pravacanamALA' graMtha prakAzita thaI rahyo che, ene AvakAratAM atyaMta dharmaharSa anubhavAya che. gata zatAbdInA divya yugAvatAra, samartha jyotirdhara ane anupama maMgaLamUrti evA paramakRpALudevanI virala adhyAtmapratibhA, viziSTa sAdhanAbodha tathA vipula AtmalakSI sAhityanA avalaMbane Aje paNa hajAro-lAkho jIvonuM vidhavidha rIte kalyANa sadhAI rahyuM che. A niSkAraNa karuNAsAgare karela svAnubhUtijanya zAsanaprabhAvanAnA baLe vizvabharamAM vadhu ne vadhu jIvo bhagavAna mahAvIrasvAmI praNIta vItarAga dharmano marma pAmI rahyA che. virala prajJAtizaya, pratibhAzIla sarjanazakti ane utkRSTa AtmadazAnA phaLasvarUpe sarjAyeluM paramakRpALudevanuM samasta sAhitya jijJAsu jIvone AtmavikAsanA patha para doravA samartha che ane temAM paNa sarvotkRSTa sthAne birAje che temanI amara kRti - zrI Atmasiddhi zAstra. sakaLa mokSamArganuM mAtra 142 gAthAomAM nidarzana karAvanAra A zAstra padarzanano sAra che, dravyAnuyogano niSkarSa che, sAdhakano samagra sAdhanApaMtha prakAzato mahAna upakArI jJAnabhAnu che. zrI Atmasiddhi zAstramAM hajAro zAstrono nicoDa samAyo che. eno pratyeka zabda parama arthagaMbhIra che, enI pratyeka paMktimAM paramArthaprerakatA vilase che. enI pratyeka gAthAno bodha maulika saMyojanAthI suzobhita che. AvA AzayagaMbhIra zAstrano yathArtha lAbha meLavavA enA UMDA avagAhananI AvazkatA che. eno viSaya dArzanika For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tattvapradhAna hovAthI saraLa subodhaka vivecana vinA enuM hArda pAmavuM muzkela che. enAM sAtizaya rahasyonA udghATana dvArA mumukSu samAjane e vizeSa upakAraka bane te mATe Aja paryata aneka saMto, vicArako, vidvAnoe A paramapratibhA saMpanna graMtharAja pratye ullasita premabhakti vahAvI enA vivecananuM puNyakArya banAvyuM che. paramakRpALudevanI A yugapravartaka kRti janasAmAnya sudhI pahoMce, satyAnveSaka jIvone enA rasAsvAdano lAbha maLe tathA paramakRpALudevanA bhaktonI samajaNa vadhu tarkasaMgata, vadhu vicArapradhAna, vadhu zraddhAsabaLa bane ane e rIte sarva jIvo nija kalyANa sAdhe evA udAtta AzayathI sarvamaMgalam Azrama, sAgoDiyAnA praNetA pUjyazrI bhAnuvijayajI mahArAje muMbaImAM zrImad rAjacaMdra satsaMga maMDaLa (sAMtAkrujha-pArlAaMdherI)nA lAbhArthe savA traNa varSa paryata zrI Atmasiddhi zAstrano gahana, vizleSaNAtmaka, mahimAsabhara, rasamaya arthaprakAza karatI hRdayasparzI pravacanazreNIno anokho upahAra bakyo che. A pravacana zreNInI akSaradehe prastuti eTale A graMtha "Atmasiddhi zAstra pravacanamALA." pUjyazrI bhAnavijayajI mahArAja eTale copAsa pulakita prema relAvatI prasanna mUrti, karuNAsabhara vAtsalyathI maghamaghatuM saumya vyaktitva. laghuvayathI aMgIkAra karela saMyamapUrvaka bhakti, jJAna ane dhyAnanI sudIrgha ArAdhanAnA pariNAme temane vipula vyAvahArika temaja pAramArthika guNasaMpatti saMprApta thaI che. temanI nizrAmAM zikSaNa, sevA, sadAcAra, cAritrya ghaDatara ane Atma-ArAdhanAnI pravRttio prazaMsanIya rIte cAlI rahI che. zrI Atmasiddhi zAstra paranAM atre graMthabaddha thayela temanAM vivecanAtmaka pravacanomAM temaNe pratyeka gAthAnA artha saraLa karIne samajAvyA che, enA paramArtha saMdeza sacoTapaNe spaSTa karyA che tathA emAM nihita AtmalakSI pravAhano stutya zailIthI ughADa karyo che. paramakRpALudevanI lAkSaNika nirAgrahitA, niSpakSapAtatA, nirdabhatA, niSkAmatA ane sauthI vizeSa to sarva dharma pratyenI temanI svAnubhavamaMDita samadarzitA- A saghaLAne pUjyazrIe vivecana daramyAna suMdara nikhAra Apyo che. saraLa ane sacoTa bhASAprayoga, rocaka paraMtu gaMbhIra zailI, laMga ane dRSTAMtano samucita prayoga, jaina-jainetara zAstronAM For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 susaMbaddha avataraNo, zrotAnA hRdaya sAthe sIdho saMbaMdha joDavAnI kaLA - A ane AvAM aneka kAraNothI prastuta graMtha AtmArthI jIvone paramakRpALudeva tathA teozrInA AtmahitakArI bodha pratye ullasita prema, zraddhA ane arpaNatA utpanna thavAmAM ane e rIte bhaktivaMta banavAmAM utkRSTa avalaMbanarUpa nIvaDaze. paramakRpALudeva ane teozrInI A amRta kRtinuM adbhuta mahimAgAna karatAM pUjyazrI kahe che, "eka vakhata Atmasiddhi samajI lIdhI haze to cauda pUrvanA dariyAmAM tame nAnakaDI hoDI laI tarI zakazo. cauda pUrvano dariyo taravA mATe Atmasiddhi zAstra majabUta naukA che. evo koI siddhAMta nathI ke jenI vAta AtmasiddhimAM thaI na hoya.' (gAthA-70 nuM vivecana, pRSTha-176) AvA anupama zAstranA abhuta artha prakAzanAra prastuta graMthamAM pratipAdita thayela bhAvonuM sau mumukSuo dholana kare, e bhAvo AtmAmAM vaNAI jAya evo puruSArtha karI Atmasiddhine pAme, AtmAnaMdamAM sthita thAya e ja paramakRpALudevanA zrIcaraNomAM prArthanA. sapuruSonuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo." gurupUrNimA, tA.03-07-2012 pUjya zrI rAkezabhAI zrImad rAjacaMdra mizana, dharamapuranA saMsthApaka temaja praNetA che. temanI nizrAmAM AdhyAtmika sAdhanA sAthe mAnava sevA, jIvadayA ane zikSaNAdinA uttama satkAryo thaI rahyAM che. temane premAdarapUrvaka, gurudeva" athavA "bApA" tarIke saMbodhavAmAM Ave che. deza-videzanA AtmArthI jIvone AtmakalyANano anupama rAha cIMdhatA pUjyazrIne zrI AtmasiddhizAstra' paranA zodhaprabaMdha arthe muMbaI yunivarsiTI taraphathI pI.eca.DI. nI padavI enAyata thaI che. For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaoNtarAma paramAtmA For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmasiddhi zAstranuM maMgala avataraNa Aso vada 1 vi.saM. 1952 naDiyAda. For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janma : vavANIA vi.saM.1924 kArataka suda pUnama, ravivAra 9-11-1867 dehavilaya: rAjakoTa | vi.saM. 1957 caitra vada-5, maMgaLavAra 9-4-1901 For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdara samarpaNa pa.pU. yoganiSTha AcArya zrI vijaya kezarasUrIzvarajI mahArAja sAheba (pa.pU. munizrI bhAnuvijayajI mahArAjanA pradAdAgurudevazrI ) dehavilaya janma poSa suda pUnama, vi.saM. 1933 I.sa. 1877, pAlItANA zrAvaNa vada pAMcama, vi.saM. 1987 I.sa. 1931, amadAvAda For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM marda nama: zrImaNi-buddhi-mukti-kamala-kezara-caMdra-pravicaMdrasUrisadgurubhyo nama pa.pU. yoganiSTha AcArya zrI vijaya kezarasUrIzvarajI mahArAja sAheba zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI 71mI pATe tapAgacchamAM zrI saMghasthavira paMnyAsajI maNivijayajI mahArAja thayA. teozrInI cothI pATe (zrI mahAvIrasvAmInI 75mI pATe) yoganiSTha AcAryadevazrI vijaya kezarasUrIzvarajI mahArAja thayA. pALIyAdanA vatanI A yogIpuruSano janmavi.saM.1933 poSa suda-15 nA roja pAlitANA mukAme thayo hato. 17 varSanI khIlatI vaye vi. saM. 1950nA mAgazara suda dazamanA vaDodarA mukAme pU.A.vi. kamalasUrIzvarajI ma. nA caraNomAM jIvana samarpita karI kezavajIbhAImAMthI teozrI munizrI kezaravijayajI mahArAja banyA. - pUjyazrIe gurucaraNomAM rahI jainadarzanano gahana abhyAsa karyo, yogadhyAnanA mArge AgaLa Daga bharavAniyamita rIte satata nava kalAka dhyAna karatAM, ekAMta sthaLe tathA taLAjA, tAraMgA, AdinI guphAomAM besI yoga tathA dhyAnanI sAdhanA tarapha svacetanA vALI. pariNAme jIvanamAM samyam adhyAtmajJAnanI vRddhi thaI. ekAMta, mauna ane asaMganA cAhaka gurudevanuM haiyuM niSkAraNa ane niSkAma karuNAthI chalakatuM hatuM. gurudeve aneka rAjAo ane rAjapUtone abhakSya bhakSaNa ane vyasanothI mukta karI ahiMsaka banAvyA tathA kasAI, mocI, ghAMcI Adi aneka komanI vyaktionA jIvanamAM AmUla parivartana ApyuM. sAmAnya janasamUha samajI zake evI saraLa bhASAmAM, prAraMbhathI mAMDIne adhyAtmanA sarvocca vikAsamAM sahAyaka 18 AdhyAtmika graMthonI racanA karI jagatane adbhuta tattvajJAna pIrasyuM, je Aje paNa aneka AtmAonuM tAraNahAra banI jagatamAM teozrInA zabdadehe jayavaMta varte che. gurudevazrInuM chelluM cAturmAsa amadAvAda vAghaNapoLa, ujamaphaInI dharmazALAmAM thayuM. vikrama saMvata 1987 zrAvaNa vada-5 nA saunI sAthe kSamApanA karI samAdhipUrvaka sAMje 6 ka. 45 mi. e amara AtmA padmAsanamAM ja dehapiMjara choDIne cAlyo gayo. pU.gurudevazrI dvArA Alekhita pustako, pAlitANAgirivihAramAMthI prApta thaI zake che. AdhyAtmika mArganI rucivALA jIvo te prApta karI, vAMcIne Atmazreyane sAdhe, e maMgala bhAvanA. yoga divAkara pa.pU. AcArya zrImad vijaya kezarasUrIzvarajI ma.sA. racita tattvajJAna sabhara pustakonI yAdI.. 1. nItimaya jIvana 2. gRhastha dharma 3. samyagdarzana 4. zAMtino mArga 5. Atma vizuddhi 6. dhyAna dIpikA 7. AtmajJAna pravezikA 8. nItivicAra ratnamALA 9. dharmopadeza tattvajJAna 10. mahAvIra tattva prakAza 11. zrI yogazAstra bhASAMtara 12. prabhunA paMthe jJAnano prakAza 13. zrI AnaMda ane prabhu mahAvIra 14. zrI prabodha ciMtAmaNi 15. zrI dazavaikAlika sUtra bhASAMtara 16. AtmAno vikAsakrama ane mahAmohano parAjaya 17. zrI mahAbala malayAsuMdarI caritra bhASAMtara 18. zrI sudarzanA caritrayAne samaLI vihAra bhASAMtara For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pU. gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAja sAheba sarvamaMgalam Azrama, gAma : sAgoDIyA, jI. pATaNa For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 hi? saMto vi6 kaI dizA? saMta e ja dizA - mahAbhArata pa.pU. gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAja pa.pU. munizrI bhAnavijayajI mahArAja "samanva yoga vyate" sAdhanApatha samajAvatA sarvamaMgalam Azrama sAgoDIyA ane 'tamaso mA jyotimaya' - aMdhakAramAMthI astitvano prakAza pAmavA sarvamaMgalam parivAra Azrama pATaNanA adhiSThAtA che. 6 julAI 1931 pUnAmAM jaina kuLamAM janma, 12 varSanI nAnI vaye potAnA mAtA-pitA sAthe dIkSA grahaNa, 17 varSanI uMmare muMbaImAM jAhera dhArmika mananIya pravacano dvArA adhyAtma gaganamAM bAlamuni tarIke UMcI uDAna, sarva dharmo ane sazAstronA abhyAsa ane ArAdhanA thakI sAdhakane sAMkaDA kUMDALAmAMthI bahAra ANI, saghaLe vilasI rahela eka parama tattvanI arthAt satyanI jhAMkhI karAvavA ja mArgadarzana ane sAdhanA mATe munizrI kAryarata che. jaina Adarzane anurUpa jIvana jIvatAM ane mAnavasevAne ja mAdhavasevA mAnI sarvanuM maMgala thAo, sarva svastha raho, sarva sukhI thAo', evI zubha karuNAsabhara bhAvanAne sAkAra karavA lokahitArthe janakalyANanI vividha sampravRtio pU.munizrInI nizrAmAM sAgoDIyA ane pATaNa AzramomAM cAle che. temanI jJAnagarimA, bhASAdhikAra ane adhyAtmanI satyazodhaka navanIta pIrasatI amRta vANIthI prabhAvita dharmapremI janatAe zraddhA, Adara ane premathI munizrIne "gurujI' tarIke hRdayamAM prasthApita karela che. pU.gurujInI amRta vANImAM vedonI vANI, upaniSadono udghoSa ane omakArano nAda che, AgamonuM amRta, vItarAga paramAtmAnA vacanAmRto, saMyamano sAra ane jIvananI cetanA che. RSitulya, saumya, sarvatomukhI jJAnamUrti pU.gurujIe potAne prApta jJAna ane svAnubhavane samAjanA eka varga pUrato maryAdita na rAkhatAM sarvanA AtmakalyANa arthe sarva dharma samabhAva ane sabhAvanA pAyA upara I.sa.196 mAM sarvamaMgalam Azrama sAgoDIyAnI sthApanA karI. emanI udghoSaNA che : "dharma eka che. dharma sanAtana che. For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma e parabrahma prAptino eka mArga che. rastA aneka hoya paNa chevaTanuM vizrAma sthAna to eka ja che, mATe dharmane saMpradAyanA vADAmAM keda na karo. dharmane nAme kadI paNa jhaghaDo na karo. jyAM jhaghaDo che tyAM dharma nathI ja." pU.gurujInI preraNAthI athAka parizrama ane akhUTa dhIrajapUrvaka sAgoDIyAnI khArIpATa 68 ekara jamIna upara vividha vaijJAnika prayogo dvArA jamIna sudhAraNA thaI, sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyAne nayanaramya cittaAkarSaka naisargika suMdaravanamAM rUpAMtarita karela che. mananA kolAhalane zAMta karI, bhItaranA AMdolanane jhaMkRta karI, Atmakhoja arthe sAdhaka ahIM pragADha zAMti ane alaukika AnaMdano anubhava kare che. camatkAra ane dunyavI lAlacathI potAnI pAse AvavAnuM anumodana na ApatAM pU.gurujI haMmezA AgaMtukane samajAvatA hoya che ke eka khUNe beThA beThA mANasanA jIvanamAMthI rAga, dveSa, kaSAyane ochA karavAno amAro prayatna che. amAre mANasane naramAMthI nArAyaNa karavo che. A amAruM dhyeya che ane e mATe amArA prayatno che. pa.pU. gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAja sAhebanI nizrAmAM ahIM AzramamAM zikSaNa, sevA tathA AtmaArAdhanAnI pravRttio suMdara rIte cAlI rahI che. sadAcAra, cAritrya ghaDatara mATe jIvana jyoti jJAnamaMdira (buniyAdI mAdhyamika zALA) ane jIvana jAgRti saMskAra maMdira (gurukuLa-chAtrAlayomAM vidyArthIono sarvAgI ane saMtulita vikAsa thaI rahyo che. komyuTara senTara, pustakAlayanI sagavaDo sAthe zALAmAM saMskAra siMcana saha sAcI keLavaNI mATe pU.gurujI prayatnazIla rahe che. AzramamAM aneka sevAkIya pravRttio pU.gurujInA vaDapaNa heThaLa saMtoSajanaka cAle che. Arogya sevA mATe zrI ema. vasA parivAra mobAIla meDIkala vAna ane sthAnika meDIkala DIspensarI, madhyama varga ane nirAdhArone sahAya karavA hariom sahAya yojanA, maMdabuddhi apaMga sahAya yojanA, tejasvI vidyArthIo mATe ziSyavRttio, vidhavAo mATe sahAya yojanAo, duSkALa-ativRSTi-bhUkaMpa vakhate vividha rAhatakAryo pUgurujInI rAhabarI heThaLa niyamita cAlatAM hoya che. ahiMsA premI pU.gurujInI jIvamAtranuM kalyANa thAya evI bhAvakaruNAne mUrtimaMta karavA kumuda gauzALAmAM gAyonI sevA zuzruSA arthe suMdara vyavasthAnuM Ayojana thayuM che. sauMdaryasabhara naisargika kumuda gauzALA madhye baMsarIvAdaka bhagavAna kRSNanI pratimA ane samagra gauzALA saMkula mana ane cittane zAMti tathA AnaMda Ape che. puSpane kahevuM nathI paDatuM ke mArAmAM sugaMdha che, tema sevA, svAdhyAya, sumiranathI For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpa- sthiratAnI sAdhanAnI adhyAtma pravRttio ane AtmabodhadAyaka pU.gurujInI amRtavANInI saurabha DIsA, pAlanapura, mahesANA, kheravA, amadAvAda, kobA, morabI, rAjakoTa, vavANIyA sudhI sImita na rahetAM muMbaI, madhyapradeza, beMglora ane amerikA sudhI prasarI che. pU.gurujInA sAMnidhyamAM adhyAtma jIvananuM sarvottama zikhara svarUpa ramaNatA siddha karavA sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyA Adarza AdhyAtmika saMkula ane divya tIrthadhAma che. prabhubhakti, svAdhyAya, dhyAna vagere sAdhanA dvArA jIvananI zAMti ane paramArthano mArga pAmavA vAnaprastho mATe suvidhAjanaka vAnaprastha ArAdhanA kendra che. AtmArthI sAdhako mATe sAdhaka kuTira, kezara dhyAna kakSa - pAMca kuTiro, bhagavAna pArzvanAthanuM maMdira che. atithio mATe Adhunika sagavaDo dharAvatuM atithigRha che. adhyayana mATe lAyabrerI, oDiyo-vijhayuala mATe oDIToriyama ane suMdara bhojanAlayanI sagavaDa A pavitra parisaramAM AvelI che. zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika dhyAna kendramAM pU.gurujI Atmabodha ApI vItarAgatAne varavA jJAna, dhyAna ane vairAgyanuM amRta pIrase che. pa.pU. gurujIne sAMbhaLavA e svayaM eka madhuratama dhyAna che. dara ravivAre ane samayAMtare niyamita AyojAtI dhyAna zibiromAM emanI nizrAmAM dhyAnanI bhUmi upara premanA puSpo pAMgarI jIvana utsava bane che. jIvanamAM jJAna prakAzanAM ajavALAM pAtharI sAdhaka pU.gurujInA sAMnidhyamAM paramatattvanI oLakhANa dvArA parama samIpe javA dhyAna sAdhanA kare che. pU.gurujInI preraNAthI AzramanI pavitra cetanavaMtI bhUmimAM ekAMta, asaMga, maunastha dazAmAM svAdhyAya, zAstra adhyayana, bhakti, dhyAna sAdhanA arthe sAdhu-saMto ane AtmArthI mumukSu jIvo Atmonnati karI zake te hetuthI sagavaDo ApatA Adarza Atma ArAdhanA kendranI zarUAta adhyAtma jagatanI noMdhapAtra ghaTanA che. dareka tattvajJAnI aMte to eka "sat" tattvanI ja khoja kare che. sarvadarzana sabhAva ane anya mata pratye udAra, anekAMtadaSTi dharAvanAra pU.gurujIe AtmArthI jIva bhAratIya tattvajJAnanI pradarzana vicAradhArAne jANI ane samajI zake e uddezyathI AzramamAM vItarAga vijJAna kendranI sthApanA karela che. jemAM vItarAga darzananI dRSTie dharma, karma, tattvadarzana, mokSamArga, jIvanA kramika vikAsanA 14 guNasthAna, anekAMtavAda, bAra anuprekSA, yoga, dhyAna, vItarAga vijJAnanI mAhitIsabhara saMkSipta For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pleTone prathama khaMDamAM darzAvavAmAM AvI che. bIjA khaMDamAM sasAdhanA dvArA AtmArthI sAdhaka AtmajJAna ane AtmazAMti pAme e hetusara paramatattvavetA, adhyAtmayogI, jJAnAvatAra zrImad rAjacaMdrajInA jIvana darzanane Alekhela che. ane trIjA khaMDamAM veda upara AdhArita nyAya-vaizeSika, sAMkhyayoga, pUrva mimAMsA-uttara mimAMsA (vedAMta) darzano ane veda upara AdhArita na hoya tevA cArvAka, jaina ane bauddha darzano uparanI vicAraNA tathA bhAratanA mahAna saMto dArzanikonA jIvanacaritra vize saMkSiptamAM mAhitI ApavAmAM Avela che. pa.pU. gurujI dvArA 1968 mAM sthapAyela sarvamaMgalam parivAra Azrama pATaNamAM pU.gurujInA AdhyAtmika pravacano, cAturmAsa daramyAna jJAna yajJo, saMto-vidvAnonA pravacanonuM Ayojana thAya che. ane sAdhakane AtmakalyANa arthe preraNA, mArgadarzana ane Atmabodha maLe che. 34 cAturmAsa pravacanamALAo thaI. 36 pustakonuM prakAzana ane dara traNa mahine AzramanuM mukhapatra "parama tattva'nuM prakAzana dharmapremI janatAne adhyAtmanA pIyUSa pIvaDAve che. pU.gurujInI preraNA ane mArgadarzana heThaLa samya jJAna prasAraNa yojanA, sadbhuta abhyAsa vartuLa ane zrI guruvANI, AdhyAtmika pustakonuM prakAzana ane oDiyo-viDIyo sI.DI. taiyAra kare che. pU.gurujImAM sAdhunI sAdhutA ne saMtanuM saMtatva che. teo samAdhinA suMdarezvara che, maunanA muni, yoganA yogezvara, premanuM pUrNa svarUpa ane satyanuM sattva che. teo kRpAnA sAgara, jJAnanI sarasvatI, bhaktinI yamunA ane adhyAtmanI gaMgA che. pa.pU.gurujInI divyasAdhanAthI pavitra banelI A tapobhUmi sAdhakonI zraddhAnuM kendra tathA mAnavIya garimAnuM kSetra che. adhyAtmanuM araNya ane amRtanuM sarovara che. AtmajJAnarUpa divya jyotinA jhaLahaLatA prakAzathI sanAtana mokSamArga ane vItarAgatAne udyota karanAra pU.gurujI munizrI bhAnavijayajI mahArAja sAheba mAnavatAnA masIhA che, evA premasvarUpa, karuNAmUrti pa.pU. gurujIne koTi koTi praNAma. DaoN. esa.TI. koTaka (DIsA) For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purovacana pU. sAdhvIjI zrI priyadarzanAzrIjI mahArAja OM marda nama: zrImaNi-buddhi-mukti-kamala-kezara-caMdra-pravicaMdrasUri gurubhyo namaH paramatAraka devAdhideva vItarAga paramAtmA zrI zaMkhezvara pArzvanAtha prabhu tathA parArtharasika, karuNAsiMdhu pa.pU.gurujInI parama kRpAthI A Atmasiddhi zAstra pravacanamALA bhAga 2 taiyAra thayo che. temAM ziSyanA pAMca pado viSayaka prazno ne sadgurunA samAdhAnarUpa gAthA 43 thI 91 lIdhI che. AnA vivecanamAM pU.gurujIe gUDha rahasyo kholyA che. gaMbhIra tattvonI saraLa bhASAmAM adbhuta chaNAvaTa karI che. pAramArthika SaDradarzana viSayaka gahana vicAraNA paNa AmAM che. gAthAo uparathI ApaNI dRSTithI nahIM jaNAtA paNa Atma anubhava mATe parama sahAyaka bhAvone gurujIe vizada, saraLa ne lokabhogya zailImAM punaH punaH ghuMTAvIne zIrAnI jema gaLe saDasaDATa utArI zakIe te rIte vivecana karIne mumukSu varga upara je upakAra karyo che te bhASAmAM vyakta thaI zake tema nathI. sthUladRSTithI agamya keTalAya adbhuta rahasyo, gahana tattvo ane nija adhyAtmasRSTi upara anAdi kALathI lAgelA lokhaMDI khaMbhAtI majabUta tALAne kholavA mATe sAdhanAnI gUDha cAvIo je taddana saraLa rocaka bhASAmAM batAvI che, tenuM saMkSepamAM avagAhana karIe. | sara zAstronA atala UMDANamAM DUbakI mArIe chIe tyAre ahaMkAra laIne bahAra AvIe chIe, paraMtu anubhavamAM jyAre DUbakI mArIe chIe tyAre e ahaMkAra ogaLI jAya che. tattvaciMtananA UMDANamAM jaIne ane darzana mohanIyanA dalikone ciMtananI ghaMTImAM daLIne tene khatama karI nAkho ane pachI samAdhimAM je anubhava thAya te sAco anubhava. AdhyAtmika sAdhanA jene karavI che teNe aMtaHkaraNanI, mananI, cittanI zuddhi ane atIndriya tattvano yathArtha nirNaya karavo paDe. & jagatamAM be sattA che (1) bhautika sattA, tene jANavAnuM sAdhana che jJAna. For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 (2) AdhyAtmika sattA, tene jANavAnuM sAdhana che dhyAna. krodha, mAna, mAyA, lobha, ke rAgadveSa mArA nathI. huM aMdara bhaLuM chuM, temane mArA mAnuM chuM eTale baMdhAuM chuM. paramArthanI sAdhanAmAM bAdhaka tattva mithyAtva eTale ke bhrAMti, viparIta mAnyatA eTale ke viparIta samajaNa che. je tattvano nirNaya karavo che te AtmA tame pote cho. e aMdara bIrAjamAna che, pragaTa che. paraMtu e AtmAmAM mithyAtvano evo vikRta rasa utpanna thAya che, tethI te ja AtmA potAne jANavAno InkAra kare che, astitvano virodha kare che, paNa tenAthI astitva maTI jatuM nathI, paNa InkAra karavAthI sAdhakanI sAdhanA cAlu thaI zakatI nathI. jaDa padArtha jaDa che. temAM rAga, dveSa Adi koI bhAva nathI paNa jaDanA nimitte rAga dveSa Adi bhAva karIne karmanuM kArakhAnu ApaNe cAlu karIe chIe. "rAga ne rIsA, doya khavIsA, e hai duHkhakA dizA." rAga ane dveSa jo thAya to karmano baMdha thAya che. AnaMdanuM jharaNuM AtmAmAMthI vahe che, te AnaMda meLavavo haze to AtmA pAse javuM paDaze. AtmA pAse javAnI prakriyAno prAraMbha tene kahevAya che dharma, dhyAna, sAdhanA. ApaNI pAse anaMtajJAna che, paNa jJAna parane jANavAmAM rokAyeluM che. tethI AtmAne jANavAno avakAza ja raheto nathI, mATe jJAnI kahe che ke tuM pAcho vaLa, parapadArthomAM tuM aTavAIza nahIM. parapadArthamAM jJAnane rokavuM te ajJAna ane parapadArthomAMthI jJAnane pAchuM vALI svarUpane jANavAmAM rokavuM tenuM nAma sAdhanA, dhyAna. krodha, ahaMkAra, IrSA Adi koI paNa nabaLA saMskAra pragADha na pADazo. DaoNkTara vijhITe jAya tyAre bega sAthe rAkhatA hoya che tema ApaNe paNa saMskAronI peTI sAthe laIne jaIe chIe. jyAre sAdhanA karavI haze tyAre e saMskAro naDaze. teno kSaya karatAM nAke dama AvI jaze. AyuSyakarma eTaluM badhuM adekhuM-IrSyALu che ke bhADAciThThInI jema mudata pUrI thayA pachI AMkhanA palakArA jeTalo samaya A zarIramAM tamane rAkhaze nahIM. bAMdhelA For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 karmo bhogavavA bIjA dehamAM jAva. preraNA ApavI te karmone pravezano pAsa ApavA barAbara che, preraNA ApavI tenuM nAma bhAva karavo. rAga karavo te preraNA, dveSa karavo te preraNA. krodha, ahaMkAra karavo, IrSAnI vRtti UThavI te preraNA che, hiMsA karavI, asatya bolavuM te preraNA karavA barAbara che. preraNA ApavAnuM baMdha karo to sAheba ! koI sAdhanA karavI nahIM paDe. preraNA nahIM Apo to tamane karmo nahIM baMdhAya. karmo jo na baMdhAya to karmono nikAla karavA mATe je kaMI paNa vyavasthA, mathAmaNa karavI paDe che te na karavI paDe. bhAI ! karmo karavAmAM, vibhAva karAvamAM tArI zakti tuM vApare che. rAga-dveSa karavAmAM, krodha karavAmAM zakti joIe ne ? vibhAvamAM zakti vAparavA karatAM tArI zakti svabhAvamAM TharavAmAM vAparane ! nija bhAna karIne potAnI zakti potAnA svarUpamAM TharavAmAM vAparavI tenuM nAma mokSano mArga. nija bhAna ane nijamAM TharavuM te mokSanI cAvI che. jIvamAM be dhArA cAle che (1) caitanyabhAvanI - svabhAvanI dhArA (2) vibhAvanI - parabhAvanI - karmanI dhArA. A baMne dhArAono kartA AtmA che. AtmA svabhAvano paNa karyA che ne vibhAvano paNa karyA che. vibhAvanA kartA maTI svabhAvanA kartA banavuM enuM nAma sAdhanA. AtmAmAM anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra, anaMta AnaMda ane anaMta vIryano khajAno paDyo che. e khajAnAne jANavo tenuM nAma samyajJAna, e khajAno mAro che evI pratIti thavI tenuM nAma samyagdarzana ane e khajAno meLavavA mATe mathAmaNa cAlu karavI - puruSArtha karavo tenuM nAma samyapha cAritra. potAnA bhAnamAM hoya to svabhAvano kartA bane che. potAnA bhAnamAM nA hoya to vibhAvano kartA bane che. pudgalane nimitta banAvIne AtmA vibhAva kare che. & "sarva jIva che siddha sama' A AdhyAtmika sAmyavAda che. & he jIva! tuM virAma pAma, virAma pAma. bAhya pravRttiothI, saMsArathI, bhogothI, vikArothI, vAsanAothI, vRttiothI, binajarUrI paMcAtathI virAma pAma. samajIne 16 For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 tuM virAma nahi pAme to mRtyuno krUra kAyado tArA upara kAma karaze. mokSa AtmajJAnathI prApta thAya. AtmajJAna mATe AtmAnuM zravaNa, manana, nididhyAsana A traNa pravRtti karavI paDe, te mATe nirmaLa aMtaHkaraNa joIe. aMtaHkaraNane nirmaLa karavA mATe niSkAma bhAve zubha karmo karavAM joIe. jagatanA padArtho jANavAmAM ApaNuM jJAna rokAyeluM che, rokAyelA jJAnane tyAMthI pAchuM vALIne jANanAra AtmAmAM jJAnane TheravavuM evI je pravRtti che tene kahevAya che pAramArthika nivRtti. * mokSa eka evI avasthA che ke jyAM tame cho, paNa pravRtti nathI. puNya-pApa, zubha azubha nathI. tame cho, parama AnaMda ne parama zAMti che. jyAM sudhI jIvane saMsAranA padArtho mATe tIvra jhUraNA che tyAM sudhI mokSa svabhAva pragaTa na thAya. ra dRSTimAM je mUMjhavaNa pedA kare tenuM nAma darzana moha. khoTuM je manAve te darzana moha. astitvano InkAra kare te darzana moha. bodha maLyA pachI darzanamohanI maMdatA thAya che. darzanamohano upazama, kSayopazama ke kSaya thAya to Atmadarzana thAya. mumukSu AtmAo A graMthanuM UMDANathI avagAhana karI, graMthamAM jaNAvela tattvajJAna ane sAdhanAnI prakriyA dvArA samyagdarzana, samyajJAna ane samyakyAriTA rUpI ratnatrayInI upAsanA karI, paramAnaMda padane pAme e ja maMgalamaya kAmanA. amArI matimaMdatA ane chadmasthatAnA kAraNe A saMkalana kAryamAM vItarAga paramAtmAnI AjJA viruddha tathA pU.gurujInA Azaya viruddha je kAMI lakhAyuM hoya to micchAmi dukkaDa. yoganiSTha pUjya AcAryadevazrI vijaya kezarasUrIzvarajI mahArAjanA AjJAvartI paramayoginIpa.pU. sAdhvIjI jJAnazrIjI mahArAjanA aMtevAsI paramavidUSI pa.pU. sAdhvIjI vinayazrIjI mahArAjanI caraNakiMkarI sAdhvI priyadarzanAzrI vi.saM. 2048 ayDa vada-3 tA. 6/7/2012, zukravAra pU.gurujIno 82 mo janma dina For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkAo ziSyanI ane samAdhAna sadguru pAsethI zrI Atmasiddhi zAstra bhAga-2 mAM 5.pU. gurujIe gAthA kramAMka 43 thI 91 upara atyaMta gaMbhIra pravacano ApyAM che. A pravacanomAM ziSya mAraphata SaTkada upara thatI zaMkAo ane tenA samAdhAna svarUpa samyak samajaNa sadguru mAraphata saMvAdarUpe Apela che. AtmajijJAsu sAdhakane AtmadarzananI samasyAonA samAdhAna arthe A graMtha atyaMta upayogI nivaDaze. ziSyo dvArA pUchAyela prazno nIce mujaba che. prathama pada 'AtmA che' vize prazno AtmAnA astitvane nahIM svIkAranArA evA cArvAka matanI pracalita dalIlo, te darzananuM nAma lIdhA vinA ziSyanI zaMkArUpe - jijJAsArUpe jaNAve che. prazna - 1 he gurudeva netro dvArA AtmA dRSTigocara thato nathI temaja bAkInI sparzadi IndriyothI paNa te anubhavAto nathI. Ama AtmAnA astitva saMbaMdhI koI pramANa maLatuM nahIM hovAthI AtmA jevuM koI tattva che ja nahIM. prazna - 2 deha, Indriyo ane prANathI bhinna evA AtmAnA hovApaNAnuM koI juduM eMdhANa, koI juduM cihna dekhAtuM nathI. prazna - 3 ghaTa-paTAdi arthAt ghaDo, vastra Adi tamAma padArtho che, mATe te jaNAya che; tema AtmA jevo koI padArtha hoya to te zA mATe jaNAto nathI ? prazna - 4 Ama jo AtmAnuM hovApaNuM ja na hoya to baMdha kone thAya ane mokSa kono thAya ? eTale mokSanA upAya karavA te phokaTa che. For Personal & Private Use Only 25 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 dvitIya pada "AtmA nitya che' vize prazno zrI gurunA nirmaLa aMtaramAMthI vahetA vacanAmRtanA pavitra jharaNAmAM DUbakI mAratAM ziSyanA aMtaramAM "AtmA che ja' evo sabhya nirNaya prakAzita thAya che. paraMtu dehanI utpatti-nAzarUpa sthULa bhavaparyAyanI apekSAe (cArvAka matanA prabhAvathI) ane samaye samaye palaTAtI krodhAdi dazArUpa sUkSma paryAyanI apekSAe (bauddhamatanA prabhAvathI), AtmAnuM nityatva nahIM svIkAranArA A be darzanonI pracalita dalIlo, te darzananAM nAma lIdhA vinA ziSyanI zaMkAo jijJAsArUpe ahIM rajU kare che. prazna - 1 AtmAnA astitva saMbaMdhI niHzaMka thavA chatAM ziSyane zaMkA thAya che ke jema ghaTa paTa Adi padArtho amuka kALavArtA che, tema AtmA dehanI utpatti sAthe utpanna thAya che ane dehanA mRtyu sAthe tenuM paNa mRtyu thAya che. Ama AtmA traNe kALa hoya evo nitya padArtha nathI. prazna - 2 vastu mAtra kSaNika svabhAvI che, nitya nathI, tema dehanA yogathI AtmA upaje che ane dehanA viyogathI AtmA nAza pAme che ema dehakALavArtApaNAnI apekSAe AtmA anitya che. tRtIya pada "AtmA karmano kartA che' vize prazno paramakRpALudeve AtmAnA kartutvane nahIM svIkAranArAM evA sAMkhya, nyAya vagere vaidika darzanonI pracalita dalIla, te darzanonAM nAma lIdhA vinA ziSyanI zaMkArUpejijJAsArUpe mUkI che. prazna - 1 "karmano kartA koNa?' e prazna upara vicAra karatAM ziSyane ema lAge che ke karmano kartA jIva na hoI zake, paNa karma ja teno kartA hovo joIe. AtmA cetana ane arUpI che, to te jaDa ane rUpI evA karmano kartA kevI rIte banI zake ? jIvane ja karmano kartA For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNIe to karma karavAM e jIvano dharma arthAt svabhAva Thare che ane svabhAva hovAthI tenI nivRtti kyAre paNa saMbhavatI nathI. 27 prazna - 2 nirlepa, rAga-dveSarahita zuddha svabhAvI, sadA asaMga ane nirvikArI AtmA karma kaI rIte karI zake ? paraMtu kartA vinA karma hoI zake nahIM tethI sattva-rajasa-tamasa e triguNAtmaka prakRti karmano baMdha kare che athavA to jIvane karma karavAnI preraNA Izvara karI zake. Ama koIpaNa prakAre jIvane karmanuM kartApaNuM ghaTatuM nathI ane tethI jIvane karmano baMdha kema hoya ? prazna - 3 kAM to karmanuM kartApaNuM jIvamAM ghaTatuM nathI ane kAM to jIvano karma karavAno svabhAva hoya to svabhAva maTI zake ja nahIM. Ama jIva karmano akartA hovAthI doSa rahita ane abaMdha Thare che tethI tenA mokSanI vAta asthAne che. caturtha pada 'AtmA karmano bhoktA che' vize prazno zrI gurue Apela samAdhAna upara aMtarathI vicAra karatAM ziSyane zalyanI jema pIDatA vikalpo dUra thatA jAya che ane tattvanirdhAra thAya che. tema chatAM aneka darzanonI mAnyatAnA prabhAvathI tenI mati mUMjhAI jatAM te jIva karmaphaLano bhoktA na hoI zake e prazno pUche che. prazna - 1 jJAnazakti vihoNA karmo to jaDa che tene phaLa devAnI kema khabara paDe ? tethI jIva karmano bhoktA na hoI zake ? prazna - 2 Izvara phaLa ApanAra che tema mAnIe to jIvane karmano bhoktA kahI zakAya. Izvara ekane zubha phaLa ane bIjAne zikSA karavA azubha phaLa Ape to tene Izvara kema kahevAya ? Izvara zuddha svarUpI hovAthI e vItarAga paramAtmA anaMta paradravyonI vyavasthAnA prapaMcamAM For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28. paDe nahIM. tethI jIva ane karmanI vacce vyavasthApaka tarIke Izvarane svIkAravo, te nyAyayukta lAgatuM nathI. to jIvane karmanuM bhoktApaNuM kyAM rahyuM? paMcama pada "mokSa che" vize prazno jema jema ziSya zrIgurunAM vacanAmRta vAgoLato jAya che, tema tema tenI vivekazakti vadhatI jAya che ane pariNAme tene tattvanAM gUDha rahasyo samajAtAM jAya che. paramakRpALudeve mokSa padane nahIM svIkAranAra pUrva mImAMsA darzananI pracalita dalIlane te darzananuM nAma lIdhA vinA ziSyanI jijJAsArUpe mUkI che. prazna - 1 AtmAnuM kartRtva ane bhoknatva dRDhapaNe bhAse che; paraMtu anaMtakALa vItyA chatAM karmabaMdha thavAmAM kAraNabhUta evA rAga-dveSa Adi je doSo AtmAmAM che, te haju TaLyA na hovAthI jIvane karmabaMdhanathI nivRtta thavArUpa mokSa hoya ema bhAsatuM nathI. prazna - 2 jIva anaMtakALathI zubhAzubha pariNAma karyA ja kare che. jo te zubha karma kare to te devAdi gatimAM puNyarUpa zubha phaLa bhogave che ane jo azubha karma kare to te narakAdi gatimAM pAparUpa azubha phaLa bhogave che. cAre gatimAM pharato jIva kamarahita dekhAto nathI, tethI jIvano sarva karmanA saMgathI rahita evo mokSa thavo saMbhavita lAgato nathI. A badhA praznonuM vigatavAra svarUpa ane zrI sadguru pAsethI samAdhAna meLavavA A graMthanuM sAdaMta avagAhana karavuM ja rahyuM. For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinezvara paramAtmAne namaH : saujanya : zrImatI bhAratIbena niraMjana mahetA (muMbaI) - : traNa svIkAra : zrImad rAjacaMdra satsaMga maMDaLa (zrI sAMtAkrujha-pArlA-aMdherI) For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jiMdagI alpa che, ane jaMjALa anaMta che, saMkhyAta dhana che, ane tRSNA anaMta che; tyAM svarUpa smRti saMbhave nahI; paNa jyAM jaMjALa alpa che, ane jiMdagI apramata che, temaja tRSNA alpa che, athavA nathI, ane sarva siddhi che, tyAM svarUpasmRti pUrNa thavI saMbhave che. amUlya evuM jJAnajIvana prapaMce AvareluM vahyuM jAya che. udaya baLavAna che ! (zrImad rAjacaMdra vacanAmRta patra kramAMka - 319) For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 ? antonsa6i. For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 OM mAnya sida. lesTa35 samasyAdivA, paramyo du:Sa bhavana samajavuM te zuM * tI yurM jAma huM 1. vartamAna bhara hAjamA mokSa mArga kaTu khopa diyAzyA bhAtmArthika lAgyo bhAra agodara deza kriyA- 19 darza rahanA reDalaI zAnamA hoI, mAne mAraga mono duIsAra usake leza 3 jArI kiyA mAM vaditA aMtara bheha bahAyI zAna mArga nIravatA teoTa kriyAna mkh nn jaMgha modara cha charahanA, lAne vAlI mAMdi baje moera damA, 13schu jharAka ne AMtara bainara Adi kaIja to le 218 mAnamarIna, nemana bhAratama jhAvalI, prAdhitaNAM nidhAna 5 yoga vibhAga na dittamA, bhAyena tenejhAna bharaDe tyAga diyAgayA to lUle villaraj. . For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 ani oni a animo nei finoy ae. - .. mms. aura. 8 ye 2111352 5 // Ran.. . UR-, -5o le at men aana vi mora, // 54 Mana, 2063 11... pra. 5 yo Gh 3 11 e n , 2, Carent, Michikit." 1943. 643 ,1 an5.5 651 // 10. an 00.35, 5 35. 12 necht naru 35122, pra.51 20553 kora, HinAra 2141. 13 15. 2043 Mi, 2018, se ni5 vi25i, Im noint.50 roIna 2-57, 52 , Q:ethn 94 9 6 d e . . 521623 , 2.576 , min6505 . pra. com ... 15 For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 2kt, hd thw8 12. k aam3 29930 6, 3, enin eu0 m. 2 3 theweS ~ wet, oda : s 19n thuke ee euhi nc 3n# hn. 14 * saay13 khnaicheth, ee vaecch, 14 tuebuy ter.1991 33 trecchecch, chin thep khaadn, taa, d yuoderm, hut 8 thii emuue`ng, raad* kh aiyteL. 2 hn! 18 % singd, em (khrit ey htetimphng 3fn rii ht 8: 21 `n hyd 94 , aih% Ma enepii, ain 1 ed~, hyukh 6 d 23 : haa ng. naa + ehtuain kha 1ngecch t5nit, ruun ( . 23 hngechket *n (n.1 ct ruaecchngeg, hekh 3 aiet thn44 truuhn`n, aihi1 hReq. 21 * G+ 30 neyedii, ain 149 1ae8 ecch. duuod laadd. $ Meecch. : For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 O96, khk 21:3 e: ** &~ thaang 4 43 46 cch. (kha he " ruu++ 24 (ael wngdi tn, ccha "aa(kh. hedi di Re, yti ekheekh. 29 ( 3-43+ ~okng, 4g 40 hl`d hmwd v3 enkh, 64 633 ekh. 24 2 39 ( * 415 44 , 3nid cchyaak en. (1t24. < (d, en+ 14 1st ep n aa n . 6 43 t+ht (8. % !! << hkehi, ,nged3, duuehngnii ( 4den+, th thu bot.. & >>y. : : sudy thaan engch, `aahtus + +.4-m. thii hlaakch. 31 32 tau t hot, if 3 - 24 34 ehaenn, thecta naarec. 33 maaehe ++(t. thec2 ed : yeti. A 3A. + r: 0 39 18 set, thdae8 khn din 3 hn 5 ainnhi n, ( 2h 413eng, yuu onhey n. << thenecch 3 For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 5 stani, 533 56. prere 52 te 35566300. 35 diyA , zo 21.435oga, 34 MIns. G one. 7 35652, ramani, 021 camr, a nuctio921. 38 1 mA 5 dant , Ratna, mn it. 360 62 2063ko 2101, ko 23 vi52, ma 215 . . . - zAantev, 5in 56 6500vi02terness Rana, 13ziSya , j5159itter anter le man nikAya, 51 bini, 11 anman ar, M ta (-3, 5.1 316.73 59. err COLOR For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 khh 4g hi eg, n set 3x, 606 Re: huta , e(engin 12 thain oya theh, 4s, htaa, ~t hekh90, ~f uses. yud aatent d% k ae tide run? ae~ dii . 42 tu teQ Ph. chng the% 6 dii waaeln, ecchain e duu`n th 0 4 ee d`n, s yaen. 14 hhh... alavA. tuengin riionewth, eu caaecch, ey d d dicch, 42 (Goemecch. ** my Accai~ecchaath, ech , vi 65 (G, , maathdiiecch. Ye 6 4y, 49. * s~ 6 3:. 1 ain hng++ * 12 6 8 4482t. ecch % n , 0-ecchit 1aew ecch, enu 8 9x43. teekhetediitecch. ta For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 dara 1 jANe bheda, jANe 1 5 grA, AtmAne rInAke . pra nA paDe 14 dhapavaSe, to 199 0aa, kATa rUpa cenaLake, e meMdA hai baja paTa, TaLI nA chuM, te tene pALe, jANavA hALa13, me devuM saLaPS 921judu kRSTa dezamAM, mULa de zalka, vahema je 11mA, po 1 viH 16 I meto jija che, kevaLa gaTaravAra gaeNDe rahyuM ke nahIM, 9 kuLa na jAya. nA je mAra tmAne re, 22no 112 te, ~200 bheda zamAra bAba aa pAma mAM, zAtmA navI hitA deva bodha A Upaje, " mo2e 15 17 k uvAca svatvaLA, Aje kuSkA ne, saMjAba teno pApa che, aMta2re 69 zALA 18 For Personal & Private Use Only 60 mavA vastu dI) che, he he palaTAra, kazuMjAvI pAvI, AtmA na le. 61 vai mA kALa. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39. s2u12 te mane tema che. vaLi : 2 spa, naLa utpatti le, nA na kama? 1 jenA anubhavajanma ne ujana temanuM jJAna. che ke je vinA, 1 1 3 jaLa, 93 che to bace che te eka ' ure nahi sama ja ne mane 64 baLa 11 hIra) enA na 15, e ja ne, ma re - 1. 6 I maLatI, jene urja, 1 eno , te janma tA. 16 koMdha thI 1ra1mmata, sadAnI , Ine sarakAra che, jaba nirbheLa mAM. 60 e ki che, mane jaladave, baLa vadhe che rAna ne dhana 68 kathA - 13, re 11 vAra, kare ke , ra ja ri -69 o re I varU, 112, levana pAme che , kema che - 70 For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 2016. 1 5 . x st%3B 55 218 255 si. Io / nice of mindini, m5 (15222, 5 . 73 nit ma orum, ivadar Faci f59i.inik. ink . .3 5 . , tee one , 2 NT, Yudh or 10 11 1, Mani , 9-2055R, an aie war. * 35 , min52 , 5 Month. 05 Intrvansait22159.5, 11. 100%, VA25lA. 7 2016 mahi, riant t25, 5 . fr . 78 For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NOTESO zi0595.5. 9 Int set, 5 ife ne so, 110587, i 5 5 . . sniin Sea re mine 2153 orn 5314i, in ot. 80 Sara M an Pare at: tt 3,3. ek+ rum, ta n & n. (! an.. 1139505. misxe r, nu 35, bahomaLa 27.87 kare 81 handan, A5 13515 in mumra mirreg rat. 83 bhAbhAra, le; 18298 - zAla. 81. 200 0 32, 5 5limeM, 4 mins ra an minoSa, 205011442, ver 05 , rA . 85 For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 sA zilyavAna kuntI nA nava da, pA veze re kahe, Ubho dALa anaMta paNa, vAna che doja 80 phA re La jogaye, devI sAtheLAM, DaLa 3ra vada kRSNa, 3 mahI11 mAMga gALa 13}vAna 1 DAcuMjA kuda, navR kta pheLA, 18 mo mAM {La kAma, na to kuLa jAvaMta ve, curaDA 11, veda cacatna LAM, e IsvA9 990 pheku gaLo, AtmA jJoza, gora rAta paDe, nija anaMta sukha oga, 91 zinuM dhruvaSya hota kudarA mokSa, vAre Avo u; Duta kuLa jA111, 2, 2 jemAM .. 91 AmA 41 daLamAM, duye upe ane }; tenA 11 vAgye kho, ne 1 e vi23, 93 chodI katimAM modI che huaa| deSamA modI jeno viddha nA baMne brahmA bheda e doSa, tethI eka nyA che, je 1 na ut; navI jAta 19o, te upakura 11 For Personal & Private Use Only ja da Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMse untI 1, samanuM modI upAye to 2khAyala 21 udhye udhye sad nagada 75 21 mArca rud3I7182 AtmAdiSe pratIta pAMce uttaranA thaa| bhAvo mokSopAyenA, bAeva pratita bhahl 53 durma-mie bhavAna the, mokSa lAva nindAkara, adhikAra bhAva 994, nAzezAna * lele hAvA baMdhanAM tere baMdhano 56 nehA276661zA, modI-paMdha lakSyaMta, evaM za 1, dveSa bhajJAna yo, kuSda durbhanara 96 dhAya vivRttikozAta modIno 6. jhAmara 997 caitanyamaya sarvAlAvara mahota lezI udaya pAliyoM modIsaMda ne rIna 58 For Personal & Private Use Only 10. 1' huI bhAvaMta AhAra baraM, temA mukhye bhAva, nemA mudade mosTa vide, ekhAde te huI 5AThI dharma maTeriniya leha je, darzana yAviyanAma, ho koI dInavAyatA samUha upAya sAya- 203 12 43 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhopa., Maner ae. pra0 min50ne, animite? 1.. in mind, warnedh 15 Sar norma, rrn denner. 104 51 . ! Sna, 54 zavira, 25. sapA , hrtanifne. 109 ni,25 ine. Team mroneti Mat, aani .. 1.. . 155656innima li.5, . mat35, ra (AI. 108 lisa la, 206535, vo 5 on 4 2 zo5. 104 tor name , 4 11, tara 56 amana, ariat 5.. . 9 - N at, Maham, 1t ormi, 53nahanu 56.names, niya.mn. 64 0 0, Amittin. // 2 32102593, 2055 sAla, 325 115 rA . 18 . 113 For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 hota 559, O10 . . dila.5 marn. 1521.1.r ho , narasnfox. aura lonA , movie MATED 153, in N nj, nctuan535. 16 4 -15, 2055 22565%, 4 3 2 . 12 di.2 ko 545. 7 65 Anant, nea mam, 6unt MC, 218- Pahmanit, 8 Piatalienar. 21630 6512antrj mulmin. 10t0rnin6,121 rA . 11 1002-5352, 15 31, 40 minAzana, tA535.12. {t mish mano,di.1 5 5 , ki Mini, mo .21 15. li ., 25 mega35, hinden .52531. 12.2. 1 ha -zA 55 Paneeri , atmort . 223 -COLOR For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 do! doDhI 1165ra, kailAseka svadAra, A prI, prajI LaMdo! aho! upara 124 22 sodo1; cArAna A devADI zI, 90oka jIta, 1421, 15 21 zuM 6911 chuM, haSa sno U1. zuM gajuM canA, ra, te to juo 5no, va 116 11jAra, UrjA batAve , maLI 129111, ne kuve amAra 61 zubhamane gavaLa, pada 33 ja 1 bA jAma hita 3 (zahero bova 11500 16 17 upasaMhAra darzana de zamata che, A lar AI mAM id dhiAratAM vistAra, saM 18 1 zALAAM sama mATe, re vaidha OM AsA15 2 mAre, ApanAra khAna 1380 19 For Personal & Private Use Only 11. je vo pADo, kuze. naiRtya ude'0, sthiti 15 nAgala, cheDo? Ama 130 ma Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 ni jA on jaLa, dhana nara, niSpa, La lava me, 1 rajA 1. 131 nima ja, Ama naLa kahe, ne beva nI, ane saha rahela. 132 machantA je 91, ne nahi ra6 vahaba, nAna nahI bire che, jenizcaya navI re. 133 eLa rAnI chAla, vartamAnamAM dama, pade kALa bhaviSyamAM, bhargoda nAI ke. 13 ja sarva che , ne tema, 112 nA kinAra, niA karI .13 udALanuM nAma laI le chejene namana, be tri , rejyAM 1i , 136 badhA rasALa che ke, 12 juna moha, je samaya kaceLa ke, mAtra teno koi.37 dazi, rAma , ne, bha, verame, hama yunusa baTara, e 2.1 2 .138 koI jAya , yamuM, navA karI, te hame jJAna che, bAkI phariye 138 For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Mind , n55+54001, . ra sAgaunArA.. 11 pAM5 mili, he taTa, 5. 2-413 vie, it. m 19 on A . Tian, Annai Re | mrem.mra panit, MrA, 19zanasai. minnali. KOREIO For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana naM. 37. SaTpada nAma kathana Sagdarzana bhinnatAnuM kAraNa AtmAnA astitvanI zaMkA 40. astitvanA InkAranuM kAraNa Atmabodha eTale zuM ? jJAnanuM sAdhana IMdriyo AtmasattAthI pravartana 38. 39. 41. 42. 43. 44. 45. 4. 47. 48. 49. 50. 51. anukramaNikA viSaya AtmAnuM pragaTa svarUpa tarkathI Atmasiddhi cha dravyonuM svarUpa ne temanI svataMtratA saMsAranuM kAraNa adbhuta sAdhanA bIjI zaMkA : AtmA nitya nathI bIjI zaMkAnuM samAdhAna saMskArathI AtmAnI nityatA gAthA naM. For Personal & Private Use Only 43 44 45 thI 48 49-50 51 para 53 54 55-56 57 57-1 58-59 60-61 62 3thI 67 pAnA naM. 1 12 21 27 35 44 54 Dha 2835 73 82 91 100 109 pravacana kramAMka 1 thI 36 (gAthA - 1 thI 42) 'AtmasiddhizAstra bhAga-1'mAM Apela che. 119 129 49 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 pravacana naM. viSaya gAthA naM. pAnA naM. para. 14) 68-69 0 150 71 thI 1pa9 168 18O 74 thI 77 78 78-1 | 79 thI 81 188 198 anubhavathI nityatAno nirdhAra dravya upara dRSTi Theravo trIjI zaMkA AtmA karmano kartA nathI baMdhanuM kAraNa - cetananI preraNA vibhAvanA kartA maTo svabhAvanA kartA bano cothI zaMkA: jIva karmano bhoktA nathI karmanA prakAro dravyonuM svataMtra pariNamana | bhAvanuM sAmarthya zreSTha sAdhanA pAramArthika nivRtti mokSasvabhAvaprAgaTyanA sUtro mokSanuM svarUpa 207 83-84 217 85 thI 88 226 89-90 235 S3. 90 246 64. 90-1 256 91 2 68 For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pravacana kramAMka - 30 gAthA kramAMka - 43 Sapada nAma kathana AtmA che, te nitya che", "che kartA nija karma che bhoktA vaLI "mokSa che', "mokSa upAya sudharma'. (43) TIkAH "AtmA che, te AtmAnitya che', te AtmA potAnA karmano karyA che, te karmano bhoktA che', 'tethI mokSa thAya che', ane te mokSano upAya evo satadharma che." AjathI ApaNe gaMbhIra sAgaramAM UtarI rahyA chIe. atala UMDANamAM javAnuM che. sAgara gaMbhIra che paNa zAstra parama gaMbhIra che, ane Atma anubhava tenA karatAM paNa parama gaMbhIra che; jyAre ApaNe zAstronA atala UMDANamAM DUbakI mArIe chIe tyAre ahaMkAra laIne bahAra AvIe chIe, paraMtu anubhavamAM jyAre DUbakI mArIe tyAre e ahaMkAra ogaLI jAya che. anubhava thayA pahelAM krodha, ahaMkAra, IrSA, kAmavAsanA, moha, Asakti tema ja badhA vibhAvarUpa je kaMI mUDI hatI te badhI anubhava thayA pachI khoI besIe chIe. AvI eka adbhuta avasthA anubhava karanArane prApta thAya che. anubhava karanAramAM eka ghaTanA mahattvanI e bane che ke tenA jIvanamAMthI duHkha kAyama mATe cAlyuM jAya che. duHkha bahAramAM hoya che, paraMtu te duHkhI thato nathI. "TIfpa sudana nA vivAryate'. ApaNI pAse upamA bahu ochI che. paraMtu himAlaya athavA to merU parvata jevAM duHkho tUTI paDe to paNa duHkhathI A calAyamAna thato nathI. Atma anubhava karanAra bhaya pAmato nathI, vyagra banato nathI, ArtadhyAna karato nathI, mUMjhavaNamAM mUkAto nathI, vihvaLa banato nathI, bhAra taLe Avato nathI ane tenA manamAM kaleza thato nathI. kayuM baLa maLyuM ene? kayuM sAmarthya maLyuM ene? A pAMca phUTanA zarIramAM rahela caitanyamUrti bhagavAna AtmA evo kema baLavAna thayo? evo kema sAmarthyavAna thayo? kema ATalA duHkho sAme TakI zake che? ene AtmAno anubhava thayo che. jJAnIo gulAba jevA che. gulAbanuM phUla ema kahe che ke amArI sAme juo. amArI paristhiti ghaNI ja vikaTa che. juo amArI pAMkhaDIone, te rezama karatAM mulAyama che, sUrya sAme tame eka miniTa to AMkho kholIne juo ke kema jovAya che? evA sUryanA prakhara tApamAM amAre ucharavAnuM che. amArA paDozIo kAMTA che, ane uparathI sUryanI garamI varase che, chatAM enI vacce ame khIlIe chIe. e amArI khUbI che, gulAbanI upamA paNa jJAnI mATe For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 37, gAthA kramAMka - 43 nAnI paDe, ochI paDe, evuM kaMIka banyuM emanAmAM, evuM kaMIka teoe anubhavyuM ke jethI asahya duHkho paDavA chatAM paNa teo calAyamAna thatA nathI. AvI anubhavanI bhUmikAmAM javA mATe sAdhakane anivAryapaNe je tattvanI vicAradhArA joIe, tenAM varNanano prAraMbha A gAthAothI thAya che. 42mI gAthAnI TIkAmAM kahyuM ke "jethI te suvicAradazA utpanna thAya." zenA upara vicAra karazo? vicAra kaI bhUmikA upara karavo? vicAra mATe sAmagrI joIe. enA vicAra vivekapUrvaka zAMta bhAve jo karyA, to sarva Atmika jJAnanAM siddhAMta tattva anubhavyA. kono vicAra ? zaMkarAcAryajIe kahyuM che ke sAdhaka prAta:kAlanA brAhma muhUrtamAM jAgIne "huM koNa chuM? mAruM svarUpa zuM che? huM kyAMthI Avyo chuM? zuM mArI avasthA che? A dRzya jagata dekhAya che te zuM che? ane mAre enuM zuM kAma che?' AvA vicAro kare. A tattvavicAra che. A pramANe tattva vicAra mATenI eka maulika sAmagrIno prAraMbha AtmasiddhinI A 42 gAthAo pachI thAya che. sAdhakane prathama yogyatA prApta karavI paDe. A yogyatAnAM cAra lakSaNo AgaLa varNavyAM che tethI ene ApaNe yAda karatA nathI. paraMtu vyavahAranA bIjA cAra lakSaNo nIti, saMtoSa, sadAcAra ane saMyama" je pAyAmAM anivArya che te sahita sAdhakano tamAma vyavahAra zuddha hovo joIe. jenI pAse vyavahAra zuddhi nathI evo sAdhaka "kaSAyanI upazAMtatA' Adi cAra lakSaNo prApta karI zakato nathI. sAdhaka dhana meLave, dhana upArjana kare paNa baMdhAraNamAM nIti joIe ane e saMtoSayukta jIvana jIve. tenA jIvanamAM sadAcAra ane saMyama joIe. nIti ane saMtoSa, sadAcAra ane saMyama vyavahAra zuddhinAM mukhya paribaLo che. je vyakti anyAya kare, chetarapIMDI kare, game tevo khoTo vyavahAra kare, bIjAonI sAthe banAvaTa kare, bIjAno droha kare ane bhraSTAcAra kare tene yogyatA prApta na thAya. paraMtu jyAM anIti nathI, jyAM anyAya ane anAcAra nathI, jyAM atyaMta AraMbha parigrahanI vRtti nathI, evuM jenuM sAduM saraLa, zuddha vyavahArika jIvana che, tene yogyatA prApta thAya. paramakRpALudeve kahyuM ke "vyavahAra zuddhi vagara AMtarika zuddhi nahi thAya." AMtarika zuddhi vagara aMtaHkaraNa zuddha nahi thAya. aMtaHkaraNa zuddha thayA vinA tattvavicAra jAgRta nahi thAya, tattvavicAra vagara jJAna prApta nahi thAya, jJAna vagara moha nahi jAya ane moha gayA vagara mokSa maLe nahi." yAtrA A lIMkathI zarU karavI paDaze, mATe kahyuM ke jIvanabhara koIpaNa hAlata ke paristhitimAM vyavahAra zuddhi pUrepUrI jarUrI che. sAdhaka potAnA jIvanamAM bAhya padArthane mUlya ochuM Apaze ane AMtarika avasthAne mUlya vadhAre Apaze. dhana ochuM maLaze to cAlaze, paNa nIti jAya te nahi cAle. jagatanAM padArtho ochAM maLaze te cAlaze, paNa prAmANikatA khovI For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA paDe te nahi cAle. jagatanA bhogo ochA bhogavAze to cAlaze, paNa saMyamanI pALa tUTe te na cAle, AvA mAnasika nirNayo sAthe sAdhaka potAnI yAtrA zarU karaze. saubhAgyabhAI AtmArthI hatA. temanI bhUmikA UMcI hatI, zreSTha hatI, chatAM prArabdhanA yoge temanA jIvanamAM ghaNI muzkelIo hatI, ane A muzkelI teo pAra karI gayA, temAM eka kAraNa e hatuM ke pote potAnA dilanI, potAnA hRdayanI mUMjhavaNane, potAnI samasyAne khullA dile saraLatAthI, gopavyA sivAya paramakRpALudeva pAse rajU karatA hatA. bIjI vAta e hatI ke tyAMthI je Adeza maLe tenuM prANanA bhoge paNa pAlana karatA hatA. A moTuM paribaLa che. AvI avasthAmAM jIvatA hovAthI emane je mArga prApta thavo joIe te mArga emane maLyo. mahApuruSoe kahyuM che ke anukaraNa na karazo paraMtu anusaraNa karajo. "mAMgIne gujarAna calAvIzuM, paNa anyAya karIne kadI paNa gujarAna calAvIzuM nahi, A vacanane amArA vAraMvAra namaskAra ho'. A paramakRpALudevanuM saubhAgyabhAI pratyenuM vacana che. A sAmarthya che, A hiMmata, A tAkAta ane A zuddhi che. AvI zuddhi rAkhIne jIvana jIvavAno prAraMbha saubhAgyabhAIe karyo. emanI vyavahAra zuddhi hatI, tenA pariNAme Atmazuddhi thaI ane paramakRpALudevano joga phaLyo. emanAmAM je ghaTanA ghaTavI joItI hatI te ghaTI. ApaNane Atmasiddhi maLI che te mArA tamArA mATe nahi paraMtu saubhAgyabhAI mATe che. AtmAnAM Sapadano patra emane mokalavAmAM Avyo. emaNe vAMcyo ane pachI kahyuM ke A gadya yAda rahetuM nathI, Apa padyarUpe Apo. to kaMThastha thaI zake ane yAda rahI zake. saubhAgyabhAI upara upakAra thAya te arthe A padyanI racanA karI. Atmasiddhino prAraMbha A 43mI gAthAthI thAya che. zabda che AtmAnI siddhi. AdhyAtmika kSetramAM prathama moTAmAM moTuM kAma AtmAne siddha karavAnuM che. jyAM sudhI AtmA siddha thato nathI tyAM sudhI koI paNa sAdhanAnI zarUAta thaI che, tema kahI zakAtuM nathI. kAraNa ke AtmA e pAyo che, AtmA jevo che tevo amAre varNavavo che. AtmA jevo che tevo varNavIne sAMbhaLanAra teno svIkAra kare e avasthAmAM tene mUkavo che. | pahelI vAta - A AtmAnuM varNana ane AtmAnI siddhi ane jyAre karIzuM tyAre tarkano upayoga paNa thaze. ghaNA buddhizALI mANaso ahIMyA che, ame temane kahIe tyAre kaheze ke ema to manAtuM haze? ame buddhi gIrave mUkI nathI. tame prupha karI Apo to mAnIe. paramakRpALudeva kahe che ane pahelA tarkathI vAta karIzuM. tame paNa tarka karajo. tamAro tarka pojhITIva nahi hoya, amAro tarka pojhITIva haze. A negeTIva pojhITIvanI vAta che. tame kahezo ke AtmA nathI, tarka che. "nathI dRSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rUpa', ame kahIzuM ke AtmA che ane teno anubhava thaI zake che. laDAI tarkanI che, paNa eka vAta e nakkI che ke tarkathI satya siddha nahi thAya. A jagatamAM zaMkarAcAryajI eka moTA tArkika thayA. temanA jevA bIjA tArkika maLavA muzkela che. For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pravacana kramAMka - 37, gAthA kramAMka - 43 anubhavanA aMte zaMkarAcAryajIe e ja paLe udghoSaNA karI "ta gapratika: J' tarkanI brahmajJAnamAM koI pratiSThA nathI." AvA tarkavida puruSa kahe te mahattvanuM che. jeo takanI dhAra upara jIvyA che. emanA brahmasUtro, emanA upaniSado, emanI gItA, e tarkanA pAyA upara che. AvA tarko karIne satyane siddha karavA jemaNe mathAmaNa karI che, teo ja eka divasa ema kahe che ke tarkathI satyanI siddhi nahi thAya, to paNa ame ziSyanA bodha mATe ahIM tarkathI vAta karIzuM. bIjI vAta ame zAstrono AdhAra laIne paNa vAta karIzuM. zAstro rUpI samudranuM maMthana karI amane je mAkhaNa navanIta maLyuM che, tenI vAta karIzuM - "zrutAmogheradhAgya'. A be paribaLo to kharAM paNa trIjI vAta, amArA anubhavathI ame kahIe chIe. tarka paNa kharo, zAstra paNa kharuM ane amAro potAno anubhava paNa kharo. A traNe eka ja vyaktimAM hoya tevI ghaTanA dharatI upara virala bane che. tevI ghaTanA parama kRpALudevamAM banI. oLakhI lejo emanA astitvane, jANI lejo emanI pratibhAne. zrutAmbhodheradhigamya sampradAyAcca sadguroH / svasaMvedanatazcApi yogazAstraM viracyate // hemacaMdrAcAryajIe ema kahyuM ke zAstrorUpI samudranuM maMthana karIne emAMthI amane je kaMIpaNa maLyuM tenA AdhAre, amArA gurunI paraMparAthI amane je kaMI maLyuM tenA AdhAre, ane amane potAne je svasaMvedana thayuM tenA AdhAre je kaMI prApti thaI tenA dvArA ame yogazAstrane tamArI pAse rajU karIe chIe. ahIM paNa traNe paribaLo AvyAM. ApaNe zrImadjIne pUchI zakIe tamane kaI paraMparAthI prApti thaI ? eka bahu mahattvanI vAta karI che. zrImadjIe potAnA mukhethI kahyuM che ke ame bhagavAna mahAvIranA ziSya hatA. tyAMthI amane anubhUti maLI che, tyAM amAro pramAda thayo pachI anubhavano khajAno laIne judI judI avasthAmAM javuM paDyuM. Aje e avasthA amane yAda AvI jAya che. mIrAM ema kahe che ke mane yAda AvyuM che ke huM gokuLamAM gopI hatI. mAruM nAma lalitA hatuM ane huM kRSNa sAthe hatI. e je lalitA te mIrAM. kRpALudeva bhagavAna mahAvIranA chellA ziSya hatA. ane kahe che tyAM amane je khajAno maLyo, je amRta maLyuM, je tattva maLyuM, je jANavA maLyuM, je pratibhA maLI, je astitva maLyuM, je jJAna maLyuM, je bhaMDAra maLyo te laIne ame AvyA chIe. mATe Atmasiddhi graMtha alaukika che. ame je kahIe chIe te bIjA kazA mATe kahetA nathI. amAre zAstra racavA nathI, pAMDityapragaTa karavA kazuM kahevuM nathI, paNa jemanA hRdayamAM AtmA meLavavAnI tAlAvelI jAgI che, teo sArI peThe tattvano vicAra karI zake te mATe A vAta ame karIe chIe. kaI zailIthI vAta karazo? vAta karavAmAM kaI zailI apanAvazo? paramakRpALudeva kahe che For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA guru ziSya saMvAdathI vAta karIzuM. saMvAdamAM vAda ke vivAda nathI, tarka nathI. saMvAdamAM be mAthAM nathI maLatAM paNa be haiyA maLe che. jyAre vivAdamAM be mAthAM maLe che. jyAM haiyA maLaze tyAM prema haze ane jyAM mAthA maLaze tyAM vivAda thaze. mAthAmAMthI prema pragaTa nahi thAya. premane pragaTa thavAnuM sthAna haiyuM che. ane buddhine janamavAnuM sthAna mastaka che. eTale mIrAMbAIe gAyuM ke A jJAna vijJAnanI gAMsaDI koI mAthethI heThe utarAvo. amArA mAthe zAstronuM poTaluM caDI gayuM che, te maherabAnI karI heThe utarAvo. amAro bhAra ocho thAya. jyAM prema, sneha, udAratA ane vizALatA che tyAM saMvAda che. jyAM sahiSNutA ane dhIraja che tyAM saMvAda che. pati patnI vacce vivAda thAya to kajIyAkhora ane saMvAda thAya to dAMpatya kahevAya. saMvAdamAMthI mAdhurya pragaTa thAya che. guru ziSya vacce saMvAda karavAno che, vivAda nahi. ziSya paNa supAtra che, te prazno pUche che paNa vivAda karavA nahi. e ema kahe che ke he gurudeva ! amArA aMtaramAM zaMkA thAya che, to kRpA karIne amane upAya batAvo. ziSya namra thaIne Avyo che, bAMyo caDAvIne Avyo nathI. jJAnI pAse bAMyo caDAvIne jazo nahi. jAva to haiyAmAM premanuM amRta laIne jajo. upaniSadamAM eka bahu mahattvanI vAta che, jyAre ziSya guru pAse jAya tyAre zuM laIne jAya? to kahe che ke te sUkAI gayela kASTano bhAro laIne jAya che. sukkAM lAkaDAM kema ? to ziSya ema kahe che ke "A amAruM pratIka che. A lAkaDAne peTAvazo to turaMta ja agni pragaTa thaze, aMdara pANI nathI tethI saLagavAmAM avarodha nathI. saLagatA vAra nahIM lAge. agnino sparza thayo nathI ke lAkaDuM saLagyuM nathI, tema tame jJAnarUpI agni mArAmAM mUko to huM pragaTyA vagara nahi rahuM.' A dharatI upara saMvAda ochA thAya che ane vivAda ghaNA thAya che. jyAM saMpradAya che tyAM vivAda che. jyAM prema che tyAM saMvAda che. guru ane ziSyanA milanamAM ekamekanI AMkhomAM premanuM amRta jharatuM haze, hRdayamAM mIThAza haze, mAdhurya haze, sadbhAva haze. ame Avo prema rAkhI ame A saMvAdano prAraMbha karIe chIe. saMvAdamAM be haiyA maLI jAya, ane dhIme dhIme be haiyA maTI eka thaI jAya, Avo abheda jIvanamAM thAya tene guru ziSyanI saMdhi kahevAya che. ziSya gurumAM maLI jAya che athavA guru ziSyamAM maLI jAya che ema kaho to paNa vAMdho nathI, paraMtu ekameka thaI jAya, tadAkAra thaI jAya. jIvanano AnaMda tyAM maLaze. sAheba ! tarka ke vAdavivAdamAM Avo AnaMda nahi maLe. evA saMvAdapUrvaka ane kahevAno prAraMbha karIe chIe, ane A prAraMbha AtmAne siddha karavA karIe chIe. "AtmA che'. ahIM "che' zabda upara bhAra che. AtmAnA cha pada te parpada che. samyagdarzanane prApta karavA ane sthira karavA mATe A cha padanI vicAraNA mahattvanI che mATe kahyuM ke A samaktinA cha sthAna che. samyagdarzana kyAM rahe che? samyagdarzanane rahevAnuM sthAna AtmA che, zarIra nahi. AtmAmAM samyagdarzana rahe che. AtmA che emAM "cha" upara jora che. AtmA che For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s pravacana kramAMka - 37, gAthA kramAMka - 43 tevo anubhava thayo nathI paNa vicArathI ane zraddhAthI jJAnI puruSe kahyuM che mATe AtmA che evo svIkAra je vakhate thAya che te vakhate eno AdhyAtmika dhArAmAM praveza thAya che. A bahu moTI ghaTanA che. e pahelA e dharma karato hato, karmakAMDa karato hato, vrata anuSThAna karato hato, e maMdiramAM jato hato, pUjA karato hato. sAdhu, muni ane aNagAra paNa hato, paNa AdhyAtmika dhArAmAM teno praveza na hato. yama niyama saMyama Apa kiyo, puni tyAga virAga athAga lahyo', ATaluM badhuM karyuM chatAM AdhyAtmika dhArAmAM praveza nahi. e puNya sudhI pahoMcyo paNa saMvara sudhI pahoMcavuM te samyagdaSTinI yAtrA che. A jIvananI maulika bAbata che. pahelAM AtmA che tevo svIkAra thAya ane svIkAra thayA pachI ja anubhava thAya. A koNe kahyuM ? jJAnI puruSe anubhava karIne kahyuM. tarkanA AdhAre nathI kahyuM. tameva sakhkhuM naM nigeniM veDyuM he bhagavAna ! tame je kaho cho te satya che tevo svIkAra thAya tene jJAnIo vyavahAra samyagdarzana kahe che. paramakRpALudeve kahyuM ke bhagavAna mahAvIranA badhA sAdhuo ane sAdhvIo te nizcaya samyagdaSTi na hatAM, paNa bhagavAna mahAvIra kahe che te parama satya che, tevI zraddhA temanAmAM hovAnA kAraNe vyavahAra samyagdaSTi hatAM. he puruSottama paramAtmA, tame je kaho cho te satya che. ahIM vacana vizvAse puruSa vizvAsa tema nahi paNa puruSa vizvAse vacana vizvAsa che. puruSa vizvAsa rAkho. te prApta karavA vacana konuM satya kevaLa mAnavuM; nirdoSa naranuM kathana mAno teha jeNe anubhavyuM. A prAmANika puruSa che, evo svIkAra jene thayo teno AdhyAtmika dhArAmAM praveza thayo. jagatamAM be dhArA che, eka bhautika dhArA ane eka AdhyAtmika dhArA. bhautika dhArAnI AdhArazIlA deha che, zarIra che. bhautika dhArAvALo zarIrathI AgaLa jato nathI. loko kahetA hoya che ke 'zuM kAma paMcAtamAM paDo cho ? AtmA che, karma che, mokSa ane puNyapApa che, Avato janma che. rahevA dyo ne ? copATI upara jaI beThAM beThAM bheLapurI khAva.' A kahenArA bhaNelAM mANaso emane amArI pAse AvavuM paMcAtamAM paDavA jevuM lAge che. zarIra che tyAM sudhI bhautikadhArA, tyAMthI AgaLa jaIne zarIra che paNa AtmA nathI, tema nakAra karyo te paNa bhautikadhArA. 'AtmA che' te AdhyAtmika dhArA, jyAre A dhArAmAM dAkhala thAya che tyAre AdhyAtmika sAdhanAnI zarUAta thAya che. deha che evI dhArA che tenI pAchaLa AhAra, dhana, nidrA, viSaya bhoga, bhaya A badhI vRttio Avaze ane tenI pAchaLa jIvana jaze. moTAbhAganA lokonuM jIvana vRttio tarapha jAya che. AdhyAtmika dhArAmAM AtmA che te svIkAra paNa sAthe sAthe deha che te paNa svIkAra. bhautika dhArAmAM dehano ja svIkAra ane AdhyAtmika dhArAmAM beno svIkAra, AtmA paNa che ane deha paNa che. be dravyo AvyA. Atma dravya paNa che ane For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pudgala eTale jaDa dravya paNa che. deha jaDa ane AtmA cetana che. tamAruM astitva e deha saMbaMdhita nathI, paNa Atma saMbaMdhita che. dehamAM AtmA che paNa deha te AtmA nathI, ane kyAreka A dehamAMthI AtmA vidAya paNa leze. A khoLiyuM khAlI karIne javuM paDaze. A deharUpI kapaDAM badalavAM paDaze, paNa kapaDAM badalavAthI tame badalAtA nathI. bhagavad gItAmAM kahyuM che ke.. "vAsAMsi jIrNAni yathA vihAya, navAni gRhNAti naro'parANi / tathA zarIrANi vihAya jIrNAnyanyAni saMyAti navAni dehI / / (2/22) jUnAM kapaDAM utAryA ane navAM paheryA. nAnA chokarAone navAM kapaDAM paheravAnI majA Ave. divALImAM navAM kapaDAM pahere eTale badhAne batAve ane khuzakhuza thAya. A kapaDAM badalAya che paNa pote badalAto nathI, tema deha badalAya che, paNa AtmA badalAto nathI. AtmA che te vAta adhUrI che. have bIjI vAta paNa karavI che. AtmA che to kharo paNa e AtmA nitya che. AtmAno svIkAra karyA pachI je AdhyAtmika sAdhanA thAya, je dharma sAdhanA thAya te saMvara sudhI laI jAya, ane AtmAno svIkAra karyA pahelAM je sAdhanA thAya te puNya sudhI laI jAya. puSya sudhI ApaNe AvyA chIe, saMvara sudhI gayA nathI, tethI ja ApaNe ahIM AvyA chIe. saMvara sudhI jo tame jAva to karmano baMdha paNa tUTe ne karma nirjarA thAya, ane mokSanI prApti paNa thAya. jagatamAM dekhAya che ke nitya kaMI nathI. ghara banAvyuM, karoDo rUpiyAno kharca karyo. koIka divasa ghara paNa paDI jAya ane rahenAro paNa cAlyo jAya. jIvana kA nahi ThIkAnA hai, eka dina jagata se jAnA hai eka divasa jagata ane saMbaMdho badhuM choDIne javAnuM che. jotajAtAmAM cAlyA jaIzuM. patnI gaI, putra gayo, mAtA-pitA gayAM, mitro, svajano gayAM. keTalAMye loko gayA haze, AMkha bhInI thaI haze, raDyAM hazo, haiyAmAM vedanA thaI haze, mUMjhavaNa thaI haze. arere ! amane nodhArA mUkIne gayA, ekalA mUkIne gayA. A duHkha paNa vyakta karyuM haze ke tamArA vagara kema jIvAze? paraMtu koI upAya nathI. A badhuM dekhAtuM hovA chatAM kAyama kaMI rahetuM nathI. kAyama rahe evuM kaMI che ? ane te vakhate dhvani Ave che ke kAyama rahe che te AtmA che, AtmA nitya che. jo A AtmA nitya na hota to A badhA zAstro konA mATe vAMcazo? jo AtmA ja na hoya, ane AtmA nitya na hoya, to zAstrone karavAM che zuM? sAdhanAne karavI che zuM? ' are ! AtmA to che ane te AtmA nitya paNa che. nitya che eTale traNe kALa TakI rahe che. bhUtakALamAM hato. vartamAnakALamAM che ane bhaviSyamAM paNa haze. hato, che ane haze. tame traNe kALa, paNa tamAruM ghara, tamArA saMyogo traNe kALa nahi. tame traNe kALa paNa tamArI bAhya saMpatti traNe kALa nahi. AtmA traNe kALa haze ja haze. tenA mATe eka zabda che satu. traNe kALa For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pravacana kramAMka - 37, gAthA kramAMka - 43 jenuM astitva che te sat che. te tattva zodhI kADhavuM paDaze je traNe kALa rahenAra hoya, jenI kanTInyuTI hoya, jenuM sAtatya hoya, je sadAya hoya. bhaviSyakALamAM paNa hoya. evuM sadAya rahenAra tattva te AtmA che, ane te sadAya rahenAra eTale nitya che. AtmA che te nitya che, che kartA nija karma, che bhoktA vaLI mokSa che, mokSa upAya sudharma. meM gaIkAle kahyuM hatuM ke bIjamAM Akho vaDalo che. bharUca pAse kabIra vaDa che, tenI zAkhAo mAIlo sudhI phelAyelI che. ATalo moTo vaDalo e nAnA bIjamAMthI thayo che. A 43mI gAthA e bIja che, ane 14 pUrva te vaDalo che. basa, zAstrono vistAra A cha pado upara che. 45 Agamo ane 14 pUrva AnA upara che. anaMtajJAnIonA jJAnano, upadezano vistAra AnA upara che. eka vAta evI AvI ke AtmA che paNa te zabda ApaNA lIsTamAM na hato. ApaNA lIsTamAM zarIra che tema hatuM. ApaNI oLakhANa zarIranI oLakhANa che paNa zarIramAM rahelA AtmA sAthe nathI. patnI ema kahe che ke huM mArA patine barAbara oLakhuM chuM, ane pati ema kahe che ke huM mArI patnIne barAbara oLakhuM chuM, paraMtu teo bhUla kare che teo zarIrane oLakhe che paNa zarIramAM rahelAMne oLakhatAM nathI. mane kahevAnuM mana thaI jAya che ke pati patnI banyAM cho paNa eka divasa maratAM pahelAM AtmAno anubhava karI jojo. game che vAta ? A zarIramAM AtmA che tevuM jojo. oLakhANa badalAI jaze. mAla AtmA che ane zarIra lebala che. zarIra hovuM te eka vAta ane AtmA hovo te bIjI vAta. AtmAnuM astitva mAnazo to AdhyAtmika dhArAmAM praveza maLI jaze. A samyajJAna, A samyaka cAritra, A cha vezyA, A ATha karmo ane tenA prakAro e konA upara badhA UbhA thaze? e "AtmA che tenA upara UbhAM thaze. jo AtmA ja na hoya to kazAnI jarUra nathI. to A cha sUtromAM paheluM sUtra "AtmA che'. bhale anubhava nathI. paNa anubhava thatAM pahelAM svIkAra ane svIkAra karatAM pahelAM zraddhA. zraddhA thatAM pahelAM zravaNa. zravaNa mATe jJAnI puruSa joIe. jJAnI puruSa pAsethI zravaNa maLyuM. tenI zraddhA thaI, teno svIkAra thayo, eTale zraddhA thayA pachI tAlAvelI jAgaze ke jeno meM svIkAra karyo che tene joyo nathI, anubhava nathI, pragaTa anubhava thayo nathI to mAre pragaTapaNe anubhava karavo che. e tAlAvelI jAgaze tyAre sAdhanAno agni aMdara prajvalita thaze. kuMdakuMdAcAryajIe samayasAramAM kahyuM che ke vAraMvAra zravaNa, manana ane nididhyAsana nAmano pracaMDa agni prajavalita karIne te AtmA ! tuM cho tevo nirNaya karI le. yAjJavalkaya ane maitreyI RSi daMpati hatAM. yAjJavalkayane bIjI patnI kAtyAyanI hatI. temaNe bannene kahyuM ke, huM araNyamAM, jaMgalamAM, ekAMtamAM sAdhanA karavA jAuM chuM, mATe A badhuM mArI pAse je kaMI che te For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA tamane bannene vaheMcI ApuM chuM. A kAtyAyanIno bhAga ane A maitreyI tamAro bhAga. kAtyAyanIe kahyuM ke bhale, dhanyavAda. tame pakSapAta na karyo ane vaheMcI ApyuM. maitreyIe kahyuM ke mAre e pUchavuM che ke tame A kema choDo cho? amane kema Apo cho ? tyAre yAjJavalkaya ema kahe che ke A anitya che ane sukha ApI zake tema nathI, AmAM sukha nathI mATe choDuM chuM. maitreyIe kahyuM, "Aje meM tamane oLakhI lIdhA ke je sukha ApI zake tema nathI te amane vaLagADo cho, ane tame pote amRta meLavavA jAo cho. ame paNa tamArI sAthe AvIzuM. amAre paNa amRta joIe che. nAzavaMta padArtho joItA nathI." IzAvAzya upaniSadUmAM kahyuM che ke 'vidyA mRtyu tIrtI' A jagyAe avidyAno artha vijJAna che. tame vijJAnano InakAra nahi karI zako. Aje tamane je sukha sagavaDa maLe che te vijJAnathI maLe che. sAheba ! cAra kalAka A vijaLI jAya to tamAruM zuM thAya? te tame jANo. kevAM UMcA nIcAM tame thAo cho. keTalI baLatarA ane mUMjhavaNa thAya che. lAITa gaI, gaI, gaI, ema kahI nisAsA nAkho cho ane pAchI Ave tyAre nAcI UTho cho. A vIjaLIno camatkAra che, A vijJAnano camatkAra che. vijJAnathI bhautika sukha prApta thaze paNa amRta tattvanI prApti nahi thAya. maitreyI kahe che, "he RSivara ! jenAthI amRta prApta thAya te amane joIe che." pahelI vAta, "AtmA che'. A "che' mAM tame saMmata thAva. hAla thAva tema huM kaheto nathI, paNa samajo ke AtmA che. to AtmAno svIkAra thayo. atyAra sudhI deha che, deha che te eka ja pakSano svIkAra hato. AhAra, viSayabhoga, dhana upArjana, saMgraha, bhaya, kAmavAsanA, A meLavavuM, sAcavavuM, saMbhALavuM, laDavuM, jhagaDavuM, pacAvI pADavuM, ApavuM, rovuM Ama eka ja pakSe jIvana hatuM. ane jyAre AtmA che te nirNaya thaze tyAre zarIranuM mahattva ochuM thaze. eno artha ema nathI ke gajavAmAMthI noTo pheMkI do, paraMtu tenI pAchaLa je ghelachA che te maTI jaze. kAraNa? AtmA che ane AtmA dehathI judo che tevo svIkAra thayo. AtmA che te nirNaya pachI bIjo mahattvano nirNaya e che ke te nitya che." e sadAkALa che, te sadAjIvI che. A dharma sAdhanA, A AdhyAtmika sAdhanA AtmA nitya hoya to ja thAya. nahi to sAdhanA konA mATe karavAnI ? cArvAke to kahI dIdhuM ke - "mammImUtarA verA punarAmane ptaH". are bhAI ! A smazAnamAM kAyA bALI nAkhI pachI pAchuM koI AvavAvALuM che ja nahi, mATe devuM karIne paNa ghI pIvo, basa A ja karo, paNa zAstra ema kahe che ke nA, AvAgamana che. eka tattva evuM che ke je kAyama che, nitya che, traNe kALa rahe che tene kahevAya che satu. jo sat che to te sakriya che ke niSkriya che? e pariName che. e parivartana pAme che. enA jIvanamAM je kaMI ghaTanAo bane che te konA kAraNe bane che? zAstra ema kahe che ke te kArya karanAra kartA che, e kriyA kare che, ane e kriyA kare tenA pariNAme je kaMIpaNa thAya tene karma kahevAya, nija karma eTale potAnA karmano te kartA che. bahu moTI vAta karavI che, ahIMyA kahevuM che ke tame For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pravacana kramAMka - 37, gAthA kramAMka - 43 saMpUrNa rIte svataMtra cho, satakarma ke duSkarma karavA mATe ane kaMIpaNa na karavA mATe paNa svataMtra cho ne karma rahita avasthA paNa prApta karI zako cho. trIjuM pada che "AtmA kartA che". "AtmA che', te "AtmA nitya che ane te AtmA potAnA karmano kartA che. bahu moTI vAta zAstrone karavI che ke tame koI upara doSAropaNa na karazo, koIne doSita na TharAvazo, koI upara dAvo na karazo. ApaNI pAse to saraLa rasto che ke ame je duHkhI thayA chIe te tamArA kAraNe thayA chIe. tame na hota to lIlA lahera karata. are ! e kAraNa nathI. e doSita nathI. eTalA mATe bhAratIya darzano AtmAnI svataMtratAne mahattva Ape che. jainadarzana vizeSa mahattva Ape che. ToTala phrIDama tame prApta karI zako cho. tame ja tamArA karmanA kartA cho. cothI vAta - je tame karma karyuM tenuM pariNAma koNa bhogavaze? kare chagana ane bhogave magana? na bane. je kare te ja bhogave. karanAra judo ane bhogavanAra judo evI avyavasthA nathI. paramakRpALudeva kahetA hatA, ame je karmo karyA che te ame bhogavIe chIe. kone doSa devo? A svIkAra thAya to jIvanamAM bahu AnaMda Avaze. baLApA to ochA thaze. jiMdagIno moTo bhAga baLApAmAM ane pheraphAra karavAmAM jAya che. je caitanya karma kare che tene karma karavAnI svataMtratA che. nokarma, dravyakarma ane bhAvakarmanI vAta AgaLa Avaze. A saMpUrNa zAstra che. tamane kholatAM ane samajatAM AvaDavuM joIe. pratyeka zabdamAM gahana artha bharyA che. "che kartA nijakarmano, che bhoktA paNa teha' te karmanA pariNAmane bhogavanAra paNa pote che. koNa bhogave? ApaNe bhogavIe chIe. AtmA che, te sadAkALa che. te AtmA karmano kartA paNa che ane bhoktA paNa pote ja che, vacce koIne na lAvazo. je karaze te bhogavaze. vAliyo koLI RSine lUMTavA gayo. hAthamAM zastra hatuM. temaNe kahyuM "utAvaLa na kara. huM kaMI bhAgI javAno nathI. huM zAMtithI beTho chuM, tuM mane mAraje paNa zA mATe mAre che te mane kahe." to vAliyo kahe, "kuTuMbavALo chuM, bAlabacyAM che. temanuM bharaNa poSaNa karavAnuM che mATe badhAne mAruM chuM ane lUTuM chuM. mane sIdhI rIte lUMTavA de to bhale, nahi to mArI rIte rasto karuM chuM. e mATe meM zastra rAkhyuM che. temaNe kahyuM ke "tuM ghera jaIne pUchI Ava. paraMtu pUchatAM pahelA tArA paga upara kuhADAno thoDo ghA karaje ane pachI pUchaje ke mArA pagane bahu pIDA thAya che to tame thoDuM thoDuM lyo. ane pachI bIjI vAta karaje ke huM badhAne lUMTavA mATe pApa karuM chuM, duSkarmo karuM chuM temAM tame bhAga paDAvazo ne?" ghera jaI teNe temanA kahevA pramANe karyuM ane gharavALAMne pUchyuM ke tame A lUMTavAnA pApamAM bhAga paDAvazo ne? badhA kahe, "nA bApa ! amAre koIne pApa bhogavavuM nathI." A evI kaMpanI che ke napho levA taiyAra, khoTamAM bhAga paDAvavo nathI." A zera holDaro evA che ke napho le paNa khoTamAM bhAgIdArI nahi. ochuM Ape to korTamAM laI jaze, paNa pApamAM bhAgIdArI nahi. gharanAe nA pADI ke je mAla lAvazo temAM bhAgIdAra paNa For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pApamAM nahi. je kare te bhogave. jo koI jIva duHkhI thato hoya to te vakhate DAhyA thaIne lekTara na Apazo ke je karmo karyA che te bhogavo, amAre zuM? tamArI to vAta gajaba che. tamane kahIe kaMI ane samajo kaMI. akhAe sAcuM ja kahyuM che ke "AMkhanuM kAjaLa gAle gha', thAya zuM? eka bhAIe lakhyuM ke kAkA ajamara gayA. olAe vAMcyuM, kAkA aja mara gayA. maranAranI pAchaLa vidhi to karavI ja paDe. A vidhi cAlatI hatI tyAM kAko Avyo. zuM hAlata thAya? A zuM cAle che badhuM? are tame cho? koIe lakhyuM ke kAkA aja mara gaye. basa, zAstro tamane kahe kaMI ane tame samajo kaMI. ame kahIe ke amArI pAchaLa pAchaLa Avo. to pAchaLa pAchaLa cAlo cho. are ! ema nahi. are ! ame je kahIe chIe, te tame paNa karI jIvanamAM utAro. tame zuM artha karo te jokhama che. eTalA mATe tame duHkha bhogavatAM hoya tyAre kahejo ke A mAruM kareluM che, ane bIjA bhogavatAM hoya tyAre tenA upara karuNA karo, tene hiMmata Apo, e prema che, dayA che. niSpharatA dharma nathI, upekSA e dharma nathI. zAstroe niSpharatA karavAnuM kahyuM nathI. zAstro kahe che ke tame duHkha bhogavatI vakhate tamAruM karma svIkArI lo. ane bIjAnA duHkhamAM sahAnubhUti vyakta karo, sahakAra Apo, be zabdo sahAya mATe kaho. paropakAra, sevA, tyAga, madada, sahAya e dharma che. emAMthI dharma pragaTa thAya che. AtmA che e eka vAta, te nitya che, kartA che, bhoktA che. ane chelle pUchyuM ke A cakra to che paraMtu AmAM ja kAyama rahevAnuM che ke bahAra nIkaLavAno rasto-koI daravAjo che? makAna banAvIe to AvavA javAno daravAjo to hoya ja ne ? makAnane jema daravAjo che tema A cakramAMthI bahAra nIkaLavAno daravAjo che? to che. mokSarUpI daravAjo che. AmAMthI mukta banI zakAya che. duHkhamAMthI, rAgamAMthI, dveSamAMthI mukta banI zakAya che. karmamAMthI, janmamaraNamAMthI, AsaktimAMthI mukta banI zakAya che, baMdhanamAMthI mukta thaI zakAya che. chellI vAta, mokSa che to teno upAya che? ane jJAnI puruSo kahe che ke "che". jema makAna upara caDavuM che to lIphaTa ke sIDI che? hA, che. tema ahIM chaThuM pada ApyuM, "mokSano upAya che." AtmA che, AtmA nitya che, AtmA karmanokartA che, AtmA karmano bhoktA che, mokSa che ane mokSano upAya paNa che. sAheba ! A cha pada te tattvajJAnano nicoDa, A 45 Agamono nicoDa ane A caudapUrvano paNa nicoDa. AnA upara vigatavAra saMvAda guru ziSyanA kramathI have laIzuM. dhanyavAda, ATalA dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM. saunA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra, `m For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2. pravacana kramAMka - 38, gAthA kramAMka - 44 pravacana kramAMka - 38 gAthA kramAMka - 44 pagdarzana bhinnatAnuM kAraNa SasthAnaka saMkSepamAM, pardarzana paNa teha, samajAvA paramArthane, kahyAM jJAnIe eha. (44) TIkAH e cha sthAnaka athavA cha pada ahIM saMkSepamAM kahyAM che, ane vicAra karavAthI Sadarzana paNa te ja che. paramArtha samajavAne mATe jJAnI puruSe e cha pado kahyAM che. (44). guru ziSyanA saMvAdano prAraMbha karatA pahelAM paramakRpALudeva eka mahattvanI vAta kare che. ame je prAraMbha karIe chIe, emAM be bAbatono samAveza thAya che. AmAM Sa sthAnako to che ane cha darzano paNa che. darzana eTale dRSTi, darzana eTale abhiprAya, dRSTikoNa. darzana eTale jovuM, jANavuM, svIkAravuM. dharatI upara bhinna bhinna darzano che. alaga alaga vyaktioe A parama tattvane - atIndriya tattvane alaga alaga rIte joyuM che. jeTalI pahoMcI hatI, jeTaluM jJAna hatuM tenAthI te rIte joyuM. jemaNe khaMDa khaMDa rIte joyuM, temaNe khaMDa khaMDa vAta karI ane jemaNe akhaMDa joyuM temaNe akhaMDa vAta karI. khaMDa khaMDa jemaNe vAta karI tyAM mata, mAnyatA ane judA judA darzano UbhA thayAM. akhaMDa vAta jemaNe karI temaNe saLaMga akhaMDa tattvanuM darzana karyuM ane te mATe be bhUmikA joIe. eka saMpUrNa vItarAgatA ane bIjI bAju sarvajJatA. vItarAgatA che tyAM sarvajJatA Ave che, ane je sarvajJa hoya te avazya vItarAga hoya ja, ane tethI vItarAgatAnI ghaTanA pahelI ghaTe che, ane sarvajJatAnI ghaTanA pachI ghaTe che. vItarAga thayA sivAya sarvajJa thavAtuM nathI, ane sarvajJa banyA sivAya samagra astitvane akhaMDa svarUpamAM, darzanamAM, dRSTimAM, najaramAM laI zakAtuM nathI. jaina paribhASAmAM, samagra astitvane samagra svarUpe jovuM tene kevaLajJAna kahe che. bhUtakALamAM je banyuM, vartamAnamAM je thaI rahyuM che ane bhaviSyakALamAM je banavAnuM che, te tamAmane eka sAthe, eka samayamAM jovA ane jANavAnuM sAmarthya A kevaLajJAnamAM che. A 14 brahmAMDamAM-14 rAjalokamAM jeTalAM zeyo che, jeTalA jANavA lAyaka padArtho che, temanI jeTalI avasthAo che, (paryAyo che), temAM jeTalI ghaTanAo ghaTavAnI che, temAM keTalA parivartano AvavAnA che te tamAmane eka sAthe eka samayamAM jANavAnuM sAmarthya ane zakti je avasthAmAM che, tene zAstro sarvajJa avasthA kahe che. evA sarvaze je joyuM te akhaMDa joyuM. temaNe paripUrNa A sarvajJatAnA levalathI joyuM. For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 13 jeoe haju paripUrNa avasthA prApta karI nathI temaNe paNa joyuM, temaNe khaMDa khaMDa joyuM ane khaMDa khaMDa kahyuM, tethI judA judA darzano thayA che. temaNe khaMDa khaMDa joyuM ane je khaMDa khaMDa kahyuM te kahyuM nahota to dharatI upara alaga alaga darzano hota nahi. dareka vyaktine potAno abhiprAya che, potAnI dRSTi che. ane e dRSTie pote vastune jue che. eTalA mATe kahyuM ke jonAra kyAM kaI bhUmikA upara Ubho che ? enI kaI sthiti che ? teno AMtarika vikAsa kevo che ? tene pramANamAM te jonAra mANasa kahI zakaze. jo jonAra saMpUrNa vikasita hoya, sarvajJa hoya to tenA darzanamAM akhaMDa tattva-vastu Ave che. jagatamAM bhinna bhinna darzana hoya che, temAM kaMI navAI nathI. kAraNa ke jonArA temanI adhUrapanA kAraNe, temanI apUrNatAnA kAraNe, temanuM darzana khaMDita thavAnA kAraNe emaNe e pramANe joyuM. sUrya AkAzamAM Ugyo che, paraMtu aMdha mANasa nA pADe che ke sUrya Ugyo nathI, jene motiyo Avyo che tene prakAza ocho dekhAya che. jhAmara che tene ethI ocho dekhAya che. bALaka che tene prakAza vadhAre dekhAya che, yuvAnane tethI vadhAre dekhAya che ane gharaDo Doso thayo hoya tene prakAza ocho dekhAya che, paNa sUrya to eno e ja che. sUrya tarapha jonArAM judAM judAM che. je astitva che te enuM e che, paNa tenA tarapha jonArA judA judA che. A vAta eTalA mATe samajavI jarUrI che ke A vAtanI ApaNe upekSA karIe chIe. A vAta samajavAnI ApaNI taiyArI nathI. turata ja ApaNe kahIzuM ke rahevA do ne ! paNa ema na cAle kAraNa jonArA jyAM UbhA che tyAMthI temaNe joyuM che. ane eka sAruM thAta ke temane pratIti thaI hoya ke je ame joyuM che te pUrepUruM joyuM nathI, adhUruM joyuM che, khaMDita joyuM che, alpa joyuM che', te kahevuM nathI. joyuM khaMDita paNa teo kahyA vagara rahI zakyA nathI, ane temane sAMbhaLanArAM paNa maLyAM, ane mAnanArAM paNa maLyAM, A sAcuM che tema svIkAranArAM paNa maLyAM. Ama ToLuM bheguM thayuM, ToLuM je maLe che temAMthI saMpradAya bane che. saMpradAyo pAse parama tattva che nahi, pUruM tattva che nahi, akhaMDa jJAna che nahi, paNa dAvo akhaMDatAno kare che. ame je kahIe chIe te parama satya kahIe chIe, ame je kahIe chIe te paramArthika che, te pUrepUruM che. ame je kahIe chIe te akhaMDa ane paripUrNa che. tattvane samajavAmAM, astitva ane paramArthane samajavAmAM A badhA avarodho che. mahApuruSoe kahyuM ke "svaccheda mata Agraha tyajI A pada eTalA mATe che ke tame jJAnI pAse koI mata laIne jazo nahi. mata ane sat eno meLa nathI. sata to matathI para che. satya mAnyatAthI para che, AgrahathI para che. tame satyane jovA mATe matane jozo to tame satyanuM darzana karI zakazo nahi. khalIla jIbrAnanuM vAkya pharI yAda karIe, teo ema kahe che ke jyAre satyane zabdonA alaMkAra paherAvavAmAM Ave ane satyane zabdomAM vyakta karavAno prasaMga Ave tyAre satya satya na rahetAM asatya banI jAya che. satyane pragaTa karavA, zabdo ja sAdhana che, bIjo koI upAya nathI paNa satyane kahevA zabdo bhaMgAra sAdhana che. satya jozo zenAthI? hA, eka rasto For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pravacana kramAMka - 38, gAthA kramAMka - 44 che. maunamAM jAva, samAdhimAM jAva, zAMta bano to emAM tamane satya dekhAze. eTale jemaNe satya joyuM temaNe samAdhi ane zAMtimAM joyela che. emaNe ekAgratAthI aMtaramAM joyuM che. bhAgavatajIe je kahyuM te bhAgavata samAdhimAM joyuM. bhAgavatane samajavA samAdhinI bhASA samajavI paDe, paraMtu samAdhinI bhASA samajyA vagara jeTalAM bhAgavatane kahe che, e bhAgavatanA nAme bIjuM ja kahe che. zukadevajI samAdhimAM hatA ane temaNe samAdhinI bhASAmAM kahyuM. kahenAra nAno mANasa dhaMdhAdArI che, kathAkAra che, vakatA che, paisA mATe kAma kare che. tene lokonA dila bahelAvavAM che, lokone rAjI karavA che, tene ToLuM UbhuM karavuM che. te pUche che ke tamArI kathAmAM keTalAM mANaso AvyAM ? pAMca hajAra. to basa, mArI kathAmAM dasa hajAra Ave che. ene rAjI thavuM che. tene be kAma karavA che, ahaMkAra paNa poSavo che, ane paisA tathA pratiSThA paNa meLavavI che. kathAkArane satuM eTale je satya che tenI sAthe kaMI levA devA nathI. sokreTIse satya kahyuM ane tene jhera pIvuM paDyuM. lokoe jhera pAyuM. loko tamane A dharatI upara satya bolavA nahi de. koIe kahyuM ke tame eka divasa satya bolazo to tamArI pAchaLa loko paDaze paNa vadhAre satya bolazo to jIvatA rahevA nahi de. satya kema bolo cho? asatya bolo. satyane nAme asatya bolazo to e temane gamaze. satya bolazo e nahi game, mATe kahyuM che ke paramArthika satya kahevuM e jagatamAM moTAmAM moTI javAbadArI che. | darzana je thayAM jujuA, odha najarane phere re. A darzano jagatamAM thayAM te odha dRSTithI thayAM. dRSTinA bhedathI thayAM, mULa tattva AvuM nathI. "bhinna bhinna mata dekhIye, mAtra dRSTino doSa'. dRSTinA doSanA kAraNe bhinna bhinna mata thayA che. A AtmasiddhimAM SaTrasthAnako paNa che ane parzano paNa che. Sadarzanane tulanAtmaka rIte, saMvAdI rIte, paraspara virodha nathI te rIte kahevAnI, samajavAnI addabhuta vyavasthA AtmasiddhimAM che. pardarzanane AtmasiddhimAM samAvI lIdhAM che, ane "SaTu darizaNa jina aMga bhaNI" (AnaMdadhanajI ma.) cha darzano vItarAga puruSanAM aMga che. vItarAga puruSe alaga alaga DhaMgathI A cha darzano kahyAM che. tathA AmAM Sa sthAnako saMkSepamAM kahyA che. - sthAnaka eTale rahevAnI jagyA. vyavahAramAM kaho cho ne ke A temanuM sthAna che. A devInuM sthAna che, A pIranuM, A payagaMbaranuM sthAna che, A amArA pitAjInuM sthAna che. sthAna eTale rahevAnI jagyA. kone rahevAnI jagyA ? to kahe che ke samyagadarzanane rahevAnI jagyA. samyagadarzananAM nivAsabhUta evAM cha pado jJAnI puruSoe kahyAM che. emAM samyagradarzana rahe che. "AtmA nitya che e zabdomAM ? AtmA karmano karyA che te zabdomAM'. jo zabdanA sthAnamAM samyagadarzana hota to prInTiga presavALA badhA samyagudRSTi thaI gayA hota. kAraNa ke pahelAM temaNe chApyuM. prupha rIDIMga teo kare che, vAMcana teo kare che ane chApavAnuM kAma paNa teo kare che, paNa mAtra zabdothI samyagradarzana na thAya. paramakRpALudevane ema kahevuM che ke A For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 15 je cha pado ame kahevAnA chIe tenI vicAraNA karavI. A cha padonI ekAMtamAM rahIne, maunapaNe, sarvAgINa rIte, sApekSapaNe gaMbhIratAthI jo satata vicAraNA thAya, tenA ciMtananI dhArA jo satata cAle to aMdara eka prakriyA thAya che, ghaTanA ghaTe che. jema ghaMTI pharatI jAya che ne aMdara anAja daLAtuM jAya che, ghaMTI pharatI dekhAya paNa anAja daLAtuM dekhAtuM nathI paNa loTa bahAra Ave to dekhAya che, tema A ciMtananI dhArAmAM mithyAtva mohanIyanA-darzana mohanIya karmanA daliko daLAtA jAya che. tame zAMtithI beThA ho ne chokaro TI.vI. cAlu kare ne tame DIsTarba thAva cho ne kaho cho ke alyA tuM mane DIsTarba kema kare che ? TI.vI. chokarAe cAlu karyuM ne tame DIsTarba thayA tema A darzanamoha karmanA udayamAM AvatA daliko satyane jovAmAM DasTarbansa kare che, vikSepa utpanna kare che, bAdhA UbhI kare che. tattva je rIte jovuM joIe, jema jovuM joIe tema jovAmAM avarodha kare che. A vikSepa utpanna karanAra darzana mohanIya karmano jaththo ciMtananI ghaMTImAM pIlAto jAya che. zAstrIya paribhASAmAM aMdara yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa, anivRttikaraNa thAya che ane pachI aMtarmuhUrta mATe A darzana mohanIyakarmanA daliko sakriya thaI zakatA nathI. udayamAM AvI zakatA nathI, te vakhate je ghaTanA ghaTe tene kahevAya samyagudarzana. temAM AtmAno sAkSAtkAra thAya che, AtmAno anubhava thAya che. tame pUcho cho ne ke samyagadarzana kevI rIte thAya che? kyAM thAya? A enI prosesa che. samakti eka ghaTanA che. zraddhA tamAro guNa che. AtmAnA anaMta guNo che. temAM zraddhA nAmano je AtmAno guNa che teno zuddha paryAya enuM nAma samyagadarzana. A samyagadarzana AtmAne jove che, jANe che arthAt AtmAno sAkSAtkAra kare che. AtmAmAM rame che, Thare che, AtmAmAM sthira thAya che. e samyagdarzananuM sAmarthya che. ahIM darzana mohanIyanA daliko dabAI gayA che, aMtarmuhUrta sudhI udayamAM AvI zake tema nathI, tethI je guNa pragaTa thayo tene kahevAya che samyagdarzana. tattvano uparachallo vicAra nahi, thoDoka vicAra nahi paNa e vicAranI dhArA cAlu thAya ne kalAko sudhI temAM khovAI jAya. eka muni dhyAnamAM UbhA che, taMdurasta zarIra che, yuvAna vaya che. saMsArano parityAga karyo che ane zarIra sukAtuM jAya che. temanA svajano darzana karavA Ave che. joyuM ke zarIra sUkAI gayuM che. teo gurudevane pUche che ke A gAmamAM zrAvakonAM ghara che ke nahi? AhAra pANI maLe che ke nathI maLatAM? AcArya paNa kuzaLa hatA. temanuM zuM kahevuM che te samajI gayA. svajanoe kahyuM ke amAro A putra dIkSA lIdhI tyAre taMdurasta hato. te kema sUkAI gayo? gurudeva kahe che ke AhAra to maLe che paNa muni ekAMtamAM, maunamAM, satata tattvaciMtanamAM DUbelAM ja hoya che. ane tattvaciMtanamAM DUbelA hovAnA kAraNe deha tarapha temanuM For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 pravacana kramAMka - 38, gAthA kramAMka - 44 dhyAna jatuM nathI, mATe temanuM zarIra sUkAI gayuM che. Ama ciMtana karavuM paDe. khATalAM upara paDyAM paDyAM ke hiMcakA khAtAM khAtAM ciMtana na thAya ane nAsto karatAM karatAM samyagdarzana na thAya. tattvanA UMDANamAM javuM paDe, te mAtra vicArathI nahi thAya, vicAra pachI ciMtana, pachI manana ane pachI nididhyAsana. A prosesa aMdara thaI rahI che te ApaNe joI zakatA nathI. vicAra karatAM karatAM dhAraNA thAya, dhAraNAmAMthI dhyAna ane dhyAnamAMthI samAdhi ane samAdhimAM samyagdarzana, A prosesa che. A cha sthAnako te maMtra jevAM che. eka eka sthAnakamAM samyagdarzana che. 'AtmA che', basa. A vicAra cAlu thayo, cAlyo, cAlyo, cAlyo, dehanuM paNa bhAna bhUlI javAya. 2maNa maharSi 16 varSanA hatA ane dhyAnamAM beThA hatA. avAvarU jagyA hatI, sApha na hatI tethI tyAM maMkoDA thayA hatA. te uparAMta lAla bhamarI ane pILI bhamarIo hatI. bhamarIno prasAda jene maLyo hoya tene ja khabara paDe ke kevI majhA Ave ? be madhapUDA temanA upara tUTI paDyA. maharSi to beThA e beThA ja. A paMcamakALanI ghaTanA che. A cothA ArAnI vAta karatA nathI. amAre tamArI sAthe vAta karatAM jAgRta rahevuM paDe. maharSine bhamarIo karaDI paNa maharSinuM tattva ciMtana cAlyuM ane temAM ekAgratA-tanmayatA hatI. pragADha tattva ciMtana karatAM karatAM samyagdarzana thaze. have koIne pUchavAnI jarUra nahi paDe ke samyagdarzana kema thAya ? A nezanala hAIve che. A mArge jAva, samyagdarzana thaze. samyagdarzananA nAme je bhramaNAo thAya che tenAthI bacajo. eka vAta e paNa samajI lo ke samyagdarzana thayuM eTale kAma pUrUM thayuM tema na mAnazo. samyagdarzana thayuM, have kaMIpaNa karavAnI jarUra nathI, ema paNa na mAnazo. bApu ! haju vAra che. samyagdarzanathI to zarUAta thaI. tamane kolejamAM dAkhala thavAnI paramIzana maLI. bhaNavAnuM bAkI che, parIkSA bAkI che, rIjhalTa bAkI che. pahelA naMbare AvavAnuM bAkI che. samyagdarzana cothA guNasthAne thAya ane kevaLajJAna teramA guNasthAne thAya. haju ATha guNasthAna vaTAvavAnAM che. keTalAka to kahe che ke samyagdarzana thayuM ne ? have kaMI karavAnI jarUra nathI, are ! rahI jazo. samyagdarzana pachI ja kharA puruSArthanI jarUra che. paramIzana maLe to vepAra karI zako. tema samyagdarzanathI paramIzana maLI. have mokSanI sAdhanA karI zako. samyagdarzana pachI samyakcAritranI sAdhanA jIvanamAM karavAnI bAkI che. zraddhA prApta karI, jJAna prApta karyuM. samyagdarzana thayuM. samyajJAna prApta thayuM paNa samyakcAritra na Ave to dharmanuM vRkSa phaLatuM nathI. kahyuM che ke 'zraddhA jJAna lahyAM che to paNa, jo navi jAya pamAyo, vaMdhya tarunI upamA te pAme'. phaLa mokSa che, te mokSa maLato nathI. paramakRpALudeve kahyuM che ke jJAnanuM phaLa virati che. virAma pAma, virAma pAma A bhogothI, A viSayothI, rAgadveSathI ane kaSAyothI virAma pAma. samyagdarzana thayuM eTale sAdhanAnI zarUAta thaI. samyagdarzana thayuM eTale makAnanuM pajhezana For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 17. maLyuM. rahevA javAnuM bAkI che. samyagadarzana pachI samyaphacAritra na Ave to sAdhanA adhUrI che. jainadarzana kahe che ke samyadarzanathI upADa karyo ane vItarAgatAmAM cAritra mohanA jayano visAmo. vItarAga dazA kyAM AvI ? bAramA guNasthAne ane tyAM jaI Tharyo, evo samyagadarzanano upADa hoya. samyagadarzana thayA pachI e ema na kahe ke have kaMI karavAnuM bAkI nathI. ame eka ThekANe beThA hatA, tyAM eka guru paNa beThA hatA. ane pAMca dasa temanA celAo paNa beThA hatA. celAoe AMkha mIMcI. pachI thoDIvAre gurue pUchyuM, "ho gayA?" kahe, "ho gayA." mane kahe ke pAra pAmI gayA, basa. ame pUchyuM ke zuM thayuM? to kahe kaMI nahi, emaNe pUchyuM ke "ho gayA?' ane ame kahyuM ke ho gayA. dharmanA nAme AvAM tophAna? dharma eka adbhuta vastu che. pasthAnaka samaktine rahevAnAM sthAna che. samyagadarzananAM nivAsabhUta evAM che pado jJAnI puruSe kahyAM che. temAM nivAsa thAya che samyagadarzanano. jarA alaMkArika bhASAmAM kahIe ke samyagadarzanane gotavuM hoya to kyAM gotavuM? to ApaNe kahIe ke AtmA che tyAM zodho, AtmA nitya che, AtmA karmano karyA che tyAM zodho. AtmA karmano bhoktA che temAM zodho, mokSa che, ane mokSano upAya che temAM zodho. tyAM tamane samyagudarzana maLI Avaze. ane kaI rIte thAya? vicAra karatAM karatAM thAya. vicAramAMthI ciMtana, ciMtanamAMthI manana, mananamAMthI nididhyAsana ane tyAra pachI dhAraNA, dhAraNAmAMthI dhyAna, dhyAna pachI samAdhi ane samAdhimAM darzana thAya. samyagudarzana e samAdhi che. e saMpUrNa samAdhi nathI, paNa ardha samAdhi che, ane e samAdhimAM Atmatattvano svAnubhava thAya che. bIjI vAta, "Sadarzana paNa teha', AmAM cha darzananI vAta sAthe sAthe AvI jAya che. juo be pakSa. eka pakSa kahe che AtmA nathI, AtmA nitya nathI, AtmA karmano kartA nathI, AtmA karmano bhoktA nathI, mokSa nathI ane mokSano upAya nathI. A nathI te nakAravAda, niSedhAtmaka valaNa, cha pado nathI. ane tenI sAme cha pada che. AtmA che, AtmA nitya che, AtmA karmano kartA che, AtmA karmano bhoktA che, AtmA mokSa svarUpa che, ane mokSano upAya che. AvAM judAM judAM cha darzano matabheda karI jhagaDAo kare che, paNa tema karavAnuM koI kAraNa nathI. kema? to cha darzanono javAba A cha padamAM AvI jAya che. bahu abhuta vAta che. "SasthAnaka saMkSepamAM, pardarzana paNa teha', -A ame SadarzananI vAta karavAnA chIe te matabheda ke jhagaDA mATe karavAnA nathI. paramArthane samajAvavA karavAnA chIe. A amAruM mizana che. amAruM mizana paramArthane samajAvavA mATe che. A tamAma darzanone temaNe AmaMtraNa ApyuM, ke cAlo ApaNe paramArthane samajIe. zuddhAtmAne samajIe. laDavA mATe A darzano nathI. paramArtha eTale zuddhAtmA samajAya, e arthe jJAnIoe A bodha karyo che. "Sa sthAnaka For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 pravacana kramAMka - 38, gAthA kramAMka - 44 saMkSepamAM, parzana paNa teha', ema zA mATe? kayA hetuthI kaho cho? to "samajAvavA paramArthane -A kaleza, A jhagaDA ane matamatAMtara maTI jAya, A mAnyatAo maTI jAya, kadAgraha maTI jAya, Agraho maTI jAya ane paramArtha eTale zuddhAtmA samajAya. "kahyAM jJAnIe eha', ahIM jJAnI zabda vAparyo, paNa paMDita, prophesara, vidvAna, kathAkAra ke pravacanakAra, kavi e zabda nathI vAparyo. A to jJAnIe kahyAM che. have matabheda nahi karatAM, eka AtmA tarapha ja lakSa jAya, e hetuthI ame have Atmasiddhi kahevAno prAraMbha karIe chIe. paramakRpALudeve adbhuta bhUmikA bAMdhI che. bhUmikA bAMdhavA betAlIza zloko kahyA. tetAlIza ane cummAlIzamI gAthAmAM SasthAnaka kahyAM. A cummAlIza gAthAo to bhUmikA taiyAra karavA mATe kahIne temaNe adbhuta pAyo nAkhyo che. koI AtmA nathI tema mAne che. A jagatamAM judAM judAM abhiprAyo che. eka abhiprAya to ema paNa che ke AtmA nathI. A dekhAya che teTaluM ja che, bIjuM kAMI nathI. A dRzya padArtho AMkhe dekhAya che te ja che. kAne saMbhaLAya che te ja che. je AMkhe na dekhAya, jovAmAM Ave nahIM te hoI ja na zake, tethI AtmA nathI. AgaLa ziSya dalIlo ane tarka karaze. yuktio vAparaze ane kaheze gurudeva! AtmA nathI. pachI gurudeva nirAkaraNa paNa karaze. AtmA che e siddha karavA mahenata che, pachI mahenata nathI. eka vakhata AtmA che tema siddha thayuM pachI AtmA nitya che, karmano kartA che, karmano bhoktA che tene samajAvatAM vAra nahi thAya. "AtmA che teno svIkAra AnaMdathI karavo joIe. kuMdakuMdAcAryajI kahe che, "are ! ame tArA vaibhavanI vAta karIe chIe, nija vaibhavaAtmAno vaibhava tenI vAta karIe chIe. eka vakhata AnaMdamAM AvI AtmA che tenI hA to pADa. AtmA che te eka vakhata nirNaya thaI jAya, A pahelI vAta, A ekaDe eka hajAra mIMDAno saravALo karo, hajAra mIMDAne hajArathI guNo ane hajAra mIMDAne hajArathI bhAgo, zuM Avaze? mIMDuM ja Avaze. AtmA che te ekaDo che. AcArAMga sUtramAM kahyuM che ke dharmano prAraMbha ekane jANe te saune jANe, tyAMthI thAya che. dharma zabda pachI, pahelAM AtmA zabda che. AtmA mATe dharma che. dharma upapatti che, dharma sAdhana che, dharma upAya che. dardIne darda hoya to davAnuM kAma, paNa dardI ke darda nathI to davAnuM zuM kAma che? AtmA hoya to dharma, to karma, to baMdha. AtmA hoya to mokSa paNa AtmA ja nathI to A badhuM konA mATe ? to AtmA che tevo nirNaya eka vakhata thaI jAya, ane AnaMdamAM AvIne jo svIkAra kare ke AtmA che to kAma thaI jAya. tattvaciMtananA UMDANamAM jaIne ane darzana mohanIyanA dalikone ciMtananI ghaMTImAM daLIne ene khatama karI nAkho ane pachI samAdhimAM je anubhava thAya te sAco anubhava. te eka upAya. evI hiMmata na hoya, sAhasa na hoya, samajaNa na hoya paNa prabhu ! tame kaho cho te parama satya che. 'DrAmeva nirartha paviyaUAM sarve anuttara, vathiM, patipunna nemAd3, saMskRddhi, sallagattaNaM siddhimaggaM, muttimaggaM, nijjhANamaggaM nivvANamaggaM, avitahamavisaMdhi, For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 19 savvadukkhappahINamaggaM itthaM ThiA jIvA sijjhaMti, bujjhaMti, muccaMti, parinivvAyaMti, savvadukkhANamaMtaM karaMti, taM dhammaM saddahAmi !' Avo raNakAra aMdarathI Ave. ame jANatA nathI paNa prabhu ! tamane to joIe chIe ne? tame to hAjara ne, tame vizvAsa karavA lAyaka, zraddhA karavA lAyaka puruSa cho. tame kahyuM che te AtmA che. A zraddhAthI svIkAra te bIjo upAya. eka zraddhAthI svIkAra karo, kAM samAdhimAM jaI anubhava karo paNa eka vakhata AtmA che te nirNaya karI levo paDe. lagnanI taiyArI cAlu karI. mAMDavA nAMkhyA, kaMkotrI chapAI ane pachI pUchyuM. sagapaNa thayuM ? sagapaNa bAkI che. zuM karazo ? kone bolAvazo ? sagapaNa pahelAM thavuM joIe. AtmA che teno prathama svIkAra je kSaNe thaze, tyAre tamane dharmanI jarUra paDaze. e sivAya tamane dharma karavAmAM rasa nahi paDe. saMsAra mAMDazo eTale khabara paDaze ke paisAnI have jarUra paDaze. zuM thayuM? ekadama anubhavanI vAta AvIne ? paraNyA eTale ekamAMthI be thayAM. ekalo hoya to lITara dUdha pIe, ane be hoya to pa00, 500 grAma ane chokaruM thAya pachI baMdha. pachI nakkI kare ke ApaNe have cA pIzuM. AtmA che tema svIkAra karo pachI dharma vagara jIvI nahi zako. mIrAM ema kahe che ke jema mAchalI pANI vagara jIvI nathI zakatI, ema huM kRSNa vagara jIvI nathI zakatI. "roI roI akhiyAM rAtI, nayanA prabhu darazana kI pyAsI'. A AMkho darzana karavA pyAsI che. mAre mArA raNachoDa kRSNa kanaiyAne jovo che, AtmA che te nirNaya thaze pachI A aMdara dhUna lAgaze. AtmAne koI kSaNika mAne che. jo AtmA kSaNika ja hoya to dharma konA mATe karavAno? bApa dukAna taiyAra karI rahyo hoya ane mAla lAvI bharI rahyo hoya, paNa dIkaro ema kahe ke huM ahIM rahevAno nathI to konA mATe mahenata karavAnI? to AtmA anitya hoya to dharma konA mATe karavAno ? koI ema kahe che ke AtmA karmano kartA nathI. ane ema kahenAra paNa che ke Izvara kare che, prakRti kare che, tharDa pArTI kare che, paraMtu AtmA karma kare che tema javAbadArI levA e taiyAra nathI. e koI bIjA upara DhoLe che. AtmA karmano bhoktA nathI tema kahenAra paNa che ane mokSa paNa nathI, ema kahenAra paNa che. abhavya cAritrya grahaNa kare navapUrva bhaNe, te 500 ziSyonA guru paNa hoya, moTA AcArya paNa hoI zake. hajAro mANaso satsaMgamAM AvatAM hoya, teo mokSanI vAta paNa karatA hoya paraMtu pote aMdaramAM ema mAne che ke mokSa nathI. Indriyo ane viSayo vagara sukha hoI zake ja nahi. mokSamAM sukha hoI zake nahi. jo mokSa na hoya to upAya paNa nathI. AvI jenI mAnyatA hoya tene kahevAya che abhavya. loko pUchatAM hoya che ke abhavyanAM lakSaNa zuM? kaI chApathI oLakhavo ke A abhavya che? to abhavyanI mAnyatA A pramANe che. Indriyo vagara sukha hoI zake nahi, mokSamAM sukha hoI zake nahi, mATe mokSano upAya kema karavo? For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 38, gAthA kramAMka - 44 A chae cha padano-zuddha AtmAnI prAptino mArga batAvavA mATe ame AtmasiddhinI racanAno prAraMbha karIe chIe. A bhUmikA samApta thaI. have zaMkA ziSya kare che. sUtra cheziSya uvAca, ziSya bolyo. arjuna uvAca, kRSNa uvAca ApaNe tyAM A paraMparA che. janakavidehI uvAca, aSTAvakra uvAca. ahIM ziSya uvAca eTale ziSya bole che. ziSya potAno pakSa raju kare che. ahIM ziSyanuM valaNa nakArAtmaka nathI. valaNa pojhITIva che, tene svIkAravuM che, tene nakAramAM rasa nathI. tene vAtane spaSTa karavI che. mATe ziSya mananAM prazno sadguru pAse pragaTa kare che, ane sadguru tenuM samAdhAna kare che. have pachI ziSyano prazna rajU thaze. tene je prazno UThe che teno samajIne svIkAra karavo che. ziSyanI bhUmikA samajI lo. ziSya ToTala negeTIva nathI. tenA manamAM che ke gurudeva samajAve ane mArI samajaNamAM AvI jAya . huM marI jAuM topaNa mAro mata ke Agraha na choDuM evA matano te nathI. A jAta jarA judI che. gadhdhA puccha pakaDyuM te pakaDyuM pachI bhale lAto khAya paNa puccha na choDe tevo ziSya nathI. udAra manavALo che. svIkAra na kare tevo jakkI nathI, paraMtu te vAta svIkAravA taiyAra che. 20 dhanyavAda ! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLavA badala. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pravacana kramAMka - 39 gAthA kramAMka - 45 thI 48 AtmAnA astitvanI zaMkA AtmAnA hovApaNAnI ziSya zaMkA kare che. nathI dRSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rU5; bIjo paNa anubhava nahIM, tethI na jIva svarUpa. (45) athavA deha ja AtamA, athavA iMdriya prANa; mithyA judo mAnavo, nahIM juduM eMdhANa. (46) vaLI jo AtamA hoya to, jaNAya te nahi kema? jaNAya jo te hoya to, ghaTa paTa Adi jema. (47) mATe che nahi AtamAM, mithyA mokSa upAya; e aMtara zaMkAtaNo, samajAvo sadupAya. (48). TIkAH dRSTimAM Avato nathI, tema jenuM kaMIpaNa rUpa jaNAtuM nathI, tema spardhAdi bIjA anubhavathI paNa jaNAvApaNuM nathI, mATe jIvanuM svarUpa nathI; arthAt jIva nathI. (45) athavA deha che te ja AtmA che, athavA Idriyo che te AtmA che. athavA zvAsocchavAsa che te AtmA che, arthAtu e sau ekanA eka deharUpe che, mATe AtmAne judo mAnavo te mithyA che, kema ke tenuM kazuM juduM edhANa eTale cinha nathI. (46) ane jo AtmA hoya to te jaNAya zA mATe nahIM? jo ghaTa, paTa Adi padArtho che to jema jaNAya che, tema AtmA hoya to zA mATe na jaNAya? (47) mATe AtmA che nahIM, ane AtmA nathI eTale tenA mokSanA arthe upAya karavA te phokaTa che, e mArA aMtaranI zaMkAno kaMI paNa sadupAya samajAvo eTale samAdhAna hoya to kaho. (48) A cAra gAthAo ziSyanA pakSamAM che. atala UMDANamAM, gahana sAgaramAM UtaratA pahelAM kinAre rahIne be-traNa vAto samajI laIe. pahelI vAta - jJAnI puruSoe samyagudarzananA mukhya nivAsabhUta evA cha pada atre saMkSepamAM jaNAvyAM che. paramakRpALudeve havAlo potAnA nAme nathI nAkhyo paNa jJAnI puruSoe kahyuM che ema kahe che. moTA mANasonI, jJAnI puruSonI A khUbI che ke temano aham vacce Avato nathI, ane aham jo hoya to vacce AvyA vagara rahe nahi. aham ja jo na hoya to Ave kevI rIte ? mATe teo jJAnI puruSone puraskAra kare For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 pravacana kramAMka - 39, gAthA kramAMka - 45 thI 48 che, mULa Adi puruSanuM smaraNa kare che. zAstromAM vividha prakAranAM jIvo varNavyA che. durlabhabodhi jIva, sulabhabodhi jIva, samIpa muktigAmI, dUra muktigAmI ema ghaNAM prakAro che, paNa nikaTa muktigAmI-najIkamAM je jIva mukta thavAno che, je jIva pUrva taiyArImAM che, evA jIvane potAnI sahaja vicAraNA mATe A cha pado che. vAMcavuM judI vastu che ane suvicAraNA judI vastu che. "sahaja suvicAraNA mATe A cha pado nizcayarUpa jANavA yogya che.' paramakRpALudeva kahe che ke amArA mATe A saMdeharahita che, ane tamArA mATe saMdeharahita thavAnI vAta ame karavAnA chIe. amane eka Tako paNa saMdeha nathI. jJAnI puruSo je kahe che te parama satya che, te paramArtha che, ane amAro to anubhava paNa che. sonuM to che ja paNa sonAmAM sugaMdha bhaLI che. phUla to che ja paNa aMdaramAM suvAsa che. jJAna to che ja sAthe anubhava paNa che. cha padano viveka jIvane svasvarUpa samajavAnA arthe kahela che. A kahevAnuM bIjuM koI kAraNa nathI, paNa jIva yathArthapaNe svasvarUpane samaje. svasvarUpane samajavAnI ane anubhavavAnI ghaTanA samyagadarzanathI thAya che. bIjuM paNa samajI lejo ke samyagudarzana thayA pachI paNa pracaMDa puruSArtha karavAno rahe che. samyagadarzana pachI kaMIpaNa karavuM nahi paDe, enI meLe mokSa thaI jaze, paDI paDI khIcaDI pAkI jaze, evI jo bhramaNA hoya to e bhramaNAmAMthI bahAra AvavA jevuM che. kAraNa ke samyagadarzana pachInI sAdhanA e pracaMDa puruSArthanI sAdhanA che. samyagudarzana thayA pachI te ja bhavamAM mokSamAM jaI zake, na jAya to trIjA bhave mokSamAM jAya ane trIjA bhave na jAya to paMdaramA bhave mokSe jAya. ane jo paMdaramA bhave na jAya to vadhAremAM vadhAre ardhapudgala parAvartana kALamAM jAya. A TAIma ane A vikalpo kema ApavA paDyA? jIvano puruSArtha samyagadarzana thayA pachI keTalo ane kevo che tenA upara badho AdhAra che. jo tIvrapaNe puruSArtha UpaDe to te bhavamAM ja mokSe jAya. te puruSArtha eTale samya-cAritrano puruSArtha. be vAta samajI laIe. samyagadarzana thayA pachI badho puruSArtha lekhe lAge che. e pariNAma lAve che, e velIDa gaNAya che. eroplenamAM javuM hoya to ophisara sTempa mArI Ape pachI tame jaI zako cho. ane sTempa na hoya to AgaLa aTakAvaze ke sTempa marAvIne Avo. tema jJAnI sikko mArI Ape che. samyagadarzana thayA pachI jJAnI kahe che ke, he jIva! tuM je puruSArtha karIza te velIDa gaNAze. samyagdarzana pachIno puruSArtha kyAreya eLe jato nathI. samyagadarzana thayA pachI karmano kSaya jhaDapathI thAya che. kAraNa ke je puruSArtha thAya che te sAcI samajaNathI thAya che. upazama samyagdarzana thAya tyAre mithyAtva mohanIya tathA anaMtAnubaMdhi cAra kaSAya ema pAMca prakRtiono udaya hoto nathI. kSAyika samakti thAya to sAta prakRtino kSaya thayo hoya che bAkInA karmo khapAvavAnA che, tenuM nirAkaraNa karavAnuM che, ukela karavAno che. e kAma samyagudarzana thayA pachI samyaphacAritra karaze. samyagadarzana thayA pachI je karmo bAkI rahe te pUrA For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA khapAvavAnA che, eTalA mATe jainadarzane kahyuM ke samyagdarzana, samayajJAna ane samyakcAritra A traNe sAthe maLe, jyAre traNanI ekatA thAya tyAre mokSanI ghaTanA ghaTI zake che. e vinA mokSanI ghaTanA ghaTatI nathI. Aje samyagdarzana, pachI samyajJAna ane pachI samyacAritra ema nahIM. traNe sAthe maLe tyAre mokSanI ghaTanA ghaTaze. lADu banAvo tyAre ghI, goLa ane loTanI ekatA joIze. Aje ghI nAkho, kAle goLa nAkho, paMdara divasa pachI loTa nAkho tema lADu na bane. ghI-goLa ane loTa traNenI ekatA, te eka sAthe joIze. eka TAImamAM - eka samayamAM, sapramANamAM ane anivAryapaNe joIze. samyagdarzana pachInI bahu mahattvanI ghaTanA samyakcAritryanI che. eka vAta pharI yAda karavA jevI che ke samyagdaSTi AtmA sAdhanA dvArA je kaMI puruSArtha kare che te puruSArtha pariNAma lAvanAro che. jJAnI tene saMmata kare che. ane e puruSArtha temanA jIvanamAM karmano kSaya kare che. jema pavana varasAdane kheMcI lAve che tema samyagdarzana samyakcAritryane kheMcI lAve che. ane samyakcAritrya Ave tyAre ja sarvakarmanA kSayanI athavA mohanA kSayanI, rAgadveSanA kSayanI ghaTanA ghaTI zake che. ATalI vAta lakSamAM laI have mULa gAthAo joIe. pahelI vAta, ziSya ToTala pojhITIva eTale vidheyAtmaka che, e praznakAra nathI paNa jIjJAsu che. praznakAra ane jIjJAsu be vacce pha2ka che. jene jANavuM che, samajavuM che, jene vedanA che, pIDA che, mUMjhavaNa che te jijJAsu che. tene potAnA ajJAnamAMthI, gerasamajaNamAMthI bahAra AvavuM che. jevuM che tevuM samajavuM che. samajAvanAra maLyAM nathI tethI tene vAta spaSTa thatI nathI. tene mUMjhavaNa che mATe pUche che. jIvane sAdhanA karavI nathI ne UMghamAMthI UThI prazna pUche ke siddhazIlA kyAM AvI ? are bhAI ! tuM kyAM cho ? te pahelAM pUcha. bIjI vAto pachI. bIjI vAta e che ke tene jANavuM che tethI pUche che. tenAmAM namratA che, vinaya ane viveka che. te tattvano grAhaka che. te dalIla ane tarka karaze paNa yogya rIte, yathArtha rIte ane vivekapUrvaka ka2ze. tene samajAtuM nathI eTale potAnI vAta spaSTa karavA dalIla ane tarka karaze. trIjI vAta e che ke tene sAmA jIvane mUMjhavaNamAM mUkavo nathI, sAmano karavo ke harAvavo nathI, tene vAdavivAda karavA nathI paNa tattva samajAya te mATe prazna pUchavA che. vAraMvAra namratApUrvaka pUchavAthI tattvanI prApti thAya che. bhagavad gItAmAM eka mahattvanuM vAkya che. 'tavidhi praNipAtena paripraznena sevayA'. tamAre tattvane jANavuM che ne ? to A prakriyA che. taviddhi eTale prathama tuM AtmAne jANa, te astitvane jANa, svarUpane jANa, paramAtmA ane atIndriya tattvane jANa, e parabrahmane jANa. paNa jANIza kaI rIte ? tArI pAse mUDI joIze, zuM laIne jANavA jaIza ? te mATe kaI bhUmikA ane avasthA hovI joIe ? bhagavad gItAmAM maharSi vyAse adbhuta vAta karI che. praNipAtena eTale ahaMkAra choDI jhUkavuM. tame pANI levA Dola kUvAmAM nAkho cho, Dola sIdhI raheze to temAM pANI Avaze nahi, paNa 23 For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pravacana kramAMka - 39, gAthA kramAMka - 45 thI 48 kUvAmAM Dola nAkhyA pachI eka jhATako mArI Dolane ADI karo cho, jhATako mAro eTale Dola jhUkI ane pachI temAM pANI bharAya. pANI AvatAM vAra nahi lAge paNa Dolane jhUkAvatAM vAra lAge, tema jJAna AvatAM vAra nahi lAge paraMtu ahaMkAra gALavAmAM mahenata che. barapha ogaLI jAya, karA ogaLI jAya paNa ApaNo ahaMkAra ogaLato nathI. jevo ahaMkAra ogaLyo tevuM jJAna prApta thayuM. je jANato nathI tene ahaMkAra ogALavAno prazna nathI. je ema mAne che ke huM badhuM jANuM chuM tene ahaMkAra ogALavAmAM ghaNI muzkelIo che. bhartRharie bahu majhAnI vAta karI che. ajJAnI che, je jANato nathI te bahu namratAthI vAta kare che ke huM kaMIpaNa jANato nathI. ane tamArI pAse jANavA mATe Avyo chuM. je jANato nathI tene sahelAIthI samajAvI zakAya. paraMtu thoDuM jJAna prApta karIne huM jJAnI chuM tevA ahaMkArathI je pakaDAI gayo che tene khuda brahmA Ave to paNa jJAna ApI zake nahi, to jJAna meLavavA jhUkavuM paDe che. ahIM ziSya jhUkelo che. cothI vAta - ahIM ziSyanuM mana khulluM che. tenA bAraNAM baMdha nathI. je satya Ave tene svIkAravA te taiyAra che. ziSya je bole che te emane ema bolato nathI paNa ATalI taiyArI karIne Avyo che. ene mUMjhavaNa che tethI pUche che ke he, gurudeva ! Apa je AtmAnI, je astitvanI, je caitanyanI vAta karo cho te viSayaka amane mUMjhavaNa che, te Apane kahIe ? pUchIe ? tame je AtmAnI vAta karo cho te dRSTimAM nathI Avato, amArA jovAmAM nathI Avato. te A AMkha-cakSu dvArA dekhAto nathI. amAre jANavo che, jovo che. ziSyane AMkhathI AtmAne jovo che. tene khabara nathI ke te atIndriya che, tene jovAnI kSamatA AMkhamAM nathI. atIndriya eTale mananI, IndriyonI, vicAronI ane zabdonI je pelI pAra che. umAzaMkara joSI eka kaDI kahetA hatA ke 'kSitijanI pelI pAra', pelI pAra eTale zabdonI pelI pAra, buddhi, mana ane zAstronI paNa pelI pAra e tattva vidyamAna che, ane jJAnIoe te pragaTa anubhavyuM che. paraMtu jeNe A tattva anubhavyuM nathI, tevo ziSya pUche che ke amArI AMkhothI amane dekhAto nathI to ame kema kahIe ke AtmA che ? tamArI badhAnI A ja mUMjhavaNa che ke AtmA dRSTimAM Avato nathI to ame kevI rIte kahIe ke AtmA che ? tene jANavA mATe AkAra ke kada hoya to sugamatA paDe. rUpane AMkha joI zake ane mana pakaDI zake. jene AkAraAkRti nathI tene jovo kema ? to eka vAta te dRSTimAM Avato nathI. bIjI vAta - tenuM 'rUpa jaNAtuM nathI' tethI AMkha dvArA paNa joI zakAto nathI. trIjI vAta - zabdone jANavAnuM kAma kAna kare che. svAdane jANavAnuM kAma jIbha kare che, nAka sUMdhavAnuM kAma kare che, sparzendriya ThaMDu, garama, kharabacaDuM, lIsuM, haLavuM, bhAre vigere jANe che paNa AtmA che temAM A pAMca guNo sparza, rasa, gaMdha, varNa zabda nathI. eTale samajavAmAM takalIpha paDe che. A pAMca guNo jenAmAM che tene kahevAya jaDa athavA pudgala. jaDa kaho, pudgala kaho, prakRti kaho A badhA ekArthI zabdo che. jaDa te naiyAyika darzanano zabda, pudgala te jainaparaMparAno zabda ane prakRti te - For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 25 sAMkhyadarzanano zabda che. jenI pAse rUpa, rasa, gaMdha, varNa che tene sahelAIthI pArakhI zakAya. nAnA bALako sau prathama jIbhathI jANaze. tene kaMIpaNa Apazo to te vastu moDhAmAM nAkhaze. tene pAMcasonI noTa Apazo to tene paNa moDhAmAM nAkhaze. jIbhanA svAdamAM na AvyuM to te svIkAraze nahi. pAMca guNo che te pAMca sattA che. A rUpanI paNa sattA che. AkhA jagatamAM je kaMI tophAna che, te rUpa pAchaLa che. zuM jarUra hatI rAvaNane, sItAjInuM apaharaNa karavAnI? A rUpa AkarSaka ane mohaka che. paraMtu jagatamAM evuM eka tattva che jenAmAM rUpa, rasa, gaMdha, sparza ane zabda nathI. AdhyAtmika kSetramAM sauthI moTI samasyA jo kaMI hoya to ApaNI pAse samartha, sakSama ane vikasita pAMca Indriyo hovA chatAM ApaNe AtmAne joI, jANI zakatA nathI. AtmA che paNa te atIndriya tattva che. eTale ziSya ema kahe che ke gurudeva! "nathI daSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rUpa'. tame kaho cho ke AtmA che, paraMtu dRSTimAM Avato nathI ane rUpa paNa jaNAtuM nathI. Aje rUpa jovA mATe ghaNA sAdhano che. phoTo, citrapaTa, peInTIMga che, AkRti che. tame dUra beThA beThA paNa joI zako. ane have to phoTA uparathI ghaNuM kAma thAya che, pheIsarIDIMga thAya che. paraNyA pahelAM phoTo jAIne paraNe che pachI khabara paDe ke A phoTAmAM judo ane A paNa judo che. jenI pAse A rUpa nathI tene kema jovo? bIjo kaMI paNa anubhava nathI. eTalA mATe gurudeva ! ame ApanA caraNomAM nivedana karIe chIe ke AtmA nathI. amAro kadAgraha ke durAgraha nathI. jJAnanI paddhati evI che ke pahelAM vastunuM darzana thAya eTale dUrathI koIka AvatuM hoya to tamane jhAMkhI thAya ke koIka vyakti Ave che paNa pachI jJAnamAM nirNaya thAya ke oho, A to, A vyakti che. A phalANA bhAI che. zAstromAM AtmAnuM varNana che, temAM nA nahi, zAstro khoTAM che tema amAre kahevuM nathI, paNa amArI pAse pAMca IndriyorUpa je sAdhano che te sAdhanonI maryAdAmAM AtmA Avato nathI. amAre svIkAravuM kevI rIte ? A ziSya kahe che ke gurudeva ! amane to A zarIra ja AtmA che tema lAge che. zarIrathI judo AtmA che nahi. pachI tenA mATe ATalI carcA karavI, buddhi vAparavI, ane ATalI badhI lamaNAphoDa zA mATe karavI ? deha ja AtmA che athavA ema kaho ke Indriyo AtmA che. zarIra ane Indriyo je pravRtti kare che te prANanA kAraNe kare che. prANa eTale enarjI, zakti ane sAmarthya. ApaNe tyAM mANasa mRtyu pAme tyAre te marI gayo ke jIve che te jovA mATe sArI paddhati che. rUnuM pUmaDuM nAka pAse laI jAya, jo pUmaDuM hale to haju kaMIka che. na hale to have gayo. pachI ja poka mUke. zarIra hoya, Indriyo hoya paNa prANa na hoya to tame jIvI na zako. A badhI Indriyo hoya paNa prANa, zvAsocchavAsa na hoya to badhuM nakAmuM. jema lAITanI enarjIthI TI.vI., paMkhA, phrIja cAle che tema zarIramAM je prANa che, zvAsocchavAsa che tenAthI te jIve che, Take che. zvAsa nahi hoya to jIvI nahi zakAya. zvAsa kiMmatI ane mahattvano che. te badhAne enarjI Ape che. loko kahe ke A kAnanA devatA UThI gayA. A kAna sAMbhaLatA nathI. For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 6 pravacana kramAMka - 39, gAthA kramAMka - 45 thI 48 vijJAna ema kahe che ke tamArI enarjI tyAM pahoMcatI nathI. jema gADImAM peTrola hoya to ja gADI cAle. DrAIvara game teTalo hoMziyAra hoya, sTIyarIMga breka badhuM barAbara hoya, paNa peTrola na hoya to gADI na cAle. tema zvAsocchavAsa na hoya to Indriyo kAma karI zake nahi. eTalA mATe to ApaNe kahIe chIe ke phalANAbhAInA prANa gayA. kAThiyAvADI bhASAmAM to majhAno zabda che, "pAchA thayA" te Atmasiddhine jaNAve che. maryo ema nathI kahetAM paNa pAchA thayA eTale pharI janamyA. AtmA nitya che te sUtra teNe jANyuM haze. prANa e jIvananuM preraka baLa che. yoga sAdhanAmAM sauthI vadhAre kAma prANa ane mana upara thayuM che. prANa manane ane mana prANane gati Ape che. mATe ema kahyuM ke zvAsocchavAsa te AtmA che, tene judo mAnavo te mithyA che. to amane lAge che ke zarIrathI, IndriyothI ke prANathI AtmA judo hoya tema vAstavika lAgatuM nathI. koI cinha hoya to AtmA che tema khabara paDe. koI cinha to maLatuM nathI. mATe zarIra te ja AtmA che. ema kahevAya che ke jyAM jyAM dhUmADo tyAM tyAM agni, jyAM dhajA tyAM maMdira che, have Apa ja kaho ke kayuM cinha che ke tenAthI ame AtmAne jANIe? jo AtmA hoya to te kema na jaNAya? ATaluM vijJAna vikasyuM, ATalI bhautika pragati thaI, AkAzamAM gayA, pAtALamAM gayA, duniyAnA khUNe khUNA pharI vaLyA. vijJAnane jANavAnuM kaMI bAkI rahetuM nathI. AtmA hoya to khoLI kema na kADhe ? ghaDo dekhAya che, kapaDuM dekhAya che, jo AtmA hoya to dekhAya nahi ? AnA uparathI amane ema nirNaya thAya che ke AtmA nathI. A nirNaya tamane ThIka lAgyo ne? sAdhuo, sadguru, maMdiro, dhyAna, jApa, A kazAnI jarUra ja na paDe. AtmA nathI tema jo svIkAra thAya to ApaNI badhAmAMthI mukti thAya. koI ema na kahe ke "tame vahelA dhyAna karavA UTho, prANAyAma karo, devavaMdana, pUjA vigere karo. zAstro vAMco, kAussagga karo." A badhI upAdhimAMthI mukti. sUryodaya pahelAM UThavuM na paDe. AtmA hoya to tene mukta karavA A badhuM karavuM paDe. paNa AtmA ja nathI mATe mokSano upAya mithyA che, phogaTa che. - chatAM aMtaramAM zaMkA thAya che ke haze to? dekhAto ke jaNAto nathI paraMtu AtmAnI zaMkA korI khAya che. aMtaramAM zaMkA che tethI thAya che ke "samajAvo sadupAya' to tenuM samAdhAna thAya tevuM karo. zuM che? te amane kaho, ame khoTA paNa hoIe ane amArI vAta barAbara na paNa hoya. je kahIe chIe te yogya na hoya, ame jANatA na hoIe, amArI bhUla paNa hoya to amane sadupAya samajAvo, jethI amArA mananuM samAdhAna thAya. ziSyanA pakSe je zaMkA hatI te vyakta karI. tenuM pUchavAnuM ane kahevAnuM pUruM thayuM. sadguru uvAca ! have sadguru kaheze. AgaLanA sUtro have pachI laIzuM. dhanyavAda! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 27 pravacana kramAMka - 40 gAthA kramAMka - 49-50 astitvanA InkAranuM kAraNa AtmA che, tema sadguru samAdhAna kare che. bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; paNa te baMne bhinna che, pragaTa lakSaNe bhAna. (49) bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; paNa te baMne bhinna che, jema asi ne myAna. (50) TIkAH dehAdhyAsathI eTale anAdikALathI ajJAnane lIdhe dehano paricaya che, tethI AtmA deha jevo arthAt tane deha bhAsyo che, paNa AtmA ane deha bane judA che; kemake beya judA judA lakSaNathI pragaTa bhAnamAM Ave che. (49) anAdikALathI ajJAnane lIdhe dehanA paricayathI dehaja AtmA bhAsyo che; athavA deha jevo AtmA bhAsyo che, paNa jema taravAra ane myAna, myAnarUpa lAgatAM chatAM banne judA judA che, tema AtmA ane deha bane judA judA che. (50) samAdhAna : sadguru uvAca - sadguru uttara ApatA nathI, carcAmAM UtaratA nathI, samAdhAna jarUra kare che. samAdhAna e sAdhakanI saMpatti che. vedAMtanI paribhASAmAM cAra sAdhana catuSTaya che. (1) A lokanA ane paralokanAM sukho pratye vairAgyabhAva, (2) nityA- nityano viveka, kayo padArtha nitya che ane kayo padArtha anitya che teno viveka, (3) mumukSutA ane (4) amadamAdi SaDu saMpatti. zama, dama, uparati, titikSA, zraddhA ane samAdhAna A SaDU saMpatti kahI che. jyAM sudhI mananuM jJAnapUrvaka, samajaNapUrvaka, vivekapUrvaka samAdhAna thatuM nathI, tyAM sudhI UMDe UMDe manamAM dvandra-zaMkA-saMdeha rahe che. mana vyAkuLa rahe che. dhyAna mATe mana samAdhAnavALuM hovuM joIe. samAdhAnano artha bAMdhachoDa nahi, paNa vastu-tattva jevuM che tevuM, cAre bAjuthI jANavAmAM AvI gayuM, vAta spaSTa thaI gaI ane jema che tema svIkAra thaI gayo, zraddhA thaI, emAMthI je avasthA Ave che tene samAdhAna kahevAya. sadguru samAdhAna kare che, ane paMDito carcA kare che. paMDitonuM kAma uttaro ApavAnuM che. jyAre saddagurunuM kAma samAdhAna karavAnuM che. samAdhAna karavAno prAraMbha sadguru kare che. pahelI vAta to navAInI e che ke ziSya je prazna pUchyo e bhautika ane tArkika levalano For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 pravacana kramAMka - 40, gAthA kramAMka - 49-50 che. gurudeva je javAba Ape che te bhautika levalathI nathI ApatA, bIjI rIte Ape che. jema zArIrika ane mAnasika bhUmikA che, tema caitasika bhUmikA paNa che. zarIra, mana ane buddhinI pelI pAra rahelo je AtmA, tenI bhUmikA uparathI je vAta thAya tene caitasika bhUmikA kahe che. ane A caitasika bhUmikA u52thI sadguru vAta kare che. ziSye to kahyuM ke nathI dRSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rUpa; bIjo paNa anubhava nahi, tethI na jIva svarUpa. AnA javAbamAM sadguru ema nathI kahetA ke ame kahIe chIe tethI tuM mAna. sAdhaka potAnA jIvanamAM A vastune spaSTa nathI karI zakato tenuM AMtarika ane mahattvanuM kAraNa sadguru jANe che. pharI samajavA koziza karajo, spaSTa karajo ke A prazna mAnyatAno ke gerasamajaNano nathI. A prazna AMtarika cetanAno che. jema nazAkhora mANaso nazIlI cIja jevI ke, bhAMga pIvI, gAMjo pIvo vigere vApare che. AvI cIja kAMI suprima korTano vakIla pIve to zuM thAya ? buddhi enI e che, sAmarthya enuM e che, e badalANo nathI, paNa kaMIka garabaDa thaI che. tenAmAM kaMIka evuM tattva dAkhala thayuM ke tenI buddhi ane mana DIsTarba thayAM. mANasa madirApAnathI chakI jAya che ane have je ka2ze te chAkamAM AvIne ka2ze, madirAnI sattA taLe karaze. bIjuM loko kahe che ke maganalAlanI chA sphurti, tAjagI ane nazo Ape che. aMdara nazIlI cIja gayA pachI, madirApAna karyA pachI jema eno kAbU raheto nathI, e behoza thAya che, ane pachI je kaMI paNa kare che te behozImAM kare che. tame ene samajAvavA jAva to e nahi samaje. khIssAmAM eka paNa paiso na hoya to kaheze ke huM dhIrUbhAI aMbANI chuM. e bole che te jozamAM bole che, gAMDapaNa che. jabalapuranI pAgala hospiTalamAM javAharalAlajI jovA gayA. eka rUpALo dekhAvaDo majhAno chokaro tyAM hato. javAharalAlajI kahe ke 'Ane tame anyAya karatA ho tevuM lAge che. A gAMDo hoI na zake.' jelavALA kahe, 'sAheba, tame upAdhi vahorazo nahi, A gAMDo che, tame joIne nIkaLI jAva.' javAharalAlajIe tenI sAthe iMglIzamAM vAta karI. teNe kaDakaDATa javAba Apyo. jelare temane kAnamAM kahyuM 'te potAne javAharalAla naheru samaje che. sAheba, tame tene kaho ke huM javAharalAla naheru chuM to tamane ane amane jovAnI majhA Avaze', ane javAharalAle kahyuM ke huM javAharalAla naheru, vaDApradhAna chuM. to te tarata ja mAravA doDyo ane bolyo nonasensa ! geTa AuTa ! e normala na hato. madirApAna ane nazIlI cIjathI gAMDapaNa Ave ane e gAMDapaNa lAMbu cAle, tema enAthI paNa lAMbu cAle tevuM gAMDapaNa mohanIya madirAthI Ave. e arthamAM ApaNe badhA ja gAMDA chIe. bhartRharie suMdara kahyuM che. 'pitvA mohamayIpramAlamavirAmunnuttamUrta nAt|' A moharUpI madirApAnathI jagata unmatta banyuM che. A moha be bhAgamAM vaheMcAyelo che. eka darzanamoha For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 29 ane bIjo cAritryamoha. jyAre darzanamoha aMdara kAma kare che tyAre je satya, yathArtha ane paramArthika che teno te rUpe svIkAra karavA deto nathI. ApaNe deha vagaranAM nathI. anaMtakALathI ApaNe paribhramaNa karI rahyAM chIe ane tyAM badhe ja ApaNe dehamAM hatAM. anaMta deha choDIne A dehamAM AvyA chIe. A dehamAMthI AtmA jAya che, ene mRtyu thayuM ema kahevAya che. ane bIjA dehamAM AtmA jAya eTale tyAM janma thayo ema kahevAya che. AtmA ane karmano saMyoga anAdithI che. ane karmasaMyoganA kAraNe te karmanA pariNAma ke phaLa bhogavavAM paDe che. ane te phaLa zarIra maLe to ja bhogavAya. karmane bhogavavAnuM sthAna zarIra che. sukha ane duHkha deha dvArA ja bhogavAya, te miDiyA che, te mAdhyama che. AtmA je dehamAM jAya tyAre te deha sAthe paricaya thAya che. Ama janmojanma satata dehano ja paricaya rahevAthI huM pote deha ja chuM tevI bhrAMti athavA bhramaNA dRDha thAya che tene dehAdhyAsa kahe che. deha ekendriyamAM, be IndriyAdimAM ane paMcendriyamAM paNa che. mokSa na pAme tyAM sudhI jIva zarIramAM ja jaDAyelo rahe che. deha manuSya pAse, deva pAse, nArakI ane tiryaMco pAse che. vanaspati pAse paNa che. alaga alaga zarIra jemake macchara, kIDI, hAthI, vigere. keTalI badhI vizALa sRSTi che. darekanAM zarIra judAM judAM hoya che. comAsAmAM jIvAta thAya che. jAtajAtanAM zarIra jovA maLe che. thoDA kalAko mATe, thoDI miniTo mATe Agamana pachI vigamana thAya che. AvI lAkho zarIranI avasthA thAya che ane e badhAmAM caitanyanI hAjarI che. A caitanya eTale AtmA je zarIramAM jAya tyAM pahelAM zarIra sAthe saMbaMdha thAya, te saMbaMdha thayA pachI paricaya thAya pachI ghIme ghIme huM zarIra chuM tevI bhramaNA thAya. ane A bhramaNA dRDha thAya tene kahevAya che dehAdhyAsa. A sadgurunI samAdhAna karavAnI rIta juo ! teo ema nathI kahetAM ke AMkhathI AtmA na dekhAya. teo ema nathI kahetA ke rUpathI na dekhAya, tArI bhUla thAya che. tArI samaja game tevI hoya, tuM vidvAna hoya ke paMDita hoya paNa badhAne dehAdhyAsa pIDA Ape che. A dehAdhyAsa te atyaMta mahattvano zabda che. dehAdhyAsa eTale deha te ja huM e prakAranI mAnyatA-samaja, e prakAranI bhrAMti, e prakAranI bhramaNA. Aje paNa nAnA moTA svarUpamAM ApaNe bhramaNAmAM ja jIvIe chIe. huM majhAkamAM kahuM chuM ke tamAruM nAma kAMtilAla hoya ane nIcethI koI bolAve ke o saccidAnaMda svarUpa ! o bhagavAna AtmA ! to tame nahi samajo, paNa ema kahIza ke o kAMtibhAI ! to tame doDatA Avazo. kAMtilAlanA deha sAthe kAMtilAlane adhyAsa thayo che. savAla buddhino nathI, savAla vicAra ke mAnyatAno nathI. tame lAkha dalIla karo, paNa dehAdhyAsa jo haze to tame deha ane AtmA judA pADI nahi zako. dehAdhyAsanuM kAraNa darzanamoha. ApaNI zerImAM jAtajAtanAM Dhora eTale gAya, bakarI, kUtaro vigere hoya, tame roTalI laIne Avo ane tu-tu-tu ema bolo to kUtaruM UThe. tene paNa dehAdhyAsa che ke te kUtaro For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pravacana kramAMka - 40, gAthA kramAMka - 49-50 che ane tame gAya, gAya, gAya kahezo to gAya ja UbhI thaze. kUtaruM UbhuM thahi thAya, kAraNa tenAmAM samajaNa che ke huM gAya chuM. jemAM temane deha sAthe tAdAmya che tema ApaNane paNa deha sAthe tAdAtma che. A dehAdhyAsa mATe traNa zabdo che. dehAtma buddhi, cittajaDa graMthi ane dehAdhyAsa. deha te ja huM chuM te prakArano adhyAsa eTale dehAdhyAsa. athavA deha e ja AtmA che te prakAranI buddhi tene kahevAya che dehAtmabuddhi, citta eTale caitanya ane jaDa eTale zarIra. e banne eka che, te prakAranI gAMTha tene kahevAya che cittajaDa graMthi. deha sAthe saMbaMdha anAdino che. deha badalAze. tamAre dehane je pramANe sAcavavo hoya te pramANe sAcavajo. amArI nA nathI. paNa lakhI rAkhajo ke A deha paNa ahIM mUkIne javAnuM che. kabIrajI kahe che : bAla jale jaise ghAsakI paulI, hADa jale jaise lakaDI kI maulI. deha chUTe te pahelAM ApaNe tenI sAthe 60 ke 70 varSa je rahyA tyAM sudhI ghUTyAM karyuM ke A deha te huM. e ghUMTeluM sAthe Avaze paNa zarIra sAthe nahi Ave. je sAthe Ave che tene kahevAya che dehAdhyAsa. kaMTALo Ave to paNa kaMTALazo nahi, Ano ukela karavo ja paDaze. ApaNo deha sAthe satata saMbaMdha che ane saMsAramAM deha vagaranI koI avasthA nathI. deha te huM, te dhIme dhIme satata ghUMTAyA kare che, emAMthI je rasAyaNa taiyAra thAya che tene kahevAya che dehAdhyAsa. Avo dehAdhyAsa hovAnA kAraNe he ziSya ! tane AtmA dehanA jevo bhAsyo che, paNa banne judAM che. AtmA deha jevo bhAsyo. konA kAraNe ? dehAdhyAsane kAraNe, paNa te banne bhinna che ema jJAnIno anubhava che. dehAdhyAsane kAraNe zarIra te huM ema tuM ghUTato Avyo che ane ame paNa ghUMTyuM hatuM, huM zarIra, huM zarIra. tane darzanamohano nazo che tema A nazo amane paNa hato, paraMtu Aje amAro nazo utarI gayo che. jJAnI puruSa tene kahevAya che ke jene darzanamohano nazo UtarI gayo che. nazo UtarI javAnA kAraNe deha ane AtmA judA judA che tema baMnenA pragaTa lakSaNathI bhAna thayuM che. jaDa ane caitanyanA lakSaNo alaga alaga che. kRpALudeva kahe che ke - jaDa bhAve jaDa pariName, cetana cetana bhAva, koI koI palaTe nahi, choDI Apa svabhAva. jaDa ane cetana baMne svataMtra che, mATe he ziSya ! dehAdhyAsane kAraNe tane bhAsa thayo che ke AtmA deha samAna che, paraMtu banne judA ja che. ATalI vAta sAMbhaLI ziSyanA mukha upara AnaMda Avyo nahi hoya. saguru AMkho mIMcIne bolatA nathI. e tenA hAvabhAva jotA hoya che ke ziSyanI AMkhamAM camaka AvI ? tene A vAta gamI ? tene kaMI ullAsa Avyo? kadAca camaka ke ullAsa na dekhAya to temane thaze ke Ane gaLe haju vAta UtarI nathI. saguru For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pharIthI kahe che ke bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna, paNa te baMne bhinna che, jema asi ne myAna. punarAvRtti karIne kahe che ke jema asi ne myAna eTale talavAra ane talavAra rAkhavAnuM sAdhana judAM che, tema deha ane AtmA judAM che. talavArane myAnamAM mUkavAnI che tethI myAnano AkAra talavAra jevo joIe. talavArane myAnamAM mUkavAmAM Ave che. myAna e talavArane mUkavAnI jagyA che. myAnamAM talavAra rahe che chatAM myAna paNa judu ane talavAra paNa judI, tema zarIramAM AtmA rahe che, paNa zarIra ane AtmA judAM che. kerImAM rasa rahe che paNa rasa ane chotarAM judAM che. A to badhI kudaratanI vyavasthA che. kerI jhADa upara laTakatI hoya tyAre rasa ane chotarAM ekameka lAge che paNa banne judA che. kerI para bucanuM pekIMga che, tethI rasa bahAra nIkaLato nathI, kerImAM rasa che ane te kerIthI judo paDI zake che, kAcalImAM nALiyera tenAthI juduM che, mATe kAcalI ane nALiyera (ToparuM) judAM thaI zake che, tema deha ane AtmA eka nathI, baMne judA thaI zake che. A pAyAnI vAta che, A to pAyo che. jyAre dehAdhyAsa chUTaze tyAre zarUAta thaze. AtmasiddhimAM chellI gAthA Avaze ke, chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma, nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma bhAgavatamAM vyAsajIe gAthA ApI che, teno ullekha parama kRpALudeve karyo che. dehAbhimAne galite, vijJAte paramAtmani / yatra yatra mano yAti, tatra tatra samAdhayaH // gaMbhIratAthI vAtane khyAlamAM lejo, maharSi vyAsa kahe che ke huM zarIra chuM evuM abhimAna tene kahevAya che dehAbhimAna. mANasa bajAramAM cAlato hoya tyAre lAkSaNika DhabathI, judI judI cAlathI cAle che. koI mAne ke huM badhAthI rUpALo chuM, cAlatAM cAlatAM kapaDAM joto hoya, kolara ThIka karato hoya, vALa sarakhA kare, cazmA AghA pAchAM kare, are bhalA mANasa ! tuM cAlane, badhuM barAbara che, paNa tene abhimAna che. have minisTara cAle tyAre judI rIte cAle. phojadAra judI rIte ane DI.esa.pI. paNa judI rIte cAle. darekanI cAla ane nazo judAM judAM, koIkane thAya ke huM paisAvALo, huM rUpALo. baheno sArAmAM sArA kiMmatI ghareNAM paherI bajhAramAM jAya to teno Thasso ora vadhI jAya. ane tene vadhAre majhA tyAre Ave ke "badhA TIkI TIkIne jove ane pUche ke A kyAMthI lAvyAM? tamane suMdara lAge che hoM !' A badhuM dehanA abhimAnane kAraNe thAya che. dehanuM abhimAna gALavAnuM kAma koNa kare? dehanuM abhimAna gALavAnuM kAma bhakti kare, jJAna kare, tapa kare. game te sAdhanAthI dehAbhimAna gaLavuM joIe. to savAla e thayo ke For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 40, gAthA kramAMka - 49-50 dehAbhimAna kayAre gaLe ? vyAsajIe kahyuM ke paramAtmAne jo jANe to dehAbhimAna gaLe. pachI zuM thAya ? yaMtra yaMtra mano yAti, tenuM mana jyAM jyAM jAya, taMtra taMtra samAdhaya: eTale mana jyAM jyAM jAya tyAM tyAM samAdhi ja che. zuM vAta che A ? dehAbhimAna gaLI jAya ane paramAtmAne jANyA pachI tenuM mana koI paNa ThekANe jAya ja nahi. jema bhramara gulAbanA phUlane mUkIne kyAMya na jAya, tema AnuM mana bIje kyAMya na jAya. yaMtra yaMtra mano yAti, taMtra taMtra samAdhaya: / AvuM eka sAmarthya che, kAraNa ke mithyAtvano nazo UtarI gayo. mithyAtvano nazo athavA mithyAtvarUpI jhera Utaraze tyAre Avo anubhava tamane paNa thaze. mATe kahyuM ke deha ane AtmA judAM che mATe baMne judAM paDI zake che. tela ane tala judA che mATe dhANImAM nAkhI tela juduM pADI zakAya che. prosesa karavAthI dUdhamAMthI ghI nIkaLI zake che, tema prosesa karavAthI deha ane AtmA judA pADI zakAya che. aMbAlAlabhAIe TIkAmAM lakhyuM che ke 'dehAdhyAsathI eTale anAdikALanA ajJAnane kAraNe dehano ja paricaya che.' bahu saraLa vAta che, jenI sAthe paricaya hoya tenI sAthe saMbaMdha thAya. jenI sAthe saMbaMdha thAya tenI sAthe prema thAya, mamatva thAya. jenI sAthe saMbaMdha thAya tenA upara sneha paNa hoya ke A amArA mitra che. A amArA pADozI che, kAraNa ke tenI sAthe paricayamAM cho. dehanI sAthe paricaya che tethI dehanI sAthe lAgaNI ane Asaktino tAMtaNo baMdhANo che, tethI AtmA deha che evo tane bhAsa thayo, evuM tuM samajyo, paNa AtmA ane deha judAM che, kAraNa ke bannenAM lakSaNo judAM che. ane pragaTa anubhavamAM Ave che. ego me sAsao appA, nANadaMsaNasaMjuo / sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA // 32 mAro AtmA zAzvata che, eka che, jJAna darzanathI sahita che. bAkInA sarve bAhya bhAvo che ane saMjoganA nimittavALA che. A lakSaNathI banne judA paDe che. pharIthI, aMbAlAlabhAInI TIkAmAM ema kahyuM ke 'anAdikALathI ajJAnanA lIdhe dehanA paricayathI deha ja AtmA bhAse che.' A buddhinuM ke gerasamajanuM kAma che ema nahIM paNa olo darzana moha eTale mithyAtva mohano nazo, tenA kAraNe ApaNane deha ja AtmA bhAsyo che, paraMtu e baMne judAM che. pUjyapAda svAmIe samAdhizatakamAM eka adbhuta gAthA ApI che. emAM pUjyapAda svAmIjI kahe che ke Indriyo prApta thayA pachI Indriyo niraMtara viSayo tarapha doDatI rahI che. ane e viSayo tarapha doDavAnA kAraNe, enA nimitte e saMkalpa ane vikalpa kare che. ane saMkalpa vikalpanAM kAraNe enuM citta DahoLAI gayeluM hoya che ane tenA kAraNe tenAmAM svacchaMda pramAda Ave che ane e AvavAnA kAraNe pote zarIranI sAthe tAdAtmya buddhi anubhave che. to zenAthI A bhinna paDe ? zuM upAya che Ano ? vicArapUrvaka bheda pADavAthI zarIra paNa juduM che ane AtmA paNa judo che tema samajAze. AtmAne pakaDavo hoya to lakSaNathI pakaDAya. ane jo For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 33 lakSaNa na jANatA hoya to te pakaDAya nahi. oLakhANa na thaI zake, mATe vibhAvo, icchAo, saMkalpo, vikalpo A badhAMthI judo pADatA jAva, zarIrathI judo, IndriyothI judo, zvAsocchavAsathI judo, manathI judo, icchAo ane saMkalpothI judo, tRSNAthI judo, vibhAvabhAvothI judo. A juduM pADavAnI prakriyA che. te bhedajJAnanI prakriyAnA nAme oLakhAya che. ane tyAM eka sAdhana che prajJArUpI chINI. nizcaya svalakSaNa avalaMbI, prajJA cheNI nihAro, tasa cheNI madhyapAtI duvidhA, kare jaDe tana phAro, cetana esA jJAna vicAro. AtmAnAM lakSaNanI vAta AgaLa Avaze. zuddha buddha caitanyadhana, cidAnaMda sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM? kara vicAra to pAma. bahu ja ThAThathI kRpALudeva bole che, bahu khumArI ane mastIthI kahe che. tuM jo, A AtmA zuddha che, buddha che, sukha ane AnaMdanuM dhAma che, e AnaMdanuM kendra che - A AtmAnA lakSaNo che. AnaMda koI bagIcA ke vADIlAlanA AIskrImamAM nathI. AnaMda hIrA mANekanAM ghareNAmAM nathI. AnaMdanuM dhAma AtmA che. ame keTalAM vakhANa karIe? keTaluM varNana karIe? have tArA upara choDI daIe chIe. "kara vicAra to pAma". vicAra kara to tane prApta thAya. A kArya karavAM "nizcaya svalakSaNa avalaMbI, prajJA cheNI nihAro'. samayasAramAM kuMdakuMdAcAryajIe kahyuM che ke prajJArUpI chINIthI bhedajJAna karavAthI deha ane AtmA judA dekhAze. jema jhADamAM nAnakaDI gAMTha hoya che te bahu majabUta hoya che. te kuhADIthI na kApI zakAya, ane karavatathI paNa na kApI zakAya. tene kApavA dhAradhAra chINI joIe. ane sAme 20 varSano taMdurasta juvAna joIe. ane barAbara ghA upara ghA karatAM jAya tyAre e lAkaDAnI gAMTha chedAya che, to A dehAdhyAsanI gAMTha chedavA kaMI nahi karavuM paDe ? enA mATe pracaMDa puruSArtha karavo paDe. deha ane AtmAnA lakSaNo oLakhI bhedajJAna dvArA judA karavA paDe. paramakRpALudeva kahe che, - bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna, paNa te baMne bhinna che, jema asi ne myAna. talavAra ane myAna jema judA che, tema deha ne AtmA baMne judA che. tarkano upayoga karyo nathI, zAstrono upayoga karyo nathI paNa mULa kAraNa che tene ja pakaDyuM che. tane dehAdhyAsa che tethI tuM kahe che ke deha te ja AtmA che, athavA Indriyo te ja AtmA che, athavA prANa ja AtmA che. paraMtu A tuM nathI bolato, A darzanamoha bole che, nazo bole che. hajAro-lAkho zAstro vAMcazo, game teTalA vidvAno pAse jazo ane pUchazo ke AtmA che ke nahi? ane teo sAbita karavA jaze to paNa gaLe nahi Utare. paNa jevo darzanamoha jaze eTale gaLe UtarI jaze, ane te For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 pravacana kramAMka - 40, gAthA kramAMka - 49-50 vakhate tame kahezo ke hA, AtmA dehathI judo che. e darzanamoha dUra karavAnI je sAdhanA che tene jJAnIo samyagdarzananI sAdhanA kahe che. samyagradarzananI sAdhanA e atyaMta mahattvanI sAdhanA che. kemake samyagadarzana thayA pachI tamAma sAdhanA velIDa gaNAya. jJAnI tene mAnya rAkhe che. samyagadarzana pahelAM samyagadarzananI pUrva taiyArI karavI paDe. samyagadarzananI pUrva taiyArI eTale yoganI cAra dRSTiono puruSArtha. mitrA, tArA, balA, dIprA vigere. cArecAra dRSTiomAM je vikAsa thAya che te samyagadarzananI prApti pahelAMnI bhUmikA che. zAstrIya paribhASAmAM garamAvarta- kALamAM praveza thayA pachI apurnabaMdhaka avasthA ane yoganI cAra dRSTiono puruSArtha karyA pachI samyadarzana thAya che. ane samyadarzana pachI je kaMI thAya te vItarAgatAnI sAdhanA che. te paripUrNa sAdhanA che. A tamAma siddhAMto ane sUtro dhyAnathI vicArajo. ApaNe je saMvAda karyo te saMvAdanuM mAdhyama Atmasiddhi zAstra. A pAyAnI vAta, amane bahu majhAnI goLa jevI gaLI lAge che. goLa karatAM paNa vadhAre gaLI lAge che. AtmAne jANo ane bhedajJAna thAya to jIvana kevuM thAya? gaLyuM ane madhura banI jAya. AvI eka saMvAdanI zailI A gAthAmAM thaI. have joga thaze tyAre ""je draSTA che dRSTino je jANe che rUpa'' - te gAthAthI vicAraNA thaze. te mATe pUrva taiyArI karI rAkhajo. eTale kheDavuM na paDe, sIdhuM ja vAvetara thAya. vAvo ne UgI jAya ane mahenata karavI na paDe. AvI avasthA jIvanamAM prApta karajo. dhanyavAda! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 35 gAthA kramAMka - 21 pravacana kramAMka - 41 Atmabodha eTale zuM? je draSTA che dRSTino, je jANe che rUpa; abAdhya anubhava je rahe, te che jIvasvarUpa. (51) TIkAH te AtmA dRSTi eTale AMkhathI kyAMthI dekhAya? kema ke UlaTo teno te jonAra che. sthULasUkSmAdi rUpane je jANe che, ane sarvane bAdha karatAM karatAM koIpaNa prakAre jeno bAdha karI zakAto nathI evo bAkI je anubhava rahe che, te jIvanuM svarUpa che. (51) pAramArthika sAdhanA, AdhyAtmika sAdhanA jene karavI che teNe be kArya karavAM paDaze, eka aMta:karaNanI, mananI, cittanI zuddhi ane bIjo atIndriya tattvano yathArtha nirNaya. A nirNaya karavo kaThina che kAraNa ke AjanA vijJAnanA sAdhano tathA ApaNA je jJAnanA sAdhano zarIra, Idriyo, prANa, mana buddhi vagere kAma ApI zakatAM nathI. ApaNA tamAma sAdhano te atIndriya tattvane jANavA niSphaLa jAya che, chatAM nirNaya karyA vagara cAle tema nathI, te tattvane jANavuM atyaMta anivArya che. AdhyAtmika jagatamAM sauthI moTI muzkelI jo koIpaNa hoya to jJAnI puruSo jenI vAta kare che e tattva dhULa sAdhano dvArA pakaDI zakAtuM nathI, to sAdhaka mATe upAya e che ke jemaNe potAnA jIvanamAM svAnubhava karyo che, pratIti karI che, jemaNe jANyuM che, anubhavyuM che temanA zabdo-vacano tene ciMtana mATe upayogI thaI paDe che. A zAstra sarva kahyAM vizeSe, jIva karavA nirmaLo, jinavara kahe che jJAna tene bhavya sarve sAMbhaLo. ciMtana mATe ahIM zAstranI jarUra che, zAstramAM zabdo ja che, paNa sAmAnya mANasanA zabdo nathI. jemaNe potAnA jIvanamAM pragaTapaNe atIndriya tattvano anubhava karyo che, ane te anubhavane zabdomAM vyakta karyo che ane tenI je racanA thaI che te zAstra che. zAstro zabdonI ramata nathI, zabdono khela nathI, paNa anubhavano AsvAda che. atIndriya tattvano anubhava jemaNe karyo che, emanA zabdo sAdhaka potAnA AtmatattvanA nirNayamAM vAparI zake, ane upayogI banAvI zake. ApaNane A prakriyA agharI to lAge che. paraMtu atIndriya sRSTimAM ApaNe praveza karavo che, tethI prakriyAmAM DhaLavuM paDaze. gAthA 51thI ApaNe Indriyo ane mananI sthULa bhUmikA parathI vadhu UMDANamAM jaIe For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 pravacana kramAMka - 41, gAthA kramAMka - 21 chIe, ane yathArthapaNe je Atmatattva che te nizcaya sRSTimAM ApaNe praveza karavo che, te mATe ApaNe puruSArthano prAraMbha karIe chIe. dareka vyaktie pote nizcaya karavAno che. koIno nizcaya tamArA kAmamAM nahi Ave. jo bIjAno nizcaya ApaNA kAmamAM Ave to kArya ghaNuM sugama thaI jAya. A dharatI upara anaMtajJAnI puruSoe nizcaya karyo che. ApaNe eTaluM kahI zakIe ke tame je kaho cho te amane mAnya che paraMtu eTalA mAtrathI vastunI pratIti thatI nathI. paraMtu savvAiM jiNesarabhAsiyAI vayaNAI nannahA huMti / ia buddhI jassa maNe, sammataM niccalaM tassa // eka apavAda evo paNa che ke sarva tIrthakara bhagavaMto, jinezvara bhagavaMtoe potAnA zabdomAM anubhava pragaTa karyo che. temanAM vacano khoTAM nathI. mithyA nathI, jUThAM nathI, adhUrAM ke apUrNa nathI, khaMDita nathI temaja anyathA nathI, paNa sAcAM che, Avo svIkAra je buddhimAM kare che tene vyavahAra samyaktva kahevAmAM Ave che. A eka prAthamika avasthA thaI. ziSya potAnI mUMjhavaNa sadguru pAse pragaTa kare che. je ApaNe joI gayA chIe, chatAM tene saMkSepamAM pharI joI laIe. ziSyane ema kahevuM che ke tame je AtmAnI vAta karo cho te dRSTimAM Avato nathI, jovAmAM Avato nathI, enuM koI rUpa jaNAtuM nathI ane bIjI koI rIte e AtmAno anubhava thato nathI. A jotAM amAruM mana evuM mAnavA taiyAra thAya che ke AtmA nathI. A mUMjhavaNa ziSyanI che. atIndriya sRSTimAM Indriyo madadagAra thaI na zake, chatAM e je dalIla kare che te IndriyanA pakSathI ja kare che. zarIra ja AtmA che, zarIra ane AtmA baMne judAM che tema mAnI levAnI jarUra nathI athavA Indriyo ja AtmA che, athavA prANa eTale zvAsocchavAsa ja AtmA che. A traNeno ApaNane anubhava thAya che ApaNe zvAsa laIe chIe mATe jIvIe chIe. je divase zvAsa levAnuM baMdha thaI jaze te divase ApaNane mRta jAhera karavAmAM Avaze. to evuM hoI zake ke zarIra te AtmA che, athavA Indriyo athavA prANa te AtmA che. amane ema lAge che ke te badhAthI AtmA judo che tema mAnavuM amane jarUrI lAgatuM nathI, kAraNake AtmAnuM koI juduM cinha nathI, judu eMdhANa nathI. vaLI jo AtamA hoya to jaNAya nahIM te kema? gurudeva ! tame kaho cho tema AtmA jo hoya to kema jaNAya nahi ? AkhA jagatamAM AtmA, AtmA AtmA ema vAta thAya che, jagatanA jIvo AtmAnI khoja kare che, to AtmA hoya to jaNAya ke dekhAya kema nahi? najaramAM ke anubhavamAM Ave kema nahi? te pratyakSa kema thAya nahi ? kAraNa jagatamAM je jAtajAtanA padArtho che, jenuM astitva che, jenuM baMdhAraNa che, jenI racanA che, jenAmAM vajana, kada, AkAra che, ane je padArtho dharatI upara che te ApaNane dekhAya che. ane dekhAya che mATe temane svIkAravAmAM muzkelI paDatI nathI. tame je For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA AtmAnI vAta karo cho te dekhAto nathI, pratyakSa anubhavamAM Avato nathI mATe AtmA nathI. AvuM amane lAge che. ziSyanA A nirNaya pAchaLa teno anubhava che, samaja che, tene paNa buddhi che, tenuM paNa gahana ciMtana che. AtmA nathI ATaluM ja nakkI thaI jAya to Ayalane moTI nirAMta thaya. kema? dhyAna karavuM, svAdhyAya karavo, bhakti karavI, sadguru zodhavA, emanA caraNomAM javuM, pratyakSa sadguru che ke nahi? che to kyAM che, kevA hovA joIe? nathI to kema nathI? kyAre maLaze? kevA svarUpamAM haze? A badhI paMcAtamAMthI ApaNo chUTakAro thaI jAya. roja savAre cAra vAgye UTho. kaDakaDatI ThaMDImAM Asana vALI beso, ATalA badhA niyamo, vrato, pratijJAo, ATalI badhI pracaMDa sAdhanAo A badhuM karavuM paDe che. AtmA che ema mAnIe to karavuM paDe ne? AtmA ja nathI ema mAnIe to bahu nirAMta thaI jAya. __ hatthA gayA ime kAmA, kAliyA je annaagyaa| ko jANai pare loo, atthi vA Natthi vA puNo // bhagavAna mahAvIra kahetA hatA ke jagatamAM AtmAno InkAra karanArA evA anAtmavAdIo, eTale bhautikavAdIo kahe che ke zarIra che, paNa tenAthI vizeSa kaMI nathI, mATe A kAmabhoganAM sAdhano ApaNA hAthamAM AvyAM che, ApaNane maLyAM che, e kAmabhoganAM sAdhanomAM sukha che, e bhogavavA jevAM che. teno AsvAda karavA jevo che. jIbha svAda levA mATe che, AMkha rUpe jovA mATe che, kAna saMgIta sAMbhaLavA mATe che. sparzendriya sparza karavA mATe che. ATalI badhI virATa duniyA ane ATalAM badhAM virATa sAdhano je ApaNane prApta thayAM che tene bhogavI lo. kAlanI kone khabara che? ApaNane AnaMda thAya ane game tevI ApaNA pakSanI vAta che. eka bIjI vAta paNa rajU karI ke "o gAIpha pare rome' A badhA loko kahe che ke svarga che, naraka che, mRtyuloka che. pAtALaloka che. maraNa pAmI loko judI judI gatiomAM jAya che, AvI avasthAmAM jAya che, paNa koNa kyAM jAya che te koI ApaNane kahevA AvatuM nathI. kezIkumAra paradezI rAjAne bodha ApavA gayA hatA, tyAre paradezI rAjA kahe che ke, tame je kaho cho te pramANe sAcuM ja hoya to mArA dAdA bahu pApI hatA, vyasanI ane durAcArI hatA, hiMsaka hatA, zikAra karatA hatA, madirA pAna paNa karatA hatA. to tamArA kahevA pramANe teo maraNa pAmIne narakagatimAM ja gayA hovA joIe. paraMtu eka vAta che ke temane mArA pratye bahu ja prema hato, lAgaNI ane sneha hato, bahu vAtsalya hatuM. tethI mane thAya che ke huM temane yAda Avato hoIza to teo mane kahevA na Ave ke beTA, tuM AvuM karIza nahI, ame bahu duHkhI thaI rahyA chIe. paNa teo evuM kaMI kahevA AvyA nathI. mATe narakanI vAta khoTI che. vaLI mArA dAdImA to khUba ja dhArmika hatAM. pUjA pATha kare, svAdhyAya kare, maMdiramAM jAya, sAdhusaMtanI For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 pravacana kramAMka - 41, gAthA kramAMka - 11 sevA kare to tamArA kahevA pramANe te devalokamAM ja gayAM hovAM joIe. huM to khUba ja nAstika chuM. huM kaMI ja karato nathI. mArA dAdImAne paNa mArA upara khUba ja prema hato, to kama se kama teo mane kahevA to Ave ne ke "paradezI ! devaloka che, svargaloka che, ane satakarma karavAthI sAruM phaLa maLe che to tuM satkarmo karaje". paNa mane atyAra sudhI koI kaMI kahevA AvyuM nathI. tethI kevI rIte kahI zakAya ke AtmA che tathA tene judo mAnavo te paNa mithyA che. ane tethI mokSa upAyanI vAta paNa mithyA che. ziSyano pakSa barAbara sAMbhaLIe to ApaNane lAge ke A ziSya kahe che te barAbara che, pojhITIva che. ziSya ema kahe che ke A mArA aMtaranI zaMkA che, zalya che, te khaTake che, mUMjhave che ane amane pIDA paNa thAya che ke ame nakkI karI zakatAM nathI ke AtmA che ke AtmA nathI. jo ema nakkI karIe ke AtmA nathI to upAyanI kaMI jarUra nathI. paraMtu A ziSyanI bhUmikA evI che ke te vacce Ubho che. ziSya nA paNa nathI svIkArI ane hA paNa nathI svIkArI. mATe ziSya kahe che ke gurudeva ! samajAvo ke AtmA che ke nathI. ziSyanI dalIlo je ApaNe joI gayA hatA te punaH yAda karI. - have sagurudeva samAdhAna karavA prAraMbha kare che. samAdhAna tarkathI, buddhithI thavuM joItuM hatuM paNa ahIM gurudeva tarkano upayoga karatA nathI, buddhino upayoga karatA nathI, paraMtu ApaNane behoza karanAra eka trIjuM tattva AMtarika jagatamAM kAma kare che teno bodha Ape che, ane vAstavikatAnuM bhAna karAve che. jema koI bhAMga pIve to nazo caDe, dhaturAnA pAna cAvI jAya to nazo caDe. pachI te je kaMIpaNa kare te nazAmAM ja kare, nazAnI sattA taLe, nazAne AdhIna thaIne kare che. te normala nathI, e svastha nathI. tema AdhyAtmika jagatamAM paNa ApaNane behoza, mUrNita athavA bebhAna banAvanAra tattva che. ApaNane thaze ke ApaNe to jAgRta chIe, bebhAna nathI. eka macchara paNa ApaNI upara bese to ApaNane khabara paDe che, ApaNe tene uDADavA koziza karIe chIe, kAraNa ke ApaNe jAgRta chIe. karoDo rUpiyAno bIjhanesa ApaNe karIe chIe, A badhuM ja karatAM hovA chatAM jJAnI puruSa ema kahe che ke ApaNe behoza chIe, asaliyatanuM ApaNane bhAna nathI. je vAstavika che tenuM ApaNane bhAna nathI, e behoza karanAra tattva tene zAstrIya paribhASAmAM mithyAtva mohanIya karma kahe che. tenA mATe bIjo eka zabda darzanamoha che. karmo ATha prakAranAM che ane temAM rAjA jevuM baLavAna mohanIya karma che. mohanIya karmanA be bhAga, darzana mohanIya ane cAritrya mohanIya. temAM sauthI vadhAre vyagra ane behoza banAvanAra darzana mohanIya che. sAdhakane jyAre pAramArthika sAdhanAno prAraMbha karavAno hoya tyAre sauthI pahelAM tene darzanamohanIya sAthe kAma karavuM paDaze. e darzanamohanIyane zAMta karavuM paDaze, khaseDavuM paDaze. teno upazama karavo paDaze. tenuM jora ochuM karavuM paDaze enI pakaDamAMthI mukta thavuM paDaze. tenI For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 AtmasiddhizAstra pravacanamALA sAthe saMgharSa karavo paDaze. darzanamoha vyatIta thaI upajyo bodha je', A ghaTanA ghaTe che. zuM kAma thayuM? darzanamoha dUra thayo, nabaLo paDyo. tAkAta tUTI gaI, e aMdara kAma karato baMdha thayo, temAM kSamatA na rahI, e vyatIta thayo, te vakhate je bodha utpanna thAya che tene kahevAya che hoza. darzanamoha upazama thavAthI, vyatIta thavAthI, zAMta thavAthI aMdara eka adbhuta ghaTanA ghaTe che. A ghaTanA bauddhika nathI, A IndriyothI thatI ghaTanA nathI, A zArIrika ke ciMtanAtmaka ghaTanA nathI paNa eka AMtarika ghaTanA che. ApaNA jIvanamAM darzanamohanIyanA daliko bhAga bhajave che. tethI loko ema mAnavA prerAya che ke AtmA nathI, mokSa nathI, mokSano upAya nathI. cha pado nathI, sapuruSanI jarUra nathI, sAdhanA ane dhyAnanI jarUra nathI. kAraNa ke tenI aMdara darzanamohano masAlo paDyo che. darzanamohanIya hovAnA kAraNe aMdara dehAdhyAsa kAma kare che. A dehAdhyAsa zabda ghaNI vakhata Avaze. tame barAbara samajI lo. ekano eka vicAra, ekanI eka vRtti vAraMvAra ghUMTavAthI e vRtti svabhAvarUpa lAge evI avasthA, tene adhyAsa kahe che. dehAdhyAsa eka khoTI AMtarika ghaTanA che, paraMtu che. darzanamohanIyanA kAraNe dehAdhyAsa thAya che. dehano paricaya che ane dehanA paricayane kAraNe A deha te ja AtmA che, evI daDhatApUrvaka samajaNa thAya che tene kahevAya che dehAdhyAsa. AtmA kaho ke zarIra kaho amArA mATe temAM kaMI pharaka nathI. A je bolAya che te dehAdhyAsanA kAraNe bolAya che. gurudeva kahe che ke ame tane kahIe chIe ke te banne bhinna che, te banne judA che. paNa tArAmAM darzanamohanIyanuM je tattva paDyuM che te tane "deha ane AtmA bane judA che' tevuM na mAnavA prere che. jeNe madirApAna karyuM hoya te ghelachA kare che tema darzanamohanIyanA kAraNe tane A ghelachA thAya che. jJAnI puruSo kahe che ke amAro anubhava che tethI ame tene judA kahIe chIe. ame paNa eka vakhata tArI jema nazAmAM hatA, paraMtu amane sadguruno joga thayo, emanI kRpA thaI ane amArI behozI cAlI gaI. ame normala thayAM, sabhAna thayA, ane samajaNa AvI ke deha ane AtmA bhinna che, judAM che. A thayuM tAttvika, AdhyAtmika pRthakkaraNa. saddagurudeva tarka karatA nathI. teo kahe che ke darzanamohanIya haze tyAM sudhI DhagalAbaMdha zAstro haze to paNa te mAnavA taiyAra nahi ja thAya, te svIkAra nahi kare, e mAnaze nahi. eka bhAIne eka darda thayuM. ghaNA DaoNkTarone batAvyuM paNa darda gayuM nahi. koIe pUchyuM ke tane zuM thayuM? to kahe thAya zuM? mArA peTamAM AMtaraDAM ja nathI. olo kahe ke AMtaraDA vagara jIvAya zI rIte? tuM khAya che kevI rIte? to kahe, e kaMI khabara nathI paNa e vAta nakkI che ke mArA peTamAM AMtaraDAM nathI. AMtaraDAM nathI te bhrama, davAthI dUra na thAya paraMtu bIjI koIka prakriyA karavI paDe. ane koIka prakriyAthI jo bhrama dUra thAya to ja te svIkAra kare. tema bhrama bhAMge to deha te For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 pravacana kramAMka - 41, gAthA kramAMka - 51 AtmA nathI paraMtu banne judA che tevo svIkAra thAya. vedAMtamAM dehAdhyAsa mATe bhrama eTale bhrAMti zabda kahyo che. ATalI vAta karIne gurudeva tarkathI prAraMbha kare che. ahIM ApaNane eka navo zabda maLe che. e zabda che draSTA. A vedAMtano zabda che, sAMkhyadarzanano paNa che, dhyAna zAstrano temaja nizcayanayano paNa zabda che. kuMdakuMdAcAryajIe paNa A zabdano prayoga karyo che. AdhyAtmika jagatano sauthI zreSTha zabda che draSTA. tame mAtra jonArA cho, jANanArAM cho, karanArAM nathI. ApaNe ema kahIe chIe ke ame jonAra-jANanAra nathI paNa dharAIne karanArAM chIe. e ApaNo kartAbhAva che. jIvanamAM eka evI avasthA che ke tuM cho, tArI hAjarI che, prakriyA thAya che paNa tuM draSTA cho. draSTA eTale jonAro. have je gAthAo Ave che te barAbara samajavAnI gAthAo che, jarA kaThina paDaze, paraMtu bahu jAgRtipUrvaka A traNa zabdo draSTA, dRSTi ane dazya khyAlamAM levA paDaze. dRzya eTale je dekhAya che te. AkhA jagatamAM samagra padArtho, judA judA AkAra, judI judI racanAo e je kaMIpaNa dekhAya che tene kahevAya che dazya. e je dazya dekhAya che tene jovAnuM sAdhana te dRSTi. padArtho to che paNa koNa joze ? zenA dvArA tame jozo ? kayuM sAdhana ? e jovAnuM sAdhana tene kahevAya che dRSTi. ane eka trIjI vastu ApaNe bhUlI jaIe chIe. jagatanA padArtho che te khabara che. te AMkhathI dekhAya che te khabara che paraMtu tenI pAchaLa jonAra trIjo che teno svIkAra ApaNe karI zakatA nathI. dazya che tene jonAra daSTi che. padArtho che ane te AMkhathI joI zakIe chIe. paraMtu AMkha to sAdhana che, sRSTi to sAdhana che. AMkhane sAdhana banAvI AMkhathI jonAra judo che. e jonAra dazyathI judo, dRSTi eTale AMkhathI paNa judo, e jonAra draSTA kahevAya che. traNa vAto AvI. jonAro draSTA dRSTithI paNa judo, dazyathI paNa judo, sthUla zarIrathI paNa judo. te sthUla zarIramAM beTho che, te joI zake che. e jove che ane tene jovA mATe je sAdhana joIe chIe tene kahevAya che daSTi. dRSTi eTale AMkha. AMkhathI dekhAya che, AMkha vaDe jovAya che paNa AMkha pote jotI nathI. AMkhane sAdhana banAvI je jonAra che te draSTA che. AMkha baMdha hoya to paNa aMdara draSTA jANI zake che. jANanAra to judo che paraMtu te AMkhano sAdhana tarIke upayoga karI jANe che. gurudeva kahe che ke AMkha dvArA je jonAra che te AMkhathI judo che, to AMkha paNa judI, vastu dazya te paNa juduM ane jonAra draSTA paNa judo. A traNe judA che. tame sUryane juo cho. temAM sUrya dazya te tamArAthI judo. AMkha vaDe tame juo cho to AMkha paNa judI che eTale dRSTi judI ane tame jonAra cho, tame draSTA cho to tame sUrya ane AMkha eTale dRzya ane dRSTithI judAM cho. bAlyAvasthA AvI te gaI, pachI yuvAvasthA AvI, te paNa gaI pachI vRddhAvasthA AvI. phUla khIlyuM ane karamAI gayuM. pANIno pravAha vaheto hato te badalAI gayo. zaradapUrNimAno For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 AtmasiddhizAstra pravacanamALA caMdra ugyo, pharI aMdhAruM thayuM. A badhuM parivartana thAya che, A badhA dazya badalAya che. paNa te judA judA dRzyone jonAro draSTA eno e rahe che, badalAto nathI. mANasa mRtyu pAme tyAre tenA sagA saMbaMdhIo AjubAju beThAM hoya ane kahetAM hoya che ke eka vakhata AMkha kholIne to juo, A tamArI patnI, A bAbalo, eka vakhata to sAmuM jovo. paNa kaI rIte jove ? AMkha to che paNa AMkha dvArA jonAra gayo. dazya che paNa dazyane jonAra nathI. draSTA te dRzyathI paNa judo ane dRSTithI paNa judo. padArthathI paNa judo ane AMkhathI paNa judo. padArtha jaze topaNa draSTA raheze, AMkha nahi hoya to paNa draSTA raheze. Avo draSTA che, te svataMtrapaNe jonAro che. A konI vAta thaI rahI che? ApaNI vAta thaI rahI che. eka bahu majhAnI vAta che, jonAro beTho che te joyA kare che. AMkhanA sAdhanathI jove che. tamane svataMtratA che. jovuM hoya to AMkho khullI rAkhI zako cho ane na jovuM hoya to AMkha baMdha karI zako cho. nathI joyuM to AMkho koNe baMdha karI? AMkhe AMkha baMdha nathI karI paNa draSTAe AMkha baMdha karI che. draSTAne jovuM nathI ane draSTAe AMkha baMdha karI. AMkha sAdhana che, e sAdhana dvArA dazya padArthanA saMbaMdhamAM AvavAnuM thAya che ane jANanAro AMkhathI judo che tene kahevAya che draSTA. AdhyAtmika sAdhanAmAM paNa A zabda mahattvano che ke sAdhake kartA maTavAnuM che ane draSTA rahevAnuM che. paraMtu kAma karatAM karatAM ApaNe kartA banI jaIe chIe ane draSTA rahI zakatA nathI. kartA banyA to baMdhANA ane draSTA banyA to chUTyA. bahu TUMkI vAta ke kartA baMdhAya che ane draSTA chUTe che. ApaNe draSTA rahI zakatA nathI, aMdara kaMIka utpAta thaI jAya che. jotAM jotAM jotAM jotAM pachI kartA banI jaIe chIe, ane kartApaNAno vaLagADa ApaNane vaLage che. mATe ja narasiMha mahetAe kahyuM ke, huM karuM, huM karuM e ja ajJAnatA, zakaTano bhAra jema zvAna tANe. A upAdhi thAya che. kartApaNAno bhAva Avyo eTale sAruM, narasuM, prazaMsA, niMdA, gamatuM, aNagamatuM, ThIka lAge tevuM, ThIka na lAge tevuM Ama kartA bhAvamAMthI hajAro vikalpo UbhA thAya che. jevo kartA bhAva gayo ane draSTAbhAva Avyo ke hajAro vikalpo zAMta. samagra vikalpone zAMta karavA mATe jo sAro upAya hoya to kartA maTI draSTA banavuM. ApaNe to draSTA ja chIe paNa bhramanA kAraNe ApaNe ApaNane kartA mAnI laIe chIe. tame kartA mAno to paNa kartA thaI zakatA nathI ane tame draSTA na mAno to paNa draSTA thayA vagara rahI zakatA nathI. tame draSTA cho. tame jonArAM cho. koNa cho tame, te juo. AMkha dvArA tame jANo, AMkha dvArA tame juo. jo jozo to kAma thaze ke dRSTithI paNa AtmA judo ane dazyathI paNa AtmA judo. dazya ane dRSTithI AtmA judo, evo je anubhava tene kahevAya che, Atmabodha. "darzanamoha For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 pravacana kramAMka - 41, gAthA kramAMka - pa1 vyatIta thaI upajyo bodha je' A bodha e ke draSTA dezyathI paNa judo ane dRSTithI paNa judo. dRSTi nahi hoya draSTA haze, dazya nahi hoya draSTA haze. tame je makAnamAM rahetA hatA te makAna vecI nAkho ane bIjAne ApI do, ane tamane koI pUche ke kyAM raho cho? to kahezo ke jUno phaleTa kADhI nAkhyo ane navA makAnamAM rahevA gayA. phaleTa vecI nAkhyo paNa tame to rahyA ne? makAna badalAyuM tema dazya badalAyuM, dRSTi badalANI paNa draSTA badalAto nathI. draSTA jonAro eno e che. draSTAnuM kArya mAtra dRSTithI jovAnuM che. tenA upara sTeTamenTa ke TIkA TIppaNI karavAnuM kAma enuM nathI. paNa tema thatuM nathI. dRSTithI jove che ane TIkA TIppaNI karavAnI zarUAta kare che. A jovA jevuM che A jovA jevuM nathI. A sAruM che, A kharAba che. e gayo sArA narasAmAM. to je aMdara rahelo draSTA te AMkhathI kyAMthI dekhAya? je AMkhathI jonAro che, tevA AtmAne tevA draSTAne AMkha kevI rIte jove? AMkhathI dRzya padArtha jovAya che paraMtu jonAra judo che, evAM jonArane AMkha joI zakatI nathI. kAraNa AMkha je padArthane rUpa che eTale varNavALI vastune joI zake che paraMtu arUpI vastune joI zakatI nathI. draSTA AMkhathI judo che. je draSTA che dRSTino', majhAno zabda che. draSTA AMkhathI dekhAya nahi, eTalA mATe nathI dekhAto ke AMkhathI jonAro ja pote che. ane e (AtmA-draSTA) jo nahi hoya to AMkha paNa jovAnuM kAma nahi kare. ghaNI vakhata evuM thAya che ke ApaNe jatA hoIe ane najIkanAM paricita mANaso maLe, ApaNuM dhyAna na hoya to ApaNA khyAlamAM na Ave. ane te bhAIne thAya ke A gayA to kharA paNa eNe sAmuM paNa na joyuM? AMkha to hatI paNa jonAro sAbado na hato. jonAro bIjA vikalpamAM, vicAramAM rokAyelo hato, mATe teNe AMkhano upayoga karyo nahIM. kAraNa ke jovAnuM kAma AMkha nathI karatI paNa AMkha vaDe draSTA kare che. to "je draSTA che dRSTino' e vAta pUrI thaI. ziSya ema kahe che ke "nathI dRSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rUpa' rUpa paNa kyAM dekhAya che? jo rUpa hoya to dekhAya to kharuM ne? paraMtu gurudeva kahe ke rUpane je jANe che evo draSTA AtmA che. tenuM rUpa jaNAtuM nathI paNa badhAnA rUpane jANanAro aMdara beTho che. sthUla, sUkSma A badhAM judI judI jAtanAM je je rUpa che te tamAma rUpone jANanAra aMdara beTho che. tAraNa e AvyuM ke je draSTA che dRSTino', - eka, "je jANe che rUpa', eTale jagatanA badhA rUpI padArthone te jANe che - be ane trIjI vAta thoDI kaThina ke "abAdhya anubhava je rahe, te che jIva svarUpa. zarIra bhUlAI jAya, Indriyo bhUlAI jAya, mana bhUlAI jAya, dRzya bhUlAI jAya, samagra sRSTi bhUlAI jAya, paNa jene bhUlI zakAto nathI evuM eka tattva chevaTe bacI jAya che, e je tattva bacI jAya che tene kahevAya che abAdhya jene bAdhA pahoMcatI nathI. upaniSadamAM eka sarasa majhAnI vAta che. pAMca Indriyo, mana, zvAsocchavAsa, zarIra For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 43 A badhAM bhegAM thayAM, ane aMdaroaMdara laDavA lAgyAM. AMkha kahe mArA vagara nahi cAle, kAna kahe mArA vagara nahi cAle. badhAM bhale rahyAM paNa mArA vagara nahi cAle. pachI ema nakkI thayuM ke A carcA karavA karatAM ApaNe eka eka varSa gerahAjara rahIne joyuM ke mArA vagara cAle che ke nahi ? AMkhane utAvaLa AvI, e kahe ke pahelAM huM jAuM chuM. kahyuM ke jA. tenA vagara paNa cAlyuM. lAkaDInA Teke Teke paNa kAma cAlyuM. koI hAtha pakaDanAra maLe eTale kAma cAle. pachI kAna gayA. duniyAmAM ghaNA baherA mANaso che. paraMtu Iyara plaganI madadathI kAma cAlyuM. pachI AgaLa gayA zvAsocchavAsa vagara paNa mazInanI madadathI cAlyuM. chevaTe draSTA (AtmA) e kahyuM ke have huM jAuM chuM. eka varSa mATe nahi phakta minITa mATe ane zuM hAlata thaI haze ? e tame kaho. A badhA gayA paNa AtmA vagara cAle nahi. A badhAnI pravRtti AtmA che to che. AtmA che to A badhAno anubhava che. ane A anubhava bAdha karI zakAto nathI eTale anubhavane bhUlI zakAto nathI. AMkhathI joyuM - paNa koI kAraNasara AMkha gaI to joyeluM yAda raheze, koI kAraNasara kAna gayA to kAnathI je sAMbhaLyuM te anubhavathI yAda raheze. to abAdhya anubhava je rahe, te che jIva svarUpa. to badhuM bAdha karatAM anubhava rahI jAya che, je kyAreya chedI zakAto nathI, bAdha karI zakAto nathI. he ziSya ! anubhava te jIvano svabhAva che. A AtmAnuM svarUpa che. A badhI gAthAo kaThina lAgaze. kaThina kahI huM tamane gUMcavADAmAM mUkavA nathI mAMgato. samajavA prayatna karazo to samajI zakazo. tame zANAM cho. tamArI pAse buddhi che. jJAtinA, kuTuMbanA, zerabajAranA, mUDInA, badhA ja praznomAMthI tame rasto kADhI zako cho. parama tattvano nirNaya karavA mATe tamArI buddhino sadupayoga karyo nathI, paraMtu have e buddhino upayoga paramatattvano nirNaya karavA mATe karavAno che. dhanyavAda!ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pravacana kramAMka - 42, gAthA kramAMka - para pravacana kramAMka - 42 gAthA kramAMka - para jJAnanuM sAdhana iMdriyo che Indriya pratyekane, nija nija viSayanuM jJAna; pAMca IdrInA viSayanuM, paNa AtmAne bhAna. (2) TIkAH karmendriyathI sAMbhaLyuM che te karmendriya jANe che, paNa cakSu-Indriya tene jANatI nathI, ane cakSu-Indriye dITheluM te kandriya jANatI nathI. arthAt sI sI Indriyane potapotAnA viSayanuM jJAna che, paNa bIjI IndriyonAviSayanuM jJAna nathI; ane AtmAne to pAMce IndriyanA viSayanuM jJAna che. arthAta je te pAMce IndriyonA grahaNa karelA viSayane jANe che te "AtmA che, ane AtmA vinA ekeka Indriya ekeka viSayane grahaNa kare ema kahyuM te paNa upacArathI kahyuM che. (para) jagatanuM vibhAjana na ja karavuM hoya to, jagatamAM eka mahAsattA che, paramasattA che, parama astitva che, paraMtu tenAthI jagatanuM citra spaSTa thatuM nathI. bIjuM jagatamAM judA judA padArtho, judI judI vastuo che, e ApaNe joI zakIe chIe. e ApaNane jovA maLe che, emanA nAma paNa che. emane kriyAzIlatA paNa che ane kAryakSetra paNa che. emanI vyavasthA paNa che. vedAMtanI paribhASAmAM ema kahyuM ke A je kaMI che te mAtra brahma che, bIjuM kAMI nathI. to AtmA, paramAtmA, prakRti, karma, baMdha, mokSa, vikAro, vRttio A badhA zabdo gauNa thaI gayA, paraMtu tenAthI jagatanuM citra spaSTa thatuM nathI. ane pachI ema paNa kahyuM ke brahma satya che, jagata mithyA che." mithyA che kharuM paNa ullekha to karavo paDe ne ? nA to kahevI paDe che ne? e nA je kahevI paDe che te nakkI karI Ape che ke vastunuM kaMIka mahattva che. tame jyAre ema kaho cho ke huM A nathI, meM A karyuM nathI, tyAre tamAre kaMIka kahevuM che, kaMIka bacAva karavo che ke meM A karyuM nathI. jagata nathI tema kahevAthI jagatano InkAra thaI zakato nathI. jo jagata nathI eTaluM ja hoya to Asakti na rahe, mamatva na rahe, mUcha mArApaNuM na rahe. varSo sudhI jagata mithyA che tema ghUMTanArA mANasomAM jeTalI Asakti che te kadAca nahi ghUMTanAramAM nahi hoya. to zuM thAya che? padArthonuM je vijJAna che te kaMIka spaSTa karavA mAge che. advaita darzano mAtra sattAnI vAta kare che, paNa vaita darzano vibhAjananI vAta kare che. emaNe ema kahyuM ke A jagatamAM be sattAo che. eka bhautika sattA ane bIjI AdhyAtmika sattA, ema be sattAo jagatamAM che. bhautika sattAne jANavAnuM sAdhana, upAya, prakriyA, rIta, For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 45 paddhati e jJAna ane AdhyAtmika sattAne jANavAnI rIta, paddhati tenuM nAma dhyAna. baMne dhArAo judI judI che. eka che vijJAnanI dhArA ane bIjI che dhyAnanI dhArA. dhyAnanI dhArAmAM gayA sivAya je pAramArthika tattva, pAramArthika satya ke AdhyAtmika tattva che tene jANI zakAtuM nathI. koI mANasa ema kahe che ke huM AtmAne mAnato nathI, to ApaNe tene pUchI zakIe ke nathI mAnato, te tArI vAta sAcI paNa te prayAsa zuM karyo? te mathAmaNa ane mahenata zuM karI? to kahe ke mahenata kaMI karI nathI, mAtra nA kahuM chuM. mAtra nA kahevAthI vastuno InkAra thaI zakato nathI. je vastu che tene spaSTa karavA mATe eka prakriyAmAMthI pasAra thavuM paDe che. je loko dhyAnanI prakriyAmAMthI pasAra thayA, e lokoe evuM anubhavyuM ke jagatanA jaDa padArtho ane vyavahArika sattA karatAM bIjI pAramArthika sattA paNa che, AdhyAtmika sattA paNa che. adhyAtma zAstrone sauthI paheluM kAma jo kaMIpaNa karavuM hoya to A Atma tattva je che te badhA padArtho sAthe maLI gayuM che, ekAkAra thayuM che, taduMrUpa thayuM che, jarA rapha bhASAmAM kahevuM hoya to khIcaDo thaI gayo che, ene badhAthI judu pADavAnuM che. A Atmatattva zarIra, Indriyo, mana, buddhi, padArtha, prakRti, pudgala A badhA sAthe eka thaI zakatuM nathI, paNa ekameka thaI gayuM che evuM lAge che. AdhyAtmika sAdhanA jeNe karavI che, tene sauthI pahelAM AdhyAtmika sAdhanAnuM mULabhUta tattva, AdhArabhUta tattva je che tene juduM pADavuM paDe. ane A judA pADavAnI prakriyAne zAstroe alaga alaga nAma ApyAM che. AtmakhyAti, viveka jJAna, prajJA ane bhedajJAna. A judA judA zabdo judI judI vyaktioe anubhavIne vAparyA che. AtmakhyAti, khyAti eTale prasiddhi. yogadarzane viveka jJAna prApta karavAnuM kahyuM. viveka jJAnathI prakRti judI che ane puruSa paNa judo che ema bodha thAya che. A viveka zabda jyAre jaina paraMparAmAM Avyo tyAre emaNe bhedajJAna zabda vAparyo. bheda eTale juduM pADavuM. jaDa ane cetana judAM che, evuM bhedajJAna karavuM. koIe ema kahyuM ke prajJA nAmanI chINI che, te prajJA nAmanI chINIthI vastune judI pADo. TUMkamAM sAdhanA jemaNe karavI che tene mULabhUta tattvano samyapha prakAre yathArtha nirNaya karI levo joIe. zAstrone ema kahevuM che ke A saMsAra anAdino che. saMsAramAM ApaNe paNa anAdinA chIe, ane sAthe sAthe jagata paNa anAdinuM che. saMsAramAM ApaNe eka ja avasthAmAM kAyama rahevAnA nathI. sarakArI karmacArIonI jema badalI thAya che tema judI judI avasthAmAM ApaNe parivartita thavuM paDe che, paraMtu tenI badalI be ke cAra vakhata thAya ApaNI coryAsI lAkha badalI thAya. lAkha coryAsI paheryA colanA, nava nava rUpa banAyo, - bina samakti sudhArasa cAkhayA, giNatI kou nagiNAyo, mUrakha virathA janama gamAyo. For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 42, gAthA kramAMka - 52 coryAzI lAkha avasthAomAM pha2vAnuM thAya che. koI kavie alaMkArika bhASAmAM kahyuM che ke game teTalo abhinetA kuzaLa hoya paNa te sArAmAM sArI rIte be cAra pAMca pATha bhajavI zake che, tethI vadhAre abhinaya te na karI zake. paraMtu ApaNe evA kuzaLa naTa chIe ke 84 lAkha pATha bhajavI zakIe chIe. roja navo pATha ApaNe bhajavI zakIe chIe. kyAreka vicAra Ave che ke AnuM kAraNa zuM ? zA mATe A paribhramaNa ? zA mATe A alaga alaga avasthA ? zA mATe deha badalavA ? zA mATe sthira na thavuM ? mahApuruSoe kahyuM che ke enA kAraNo zodhavAnI zarUAta jyArathI thAya, tyArathI dharmanI zarUAta thAya. juo, dharma sIdho jIvanamAM Avato nathI. zodhatAM zodhatAM e mANasa jyAre dharmanA daravAje AvIne Ubho rahe che, tyAre tattvajJAna, bhakti, svAdhyAya, dhyAna samAdhi, yoga A navA zabdo tenA jIvanamAM umerAya che. eNe tapAsa cAlu karI che, zodha cAlu karI che. A anaMtakALanuM paribhramaNa je ApaNe karIe chIe tenuM mULabhUta kAraNa, mULabhUta paribaLa e che ke te pote potAne jANato nathI. A vAta evI kahevAya ke pote gharano mAlika che, kuTuMba, ghara, saMpatti potAnI che, ane tene pUchIe ke A ghara konuM che ? gharamAM koNa koNa mANaso che ? to te kahe mane khabara nathI. gharano mAlika hovA chatAM pote kaMI ja jANato nathI, tema 84 lAkha jIvAyonimAM paribhramaNa karato hovA chatAM paribhramaNa karanAra potAne jANato nathI. zuM guMcavADo che ? jagatanA judA judA padArtho sAthe A Atmatattvane paNa mUkavAmAM Ave che, ane e guMcavADo Ubho kare che. zAstranuM paheluM kAma e che ke tene vaheMcaNI karI ApavI che, juduM karI ApI potAnI svataMtra sattA che tene oLakhAvavI che. AtmAnI svataMtra sattA che, ane bhautika paNa svataMtra sattA che. paramANunI sattA che ane paramAtmAnI sattA paNa che. pudgalanI sattA paNa che ane AtmAnI sattA paNa che. dharmanI sattA paNa che ane saMsAranI sattA paNa che, e bannene judAM pADavAM che. je tattvo bhegAM thayAM che temAM mukhya tattvo Indriyo, prANa, zarIra, mana, zvAsocchavAsa, buddhi vigere, A bhautika jagatanAM mukhya paribaLo che. bhautika jagata eTale paramANuonuM jagata. paramANuomAMthI zarIra bane, mana bane, Indriya bane, buddhi bane. e ja paramANuomAMthI sUkSma zarIra, kAryaNa zarIra paNa bane. mULa ekama paramANu, je ApaNe joI zakatA nathI. vaijJAnikoe eTama bombanI vAta karI che. IlekTrona, proTona, nyuTrona vigere thoDA zabdo ApyA che, ane e batAvI Ape che ke koI judI judI sattAo jagatamAM kAma karI rahI che. paraMtu e tamAma sattA jaDa ane bhautika sattA che. savAla e che ke A bhautika sattA zuM pote potAne jANe che ? huM tamane pUchuM chuM ke tame A mATe kaMI vicAra karyo ? tame sIdhI nA ja kaho cho. bhautika sattA hovA chatAM bhautika sattA potAne jANatI nathI. paramANumAM enarjI che, zakti che paNa e paramANu pote potAne jANato nathI. vidyutamAM tAkAta che paNa e vidyuta 4 For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA potAnI tAkAtane jANatI nathI. jagatamAM eTalA zaktizALI sAdhano svataMtra che paraMtu koI sAdhano potAne jANatA nathI. A koNa jANanAra che? bhautika sattA che tema koNa pratipAdana kare che? koNa svIkAra kare che ane koNa ApaNane kahe che? e kahenAra tattva bhautika sattAthI juduM che. koI evI sattA che ke je sattA bhautika sattAne paNa jANe che. | dardI oparezana Tebala upara che. sTarIlAIjha karelAM sAdhano paNa hAjara che. DaoNkTara nathI AvyA. have evuM thAya kharuM ke oparezananAM sAdhano oparezana karavA lAgI jAya? jo lAgI jAya to DaoNkTarane pUchajo ke zuM hAlata thAya? dardI che, sAdhano che, dardIne oparezana karAvavuM paNa che, paraMtu A sAdhano oparezana karI zakatAM nathI. oparezana karanAra koI vyakti hAjara thAya to e sAdhano kAma karI zake. teno artha e thayo ke sAdhano upara koI bIjI sattA kAma kare che. sAdhana pote sattA to che ja. tame rIvarsamAM ema kahI zako ke ema.esa. thayelAM DaoNkTara hoya, niSNAta hoya ane oparezananA sAdhano nahi hoya to te oparezana karI zakaze? nA. to oparezana karavA mATe sAdhano paNa joIe ane koI oparezana karanAra paNa joIe. e baMneno saMyoga jo thAya to oparezananI ghaTanA ghaTe. A jagatamAM badhAM padArtho sAdhana che, tene potAnI sattA paNa che, paNa te potAnI sattAne jANatAM nathI, tejasvItAne jANatAM nathI, potAnI asmitAne jANatAM nathI, potAnA baLane jANatAM nathI. pAMca karoDanI kAra UbhI hoya to te UbhI ja raheze. kAra potAnI meLe cAlu nahi thAya. e gADIne zuM khabara ke kyAM UbhA rahevuM? ane kyAre cAlavuM? vacamAM koI Ave to UbhA rahI javuM, tene cagadI na nAkhavuM vagere ene kaMI khabara nathI. sAdhana game teTaluM zaktizALI hoya to paNa potAnI svataMtra asmitAne sAdhana jANatuM nathI. e sAdhana che. sAdhanano upayoga karanAra judo che. gADI calAvanAra DrAIvara che. sAdhanomAM breka, sTIyarIMga, eksIleTara, peTrola badhuM enuM e, paNa gADI calAvanAra vagara gADI enI meLe cAlaze nahi. to koIka evI sattA che ke je sAdhanathI judI che. bhautika sattA ane sAdhana tarIke gaNIne, A sAdhanane jANakAra bIjI koI svataMtra sattA che. evI be sattAo prasthApita thavI joIe. sAdhana eka sattA che ane sAdhanane jANanAra judI sattA che. mane thAya che ke je vAta huM karuM chuM te kaThina lAgatI haze. ATalI gahana vAta kema karo cho? meM pahelAM paNa kaheluM ke anaMtakALathI ApaNe A saMsAramAM chIe, ane tamAre A saMsAra Ama ja rAkhavo hoya to amAre kaMI kahevAnI jarUra nathI, paraMtu tamane ema thAya ke A saMsArathI have chUTA paDI javuM che, have A cakkaramAM rahevuM nathI. saMsAra cakramAM rahevuM na hoya to upAya karavo paDe ane Ano upAya te dharma. upAya zodhatAM zodhatAM ApaNe dharmanI pAse pahoMcIe chIe. rojiMdA jIvanamAM tame dharma vagara aTakI gayA ho evuM nahi banyuM hoya. tame keTalAMye varSo dharma vagara jIvI zakyA cho. tamane AhAra vagara na cAle. AhAra joIe, cA joIe, savAra sAMjanuM bhojana joIe. For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 pravacana kramAMka - 42, gAthA kramAMka - para kapaDAM, makAna, kuTuMba, svajano, bhautika sAdhano badhuM joIe. mAMdagI Ave to DaoNkTara, kAyadAnI gUMcavaNa thAya to vakIla, makAna banAvavuM hoya to ArkITekTa joIe, paNa saddaguru mATe koI vakhata aTakIne UbhA rahyA kharA? tamane sadguru sAmethI AvIne kahe che ke sadguru vagara na cAle. tamane amArI jarUra che kharI? A to bIjhanesa TAIpa vAta thaI gaI ke amane tamArI jarUra che. Ama sAmI vyaktine kahIne Ipresa karavI, chApa pADavI te kaMI paddhati nathI. paraMtu dharma vagara nahi cAle evuM ghaNA lokone lAgyuM nathI. eka 80 varSanA bhAI mane amastA maLavA AvyA hatA. meM temane pUchyuM ke tame to bahu vAMcyuM che, dharma vize kaMI vAMcyuM che? to kahe, nA. huM tene aDyo ja nathI. eMzI varSa mArAM gayAM, mane koI jarUriyAta lAgI nathI. paisAnI jarUriyAta lAgI che, ThaMDImAM garama kAmaLI joIe tenI jarUriyAta lAgI che, dIkarAnI jarUriyAta lAgI che paNa mane dharmanI jarUriyAta lAgI hoya tevuM thayuM nathI, e taraphanuM koI valaNa thayuM nathI. A bAvanamI gAthAnI vAta barAbara samajajo. zarIra, Indriyo, mana, prANa A badhAnuM svataMtra astitva che, paraMtu svataMtrapaNe jANavAnI kSamatA temanAmAM nathI. jovAnI kSamatA AMkha pAse che paNa svataMtrapaNe jovAnI kSamatA AMkha pAse nathI. jonArane jovAmAM madadagAra banavuM e kaLA Indriyo pAse che, paNa svataMtrapaNe jANe evI kSamatA koI Indriyo pAse nathI. pharI punarAvartana karIne, zarIra, pAMca Indriyo, prANa, zvAsocchavAsa, mana e mukhya paribaLo che. pudgalanI athavA jaDanI duniyAmAMthI ApaNane jIvana jIvavAnA je sAdhano prApta thAya che te dasa sAdhano che. pAMca Indriyo, zvAsocchavAsa, AyuSya, mana, vANI ane zarIra baLa ema dasa prANa che. jIvanane dhAraNa athavA poSaNa karavAnI kSamatA tene kahevAya che prANa. ApaNuM A bhautika jIvana prANa upara AdhArita che. ane mATe kahyuM ke A dasa prANamAMthI koIne paNa bAdhA ke nukasAna pahoMcADavuM tenuM nAma hiMsA. mAtra mAravuM te hiMsAnI vyAkhyA nathI. mANasa jIve che te sAdhana dvArA jIve che. dA.ta. eka AMdhaLo mANasa lAkaDInA Teke Teke cAle che. lAkaDI vagara te cAlI na zake. koI jabaro mANasa tenA hAthamAMthI lAkaDI jhUMTavI le to e kAma te AMdhaLA mANasanA jIvanamAM eka vikSepa, avarodha athavA takalIpha utpanna kare che. kAraNa ke tenuM sAdhana jhUMTavI lIdhuM. jIvana jIvavA mATe prakRtie je sAdhano ApyAM hoya te jhUMTavI levAM tenuM nAma hiMsA. tame koInA lAkha rUpiyA laI lo te vAta judI che paNa koInI AMkha laI lo, koInA kAna laI lo to tenA jIvanamAM tame moTo avarodha utpanna karo cho. A sAdhano dvArA te jIve che. bhautika jagatamAM jene rahevuM che te A sAdhano dvArA bhautika jagatanA saMparkamAM, saMbaMdhamAM Ave che. bhautika jagatanA saMparkamAM AvavuM haze to ApaNI pAse ApaNAM potAnAM sAdhano joIze. For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 49 jagatamAM suMdara, asuMdara, rUpALAM, ochAM rUpAMLAM vigere aneka prakAranAM rUpa che paNa teno rUbarU paricaya koNa karaze ? zenA dvArA tame jANazo ? vacamAM koI sAdhana joIze. e sAdhana che AMkha. A AMkha doDha iMcanI jagyA roke che, vadhAre jagyA rokatI nathI. doDha iMcanI jagyA rokanArI AMkha ogaNatrIsa hajAra phUTa UMcA himAlayane joI zake che. A AMkhamAM Akho himAlaya samAya che ne ? pacAsa mALanuM makAna jovA pacAsa phUTa lAMbI AMkha joItI nathI. rUpanA saMbaMdhamAM, rUpanA saMparkamAM AvavAnuM kAma AMkha kare che. AMkha rUpano saMparka kare paNa rUpane jANI na zake. A gAthAmAM ghaNI badhI spaSTatA kRpALudevane karavI che. aMbAlAlabhAInI TIkA pahelAM joI laIe eTale vAta ApaNane spaSTa thaI jAya. 'karNendriyathI sAMbhaLyuM te karNendriya jANe che, paNa cakSu Indriya tene jANatI nathI ane AMkhe je joyuM che te kAna jANatA nathI. sau Indriyone potAnA viSayanuM jJAna che (A jJAna zabda chelle badalAI javAno che. A zabda pUro nathI.) paNa bIjI IndriyonA viSayanuM jJAna nathI.' Indriyo pAMca che ane te pAMce pAMca Indriyono eriyA nakkI thaI gayela che. tenuM kSetra nakkI thaI gayela che. temanA kSetramAM teo kAma karI zake, bIjAnA kSetramAM e Indriyo kAma karI zake nahi. ApaNe gharamAM kaMIka agavaDa hoya to pADozIone kahIe chIe ke amane madada karajo. Aje ame tamAre tyAM jamIzuM. AMkha, kAna, nAka pADozI che, najIkamAM ja che. dhAro ke AMkhamAM kaMI takalIpha thaI to AMkha kAnane kaheze ke dosta ! be cAra divasa jovAnuM kAma karI Apone ! ApaNe pADozI chIe ane cAra AMgaLa ja cheTA chIe. kAna kaheze, 'sAheba ! ApaNA vacce kaMI saMbaMdha che ja nahi, dhAro ke saMbaMdha hoya to paNa mAruM kAma huM ja karuM. AMkha ! tAruM kAma huM karI zakIza nahi. mAruM kSetra, mAro viSaya zabdo che ane rUpa te tAruM kSetra che, tAro viSaya che. rUpanA kSetramAM huM na AvI zakuM ane zabdanA kSetramAM tuM na AvI zake.' sau saunAM kSetra judAM che. rUpa, rasa, gaMdha, varNa ane sparza te pAMce IndriyonAM kSetro che, viSayo che. A pAMce IndriyonA viSayonuM jJAna ekane che. arthAt te pAMce IndriyonA grahaNa karelA viSayonuM jJAna karanAra, pAMce viSayane jANanAra koI juduM ja tattva che. chellI vAta, 'AtmA vinA eka eka Indriya eka eka viSayane, potapotAnA viSayane grahaNa kare che tema kahyuM che te upacArathI kahyuM che.' kRpALudevane ema kahevuM che ke Indriyo te jANavAnuM sAdhana che, Indriyo svataMtrapaNe jANI zakatI nathI. jJAna IndriyonuM kArya nathI, paNa jJAnanI kriyA je vakhate thAya te prakriyAmAM upayogI thaI paDavuM te IndriyonuM kArya che. AMkha rUpane jANatI nathI paraMtu jANanAra je vakhate rUpane jANe te vakhate AMkha tene upayogI thaI paDe che. tevI rIte kAna svataMtrapaNe zabdonuM jJAna karI zakatA nathI. sAMbhaLanAra hAjara che, ane e sAMbhaLanAra kAna dvArA e zabdone jANe che. zabdo ke avAja sAMbhaLavA kAna vizeSa sAdhana che, paraMtu te jaNAya che jANanArathI ja. A IndriyonI paNa adbhuta vyavasthA che. jIbhanI pAse For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 42, gAthA kramAMka - para tamAma prakAranA jJAnataMtuo che, kaDavuM jANanAra judAM, tIkhuM jANanAra judAM, mIThuM ane khATuM jANanAra judAM. A jIbhanI AjubAjumAM tamAma selsa, badhA jJAna taMtuo goThavAI gayA che. mIThuM jANavuM hoya tyAre e ja jJAnataMtuo kAma karaze tyAre tIkhuM jANanAra kAma nahi kare. ema Akho vibhAga vaheMcAI gayo che, to Indriyo jANe che tema ApaNe upacArathI kahIe chIe paraMtu te jANatI nathI paNa jANanArane jANavAnI prakriyA karatI vakhate upayogI sAdhana che. mATe kahyuM ke pratyeka Indriyone potapotAnuM kSetra che. e kSetranI bahAra Indriya jaI zakatI nathI. paNa ghaTanA evI ghaTe che ke aMdara koI evuM tattva che je pAMce IndriyonA viSayone pUrepUruM jANe che. e rUpane paNa jANe, rasane paNa jANe, gaMdhane jANe ane sparzane paNa jANe che. dA.ta. sapharajana hAthamAM lIdhuM hoya to sparza thAya ke lIsuM che. AMkhathI khabara paDe ke te AvA raMganuM che, tamane nAkathI gaMdhanI khabara paDI, ane moDhAmAM eka cIra mUkI to svAdanI paNa khabara paDI. Ama judI judI Indriyo judI judI bAbatane jANe che. paraMtu eka sAthe tamAma bAbatone jANavAnuM kAma je kare che te pAMce IndriyothI judo che. jANanAra judo ja che. jarA samajavA koziza karajo. janamyA tyArathI mAMDIne marIe tyAM sudhI A sIsTama, A rIta, A paddhati kAma kare che. paraMtu ApaNe marIe tyAM sudhI A paddhatine jANatA nathI. jANo to kharA ke A badhuM kaI rIte thAya che? to kRpALudevanuM ema kahevuM che ke - che Indriya pratyekane, nija nija viSayanuM jJAna, pAMca IdrInA viSayanuM paNa AtmAne bhAna. ahIM jJAna zabda vAparavo paDyo. paraMtu paramakRpALudeve chelle khulAso karyo ke A aupacArika che, vAstavika nathI. IndriyomAM jANavAnI kSamatA nathI. jANanAra jANato hoya tyAre tene upayogI thavAnI kSamatA IndriyomAM che. svataMtrapaNe jANavAnI kSamatA IndriyomAM nathI. gaIkAle meM kahyuM hatuM ke koI vyakti maraNa pAmI hoya (jonAra-jANanAra cAlyo gayo hoya,) te vakhate AjubAjunAM loko kaheze, eka vakhata AMkha ughADI tamArA dIkarAne juo to kharAM, paNa pappA juve kevI rIte ? AMkha to che paNa AMkha dvArA jonAra nathI. AMkha dvArA jonAra judo hato, te AMkha dvArA joto hato, jANato hato. to jovuM e AMkhanuM kArya nathI. jANavuM jovuM te aMdaramAM IndriyothI para rahelAM AtmatattvanuM kAma che. aMdara koI saMkalana karanAra beTho che. jema moTI ophisa hoya ane so mANasano sTApha hoya to e badhAmAM eka menejiMga DIrekTara, mukhya adhikArI hoya tenuM kAma zuM hoya? badhAnuM saMkalana karavAnuM kAma tenuM che. badhA samAcAra tenI pAse Ave, badhA phona tenI pAse Ave, badhA mANaso tene maLe. badhAnI phAIlo tenI pAse Ave. A badhAnuM saMkalana karI ukela karavAnuM kAma tenuM che. kAma karanAra dasa UbhAM hoya paraMtu dase vibhAganuM saMkalana karanAra eka mukhya mANasa che. pAMca Indriyo che te pAMce Indriyone jANanAra aMdara beTho che, je pAMca IndriyothI judo che. For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 51 tame Avo vicAra jiMdagImAM bhale na karyo, paNa karavA jevo che ke AmAM kaI paddhati kAma kare che. pharIthI, gerasamaja na thAya te mATe kahuM chuM ke Indriyo mAtra sAdhana che,. sAdhana eTale sAdhana. sAdhanathI vadhAre tenuM koI mUlya nathI. sAdhanane kema vAparavuM te sAdhanane khabara nathI, te taTastha che. talavAra paDI che. duzmanane khatama karavo ke khatama na karavo teno nirNaya kSatriya karaze. talavAra te sAdhana che. te jenA hAthamAM AvI te vAparaze. Indriyo jANavAnuM sAdhana che. jANanAro Indriyono upayoga karIne jANe che ane te IndriyothI judo che. Indriyone pAMca prANa kahyAM. te ApaNI moTI mUDI che. paraMtu eka avasthA evI che ke je avasthAmAM tame IndriyonI madada vinA badhuM ja jANo, samagra jagatane jANo, cauda rAjalokane tathA tenAM samagra padArthane jANo. enI avasthAone paNa jANo, chatAM IndriyonI jarUra nahi. evI avasthAne tattvajJAnanI paribhASAmAM kaivalyajJAna kahevAya che. kevalajJAnIo pAse Indriyo hoya che. sarvajJa puruSo pAse Indriyo hoya che paNa temane Indriyo vAparavAnI jarUra paDatI nathI. kAraNa zuM? kAraNa ke temane jJAnanI kSamatA pragaTa thaI che. jJAnI sAdhana vagara badhuM jANe che ane jANyA ja kare che. kevaLajJAnamAM jagatanAM badhA padArtho samAI jAya che. temanI pAse Indriyo che kharI paNa temane Indriyono upayoga karavo paDato nathI. ApaNI pAse Indriyo che paraMtu jo temAM garabaDa thaI to vyavasthA vikharAI jAya che. motiyo Avyo, barAbara dekhAtuM nathI, loko AMkha upara hAtha rAkhI jove che ne kahe che ke motiyo Avyo che, dekhAtuM nathI. kAnathI saMbhaLAtuM nathI, baherAza AvI gaI che. hAtha dhrujI rahyAM che. cIkana guniyAe sAMdhA pakaDI lIdhAM che. to A je kaMI thAya che te sAdhanamAM thAya che. sAdhananI eka maryAdA che. jANanArane jANavAnI prakriyAmAM madadarUpa thavAnI, upayogI thavAnI kSamatA jenAmAM che tene kahevAya che Indriyo. A pAMca IndriyonI vAta thaI, te pAMca prANa, pachI vANInuM baLa, mananuM baLa ane zarIranuM baLa ema ATha prANa ane zvAsocchavAsa e navamo prANa ane AyuSya e dasamo prANa. gADImAM badhuM hoya paNa peTrola na hoya to gADI na cAle tema ApaNA jIvanamAM zvAsocchavAsa vagara jIvAtuM nathI. e ja ApaNane jIvADe che. Ayukarama le gharakA bhADA, dina dina karake lekhA, mahatala pUgyA palaka na rAkhe, aisA baDA adekhA, cetanarAma sayAne jUThA bharamabhUlAne vAlA. AyuSya karma te nakkI karI Ape che ke ATalA varSa sudhI tamAre A zarIramAM rahevAnuM che. tame je makAnamAM raho cho te ghara ane bIjuM zarIrarUpI ghara, A baMne gharanI maryAdA nakkI che. Ayukarma je che te roja rojano hisAba lakhI nAkhe che, ane rojanuM bhADuM vasula karI nAkhe che. For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 42, gAthA kramAMka - para TAIma pUro thaI jAya eTale paLa paNa rAkhatuM nathI. "che Indriya pratyekane nija nija viSayanuM jJAna'. darekane potAnA viSayanuM jJAna che. jJAna che eTale jANI zake che. paraMtu jJAna Indriyone thatuM nathI paNa Indriyo dvArA AtmA jANe che. haju barAbara nahi samajo to garabaDa thAya tema che. Indriyone jJAna thatuM nathI paNa jJAnanI prakriyA je AtmAmAM thAya che te AtmAne jANavA mATe Indriyo sahayogI banI zake che. kAna sahayogI phekTara che. AtmAne zabda sAMbhaLavo che, to AtmA kanekzana kAna sAthe joDe che. tame dIkarAne, patnIne Teliphona karo cho ne ? DAyala karo eTale kanekzana cAlu. AtmAne sAMbhaLavuM che to kone DAyala karaze? kAnane DAyala karaze ane kAna sAMbhaLaze. kAna sAMbhaLIne kaheze lo sAheba, A zabdo. zabdo AtmA pAse raju karaze. AtmA jANaze. A zabdo sArAM che, A zabdo khoTAM che, ANe mane gALa ApI, ANe niMdA karI, ANe mArI stuti karI. pachI uzkerAvuM, ciDAvuM, gusse thavuM vagere e kAnanuM kAma nathI. koIe gALo ApI ane kAne sAMbhaLI, jo kAnanuM kAma hota to te phaTa daI bahAra nIkaLI be tamAcA na mArata? paNa te kAnanuM kAma nathI, paNa zabdonI asara to aMdara beTho che tene thAya che. kAnanuM kAma to eTaluM ja hatuM ke zabdo tamArI sAme mUkyAM. paNa e zabdo jANavAnuM kAma kAna karatAM nathI, jANavAnuM kAma je kare che te kAnathI judo AtmA che. tame AMkha dvArA zarada pUrNimAno caMdra joyo, khIleluM phUla paNa joyuM, hasatAM bALakane joyuM, sArA kapaDAMne paNa tame joyAM. AMkhanuM kAma mAtra samAcAra ApavAnuM che ke A zaradapUrNimAno caMdra che. paraMtu tenA upara nirNaya levo ke pratibhAva Apavo te kAma AMkhanuM nathI. e kAma karanAra to AMkhathI judo che ane te AtmA che. to zuM vAta AvI? AMkhathI judo AtmA, kAnathI judo AtmA, nAkathI judo AtmA, sparzanendriyathI paNa judo AtmA. AMkha rUpane jANe, kAna zabdane jANe, jIbha rasane jANe, nAka gaMdhane ane zarIra sparzane jANe, paraMtu e pAMce pAMca viSayonuM jJAna Indriyone thatuM nathI paNa Indriyo dvArA jANavAnuM kArya je kare che te aMdara beThelo sauthI moTo ekajhIkyuTIva AtmA che. sAheba ! AnA upara badhI dhAmadhUma che ane tame A AtmAne bhUlI gayAM cho ane zabdamAM, rUpamAM, gaMdhamAM, svAdamAM ane sparzamAM aTavAI gayAM cho. tame mUlya kone Apo cho te cakAso. mUlya Indriyone ApavAnuM hoya ke mUlya AtmAne ApavAnuM hoya? tamArI pAMce pAMca Indriyo barAbara che tema DaoNkTara kahe, AMkha barAbara che, kAna ane nAka barAbara che, jIbha barAbara che, pAMce Indriyo barAbara hovA chatAM, je divase AtmA aMdara nahi hoya tyAre koI Indriyo kAma nahi kare. kAraNa ke te jANanAro pAMce IndriyothI judo hato ane e cAlyo gayo. che Indriya pratyekane nija nija viSayanuM jJAna', eka hada che, eka kSetranI maryAdA che, ane e ja maryAdAmAM kAma thAya. jema dareka polIsa sTezanane potAnI hada hoya che. keIsa thayo hoya For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA ghATakoparamAM to vilepArlAvALA polIsa e keIsa hAthamAM nahi le ne kahe ke "tame ghATakopara polIsa sTezane ja jAva. e keIsa amArA kSetrano nathI." AMkhanuM kSetra AMkha ja saMbhALe ane kAnanuM kSetra kAna ja saMbhALe che Ama pAMce pAMca IndriyonA kSetra svataMtra che. ane badhAne jANavAnI kSamatA, tAkAta, sAmarthya AtmAmAM che. A AtmA, pAMce pAMca Indriyo dvArA svataMtrapaNe jANe che. to pAMce pAMca IndriyonA viSayanuM jJAna AtmAne che. pharI kahIe. AMkhano viSaya rUpa, kAnano viSaya zabda, jIbhano viSaya svAda che. tame dALa moDhAmAM mUkI ane tarata ja moTuM bagaDI jAya. are, A dALa che ke zuM? kevI banAvI che? A koNa kahe che? jIbha nathI kahetI. jIbhe eTaluM ja jaNAvyuM ke A dALa che. e dALamAM mIThuM nathI tema tene kahevuM hatuM paNa tene khabara nathI, khabara kone paDe? khabara AtmAne paDe. vATakI pachADavI ke thALI pheMkI devI te nirNaya koNa leze? e nirNaya jIbha to na ja le. aMdara beTho che te nirNaya leze. e AMkha lAla karaze ke A dALa AvI kema che? to pAMce IndriyonA viSayanuM jJAna eka AtmAne che. pAMce IndriyonuM saMkalana karanAra eka AtmA ane te pAMce IndriyothI judo che. dhanyavAda ! Aje ATalI vAta. zAMtipUrvaka sAMbhaLyuM te badala dhanyavAda. ApaNe bahu ja gahana UMDA sAgaramAM UtarI rahyA chIe. A badhI vAta lukhkhI ane zuSka lAge. AmAM majhA na Ave. eka rAjA hato ane eka rANI hatI, rIsAmaNAM ane pachI manAmaNAM, evI vAto kadAca vadhAre game. tamane A vAta zuSka ane lukhkhI lAge paNa AnA jevI rasathI bharelI vAta bIjI koI nathI. ane jyAM sudhI A vAta barAbara nahi jANo tyAM sudhI tamAro chuTakAro nahi thAya. A vAta jANavA mATe bahu buddhinI jarUra nathI. paraMtu saguru pratye prema haze to e prema tamane A vAta samajAvI deze. bALaka ane mA e baMne vacce eka bhASA hoya che. bALakane bolatAM AvaDatuM nathI paNa mAne khabara paDI jAya che ke bALakane zuM thAya che? mA zuM kahe che te bALaka samajI jAya che. A buddhinA baLathI nahi paraMtu premanA baLathI samajAya che, tema tattvajJAnane samajavA mAtra buddhinuM baLa nahi joIe, paNa premanuM baLa joIe. premathI samajavA puruSArtha karajo. ghanyavAda!ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. mu For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 pravacana kramAMka - 43 pravacana kramAMka - 43, gAthA kramAMka - 53 gAthA kramAMka - 53 AtmasattAthI pravartana na deha na jANe tehane, jANe na iMdrI prANa; AtmAnI sattAvaDe, teha pravarte jANa. (53) TIkA : deha tene jANato nathI, Indriyo tene jANatI nathI ane zvAsocchavAsarUpa prANa paNa tene jANato nathI; te sau eka AtmAnI sattA pAmIne pravarte che, nahIM to jaDapaNe paDyA rahe che, ema jANa. (53) je tattvanuM varNana aneka zAstromAM jJAnI puruSoe karyuM che, te pratyakSa hAjara che, te jarA paNa dUra nathI, chatAM te tattva ApaNA sthUla sAdhanothI jANI zakAtuM nathI, paraMtu tene jANyA vagara AdhyAtmika sAdhanAnI zarUAta thaI zake tema nathI. pahelAM to nirNaya karavo paDaze ke caitanya tattva che. ane te nirNayanA pAyA upara mokSamArganI zarUAta thaze. jo AtmA ja na hoya to karmano baMdha nathI, AtmA ja na hoya to karma saMbaMdha nathI. AtmA ja na hoya to saMsAra nathI, saMyogo nathI, rAgadveSa nathI, vibhAvo nathI, zubhAzubha bhAvo nathI, AtmA ja na hoya to dhandra paNa nathI. ane A avasthA ja na hoya to mokSanI vAta ja zA mATe? paNa zAstrone ema kahevuM che ke mokSanI vAta karanArAM puruSo prAmANika ane anaMtajJAnI hatAM. vItarAga puruSa hatAM, teo mukta banyAM ane temaNe muktinI vAta karI. namunthuNaM sUtramAM varNana karyuM che ke nikhALuM khAvayALa, tinnALa tArayALa, buddhALa boyALa, muttALuM mosALuM. jemaNe rAga-dveSane jItyA che ane bIjAne jItADe che, jeo taryA che ane bIjAne tAre che, jeo bodha pAmyA che ane bIjAne bodha Ape che, jeo mukta banyA che ane bIjAne mukta kare che, AvI jemanI kSamatA che, avasthA che te paramakRpAnA sAgara tIrthaMkara paramAtmA che. A zabdo yAda rAkhajo 'je taryA che, te tAre che'. nathI taryA te tArI zake nahi. je bodha pAmyA nathI te bodha ApI zake nahi ane je mukta banyA nathI te mukti apAvI zake nahi. je jANatAM nathI te jaNAvI zake nahi. kuvAmAM bAlaTI nAkhazo ane temAM pANI haze to bAlaTImAM Avaze, paNa pANI ja nahi hoya to Avaze kyAMthI ? je sarvajJa che teo sarvane jANe che ane bIjAne jaNAve che. bIjI mahattvanI vAta zAstrone e karavI che ke tame AtmAne mAnatA ho ke na mAnatA ho, AtmAno svIkAra karatAM ho ke na karatAM ho, paNa amAre eTaluM ja pUchavuM che ke tamArA jIvanamAM For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 55 koI duHkha che ? pIDA che ? azAMti, mUMjhavaNa ke asvasthatA che ? ciMtA ke Tenzana che ? mane lAge che ke javAba hA mAM ja Avaze ke hA badhuM ja che. to bIjo savAla e ke tamAre te duHkha, ciMtA, vyagratA, mUMjhavaNa tathA azAMtimAMthI mukta thavuM che ? vyAkuLatAmAMthI mukta thavuM che ? jIvanamAM hasavuM nathI ? basa raDyAM ja karavuM che ? kaleza ane dvandva ja UbhAM karavAM che ? pIDAmAM ja jIvana jIvavuM che ke pachI jIvanamAM gulAbanA phUla khIle ane vasaMtaRRtu Ave evuM jIvana jIvavuM che ? pasaMdagI tamArI e ja haze ke jIvanamAM vasaMta Rtu hoya, jIvanamAM ullAsa hoya, jIvanamAM saMgIta hoya, jIvanamAM nRtya Ave, AnaMda Ave, jIvana bhAramukta ane ciMtAmukta hoya. loko to ciMtAmukta rahevA mATe goLIo le che. ApaNe pahelAM ciMtA thAya tevI vyavasthA UbhI karIe chIe, ane pachI ciMtAmukta thavA mATe goLIo laIe chIe. be sAthe cAle che. paraMtu sAheba ! ciMtA ane goLIne koI ja saMbaMdha nathI. ciMtA to mohano prakAra che. bhagavAna mahAvIre uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM ke 'emeva mohAyayAM jI takhkhA, morUM zva taSThAyayAM vayaMti II (rU2/6) jyAM moha che tyAM tRSNA che ane jyAM tRSNA che tyAM ciMtA che. lAkha upAya karazo ke amAre ciMtAmAMthI mukta thavuM che, ane sAdhu mahArAja pAse jaIne kahezo ke sAheba ! AzIrvAda Apo ne ? ke ame ciMtAmukta thaIe, zAMtithI rahIe. sAdhu mahArAja kaheze ke zerabajAranAM bhAva tUTyAM che ane tane ciMtA thAya che to zera kADhI nAkha ne? to kaheze ke nA sAheba, bhAva vadhe tevuM kaMIka kaho. jyAM moha che tyAM tRSNA che ane tRSNA che tyAM ciMtA che, mATe jainadarzane ema kahyuM ke samagra sAdhanA e mohamukta thavAnI sAdhanA che. apUrva avasaramAM Ave che ke 'ema parAjaya karIne cAritra mohano', A bhAvanA che. cAritrya mohano parAjaya karyo to bahu moTuM kAma thayuM, paNa je kSaNe darzanamohano gaDha tUTe che, te kSaNe moharAjA samajI jAya che ke have ahIM rahevA jevuM nathI. bIstarA poTalA bAMdhI game tyAre nIkaLavuM paDaze. 1942mAM govAliyA TeMka, muMbaImAM briTIzarone eka sUtra ApeluM 'kvITa InDiyA' eTale hindustAna choDo. temaNe kahyuM ke ame jaIe pachI tame karazo zuM ? vallabhabhAIe kahyuM, amAre je karavuM haze te karazuM, paNa tame ahIMthI ravAnA thAva. jyAre moha jAya tyAre jIvananI avasthA badalAI jAya che. samagra sAdhanA moha upara jaya prApta karavA mATe che. moha svayaMbhUramaNa samudra tarI karI - A svayaMbhUramaNa samudra sauthI moTo che. ardhA rAja pramANa che, paraMtu sAheba ! A mohano dariyo to tenA karatAM paNa moTo che. mohano dariyo je taryA te jJAnI thayAM ane saMsAramAMthI mukta banyA. paNa darzanamohano gaDha jyAre tUTe che tyAre nizcita thAya che ke moha have rahI zakaze nahi. navatattvamAM kahyuM che ke, aMtomuhutta - mitaMpi, phAsiaM hujja jehiM sammataM / tesiM avaDTha puggala, pariaTTo ceva saMsAro // (53) aMtarmuhUrta mAtra paNa jene aMda2 samyagdarzanano sparza thayo che, te jIva vadhumAM vadhu ardha For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 pudgala parAvartakALamAM mukta thaze. samyagdarzanano sparza thayA pachI kArya pUruM thatuM nathI. amane samyagdarzana thaI gayuM. have amAre kazuM karavAnI jarUra nathI A bhramaNAmAMthI bahAra AvavA jevuM che. AvuM kahenAra samyagdaSTa nahIM hoya. samyagdaSTi kyAreya paNa svIkArato nathI ke have amAre kazuM karavAnI jarUra nathI. samyagdaSTi to ema mAne che ke sAheba, A to pAzerAmAM pahelI pUNI che, prAraMbha che. haju amAre yAtrA karavAnI bAkI che. samyagdarzanathI yAtrAno prAraMbha thAya che. eka arthamAM kaho ke samyagdaSTane mokSano pAsaporTa maLyo. paraMtu TIkITa levI, plena upara javuM, pravAsa karavo, e badhuM ghaNuM kAma haju bAkI che. pAsaporTa maLyo eTale amerikA pahoMcI gayA teTaluM jo saraLa hota to joItuM tuM zuM ? haju to prAraMbha che. paraMtu tene ema kahevAmAM AvyuM ke te tAruM mukhya kAma karyuM che, ane have mokSamAM javA mATe tuM je kaMI paNa sAdhanA kare te tArI sAdhanA saphaLa thaze, sArthaka thaze, paNa evuM na mAnazo ke samyagdarzana thayuM eTale have kaMIpaNa karavAnI jarUra nathI. ema mAnI jo aTakI jAya to samyagdarzana nathI. pravacana kramAMka - 43, gAthA kramAMka - 53 samyagdaSTine aMdaramAM tIvratA che, vedanA che, vyathA che. samyagdaSTi cha khaMDano mAlika cakravartI hoya to paNa e cha khaMDanA mAlika cakravartIne saMpattimAM, sattAmAM, sAhabImAM mana lAgatuM nathI. ene lAgyA ja kare che ke A anitya che, kSaNabhaMgura che. A nAzavaMta che, A parataMtra che. A parAdhIna che, A mAruM nathI, A nazvara che. AmAM aTavAvA jevuM nathI, ane ema paNa thAya che ke A paNa karmano saMyoga che, mAre to asaMyogI tattvano sAkSAtkAra karavo che. A jagatanAM saMyogothI para eka asaMyogI tattva che. samyagdarzana jene thAya teno jusso vadhe che, abhilASA vadhe che, tIvratA vadhe che. ene saMsAra khaTake che, pIDA thAya che, ene asahya vedanA thAya che. Ama joIe to samyagdaSTi jevo koI sukhI nathI, te game te hAlatamAM hoya, game te paristhitimAM hoya ke game te saMyogamAM hoya, paraMtu te duHkhI che ja nahi. samyagdaSTa jevo koI sukhI nathI, sAthe sAthe samyagdaSTa jevo koI duHkhI paNa nathI, A virodhAbhAsa che. sukhI paNa che ane duHkhI paNa che, ema kema ? e eTalA mATe duHkhI che ke paramatattva, caitanyatattva, Atmatattva, paramAtmatattva, zuddhAtmatattva, Atmadravya zuddha che. tenA anaMta guNo zuddha che, tenI anaMta paryAyo zuddha che, AvuM Atmatattva che. eNe samyagdarzanamAM joyuM che, jANyuM che, pratyakSIkaraNa karyuM che ane sAkSAtkAra karyo che. paraMtu paryAyamAM teno anubhava thato nathI mATe duHkhI che. dravya eNe joyuM che, jANyuM che, dravyanuM darzana eNe karyuM che, ene khyAla paNa Avyo che ke mAruM Atmadravya caitanya dravya e tamAma dravyothI bhinna che. asaMkhyAta pradezomAM che. anaMtaguNothI bhareluM che, anaMta paryAyothI yukta che, chatAM tenA upara AvaraNa che. A AvaraNanI pIDA tene thAya che. e AvaraNanI vedanA tene thAya che. tene thAya che ke paramatattvanI huM pragaTa anubhUti karI zakato nathI. e kyAre huM karIza ? pragaTa tattvanI For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pa7 anubhUti karavA mATenI je prakriyA che tene kahevAya che samyagucAritra. samyagdarzana thayA pachI samyaphacAritrya tarapha valaNa na thAya evuM kadI paNa banatuM nathI. eka vakhata dIkarInuM sagapaNa thayuM eTale be bhAga paDI gayA. eka bhAga jyAM UbhI che tyAM ane eka bhAga jyAM javAnuM che tyAM. tene vadhAre ciMtA jyAM javAnuM che tenI che. samyagRSTine khyAla AvI gayo che ke A saMsAra mAruM piyara che, te choDIne mAre mokSamAM javAnuM che. samyagdaSTi mahAtmAne evI tAlAvelI jAgI hovAnA kAraNe te potAnI tamAma tAkAta vAparIne, AtmAne je karmanuM vaLagaNa vaLagyuM che te dUra karavA pracaMDa puruSArtha kare che. Atmadravya zuddha che, AtmAnA guNo zuddha che, paraMtu tenI vartamAna paryAya azuddha che, A vartamAna azuddha paryAya zuddha banyA sivAya dravyanI anubhUti thaI zakatI nathI. dravya potA pAse hAjara che, pote ja Atmadravya che, paripUrNa che, temAM je bharyuM che te paryAyamAM ullasI AvavuM joIe, paryAyamAM e jhaLakI UThavuM joIe, paryAyamAM e pragaTa thavuM joIe paryAyamAM e UtarI javuM joIe ane jyAre e Utaraze tyAre samagra dravyano anubhava thaze. ane te vakhate tenA jIvanamAM cAra zabdo haze. anaMtajJAna, anaMta darzana, anaMta cAritrya ane anaMta vIrya. A khajAno maLI gayo. "sAdi anaMta anaMta samAdhi sukhamAM'. ene evI samAdhi maLI ke jeno have aMta AvavAno nathI. A vAta eTalA mATe spaSTa karIe chIe ke tame kadAca bhramaNAmAM na raho ke samyagadarzana thAya pachI kaMI karavAnI jarUra rahetI nathI, ane sadguru maLe pachI paNa amAre kaMI karavAnI jarUra rahetI nathI. tamAre to evI avasthA joIe che ke tamAre kazuM karavuM ja na paDe. bIjA koI karI Ape. tamAre bAdazAhI ja bhogavavI che. guru ema kahe che ke mA rasoI kare, premathI bhANAmAM pIrase, bahu vhAla kare to koLiyo moDhAmAM mUke. paNa cAvavuM kone paDaze? jo mAne cAvIne ApavAnuM hoya to mA cAvIne ApavA paNa taiyAra che mA koLiyo mUkI zake che. cAvavAnuM kAma vyaktie karavuM paDe che. saddaguru mArga ApI zake che, cAlavAnuM kAma tamAre karavAnuM che. nahi cAlo to yAtrA tyAM ne tyAM raheze. samyagudarzana pachInI sAdhanA cAritrya mohanA kSaya mATe karavAnI che. cAritryamohanA kSayanI ghaTanA jenA jIvanamAM ghaTe che, te paripUrNa avasthAne prApta kare che. A badhI ja avasthA prApta karavA mATe AdhArabhUta tattva te Atmatattva che. jainadarzanamAM be tattvo kahyAM che. jaDa ane cetana. pudgala ane AtmA. paraMtu jyAre vistRta vivecana karyuM tyAre jIvAstikAya, pudgalAstikAya, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzastikAya ane kALa ema vibhAjana karyuM. to ye spaSTa samajAyuM nahi. tethI kahyuM ke jIva, ajIva, puNya, pApa, Asrava, saMvara, baMdha, nirjarA ane mokSa, A nava tattvo jANavAM paDaze. A navatattvanuM adhyayana karavuM paDaze. nava tattvonuM ciMtana, manana, maMthana karavuM paDaze. loko kahe che ke ATaluM badhuM mAthuM kharAba karavA karatAM mALA gaNIe to zuM khoTuM ? A mAthuM kharAba karavAnI vAta che ke For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 pravacana kramAMka - 43, gAthA kramAMka - pa3 nava tattvone jANavAnI vAta che. mokSa joIe che ke ramata karavI che? jene A avasthA prApta karavI che tene A nirNaya karavo paDaze ke Atmatattva che. ahIMthI vAtanI zarUAta thAya che, paNa Atmatattvano nizcaya-nirNaya karavAmAM ghaNI muzkelI thAya che. pahelI muzkelI e thAya ke je AtmA nAmano padArtha che, AtmA nAmanuM tattva che te pote rUpa, rasa, gaMdha, sparza, zabda, AkRtithI rahita che - arUpI che. samayasAranI paribhASAmAM arUpa, arasa, agaMdha, asparza, azabda evuM je Atmatattva che tene jANavuM kevI rIte? leboreTarImAM te jANI na zakAya. ziSya kahe che ke A jANavAnA ghaNA sAdhano che. temAM zarIra paheluM sAdhana, pachI bIju sAdhana Indriyo, trIjuM prANa, cothuM mana. A badhI ApaNI proparTI che. ApaNe jANIe chIe, joIe chIe, kAma karIe chIe. e badhAnuM mAdhyama kaMIpaNa hoya to A che. tenA dvArA ApaNe jANavAnuM kAma karIe chIe. paraMtu paramakRpALudevane spaSTa zabdomAM kahevuM che ke A tamArA sAdhano Atmatattvane jANavAmAM upayogI thaI zake tema nathI. ApaNI milkata zarIra, mana, prANa, Indriyo A badhAnA jora upara ApaNe skUla jIvana jIvIe chIe. ApaNe badhAne kahIe chIe ke haju taMdurasta chuM, tAva nathI Avato, mAthuM nathI duHkhatuM, AMkho sArI che, badhuM joI zakAya che. mana paNa jAgRta che, A kharI vAta, paNa tArA A sAdhano Atmatattvane jANavAnA kAmamAM Ave tema nathI. kaMI kAraNa? dehana jANe tehane, jANe na IdrI prANa; AtmAnI sattA vaDe, teha pravarte jANa. A adbhuta gAthA che. huM vAre vAre abhuta zabda amasto nathI vAparato. abhuta ja che. ane have je AtmasiddhinI gAthAo cAlu thAya che te madhadariyo che. atyAra sudhI kinAre hatAM. A madhadariyo Avyo. ApaNane AtmasiddhinI pArAyaNa karavI game, alaga alaga rAgamAM Atmasiddhi gAvI ApaNane game, vAdyavRMda sAthe Atmasiddhi gAvAnuM game paNa AtmAno samya nirNaya karavo temAM ApaNe nabaLAM paDI jaIe chIe, kAcA rahIe chIe. jyAM sudhI nirNaya nahi thAya tyAM sudhI vAta adhUrI. saurASTranA gAmaDAmAM sagapaNa karavA jAya ane mana cala vicala thAya to 25 jaNa vaLagI paDe. jyAM sudhI goLa na khAya tyAM sudhI javA na de. game tema karI cokaThuM goThavI de. ahIM zAstronuM kahevuM che ke game te hisAbe Atmatattvano nirNaya karo. padamAnaMdajI AcArye kahyuM ke thama imRtva matyunI kiMmata cUkavIne tuM AtmAne jANa, jANavA viSe kutUhalavALo thA, ane AtmAne jANa. mRtyunI kiMmata cUkavavAthI paNa jo AtmA maLato hoya to mRtyunI kiMmata cUkavavA jevI che. saMmata cho ne mArI vAtamAM. amRta tattva ApaNane ja prApta thAya to jIvananI avasthA judI banI zake che. paNa Atmatattvano nirNaya karI zakatA nathI. dareka Indriyone potapotAnA viSayanuM jJAna che. A vAta pharIthI, rIpITa karIne kahIe For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pa9 chIe. kharekhara to Indriyone jJAna hoI zake ja nahi. Indriyo jANatI nathI, paNa Indriyo jANavAnI prakriyAmAM madadarUpa sAdhana banI zake che. svataMtrapaNe Indriyo jANe evuM kadI banI zakatuM nathI. AMkha dvArA rUpa tyAre jaNAya ke jyAre jANanAra rUpane jANavAnI prakriyAmAM DhaLe, te vakhate rUpane jANavA upayogI thaI paDe tevuM sAdhana AMkha che. pratyeka Indriyone potapotAnA viSayanuM jJAna che eTale potapotAnA viSayomAM Indriyo niSNAta che, upayogI thaI zake che. jANavAnI prakriyAmAM sahAyabhUta thaI zake che. svataMtrapaNe te jANI zakatI nathI ane svataMtrapaNe jANavAnuM kAma je kare che te AtmA che. ApaNA jIvanamAM 24 kalAka A prakriyA cAle che. AMkhathI joIe, kAnathI sAMbhaLIe, nAkathI sugaMdha laIe, jIbhathI rasa laIe, zarIrathI sparza karIe, A badhuM je kaMI karIe temAM Indriyo potAnA viSayano saMparka karI zake che paNa viSayane jANavAnuM kAma Indriyo karI zakatI nathI. e kAma to AtmA ja kare che. pAMce IndriyonA viSayanuM, che AtmAne bhAna.' A zarIramAM cetana tattvavidyamAna che. ane e cetana tattva Indriyo dvArA judA judA viSayone jANe che. ane Indriyo potAnA viSaya pUratuM ja jANe che tema paNa kahyuM. AMkha rUpane ja jANe zabdane nahi, kAna zabdane ja jANe, svAdane nahi. kAna jIbhane ema kaheze ke tuM jarA sAMbhaLa ne? to jIbha kaheze mAruM kAma svAda levAnuM, sAMbhaLavAnuM nahi. Indriyo svataMtra che ane darekano eriyA nakkI thayela che. AMkhano eriyA rUpa, kAnano eriyA zabda, nAkano eriyA gaMdha, jIbhano eriyA rasa ane sparzano eriyA cAmaDI. A pAMce pAMca Indriyo alaga alaga jANe che, paNa AtmA ekalo pAMce pAMca IndriyonA viSayone jANe che. ziSya ema kahe che ke he gurudeva ! tame kaho cho AtmA che, to te jaNAya kema nahi? e kema dekhAto nathI? kema jovAmAM Avato nathI? kyAM chUpAI gayo che? jo hoya to AMkha sAme pragaTa jaNAya nahi? amAsanI rAtre bhUlA paDyA hoya ane avAja thAya to lAge ke bhUta che, DarI javAya, paNa koI jabaro mANasa hoya to pUche ke koNa cho tame? hoya to bole ne? e pramANe AtmA jo hoya to jaNAya nahi ? zAstro kahe che AtmA che. caudapUrva ane 45 Agamo kahe che ke AtmA che. purANo kahe che ke AtmA che, ane bIjI vAta e paNa karo cho ke AtmA kaMI bahAra gayo nathI, vartamAnamAM pratyakSa hAjara che. to AtmA jaNAto kema nathI. chellI atyaMta mahattvanI vAta, bhAI ame je AtmAnI vAta karIe chIe te tuM AtmA cho. vedAMtanI paribhASAmAM "tatvamasi' kahyuM. te AtmA cho, ame tArI vAta karIe chIe. eka to AtmA che, te zarIramAM che, ne te tu cho tema paNa kahyuM. ziSya kahe che huM AtmA houM to mane kema jaNAya nahi? kema dekhAya nahi? gurudeva kahe che, ziSya tArI vAta sAcI che, paNa eka samasyA che te samajI le. deha na jANe tehane, jANe na IdrI prANa, AtmAnI sattA vaDe, teha pravarte jANa. For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o pravacana kramAMka - 43, gAthA kramAMka - 53 huM pharI kahuM chuM ke A gAthA ghaNI adbhuta che. ghaNA koyaDAo A gAthA vaDe ukalI jAya che. deha na jANe tehane, A tehane zabda vAparavAmAM Avyo te Indriya mATe nahi, prANa, buddhi ke mana mATe nahi, paraMtu je nathI dekhAto chatAM che tenA mATe vAparela che. jyAre sadguru upadeza Ape che tyAre sadguru ziSyane kahe che. are ziSya 'ayamAtmA' A AtmA che, ziSya samajyo nahIM. ziSyane bIjI vakhata kahe che ke 'prajJAnaM brahma' e AtmA jJAnamaya ane AnaMdamaya che. to ziSyane thayuM ke A konI vAta kare che, A jJAnamaya che, AnaMdamaya che ? eTale trIjI vakhata kahyuM ke tattvamasi e tuM cho, ane ame tArI vAta karIe chIe. A anaMtajJAnI puruSoe vAta karI che te parTIkyulara vyaktigata tamArI vAta karI che. ame tamArAM hAlaraDAM gAIe ane tame gerahAjara ? A ochI muzkelI nathI. tame nA, nA, nA karyA karo cho ane ame kahIe chIe ke tame zuddha cho, buddha cho, mukta cho, paraMtu tame kaho cho 'ame zuddha nathI, buddha nathI, ame du:khI chIe, ciMtAtura chIe, muMjhAyA chIe. amArA duHkhano koI pAra nathI'. are ! tuM nathI A. tuM A badhAthI judo cho. A to karmanI racanA che, paNa A samajavA jIva taiyAra nathI. 'tattvamasi' te tuM cho. tuM je tane mAne che te zarIra tuM nathI. A nAma pADyuM che, te mAruM che ema tuM mAne che paNa te nAma tAruM nathI, zarIranuM che. A jJAti tArI che ema mAne che paNa te tuM nathI. huM dhanavAna chuM ke zrImaMta chuM ke vakIla chuM, vidvAna chuM, prophesara chuM, pati chuM, patnI chuM, kALo chuM, goro chuM ema je tuM mAne che te paNa tuM nathI. 'tattvamasi', te tuM cho. je AtmAnI vAta karIe chIe e AtmA tuM cho. trIje tabakke ziSya jarA dhyAnamAM Utare che. dhyAnamAM gayA pachI badhA vikalpo zAMta thAya, badhA vicAra zAMta thAya, badhI vRttio zAMta thAya, badhA ja dvandvo zAMta thAya, bilakula zAMta banI jAya, eka paNa taraMga UThato na hoya te vakhate te anubhava kare che. ane anubhava karIne jyAre bahAra Ave che tyAre ema kahe che ke ahaM brahmAsmi ! huM brahma chuM. zuddha, buddha, caitanyadhana, svayaMjyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma. zabdo thAke che. keTaluM tane kahIe ? A AtmA zarIramAM ja che, nikaTamAM che to sAheba ! kema na jaNAya ? deha na jANe tehane, pahelI vAta. deha AtmAne jANato nathI ane jANI zakaze paNa nahi, jANavAnI kSamatA tenAmAM nathI tethI deha AtmAne na jANe. dehamAM AtmA che, A kaMTALo Ave tevI vAta che paNa nirNaya to karavo ja paDaze ke zarIramAM AtmA che paNa zarIra AtmAne jANI zakatuM nathI. zarIra ghaNuM ja sakSama che, ghaNuM adbhuta che. A nAmakarmanI racanA ghaNI adbhuta che. A zarIrano eka paNa sperapArTa eTale aMga bagaDI gayuM hoya to bajAramAM evuM aMga koI maLaze nahi. dAMta kudarate besADelA, phITa karelA che. jo pADavA hoya to Injekzana ApavuM paDe. A dAMta karmataMtre phITa karelA che. zarIranI racanA divya che, alaukika For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 AtmasiddhizAstra pravacanamALA che, zarIramAM ghaNI ja tAkAta che, ane zarIra sAthe cheka mokSa sudhI yAtrA karavAnI che. AvuM zarIra hovAM chatAM deha na jANe temane', deha AtmAne jANI zakato nathI. kaMI vAMdho nahi, gurudeva ! Indriyo to che ne ? e paNa sakSama ane samartha che, zaktizALI che. gurudeva kahe che Indriyo paNa AtmAne jANI zakatI nathI. deha bAkAta thayo ramatanA medAnamAMthI, Indriyo paNa bAkAta thaI. Indriyo paNa AtmAne jANI zakatI nathI, kaMI vAMdho nahi, paraMtu eka trIjuM baLavAna sAdhana prANa che ne? prANa eTale jIvananI zakti. ApaNe je jIvIe chIe te skUla jIvana-bhautika jIvana, te prANa upara cAle che. prANanI abhivyakti zvAsocchavAsa che. prANathI tamArA zarIranI prakriyA cAle che. doDha miniTa jo zvAsocchavAsa baMdha thaI jAya to ApaNI jIvanayAtrA samApta thaI jAya. zarIrane tamAma prakriyAo karavA mATe zvAsocchavAsa prANa zakti Ape che. tame anAjano koLiyo peTamAM javA do cho, pachI temAMthI keTalI verAITIjha thAya che ane temAMthI kevI kevI vastuo bane che e tamane khabara che? temAMthI lohI taiyAra thAya ane paganA aMgUThAthI mAthAnA vALa sudhI e vaheMcaNI karavAnuM kAma kare che. lohI jo mastaka sudhI na pahoce to magaja kAma karatuM nathI. prANa zarIranA tamAma kSetromAM vastuone pahoMcADe che. Avo prANa baLavAna che. prANa enarjI zakti che. jagatamAM prANAyAmanI keTalI moTI sAdhanA thAya che. karoDo mANaso prANAyAmanI sAdhanA kare che. prANAyAmanA hajAro graMtho che. Avo jItelo, prApta karelo prANa paNa AtmAne jANI zakato nathI. ApaNA badhA zastro heThe. Indriyo na jANe, deha paNa na jANe ane prANa paNa AtmAne jANe nahi. ema kema kahyuM? bahu abhuta vAta kare che. A zarIra, Indriyo, prANa je kAma kare che te AtmAnI sattAthI kAma kare che. jyAM sudhI A AtmA zarIramAM che, tyAM sudhI Tagara Tagara tame jozo, kAnathI sAMbhaLazo paNa kharAM, ane kadAca bolI zakatAM na ho to IzArAthI samajAvazo paNa kharAM. mAkhI beThI haze tene uDADazo paNa kharAM. aMdara caitanya beThuM haze to ja zarIra kAma karaze. gharamAM TI.vI. che, gharamAM paMkho che, phrIja che, gharamAM badhA vidyutanAM sAdhano che. tame nokarane kahezo ke svIca cAlu kara. te kaheze ke sAheba, svIca to cAlu che, paNa vidyuta pravAha eTale IlekTrIsITI nathI. kevI rIte cAlu thaze ? vidyuta pravAha vagara TI.vI. cAlu na thAya. vidyuta pravAha vagara paMkho, phrIja, mazIno kaMI ja kAma na kare. lAITa phITIMga apa Tu DeITa hoya, gharamAM pacAsa TyubalAITa hoya, jhAkajhamALa thAya tevuM haze paNa vidyuta aMdara dAkhala thaze to te cAlu thaze. vidyutanI sattAthI ja paMkho, phrIja, mazIno kAma kare che, tema AtmAnI sattAthI ja zarIra kAma kare che, Indriyo kAma kare che, ane AtmAnI sattAthI ja prANa kAma kare che. AtmA jo na hoya to prANa kAma na kare. pAMca miniTa pahelAM A mANasa vAta karato hato, IzArA karato hato, AMkha ughADa baMdha karato hato, paTapaTAvato hato. jevuM caitanya, zarIramAMthI juduM paDyuM ke zarIra niSyaSTa thaI paDyuM raheze. For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C ) pravacana kramAMka - 43, gAthA kramAMka - pa3 Indriyo kazuM kAma nahi karI zake. to zarIra konI sattAthI kAma karatuM hatuM? Indriyo konI sattAthI kAma karatI hatI ? ane prANa paNa konI sattAthI kAma karato hato? A badhA jenI sattAthI kAma karatAM hatAM ane kare che tene kahevAya che AtmA. eka vakhata caitanya ghara choDI de che eTale ke AtmA A dehane choDI de che pachI zarIranI vyavasthA karavI paDe ne? bAbo game teTalo lADako hoya, vhAlo hoya pachI ema na kahevAya ke Ane huM nahi choDuM. caitanya juduM paDyuM eTale khalAsa. have rakhAya nahi, eno rasto karavo ja paDe. zarIra eMzI varSa rahyuM, bolyuM, cAlyuM, khAdhuM, pIdhuM, pravRttio karI ane have jevo AtmA cAlyo gayo ke zarIra kaMIpaNa karI zakatuM nathI. konAthI A kAma thatuM hatuM? jenAthI A kAma thatuM hatuM tene kahevAya che AtmA. ophisamAM klArka sahI karI, heDa klArka sahI karI, ane pachI tenA sAhebe paNa sahI karI chatAM kAgaLo pAchA AvyAM kema? to kahe mukhya sAheba sahI karI nathI. e suprIma othorITI che. enI sahI bAkI che. zarIra suprIma othorITI nathI, Indriyo ke prANa suprIma athorITI nathI, paraMtu suprIma othorITI AtmA che. to ziSya tuM ema kahe che ne ke dehathI AtmA kema na jaNAya ? IndriyothI paNa AtmA kema na jaNAya ane prANathI paNa AtmA kema na jaNAya? bhalA mANasa ! tuM bhUlI jAya che ke zarIra, Indriyo ane prANa AtmAnI sattAthI kAma kare che. jema vidyutanI sattAthI phrIja, paMkho, mazIno kAma kare che paNa tane vidyuta dekhAya che kharI? nA. tema AtmAnI sattAthI ja Indriyo, prANa kAma kare che paNa te dekhAto nathI. gharamAM koI phALo levA Ave ane gharamAM baheno hoya, chokarAo pharatA hoya paNa bahena kahe che ke gharamAM koI nathI. ema kema? tame to cho. bahena kaheze ke bhAI ophise gayA che, teo suprIma othorITI che. ghara bhale rahyuM, paNa sattA enA hAthamAM nathI. zarIra, Indriyo, prANa bhale rahyAM paNa sattA enA hAthamAM nathI. "AtmAnI sattA vaDe teha pravarte jANa" abhuta zabdo che. temanuM pravartana AtmAnI sattA vaDe thAya che. tethI he ziSya ! zarIrAdithI AtmA tane jaNAto nathI. dhanyavAda ! ATalI kaThina vAta Aje karI che. AgaLanI gAthA AnA karatAM paNa kaThina che. paraMtu kaThina, kaThina, A zabdo magajamAMthI kADhI nAkhajo. huM paNa tamane kahIza nahi ke kaThina che. paraMtu ApaNe gaMbhIratAthI AtmAne samajavAno prayatna karyo nathI, puruSArtha karyo nathI. Atmasiddhi je samajyo te Agamo samajyo. Atmasiddhi barAbara samajyo te adhyAtmanAM zAstro paNa samajI zake. AtmAnI sattA che, te baLavAna sattA che. e kAma karaze to ja zarIra, Indriyo, prANa kAma karaze. A sAdhano AtmAnI sattAthI pravarte che, tethI teo AtmAne jANI zake nahi. dhanyavAda! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelAM paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pravacana kramAMka 44 AtmAnuM pragaTa svarUpa gAthA kramAMka 54 sarva avasthAne viSe, nyAro sadA jaNAya; pragaTarUpa caitanyamaya, e eMdhANa sadAya. (54) TIkA : jAgrata, svapna ane nidrA e avasthAmAM vartato chatAM te te avasthAothI judo je rahyA kare che, ane te te avasthA vyatIta thaye paNa jenuM hovApaNuM che, ane te te avasthAne je jANe che,evo pragaTasvarUpa caitanyamaya che, arthAt jANyA ja kare che evo jeno svabhAva pragaTa che, ane e tenI nizAnI sadAya varte che; koI divasa te nizAnIno bhaMga thato nathI. (54) hajAro zloko A gAthAmAM che, ane hajAro siddhAMto paNa A gAthAmAM che. nizcayanayathI, vyavahAranayathI, dravyAnuyoganI dravyArthika dRSTithI, paryAyArthikanayanI paryAyArthika dRSTithI, tamAma pakSothI eka adbhuta vAta A gAthAmAM karI che. Atmasiddhi zAstranA tamAma zabdo pAramArthika ane maulika che. tamAma adhyAtma zAstro, tamAma dhyAnanAM zAstro, tamAma tattvajJAnanAM zAstro, tamAma darzana zAstro potAnI tamAma tAkAta eka ja vAta upara vApare che ane te e ke AtmA che teno nirNaya karavo joIe. 3 jJAnI puruSone be kAma karavAM che, eka to AtmAnuM varNana karavuM che ke AtmA Avo che, Avo che. ane jenI pAse varNana kare che tenI pAse nirNaya karAvavo che. nirNaya tamAre karavAno che, paraMtu e nirNaya karAvavA emane sahabhAgI thavuM che. eka vakhata jo nirNaya thayo ke AtmA che to AdhyAtmika kSetramAM tene praveza maLe, adhikAra maLe ane AdhyAtmika sAdhanAno prAraMbha thAya, prAraMbha thayA pachI be zabdo ApaNI pAse Ave che, eka zabda saMvara, ane bIjo zabda nirjarA. jyAM sudhI AtmA che tema nirNaya na thAya, ane AtmAnubhava na thAya tyAM sudhI Asrava thaze. Asrava eTale karmonuM vaLagavuM. zubhabhAva ane azubhabhAva thaze. tethI puNya ane pApa thaze. bAhya karmakAMDo thaze. tenAthI puNyabaMdha thaze ane sadgatio jemake devagati ane manuSyagati maLaze. uttama sthAna maLaze, bhoganA sAdhano maLaze. sAthe sAthe jagatanAM padArtho paNa maLaze. dharma karavAnAM pariNAme puNyabaMdha thaze, paNa saMsAra Ubho raheze. saMsArano aMta nahi Ave. kAraNa ke karmonI Avaka thAya che, zAstroe kahyuM che ke zubhAzubha bhAvathI kAM to puNyanI Avaka thAya athavA pApanI Avaka thAya. A Avaka thavI tene Asrava kahe che. ''Azravatti kRti AzravA:'' cAre taraphathI AtmAmAM karmonuM AvavuM tene kahevAya che Asava. karmo sArA ke kharAba For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 pravacana kramAMka - 44, gAthA kramAMka - 54 tamArA jevAM bhAva hoya te pramANe thavAnAM ja che. Ama AtmAmAM bIjAno eTale karmono praveza thAya che. para: praviNa: te vinAzana para praveza kare to vinAza kare che. AtmA ekalo hoya to prazna nathI. AtmAnuM ekalA hovuM eTale karmo vagaranuM hovuM tenuM nAma mokSa che. paraMtu ApaNe bhAva karyA vagara rahetAM nathI ane karmo AtmAne vaLagyA vagara rahetAM nathI. jema ajANyA mANasane gharamAM rakhAya nahi tema A karmo je aMdara praveza kare che tene AtmAmAM rakhAya nahi, paraMtu ApaNe to paMpALI paMpALIne rAkhIe chIe. zAstrone ema kahevuM che ke tyAM sudhI saMvara ane nirjarAnAM tattvo ApaNAM jIvanamAM umerAtA nathI. ApaNe dharma karIe chIe, dharmanI sAdhanA karIe chIe paraMtu karmono nAza thato nathI. mATe paramakRpALudeva kahe che ke "vaha sAdhana bAra anaMta kiyo, tadapi kachu hAtha haju na paryo, kevI navAInI vAta che? A sAdhano anaMtavAra karyA paNa ThekANuM paDyuM nahi. devacaMdrajI mahArAja paramakRpALudeva pahelAM thaI gayA, ane temaNe paNa kahyuM ke, AdaryuM AcaraNa loka upacArathI, zAstra abhyAsa paNa kAMI kIdho, zuddha zraddhAna vaLI Atma avalaMbana vinu, tehavo kArya tiNe ko na sIdho. jIve dharmanuM AcaraNa karyuM che. tapa, japa ane anuSThAno paNa karyA che. DhagalAbaMdha bAhya karmakAMDo karyA che. jJAnIo kyAreya bAhya karmakAMDo karavAno niSedha karatAM nathI, paraMtu adhyAtma zAstrane ema kahevuM che ke A badhA sAdhano anaMtavAra karyA che, paraMtu eka vakhata AtmA che tema nirNaya thayo nathI, te jo thaI jAya to adhyAtmajagatamAM ene praveza maLe. tAttvika kSetramAM sAdhanA karyA pahelAM paNa praveza maLe che, navapUrvano abhyAsa thaI zake che, AtmA che e nirNaya karyA pahelAM dravyaliMgI AcArya thaI zakAya che, AtmA che te nirNaya karyA pahelAM hajAro ziSyonAM guru paNa thaI zakAya che, ane ghora tapa paNa karI zakAya che. AtmA che te nirNaya karyA pahelAM mAkhInI pAMkha paNa na dubhave, tevuM cAritrya pALe, chatAM AtmAnI bAdabAkI hovAnA kAraNe tene puNyabaMdhathI vadhAre lAbha maLato nathI. navamA raiveyaka sudhI jAya, AgaLa nahi. saMsAra Ubho ja raheze. tamAma zAstro kahe che ke AtmA che e nirNaya karavAmAM tamArI tAkAta vAparo. paramakRpALudeva kahe che ke bAkInAM pAMca pada to sahelAIthI svIkArI zakAze, te mATe bahu mathAmaNa nahi karavI paDe. tamAma mahenata paheluM pada "AtmA che' teno svIkAra karavAmAM ja karavAnI che. eka vakhata AnaMda ane ullAsamAM AvIne, sadUbhAvamAM AvIne, premathI harSita thaIne huM AtmA chuM tema svIkArI nAcI UTho to mokSa tamArA hAthamAM che. mokSa mAgavo nahi paDe. UMDAmAM UMDI jo koI khINa hoya to AtmAno svIkAra nathI karatAM te che. Akho saMsAra samudra jo sahelAIthI taravo hoya to te AtmA che tevo svIkAra karavAmAM che. AtmA che tevo svIkAra AdhyAtmika jagatamAM praveza karAvaze, ane AtmA nathI tevo svIkAra bhautika jagatamAM praveza For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 5 karAvaze. atyAre ApaNe bhautika jagatamAM Asana jamAvIne beThA chIe. A badhI vAta sAMbhaLo cho ne ? A vAta sAMbhaLo cho mATe dhanyavAda. bAkI atyAre to bhautikakSetramAM cho. viSayabhogonI ciMtA, dhana upArjananI ciMtA, pachI dhana saMgrahanI ciMtA, ane dhana maLyA pachI InkamaTekSathI bacavAnI ciMtA. A badhI ciMtAo thAya che. bhautikakSetramAM bhale ho, paNa je kSaNe AtmA che tevo svIkAra thAya che, te kSaNe AdhyAtmika kSetramAM praveza maLe che. ziSya pUche che ke gurudeva ! AtmA kema jaNAto nathI ? amArI pAse deha, Indriyo, prANa, mana badhuM che, te badhAno upayoga karI joyo che - paraMtu amane AtmA jaNAto nathI. gurudeva kahe che ke he ziSya ! tArI vAta sAcI che, paraMtu eka vAta samajI le. dehamAM ghaNI kSamatAo che. Indriyo, mana, prANamAM paNa ghaNI kSamatAo paraMtu eka mAInasa poInTa, temanAmAM svataMtrapaNe jANavAnI kSamatA nathI. ane bIjI mahattvanI vAta e che ke A zarIra, Indriyo, mana ane prANa, A cAre cAra sAdhano kAma kare che te potAnI sattAthI karatAM nathI. e cAra sAdhano AtmAnI sattA hAjara hoya to ja kAma karaze. sattA eTale baLa, sattA eTale sAmarthya, sattA eTale astitva athavA hovApaNuM ane sattA eTale zakti. plagamAM pIna nAkhavI paDe. jo pIna plagamAM nAkho to vidyuta pravAha cAlu. paMkho, TyUba lAITa, phrIjha vagere sAdhano potAnI meLe kAma karI zakaze nahi. vidyuta pravAha joIe ane AzcaryanI vAta e che ke phrIjha cAlaze, TyubalAITa thaze, paMkho pharaze paNa vidyuta pravAha dekhAze nahi, paraMtu je dekhAtuM nathI tenI hAjarI vagara kArya nahi ja thAya. tevI rIte AtmAnI sattA na hoya to zarI2 Indriyo, prANa, mana kyAreya kAma karI zakaze nahi. zarIra, Indriyo, prANa, mana vigere jaDapaNe paDyAM raheze. e kAmakAja to ja karI zake ke vidyuta pravAhanI jema AtmAnI sattAno saMyoga hoya to. gurudeva kahe che ke tuM kahe che ne ke dehathI AtmA jaNAto nathI, paNa te kyAMthI jaNAya ? je AtmAnI sattAthI zarIra kAma kare che te AtmA hAI othorITI tuM cho. sattA tArI che. zarIra to tArI sattA taLe che. iMdriyo, prANa, mana tArI sattA taLe kAma kare che. to A badhA AtmAne kevI rIte jANI zakaze ? AtmAnI sattA vaDe A badhA zarIra, Indriyo, prANa, mana pravarte che. pravartavuM eTale kriyAmAM sAmela thavuM, kAma karavuM. svIca ona karo ke vidyuta pravAha cAlu thaze, paMkhA, phrIja badhuM kArya karavA lAgaze tema AtmAnI je sattA che te dAkhala thAya to ja tamArA sAdhano mana, Indriyo, zarIra kAma kare. aMbAlAlabhAInI TIkA lakSamAM laIe. 'deha AtmAne jANato nathI paNa AtmAnI sattAthI deha kAma kare che.' tamane kaMI vicAra Ave che kharo ke nAnakaDuM bALaka, gulAbanA goTA jevuM hoya, tamane vhAla Ave, ramADavuM game, tame sneha varasAvo, prema varasAvo, hRdayamAM AnaMda anubhavo paNa e bALakamAM caitanya hAjara che tyAM sudhI gamaze. jyAre temAM caitanya For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 4 pravacana kramAMka - 44, gAthA kramAMka - 54 hAjara nahi hoya tyAre e ja bALaka hAthamAM levuM nahi game. jenAthI te rUpALuM lAgatuM hatuM te tattva temAMthI gayuM, have tene aDavuM paNa nahi game. tevI ja rIte mora kaLA kare che ne? te moranuM nRtya jovuM gamaze. zuM tenI kaLA ! zuM tenA pIchAM ! zuM teno vaibhava ! zuM tenA raMgo ! ane kevo ThATha ! paraMtu moramAM caitanya hAjara che tyAM sudhI mora jovo gamaze. caitanya eTale jIva nahi hoya to mora jovo gamaze nahi. moranuM zarIra AtmAnI sattAthI kAma karatuM hatuM. je zarIra AtmAnI sattAthI kAma kare che e jaDa zarIra AtmAne kevI rIte dekhaze? gurudeva kahe che, tame vicAra karo ke zarIra che ane zarIramAM aneka prakAranI zaktio paNa che paraMtu jaDa zarIramAM svataMtrapaNe jANavAnI zakti nathI. zarIramAM zuM thAya che te AtmA eTale tame jANI zako paNa tame aMdara nahi ho to zarIra jANI zakaze nahi. huM A vAta pharI pharI eTale karuM chuM ke thoDuM vadhAre ghuMTavuM che, nirNaya karAvavo che. AdhyAtmika sAdhanA thaze tyAre thaze, samyagdarzananI prApti thaze tyAre thaze ane mokSanA daravAjA khUlaze tyAre khUlaze paraMtu A badhuM karatAM pahelAM AtmAno nirNaya to karavo paDaze ne? lagna to pachI paraMtu pahelAM sagapaNa to karavuM paDaze ne? kanyA nakkI karyA pahelA mAMDavo nAkho, AmaMtraNa patrikAo chapAvo, rasoIyA bolAvo, garabA pArTI rAkho to kevuM kahevAya? jo kanyA ja nakkI na hoya ane sagapaNa ja na karyuM hoya to lagna konA karazo? sagapaNa pahelA karavA paDe, tema adhyAtma sAdhanAmAM AtmAno nirNaya pahelAM karavo paDaze, pachI badhI sAdhanAo yathArtha thaze. pharIthI samajI lyo, zarIranI sAthe AtmA che to zarIra suMdara dekhAya che. Indriyo je kAma kare che te AtmAnI sattAthI kAma kare che. loko ema kahe che ke A kAnanA devatA UThI gayA. samajAya che kaMI ? jJAnataMtu khasI gayA ane jJAnataMtu khasI gayA eTale AtmAnI jJAnazakti tyAMthI khasI gaI ane eTale have kAna kAma karatAM nathI. to Indriyo je kAma kare che te AtmAnI sattAthI kAma kare che. IndriyomAM svataMtrapaNe jANavAnI zakti nathI. jANavAnI prakriyA je vakhate AtmA karato hoya e vakhate sAmela thavAnI zakti IndriyonI che. sahayoga ApavAnI zakti IndriyonI che. paraMtu AtmAnI sattA vagara Indriyo kAma nahi kare. trIjI vAta che prANa. prANa ApaNI zakti che. zvAsocchavAsa tenI abhivyakti kare che. ane cothuM Ave che mane. mana paNa jaDa paramANuomAMthI ja bane che. zAstromAM mananAM be prakAra kahyAM che. eka dravyamana ane bIjuM bhAvamana (AtmAnI jJAna zakti). dravyamana te vicAra karavAnuM eka sAdhana che. jema jIbha, kAna, nAka, AMkha kAma kare che tema mana vicAra karavAnuM kAma kare che. vedAMtamAM eka zabda che aMtaHkaraNa. karaNa eTale upakaraNa. pAMca Indriyo te bihAranAM upakaraNa ane mana aMdaranuM upakaraNa. paraMtu mana e svataMtrapaNe vicAra karI zakatuM nathI, AtmAnI sattA vaDe te vicAra karavAnI zakti dharAve che. dravyamana te vicAra karavAnuM sAdhana ane vicAra karavAnI je kSamatA zakti che tene kahevAya che bhAvamana. bhAvamana te For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 67 AtmAnI zakti che, temAM vicAra karavAnI kSamatA che. jonAra AtmA che te jotI vakhate AMkhane vApare che ane rUpane jANe che. sAMbhaLanAra che AtmA ane sAMbhaLatI vakhate vApare che kAna, tethI te zabdane jANe che. svAda jANanAra che AtmA paNa svAda karatI vakhate vApare che jIbha, ane e svAdane jANe che. vicAra karanAra che bhAvamana ane vicAra karatI vakhate dravyamana vApare che. dravyamana ekaluM vicAra karI zake nahi. 'AtmAnI sattA vaDe teha pravarte jANa.' A zabdo pacAsa vakhata meM ghUMTAvyA. AtmAnI sattA vaDe kAma thAya. AtmAnI sattA vagara kAma thAya nahi. sattA eTale astitva, baLa athavA sAmatharya. kahe che ne ke IzvaranI sattA vagara pAMdaDuM paNa halI zakatuM nathI. loko kahe che ke amArA gharamAM emanI sattA vagara kazuM ja na thAya, tema AtmAnI sattA vagara kazuM ja na thAya. 'AtmAnI sattA vaDe teha pravarte jANa.' zarIra bhale rahyuM, Indriyo bhale rahI, mana bhale rahyuM, prANa bhale rahyA paraMtu jo AtmA nahi hoya to badhuM jaDapaNe paDyuM raheze. koIpaNa kAma karI zakaze nahi. vAta spaSTa thAya che ? ATalo nirNaya jo thaI jAya ke dehanI sattA upara tamArI sattA, IndriyonI sattA upara tamArI sattA, prANanI sattA upara tamArI sattA ane mana upara paNa tamArI sattA. You are last and supreme authority, te mahattvanuM che. paraMtu Aje evI paristhiti nathI. IndriyonI sattA tamArA upara che. zarIranI sattA tamArA upara che. mananI sattA tamArA upara che. tame kahetAM ho cho ke mAruM beTuM mana kAbUmAM nathI. are ! tuM manano mAlika cho ke mana tAruM mAlika che ? kalekTara kaheze ke paTAvALo mAruM mAnato nathI, tenA jevI vAta thaI. manane jItavAnuM ane manane vaza karavAnuM hoya ja nahi. mana to sAdhana che. are ! tArA hAthamAM sattA ane adhikAra joIe, tame gADImAM beThA cho, tamAre pUrva dizAmAM javuM che ane gADI pazcima dizAmAM calAvo cho, ane pachI raDo cho ke gADI mAruM mAnatI nathI. e pazcima dizAmAM doDI jAya che. koI tamane pAgala ja kaheze. tArA skrU DhIlA lAge che. tuM gADImAM beTho che, tuM ja gADI calAvanAra che to gADI bIjI dizAmAM kema doDe ? mana upara tArI sattA che. zarIra upara tArI sattA che, Indriyo, prANa ane mana upara tArI sattA che. paraMtu sAheba ! tamane sattA bajAvatAM AvaDavI joIe ne ? sattA bajAvatAM na AvaDe to sattA hAthamAM hovA chatAM paNa sattA kAma karI zake nahi, to AtmAnI sattAthI A mana, prANa, Indriyo, zarIra badhuM pravarte che. bahu mahattvanI vAta che A. badhA gauNa thaI gayAM. zarI2 gauNa, Indriya gauNa, mana gauNa ane prANa paNa gauNa. to mukhya koNa ? mukhya AtmA che. paraMtu Aje ApaNA mATe zarIra, Indriya, mana, prANa mukhya thaI gayA che. je divase A 54mI gAthA spaSTa thaze, te divase tamArA hAthamAM rAja haze. 'apane gharameM apanA rAja.' Aje ApaNA gharamAM ApaNuM rAja nathI. keTalAyanAM rAja cAle che ! ame eka jagyAe vahoravA gayelAM, tyAM sopho gharanI bahAra paDelo joyo. pUchavAnI For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 pravacana kramAMka - 44, gAthA kramAMka - 54 amAre kaMI jarUra na hatI paraMtu pUchyuM ke Ama kema? to kahe sAheba, hajI nakkI thatuM nathI ke kyAM mUkvo? eka kahe che ahIM mUko, bIjo kahe che ahIM mUko. badhAnA mata judAM judAM che, nirNaya thato nathI tyAM sudhI A zerInAM kutarAone A sophAno lAbha maLe che. tamArA gharamAM tamAruM cAle nahi ? tamArI sattA nahi ? deha upara tamArI sattA che, Indriyo upara tamArI sattA che, prANa upara tamArI sattA, mana upara paNa tamArI sattA che, chatAM tame lAcArI bhogavo cho ke zuM karIe ? Indriyo amArA kAbUmAM nathI, AMkha kahyuM karatI nathI. are ! bhalA mANasa! vicAra to kara, A AMkhamAM tuM jo nahi bhaLe to te kazuM karI nahi zake. samajAya che? tuM jo nahi bhaLe to ekalI AMkha jovAnuM kArya karaze nahi. tuM jo na bhaLe to ekalA kAna sAMbhaLavAnuM kArya karI zakaze nahi. tuM aMdara jo na bhaLe to ekalAM prANa kAma karI zakaze nahi. tuM bhaLe che to kAma thAya che, eTale tArI ja sattA che. Aje nirNaya karI lo ke have A zarIra upara, mana upara, Indriyo ane prANa upara ApaNI ja sattA che. AkaruM to paDaze kemake varSothI A nokaro svataMtra rahyA che ane e kahe tema ja thAya che. ApaNI sattA mATe tAkAta joIze. e tAkAtane zAstro saMyama kahe che. AMkha upara ApaNo kAbU, jovuM hoya to joIe ane na jovuM hoya to na joIe. paNa na jovuM hoya to AMkha paTapaTa thAya ane jovuM hoya to AMkha taiyAra na thAya te kema cAle? zakti tamArI, sattA tamArI ane vApare che ane pAchA tamane nukasAna kare. koIpaNa AvuM na calAve. samajAya che? sattA tamArI, zakti tamArI ane vApare Indriyo ane mana? baMdha kone paDe ? AtmAne paDe che. e kevI acarajanI vAta kahevAya? "AtmAnI sattA vaDe teha pravarte jANa." mATe he ziSya ! tuM jANI le. tArI sattA vagara eTale AtmAnI sattA vagara zarIra, mana, prANa jaDapaNe paDyA rahe che. vAre vAre e khyAlamAM rAkhaje ke AtmAnI sattA ane hayAti vagara zarIra jaDapaNe paDyuM raheze. Indriyo ane mana paNa jaDapaNe paDyAM raheze. AtmAnI sattAthI ja e kAma kare che, kriyA kare che. ane AtmAnI sattA pAmIne A badhAmAM kAma karavAnI kSamatA Ave che. bhAI ! tuM ema kahe che ne ke deha kema AtmAne jANato nathI? deha eTalA mATe jANato nathI ke deha jaDa che ane te AtmAnI sattA vaDe ja kAma kare che. Indriyo pote kAma karatI nathI paraMtu te AtmAnI sattAthI kAma kare che. prANa AtmAne jANato nathI kemake prANa pote AtmAnI sattAthI kAma kare che. tuM ema kahe che ne ke manathI AtmA kema jaNAto nathI? to mana AtmAnI zaktithI ja kAma kare che. to AtmAnI sattA vaDe ja A badhA pravarte che. mATe deha Indriyo, prANa ane mana AtmAne jANI zakatAM nathI. chellI vAta, A cAre cAra sAdhano tamAma prakAranI zaktivALAM hovA chatAM emanAmAM be khAmI che. eka svataMtrapaNe jANavAnI zakti nathI. ane bIjuM AtmAnI sattA vagara te kAma karI zake nahi. he ziSya ! tuM A banne vAta jANI le. samajI le. haju A vAta sthULa che. haju UMDANamAM javuM che? tame mArI sAthe Avo ApaNe haju UMDANamAM UtarIne samajIe. For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 AtmasiddhizAstra pravacanamALA zuM che UMDANa? sarva avasthAne viSe, nyAro sadA jaNAya, pragaTarU5 caitanyamaya, e eMdhANa sadAya. A 54 mI gAthA AtmasiddhinI adbhuta gAthA che. pahelI vAta samajI lejo. garbhamAM jyAre tame AvyAM tenA pahelAM kyAMka tame hatAM, pachI mAtAnA garbhamAM AvyAM. garbhamAM AvyA tyAre tame tenAthI judA hatAM ane judA hatAM mATe AvyA. judA na hota to Avata kevI rIte? to garbhanI avasthA che tenAthI paNa A judo che. janma thayo, deha pragaTa thayo, ane dehamAM caitanya paNa UtaryuM. janmano artha e thAya ke je cetanA dehamAM UtarI, evA dehanI sAthe AnuM dharatI upara AvavuM tenuM nAma janma. dehano janma thayo paNa te vakhate tame tenAthI judA eTale dehathI judA. kAraNa ke koI cetanA dehamAM UtarI che. pahelethI deha sAthe nathI. janma thayo ane garbhAvasthA gaI ane tame rahyAM. janmAvasthA gaI tame rahyA, pachI bAlyAvasthA AvI tyAre paNa tame rahyA. bAlyavasthA gaI ane yuvAvasthA AvI tyAre paNa tame rahyA. yuvAvasthA gaI ane ghaDapaNa AvyuM temAM paNa tame to rahyA. ATalI badhI avasthA AvI ane gaI. avasthAo badalANI paNa tame to rahyA. badhI avasthAothI tame sadAya judA ja cho. evo je judo che tene he ziSya ! ame AtmA kahIe chIe. samajAya che ? A AtmA che. pharIthI samajo, tame jAgo cho ane kaho cho ke huM jANuM chuM. AkhI rAta jAgyo matalaba ke tame judA cho. tamane svapna AvyuM ke huM cUMTaNImAM Ubho rahyo, cUMTAI gayo. vaDApradhAna thayo, rASTrapati bhavanamAM zapatha vidhi cAle che, huM zapatha laI rahyo chuM ane temAM nIcethI khaTArAno avAja Avyo ane UMgha UDI gaI. rASTrapati bhavana gAyaba, vaDApradhAna pada gAyaba tamane khabara paDI ke tame to hatAM tyAMnA tyAM ja cho. e svapna avasthAnAM jANanAra ane mANanAra tame ja hatAM, paNa tame tenAthI judAM ja cho. svapna gayuM paraMtu tame rahyA ke na rahyAM? jo svapna ane tame eka hota to tame paNa jAta. trIjI avasthA suSupta avasthA che - gADha nidrAnI avasthA che. UMghamAMthI UThIne tame kaho cho ke evI sarasa gADha nidrA AvI gaI ke kaMI khabara ja na paDI ke keTalA vAgyA? Ano artha e thayo ke gADha nidrA AvI kharI paNa aMdara jANanAra judo che ane e jAgato hato. jAgato rahyo che. suSupta avasthAthI paNa judo, jAgRta avasthAthI paNa judo, svapna avasthAthI paNa judo janma, bAlyAvasthA ane yuvAvasthAthI paNa judo. ciMtA karazo nahIM, ApaNe maratAM nathI paraMtu zarIra mare che. yaha jIva hai sadA avinAzI, mara mara jAye zarIra, usakI ciMtA kachu nava karanA, huI apana dharma dhIrA. AtamarAma sayAne, jo tuM to juThA bharama bhUlAne vAlA. For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 44, gAthA kramAMka - 54 A saMtoe keTalI adbhuta vAto karI che. bhAI, AtmA sadA avinAzI che. zarIra mare che, zarI2 vAre vAre mare che to enI ciMtA zuM karavI ? zarIra to mare ja ne ? ahIM ema kahevuM che ke A badhI avasthAothI AtmA judo che. AtmA ane zarIra eka che evA jUThA bhramamAM tuM paDI gayo che. 70 jarA UMDANamAM vadhAre UtarIe. tattvajJAnanI paribhASAmAM ema kahevAya ke nokarmathI (zarIrathI) AtmA judo, dravyakarmathI (ATha karmothI) paNa AtmA judo ane bhAvakarmathI (rAga, dveSa AdithI) paNa AtmA judo che. zarIrathI judo, karmothI judo ane rAga dveSathI paNa AtmA to judo ja che. are ! krodha Avyo ne ! eka kSaNabhara mATe krodha Avyo. e krodhanI eka tamArAmAM avasthA thaI. pAMca miniTa pachI krodha zAMta thayo ane krodhanI avasthA gaI, paNa tame to rahyAM. to krodhathI paNa tame judAM cho. tevI rIte rAga aMdara thayo, rAgane tame jANyo eTale rAgathI paNa tame judA ja cho. tevI rIte dveSabhAva thayo. tame jANyuM ke tamane A vyakti pratye dveSa thayo, dveSanI tamane khabara paDI ane pAMca miniTa pachI dveSa bhAva paNa zAMta thayo, to dveSathI paNa tame judAM ja cho. Ama asaMkhya avasthAo AtmAnI hAjarImAM thAya che paNa AtmA A badhI avasthAothI haMmezA judo che. avasthAo Ave ane jAya, badalAtI jAya paraMtu A avasthAne jANanAra AtmA judo che. judo hoya to tene jANe ne ? AtmasiddhinI A alaukika vAta che. samajI lo jarA, aMdara rAga thAya che. rAga eTale mamatA, eTecamenTa, Asakti. tamane rAga thayo tema jaNAya che paNa rAganI avasthAthI tame judA cho. tame rAgamaya thaI jatAM nathI. jo rAgamaya thaI javAya to tamAruM astitva ja na rahe. rAga thAya che kharo paNa rAgathI judo, dveSa thAya che kharo paNa dveSathI judo, ahaMkAra thAya che paNa ahaMkArathI judo, evI aneka avasthAo thAya che ane tuM tenAthI nyAro judo ja rahe che. rAga maTIne pAcho dveSa thAya che. paraMtu dveSathI judo che. dveSanI avasthA badalAI krodha Ave che, pachI ahaMkAra Ave che paraMtu tuM A krodhathI, ahaMkArathI judo ane je je judI avasthAo tArAmAM thAya che te badhI avasthAothI tuM judo ja che. asaMkhya avasthAo AtmAmAM thAya, paNa AtmA sarva avasthAothI nyAro che, judo che, sarva avasthAono jANanAra AtmA sarvadA judo ja che. A 54 mI gAthA te tattvajJAnanI gAthA nathI paNa sAdhanAnI gAthA che. aMdara krodha UThyo. tamane thAya ke krodha Avyo, be miniTa, pAMca miniTa, daza miniTa ane pachI te vilIna thaI gayo. krodha Avyo te aMdaramAM avasthA thaI, paNa jeNe krodhane jANyo te krodhathI judo rahyo. krodha to zamI gayo paNa jANanAra rahyo, jonAra rahyo, tenAthI te nyAro che, judo che. ApaNe kahIe chIe ne ke krodhane jItavA puruSArtha karo, prayatna karo. tame samajI lejo ke krodhane jItavAno puruSArtha karavAnI vAta eTalA mATe besatI nathI ke krodhanI avasthAthI tuM judo For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 71 che. judo che to kone jItavA heDyo? guMcavADo thaze paNa guMcavADo karazo nahi paNa eTaluM jANI lo ke A avasthA tamArAthI judI che. tamArA kapaDAM dhobIne tyAM gayA ane pAchA levA gayAM to bhUlathI bIjA koInAM kapaDAM tamAre tyAM AvyAM. tamArA nAmane badale bIjAnuM nAma ane nizAnI joI. tame turata ja dhobI pAse jaIne kaho cho ke bhAI A kapaDAM mArAM nathI. tarata ja soMpI do cho ne? ane tamArI nizAnIvALA kapaDAM Ave to kaho cho ne ke A mArAM kapaDAM che. A kapaDAM bIjAnAM, mArA che ja nahIM, haka konA upara karuM? tevI rIte krodha mAro nathI. rAga mAro nathI, dveSa mAro nathI , ahaMkAra mAro nathI, huM aMdara bhaLuM chuM ane temane mArA mAnuM chuM eTale baMdhAuM chuM. karma mane vaLage che. A gAthA pracaMDa sAdhanAnI che. tame judAM ja cho. "sarva avasthAne vize nyAro sadA jaNAya." badhI avasthAomAM e hAjara hovA chatAM e judo rahyAM kare che. e e rUpe thato nathI ane e avasthA vyatIta thaI jAya to paNa tenI hAjarI to hoya ja. bALapaNa gayuM, paraMtu tame rahyA ke nahi? kaho ne ke ame to chIe. pachI AmAM tamane zuM mUMjhavaNa thAya che ? yuvAvasthA gaI paNa tame rahyAM ne ? vRddhAvasthA gaI. tame rahyA ke nahi ? marazo tyAre tame rahezo ke nahi ? rahezo. hiMmatathI hA kaho ne ke rahIzuM. bIjuM zarIra maLaze. deha vinAzI, huM avinAzI, apanI gati pakareMge, nAsI jAsI, hama sthiravAsI, cokhe beMnikhareMge, aba hama amara bhaye na mareMge. abhuta gAthA che A ! A sAdhanA che. eka vakhata nakkI karI lyo ke A badhI avasthAothI AtmA judo che. sauthI aLago ane nyAro che. e sarvamAM che. sauthI aLaguM evuM Atmatattva che. tamAma avasthAomAM e hAjara che, tenuM hovApaNuM che. paraMtu e avasthAo badalAya che ane pote kAyama rahe che, pote kadIpaNa badalAto nathI. AvuM jenuM hovApaNuM che ene kahevAya che caitanyamUrti bhagavAna AtmA. jarA vicAra to karo ke tame anAdikALathI saMsAramAM cho ane saMsAramAM keTalAMye paribhramaNa karyA. keTalI judI judI gatiomAM rahyAM, devagatimAM hatAM; pazugatimAM hatAM, narakagatimAM paNa hatAM, manuSyagatimAM hatAM, puruSa tarIke thayA, ekendriya thayA, be Indriya thayA ane paMcendriya paNa thayAM. saMjJI ane asaMjJI paNa thayAM. brAhmaNa, kSatriya ane vaizya paNa thayAM. A badhAM thayAM. Aje kAMI paNa che? e badhuM gayuM. badhAmAM rahyAM chatAM A badhAthI aLagA che. A badhAthI aLago, "sarva avasthAne viSe nyAro sadA jaNAya." badhI avasthAomAM e sadA nyAro che, te judo che, alaga che. svataMtra che. ane haMmezA e badhI avasthAothI judo rahyA ja kare che. te avasthAo vyatIta thaI, te avasthAo badalAI gaI, cAlI gaI, paNa tame rahyAM. bhagavad gItAmAM eka nAnakaDI kaDI mUkI che.. vAsAMsi jIrNAni yathA vihAya For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 pravacana kramAMka - 44, gAthA kramAMka - 54 divALI AvI rahI che, tame jUnAM kapaDAM utArI nAkhavAnA ane navAM kapaDAM paheravAnA. junA utArazo, navA paherazo emAM tame kaMI badalAzo? kapaDAM badalAyAM paraMtu tame to tenA te ja cho. kapaDAMnA badalAvAthI tame badalAI jatAM nathI. tame to enA e ja cho. A badhI avasthAomAM e nyAro jaNAya ane e badhI avasthAo bAlyAvasthA yuvAvasthA ane vRddhAvasthA Adine jANe che. - chello zabda - pragaTarUpa caitanyamaya. ziSya ! tuM ema kahe che ne ke AtmA jaNAto nathI. are ! AtmA to pragaTa che. A rahyo AtmA. AtmA to pragaTa che. kaI rIte? te caitanyamaya che eTale e badhAne jANe che, jANyA ja kare che. eNe bAlyavasthAne jANI, yuvAvasthAnejANI, vRddhAvasthAne jANI, jAgRta, suSupta ane svapna avasthAne paNa jANI, krodhane jANyo, ahaMkArane jANyo, rAgane jANyo, zubhabhAva, azubhabhAva ane zuddhabhAvane paNa jANyo. dehane jANyo, karmane jANyAM; bhAvakarmane paNa jANyAM. saune jANanAra e beTho che ane sauthI alaga che. e enI sattA che, "pragaTarUpa caitanyamaya', e pragaTa che. tuM ema kahe che ne ke AtmA jaNAto nathI paNa te "pragaTa rUpa' eno caitanyamaya svabhAva pragaTa che, enuM svarUpa caitanmaya che tethI te pragaTa che. caitanya eTale-jJAna, citi, cetanA, jANavuM ane jovuM, A prakriyA jenAmAM thAya che tene kahevAya che caitanya. A caitanya jANyA ja kare che, jANyA ja kare che, sadAkALa jANyA ja kare che. Avo jANyA karavAno jeno svabhAva che te AtmA che. ane jANyA karavuM te eMdhANa che. A zuddha kAThiyAvADI zabda che - "e eMdhANa sadAya', eMdhANa eTale cinha, eMdhANa eTale lakSa, eMdhANa eTale nizAnI. "pragaTarUpa caitanyamaya" e AtmAnuM sadAya TakanAruM eMdhANa che. evA AtmAne he ziSya ! tuM jANa. AgaLanI gAthA 55 ane 26 be gAthAomAM paramakRpALudeva vinoda paNa kare che ne vinoda karI mITho Thapako Ape che. mAre A gAthAo samajAvavAmAM utAvaLa karavI nathI. kAraNa ke eka eka zabdane judo judo jovo che, pRthakkaraNa karavuM che. mAre kahIne chUTavuM nathI, paraMtu tamArA haiyAmAM utAravuM paNa che. ane je divase haiyAmAM jaze te divase amArA AnaMdano pAra nahi rahe. dhanyavAda! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda.darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pravacana kramAMka - 45 gAthA kramAMka - papa-pa6 tarkathI Atmasiddhi ghaTa, paTa Adi jANa tuM, tethI tene mAna; jANanAra te mAna nahi, kahIe kevuM jJAna? (55) TIkAH ghaTa, paTa Adine tuM pote jANe che, "te che" ema tuM mAne che, ane je te ghaTa, paTa Adino jANanAra che tene mAnato nathI; e jJAna te kevuM kahevuM? (55) atyaMta sAvadhAnIthI ane pUrepUrA jAgRta banIne A maulika zabdo che ene tathA teno je artha che e bannene lakSamAM levAno pUrepUro puruSArtha karajo. jIvananuM parivartana thAya, krAMti thAya, jIvanamAM TrAnsapharamezana thAya, evI A paLa che. samagra jIvananuM rUpAMtarano prAraMbha thAya evI A ghaTanA che. jemaNe jIvanamAM parivartana karavuM che, jemaNe jIvananuM rUpAMtara karavuM che, jemaNe jIvanamAM vikasita thavuM che, jeNe avasthA badalavI che, teNe sAvadhAnIpUrvaka A zabdo lakSamAM levA paDaze. ughADI AMkhe je ApaNane dekhAya che, tene koI vizva kahe che, koI saMsAra kahe che, koI jagata kahe che. paraMtu koI jJAnIne pUcho to jJAnI ema kaheze ke pudgalanI A judI judI avasthAo che. A avasthA eTale time being racanA, kAyama nahi, paraMtu amuka samaya pUratI maryAdita racanA. A maryAdita zabda vAparIe tyAre te 50 varSa hoI zake, 60 ke 70 varSa paNa hoI zake ane 100 varSa ke tethI vadhAre paNa hoI zake. avasthAo badalAyA karaze. Aje jagatamAM tame kaMIpaNa juo cho te judI judI avasthAone juo cho. eka bALakane satata jozo to pratyeka kSaNe bALaka badalAya che. bALakamAM badalAvAnI prakriyA bAlya avasthAthI te vRddhAvasthA sudhI ane mRtyunI chellI kSaNa sudhI cAlaze. eka kapaDuM bajAramAMthI lAvyA, bahu suMdara che. 25 jaNane batAvyuM, badhAe mAthuM paNa halAvyuM, paheryuM paNa kharuM ane thoDA vakhata pachI e kapaDuM jovA jazo to gharamAM tamane masotAM tarIke maLI Avaze. bahenone masotuM eTale zuM te khabara che. navuM kapaDuM keTaluM suMdara hatuM paNa vakhata jatAM dhIre dhIre avasthA badalAI gaI. dUdha AvyuM, temAMthI dahIM banAvyuM, pachI mAkhaNa, pachI ghI thayuM, vAparyuM eTale peTamAM gayuM. temAMthI maLa thayo ane pachI khAtara thayuM. vastuonI AvI asaMkhya avasthAo badalAya che. kSaNe kSaNe badalAya che. jagatano artha zuM? avasthAMtara niraMtara jyAM thAya che tene kahevAya che jagata. For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 pravacana kramAMka - 45, gAthA kramAMka - 55-56 - A jagatamAM kaMIpaNa sthira nathI. tame game teTalI mahenata karo paNa kAyama raheze nahi. eka bhAI makAna banAvatA hatA, tyAre kaDiyAne kahetA hatA ke 'tuM pAMca rUpiyA vadhAre leje paNa plAsTara evuM karaje ke kAMkarI paNa kharavI na joIe.' Ama bhalAmaNa karatA hatA tyAM eka muni tyAMthI nIkaLyA ane bhalAmaNa sAMbhaLI muni saheja hasyA ! zeThe kahyuM ke huM mArA mahela mATe bhalAmaNa karuM chuM temAM Apane hasavuM kema Ave che ? muni kahe, bhAI ! mane Azcarya e thAya che ke A plAsTaranI kAMkarI nahi khare paNa tArI kAMkarI kharI jaze tenI tane ciMtA nathI. sImeMTanI jAherAta Ave che ke kadI paNa na khare ane varSo sudhI cAle tevI sImeMTa, dIkarAnA dIkarA Ave tyAM sudhI makAna evuM ja rahe, tevuM joyuM che ? A avasthAo badalAyA ja kare che. eka bIja hatuM, tene vAvyuM to temAMthI aMkura phUTyo, choDa thayo, kaLIo AvI, phUlo khIlyAM, phaLa AvyAM ane phaLa khavAI gayAM ke kharI gayAM. zAstrone kahevuM che ke jagatamAM AvI anaMta avasthAo pudgalamAM thAya che ane te pudgala e avasthAne ke potAne jANatuM nathI. pudgalane khabara nathI ke A avasthA kevI che ? konI che ? kevA prakAranI che ? jagatamAM jeTalA padArtho che te badhA ja rahevAnA ane judI judI avasthAomAM badalAIne rahevAnA. narasiMha mahetAe ema kahyuM ke sonAmAMthI kyAreka hAra thAya, kyAreka temAMthI kuMDaLa thAya, te bhAMgIne temAMthI baMgaDIo paNa thAya, temAMthI kyAreka jhAMjhara paNa banAvI zakAya. navA nAmonI amane khabara nathI. sonAmAM vividha ghATa ghaDAya che. ghATa ghaDiyA pachI, nAma rUpa jAjavAM; aMte to hemanuM hema hoye. A ghATa ghaDyA pachI nAma judAM judAM, rUpa judAM, AkRtio paNa judI judI, paNa che to sonuM ja. mULamAM sonuM, temAMthI badhuM banyA kare. pudgalanI, jaDa padArthonI vAta karI. dharmAstikAya dravya samagra jagatamAM che paNa te dekhAtuM nathI, adharmAstikAya dravya paNa dekhAtuM nathI. AkAzAstikAya ane kALa dravya paNa dekhAtAM nathI. AtmA nAmanuM dravya paNa dekhAtuM nathI. A pAMca dravyo dekhAtAM nathI. dekhAya che mAtra pudgala dravya. jAtajAtanI banAvaTo pudgalamAMthI bane che. kAkAsAheba kAlelakare eka anubhava noMdhyo che. teo dakSiNa bhAratamAM gayelA, tyAre eka yajamAne temane bhojana levA nimaMtryA. yajamAna bhaktibhAvavALA hatAM, temane kAkAsAheba pratye ghaNo prema hato. temaNe jamavAnI vAnagIo pacAsa jeTalI banAvI ane keLanA pAna upara pIrasI. kAkAsAheba joI rahyA. benane pUchyuM ke tame ATalI badhI vAnagIo zemAMthI banAvI ? bena kahe, kAkAsAheba ! A badhI vAnagIo mAtra cokhAmAMthI ja banAvI che. vAnagIo pacAsa, paNa banAvI che mAtra cokhAmAMthI ja. ahIM ema samajavAnuM che ke dravya eka ja che paNa tenI paryAya, avasthA alaga alaga. avasthAo aneka che. vastu eka ja, avasthA aneka. jema eka ja dravyamAMthI, eka ja cokhAmAMthI ATalI badhI vAnagIo bane che ema jagatamAM je ATalI vAnagIo che, racanA che, AkRtio che te eka ja padArthamAMthI For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 75 bane che. eka ja vastumAMthI te banI che tene mATe jainadarzane zabda Apyo che pudgala. sAMkhyadarzane zabda Apyo che prakRti, vedAMte zabda Apyo che paMcamahAbhUta. jagatanI A badhI racanAo pugalamAMthI banelI che. badhAnI avasthA badalAyA kare che ane navI navI racanA thayA kare che. vAta mahattvanI e karavI che ke AvI avasthAo jagatamAM thAya che, badalAya che, ghaTanAo ghaTe che paNa e avasthAo potAne jANatI nathI. to koNa jANe che? jagatamAM eka evuM tattva che je AnAthI juduM che te badhI avasthAone jANe che, pratyeka kSaNe e jANe che ane jANyA ja kare che. jema agnimAMthI pratyeka kSaNe uSNatA pragaTa thAya che, pratyeka kSaNe garamI Ave che tema AtmAmAMthI, aMdaramAMthI pratyeka kSaNe jANavAnI avasthA pragaTa thAya che. te badhI avasthAone jANe che ane majhAnI vAta to e che ke badhI avasthAone jANe che chatAM badhI avasthAothI judo che. jANe che te eka vAta, ane jANavA chatAM nyAro rahe che, judo rahe che te bIjI vAta. sAvadhAna thaIne sAMbhaLajo, A mArmika vAta che. "sarva avasthAne viSe nyAro sadA jaNAya." jagatamAM anaMta avasthAo che te badhI ja avasthAone jANe che. e jANanAra aMdara beTho che, te mAtra jANe che ane avasthAothI judo che. mAre eka mahattvanI vAta e karavAnI che ke e je jANanAra che e pragaTarUpa caitanyamaya che. e eMdhANa sadAnuM che. tame AtmAne mAno ke na mAno, zAstrono svIkAra karo ke na karo, amAro koI Agraha nathI. paraMtu paramakRpALudevane ema kahevuM che ke jagatamAM eka evuM astitva che ke je pratyeka samaye badhI vastuone jANe che, paNa badhAthI juduM che. zabda zuM vAparyo ? e eMdhANa sadAya. A saurASTrano taLapadI zabda che. eMdhANa eTale cinha athavA lakSaNa. lakSaNa ene kahevAya ke je vastumAM kAyama hoya. goLanuM lakSaNa gaLapaNa che. A goLanuM lakSaNa gaLapaNa che te Aje ane atyAre 2006 nI sAlamAM hoya, 2012 nI sAlamAM haze ke nahi. 2005 mAM te gaLyo hato ke nahIM? to kaho ne ke jyArathI goLa dharatI upara che tyArathI goLa to gaLyo ja che ane gaLyo raheze. goLanuM lakSaNa jema gaLapaNa che, tema A jagatamAM jIva che tenuM lakSaNa jANavuM' te che, te tenuM eMdhANa athavA nizAnI-cinha che. AnaMdadhanajIne koI jIjJAsu mumukSu pUchavA gayA haze ke AtmA kevo che, te batAvo ne? ane te vakhate teo bolyAM ke... nizAnI kahAM batAuM re, tero agama agocara rUpa.' nizAnI kyAMthI batAuM? AtmA to agama che, agocara che, e abhuta ane advitIya che, avarNanIya che, atIndriya che. enI nizAnI kevI rIte batAvuM? ahIM judI rIte vAta kare che. ahIM nizAnI batAvI dIdhI che. ema kahyuM ke te pragaTa che, tenI nizAnI che. e eMdhANa, e nizAnI e cinha ane e ja lakSaNa ane bahu adbhuta zabda vAparyo ke sadAya. sadAya eTale traNe kALa, evuM nahi ke je Aje che ane kAle nathI. jyArathI ane jyAM sudhI e dravya che tyAM sudhI nizAnI A che. pahelI vAta - e pragaTa che. bahu zAMtithI khyAlamAM rAkhajo. gaMbhIratA che mATe kahuM chuM. For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 pravacana kramAMka - 45, gAthA kramAMka - 55-56 sAvadhAna eTalA mATe thavAnuM che ke e pragaTa che. pragaTa ene kahevAya che ke jenA hovApaNAM mATe koI paNa kAraNanI jarUra nathI. sUrya AkAzamAM ugyo, pragaTa thayo. phUla khIlyuM, pragaTa thayuM. bALaka janme, pragaTa thayuM. zaradapUrNimAno caMdra AkAzamAM ugyo, pragaTa thayo. nadI vahetI thaI, pragaTa thaI. pragaTa eTale hovuM, hAjara hovuM. pragaTa eTale che, tene lAvavAnI jarUra nathI. tame AtmA che, tema vAta karo to paNa ThIka che, AtmA nathI ema vAta karo to paNa ThIka che, AtmAne mAno to paNa ThIka ane na mAno to paNa ThIka. nahi mAno to nukasAna thaze. mAnazo to ghaNo lAbha thaze. mAnavuM na mAnavuM tamArI marajI. ahIM to che ane pragaTa che. pragaTa eTale prApta. jenA hovA mATe kazAnI jarUra nathI. tarkanI, dalIlanI jarUra nathI. are ! zAstronI paNa jarUra nathI. A pragaTa sAthe zabda vAparyo che "rUpa'. A rUpa bolIe tyAre bhramaNA thAya che. rUpa eTale AkRti nahIM, rUpa eTale raMga nahIM, rUpa eTale kada ke vajana nahIM. rUpa eTale suMdara, kALuM, pILuM, dhoLuM e rUpa nahIM. paraMtu rUpa eTale tenuM svarUpa. to pragaTa caitanya che ane tenuM svarUpa paNa che. zuM svarUpa che? bahu majhAno zabda che, caitanyamaya. caitanyamaya zabda citamAMthI banyo che. citi caitanyam je cete che, jANe che, pratyeka samaye je jANe che, e jANavAnI prakriyA niraMtara jenAmAM ghaTe che ene kahevAya che citi zakti ane AvI citi jenAmAM che tene kahevAya caitanya. koIpaNa zabdane samajyA vagara na bolazo. pratyeka zabdane judo pADo. bIjane tUTavA do, temAMthI vaDalo thaze. zabdane tUTavA do, temAMthI artha Avaze. A ekalA zabdo kothaLAmAM pAMca zerI jevA che, spaSTa nahi thAya. barAbara samajAze nahi. caitanya eTale citi zakti ane citi eTale jANavuM, niraMtara jANavuM, je jANyA ja kare che tevuM. jANyA ja kare tevo pragaTa jeno svabhAva che. bhAI, tAre AtmA mAnavo, na mAnavo tArI marajInI vAta che, paraMtu A jagatamAM evuM eka tattva che, je pragaTa svarUpe che ane jANyA kare tevo teno svabhAva che. tamane kaMI khyAlamAM Ave che? tame zuM karo cho? zarIrathI paNa jANo cho, IndriyothI paNa jANo cho. manathI paNa jANo cho, buddhithI paNa jANo cho. tame jANavA sivAya bIjuM kaMI karatAM nathI. A jANanAro kyAreya UMghato nathI. haMmezA jAgRta svarUpe che. kaMI samajAya che? rAtre sUtA ho ane macchara karaDe tyAre jANanAro beTho che. khabara paDe ke macchara karaDyo ane khabara paDatAMnI sAthe ja mastakamAM samAcAra pahoMce che. sAheba ! jokhama che, macchara DAbA paganA aMgUThA upara beTho che. ane hAthane AjJA thAya ke pahoMcI tyAM ane maccharane vidAya karo. A badhuM banyuM temAM be cAra kalAka lAgatA haze ? tatakSaNa bane, kAraNa ke aMdara jANanAro beTho che. jarA UMDANamAM jaI vAta karIe. anaMtakALathI caitanya che ane anaMtakALathI samaye samaye caitanya jANavAnuM kAma kare che. AvuM lakSaNa jenuM che tene he ziSya ! ame AtmA kahIe chIe. For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA abhuta gAthA che. "sarva avasthAne viSe nyAro sadA jaNAya." paNa tame juo to ne? tame jotAM nathI, paNa tame aMdara bhaLI jAo cho. suratanI ghArI khAtAM khAtAM kyAreya aMdara jotAM nathI paNa ghArImaya thaI jAo cho. ghArI ane tame eka, tame jotAM nathI, svAda letAM nathI, tadAkAra thaI jAo cho. AIsakrIma khAtAM khAtAM tame khuda AIsakrIma thaI jAo cho. judAM rahetAM nathI. aMdaramAM eka evuM tattva che, je sarva avasthAne viSe nyAro che, je pragaTarUpa che. AtmA pragaTa che. loko ema kahe che ke AtmA arUpI che. AtmA dekhAto nathI, enAmAM rUpa nathI, rasa nathI, gaMdha nathI, AkRti nathI paNa enuM rUpa pragaTa che. zuM che enuM rUpa? enA svarUpanuM varNana karo, to kahe caitanyamaya. caitanyamayano artha jANyA ja kare che evo jeno svabhAva che. nigodamAM hatAM tyAM paNa jANatAM hatAM. thoDuM, alpa, ati alpa ane siddha avasthAmAM jazo tyAre paNa jANazo, badhuM ja jANazo. kyAM sarvajJa avasthA ane kyAM nigoda eTale alpajJa avasthA? vacagALAmAM ghaNI avasthAo thAya che. ochuM jANo, vadhAre jANo, pUruM jANo, adhUruM jANo, saMpUrNapaNe jANo, chadmastha avasthAmAM jANo, matijJAnathI jANo, zrutajJAnathI jANo, avadhijJAna ke mana:paryaya jJAnathI jANo, alpa jANo ke vadhu jANo paNa jANavAnI prakriyA cAlu. e prakriyA kyAreya baMdha thatI nathI. je divase AtmAnI jANavAnI prakriyA nahi thAya, te divase AtmA nahi hoya. ciMtA na karazo. evuM nahi bane. koNa kahe che ke AtmA nathI? AtmA dekhAto nathI? dekhAya che. jotAM AvaDavo joIe. zenAthI dekhAya ? tenuM svarUpa che, jANyA ja kare che e ja teno svabhAva che ane AvI nizAnI sadAya jenAmAM varte che, koI divasa e nizAnIno bhaMga thato nathI, evo je AtmA, evuM je caitanya tattva tene he ziSya ! tuM jANa. uparanI vAta karyA pachI paramakRpALudeva bhAre mArmika vAta kare che, sAthe sAthe vinoda paNa kare che. pAramArthika vAta hasatAM hasatAM kare che. moTAbhAge adhyAtmanI vAto karanArA bhArekhama moM rAkhI karatAM hoya che. huM tamane kahuM chuM ke gaMbhIra thaIne vAto na karazo. ane be jaNAne to khAsa bhalAmaNa karuM chuM. eka DaoNkTarane kahuM chuM ke tamAre sTetheskopa kAne lagADo ane dardIne tapAso tyAre bhArekhama mAM na karazo, dardI artho marI jaze. hasatAM hasatAM kaho ke huM AvI gayo chuM, ciMtA karazo nahi, maTI jaze. jema DaoNkTarane kahuM chuM tema adhyAtmanI vAta karanArane paNa kahuM chuM ke sAheba ! gaMbhIra thaIne vAta na karazo. AtmA to AnaMdamaya che, udAsIna nathI, zokamaya nathI. AtmAnubhava karavo, AtmAnI smRti karavI te AnaMdanI vAta che. AtmAno anubhava karavo e to jIvananuM darzana che. kRpALudeva vinodamAM paNa adbhuta vAta kare che. ghaTapaTa Adi jANa tuM, tethI tene mAna, paNa jANanArane mAna nahi kahIe kevuM jJAna. tuM jANanArane mAnato nathI A tAruM jJAna kevuM che? amane to Azcarya thAya che. bahu For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 pravacana kramAMka - 45, gAthA kramAMka - 55-56 saraLa bhASAmAM A dhonInI beTIMga kare che. kevI addabhuta beTIMga ? are, ghaTapaTa Adi jANa tuM. tarkazAstra ane nyAyazAstramAM A be ja zabdo vAre vAre Ave che. ghaTa eTale mATImAMthI bane che te ane paTa eTale kapaDuM. TUMkamAM, jagatamAM judI judI asaMkhya vastuo che, kApaDIyAnI dukAne jAo to keTalA prakAranAM kapaDAM? jhaverInI dukAne jAo to keTalA prakAranA dAgInA ? buTa caMpalanI dukAnamAM jAo to ghaNA prakAranA buTa caMpala. A jagatamAM verAyaTI che. badhA padArtho che. he ziSya ! tuM ghaDAne jANe che, te kapaDAMne jANe che. tuM jue che ne ? to tuM caitanyamaya cho ne? tuM pratyakSa cho ne? tuM jANanAra cho ne? tuM pratyeka samaye jANe che. jANavAnuM kAma tuM kare che ne? TUMkamAM jagatanI badhI vastuone tuM jANe che. gharamAM jAva to nathI jANatA ke A sophA, A TI.vI., A caMpala, A baraNI, A athANuM, A zAla. A to thoDA ghaNAM nAma lIdhAM paNa hajAro vastu che ane tene tame jANo cho, ane jANo cho eTale mAno cho. tamane kahevuM nathI paDatuM ke tame mAno. ghaTa paTa Adi jANa tuM tethI tene mAna. dalIla karavI ja paDatI nathI. thALImAM zIro pIrase ane pachI rAMdhanArIne kahevuM paDe ke Ane zIro kahevAya? zIro ja che, joyuM, jANuM ane anubhavyuM. amane Azcarya thAya che ke kapaDAMne, ghaDAne ane evI asaMkhya vastune tuM jANe che ane tene che ema mAne che paNa navAI to amane tyAM thAya che ke jANe che tene mAne che paraMtu jANanArane mAnato nathI? aMdara jANanAra beTho che tene mAnato nathI ? adbhuta vAta karI che. je jANanAra beTho che tenI nA pADe che. ghaDo joyo, kapaDuM joyuM, makAna joyuM, ghareNAM joyAM, joyuM te badhuM mAnyuM. paNa aMdara jANanAro beTho che tene mAnato nathI te kevI vAta kahevAya? dIkarAne mAnyo paNa bApane mAnato nathI ? bApa che to dIkaro che. kadAca hAjara nahi hoya, maraNa pAmyo haze paNa haze to kharo ja ne? na hoya tevuM bane nahi. tuM jANanAra che, tuM jene jANe che tene mAne che paNa te vakhate tArAmAM jANanAra je beTho che tene mAne nahi te tAruM jJAna kevuM kahevAya? bhAre Thapako Apyo. zAstrone bAjue mUko, pAMca miniTa, tarka ane vAda vivAdane bAju para mUko. roja barojanA jIvanamAM saraLa ghaTanA ghaTe che temAMthI bodha lo. jagatamAM ghaNA padArtho che, tene jANo che tethI mAno cho, lamaNAphoDa karavI paDatI nathI. jamavAmAM mIThAI pIrasI hoya to kahevuM paDatuM nathI. mIThAI che te jANo cho ane mAno cho, ane dabAvIne khAo cho. te vakhate koIne pUchIne nakkI karo cho ke A mIThAI kema che? bIjuM kema nahi? kaMI dalIla karatA nathI. amAro vAMdho tyAM che ke he ziSya ! tuM jene jANe che tene mAne che, paNa jenAthI te vastu jaNAya che te jANanArane mAnato nathI, tuM eno InkAra kare che? tuM enI nA pADe che? amane navAI lAge che ke A tAruM jJAna kevuM kahevAya? mATe AtmA che ema nakkI thAya che. ziSya kahyuM hatuM ke "athavA deha ja AtmA che." AtmA che te zabda svIkArI laIe paNa sAheba zarIra che te ja AtmA che. AtmA bIjo nathI. have teno javAba Ape che. For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 79 parama buddhi kRza dehamAM, sthULa deha mati alpa; deha hoya jo AtmA, ghaTe na Ama vikalpa. (56) TIkAH durbaLa dehane viSe parama buddhi jovAmAM Ave che, ane sthULa dehane viSe thoDI buddhi jovAmAM Ave che. jo deha ja AtmA hoya to evo vikalpa eTale virodha thavAno vakhata na Ave. (pa) jagatamAM be prakAranAM mANaso che. eka to jADAM ane bIjA sUkalakaDI, hADakAM gaNI zakAya tevA. paramakRpALudeva kahe che ke amane evuM jovAmAM Ave che ke jeno deha durbaLa che, jenuM zarIra kRza che, jene hADakAMno mALo kahI zakAya evA zarIramAM parama buddhi, tIkSNa buddhi jovAmAM Ave che. gAMdhIjIno deha hADakAMno mALo, muThThIbhara hato. paramakRpALudeva hatA hADakAno mALo, muThThIbhara; paraMtu durbaLa deha viSe parama buddhi jovAmAM Ave che ane jenuM sthULa zarIra che, eTale so kilo, baso kilo vajana che enA viSe thoDI buddhi jovAmAM Ave che, to kRza zarIramAM parama buddhi ane sthULa zarIramAM alpabuddhi jovAmAM ghaNI vakhata Ave che. tethI amAre ema kahevuM che ke tArA kahevA pramANe jo deha ja AtmA hoya to sthULa dehamAM vadhAre buddhi ane kRza dehamAM ochI buddhi e pramANe vikalpa eTale virodha thavAno vakhata na Ave ! tamane lAge che? pULa dehavALA paNa ahIM beThA haze ane kRzadehavALA paNa ahIM beThA haze. A tamArA mATe vAta nathI. A vAta eTalA mATe karIe chIe ke jo zarIra te ja AtmA hoya to A pramANe hakIkatamAM hovuM joIe. sthULa deha eTale deha jeTalo pahoLo teTalI buddhi vadhAre. ane kuza deha eTale zarIra jeTaluM sUkalakaDI teTalI buddhi ochI. paraMtu anubhava jarA judo thAya che. ghaNI vakhata parama buddhi durbaLa dehamAM ane sthULa deha viSe alpabuddhi jovAmAM Ave che. he ziSya ! jo deha ja AtmA hoya to Avo virodha jovAmAM na Ave. jo deha ja AtmA hoya to, sthULa dehavALAM vadhAre buddhizALI ane sUkalakaDI hoya te alpa buddhivALAM hovA joIe. paNa jagatanuM nirIkSaNa karatAM eka ja sarakho anubhava thato nathI. mATe ame kahIe chIe ke deha te AtmA nathI. deha judo che ane AtmA judo che. ATalI mIThAza ane saraLatAthI koNa samajAvaze? zarIra ane AtmA eka hota to ATaluM to lojIka kAma karata ke dhULadehamAM vadhAre buddhi ane pAtaLA zarIramAM ochI buddhi, Ano artha ema paNa na karazo ke sthULadehavALA pAse buddhi ja nathI. A to bahu moTo anartha thaI jAya. bahAra jaIne ema kahezo ke gurujIe zuM kahyuM? ame sthULa dehavALA eTale upalo mALa khAlI ? ame ema nathI kahetA paraMtu samajaNa ApavA kahIe chIe ke deha ja AtmA hota to AvuM thavuM joIe. sthULadeha viSe buddhi vadhAre ane kUzadeha viSe buddhi ochI. paraMtu durbaLa deha viSe parama buddhi ane sthULadeha viSe thoDI buddhi evuM paNa jovAmAM Ave che. jo dehane For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 pravacana kramAMka - 45, gAthA kramAMka - 55-56 AtmA eka hota to Avo virodha na dekhAta. mATe he ziSya ! ame tane kahIe chIe ke deha paNa judo che ane AtmA paNa judo che. banne eka hota to sthULa dehamAM parama buddhi hota, ane kRza dehamAM alpa buddhi hota. ApaNe ahIM samApana karIe chIe. have 57mI gAthAno prAraMbha thaze. 57mI gAthA dravyAnuyoganI gAthA che. parama gaMbhIra ane parama tAttvika arthasabhara che. baMne dravyo, jaDa ane cetana svataMtra che. banne dravyono svabhAva paNa svataMtra che. banne dravyo sAthe hoI zake che, paraMtu sAthe hovA chatAM ekameka thaI zakatAM nathI. traNekALa ekata bhAva ja che, advaita thatuM nathI. vedAMta advaitanI vAta kare che, paraMtu vItarAga paramAtmAnA kahe che. e ema kahe che ke banne dravyo judAM che ane tenAM lakSaNo paNa judAM che, mATe bane bhinna che ane banneno pragaTa svabhAva che. pragaTa svabhAva hovAnA kAraNe ekapaNuM pAmatAM nathI. banne dravyo sAthe sAthe rahe che paNa eka thaI zakatAM nathI." zarIra ane AtmA covIse kalAka sAthe rahe che. koI 70 varSa, koI 80 varSa ane koI tethI vadhAre sAthe ja rahe che. sAthe ne sAthe rahenAra koI paNa vastu hoya to A zarIra che. patnI paNa 24 kalAka sAthe nahi rahe, tevI rIte pati paNa sAthe na rahI zake. bApa ane dIkaro paNa 24 kalAka sAthe na rahI zake. covIse kalAka zarIra to sAthe ne sAthe. nevuM, nevuM varSa sudhI zarIra ane AtmA sAthe rahyAM paNa eka thayAM ? bhaLI gayAM? zakya ja nathI. maraNa thAya eTale samajAya ke judAM che. eka hoya to judo paDe kaI rIte ? AnaMdaghanajIe eka kaTAkSa karyo che. temaNe zarIrane kahyuM ke, "kAyA aba calo hamAre saMga." teDuM AvyuM che, mRtyu thavAnuM che. tuM amArI pADozI che. AkhI jiMdagI sAthe rahyAM to tame sAthe cAlo. mAre to javuM paDaze, AyuSya pUruM thavAnuM che. kAyA nA pADe che. AnaMdadhanajI kahe che ke tArA mATe ame ochuM nathI karyuM? tArA mATe jIvonI hiMsA karI, tArA mATe juThuM bolyA, tArA mATe corI karI, tArA mATe anAcAra karyo, parigraha sevyo, tArA mATe krodha paNa karyo, ahaMkAra ane rAga dveSa paNa karyA. ame tArA mATe mAruM mAruM karIne khatama thaI gayA. tane roja navuM navuM khavaDAvyuM. tane roja navAM navAM kapaDAM paherAvyAM. pagamAM paheravA navAM slIpara lAvyA. badhuM mecIMga karyuM, mAthAnA vALa dhoLA thayA tene kALo raMga lagAvyo. ame tArA mATe A badhuM karyuM, have tuM amArI sAthe cAla. jo tuM nahi Ave to A badhA bhegAM thaI tane bALIne khAka karI nAkhaze. kAyA kahe che, cetana ! sAMbhaLI le. vAre vAre tane zuM kahevAnuM? huM baLI jaIza. A lAkaDAnA DhagalAmAM baLIne rAkha thaI jaIza paNa tArI sAthe nahi AvuM. bhAre kaTAkSanI vAta che ke zarIra ane AtmA kadI eka thaI zakatAM nathI. jaDa ane cetana kadI eka thaI zakatAM nathI. AvI addabhuta vAta 57mI gAthAthI thAya che. For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 81 AvI kaThina vAta, AvI zuSka vAta tame ATalI dhIjarapUrvaka sAMbhaLo cho. huM vakhANa karuM chuM, pachI evuM na thAya ke vakhANI khIcaDI dADhe vaLagI. mane AnaMda thAya che ke AvI vAta, AvA kALamAM tamane AnaMda Ape che. badhAnAM moM upara ullAsa dekhAya che. keTaluM samajyAM, te to tame jANo paraMtu moM upara ullAsa jarUra lAge che. Ano artha e thayo ke "kucha kucha hotA hai" aMdara kaMIka thAya che, vicAra thAya che. ane je thAya che te AnaMdanI nizAnI che, prasanna thavAya tevI nizAnI che. ame kahIe chIe, AvAM hasatAM moDhe AkhI Atmasiddhi sAMbhaLajo to jIvana dhanya banI jaze. dhanyavAda!ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 46, gAthA kramAMka - 57 pravacana kramAMka - 46 gAthA kramAMka - pa0. cha dravyonuM svarUpa ne temanI svataMtratA jaDa cetanano bhinna che, kevaLa pragaTa svabhAva; ekapaNuM pAme nahIM, traNe kALa draya bhAva. (57) TIkA koI kALe jemAM jANavAno svabhAva nathI te jaDa, ane sadAya je jANavAnA svabhAvavAna che te cetana, evo beyano kevaLa judo svabhAva che, ane te koIpaNa prakAre ekapaNuM pAmavA yogya nathI. traNe kALa jaDa jaDabhAve, ane cetana cetanabhAve rahe evo beyano judo judo dvaitabhAva prasiddha ja anubhavAya che. (57) jainadarzananA mULabhUta ne rahasyabhUta tattvo je che tene samyapha prakAre samajI laIe. sAdhanA zabda jyAre bolIe chIe, te vakhate ApaNane karmakAMDa yAda Ave. maMdiramAM javuM, pUjA karavI, maMtrajApa karavA, tyAga karavo, ekAMtamAM rahevuM ke vanamAM javuM, mauna rahevuM vigere samajIe chIe. paraMtu A sAdhanA je parama tattvanI prApti mATe karavAnI che ene sAdhaka na jANe tyAM sudhI tenI samyapha prakAre zuddhi thatI nathI. zAstroe ema kahyuM ke paramArthanI sAdhanAmAM bAdhaka tattva mithyAtva che. mithyAtva mATe alaga alaga zabdo vaparAya che. mithyAtva eTale darzanamoha, bhrAMti, bhramaNA, viparyAya, viparIta mAnyatA ane jarA nabaLI bhASAmAM kahevuM hoya to UMdhuM samajavuM. e viparIta samajaNa che, tene kAraNe tattva nirNaya thaI zakato nathI. je tattvano nirNaya karavAno che te AtmA tame pote cho. e aMdara birAjamAna che ane pragaTa che. paraMtu AtmAmAM mithyAtvano vikRta rasa utpanna thAya che, tenA kAraNe AtmA potAne jANavAno InkAra kare che, asvIkAra kare che, nA pADe che, astitvano virodha kare che. paraMtu InkAra karavAthI astitva maTI jatuM nathI, paNa InkAra karavAthI sAdhakanI sAdhanA cAlu thaI zakatI nathI. ghaNI vakhata ApaNane ema thAya ke A badhI sUkSma carcAnI, vAtanI kyAM jarUra che ? A vAta sUkSma che ja nahi. A vAta vAstavika ane prAsaMgika che, prAraMbhika che ane tenA vagara ApaNe AgaLa vadhI nahi zakIe. jaina darzanane cAra vibhAgomAM vaheMcI nAkhavAmAM AvyuM che. dharmakathAnuyoga, caraNAnuyoga, gaNitAnuyoga ane dravyAnuyoga. sAdhakoe potAnA jIvanamAM kevI kevI sAdhanAo karI che, emAM kevI tanmayatA thaI ane kayA avarodho AvyA, kevA aMtarAyo thayA, kevI bhUlo karI, For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 83 kevuM sAhasa karyuM ane teoe kevA upasargo, duHkho ane kaSTo sahana karyA ane satyanI khAtara, nyAya nItinI khAtara, ane dhyAnanI khAtara kevAM balidAno ApyAM tenuM varNana dharmakathAnuyogamAM Ave che. sAdhaka jyAre jyAre nirAza thAya, hiMmata hAre tyAre jJAnI puruSoe kahyuM che ke kAmadevane yAda karo, AnaMda zrAvakane yAda karo, gRhastha jIvanamAM jIvatA hatA, chatAM temanuM baLa kevuM hatuM? vairya kevuM hatuM? sAmarthya kevuM hatuM? te kevI rIte keLavI zakAya ane kevI rIte prApta karI zakAya? tenuM mArgadarzana ahIMthI maLe che. jene nIti ane sadAcAranAM mUlyo jALavavAM che, tene mArgamAM kevAM vighno Ave che? ane e vighno AvavA chatAM kevI rIte pAra pAmI gayA tenI kathAnuM varNana dharmakathAnuyogamAM Ave che. bIjo yoga caraNakaraNAnuyoga che. caraNa ane karaNa. caraNa eTale cAritra, AcaraNa, mULa guNo ane karaNa eTale Indriya, teno nigraha Adi uttara guNo. Indriyo je viSaya tarapha jAya che, tenI pAchaLa mana paNa doDe che, enA kAraNe vikalpo UThe che ane ArtadhyAna thAya che ane koIkavAra raudra dhyAna paNa thAya che. e kevI rIte thAya? tene jItavA mATe zuM prakriyA karavI enuM varNana caraNakaraNAnuyoga samajAve che. AcaraNa kevuM karavuM temaja cAritramaya, jIvana ane sAdhakano vyavahAra kevo hoya tenuM varNana emAM Ave che. caraNa karaNAnuyogamAM karmazAstra, karmanI phIlosophI Ave, mArgaNAsthAna ane guNasthAnanuM varNana paNa Ave, vezyAonuM varNana paNa Ave. A badhA pAyAnA siddhAMtonuM varNana temAM che te sAdhakane samajI levuM anivArya che. gaNitAnuyoga trIjo vibhAga che, temAM vizvanuM citra che. vijJAna paNa vizvanI vAta kare che. judA judA darzanoe vizvanI vAta karI che, tema jainadarzane paNa vAta karI AkhI sRSTi cauda rAjalokamAM vaheMcAyelI che. tenA traNa vibhAgo che. pAtALaloka, madhyaloka ane Urdhvaloka. AkAzatattvanuM varNana paNa gaNitAnuyogamAM Ave che. parvato, nadIo, sAgaro vigerenuM varNana temAM che. zAstronuM kahevuM che ke kadAca vartamAna vijJAna judI vAta kare, tene paNa nA na pADo, InkAra na karo, e paNa kaI dRSTithI kahe che te samajavA koziza karo. cothI mahattvanI vAta dravyAnuyoganI che. temAM jainadarzananAM phanDAmenTala pAyAnA siddhAMto che te sAdhake samajavA anivArya che. ApaNe karmathI mukta banavuM che, mokSanI prApti karavI che, paNa tenA viSe ApaNI samaja bahu spaSTa nathI. kamaracanA kevI rIte thAya che ane karma kevI rIte baMdhAya che? zA mATe karma racanA thAya che? konI bhUlathI kaI rIte karma racanA thAya che? tenA pariNAmo kevAM Ave che ane kaI rIte teno vipAka eTale phaLa bhogavavuM paDe che, jagatamAM e phaLa bhogavavAnAM kayAM kyAM sthaLo che? ane karmanA prakAro keTalA che te samajavuM joIe. karmanI mukhya prakRti 8 che ane peTA prakRti 158 che. paraMtu asaMkhya prakRtio che, ane bhinna bhinna je karmanI prakRtio che, tenuM pariNAma bhogavavA mATe bhinna bhinna sthaLo paNa che. 84 lAkha jIva yoninuM varNana zAstrakAroe karyuM che. keTalA badhA janma levAnAM sthaLo che. ane tyAM zarIra For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 pravacana kramAMka - 46, gAthA kramAMka - 57 judAM judAM, zarIranI AkRti judI, saMyogo judA, Tevo judI, vicAro judA, pravatti paNa judI ane kriyAo judI che. A badhuM juduM juduM ApaNane dekhAya che, A badhA judA judA prakAro je ApaNane dekhAya che, te badhA pAchaLa koI eka racanA kAma kare che. te kevI rIte thAya che, ane temAM kayA dravyo bhAga bhajave che, tenuM varNana jemAM Ave che tene zAstro dravyAnuyoga kahe che. dravyAnuyogamAM pAyAnA traNa zabdo che. dravya, guNa ane paryAya. A zabdo judA judA che, paNa vastu judI judI nathI. jema sAkaranA varNanamAM sAkara, sapheda ane gaLapaNa traNa zabdo Ave paNa te badhuM eka ja sAkaramAM samAI jAya che. sAkara kevI che to gaLI che, eno raMga kevo to sapheda che, tenI sugaMdha sArI che, teno sparza kevo ? to mulAyama che. to A cAre cAra bAbato eka ja vastumAM AvI. to A cAra bAbato varNavI te tenA guNo che ane jemAM A cAra bAbato AvI te vastu pudgala dravya kahevAya che ane dravya hara samaye, hara kSaNe alaga alaga avasthAmAM parivartita thAya che. sAkara cA mAM nAkho to AkAra judo, lADavAmAM khAMDIne nAkho to sAkarano AkAra judo. gAMgaDo rAkho to paNa AkAra judo, paNa che to sAkara ja ane gaLapaNa rahevAnuM ja. avasthAo badalAya che. vastu, guNo ane avasthA e traNenuM hovuM tene kahevAya che dravya, guNa ane paryAya. sAkara e dravya che, gaLapaNa e guNa che ane avasthAo, AkAra badalAyAM te paryAya che. dareka padArthamAM tenA guNo ane paryAyo hoya che. A vAta eTalA mATe samajavI anivArya che ke samagra sAdhanAno pAyo A traNa zabdo upara che. dravya jyAre bolIe tyAre vastu athavA padArtha samajIe. sAmAnyata: A jagatamAM keTalI vastuo haze? zAstronuM kahevuM che ke mULabhUta vastu cha che. pAMca paNa nathI ane sAta paNa nathI. vastuo eTale padArtho cha ja che ane jagatanI eka tenA mATe niyata vyavasthA che. tenA nAmo A pramANe che. AtmA (caitanya padArtha), mugala (rUpI jaDa padArtho), dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa Ama cha padArtho che. A jagatamAM je kArya paddhati che temAM eka draSTA eTale jonAra jANanAra che, te karanAro che, te ja bhogavanAro che, te ja samajanAro che. AvuM eka tattva jagatamAM che. te Atmatattva che. te arUpI che, dekhAtuM nathI, tenI sAme ApaNane AkhuM jagata dekhAya che. jagatamAM je kaMI ApaNane dekhAya che te pudgala dravya dekhAya che. eTale ke rUpI jaDa padArtho dekhAya che. pula zabda bahu saraLa che. pUrana ane galana A jeno svabhAva che tene kahevAya che pudgala. bhegA thavuM ane vikharAI javuM A prakriyA niraMtara jenAmAM cAle che tene kahevAya che pugala. tame jagatamAM dareka padArthane jojo, padArtha kaMI enI meLe banato nathI. bheguM thAya che ane pachI vikharAI jAya che. dA.ta. eka mANase ghaNA rUpiyA kharcI sarasa makAna banAvyuM. teNe iTa, sImeMTa, retI, cUno badhuM bheguM karI makAna banAvyuM. ane eka divasa dharatIkaMpamAM paDI gayuM ane For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 85 vikharAI gayuM. niraMtara bhegA maLavuM ane vikharAI javuM e ghaTanA jenAmAM cAle che, je ApaNA jovAmAM Ave che, jene AkAra che, kada che, vajana che, rUpa, rasa, gaMdha, sparza jenAmAM che evuM je tattva tene kahevAya che pudgala. ApaNA saMbaMdhamAM pudgala Ave athavA ApaNe pudgalanA saMbaMdhamAM AvIe chIe. moTe bhAge ApaNe pudgalanA saMbaMdhamAM jaIe chIe. dA.ta. rAtre tame sUtA ho, tamArA gharamAM mIThAI paDI che to acAnaka mIThAInA TukaDA moMmAM AvI jAya tema banatuM nathI. mohanathALa moMmAM AvI jAya tema bane ? nA. gharamAM to te che paraMtu tema banatuM nathI. tame zodhatAM zodhatAM mohanathALa pAse jAo cho. pudgala dravya pAse tame jAo cho. pudgala dravya upara Aropa mUkavAnI jarUra nathI. pudgala tarapha ApaNe ja kheMcAIe chIe. kheMcAtA pahelAM ApaNe tene jANIe chIe. pudgala dravya jagatamAM hAjara che ane niSkriya che. pudgala DIsTarba karavA AvatuM nathI. pudgalane zodhatAM zodhatAM ApaNe jaIe chIe. tene jANyA pachI ApaNAmAM ghaNI prakriyAo thAya che. AkarSaNa thAya, kheMcANa thAya, game, na game. game eTale prApta karavAnI icchA thAya, meLavavuM, sAcavavuM, Asakta thavuM, mamatva karavuM A badhuM pachI UbhuM thAya. ApaNuM mamatva AtmA upara to nathI. ApaNuM mamatva dazya padArtho je dekhAya che tenA upara che. pudgala dravya AtmAthI-ApaNAthI bhinna che, svataMtra che. ApaNI sAthe tene kaMI ja levAdevA nathI. te pote potAthI che ane ApaNe eTale AtmA, caitanya padArtha pote potAthI che. paraMtu e pudgala dravya tarapha ApaNe kheMcAIe chIe ane temAM bhaLIe chIe. sauthI moTI vAta jainadarzanane e karavI che ke tAruM je ahita thAya che te koI karatuM nathI. tuM pote ja tAruM ahita kare che. kaI rIte ? to jyAM dazya padArtha dekhAya che tyAM kheMcAIne tuM temAM bhaLe che. pudgala dravya jagatamAM hAjara che. Atmadravya paNa che te ApaNe haju nakkI karyuM nathI. paraMtu jJAnI puruSo kahe che ke Atmadravya che, te banne dravyo gatizIla che. emAM gati thAya che, cAle che. tamArI khurazI ahIM paDI che, tame upADI bIje mUkI zako cho. temAM gati thaI. ane emAM jyAre gati thAya tyAre e khurazIne gati karavAmAM sahAya karanAra eka adazya tattva che jene kahevAya che dharmAstikAya dravya. gati karatAM koIpaNa padArthane gati karavAmAM madada kare te dravyanuM nAma dharmAstikAya che. jene vijJAna Ithara kahe che. eka mANasa amerikAnA holamAM gIta gAya che, saMgIta gAya che te tame tamArA rUmamAM, muMbaImAM beThAM beThAM TI.vI. upara joI zako cho. gAya che hajAro mAIla dUra, tame beThAM cho muMbaInA rUmamAM paraMtu sAme TI.vI. che. te TI.vI.mAM mANasa gAya che te tamane saMbhaLAya paNa che ane tame tene joI paNa zako cho. zuM thAya che emAM ? tyAM je taraMgo UThe che te taraMgo tamAruM TI.vI. pakaDe che, jhIle che ane je naMbara upara mUko tyAM je taraMgo jagatamAM UThatAM hoya te pakaDAya, jhIlAya. jagatamAM asaMkhya prakAranA taraMgo UThe che. e taraMgo pakaDavAnI je kaMI paNa prakriyA ane sAdhano che tenAthI taraMgo pakaDAya For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 pravacana kramAMka - 46, gAthA kramAMka - 57 che. paraMtu taraMgo je gati kare che, muMbaI sudhI AvyA, tamArA gharamAM, tamArA TI.vI. para dekhAyA. e lAvyuM koNa? e lAvanAra, gati karAvavAmAM madada karanAra, sahAya karanAra je dravya che tene kahevAya che dharmAstikAya dravya. jagatamAM ekalI gati nathI, sthiratA paNa che. sthira thavuM te paNa eka ghaTanA che. tame atyAre sthira beThAM cho. pravacana pUruM thaze eTale gati karazo. tamArI gatimAM tamane sahAya kare tevuM paNa dravya che. ane sthira rahevuM hoya to sthiratAmAM paNa madada kare tevuM dravya che ane te che adharmAstikAya. cAlatA mANasane athavA gatizIla padArthane sthira thavAmAM madada karanAra adharmAstikAya arUpI dravya che. Ama cAra dravyo thayAM. have pAMcamI vAta, A badhAM jIva, ajIva, dharmAstikAya, adharmAstikAya ane kALa rahe che kyAM? temane rahevAnI jagyA maLavI joIe. avakAza maLavo joIe. avakAza ApanAra tene kahevAya che AkAza. tAre ghara karavuM hoya to karIza kyAM ? AkAza jagyA Ape che, avakAza Ape che. jeTalI khAlI jagyA che te AkAza che. gharamAM paNa khAlI jagyAnuM nAma AkAza. vastune rahevAnI jagyA Ape che te AkAza. AkAza avakAza Ape che. ane chaThThI vAta, jagatamAM Rtuo Ave che jema ke vasaMta, zizira, pAnakhara. judI judI avasthA Ave che jema ke bAlyAvasthA, yuvAvasthA, ane vRddhAvasthA. aMte mRtyu paNa thAya. A badhA parivartano jagatamAM je thAya che te parivartanomAM sahAyaka paribaLa je thAya che tene kALa kahevAya che. A vizvanI vyavasthA che. A jagatamAM je lIlA cAle che, te lIlA koI karatuM nathI, bhagavAnanI lIlA che tema kaho cho paraMtu bhagavAna kaMI lIlA karato nathI. koI lIlA karatuM nathI, paraMtu A cha dravyo arasaparasa kAma kare che. majhAnI vAta e che ke A cAre dravyo dekhAtAM nathI, arUpI che, adazya che, paNa che kharAM. tamAre gati karavI hoya to oTomeTika tamane gati karavAmAM sahAya kare, tamAre sthiti karavI hoya to sthira rahevAmAM sahAya kare. paraMtu tamAre sthiti karavI hoya to dhakko mArI gati karAve tevuM dharmAstikAya karatuM nathI. ane cAlavuM hoya to adharmAstikAya tamane pakaDI rAkhaze nahi. turata ja dharmAstikAya cAlavAmAM madada karaze. A cAre dravyo arUpI che, ApaNI vacce AvatAM nathI. paNa tamArI gatimAM, tamArI sthitimAM, tamane avakAza ApavAmAM ane rUpAMtara thavAmAM e tamane sahAya kare che. eka arthamAM teo ApaNI moTI sevA kare che. jAherAta karyA vagara ke kaMIpaNa bolyA vagara, cUpacApa madada kare che. temanuM hovApaNuM e jagatanI mahattvanI ghaTanA che. kALadravya paNa kAma kare che. bAlyAvasthAmAMthI yuvAvasthA ane yuvAvasthAmAMthI vRddhAvasthA pahocADavAmAM kALa madada kare che. kALa parivartana kare che. pheraphAra kare che, badalAve che, utpanna thavuM, nAza thavuM, TakavuM, badalAvuM e kALa kare che. potAnI meLe kare che, koInA kahevA pramANe nahi. A cAra dravyo For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA ApaNI sAthe che, paNa ApaNI vacce AvatAM nathI. tamane mAtra sahAya kare che. tamAre cAlavuM hoya to dharmAstikAya taiyAra, sthiti karavI hoya to adharmAstikAya taiyAra, jagyA joItI hoya to AkAza taiyAra ane parivartanamAM kALa taiyAra. e dravyo che paraMtu koInI vacce AvatAM nathI. emane koIe banAvyAM nathI. anAdikALathI che, ane anaMtakALa rahevAnAM che. e cAra dravya potAnuM kAma pote potAnI meLe cUpacApa karye jAya che. paraMtu kharekharo je khela thAya che te AtmA ane pugala dravya vacce thAya che. pugala mATe bIjo eka zabda paNa vaparAya che ane te zabda che jaDa athavA acetana. jaDa eTalA mATe ke tenAmAM svataMtrapaNe jANavAnI zakti nathI. tenAmAM saMvedanazIlatA nathI, sukha duHkhanuM bhAna nathI, AnaMda nathI, jAgRti nathI ane jANavAnI zakti nathI paraMtu astitva che. AvI vastu ke padArtha hoya tene jaDa kahevAya. jaDa athavA pudgala e jainadarzananA zabdo che. prakRti e sAMkhyadarzanano zabda che. paMcamahAbhUta e vedAMtadarzanano zabda che. meTara e vijJAnano zabda che. paraMtu tame tene joI zako cho. A badhI judI judI racanAo thAya che te pugalamAM thAya che. badho ja khela eka arthamAM pugalanAM paramANuono che. ahIM ema kahevuM che ke jaDa ane cetana banne dravyo svataMtra che. e baMne dravyono svataMtra svabhAva eTale ke svataMtra dharma che. pratyeka padArtha judo che tenuM kAraNa darekano svabhAva judo judo ane svataMtra che. dA.ta. sAkara ane maracuM judAM che. kema judAM che? to sAkaramAM mIThAza che ane maracAmAM tIkhAza che. jenAmAM mIThAza hoya te sAkara ane tIkhAza hoya te maracuM, maracuM ane sAkara judAM che. tema jaDa ane cetana bane judAM che. jaDamAM koI kALe jANavAno svabhAva Avaze nahi. vikAsa game teTalo thAya paraMtu jaDa vastu kyAreya jANavAno guNa pragaTAvI nahi zake. A vAta samajavA koziza karo ke vijJAnano game teTalo vikAsa thaze, paNa kyAreya evI ghaTanA nahi ghaTe ke jaDa padArtha jANatuM thaI jAya. kAraNa ke koI vastuno mULabhUta svabhAva badalAto nathI. dareka padArtha svataMtra che. dA.ta. tame je khurazI para beso cho, te pacAsa varSa tame vAparI che. pacAsa varSa sudhI vAparavA chatAM e khurazI tamane jANatI thaI jAya tema banaze nahi. khurazI kyAreya nahi bole, velkama sAheba ! Apa birAjamAna thAo. kAraNa ke jANavAno temAM svabhAva nathI. A vAta bhArapUrvaka eTalA mATe kahuM chuM ke AmAMthI ja guMcavADo thAya che, AMTI paDe che ane ApaNo saMsAra AmAMthI ja Ubho thAya che. ApaNe jaDa zarIrane caitanya mAnI laIe chIe. jaina darzananuM ema kahevuM che ke jagata koIe banAvyuM nathI. jagata na hatuM tevo koI kALa nathI ane jagata nahi hoya tevo paNa koI kALa nahi hoya. bhagavAna kRSNa, bhagavad gItAmAM bahu saraLa bhASAmAM A vAta karI che ke he arjuna ! tuM ane huM nahi hoIe evo koI kALa nathI. tuM ane huM vartamAnamAM chIe. bhUtakALamAM hatA ane bhaviSyamAM kAyama rahevAnA chIe. For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 pravacana kramAMka - 46, gAthA kramAMka - 57 jagatamAM tamane je kaMI dekhAya che tenI Adi paNa nathI ane aMta paNa nathI eTale jagata anAdi anaMta che. tenI zarUAta nathI ane nAza paNa nathI. e nAza pAmatuM nathI, navuM utpanna thatuM nathI paNa temAM rUpAMtara-pheraphAra thayA kare che. alaga alaga svarUpamAM tenuM hovApaNuM kAyama che, mATe tene kahevAya che sat. sat zabda ApaNe ghaNI vakhata vAparIe chIe. sat zabdanA ghaNA artho che. saddaguru, sazAstra, sava A badhAmAM sat zabda che. sat zabdano artha sAcAM, pAramArthika, jevAM hovA joIe tevAM, paraMtu ahIM sat zabdano artha bIjo che. traNe kALamAM koI kAraNa vagara jenuM hovApaNuM, astitva che tene kahevAya che sat. mane khyAla nathI Avato ke tamane A vAta samajavAmAM Ave che ke nahi ? tamAre A jANavuM ja paDaze. tamane jJAnI puruSo nathI maLyA tema nathI. zAstroe ema kahyuM ke ApaNe ghaNI vakhata tIrthaMkara devanA samosaraNamAM jaI AvyA chIe. tIrthaMkara paramAtmAthI zreSTha kahenAra jagatamAM bIjuM koI nathI. uttamamAM uttama kakSA temanI che. AvA paramAtmA pAse ApaNe jaI AvyA, sAMbhaLyuM, paNa lakSamAM na lIdhuM. ApaNe jANyuM, sAMbhaLyuM, samosaraNa joyuM, Azcarya thayuM ke A deva devIo che, azokavRkSa che, phUlonI varSA thAya che. samavasaraNanAM kAMgarAmAM hIrA mANeka jaDyAM che, pagathiyAM ratnajaDita che, karoDa devatAo sevA kare che. ema tIrthaMkaradevanuM sauMdarya ApaNe joyuM paNa temaNe je upadeza Apyo tenA tarapha ApaNuM dhyAna na gayuM. temaNe A vAta karI che ke sat eTale traNekALa, sadAkALa je astitva che te astitva akAraNa che. tenA hovA mATe koI kAraNa nathI. te svAdhIna che, parAdhIna nathI. sat ene kahevAya je svataMtra che ane teno nAza kadI paNa thaI zakato nathI. AvA be padArtho jaDa ane cetana che. je kaMI ramata cAle che te A be vacce cAle che. cAra dravyo hAjara che paNa prekSaka jevA che. paraMtu ramata jaDa ane caitanya vacce thAya che. cAra dravyo vacamAM AvatAM nathI, parezAna karatAM nathI. tamane sahakAra jarUra Ape che, paraMtu tamArI IcchA hoya to Ape che. tamAre cAlavuM hoya to dharmAstikAya dravya kaheze huM taiyAra, na cAlavuM hoya ane sthira rahevuM hoya to adharmAstikAya taiyAra. AkAza eTaluM badhuM udAra che ke te tamane jagyA Ape che. ApaNA zarIramAM paNa trIjo bhAga AkAzano che. kAnamAM AMgaLI jAya, nAkamAM AMgaLI jAya, moMmA koLiyo jAya, khorAka peTamAM jAya. aMdara paNa AkAza che. ApaNI cAre tarapha AkAza che. ane AkAzathI ApaNe gherAyelAM chIe. AkAza ApaNane jagyA Ape che. jyAM jyAM khAlI jagyA tyAM tyAM badhe AkAza. kharekharo khela thAya che jaDa ane cetana vacce. jaDa ane cetana baMne bhinna che. A vAta pharI lIdhI kemake A vAta upara Akho pAyo racAyelo che. tamArI pAse ghaNA badhA prazno che paraMtu A vAta barAbara samajazo to prazno thaze nahi. ghaNI vakhata vicAra thAya che ke duniyA koNe banAvI? bhalA mANasa ! duniyA banatI nathI. hatI, che ane haze. tame pUcho cho ke For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 89 amAre duHkha kema bhogavavuM paDe che ? to koI kahe evAM karmo karyA mATe. to pUcho cho ke koNe karyAM, kevI rIte thayAM ? tame eTaluM samajI lo ke karmanI paNa eka vyavasthA che. caitanya e paNa dravya che ane jaDa paNa eka dravya che. jaDa ane cetana be dravyo che. karmo jaDa dravya che. tame jaDane to juo cho. kAraNa ke jaDa rUpI che tethI jaDane samajAvavAnI jarUra nathI. eTalA mATe koI jJAnI puruSe pudgala dravyane samajAvavAnI bahu mahenata karI nathI. jagata dekhAya che, padArtho dekhAya che paraMtu mahenata je karavI paDe che te jonAra, dekhanAra mATe karavI paDe che. dekhanAra, jonAra je aMdara beTho che, te je vastu jove che tene mAne che paNa potAne mAnato nathI. A samasyA samajo. tame jene juo cho tene mAno cho ke A pudgala dravya che ane tame pote jonAra cho tene (AtmAne) mAnatA nathI eTalA mATe SaTkadamAM AtmA nathI ane hoya to jaNAya kema nahi ? tyAMthI zarUAta thaI. he gurudeva ! AtmA che ja nahi. kema ? to nathI dRSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rUpa, bIjo paNa anubhava nahi, tethI na jIva svarUpa. jonAra che, jue che, jovAnI kriyA cAle che, jovAnI prakriyA cAle che, joto hovA chatAM ane jovAnI kriyA ke prakriyA karato hovA chatAM je jonAra pote che te potAnI nA pADe che. je vastu jove che tenI hA pADe che. zabdo samajI lo. jonAranI jonAra pote nA pADe che ane je vastu jove che tenI hA pADe che. A je dekhAya che te che te tamane samajAvavuM paDatuM nathI. A rUpiyAnI noTo tijorImAM ja mukAya, e kacarApeTImAM na nakhAya e kahevuM paDatuM nathI. jonAra jene jove che tene mAne che. je vastune jove che te pudgala ane je jonAra che te caitanya. A be vastuo jagatamAM che. emAM caitanya, jonAra tame cho. A jagatamAM je AgaLa jJAnIo thaI gayA, atyAre che ane bhaviSyamAM thaze te badhAe eka ja vAta karI che ke je caitanya che te jonAro che ane dekhAya che te jaDa che ane tuM jonAra jaDathI judo cho. ApaNI sRSTimAM pudgala dravya sivAya bIjuM kaMI dekhAtuM nathI. ane pudgala dravya sivAya bIjuM dravya nathI evI khoTI samajaNa jenAthI thAya tene kahevAya che mithyAtva. kudeva, kuguru, kudharma, sadguru, asadguru e badhI vAta pachI karIzuM. pahelI vAta to e ke A jaDa ane cetana be dravyo che. jaDa dravya sivAya bIjAnuM astitva je svIkArato nathI ane jenA kAraNe asvIkAra thAya che tene kahevAya che mithyAtva. mithyAtvanuM bIjuM nAma darzanamoha. jyAM sudhI pudgala dravya sivAya bIjuM dravya jagatamAM che, teno svIkAra nahi thAya tyAM sudhI sAdhanAnI zarUAta nahi thAya. pudgala dravya rUpI che, pudgala dravya tamane dekhAya che mATe tame tenA tarapha DhaLo cho. ane tethI rAga dveSa thAya che. rAga dveSathI karmo baMdhAya che, tenuM phaLa nakkI thAya che, e bhogavavuM paDe che, ane saMsAramAM judI judI gatiomAM javuM paDe che. ApaNe ema kahIe chIe ke amAre mokSa joIe che. joIe che mokSa ane dhaMdho karavo che pudgala dravyano, meLa nahi paDe. pudgala For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 pravacana kramAMka - 46, gAthA kramAMka - 57 dravya tarapha tame DhaLelA cho ane AtmAno asvIkAra hoya tevI avasthA jIvanamAM che tene kahevAya che mithyAtva. jaDa ane cetana be judA che te pahelI vAta. A juduM pADavuM ghaNuM kaThina che. ghaNo kALa gayo paNa haju juduM paDyuM nathI. eTalA mATe zAstromAM be zabdo che. apUrvakaraNa ane bIjo zabda che graMthibheda. bilakula pAribhASika zabdo che. apUrva eTale pUrve nahi thayeluM, nahi AveluM, nahi joyeluM, jANeluM tene kahevAya che apUrva, bhUtakALamAM nathI banyuM tevuM ane have banyuM mATe tene kahevAya che apUrva. karaNa eTale pariNAma. A saMsAramAM paribhramaNa karatAM karatAM kyAreya paNa AvAM pariNAma jIvamAM utpanna thayAM nathI. pariNAma eTale bhAva. kayA pariNAma ? to rAgadveSane huM dUra karuM tevA pariNAma jIvamAM kadI paNa utpanna thayA nathI. rAga dveSanI gAMThane bhede tevo pariNAma-vIrya tene kahevAya apUrvakaraNa. bIjo zabda che graMthibheda. graMthi eTale gAMTha, gAMThane bhedavAnI che, toDavAnI che, jaDa ane cetana baMne eka che, athavA cetana nathI ane jaDa ekaluM ja che athavA jaDa te ja caitanya che evI je buddhipUrvakanI mAnyatA tene kahevAya che graMthi. A gAMTha ADI Ave che. jIvanamAM ghaNA prakAranI gAMTha che, vAyunI gAMTha, TI.bI.nI gAMTha, gumaDAMnI gAMTha, kensaranI gAMTha. A badhI gAMTho karatAM jaDa ane cetana eka che athavA jaDano svIkAra ane cetanano inkAra, jaDa che ane cetana nathI evo svIkAra e moTAmAM moTI gAMTha che. navAI to e lAge ke buddhizALI mANaso A AtmAno svIkAra karatA nathI. banne padArtho bhinna bhinna che. jaDa paNa juduM ane caitanya paNa juduM che. kema ? 'kevaLa pragaTa svabhAva.' baMneno svabhAva pragaTa che. baMneno svabhAva judo che. jANavuM te cetanano svabhAva che ane na jANavuM te jaDano svabhAva che. varNa, gaMdha, rasa, sparza e pudgalano svabhAva che. ane na varNa, na rasa, na gaMdha, na sparza e AtmAno svabhAva che. mAtra jANyA ja karavuM te AtmAno svabhAva che. baMnenA svabhAva judA judA che. ane koI paNa kALe te eka thaI zakatAM nathI. baMne eka nahi thAya. sAmAnya vyavahAramAM paNa maracuM ane sAkara eka DabbAmAM nAkho to paNa eka nahi ja thAya. e judAM ja raheze. vyavahAramAM paNa maracuM sAkara eka thaI zakatAM nathI, to AtmA ane pudgala eka kema thaze ? te baMne judA che, traNakALamAM ekapaNuM pAme nahi. ekAkAra thaI zakatAM nathI. traNekALa dvayabhAva eTale be ja bhAvo. deha ane AtmA judA che tevo dvaitabhAva jagatamAM prasiddha che. jaina darzana dvaitavAdI che. e beno svIkAra kare che. jaDa ane cetana baMne judAM che evo pragaTa anubhava jIvanamAM thAya che. have vAta e karavI che ke jaDa ane cetana vacce je racanA thAya che, ane je karmabaMdha paDe che tenI carcA karyA pachI 58mI gAthAno prAraMbha karIzuM. dhanyavAda ! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pravacana kramAMka - 40 gAthA kramAMka - pa0-1 saMsAranuM kAraNa jaDa cetanano bhinna che, kevaLa pragaTa svabhAva; ekapaNuM pAme nahi, traNe kALa draya bhAva. (57) A gAthA samajavA jainadarzananA pAyAnA siddhAMto eka vakhata samajavAnI pharI koziza karIe. koI kALe jenAmAM jANavAno svabhAva thoDo paNa nathI tene jainadarzana jaDa kahe che. jaDa eTale mUrkha, buddhi vagarano tema nahi, jaDa eTale ALasu tema nahi. jaDa eka vastu che, tattva che, padArtha che, eka dravya che ane tenuM bIjuM nAma pudgala che. jainadarzane pugala zabdane prathama pasaMdagI ApI che ane bIjA naMbare jaDa zabda pasaMda karyo che. jaDano artha jenAmAM cetanA nathI, jJAna nathI, AnaMda nathI, jenAmAM saMvedanA nathI, saMvedanazIlatA nathI, paraMtu te che ne tenI pAse tenI potAnI mUDI varNa che, rasa che, gaMdha ane sparza che, zabda che, AkRti, saMsthAna, vajana ane kada paNa che. te parivartana pAme che paraMtu tenAmAM cetanA nathI, jANavApaNuM nathI, AnaMda nathI, nathI sukha ke nathI saMvedanA. paraMtu tenuM rUpa joIne koIne saMvedana jAgatuM haze. gulAbanuM phUla joIne koI kavine kAvya spharatuM haze. zaradapUrNimAnA caMdrane joIne koIne garabA ramavAnuM mana thatuM haze. paraMtu e jaDa padArthamAM saMvedana nathI. tene joIne jenAmAM saMvedanA thAya che te jaDa padArthathI judo che. ane je jANavAnA svabhAvavALo che tene kahevAya che cetana. te nigodamAM hoya to paNa bhale, ekendriyamAM, saMjJI paMcendriyamAM ke devagatimAM hoya to paNa bhale ane siddhadazAmAM hoya to paNa bhale, jANavAno svabhAva satata che, zAzvata che. e svabhAva kyAreya paNa jato nathI, nAza thato nathI ane navo lAvavo paNa paDato nathI. nigodamAM atyaMta avikasita avasthA che, eTalI badhI avikasita avasthA hovA chatAM jANapaNuM caitanyapaNuM nAza pAmatuM nathI, caitanyapaNe kAyama rahe che. - ahIM pharI samajI laIe ke AtmAnA asaMkhya pradezo che. kyAreya paNa AtmAnuM vibhAjana thatuM nathI. asatkalpanAe enuM vibhAjana jo karavAmAM Ave to asaMkhya bhAgo thAya. tene AtmAnA pradezo kahe che. eka samaya, eka paramANu ane eka pradeza e atyaMta sUkSma che. eTalA mATe kahyuM ke eka pradeza, eka samaya ane eka paramANune jANe te kevaLajJAnI. kevaLajJAna eTaluM sUkSma che ke te samagra dravya to jANe ja che, paraMtu aMtima bhAga, aMtima vizeSane paNa jANe che. dhULanuM DhekuM tame hAthamAM lyo, tenuM vibhAjana karo eTale chU karatAM jAva, karatAM jAva ane eka avasthA evI Avaze ke have vibhAjana thaI zakaze nahi, evo aMtima vizeSa e paramANu For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 47, gAthA kramAMka - pa7-1 che. te eka paramANune, eka pradezane tathA eka samayane chadmastha jANI na zake, paraMtu kevaLajJAnI ja jANI zake. AtmAnA asaMkhya pradezomAM pratyeka pradeze karmanuM AvaraNa AveluM che. paraMtu A asaMkhya pradezomAM ATha pradezo evA che ke jyAM kAmaNanI vargaNAno Taca thaI zakato nathI. A vAta atyAre karatA nathI, paraMtu tame zaMkA karazo nahi. A ATha pradezone rucaka athavA nirmaLa pradezo kahe che. eTalA pramANamAM jJAnano ughADa kAyama rahevAno che. eno artha evo thayo ke te sadAya jANavAnA svabhAvavALo che tethI ene kahevAya che cetana. jaDano svabhAva judo che ane cetanano svabhAva paNa judo che. e baMne vacce sabaMdha hoI zake, saMyoga hoI zake paNa ekatva na hoI zake. saMyoga saMbaMdha kharo paNa ekamekamAM maLI jAya evuM banI na zake. dUdhamAM sAkara nAkho to dUdhano paNa svAda Avaze ane sAkarano paNa svAda Avaze. svAda dUdhano paNa kharo ane sAkarano paNa kharo. sAkara dekhAtI nathI paraMtu koI prakAre te baMne ekapaNuM pAmatAM nathI. tamane jaDa pratye game teTalo prema hoya paNa jaDa sAthe ekapaNuM pAmatA nathI. premIo premanA AvezamAM kahetA hoya che, ApaNe eka ja chIe, marI jaIe paNa chUTTAM nahi paDIe. zarIra bhale be che paraMtu AtmA to eka ja che. AvuM ghaNuM badhuM bolaze paNa eka na thaI zake, zakya ja nathI. be vyaktio ke zarIra ane AtmA baMne eka na thaI zake. traNe kALa jaDa jaDa bhAve ja raheze ane cetana cetana bhAve ja raheze, evo baMneno judo judo dvaitabhAva che, evo anubhava thAya che. bilakula dhyAna rAkhajo, thoDI kaThina vAta che. bahu rIpITa nahi thAya. traNe kALa cetana cetana rahe ane jaDa jaDa ja rahe evo baMneno judo judo dvaitabhAva jainadarzanamAM prasiddha che. jainadarzana dvaitavAdI che, vedAMta advaitavAdI che. bene eka mAne che, "sarva ravattvivaM brahma' emaNe ema kahyuM ke A je kaMI che te brahma ja che. ame eka vakhata nAnakaDA gAmaDAmAM hatA, tyAM pacIseka mANaso roja vedAMtanI carcA karavA bhegA thatA hatA, thoDI carcA thayA pachI pIvAnuM zarU. meM kahyuM, bhAI ! A vedAMta ane calama e bene meLa nathI. teo kahe ke mahArAja ! A pIvAya che te paNa e che. pInAro paNa e che, calama paNa e che ane calamamAM nAkhIe chIe te paNa e ja che. ane pAnAro paNa e che. 'sarva vatvivaM braha' moTo dATa vALyo. Ane ane tene kaMI levAdevA nathI. vedAMta advaitavAdI che. advaitavAdanuM kAraNa juduM che. jainadarzanadaitavAdI che, paNa teNe eka apekSAe advaitavAdano svIkAra karyo che. paraMtu pAyAmAM e vaitano svIkAra kare che. jaDa ane cetana be tattvo judAM judAM che. jaDanI-pugalanI anaMta paryAyo thAya. bhUtakALamAM pudgala dravya hatuM ane pariNamanazIla hatuM. vartamAnamAM pudgala dravya che ane pariName che. bhaviSyamAM pugala dravya haze ane anaMtakALa pariNamaze, emAMthI anaMta paryAyo Ave che. vati rUti dravyam | jema varasAda varase che athavA gAyane dohavA jaIe ane jema enA AMcaLamAMthI dUdha Ave che, ema jemAMthI paryAyo jharyA kare che ene kahevAya che dravya. jaDamAMthI paNa paryAyo jhare che. paryAya eTale eka samaya pUratI vartamAna avasthA. vartamAna eka samaya For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 93 pUratI je avasthA-tenuM hovApaNuM ene kahevAya che paryAya. tame jyAre juo cho tyAre temAM ghaNuM badhuM cAlyuM gayuM hoya che. pudgalanI anaMta paryAyo thAya paNa te badhI paryAyo jaDa haze paNa enI koI paNa paryAya cetana nahi hoya. evI bhUla koI dravyamAM thatI nathI. eka pATA uparathI gADI bIjA pATA upara jAya, eka rasto bhUlIne tame bIjA raste cAlyA jAva, ane rUpiyA gaNatAM gaNatAM tame pAMcane badale sAta gaNI lo e bhUla thAya paNa jaDamAMthI cetananI paryAya thAya tevuM traNakALamAM na bane. ane cetanamAMthI je paryAya thAya te cetananI ja haze temAM jaDa paryAya kyAreya na thAya. A 38 mI gAthA akSAMza rekhA che, vyavasthA che ane dareka dravyano svabhAva che. ane e paNa yAda rAkhajo ke vastumAM anaMtaguNo che paNa cha guNo pAyAnA che. (1) astitva eTale satapaNuM - hovApaNuM. (2) vastutva eTale jAti ane vyakti rUpatA (3) dravyatva eTale guNa paryAyanA AdhArapaNuM (4) pradezatva eTale pradezonuM hovApaNuM (5) prameyatva eTale jJAnano viSaya banavApaNuM. ane (6) agurulaghutva eTale jaDane jaDa ane cetanane cetana tarIke rAkhavApaNuM. A agurulaghutva guNa jaDamAM paNa che ane cetanamAM paNa che. je jaDane jaDa tarIke ja rAkhe eTale tene cetana thavA na de ane cetanane cetana tarIke ja rAkhe eTale tene jaDa thavA na de. jaDa cetana nahi thAya ane cetana jaDa nahi thAya tevI vastunI maryAdA A guNane laIne che. A maryAdA jALavavAnuM kAma je kare che tene agurulaghu guNa kahe che. bhagavAne, jJAnI puruSoe A badhA khajAnAo ApaNA mATe rAkhyA che paNa ApaNane samajavAno TAIma ja kyAM che ? game teTalA leboreTarImAM prayogo karavAmAM Ave paNa A ghaTanA kyAreya banatI nathI ke jaDa caitanya bane. kAraNa ke dravyano potAno agurulaghu nAmano svabhAva che. sAthe sAthe e vAta paNa samajavA jevI che ke AtmAnA anaMta guNo che. jJAna, darzana, cAritrya, tapa, vIrya, ahiMsA, satya, asteya, prema, karuNA, astitva, vastutva, dravyatva, prameyatva, nityatva, anityatva vigere AtmAnA anaMtaguNo che paNa khUbI evI che ke jJAnaguNanuM kArya zraddhA guNa na kare ane zraddhA guNanuM kArya cAritrya guNa na kare ane cAritrya guNanuM kArya vIrya guNa na kare. jJAna zraddhA na thAya ane zraddhA cAritrya na thAya. dareka guNa alaga alaga che, dareka guNa svataMtra che ane dareka guNanI paryAya paNa svataMtra che. evI svataMtratA jALavI rAkhavAnuM kAma e dravyamAM potAmAM che, tene kahevAya che agurulaghuguNa. sAmAnya vyAkhyA evI kare che ke bahu bhAre nahi, bahu halako nahi enuM nAma agurulaghu guNa. paNa e vyAkhyA ahIM nathI. paNa vastunuM vastutva sadA mATe jALavI rAkhe evuM sAmarthya je guNamAM che tene kahevAya che agurulaghu guNa. have ema kahevuM che ke AtmAmAM anaMta guNo che, paNa je guNathI, tene bIjA dravyathI judo pADI zakAya, oLakhI zakAya te guNa jJAna ane AnaMda che. pudgala nitya che ane cetana paNa nitya che. pudgalanI paryAya anitya che ane cetananI For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 pravacana kramAMka - 47, gAthA kramAMka - 57-1 paryAya paNa anitya che. A nityatva, anityatva Adi guNo bannemAM che paraMtu jJAna AnaMda guNa AtmAmAM ja che. A guNa pudgalamAM nathI. jJAna ane AnaMda te cetanano svabhAva che. je ajJAna che te paNa cetanano svabhAva. ajJAnano artha ajANapaNuM nahi paraMtu jJAnanI azuddha avasthA te ajJAna. na jANavuM te A ajJAnanI vyAkhyA nathI. jJAna to kharuM paNa azuddha jJAna, malina jJAna. jJAna guNa pariName che, te pariNamatAM pariNamatAM temAM azuddhi mohanA kA2Ne Ave che. para padArthanuM jJAna to thayuM paNa tenA pratye moha jAgyo eTale jJAna sAthe moha bhaLyo to jJAna azuddha thayuM. azuddha jJAna te ajJAna. AnaMda e AtmAno guNa che paNa ApaNane teno anubhava thato nathI. duHkhano je anubhava thAya te AnaMdanI azuddha paryAya che. tamAro svabhAva che AnaMda. eTalA mATe saMskArI mANaso ema pUche che ke AnaMdamAM to cho ne ? duHkhamAM cho ema pUchazo to kaheze ke pAra vagaranuM duHkha che. tame sukha duHkhanI vAta pUchI zako. AnaMdanI vAta pUchI zako ? AnaMda to AtmAno svabhAva che. ApaNane jyAM sukha duHkha dekhAya che te AtmAnI AnaMda guNanI azuddha paryAya che. duHkha TALavAnI koziza karIe chIe ane sukha meLavavA mATe jhaMkhIe chIe. ApaNA upara sukha meLavavA mATe haMmezA dabANa rahe che ke koIpaNa hisAbe sukha meLavo. dukhadviT sukhalipsuH mohAndhatvAdadRSTaguNadoSa: / yAM yAM roti gheTAM, tayA tayA vudghamAvatte / (prazamarati gA.40) moha-ajJAnathI aMdha banelo, doSa ane guNane na jANato jIva duHkhano dveSa kare che ane sukhane meLavavA icchato je je prayatna kare che tenAthI te duHkhane pAme che. A duniyAmAM ATalA badhA prANIo rAta divasa mahenata kare che, ghaNAM loko ema kahe che ke khAvAnI phurasada nathI, ane maravAnI paNa phurasada nathI. ATaluM badhuM kAma satata ApaNe karyA karIe chIe. sAheba ! Aje nahi A jIvanamAM nahi paNa anaMtakALathI karatA AvyA chIe. zA mATe ? zuM karavA ? sukha meLavavA mATe, ApaNA upara dabANa eTale presara che. duniyAne sukhanI khabara che, duHkhanI khabara che paraMtu AnaMdanI khabara nathI. sukha ane duHkhanI je dhArA Ave che te astitvamAMthI Ave che. che to gaMgAnI ja dhArA, paNa nIce UtarI eTale kAnapuramAM melI thaI gaI, azuddha thaI gaI. AnaMda AtmAno svabhAva che paNa ApaNe jANatA nathI. sukha ane duHkha zabdo vAparIe chIe. duHkha gamatuM nathI, sukha game che, basa e gaDamathalamAM anaMtakALa gayo. A pacAsa varSanI vAta nathI, anaMtakALa Ama ja kADhyo. du:kha TALavuM che ane sukha meLavavuM che paraMtu sukha duHkha to AnaMdanI azuddha paryAya che. AtmA sukha svarUpa che, AtmA duHkhasvarUpa che tema nahi kaho paNa AtmA AnaMdamaya che ane samagra prakRtimAM tamane AnaMdano anubhava thAya. jyAre AnaMdanI anubhUti tamane thAya che, tyAre kharA sukhano svAda tamane Ave che, tyAre je Taca thAya ane tamane AnaMda maLe te sukhano AsvAda che. Ama For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA AtmAnA AnaMda guNanI azuddha paryAya te sukha ane du:kha che. AtmAno jJAna paNa guNa che. jJAnanI vikArI paryAya te ajJAna. pharIthI samajI lejo, na jANavuM te ajJAna nahi paNa jJAnamAM moha bhaLe ane jJAna azuddha thAya tene ajJAna kahevAya. azuddha jJAna te ajJAna. je AnaMdamAM moha bhaLe ane je paryAya azuddha thAya te sukha duHkhanI paryAya che. to karavA jevuM zuM rahyuM ? karavA jevuM e rahyuM ke je bIjuM bhaLyuM che te kADhI nAkhavuM. te kADhI nAkhavA sAcI samaja prApta karavI. jaDanI pAse, pudgala pAse rUpa, rasa, gaMdha, sparza, zabdanI mUDI che ane jyAre rUpanI vAta karIe tyAre be bhAga paDe surUpa ane kurUpa. gaMdhanI vAta karo tyAre be gaMdha maLe sugaMdha ane durgaMdha. rasanI vAtamAM madhura rasa ane kaDavo rasa, sparzanI vAtamAM mulAyama ane kaThora, vajananI vAtamAM haLavuM ane bhAre...A badhI pudgalamAM thatI ghaTanAo che. jainadarzanane majhAnI vAta to e karavI che ke A cetana eTale tame, tame eTale AtmA. e AtmA jJAnathI jANe che. kone jANe che ? rUpane, rasane, sparzane, zabdane. A surUpa che, kurUpa che, sugaMdha che, durgaMdha che, kaDavo rasa che, madhura rasa che, pocuM che, kaThaNa che tema te jANe che. pachI aMdaramAM bhAva kare che. pahelAM jANe che ke A gulAbanuM phUla che, pachI te suMdara che, A kAMTo che, A vajanadAra paththara che, A halako paththara che, A suMdara bALaka che, A puruSa che, A strI che, A kadarUpo che, A surUpa che. A badhuM jANe che te jJAna ane jANyA pachI AtmA bhAva kare che. sAmeno padArtha jaDa hoya ke cetana te kaMI karato nathI, te mAtra jema che tema che, paraMtu bhAva AtmA kare che. jaDa padArthamAM bhAva thato nathI. jaDane jANIne bhAva ApaNe karIe chIe. jaDa jaDa rahe che ane jaDanA nimitte bhAva karIne karmanuM kArakhAnuM ApaNe cAlu karIe chIe. A kyAM garabaDa thAya che te juo. tame amathI vAta na karo. tamAre karmathI mukta thavuM che ? mokSa meLavavo che ? vicArIne bolo, samajIne bolo. tame joyuM ke tamArI pAse hajAra hajAra rUpiyAnI thappI paDI che, tamane AnaMda thAya, aMdarathI garamI AvI jAya. eka mANasa mAgasara mahinAnI ThaMDImAM kaMI oDhyA vagara cAlyo jato hato, bIjA mANase pUchyuM ke ThaMDI nathI lAgatI ? te kahe mArAmAM garamI che. zenI garamI ? khIssAmAM hAtha rAkhyo hato. tenAmAM noTonI garamI che. noTo paDI che noTone bhAva thato nathI. paNa noTone joIne ApaNane aMdara bhAva thAya, tene kahevAya che moha. noTone joIne ApaNane ahaMkAra thAya paNa jaDa noTone ahaMkAra thato nathI. bIjA pAse vadhAre noTo che evuM thAya tene kahevAya IrSyA. jaDa kahe che, bhAI ! huM tamArI vacce Avato nathI, tame mane nimitta banAvI tamArA bhAvane duSita karo cho. mANasa eTale caitanya bhAva kare che ke A priya che, A apriya che, A anukULa che, A pratikULa che ane emAMthI e vikAro kare che, e vikArone kahevAya che vibhAva. vibhAva be zabdomAM varNavyo che, e be zabdo che rAga ane dveSa. 95 For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 pravacana kramAMka - 47, gAthA kramAMka - pa7-1 pU. jIvavijayajI mahArAje sAdI bhASAmAM kahyuM ke, "rAga ne rIsA, do ya khavIsA, e hai duHkhakA dizA." rAga ane dveSa e khavIsa che. mAthuM na hoya, ekaluM dhaDa hoya ane jarA halatuM hoya to tamane zuM thAya? tyAM ja koIne hArTapheIla thaI jAya, gati aTakI jAya. mAthuM nahi ane zarIranuM hovuM tene kahevAya che khavIsa. e khavIsa hoya ke nahi paNa A mAnyatA che. "rAga ne rIsA do ya khavIsA' khavIsane joIne jema mota thAya che, tema rAga ane dveSathI bhAva mRtyu thAya che. "kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAva maraNe kAM aho rAcI raho" A zarIranuM mRtyu to eka ja vakhata thAya che, paNa bhAva mRtyu to jIvanamAM aneka vakhata, asaMkhyAtavAra thAya che. kSaNe kSaNe rAga dveSa thAya che tene kahevAya che vibhAva, athavA to vikAra. vibhAva kevI rIte thAya? jJAna AtmAno svabhAva che e jJAne pudagalane jANya, pugalane joyuM, pachI sAruM che, narasuM che, suMdara ke asuMdara che, sugaMdha ke durgadha che, priya che, apriya che ema jAtajAtanAM vikalpo karyA, e vikalpane kAraNe aMdara bhAva thayo, A bhAvane kAraNe vibhAva thayo. e vibhAvane kAraNe vikAra thayo. ane pariNAme thAya che rAga, dveSa. rAga ane dveSa jo thAya to karmano baMdha thAya. A nATakamAM karmono praveza ghaNo moDo thAya che. pahelAM khAnagI khAnagI A badhuM thaI jAya che. pachI ja karmo Ave che. ane karmo levA mATe kyAMya javAnI jarUra nathI. AkhA jagatamAM - ApaNe jyAM chIe tyAM kAmaNa vaNA rahelI ja che. karma paNa eka pudgalanI jAta che. anAjanI dukAnamAM cokhA hoya, maga hoya, ghauM hoya, jAra ane baMTI hoya ane tenAM alaga alaga kothaLA paNa hoya, chatAM kahevAya badhuM anAja. tema jagatamAM aneka jAtanI pudgalanI vargaNAo che paNa tene kahevAya che pudgala, tenI jAta alaga alaga. ane alaga alaga jAtamAMthI A badhuM bane. jagatamAM rahelI kAmaNa vargaNAmAMthI karmaracanA thAya che. karmaracanA thavAmAM kAco mAla je joIe te kArmaNa vargaNAnA paramANuo che. ApaNuM sthULa zarIra jemAMthI banyuM te audArika vargaNA, devonuM zarIra jemAMthI bane te vaikriya vargaNA, bhASA bane bhASA vargaNAmAMthI, ema karma jemAMthI bane te kArmaNavargaNA che. kArmaNa vargaNA sIdhI tamArI pAse AvatI nathI. tene bolAvavAnI, ApaNI sAthe joDavAnI, tanmaya karavAnI, pAse rAkhavAnI kaLA che ane e kaLA che rAgadveSa. AtmAe rAga dveSanA bhAvo karyA nathI ke kAzmaNa vargaNA AvI nathI. kArmaNa vargaNA kahe che ke tame so varSa sAthe rahezo, paNa bhAva nahi karo to tamAre ane amAre saMbaMdha nahi thAya. siddho jyAM che tyAM paNa ame (anaMtI kArmaNa vargaNAo) chIe, paraMtu temane ame coTatAM nathI. kAraNa ke karma baMdhAya tevA bhAvo temanAmAM nathI. A dharatI upara teramA guNasthAne, bAramA guNasthAne vItarAga puruSa che temane moha, rAga, dveSa nimitte baMdhAtA karma vaLagatAM nathI. ApaNane karmo vaLage che. ApaNe sArA narasA bhAvo karIe chIe, pugala sAthe khela karIe chIe. ApaNI pAse karmothI baMdhAvAnI kaLA che. have tame For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 97 bUma na pADazo ke karmo amane vaLage che. karma to kahe che ke ame pIkcaramAM ghaNA moDA AvIe chIe. tophAna tame karI beso cho tethI amAre AvavuM paDe che, amAro vAMka nathI. koI ThekANe tophAna thAya ane polIsane phona karo to polIsa Ave temAM navAI zuM che ? tophAna thayuM to AvyA ne ? vikAro thayA to rAga dveSa thayA ne ? rAga, dveSa thayA to karmo AvyA ne ? kArpaNa vargaNA Avaze, svAbhAvika che. ane tyAMthI karmabaMdhanI zarUAta thAya. kaMI khyAlamAM Ave che ? A samajavuM TALazo nahi, A dhaDa besADyA vagara, samaja keLavyA vagara ThekANuM paDaze nahi. jJAnI puruSone ThekANe pADavA che. tamAruM ThekANuM mokSa che tethI tamane mokSa sudhI pahoMcADavA che. huM rIpITa karIne kahuM chuM. jaDanA nimitte ApaNane bhAvo thAya che. dhAro ke mIThAIno kaTako paDyo che. e kakaDAne kaMI bhAva thato nathI. e suratanI ghArI ApaNane kahetI nathI ke tame mane khAva. ApaNe tenI pAse jaIne TukaDo moMmAM mUkI kahIe chIe, vAha ! majhA AvI gaI. AnaMda AnaMda thaI gayo. olI ghArI bolatI nathI. pudgala kaMI ja vacamAM AvatuM nathI paNa pudgalane nimitta banAvI vibhAvo ApaNe karIe chIe. devacaMdajI mahArAje paNa kahyuM ke 'je vibhAva te paNa naimittika' nimittanI hAjarImAM je thAya tene kahevAya naimittika. pudgalane nimitta banAvIne rAga dveSa karIe chIe. rAga dveSa tarapha jAva eTale tame duHkha tarapha jaI rahyA cho. pachI teno upAya kahe che. 'jaba tuma unaku dUra karIsA', jyAre tame rAga dveSane dUra karazo - 'taba tuma jaga kA IzA', te vakhate tame jagatanA Izvara thaI jazo. jemanA rAga dveSa gayA te Izvara, bhagavAna, brahma, paripUrNa, paramAtmA thayA. 'jaba tuma unaku dUra karIsA, taba tuma jagakA IzA'. A nAnakaDI kaDImAM mokSamArga che. jaDamAM koI ja bhAvo UThatA nathI, te kaMI jANatuM nathI. A baheno ghareNAM paherI varaghoDAmAM jAya che. manamAM thAya ke badhA TIkI TIkIne A amArA ghareNAM jove. ghareNAMne pUcho ke bahene tamane paheryA to bahena rAjI thaI paraMtu tame rAjI thayAM ? ghareNAM bolatAM nathI paNa jo teo bolatAM hoya to teo kahe ke 'amane tijorImAMthI kADhyAM, to bhale kADhyAM, paheryAM to bhale paheryA, tijorImAM mUkyAM to bhale mUkyAM, amAre zuM levA devA'. rAgadveSanAM tophAna ApaNe karIe chIe. ghoDAne varaghoDAmAM dAgInA paherAvI zaNagAro to paNa khuza nahi ane ghareNAM utArI lo to paNa nAkhuza nahi. jaDamAM bhAvo UThatAM nathI kAraNa ke saMvedanazIlatA temano svabhAva nathI. cetana ajJAna dazAmAM bhAvo kare che ane bhAvathI karmabaMdha thAya che, eTale bhogavaTo paNa karavo paDe che. have jJAnI puruSonuM kahevuM che ke tenAthI jIvanamAM sAta avasthAo Ave che. puNya, pApa, Asava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa. jagatamAM jeTalI avasthAo che, e tamAma avasthAono samAveza A sAtamAM thAya che. tathA jIva ane ajIva gaNIe to nava tattvo thAya. jIva, ajIva, puNya, pApa, Asava, baMdha, saMvara, nirjarA ane mokSa. A che nava For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 pravacana kramAMka - 47, gAthA kramAMka - 57-1 tattvo. A navamAM jainadarzana AvI gayuM. bhAva thAya tyAre zubha bhAva paNa thAya ane azubhabhAva paNa thAya. zubha bhAvathI je racanA thAya te puNya che ane azubha bhAvathI je racanA thAya te pApa che. puNyanuM phaLa anukULatA ane pApanuM phaLa pratikULatA. sukha nahi paNa anukULatA. anukULatAmAM sukha ja hoya tema mAnI levAnI jarUra nathI. eka bhAIe mane vAta karI ke meM koIne tyAM na hoya tevuM pacAsa jaNAM sAthe besI zake tevuM DAInIMga Tebala banAvyuM che. mAro dhaMdho moTo che. mahemAno Ave tyAre cAMdInA thALI vATakA, glAsa, camacI goThavyAM hoya. rasoIyAo bhAtabhAtanI mIThAI banAvI badhAne pIrase. badhAnA bhANAmAM mIThAI pIrasAya, paraMtu mAre to roTalo ane chAzanuM pANI ja khAvAnuM. mane khAtAM khAtAM ema thAya ke A nasIbadAro, mArI kamANInuM ja khAya che ane mAre AvuM khAvAnuM? anukULatA kharI paNa sukha nathI. du:kha ane sukha e banne mananI sthiti che. mana upara AdhAra rAkhe che. puNya ane pApa e bannenI Avaka thavI ene jainadarzana Azrava kahe che. Asrava eTale karmonI Avaka. puNya, pApa ane Asrava A traNa zabdo thayA. have jyAre palaTo thAya, samyagadarzana thAya, eTale badhuM badalAI jAya. graMthibheda thayo, AtmajJAna thayuM, eTale aMdaranI avasthA badalAI gaI eTale mithyAtva nimitte AvatAM karmo baMdha thayAM. karmo AvatAM rokAI jAya eTale karmonuM AvavuM baMdha thAya tene saMvara kahevAya. ajavALuM joItuM hatuM svIca ona karI ane ajavALuM nathI joItuM to svIca opha karI. baMdha karI to aMdhAruM thayuM, cAlu karI to ajavALuM thayuM, ApaNI aMdara karmonuM AvavuM puNyanuM AvavuM, pApanuM AvavuM te Asrava ane tamAre te AvavA devuM na hoya ane rokavuM hoya to tene kahevAya che saMvara. jainadarzananI vizeSatA-khUbI to juo. tame AvatAM karmone to rokyAM paraMtu anaMta janmothI karmo kamAtA kamAtA AvyA chIe ane moTuM belensa thaI gayuM che. ApaNane kamANI karatAM vAra lAgatI nathI. zerabajAra karatAM paNa dhaMdho jhaDapI che zAstromAM kahyuM che ke eka aMtarmuhUrtamAM pragADha rAga dveSa jo thAya to 70 kroDAkoDI sAgaropamanI mohanIya karmanI sthiti bAMdhI de che. 70 kroDAkoDI sAgaropama-A saMkhyA to gaNitanI bahAra che. tamArA gaNitamAM A saMkhyA nathI gaNI zakAtI. eka aMtarmuhUrta eTale 48 miniTanI aMdarano kALa. temAM ATalo joradAra vyApAra. 70 kroDAkroDI sAgaropama. ApaNI pAse karmonuM je belensa raheluM che teno paNa nikAla karavo paDaze. nikAla karavo tene kahevAya che nirjarA. A pAMca avasthAo thaI, puNya, pApa, Agnava, saMvara ane nirjarA. AtmA ane karmano saMyoga thAya tene kahevAya che baMdha ane AtmA ane karmano saMyoga chUTe, AtmA karmathI nivRtta thAya tene kahevAya che mokSa. A badhI ghaTanA jaDa ane cetana bannenA khelathI thAya che. ane temAMthI saMsAra Ubho thAya che. A anAdithI cAle che. koI pahelI kSaNa nathI ke A rUpiyo uchALyo ane ApaNe ramatanI zarUAta karI. anAdithI A ramata cAle ja che. ane jo AtmA jAgaze nahi to For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 99 anaMtakALa cAlaze. jo AtmA jAgaze to A khela samApta thaze. pudgala to raheze, AtmA paNa raheze, paNa ramatano aMta thaze ane mokSanI prApti thaze. A mokSanI prApti karavA jIvanamAM dharmanI sAdhanA karavAnI che. enI pahelAM nakkI karo ke tamAre mokSa joIe che? jIvo mokSamAM gayA pachI pAchA AvI zakatA nathI. tyAM pepsI kokAkolA nahi maLe. sagAMvahAlAM ke sATuM koI nahi maLe. paraMtu moTo lAbha e che ke tyAM duHkha nahi hoya, AnaMda AnaMda haze. AtmAno svabhAva jJAna ane AnaMda, pudgalano svabhAva rUpa ane rasa. tenA nimitte AvyuM ajJAna eTale azuddhajJAna. ajJAna avasthAmAM sukha meLavavA mATe pugala ke jaDa upara dRSTi gaI. pudgala bolatuM nathI, jo te bolatuM hota to kahe ke "sAheba! tame khoTI jagyA upara AvyA. temane ame sukha nahIM ApI zakIe, kAraNa amArI pAse hoya to tamane ApIe ne? amArA svabhAvamAM sukha ane AnaMda che ja nahIM. tame amArI pAsethI sukha ke AnaMdanI apekSA rAkho e meLa kyAMthI paDe'. pugalamAM sukha nathI Avo nirNaya jyAre thaze te vakhate tamArA kAna upara vItarAga paramAtmAnI vANI Avaze ke AnaMdanuM jharaNuM AtmAmAMthI vahe che. AvI udghoSaNA karanAra tIrthaMkara paramAtmA che. AnaMdanuM jharaNuM AtmAmAMthI vahe che. mATe AnaMda meLavavo haze to AtmA pAse javuM paDaze. e AtmA pAse javAnI prakriyAno prAraMbha tene kahevAya che dharma, ene kahevAya che dhyAna, ene kahevAya che sAdhanA. pudgala pAsethI sukha duHkha meLavavAno bharoso choDI devo paDaze. tamane hAphusa kerI joIe che, bAvaLiyA pAse UbhA cho Aje nahIM to kAle kerI maLaze. are, bhalA mANasa tuM pUro thaI jaIza to paNa kerI nahIM maLe. tema pudgala pAse sukha nathI chatAM vAre vAre pudgala pAse sukha mATe doDI javuM te che rAga ane sukha mATe, AnaMda mATe pudgalano bharoso choDI devo tene kahevAya che vairAgya. pugala pAse sukhanI je apekSA rAkhIe chIe, te choDI devI paDaze. ane e apekSA je vakhate chUTaze te vakhate je avasthA prApta thaze tene kahevAya che vairAgya. chellI vAta, A jagatanA padArthonI suvidhA maLe, anukULa jIvana goThavAya. joke suvidhA AtmAne nahi paNa zarIrane joIe che. garamI zarIrane lAge che, garamI AtmAne lAgatI nathI. A garamI lAge eTale khoLiyA mATe e.sI. joIe che. ThaMDI lAge eTale kAzmIrI zAla joIe che. bicAro AtmA to aMdara che ane suvidhAo zarIrane joIe che. mATe kahyuM ke pugala nimitta bane che ane pudgalane nimitta banAvI AtmA rAgadveSa kare che. mATe paramakRpALudeve mahattvanI vAta karI ke, jaDa cetanano bhinna che, kevaLa pragaTa svabhAva; ekapaNuM pAme nahi, traNe kALa draya bhAva. (57) A pa7 mI gAthA ahIM pUrI thAya che. AvatI kAle gAthA 58 laIzuM. dhanyavAda!ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda.darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 pravacana kramAMka - 48, gAthA kramAMka - 58-59 pravacana kramAMka - 48 gAthA kramAMka - 58-59 adbhuta sAdhanA AtmAnI zaMkA kare, AtmA pote Apa; zaMkAno karanAra te, acaraja eha amApa. (58) TIkAH AtmAnI zaMkA AtmA Ape pote kare che. je zaMkAno karanAra che, te ja AtmA che. te jaNAto nathI, e mApa na thaI zake evuM Azcarya che. (58) AtmA che" e padanuM chelluM sUtra, aMtima sUtra. koIpaNa tattvajJAnanI vAtane bAju para mUkI saraLa ane sIdhI vAta paramakRpALudevane karavI che. emane kahevuM che ke "AtmA nathI' ema koNa kahe che? AtmA nathI tevuM saMvedana konAmAM thAya che? AtmA nathI te bhAva konAmAM UThe che? AtmA nathI te svIkAra koNe karyo? athavA AtmA nathI te kahenAra koNa che? zarIra? zarIra kahe che ke AtmA nathI? Indriyo kahe che ke AtmA nathI? mana kahe che ke AtmA nathI? buddhi kahe che ke AtmA nathI? nA. buddhi svayaM prakAzita nathI. to dhvani kyAMthI Ave che? koNa kahenAra che ke AtmA nathI ? koIka to kahe ja che ne ? e je kahe che te ja AtmA che. bahu adbhuta vAta karI. AtmA nathI tevuM kahenAra ja AtmA che. AtmAnI zaMkA kare, AtmA pote Apa; zaMkAno karanAra te, acaraja eha amApa. (58) AtmAnI zaMkA karanAra khuda AtmA che. zaMkA zarIrane thatI nathI. AtmAnI zaMkA Indriyone thatI nathI. tame pUcho ke zarIrane kema zaMkA thatI nathI? zaMkA thavI te jJAnanuM kArya che. jJAna hoya tyAM zaMkA paNa thAya ane jJAna hoya tyAM samAdhAna paNa thAya. to jJAna kono svabhAva che? te jaDano svabhAva nathI. jaDa to kaMI jANatuM nathI. jaDamAM jANavAnI kSamatA nathI. tijorInI cAvI khovAI jAya ane mAlika zodhavA nIkaLe ke mArI cAvI kyAM? cAvI kyAM? tijorInI cAvIne khabara paDe che ke mAro mAlika mUMjhavaNamAM che, mane zodhe che to huM jhaTa jAuM tenI pAse? tene kazI ja khabara nathI. te to jyAM che tyAM ja che. aMte khIssAmAMthI ja maLI. to ApaNane thAya ke ATalI gotAgota karI paNa bolI kema nahi ke huM khIssAmAM chuM, paNa na bole - jyAM jJAna che tyAM samaja che, jyAM jJAna che tyAM zaMkA che, jyAM jJAna che tyAM samAdhAna che. zaMkA ane samAdhAna, saMdeha ane svIkRti A badhI prakriyAo jJAna vagara thatI nathI. zaMkAno artha e ke vastu che ke nahi tenA mATe mUMjhavaNa. mUMjhavaNa jJAna vagara na thAya. For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 101 badhI ja tattvanI vAto bAju para mUkI, bahu sAdI ane saraLa bhASAmAM, svAbhAvika vAta kare che ke zaMkA jene thAya che te pote ja potAnI zaMkA kare che. maphatalAlane rAte UMghamAM sapanuM AvyuM ke mAruM mRtyu thayuM. te UMghamAM khUba raDyo. tenI patnIe pUchyuM ke tame kema raDo cho ? to te jAgI gayo ane kahe ke maphatalAla-huM marI gayo. patnI kahe, tame to A majhAnA jIvatA jAgatA cho. to A zaMkA kone thaI ? UMghamAM thayuM ke huM marI gayo? A kahenAra koNa? ane jAgRta avasthAmAM huM chuM tema paNa jANanAra koNa? are, tuM vicAra to kara ke tuM to pratyakSa ja cho. tane jANavA javAnI jarUra nathI. AtmA nathI tema kahenAro koI ja na hoya to vAkya nIkaLe ja zenuM? arisAmAM pratibiMba dekhAya, ghaDo dekhAya, kapaDAM dekhAya, tene tuM mAne che paraMtu je jonAra che tene to mAna. pratibiMba dekhAya che, tene che ema huM mAne che paNa tene jonAra to koIka haze ne? jonArane mAnato nathI te kevI vAta? A bhAre Takora karI che. samajo ke ApaNuM jJAna eka ariso che, ane jJAnanI kSamatA eTale zakti evI che ke kevaLajJAna thAya tyAre 14 rAjalokamAM rahelA tamAma padArtho, jJAnamAM ekI sAthe jaNAya. e jJAnamAM jaNAtA padArthone mAne che ane jANanAra arUpI che, paNa te che tene kema mAnato nathI ? amane ghaNuM Azcarya lAge che. eka kAraNa samajIe, vAta jarA samajI levA jevI che. dhIrajathI samajo. AtmAno jJAnaguNa che kharo paraMtu te guNa jagatanA bAhya padArthone prakAzavAmAM rokAI gayo che. ApaNuM jJAna bAhya padArthane jovAmAM eTaluM badhuM rokAI gayuM che ke prathama to potAne jANavAno avakAza ja raheto nathI. jJAna to kAma kare ja che, paraMtu samagra jJAna bahAranuM badhuM jANavAmAM rokAyuM che. macchara zarIra para beTho, e khabara paDe, e karaDyo te paNa khabara paDI. kapaDAM gaMdAM che e paNa khabara paDe, hIrA mANeka sArAM che e paNa khabara paDe, Ama ApaNuM samagra jJAna bahAranI vastu jANavAmAM ja rokAyeluM che. bahAranuM pUchavAmAM Ave to tame ghaNuM badhuM jANo cho, ochuM jANatA nathI. roja navI navI vAto tamArA magajamAM UtaratI jAya che, lakhAtI jAya che. Aje to eTaluM badhuM bahAranuM jANavAmAM jJAna rokAyeluM che ke te jJAna jJAtAne jANatuM nathI, mATe kahe che AtmA nathI. potAnA astitvanI zaMkA tamane je upasthita thAya che tenuM kAraNa tamArA jJAnane tamane potAne jANavA mATeno avakAza raheto nathI. jJAna jagatane jANavAmAM rokAyuM che, mATe tuM AtmA nathI tema kahe che. A jJAnanI ja bhUla che. eka mANasa rastA upara cAlyo jato hato, vacamAM IlekTrIkano thAMbhalo Avyo, bhaTakAI gayo, savAranA dasa vAgyA hatA, AkAzamAM sUrya Ugyo hato, AMkho barAbara hatI paNa bhaTakAI gayo, DhImaDuM thayuM, gharavALIe pUchyuM ke "A zuM thayuM?' to kahe IlekTrIkanA thAMbhalA sAthe athaDAyo. gharavALI kahe, "kyAM DAphoLIyA mAratA hatA ? dhoLe divase thAMbhalo na dekhAyo?' tenuM jJAna bIjA kazAmAM rokAI gayuM hatuM. A DAphoLIyA mAravA te pAMca dasa For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 miniTanA che, paraMtu ApaNA DAphoLIyA to anaMtakALanA che. jJAna svapara prakAzaka che. tenAthI AtmA ane para padArtho jaNAya che, dIvo pragaTAvo to khabara paDe ke A jagyAe hAra paDyo che, A ThekANe kuMDaLa paDyAM che, paraMtu dIvAne jovA mATe, nakkI karavA bIjAnI jarUra paDe kharI ? dIvo potAne paNa prakAze che ane parane paNa prakAze che, Ane kahevAya che svaparaprakAzaka. eka chokarAne tenI mAe kahyuM ke beTA ! jo ne sUrya Ugyo ke nahi ? chokaro kahe mA ! phAnasa Apa to joI AvuM. sUrya Ugyo hoya to tene jovA mATe phAnasanI jarUra che kharI ? nA. kAraNa ke sUrya pote paNa prakAzita thAya che ane bIjAne paNa prakAza Ape che, tema jJAna e potAne paNa prakAzita kare che ane bIjAne paNa prakAzita kare che. pravacana kramAMka - 48, gAthA kramAMka - 58-59 sva ane para bannene prakAzita karavAnuM kAma jJAna kare che, paraMtu ahIM muzkelI e thAya che ke parane prakAzita karavAnA kAryamAM rokAyela hovAne kAraNe jJAna AtmAne prakAzita karI zakatuM nathI. A sUtramAM adbhuta sAdhanA che. A jJAna kAma to kare che, jJAnanI kriyA to cAle che, te ALasu nathI, jJAnanuM kArya kyAreya baMdha thatuM nathI, paraMtu jJAna parane jANavAnuM kAma karatuM hovAnA kAraNe tene svane jANavAno avasara rahyo nathI. svane jANavAno avasara prApta karavo tenuM nAma dhyAna. svane jANavAno avakAza prApta karavo tenuM nAma sAdhanA. jJAna navaruM paDe to potAne jANe ne ? tamArA mATe ghaNI moTI javAbadArI che bIjAne jANavAnI, kharuM ne ? savArathI UThIne sAMja sudhI tame jANa, jANa, karyA ja karo cho. eka kSaNa mATe paNa ApaNuM jJAna kAma na karatuM hoya tema nathI, paNa bIjAmAMthI navaruM paDatuM nathI. koI tamane lagnanI AmaMtraNa patrikA mokale, tamane khyAlamAM che ke lagnamAM javAnuM che. tame bIjI pravRttimAMthI navarA ja nathI. AmaMtraNa mokalanAra kaheze ke kema na AvyA? to kahezo ne ke navaro houM to AvuM ne ? A kevI vAta thaI ? jANavA chatAM jato nathI, tema 525dArthone jANavAnA kAmamAMthI jJAna navaruM paDatuM nathI, ane potAne jANatuM nathI. e navaro paDato nathI ane potAne jANato nathI ane zaMkA kare che ke AtmA che ke nahi ? AtmAnI zaMkA koNa kare che ? 'AtmA pote Apa'. pote potAnI zaMkA kare che. potA mATe zaMkA kare che ke huM chuM ke nahi ? A amApa-jenuM mApa na karI zakAya tevuM Azcarya che. A zaMkA karavI te zubha lakSaNa che, zubha cinha che. ahIMthI daravAjA khulaze. jene zaMkA ja nathI te pUchavA nahi Ave. gurudeva kahe che, 'A bahu sArA samAcAra che. aMtaramAM zaMkA thaI to tuM amArI pAse Avyo. jene zaMkA ja nathI te kyAreya amArI pAse AvavAno ja nathI. tane vadhAmaNAM, have tArI mokSamArganI zarUAta thaze. eka vakhata evo Avaze ke A AtmA che tema tuM svIkAra karavAno ja che.' eka moTo varga evo che ke jene AtmA che ke nahIM tenI kaMI paDI ja nathI. paraMtu je zaMkA kare che tene jANavAnI iMtejArI che. have te nakkI mokSamAM javAno. AtmA mATe zaMkA thaI to kayo AtmA ? koNa AtmA ? to jene zaMkA thaI te AtmA. te zabda For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 103 bahu mahattvano che. badhethI ja UThAvI tamane tyAM laI jAya che. zarIrane zaMkA nathI, Indriyone zaMkA nathI, manane zaMkA nathI, buddhine zaMkA nathI. zaMkA tyAMthI UThe che, jyAM jJAna che. ane jyAM jJAna che tyAM AtmA che. evo je AtmA, jene zaMkA UThI te pote ja che. zaMkAno karanAra je AtmA che teNe potAne jANyo kema nahi ? eTalA mATe kIdhuM ke bhAI ! tAruM jJAna parane jANavAmAM rokAI gayuM che. bahAramAM rokAyelA jJAnane bahArathI mukta karIne svayaMmAM vALavuM tene kahevAya che sAdhanA. eka bhAI pAse paheravAnAM kapaDAM na hatAM tethI bIjA pAse mAMgato hato. bIjAe pUchyuM ke tArI pAse kaMI nathI ? to kahe, che to kharuM, badhuM ja beMkamAM che. mArI pAse kaMI nathI. che ghaNuM paNa badhuM pArakAnA hAthamAM che. to bIjo kahe ke thoDuM tuM meLava, to kahe ke mane haju adhikAra maLyo nathI. che ghaNuM paNa hAlata evI che ke paheravAnAM kapaDAM nathI. ApaNA AtmAnI hAlata paNa AvI che. ApaNI pAse anaMtajJAna che, paNa jJAna parane jANavAmAM rokAyeluM che. 52ne jANavAmAMthI jJAnane thoDuM chUTuM karo. ApaNI jJAnanI mUDI rokAI gaI che to tame tene chUTuM pADo. jJAnane parapadArthane jANavAmAMthI chUTuM karavuM tenuM nAma che dhyAna sAdhanA. atyAra sudhI bahAra jovAmAM ApaNuM jJAna rokAyeluM che. jJAna ema kahe che ke 'mArI sAme tame je zeyane (jANavA yogya padArthane) mUkazo tene jANI laIza, ane kahIza ke A A vastu che.' jJeyane jANavuM te jJAnanuM kArya che. so vastuone jJAna jANe to so vastumAM ApaNuM jJAna rokAI jAya che, e jJAna so vastumAMthI jo chUTuM thAya, mukta thAya to jJAna, jyAMthI jJAnanI dhArA UThe che tene jANI zake. A gAthAmAM eka adbhuta sAdhanA ApelI che. tamArA jJAnane tame paramAM rokyuM che, jJAna tamAruM, tame svataMtra cho, tame rokI zako cho, tamane koI nA na pADI zake, jema tame tamArA paisA beMkamAM dhAro tema rokI zako cho. paraMtu amAre ema kahevuM che ke jJAna tame jagatanA padArthomAM rokyuM, tenA kAraNe tamArA jJAnane potAne jANavA mATe navarAza maLatI nathI. jo e jJAna chUTuM paDI jAya, to kAma thaI jAya. para padArthomAMthI jJAnane chUTuM pADavuM tene kahevAya che dhyAnanI sAdhanA, tene kahevAya che dharma sAdhanA. jJeya padArtho taraphathI jJAnane khaseDI tyAMthI jJAtA eTale jANanAra tarapha laI javuM tene kahevAya che sAdhanA. jJAnane chUTuM pADavuM eTale kApIne kaTakA karavA tema nahi, paraMtu jJAnano upayoga je para padArtha tarapha jAya che tyAMthI tene pAchuM vALavuM. tame pratikramaNa karatAM bIjAne pUcho cho ke 'meM muhapatti palevI' ? 'are ! bhalA mANasa pratikramaNa tame karo cho ane pUcho cho bIjAne ? tame kyAM gayA hatAM ? huM gharamAM gayo hato, upAzrayamAM beThAM beThAM yAda AvI gayuM ke gharanI bArI khullI rahI gaI che. jo kabUtara gharamAM AvI jaze to AkhuM ghara bagADaze. mAruM jJAna muhapatti palevI ke nahi temAM rokAvAne badale For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 pravacana kramAMka - 48, gAthA kramAMka - 58-59 gharamAM kabUtara na Ave te jANavAmAM mAruM jJAna rokAI gayuM." jJAnane juduM pADI je jANanAra che te tarapha vALavuM, e kyAre bane? bahAranA padArthone jANavAno rasa tUTe to. chokarAonuM rIjhalTa AvavAnuM hoya savAre sAta vAgye, paNa chokarA brAhmI muhUrtamAM cAra vAgye UThI jAya. mammI pUche ke kema jAgyo? to kahe rIjhalTa Avaze ne? haju traNa kalAkanI vAra che, paraMtu jJAna rokAI gayuM rIjhalTamAM. Ama anaMtakALathI ApaNuM jJAna parapadArthane jANavAmAM ja rokAI gayuM che. bilADI paNa dhyAna kare che. lAMbo TAIma sthira AsanamAM besIne cUpacApa dhyAna kare che, paNa konuM dhyAna kare che? te uMdaranuM kare che. jJAna jANavAnuM kAma kare che paNa jANanAra sivAya, eka mAtra jANanArane bAda karIne jagatanA joyane, jagatanA padArthone ja jANe che. kuMdakuMdAcAryajI kahe che ke bahAranA padArthono rasa tUTyA sivAya tane svane jANavAno rasa nahi thAya. eka kalAka vyAkhyAna sAMbhaLo cho, to bahu thaI gayuM. pAMca miniTa upara jAya to ghaDiyALa joyA karo cho. nakAmI paMcAta karavAmAM kalAkonA kalAko jAya, paNa potAnA hitanI vAtamAM kaMTALo Ave. A jIve anAdikALathI A pramANe khoyuM che. A gAthAmAM bahu adbhuta vAta karI che. "AtmAnI zaMkA kare, AtmA pote Apa." zaMkAno karanAro te pote ja che. para padArthane jANavAmAMthI AtmAne jANavAno avakAza ja raheto nathI, mATe jJAnI kahe che ke tuM pAcho vaLa. para padArthomAM tuM aTavAIza nahi. para padArthamAM jJAnane rokavuM te ajJAna, ane para padArthomAMthI jJAnane pAchuM vALI svarUpane jANavAmAM rokavuM tenuM nAma sAdhanA-dhyAna. tArA jJAnane jo avakAza maLaze to tuM jANI zakIza ke AtmA zuM che? ATalI vAta karIne pahelA padano upasaMhAra ahIM kare che. ziSya AnaMdamAM AvIne kahe che ke AtmA che e padanI samApti thaI. A pahelA padamAM AtmA che tema svIkAra jeNe karyo tenuM 70% kAma thaI gayuM. have te AtmAnuM svarUpa kevuM che? enI varkIga sIsTama kevI che? enI paddhati kevI che? enAmAM zuM ghaTanAo ghaTe che? kevI rIte kArya kare che? kevI rIte baMdhAya che? kevI rIte mukta thAya che? karma zuM che? A badhuM je bane che te jANavAnI vAta che. mULa muddo hAthamAM AvI gayo. sonAnI lagaDI gaTaramAM paDI gaI hatI te jaDI gaI. have to gaTaramAM hovAne kAraNe je kAdava athavA mela lAgyo hato te dhovAnuM kAma bAkI che. AtmA che te nirNaya thayo. have zuM bAkI rahyuM? enI varkIMga sIsTama, enuM svarUpa, enI paddhati, enI kAryazIlatA, e kevI rIte kArya kare che? kevA tenA bhAva che? rAga dveSa kevI rIte thAya che? vibhAva kevI rIte thAya? bhAva karma kevI rIte thAya? ajJAna kone kahevAya? moha kone kahevAya? A badhI vAta pachI karIzuM. ghara ApaNe lIdhuM pachI game tyAre joI zakAze ke bAtharUma kyAM che? rasoDuM kyAM che? tijorI kyAM rAkhIzuM? e badhuM pachI nakkI thaze paNa pahelI vAta e ke ghara kharIdI lIdhuM. mULajIbhAI mAMdA paDyA. loko kahe, sAsare samAcAra to Apo For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 105 ke mULajIbhAI mAMdA paDyA che. paNa mULajIbhAI paraNyA ja nathI to samAcAra kyAM ApavA? mULamAM mULajIbhAI kuMvArA, to saMdezo kyAM devo? tema jeo AtmAne ja mAnatA nathI tene dhyAnanI vAta zuM karavI? AtmA ja nathI to dharmanI, mokSanI vAta kone karavI? A AtmAnI vAta, mokSanI vAta, dhyAnanI vAta AtmAne jANyA vagara ja thAya che. dhyAna to ghaNuM thAya che. gAmogAma dhyAnanI zibira sarasa thAya che. e.sI. hola hoya, nAsto sarasa hoya, baporanuM bhojana peTa phUlI jAya teTaluM sAruM maLatuM hoya ane pachI thAya ke pathArI paNa ahIM maLe to sAruM. have A sAheba zuM dhyAna karavAnA che? ene AtmasAkSAtkAra thavAno che? are, tuM vicAra to kara ke tuM konuM dhyAna kare che? mATe kahyuM ke eka vakhata jo AtmA che tema nakkI thaI jAya to 70% kAma thaI jAya. jamIna lIdhI. Aje nahi to kAle kheDavAnuM kAma cAlaze. Aje nahi to kAle pAyo khodAze. e jema nakkI thAya che tema AtmA che tema jeNe nakkI karyuM che tene mokSa maLaze ja. AtmAnA astitvanA, Ape kahyA prakAra; saMbhava teno thAya che, aMtara karyo vicAra. (59) TIkAH AtmAnA hovApaNA viSe Ape je je prakAra kahyA, teno aMtaramAM vicAra karavAthI saMbhava thAya che. (pa) - ziSya kahe che, gurudeva! AtmAnA astitvanA prakAra Ape kahyA, tethI aMtaramAM vicAravAthI AtmA hovAno saMbhava thAya che. gurudeva ziSyane AnaMda vyakta karatAM kahe che ke ziSya ! tAruM 70 TakA kAma pUruM thayuM. 30 TakA kAma thavAmAM muzkelI nahi paDe. ghara maLI gayuM, have raMgakAma bAkI che. ApaNI sAme jo satya ane vAstavikatA Ave, chatAM varSo sudhI haThAgrahanA kAraNe asatyane pakaDI rAkhyuM che te ApaNe choDI zakatAM nathI. je asatyane choDI zake te mumukSu che. varSothI asatyano Agraha tamArI pAse hoya ane asatya te satya che, ema mAnatA hoIe ane koI kahenAro maLe ke A asatya che, satya nathI, te vakhate kadAgraha, haThAgraha vacamAM na Ave ane tame sahelAIthI tamArA haThAgraha, kadAgrahane choDI zakavA taiyAra ho tene kahevAya che saraLatA. ane AvI saraLatA jenAmAM che tene kahevAya che mumukSu. muMjhAyA kare tenuM nAma mumukSu nahi, mumukSumAM hiMmata joIe, sAhasa joIe, ane khoTuM pakaDyuM che te svIkAravAnI tAkAta joIe. bIjI mahenata karavAnI jarUra nathI, paraMtu khoTuM choDavA mATe bahu mahenata karavI paDe che. khoTuM che te jANavAnI bahu jarUra che ane jo jANe ke khoTuM karuM chuM to te sahelAIthI choDI zake. ziSya ema kahe che ke AtmAnA astitva saMbaMdhI Ape je prakAra kahyA ane Ape judI judI rIte samajAvyuM ke, deha na jANe tehane, jANe na Indriya prANa, AtmAnI sattA vaDe teha pravarte jANa. For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 pravacana kramAMka - 48, gAthA kramAMka - 58-59 vaLI che Indriya pratyekane nija nija viSayanuM jJAna, pAMca IndriyanA viSayanuM paNa AtmAne bhAna. sarva avasthAne viSe nyAro sadA jaNAya, pragaTarUpa caitanyamaya e eMdhANa sadAya. he gurudeva! Ape A badhA prakAra kahyAM, ane tenAthI samajAyuM ke AtmAnuM astitva che. AdhyAtmika kSetramAM astitvano svIkAra thayo A sauthI pahelI ghaTanA che. pahelAM astitvano svIkAra. tamAre saMkhyA zIkhavI hoya to pahelAM ekaDo lakhavo paDe, pachI mIMDu Ave to daza thAya. be mIMDAM Ave to so thAya. paraMtu ekaDA vagara so mIMDAM karo, to saravALo paNa na thAya, guNAkAra paNa na thAya. so mIMDAne so mIMDAMthI guNo athavA bhAgo athavA so mIMDAMmAMthI so mIMDAM kADhI nAkho to zuM Ave? kAMI ja na Ave. zUnya. ekaDo hoya to saMkhyA thAya. e ja rIte AtmA che te prAraMbha che ane ekaDo che te AtmAnA astitvanA svIkAra mATe, te ekaDo ghUMTavA ghaNuM sAhasa ane sAmarthya joIe. ahIM bahu moTI ghaTanA ghaTI che. A mAtra saMvAda nathI, A saMvAdanI sAthe ziSyanA aMdaramAM eka AdhyAtmika ghaTanA paNa ghaTatI jAya che. Atmasiddhi e mAtra zAstra nathI, e tattva jJAnano mAtra graMtha nathI paraMtu guru ziSya vacce je saMvAda thAya che, te vakhate gurunA hRdayamAM bhAvo UThe che ane ziSyanA hRdayamAM kaMIka ghaTanA ghaTe che. te je astitvano InkAra karato hato, virodha karato hato, je astitvanI nA pADato hato have te astitvano svIkAra kare che. eka bhAIne paisAnuM devuM vadhI gayuM tethI te vakIlanI salAha levA gayo. vakIle kahyuM ke eka kAma kara. tArI sAthe kaMI lakhANa to thayuM nathI ne? koI tArI pAse paisA mAMgavA Ave to tAre kahevuM ke meM tamArA paisA lIdhA ja nathI. vyAja to pachInI vAta thaI, paraMtu mULa mUDInI ja nA pADa. pachI vyAjanI tArA mAthe kaMI ciMtA ja nahi. thoDA divasa pachI vakIle phI mAgI. to pelo kahe ke mUDI che ja kyAM? vakIle kahyuM ke merI billI mujhe myAMuM? pelo kahe ke tame ja zIkhavADyuM ke mULano ja svIkAra na karavo. mULano jo InkAra karazo to tamArA mAthe kazI ja javAbadArI nahi rahe. AtmAno svIkAra karazo to mokSa meLavavo paDaze. ane mokSa meLavavo haze to dharma karavo paDaze. dharma karavA bAhya padArtho choDavA paDaze. bAhya padArtho choDavA haze to te nazvara che tema jANavuM paDaze. AtmA che' e svIkAra je kSaNe tame karazo, te kSaNathI AtmA meLavavA mATenI sAdhanAnAM dvAra tamArA mATe khullAM thAya che. to ziSya khUba ja namratApUrvaka kahe che, he gurudeva! AtmAnA astitvanA prakAra Ape samajAvyA. kharekhara dhanyavAda che, Apano upakAra che. A prakAra For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 107 samajavAthI AtmA hovAno saMbhava thAya che. A saMbhava zabda vAparyo. saMbhavano artha e ke so TakA beThuM nathI paNa nevuM TakA beThuM che. tame A badhI vAto karI tethI nakArAtmaka valaNa je hatuM te gayuM. pojhITIva thayo. lAge che ke haze. koI zerabajAranA bhAva tUTavAnA samAcAra tamArI pAse lAve to tamane lAgaze ke A mANasa to sAco lAge che. bhAva tUTavAno saMbhava lAge che, paraMtu jarA cakAsaNI karI laIza. saMbhava kharo paNa cakAsaNI bAkI. A AtmA hovAno saMbhava thAya e paNa moTI vAta che ane AtmA che tevo svIkAra thAya to tenI sIdhI asara moha upara thAya che. mohane AMcako lAgaze ke have mAre uThamaNuM karavuM paDaze, kAraNa ke eNe AtmAno svIkAra karyo. mohanA tamAma prayatno tame maMdiramAM na jAva, mALA na gaNo, ke pUjApATha na karo te mATe nathI. paraMtu e to hasato hasato ema kahe che ke tame badhuM ja karo. be kAma thaze. eka to tame A badhuM karazo ane pachI AkhI duniyAne kahezo ke meM A karyuM, A karyuM. mArI vAta majabUta thaze. bIju tamane moha che tethI AtmAno svIkAra karatA nathI. A moha ema ne ema na jAya, sAheba ! jarA moM gaMbhIra karIne kahezo ke saMsAra asAra che, to saMsAra asAra thayo ? nA. aMdaramAM keTalo rasa bharyo che ? ema kahe che ke lakSmI to hAthano mela che, lakSmI caMcaLa che, paraMtu pAMca rUpiyAnI noTa khovAI jAya tyAre khabara paDe ke hAthano mela che ke dilano kaTako che ? khabara paDe ke aMdara kaMIka thaI rahyuM che. kaMIka garabaDa che. 'saMbhava teno thAya che', eTale lAge to che ke AtmA che. have jyAre teno svIkAra thayo, kahI zake tevI paristhiti thaI, to zuM thayuM tamArAmAM ? kema tame svIkAra karyo ? kaI prakriyAmAM tame DhaLyA ? to kahe 'aMtara karyo vicAra' aMtaramAM vicAra karyo. aMtaramAM vicAra karavAthI evo saMbhava thAya che ke AtmAnuM astitva hovuM joIe. A Atmasiddhi zAstra che, A navalakathA nathI. pratyeka zabdo doDha kalAkamAM ja lakhAyA. 45 Agamono sAra ApavAnuM bhagIratha kArya doDha kalAkamAM ja thayuM. eka paNa zabda vadhArAno nahi. TAIma ja kyAM hato vadhAre lakhavAno ? abrAhama liMkanane koIe pUchyuM ke tamAre pAMca miniTanuM pravacana ApavuM hoya to keTalo TAIma taiyAra karatA lAge ? temaNe kahyuM ke be kalAka lAge. ane ardho kalAka ApavuM hoya to ? to eka kalAka lAge. ane be kalAkanuM pravacana ApavuM hoya to ? lIMkane kahyuM ke atyAre taiyAra ja chuM. be kalAka bolavuM hoya to bolIne bharaDavAnuM ja che ne ? emAM kyAM vicAra karavo paDe ? jeTalA tame aMdaramAM jAva, jeTalA tame sUkSma thAva, jeTalA tame aMdara DUbo, teTalA pramANamAM tame vicAra karI zako. gurue bhale vAta karI, paNa tame vicArazo nahi tyAM sudhI tame svIkAra nahi karI zako. gurunuM kAma kahevAnuM che ane gurue je kaMI kahyuM te vicAra karavAnuM kAma tamAruM che. jJAnI puruSa kahe che ke ame kahyuM mATe tame hA na pADazo, ame kahyuM eTale hAnI mahora na mArazo. ame ema kahIe chIe ke aMtaramAM UMDANapUrvaka vicAra karajo. vicAra karyA pachI eka For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 pravacana kramAMka - 48, gAthA kramAMka - 58-59 vAta kharI ke vicAra tame pojhITIva karo, nakArAtmaka nahi. svIkAranI bhAvanA pUrvaka tame vicAra karo ane je mANasa vicArapUrvaka, samajIne svIkAre che te mANasa jIvanamAM sArthakatAno pUrepUro anubhava kare che. mATe A gAthAmAM kahyuM ke, AtmAnA astitvanA Ape kahyAM prakAra, saMbhava teno thAya che aMtara karyo vicAra. gurudeve kahyuM, ziSye te sAMbhaLyuM ane mAtra sAMbhaLIne te svIkArato nathI, paNa aMtaramAM vicA2 ka2vAthI tene lAge che ke AtmA hovAno saMbhava kharo. tame je vAta karo cho te pramANe AtmA hovo joIe. have je sUtra Ave che te 'AtmA che, ane te AtmA nitya che' bahu majhAnI vAta karI. tame to kAyama rahevAnA cho. tamAre bIka rAkhavAnI jarUra nathI. 'mara mara jAye zarIrA', ATalo to phAyado thaze ne ? ghera jaIne kahejo, have motanI ciMtA nathI. gharanA pUchaze ke zuM thayuM ? kema ema ? to kahejo, yaha jIva hai sadA avinAzI, mara mara jAya zarIrA, usakI ciMtA kachu nava karanA, hoI apana dharmadhIrA. dhanyavAda ! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 109 pravacana kramAMka - 49 gAthA kramAMka - 60-61 bIjI zaMkAH AtmA nitya nathI bIjI zaMkA thAya tyAM, AtmA nahi avinAza; dehayogathI Upaje, dehaviyoge nAza. (60) TIkApaNa bIjI ema zaMkA thAya che, ke AtmA che to paNa te avinAza eTale nitya nathI; traNe kALa hoya evo padArtha nathI, mAtra dehanA saMyogathI utpanna thAya ane viyoge vinAza pAme. (60) A sUtramAM UtaratAM pahelAM, sUtranI AjubAjumAM je bhAvo guMthAyelA che, e dhIrajathI sAMbhaLajo. khyAlamAM lejo. AtmA che eno svIkAra thayo, paraMtu have e jANavuM che ke AtmA kevo che? enuM svarUpa kevuM che? vastuno svIkAra thayo paNa che kevo? A kerI che teno svIkAra thayo paNa kerI kevI che? sonAno svIkAra thayo paNa sonuM che kevuM? A ratna che teno svIkAra thayo paNa ratna che kevuM? e kevuM che te mahattvanuM che. emAM spaSTatA hoya che. te spaSTatAmAM tenA svarUpanuM varNana che. svarUpa eTale potAnuM rUpa. ahIM traNa zabdo samajI laIe. eka to "rUpa' je jagatamAM dekhAya che, bIjuM "arUpa" je jovAmAM AvatuM nathI paNa te che. ane trIjuM che svarUpa eTale vastunuM hovApaNuM, tenuM potAnuM svarUpa. soLa varSanI uMmare paramakRpALu deve bahu punya kerA puMjathI" e kAvyamAM huM koNa chuM, kyAMthI thayo, zuM svarUpa che mAruM kharuM' A padamAM thoDA prazno mUkyA che. temAM huM koNa chuM? te eka. kyAMthI thayo? te be. ane zuM svarUpa che mAruM kharuM? te traNa. A trIjo prazna mahattvano che. A trIjA praznamAM ghaNo bhAra che. kharekhara mAruM svarUpa kevuM che ? Ano vicAra sAdhake pote jAte karavo joIe. A vicAra karavA mATe sAmagrI joIe. satazAstro ane saguruno yoga e sauthI moTI sAmagrI che. teonA sahavAsathI ane kRpAthI "mAruM kharuM svarUpa zuM che?" teno nirNaya sAdhake karavAno che. A badhA zAstro mAtra vAMcavA mATe ke bAMyo caDAvavA mATe nathI, tema phakta bIjAne kahevA mATe paNa nathI, DahApaNa DoLavA ke bIjA pAse potAnuM pAMDitya batAvavA mATe nathI. paraMtu zAstrano eka mahattvano hetu che, eka kAraNa che, Agama eka hoya ke Agama 45 hoya, pUrva eka hoya ke pUrva 14 hoya paraMtu 45 Agamo ane 14 pUrvo sAdhakane potAnuM svarUpa kevuM che te nirNaya karavA mATe che. For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 pravacana kramAMka - 49, gAthA kramAMka - 60-61 jarA judI rIte, judA saMdarbhamAM ema kahevAmAM AvyuM che ke "zAstra sarve kahyA vizeSe, jIva karavA nirmaLo. sAbu kapaDAMno mela kADhavA, pANI tRSAne chipAvavA mATe che, tema zAstro AtmAne nirmaLa karavA mATe che. jJAna maLavuM te AnusaMgika pariNAma che. khetaramAM anAja vAvo ane ghAsa AjubAjumAM UgI jAya te AnusaMgika lAbha che. koI kheDUta ghAsa mATe anAja vAvato nathI, e to sAthe AvatuM pariNAma che. tema jJAna maLavuM te zAstranuM AnusaMgika pariNAma che, paNa zAstranuM kharuM pariNAma jIva nirmaLa thAya te che. potAnA AtmAne nirmaLa karavA mATe zAstra che. te nirmaLatA kevI rIte lAvavI, tenI prakriyA batAvavA mATe zAstro kahyAM che. upA.yazovijayajI mahArAje 125 gAthAnA stavanamAM kahyuM ke, rAga dveSa maLa gALavA, upazama jala jhIlo, Atama pariNati AdarI, parapariNati pIlo, Atama tattvavicArIe. (38) rAga ane dveSa e mela che. AtmA vastra che ane te melanA kAraNe AtmA malina thayo che, A melane dUra karavA mATe samatArUpI pANI joIe. samatArUpI pANImAM boLIne jJAnarUpI sAbu ghasavo paDe, to AtmA nirmaLa thAya. rAgadveSa maLa gALavA upazamarUpa pANImAM jhIlo-snAna karo. jJAnarUpI sAbu tyAM tamArA kAmamAM Avaze. eka vAta e paNa samajI lyo ke kapaDAMne sApha karavA mATe sAbu lagADavo paDe. sAbu lagADI pAMca dasa miniTa rAkhI mUke, pachI sAbu aMdara Utare pachI barAbara ghase, pachI e sAbune paNa kapaDAMmAMthI kADhavo paDe. sIdhI rIte sAbu na nIkaLe to dhoko laIne paNa kADhavo paDe che. tema zabda jJAna sAbu che, tene vairAgyano dhoko laIne kADhavo paDaze. jJAna upayogI che, te mahattvanuM sAdhana che. jJAna te jIvanamAM atyaMta sahayoga ApanAruM che, paraMtu jJAna prApta karyA pachI AgaLa javAnuM che. jANI jANIne karIzuM zuM? "jANyuM to tenuM bhaluM, mohe navilepAya'. jeNe jANyuM che, te jANyA pachI jIvanamAM jIvavA lAge. e prayoga kare, AtmasAt kare, jIvanamAM utAre, e kAma sAdhakane karavuM paDe che. tyAMthI nirmaLatAnI zarUAta thAya che. te nirmaLatA prApta karavA zAstro upayogI che. atyAra sudhI jIve zAstro vAMcyAM haze, paNa mAruM kharekhara svarUpa kevuM che A nirNaya eNe karyo nathI. Aje paNa karyo ke nathI karyo te tame jANo. kharekhara vastunuM svarUpa hovuM te eka vAta ane vastunuM svarUpa jANavuM te bIjI vAta. pahelI vAta e ke AtmA vastu che. paraMtu ziSya kahe che ke amane e kaho ke AtmA kyAM sudhI rahevAno che? jenA upara ImArata caNavAnI che te jamIna tamArI kyAM sudhI che? koI ApaNane kahe ke A jamIna tamArI ane tame tenA upara ImArata caNI zako cho, paraMtu kAyama mATe jamIna ApaNI che te prathama nakkI karavuM paDe che. jo jamIna kAyama mATe ApaNI na hoya to makAna caNavAno artha zuM che? dharmanI ImArata jene For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 111 caNavI che, tene pahelAM nirNaya karavo paDaze ke A AtmA kyAM sudhI rahevAno che ? samajAya che ? koI mahemAna ApaNe tyAM Ave to aMdarakhAne jANI levuM paDe ke kyAM sudhI rahevAnA che ? jeTalA divasa rahevAnA hoya te pramANe taiyArI thAya. keTalA divasa raheze te jANI levuM paDe che. tema AtmA kyAM sudhI che ? keTaluM rahevAno che ? eka vAta. e kaI rIte utpanna thayo te bIjI vAta ane kevI rIte banyo te trIjI vAta. te badhuM jANavuM paDe. koI kahe ke AtmA utpanna thayo to zemAMthI utpanna thayo ? banAvyo to koNe banAvyo ? ane A AtmA kyAM sudhI rahevAno che ? te paNa amAre jANavuM che. jo A zarIra che tyAM sudhI rahevAno hoya ane zarIra baLyA pachI e paNa agnimAM sAthe baLavAno hoya to sAheba ! ATalI badhI mahenata karavAnI jarUra nathI. paraMtu evuM jo hoya ke janma pahelAM paNa te hato ane mRtyu pachI paNa te haze to mahenata karavI barAbara. tame janamatA nathI paNa dehamAM Avo cho. tame maratA nathI paNa deha choDo cho. tame dehamAM Avo cho ane dehamAMthI jAo cho. vAta to e ja sAcI che. janamyo eTale dehamAM Avyo ane maryo eTale deha choDyo. kaMI navuM thayuM nathI. tene kaMIka karmonAM phaLa bhogavavAnAM che, jagatanAM leNadeNa patAvavAnAM che. teNe kaMIka karyuM che. e je kaMI karyuM che teno badalo tene maLavAno che, tenuM phaLa bhogavavAnuM che mATe dehamAM Avyo che. e dehamAM Avyo che paNa navo janamyo nathI. e dehamAM Avyo che paraMtu navo utpanna thayo nathI. AtmA janamato nathI. AtmA dehamAM Ave che paNa utpanna thato nathI. e AtmA kAyama hoya che, nitya hoya che. jo mRtyu sAthe, eTale dehanA mRtyu sAthe AtmAno paNa nikAla thaI jato hoya to koNa janma leze ? ane pachI to ema thAya ke jo A deha sAthe ja AtmAnuM mRtyu thatuM hoya to jIvanamAM je karmo karyAM che, te karmo koNa bhogavaze ? chaganabhAI karaze ane maganabhAI bhogavaze ? A to evuM thayuM ke khAya duryodhana ane khAvAnuM pacAve zakuni mAmA ? je khAya te ja pacAve. je kare che tene ja bhogavavuM paDe che, paNa bhogavanAra nitya hoya to ja bhogavI zake. ziSya pUche che ke gurudeva amAre jANavuM che ke A AtmA che tema tame kaho cho paNa te kyAM sudhI rahevAno che ? ane utpanna thayo to zemAMthI thayo ? banyo to koNe banAvyo ? kAco mAla kayo ? roTalI banI to ghauMmAMthI banI ane khIcaDI banI to dALa cokhAmAMthI banI. zIro banyo to ghI, goLa ane ATAmAMthI banyo. to AtmA banyo zemAMthI ? bIjI zaMkA thAya tyAM, AtmA nahi avinAza, dehayogathI upaje, dehaviyoge nAza. atyaMta mahattvanI A gAthA che, gurudeva ! AtmA che teno saMbhava thayo, karIba karIba hama mAnate haiM, tame je siddhAMto, sUtro ApyAM, je varNana karyuM, tenA uparathI AtmA hovo joIe tema lAge che. tamArI vAta sAMbhaLI, aMtaramAM ekAgra banI ame vicAra karyo, te vicAra karatAM For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 pravacana kramAMka - 49, gAthA kramAMka - 60-61 ema thayuM ke AtmA hovo joIe. tame kaho cho te barAbara che. have bIjI zaMkA thAya che ke A AtmA avinAzI nathI. jeno vinAza thato nathI te avinAzI, arthAt te nitya, te sata, te trikALI, nahi janmanAro ane nahi maranAro. avinAzI eTale jeno vinAza thato nathI te. evuM eka tattva jagatamAM che to kharuM ke jemAM parivartana paNa thAya che chatAM kAyama TakIne rahe che. tattvArthAdhigama sUtramAM eka sUtra che 'tamAdIvyaye nityam vastu nitya che. TakIne badalAvuM te vastunuM svarUpa che. vastu pote rahe che, e Take che ane badalAyA kare che. jema sonuM TakIne badalAya che tema. sonuM hAra rUpe hatuM. hAra toDI kaMkaNa karyA. kaMkaNa badalAvI pagamAM paheravAnAM toDA karyA. toDAM badalAvI hAthanI aMgUThIo karI. paraMtu sonuM to badalAyuM nahi. sonuM to enuM e ja rahyuM. jo sonuM khatama thatuM hoya to koI ghATa badalAve ja nahi. to zuM nakkI thayuM? vastu badalAya che paraMtu TakIne badalAya che. TakIne badalAvuM te vastuno svabhAva che. A jaina darzananI alaukika vAta che. vastu pote badalAya che, parivartana pAme che, payATyatara thAya che, temAM judI judI avasthAo thAya che, paNa te pote TakIne badalAya che. je divase phaIbAe nAma pADyuM haze mahendrabhAI, te 70 varSanI uMmare nahi pADyuM hoya. e nAma ghoDiyAmAM sUtA haze tyAranuM pADeluM haze. ghUMTaNiye cAlatA hoya to paNa e ja nAma, yuvAvasthA ane vRddhAvasthA thAya to paNa e ja mahendra, ane chellI yAtrA thAya to paNa e ja nAma. A vastuno khela juo. vastu badalAya che paNa TakIne badalAya che, e vastu potAnuM svarUpa khotI nathI. e khovAtI paNa nathI ane khatama paNa thatI nathI. have e TakIne badalAvuM evI jenI avasthA che tene kahevAya che nitya. AtmA sadA avinAzI che tema judA judA anubhavIo kahe che. AtmA avinAzI che tema AtmArthI puruSo kahe che. AtmA avinAzI che tema bhinna bhinna zAstro kahe che. paraMtu ziSya ghaNo ja prAmANika che. te naramAzathI kahe che ke sAheba! mane haju A vAta besatI nathI. Apa AtmAne nitya, avinAzI kaho cho te haju samajAtuM nathI. zAstromAM to kahyuM che ke 'mano nitya purANoDya' AtmA to janamato nathI, nitya eTale kAyama, zAzvata eTale kAyama TakanAra, jUnAmAM jUno. "na hanyate phancamAne zarIre zarIra haNAya che paraMtu te haNAto nathI, evo AtmA che, tevuM varNana Ave che, paraMtu A vAta haju nakkI amArAthI thatI nathI to te amane samajAvazo. athavA vasta kSaNika che, kSaNe kSaNe palaTAya; e anubhavathI paNa nahIM, AtmA nitya jaNAya. (1) TIkA athavA vastu kSaNe kSaNe badalAtI jovAmAM Ave che, tethI sarvavastu kSaNika che, ane anubhavathI jotAM paNa AtmA nitya jaNAto nathI. (61) be darzano ahIM praveza kare che. eka cArvAka darzana ane eka bauddhadarzana. SaDradarzana saMkSepamAM, For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 AtmasiddhizAstra pravacanamALA paTuM sthAnaka paNa eha..AgaLa e gAthA AvavAnI che. paramakRpALudeve vacanAmRtamAM cha darzana viSe vAraMvAra bhalAmaNa karI che. manasukharAma sUryarAmane paNa bhalAmaNa karI che. gAMdhIjIne paNa bhalAmaNa karI che ke padarzana samuccaya nAmano graMtha tame dhyAnathI barAbara jojo. mane lAge che ke tame A vAkya vAMcyuM to haze. graMtha vAMcyo haze ke nahi tenI mane khabara nathI. temAM eka cArvAka darzana ane bIjuM che bauddhadarzana. cArvAka darzana ene kahevAya ke je pote A mAtra dekhAya che teTaluM ja mAne, bAkI mAnatuM nathI. e ema kahe che ke A badhI vAta tame bhUlI jAva ke AtmA che ane AtmA nitya che, kAraNa ke A zarIra pedA thayuM che pachI A zarIra vikharAI javAnuM che. ITIMga, cITIMga, mITIMga je kaMI karavuM hoya te karI lo. koNa kahe che ke AtmA che ane kAyama che? koNa kahe che ke AtmA marato nathI? koNa kahe che ke paraloka che? koNa kahe che ke puNya ane pApa che? A sAdhunA ravADe caDazo nahi. A salAha Ape che bRhaspati nAmanA AcArya-teo bhautikavAdI che, teo cArvAka che. tamane navAI lAgaze ke cArvAka darzanano koI graMtha nathI ke cArvAka darzana nAmano koI saMpradAya nathI. teno koI Azrama nathI ke tenA koI pracArako nathI. tenuM koI menejamenTa nathI. chatAM AkhI duniyAmAM tenuM sAmrAjya che. A bajAramAM cAlanAra mANasane UbhA rAkhIne pUcho to kharA ? teo kaheze ke AtmA nathI, je che te zarIra che. tenA mATe devuM karIne paNa ghI pIvo'. eka bhAI beMkamAM lona levA gayA. meM kahyuM ke ATalI badhI lona lo cho? teo kahe, "pAchI ApavI che ja kone? pAchI ApavAnI hoya to ciMtAne?' tame jo rahevAnA ho to ciMtA ke AvatA janamamAM phaLa bhogavavuM paDaze. paNa che ja nahIM bhasmIbhUtaca lehaca punamane pd: I deha bhasmIbhUta thayA pachI pAchuM Agamana kyAMthI thAya? AvuM je mAnavuM tene kahevAya che cArvAka darzana. paraMtu cArvAka darzanamAM eka sudhAro thayo. e sudhArAmAM eka phAMTo evo paDyo ke teNe kahyuM, nA, nA, AtmA to che. cArvAka darzana saMpUrNapaNe AtmAno asvIkAra kare che, InkAra kare che, nA pADe che. paNa temAMthI eka phAMTo paDyo, thoDo progresa thayo ke jo bhAI ! AtmA to che paNa ekavAra dehanA yogathI AtmA utpanna thAya che, ane dehano nAza thatA, AtmAno nAza thAya che. A navo sudhAro, dehayogathI upaje ane deha viyoge nAza". vAta to e ja thaI paNa temaNe eka vAta umerI ke AtmA pahelAM paNa na hato ane pachI paNa nathI. ciMtAmAMthI mukta thAva. A karma baMdhAya che, pachI phaLa bhogavavuM paDaze ane narakamAM javuM paDaze. svargamAM javuM paDaze. badhuM ghoLIne pheMkI do. kAraNa ke dehanA yogathI utpanna thAya che ane dehanA viyogathI nAza thAya che. paMcamahAbhUta che, pRthvI, jaLa, vAyu, teja ane AkAza. alaga alaga makAno, moTA moTA rastAo, A strI puruSone juo cho, A pharnicara juo cho. A badhuM pAMcamAMthI bane che. chaThTha koI nahi. pRthvI, agni, jaLa, vAyu ane AkAza A pAMca tattvamAMthI zarIra banyuM. ApaNA zarIranuM jo leboreTarImAM pRthakkaraNa ke enAlIsIsa thAya to thoDuM pANI, thoDI pRthvI, For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 pravacana kramAMka - 49, gAthA kramAMka - 60-61 thoDuM teja, thoDuM AkAza ane thoDo vAyu nIkaLe. A pAMcenA mizraNamAMthI eka rasAyaNa utpanna thAya che, tenuM nAma che AtmA. A vAta samajI lo. goTALo ke garabaDa na karazo. jema judA judA tattvamAMthI dArU bane che. alaga alaga vastumAMthI jema eka vastu taiyAra thAya che, tema paMcamahAbhUtamAMthI eka sarasa tattva AtmA utpanna thAya che. to AtmA dehanA yogathI utpanna thAya ane deha viyoge nAza pAme ane dehathI judo AtmA che e vAta kahevAnI jarUra ja kyAM che ? alaga alaga padArtho bhegA thAya, temAMthI navI navI vastu banI jAya. e paMcamahAbhUtamAMthI je vastu utpanna thAya che, te jANe che, jIve che ane kArya paNa kare che. AtmA pAMca tattvamAMthI baneluM eka rAsAyaNika tattva che, e zarIramAM hoya tyAre jIvato kahevAya ane e pAMcamahAbhUta vikharAI jAya tyAre AtmA marI jAya tema kahevAya. mATe kaMI kahevAnI jarUra nathI ke AtmA nitya che. bIjI zaMkA amane evI thAya che ke AtmA to che paNa te avinAzI nathI, nitya nathI, zAzvata nathI, A tarkabaddha vAta che. zAstro kahe che AtmA nitya, ajara, amara, avinAzI che. ahIM jeTalAM beThAM che temane khabara haze ane bolatAM paNa haze ke AtmA nitya che, ajara amara ane avinAzI che. koInuM maraNa thayuM hoya tyAM besavA jAya to kevI DAhI DAhI vAto kare che ! are bhalA mANasa, A zarIra kyAM kAyama rahe che ane zarIramAMthI AtmA nIkaLe te kyAM mare che ? A maryo nathI. A zarIra paDyuM che teno zoka karavA jevo nathI. ema badhI vAta to kare che, paraMtu potA upara jyAre vIte tyAre khabara paDe, kyA hotA hai ? atyAre to bIjAne ghera DahApaNa DoLe che. A cArvAka darzana ema kahe che ke A pAMce mahAbhUtamAMthI eka navuM tattva kAyama mATe nahi paNa TAImabiiMga pedA thayuM. zAzvata nahi. ane pAMcamahAbhUta haze tyAM sudhI raheze. pacIsa mALanAM makAna hoya ke pacAsa mALanAM, Aje joyAM haze, phoTA pADyA haze. ane baso varSa pachI koI mANasa muMbaI Ave ane phoTA pramANe jovA jAya, ane pachI pUche A makAna kyAM gayuM ? e gayuM. e to jamInadosta thayuM haze. tema paMcamahAbhUtamAMthI A AtmA utpanna thAya che ane paMcamahAbhUtanuM mizraNa rahe tyAM sudhI AtmA rahe che. ane dehano viyoga thatAM tenoAtmAno nAza thAya che, mATe ame kahIe chIe ke AtmA che kharo paNa AtmA avinAzI nathI. samajAya che ? A vAta ThIka lAge che ? AtmA avinAzI che ema kaho to badhuM vaLage. huM majhAkamAM kahuM chuM ke chokarI jyAre paraNe che, te patine paraNe che. paNa pati sAthe keTalAM badhAM vaLage che ? sAsu vaLage, naNaMda vaLage, jeThANI vaLage ane vaDasAsu paNa vaLage. alyA, A jhUmakhuM zuM kAma vaLagADo cho ? e paraNI mATe. ema AtmA jo nitya che tema mAnIe to badhuM vaLagaze. AtmA che kharo paNa nitya nathI. to chuTakAro thAya. ghaNAe chuTakAro meLavyo che paNa e chuTakAro khoTo che, kAraNa AtmA che, e avinAzI che. A vAta zAstrane karavI che. AtmA traNe kALamAM che tema zAstro kahe che. traNe kALa hovuM For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 115 tenuM nAma sat. je bhUtakALamAM hato, vartamAnamAM che ane bhaviSyakALamAM haze. traNe kALa tame cho ke nahi ? tame cho ema kaho to emAM jokhama che. tame cho ke nahi atyAre ? kevI rIte cho ? hatA mATe cho ne ? jo na hota to atyAre kyAMthI hota ? ane cho to hazo ke nahi ? ema to bolo ke hoIzuM. majhAthI kaho ke ame hatAM, chIe, ane hoIzuM. A traNa kALa bhUta, vartamAna ane bhaviSya thayAM ne ? traNe kALa hovApaNuM jenuM che tevo avinAzI AtmA che. paraMtu ziSya kahe che, nA. traNe kALa hoya tevo AtmA nathI. AtmA che kharo, paNa traNe kALa nathI. eka vartamAnakALa pUrato ja che. ane kevo che ? dehanA saMyogathI utpanna thAya che. A paMcamahAbhUta te pAMca padArtho che, ane pAMcanuM mizraNa thAya temAMthI AtmA utpanna thAya che. zIro zuM cIja che ? to kahe ghI, goLa ane loTanuM mizraNa tene kahevAya zIro. dALa zuM cIja che ? to kahe dALa vattA pANI ane vattA masAlo ane sarasa mizraNa taiyAra thAya eTale sabaDako mAravAnI majhA Ave. Ane kahevAya mizraNa. A kemesTrI che. amuka padArtho amuka pramANamAM amuka rIte jo taiyAra karavAmAM Ave to temAMthI amuka vastuo taiyAra thAya. ene rasAyaNazAstra athavA kemesTrI kahe che. ahIM kahe che, A paMcamahAbhUtanAM tattvo amuka pramANamAM mizraNa thAya ane emAMthI eka navuM tattva utpanna thAya tene kahe che AtmA. paNa dehanA saMyogathI utpanna thAya che teno artha e thayo ke jo deha na hoya to e paNa na hoya. mATe ema kahevA do ke dehanA saMyogathI utpanna thAya che te AtmA che ane dehanA viyogathI te nAza pAme che. mATe AtmA che kharo, paNa AtmA vinAzI che. A eka apekSAe ziSye vAta karI. na have ziSya bIjI dalIla ane tarka raju kare che ke vastu kSaNika che. tame jagatamAM najara nAkho to badhuM kSaNika che, nAzavaMta che, kSaNabhaMgura che. bhagavAna buddha kahetA hatA ke 'sarva kSaLik'. bhagavAna mahAvIra kahetA hatA ke badhu nAzavaMta che. zaMkarAcAryajI paNa kahetA AvyA che ane ApaNe paNa kahIe chIe ke bhAI ! kyAM koI vastu kAyama che, sau eka divasa javAnAM. sau javAnAM paNa mArA sivAya, ema ApaNe vartIe chIe. jagatamAM vastu che, padArtho che, paNa padArtho badalAyA kare che. vastu kSaNe kSaNe badalAtI jovAmAM Ave che. hAphusa kerI bajAramAMthI bahu cakAsIne lAvyA. kevI sarasa sugaMdhI che ? kevo dekhAva che ? vAha ! paNa be divasa paDI rahI to zuM thayuM ? bagaDI gaI, kohavAI gaI. pachI e kerI hAthamAM levI na game. loko ema kahetA hoya che ke dAMta to dADamanI kaLI jevA che. pachI dAMta saDI jAya, DaoNkTara pAse jAva ane dAMta kADhI tamane kahe ke lo, A dADamanI kaLI. tamane hAthamAM levI gamaze ? tame kahezo ke pheMkI do. zuM thayuM ? dADamanI kaLI kyAM gaI ? badalAI gaI, palaTAI gaI. A jagatane zAMtithI juo. kSaNe kSaNe kono bharoso karavo ? kSaNe kSaNe pratyeka vastu badalAI rahI che. 'mADI jANe moTo thAya, jamaDo dahADA gaNato jAya'. mA ema jANe ke mAro gago moTo thaI rahyo che, ene khabara nathI ke For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 6 pravacana kramAMka - 49, gAthA kramAMka - 60-61 AyuSya pratyeka kSaNe ghaTatuM jAya che. pratyeka padArtha jagatamAM kSaNe kSaNe badalAya che. AnuM nAma jagata. tame savAre copATI upara jAva, dariyA pAse UbhA rahezo to keTalAM mojAM tamane dekhAze? eka mojuM AvyuM, kinArA sudhI AvyuM, athaDAyuM pachI khabara nathI ke mojuM kyAM gayuM? nAza nathI pAmyuM, paNa vikharAI gayuM ane te badalAI gayuM, palaTAI gayuM. to jema mojuM badalAya che tema jagatamAM dekhAtI pratyeka vastu badalAya che, ane kSaNe kSaNe palaTAya che. be prakAranAM maraNa zAstromAM kahyAM che. chellI vakhata maraNa thAya che te kAyamanuM maraNa ane kSaNe kSaNe ApaNuM AyuSya ochuM thAya che te kSaNa kSaNanuM maraNa. kSaNe kSaNe ApaNe marI rahyAM chIe. 80 varSanuM AyuSya hoya to ApaNe 80 varSe marI gayA tema kahevAya. paNa janmanI pahelI kSaNathI maraNanI zarUAta thaI rahI che. janmanI kSaNa kahevAya, ane sAthe sAthe mRtyunI kSaNa paNa kahevAya. tame janamyA ane eka kSaNa pasAra thaI, 80 varSamAMthI eka kSaNa bAda, eka kalAka bAda, be kalAka bAda, eka divasa, eka mahino, eka varSa ema bAda thAya che. ema kSaNe kSaNe ApaNe marIe chIe. "athavA vastu kSaNika che, kSaNe kSaNe palaTAya". Atmasiddhi zAstra e dariyo che. koI vAta evI nahi hoya ke je AmAM nahIM hoya. adhyAtmazAstranA tamAma siddhAMto abhuta rIte AmAM guMthAI gayA che. A guMthaNI karI nathI paNa thaI gaI che. phUlanI mALA guMthavI e kArIgaranuM kAma che. sArAM ghareNAM banAvavAM te kArIgaranuM kAma che. e sonuM paNa evuM sarasa ghaDe ke paheravuM game, kAraNa ke kArIgIrI che. loTa, goLa, ghI vigere vastu paDI che temAMthI miSTAnna banAve A jema kArIgIrI che tema jagatamAM je kaMI bane che te kArIgIrI che. A kArIgIrI paNa kSaNe kSaNe palaTAya che. zarada pUrNimAno caMdra Ugyo, AnaMda thayo, te nimitte dUdha ne pauvA agAsImAM besI khAo cho, gAvo cho, nAco cho paNa te ghaTanA kSaNika che. jagatamAM jeTalI vastuo tamane jovA maLe che, teTalI vastuo kAyama e ja hAlatamAM tamane jovA maLaze nahi. A tame jANo cho paNa mAnatA nathI, svIkAra karatA nathI. tame bajAramAMthI moMdhuM kapaDuM lAvo cho. temAMthI zarTa, penTa vagere banAvo cho. te kapaDAM che mahinA paheryA pachI phATI gayAM. pachI thIgaDuM mAryuM. pachI thIgaDuM paNa na rahyuM, tyAre be kaTakA karyA, have laI jAva rasoDAmAM. A masotuM te chellI avasthA. A masotuM kahetuM haze ke dukAnamAM hatuM tyAre kevuM hatuM? juo penTa, juo zarTa. ane have? A masotuM chelluM svarUpa. A moMghuM kapaDuM masotAmAM parivartita thayuM. zeno garva karavA jevo che? mATe jJAnI puruSe kahyuM ke athavA vastu kSaNika che, kSaNe kSaNe palaTAya" nayo sAta che. naya eTale apekSA. jainadarzanamAM naya, nikSepa, pramANa ane saptabhaMgI e cAra paddhati che, tenAthI vastu tattvano nirNaya thAya che. naya eTale koIpaNa eka apekSAthI vastune oLakhavI. jema koI bhAI beThA che, tene tame kahezo ke A tamAro dIkaro che? to For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 117 kaheze hA. koI tene bApA kaheze. koI bhAI kaheze. koI AvIne kAkA kaheze, koI tene mAmA kaheze, koI tene vevAI kaheze. alyA, eka ja mANasa te dIkaro paNa ane te bApa paNa che. dIkarAnI apekSAe bApa ane bApanI apekSAe dIkaro che. Ama nayanI apekSAe vastu tattvano nirNaya thato hovAthI nayanI vyavasthA che. evA naya sAta che. naigama, saMgraha vyavahAra, RRjusUtra, zabda, samabhirUDha ane evaMbhUta. A jaina darzananA prAmANika siddhAMto che. naya, nikSepa, pramANa ane saptabhaMgI, AnA dvArA vastuno nirNaya thAya. tamArA manamAM thatuM haze ke A badhI zuM kAma lamaNAphoDa karAvo cho? A lamaNAphoDa nathI. A jainadarzana che. enAthI dareka apekSAthI vastuno nirNaya thAya. cotho naya, RjIsUtra, e mAtra vartamAna kALane mAne che. e bhUtakALane mAnato nathI. ane bhaviSyakALane paNa mAnato nathI. bauddhadarzana mAtra vartamAna kALane ja mAne che. e bhUta ke bhaviSyakALane mAnatuM nathI. mATe ja te kahe che ke vastu kSaNika che. vastu che kharI paNa kSaNika che. kema ? to kSaNe kSaNe palaTAya che. parivartana, pheraphAra, badalavuM A jagatamAM thayA ja kare che. dareka padArtha prakriyAmAM che. ane e badalAto jovAmAM Ave che. kSaNe kSaNe parivartana thAya che, ene paryAya kahe che, ane teno nAza paNa thAya che. vastu che, te kSaNe kSaNe badalAya che, e anubhavathI amane ema lAge che ke AtmA paNa evo padArtha hovo joIe. e che kharo, paNa kSaNe kSaNe badalAya che. ane kSaNe kSaNe badalAto hoya to koIvAra nAza paNa pAmI jAya. mATe ame kahIe chIe ke AtmA che kharo, jagatamAM vastuo che kharI, paNa kSaNe kSaNe palaTAya che evo amAro anubhava che. jamaNavAramAM phulaskepa kAgaLa upara lakhAya tevaDuM lAMbu lIsTa bane che. 50, 100, 150 vastuo hoya ane loko vAMcatAM hoya ke A che, A che, A che. bhANAmAM tamane pIrase te pahelA kAcA sIdhA rUpe hoya, pachI rasoIAno hAtha aDe, temAMthI aneka vAnagIo bane che ane tame kRpA karIne peTamAM e padharAvI do cho, pachI tenI hAlata zuM thaI ? te tame kaho. badalAyuM ne ? A bahu adbhuta vAta che. tame zeno moha ane Asakti karo cho ? zenuM mArApaNuM karo cho ? zuM tame jALavI zako cho ? navA slIpara laI Avo. pahelA divase majhAnAM lAgaze ane chellA divase tamane paheravAM paNa nahi game tevAM thaI jaze. ghasAI gayAM ane eka paTTI tUTI. pachI bIjI paTTI tUTI. vastu navI lAvyA tyAre kevI hatI ane phATI gaI pachI kevI thaI gaI ! A jagatano ItihAsa, A badhuM kSaNe kSaNe palaTAya che. tenA mATe eka nAnakaDI lITI kRpALudeve kahI che. zuM rAcIe ? jyAM kSaNano prasaMga. teo pote manamAM maMthana karatA haze. A nirAzA ke hatAzA nathI. jJAnI puruSonA jIvanamAM hatAzA na hoya, nirAzA na hoya, e kadIpaNa becena na thAya paNa anubhava hoya, For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 pravacana kramAMka - 49, gAthA kramAMka - 60-61 sAkSAtkAra hoya. padArthomAM zuM rAcavuM? tame kema Ama bolo cho ? to kahe ke kSaNano prasaMga. bIjI kSaNa mATe te vastu nahi hoya. AkAzamAMthI varasAda paDyo ane pANInAM TIpAM paDatAM joyAM. paDyAM to kharAM paNa nadImAM gayAM, ane temAM maLI gayAM. nadI samudramAM maLI gaI. A jagatamAM badhA padArtho A pramANe parivartita thAya che. AtmA paNa Avo ja padArtha che. je kSaNe kSaNe badalAya che ane pachI teno nAza thAya che, mATe AtmA che paNa te nitya nathI tema ziSyanuM kahevuM che. Aje ATalI vAta thaI. have gurudeva A prazno laI ziSyane samAdhAna karAve che. samAdhAna prazno karavA karatAM kaThina kArya che. gurudevane samajAvavuM che ke AtmA che paNa kharo, ane te nitya paNa che. ane e nitya che te nakkI karatAM, deha ane AtmA vacce zuM saMbaMdha che tenI vAta paNa karavI che. ane deha kevo che te paNa kahevuM che. ane deha ja AtmA hoya to AtmA utpanna thayo ane AtmA nAza thayo te jANyuM koNe? AvatI kAle te vAta Avaze. A relagADI 7 vAgye upaDI ane DrAIvara nava vAgye Ave te cAlatuM haze? A sAcI vAta nathI. relagADI upaDatAM pahelAM DrAIvara Avavo joIe. nahi to gADI cAle nahi. tema dehamAMthI AtmA utpanna thAya che te koNa jANanAra che? deha utpanna thayA pahelAM te hovo joIe. AvI adbhuta vAta karIzuM. dhanyavAda! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 119 pravacana kramAMka - 50 gAthA kramAMka - 2 bIjI zaMkAnuM samAdhAna ane bhayamukti ne mohamukti AtmA nitya che ema sadguru samAdhAna kare che - deha mAtra saMyoga che, vaLI jaDa rUpI dazya; cetananAM utpatti laya, konA anubhava vazya? (2) TIkAH deha mAtra paramANuno saMyoga che, athavA saMyoge karI AtmAnA saMbaMdhamAM che. vaLI te deha jaDa che, rUpI che, ane dazya eTale bIjA koI draSTAno te jANavAno viSaya che, eTale te pote potAne jANato nathI, to cetananAM utpatti ane nAza te kyAMthI jANe? te dehanA paramANue paramANuno vicAra karatAM paNa te jaDa ja che, ema samajAya che. tethI temAMthI cetananI utpatti thavA yogya nathI, ane utpatti thavA yogya nathI tethI cetana temAM nAza paNa pAmavA yogya nathI. vaLI te deha rUpI eTale sthaLAdi pariNAmavALo che; ane cetana draSTA che, tyAre tenA saMyogathI cetananI utpatti zI rIte thAya? ane temAM laya paNa kema thAya? dehamAMthI cetana utpanna thAya che, ane temAM ja nAza pAme che, e vAta konA anubhavane vaza rahI? arthAt ema koNe jANyuM? kema ke jANanAra evA cetananI utpatti dehathI prathama che nahIM, ane nAza to tethI pahelAM che, tyAre e anubhava thayo kone? (62) AtmA che, te nitya che tenI carcAno prAraMbha thAya che. carcAno prAraMbha karatA pahelAM jiMdagInI eka bahu mahattvanI vAta lakSamAM levA jevI che. ApaNI jiMdagInI ImArata dehanA pAyA upara UbhI thaI che. jIvanamAM aneka caDAva utAra Ave che paNa dehanI ImArata upara badhuM bhajavAya che. jIvana anaMta che. jiMdagI pArTa che. jema eka sAMkaLa AkhI hoya che ane sAMkaLane aMkoDA aneka hoya che. aMkoDA e sAMkaLa nathI paraMtu sAMkaLano eka bhAga che, te sAMkaLa sAthe joDAyelo che. jIvana eka sAMkaLa che ane jiMdagI aMkoDo che. aMkoDo chUTo paDI jAya che, jIvananI dhArA satata cAle che. jiMdagInI ImArata je caNIe chIe te dehanA pAyA upara caNIe chIe. AtmA potAnA saMsAranI racanA dehanA pAyA upara kare che. deha badalAyA kare che, AtmA rahe che. ApaNAM kuTuMbonA ane jJAtinA jeTalA saMbaMdho che te tamAma saMbaMdhono AdhAra deha che. jiMdagImAM je bhogo bhogavIe chIe, viSayo prApta karIe chIe, dhana saMgraha karIe chIe ane tamAma bhautika kSetramAM mathAmaNa karIe chIe e paNa dehanA pAyA upara karIe chIe. Ano artha evo thayo ke ApaNI jiMdagIno pAyo zarIra che, ApaNA For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 pravacana kramAMka - 50, gAthA kramAMka - 62 premano, dhRNAno, snehano, tiraskArano pAyo zarIra che. je kaMIpaNa vyavasthA karIe chIe te dehanA pAyA upara karIe chIe. jJAnI puruSo haLavethI ane dhImethI eka vAta ApaNA kAnamAM kare che. te ApaNane jagADanAra che. bhAI ! tArA A badhAno AdhAra A zarIra para che. zarIrathI tane badhA oLakhe che, oLakhanAra oLakhe che teno saMbaMdha sthULa deha sAthe che. be deha vacce ke pAMca, pacIsa deha vacce premanI, snehanI, rAga dveSanI, tiraskAranI judI judI ghaTanAo ghaTe che, tyAre jJAnI puruSa eka pAyAnI vAta kare che ke bhAI ! A deha mAtra saMyoga che. ane AtmAne dehano saMyoga thayA pachI dehane aneka saMyogo thAya che. tamane dehano saMyoga thayo, tame dehamAM AvyA, jamyA pachI mAtA, pitA, pati, patnI, deha, ghara, saMpatti, vaibhava vagereno saMyoga thayo. prApta karavuM, meLavavuM, hatAza thavuM, duHkhI thavuM, gusso karavo keTaluM badhuM thAya che. A konA upara? A zarIranA AdhAra upara che. paNa deha mAtra saMyoga che ane saMyoga pachI bIjo zabda Ave che ane te che viyoga. be padArthonuM thoDA TAIma mATe maLavuM tenuM nAma che "saMyoga'. maLelA be padArtho kyAre ane kyAre, niyata samaya pachI chUTA paDavAnAM che, chUTA paDe che tenuM nAma viyoga. jyAM saMyoga ane viyogano khela niraMtara cAle che, tene kahevAya che jagata. jarA UMDANamAM jaIe. AtmA ane karmano paNa saMyoga che ane te saMyoga anAdikALano che. saMyoga che tethI eka moTI saMbhAvanA che ke viyoga paNa thaI zake, ane viyoga karI paNa zakAya. mokSa che ane mokSano upAya paNa che. kAraNa AtmA ane karmano saMyoga che te karmanA saMyogano viyoga thaI zake che. jema jJAna AtmAno guNa che, zraddhA AtmAno guNa che, cAritra paNa AtmAno guNa che, tema karma paNa jo AtmAno guNa hoya to karma ane AtmA chuTTAM na paDe. jJAna ane AtmA, cAritrya ane AtmA, zraddhA ane AtmA judA paDI zakatAM nathI, kAraNa ke teno saMyoga nathI, te svabhAva che. svabhAva judI vastu che ane saMyoga judI vastu che. svabhAva zuM che ane saMyoga zuM che te bannene oLakhI lo. phUlamAM sugaMdha che. phUla jaze to e sugaMdha paNa jaze. phUlanI mALA kAyama nathI te banAvI che tema sugaMdha banAvI nathI. sugaMdha svAbhAvika hoya che. suvAsa AvI rahI che te teno svabhAva che tema jJAna AtmAno svabhAva che, karma AtmAno svabhAva nathI. karma ane AtmA ekameka lAgavA chatAM eka thaI zakatAM nathI ane thavAnAM paNa nathI. anAdikALathI saMyoga che paNa karma ane AtmA ekapaNuM pAmaze nahi. tamane thAya ke karmano saMyoga bhale rahyo, tamAre te rAkhavAnI icchA haze to raheze. bAkI tame jo nakkI karo ke amAre saMyoga nathI joIto, A saMyoga rAkhavo nathI to karmo rahI zakaze nahi. anAdikALathI AtmA ane karmano saMyoga hovA chatAM, jo tame jAgo, jAgRta thAo to karma ane AtmAno viyoga thaI paNa zake che. AtmA ane karmanA saMyoganuM nAma saMsAra che. For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 121 AtmA ane karmanA viyoganuM nAma mokSa che. AtmA ane karmano viyoga eka ja vakhata thAya che ane te thayA pachI phera saMyoga thato nathI. karmanA kAraNe dehano saMyoga vAraMvAra thAya che. eka deha chUTyo, bIjo deha taiyAra. eka presa kADhI nAkhyo, bIjo Dresa taiyAra che. prakRti tamArA mATe bIjo Dresa laIne beThI che. te kaheze ke mAruM bALaka AvyuM, tene bIjo deha ApI dauM. te jUno laI le che ane navo paherAve che. eka deha jAya che to bIjo deha maLe che. dehanA kAraNe kuTuMba ane vyaktiono saMyoga thAya che. jo saMyoga che to pachI chUTAM paDavuM paDaze. tame to gIta gAo cho ke "sAthameM jInA, sAthameM maranA', evA gIta premanA unmAdamAM gAyAM che. koNa sAthe jIve che ane mare che? koI sAthe gayuM? maranAranI pAchaLa koI jIvato baLI mare to kyAM maLaze? borIbaMdara seMTara ke senTrala para maLaze? AnaMdaghanajI mahArAje RSabhadeva bhagavAnanA stavanamAM kahyuM ke, koI kaMta kAraNa kASThabhakSaNa kare re, milazuM kaMtane dhAya; e meLo navi kahiye saMbhave re, meLo ThAma na ThAya. koI strI patinA mRtyu pachI tene maLavA mATe satI thAya-citAmAM paDIne baLI mare to paNa maLavAnI jagyA cokkasa na hovAthI teno meLo thaI zakato nathI, bheLA thAya nahIM. saMyoga che tyAM viyoga che e tathya svIkAravuM rahyuM. bApe dIkarAne paraNAvyo. keTalAya koDa ane umaMga hatAM ke dIkaro paraNaze, vahu Avaze. garama garama zIro banAvaze, pachI kaheze sasarAjI cAlone jamavA. huM kahIza ke hamaNAM TAIma nathI, vahu pAchI kaheze cAlone, zIro ThaMDo thaI jAya che. pachI tene khabara paDI ke zIro to gAyaba thaI gayo. have khIcaDI paNa maLaze nahi. saMsAra che, A saMsAra to asAra che. keTalI kalpanA karI haze dIkarAnI? dIkaro eka divasa kaheze, pappA ! ApaNe zAMtithI jIvIe chIe ane zAMti kAyama rAkhavI che. ApanA manamAM kaleza-kaMkAsa thAya tevuM mane gamatuM nathI, to ema karIe ke ApaNe judA ja rahIe. keTalo DAhyo chokaro che? chUTA thavAno plAna kare che. chUTA thAya che ane eka divasa evo Avaze ke kAyama mATe viyoga thaI jaze. konA choruM ne, konA vAcharuM, konA mAya ne bApajI, aMta samaya jAvuM ekalA, sAthe puSya ne pApajI. A marasiyA ke nirAzA nathI, A hatAzA nathI paNa tathya che. saMsAra che tyAM saMyoga che ane saMyoga che tyAM viyoga paNa che. chellI vAta. rAga ane dveSano saMyoga che eTale te paNa kAyama rahI zakaze nahi. tame rAkhazo teTaluM raheze. rAga dveSa ema kahe che ke ame AvyA chIe. bahu jUnA chIe ane bheLA paNa chIe. tamAro ane amAro nAto jUno che. tame jyAM sudhI sArI rIte rAkhazo tyAM sudhI rahIzuM. paraMtu sAheba ! tame je divase nA pADazo tyAre ame kSaNabhara paNa UbhA nahi rahIe. For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 22 pravacana kramAMka - 50, gAthA kramAMka - 62 rAga ane dveSano paNa AtmAne saMyoga che. eno paNa viyoga hAma bhIDo to thaI zakaze. zraddhAnI vAta che. jJAnI puruSa ApaNane kahe che ke rAga dveSathI tuM DarIza nahi. saMyogamAM jema prakriyA karavI paDe che tema viyogamAM paNa koI prakriyA karavI paDe che. lagnamAM jema vyavasthA karavI paDe che tema chUTAcheDAmAM paNa vakIla pAse javuM paDe che. kesa noMdhAvavo paDe che. have cAle tema nathI mATe chUTA paDavA mAMgIe chIe. to lagna vakhate jema mAMDavo, lAITa, garabA, jamaNa A badhI vyavasthA karavI paDe che tema chUTA paDavuM che to paNa korTa, kacerI, vakIla ane nyAyAdhIza vigere vyavasthA karavI paDe che. saMyogo mATe kAraNo che tema viyoga mATe paNa upAyo che. saMyogamAM be maLe che paNa saMyoga thayA pachI be kAyama sAthe rahI zakatAM nathI. hamaNAM eka bhAInI patnInuM mRtyu thayuM. temane bahu du:kha thayuM. mArI pAse AvIne bUske dhruske raDyA, emaNe kahyuM-adhavacce choDIne cAlyAM gayAM. to zuM tamane sAthe laIne jAya ? tamane sAthe javAnuM kahyuM hota to jAta kharA? koNa sAthe jAya che? ema ja thavAnuM hatuM. je divase paraNo tyAre nakkI karo, kAM to huM jaIza athavA tuM jaIza. ame kaThora nathI, komaLa haiyAM che amArAM, paNa tathya to kahevuM ja paDe ne? TUMkamAM saMyoga thAya che tyAM viyoga paNa thAya che. AtmA saMyogathI utpanna thayo nathI paraMtu AtmA eka astitva che. have mULa vAta para AvIe. dehamAtra saMyoga che, vaLI jaDarUpI dazya; cetananAM utpatti laya, konA anubhava vazya? dehamAtra paramANuno saMyoga che. A zarIra che, tame kaMIka kaMIka kalpanA A zarIra-deha mATe karo cho. deha Avo che, Avo che. eka bhAI kahetA hatA ke mAruM zarIra to sAruM che, paNa mAthe TAla paDI gaI che te ThIka nathI lAgatuM. meM kahyuM, TAla tane zuM naDe che? TAla paDI gaI to paDavA de. eka divasa AkhuM mAthuM javAnuM che. mAthAnA vALa paNa javAnA che. bAla jale jaise ghAsakI paulI, hADa jale jaise lakaDe kI maulI' to TAla kaI gaNatarImAM? zarIra to paramANuono saMyoga che, suMdara che, sAruM che, rUpALuM ane dekhAvaDuM che. moha thAya tevuM che. AkhA vizvamAM pahelo naMbara mIsa InDiyA ke mIsa varlDa thaI zake tema che paNa sAheba ! A zarIra paramANuono saMyoga che. jAta jAtanAM paramANuo zarIramAM ekatrita thayAM che paraMtu A paramANuo eka divasa vikharAI javAnA che. paramANuo bhegA thAya che ane vikharAI paNa jAya che. caitanya zarIrano menejIMga DAyarekTara che, vahIvaTa karanAra che. e jyAre A dehamAMthI cAlyuM jAya tyAre zarIra emanuM ema paDyuM rahe che. caitanya e zarIranI zobhA hatI. eTale zarIra rAkhyuM hatuM. have caitanya cAlyuM gayuM eTale zarIranI rAkha thaI vAtAvaraNamAM UDI jaze ane badhA ja paramANuo chuTTA paDI jaze. kyAM gaI e kAyA? kyAM gayuM e sauMdarya ? kyAM gayuM For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 123 e baLa ane rU5? kyAM gayuM yauvana ane kyAM gaI e suMdaratA? badhuM vilIna thaI gayuM. kAraNa zarIra paramANuono saMyoga che. zarIra mAtra saMyoga che ane AtmA nitya che, A vAta ziSyanA magajamAM utAravAnI che. A vAta kahenAra paMDita nathI, vidvAna nathI ke sAkSara nathI, e vaktA nathI, kathAkAra nathI ke nathI koI gAdIpati ke mahaMta. A vAta je karanAra che temane potAnA svarUpano anubhava che. jJAnI ane vidvAnamAM pharaka che. vidvAna zabdanA AdhAre jANe che ane bole che. jJAnI anubhavanA AdhAre jANe che ane bole che. vidvAna zabdonI duniyAmAM rame che. ane jJAnI anubhavanI duniyAmAM rame che. jJAnIe anubhava karyo che, emane pratIti che, vizvAsa che, zraddhA che ke AtmA che ane e AtmA nitya che, e avinAzI che. mATe cidAnaMdajIe gAyuM ke "huM avinAzI, bhAva jagata ke nizca sakala vinAzI' huM to avinAzI chuM paraMtu jagatanA bhAvo nizca vinAza pAmavAvALA che. AnaMdaghanajIe paNa gAyuM ke... aba hama amara bhaye na mareMge yA kAraNa mithyAtva diyo taja, kayuM kara deha dhareMge. deha vinAzI, huM avinAzI, apanI gati pakareMge. nAsI jAtI hama sthiravAsI, cokhe eNnikhareMge. A anubhava bole che. zAstra nathI bolatAM, zabdo nathI bolatA, siddhAMto ke Agamo nathI bolatAM. jIvaMta puruSano anubhava bole che. AnaMdadhanajI kahe che ke deha vinAzI che, te ame joI rahyA chIe, e vinAzI vacce ame UbhA rahyA chIe ane ame avinAzI chIe. A anubhava amAre sAdhakane mumukSune kahevo che, jijJAsune kahevo che. sAdhakanI pAse anubhava nathI. jJAnI pAse anubhava che. e anubhavane sAdhaka sudhI pahoMcADavA mATe brIja banAvavo paDe che. ene kahevAya chezAstra. zAstra brIja che, pula che. ziSya sudhI emane anubhava pahoMcADavo che. zenAthI pahoMcADAze? mATe ema kahyuM ke guru maunamAM beThA hoya ane tame maunamAM samajI jAva ane tame besI jAva to zreSTha zrotA. 'kurostu mane vyAdhyiAnam' sadgurue maunamAM vyAkhyAna ApyuM, ane ziSyanA badhA saMzayo chedAI gayA. jJAnIne anubhava che ane te anubhava ziSya pAse pragaTa karavo che. ApaNe maunanI bhASA samajatA nathI te mATe zabdono, tarkano, buddhino, dalIlano, zAstrano, siddhAMtono ema jAtajAtanA sAdhanono emane upayoga karavo paDe che. emaNe ema kahyuM ke A amAro anubhava che ke "deha vinAzI, huM avinAzI apanI gati pakareMge'. anaMtavAra ame janamyA ane anaMtavAra ame maryA paNa A ardhI lITI anaMtakALamAM ame samajyA nahi ke huM avinAzI, bhAva jagata kenizcaya sakalavinAzI'. koIe ema kahyuM ke "yaha jIva hai sadA avinAzI, mara mara jAya zarIrA' jJAnI puruSoe ghaNA prakArothI vAta karI paNa ApaNo daravAjo baMdha che, tALuM For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 pravacana kramAMka - 50, gAthA kramAMka - 62 mArela che, cAvI khovAI gaI che. jJAnI sAcI cAvI Ape che. jJAnI puruSa ema kahe che ke A AtmA sadA avinAzI che ane vAre vAre zarIra mare che, paNa zarIra sAthe tuM nathI marato. tuM zeno rovA mAMDe che ? jJAnI puruSe ema kahyuM ke maraNanI ciMtA na karazo. maraNa tathya che. AtmA avinAzI che ane deha vinAzI che, A svIkArIne tame cAlo to be vastu tamane maLaze. AtmA avinAzI hovAthI bhayamukti maLaze, ane deha vinAzI che e samajaNa jo prApta thaze to mohamAMthI mukti maLaze. Ama bhaya ane moha bannemAMthI mukta avasthA jIvanamAM prApta thAya che. jJAnI puruSo kahe che ke AtmA che, te avinAzI che, nitya che paNa cArvAka darzana kahe che ke AtmA nathI ane AtmA che to te nitya nathI. jema judA judA padArthonA mizraNamAMthI spIrITa ane madirA jevuM eka rasAyaNa taiyAra thAya che tema AtmA paMcamahAbhUtanA mizraNamAMthI taiyAra thayela eka rasAyaNa che. bauddhadarzana ema kahe che ke jagatamAM badhI vastu kSaNika che. vAta to sAcI che, paNa mAtra kSaNika nathI. TakIne badalAya che. eka vastunAM be pAsAM AvyAM. Take che ane badalAya paNa che. nitya paNa che, ane anitya paNa che. tamane thaze ke A kahenAranuM magaja ThekANe nathI ke zuM ? paraMtu baMne vastu sAcI che. nitya paNa che ane anitya paNa che. sAheba ! tamArA pitA pAse pacAsa karoDanuM sonuM hatuM. emane temanA pitA pAsethI AvyuM. A sonAmAMthI ghareNAM navAM navAM thAya. judA judA AkAro thAya, kaMgana, ceIna, kaDalAM vagere. AkAra badalAyA kare paNa sonuM to enuM e ja raheze. mULa vastu e ja rahI, paryAya badalANI. to vastu ane paryAya banne sAthe che. sanmati tarkamAM (prakaraNamAM) pU.siddhasena divAkara sUrI mahArAje kahyuM ke, davvaM pajjavaviuyaM, davvaviuttA ya pajjavA Natthi / pappAya-vijJa-maMA haMvi, viyaLavaLa eya // (1/12) paryAya vagara dravya nathI, ane dravya vagara paryAya nathI. dravya ane paryAya sAthe che paraMtu paryAya badalAya che. tamAruM zarI2 e paryAya che. tame AvyA pahelAM paNa bIjA zarIramAM hatA. e zarIra mUkIne ahIM AvyA. pahelAM hatA e paNa tame ane atyAre navuM rUpa dhAraNa karyuM e paNa tame. zarIra badalAya che, tame nathI badalAtA. dravya kAyama rahe che, paryAya badalAya che, A jainadarzananI pAyAnI vAta che. A parama satya jANavuM ja paDaze ke paryAya badalAya che ane dravya kAyama rahe che. badalAya paNa che ane kAyama paNa rahe che. ane A khela eka ja vastumAM kAyama thAya che. AnaMdaghanajIe kahyuM ke : thiratA eka samayameM thAne, upaje viNase tabahI, ulaTa palaTa dhruva sattA rAkhe, yA hama sunI na kabahI. avadhU naTa nAgarakI bAjI, jANe na baMbhana kAjI. For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 25 AtmasiddhizAstra pravacanamALA emaNe ema kahyuM ke evo eka naTa che, evo abhinetA che ke tenI bAjI samajAtI nathI. baMbhana eTale paMDita ane kAjI eTale musalamAna, musalamAnano vaDo. e kAjI paNa jANato nathI ane paMDita paNa jANato nathI. evo eka adbhuta khela dravyamAM thaI rahyo che. kevo khela? samaya samayano khela. samaya eTale AMkhano palakAro mAro eTalAmAM asaMkhya samaya thAya evo sUkSma kALa. udAharaNa bahu saheluM ApyuM che. kamaLanA pAMdaDA eka upara eka ema so pAMdaDA mUkyA hoya ane so pAMdaDA upara koI yuvAna charI mUkI pAMdaDA bhede to tame e kaho ke pahelA pAMdaDAthI bIjuM pAMdaDuM bhedatAM keTalo samaya gayo ? te kSaNa kahevAya, samaya nahi. kALano chello sUkSma bhAga ke jenA koI be bhAga thaI zake nahi te chellA bhAgane samaya kahe che. eka samayamAM vastu sthira paNa che. utpanna paNa thAya che ane teno nAza paNa thAya che. A traNe ghaTanAo eka samayamAM thAya che. koI adbhuta cakra tamArAmAM kAma karI rahyuM che, ane e tattva tame cho. tattvArthAdhigama sUtramAM eka sUtra che ke "utpAda-vyaya-dhrauvya-putaM sata' sat kone kahevAya? utpAda, vyaya, dhruva A traNenI ghaTanA jenAmAM eka ja samayamAM bane che tene kahevAya che satu. A hovAnA kAraNe vastu kAyama che. jJAnIno anubhava evo che ke AtmA avinAzI che paNa ziSyano anubhava evo nathI. mATe jJAnIne potAno anubhava ziSya pAse raju karavo che. eTalA mATe zabdonA pula banAvavA paDe che, te mATe A Agamo che, zAstro ane siddhAMto che. TUMkamAM deha mAtra saMyoga che. bhAI ! tuM kahe che ne ke dehamAMthI-paMcamahAbhUtamAMthI navo AtmA pedA thayo paNa tane khabara nathI ke navo AtmA dehamAMthI pedA na thAya. dehanA cAra lakSaNo batAve che. paheluM lakSaNa zarIra mAtra saMyoga che. bIjuM lakSaNa zarIra mAtra jaDa che. zarIra je Aje kAma kare che jemake AMkha jove che, kAna sAMbhaLe che, mIThAIno TukaDo joyo ke jIbhamAM lALa chUTe che. gusso Ave to AMkha lAla thAya che. A badhuM zarIrane nahi paNa zarIramAM rahelAne thAya che. thAya mAMhyalAne ane pragaTa thAya chezarIramAM zarIra pAse potAnI koI saMvedanA nathI, kAraNa ke zarIra jaDa che. A mora kaLA kare tyAre keTalo suMdara lAge che? mora suMdara lAge che, paNa kyAM sudhI suMdara lAgaze? ke jyAM sudhI menejIMga DIrekTara caitanya haze tyAM sudhI. e na hoya to mora tamane jovo paNa na game. A zarIra je suMdara che ane je jANavAnuM kArya kare che te aMdara AtmA che mATe kare che. paraMtu zarIra to pote jaDa che. svataMtra saMvedanA jaDa pAse nathI, evo anubhava ApaNane thAya che. caitanya che tethI zarIra caitanyanI jema kAma kare che. keTaluM badhuM kAma zarIra kare che. macchara beTho hoya to tarata ja TelIphona thaI jAya. mastakamAMthI TelIphona thAya. A khUNAmAM hAtha upara ATalAmI AMgaLI upara macchara beTho che, tene haTAvo. ane hAtha maccharane haTAve eTale tarata ja TelIphona thAya ke sAheba ! tamAruM kAma thaI gayuM. AvI vyavasthA che ane te kArya covIse kalAka zarIramAM cAle che. chatAM paNa zarIra jaDa che. tene potAne svataMtra saMvedanA nathI. A samajI lyo. tame chello For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 26 pravacana kramAMka - 50, gAthA kramAMka - 2 zvAsa letA hazo tyAM sudhI AMkha paTapaTAvazo. paraMtu jevo chello zvAsa pUro thayo ke AMkha ughADelI to ughADelI ane baMdha to baMdha, pachI AMkha khola baMdha karavI haze to nahi thAya. kAraNa ke karanAro aMdarathI cAlyo gayo che. trIjuM lakSaNa : e rUpI che, tenuM eka baMdhAraNa che. enuM vajana, kada ane AkAra che. cothuM lakSaNa : te dazya paNa che. eTale jANanAranA jJAnamAM e jaNAya tevuM zarIra che. Ama zarIra dazya che, rUpI che, jaDa che. ane mAtra paramANuono saMyoga che. temAMthI navo AtmA kema utpanna thAya? A koNa kahe che? A saguru ziSyane kahe che. ziSya zuM kahevA mAge che? ziSya kahe che ke AtmA avinAzI nathI. AtmA paMcamahAbhUtamAMthI dehamAM utpanna thAya che ane te AtmAno nAza paNa thAya che. gurudeva kahe che je potAne jANatuM nathI tevA zarIramAMthI bIjo koI draSTA-je jANanAro che te, utpanna thato nathI. deha je che te paNa saMyoga che, rUpI che, jaDa che, dazya che. evuM zarIra caitanyanI utpatti ane caitanyano nAza kevI rIte jANI zake ? jo e deha pahelAM hoya to jANe ne, ane deha pachI hoya to ja jANe ne? paNa deha pahelAM paNa nathI ane deha pachI paNa nathI. mATe dehathI AtmA utpanna thato nathI. AtmA che paNa AtmAnI utpatti thatI nathI. jenI utpatti thatI nathI teno nAza paNa thato nathI. be zabdo khyAlamAM rAkhajo. utpatti ane nAza. jenI utpatti teno nAza. bIjA paNa be zabdo che anutpanna ane avinAzI. je utpanna thato nathI, te nAza paNa pAmato nathI. gurudeva kahe che, ziSya ! AtmAnI utpatti paNa nathI ane teno nAza paNa nathI, mATe AtmA nitya che. dehanI utpatti paNa che ane dehano nAza paNa che, mATe e dehamAMthI AtmA utpanna thAya tevI ghaTanA ghaTe nahi. ane deha rUpI che, sthULa che, dekhAya che, najare caDe che ane tene jonAro caitanya hAjara che ane tenAthI judo che, mATe paMcamahAbhUtanA saMyogamAMthI deha bane paNa dehanA saMyogamAMthI AtmA kevI rIte bane? ame tamane samajAvavAnI mathAmaNa eTalA mATe karIe chIe ke koI paNa rIte tamane be vAkyo besI jAya. AtmA che ane AtmA nitya che. atyAre buddhithI samajo pachI anubhavathI samajo. pahelAM tame saMta puruSa pAsethI sAMbhaLo. sAMbhaLyA pachI vicAra karo. bIjA tabakkAmAM vicAra karyA pachI nirNaya karo. trIjA tabakkAmAM nirNaya karyA pachI svIkAra karo. cothA tabakkAmAM svIkAra karyA pachI zraddhA thAya. pAMcamA tabakkAmAM zraddhA thayA pachI sAkSAtkAra mATe mathAmaNa thAya. ane chaThThA tabakkAmAM mathAmaNa pachI sAkSAtkAra thAya. A tabakkA eTale krama che. A kramathI chevaTe tamane sAkSAtkAra thaze. te divase tamane kahevuM nahi paDe ke AtmA avinAzI che, AtmA nitya che. chellI vAta-jo zarIra utpanna thAya che ane teno nAza paNa thAya che to utpanna thavuM ane nAza thavuM te koNa jANaze? e jANanAro utpanna thayA pahelAM hovo joIe. ane nAza thayA pachI paNa hovo joIe. lojIka samajAyuM ? A utpanna thAya che ane nAza thAya che teno For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 1 27 jANanAro to koIka hovo joIe ne? zarIra utpanna thatAM pahelAM paNa nathI ane nAza thayA pachI paNa nathI to e kaI rIte jANe? paraMtu je jANanAra che te judo che. utpanna thanArane ane nAza thanArane jANanAro te zarIrathI judo che. ane ame tene AtmA kahIe chIe. te AtmA avinAzI che. A vAta besI jAya ane eTaluM ja nakkI thaI jAya ke AtmA avinAzI che, AtmA nitya che, ane zarIra nAzavaMta che to paheluM pariNAma e Ave ke tamane motano bhaya nahi lAge. ane sauthI vadhAre bhaya motano ja hoya che. dhAro ke beMkamAMthI pAMca lAkha rUpiyA laIne tame nIkaLo ane koI tamArI sAme pIstola dhare to phaTa daIne rUpiyA tame tene ApI dezo. kAraNa ke na Apo to tamane motano bhaya che. motathI koI bacI zakatuM nathI paNa eka vAta che ke A jANyA pachI motano bhaya nahi lAge. motano bhaya nathI tene kahevAya che jJAnI ane motathI bacavA prayatno kare, motano bhaya rAkhe te che ajJAnI. ApaNe motathI bacavAno prayatna karIe chIe. hamaNAM eka bahu majhAnI ghaTanA ghaTI. koIe mRtyuMjaya maMtranuM eka pustaka lakhyuM. prastAvanAmAM lakhyuM ke A maMtrano cha mahinA koI japa kare ene mRtyu na Ave. A pustaka gayuM amerikA. koIe tyAM A pustaka vAMcyuM ane turata ja plenanI TikITa laI ahIM Avyo. saranAmuM hatuM koI lakhanaunA paMDitanuM. A to lakhanau pahoMcyo ane bAraNuM khakhaDAvyuM. pUchyuM ke mAre A rAmacaMda paMDitane maLavuM che. te kyAM maLaze? jene pUchyuM te rAmacaMda paMDitano dIkaro hato. rAmacaMda na hato. dIkarAe kahyuM ke rAmacaMda paMDita to mara gaye. are, usameM to lIkhA hai kI che mahinA taka yaha maMtra jo gInatA hai, usako mRtyu nahi AtA. rAmacaMda mara gaye ? dIkarAe kahyuM ke A maMtranI vAta che. paNa maMtrano lakhanAra rAmacaMda to zuM; rAmacaMdanA bApA paNa marI jAya ane dIkaro paNa marI jAya, kAraNa ke mRtyu nizcita che. motathI bacavA cALA kare te ajJAnI. loko jyotiSIne AyuSya pUchavA jAya che. hatheLI batAve ke huM keTalA varSa jIvIza ? jyotiSI kaheze, sAheba! so varSa jIvazo. ochA zA mATe kahe? tame jyotiSa jovAnA 25 rUA. tene Apo cho. enuM kAma thaI jAya. A kevo khela cAle che? - zarIra pote nAza pAme che, temAM rahenAra AtmA judo ja che. dehanI pahelAM AtmA hato, dehanA nAza pachI paNa AtmA haze. dehanI utpatti ane nAzano anubhava AtmAne thAya che, dehane thato nathI, mATe he ziSya ! A paMcamahAbhUtamAMthI AtmA utpanna thato nathI. AtmA che ane te AtmA nitya che. deha mAtra saMyoga che, vaLI jaDarUpI ; cetananAM utpatti laya, konA anubhava vazya? For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 50, gAthA kramAMka - 62 dehamAMthI cetananI utpatti thAya che, temAM ja nAza pAme che, e vAta konA anubhava vaza che? arthAt ema koNe jANyuM ? te AtmAnA anubhava vaza che. zarIranA anubhavane vaza nathI. koI bIjo je AgaLa pAchaLa hayAta hoya te jANe. jANanAra to hayAta hovo joIe ne ? zarIra hatuM ane gayuM, te jANanAra hayAta hovo joIe ne ? e che AtmA, ane e AtmA nitya che. janma pahelAM AtmA na hato ane zarIranA javA pachI AtmA nahi hoya e tArI je vAta che te anubhava vagaranI vAta che. ajJAnayukta kalpanAthI A pramANe mAne che. amAro nicoDa to e che ke AtmA nitya che, AtmA avinAzI che, akhaMDa che. janma ane maraNa tathA saMyoga ane viyoga dehamAM thAya che. AtmAmAM thatAM nathI. AtmA dehamAMthI jAya che. navuM zarIra prApta thAya che ane jIrNa paNa thAya che. tenI utpatti paNa thAya che ane nAza paNa thAya che, ane tenAthI jANanAra evo AtmA judo ja che. A 62mI gAthAmAM paramakRpALudeve ziSya sAthe uparanI vAta karI. 63mI gAthAmAM A ja vAtane vigatavAra UMDANapUrvaka kaheze. atyAre ATalI vAta. 128 dhanyavAda ! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. sti For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pravacana kramAMka - 51 gAthA kramAMka - 63 thI 60 saMskArathI AtmAnI nityatA jenA anubhava vazya e, utpanna layanuM jJAna; te tethI judA vinA, thAya na keme bhAna. (63) je saMyogo dekhiye, te te anubhava dazya; Upaje nahi saMyogathI, AtmA nitya pratyakSa. (64) jaDathI cetana upaje, cetanathI jaDa thAya; evo anubhava koIne, kyAre kadI na thAya. (5) koI saMyogothI nahIM, jenI utpatti thAya; nAza na teno koImAM, tethI nitya sadAya. (66) krodhAdi taratamyatA, sarpAdikanI mAMya; pUrva janma-saMskAra te, jIva nityatA tyAMya. (67) 129 TIkA H jenA anubhavamAM e utpatti ane nAzanuM jJAna varte te bhAna tethI judA vinA koI prakAre paNa saMbhavatuM nathI, arthAt cetananAM utpatti, laya thAya che, evo koIne paNa anubhava thavA yogya che nahIM. (63) je je saMyogo dekhIe chIe, te te anubhavasvarUpa evA AtmAnA dazya eTale tene AtmA jANe che, ane te saMyoganuM svarUpa vicAratAM evo koI paNa saMyoga samajAto nathI ke jethI AtmA utpanna thAya che mATe AtmA saMyogathI nahIM utpanna thayelo evo che; arthAt asaMyogI che, svAbhAvika padArtha che, mATe te pratyakSa 'nitya' samajAya che. (4) jaDathI cetana Upaje, ane cetanathI jaDa utpanna thAya evo koIne kyAre kadI paNa anubhava thAya nahIM. (65) jenI utpatti koI paNa saMyogothI thAya nahIM, teno nAza paNa koIne viSe thAya nahIM, mATe AtmA trikALa 'nitya' che. (66) For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 pravacana kramAMka - 51, gAthA kramAMka - 63 thI 67 krodhAdi pravRtionuM vizeSapaNuM sarpa vagere prANImAM janmathI ja jovAmAM Ave che, vartamAna dehe to te abhyAsa karyo nathI; janmanI sAthe ja te che, eTale e pUrvajanmano ja saMskAra che; je pUrvajanma jIvanI nityatA siddha kare che. (7) A badhI gAthAonuM sAthe ciMtana karavuM che. eka vAtane spaSTa karavI che. AtmA to che ja. astitva che, paraMtu sAthe sAthe AtmA nitya paNa che. nitya eTale traNe kALa. ApaNuM eTale jIvanuM-AtmAnuM hovuM kSaNika nathI, vartamAnakALa pUratuM nathI, ApaNuM hovuM trikALI che. A trikALI hovApaNAno svIkAra sAdhaka kare che, tyAre tenI sAdhanA sAttvika ane samartha bane che, ane tenI pAchaLa eka tattvanI anubhUti paNa thAya che. ziSyane zaMkA eTalA mATe thAya che ke ghaNA evuM mAnatA hoya che ke AtmA to che paNa AtmA paMcamahAbhUtamAMthI utpanna thAya che. kemesTrI eTale rasAyaNazAstranA niyama pramANe amuka tattvo bhegAM thAya temAMthI navI vastu bane tema paMcamahAbhUta pRthvI, jaLa, vAyu, teja ane AkAza e pAMca tattvo judAM judAM che paraMtu pAMce jo bhegAM thAya to tenA saMyogathI AtmA pragaTa thAya che. jyAre pAMce pAMca tattvanuM mizraNa thAya che ane navuM tattva je pragaTa thAya che, te AtmA che tema ziSyanuM mAnavuM che. A dehanA yogathI caitanya AtmA utpanna thAya che. ane jo dehamAMthI utpanna thayo to kAco mAla te deha che. to deha raheze tyAM sudhI ja caitanya raheze. deha nahi hoya to caitanya nahi hoya. zarIra utpanna thaze tyAre AtmA utpanna thaze ane zarIrano nAza thaze tyAre AtmA paNa nAza pAmaze. ATalI sIdhI ane saraLa vAta che to AtmA avinAzI kema hoya? A ziSya potAno siddhAMta, potAnI mAnyatA rajU karI che. AvI mAnyatA dharAvanAra darzananuM nAma cArvAka darzana che. - cArvAka zabdano artha e thAya che ke cAra-vAka. jenI vAta sAMbhaLavI ApaNane game tene kahevAya che - cArvAka. tamane koI upavAsa karavAnuM kahe to ochuM game paNa tamAre khAvuM hoya teTaluM khAva, dharAIne khAva, khuzIthI khAva. kadAca eka navI vAnagI AvI ane peTa bhareluM hoya to phrAnsa ane amerikAmAM evI vyavasthA che ke ulaTI karI nAkho pachI navuM khAva. A ApaNane gamaze. na khAva tema kahenAra nahi game, paraMtu phAve tema khUba khAo, e kahenAra gamaze. dehanA yogathI AtmA utpanna thAya che ane jenI utpatti thaI teno nAza paNa thAya che. tethI binajarUrI ApaNe ApaNA jIvanane saMyama, tapa, dhyAnamAM veDaphavA jevuM nathI. jIvanano sadupayoga mojamajAmAM karo tema cArvAka darzana kahe che. eka bIjuM darzana che te bauddha darzana che. tenI pAyAnI mAnyatA evI che ke jagatamAM je kaMI vastu che te kSaNika che. kSaNikano artha jenuM hovApaNuM kAyama nathI. utpanna thAya, dekhAya, kAma kare paNa teno nAza thAya che ane kSaNe kSaNe palaTAya che. e vicAra karatAM lAge che ke jagatamAM For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 131 kAyama rahenAra evuM koI tattva hoI zake nahi. A be vAto ziSya potAnA gurudeva pAse rajU karI che. gurudeva kahe che ke vAta tArI sAcI che paNa eka vAta tuM samajI le. ApaNane zarIrano saMyoga thAya che ane zarIra e paramANuono saMyoga che, paribhramaNa karatAM karatAM ApaNe A dehamAM AvIe chIe. ahIM tame barAbara samajI lo. pahelI vAta AtmA che. ane sAthe sAthe ema paNa samajo ke te AtmA avinAzI che. bIjI vAta - karma che. trIjI vAta - AtmA ane karmano saMyoga che. cothI vAta - karmano saMyoga hovAnA kAraNe ApaNe paribhramaNa karavuM paDe che, e paribhramaNa karavAmAM je upayogI thAya, je miDiyA, je mAdhyama, je laI janAra ejanTa, je sAdhana che tene zAstroe kArmaNa zarIra kahyuM che, sUkSma zarIra kahyuM che. e sUkSma zarIra ApaNI pAse che. te jyAM sudhI rahe tyAM sudhI mokSa na thAya. te navA dehamAM laI javAnuM kAma kare che. muMbaImAM phalorA phAunTanamAM pacAsa mALanA bilDiMgamAM 125 naMbaranI rUmamAM eka bhAIne tyAM temanI patnIne bALaka AvyuM. ahIM koNa laI AvyuM tene ? kayA plenamAM ane kyAMthI AvyuM? koI lAvanAra nathI. lAvanAra kArmaNa zarIra che. kArpaNa zarIra laI jAya, tyAM deha maLe che. dehano ApaNane saMyoga thAya che, ane deha paramANuono saMyoga che. sadguru ziSyane ema kahe che ke deha to saMyoga che. jyAre deha na hato tyAre paNa tuM to hato. tuM ahIM Avyo ane tene dehano saMyoga thayo ane jyAre tane dehano viyoga thaze. tyAre tuM bIjI jagyAe cAlyo jaIza. A prakAranuM parivartana jIvanamAM cAlyA ja kare che. ane bIjI vAta, A jagatamAM vividha ghaTanAo prasaMgo bane che, ane judI judI prakriyAo zarIramAM thAya che, IndriyomAM thAya che, manamAM thAya che, buddhimAM thAya che. e badhI prakriyAomAM anubhava karavAnI kSamatA nathI. eno artha e thAya ke zarIra, Indriyo, prANa, mana emAM kriyA bhale thAya paNa anubhava karavAnI kSamatA temanAmAM nathI. AnA uparathI siddhAMta e Ave che ke anubhava karanAra koI juduM ja tattva che. zarIramAM prakriyA thaI. ghA thayo, lAgyuM, hADakuM bhAMgyuM ane pheksara thayuM, prakriyA zarIramAM thaI paNa anubhava aMdara je beTho che tene thAya che. zarIramAM evI koI ghaTanA ghaTe ane AtmA deha choDIne jAya to game teTaluM phrekTara thayuM hoya, anubhava koNa karaze? vedanA koNa anubhavaze? saMvedana kone thaze? te prakriyAmAM koNa DhaLaze? to koI evuM tattva che je dehathI juduM che, ane dehamAM thAya teno anubhava kare che. te IndriyothI juduM che ane manathI paNa juduM che. Indriyo ane manamAM je thAya teno anubhava te kare che. to ema kahevuM che ke AvI ja vyavasthA hoya to eka vAta tamAre svIkAravI paDaze ke deha pahelo anubhava karanAro hovo joIe ane te dehathI judo hovo joIe. anubhava karanAra IndriyomAMthI pedA na thaI zake. Indriyono anubhava karanAra judo ja hovo joIe. manamAM je je prakriyAo thAya che teno anubhava karanAra manathI paNa judo hovo joIe. e deha pahelAM, Indriyo pahelAM ane mana pahelAM, judo ja hovo joIe. For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 51, gAthA kramAMka - 63 thI 67 mane lAge che ke tamane A vAta kaThina lAgatI haze. paraMtu A ghaTanA ApaNAmAM ghaTe che ane 24 kalAka ApaNe teno anubhava karI rahyA chIe. jAgRta avasthA, suSupta avasthA, svapna avasthA, dareka avasthAmAM ApaNe anubhava karI rahyA chIe. ApaNane svapna AvyuM ke ApaNe TATA udyogapati chIe. plenamAM ApaNA sTApha sAthe jaI rahyA chIe, abajo rUpiyA ApaNane maLyA ane acAnaka AMkha khulI gaI. to na maLe plena, sTApha ke rUpiyA. paraMtu ApaNane tevo anubhava to thayo. e svapnAmAM je kaMI banyuM teno anubhava karanAra svapna avasthA pahelAM ane pachI judo hovo joIe. ahIM gurudeva ziSyane pUche che ke tuM kahe che ne ke caitanyanI utpatti thAya che ane laya eTale nAza thAya che. have tuM kahe ke A anubhava kone thAya che? anubhava karanAra zarIra to nathI ja. mATe tAraNa e AvyuM ke anubhavanI prakriyA AtmAmAM ghaTe che ane kriyAnI prakriyA zarIramAM ghaTe che. zarIramAM, IndriyomAM ane manamAM je kriyAo thAya teno anubhava AtmAne thAya che. 132 duHkhanI vAta e che ke kriyA jenAmAM thAya che te dehano tame svIkAra karo cho, paraMtu kriyAne anubhavanAra AtmAno tame svIkAra karatA nathI, e Azcarya che. deha dekhAya che tethI tene samajAvavA mahenata karavI paDatI nathI. paraMtu zarIramAM hovA chatAM jene rUpa nathI paNa anubhava kare che tene samajAvavA prayatno karavA paDe che. to 62mI gAthAmAM chellI kaDI e AvI hatI ke 'cetananA utpatti laya konA anubhava vazya ?' cetana zabda jyAre bolIe chIe tyAre ekArthI bIjA zabdo yAda rAkhajo, cetana, AtmA, jIva athavA mAMhyalo athavA astitva. je zabda tamane pasaMda paDe te kahI zako cho. e cetananI utpatti ane nAza, A anubhava kone thayo ? A anubhava jene thayo te zarIramAMthI utpanna thayelo na hoya, ane te zarIranA nAza pachI paNa hoya. zarIranA utpanna thayA pahelAM tenI hAjarI joIe, ane zarIrano nAza thayA pachI paNa tenI hAjarI hovI joIe. to ja baMne avasthAono te anubhava karI zake. paraMtu A vAta jarA aspaSTa rahI. tethI 63mI gAthAmAM tene kahe che. jenA anubhava vazya e, utpanna layanuM jJAna; te tethI judA vinA, thAya na keme bhAna. (63) 'jenA anubhava vazya e utpanna layanuM jJAna', eTale utpanna thAya che ane nAza pAme che evuM jJAna jenA anubhava vaza thAya che, jene Avo anubhava thAya che, te anubhava karanAro tenAthI judo hoya, to ja anubhava thAya. judo na hoya to anubhava na thAya. tethI dehathI AtmA bhinna che. 'te tethI judA vinA thAya na keme bhAna' anubhava karanAra judo hovo joIe. ane evo je judo anubhava kare che te AtmA zarIrathI bhinna che. ane te anubhava karanAra nitya paNa che, avinAzI che. aMbAlAlabhAInA zabdomAM samajI lo, jenA anubhavamAM e utpatti-layanuM jJAna varte che, je anubhava kare che, e jo dehathI judo na hoya to jANavAnI ke For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 133 anubhavavAnI prakriyA kyAreya saMbhavatI nathI. mATe ja cetananAM utpatti ane laya thAya che tevo zarIrane anubhava kyAreya thato nathI. pharI punarAvRtti karIne...AtmA zarIra pahelAM paNa hato ane nAza pAmyAM pachI paNa haze. mATe he ziSya ! A AtmA avinAzI che. vinAzI sAthe rahenAro e pote avinAzI che. e nitya che, e zAzvata che, e kAyama che. AtmA rahyo teno artha evo thAya ke janma pahelAM paNa hato. zarIranI utpatti pahelAM ane utpatti pachI jenuM hovApaNuM che te zarIrathI bilakula judo che, evo AtmA che ane te nitya che. ATalI vAta thayA pachI paNa ziSyanA mananuM samAdhAna na thayuM. tene ema lAge che ke jagatamAM judA judA saMyogo che ane temAMthI A AtmA utpanna thAya che, tethI 64mI gAthAmAM bahu ja haLavAzathI vAta kahe che ke je saMyogo dekhiye, te te anubhava dazya; Upaje nahi saMyogathI, AtmA nitya pratyakSa. (64) pharI jarA zAMta banI A vAta vicArIe. jagatamAM je kaMIpaNa bane che te saMyogono khela che. ApaNuM zarIra te paramANuonA saMyogono khela che. A kapaDuM banyuM e paNa saMyogono khela che. jagatamAM dazya bhUmikA upara je kaMI bane che te judA judA saMyogono khela che. A vRkSa ApaNane dekhAya che, tenuM mULa, tenuM bIja, tenI DALIo enAM pAMdaDAM, phaLa, phUla, vasaMta Rtu, pAnakhara Rtu, varSA Rtu, pAMdaDAMnuM kharI javuM, DALa moTI thavI, DALa tUTI javI, emAMthI navAM pAMdaDAM AvavAM, navAM phUlo besavAM. A badhuM vRkSamAM je thAya che te saMyogono khela che. AkhA jagatamAM, je kaMI jovAmAM Ave che te mAtra saMyogono khela che. saMyogothI navI navI racanA thAya che, paraMtu eka vAta che, je navI racanAo thAya che te eka divasa vikharAI paNa javAnI che saMyoga bolo eTale viyoga to AvavAno ja. A joDiyA zabdo che. janma bolo eTale mRtyu AvavAnuM ja che. sukha bolo to pAchaLa duHkha AvavAnuM ja che. mAnanI pAchaLa apamAna, anukULatA pAchaLa pratikULatA paNa AvavAnI ja che. sAruM bolo to kharAba AvavAnuM ja che. A zabdo sApekSa che. sAthe ja rahevAnAM. saMyoga paNa dekhAya che ane viyoga paNa dekhAya che. ApaNe kahIe chIe ke phalANAbhAI amArA mitra hatA, sAthe besIne cA pItA hatA, vAto karatA hatA, pharavA jatA hatA, paNa jotajotAmAM te cAlyA gayA. hatA tyAM sudhI saMyoga ane gayA eTale viyoga, mATe saMyogane ane viyogane jonAro enAthI judo che ane te saMyoga viyogane jue che. je je saMyoga viyoga dekhAya che te te anubhava karanAra je AtmA che tene mATe te dazya che. jarA samajavuM ke saMyogo jyAM paNa dekhAya che tyAM teno artha e thAya ke koka dekhanAro che. to For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 pravacana kramAMka - 51, gAthA kramAMka - 63 thI 67 saMyogo te dazya che ane teno dekhanAro koI draSTA che. dazya eTale je dekhAya che, jene joI zakAya che ane jenAmAM jovAnI nahi paNa jaNAI javAnI kSamatA che, tene kahevAya che dazya. jo dRzya hoya to teno draSTA dekhanAro hovo joIe. dazya hoya ane teno dekhanAro paNa hoya to banne judA hovA joIe. jonAro jene joI rahyo che te banne judA che. e jonAra AtmA joI rahyo che ke jagatamAM evo koI saMyoga nathI ke je saMyogamAMthI AtmA utpanna thAya. ema kahevuM che ke kapaDuM utpanna thayuM rUmAMthI. rUnA tAMtaNA banyA. vaNavAmAM AvyA ane kapaDuM banyuM. ghaDo banyo mATImAMthI. makAna banyuM kArIgaronA hAthethI, iMTa, cUno, sImeMTa vagere lAvyA ane makAna banyuM. paraMtu jagatamAM evo koI saMyoga jovAmAM Avato nathI ke jenAthI AtmA banyo hoya. samajI lyo A vAta ke evo koI ja saMyoga jaNAto nathI ke jenAthI AtmA nAmanI cIja bane. lokone ema lAge che ke paMcamahAbhUtamAMthI AtmA bane che. paMcamahAbhUtamAM koIpaNa tattva evuM nathI ke jemAM jovAnI ke anubhava karavAnI kSamatA hoya. eka retInA kaNamAM jo tela nathI to hajAro retInA kaNa bhegA karo to temAMthI tela nIkaLI zakaze nahi. bhartRharie kahyuM ke retIne pIlIne koI mANasa tela kADhavAnI ceSTA jo kare to tene kadI paNa saphaLatA maLavAnI nathI. pRthvI, jala, vAyu, agni, AkAza e pRthak karo ke sAthe rAkho paraMtu tenAmAM jANavAnI kSamatA nathI. thoDI thoDI jo kSamatA hoya to pAMca bhegA thAya to vadhAre jANI zake, paNa kSamatA ja nathI to jANaze kaI rIte ? tamane kaMTALo Ave, paraMtu A vAta spaSTa thavI bahu jarUrI che ke jenAthI AtmA utpanna thAya tevuM koI rasAyaNa ke koI kimiyo jagatamAM nathI. hajAro cIjo jagatamAM banatI jovAya che. judA judA saMyogomAMthI e vastu bane che. roTalI bane to loTa pANI be to kharAM, pachI vaNanArA bhaLe te trIjA, velaNa pATalo sAdhana joIe te cothA. paraMtu A badhAno saMyoga che to roTalI bane che. to jagatamAM jeTalA saMyogo che temAMthI judI judI vastu bane che, paNa he ziSya ! jagatamAM evo koI saMyoga amane dekhAto nathI jemAMthI AtmA nAmanI cIja bane, AtmA nAmanuM tattva bane, mATe AtmA te saMyogothI para che, saMyogomAMthI na bane tevuM asaMyogI tattva che. pharI punarAvRtti karIne..ApaNA zarIramAM je kaMI banyuM te saMyogothI banyuM. anya vastuo banI te saMyogothI banI. paraMtu AtmA evo che ke je asaMyogI che. ane bIjo zabda e svAbhAvika padArtha che. tenA hovA mATe banAvavAnI jarUra nathI. A jagatamAM badhI vastuo utpanna thatI jaNAya che kAraNa ke te bane che, banAvavI paDe che, ane je kaMIpaNa ApaNane dekhAya che te kazAkamAMthI bane che, ane bane che te saMyogomAMthI bane che. paNa AtmA svAbhAvika che, svAbhAvikano artha je banato nathI, banAvavA koI prayatna karavo paDato nathI evo AtmA nitya ane pratyakSa che. 'je saMyogo dekhIe te te anubhava dazya' jeTalA saMyogo For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 AtmasiddhizAstra pravacanamALA dekhAya te saMyogo dekhanAra AtmA che, tenA anubhavamAM e pragaTa thAya che, eTalA mATe nakkI thAya che "upaje nahi saMyogathI', AtmA saMyogathI utpanna na thAya. e mATe AtmA nitya che. AtmA pratyakSa paNa che, kAraNa ke anubhava karanAro to te che. tamane bhale AtmA dekhAto na hoya paNa pagamAM duHkhAvo thAya che tenI khabara to paDe che ne? e pagane kyAM khabara paDe che ke mane duHkhAvo thAya che. pagane koI aDe to are bApa re ! marI gayo. e khabara kone paDI? pagane ke tamane ? pagamAM thAya che paNa pagane khabara paDatI nathI, tamane khabara paDe che. game tevo duHkhAvo thato hoya ane bUma pADato hoya ane AMkha miMcAI jAya pachI tene pUcho ke zuM thAya che? javAba nahi maLe. e anubhava karanAra to judo hato ane te gayo. anubhava karanAra A zarIranA pahelAM paNa hato, ane pachI paNa haze. mATe e anubhava karanAra AtmA utpanna thayo nathI, tene banAvI zakAya tevo kAco mAla paNa A jagatamAM jovAmAM Avato nathI ke jemAMthI AtmA banAvI zakAya. pradarzanamAM tame jAva to hajAro cIjo tamane jovA maLaze. moTarakAra athavA plena tame juo to keTalAya spera pArTasanI madadathI te bane che. paraMtu AtmA taiyAra thAya tevo kAco mAla jagatamAM che nahi. kAraNa AtmA banato nathI, AtmA che ane svAbhAvika che. svAbhAvika padArtha je hoya te nitya hoya ane sAMyogika hoya te nAzavaMta hoya. A vyAkhyA barAbara samajI lo tamArA kAmamAM Avaze. A janmamAM upayoga na thAya, paraMtu manamAM beThuM haze to AvatA janmamAM paNa kAmamAM Avaze. A samajaNa tamArI sAthe AvI zakaze. saMyogathI je bane che te nAzavaMta hoya ane kadI paNa banatuM nathI te asaMyogika hoya. te nAzavaMta na hoya, je asaMyogika hoya te svAbhAvika hoya. je svAbhAvika padArtha hoya teno anubhava thAya. paramakRpALudeva kahe che ke AtmA pratyakSa che ane nitya che. A pratyakSa zabda vAparyo che teno artha e ke AtmAnuM jJAna thaI zake che, anubhava thaI zake che. ApaNe AtmA hovA chatAM atyAre ApaNane AtmAno anubhava nathI. ApaNe chIe to AtmA ja. koI hAlatamAM ApaNe zarIra nathI, Indriyo nathI, prANa nathI, mana nathI, chIe to AtmA ja, paNa AtmA chIe tevo anubhava nathI, pratIti nathI. ahIM ema kahyuM ke dehamAM rahela hovA chatAM e zarIra sAthe kadI ekameka thato nathI. ane ekameka thavAnI kSamatA paNa nathI. mATe he ziSya ! A badho vicAra karatAM AtmA dehathI bhinna ne nitya che, avinAzI che. eka bIjI vAta, jagatamAM be vastuo che. dekhAya te jaDa padArtha pudgala ane bIjo caitanya che. jaDathI cetana upaje, cetanathI jaDa thAya; evo anubhava koIne, kyAre kadI na thAya. (5) eka pachI eka samajAvaTa zrI sadguru karI rahyA che. koIpaNa rIte A AtmA che, e For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 pravacana kramAMka - 51, gAthA kramAMka - 3 thI 67 emane siddha karavuM che. AtmA che ane te nitya che, te vAta teo judA judA dRSTikoNathI judI judI apekSAthI kare che. jo bhAI ! A jaDamAMthI cetana utpanna thAya ane cetanamAMthI jaDa utpanna thAya evI ghaTanA jagatamAM kyAreya banatI nathI. jaDamAMthI bane e jaDa ja hoya, ane cetanamAM je pariNAma thAya te cetana ja hoya. paraMtu evo goTALo thato nathI ke jaDamAMthI cetana thAya ane cetanamAMthI jaDa bane. pudgalamAM paNa goTALo thato nathI. AMbo vAvyo hoya ane temAMthI rAyaNa UgI jAya. ane rAyaNa vAvI hoya to temAMthI jAmaphaLa ke sapharajana UgI jAya. AMbAmAMthI kerI ja Ave ane jAmaphaLanA jhADamAMthI jAmaphaLa ja Ave. tema jaDamAMthI jaDa ja Ave. jaDamAMthI cetana Ave tevuM na bane. ane cetanamAMthI jaDa Ave tevuM na bane. A bahu moTo pAyAno siddhAMta che. baMne dravyo baMne vastuo taddana svataMtra che. kyAre paNa baMne eka thAya evuM bhUtakALamAM paNa thayuM nathI, vartamAnamAM paNa thatuM nathI ane bhaviSyamAM paNa thaze nahi. kAraNa ke vyavasthA ja A prakAranI che. koIne, ajJAnIne paNa Avo anubhava na thAya mATe A jaDa ane caitanya bane tattvo svataMtra che, chelle Ano artha e thayo ke, koI saMyogothI nahIM, jenI utpatti thAya; A pahelI vAta, mATe nAza na teno koImAM tethI nitya sadAya." jarA zAMtithI samajIe, jenI utpatti koIpaNa saMyogamAMthI thAya nahi, teno nAza kadI paNa thAya nahIM. mATe AtmA nitya che. avinAzI che. have bIjI vAta jJAnI puruSo kare che. jagatamAM tame judA judA prANIone, judA judA manuSyone, judI judI strIo ane judA judA puruSone juo cho, te darekano svabhAva ane prakRti paNa judI judI che. koIne jarAka vAta karo to bhaDako thaI jAya ane koIne game teTalI vAta karo, tene khabara badhI paDe chatAM bhaDako thato nathI. koIne vAta karo to khabara ja paDatI nathI. koI mANasa pAse saMpatti hoya to sanmArge vApare. koI kaheze rUpiyA bhAra cAmaDI laI jA, e ApavA taiyAra chuM paNa rUpiyA nahi ApuM. "camaDI tUTe paNa damaDI na chUTe' to koI vyakti evI che ke lAkho rUpiyA premathI dAnamAM ApI zake che. koIne khUba ja gusso Avato hoya, bolAvo tyAM chaMcheDAI jAya, koInI prakRti zAMta hoya, tema judI judI prakRtinAM mANaso hoya che. saMyogo paNa judA judA che. svabhAva paNa judA judA hoya che. kabUtaro zAMta che, phUMphADA mArato nAga zAMta nathI. A badhI tAratamyatA, ochA vadhatApaNuM ApaNane dekhAya che. koInAmAM ahaMkAra ocho, koInAmAM ahaMkAra vadhAre, koInAmAM IrSyA ochI, koInAmAM ISya vadhAre. koInAmAM kAmavAsanA vadhAre to koInAmAM ochI hoya. eka ja kArakhAnAmAM mAla thato hoya to badho eka sarakho hovo joIe. kArakhAnuM samajAya che ? A phorDanA kArakhAnAmAM moTarakAra hajAro bane che, paNa badhI ekasarakhI. moDala juduM hoya to vAta judI che paNa eka moDalanI jeTalI kAra bane te badhI ja eka sarakhI bane che. paraMtu A jagatamAM jeTalAM For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA moDalsa che te badhAM judAM judAM che. A jagata jovA jevuM che. paramakRpALudeve majhAkamAM kahyuM che ke ame A jagatanuM nATaka beThAM beThAM joyA karIe chIe. nATakamAM judA judA pAtro hovA joIe. rAma paNa joIe ane rAvaNa paNa joIe, sItAjI tathA maMtharA paNa joIe. A badhA pAtro na hoya to nATaka na thAya. mahAbhArata bhajavavuM hoya to duryodhana, bhISmapitAmaha ane bhagavAna kRSNa paNa joIe. saMsAra paNa eka nATaka che. paraMtu saMsAranA nATakamAM eka be nahi paNa anaMta abhinetAo che. ApaNe badhA abhinetAo chIe ane badhAM ja pATha bhajavI rahyA chIe. koInA bolavAmAM ke cAlavAmAM ekasarakhApaNuM nathI. vicAro ke rItarasamamAM eka sarakhuM kaMI ja nathI. A badhuM juduM juduM kema thAya ? eka ja kArakhAnAmAM jo ekadhAro mAla banato hoya to pekIMga paNa sarakhuM ane kvaoNlITI paNa sarakhI hoya, eka mANasane cAra dIkarAo che paraMtu cArenA svabhAva judA judA. e svabhAva, Adato, prakRti judI judI kema haze ? e kAraNa jotAM ema khyAla Ave che ke evuM koI tattva che ke je judI judI sAmagrI laIne ahIM Ave che. bahAra pIkanIkamAM jema sau bhAtu lAve che te alaga alaga hoya che. kAraNa ke badhAnI pasaMdagI judI judI che. lAvanArAM paNa judA, karanArAM judAM, khAnArAM paNa judAM. A badhI judI judI verAyaTI che, tenuM kAraNa zuM ? badhuM ekasarakhuM kema nahi ? zA mATe nahi ? tenA samAdhAnamAM eka adbhuta gAthA ahIM Ape che. krodhAdi taratamyatA, sarpAdikanI mAMya, 137 pUrvajanma - saMskAra te, jIva nityatA tyAMya. (67) utpatti, laya-nAza A jarA mAthAkUTIyA kaThina zabdo hatA. have saraLa zabdo Ave che. te che saMskAra ane punarjanma. pUrva eTale pahelAMnA janmamAM tame hatA ane tyAM je kaMI parAkrama karyuM, tenA saMskAra tyAM paDyA. e saMskAra laIne ApaNe ahIM AvyA chIe. moTAmAM moTI takalIpha A saMskAra badalavAmAM paDe che, ApaNane keTaluM badhuM samajAvavuM ane kahevuM paDe che ? keTalAMya varSothI satpuruSo pAsethI satsaMga maLe che, hoMkAro paNa jorathI ApIe chIe. chatAM paNa ApaNA saMskAra badalAtA nathI. koI jIva evo hoya che ke turata ja parivartana ane koI jIva evo hoya ke game teTaluM kaho chatAM kaMI ja parivartana na thAya. enuM paNa kAraNa che. e kAraNamAM be zabdo-eka che punarjanma ane bIjo zabda che saMskAra. jJAnanA pAMca prakAra che. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryaya jJAna ane pAMcamuM kevaLajJAna. emAM matijJAnanA cAra bheda che. avagraha, IhA, apAya ane dhAraNA. dhAraNA eTale eka prakAranI dhAraNA karavAnI smRti zakti. te smRti zaktino eka prakAra te jAti smaraNa. jAti eTale janma, ane tenuM smaraNa tene jAti smaraNajJAna kahe che. koI ghaTanA ghaTe ane pUrvajanmanI smRti thAya. zrImadbhune sAta varSanI uMmare jAtismaraNa jJAna thayuM. temaNe aneka janmo potAnA For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 pravacana kramAMka - 51, gAthA kramAMka - 63 thI 67 jJAnamAM joyA. temaNe eka vAta karI che ke punarjanma che ane e mATe amAre koI zAstrono AdhAra levAnI jarUra nathI. amane potAne anubhava che. sAta varSanI uMmare nAnI ghaTanA ghaTI. gAmamAM amIcaMdabhAInuM mRtyu thayuM. vavANiyAmAM temane agnidAha devAno hato. temane mRtyu eTale zuM te jANavAnI IMtejArI thaI. bALakone nA pADo to e kAma karyA vagara rahe nahIM. phroIDa potAnI patnI sAthe pharavA gayelA. temanI sAthe bALako paNa hatAM. temaNe patnIne kahyuM A jagyA avAvarU che, bALakone tyAM javAnI nA pADajo. chokarAoe te sAMbhaLyuM ane tejArI thaI ke A jagyA kevI haze ke pappAe nA pADI? bALakone nA pADo to teo temanI lIlA karyA vagara rahe ja nahi. teo abhyAsa karyA vagara rahe ja nahi. e chAnIchUpI rIte jagyA jovA gayAM. kRpALudevane jovAnI itejArI thaI. Aje paNa e bAvaLiyo che jenA upara caDI teo badhuM jotA rahyA. e sAta varSanI uMmarano bALaka jovA gayo ane jotAM jotAM paDaLa khasI gayuM. abhuta ghaTanA ghaTI, paDaLa khasI jatAM joyuM ke gayA janmamAM ame ahIM hatA, tyAra pahelAM ahIM hatA. tema ghaNAM bhavonuM jJAna thayuM. rAjaputrI sudarzanA rAjasabhAmAM beThI che. ane koI dhanavAna zreSThI rAjAne bheTa dharavA AvyA, tevAmAM tene chIMka AvI ane namo arihaMtANaM bolyA. e sudarzanAe sAMbhaLyuM. tene thayuM ke AvuM meM kyAMka sAMbhaLyuM che. pUrvanuM paDaLa khasI gayuM ane yAda AvyuM ke bharUcamAM huM samaLI hatI, koI pAradhIe mane bANa mAryuM, tevAmAM koI muni nIkaLyA ane mane navakAra saMbhaLAvyo. mAro deha chUTI gayo. huM mRtyu pAmI rAjaputrI tarIke janmI. A uparathI nakkI thAya che ke pUrva janma che. tyAMnA saMskAra laI bIjA janmamAM ApaNe jaIe chIe. mATe jJAnI puruSoe kahyuM che ke koIpaNa saMskAra pragADha pADazo nahi. sArA saMskAra pADajo. nabaLAM saMskAra pADazo to tene bhUsI nAMkhatAM nAke dama AvI jaze. rAmakRSNa kahetA hatA ke UMDA khIlA na nAkhazo. bahu jo UMDA khIlA nAkhazo to kADhatAM muzkelI paDaze. tamArA saMskAra eTalA majabUta na pADazo ke jyAre sAdhanA karavI hoya tyAre tamane takalIpharUpa te bane. sAdhanAno prAraMbha karavA jazo tyAre tamane koNa naDaze? poSelA saMskAra naDaze. krodhanA, ahaMkAranA, IrSA ke kAmavAsanA vigerenA saMskAra daDha haze to teno kSaya karatAM tamane ghaNI muzkelI paDaze, nAke dama AvI jaze. ghaNA loko kahe che sAheba ! krodha karavo nahi te ame jANIe chIe paNa krodha amane choDato nathI. are ! krodha tane choDato nathI ke tuM teno cheDo choDato nathI ? krodhAdi taratamyatA eTale krodhanuM ochuM vadhatuM pramANa, sarpa vigere prANIomAM janmathI ja jovAmAM Ave che. sApano kaNo hoya to paNa jokhamI. vAMdarAnuM baccuM bhale hoya, tene paNa gulAMTa mAratAM vAra nathI lAgatI. tene zIkhavavuM paDatuM nathI. kema? pUrvajanmanA saMskAra. vAMdarAo zibira karatAM nathI ane temane zIkhavavuM paDatuM nathI ke gulAMTa kema mAravI? AvuM joyuM nathI. ApaNe tyAM krodha na karavo te mATe sAta sAta divasanI zibira thAya che, paraMtu eka For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 139 zibirathI ApaNo pAra Avato nathI. kAraNa ? A pUrvanA baLavAna saMskAra che. jJAnI puruSa kahe che, samajaNapUrvaka saMskArane dRDha karazo nahi. jatuM karajo, calAvI lejo, sahana karajo, bAMdhachoDa karajo. paraMtu magajano pitto phATe tevuM na karazo. krodhAdika prakRtinuM vizeSapaNuM sApa vigere prANImAM janmathI ja dekhAya che. majhAnI vAta to e che ke krodha kema karavo teno abhyAsa vartamAna zarIramAM AvatAMnI sAthe karyo nathI. uMdara pakaDavAno abhyAsa bilADIe karyo nathI. vartamAna dehe abhyAsa karyo na hovA chatAM janmanI sAthe e saMskAra che. he ziSya ! Ano artha e thAya che ke A saMskAra jenA upara paDyA hoya tevuM koI tattva A jagatamAM che ane evuM tattva pUrvanA saMskAra laIne dehamAM Utare che. ane e tattvane ApaNe AtmA kahIe chIe. saMskAra sAthe Ave che tethI samajAya che ke AtmA nitya che-adbhuta vAta karI ke pUrva janmanA saMskArathI pUrva janma siddha thAya che ane pUrva janmathI AtmA nitya che tema paNa nakkI thAya che. thoDo vadhAre vicAra AvatI kAle karIzuM. pachInI gAthA thoDI saraLa che. pUrva janmanA saMskAra laIne jIva Avyo che, eno artha e thayo ke prakRti pUrva janmanA saMskArathI ghaDAya che. jo enI e cAlaze to prakRti majabUta thaze. paraMtu A janmamAM te prakRti badalAvI zakAya che te mATenI sAdhanA jJAnIoe batAvI che. A gAthAno vizeSa artha AvatIkAle joIzuM. dhanyavAda ! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 pravacana kramAMka - para, gAthA kramAMka - 68-69 pravacana kramAMka - para gAthA kramAMka - 68-69 anubhavathI nityatAno nirdhAra AtmA dravya nitya che, paryAye palaTAya; bALAdi vaya gaNyanuM, jJAna ekane thAya. (68) athavA jJAna kSaNikanuM, je jANI vadanAra; vadanAro te kSaNika nahi, kara anubhava nirdhAra. (9) TIkAH AtmA vastupaNe nitya che. samaye samaye jJAnAdi pariNAmanA palaTavAthI tenA paryAyanuM palaTavApaNuM che. (kaMI samudra palaTAto nathI, mAtra mojAM palaTAya che, tenI peThe) jema bALa, yuvAna ane vRddha e traNa avasthA che, te AtmAne vibhAvathI paryAya che ane bALa avasthA vartatAM AtmA bALaka jaNAto, te bALa avasthA choDI jyAre yuvAvasthA grahaNa karI tyAre yuvAna jaNAyo, ane yuvAvasthA tajI vRddhAvasthA grahaNa karI tyAre vRddha jaNAyo. e traNe avasthAno bheda thayo te paryAyabheda che, paNa te traNe avasthAmAM Atmadravyano bheda thayo nahIM, arthAt avasthAo badalAI, paNa AtmA badalAyo nathI. AtmA e traNe avasthAne jANe che, ane te traNe avasthAnI tene ja smRti che. traNe avasthAmAM AtmA eka hoya to ema bane, paNa jo AtmA kSaNe kSaNe badalAto hoya to tevo anubhava bane ja nahIM. (68) vaLI amuka padArtha kSaNika che ema je jANe che, ane kSaNikapaNuM kahe che te kahenAra arthAt jANanAra kSaNika hoya nahIM, kema ke prathama kSaNe anubhava thayo tene bIje kSaNe te anubhava kahI zakAya, te bIje kSaNe pote na hoya to kyAMthI kahe? mATe e anubhavathI paNa AtmAnA akSaNikapaNAno nizcaya kara. (9) A gAthAonI carcA sAthe thaze. AtmA nitya che e carcAnI samApti paNa thaze. gaIkAle samajavAmAM mUMjhavaNa thaI haze. A jIvano svabhAva kevo che? vyavahAramAM game teTalA gUMcavADA hoya tyAM buddhi kAma kare che, paraMtu paramArtha mArgamAM buddhi ochI kAma kare che, tenuM kAraNa pragADha rasa nathI, tIvra rasa nathI. bhagavAna mahAvIra kahetA hatA ke tuMgIyA nagaranA mArA zrAvako zAstranA siddhAMtone jJAnI puruSo pAsethI jANe che. vAraMvAra vicAra kare che, ane UMDANamAM jaI tattvano nirNaya paNa kare che ane tattvanirNaya hovAnA kAraNe paramArthanI viruddha kAMI paNa vAta Ave to teo temAM kheMcAI jatA nathI, teo muMjhAI jatA nathI, emanI zraddhA For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 141 DagatI nathI. emanI samajamAM phera paDato nathI. temanAmAM nirNayAtmaka zakti che kAraNa ke jIvanamAM temaNe pracaMDa puruSArtha karyo che. jJAnIo kahe che ke tamane zarIra maLyuM te eka sAdhana, Indriya maLI te bIjuM sAdhana, mana baLa maLyuM te trIjuM sAdhana ane mana pachI buddhi maLI che te zreSTha sAdhana che. vastunA UMDANamAM javAnI kSamatA buddhimAM che. te buddhi jene prApta thAya che te tattvanirNaya karI zake che. jagatamAM cAra gatio che, janma levA 84 lAkha jIvAyonI-utpattinA sthaLo che, temAM tattva nirNaya karavAno adhikAra mukhyapaNe mAtra manuSyane prApta thayo che. buddhinuM phaLa che tattva vicAraNA. tattvanI vicAraNA karatAM karatAM tattva nirNaya thAya. tattva nirNaya e samyagadarzananI prathama bhUmikA che. samyagdarzana eka anubhava che, eka sAkSAtkAra che, eka pratIti che. paraMtu te pahelAM samyaka prakAre, jema che tema tattvano nirNaya karavo. be prakAre nirNaya thAya. astitva jevuM che tevuM tame jANo te eka upAya. tamAre te jANavA puruSArtha karavo paDaze. athavA to mahApuruSoe potAnA jJAnamAM vItarAga avasthAmAM tattvane jevuM joyuM che, jevuM jANyuM che tevuM temaNe kahyuM che, eno svIkAra karI tame teno nirNaya karo. paramakRpALudeve eka jagyAe spaSTatA karI che ke bhagavAna mahAvIranA badhA ziSyo paramArtha mArgane pUrepUro jANatA na hatA, ane tattvano nirNaya buddhipUrvaka karI zakatA na hatA, chatAM teo samyadRSTi hatA. tenuM kAraNa e ke A vItarAga puruSa je sAme beThA che, te tIrthaMkara paramAtmA je kaMI kahe che te satya ja che tevI anubhUti temane thatI hatI. tameva sarve naM nihiM paDyuM. he vItarAga paramAtmA! tame je kaho cho te parama satya che. ATalI pratIti hoya, tene jJAnI puruSoe vyavahAra samyagadarzana karyuM che. kAraNa ke tattvanA UMDANamAM javA mATe jJAna jAIe. ane evuM jJAna vItarAga sarvajJa puruSo ApI zake. evA vItarAga sarvajJa puruSa kahe che te parama satya che tevI zraddhA e samyagadarzana che. savvAiM jiNesarabhAsiAiM vayaNAI nannahA huti|| jinezvara paramAtmAnA vacano khoTAM ke anyathA nathI, mithyA nathI, jUThAM nathI. mANasa krodhanA kAraNe, lobhanA kAraNe, bhayanA kAraNe juThuM bole, mazkarImAM paNa juThuM bole, rAgadveSanA kAraNe juThuM bole. mArA mahAvIramAM krodha ke bhaya nathI, hAsya nathI, ajJAna nathI paNa pUrNajJAna ane vItarAgatA che. emaNe je kahyuM te satya che, parama satya che. zAstroe kahyuM ke puruSa vizvAse vacana vizvAsa. paramakRpALu deve prazna karI bahu ja spaSTa udghoSaNA karI che, te prApta karavAnuM vacana konuM, satya kevaLa mAnavuM; nirdoSa naranuM kathana mAno, teha jeNe anubhavyuM. prazna A che ke parama tattvane prApta karavA mATe konuM vacana satya mAnavuM? AMkho mIMcIne tame koInI vAta mAnazo paNa nahi ane svIkArazo paNa nahi. ekasezana vItarAga puruSa. puruSa game teTalo zAstrajJa hoya, vidvAna ke kathAkAra hoya, lAkho mANaso vacce te siMha garjanA For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 pravacana kramAMka - 52, gAthA kramAMka - 68-69 karato hoya, game teTalAM pravacano karato hoya, paraMtu amAre e jANavuM che ke te vItarAga che ? te sarvajJa che ? jo parama puruSa hoya to zaMkA ja nahi. tenuM vacana te paripUrNa satya, kevaLa satya, nirbheLa satya che. te prApta karavA, vacana konuM satya kevaLa mAnavuM; nirdoSa naranuM kathana mAno, teha jeNe anubhavyuM. soLa varSanI uMmare khUbI to juo ! teo ema kahI zakyA hota ke mahAvIranuM mAno, haribhadrasUrijInuM mAnavuM ke kuMdakuMdAcAryajInuM mAnavuM, paNa ema na kahetA emaNe kahyuM ke nirdoSa naranuM kathana mAno. doSa be prakAranA - rAga ane dveSa. te be doSa rahita eTale vItarAga puruSa. vItarAga zabdane badale ahIM nirdoSa zabda eTale vAparyo, ke te sarva sammata che. game te saMpradAya ke mata hoya paNa te koI nirdoSa mANasano virodha na kare. ApaNe tyAM eka bIjo zabda paNa che. te che Apta. Apta eTale rAga dveSathI mukta. vItarAga, sarvajJa, paramAtmA nirdoSa nara che. te rAgadveSathI mukta che. jenAmAM rAgadveSa che te chadmastha avasthAmAM che. dazamA guNasthAnaka sudhI te ApaNo pIcho choDatAM nathI. chellAmAM chello sUkSma lobha che. lobha bahu mITho ane cIkaNo che. krodha bhoLo che, ahaMkAra ustAda che, mAyA jabarI che, paraMtu 'jhoddo savvaviLAso' lobha sarvanAzI che. A rAgadveSa saMpUrNapaNe jenAmAMthI gayA te nirdoSa nara che. nirdoSa naranuM kathana mAno, ame emanA tarapha AMgaLI cIMdhIe chIe. temanA upara ApaNane zraddhA, ane pratIti joIe. samyagdarzananI ghaTanA pahelAM tattva nirNaya e moTI mahattvanI ghaTanA che. haju samyagdarzana thayuM nathI. mohanA killAmAM gAbaDuM paDyuM nathI, paNa have paDavAnuM che. 'abhI hogA, abhI hogA'. mohane khabara paDI gaI che. A upaDyo che, have jhAlyo nahIM rahe. e mane toDIne ja raheze. Ane zAstrIya bhASAmAM apUrvakaraNa kahe che. 'rADa paDe rAjapUta chUpe nahi.' rAjapUta tene kahevAya ke jenAmAM zaurya che. rADa paDyA pachI e chUpe nahi. 'kareMge yA mareMge' evo utsAha, evo jusso, pracaMDa vIrya, evuM sAmarthya, e gAbaDuM pADIne ja rahe che. evI tAkAta, evuM jora hoya to mohanA killAmAM gAbaDuM paDe che. emane ema nahi paDe. A janamamAM nahi to AvatA janmamAM, zuM utAvaLa che ? tame loko to zAstro vAMco cho, vAto paNa karo cho, vikalpa paNa zodhI kADho cho, bacAva paNa zodhI kADho cho, tame ja vakIla ane tame ja dalIla karavAvALA cho. tattva nirNaya thayA pachI samyagdarzananI ghaTanA ghaTe che. ane tevo tattva nirNaya karavA mATe je atyaMta anivArya sAdhana tene kahevAya che buddhi. tamane buddhi to maLI che. karoDono dhaMdho karo cho. gUMcavADo paNa karI zako ane gUMcane ukelI paNa zako. je dhAryuM hoya te karI zako. tame buddhizALI nahIM ? TATA biralA thavuM te sAmAnya mANasanuM kAma nathI, koI sAdhu saMnyAsIne TATAno vahivaTa soMpavAmAM Ave to devALuM kADhe. vahivaTa karavo, te buddhinuM sAmarthya che. buddhinuM For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 143 phaLa tattvanI suvicAraNA che, e tattva vicAraNA jyAM sudhI na thAya, tyAM sudhI tattva nirNaya na levAya, mATe paramakRpALudeve kahyuM, AtmA che tema bolavAthI nahi thAya. nathI tyAMthI zarUAta karo ane dalIla karatA jAva, buddhi vAparatA jAva. paraMtu negeTIva eproca nahIM, samajavA mATe saMdeha ke zaMkA ane pachI nitya nathI tyAMthI zarUAta karo. AdhyAtmika jagatamAM, dhArmika jagatamAM sauthI moTo eka siddhAMta svIkAravAmAM Avyo, je siddhAMta upara dhArmika ane AdhyAtmika jagata UbhuM rahI zake che. e moTo siddhAMta e che ke punarjanma che. punar eTale pharI. janma pAcho levo, pharIne levo. saurASTramAM koI marI gayo tema nathI kahetAM paNa pAcho thayo tema kahe che. mane lAge che ke rAmajI paTela A siddhAMta jANatA haze. pAcho thayo, ema kharI vAta kare che. teo pAyAnI vAta kare che ke te maryo nathI paNa pharI janmyo che. to maryo koNa ? ane janmyo koNa ? A ghaTanA kramamAM eka tattva hAjara joIe. A tattva jo na hoya to e pAcho thAya eTale ke punarjanma le te kaI rIte bane ? punarjanmanI AdhArazIlA AtmA che ane te AtmAnuM nityapaNuM jaNAve che. eka vAta samajI laIe. janma thavo eno artha e ke gata janmamAM pote manathI, vacanathI, kAyAthI zubha, azubha vagere karmo karyAM che, te karmo karyA pachI te vakhate e karmonuM phaLa je rIte bhogavavAnuM hoya, te nizcita thAya che te pramANe navo deha dhAraNa kare che. A vyavasthA kompyUTara karatAM paNa jhaDapI che. aMdara bhAva karyo ke zarIramAM spaMdana thayAM ane jevA bhAva karyA hatA te pramANe jagatamAMthI kArmaNavargaNA AvI ane AtmA u52 AvaraNa karyuM. kAryaNavargaNA AvI eTale karma nakkI thaI jAya ane A karma kayuM phaLa Apaze te paNa nakkI thaI jAya. ane kayA TAIme phaLa Apaze, keTaluM gADha haze, te badhuM vyavasthita goThavAI jAya tevI kudaratI vyavasthA che. juo sAheba ! A tamAruM kArakhAnuM kevuM joradAra cAle che. bhAva thayo nathI ke cAra bAbato nakkI thaI nathI. (1) prakRtibaMdha, (2) sthitibaMdha, (3) rasabaMdha ane (4) pradezabaMdha. [(1) zuM phaLa Apaze (2) keTalo kALa karmo raheze te paNa nakkI thAya, (3) keTalI tAkAtathI phaLa Apaze te paNa nakkI thAya che ane (4) keTalo jaththo paramANuno che te paNa nakkI thAya.] cAra jaNane tAva Avyo che, koIne cAra DIgrI, pAMca DIgrI ane koIne sADI navANuM DIgrI. tAva to kharo paNa pAMca DIgrI Avyo tenI tAkAta vadhAre, te karmano rasa vadhAre joradAra, samajAya che ? karmanAM pariNAma bhogavatI vakhate karma keTalI tAkAtathI phaLa Apaze tene kahevAya che rasa. rasa eTale InTaresTa nahIM, rasa eTale tAkAta athavA zakti. tIvra rasavALAM karma jyAre bhogavavAnAM hoya to raDI raDIne bhogavavAM paDe. AMkha nAnI ane AMsu moTAM Avaze. badhA bole che ke arere ! A du:kho sahana thatAM nathI. ema kahevAya nahIM ke tame karyAM che to bhogavo, paNa jeTalI tIvratAthI prakriyA karazo teTaluM karmaphaLa tIvra Avaze. A prakriyA zarIra karatuM nathI paNa karanAra AtmA che. zarIre jo A karmabaMdhanI kriyA karI For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 pravacana kramAMka - para, gAthA kramAMka - 68-69 hoya to zarIre bhogavavA hAjara rahevuM paDe ne? jene mRtyudaMDanI sajA thaI hoya, te hAjara joIe ne? chaganane badale maganane phAMsI upara caDAvo tema banatuM nathI. je dehe karmo karyA te deha baLI gayo, khatama thaI gayo, naSTa thaI gayo, to koNa bhogavaze? samajo. zarIre karmo karyA te barAbara, zarIra hatuM to zarIra dvArA karma karyA. zarIra, vANI ane mana dvArA karma karyA, barAbara, paNa jyAre mRtyu thAya che tyAre deha chUTI jAya che, ane dehanI sAthe Indriyo, mana, vANI badhuM chUTI jAya che. to pachI koNa bhogavaze ? be vAto mahattvanI che. eka vAta, je kaMIpaNa karmo karyA che te mAtra zarIre karyA nathI. aMdara beThelA AtmAe karyo che. kartA AtmA ja che. karmano kartA AtmA che. zarIra nahi. jamavAmAM jagalo ane kUTavAmAM bhagalo? Avo nyAya ahIM nathI. karmo koNe karyA? zarIre nahi paraMtu zarIrane sAdhana banAvI AtmAe karyA. zarIra to mIDiyA che. eka mANase koInuM khUna karyuM. korTamAM keIsa cAlyo. nyAyAdhIze pUchayuM ke khUna koNe karyuM? je mANase khUna karyuM hatuM teNe talavAra Tebala upara mUkIne kahyuM ke sAheba ! khUna ANe karyuM. nyAyAdhIze te mANasane mRtyudaMDanI sajA ApI. sajA zuM e talavArane Apaze? zikSA mANasane maLe, talavArane na maLe. kAraNa ke talavArane sAdhana banAvI te mANase khUna karyuM. AtmAe karma karyA che. AtmAe bhAva karyo, AtmAe rAgadveSa karyA tethI karmo bAMdhyA. jo AtmAe karmo karyA hoya to karmone bhogavavA koNe hAjara rahevuM paDe? AtmAe hAjara rahevuM paDe. zarIre hAjara rahevAnI jarUra nathI. zarIra chUTI gayuM. karmo kaI rIte bhogavavAnAM che te paNa karmo karatI vakhate nakkI thaI jAya. AvA dehamAM bhogavavAnAM che, to deha paNa tevo ja maLe. jo vadhAre duHkho bhogavavAnAM hoya to pazuno deha maLe. ethI vadhAre bhogavavAnAM hoya to nArakIno deha maLe. ochA bhogavavAnAM hoya to manuSyano maLe. manuSyamAM paNa ochA vadhatAM bhogavavAnAM hoya te pramANe sagavaDatA agavaDatA maLe. zarIra ApaNane je maLe che te karmataMtranA niyama pramANe maLe che. dehamAM Ave che koNa? dehamAM rahe che koNa? dehamAM AtmA rahe che. Ano artha e thayo ke AtmA karma karatI vakhate paNa hAjara che ane deha chUTI gayA pachI te karma bhogavavA bIjA dehamAM jAya che, mATe punarjanma che. AnA uparathI nakkI thAya che ke karmo bhogavavA punarjanma levo paDe che. A jagatamAM karma karavAnI paNa vyavasthA che, ane karmanuM phaLa bhogavavAnI paNa vyavasthA che. niyama evo che ke tame kAyado ghaDo ane kAyado ghaDyA pachI gunegArane zikSA paNa nakkI karo. pachI zikSA karavA mATe vyavasthA paNa karavI paDaze. A jagatamAM karma karavAnI ane karma bhogavavAnI ane vyavasthA che. niyama pramANe pariNAma bhogavavA vyavasthA joIe. karyataMtra adUbhuta vyavasthA che. karmataMtranI vyavasthAmAM sAmela koNa thAya che ? caitanya tattva, Atmatattva sAmela che. eNe karmo karyA, teno deha chUTyo. deha chUTyA pachI bIjA navA dehamAM AvavuM tene For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 145 kahevAya che janma thayo. janmyA pachI e paNa nakkI hoya che ke A deha ATalA varSa tamArI pAse raheze. bhADA ciThThI nakkI thAya che. makAna bhADe lIdhuM hoya to nakkI karavAmAM Ave che ke amuka samaya pachI khAlI karavuM paDaze. A zarIra tamane je maLyuM te gati nAmakarme ApyuM ane keTalo samaya rahevAnuM te AyuSya karme nakkI karI ApyuM. Ayukarma le gharakA bhADAM, dina dina karake lekhA, mahatala pugyA palaka na rAkhe, esA baDA adekhA. ahIM ema kahe che ke e evo IrSyALu che, jherIlo che ke TAIma pUro thayA pachI AMkhanA palakAra jeTalo samaya paNa tamane rAkhaze nahi. janma pachI mRtyunA samaya sudhI tame je karyuM haze te badhuM bhogavavuM paDaze. dareka kSaNe, pratyeka kSaNe tame kaMI ne kaMI karo ja cho. mATe have e bhogavavA bIjA dehamAM AgaLa cAlo. mATe punarjanma thAya che. anaMtakALamAM anaMta deha AtmAe dhAraNa karyA che. kaMI khyAlamAM Ave che? tame kahezo ke ame nathI mAnatA, kaMI vAMdho nahi, tame nahi mAno topaNa niyamamAMthI mukti maLaze nahi. jeNe karmo karyA haze teNe pariNAma bhogavavAM ja paDaze ane te bhogavavA navo janma levo ja paDaze ane tene kahevAya che punarjanma. bIjI mahattvanI vAta, A jagata sAme tame najara nAkhazo to A jagatamAM jeTalAM prANIo che te pratyeka prANInI prakRti bhinna bhinna che. prakRti eTale Teva. prakRti eTale svabhAva. eka gharamAM dasa mANaso hoya to dasenI prakRti bhinna bhinna hoya che. sAMje jamavA beThA hoya to koI ema kaheze ke mane bhAkharI joIe che, koIne roTalI ane koIne roTalo, koIne zIro, jAtajAtanuM bhAve che, jAtajAtanI prakRti ane jAtajAtanI Tevo che. A jagatamAM keTalI badhI vicitratAo che. eka DAhyo che paNa te magaja khoI bese tyAre gAMDAthI paNa gAMDo che. eka ahaMkArI che, eka namra che. A darekanI prakRti bhinna bhinna che. ane saMskAro judA judA che. A saMskAronuM poTaluM laIne ApaNe ahIM AvyA chIe. DaoNkTara vijhITe jAya tyAre sAthe bega rAkhatA hoya che. ApaNe paNa jyAM jaIe tyAM saMskAronI peTI laIne jaIe chIe. ane pachI jIvanamAM khela cAlu thaI jAya che. koI mANasa ghaDI ghaDI ciDAyA kare che. ApaNane thAya ke A Ama kema kare che? ciDAvAno abhyAsa karato karato Avyo che, ane barAbara ciDAya che. koIne samajAvo to samaje ane koI samaje ja nahi ane koI evA hoya che ke samajAvavA jAo to ApaNA upara tUTI paDe. jagatamAM jAtajAtanA namUnAo che. A judA judA kema? A bhinna bhinna kema ? A badho mAla eka sarakho kema nahi? kAraNa? pratyeka vyakti svataMtra che. dareka AtmA, tenI kriyA, abhyAsa, saMskAro badhuM svataMtra che. tame ahIM Avo cho tyAre saMskAra laIne Avo cho. mATe kahIe chIe ke bhalA ane DAhyA thaIne saMskAra majabUta karazo nahi. krodha, ahaMkAra, kAmavAsanA, IrSA, dveSa, juThuM bolavuM, For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 pravacana kramAMka - para, gAthA kramAMka - 68-69 corI karavI e badhA saMskAro che. koIne chAnuM chAnuM khAvAnI Teva hoya che. bicArAM AdatathI lAcAra hoya che. ApaNI sAdhanAno ghaNo badho vakhata A saMskAro bhUsI nAkhavAmAM jAya che. Atma sAkSAtkAra karavA 48 miniTathI vadhAre TAIma joIto nathI. paraMtu e 48 miniTa lAvavA mATe saMskAro bhUsatA hajAro varSo lAge che. kAraNa ApaNe saMskAra pADavAnuM parAkrama karIne AvyA chIe. prakRti AvI koNe ghaDI, jyAM tyAM tuM to AvI naDI." A prakRti koNe ghaDI haze? koNa ghaDavA Ave? te to tArAthI ja ghaDANI. te prakRti jyAM tyAM tane naDavAnI ja che. koI kavie kahyuM che ke "kAgaDA kAzIe jAya to paNa kALA, ujaLA thAya nahi re lola.' muMbaIthI kAgaDAono saMgha nIkaLe ne kAzIe jaI darzana karI pAchA Ave tyAre haMsa jevA ujaLA thatA haze ne? nahi thAya. kema? jenA jevA DhaLyAM hoya DhALA, te koI di badalAya nahi re lola' A DhALA pADazo nahi. Ane kahevAya che jAgRti, averanesa. TUMkamAM pharI sAMbhaLI lyo ke vItarAgatA prApta karavA mATe 48 miniTa ghaNI che. paraMtu jUnuM je karyuM che te bhUsavA mATe keTalI badhI sAdhanA karavI paDe? jaMgalamAM javuM paDe. muni thavuM paDe, upavAso ane dhyAna karavA paDe, bhUla karI che mATe saMskAro bhUsavA mathAmaNa karavI paDe. kapaDAM upara dhULa caDI hoya to khaMkhere eTale kAma thaI jAya. paraMtu pravAsamAM kapaDAM ghaNA divaso paheryA hoya, garamI bahu hoya, pazIno thayo hoya to sAbu lagADavo paDe, paNa telanA ke kruDanA DAgha paDyA hoya, upara dhULa lAgI hoya ane te kapaDuM ghaNA divasathI bhaMDakiyAmAM paDyuM hoya ane pachI dhovA beso to e kapaDuM kyAre ujaLuM thAya? te kapaDAne sApha karavA ghaNI ja mahenata karavI paDe che. jagatamAM jAtajAtanA saMskAro jovAmAM Ave che. keTalAMkane tame pahelI najare jozo to aNagamo thaze. ane keTalAkane pahelI najare juo to vhAla Ave. zuM kAraNa haze? kaMIka aMdara kAraNa che. kyAMka ne kyAMka milana thayuM haze. kaMIka gamo aNagamo, tiraskAra, gusso thayo haze. keTalAka lokone game teTaluM karo to paNa gaNatarImAM ja nahi ane keTalAka lokonuM jarAka jeTaluM karo to paNa dhanyavAda ApyA vagara raheze nahi. A badhI vividhatA uparathI nakkI thAya che ke punarjanama che. janma levo eTale je karma bhogavavAnA che te bhogavavA navA dehamAM AvavuM. sAdhana to joIe ne? musApharI karavI hoya to basa, TreIna ke plena, kaMIka sAdhana joIe. paraMtu tame te sAdhanathI judA cho. janamyA pahelAM paNa tame hatA ane mRtyu pachI paNa tame hazo evI avasthA AtmAnI che. mATe he ziSya ! "AtmA che avinAzI" abhuta vAta karI. AtmA nitya che, AtmA avinAzI che. bIjI maulika siddhAMtanI vAta paramakRpALudeve karI che. AtmA dravya nitya che, paryAye palaTAya; bALAdi vaya traNyanuM jJAna ekane thAya. (68) For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 147 jaina darzananA keTalAka zabdo samajI lyo. A jagatamAM padArtho che, vastu che. e padArtha ke vastu mATe jainadarzanano pAribhASika zabda che dravya. dravya eTale vastu. pudgala paNa eka vastu che, padArtha che, dravya che. AtmA paNa vastu che, padArtha che, dravya che. pudgalamAM tamane asaMkhya vibhAgo jovA maLaze. dA.ta. pharnicara. pharnicaranI moTI moTI dukAno hoya che. hajAro jAtanA pharnicara eka ja lAkaDAmAMthI banAvelAM hoya che. hajAro jAtanAM pharnicara bhale hoya, paNa ene kahevAya vastu. paraMtu samagra vastu mATe jo vAta karavI hoya to tene kahevAya che pudgala. pudgala vastu che, AkAza vastu che ane AtmA paNa vastu che. ane vastune dravya kahevAya che. koI pUche ke sAkara kevI che ? to sAkara gaLI che. maracuM kevuM che ? to maracuM tIkhuM che. lIMbu kevuM che ? to lIMbu khATuM che. A gaLAza, tIkhAza, khaTAza te vastunA guNa che. ane trIjI vAta e ke te vastunI judI judI avasthA paNa hoya. sAkarano pahelAM gAMgaDo hoya, sAkara vATelI paNa hoya, sAkara cAmAM paNa hoya, dUdhamAM paNa hoya. e sAkara mIThAImAM paNa hoya. A badhI sAkaranI judI judI avasthA. to guNa (zakti) ane avasthA A banne jenAmAM hoya tene kahevAya che dravya. AtmA dravya che ane jJAna, zraddhA, cAritrya, vIrya tenAM guNo che. ane temAM samaye samaye je parivartana thAya che te tenI paryAyo che. to keTalA zabdo AvyA ? dravya, guNa, paryAya. A traNa upa2 14 pUrvenI ImArata UbhI che. avasthA vagara vastu hoI zake nahi. koIne koI avasthA vastumAM raheze ja. jemake pANI dariyAmAM hoya to te AkAranuM, nadImAM hoya to te AkAranuM, khAbociyAmAM hoya to te AkAranuM ane loTAmAM hoya to te AkAranuM. che pANI paNa AkAra judA judA. Ane kahevAya che avasthA athavA paryAya. koIpaNa vastu hoya to tenA guNo paNa hoya, ane judI judI avasthAo paNa hoya. ApaNe e samajavuM che ke pANI to enuM e ja che. paraMtu tame ghaDAmAMthI bahAra kADhI bAlaTImAM nAkho to AkAra badalAyo ne ? ghaDAmAM AkAra judo hato ane bAlaTImAM te ja pANIno AkAra judo thaze. pachI bAlaTImAMthI loTAmAM pANI lIdhuM eTale teno AkAra badalAyo. loTAmAMthI glAsamAM pANI lIdhuM to AkAra badalAyo. rahyuM koNa ? pANI rahyuM, paNa AkAro badalAyA. AkAra kAyama nahi. pANI kAyama rahyuM. AkAra badalAze vastu nahi badalAya. e apekSAe jo vicAra karIe to AkAra kAyama nathI, vastu kAyama che. AtmA dravya che. dravyanI apekSAe AtmA nitya che ane paryAyanI apekSAe palaTAyA kare tevo che, anitya che. AtmA dravye nitya che, paryAye palaTAya che. A zabdomAM khUbI che. vastu eTale AtmA kAyama TakI rahevAno, vastu badalAze nahi. paraMtu 'paryAye palaTAya' eTale judI judI avasthAne kA2Ne e badalAya che. A ApaNAmAM banatI ane badalAtI ghaTanA che. For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 pravacana kramAMka - para, gAthA kramAMka - 68-69 eka sthULa ane ApaNane samajAya tevuM udAharaNa ApuM. ahIM badhA beThA chIe te lagabhaga 60, 70, 80 varSanA haze. tame jyAre janamyA tyAre tamAro pahelo divasa hato. pachI dasa varSanA thayA, tyAre bALaka kahevAyA. pachI 20 thI 25 varSanA thayA tyAre yuvAna kahevAyA ane 50 thI 60 varSa gayAM eTale vRddha thayA. to e bAlyAvasthA Aje nathI, Aje yuvAvasthA paNa nathI, e badhI avasthAo gaI ane vRddhAvasthA AvI. paraMtu tame to je hatAM te ja rahyAM. dehanI A badhI avasthAonuM jJAna tamane ekane ja thayuM ne? huM bALaka, huM yuvAna, huM vRddha, to traNe judA judA nathI paNa te jANanAra tame eka ja cho. tame gharamAM ho tyAre dhotiyuM paheryuM hoya, ane bahAra jAo tyAre zarTa penTa paherIne jAo. rAtre lUMgI paherIne pharo. koInA uThamaNAmAM jAo to sapheda kapaDAM. to A paheranAra to ekano eka ja, kapaDAM judAM judAM, to paheranAra badalAyo? nA, te badalAto nathI. kapaDAM badalAya che. kapaDAM badalavAthI vyakti badalAtI nathI. "AtmA dravya nitya che, paryAye palaTAya." TakIne badalAvuM e siddhAMta che. tame cakaraDAmAM to beThA ja hazo. cagaDoLa goLa goLa phare che. e cagaDoLa phare che ane sthira paNa rahe che. jo sthira na hoya to cagaDoLa ane tame banne paDo, tevI ja rIte gADAnAM paiDAM phare che paraMtu temAM je dharI hoya che te kAyama ane sthira che. to dravya kAyama ane avasthA badalAya tene kahe che paryAya. he ziSya ! paryAyanI apekSAe vastu anitya che. ane dravyanI apekSAe vastu nitya che. mATe AtmA nitya che ane tenI paryAyo eTale ke avasthAo badalAya che. athavA jJAna kSaNikanuM, je jANI vadanAra; vadanAro te kSaNika nahi, kara anubhavanirdhAra. (69) kSaNika eTale kSaNa mATe rahenAra, kSaNa pahelAM paNa nahi ane kSaNa pachI paNa nahi. ahIM tarka ane siddhAMta vagara sadguru kahe che ke he ziSya ! mAre e jANavuM che ke A vastu kSaNika che te nakkI koNe karyuM? ema kahe ke eNe karyuM to kSaNa pahelAM je hato te kSaNa pachI paNa hovo joIe. vastu sAthe jo eno nAza thaI jAya to vastu, dravya kSaNika che tema koNa kaheze? A dalIla samajAya che? kSaNikanuM jJAna jene thAya che ane kSaNika che te jANIne bolanAro kSaNika to nathI ja. nahi to kaheze kevI rIte? e bolanAra kAyama che. pleTaphorma upara TreIna Ave, nava vAgye Trena upaDe ane DrAIvara agiyAra vAgye Avyo. banI ja na zake ne? gADI calAvanAra to pahelAM hovo joIe ne? gADI UpaDe te pahelAM paNa prAIvara hovo joIe ane gADI UbhI rahe tyAre paNa prAIvara hovo joIe. kSaNika vastu che te jeNe jANyuM te kSaNika nathI. je vastu kSaNika che tene jANanAra pahelAM paNa che ane pachI paNa che. bhAI ! tuM anubhava kara ane nirNaya karI le. AnA uparathI nakkI thaze ke AtmA nitya che, AtmA avinAzI che, jagatamAM je che te che, ane jema che tema che, For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 149 parivartana ane pheraphAra thavA chatAM, ulkApAta macavA chatAM, dharatIkaMpa thavA chatAM, badhuM palaTAtuM hovA chatAM kaMI ghaTatuM paNa nathI ane kaMI vadhatuM paNa nathI. jema che tema kAyama raheze. paristhiti badalAya paNa dravyo to tenAM te ja che. vastu badalAya paraMtu teno samULago nAza thAya tevuM kyAreya banatuM nathI. e arthamAM vastu kAyama rahe che. mATI khetaramAM hatI. kuMbhAra laI Avyo, khUMdI ane temAMthI ghaDo banAvyo. ghaDo bajAramAM gayo, tame dukAnethI ghaDo lAvyA, pachI temAM pANI bharyuM, paMdara divasa, mahino, be mahinA ghaDo cAlyo. eka divasa ghaDo hAthamAMthI paDIne phUTI gayo. ghaDo gayo paNa TUkaDA to rahyA. e kaTakAo tame upADI pheMkI dIdhA. mATImAM bhaLI gayA. e kacaro pAcho khetaramAM gayo. ghauM thayA ane roTalI banIne tamArI pAse AvI. to mATI kyAM gaI ? are ! mATI to rahI. temAMthI judA judA AkAro banyA paNa teno nAza na thayo. jagatamAM kyAre koI vastuno kAyama mATe nAza thato nathI, paNa rUpAMtara thayA kare che. ane nAza jo thAya to zemAM bhaLe ? A vAtanI spaSTatA 70 mI gAthAmAM karIzuM. AvI kaThina vAta hasatA moDhe sAMbhaLo cho. kaMI samajAtuM hoya ke na samajAtuM hoya te mane khabara nathI. tamAre nakkI karavAnuM che. A paramArthanI vAta dila khuza rAkhIne pharIthI eka vakhata premathI sAMbhaLazo to AvatA janmamAM mahenata ochI karavI paDaze. dhanyavAda ! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 pravacana kramAMka 53 pravacana kramAMka - 53, gAthA kramAMka - 70 gAthA kramAMka dravya upara dRSTi Theravo kyAre koI vastuno, kevaLa hoya na nAza; cetana pAme nAza to, kemAM bhaLe tapAsa. (70) : TIkAH vaLI koI paNa vastuno koI paNa kALe kevaLa to nAza thAya ja nahIM. mAtra avasthAMtara thAya, mATe cetanano paNa kevaLa nAza thAya nahIM. ane avasthAMtararUpa nAza thato hoya to te kemAM bhaLe athavA kevA prakAranuM avasthAMtara pAme te tapAsa. arthAt ghaTAdi padArtha phUTI jAya che, eTale loko ema kahe che ke ghaDo nAza pAmyo che, kaMI mATIpaNuM nAza pAmyuM nathI. techinnabhinna thaI jaI sUkSmamAM sUkSma bhUko thAya. to paNa paramANu samUharUpe rahe, paNa kevaLa nAza na thAya ane temAMnuM eka paramANu paNa ghaTe nahIM, kema ke anubhavathI jotAM avasthAMtara thaI zake, paNa padArthano samULago nAza thAya ema bhAsI ja zakavA yogya nathI. eTale jo tuM cetanano nAza kahe, topaNa kevaLa nAza to kahI ja zakAya nahIM, avasthAMtararUpa nAza kahevAya. jema ghaTa phUTI jaI krame karI paramANu samUharUpe sthitimAM rahe, tema cetanano avasthAMtararUpa nAza tAre karavo hoya to te zI sthitimAM rahe, athavA ghaTanA paramANuo jema paramANu samUhamAM bhaLyA tema cetana kaI vastumAM bhaLavA yogya che te tapAsa; arthAt e prakAre tuM anubhava karI joIza to koImAM nahIM bhaLI zakavA yogya, athavA parasvarUpe avasthAMtara nahIM pAmavA yogya evuM cetana eTale AtmA tane bhAsyamAna thaze. (70) - 70 pharIvAra ApaNe gahana ciMtanamAM UtarIe chIe. ekalo ja AtmA hota to jagata na hota. ekalAmAM jagatano saMbaMdha nathI. jagatanI ghaTanA ke banAvo nathI. jagata hovAmAM eka bIjA tattvano phALo joIe, eno sahayoga ane sAtha joIe. enA saMyoga vagara jagatanuM hovApaNuM e zakya nathI. jagata to che. teno InkAra karavAnI koI jarUra nathI. tame jJAnI na ho to paNa tame AMkha ughADazo eTale jagata sAme dekhAze. jyAM vividha prakAranA prANIo ane pudgala padArtho che, vividha ghaTanAo ane vividha prakAranA banAvo bane che, judA judA saMyogo che. vividha prakAranA parivartano thAya che. jANe eka virATa khela jagatamAM cAlI rahyo che. jema meLo bharAya ane temAM loko jAtajAtanI ramato rame che tema jagata paNa eka meLo che ane temAM jAtajAtanI ramato ramAya che. paraMtu A badhA meLAnI pAchaLa, banAvanI ane ghaTanAonI pAchaLa zuM ekalo AtmA ja che ? nA. jo ekalo AtmA ja hota to A avasthA For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 151 zakya na banata. kAraNa ke AtmA pote evo na hovA chatAM tene bIjI avasthAmAM AvavuM paDe che. koIka tenuM kAraNa che ane te kAraNa zodhavuM te mahattvanuM che. e kAraNa jyAre zodhavAmAM Avaze tyAre ApaNane samajAze ke jagatamAM advaita nathI, vaita che. be tattvo, be siddhAMto. be dhArAo, be praNAlikAo, be vibhAgo ane be tattvo che. be tattvo judA judA paNa che ane sAthe sAthe be tattvono saMyoga jyAre thAya che tyAre temAMthI je pedAza thAya che, nipaja thAya che, je racanA thAya che tene saMsAra kahe che. saMsAra eka sarjana che, ghaTanA che, racanA che ane jAtajAtanI ghaTanAo jagatamAM bane che. jJAnI kahe che e ghaTanAo bane temAM Azcarya pAmavA jevuM nathI, kAraNa ke e paNa jagatanI vyavasthA che. jene jIvanamAM sAdhanA karavI che, jene mokSa zabdane jIvanamAM AtmasAt karavo che, jene mukta thavuM che, tene pahelA baMdha tattva samajavuM paDaze. je baMdhAyelo che tenI mukti thAya. baMdhAyelo na hoya to mukti konI? koNa baMdhAya che ane zenAthI baMdhAya che? te banne judA judA hovA joIe. baMdhAya che te judo ane jenAthI baMdhAya che te paNa judo. doraDuM gAyanA gaLAmAM bAMdhIe chIe to gAya baMdhAya che. bAMdhanAra doraDuM ane baMdhAya che gAya. koNa baMdhAya che? zA mATe baMdhAya che? evuM zuM banyuM ke baMdhANo? A baMdhAyela AjakAlano nathI paNa anaMtakALano che. ApaNane A baMdhana sahaja lAge che, svAbhAvika lAge che. vyathA, duHkha ke mUMjhavaNa nathI ane ApaNe baMdhAyela chIe teno kaMTALo paNa nathI. pazu jyAre khIle baMdhAya che, tyAre zarUAtamAM pUrI tAkAtathI tophAna kare che ke baMdhAvuM na paDe. govALa paNa pUrI tAkAta vAparI tene bAMdhe che. vAcharaDAne thoDo TAIma gamatuM nathI, chUTavA koziza kare che pachI dhIme dhIme e TevAI jAya che ane tene baMdhana khaTakatuM nathI. e TevAI gayo, ene Adata paDI gaI, ane dhIme dhIme e prakRti banI gaI. prakRtimAM kyAMya paNa dvandra UbhuM thatuM nathI. mATe ja mokSanI sAdhanA karanArA jagatamAM AMgaLInA veDhe gaNIe teTalA ja rahevAnA. kAraNa, baMdhana khaTake to sAdhanA kare ne? pahelI vAta to e ke baMdhana khaTakatuM nathI. baMdhana nathI joItuM evo nirNaya jo thAya to sAdhanA karavA mATe sUtro ApaNI pAse che. A baMdhana khaTakyA vinA je kaMIpaNa karavAmAM Ave che te Adata mujaba, yAMtrika rIte, paraMparA mujaba, mata mAnyatA mujaba, karavA khAtara, lokeSaNAthI ApaNe karIe chIe. eka gahana tattvanA UMDANamAM AjathI ApaNe praveza karavAno che. AtmA che, ane AtmA nitya che. tenI spaSTatA thaI. jagatamAM eka dravya, eka vastu che, eka tattva che ke je pote che ane te nitya paNa che. hovuM eka vAta che ane kAyama hovuM bIjI vAta che. tame cho, mAtra cho ema nahIM, kAyama cho. saMyogo ane avasthAo che paNa kAyama nahi. paraMtu tene jonAro kAyama che. dekhAya che te kAyama nahi paNa tene jonAra che te kAyama che. jonAro koI For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra pravacana kramAMka - 53, gAthA kramAMka - 70 judo ja che. jo jonAro ekalo hota to A samasyA ke upAdhi na hota. paraMtu zAstro kahe che ke jagatamAM karyo che eTale A badhI samasyAo che. jo karmo na hota to A samasyA ke mUMjhavaNa na hota, ane A badhI upAdhimAM paDavuM ja na paData. jemake dhyAna karo, yoga sAdho, prANAyAma karo, vahelAM UTho, AzramamAM jAva, zibiramAM dAkhala thAva. pAMcaso rUpiyA bharo. traNa divasa tyAM beso ane sAMbhaLo. zA mATe A badhuM karavuM paDe? jo karmo ja na hota to A kazI upAdhi na hota. ane karmo che tevo jeNe svIkAra karyo che paNa jo tene karmo dUra karavAnI khaTaka nathI, to tene paNa aMdara mUMjhavaNa, vyAkuLatA ke vyagratA nathI. eka gahana siddhAMta laIne ApaNe AjanI carcAmAM UtarIe chIe. koIpaNa gahana siddhAMtanI vAta Ave che, tyAre ApaNuM mana temAM DUbatuM nathI, UMDe UtaratuM nathI. manane dariyA jeTalA UMDANamAM DUbakI mAravI gamatI nathI. upara upara chabachabIyAM karavAM game che. dharmanA nAme, ane dhyAnanA nAme ApaNane chabachabIyAM karavAM game che, paraMtu UMDANamAM DUbakI mAravI nahi game. eTalA ja mATe paramakRpALudevane 71mI gAthAthI eka mahattvanI rajUAta karavI che. jagatamAM je che tenuM dhyAna doravuM che. koI jJAnI puruSe navuM kIdhuM nathI. emaNe je kahyuM te ApaNA dhyAna upara na hatuM. e dhyAna upara lAvyA. koIpaNa jAtano pakSapAta karyA sivAya, bahu spaSTapaNe ApaNe kahIe ke jagatamAM judA judA dharmoe tapanI, japanI, prArthanAnI vAta karI che, bhaktinI ane niSkAma karmanI vAta karI che, samAjasevA ane lokakalyANanI vAta karI che, svAdhyAyanI vAta karI che. dAna, tapa, sadAcAra, dhyAna, yoga ane paropakAranI vAta paNa karI che. paraMtu eka vAta rahI gaI ane te che dravya, guNa ane paryAyanI vAta. AThamA guNasthAnathI atyaMta mahattvanI sAdhanAnI zarUAta thAya che. tyAM koI anuSThAna ke Avazyaka vidhAna nathI, tyAM koI karma ke kriyA nathI. tyAM to eka ja sAdhanA che. "ananya ciMtana, atizaya zuddha svabhAva jo." ananya ciMtananI AThamA guNasthAna pachI zarUAta thAya che. ahIMthI be zreNI zarU thAya che. eka upazama zreNI, bIjI kSepaka zreNI. eka sAdhaka karma dabAvato jAya che, upazama karato jAya che ane bIjo sAdhaka karmano kSaya eTale nikAla karato jAya che. karmane dabAvavA te upazama zreNI ane karmano nikAla karavo te kSapaka zreNI. je dabAvyuM te kyAreka UchaLaze. AThamA guNasthAnethI navame pahoMcyo. ane tyAMthI dasame agiyArame gayo. agiyArame sprIMga UchaLI ane pAcho Avyo. A asAdhAraNa ghaTanA che. agiyArame guNasthAne gayelo paNa pAcho nIce Ave che. paraMtu e rITarna thayelo pAcho tyAM kAyama rahevAno nathI. e pAcho jora karI kSapaka zreNI mAMDI zake che. kSapaka zreNIno artha karmano kSaya karatA javuM. A kSapakazreNInI sAdhanA e kSAyika bhAvanI sAdhanA che, karmanA kSayanI sAdhanA che. zreNI eTale racanA. yuddhamAM sauthI mahattvanI ghaTanA sainikone kema goThavavA, e paNa eka kaLA che. ane sAmA pakSamAM kema praveza karavo e kaLA paNa For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 153 jANavI paDe che. jema yuddhamAM evI rIte sainikonI goThavaNI thAya ke sAmA pakSanuM jora tUTI jAya. tema karmano kSaya karavA mATe karmanA dalikomAMthI rasadhAta ane sthiti ghAta karI karmanA dalikone kramasara goThavavA te zreNInI racanA. zreNInI racanA karavAthI karmakSaya jhaDapathI thAya. ApaNane karmakSayanI prakriyA karavAmAM ghaNo vakhata lAge che. jyAre jJAnI puruSa je kAma kare che te badhuM bheguM karI ekI sAthe nikAla karavAnuM kAma kare che. karmano nikAla je ghaTanAmAM thAya, je avasthAmAM thAya te kSAyikabhAvanI sAdhanA che. kSapaka zreNI e racanA kare che. kSepaka zreNImAM mukhya sAdhana dhyAna. ane te dhyAnano mukhya viSaya dravya, guNa ane paryAya. gahana ciMtanano viSaya dravya, guNa ane paryAya che. paryAya eTale avasthA ane guNa eTale zakti ane dravya eTale padArtha. jagatamAM je kaMI padArtho che te vastu che, te dravya che, e dravyo judA judA hoI zake che. mULa dravyo cha che. chathI vadhAre nahi ane chathI ochAM paNa nahi. jIvAstikAya, pudgalAstikAya, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa. dravya eTale vastu, dravya eTale padArtha, padArthanI be bAju, kAyama Take che te eka bAju ane kSaNe kSaNe palaTAya che te bIjI bAju. kSaNe kSaNe je badalAya che te paryAya che. ane kAyama je Take che te dravya che. paramakRpALudeve kahyuM ke AtmA dravyanI apekSAe Take che ane paryAyanI apekSAe palaTAyA kare che. palaTavAnuM kAma aMdara cAle che, mULa vastuno nAza thayA sivAya. dariyo to sthira che paNa mojAM badalAya che. tamane jotAM AvaDavuM joIe. dariyA vagara mojAM jovAM nahi maLe. ane mojA vagara dariyo jovA nahi maLe, paraMtu evuM banatuM nathI ke dariyo hoya ane mojAM na hoya. banne ekI sAthe rahevAnAM. dravya paNa rahevAnuM ane tenI paryAyo paNa rahevAnI. Ama pariNamana pratyeka dravyamAM thAya che. vijJAna ema kahe che ke IlekTrona nyuTrona ane proTona traNe prakAranAM paramANuo jagatamAM pharyA ja kare che. ane niyata karelA TAImamAM eka lAkha vakhata pradakSiNA karyA kare che. e padArthomAM kSamatA ane sAmarthya che. samudra palaTAto nathI eka vAta, mojAM palaTAya che bIjI vAta, ane mojAM vagara samudra nathI ane samudra vagara mojAM nathI e trIjI vAta. AnaMdaghanajIe kAvyanI bhASAmAM kahyuM che ke... sthiratA eka samayameM ThAne, upaje viNase tabahI, ulaTa palaTa dhruvasattA rAkhe, yA hama sunI na kabahI. avadhU, naTa nAgarakI bAjI. koI kuzaLa khelADI jema khele che, tema A ThekANe naTa nAgara eTale catura nAgara bAjI khelI rahyo che, ane te evI bAjI che ke eka samayamAM sthiratA paNa che ane eka samayamAM utpAda ane eka samayamAM vyaya paNa che. sthira rahevuM, utpanna thavuM ane nAza pAmavo. AvI traNa avasthA eka dravyamAM bane che. tamane be vastu jovA maLaze. eka nAza pAme che te ane eka For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 pravacana kramAMka - pa3, gAthA kramAMka - 70 kAyama Take che te. je nAza pAme che tenI tarapha tame joI rahyA cho ane je sthira rahe che tene tame jotAM ja nathI. nAza pAme che tenA tarapha jovuM tene moha kahe che ane je sthira rahe che tenA tarapha jovuM te dharma che. konA tarapha juo cho? caitanya mUrti bhagavAna tarapha ke sthUla deha tarapha? deha badalAyA kare che. zAstramAM traNa avasthAo varNavI che. bAlyAvasthA, yuvAvasthA ane vRddhAvasthA. eka divasa tame ghoDiyAmAM sUtAM hatAM te bAlyAvasthA chUTI gaI. pachI yuvAvasthA AvI, te paNa gaI, ane pachI vRddhAvasthA AvI. traNe avasthAo dehamAM thaI, paNa traNe avasthAne jANanAro dehathI judo che. ane te traNe avasthAo judI judI che paNa jANanAro to teno te ja che. ane te traNe avasthAne jANe che, samaje che. e ghaTanA enAmAM bane che. jJAnI puruSane aMdaranI vAta karavI che. jJAna AtmAno svabhAva che, guNa che, emAM paNa samaye samaye parivartana Ave che, enI paryAyo AMtarika che. jJAna guNa che te haMmezA sakriya che. jyAM sakriyatA che tyAM palaTo Ave che paNa AtmadravyamAM bheda thayo nahIM. bheda konAmAM thayo? bheda paryAyamAM thayo. paryAyamAM bheda paDyA vagara rahe nahi. paryAyane je jove che te mohamAM jIve che ane dravyane je jove che te dhyAnamAM jIve che. jenI dRSTi paryAya tarapha gaI te mohamAM eTale ajJAnamAM javAno, paryAya tarapha dRSTi gaI eTale rAgadveSa thavAnA. A gamatuM, A aNagamatuM ema thAya. tame jhaverInI dukAnamAM jAva ane sonAnA bIskITo kharIdo. ane pachI temAMthI ghareNAM banAvo. A gamatuM, A aNagamatuM, A pasaMda, A nA pasaMda ema rAga dveSa thAya che. rAga dveSa paryAyamAM thAya che. dravyamAM nathI. ane rAga dveSa TALavA game teTalA prayatno karazo to paNa nahi TaLe. paryAya uparathI dRSTi haTAvyA sivAya dravya upara dRSTi lagAvyA sivAya, rAga dveSa nahi TaLe. to karavAnuM zuM? jora vAparIne paryAya uparathI dRSTi haTAvIne tene dravya tarapha vALavAnI che, ane dravyamAM TheravavAnI che. jo dravyamAM dRSTi Thare to paNa avasthAo to thaze, paryAyo thaze, ghaTanAo ghaTaze, banAvo banaze, paristhitio Avaze, saMyogo badalAze. tame tene jozo paNa kharA, jANazo paNa kharA paraMtu tame tyAM aTakazo nahi paNa dravyane ja jozo. dravya upara TharIne ke dravya tarapha sthira thaI paryAyane jovI tenA jevI jagatamAM bIjI koI sAdhanA nathI. punarAvRtti karIne, dravyamAM sthira thaI paryAyane jovI. paryAya to dekhAze. tame nA pADazo to paNa baMdha nahi thAya. to vAta zuM AvI? anaMta guNa paryAyavALuM je dravya te mULa padArtha che ane te traNe kALa rahenAra che. traNe kALa je rahI zake che teno tamane khyAla nathI ane je traNe kALa rahevAnuM nathI tene traNa kALa rAkhavA tamArI mathAmaNa che. zarIra traNe kALa rahevAnuM nathI. kone maravuM game che? zarIrane traNe kALa rAkhavA ApaNI mathAmaNa to kharI ne ? jyotiSIne hAtha batAvIe chIe ke jo ne, huM keTalA varSa jIvavAno chuM? je vastu traNe kALa rahevAnI nathI For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 155 te tarapha tamArI najara TharI che ane te traNa kALa Take e mATe mathAmaNa che. ane je vastu traNe kALa Take che tenA tarapha dhyAna jatuM nathI. tenA kAraNe aMdara mUMjhavaNa thAya che. mATe mRtyuno bhaya lAge che. AnaMdaghanajIe kahyuM ke deha vinAzI, huM avinAzI, apanI gati pakareMge, nAsI jAtI hama sthiravAsI, cokhe haiM nikhareMge, aba hama amara bhaye na mareMge. adhyAtma zAstrano pAyo A che ke dravyane juo ane paryAya parathI dRSTi haTAvo. paryAya eTale avasthA. avasthA to raheze ja. bhinna bhinna paryAyo raheze. paryAyo vastumAM thavAnI, e avasthAo badalAvAnI, paraMtu jenAmAM avasthAnI ghaTanA ghaTe che te kAyama rahevAnuM. to zuM karavAnuM ApaNe ? je kAyama Take che tene zodho. tame mAtra juo cho je kAyama TakatuM nathI tene. kAyama Take che tene meLavavAnuM che, tene prApta karavAnuM che. kAyama TakatuM nathI te vartamAnakALamAM che kharuM, dekhAya che kharuM; tene jovAnuM, paNa joIne tyAM vikalpa nahi karavAno to dhyAna thaze. dabAvIne AMkho baMdha karazo, ane dabAvIne nAka baMdha karazo to dhyAna nahi thAya. AMkho baMdha karIne besazo to paNa badhuM dekhAvAnuM. je nathI jovuM te paNa dekhAze. jIvananuM pIksara to baMdha AMkhe paNa dekhAya che. dravya paryAyavALuM che tevI samajaNa jo AvI jAya to barAbara khyAla Avaze ke tuM je kSaNikanI vAto kare che te paNa sAcI ane sAthe nityapaNuM paNa kharuM. ane nityanI vAta karo to mAtra nitya nahi, sAthe kSaNika paNa kharuM. dArzanika paribhASAmAM kahIe to vedAMta mAtra nityanI vAta kare che, ane bauddha darzana mAtra anityanI vAta kare che. vedAMta ema kahe che ke jagatamAM paMdArtha nitya che paraMtu parivartana nathI, TrAnsapharamezana nathI. teo eraNano dAkhalo Ape che. lokhaMDanAM ghATa ghaDavA mATe eraNanI jarUra paDe che. tenA upara judA judA ghATa ghaDAya che paNa eraNa to enuM e rahe che, tema AtmA eno e rahe che. ghaNI vakhata yuvAnImAM tamAre koI sAthe mitratA thaI hoya ane varSo pachI acAnaka maLe to tame kahezo, alyA! tuM to sAva badalAI gayo. ApaNe maLyA tyAre tArA vALa kALA bhammara jevA hatA. zarIra ghaNuM majabUta hatuM. atyAre to vALa cUnA jevA sapheda thaI gayA che ane zarIra paNa nabaLuM paDI gayuM che. A zuM thaI gayuM che ? A thavAnuM kAraNa avasthA che. avasthA badalAya che. je badalAya che te kSaNika che ane je badalAya che tene jonAro kSaNika nathI. vedAMta darzana padArtha nitya che tema kahe che. bauddha darzana padArtha anitya kahe che ane jainadarzana vastu nitya paNa che ane anitya paNa che ema kahe che, e bannene sAthe jovI, jANavI ane samajavI. vastu nitya paNa che ane paryAyathI anitya paNa che. tamAre mAtra jANavAnuM che, For Personal & Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 pravacana kramAMka - 13, gAthA kramAMka - 70 samajavAnuM che. he ziSya ! tuM kahe che ne ke vastu kSaNika che, to tArI vAta mAnI ke vastu kSaNika che. kSaNamAM te vastu jANI. je vakhate te vastu jANI tyAre bolato nathI. paraMtu tuM tene jANyA pachI bole che. jANyA pachI bole to bolanAra to hAjara hovo joIe ne? e bolanAra jo hAjara na hoya to vastu kSaNika che tema kaheze koNa? kSaNika che tema jeNe jANyuM te bolanAra pote kSaNika nathI paNa je jANavAmAM Ave che te kSaNika che. paramakRpALu devane kahevuM che ke vastu kSaNika che tema jANanAro AtmA kSaNika nathI. e nitya che, satata hAjara che. chelle e vAta karI ke jagatamAM vinAzanI paraMparA cAle che. te mATe eka zabda vaparAya che bhAMjaghaDa. A zabda maulika che. bhAMjaghaDa eTale bhAMgI javuM ane ghaDavuM. bhAMja eTale bhAMgI javuM ane ghaDa eTale ghaDavuM. bhAMgavuM ane ghaDavuM e be ja khela jagatamAM cAle che. A be khelane jonAro tenAthI judo che. koI paNa vastuno kevaLa nAza thato nathI. niyama evo che ke vastune samULagI naSTa karavAno jagatamAM upAya ja nathI. vastu kAyama Takaze. badalAze kharI paNa traNe kALa Takaze. mATe caitanya nAza pAmatuM nathI. jagatanA pudgala padArtho nAza pAmatA dekhAya che, paraMtu samULagA nAza pAmatA nathI. ApaNe kahIe chIe ke khetaramAM ghAsa hatuM, te gAye khAdhuM. te ghAsamAMthI dUdha thayuM. temAMthI dahIM banyuM, tevI rIte ghaNI verAITIo banI. tame khAdhI, peTamAM gaI. maLa thayo. ane e maLa khAtara banI pAcho khetaramAM gayo. vastunuM rUpAMtara thayuM, paNa mULa vastu to enI e ja che. padArthanI avasthAo badalAya che. teno kAyama nAza thato nathI. ATalI vAta karIne have e vAta tarapha dhyAna doravuM che ke A jagata zuM che? A jagatanI pAchaLa kayA paribaLo kAma kare che ? te nakkI karavA judA judA ciMtakonA judA judA abhiprAyo che. judI judI mAnyatAo che judA judA darzano paNa che. temano A traNa gAthAomAM saMkSepamAM samAveza karyo che, to dhIrajathI samajavuM, kAraNa ke mULa vastumAM praveza karavo che. jagata dvandrothI bane che. saMsAra dvattvothI bane che. ekathI ramata na ramAya. be joIe. ApaNe ramavu hoya tyAre bIjAne zodhIe chIe ke tame Avo to ramata ramI zakAya. ekAkI ramata ramI zakAtI nathI. krikeTanI ramata ramavI hoya to be grupa joIe. ramata ramavAmAM kama se kama be jaNa to joIe ja. ema jagatamAM dvandra che. ane dvandrathI jagata cAle che. dvatathI jagata cAle che. eka bhAgIdAra tenuM nAma AtmA. ane te nitya che. bIjo bhAgIdAra koNa che tenI oLakhANa A 71mI gAthAthI karAve che. AtmA karmano kartA nathI, ema ziSya kahe che - kartA jIva na karmano, karma ja kartA karma; athavA sahaja svabhAva kAM, karma jIvano dharma.' (71) For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 157 A bIjo bhAgIdAra che tenuM nAma karma, karma bIjo pArTanara che, baMne maLIne jagatanI ghaTanA bane che, saMsAranI ghaTanA bane che. haribhadrasUrijIe traNa sUtro ApyA che. eka sUtra AtmA che te nitya che, te eka pArTanara. bIjuM sUtra karma paNa che te bIjo pArTanara. ane trIjI vAta te banneno saMyoga paNa che. AtmA che, te nitya che, karma che, karmano saMyoga paNa che ane AtmA tathA karmanA saMyogathI je racanA thAya che tenuM nAma saMsAra. kaMI vAta spaSTa thAya che? ekalo AtmA hoya to saMsAra nathI. ekalAM karma hoya to paNa saMsAra nathI. karma jaDa che, AtmA caitanya che. ekalo cetana zuM karaze? A khelamAM be jaNa sAmela hovA joIe. ekanI oLakhANa karI, have bIjAnI oLakhANanI zarUAta ApaNe karIe chIe. jagata to adbhuta che. jagatamAM keTalAM badhAM prANIo? keTalA janma levAnAM sthaLo, keTalI adbhuta ghaTanAo, keTalA badhA banAvo, bhAvo, vikAro ane keTalI badhI vRttio ane vAMchanAo. kevI pasaMdagI ane nApasaMdagI, jAtajAtanA svabhAva, keTalIye jAtanA saMskAro hoya che. eka gharamAM dasa jaNAM hoya paNa dasenA saMskAra sarakhA na hoya. darekanI prakRti paNa judI hoya. ane darekanI AkRti paNa judI hoya ane darekano vyavahAra paNa judo hoya. ekane game teTaluM tame kaho to paNa TADho barapha jevo, ane bIjAne jarAka kaho tyAM UkaLI UThe. A badhA gharamAM sAthe rahe paraMtu badhAnA saMskAra judA judA. badhAMnA khela judA judA che. AnI pAchaLa koNa che ? A badhAnI pAchaLa be pArTanara che. ekanuM nAma AtmA ane bIjAnuM nAma karma. A bannenA saMyogathI jagatamAM khela thaI rahyo che. karma che" ema jaina darzanane kahevuM che paraMtu te kahetA pahelA ziSya keTalAka vikalpo Ape che. have ziSyanA pakSanI vAta ApaNe karIe chIe. * kartA jIva na karmano, karma ja kartA karma; athavA sahaja svabhAva kAM, karma jIvano dharma A nAnakaDI gAthA cAra bhAgamAM che. (1) jIva karmano kartA nathI. (2) karma ja karmano kartA che, (3) athavA karma e jIvano sahaja svabhAva che. (4) karma ja jIvano dharma che. tamAre A rItathI jovuM paDaze. phranTIyara melanI jema doDazo to nahIM samajAya. - pahelA bhAgamAM ziSya kahe che ke AtmA karmano kartA nathI. A bahu mahattvanI vAta che. jo AtmA karmano kartA nathI tema nakkI thaI jAya, to karma nimitte je kaMI upAdhi thaI che, tenuM nirAkaraNa karavAnI javAbadArI ApaNI nahi rahe. tame koI pAsethI hajAra rUpiyA lIdhA hatA, tenuM vyAja ghaNuM thayuM. tame koIne pUchyuM ke have zuM karavuM? vyAja ghaNuM che ApatAM bahu bhAre paDe tema che. teNe kahyuM ke mUDI lIdhI ja nathI ema kahI de. nA pADI de. upAdhi gaI. paraMtu A sAruM na kahevAya. jJAnI puruSo kahe che ke tame hajAra rUpiyA lIdhA che tema svIkAravuM paDe. tame jIvanamAM je kaMI karyuM che teno svIkAra karo to A badhA upAyo che. karmano svIkAra karo pachI ja For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 pravacana kramAMka - 53, gAthA kramAMka - 70 sAdhanA karI zakazo. sAdhanA thaze AtmAmAM. karmamAM nahi thAya. karmano to nikAla karavAno che. jeNe bAMdhyAM tene nikAla karavAno che. paraMtu sAheba ! AtmA karmano kartA ja nathI to nikAla karavAnuM amArA upara kema Ave? pahelI vAta to e ja kahIe chIe ke AtmA karmano kartA nathI. A vAta jo sAcI TharI jAya to badhI mathAmaNa, pratyakSa saddaguru, parokSa sadguru, Asano ane sAdhanAo badhuM chUTI jAya. AtmA karmano kartA nathI to bahu nirAMta thaI jAya. pahelI vAta, dareka dehadhArI jIvo judA judA dekhAya che. e sukha duHkha pAme che. saMyogo judA judA bhogave che. e badhuM zenA kAraNe thAya che? kema thAya che? ame kahIe chIe ke enuM kAraNa tame pote cho. ziSya to ema ja kahe che ke karmano kartA AtmA nathI. AgaLa A vAtanuM sadguru samAdhAna karaze. bahu ekAgratAthI, bahu tanmayatAthI, A vAta samajajo. eka vakhata Atmasiddhi samajI lIdhI haze to 14 pUrvanA dariyAmAM tame nAnakaDI hoDI laI tarI zakazo. caudapUrvano dariyo taravA mATe Atmasiddhi zAstra majabUta naukA che. evo koI siddhAMta nathI ke jenI vAta AtmasiddhimAM thaI na hoya. jagatamAM sukha che, duHkha che, jAtajAtanAM prANIo che. jAtajAtanA banAvo che. jAtajAtanI ghaTanAo che. to tenuM kAraNa zuM? ame kahIe chIe ke tenuM kAraNa karma che. tenI spaSTatA AgaLa thaze. dhanyavAda!ATalIdhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda.darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 159 pravacana kramAMka - pa4 gAthA kramAMka - 01 thI 03 trIjI zaMkAH AtmA karmano kartA nathI kartA jIva na karmano, karma ja kartA karma, athavA sahaja svabhAva kAM, karma jIvano dharma." (71) TIkAH jIva karmano kartA nathI, karmanA kartA karma che. athavA anAyAse te thayA kare che. ema nahIM, ne jIva ja teno kartA che ema kaho to pachI te jIvano dharma ja che, arthAt dharma hovAthI kyAreya nivRtta na thAya. (71) karyataMtra na hoya to tamAma dharmazAstro, darzanazAstro, tattvajJAnanAM zAstro, sAdhanAnAM zAstro ane dhyAnamAM zAstronI kaMI ja jarUra nathI. jarUra to ja paDe ke jo tame karyataMtrano svIkAra karo to. jo AtmA karmano karyA hoya to ja karmano svIkAra thAya. ziSya pahelAM ja ghA kare che jIva karmano kartA nathI. sAheba ! jo AtmA karmano kartA nathI, e sAcuM TharI jAya to, badhI sAdhanAnI jALamAMthI mukta thaI javAya. maMdironI jarUra nahi, sAdhuo ane svAdhyAyakAronI paNa jarUra nahi. AzramonI ane tenI vyavasthAnI jarUra nahi. jo karma na hoya to badhA prazna zamI jAya, paraMtu ema nathI, mATe ziSyanI badhI zaMkAo gurudeva sAMbhaLe che ane javAba Ape che. ziSya prathama e vAta karI ke A AtmA karmano kartA nathI. A jagatamAM je kaMI judI judI avasthAo dekhAya che, A je bhinnatAo dekhAya che, A je saMyogo dekhAya che te judA judA che. A badhuM akAraNa haze? tenI pAchaLa koI niyama kAma karato nahi hoya? zuM A akasmAta haze? emane ema thatuM haze? koI judI avasthA ke gupta rahasya haze? zAstro kahe che, sAcuM kahIe to bIjuM kazuM ja nathI. je kaMI che te be dravyo vacceno khela che. temAM eka Atmadravya che ane bIjuM pudgala dravya che. pudgala dravyano eka vibhAga e karyataMtra che. A jagatamAM ApaNA sthUla jIvananA mukhya ane mULa sAdhano zarIra, Indriyo, bhASA, mana, zvAsocchavAsa tathA AyuSya che, ane te badhAM pugala dravyamAMthI bane che. tenI sAthe A karmataMtra paNa pudgala dravyamAMthI banyuM che. karmataMtranA maTIrIyalane zAstrIya paribhASAmAM kArmaNa vargaNA kahevAmAM Ave che. kAzmaNa vargaNA eTale karma tarIke kAmamAM Ave tevo paramANuono jaththo. jema ghauMno loTa paDyo hoya to temAMthI roTalI thAya, bhAkharI thAya, zIro ane lApasI paNa thAya. A ghauMnA loTamAMthI badhuM banI zake. ghauMmAMthI judI judI verAyaTI thAya che tema pudgala dravyamAMthI For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 pravacana kramAMka - 54, gAthA kramAMka - 71 thI 73 A judI judI verAyaTI thAya che. tamArI pAse zuM che ? zarIra eka, Indriyo be, mana traNa, zvAsocchavAsa cAra, AyuSya pAMca bhASA che, ane sAtamI vAta bahu mahattvanI che te kArpaNa vargaNAnA paramANuomAMthI banelAM karmo che. A karma emane ema banatAM hoya? karyA vagara banatA hoya? svAbhAvika banatAM hoya? karma kare koI ane vaLage koIne? AvuM thatuM hoya to moTI avyavasthA thaI jAya. paraMtu ziSya A badhuM kaMI vicArato nathI. tene to ja AtmA karmano kartA nathI tema nakkI thaI jAya to A badhI vAtamAMthI chUTyA. dharmamAMthI chuTakAro, dhyAnamAMthI chuTakAro, sAdhanAmAMthI ane darzanazAstramAMthI chuTakAro. pachI kyAMya javAnI jarUra ja nathI. maMdiramAM ke upAzraye, guruo ke sadguru pAse, kaze javAnI jarUra nathI. | pahelI vAta ziSyane karavI che ke gurudeva, AtmA che te vAta svIkArI, AtmA nitya che te vAta paNa svIkArI ane saMtoSa thayo, paNa amane ema thAya che ke AtmA karmano kartA nathI paraMtu karma ja karmano kartA che. karma ja karmane kare che, AtmAne vacce na lAvo. AnA saMbaMdhamAM AgaLa gAthA AvavAnI che, tenuM paheluM vAkya che 'bhAvakarma nija kalpanA, mATe cetanarUpa.' e Avaze tyAre bhAvakarma, dravyakarma ane nokarma, ema karma traNa prakAranAM che, tenI carcA thaze. Aje paNa dharatI upara jainadarzanamAM karmazAstra che ane tenA ochAmAM ochA eka karoDa zloka che. karmabhairavI, lokaprakAza, gommadasAra, kSapaNAsAra, labdhisAra cha karmagraMtha, A badhA karma taMtranA zAstro che. tamane A badhI vAto vAMcavI kaThina lAgaze. A jIvane tattvajJAna tarapha valaNa, DhalaNa ochuM che. e karoDa zlokamAM karyataMtranI vyavasthA samajAvela che, karmano baMdha, udaya, udIraNA, sattA vigere. karma kevI rIte baMdhAya che ? kyAre udayamAM Ave che? kevI rIte bhogavavA paDe che? bhogavatI vakhate zuM vyavasthA thAya che? kayuM dravya? kayuM kSetra? kayo kALa ? kyo bhAva? kyo bhava? kaI yoni? kyAM? kyAre? kevI rIte? keTalAM TAIma mATe sthiti? ane zakti keTalI? anubhAga-rasa keTalo? daLa keTaluM? ane samaye samaye temAM zuM thAya che? huM A badhuM ekI sAthe bolI gayo-A badhI vyavasthA karma viSayaka zAstromAM varNavI che. karmano ullekha karIe tyAre traNa zabdo Avaze. dravyakarma, bhAvakarma ane nokarma. temAMthI ApaNe ahIM eka zabdano upayoga karIe chIe, dravyakarma'. juo pahelAM karma baMdhAya. e karmo enA TAIme phaLa ApavA tatpara thAya che. je karma baMdhAya che te kevuM phaLa Apaze te paNa karmabaMdha vakhate nakkI thAya che. keTalI zaktithI Apaze te paNa nakkI thAya che. kevI rIte Apaze? te vakhate sAthe koNa haze te paNa nakkI thAya che. tame badhuM goThavIne AvyA cho. A je pati maLyo, A patnI maLI, putra maLyo, svajano maLyA, muMbaI zahera maLyuM, phaleTa maLyo A badhuM kevI rIte maLyuM? AmAnuM tame zuM goThavIne Avo cho? tamane kyAM khabara che ke bhaviSyamAM zuM thavAnuM che ? pachI khabara paDe che ke A to badhI mAyA che. jamyA pachI A vistAra thayo, patnI, putra, bhAI, mArI bahena, mAruM ghara, mAro dhaMdho, A dhaMdhAnI Avaka For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 161 jAvaka, A mAruM zarIra, A DAyAbITIjha. have khabara paDI ke zarIramAM A badhuM thAya che. goThavaNa tame nathI karI paraMtu goThavaNa ApoApa thAya che. goThavaNa eTalI cokkasa che ke TreIna moDI paDe, plena moDuM paDe paNa karyataMtra kyAreya moDuM paDatuM nathI. je kALe, je kSetramAM, je sthitimAM, je rItathI kAma karavAnuM hoya te rIte ja vyavasthita kAma thAya che. ATalI cokkasa vyavasthA karyataMtranI che. karma jyAre baMdhAya che tyAre ja badhI vyavasthA nakkI thaI jAya che. ApaNI pAse, ApaNI phekTarI che. covIsa kalAka cAle che, samaye samaye, aTakyA vagara kAma kare che. tame AMkha ughADIne baMdha karo temAM asaMkhya samaya thAya. eka samayamAM jIva sAta ke ATha karmano baMdha kare che ane A kArya samaye samaye thayA ja kare che. A jIva sakhaNo raheto nathI pachI poka mUke che ke arere ! A duHkha amAre bhogavavAnAM? pati sAro maLyo to pAMce AMgaLiyethI puNya karyA haze. patnI sArI maLI to bhAgya sAruM haze. paraMtu jo manameLa na hoya to kyAMthI bhaTakANA? bhaTakANA nathI paNa niyama pramANe maLyuM che. je kaMI thAya che te niyama pramANe thAya che. je karma baMdhAya che te niyata TAIme ja phaLa Ape che. ane jyAre phaLa Ape che, te vakhate phaLa bhogavatAM na AvaDe to navAM karmo pAchAM baMdhAya che. ziSyane ema kahevuM che ke choDo AtmAnI vAta, choDo jIva karmano karyA che te vAta. kharekhara to karma ja karmane kare che. to havAlo karmanA khAte gayo. to bhogavaze koNa? je kare te bhogave. AtmA karato nathI to karmanAM phaLa AtmA kevI rIte bhogavaze? karma bhogavaze. jo AtmA karmano karyA che, AtmAe karmo karyA che e svIkArIe to karmothI chUTavA karma kSaya karo, karmakSaya kema karavo? to dhyAna karo, maMdiramAM jAva, svAdhyAya karo, upAsanA ane bhakti karo. tapa karo, japa karo, vrata karo, anuSThAna karo. paNa jo AtmA karmano kartA na hoya to A badhAmAMthI chuTakAro thaI jAya. ziSya ApaNA taraphathI vAta kare che. ApaNane paNa AvuM game che ane AvuM ja joIe che. tame jo kartA na ho to kAMI bhogavavuM na paDe. paraMtu tame jo karmano kartA jIva che tema svIkAro to thAya ne? eka bhAI dANacorIno vepAra karatA hatA. cAlIza pacAsa lAkhano mAla bharIne tenuM vahANa arabastAnamAMthI AvatuM hatuM. rastAmAM badho mAla pakaDANo. nokare zeThane phona karyo ke kasTama khAtAe mAla pakaDyo che. mAre have zuM karavuM? zeThe zAMtithI kahyuM ke kazuM ja karavAnuM nathI, A mAla amAro nathI tema kahI de. mAla amAro che tema kaho to badhuM vaLage. ane mAla amAro nathI tema kahI de to badhI upAdhi TaLI jAya. AtmA karmano karyA che, tema kaho to badhuM vaLage ane AtmA karmano kartA nathI tema svIkAro to A badhAmAMthI chuTakAro thaI jAya. jo tamArI IcchA evI che ke chuTakAro meLavavo che to svIkArI lo ke karmano kartA jIva nathI. paraMtu vAstavika zuM che? paramArtha zuM che? satya zuM che? tathya zuM che? te nakkI thavuM joIe. ziSyano bIjo vikalpa che ke karmano kartA karma ja che. dravya karma udayamAM Ave che, kSaNe kSaNe For Personal & Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 pravacana kramAMka - 54, gAthA kramAMka - 71 thI 73 udayamAM Ave che. jyAre karma udayamAM Ave che tyAre bhogavavAnI vyavasthA thAya che. ane e bhogavatI vakhate bhogavatAM na AvaDe to harSa, zoka, rAga, dveSa, gamavuM, na gamavuM, priya, apriya A badhA bhAvo karI pratyAdhAta Ape che tethI navAM karmo baMdhAya che. ane lIMka cAle che. AvI lIMka be pAMca varSathI nathI cAlatI paNa anaMtakALathI che. A lIMkamAM haju kazo pheraphAra thayo nathI. A ApaNI vyavasthA, ane ApaNuM karmataMtra barAbara kAma kare che. A dravyakarma che tene sAMkhya darzana prakRti kahe che. bhagavad gItAno eka zloka che. prakRteH kriyamANAni guNaiH karmANi sarvazaH / adaLAravimUDhAtmA dimiti manyate II (3/27) prakRti karma kare che. sAMkhyadarzane be tattva svIkAryAM. eka puruSa (AtmA) ane eka prakRti. (jaDa, dravyakarma.) sattvaguNa, rajoguNa ane tamoguNathI je bane che tene kahevAya che prakRti. jaina darzanamAM prakRti mATe zabda che dravyakarma. dravyakarma kaho ke prakRti kaho. A prakRti karzI che, karavAvALI che. prakRti kare che mATe racanA thAya che, karma thAya che. zAMtithI sAMbhaLajo to vastu spaSTa thaze. prakRti je kare che tenA guNo paNa che. karmo paNa che. paddhati paNa che ane phaLa prakRti bhogave che. kare che paNa prakRti, bhogave che paNa prakRti. vacamAM AtmA kyAMya Avato nathI. amAruM kahevuM che ke karma ja karma kare che e karmamAMthI paraMparA cAle che. trIjI vAta - athavA ema svIkAro ke te sahaja svabhAva che. AtmA karato nathI ane karma paNa karatA nathI. anAyAse eTale koIpaNa jAtanA prayatna vagara, parizrama vagara karma thAya che. sahaja rIte anAyAse karyA vagara thAya che. badhA chuTTA thaI gayA. AtmAne mukti maLI, karmane mukti maLI, badhuM AvyuM sahaja upara. A to bahu sAruM ke koIpaNa jAtanI mahenata koI karatuM nathI ane enI meLe sahaja karmanI racanA thAya che. ApaNe to niSkriya chIe. AvuM paNa mAnanArA jagatamAM che, Avo paNa eka mArga che, mAnyatA che. (4) chellI vAta, karma ja jIvano dharma che, jema jJAna AtmAnuM lakSaNa, jema zraddhA AtmAnuM lakSaNa, tema karma paNa AtmAnuM lakSaNa hovuM joIe. AvuM jo nakkI thaI jAya ke karma karavAM e AtmAno dharma che, to jema jJAna vagara AtmA rahI zakato nathI, tema karma vagara paNa AtmA rahI zakato nathI. to tame je karmano kSaya karavAnI vAta karo cho te kevI rIte thaI zake ? AtmA karmathI mukta kevI rIte thAya ? kAraNa ke karma karavAM e to AtmAno dharma che, svabhAva che. ane kadI paNa AtmA karmathI mukta na thAya. cAra vAto karI. (1) jIva karmano kartA nathI. (2) dravyakarma eTale prakRti karmane kare che ane je karma kare che te ja bhogave. to prakRti kare ane prakRti bhogave. sAMkhyadarzanamAM ema kahyuM che ke prakRti karma kare che ane prakRti phaLa bhogavaze. (3) athavA sahaja svabhAva che. te kadI paNa niSkriya rahI zake nahi. kaMIpaNa na kare to chevaTe zvAsa to leze ne ? zvAsa le tyAM sudhI chellI For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 163 taiyArI na thAya. cAra pAMca jaNA nakkI kare ke A zvAsa le che ke nahi? nAka para rUnuM pUmaDuM mUko ke, mAthA upara hAtha mUko, pachI nakkI thaI jAya ke A kArakhAnuM baMdha thaI gayuM. have zvAsa levAto nathI. chevaTanI taiyArI pachI ja thAya. zvAsocchavAsa paNa chevaTa sudhI cAlaze. (4) karma karavAM te AtmAno dharma che. karma ja karyA karo. jagatamAM AvuM darzana che tene mImAMsA darzana kahe che. vedAMtano eka bhAga ema kahe che ke jIvoe satata judA judA prakAranAM karmo karavAM, yajJo karavAM, vrato karavAM, anuSThAna karavA, pravRttio karavI. tethI puNya baMdhAya che. puNyathI svarga maLe che. svargamAM sukha maLe che. jyAM sudhI bhogavAya tyAM sudhI bhogavavAnAM. pharI manuSya lokamAM AvavAnuM. emAM kaMI bhUla thaI jAya to zikSA bhogavavA pazugatimAM AvavAnuM. paraMtu karmataMtra niraMtara cAlyAM ja kare. mATe karma AtmAno dharma che. karma AtmAno svabhAva che. ziSyane A cAra vikalpo Ave che, te teNe sadguru samakSa ahIM sudhI raju karela che. AtmA sadA asaMga ne, kare prakRti baMdha; athavA IzvarapreraNA, tethI jIva abaMdha. (72) mATe mokSa upAyano, koI na heta jaNAya; karmataNuM kartApaNuM, kAM nahi, kAM nahi jAya. (73) TIkAH athavA ema nahIM, to AtmA sadA asaMga che, ane sattvAdi guNavALI prakRti karmano baMdha kare che; tema nahIM, to jIvane karma karavAnI preraNA Izvara kare che, tethI IzvarecchArUpa hovAthI jIva te karmathI "abaMdha che. (72). mATe jIva koI rIte karmano kartA thaI zakato nathI, ane mokSano upAya karavAno koI hetu jaNAto nathI, kAM jIvane karmanuM kartApaNuM nathI, ane jo kartApaNuM hoya to koI rIte te teno svabhAva maTavA yogya nathI. (73) have A pAMcamo vikalpa bahu ja mahattvano che. samajavA koziza karajo. asaMga zabda bahu mahattvano che. jema kAdavamAM kamaLa lekhAtuM nathI ane pANIthI bhIMjAtuM nathI tema AtmA sadA saMsAranA kAdavamAM rahe che, AsaktinA jaLathI e vikAsa pAme che paraMtu AtmA sadA asaMga che. jema kamaLa nirlepa che tema AtmA paNa nirlepa che. AtmA asaMga hovAnA kAraNe kaMI karato nathI to pachI koNa kare che? "kare prakRti baMdha." A jaDa prakRti eTale dravya karma che, te kare che. athavA to je kaMI paNa karmo AtmA kare che, e pote karato nathI paNa Izvara tene preraNA Ape che. ziSya A chello vikalpa Ape che. ApaNe paNa kahIe chIe ke Izvara preraNA Ape che. vyavahAramAM ApaNe khoTuM karIe to IzvaranI marajI ema kahIe chIe, eno artha e thayo ke tame khoTuM kAma karatA raho evI IzvaranI marajI haze, paNa evuM hotuM nathI. For Personal & Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 54, gAthA kramAMka - 71 thI 73 mahAbhAratamAM maharSi vyAse ema kahyuM ke, koI evo preraNA denAro beTho che ke je mANasane preraNA Ape che, tethI te satkarma duSkarma kare che. IzvaranI preraNAthI mANasa sAruM ane khoTuM karato hoya ane Izvara ja badhuM karAvatA hoya to jene je karavuM hoya te kare. tenI vRtti ane vAsanA pramANe kare. potAnI icchA pramANe kare. potAnI vRtti pramANe karavuM che ane kahe che ke Izvare preraNA ApI. amAre kaMI karavuM na hatuM, paraMtu Izvare dhakko mAryo ke A kAma kara. Izvara preraNA svIkArIe to je kaMI karIe chIe te IzvaranI preraNAthI karIe chIe, eTale jIva karmano kartA nathI. 164 ATalA vikalpo ApyA pachI eka siddhAMta nakkI thayo ke 'tethI jIva abaMdha'. jIva abaMdha che. te baMdhAyelo nathI ane baMdhAto paNa nathI. pharI jarA yAda karI laIe. (1) AtmA karmano kartA nathI. (2) karma ja karmane kare che. (3) anAyAse kaMI paNa karyA vagara sahajatAthI karmo thayA ja kare che. (4) karma jIvano dharma che, svabhAva che, guNa che. (5) AtmA asaMga che ane prakRti ja karmano baMdha kare che. (6) karma karavAnI preraNA Izvara Ape che tethI karma karIe chIe. ATalA muddAo ziSya raju karyA ane ziSya kahe che ke he gurudeva ! AtmA abaMdha che. e karmathI baMdhAyela nathI. ane karmathI baMdhAto paNa nathI. mATe mokSanA upAyano hetu amane jaNAto nathI. AtmA karmano kartA nathI e nakkI thaI jAya to mokSa upAyano hetu koI jaNAto nathI mATe savAre cAra vAgye UTho, padmAsana karo ane prANAyAma karo, AtmAmAM vRtti rAkho, manathI vicAra thatA hoya to sAkSI bhAvathI, draSTA bhAvathI joyA karo. AmAMnuM kazuM ja karavuM na paDe. zAstromAM ATalAM badhAM varNano ane upAyo batAvelA che ke Ama karavAthI mokSa maLe che. amane to A badhuM artha vagaranuM lAge che. kazuM karavAnI jarUra nathI. sAdhuo ane paMDito svAdhyAya karavA amane bolAve che paNa jo AtmA karmathI baMdhAyelo che ja nahi to A badhI upAdhi zA mATe ? ATalA badhA muddAo ame raju karyA, e badhAnuM phaLa, e badhAno sArAMza, anubhava e Avyo ke mokSanA upAyano hetu amane jaNAto nathI. chelluM kAraNa, kAM to A AtmAmAM karmanuM kartApaNuM nathI ane kartApaNuM jo hoya to te kartApaNuM kadI jAya nahi. kAM to AtmA karato nathI athavA sadAya karyA kare che. A zabdonI khUbI juo. kAM karmanuM kartApaNuM nathI, ane jo ema kaho ke karmanuM kartApaNuM che to 'kAM nahi jAya' te nahi jAya. karmanuM kartApaNuM jaze nahi to karmo kAyama vaLagelAM ja raheze. jo A karmanuM lapharuM kAyama raheze to ame bhalA ane amArAM karmo bhalAM. A saMsAre bhalo ane saMsAranI rakhaDapaTTIo bhalI. rovuM ke hasavuM, sukha ke duHkha je hoya te bhale. A gaDamathala jiMdagIbhara karyA karavAnI. ziSya A zaMkAo to raju karI paraMtu eka vAta mahattvanI che ke te A zaMkAo raju kare che paraMtu temAM teno Agraha nathI ke Ama ja che. tenI bhUmikA evI che ke tathya ane satya samajAya to gurunI vAta mAnavA te taiyAra che. tene to For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 165 samajavA mATe prazno thAya che. game tema thAya paNa ApaNe to ApaNo Agraha choDavA taiyAra nathI. ApaNI mAnyatA ane ApaNo mata choDavA ApaNe taiyAra nathI. ApaNe je mAnIe chIe te mUkavA ApaNe taiyAra nathI. mata ane mAna e banne choDavA ghaNAM kaThina che. lAkho rUpiyA choDI zakAya paraMtu mata ane mAna choDI zakAtA nathI. ziSye je je sUtro ApyAM che te eka pachI eka sUtro laIne sadgurudeva tene samajAvaze. pada-3 huM AtmA kartA che te samAdhAna sadguru karAve che. hoya na cetanapreraNA, koNa grahe to karma ? na jaDa svabhAva nahi preraNA, juo vicArI dharma. (74) cetana AtmAnI preraNA jo na hoya to karmane koNa grahaNa kare ? zuM kahevuM che gurudevane ? samajAya che ? cetana eTale AtmA athavA jIva kaho athavA mAMhyalo kaho athavA tame pote. tamane je zabda ThIka paDe te vAparI zako cho, A vAta tamArI karIe chIe. A pAMca phUTavALA tame nathI, tame A pAMca phUTathI bahAra cho, judA cho. tame caitanya cho, AtmA cho. jo A AtmAnI preraNArUpa pravRtti na hoya to karma koNa grahaNa karaze ? kema ? karma to jaDa che, pudgala jaDa che. jaDamAM jJAna nathI ane jaDamAM preraNA ApavAno svabhAva paNa nathI. jene jJAna nathI te preraNA ApI na zake. jenAmAM jJAna che te ja preraNA ApI zakaze. jaDamAM jJAna na hovAthI te preraNA ApI zakatuM nathI. ane preraNA jo na Ape to karma baMdhAya nahi. caitanyanI preraNA jo na hoya to karma koNa grahaNa karaze ? bIjuM karma anAyAse thAya che tema paNa nathI. ane karma ja karma kare che, tema paNa nathI. karma jIvano svabhAva che tema paNa nathI. paraMtu eka pAyAnI vAta e che ke cetana jo preraNA na Ape to karma grahaNa koNa karaze ? to aMte e vAta AvI ke je kaMI karmo grahaNa thAya che te AtmAnI preraNAthI grahaNa thAya che. ane AtmA preraNA Ape che te teno aparAdha che, guno che. preraNA jo na Ape to karma racanA na thAya. preraNA ApIe chIe pachI ja karma racanA thAya che. karma racanA thAya che pachI ApaNe kahIe chIe ke karmo amane pajave che, lamaNe hAtha mUkIe chIe. jJAnI puruSo kahe che ke lamaNe hAtha mUkavAnI jarUra nathI, babaDATa karavAnI jarUra nathI, nirAza thavAnI jarUra nathI. tame preraNA ApI mATe karma racanA thaI ane tame baMdhAI gayA. baMdhAyA eTale tenuM pariNAma tamAre bhogavavuM paDaze. koNe karyuM ? preraNA koNe ApI ? bhAva koNe karyo ? AmaMtraNa koNe ApyuM ? TelIphona koNe karyo ? velakama koNe kahyuM ? ApaNe. to ApaNe tyAM mahemAno Ave. kaMkotrI lakhIe to mahemAno hAjara. hAjara thAya ane ApaNe pUchIe ke tame kema AvyA ? to kaheze ke A AmaMtraNa tame ApeluM. atyAre jyAM kAryakramo thAya che tyAM praveza mATenA pAsa Ape che. pAsa ApIe pachI ja bhojanazALAmAM praveza maLe. to preraNA ApavI te karmone pAsa ApavA barAbara che. samajAya che ? AgaLa eka gAthA AvavAnI che. 'bhAva For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 pravacana kramAMka - 54, gAthA kramAMka - 71 thI 73 karma nija kalpanA, mATe cetana rUpa" ane temAM paramakRpALu deva kahevAnA che ke A je preraNA ApavI tenuM nAma bhAva karavo. rAga karavo te preraNA, dveSa karavo te preraNA, krodha karavo, ahaMkAra karavo, IrSAnI vRtti UThavI te preraNA che. asatya bolavuM, hiMsA karavI te preraNA karavA barAbara che. A badhA bhAvo, pariNAmo karye ja jaIe chIe ane pachI tenuM pariNAma Ave tyAre thAya ke A badhuM kema thayuM? koIe gAyuM che ke "koNe re lakhyA re vidhinA lekha?" koIe lakhyA nathI. A lekha lakhanAra koI navaro nathI. koI ophisara nathI ke tyAM besIne lakhe. ane tamane Ape ne kahe ke "lo bhAI ! A lekha laIne jAva duniyAmAM. ApaNe koI lekha laIne AvyA nathI, paraMtu ApaNe preraNA ApI che. ApaNe judA judA bhAvo karyA che. preraNA ApavI te jaDanuM kArya nathI, pugalanuM kAma nathI. dhAro ke sAMjano TAIma thayo che, dekhAtuM nathI. gharamAM aMdhAruM che. svIca ane pAvara badhuM che, paraMtu tame svIca ona karatA nathI. te vakhate zuM svIca tamane kaheze ke bhAI ! UTha ane lAITa kara. koI divasa svIca bolI? teNe kyAreya preraNA ApI? jaDamAM preraNA ApavAnI kSamatA nathI, paNa preraNA jhIlavAnI kSamatA che. preraNA ApanAra AtmA che. preraNA ApavAnI prakriyA tene kahevAya che bhAva. tame tamArI aMdara juo, 24 kalAka aMdara kaMIka ne kaMIka prakriyA cAlI rahI che. tame atyAre zAMtithI beThA cho evuM lAge che. kaMI ja bahAranI pravRtti cAlatI nathI. paraMtu aMdara zuM karI rahyA cho te thoDuM dekhAya? tamane ahIM beThAM beThAM yAda AvI jAya, "pelo mArA mATe zuM bolyo hato ?' ahIM holamAM beThAM beThAM AtmasiddhinA pravacano sAMbhaLo cho. paraMtu manamAM bhAva pragaTe che ke pelo zuM bolyo hato? maLaze tyAre barAbara karIza. Ane kahevAya preraNA. A koNa preraNA Ape che? e preraNA AtmA Ape che ane jaDakarma preraNAne jhIle che. A karyataMtranI vAta abhuta che. vyavasthA adbhuta che. bIjuM udAharaNa laIe. loTa ghauMno paDyo che. ghauMno loTa ema nathI kaheto ke kema tame rAha juo cho? kaMIka to banAvo. paNa ApaNane aMdarathI preraNA thAya che ke bhAkharI banAvo. preraNA thaI, ane loTa upara tamArA hAtha jaze. roTalIno loTa judI rIte baMdhAya ane bhAkharIno loTa judI rIte baMdhAya. manamAM nakkI karyuM che ke bhAkharI karavI che to loTa e prakAre ja baMdhAze. tame bAMdhazo to e loTa baMdhAvA taiyAra che. e preraNA jhIle che. kahevAnuM, karavAnuM kAma tamAruM ane baMdhAvAnuM kAma loTanuM. bhAva karavAnuM kAma tamAruM, ane racanA karavAnuM kAma karmanuM. AvI karmanI racanA niraMtara thayA ja kare che. cetananI preraNA jo na hoya to koNa karmo grahaNa kare ? he ziSya ! tuM ema kahe che ne ke AtmA karmano kartA nathI. karma ja karma kare che. athavA sahaja svabhAva che, karma ja jIvano dharma che. athavA AtmA asaMga che ane prakRti (dravyakarma) kare che. athavA Izvara preraNA Ape che. kharekharI vAta e che ke cetana jo preraNA na Ape to karmane koNa grahaNa kare? jaDa svabhAva nahi preraNA' kAraNa ke jaDamAM preraNA ApavAno svabhAva nathI. tamArA hAthamAM so rUpiyAnI noTa For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 167 che. te tamane kahetI nathI ke tuM hoTalamAM jA, pIksara jovA jA, te ema nathI kahetI ke tuM maMdiramAM jA, mane bhaMDAramAM nAkha, ane ahIM phALo noMdhAya che to so rUpiyA phALAmAM lakhAvI de. noTa bolatI nathI. aMdarathI tamane preraNA eTale bhAva thAya che ke sinemA jovA javuM che. TikiTa noTa dvArA maLaze. ahIM noTanuM kAma pUruM thayuM. tame pIksaramAM gayA pachI kaho ke A noTe mane herAna karyo. are bhalA mANasa ! noTa tamane herAna kare ? A noTa to tamArA hAthamAM AvelI cIja che. noTa zuM kare? preraNA ApavAnuM kAma caitanyanuM che. jaDa preraNA ApatuM nathI. bIjI vAta, "jo cetana karatuM nathI, nathI thatAM to karma." A javAba AvI gayo. jo caitanya na kare to karma thatAM nathI. samagrapaNe javAbadArI jaDa karmanI nathI paNa AtmAnI che. AtmA na kare to karma thatAM nathI. sirivIrajiNaM vaMdia kammavivAgaM samAsao vucchaM / kIrai jioNa heUhiM, jeNaM to bhanna kammaM // cha karmagraMtha che. temAM pahelAM karmagraMthanI A pahelI gAthA che. vardhamAna paramAtmA mahAvIrane vaMdana karIne ame saMkSepamAM karma vipAkanuM varNana karIe chIe. AmAM pahelI vAta ke karma zuM che? jIva dvArA hetu prApta karIne je kaMI karAya che tene kahevAya che karma. AtmA karato nathI, to karma zabda ja na Ave. karma eTale kriyA, paNa koNa karanAro? khAya che koNa? jove che paNa koNa? bole che paNa koNa? karmanI pAchaLa kartA joIe. A kartA bIjo koI nahIM, kartA te pote che. jo karma kare to karma thayA vagara rahetAM nathI. jo karma na kare to karma thatAM nathI. A banne bAbato vigatavAra pharI joIzuM. dhanyavAda! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 pravacana kramAMka - 55, gAthA kramAMka - 74 thI 77 gAthA kramAMka 04 thI 00 baMdhanuM kAraNa - cetananI preraNA pravacana kramAMka - 55 karmanA kartApaNAnuM sadguru samAdhAna kare che H hoya na cetanapreraNA, koNa grahe to karma ? jaDasvabhAva nahi preraNA, juo vicArI dharma. (74) jo cetana karatuM nathI, nathI thatAM to karma; tethI sahaja svabhAva nahi, temaja nahi jIvadharma. (75) kevaLa hota asaMga jo, bhAsata tane na kema ? asaMga che paramArthathI, paNa nija bhAne tema. (76) kartA Izvara koI nahi, Izvara zuddha svabhAva; athavA pre2ka te gaNya, Izvara doSaprabhAva. (77) TIkA H cetana eTale AtmAnI preraNArUpa pravRtti na hoya, to karmane koNa grahaNa kare ? jaDano svabhAva preraNA nathI. jaDa ane cetana beyanA dharma vicArI juo. (74) AtmA jo karma karato nathI, to te thatAM nathI; tethI sahaja svabhAve eTale anAyAse te thAya ema kahevuM ghaTatuM nathI; temaja te jIvano dharma paNa nahIM, kemake svabhAvano nAza thAya nahIM, ane AtmA na kare to karma thAya nahIM, eTale e bhAva TaLI zake che, mATe te AtmAno svAbhAvika dharma nahIM. (75) kevaLa jo asaMga hota, arthAt kyAre paNa tene karmanuM karavApaNuM na hota to tane potAne te AtmA prathamathI kema na bhAsata ? paramArthathI te AtmA asaMga che, paNa te to jyAre svarUpanuM bhAna thAya tyAre thAya. (76) jagatano athavA jIvonAM karmano Izvara kartA koI che nahIM; zuddha AtmasvabhAva jeno thayo che te Izvara che; ane tene jo preraka eTale karmakartA gaNIe to tene doSano prabhAva thayo gaNAvo joIe; mATe IzvaranI preraNA jIvanAM karma karavAmAM paNa kahevAya nahIM. (77) A tamAma gAthAonuM jhumakhuM che, temAM AvatuM ciMtana sAthe thayuM che. jainadarzananA atyaMta mahattvanA siddhAMto A trIjA padamAM che. Ama to mokSa upAya e chaThThuM pada che. mokSa che te For Personal & Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 169 pAMcamuM pada che. paraMtu trIjA padamAM mokSano sUtrapAta che, mokSanI cAvI che. ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna karavA jatAM mokSano kharo upAya AmAMthI prApta thAya che. ziSye be atyaMta mahattvanI vAto karI che. eka vAta e karI che ke 'kartA jIva na karmano.' sAheba ! AtmA karmano kartA che, ame te svIkAratA nathI. karma jaDa che tethI AtmA karmano kartA hoI zake nahi. karma jaDa che ane jaDamAM AtmA kazuM ja karI zakato nathI. AtmA paNa svataMtra che ane jaDa paNa svataMtra che. ane jaDanI aMdara AtmA kaMI karavA jAya to pAyAno je siddhAMta 'koI dravya, anya dravyanuM kaMI karI zakatuM nathI', te khoTo paDe. e vAtanI vicAraNA koI vakhate thaze. AnA viSe ghaNI gerasamaja thaI che, ghaNI bhramaNAo che te koI vakhata spaSTa karIzuM. A siddhAMta che ke tamAma dravyo svataMtra che. svayaM saMpUrNa che, tamAma dravyo sakSama che, ane anaMta zaktithI bharelA che. tamAma dravyo nirapekSa che, tamAma dravyo asahAya che, koI paNa dravya lAcAra nathI, Atma dravyane kaMIpaNa karavA mATe pudgala dravyanI sahAya levI paDe tevI lAcArI AtmAmAM nathI, ane pudgala dravyane AtmAnI sahAya levI paDe tevI lAcArI pudgala dravyanI nathI. paraMtu sahakAra che, saMbaMdha che, sahayoga che, nimitta naimittika meLa che. paraMtu dravya pote svataMtra che. Atma dravyamAM je kaMI Avaze te AtmAmAMthI Avaze. ane pudgala dravyamAM je kaMI Avaze te pudgalamAMthI ja Avaze. vizvamAM nAnAmAM nAno paramANu svayaM saMpUrNa ekama che. A zabda samajI lejo. eka paramANu e svayaM saMpUrNa ekama che. tame mATInuM DhephuM juo cho, temAM anaMta paramANuono saMgama che. tene saMdha kahevAya. skaMdhanA bhAgo karIe tene deza kahevAya. dezano mati kalpanAthI ciMtavelo eka atyaMta sUkSma bhAga tene pradeza kahevAya. ane te chuTTo paDe ke chUTo hoya tene paramANu kahevAya. eka eka paramANu svayaM saMpUrNa che. temAM je kaMI banaze, je kaMI ghaTanA ghaTaze, je kaMI prakriyA thaze, je paryAyo thaze, je kaMI avasthAo Avaze e badhAne utpanna karavAnI kSamatA paramANumAM potAmAM che. AtmA je kaMI kare che te karavAnI kSamatA AtmAmAM potAnAmAM che. A baMne dravyo pote svataMtra che. relanA be pATAo che, temAM nA nahi. paraMtu baMne judA che. gADI cAlaze to be pATAthI cAlaze - paraMtu je divase pATA bhegA thaze te divase gADI nahi cAle. pATA judA ja rahevA joIe. e bhegA thAya te na cAle. baMne dravyo svataMtra che, ane svataMtra hoya to ziSyanuM kahevuM che ke sAheba, jIva karmano kartA nathI. A zIrSaka nIce judA judA teNe abhiprAya ApyA, paNa 'kartA jIva na karmano.' A eka lITInA peTamAM karma e ja karmano kartA che te samAI jAya che, athavA sahaja svabhAva che te samAI jAya che, athavA karma jIvano dharma che e samAI jAya che. athavA AtmA asaMga che ane prakRti kare che te samAI jAya che, AtmAne Izvara preraNA Ape che ane karma thAya che te samAI jAya che. paraMtu sAheba ! eka vAta spaSTa che ke AtmA karmano kartA nathI. mATe mokSanA upAyano koI hetu jaNAto nathI. A mokSanI vAta karavI, mokSa mATe sAdhanA karavI, tapazcaryA, vrato, anuSThAno For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 pravacana kramAMka - pa5, gAthA kramAMka - 04 thI 77 karavA, jAtrA karavI, dhyAna karavuM, yoga sAdhanA karavI vagere kaMI jarUra nathI. kAraNa? mokSanA upAyano koI hetu jaNAto nathI. AtmA karmano kartA ja nathI to mokSanI vAta zuM karavA karavI? sAdhanA paNa zuM karavA karavI paDe? AnA TekAmAM bIjI be vAto spaSTapaNe ziSya kahe che. pahelI paNa bahu mahattvanI vAta, karma taNuM kartApaNuM kAM nahi?' A gAthA bolavAnI rIta A che. karma taNuM kartApaNuM kAM nahi? sAheba kAM to karmanuM kartApaNuM nathI eka vAta. paNa jo tame kaho cho ke AtmA karmano karyA che, to bIjI vAta "kAM nahi jAya?' AtmAnuM karmanuM kartApaNuM kadI maTaze nahi. to thaze evuM ke AtmA karmo karyA karaze. karmanA pariNAmo phaLarUpe bhogavavA paDaze. bhogavatI vakhate rAga dveSa thaze. rAga dveSa thayA pachI pharI e karmono baMdha thaze. pharI e karmo udayamAM Avaze. ane pharI pharI e karmonuM cakra niraMtara cAlyA ja karaze. ane A bicArA jIvano chuTakAro kyAreya thaze nahi. A bicAro jIva ema huM boluM chuM, paNa jIva bicAro nathI. jIva to anaMta zaktithI bharelo che. anaMta sAmarthyathI baLavAna che. tenAmAM anaMta kSamatA rahelI che. ATalI vAta ziSyanA pakSe pUrI thaI, ke karma taNuM kartApaNuM kAM nahi? spaSTa vAta che kAM to karmanuM kartApaNuM nathI, paraMtu ema jo tame nakkI karo ke karmanuM kartApaNuM che to bIjI vAta kAM nahi jAya? eTale karmanuM kartApaNuM kadI paNa jaze nahi. "kartA jIva na karmano eka lITImAM mokSanAM dvAra ane mokSane ziSya uDADI dIdho. tevI rIte A tamAma vAtane gurudeva eka lITImAM uDADI de che. kaI lITI? hoya cetana preraNA, koNa grahe to karma'. he ziSya ! agara jo cetananI preraNA na hoya to koNa karma grahaNa karaze? bahu saraLa ane sIdho zabda che, paraMtu zAstrIya zabda judo che. eka eka zabda yAda karatA jaIe. A zabdo tamArA sAMbhaLavAmAM AvyA haze, athavA kAna uparathI pasAra thayA haze. A zabda che adhyavasAya. AtmAnI aMdara je spaMdano, kaMpano thAya che tene jJAnI puruSa adhyavasAya kahe che. mATe upayoge dharma, kriyAe karma ane pariNAme baMdha kahyo che. A baMdha je thAya che te mAtra kriyAthI thato nathI te AtmAnA pariNAmathI thAya che. pariNAma eTale AtmAmAM thatuM kaMpana, AtmAmAM UThatuM spaMdana, AtmAmAM UThatAM mojAM, AtmAmAM UThatA taraMgo. tene mATe zAstroe pariNAma zabda vAparyo che. hara kSaNe AtmAmAM kaMpana thAya che, te jovAno ApaNane TAIma nathI. ApaNuM jJAna pudgalane, jovAmAM ja rokAyuM che. ApaNI pAse jJAna to che. jJAna kAma paNa kare che. ApaNe jJAnane pugalane jovAmAM samagrapaNe rokI rAkhyuM che. e jJAna navaruM paDe to potAne jove ne? gharanI bahAra puruSa rakhaDato hoya ane bahAranAM kAma karato hoya to gharavALI ema kaheze ke tamane kyAM phurasada che ? gharanuM to dhyAna rAkho. jJAnI puruSa paNa ApaNane Aja kahe che. ApaNane AtmA tarapha jovAnI kyAM phurasada che? AtmA to hAjara che paraMtu AtmA tarapha jovAnI navarAza, phurasada maLe to ne ? ApaNuM jJAna ApaNe pudgalane For Personal & Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 171 jovAmAM ane tenA vicAromAM rokyuM che. ApaNe mana, zarIra ane Indriyone paNa temAM rokI che. ane AtmAne paNa pudgalane jovAmAM ApaNe rokyo che. vicAra, ciMtana, manana yugalanuM, apekSA pudgalanI, saMga pudgalano, vRtti pudgala tarapha. savArathI sAMja sudhI pudgala, pudgala ne pugala. A pudgala tarapha ja dhyAna. zAstromAM be tattvo che. AtmA ane pudgala. paNa ApaNI duniyAmAM mAtra eka pudgala tattva che. janmyA tyArathI ApaNe eka pudgala dravyane ja joyA karIe chIe. pudgala dravya taraphano ApaNo A je bhAva tene kahevAya che vibhAva. vibhAva mahattvano zabda che. vibhAva eTale vikRta bhAva. jema lAkaDAmAMthI dhUmADo pragaTa thayo, to dhUmADo e vikatabhAva che, vibhAva che. ane agni e svabhAva che. pariNAma kaho, adhyavasAya kaho, vibhAva kaho, athavA bhAva kaho. ane tethI paNa saraLa zabdo rAga ane dveSa kaho, kaSAyo, vikAro athavA vRttio kaho. jo A badhA bhAvo aMdara thAya to kAryaNa paramANuomAM halacala macI jAya. ane temAM racanAnI zarUAta thAya. A badhA zabdono saravALo karIne paramakRpALu deve ApaNI bhASAno ApaNI duniyAno zabda preraNA Apyo. A jIva preraNA na Ape to he ziSya ! karmane koNa grahaNa karaze? dAbaDAmAM kiMmatI ghareNAM paDyA che, tijorImAM sAcavI rAkhyAM che. paraMtu aMdarathI preraNA thAya to paherAya. koI divasa ghareNAM AvIne tamane nahi kahe ke bahena ! bahu divasa thayA, have tame mane pahero ne, kAraNa ke ghareNAMmAM preraNA ApavAnuM sAmarthya nathI. bahu mahattvanI vAta karavI che ke A bhUla preraNA ApanAranI che, karmataMtra ke pudgala dravyanI nathI. jIva pote bhUla kare che. banArasadAsajI kahe che ke bApa vudra mUtra karate haiM, gaura zAhukkAra hokara husare ghara mUtra RA toSAropaNa varate haiM bhUla karIe chIe ApaNe ane kahIe chIe ke A karmo amane herAna kare che. ghaNA kahe che ke sAheba! amAre kaMdamULa khAvuM na hatuM paraMtu evuM kAraNa AvyuM ke amAre khAvuM paDyuM. are ! tArA moDhAmAM to te nAkhyuM ne? bajAramAMthI tuM ja laI Avyo. A thaI preraNA. AtmA preraNA Ape che. jo preraNA na Ape to koNa grahe to karma?" to karmane koNa grahaNa kare? jainadarzanano pAyAno siddhAMta che ke mokSa prApta karavo hoya to zarUAta tArAmAM karavI paDaze, bahAramAM nahi. gUMcavADo te Ubho karyo che, ane pachI ThAgATheyA kare che. karmane doSa Ape che. jamAno evo Avyo che, samAja kevo che, loko kevAM che? gharavALA kevA bhegA thayA che? are ! tuM tAro doSa jo. tArI hAlata, tArA bhAvo kevA UThe che? te tuM jo. pahelI vAta, hoya nacetanapreraNA, koNa grahe to karma?" aMbAlAlabhAIe lakhyuM che ke cetana eTale AtmAnI preraNArUpa pravRtti na hoya to", e rAgadveSa karato na hoya, kaSAya karato na hoya, vRttio UThatI na hoya, vAsanAo UThatI na hoya to, karmane koNa grahaNa kare? kAzmaNa vargaNAnA dalikone koNa grahaNa kare? te to paDyA che. je karma tarIke kAmamAM Ave che tevA paramANuone kAmaNa vargaNA kahe che. ApaNA zarIra For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 pravacana kramAMka - pa5, gAthA kramAMka - 74 thI 77 tarIke je kAmamAM Ave che tene kahevAya che audArika vaNA. bhASA tarIke je kAmamAM Ave che tene kahevAya che bhASA vargaNA. badhI kvolITI judI judI che. Akho koThAra hoya temAM eka ghauMno kothaLo, eka jArano kothaLo, eka bAjarAno, eka caNAnI dALano kothaLo hoya, temAM judI judI jAtanuM anAja che. bajAramAM jAva to kerI nAma to eka ja paNa kvolITI judI judI che. kaMI samajAya che ? hAphusa, laMgaDo, ratnAgIrI, kesara, totApurI, paraMtu mULa to karI. ema pudgala dravya eka, paraMtu kvolITI judI judI. tema pudgalanI vargaNAo judI judI, te alaga alaga kAmamAM Ave. karma tarIke racanAnA kAmamAM audArika vargaNA na cAle. karma tarIke racanAmAM kArmaNa vargaNA ja kAmamAM Ave. kArmaNa vargaNA che te kazuM karatI nathI. paNa je kSaNe, je samaye caitanyamAMthI preraNA UbhI thaze te preraNA pramANe kArmaNa vargaNAmAM prakriyAnI zarUAta thaze. kaMI samajAya che? AmAM mokSanuM sUtra samajAvela che. yazovijayajI mahArAje kahyuM, ApahI bAMdhe, ApahI choDe, nijamati zakti vikAsI. cetana! jo tuM jJAna abhyAsI. eka sAMkaDA moMDhAnA ghaDAmAM bora bharyA hoya, vAMdaro temAM hAtha nAkhe ane majabUta moTI muThThI boranI bhare, pachI hAtha bahAra kADhI zakato nathI. have bUma pADe to koNa choDAvavA jAya? e vAMdarAne kahevA janAra koI nathI. paraMtu tamane kahenAra koI to che ne? to ahIM ema kahevuM che ke tane koNe pakaDyo che? kAzmaNa vargaNAe tane pakaDyo? nA. kArpaNa vargaNAmAM kAma, karma tarIke TrAnsaphara thavAnI prakriyAno prAraMbha tArA karyA pachI thaze. tuM zA mATe preraNA ApavAnuM kAma kare che? rAga e preraNA, vaiSa e preraNA, Asakti, IrSA, hiMsA, corI, durAcAra e badhuM karavuM te preraNA, abhakSyanuM bhakSaNa e preraNA. tArI jo preraNA thAya to kArmaNa vargaNAnuM kAma zarU thAya. te vakhate kAzmaNa vargaNA maTI te karma banI jaze. jema ghauMnA loTamAMthI bhAkharI bane tyAre ghauMno loTa maTI te bhAkharI tarIke TrAnsaphara, parivartana thayo. tema AtmA preraNA kare, e preraNAmAMthI kAzmaNa vargaNA karma tarIke bane ane karma banyA pachI niyama pramANe phaLa Ape. "jaDa svabhAva nahi preraNA." bIjI spaSTa vAta jaDa tattvo ke pugala tattvamAM preraNA ApavAno svabhAva nathI. pahelAM vAta thaI hatI, DabbAmAM mohanathALa bharyo che, paraMtu mohanathALa tamane ema nahi kahe ke tame mane khAva. tamane jaDa padArtha sAme cAlIne kaheze nahi, paraMtu tame mana karI khAvA jAo cho. ane pachI kaho cho ke A pudgala dravya amane herAna kare che. mokSanuM sUtra AmAM che. tame ahIM kaMTrola karI lo. preraNA ApavAnuM baMdha karo. to sAheba ! koI sAdhanA karavI nahi paDe. jo preraNA nahi Apo to tamane karmo nahi baMdhAya. jaDano svabhAva preraNA ApavAno nathI. tamArAmAM jaDa kaMI bhAga bhajavatuM nathI. "juo For Personal & Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 173 vicArI marma. he ziSya ! tuM vicAra karI jo. jo cetananI preraNA na hoya to karma koNa grahaNa kare? huM vigatavAra samajAvavAnI koziza karuM chuM. eka eka vAta be vakhata samajAvavAnI koziza karuM chuM. to preraNArUpe grahaNa karavAnuM kAma jaDa tattva karatuM ja nathI. jaDa tattvamAM A prakAranI ghaTanA ghaTatI ja nathI. jo jaDa tattva preraNA ApatuM hoya to khurazI paNa tamArA upara gusso kare ke mArA upara kema beThA? ghaDo paNa ema bolato thaI jAya ke mane khullo kema rAkhyo? DhAMkI do. A uparathI nakkI thAya che ke jaDa padArtho preraNA ApatA nathI ke krodha paNa karatAM nathI. rAgadveSa paNa karatAM nathI ane karmane paNa grahaNa karatAM nathI. koIne evo anubhava thato nathI ke pudgala dravya preraNA ApatuM hoya. tethI nakkI thAya che ke AtmA preraNA Ape che tethI ja karmanI racanA thAya che, baMdha thAya che. mATe ame kahIe chIe ke AtmA karmano kartA che. preraNA ApavI e tamAruM kAma che. preraNA ApIne moTI upAdhi tame vahorI lo cho. karmano kartA karma paNa nahi kahevAya kAraNa ke karmamAM paNa preraNA ApavAno dharma nathI. mATe AtmA pote ja karmano kartA che, ane karmanuM karavApaNuM jIvanA adhikAramAM jAya che, e jIvanA kSetramAM jAya che. e pudgalanA kSetramAM jatuM nathI. mATe ahIM siddhAMta ApavAmAM Avyo ke... jo cetana karatuM nathI, nathI thatAM to karmI. cheda mUkI dIdho. jo cetana kare nahi to karma thatAM nathI. be bAbato samajI lyo. karmaracanA thayA pachI te karmano nikAla karavAnI pravRtti karavI e eka vAta thaI. ane karma racanA thatAM pahelAM cetana preraNA na Ape A bIjI vAta. bIjI vAta mahattvanI che jo cetana preraNA na Ape, bhAva na kare, rAgadveSa na kare, to kadI paNa karmo na thAya. karmo jo na thAya to karmono nikAla karavA mATe je kaMI paNa vyavasthA, mathAmaNa karavI paDe che te na karavI paDe. 14 guNasthAnako, ATha karmo, che lezyA, upazama zreNI, kSapaka zreNI, sadguru, suvicAra, satzAstra, adhyayana, zravaNa, ciMtana, manana, nididhyAsana, dhyAna, prANAyAma vi. keTaluM badhuM karavuM paDe che. paraMtu upAdhi to ApaNe ja preraNA ApIne karIe chIe. mokSa A sUtramAM che ke jo AtmA preraNA ja na Ape to, kaMIpaNa karavAnI jarUra nathI. karma to na thAya ane te karmano nikAla karavA je vyavasthA karavI paDe che, te na karavI paDe. tamane kaMIpaNa karyA vagara mokSa joIe che. tame kaho cho, AzIrvAda Apo ne sAheba ! mokSa maLI jAya. karmo tame karo ane AzIrvAda amAre ApavAnA? "jo cetana karatuM nathI, nathI thatAM to karma. A jaina darzananI alaukika vAta che. jagatanA koI darzanamAM AvI vAta karI nathI. tuM saMpUrNa rIte svataMtra cho. tuM preraNA ApavAnuM baMdha kara. karmo sAthe tAro saMbaMdha nahi thAya. karmone tArI sAthe levA devA nathI. niyama sAthe levA devA che. tame jevI preraNA Apazo ke tarata kArmaNa paramANumAMthI karmaracanA thaze. jevI racanA thaze, tevuM phaLa nakkI thaze. jevuM phaLa nakkI thaze tevuM Ayojana thaze. ane te AyojanamAM tamAre sAmela thavuM paDaze. ane rakhaDavA mATe For Personal & Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 pravacana kramAMka - 55, gAthA kramAMka - 74 thI 77 cauda rAjaloka ane coryAsI lAkha yonio che. tamane baLadanA ane bilADInA avatAramAM koNa laI jAya che ? ApaNe ja preraNA karI sAmethI AmaMtraNa ApIe chIe. AtmA preraNA Ape che to ja karma thAya che. AtmA preraNA na Ape to karma thatAM nathI, eka vAta thaI. ane bIjI vAta e ke karma karavAM te AtmAno sahaja svabhAva nathI. ziSya kahyuM hatuM ke karma thavAM te AtmAno sahaja svabhAva che, paNa gurudeva kahe che ke karma karavA te sahaja svabhAva nathI. preraNA Ape to ja karma thAya. pAyAnI vAta e che ke karma bAMdhavA e jIvano svabhAva nathI. jo jIvano svabhAva karma bAMdhavAno hota to te satata karma bAMdhyA ja karata ane mokSano avasara prApta thAta nahi ane jIvano mokSa kadI na thAta. karma bAMdhavAM te jIvano svabhAva nathI kemake rAgadveSa karyA pachI ja karma baMdhAya che. rAgadveSa na kare to karma na thAya. jo jIva dhAre, nirNaya kare, jAgRta thaI jAya, jo samajaNamAM AvI jAya, to jIva rAgadveSane rokI zake che. A tamArI sattA che, kSamatA che ane tamAro adhikAra che. rAgadveSa karavAM ke na karavAM te tArI marajI. koI chokaro koImAM phasAI gayo hoya ane te barAbara na hoya, to mA bApa kahe ke beTA ! A tuM sAruM nathI karato, tuM duHkhI thaIza, chokaro kahe ke nA mAre to e ja karavuM che. to mA bApa kahe ke tArI marajI. cha mahine te roto roto mA bApa pAse Ave ne kahe ke tame kahetA hatA te sAcuM hatuM. huM phasAI gayo chuM. have mane bahAra kADho. kADhavA badhI upAdhi karavI paDe ne? jJAnI kahe che ke rAgadveSa na karavA hoya to tuM na karI zake ane rAgadveSane rokavA jo hoya to rokI paNa zake che. ane rAgadveSane sarvathA kAyama mATe choDI paNa zake che. keTalI badhI tamane svataMtratA che. karmanuM jeTaluM baLa che, tenA karatAM vadhAre baLa jo AtmA vApare ane puruSArtha kare to karmabaMdha thato nathI, evI AtmAnI potAnI zakti che. A karmo amane herAna kare che, duHkhI kare che, ane amane rakhaDAve che tema tame kahetA ho cho. paraMtu have bhASA badalI nAkho. amAre rakhaDavuM che mATe ame rakhaDIe chIe. ame rAgadveSa karIe chIe mATe amane karmabaMdhana thAya che. rAgadveSa karyA pachI bolazo nahi ke karmo amane duHkhI kare che. tamAruM preraNA ApavAnuM kArya na thAya to kArmaNa vargaNA ema ne ema paDI rahe che. ane te kaMI paNa karI zake nahi. tame jevA rAgadveSa karo eTale kAzmaNa vargaNAmAM kAryanI zarUAta thaI jAya che. A niyamane samajo. vaLI karma karavA e jIvano sahaja svabhAva nathI, dharma nathI. jema jJAna AtmAno sahaja svabhAva che, darzana AtmAno sahaja svabhAva che, guNa che, tema karma karavA te AtmAno guNa nathI, svabhAva nathI, dharma nathI. jo AtmAno karma karavAno sahaja svabhAva hoya to AtmA haMmezA karmano kartA Thare, ane karma karyA ja kare. pachI kadAca jIva mokSamAM gayo hoya to tyAM paNa karma kare. paNa evuM banatuM nathI. paramAM eTale jaDa ke pugalamAM pariNamavAthI, rAgadveSa karavAthI, preraNA ApavAthI, kaSAyo karavAthI, vRttione utpanna karavAthI, vAsanAo karavAthI kArpaNa For Personal & Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 175 vargaNA karma banI tamane coTe che. paraMtu tame jo svamAM pariNamo, svabhAvamAM pariNamI to karma na Ave. karmane nA kahevAnI jarUra nathI. tame tamArAmAM raho. tamAro mULa dharma to tamArA svabhAvamAM rahevAno che. jo tuM Apa svabhAve khele, AzA choDa udAsI, suranara kinnara nAyaka saMpatti, tuja caraNo kI dAsI, cetana jo tuM jJAna abhyAsI. tame jo paramAM, pugalamAM pariNamazo, preraNA Apazo, rAgadveSa karazo, to karmo Avaze. paNa jo svamAM pariNamazo, svabhAvamAM rahezo to karmo nahi Ave. karmo Ave che ane jAya che e vAta kharI paraMtu rAgadveSa na thAya to karmo Ave nahi. rAga dveSa karo to karmo Ave ane te na karo to karmo jAya. karmano udaya hoya, ane karmo baLiyAM hoya paNa te baLa karatAM tame tamAruM baLa vadhAre vAparo to karmono nikAla thaI jAya, e vAta paNa kharI. paNa karma karavAM te AtmAno mULa dharma ke sahaja svabhAva nathI. ziSyanI chellI zaMkA che ke AtmA asaMga che ane prakRti karmabaMdha kare che, tenA javAbamAM gurudeva kahe che ke "kevaLa hota asaMga to, bhAsata tane na kema?' jo AtmA ekalo asaMga hota to tane anubhava na thAta ? tane anubhava thato nathI paraMtu tene saMgano anubhava thAya che. rAgadveSano anubhava thAya che, mATe "asaMga che paramArthathI, paraMtu jyAre AtmAne-potAne saddagurunI kRpAthI ke zAstronA avalokanathI, avagAhanathI, siddhAMtonI samajaNathI bhAna thAya, jJAna thAya, samajaNa prApta thAya ke "tuM caitanyamUrti AtmA cho, tane vibhAvono saMga na hoya, parano saMga na hoya', evuM tAruM bhAna tane jo pragaTa thAya, tane prApta thAya to te vakhate tuM paramArthathI asaMga cho. atyAre tuM rAgadveSanA saMgamAM cho. jo AtmA haMmezA karma rahita hota to be kAma thAta. eka to tArAmAM kaSAyo rAgadveSa vibhAvo utpanna na thAta ane rAga-dveSakaSAyo na thAta to jJAnAvaraNAdi karmono baMdha na thAta ane baMdha jo na thAta to tane anubhava thAta ke tArA upara karmanuM AvaraNa nathI. paraMtu eka vAta jarUra che ke nizcayanayanI apekSAe AtmA asaMga che, karma rahita che, paNa asaMgadazAno anubhava atyAre nathI. paramArtha zabda mATe dravyAnuyoganA zAstramAM zabda che nizcayanaya. nizcayanayathI ke paramArthathI AtmA asaMga che. paraMtu AtmA asaMga hoya to tane kema na bhAsata ? tane anubhavAto kema nathI? "paNa nija bhAne tema" te to jyAre svarUpanuM bhAna thAya tyAre thAya. anubhava eTale nijanuM bhAna thavuM. samyagadarzana eTale nijabhAna. tenI vyAkhyA nAnakaDI lITImAM ApI che. samyagradarzana kone kahevAya? samyagdarzanano artha nijabhAna jJAnI puruSo zuM kahe che? tArA upara kRpA kare che ke tane tArI dazAnuM bhAna thaI jAya. eno artha e ke atyAre ApaNe bebhAna chIe. abhAna dazAmAM chIe. nigodanA jIvo abhAna dazAmAM che, ApaNe For Personal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 - pravacana kramAMka - 55, gAthA kramAMka - 74 thI 77 badhA bebhAna dazAmAM chIe. ane jJAnI puruMSo sabhAna dazAmAM che. abhAna, bebhAna ane sabhAna ema traNa avasthAo che. nija bhAna eTale potAnuM bhAna. potAne potAnuM bhAna thAya che. potAnI potAne khabara paDe che. ApaNe bIjAne ema kahIe chIe ke tane tAruM bhAna che? tuM koNa che? to nija bhAna eTale potAnuM bhAna. "asaMga che paramArthathI" tuM paramArthathI, nizcayanayanI apekSAthI asaMga ja cho. paraMtu atyAre tArAmAM kaSAyo thAya che, mATe jJAnAvaraNAdi karmano baMdha paNa thAya che to jJAnAvaraNAdi AvaraNa rahita evA AtmAno anubhava tane kema thAya? jo haMmezA AtmA karmarahita sadA judo hota, to tane kamarahita AtmAno anubhava thAta. paNa tane evo anubhava thato nathI. aMdara tuM jo. rAga thAya che ne ? kaeNSa thAya che ne? ahaMkAra ane vRtti UThe che ne ? kAmavAsanA jAge che ne? mAyA, lobha thAya che ne? jagatanA padArthonuM AkarSaNa tane thAya che ne ? gamo, aNagamo thAya che ne ? to tuM asaMga zeno ? tuM paramArthathI asaMga cho paNa evI avasthA te haju prApta karI nathI. tuM nizcayanayathI asaMga cho, karma rahita cho paraMtu AvI asaMgadazAno anubhava thaze kyAre? "paNa nija bhAne tema' nijanuM bhAna thaze, potAnuM bhAna thaze, potAnA svarUpanuM bhAna thaze tyAre thaze. ATalI badhI mahenata ApaNe zA mATe karIe chIe? roja satsaMgamAM javuM, pravacano sAMbhaLavAM, roja zAstro vAMcavAM. A badhuM zA mATe? kAraNa ke eka ja kAma karavuM che, nijanuM bhAna karavuM che. koI paNa hisAbe nijanuM bhAna karavuM che. majhAnI vAta to e che ke 50, 50 varSathI ApaNe ATalA jaNAM beThA chIe, paNa nijabhAna thayuM nathI. A bahu navAInI vAta che ke ApaNo anubhava thatAM vAra keTalI ? paNa anubhava thato nathI. ATalA badhA zAstro ane siddhAMto vAMcyA, ATalA upAyo karyA paNa mULa muddo rahI gayo. potAne potAnuM bhAna thayuM nahi. jema DabbAnuM DhAMkaNuM majabUta baMdha thaI gayuM hoya, ughaDatuM na hoya pachI cAre bAjuthI kholavA tame prayatna karo cho, UMcuM karo, nIcuM karo, Dabbo ThapakAro paNa DhAMkaNuM keme karI khulatuM nathI. paraMtu sAco prayatna thAya to khUle. tevuM ja A che. tame cAre bAjuthI vAMco. samayasAra vAMco, adhyAtmasAra vAMco, Atmasiddhi ane vacanAmRta paNa vAMco. AnI pAse jAva, tenI pAse samajavA jAva. paNa ApaNe eTalA pAkA chIe ke nija bhAna thavA detA nathI. "nija bhAna" A mokSanI cAvI che. mokSano upAya sAva saraLa che. ame gappAM nathI mAratA, ame tamane vAstavikatA kahIe chIe tema zrI saguru kahe che, kevaLa hota asaMga to bhArata tane na kema?' jo AtmA asaMgI ja hota to tane anubhava kema na thAya ? AtmA asaMga che, te tArI vAta sAcI. paNa nizcayathI, paramArthathI. to sAheba ! e anubhava kyAre thAya? "paNa nija bhAne tema' potAne potAnA svarUpanuM jo bhAna thAya to tene e AtmAno svAnubhava thAya. tyAM sudhI e AtmAno svAnubhava thAya nahi. For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 177 Ama eka eka vAta laIne sadgurue ziSyanI tamAma zaMkAnuM samAdhAna karyuM. temaNe nakkI karAvyuM ke AtmA karmano kartA che. paraMtu AtmA karmano kartA to ja thAya jyAre AtmA preraNA Ape athavA rAgadveSa kare. rAgadveSanI preraNA ApavI te AtmAno svabhAva che jaDano svabhAva nathI, mATe jaDa preraNA ApI zake nahi. jaDa karma karI zake nahi. sahaja rIte karmo thAya che tevuM paNa nathI. AtmA jo rAgadveSa nahi kare to karmo kadI paNa thaze nahi. ApahI bAMdhe, Apa hI choDe, nijamati zakti vikAsI. bhAI ! karmo ka2vAmAM tArI zakti tuM vApare che. vibhAva karavAmAM zakti joIe. rAga karavAmAM, dveSa karavAmAM, krodha karavAmAM paNa zakti joIe ne ? krodha kare che tyAre kevI zakti AvI jAya che ? krodhamAM mANasa Akho paththara uThAvI le che. jema vibhAva karavAmAM zakti joIe, tema svabhAvamAM TharavAmAM paNa zakti joIe che. to bhalA mANasa ! vibhAvamAM zakti vAparavA karatAM tArI zakti svabhAvamAM TharavAmAM vApara ne ! nija bhAna karIne potAnI zakti, potAnA svarUpamAM TharavA mATe ja vAparavI tenuM nAma mokSano mArga. A nezanala hAI ve, khullo ja che. jJAnIe te khullo rAkhyo che. badhAne te mArga batAve che. nija bhAna ane nijamAM TharavuM te mokSanI cAvI che. paramArthathI tuM asaMga to che ja. paNa tuM pUche che ne ke anubhava kema thato nathI ? paraMtu e mATe eka zarata anivArya che ke samyagdarzana jo thaze to ja tane anubhava thaze. ATalI vAta karIne gurudeva ziSyane chellI vAta kare che. kartA Izvara koI nahi, Izvara zuddha svabhAva; athavA preraka te gaNya, Izvara doSaprabhAva. (77) tuM ema kahe che ne ke 'Izvara preraNA Ape che' ApaNA hAthamAM raheluM chelluM sAdhana paNa sadguru jhUMTavI le che. chelluM ApaNuM zastra e hatuM ke ame zuM karIe ? Izvara jema karAve tema karIe chIe. to e paNa jhUMTavI lIdhuM. mahAbhAratamAM duryodhana kahe che ke huM dharmane jANuM chuM, paNa dharmamAM pravartana karI zakato nathI, huM adharmane jANuM chuM paNa adharmamAMthI nivRtta thaI zakato nathI. huM pApane jANuM chuM paNa pApa karyA vagara rahI zakato nathI. huM satkarmane jANuM chuM paNa satkarma karavAno puruSArtha karI zakato nathI. kAraNa ke Izvara mane je preraNA Ape te pramANe karuM chuM. juo, A DAhyo dIkaro bApane vagove che. Izvara to bApa kahevAya ne ? have te ema kahe che ke e mane dArU pIvAnI preraNA Ape che, A mane duSkarma karavAnI preraNA Ape che. ApaNane kahevAnuM mana na thAya ke tuM kone vagove che ? Izvara tevo che ja nahi. ane Izvara kaMI ja preraNAM ApatA nathI. dhAro ke preraNA Ape to sArI preraNA Ape, sArI zikhAmaNa Ape. e kaMI dIkarAno hAtha pakaDI dArUnA pIThAmAM na laI jAya. e ema paNa na kahe ke tAre jeTalo pIvo hoya teTalo dharAIne pI le. Izvara preraNA na Ape. Izvara che paNa te kartA nathI paNa temaNe For Personal & Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 pravacana kramAMka - 55, gAthA kramAMka - 74 thI 77 jagatanI oLakhANa karAvI, jagatanuM bhAna karAvyuM, jagatanuM jJAna karAvyuM ke jagata kevuM che? Izvara kazuM ja karato nathI, mAtra hAjara. Izvara jagatano kartA nathI, ane racayitA paNa nathI. te jIvonA karmono kartA hoI zake ja nahi. tame ema na kahezo ke A jainonI mAnyatA che. jainonI koI mAnyatA nathI. jaina to ene kahevAya, je satyanuM saMzodhana kare, satyanI gaveSaNA kare, sAcuM je haze te ja Izvara kahe che. kema? Izvara zuddha svabhAva', to Izvarano paramAtmAno svabhAva to zuddha che. zuddha svabhAva mATe zabda che vItarAga svabhAva. paramAtmA vitarAga che. rAgadveSathI mukta che. mohathI ane ajJAnathI paNa mukta che. paramAtmAmAM ajJAna nathI, rAgadveSa nathI. to paramAtmA zuM che ? paramAtmA vItarAga che, ane anaMtajJAnathI bharelA che. AvA hovAnA kAraNe paramAtmA zuddha che. ane zuddha hovAnA kAraNe paramAtmA preraNA ApI na zake. Avo Izvara jo preraNA Ape to IzvaramAM paNa doSa utpanna thAya. ApaNane ema thAya ke jo preraNA ApavI ja hoya to sArI Ape, kSamA karavAnI preraNA Ape, krodha karavAnI preraNA zuM karavA Ape? gurudeva kahe che zuddha Atma svabhAva jeno che te Izvara sArI ke narasI kazI ja upAdhimAM paDatA nathI. jaMjALamAMthI mukta thavAnI vAta jJAnI puruSoe karI. ATalA badhA jIvonI jaMjALamAM Izvara jo jhaMpalAve, to zuM lAge che tamane ? thoDo vicAra to karo. ApaNe nAnI jaMjALamAMthI mukta thavAnI vAta karIe chIe, to Izvara zuM AkhA jagatanA jAtajAtanA namUnAone saMbhALavAnI upAdhi kare ? badhAne sAcavavA, samajAvavA, ThekANe pADavA kaMI ochI upAdhi che? Izvara A zA mATe kare ? chatAM paNa tame kaho ke Izvara preraNA Ape che to preraNA ApanAra gunegAra bane che. ApaNI pAse traNa zabdo che. karavuM, karAvavuM ane karatone anumodana ApavuM. anumodana karavuM eTale koI koIne mArato hoya to tene utsAha Ape athavA manamAM mAne ke "ThIka ho rahA hai" A anumodana karyuM kahevAya. AmAnuM kaMI ja Izvara kare nahi. Izvara kaMI ja kaheto nathI ane karato paNa nathI. Izvarane doSano bhAgIdAra na banAvazo. Izvara to vItarAga che, zuddha che, mohathI mukta che, anaMta jJAnamaya che, mATe Izvara karma karavAnI preraNA Ape che, tema na kahevAya. ATalI vAta karI chevaTano siddhAMta sagurune Apavo che. jeno vicAra have pachInA pravacanamAM thaze. siddhAMta ema kahe che ke, cetana jo nija bhAnamAM, kartA Apa svabhAva; varte nahi nija bhAnamAM, kartA karma-prabhAva. mokSa mATe kaMI lAMbI vAta karavAnI jarUra nathI. A 78 mI gAthAmAM mokSanuM saMkSipta sUtra che. loko to keTalAye prazno pUche che ke mokSa kevI rIte maLe ? pahelAM to e pUche ke A kALamAM mokSa maLe? pachI kahe ke zAstro to kahe che ke A kALamAM na maLe. ghaNA badhA prazna For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 AtmasiddhizAstra pravacanamALA pUche che. zAstromAM kahyuM che ke mokSanI TUMkAmAM TUMkI vyAkhyA A gAthAmAM che. cetana jo nija bhAnamAM, kartA Apa svabhAva; varte nahi nija bhAnamAM, kartA karma-prabhAva. A atyaMta mahattvanI gAthA che. AmAM baMdhanI paNa cAvI che ane mokSanI paNa cAvI che. tamane baMne cAvIo ApI che. baMdhanI cAvI to tame vAparI che. have mokSa prApta karavAnI cAvI vAparo. tenI carcA AgalI gAthAmAM thaze. UMDANathI vicArajo. abhuta vAto che. temAM marma che. jaina darzanano nicoDa, niSkarSa, sAra AmAM che. samajavA koziza karajo. Ano ukela A janmamAM ja karavo che. samajazo to ukela thaze. dhanyavAda! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda.darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18O pravacana kramAMka - 56, gAthA kramAMka - 78 gAthA kramAMka - 08 pravacana kramAMka - pada vibhAvanA kartA maTo cetana jo nija bhAnamAM, kartA Apa svabhAva; varte nahi nija bhAnamAM, kartA karma-prabhAva. (78). TIkAH AtmA jo potAnA zuddha cetanyAdi svabhAvamAM varte to te potAnA tejasvabhAvano kartA che, arthAt te ja svarUpamAM pariNamita che, ane te zuddha cetanyAdi svabhAvanA bhAnamAM vartato na hoya tyAre karmabhAvano kartA che. (78) vivecanano prAraMbha karatA pahelAM gAthAne spaSTapaNe samajI levAno prayatna karIe. A gAthAmAM sAdhake sAdhanAmAM zuM karavAnuM che tenuM citra Apela che. A tattvajJAnanI gAthA nathI. A gAthA barAbara samajAya to sAdhanA vize ApaNI bhramaNAo, gerasamajo je hoya te dUra thaI jAya. ghaNI vakhata, ghaNI bAbatomAM ApaNI samajaNa aspaSTa hoya che, khoTI athavA viparIta hoya che. be zabdo samajI laIe. eka che AtmabhAva, tene svabhAva kaho ke caitanyabhAva kaho ane bIjo zabda che, parabhAva, vibhAva athavA karmano bhAva. jIvamAM be dhArA cAle che eka AtmabhAvanI dhArA, caitanyabhAvanI dhArA ane bIjI dhArA te parabhAvanI-vibhAvanI, karmabhAvanI dhArA. A baMne dhArAono kartA AtmA che. e svabhAvano paNa karyA che ane vibhAvano paNa karyA che, paraMtu karmano kartA nathI. vibhAva karyA pachI karmaracanA thAya che, paNa e karmano kartA nathI paraMtu vibhAvano jarUra karyA che. vibhAva eTale vikRtabhAva, vikArI bhAva, rAgadveSanA bhAva. mohabhAva ke ajJAna bhAvamAMthI jeTalA bhAvo janme che te badhA bhAvone jJAnI puruSoe vikArI bhAvo athavA vibhAvabhAva kahyAM che. e vibhAvabhAva ane svabhAva baMne vacce A jIvananI yAtrA cAlI rahI che. ApaNI yAtrA moTe bhAge vibhAvanI dhArAnI yAtrA che. svabhAvano sparza kyAreka thayo haze ke nahi te to prabhu jANe, paraMtu ema nathI lAgatuM ke ApaNane Taca thayo hoya ! vibhAvamAM to ApaNe gaLADUba DUbelA chIe. sAdhanAnuM sUtra kahetI vakhate jJAnIone eka vAkya kahevuM che ke, 'vibhAvanA kartA maTI javuM ane svabhAvanA kartA banavuM." AnuM nAma sAdhanA. bahu yAda na rahe to ciMtA karavAnI jarUra nathI. mULa muddo yAda rahevo joIe. dALa zAkanI carcA karavAnI jarUra nathI. mIThAI barAbara che ke nahIM te jovAnI jarUra. zAstrone ema kahevuM che ke vibhAvanA For Personal & Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA kartA maTo ane svabhAvanA kartA bano. jIva lAgI rahyo parabhAvameM, sahaja svabhAva lakhe nahi apano, paDiyo moha ke dAvameM. A pada nathI paNa yazovijayajI mahArAjanI vedanA che. A bhajana ke kAvya nathI paraMtu aMdaranI mUMjhavaNa che. aMdaranI vyathA che. ATalAM zAstro vAMcyA, ATalAM siddhAMto vAMcyA, ATalAM anuSThAno, japa, tapa, vratanI sAdhanA karI topaNa amAro AtmA parabhAvamAM lAgelo che. parabhAvamAM ja che. ApaNe carcA keTalI UMcA prakAranI karIe chIe, 11mA guNasthAnakanI carcA karIe chIe. 11mA guNasthAnethI je pAcho Ave che te jIva halako nathI, e nIco ke nabaLo nathI. bhUle cUke ema na mAnatA ke tame emanA karatAM UMcA cho. e bhramaNAmAM na rahezo. emanI to adbhuta sAdhanA che. sAdhanA karatAM karatAM upazamabhAvane kAraNe nIce AvyA che. tAruM to gaju paNa nathI ke tuM e zreNI mAMDI zake. teo zreNI mAMDIne zreNImAM dAkhala thayA ane niyama pramANe upazamabhAvamAM gayA, upazamabhAvano kALa pUro thayo ane nIce AvyA, paraMtu teo nIce rahevAnA nathI. teo caDhavAnA che. tuM tAruM jo. tArI sthiti kevI che ? sahaja svabhAva lakhe nahi apano, paDiyo moha ke dAvameM, jIva lAgI rahyo parabhAvameM' tema yazovijayajI mahArAja kahe che. Aje paNa jIva parabhAvamAM vibhAvamAM lAgelo che. potAno sahaja svabhAva e lakSamAM leto nathI, samajato nathI, jANato nathI, ane mane kahevA do ke AtmA mohanA hAthanuM ramakaDuM banI gayo che. kharekhara sAdhanAmAM je kaMI karavAnuM hoya, tenI spaSTatA A 78mI gAthAmAM karavAnI che. cetana jo nija bhAnamAM, kartA Apa svabhAva; 181 varte nahi nija bhAnamAM, kartA karma-prabhAva. jaina darzanano nicoDa A gAthAmAM che. jJAnIne be vAto spaSTa karavI che. kharekhara sAdhanAmAM eka dhArAmAMthI bahAra nIkaLI bIjI dhArAmAM praveza karavAno che. je karmanI dhArA che, vibhAvanI dhArA che temAMthI bahAra nIkaLI svabhAvanI dhArAmAM ApaNe TharavuM che. svabhAvanI dhArAmAM TharavA mATe zuM prakriyA karavAnI che ? tenI kaI rIta che ? kaI paddhati che ? pahelI vAta, 'cetana jo nija bhAnamAM', AtmAne jo potAnuM bhAna thAya, bahu vicitra vAta lAge che ke AtmA ApaNe pote chIe. A koI bIjI pArTInI vAta nathI. koI bIjA AtmAnI vAta karatA hoya to barAbara. AtmAne-ApaNane potAnuM ja bhAna nathI. Apa ApakuM bhula gayA; Inarse kyA aMdhera ? samara samara aba hasata hai, nahi bhUleMge phera. A sauthI moTuM Azcarya che ke pote potAne ja bhUlI gayo che. AdhyAtmika kSetramAM A ja bhUla thAya che ke potAnuM vismaraNa potAne thAya che. 'cetana jo nija bhAnamAM' cetanane potAnuM For Personal & Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 2 pravacana kramAMka - 56, gAthA kramAMka - 78 bhAna thAya, svarUpanuM jo bhAna thAya, svarUpanI smRti thAya, svarUpano anubhava thAya, svarUpanuM darzana thAya, AtmasvarUpano nizcaya thAya, te mahattvanI ghaTanA che. bhAna eTale samaja, bhAna eTale anubhava, bhAna eTale sAkSAtkAra, bhAna eTale pratIti, bhAna eTale zraddhA, bhAna eTale sabhAnatA, bhAna eTale konsesa, bhAna eTale jAgaraNa. jyAre potAne potAnuM jAgaraNa thAya, potAnA bhAnamAM jo caitanya AvI jAya to tenI prakriyA badalAI jAya, rIta ane jIvanazailI badalAI jAya. je kSaNe AtmAne potAnA svarUpanuM, nija svarUpanuM bhAna thAya pachI te AtmA vibhAvano kartA maTe che ane svabhAvano kartA bane che. mAtra kahevAthI e svabhAvano kartA nathI banato ane mAtra kahevAthI e vibhAvano kartA paNa nathI maTato. jyAre svarUpanuM bhAna thAya, AtmAne potAnuM bhAna thAya to tenuM pariNAma . Ave, tenuM phaLa Ave tyAre kartA Apa svabhAva" e potAnA svabhAvano kartA banI jAya che. AtmA kartA to che paraMtu karmano kartA nathI, bAhya padArthono kartA nathI. e yugalano, jaDa padArthono kartA nathI, paNa kartA to che ja. vibhAvano paNa karyA che ane svabhAvano paNa karyA che. vibhAvano kartA bane potAnuM bhAna na hoya tyAre, ane svabhAvano kartA bane potAnuM bhAna thAya tyAre. aMbAlAlabhAIe bahu saMkSepamAM TIkA lakhI che ke AtmA potAnA zuddha caitanya Adi svabhAvamAM varte to te potAnA te ja svabhAvano kartA che. arthAt te ja svarUpamAM pariNamita che. potAnA svabhAvamAM pariName che, tene potAnA svabhAvamAM ramavuM evI avasthA prApta thAya che. AtmA kyAM varte che ? kyAM rahe che ? kyAM rame che ? kyAM Thare che ? kyAM jAya che ? AnaMdaghanajIe to pokArI pokArIne kahyuM che ke "vAro re koI, para ghara ramavAno DhALa." amane pArakA ghera ramavAno DhALo paDI gayo che. Teva, abhyAsa athavA Adata paDI gaI che. jema nAnuM chokaruM ramatAM ramatAM rastA upara jAya tyAre tenI mA tene samajAvIne ghera pAchuM lAve ane daravAjo baMdha karI de, chatAM bALaka mAtAnI najara cUkAvI pharI rastA upara cAlyuM jAya, tema ApaNane A saMto rUpI mAtAo samajAvI, samajAvIne aMdara lAve che. bahArano, parano jarA Taca maLe ke ApaNe gharanI bahAra nIkaLI jaIe chIe ane parabhAvamAM ramIe chIe. e parabhAvamAM ramavAnI je Adata che te amArI Adata TALo. AnaMdaghanajI kahe che, sahAya karo, kRpA karo ane anugraha karo. amane para gharamAM ramavAnI Teva paDI gaI che. temAM ramavAnA kAraNe kamaracanA thAya che. rAgadveSa thAya che ane AtmA azuddha thAya che. AtmA potAnA zuddha caitanya svabhAvanA bhAnamAM vartato na hoya to te vibhAvamAM varte che. parabhAvamAM ane kaSAyamAM varte che. ane tyAre te karmano kartA bane che. jo svabhAvamAM varte to svabhAvano kartA bane, ane paramAM rame to parano kartA bane. karmano niyama tyAra pachI kAma kare che. ApaNA vacce karmo sIdhAM pravezatAM nathI. prathama to te potAnuM bhAna bhUlI jAya te ghaTanA, For Personal & Private Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 183 potAnuM bhAna bhUlyA pachI tene svarUpanuM vismaraNa thAya, te bIjI ghaTanA, svarUpanuM vismaraNa thayA pachI te zuddha svabhAvamAM ramato nathI, te trIjI ghaTanA, te vibhAvamAM ramato thAya te cothI ghaTanA ane vibhAvamAM rame to ja karmanuM Agamana thAya, to ja karmabhAva taiyAra thAya. karmo utAvaLa karatAM nathI. tamane parANe vaLagI paDavuM tevo teno hetu nathI. teo kahe che ke tame nahi bolavo to anaMtakALa sudhI nahi AvIe. ane bolAvazo to TAIma paNa nahi lagADIe. AvavAnI amArI taiyArI to kharI. tethI spaSTa thAya che ke AtmA prerakapaNe kartA che. zuddha svarUpamAM sthira thAya to te caitanya svabhAvano kartA che. tenAthI caitanyanuM baLa vadhe che, sAmarthya vadhe che, zuddhi thAya che. nirjarA ane saMvara thAya che, AtmAnuM svarUpa pragaTa thAya che, AtmA khIle che. AtmA pragaTa thAya che, AtmAnA guNono utkarSa thAya che. tenA uparathI AvaraNa haTatA jAya che. aMdhakAra dUra thato jAya che ane ajavALuM patharAya che. paraMtu A kyAre bane? e caitanya svabhAvamAM rame tyAre. caitanya svabhAvamAM rame to baLa, sAmarthya vadhe, zakti vadhe. yazovijayajI mahArAje kahyuM che ke jeTalA jeTalA aMzamAM nirupAdhikapaNuM teTalA aMzamAM dharma thAya. tame game te mAno ke ame cothe ke chake sAtame guNasthAnaka chIe. mAnavAmAM koNa nA pADe che? khAvAnuM ThekANuM nathI ane kaheze ke ame dhIrUbhAI aMbANI chIe, to koNa nA pADe che ? paNa mANasane khyAla Avavo joIe ke potAnI vartamAna avasthA kevI che ? mAnavAthI avasthA AvatI nathI paNa aMdaramAM prakriyA thavAthI avasthA Ave che. te vakhate caitanyanuM baLa vadhe che. svabhAvamAM ramavAthI, DhaLavAthI caitanyanuM baLa vadhe che. ane te baLa AgaLanA karmano kSaya karavAmAM paNa kAma lAge che. juo ! sAdhanA jyAre thaze, tyAre temAM zakti ane sAmarthya joIze. AMtarika baLa joIze. jeTalA jeTalA aMzamAM karmonAM AvaraNa ghaTe teTalA teTalA aMzamAM AtmAnA guNo khIle. ane e guNo khIle te AtmAnI zakti banIne AgaLanI prakriyAmAM sahayogI bane. kaMI khabara paDe che ke jIvanamAM zuM thAya che? je je aMze re nirupAlikapaNuM, te te jANo re dharma, samyagadRSTi re guNaThANA thakI, jAva lahe zivazarma. jeTalA aMze upAdhi ghaTe, upAdhi tUTe, AvaraNa tUTe teTalA aMzamAM dharma thAya. A jJAnInuM sarTIphIkeTa che. A jJAnanuM pramANapatra che. tamane kahenArA maLaze ke tame pAra pAmI gayA. sAmethI AThame gayA, kSapaka zreNI mAMDI. 12me 13me paNa pahoMcyA tevA bhramamAM na paDazo. paraMtu asalamAM jIvane e avasthA prApta thavI joIe. jema kapaDAMne sAbu lagADo to mela kapAto jAya. sAbu ghasyA karo ane dhokA mAryA karo chatAM mela na kapAya to tamane lAgaze ke kaMIka garabaDa che. A sAbu barAbara nathI athavA kapaDAMne barAbara ghasyA nathI. tema jeTalA For Personal & Private Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 pravacana kramAMka - 56, gAthA kramAMka - 78 jeTalA aMzamAM svarUpamAM ramazo, svabhAvamAM ramazo, teTalA teTalA aMzamAM upAdhi ghaTaze. AvaraNa tUTaze, ane aMdarathI AtmAnI zakti khIlaze. zakti to AtmAmAM che. anaMta zakti che. AtmAne zakti levA kyAMya javuM paDatuM nathI. eka zabda che ApaNe tyAM "anaMta vIrya'. cAra zabdo mahattvanA che. anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritrya ane anaMta vIrya. A cAre zaktine rokanArAM cAra paribaLo che. jJAnAvaraNIya karma, darzanAvaraNIya karma, mohanIya karma ane aMtarAya karma. jJAnAvaraNIya karma jJAnane roke, darzanAvaraNIya karma darzanane roke, mohanIya karma zraddhA ane cAritryane roke ane aMtarAya karma vIryane roke. jeTalA jeTalA aMzamAM karmo tUTe, teTalA aMzamAM AtmAnI zakti pragaTa thAya. e zaktine laIne sAdhaka AgaLa vadhato jAya. mithyAtva mohanIya jAya eTale cothA guNasthAne samyagadarzana thAya. e samyagadarzananI mUDI laIne pAMcame guNasthAne jAya. pAMcamA guNasthAne gayA, apratyAkhyAna kaSAyo gayAM, dezavirati avasthA prApta thaI. bAra vrato dhAraNa thayAM, pachI chake guNasthAne pahoMcyA, tyAM pramatta saMyata avasthA prApta thaI. e baLane laIne sAtame guNasthAne pahoMcyo ane tyAM paNa apramatta avasthAmAM rahyo. AThame guNasthAne zreNI mAMDI. kSapaka zreNI hoya ke upazama zreNI hoya. zakti aMdarathI maLatI jAya ane e zakti upara vepAra karato jAya. jema dhaMdhAmAM kamAto jAya ane navuM rokANa karato jAya, vistAra karato jAya te tamAro viSaya che. zakti aMdarathI prApta thAya che, bahArathI lAvavAnI nathI. AvI anaMta zakti AtmAmAM ThAMsI ThAMsIne bharI che. ema kahevAya che ke cosaTha praharI pIparano eka nAno kaNiyo tame lo, aMdara jhaNajhaNATI thAya ane zaradI tamane maTADI de, evuM vaidya kahetA hoya che. cosaTha praharI pIparamAM atyaMta tIkhAza che. paraMtu sAdI pIparano Akho gAMgaDo moMmA nAkho to tIkhAza na maLe. tene 64 prahara ghUMTavI paDe. traNa kalAkano eka prahara. prAcIna kALamAM 64 taMdurasta yuvAnone UbhA rAkhatA hatA. eka yuvAne traNa kalAka ghUMTyuM pachI bIjAno vAro. cosaTha prahara ghUMTAya tyAre cosaTha praharI pIparamAM zakti pragaTa thAya. gAMgaDAmAM zakti che kharI paNa te pragaTa nathI. tema caitanyamAM anaMtajJAna, anaMtavIrya bharyuM che, paraMtu tene ghUMTavuM paDe. ghUMTavAnI vAta karavI nathI ane kalpanA karavI che ke ame sAtame gayA, ame AThame gayA. tame bhramamAM paDazo nahi ane bIjAne bhramamAM nAkhazo paNa nahi. jeTalA aMzamAM caitanyanA aMzo khIle che te tamArI mUDI. ane te mUDI laIne AgaLanA pagathiye tamAre caDavAnuM che. pahelA pagathiye gayA pachI bIjA pagathiye tema krame krame AgaLa vadhavAnuM che. paraMtu AnI cAvI zuM? AnuM rahasya zuM? mULa karavAnuM zuM? "cetana jo nija bhAnamAM', eTale AtmA potAnA svarUpamAM rahe, svabhAvamAM rahe, astitvamAM rahe, potAnA sahaja lakSamAM rahe, to zuM thAya ? to AtmA potAnA svabhAvano kartA bane che. jJAna, darzana, cAritra, saraLatA, kSamA, saMtoSa e svabhAva. vairAgya, vItarAgatA e svabhAva, anaMta vIrya ane zraddhA e svabhAva. A thoDA guNo kahyA paNa AvA anaMta guNo For Personal & Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 185 che. anaMta guNo ane anaMta vIrya bharyuM che A dravyamAM. jJAnI puruSo kahe che ke ame keTaluM varNana karIe. yazovijayajI mahArAja he che, "mAro prabhu saba bAte pUro'. mAro prabhu badhA guNothI paripUrNa che. AtmAnA asaMkhya pradezo che ane pradeza pradeza anaMtaguNo che. ApaNo ATalo badho nija vaibhava che. kuMdakuMdAcAryajI samayamasAramAM kahe che, "ame tane tAro potAno vaibhava batAvIe chIe. eka vakhata tuM AnaMdamAM, ullAsamAM AvI hA to pADa ke A mAro vaibhava che." paNa tame kaho cho ke ame to pAmara, ame to duHkhI chIe. paraMtu ame kahIe chIe ke tuM jo to kharo, tArI aMdara keTalo khajAno paDyo che. koIne khAvAnA paNa sAMsA hoya ane koI tene kahe ke tArA makAnamAM uttara dizAmAM 10 phUTa nIce dhana dATeluM che. te tyAM khodIza to tane maLaze. keTalo AnaMda thAya? haju maLyuM nathI, paNa sAMbhaLIne nAcI UThe. maMDI paDe khodavA ane carU maLe to nAcI UThe. jeNe batAvyo teno keTalo upakAra mAne? ke mAro khajAno mane batAvyo. A paisAno khajAno to nazvara che, ame tane tAro akSaya khajAno batAvIe chIe, te zAzvata che. tuM sAMbhaLI le. tane AnaMda nathI Avato ? have tane thavuM joIe ke Avo khajAno mAre prApta karavo che. khajAnAne jANavo tenuM nAma samyajJAna. khajAno mAro che tevI pratIti thavI tenuM nAma samyagdarzana ane khajAno meLavavA mATe mathAmaNa cAlu karavI tenuM nAma samyapha cAritrya. "cetana jo nija bhAnamAM', A zabdo upara bahu bhAra che. tame ela phela bolatA ho to koIpaNa tamane kaheze ke jarA bhAna rAkho. jJAnI puruSa kahe che ke AvA bhAna to ghaNA rahyA paNa tuM bebhAna rahyo. kharuM bhAna to nija bhAna che. svarUpanuM bhAna che. jo potAnA svabhAvanuM bhAna thAya to kartA Apa svabhAva. AtmA potAnA svabhAvanuM kArya kare, bIjuM kArya na kare. pachI ema kahyuM ke varte nahi nija bhAnamAM, kartA karma prabhAva". juo, be zabdo judA judA che. upara zabda che svabhAva ane nIce zabda che prabhAva. samajaNapUrvaka zabdo mUkyAM che. svabhAva te ApaNI potIkI vastu che. ane prabhAva bIjA upara pADavAno. bIjA upara paDe te prabhAva ane potAnAmAM je anubhavAya te svabhAva. potAnAM bhAnamAM jo na varte to zuM thAya ? te karmano kartA thAya che. ane karma upara prabhAva paDe che ane karma upara prabhAva paDyA pachI karmano baMdha thAya che. karma upara ApaNo prabhAva paDe che paraMtu svabhAva tarapha ApaNI jAgRti nathI. tethI svarUpamAM na rahetAM ApaNe rAgadveSarUpe pariNamIe chIe. e pariNamavAnA kAraNe AtmA karmathI baMdhAya che. tamane ema thatuM haze ke tamAre kahevuM zuM che? amAre ema kahevuM che ke apane gharameM jAva. tamAruM ghara tame saMbhALI lyo. ame tamAruM ghara, khajAno, saMpatti batAvIe chIe. AnaMdaghanajIe gAyuM che ke, cetana zuddhAtamaku dhyAvo, para parace dhAmadhUma sadAI, nija parace sukha pAvo. For Personal & Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 pravacana kramAMka - 56, gAthA kramAMka - 78 nija gharameM hai prabhutA terI, parasaMga nIca kahAvo, pratyakSa rIta lakhI tuma aisI gahIe Apa suhAvo cetana: AnaMdaghanajIe saraLa bhASAmAM kahyuM ke he caitanya ! he AtmA ! tuM zuddhAtmAnuM dhyAna kara, zuddhAtmAne tuM lakSamAM le, zuddhAtmAne tuM jANa. "para parace dhAmadhUma sadAI" atyAra sudhI tArI dhAmadhUma para paracAmAM che, vibhAvamAM che, to potAno paraco tuM kara. tAro paricaya jo karIza to tAro svabhAva vikAsa pAmI jaze. ane karmo upara tAro prabhAva nahi paDe. gAthA ema AvI ke "cetana jo nijabhAnamAM kartA Apa svabhAva." jo caitanyane potAnuM bhAna thAya to AtmA potAnA svabhAvano kartA bane paraMtu jo potAnA bhAnamAM pote varte nahi to potAnuM bhAna bhUlI jaI vibhAvano kartA bane. ane vibhAvano kartA banavAthI karmo upara eno prabhAva paDe che. karmo upara prabhAva paDe che tyAre sAdhaka karmothI avarAya che. paramArthe AtmA svabhAvano kartA rahevo joIe, te svabhAvano kartA maTIne vibhAvano kartA thAya che, mATe jJAnI puruSoe kahyuM ke cetana potAnA svabhAvamAM raheto nathI enA kAraNe karma upara prabhAva paDe che. jo potAnA svabhAvamAM rahe to e svabhAvano kartA bane che. svabhAvanA kartA banavuM tenuM nAma dharma ane vibhAvanA kartA banavuM tenuM nAma karma arthAt vibhAvanA kartA banavAthI baMdhAya che karma. be zabdo sAmasAme che. A bAju dharma zabda, bIjI bAju karma zabda. AnaMdaghanajI mahArAje dharmanAtha bhagavAnanA stavanamAM kahyuM, "dharma jinezvara caraNa grahyA pachI, koI na bAMdhe ho karma.' bahu maulika vAta che. dharma jinezvaranA caraNakamaLamAM rahyA pachI koI karma bAMdhatuM nathI. jyAM dharma hoya tyAM karma na hoya. ane jyAM karma hoya tyAM dharma na hoya. dharmanuM zaraNa jeNe grahaNa karyuM te karma na bAMdhe. dharma karmano cheda kare che. karma dharma upara cheda mUke che. to evAM je karmo tenAthI he caitanya tuM mukta bana. A gALAmAM ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna thAya che. traNa bAbato nakkI thaI. (1) AtmA che, (2) AtmA nitya che, (3) AtmA karmano kartA che, A traNa vAto teNe svIkArI lIdhI. ziSya mAnavAmAM jarAya utAvaLa karato nathI ane samajyo ke na samajyo paNa tamArI vAta sAcI ema paNa kaheto nathI. ziSya badhuM bArIkAIthI ane sUkSma buddhithI samaje che. jhINAmAM jhINI vAta ziSya potAnA pakSe raju kare che. ane A cothI vAta ziSya gurudeva pAse raju karIne, hRdayapUrvaka tenI spaSTatA paNa mAge che. jIva karma kartA kaho, paNa bhoktA nahi soya; zuM samaje jaDa karma ke, phaLa pariNAmI hoya? A bahu moTI vAta che. tame kaho cho AtmA karmano kartA che, barAbara. te rAgadveSa paNa kare che tenI nA kahevAya tevuM nathI. kaSAya aMdarathI UThe che, nA kahevAya tevuM nathI. aMtara nirIkSaNa karIe arthAtu ApaNe ApaNAmAM joIe to dekhAze ke rAganI dhArA UThe che, dveSanI dhArA UThe che, krodhano agni UThe che, aMhakAranI malinatA UThe che, mAyA lobha A badhuM UThe che. kharI For Personal & Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 187 vAta e ke AtmA vibhAva kare che. tenA kAraNe karmano kartA bane che. e karma kare che kharo paNa karmano bhoktA banI zakato nathI. tene karmane bhogavavAM paDe nahi tenuM paheluM kAraNa e karmo paramANumAMthI banelAM che. e pudgala dravyano bhAga che. pudgala dravyamAM jJAna svabhAva nathI. jo jJAna na hoya to, hetu na hoya, IrAdo na hoya, InTezana na hoya. phaLa kyAM ApavuM, Ane A zikSA karavI te jaDane khabara na hoya. tame khurazI para beThAM ane khurazI ulaLI paDI, to khurazI tema nahi kahe ke sorI sAheba ! athavA ema paNa nahi kahe ke dhyAna rAkhIne besatAM zIkho. jaDa padArthamAM phaLa ApavAnI buddhi nathI. jJAna hoya tyAM samaja hoya. jJAna hoya tyAM pariNAma hoya, hetu hoya, IrAdo hoya. jJAna hoya to pravRtti hoya, jJAna hoya to phaLa ApavAnuM hoya. paraMtu pudgala dravyamAM jJAna nathI, varNa che, rasa che, gaMdha che, sparza che, AkRti che, vajana che. e badhuM kharuM paNa jJAna nahi, samajaNa nahi, preraNA nahi, kSamatA nahi, zakti nahi. e badhAthI rahita che. AvuM jaDakarma AtmAne kevI rIte karmanuM phaLa ApI zake ? zaMkA samajAya che ? AtmAne karma kaI rIte phaLa ApI zakaze ? karma to jaDa che tema atyAra sudhI vAta karatA AvyA chIe. karma jaDa che. kArmaNa vargaNAmAMthI taiyAra thayeluM che e tattva kArmaNa vargaNA jaDa, temAMthI baneluM karma jaDa. evuM karma kevI rIte phaLa Ape ke pariNAma Ape ? jIvane karmano kartA kahIe paNa karmano bhoktA jIva nahi hoya. ema ziSya pUche che. aMbAlAlabhAI temanI TIkAmAM kahe che, AtmA karmano kartA che, ema kahIe ane svIkArIe, to karmano bhoktA jIva nahi Thare ? jaDa evA karma zuM samaje ke A vyaktine A phaLa ApavAnuM che ? jaDa karma zuM samaje ke A vyaktine ahIM janma Apavo che. ahIMthI laI javAno che. karmo jaDa che ane jaDa karmo phaLa ApI zakatAM nathI. karmo jaDa eTale nirjIva che. tenA be pariNAmo che. puNyanuM phaLa anukULatA ane pApanuM phaLa pratikULatA. sukha sagavaDa bharelI jiMdagI e anukULatA. anukULa jiMdagI hoya to nirAMta thaI jAya. pratikULatA Ave te pApanuM kAma, tamArI vAta kharI paraMtu karmane zuM samajaNa paDe ke Ane pratikULatA ApavI ane Ane anukULatA ApavI ? samajaNa to karmamAM che nahi. mATe he gurudeva ! amane samajAya che ke AtmA karmano kartA che. paNa AtmA karmano bhoktA nathI. ATalI vAta spaSTa thaI jAya to ziSyane bahu anukULatA thaI jAya. karmano kartA bhale hoya paNa phaLa to ApI zake nahi. karmano kartA che tema nakkI karo kaMI vAMdho nahi paNa phaLa ApI zakaze nahi. to pachI ciMtA karavAnuM rahyuM nahi. eTalA mATe A vAta karI ke AtmA karmano kartA che ane karmaphaLano bhoktA nathI. ahIMthI vAta pUrI karIe chIe. A banne gAthAo AvatI kAlanA svAdhyAyamAM pha2I joIzuM. dhanyavAda ! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 pravacana kramAMka - 57, gAthA kramAMka - 78-1 pravacana kramAMka - 57 gAthA kramAMka - 08-1 svabhAvanA kartA bano cetana jo nija bhAnamAM, kartA Apa svabhAva; varte nahi nija bhAnamAM, kartA karma-prabhAva. (78) jainadarzananAM zAstro cAra bhAgamAM vaheMcAyelAM che, dravyAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga, gaNitAnuyoga ane dharmakathAnuyoga. dravyAnuyogamAM AdhyAtmika padArtha vijJAna che. samagra sAdhanAnI AdhAra zIlA padArtha vijJAna che ane padArtha vijJAna pramANe sAdhakanI AcAra saMhitA nakkI thAya che. moTA bhAge ApaNane AcAra saMbaMdhI zAstrono khyAla che, tattvajJAna saMbaMdhI zAstrono khyAla ocho hoya che. AcAra saMbaMdhI zAstrono khyAla hovo jarUrI che ane anivArya paNa che. ApaNe ahiMsA, satya, nIti, sadAcAra, aparigraha, saraLatA, namratA, sAmAyika, pratikramaNa, anuSThAna, tapa, japa, dhyAna vigerenI sAdhanA karavI che. A sAdhanAno AdhAra koNa? zenA upara sAdhanA thAya? kevI rIte A thAya? konA AdhAre A thAya? te sAdhanA saMbaMdhI koIpaNa sAdhaka AcAra saMhitAnuM adhyayana kare, teno AdhAra dravyAnuyoga che. dravyAnuyogamAM dravyanuM varNana che. varNana eTale jagata jema che tema, ane jevuM che tevuM. sarvajJa prabhunA jJAnamAM temaNe jevuM joyuM, temAMthI jeTaluM kahI zakAya teTaluM temaNe kahyuM, ane temAMthI ghaTatuM ghaTatuM ja rahyuM te ApaNI pAse AvyuM. chatAM Aje ApaNI pAse ghaNA zAstro che. Aje paNa zAstrono bhaMDAra ekatrita karavAmAM Ave to moTo hola paNa tene rAkhavA mATe nAno paDe, eTalAM badhA zAstro Aje dharatI upara hAjara che, te badhA zAstromAM eka vizeSa varNana karavAmAM AvyuM che ane te varNana dravyAnuyoga saMbaMdhI che. jagatamAM rahela padArthone sarvajJa puruSoe potAnA jJAnamAM joyAM, tenuM varNana A dravyAnuyoganA zAstramAM che. sarvajJa puruSone jovuM nathI paDatuM. emanA jJAnamAM jaNAI jAya che. jovuM emAM prayatna che, prayAsa che, kaMIka sAdhanono upayoga karavo paDe che, kaMIka presara-dabANa che, paNa jaNAvuM te sAcI ghaTanA che. darpaNa pAse tame gayA, to temAM tamAruM moDhuM dekhAyuM, te jovA darpaNane prayAsa karavo paDato nathI paNa jaNAI jAya che. darpaNa sAme pacAza vyaktio Ave to tene jANavA mATe parizrama ke mahenata karavI paDatI nathI, e thAkatuM nathI. bhAra ane Tenzana hoya to thAka lAge ne ! A bhAra je kaMI Ave che tenA mULamAM be paribaLo kAma kare che, eka ahaMkAra ane For Personal & Private Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 189 bIjuM kartRtvabuddhi. huM karuM chuM e prakAranI buddhi ane enI pAchaLa huM chuM e prakAranI buddhi. ApaNI je duniyA che, je jagata che tenA be ja AdhAra, eka huM chuM te ane bIjo AdhAra huM karuM chuM te. emAM koIpaNa jo DIsTarba kare to pachI ApaNAmAM je kaMI thAya che tenuM nAma kaSAya. huM chuM tema kahetA ho to huM dhanavAna chuM, huM buddhimAna chuM, huM AcArya chuM, bhaNelo chuM, prophesara chuM, ane jo temAM koI kahe ke nA, tame evAM nathI to huMne dhakko pahoMcyo, ekzana ApIe, temAM ApaNane kaleza thAya che, duHkha thAya che ane kaMTALo Ave che. jJAnI puruSo A kalezanA bhAvone kaSAya bhAva kahe che. A kaSAyabhAva dUra thatAM caitanyano samagrapaNe vikAsa thAya che. A avasthAne kahe che ke AtmA pUrepUro khIlyo, temAM jeTalI saMbhAvanA hatI te paripUrNa khIlI gaI. ane A ghaTanA, A saMbhAvanA jemAM banI tene kahevAya che paramAtmA. pharI samajI laIe. eka jIva ane eka siddha. jIva je che te eka nAnakaDI AvRtti che. ane je siddha che te vikasita svarUpa che. bI hAthamAM hoya ane tamane koI ema kahe ke AmAM moTI moTI DALIo che, hajAro pAMdaDAM che, AmAM hajAro phulo che, hajAro phaLo che. tame kahezo ke zuM khoTAM gappA mAro cho, A rAInA dANA jeTalA bIjamAM A badhuM hotuM haze ? paNa eka divasa tamAre svIkAravuM paDaze ke A bIjamAM badhuM hatuM, suSupta hatuM, chUpAyeluM hatuM. e chUpAyeluM je hovuM tene dravyAnuyoganI bhASAmAM tirobhAva kahe che, ane AvirbhAva eTale je kaMI chUpAyeluM che, tenuM pUrepUruM pragaTa thavuM. aMze aMze pragaTa thavuM te sAdhakanI avasthA ane pUrepUruM pragaTa thavuM te siddha avasthA. siddha tene kahevAya ke jenuM caitanya pUrepUruM khIlI gayuM che. bIjano caMdramA joyo, darzana karyAM, paNa majhA na Ave. jovAnI majhA-AnaMda to zaradapUrNimAno caMdra AkAzamAM khIlyo hoya e jovAmAM Ave. tevI ja rIte AtmAnuM saMpUrNa khIlavuM tenuM nAma siddha avasthA. siddha avasthAmAM kaMIpaNa bahArathI nathI AvatuM ke kaMIpaNa umerAtuM nathI. aMdaramAM je hatuM te pUrepUruM khIlyuM. jIvamAM rahelI tamAma saMbhAvanAone pUrepUrI samyak prakAre khIlavavAnI prakriyA tenuM nAma dharma. samajI lejo, A dharmanI vyAkhyA. caitanyamAM aneka prakAranI saMbhAvanAo paDI che. (saMbhAvanA eTale hovApaNuM, thaI zake tevuM, pragaTa thaI zake tevuM, banI zake tevuM.) jeTalI saMbhAvanAo paDI che, e saMbhAvanAone vikasAvavAnI prakriyA tenuM nAma dharma. jeTalA aMze saMbhAvanA pragaTa thAya teTalA aMze dharma pragaTa thAya. jaina dharmamAM aneka prakAre varNana che. eka prakAra che cha lezyA, bIjo prakAra che cauda guNasthAno, je eka avasthA che, A mApaka yaMtra che ane trIjo prakAra che yoganI ATha dRSTio, te paNa eka avasthA che. tame kyAM cho? tame mULamAM kevA cho ? vartamAnamAM tame kyAM cho ? ane zuM thaI zako cho ? te jANI zakAya. tamArI pAse AvI jyotiSI janmapatrikA ke kuMDalI mUke ane kahe ke tame karoDapati thazo, to tame nAcI UThazo, paNa tamane koI ema kahe ke tame siddha thazo, to kahezo ke ThIka che. alyA ! AvakArya For Personal & Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 pravacana kramAMka - pa7, gAthA kramAMka - 78-1 avasthA to A che. A samAcAra tane koI Ape to AnaMda nathI Avato? AlhAda nathI Avato ? aMdaramAM saMbhAvanA keTalA prakAranI che tenuM mApakayaMtra cauda guNasthAno, yoganI ATha dRSTi ane cha vezyA che. koI paNa prazna, ghaTanA paratve tame kevA vicAra karo cho? tame koI sAthe kevo vyavahAra karo cho ? te tamAruM mApaka yaMtra che. zAstramAM ema kahevAmAM AvyuM ke AMbAnA jhADa nIce thoDA mANaso beThA hatA, temane kerIo khAvI hatI. to eka jaNa kahe ke hamaNAM ja vAvAjhoDuM pasAra thayuM, ghaNI pAkelI kerI kharI che, te ApaNe khAI laIe. to koI kahe nA, evI nahi, jhADa uparathI utAro ane te khAo. trIjo kahe AkhuM jhADa pADo ne? badhuM khAI laIe. kerI khAvAno darekano abhigama judo judo che. arthAt ApaNe kevA chIe te ApaNI abhivyakti uparathI khyAla Ave che. ApaNuM hovApaNuM ane ApaNI abhivyakti banne uparathI ApaNuM potAnuM mApa nIkaLe che. zAstroe kahyuM ke tame jyAre prathama guNasthAne ho cho tyAre tamArI taiyArI thAya che. tame adhyAtma mArga tarapha vaLo cho, have tamArI paramArtha mArganI yAtrA nIkaLavAnI che. enI thoDI taiyArI prathama guNasthAnathI thAya. mithyAtva zabda bolatAM ema na samajazo ke tamArI taiyArI nathI. mitrA, tArA, balA, ane dIprA A cAre dRSTiono vikAsa prathama guNasthAne hoya che. maharSi pataMjalinI paribhASAmAM yama, niyama, Asana ane prANAyAma A cAra yoganA aMgo anukrame pahelI cAra dRSTimAM prApta thAya che. AdhyAtmika paribhASAmAM kheda, udvega, kSepa, utthAna doSo jAya. dharma karavAnI tatparatA Ave. ATalI pragati pahele guNasthAne thAya. tame ATalAM khIlyAM, tame ATalAM vikasyAM, thoDA pragaTyA ane pachI krame krame vikAsa pAmatA jAva. gaI kAle vAta karI hatI ane pharI yAda karAvuM chuM ke jeTalo tamAro AMtarika vikAsa thAya te tamArI mUDI che. tamAruM mULa rokANa to anaMta che, tamArI mULa mUDI anaMta che. IzAvAsya upaniSadamAM eka zloka che. OM pUrNamadaH pUrNamidaM, pUrNAtpUrNamudacyate / pUrNasya pUrNamAdAya, pUrNamevAvaziSyate || A zloka pazcimamAM eka phIlosophare vAMcyo, tyAre tene thayuM ke A mANasanuM magaja barAbara na hovuM joIe. A pAgala hovo joIe. e kahe che ke A paNa pUrNa che, te paNa pUrNa che, pUrNamAM pUrNa umero to paNa pUrNa che. pUrNamAMthI pUrNa bAda karo to paNa pUrNa che, pUrNane pUrNathI guNo ke bhAgo to paNa pUrNa che. are ! A zuM bole che? e mANasa sAcuM kahe che. mULabhUta dravya athavA tattva athavA astitva pUrNa ja che. tame eka arthamAM pUrNa cho, tamArI pAse pUrepUrI mUDI che. Aje ame AdhyAtmika sAmyavAda kahIe chIe. raziyAmAM ghaNo prayatna thayo, badhuM sarakhuM karavA mATe. badhuM sarakhuM thAya te mATe cAlIne eka karoDa mANasone khatama karyA. paraMtu badhA ekasarakhA thayA nahi. ane sarakhA thayelAM paNa gayA ane sAmyavAda paNa gayo. A AdhyAtmika For Personal & Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 191 sAmyavAda che ke nigodathI mAMDIne siddha sudhI jeTalA AtmAo che te darekanI mULa mUDI sarakhI che, ochI vadhatI nathI. "sarva jIva che siddha sama', koI apavAda nahIM, badhA jIvo siddha sama che. AmAMthI eka mAnanIya siddhAMta nIkaLe che. tame sauno Adara karo, saunuM sanmAna karo. saune prema Apo. sau pratye namra raho. saune vaMdana karo, sau pratye sabhAva vyakta karo. kAraNa sau paramAtmA jevA che. ahIM paramAtmA eka ja nathI. paramAtmA hovuM te ekano IjAro nathI. jeTalA jIvo che te badhA paramAtmA jevA che. AtmA so paramAtmA, paramAtmA so siddha, bicakA paradA miTa gayA, to pragaTa bhayI nija rIta. AtmA e paramAtmAnI nAnakaDI AvRtti che. tame mULamAM pUrNa cho. e pUrNa sAmaTuM che, ekI sAthe che, eka samaye che, eka kSaNamAM sAthe ja che. juo, A pUrNatA kramamAM nathI, paNa tame jyArathI cho tyArathI pUrNa ja cho. pUrNatAmAM umero ke ghaTADo karavAnI jarUra nathI. tamane thatuM haze ke huM zA mATe ATalI mAthAkUTa karuM chuM, paraMtu huM jANI joIne A kahuM chuM, kAraNa ke tamane khyAla Ave ke tame zuM cho ? tame badhA mAnI beThA cho ke tame moTA udyogapati cho, dhanapati cho, prophesara cho, koInA pitA to koInA putra cho. AgevAna cho ke pradhAna cho. A to bahu nAnI vAta che, paNa tame to pUrNa cho. pUrNanI apekSAe A badhI nAnI nAnI vAto che. mULamAM Atmatattva paripUrNa che, eka samayamAM, eka kSaNamAM-ekI sAthe che. e pUrNamAMthI jeTalA jeTalA aMze pragaTa thAya te tamAro AvirbhAva che. tame vikAsanI prakriyAmAM DhaLyA. DArvina utkrAMtivAda kahe che, paraMtu ApaNe bIjA arthamAM vAta karIe chIe. jagatamAM asaMkhya avasthAo che, mAtra 14 guNasthAno eTalI ja avasthA nathI, asaMkhya avasthAo che. judI judI avasthAo eTalA mATe thAya che ke darekanA bhAvo judA, darekano AvirbhAva judo, darekanI pragati judI ane darekanuM khIlavuM juduM. tame jAte jagata sAme najara nAkho ne ? jAtajAtanAM mANaso, jAtajAtanAM pAtro, zarIranI AkRti judI judI, buddhi paNa judI, vyavahAra paNa judo, abhigama, ruci, pasaMdagI, nA pasaMdagI badhuM juduM juduM. A badho jagatamAM jamelo che. anaMta prANIo A jagatamAM ApaNane jovA maLe che. badhAmAM pUrNa tattva mULamAM che sarakhuM. e pUrNa tattva hAjara che, paNa pUrNa tattva tirobhUta che, chUpAyeluM che, ene pragaTa karavuM, khIlavavuM e je prakriyA jIvanamAM thAya tene kahevAya che sAdhanA. eka bIja dharatImAM jAya che, alopa thaI jAya che, dekhAtuM nathI, paNa dhIme dhIme eka divasa UgI nIkaLe che. kheDUta rAjI thAya che. vAvetara karyA pachI thoDA divasa pachI kheDUta jovA jAya, tarata jato nathI. ApaNe tarata jovA jaIe. ApaNane dhIraja rahetI nathI. eka bhAI dhyAna karatA hatA. traNeka divasa dhyAna karyuM, pachI mane kahe kema dekhANuM nahi? are ! ATalI badhI utAvaLa? traNa divasamAM For Personal & Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 pravacana kramAMka - pa7, gAthA kramAMka - 78-1 kyAMthI dekhAya? A to InsTanTa kophIno jamAno che ne, ApaNane badhuM InsTanTa thavuM joIe. avasthA e pramANe na thAya. bI jamInamAM gayuM tyAM khIle che, khIle che paNa dekhAtuM nathI. paraMtu eka divasa aMkura phUTe che ane temAMthI choDa thAya che, pachI kaLIo bese che ane eka divasa phUla khIle che tyAre khabara paDe che ke A bIja khIlyuM, paraMtu haju bAkI che, haju moTuM vRkSa thaze, phaLa Avaze. eka divasa hajAro kaLIo, hajAro phUlo ane hajAro phaLo ene vaLagelAM haze. te divase kahevAya ke vRkSa pUrepUruM khIlyuM, ane jyAre khIlyuM na hatuM tyAre paNa e pUruM hatuM. hovuM ane khIlavuM e be vacce gepa che. e gepane TALavo tenuM nAma adhyAtma. hovuM te eka avasthA che ane pragaTa thavuM te bIjI avasthA che. tame mULamAM jo siddha na ho to game te prayatna paNa tame siddha na ja thaI zako, paraMtu tame mULamAM paramAtmA cho ane tethI paramAtmA thaI zakazo. A mATe be zabdo ApyA che, te dhyAna mATe nahi paNa oLakhANa mATe che. eka sohe, je pracalita zabda che ane bIjo ahaM brahmAsmi. ghaNAM loko sohaM sohaM bolatA hoya che, ApaNe tene pUchIe ke sohaM eTale zuM? to kaheze ke khabara nathI. guru mahArAje kahyuM ane ame bolyA, sohaM zabda mahattvano che. tene vicArIe. saH (va) maham, sa=te (Iva = nizcita) ane maham eTale huM. A huMpaNuM zarIra uparathI UThya, vyakti uparathI UThyuM ane huMpaNAno bodha bIjo thayo- e huM chuM. e eTale paramAtmA. tamArI najara samakSa pUrNa paramAtmA che, eTalA mATe temanI bhakti che. bhaktimAM jJAna paNa che ane prema paNa che. bhakti ema kahe che ke tame jenI bhakti karo cho asalamAM tame e cho, paNa tame ahIM eTalA mATe AvyA cho ke asalamAM tame je cho te haju tame thayA nathI, paraMtu A paramAtmA thayA che. temane jotAM temanI bhakti, stuti ane prazaMsA karatAM karatAM tamane ullAsa Ave. jemanI bhakti karo cho te tame ja cho. mohanavijayajI mahArAja je 300 varSa pahelAM thaI gayA, temaNe prabhu sAthe thoDIka jIbhAjoDI karI. bALapaNe ApaNa sasnehI, ramatA nava nava veze, Aja tame pAmyA prabhutAI, ame to saMsAra niveze ho, prabhujI ! olaMbhaDe mata khIjo. bhagavAnane kahe che ke Aje tame tIrthaMkara paramAtmA banI beThA cho, siddha thaIne beThA cho, tamArI mUrti banI che, tamAruM maMdira banyuM che, tamArI pUjA thAya che, hajAro loko AvI tamArI stuti kare che, Aje tame paramAtmA tarIke pujAo cho, paNa sAheba ! eka divasa tame ane ame sAthe dhULamAM ramatAM hatA. bhakta ema kahe che ke tame prabhutAI pAmyA ane ame khAlI rahI gayA. prabhu ! Apa gusso na karazo. bhagavAna gusso karatA nathI, paraMtu e premanI bhASA che. prabhu ! tamArA dharmo pragaTa thaI gayA. tame pUrepUrA khIlI gayA cho, ame evA ne evA ThaLiyA For Personal & Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 AtmasiddhizAstra pravacanamALA jevA rahI gayA. zrI sImaMdhara jinavara svAmI, vinataDI avadhAro, zuddha dharma pragaTyo je tumaco, pragaTo teha hamAro re, svAmI vInavIe mana raMge. je pariNAmika dharma tumAro, tehavo amaco dharma, zraddhA bhAsana ramaNa viyoge, vaLagyo vibhAva adharmare, svAmI he prabhu ! amArAmAM zraddhA nathI ane jJAna nathI ane svarUpamAM ramaNatA nathI, mATe amane vibhAva vaLagyo. vibhAva vaLagyo eTale anaMta karmonI jALa vaLagI. karoLiyo pote ja potAnI jALa gUMthe che ne? tema ame pUrNa svarUpane bhUlyA, vibhAva karyo ane karmanI jALa AjubAju gUMthAI gaI, mATe ame avarAyA ane dabAyA, eka vAta. sattAe pUrNa chIe paNa prAgaTya nathI, e be vaccenuM aMtara kApavuM che. e aMtara dUra karavuM che, ane te aMtarane dUra karavAnI prakriyA tenuM nAma dharma, dhyAna, sAdhanA, sAmAyika. dharma ema kahe che ke mULabhUta astitva ane vartamAna avasthA e be vacceno je DIpharansa che teTalo tamAro vikAsa ocho. mULabhUta avasthA pUrNa che. vartamAna avasthA apUrNa che. e apUrNa avasthA dUra karI, pUrNa avasthA pragaTAvavI te dharma che. eTalA mATe jaina darzane ema kahyuM ke tame paripUrNa banazo, eka divasa siddha banazo, tame eka divasa paramAtmA banazo paNa mULamAM je cho te avasthA jyAM sudhI nahi maLe tyAM sudhI cena nahi paDe. mULa svabhAva pragaTa thaI jAya, abhivyakta thaI jAya, pUrNatAnuM prAgaTya thaI jAya, e kAma karavAnuM che. tame je divase pUrNa banazo, paramAtmA banazo, tyAre vikalpa nahi Ave kAraNa ke paramAtmA banyA ane bhAna thaze ke A je avasthA prApta thaI te avasthA pUrepUrI ApaNI pAse hatI. temAMthI A AvirbhAva thayo ane A AvirbhAvanI prakriyA thaI, tene kahevAya che sAdhanA. jeTalA aMzamAM upAdhio dUra thAya teTalA aMzamAM karmanuM AvaraNa tUTatuM jAya. eka lAITanA goLA upara sapheda kapaDuM bAMdhyuM, pachI lAla kapaDuM bAMdhyuM, pachI kALuM kapaDuM bAMdhyuM, pachI bIjA be cAra kapaDAM bAMdhyAM eTale lAITa dekhAtI baMdha thaI. aMdara lAITa baLe che paNa prakAza dekhAto nathI. eka TAMkaNI mArI kANuM pADo to eka kiraNa bahAra Ave. bIjI TAMkaNI mAro, thoDo prakAza vadhAre dekhAze, ane kapaDAM choDI nAkho to saMpUrNa prakAza dekhAze. je vakhate goLo DhaMkAyelo hato tyAre paNa pUrNa prakAza hato ane jyAre kapaDAM kholI nAkhyA tyAre paNa pUrNa prakAza che, tema tame paNa pUrA cho. jyAre siddha avasthA thAya tyAre, je saMpUrNa mUDI hatI te pragaTa thAya. A vAta eTalA mATe karIe chIe ke soham, te huM chuM. vedAMte paNa eka zabda Apyo. vedAMtanI sAdhanAnI prakriyA kahetAM kahetAM gurudeva kahe che ke ziSya ! eka kSaNe tane evo anubhava thaze ke e anubhava vyakta karavA tuM zuM bolIza? ka6 For Personal & Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 pravacana kramAMka - pa7, gAthA kramAMka - 78-1 vahArbhiA huM brahma chuM. ApaNe utAvaLamAM anubhava thayA pahelAM bolIe chIe, paNa haju khIcaDI pAkI nathI ane bolI nAkhIe chIe ke huM brahma chuM. bhagavAna kahevarAvavuM eka vAta che, ane bhagavAna hovuM e bIjI vAta che. bhagavAna hovAmAM bhagavattA che. temAM ahaMkAra nathI, jyAre bhagavAna kahevarAvavAmAM ahaMkAranI vRtti che. ahaM brahmAsmi e anubhava thAya ene mATe jaina paraMparA kahe che ke huM siddha jevo chuM. siddha, buddha, mukta, niraMjana, nirAkAra je zabdo vAparavA hoya te vAparo. A zabdomAM AkhI ghaTanA che, AkhI avasthA che. AvI mULabhUta avasthA je che tene paNa jANo, ane tamArI vartamAna avasthAne paNa jANo. siddha avasthAne paNa jANo, tame zuM thaI zako cho te paNa jANo. dharma karavo eka vijJAna che, dharma e mAtra kriyAkAMDa nathI. dharma e mAtra kriyA prakriyA nathI. jagatamAM zreSThamAM zreSTha vijJAna jo kaMI hoya to dharma che. bALaka je samaye garbhamAM Ave che tenI pahelI kSaNa ane eMzI varSano vRddha bane che e kSaNa-e be vacce keTalo vikAsa thayo? paraMtu je divase te garbhamAM Avyo tyAre paNa te pUrNa hato, AkhI AkRti pUrNa hatI, paraMtu khIlatAM khIlatAM 80 varSa lAgyAM. 80 varSa khIlyA, pachI gayA, paraMtu siddha avasthA evI che ke prApta karyA pachI khovAnI vAta nahi. eMzI varSanA ravIndranAtha TAgora paNa bahu rUpALA hatA, jovA game tevA hatA. emanuM zarIra, dADhI badhuM suMdara hatuM. TAgorajInuM vyaktitva khIlatAM eMzI varSa lAgyA. AtmAnuM pUrepUruM astitva khIlatAM samaya lAge che, samayanuM mahattva nathI, paraMtu astitva pUrepUruM khIlavuM joIe. meM, traNa vAta karI. mULamAM tame je cho te samajI lo, vartamAnamAM tamArI je avasthA che te samajI lo. ane mULa temaja vartamAnano pharaka che te TALI do. pharaka TALavo, athavA be vaccenuM aMtara TALavuM, e TALavAnI prakriyA tene kahevAya che dharmanI sAdhanA, dhyAnanI sAdhanA. te sAdhanA tame karo cho tyAre bahu mahattvanI ghaTanA ghaTe che. e ghaTanAnuM varNana Atmasiddhi zAstramAM paramakRpALu deva kare che. emaNe ema kahyuM ke cetana jo potAnA bhAnamAM rahe to potAnA svabhAvano kartA thAya che. bhAna bahu mahattvanI vastu che. sabhAnatA bahu mahattvanI vastu che. hiMdImAM koI kahetA hoya ke hoza rakho, holase bAta karo. TreInamAM caDatA ho, pagathiyuM cUkyA to gayAM. utAvaLa to hoya paraMtu paga kyAM mUkAya che tenuM dhyAna to rAkhavuM joIe ne? sabhAnatA joIe. ApaNane ApaNuM bhAna joIe, ApaNe koNa chIe? ApaNe zuM chIe? evuM potAnuM nija bhAna. cetanane nija bhAna thAya ne nija bhAnamAM rahe, to AkhI System badalAI jAya. A prakriyAmAM zuM thAya che? jo tene sabhAnatA hoya to te potanA svabhAvano kartA bane che. potAnA svabhAvanA kartA banavuM te paripUrNa sAdhanA che. svabhAvanA kartA bano. jJAna, cAritrya, zraddhA, kSamA, namratA, saraLatA A tamAro svabhAva che. A vyApakabhASAne badale eka zabdamAM kahevuM hoya to vItarAgatA tamAro svabhAva che. For Personal & Private Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 195 tamAro asala svabhAva vItarAgatA che. bhale rAga dekhAya, dveSa dekhAya, krodha dekhAya paraMtu e asaliyata nathI, asala svabhAva nathI. vacamAM kaMIka vaLagya mATe A thayuM. asalamAM tame A nathI. tamArI asaliyata vItarAgatA che. A vItarAgatA tamAro svabhAva che. tame tenA kartA bano cho, tyAre tame rAga nathI karatA, dveSa nathI karatA, kaSAyo, vRttio ke vAsanAo nathI karatA. tame to mAtra tamArA svabhAvanA ja kartA bano cho. svabhAvanA kartA banavuM, te ApaNI svAbhAvika avasthA che. ane vibhAvanA, rAga, dveSa, krodhanA kartA thavuM te ApaNI akudaratI, hAthe UbhI karelI avasthA che. koI mANasa gusso kare tyAre tenI dayA khAvA jevI che. gusso kare tyAre samajavuM ke te tenI asala avasthAmAM nathI. jo te normala hota to gusso na karata. krodha karavo e ebanormala avasthA che. aMtamAM cetana jo tenA nijabhAnamAM hoya to zuM thAya? te potAnA svabhAvano kartA bane. tame karyuM che kharuM, paNa paranuM karyuM che. vibhAva pArako che, saMsAra pArako che ane e karavAnA pariNAme muzkelI UbhI thaI. "varte nahi nija bhAnamAM', pote potAnA bhAnamAM vartato nathI, tyAre kartA to bane che paraMtu kartA parano, vibhAvano bane che. nija bhAna na hoya tyAre karmano kartA bane che, vibhAvano-kAma, krodha, moha, lobha, mAyAno kartA bane che. potAnA bhAnamAM hoya to svabhAvano kartA bane che. jainadarzane be zabdo ApyA, vibhAva ane svabhAva. vibhAva eTale vikRta bhAva. ane svabhAva eTale asala bhAva, potAno mULa svabhAva vItarAga bhAva-rAgadveSa rahita bhAva. jainadarzananuM kahevuM che ke pANI che, pANI zItaLa che. zItaLatA te pANIno svabhAva che ane pANI garama che te teno vibhAva bhAva che. pANI garama na hoI zake, pANI ThaMDuM ja hoya, te garama thayuM che, kAraNa pANIne agnino saMga thayo. sUrata jAva ane tApI nadInuM pANI pIvo to mIThuM ToparA jevuM lAge paraMtu bharatI vakhate dariyAnuM pANI temAM bhaLI jAya to pANI khAruM lAge. tame to siddha cho, tame khArA nathI paraMtu tamArAmAM kaMIka bhaLyuM eTale garabaDa thaI. gujarAtI bhASAmAM kahyuM che ke ekaDe eka ane bagaDe che. saraLa che ne? be thAya to bagaDe. be na thAya to bagaDavAnI vAta nathI. namI rAjarSi mAMdA paDyA. zarIramAM dAha thayo, temanI rANIo temanA mATe caMdana ghase che. ghaNI strIo hatI. atyAre to ekane sAcavatAM nAke dama AvI jAya che. strIo caMdana ghase eTale kaMganano avAja Ave. khaNa khaNa thAya. rAjAne eka to mAthuM duHkhe ane uparathI baMgaDIono avAja. rAjA kahe che ke mArAthI A avAja sahana thato nathI. mahArANI DAhI hatI, temaNe eka kaMgana rAkhI bAkInAM kADhI nAkhyAM ane pAchI caMdana ghasavA lAgI. have avAja na thayo. rAjAe pUchyuM ke kema? mAThuM lAgyuM? caMdana ghasavuM kema baMdha karyuM?" pradhAne kahyuM ke "caMdana to ghase che paNa eka sivAya bIjA kaMgano kADhI nAkhyA tethI avAja Avato nathI." For Personal & Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 pravacana kramAMka - pa7, gAthA kramAMka - 78-1 basa, namI rAjarSi camakyA ! vicAre caDI gayA. ciMtanamAM caDyA, bIjI gADImAM caDI gayA. eka hoya tyAM avAja nathI Avato, be hoya tyAM avAja Ave. AtmA ekalo hoya tyAM zAMti, AnaMda che. AtmAne karmano saMyoga che-be che tyAM saMsAra che, azAMti che, duHkha che. mAre have karmano kSaya karavo che. mAre have ahIM nathI rahevuM, temaNe dIkSA lIdhI. AtmA ekalo hoya to savAla nathI. paNa "varte nahIM nija bhAnamAM jyAre te potAnA bhAnamAM nathI hoto tyAre kartA to che ja, paNa vibhAvano kartA che. vibhAvano prabhAva konA upara paDe che? karma upara paDe che. A be zabdonI adbhuta khUbI che. eka zabda svabhAva ane nIce bIjo zabda che prabhAva. A zabda konI sAthe vaparAyo che ? cetana jo nija bhAnamAM, AtmA jo potAnA bhAnamAM hoya to potAnA svabhAvano karyA che, ane potAnA bhAnamAM na hoya to kartA bane che paNa vibhAvano. tame rAgadveSa TALavAnI vAta karo cho paraMtu te nahi jAya. svabhAvamAM jo Takazo to rAgadveSa nahi thAya, mATe mahApuruSo kahe che ke rAgadveSa ane vikArone jItavAnI koziza karavI te negeTIva eproca che, ane svabhAvamAM ramavuM te pojhITIva eproca che. nija gharameM prabhutA hai terI, parasaMga nIca kahAvo, pratyakSa rIta lakhI tuma aisI, gahIe Apa suhAvo. tame tamArA gharamAM raho te tamAro svabhAva ane tame koInA gharamAM jAva ane vivekapUrvaka na raho temAM tamArI zobhA nahi, ane tamAro mobho nahi. potAnA svabhAvamAM raho to tamArI zobhA. kuMdakuMdAcAryajIe kahyuM che ke AtmA potAnA svabhAvamAM rahe to AtmA zobhe. e vibhAvamAM jAya tyAre sAro lAgato nathI. jyAre te vibhAvano kartA bane che tyAre kArpaNa vargaNA upara prabhAva paDe che. prabhAva paDyA pachI kAzmaNa vargaNAmAMthI karma nAmanuM tattva taiyAra thAya che. jJAnI puruSoe samajAvavAmAM kaMI bAkI rAkhyuM nathI. emaNe ema kahyuM ke svabhAvamAM ho to karma upara prabhAva paDato nathI ane karma vidAya le che, paraMtu tame jyAre nijabhAvamAM nathI hotA ane vibhAvamAM ho cho tyAre kAzmaNa vargaNA upara prabhAva paDe che ane emAMthI karma bane che. e karmo AtmA upara AvaraNa rUpe coTe che tyAre saMsAra cakramAM paribhramaNa zarU thAya che. loko kahetAM hoya che ke he bhagavAna ! amane zivasukha Apo, mokSa Apo, paraMtu bhagavAna kahe che ke tuM tArA bhAnamAM rahe, ane caitanyanuM biLa vadhAra to tAro svabhAva khIlato jaze ane jo vibhAvanuM baLa vadhArIza to upara AvaraNa Avaze. A lAkha vAtanI eka vAta che. tame pUchavAnI zarUAta 20 varSanI uMmare karI. amAre mokSa meLavavA zuM karavuM? ane 60 varSanA thAva tyAre paNa e ja vAta hoya che. e pUchato ja jAya, pUchato ja jAya. ame nAnA hatA tyAre vihAra karatA hatA. dasa mAIla cAlavAnuM hatuM. rastAmAM koIne pUchIe ke A phalANuM gAma keTaluM dUra che? cAra pAMca mAIla dUra che tema dara vakhate javAba maLe. eka DAhyo ja nathI For Personal & Private Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 197 mANasa maLyo, te majUra hato, teNe kahyuM ke pUcha pUchazuM karo cho? pUchavAthI gAma AvatuM haze? cAlavAthI gAma Ave. e guru hoMziyAra ! ApaNI paNa A ja hAlata che. jeTalA guru maLyA, badhAne e ja pUchyuM, keTaluM cAlavAnuM che? paraMtu tuM cAla to kharo. UbhA ja cho ne to kevI rIte pAra Ave ? nija bhAnamAM ho to caitanyanuM baLa vadhe, ane svabhAvano kartA bane, ane potAnA svabhAvamAM na rahe to caitanyanuM baLa ghaTe. rAgadveSa kare to parabhAvamAM gayo. sAmasAme be lazkaro UbhAM che, koI eka DagaluM AgaLa vadhe to, phAITa zarU thAya. baMdUkanI goLI cAlu. AgaLa kema Avyo ? ApaNe ApaNA svabhAvanI maryAdA choDIne eka DagaluM AgaLa AvIe chIe, eTale parabhAvamAM dAkhala thaIe chIe, mATe karmo ApaNane pakaDI le che. A alaMkArika bhASAmAM vAta kahI. kharekhara to karmone kaMI paDI nathI. emane ApaNI sAthe zuM levA devA che? paNa ApaNe rAgadveSa karIne ane kaSAyo karIne prabhAva pADIe chIe, pachI AtmA karmathI baMdhAya che. ziSya ema kahe che ke, ApanI vAta sAcI che ke AtmA karmano karyA che, te vAta ame svIkArI lIdhI, paNa te karmanA phaLano AtmA bhoktA nathI. AnA saMbaMdhI ghaNI vAta che. AgaLa karIzuM, zAstromAM ema kahyuM che ke karmano baMdha thAya che paNa "zuM samaje jaDakarma jaDa karmo phaLa ApavAnuM kevI rIte samaje? jIvane herAna karavo ke phaLa ApavuM ke badalo levo e bhAvanA tene na hoya. e sukha paNa na Ape ke du:kha paNa na Ape. e zuM samaje che ke te phaLane ApI zake, mATe amane ema lAge che ke AtmA karmano kartA che, paNa AtmA karmano bhoktA nathI. pharI maLIzuM tyAre vigatavAra carcA karIzuM. dhanyavAda! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda.darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 pravacana kramAMka - 58, gAthA kramAMka - 79 thI 81 gAthA kramAMka 09 thI 81 cothI zaMkA H jIva karmano bhoktA nathI pravacana kramAMka - 58 (pada cothuM) ziSyanI zaMkA - te karmanuM bhoktApaNuM jIvane nahIM hoya ? jIva karma kartA kaho, paNa bhoktA nahi soya; zuM samaje jaDa karma ke, phaLa pariNAmI hoya ? (79) phaLadAtA Izvara gaNya, bhoktApaNuM sadhAya; ema kahyu IzvarataNuM, IzvarapaNuM ja jAya. (80) Izvara siddha thayA vinA, jagata niyama nahi hoya; pachI zubhAzubha karmanAM, bhogyasthAna nahi koya. (81) TIkAH jIvane karmano kartA kahIe, topaNa te karmano bhoktA jIva nahIM Thare, kemake jaDa evAM karma zuM samaje ke te phaLa devAmAM pariNAmI thAya ? arthAt phaLadAtA thAya ? (79) phaLadAtA Izvara gaNIe to bhoktApaNuM sAdhI zakIe, arthAt jIvane Izvara karma bhogavAve tethI jIva karmano bhoktA siddha thAya, paNa parane phaLa devA Adi pravRttivALo Izvara gaNIe to tenuM IzvarapaNuM ja rahetuM nathI, ema paNa pAcho virodha Ave che. (80) tevo phaLadAtA Izvara siddha thato nathI eTale jagatano niyama paNa koI rahe nahIM, ane zubhAzubha karma bhogavavAnAM koI sthAnaka paNa Thare nahIM, eTale jIvane karmanuM bhoktatva kyAM rahyuM? (81) SapadamAM pahelA traNa pado - AtmA che, te AtmA nitya che. AtmA karmano kartA che, ApaNe joyA. A traNa pado pachI cothuM pada AtmA karmano bhoktA paNa che. A padane samajatAM pahelAM pudgalane pUrepUruM samajI laIe. ziSya evI rajUAta kare che ke AtmA karmano kartA hoya to bhale hoya, tethI karmano baMdha thAya che, to bhale thAya, paraMtu karmone evI zuM khabara paDe ke AtmAne sukha ApavuM, duHkha ApavuM, anukULatA ApavI, pratikULatA ApavI, kAraNa karma jaDa che. A prakriyA jJAna vagara na thAya ane jaDakarmamAM jJAna nathI, saMvedanA nathI, preraNA nathI, nirNaya nathI, enI vyavasthA nathI, mATe jIva karmano kartA bhale rahyo paraMtu te karmano bhoktA che te vAta besatI nathI, mATe For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 199 ame ema kahIe chIe ke AtmA karmano bhoktA nathI. ziSyanI A vAta sAcI lAge tevI che. karma jaDa che ane jaDanAM aneka lakSaNo che, temAM mukhya eka lakSaNa che ke tenAmAM jJAna nathI. jJAna teno svabhAva nathI. jaDa kaMI jANatuM nathI, ane jyAM jANavApaNuM na hoya tyAM hetu na hoya, tyAM pravRtti na hoya, IrAdApUrvakanI pravRtti na hoya, mATe AtmA karmano bhoktA nathI. ziSyanI A vAta mahattvanI che, paraMtu ziSya eka muddo bhUlI jAya che ke jaDa evA pugalamAM jJAnanI kSamatA nathI, paraMtu pudgalamAM anaMtarUpe pariNamavAnI kSamatA che. pudgala dravyanI svAbhAvika rIte pariNamavAnI kSamatAnuM varNana zAstramAM karyuM che te samajavA prayatna karIe to ApaNane citra spaSTa thAya. pudgala dravyane samajavA be zabdo jANavA paDaze. (1) jaDa ane (2) cetana athavA (1) jIva ane (2) ajIva. A ajIva-jaDa zabda jyAre bolIe tyAre e ajIva zabdane be vibhAgamAM samajavo paDe. (1) arUpI ane (2) rUpI. jene AkRti che, jenuM kada che, je dekhAya che, IdriyonA saMparkamAM AvI zake che, jene joI zakAya, jANI zakAya, vAparI zakAya, jeno bhoga upabhoga karI zakAya e rUpI (jaDa-ajIva) padArthane pudgala dravya kahe che. tenA (1) skaMdha (2) deza (3) pradeza ane (4) paramANu ema cAra bhedo che. pudgala dravyamAM mULa ekama paramANu che. paramANuonuM saMgaThana thAya che arthAt teo bhegA thAya che. saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta paramANuo bhegA thAya tene skaMdha kahe che. skaMdha sAthe joDAyelo eka bhAga tene deza kahe che. skaMdha sAthe rahelA avibhAjya (jenA be bhAga na thaI zake tevA) sUkSma aMzane (vibhAgane) pradeza kahe che. ane skaMdhathI chUTo paDelo te avibhAjya aMza tene paramANu kahe che. tenA rUpa, rasa, gaMdha, sparza, zabda vagere guNo che. pudgala dravya samagrapaNe kAma kare che. tenAmAM rUpa che eTale tame AMkho kholIne juo ane je dekhAya te pudgala athavA jaDa. kAnathI tame je sAMbhaLo te pudgala, jIbhathI jeno svAda lo te pugala. zarIrathI tame jeno sparza karo te pudgala. nAkathI suMgho te pudgala, vajana UMcakI zako te pudgala. A samagra vastu te pugala che. jaDano bIjo bhAga je arUpI che, tenAmAM jJAna nathI, cetanA nathI, tenAmAM jaDapaNuM ane arUpIpaNuM hovA chatAM teo che. A dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa A mahattvanAM dravyo che, jeo arUpI ane jaDa che. hAjara hovA chatAM ApaNane tenI khabara paDatI nathI. pugalanI ApaNane khabara paDe che. paththaranI khabara paDe, pagamAM kAMkarI khUMce tenI khabara paDe paNa dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa e cAre anaMtakALathI hAjara che, paraMtu ApaNane tenuM DIsTarabansa kaMI ja nathI, eTale khabara paDatI nathI. jyAre jIva dravyane gati karavI hoya tyAre gati karavAmAM sahAyarUpa dharmAstikAya thAya che. gati na karavI hoya to parANe gati karAve tevI vAta nathI. paraMtu gati karavI hoya to jarUrathI madadarUpa thAya che. jagatamAM be avasthAo che, kAM to gati karo athavA sthira raho. jyAre beThAM cho tyAre For Personal & Private Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 pravacana kramAMka - 58, gAthA kramAMka - 79 thI 81 sthira cho paNa cAlazo tyAre gatimAna thazo. cAlavAnI ane sthira rahevAnI be judI judI kriyAo che. bIjuM dravya adharmAstikAya, te sthira rahevAmAM sahAya kare che. jo jagatamAM adharmAstikAya na hoya to bahu probalema thAya. tame cAlatA ho to cAlyA ja karo, cAlyAM ja karo, paraMtu UbhA rahevuM hoya to koNa madada karaze? UbhA rahevuM hoya athavA sthira thavuM hoya to adharmAstikAya sahAyaka banaze. svAdhyAya pUro thayo, UbhA thaIne cAlavuM che to dharmAstikAyanI madada na hoya to cAlI na zako. ane cAlatAM cAlatAM UbhA rahevuM hoya ane thAka khAvo hoya to adharmAstikAyanI madadanI jarUra paDaze. to gati temaja sthiti baMne mATe sahAyaka dravyo joIe. have trIjuM dravya che AkAza. A AkAza tamAma dravyone avakAza Ape che. AkAzamAM anaMta pudgalo rahe che. AkAzamAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, anaMta jIva rahe che. tenuM dila moTuM che. te badhAne rahevAno avakAza Ape che, nA pADatuM nathI. ApaNe to gharanI bahAra lakhIe ke paravAnagI sivAya AvavuM nahi. paraMtu AkAza to badhAne avakAza Ape che. ane kALa dravya parivartanamAM nimitta che. tame bALaka hatA, yuvAna thayA, pachI vRddha thayAM. mAthe kALA vALa hatA, dhoLA thayA. ApaNe pUchIe chIe ke uMmara keTalI thaI? uMmara vadhAravI te kALanuM kAma. kALa navI vastune jUnI kare che. parivartana lAvavuM te kALanuM kAma che. kerI kAcI hatI, pachI e pAkI thaI. temAM kALe tene navI avasthA ApI. eka mahattvanI e vAta ke A cAra dravyo ApaNA jIvanamAM sahAyaka thAya che, paNa bIjo koI vikSepa karatAM nathI. bAkI rahyuM rUpI pugala dravya. anaMtakALathI ApaNe pudgala dravya sAthe jIvIe chIe. samajavuM atyaMta jarUrI che ke pudgala dravya vize ApaNo abhigama bahu barAbara nathI. saMsAranuM nimitta pugala dravya che. pugala na hota to saMsAra na hota. mukta thatA pahelAnI ApaNI jIvanayAtrAno AdhAra pudgala che. ane mukta thaIe pachI zarIra, zvAsocchavAsa, Indriyo ke AhAra e koIpaNa vastunI jarUra na ja hoya. bhASAnI paNa jarUra nathI. AkhuM pudgala dravya ApaNA jIvanamAMthI bAkAta thaI gayuM. mukta thayA nathI tyAM sudhI jIvanamAM pudgala dravyanI sahAya anivArya che. ApaNI jIvanayAtrAmAM mukhya sahAyaka pudgala dravya, te eka vAta. baMdhanuM kAraNa paNa pudgala dravya che. jIva pudgala taraphanI AsaktithI baMdhAya che. ane mokSanuM sAdhana paNa pudgala dravya che. sAdhanA karavI hoya to Aryadeza, uttamakuLa joIe, saMskArI mAtA pitA joIe, zarIra, Indriyo, prANa ane mana joIe. A badhuM pudgala che. pudgala tamane sAdhana tarIke sahAya kare che. pudgalanI hAjarI mahattvanI che. pudgala pote potAmAM kazuM ja karatuM nathI. paraMtu AtmA pudgalano upayoga karI kArya kare che. samajavA koziza karajo. AnaMdaghanajI mahArAje paNa kahyuM che ke "pudgalase rAto rahe, mAne eha nidhAna" pudgalamAM ja te rAto che. ApaNo khajAno, For Personal & Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 201 ApaNuM dhana, vaibhava, saMpatti, ApaNI zobhA, ApaNA saMskAra A badhuM pudgala dravya upara ja AdhAra rAkhe che. khAvuM pudgala, pIvuM pudgala, jovuM pudgala, sAMbhaLavuM te paNa pudgala ja che. tamane koI pUche ke zuM khAo cho ? to kahejo pudgala. zuM pIvo cho? to kahejo ke pudgala. khAnA, pInA, ronA, sonA, bhoganA, upabhoga karanA eno viSaya pudgala che. pudgala sAthe ja jIvyA ane sAthe sAthe potAnI bhUlonA kAraNe, pudgalamAM Asakta banavAnA kAraNe pugalamAM ja DULyA. jIvyA pudgalamAM ane DULyA paNa pudgalamAM. ane saMsArano mukhya sAthI ke bhAgIdAra paNa pudgala ja che. ema kahI zako ke Sleeping Partner pudgala ja che. e Working Partner nathI. e tamArA vacce kAma karatuM nathI, paraMtu kAma to tame karo cho. have mahattvanI vAta, tamAma vibhAva bhAvomAM nimitta paNa pula che. rAga ane dveSa e mukhya vibhAva bhAvo che. ane tenA peTA bhAvo te krodha, mAna, mAyA, lobha vigere che. anaMta vRttio, anaMta vikAro je UThe che te tamAma vibhAva bhAvomAM nimitta pudgala che. A zabda jyAre bolIe tyAre eTaluM spaSTa karajo ke A nimitta che. pula parANe tamane vibhAva karAvatuM nathI. tame sAme cAlIne karo to thAya che. evuM thAya ke tamAre rAga dveSa karavA na hoya ane pudgala kahe ke karo, to upAdhi thAya. tame rAga dveSamAMthI kyAreya paNa mukta na thAya ane mokSa prApta na ja thAya. zubhabhAva karo cho tyAre paNa pugala nimitta bane che. pudgalane nimitta banAvIne AtmA pote vibhAva kare che. AkarSaNa, aNagamo, rAga, dveSa A badhA ja bhAvo je kaMI utpanna thAya che te ekalo AtmA hoya to nahi thAya. mokSamAM rAga dveSa, gamo, aNagamo, anukULatA, pratikULatA nathI. saMsAramAM A badhuM che kAraNa pudgala hAjara che ane A cothA padamAM ema kahevuM che ke tame pugala dravyane oLakhuM nathI. oLakhyuM hota to vibhAvabhAva tame TALI zakata. vibhAva bhAvamAM pudgala eka ja nimitta che. pudgala dravyanuM baMdhAraNa che. tenuM mULa ekama paramANu che. ane paramANumAM anaMta zakti rahelI che. samajavuM jarUrI che ke pudgala sAthe (zarIra sAthe) ApaNe jIvIe chIe. pudgala vagara ApaNe jIvatA nathI. evo eka paNa samaya nathI ke tame pula sAthe naho athavA pudgala tamArI sAthe na hoya. ApaNuM A sthULa zarIra audArika zarIra che. ane devonuM vaikriya zarIra che, te chUTI jAya che. zarIra chUTyA pachI jo karmo bhogavavAnAM hoya, jyAM bhogavavAnAM hoya tyAM javuM paDe che, pharI janma levo paDe che, te vakhate tame ekalA cho ke koI sAthe che? jJAnI puruSo kahe che ke te vakhate paNa pudgala sAthe che. te vakhate tamAruM taijasa ane kArmaNa zarIra sAthe che. eTale eka paNa samaya tame pudgala dravya vagara rahetA nathI, rahyA nathI ane rahI zakavAnA paNa nathI. AvA pula dravyanuM ekama paramANu ane e paramANamAM anaMta zakti che ane samagra jagata e pudgalanuM sAkAra svarUpa che. pudgalanI vividha kSamatAo che. vijJAne pugalamAM rahelI vividha kSamatAne pragaTa karI For Personal & Private Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 oLakhAvI che. A vijJAnano prabhAva che. tamane thaze pudgala zuM karI zake ? tame kompyUTara kyAM joyuM hatuM ? TelIphona kyAM joyo hato ? tame ahIM ghera beThA nyuyorkamAM koI sAthe mobAIla phonathI vAta karI zako cho ne ? A kono khela che ? pudgalano ja khela che. samagra pudgala dravyamAM kSamatA, baLa ane sAmarthya rahela che. zAstrIya bhASAmAM pudgalamAM sparza, varNa, rasa, gaMdha guNo che. tene vajana, AkAra, kada che. e bhoga upabhoganuM sAdhana paNa che. pravacana kramAMka - 58, gAthA kramAMka - 79 thI 81 - ApaNe e pudgalamAM bhaLyA, aTakyA, DUbyA, tanmaya thayA, anaMtavAra pudgalane grahaNa karyuM ane choDyuM chatAM pudgala dravyane ApaNe oLakhI zakyA nathI. pudgala dravyamAM anaMta zakti che, tenuM rUpAMtara thaI zake che. temAMthI ghaNI judI judI racanAo paNa thaI zake che. jAtajAtanI racanAo thavAnI yogyatA pudgala dravyamAM che. ane ApaNA vyavahAramAM je kaMI Ave che te pudgala dravya ja Ave che. ApaNe chAtI kADhIne pharIe chIe ke mArI pAse ghaNA paisA che. paraMtu che to pudgala ja ne ? pudgala tamAruM thoDuM che ? kAyama tamArI sAthe rahevAnuM che? tame kahezo ke muMbaIno meyara chuM. pudgalane lIdhe moTA cho, pudgalane lIdhe phulAIne phALakA thAva cho. pudgala jAya eTale nirAza thavuM, pudgala maLe eTale rAjI thavuM. A badhI pudgalanI duniyA, pudgalamAM ja moTAI mAnavI, temAM ja gaurava anubhavavuM. pudgala tamane sahayoga Ape che paNa pudgalane tamArA pratye AkarSaNa nathI, kAraNa ke AkarSaNa thAya tevuM jJAna tenI pAse nathI. atyAra sudhI anaMtavA2 anaMta pudgalo prApta karyA, bhogavyAM. zAstramAM kahyuM che ke ApaNe janmo laIne mAtAnAM je dUdha pIdhAM che ke e badhA dUdha bhegAM karavAmAM Ave to pesephIka mahAsAgara karatAM paNa moTo dariyo bharAI jAya. koI kavie kahyuM che ke A dharatI upara tame jeTalA ghara banAvyAM, e badhAM ja ghara bhegAM karavAmAM Ave to 45 lAkha jojananI jagyA paNa TUMkI paDe, eTalA gharo banAvyA ane temAM rAcyA. A badhAM pudgalo meLavyAM, bhogavyAM ane choDyA, paraMtu haju tenA pratyenI Asakti ApaNI chUTatI nathI. A ghaTanA juo. pudgala dravya chUTyuM. koI pudgala tamArI sAthe kAyama rahyuM nathI. A janmamAM AjanI tArIkhamAM jeTalAM pudgalo tamArI pAse che te badhAM dhIme dhIme eka divasa chUTI javAnAM. eka divasa tame tene choDazo athavA e tamane choDIne cAlyAM jaze, paraMtu aMdara tenA pratyenI Asakti to raheze. Asakti kaho ke moha kaho te chUTaze nahi. e Asakti navA pudgala tarapha tamane laI jAya che. A virATa jagatamAM anaMta vastuo, anaMta prakAro ane AkAro je che, te pudgala dravya ja che. pudgala dravyamAM pariNamavAnI kSamatA che. jema AtmA pariName che tema pudgala paNa pariName che, ane tenI paNa paryAyo che. tenA anaMta pariNamano che. e pudgalamAM je pariNamano, rUpAMtaro thAya che temAM keTalAMka svAbhAvika thAya che ane keTalAMka AtmAnA bhAvane kAraNe thAya che. eTale For Personal & Private Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 203 AtmAno bhAva pudgalanA pariNamanamAM nimitta thAya che. alaMkArika bhASAmAM kahevuM che ke AtmA ane pugala banne mitro che. mitro chUTA paDe paNa A pudgala ane AtmA saMsAra paribhramaNamAM eka samaya mATe paNa chUTAM paDatAM nathI. beso to pudgala sAthe, UbhA thAva ane cAlo to paNa pudgala sAthe. evuM to nathI banatuM ke cAlo tyAre zarIra ghare mUkyuM ane tame cAlyA ! eka che cetana ane eka che jaDa. cetana Working Partner ane jaDa Sleeping Partner che. cetana dravyamAM, AtmAmAM jyAre kaMIne kaMI bhAva UThe che tyAre pugalamAM eka vizeSa prakAranI racanA thAya che. jaina zAstromAM pudgala dravyanI aneka vargaNAnuM (vibhAgonuM) varNana Ave che, temAMnI eka vargaNA, kArmaNa vargaNA che. jyAre AtmAmAM bhAva thAya tyAre kArmaNa vargaNA upara teno prabhAva paDe che, eka asara thAya che, eka prakriyA thAya che, kArpaNa vargaNAmAM halacala macI jAya che. kaMIka racanA thAya che ane je racanA thAya che tene karma racanA kahevAya che. pugalamAM kArmaNa vargaNAmAM jJAna guNa nathI paNa pariNamavAnI kSamatA che, zakti che. pariNamavAnA pariNAme temAM judI judI jAtanI avasthAo thAya che. dA.ta. gulAbanA phUla sAthe kAMTAo koIe joDyA nathI. gulAbanI pAMkhaDIo koI khIlavavA besatuM nathI. potAnI meLe khIle che. vikAsa pAme che. temAM rUpAMtara eTale khIlavuM ane karamAvuM evuM pariNamana paNa jIvanA karmanA nimitte thayA kare che. maLavuM, vikharAvuM, pariNamana thavuM vigere pudgalano svabhAva che. pahelI vAta amAre e karavI che ke pudgala sAthe jIvo cho paraMtu tenI sAthe saMbaMdha kAyama nathI. aneka vAra pudgalo meLavyAM, bhogavyAM ane chUTyAM paNa kharAM, paraMtu eka vAta e banI ke pudgalo chUTyAM paNa ApaNI Asakti chUTI nathI. jenA pratye ApaNI Asakti hatI te pudgalo chUTyAM paNa haju te padArtha pratyenI Asakti chUTI nahi, tethI e Asaktine laIne ApaNI yAtrA AgaLa cAlI, ane bIjA pugalo sAthe ApaNAM saMbaMdho thayA. to eka artha e thayo ke pudgala athavA jaDa padArtha ApaNI vacce Avato nathI, paraMtu tenA pratye je ApaNI Asakti che tene lIdhe navA navA saMbaMdho ane navA navA khela zarU thayA. upAdhyAyajI yazovijayajI mahArAje samAdhizatakamAM kahyuM che ke, Atama-jJAne magana jo, so saba pudgala khela, IdrajAla kari lekhave, mile natihAM mana-mela. 4 jene AtmajJAna thAya che, ane AtmasvarUpamAM je magna che, ene jagata dekhAya che kharuM, paraMtu pugalanA khela rUpe dekhAya che, ane pudgalanA khelarUpe dekhAtuM hovAthI tenI sAthe enA manano meLa thato nathI. paraMtu ApaNe to manano meLa tenI sAthe karI daIe chIe. jAdugarano khela joIe chIe tyAre ApaNane khela hovA chatAM sAcuM lAge che ne ? pudgalano khela For Personal & Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 pravacana kramAMka - 58, gAthA kramAMka - 79 thI 81 ApaNane IndrajALa jevo lAgato nathI ane jJAnIne IndrajALa lAge che. AtmAmAM je bhAva thAya che te bhAvanA aneka prakAro che. jemake zubhabhAva, azubhabhAva, ane azuddhabhAva. ane azuddhabhAvomAM paNa asaMkhya prakAro, ane zubhabhAvomAM paNa asaMkhya prakAro che. pratyeka bhAvanuM juduM juduM pariNAma Ave che. pratyeka bhAvo judA judA che. dA.ta. hiMsAno bhAva. hiMsAno bhAva zabda pUro nathI. kemake hiMsAnA bhAvanA prakAro paNa asaMkhya che. ane asaMkhya prakAramAM pratyeka prakAra svataMtra che. pratyeka prakAranI asara kAmaNanA paramANuo upara paDe che, ane temAMthI kamaracanA thAya che. kahevAnuM ahIM e che ke AvI rIte je karmaracanA thAya che tene jJAnanI jarUra nathI. eka vakhata komyuTaramAM phIDa karyuM pachI tamArI jarUra nathI. koyUTara kholo ane vigato bahAra AvatI jAya che. eka vakhata tame tamArA bhAvo phIDa karyA, dhAro ke azubhabhAvo karyA to kAmaNa vargaNAmAM e phIDa thaI gayuM, tenA upara asara thaI gaI, goThavaNa thaI gaI pachI tamArI jarUra nathI. enA TAIme kArmaNa vargaNA potAnuM kAma kare, teTalI kSamatA kArmaNa vargaNAmAM che. A karma tattva je bane che te emane ema banatuM nathI. dA.ta. DaoNkTaro ema kahe che ke mIThAI vadhAre khAva to DAyAbITIjha ane tIkhuM vadhAre khAva to esIDITI thAya. mIThAIne kyAM khabara che ke DAyAbITIjha karAvuM? ane maracAMne kyAM khabara che ke esIDITI karavI? e eno svabhAva che, enI kSamatA che, ane tenI pariNamana karavAnI yogyatA paNa che. kAMkarAne kyAM khabara che ke tamane khUMcavuM ane kAMTAne kyAM khabara che ke tamane rADa paDAvavI? paththarane kyAM khabara che ke mAthuM paTakAya to tene phoDI nAkhavuM? tame kahezo ke A paththara mAruM mAthuM phoDyuM. paththara kaheze "sAheba ! tame pachaDATa khAdhI, Thokara khAdhI ane paDyAM, huM vacce Avyo nathI. tame tenI sAthe athaDAo to mAthuM phoDavAnI kSamatA tenAmAM che. bhUla karo to kAMTo khUMpe, e kSamatA kAMTAmAM che. cAlatAM dhyAna na rAkho ane kAMkarI upara cAlo to kheMcavAnI kSamatA kAMkarImAM che, jhera pIe to marI jaIe te kSamatA jheramAM che. vyavahAramAM kahe che ke amRta pIe to na marIe te kSamatA amRtamAM che. e badhI kSamatA pudgalamAM che. agni bALe che paNa kone bALavuM te tene khabara nathI. pANIne khabara nathI ke tamane zItaLatA ApavI. zItaLatA e teno svabhAva che, tema kAmaNa paramANuono paNa eka vizeSa svabhAva che. te kAmaNa paramANuomAMthI karma racanA thAya che. cothA padamAM mahattvanI vAta karavI che. have gAthAno prAraMbha karIe. jIva karma kartA kaho, paNa bhoktA nahi soya, zuM samaje jaDa karma ke, phaLa pariNAmI hoya? gurudeva! jIvane karmano kartA kaho te barAbara che, paraMtu bhoktA nahi soya' eTale ke e AtmA karmaphaLano bhoktA nathI. kema? karmano kartA che ane bhoktA kema nathI? to kahe che ke e jaDakarmane kema khabara paDe ke mAre A phaLa ApavuM che? zuM samaje jaDa? paNa jaDa zabda AgaLa eka For Personal & Private Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 205 vizeSa zabda mUkyo, e che karma'. jaDamAM to AkhuM pudgala AvyuM. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa A badhAM dravyo AvyAM. A badhAne bAda karI have dhyAna karma upara dore che. kArmaNa vargaNAmAMthI banatuM karma e jaDa che. e jaDa karmane evI zuM samaja ke Ane A phaLa ApavuM che. karmano kartA jIva che, e siddha thayuM, paNa karmano bhoktA jIva hoI zake nahi tema ziSya zaMkA kare che. jaDa nirjIva che, tenAmAM jJAna nathI. evAM karma jIvane puNyanuM phaLa athavA pApanuM phaLa zI rIte ApI zake? puNyanuM phaLa paNa juduM ane pApanuM phaLa paNa juduM. puNyanA prakAra paNa judA ane pApanA prakAra paNa judA. puNya ane pApa bhogavavAnA prakAra paNa asaMkhya che. jaDa evAM karmane jJAna na hovAthI phaLa ApI zake nahi, mATe he gurudeva ! ame kahIe chIe ke AtmA karmano kartA che paNa AtmA karmano bhoktA nathI. paraMtu eka majhAno vikalpa ziSya Ape che. ziSya kahe che ke A muzkelI ukelavI hoya to ukelI zakAya. eka rasto che. AgaLanI 80mI gAthAmAM e rasto batAvyo che. phaLadAtA Izvara gaNya, bhoktApaNuM gaNAya, ema kahyuM IzvarataNuM, IzvarapaNuM ja jAya. ziSyanI khUbI juo, eka gAthAmAM teNe ghaNAM vikalpo mUkyA. Izvara jagatano kartA che, Izvara jagatanI racanA kare che, Izvara jIvane sukha duHkha Ape che, Izvara jIvane preraNA Ape che evuM kahenAro eka varga jagatamAM che. enA lAkho graMtho ane lAkho zloko paNa che. moTA moTA paMDito che, teo vAda vivAda paNa kare che ane siddha paNa kare che ke A jagata che mATe teno kartA paNa hovo joIe. e banAvanAra Izvara che. te jagatathI judo ane svataMtra che. A badhI vAto Izvara kartutvavAdIo kahe che. ahIM ziSya kahe che, he gurudeva! jo A vAtano ukela karavo hoya to ema kaho ke Izvara karmanuM phaLa Ape che. phaLano dAtA ja Izvara hoya to bhoktApaNuM siddha thAya. A ziSyanI salAha che. gurudeve te mAnI nathI paNa ghaNA mAne che ke Izvara karmanuM phaLa Ape che. phaLadAtA Izvara hoya to bhoktApaNuM siddha karI zakAya. jIvane Izvara karma bhogavAve che, karmanuM phaLa Ape che. Izvara phaLa Apato hoya to sukha ane duHkha AtmA bhogavI zake. paraMtu sAthe sAthe ziSyane ema paNa prazna thAya che ke jo phaLadAtA Izvara hoya to IzvaranuM IzvarapaNuM kyAMthI rahe ? kAraNa ke jIvone phaLa ApavA mATe Izvarane dehamAM AvavuM paDe eTale janma levo paDe. korTamAM keIsa calAvavo hoya to nyAyAdhIze korTamAM AvavuM paDe. nyAyAdhIza arUpI nathI tene rUpa che, zarIra che. Izvarane paNa phaLa ApavA AvavAnuM thAya to deha dhAraNa karavo paDe. deha dhAraNa kare to kevo kare? kyAM sudhI dehamAM rahevuM te paNa nakkI karavuM paDe. deha dhAraNa karyA pachI te deha dhAraNa karavAnuM kAraNa paNa nakkI karavuM paDe. ane janma levo hoya to kyAM levo? janma lIdhA pachI kAmano prAraMbha kyAM rahIne karavo? A badhuM nakkI karavuM paDe. kaI rIte nakkI karavuM For Personal & Private Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 pravacana kramAMka - 58, gAthA kramAMka - 79 thI 81 ke A mANasane sukha ApavuM ke du:kha ApavuM ? Ama ghaNA prazno upasthita thAya. koI lAMca rUzvata Ape, koI tene phoDI paNa nAkhe. AvI badhI garabaDa thAya to Izvara upAdhimAM AvI paDe. ziSyanuM kahevuM che ke phaLa ApavAmAM rAga dveSa karavA paDe ane rAga dveSa Izvara kare to tenuM IzvarapaNuM ja jAya. Aje paNa ApaNane thAya che ke ApaNo pADozI sAro nathI chatAM te sukhI che. ame roja maMdiramAM jaIe chIe paNa ame du:khI chIe. kyAMka goTALo che, kyAMka phAIlamAM garabaDa che. koIne sukha ApavuM ane koIne duHkha ApavuM e pramANe jo badhuM thAya to IzvaranuM Izva25NuM jAya. Izvara siddha thayA vinA, jagata niyama nahi hoya, pachI zubhAzubha karmanA, bhogyasthAna nahi koya. phaLadAtA Izvara jo siddha na thAya to jagatano koIpaNa niyama raheze nahi ane zubhAzubha karma bhogavavA mATe koI sthAna jagatamAM nahIM hoya, ATalI moTI mAthAphoDa UbhI thAya, AnAM karatAM ame kahIe chIe ke AtmA karmano kartA che paNa AtmA karmano bhoktA nathI. A prakArano pakSa ziSye majabUta rIte nakkI karyo, paraMtu AtmA karmano bhoktA che ane te kaI rIte che ? kayA niyamathI che e vAtano prAraMbha gurudeva 82mI gAthAthI rajU karaze. dhanyavAda ! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. 4 For Personal & Private Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 207 pravacana kramAMka - pa9 gAthA kramAMka - 82 karmanA prakAro jIvane potAnA karelA karmanuM bhoktApaNuM che tema sadaguru gAthA 82 thI 86 mAM samAdhAna kare che. bhAvakarma nija kalpanA, mATe cetanarUpa; jIvavIryanI phuraNA, grahaNa kare jaDadhUpa. (82) TIkAH bhAvakarma jIvane potAnI bhrAMti che, mATe cetanarUpa che, ane te bhrAMtine anuyAyI thaI jIvavIrya skurAyamAna thAya che, tethI jaDa evAM dravyakarmanI vargaNA te grahaNa kare che. (82) krama pramANe SaTrapadamAM cothuM pada AtmA karmano bhoktA nathI tema ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna karavA sadguru prAraMbha kare che. AkhA jagatanA sAhitya ane tattvajJAnamAM karma phIlosophI vize sauthI vadhAremAM vadhAre ciMtana, adhyayana ane pratipAdana tathA lekhana jaina darzane Apela che. tulasIdAsajIe paNa kahyuM che ke sukha duHkha donuM karama phala jAno." hAni, lAbha, jIvana, maraNa, yaza, apayaza vidhi hAtha." mahAbhAratamAM maharSi vyAse kahyuM che ke "hajAra gAyo vacce paNa vAcharaDuM potAnI mAne zodhI kADhe che tema karma paNa jIvane zodhI kADhe che. akabarane bIrabale kahyuM ke karma chupe nahi bhabhUta lagAyA. bhabhUti lagADavAthI karma chUpAI zakatAM nathI. A badhuM karyataMtranA hAthamAM che, paraMtu karyataMtranuM vijJAna spaSTa thayuM nathI. judA judA dharmo, judI judI paraMparAo karma zabdano upayoga to kare che kemake temanI samakSa samasyAo Ave che ke jagatamAM ATalI badhI vicitratA che, jagatamAM ATalA badhA banAvo bane che, ATalI badhI ghaTanAo ghaTe che, ane ATalA badhA bhedo jagatamAM che te zA mATe jovAmAM Ave che? tenI pAchaLa kaMIka kAraNa to che, paNa tenuM vijJAna samajAtuM nathI. karma kaI rIte bane che? karma jaDa hovA chatAM kaI rIte kArya kare che? karmamAM kSamatA kyAMthI Ave che? AtmA jevo AtmA, anaMta vIryathI bharelo AtmA, anaMtajJAna ane AnaMdathI bharelo AtmA, ATalo baLiyo, zaktizALI ane samartha hovA chatAM tene dabAvavAnuM kArya A karma kare che, ATalI badhI kSamatA karmamAM kyAMthI Ave che? caitanyamUrti bhagavAna AtmA siddha jevo For Personal & Private Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 pravacana kramAMka - 59, gAthA kramAMka - 82 che, paramAtmA jevo che, tene karma coryAzI lAkha jIvAyonimAM kema pherave che? ahIM to ApaNI hAlata ghaNI sArI che. ApaNe manuSyabhavamAM to ghaNI sArI rIte jIvIe chIe, paraMtu baLada banIe, gAya banIe, zerInAM kUtarAM banIe to zuM hAlata thAya? A AtmA paramAtmA ane siddha jevo che, je anaMta jJAna ane AnaMda tathA vIryathI bharelo che, tenI AvI hAlata thAya ! ane AvI hAlata karavAmAM karyataMtra ATalo mahattvano bhAga bhajave ? tenI kaMIka cokkasa vyavasthA hovI joIe. A 82mI gAthA tamAma karmataMtrano pAyo che, mATe atyaMta mahattvanI che. ApaNane lAge che ke ApaNe karmavAdI chIe. jainadarzanamAM karmavijJAna che, karmanI phIlosophI che. paNa ApaNI sAme citra spaSTa nathI. samajavA mATe thoDo prayatna karIe. mAnI levuM te judI vAta che ane hovuM te paNa judI vAta che. ApaNane khabara che ke A karmo herAna kare che, paNa karmo jaDa che. tame karmo sAthe laDyA nathI, tamAre kaMI vaheMcavuM nathI. tamAre tenI sAthe koI bhAgIdArI nathI, saMbaMdha nathI ane chatAM karmo tamane herAna kare che. A karmo pAchaLa koI vijJAna kAma kare che, mATe dhIrajathI A vAtane samajIe. karmanA traNa prakAra che. nokarma, dravyakarma ane bhAvakarma. nokarma eTale karma nahi ema nahIM paNa karmanuM kAraNa. jema A ghauM kyAM pAkaze? anAja kyAM Ugaze? Ano vikAsa kyAM thaze? A prosesa kyAM thaze? grenAITa paththara upara ke tamArA makAnamAM? nA, khetara vagara nahi thAya. khetara kAraNa che tema karmanuM kAraNa nokarma che. eka arthamAM Akho saMsAra nokarma che. e pote karma nathI paNa karmanuM kAraNa che. jagatamAM koIka pratye rAga thayo, Asakti thaI, dveSa thayo, dhRNA thaI, koIkanA pratye aNabanAva thayo, A badhAM ja phekTara karmabaMdhamAM mahattvano bhAga bhajave che, chatAM pote karma nathI. pote karma nathI chatAM tenA vagara karmo thatAM nathI, evuM je karma tene kahevAya che nokarma. mukhyatve zarIrane nokarma kahevAya che. mahAbhAratanuM yuddha kurukSetramAM thayuM, hiMdustAna pAkistAnanuM yuddha kAzmIramAM thayuM, tema AtmA ane karmanuM yuddha zarIra para thAya che. zarIra yuddha mATe moTuM medAna che. ApaNI sauthI moTI mUDI te zarIra. DaoNkTara tamane kahe ke tamane phalANI bimArI che, tenI davA karavI paDaze. oparezana karavuM paDaze ane rUA.pAMca lAkha thaze. paisA bhegA karatAM nAke dama AvI gayo chatAM tame paisA ApavA taiyAra thazo, kAraNa ke zarIra vadhAre vahAluM che. nave navuM ghara banAvyuM hoya, vidhi vidhAna karyA hoya, pUjA karI hoya, gaNezajI, dharaNendradeva, padmAvatIjI, maNibhadrajI, ghaMTAkarNajI vigerane bolAvyAM hoya-Ave che ke nahi te khabara nathI paNa bolAvIe chIe jarUra. gaNezajIne cokI pahero karavA gharanI bahAra besADIe chIe ane vAstu pUjA karyA pachI siddhi vinAyaka maMdiramAM pAchA padharAvIe chIe. A badhuM karIne makAnamAM rahevA jaIe chIe. acAnaka rAtanA Aga lAge ane AkhuM makAna bhaDake baLe to tame bahAra nIkaLI jAva For Personal & Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 209 ke nahi? makAna vahAluM ke zarIra vahAluM? paisA vahAlA ke zarIra vadhAre vahAluM? makAna ane paisA athavA potAnA bairI chokarAM karatAM paNa vadhAre vahAluM che zarIra. ane A zarIra upara ja badho khela thAya che. zarIra yuddhanuM medAna che. A medAnamAM vibhAva ane svabhAvano, AtmA ane karmano, pudgala ane AtmAno saMgharSa cAle che, mATe zarIra nokarma che. pragADha Asakti jenA upara che te zarIra tamAma duHkhonuM mULa che. zarIra pratye dhRNA karavAnI jarUra nathI, zarIra adbhuta sAdhana che. zarIrane oLakhI lo. jainadarzana kahe che ke zarIra zreSTha che, uttama che, paraMtu duHkhanuM kAraNa che. vadhAremAM vadhAre Asakti zarIra pratye, ane vadhAremAM vadhAre duHkhanuM kAraNa paNa A zarIra che. dravyakarma - A dravya zabda pAchaLa karma zabda lagADyo eTale saMpUrNa svarUpa thayuM. have karma tarIke te kAma karaze eTale dravyakarma. ane dravyakarma thavAnI paNa jagatamAM eka vyavasthA che. pharI punarAvRtti karIne kahuM chuM ke jagatamAM jAtajAtanAM paramANuo che. emAM kAmaNa vargaNA nAmanA paramANuono eka jaththo-eka jAta che. jemAMthI ApaNuM zarIra bane che te audArika vargaNA, devonuM zarIra bane te vaikriya vargaNA, mana jemAMthI bane te manovargaNA, bhASA jemAMthI bane te bhASA vargaNA ane karmo jemAMthI bane te kArmaNa vargaNA kahevAya che. A kAco mAla kahevAya. IrAna, IrAka ane arabastAnanA kuvAmAMthI ragaDo nIkaLe che ane temAMthI aneka AITamo thAya. temAMthI rIphAInarImAM peTrola, DIjhala, gyAsatela ghaNuM badhuM thatuM haze tenI ApaNane khabara nathI. A ragaDA upara prosesa karI badhuM chUTuM pADavuM paDe che. ragaDo nAkhavAthI gADI nahi cAle, temAM peTrola ja joIe. ane prAImasa peTAvavA gyAsatela ja joIe. e prosesa ragaDA upara ja thAya, pANI upara na thAya. evI ja rIte karma thavAmAM kAma Ave tevuM ro maTIrIyala kArpaNa vargaNA, te jagatamAM DhagalAbaMdha che. kAzmaNa vargaNA levA mATe kyAMya AvuM pAchuM javuM paDatuM nathI. jyAM ApaNuM zarIra che, jyAM ApaNe chIe tyAM kAzmaNa vargaNA ThAMsI ThAMsIne bharI che. ane navAInI vAta, mohanIya karmanI utkRSTa sthiti 70 kroDAkoDI sAgaropamanI che, tyAM sudhI karmanA paramANuo kAma kare. ATalo moTo jaththo tame jyAM cho tyAM hAjara che ane tamane te maLI zake che. huM A je vAta karI rahyo chuM te kAlpanika nathI. anaMtajJAnI puruSoe potAnA jJAnamAM je jANyuM che te vAta karI che. A kArmaNa vargaNA upara kaMIka asara thAya che tyAre temAM TrAnsapharamezana thAya che ane temAMthI te dravyakarma bane che. A prosesa thaI. kaI asara thAya che te vAta AgaLa Avaze. A prosesa ApaNAmAM thAya che, A badho khela ApaNAmAM thAya che, paraMtu ApaNe abhAna chIe. A vAta vItarAga paramAtmAnI kRpAthI ApaNane jANavA maLI che. abajo mANasone to A vAtanI khabara ja nathI ke karma eTale zuM ane karmaracanA kema thAya? kevI rIte phaLa maLe che? ApaNe bhAgyazALI chIe ke vItarAga paramAtmAnAM zAsanamAM ApaNane A jANavA maLyuM che. kAzmaNa vargaNAmAMthI TrAnsapharamesana thaI je karmo banyA te dravyakarma kahevAyAM. For Personal & Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 pravacana kramAMka - 59, gAthA kramAMka - 82 A dravyakarma kArmaNa vargaNAmAMthI kaI rIte, kaI prosesathI bane che? enI meLe bane che? nA. enI meLe banatuM hoya to banyA ja karaze ane ApaNo kyAreya chUTakAro nahi thAya. kaMIka kAraNa hovuM joIe. je kAraNane laIne kAzmaNa vargaNA upara asara thAya che ane te asarane laIne kAmaNa paramANuo karma bane che temAM je tattva kAma kare che, je kAraNa bhAga bhajave che, tenuM nAma bhAvakarma. bhAva karma. zabdo adbhuta che. nokarma, dravyakarma ane bhAvakarma. kharekharI asara bhAvakarmathI thAya che. A bhAvakarmane oLakhavAthI karmaracanA kevI rIte thAya che teno khyAla Avaze. traNa prakAranAM je karmo che, nokarma, dravyakarma ane bhAvakarma tenA be vibhAjana che. temAM nokarma ane dravyakarma be jaDa che ane bhAvakarma cetana che. jarAya gUMcavAzo nahi. karma jaDa che te tamArA kAna upara AvyuM haze, paraMtu karma cetana paNa che te pahelI vakhata kadAca tamArA kAna upara AvatuM haze. karma cetana hovAnA kAraNe pelo prazna ukelAI jAya che ke "zuM samaje jaDa karma ke phaLa pariNAmI hoya?" karma jaDa che eTale tene zuM phaLa ApavuM te kema khabara paDe ? paNa sAheba ! karma cetana paNa che. eka bhAga je cetana che, tene bhAvakarma kahevAya che. bhAvakarmanI IphekTa kArmaNa paramANuo upara paDe che ane te IphekTathI te dravyakarmarUpe pariName che. ane A IphekTa ApavAno kAryakrama je jagyAe cAle che tene kahevAya che nokarma eTale zarIra, pUla zarIra. karma banavAnI saMpUrNa vyavasthA che. A eka vijJAna che. zAstro bAju para rAkho to vijJAnathI paNa A vAta tamane spaSTa thaze. - pahelAM joI laIe ke caitanyanI varkIMga sIsTama zuM che? caitanya dravya be bhAgamAM kAma kare che. eka to jJAna teno svabhAva che, te haMmezA jJAyaka che. te jANe che. jANe che ane mAtra jANyA ja kare che. tame jANo cho bAkI badhuM umero cho paNa kazuM karI zakatA nathI. jANavuM te ja tamAro svabhAva che. pANIno svabhAva zItaLatA ApavAno che. lIMbuno svabhAva khaTAza ApavI. caitanyano-AtmAno svabhAva jANavuM te che. jJAna teno guNa che. A vAta thoDI spaSTatAthI samajI lo. tamane lAge che ke tame AMkhathI juo cho, kAnathI sAMbhaLo cho, nAkathI suMgho cho, hAthathI sparza karo cho, paraMtu mahApuruSo kahe che ke AMkha jotI nathI paraMtu AMkha vaDe tame juo cho. jonAro AMkhathI judo che. eka paLa evI Ave, chellI paLa, tame mRtyu pAmyAM. pAse rahenArA kaheze ke jarA AMkha kholIne juo to kharA, paNa jonAra gayo. AMkha to jonAra vagara joI zakatI nathI kAraNa ke jonAra AMkhanAM sAdhana vaDe AMkhano upayoga karI jove che. ekalI AMkha kazuM joI zakatI nathI. Aja sudhI bhramaNA hatI ke AMkha jove che. e bhramaNA bhAMgI, jonAra judo hato. jonAro vAyA mIDiyA AMkhathI jovAnuM kAma kare che. paganI takalIpha hoya to lAkaDIno Teko levo paDe, paraMtu paga taMdurasta hoya to koIno Teko levo na paDe. AtmA taMdurasta For Personal & Private Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA hoya to tene Teko levo na paDe. AMkhano Teko laI jovuM na paDe. na AtmAnI taMdurastI eTale kevaLajJAna. kevaLajJAna hoya to AMkha, kAna, nAka, mana vigere sAdhanonI jarUra na paDe. paraMtu ApaNe nabaLAM chIe. jJAna pUrepUruM vikasita nathI. tethI jovA mATe AMkha joIe. ane sAMbhaLavA mATe kAnanI paNa madada levI ja paDe. dareka sAdhana potAnuM ja kAma kare che. AMkha joI zakatI na hoya ane kAnane vinaMtI kare ke ApaNe pADozI chIe. cAra AMgaLa ja cheTuM che. tame mAruM kAma karI do, paNa kAna jovAnuM kAma na karI zake. darekanI racanA judI judI che ane potAnuM sthAna propara jagyAe che. jo AMkha pAchaLanA bhAgamAM hota to skuTara ke gADI sAmethI AvatI hota to tame kema joI zakata ? A jovuM ane badhI Indriyo potAnuM kAma karI zake che ane jANanArane jANavAmAM sahAyaka thAya che. A jovuM ane jANavuM tene kahevAya che upayoga. upayoga te jainadarzanano pAribhASika zabda che. tattvArthAdhigama sUtramAM lakhyuM che ke upayogo lakSaNam. AtmAnuM lakSaNa zuM che ? upayoga. upayoga ''yujha'' arthamAM nahi paraMtu upayogano bIjo artha che jJAna ane darzana, jANavuM ane jovuM te AtmAnuM lakSaNa che. vizeSapaNe jANavuM te jJAna ane sAmAnyapaNe jovuM te darzana A AtmAnuM lakSaNa che. AtmA jJAtA che, AtmA draSTA che, AtmA jonAro che, e niraMtara jANe che ane jue che, A jANavAnI ne jovAnI prakriyAne upayoga kahevAya che. tamArI pAse bIjo paNa eka vibhAga che. prakRtie traNa sAdhano tamane janmathI Apela che, mana, vANI ane zarIra. ane ApaNuM kArya traNa vibhAgamAM thAya che. eka bhAga mana, je vicAro kare che. bIjo bhAga vANI che, tenA dvArA vicAro vyakta thAya che, ane trIjo bhAga zarIra je kriyA kare che. A traNe vicAra karavAnuM, vANI dvArA vyakta karavAnuM ane zarIrathI kriyA karavAnuM kArya kare che. kriyA zarIra dvArA thaze, bhASA vANI dvArA pragaTa thaze ane vicAro mana dvArA pragaTa thaze. traNenuM varkIMga juduM juduM che. vicAra karavo hoya to manano upayoga, bhASA bolavI hoya to vANIno ane kriyA karavI hoya to zarIrano upayoga. kevI rIte upayoga thAya che ? te vicArIe. koI mANase mane gALa ApI. gALa sAMbhaLI. manamAM lAgI AvyuM, tarata ja vANI javAba Ape che ke A gALa denAra koNa che ? ane tarata ja magaja sUcanA Ape che ke ene dhola lagAvI de. sAheba ! zenAthI lagAuM ? to hAtha paNa joIze. to mana, vANI ane zarIra A traNe joIe. A traNenA vaparAzane zAstrIya paribhASamAM yoga kahevAya che. manayoga, vacanayoga ane kAyayoga, A yoga zabda sAdhanAnA arthamAM yoga che te nahi, paNa tamAruM upakaraNa, mAdhyama che. A tamArI saMpatti che. bIjo kevo che te jovA karatAM tame tamArI khUbIne, vaibhavane, saMpattine juo. TolasToya pAse eka mANasa gayo, teNe kahyuM ke huM bahu ja garIba chuM to mane kaMIka madada 211 For Personal & Private Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 pravacana kramAMka - 59, gAthA kramAMka - 82 karo. TolasToye kahyuM ke huM tane madada to karIza, paNa tAre mane sAme kaMIka ApavuM paDaze. tuM mane tArI AMkha ApI zakIza ? pelAe kahyuM ke AMkha vagara huM karIza zuM ? game teTalA paisA Apo to paNa AMkha to na ja ApI zakuM. pachI TolasToye nAkanuM, kAnanuM, jIbhanuM, hAthanuM pUchyuM. badhAnA badalAmAM lagabhaga karoDa rUpiyA thayA. ane TolasToye samajAvyuM ke tArI pAse karoDanI to saMpatti che. tane khyAla nathI. teno upayoga kara to jIvana sudharI jaze. tamArI pAse paNa saMpatti che teno tamane khyAla che ke nahi ? mana, vANI ane zarIra tamArA sAdhano che. eka upayoga ane bIjo yoga ema be thayA. upayoga jANavAnuM kAma kare ane yoga prakriyAnuM kAma kare. ApaNo badho khela be zabdomAM cAle che. yoga ane upayoga. jema A cokhkhuM pANI-mInarala voTara ane A gaTaranuM gaMdu pANI. pANI to kharuM paNa be judA judA prakAranA pANI, tema upayoganA be prakAra che (1) zuddha upayoga, rAga nahi, dveSa nahi mAtra pyora noleja ane jyAM vItarAgatA che tyAM zuddhopayoga. (2) azuddha upayoga, tenA be prakAra : azubha upayoga ane zubha upayoga. hiMsAno bhAva, asatyano bhAva, corIno bhAva, koInuM paDAvI levAno bhAva, ThekANe pADavAno bhAva, koIne zIzAmAM utAravAno bhAva, batAvI daIza, ThekANe lAvI daIza, khabara pADI daIza-A badho azubha upayoga che. A aMdara bhAvo thayA, haju kaMI karyuM nathI. paraMtu upayoga bagaDyo. zenAthI bagaDyo ? A bhAvo karavAthI. tevI rIte bIjAnuM bhalu karavuM che, maMgala karavuM che, bIjAnuM hita karavuM che, bIjAne zAMti ApavI che, bhUkhyAne anna ane tarasyAne pANI ApavuM che, mAMdAne davA ApavI che, dAna ApavuM che, zIla pALavuM che, tapa karavuM che, vigere zubha upayoga che, Ama zubha upayoga paNa thAya ane azubha upayoga paNa thAya. ane zuddha upayoga paNa thAya. tamAruM jJAna traNa bhAgamAM kAma kare che. azubha, zubha ane zuddha. A badhA bhAvo aMdara kAma kare che. aMdaramAM bhAva jyAre UThe, tyAre aMdara spaMdana thAya, kaMpana thAya. pachI mana, vANI ane zarIramAM bhAva Utare eTale kriyAnI zarUAta thAya. upayoga jevo aMdara haze tevo yoga thaze, tevI kriyA thaze. A badhAnI IphekTa kArmaNa vargaNA upara paDe tyAre emAMthI karma racanA thAya. A karmanuM jJAna spaSTa thayuM ? ema ne ema karmanI vAto na karazo. upayoga paNa joIe ane yoga paNa joIe. upayoga te AtmAnuM kSetra ane yoga mana, vacana ane zarIranI kriyA te zarIranuM kSetra. te baMnenI IphekTa kArmaNa vargaNA upara paDe che. emAMthI je racanA thAya tenuM nAma karma, eTale ke dravyakarma. je vakhate karma2canA thAya tyAre cokkasa jagyA eTale kSetra paNa nakkI thaI jAya che. prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha, pradezabaMdha, udaya, udIraNA, baddha, spaSTa, nidhatta, nikAcita AmAM prArabdha-bhogavavA lAyaka, kSaya karavA lAyaka, TrAnsaphara karavA lAyaka, badalavA ane na badalavA lAyaka A badhA opzana che. ane AnA upara AkhuM karmataMtra nakkI thAya che. jhINAmAM jhINA bhAvanI asara thAya che. A sUkSmabhAvanI koIne khabara paDatI nathI. pAse beThelAne paNa For Personal & Private Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 213 khabara paDatI nathI. paNa manamAM bhAva UThe ke ANe mane herAna karyo che eTale tene ThekANe to pADavo joIe. tame bahAra kazuM batAvatA nathI paNa aMdara ghaNuM karo cho. IphekTa paDavAnI ja che. ane kadAca pariNAma evuM Ave ke tame ThekANe paDI jAva. tame IphekTa ApI hatI mATe A banyuM. IphekTa ApavI tenuM nAma bhAvakarma. ane IphekTa pramANe racanA thavI tenuM nAma dravyakarma. karmanuM pariNAma bhogavavA mATe phera je trIjuM tattva joIe tenuM nAma zarIra, tame ciMtA karazo nahi ke 80 varSa ke 90 varSa thayAM, have karma kyAre bhogavIzuM? are ! navuM khoLiyuM, navuM ghoDiyuM ane hAlaraDAM gAnAra taiyAra ja che. tyAM karma bhogavAze. AvA to anaMta zarIra maLyAM. yaha jIva hai sadA avinAzI, mara mara jAya zarIrA, usakI ciMtA kabahu na karanA, huI apana dharmavIrA. AtmA to avinAzI che. AtmA ahIMthI nIkaLaze tyAre karmanuM poTaluM sAthe bAMdhI leze; zarIra, DAyanIMga Tebala, phrIjha, gesano bATalo ke bIjA koIpaNa padArtho nahi. udayaratnavijaya mahArAje gAyuM ke chellA varaghoDAmAM svajano zuM Ape ? kAcI kulera ne khokharI hAMDalI, kASTanA bhArA sAthe ." "sAva sonAnA sAMkaLA, paheraNa nava navA vAghA, dhoLuM re vastra enA karmanuM, te to zodhavA lAgyA." ApaNe to mAtra karmanuM poTaluM sAthe laIne jaIe chIe, e dravyakarma che. dravyakarma sAthe Ave che. nokarma sAthe AvatuM nathI. ane bhAvakarma to covIsa kalAka ApaNI sAthe ja hoya che. A je bhAvakarma che te asarakAraka che, e asara Ape che. e asara konA upara paDe che? te asara kArmaNa paramANuo upara paDe che. evo ja eno nimitta naimittika saMbaMdha che. kArpaNa vargaNA upara bhAvakarmanI asara paDe ane e karma bane, tenuM nAma dravyakarma. ane pAchI tenI vyavasthA paNa nakkI thAya. kyAre ? kema ? kevI rIte ? te badhI vAto AgaLa Avaze, tyAre ApaNe carcA karIzuM ke A karma keTalo TAIma phaLa Apaze? kyA saMjogomAM? kevI tAkAtathI? kayuM sthaLa ane kaI vyakti haze ane kevuM vAtAvaraNa haze? e badhuM nakkI thAya te dravyakarmamAM phAIla klIyara thaI. AkhuM pAkyara UtarI jAya. ane e phAIla-karma laIne navA zarIramAM ApaNe jaIe chIe. jainadarzananuM kahevuM che ke A karyataMtranI vyavasthA che. ziSyane ema kahevuM che ke "zuM samaje jaDakarma ke phaLa pariNAmI hoya? enA javAbamAM gurudeve kahyuM ke karma ekaluM jaDa nathI paraMtu cetana paNa che. A prastAvanA karI. have gAthA joIe. bhAvakarma nija kalpanA, mATe cetanarUpa; jIvavIryanI phuraNA, grahaNa kare jaDa dhUpa. jeTaluM UMDANamAM jaI zakAya teTaluM UMDANamAM javAnI koziza karo. mArI sAthe Avo. ApaNe paramakRpALu deva sAthe jaIe. jeTalA UMDA javAya teTaluM javuM. A gAthA bolAze tyAre For Personal & Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 pravacana kramAMka - 59, gAthA kramAMka - 82 kahezo ke khabara che. A vAta to samayasAramAM paNa che. AmAM kaMI navuM nathI. paraMtu zAstro ema kahe che ke eka eka vAtane UMDANathI samajajo. pahelI vAta e ke bhAvakarma kone kahevAya ? ane tenI vyAkhyA zuM ? tenuM svarUpa zuM ? 'bhAvakarma nija kalpanA' A bhAvakarmanI vyAkhyA che 'nija kalpanA' eTale potAnI kalpanA. pote kalpanA kare che, potAnI kalpanAthI zarUAta thAya che. pote koNa che tenA vize tene bhAna nathI ane huM puruSa chuM, huM pati chuM, huM strI chuM, huM patnI chuM, huM dhanavAna chuM, huM sattAdhIza chuM, jeTalAM pUchaDAM vaLagADavA hoya teTalAM vaLagADo. A badhI nija kalpanA che. lagna thAya tyAre badhA kahetA hoya che ke tamArA vagara nahi jIvAya ane pachI ema thAya che chuTakAro thAya to sAruM. A badhI kalpanA che. sukha, du:kha, anukULatA, pratikULatA e paNa ApaNI kalpanA. A mArAM che te paNa kalpanA ane tamAre ne mAre zuM levA devA ? te paNa kalpanA. huM zarIra, A ghara mAruM, A badhI nija eTale potAnI kalpanA. moTe bhAge ApaNe kalpanAmAM jIvIe chIe. kalpanA karavAmAM ApaNI tole koI Ave nahIM. eka vANiyo ghIno dhaMdho karato hato. teNe eka nokara rAkhelo. gAmaDe gAmaDe mATInA ghaDAmAM ghI bharI vecavA javuM paDe. ane tene rojanA pAMca rUpiyA rojI maLe. nokara hatA mIyAMbhAI ! mAthe ghInuM mATaluM che ane kalpanA kare. Aje pAMca rUpiyA maLaze temAMthI aDhI rUpiyA kharcIzuM ane aDhI rUpiyA bacAvIzuM. ema karatAM mahine 75 rUA. bhegA thaze. temAMthI eka bakarI laIzuM ane roja tenuM dUdha vecIzuM. pachI paisA bhegA thaze temAMthI gAya ane AgaLa jatAM bheMsa laIzuM. bheMsanA dUdhamAMthI to ghI ghaNuM thaze eTale ghInI dukAna karIzuM. ghInI dukAnamAM eTalI majhA nahi eTale te paisAmAMthI kaTalarInI dukAna karIzuM. temAM kamANI ghaNI thaze. eTale jUnI bIbI sAthe nahIM phAve. navI bIbI lAvIzuM. huM hiMcake besIne jhUlato hoIza tyAre navI bIbIno munno mane jamavA bolAvaze. huM sAMbhaLIza nahi. pharIvAra te Avaze ane kaheze ke cAcA, khAneku calo. to huM mAthuM halAvIza, nahi AvuM ! teNe mAthuM halAvyuM ane uparathI ghIno ghaDo paDIne phUTI gayo. vANiyo sAMkhI lye ! teNe to eka tamAco lagAvyo. mIyAMbhAI kahe, zeTha ! tamAruM to ghI gayuM paraMtu mAruM to navuM makAna, dukAna, navI bIbI ane chokaro paNa gayAM. have huM zuM karIza ? mane lAge che ke mIyAMbhAIthI ApaNe jarAya UtaratA nathI. ApaNe kalpanAo karIe chIe, rAgadveSa ane kaSAyo karIe chIe, vibhAvo karIe chIe, paraMtu mULa kAraNa to 'bhAvakarma nija kalpanA'. A ApaNo Akho saMsAra kalpanAthI Ubho thayo. vedAMte kahyuM ke jagata mithyA che. bhagavAna buddhe kahyuM ke A kSaNika che. ane bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyuM ke A badhuM anitya che, A badhuM kalpanAnuM sukha ane duHkha, vAstavika nathI. paNa e kalpanA upara ApaNe kAma karIe chIe, tene rAgadveSa kahevAya ane rAgadveSa e bhAvakarma che, ane te cetanarUpa che. 'bhAvakarma nija kalpanA mATe cetanarUpa'. bhAvakarma cetana che jyAre dravyakarma ane nokarma jaDa che. For Personal & Private Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 215 jyAre ziSya kahe che ke "zuM samaje jaDakarma ke phaLa pariNAmI hoya?' tyAre gurudeva javAba Ape che bhAvakarma eTale potAnI kalpanA ane tenA upara je mALa caNAya che tene kahevAya che rAgadveSa. rAgadveSa tame konA upara karo? sAme kaMIka sAdhana joIe ne ? vyavasthA joIe ne? koInA pratye AkarSaNa ne koInA pratye aNagamo, paNa koIka to joIe ne ! e koIka te nokarma ane je karo te bhAvakarma, ane bhAvakarma thavA te vibhAva. aMdaramAM bhAvakarma thAya, vibhAva thAya, rAgadveSa thAya enI IphekTa AtmAno je vIrya guNa che tenA upara paDe. vIrya skurAyamAna thAya. vIrya sphare. jema sitArane AMgaLI aDADo ane aMdarathI jhaNakAra Ave, saMgIta guMje tema AtmAmAM bhAva thAya eTale AtmAmAM raheluM je vIrya eTale zakti, te zaktino prayoga thAya. krodhamAM AtmAnI zaktino prayoga che. ahaMkAramAM AtmAnI zaktino prayoga che. mAyA, kAmavAsanA vageremAM zaktino prayoga che. vaiSa, mamatvamAM paNa zaktino prayoga che. zuM vAparyuM tame? vIrya. konuM vIrya ? AtmAnuM vIrya. kyAM hatuM te? AtmAmAM hatuM. e vIrya UryuM kyAre ? bhAva karyA tyAre. IphekTa pahelI kone maLI ? anaMta vIryane maLI. temAMthI zakti vAparI. krodhamAM ane kAmamAM paNa tame tamArI zakti vAparo cho, mATe jJAnI puruSoe kahyuM ke... ApahI bAMdhe, ApahI choDe, nijamati zaktivikAsI. zakti eTale vIrya, AtmAnuM anaMta vIrya che. jevo krodha tevI zakti. anaMtAnubaMdhI krodha karo to tevI zakti ane apratyAkhyAnI krodha karo to tevI zakti, pratyAkhyAnI krodha karo to tevI zakti, ne saMjvalana krodha karo to tevI zakti, tIvratama krodha karo to tevI zakti, tIvra krodha karo to tevI zakti, maMda krodha karo to tevI zakti. jevo bhAva tevI zakti, tevuM vIrya vaparAya. jIvanI vIryanI phuraNA thAya. aMdara bhAvakarma nija kalpanA thaI, rAgadveSa vibhAva thayo. vIrya skurAyamAna thayuM. to kArya kyAM thaze ? manamAM, vANImAM ane zarIramAM. e mana vacana ane zarIra traNemAM jyAre kAma thAya tyAre "grahaNa kare jaDa dhUpa.' A kArmaNa vargaNAnI dhULa grahaNa kare, jema podaLo paDe ne dhULa grahaNa kare. aMbAlAlabhAI kahe che ke "bhAvakarma jIvane potAnI ja bhrAMti che, mATe te cetanarUpa che. ane te bhrAMtine anuyAyI thaIne jIva vIrya skurAyamAna thAya che. tethI jaDa evAM dravyakarmanI vargaNA te grahaNa kare che." aMdara je bhAva thAya te tarapha tamArI zakti vaparAya. rAga thayo to rAgamAM ane dveSa thayo to TreSamAM, je vibhAga saMbhALo te vibhAga tarapha tamArI zaktino vyaya thAya. dizA badalavAnI jarUra che. borIbaMdara sTezanathI gADI UpaDe to amadAvAda tarapha paNa jAya ane mahArASTra tarapha paNa jAya. je dizA tarapha doro tyAM jAya. rAgabhAva thayo to rAgamAM zakti vaparAya, dveSabhAva thayo to SamAM vaparAya, ane krodhano bhAva thayo to krodhamAM vaparAya. jevo krodha, jevo ahaMkAra, For Personal & Private Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 pravacana kramAMka - 59, gAthA kramAMka - 82 jevo rAga ane jevo dveSa, temanI paNa kvolITI judI judI. te kvolITI pramANe vIrya vaparAya. vIrya skurAyamAna thAya eTale kAzmaNa vargaNA upara IphekTa paDe. ane paDatAMnI sAthe ja kArya thAya, vAra nahi, A kArakhAnuM ALasa karatuM nathI. paeNDIMga varkara nathI, jasTa nAu. A kSaNe bhAva karyo, A kSaNe racanA. sarakArI taMtra jevuM nathI ke phAIla pahoMcatAM cha mahinA lAge. je prakAranuM bhAvakarma, te prakAranI asara ane tarata ja teno nirNaya ane oTomeTIka nirNaya. sAheba ! kAzmaNa vargaNAne vicAra karavo paDe tevuM nathI. A jIvaMta rorbaTa che ane A kAma barAbara kare che. jenI aMdara jIva vIryanI phuraNA thaI ke tarata ja AkhuM pIksara ApaNA bhAvi mATe taiyAra. suprima korTanA cukAdA varSo pachI Ave. muddata paDe paNa ahIM mudata paDatI nathI. turata ja nirNaya thaI jAya ane nirNaya thatAMnI sAthe kyArathI teno amala thaze te paNa nakkI thaI jAya. "jIva vIryanI phUraNA grahaNa kare jaDa dhUpa." bIjamAMthI jhADa taiyAra thAya ane paripakva thaye pachI tenuM phaLa Ave, tema karmano kALa pAke tyAre phaLa Ape. gurudeva kahe che, yogathI ane upayogathI A badhuM nakkI thAya che. ahIM IzvaranI jarUra nathI. karma jaDa paNa che ane karma cetana paNa che. ane AtmAmAMthI vIrya skure che. mana vacana kAyA caMcaLa thAya che, Atma pradezanuM kaMpana thAya che. kAzmaNa vargaNAnuM grahaNa thAya che ane temAMthI karma racanA thAya che. tene dravyakarma kahevAya che. nokarma kone kahevAya? dravyakarma kone kahevAya? bhAvakarma kone kahevAya? upayoga kone kahevAya? A badho barAbara abhyAsa karajo. jJAnI puruSonI ApaNA upara ghaNI kRpA che. temanI kRpAthI ApaNane samajavA to maLyuM ke karma racanA kema thAya che ane te kevI rIte phaLa Ape che. jJAnI puruSe ApaNane ghaNuM spaSTa citra ApyuM che. A badhuM sArI rIte samajI jIvana jIvajo. dhanyavAda!ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda.darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 217 pravacana kramAMka - 10 gAthA kramAMka - 83-84 dravyonuM svataMtra pariNamana jhera sudhA samaje nahIM, jIva khAya phaLa thAya; ema zubhAzubha karmanuM, bhoktApaNuM jaNAya. (83) eka rAMka ne eka nRpa, e Adi je bheda; kAraNa vinA na kArya te, te ja zubhAzubha vedhya. (84) TIkAH jhera ane amRta pote jANatA nathI ke amAre A jIvane phaLa ApavuM che, topaNa je jIva khAya che, tene te phaLa thAya che; ema zubhAzubha karma, A jIvane A phaLa ApavuM che ema jANatAM nathI, topaNa grahaNa karanAra jIva, jhera amRtanAM pariNAmanI rIte phaLapAme che. (83) eka rAMka che eka rAjA che, "e Adi zabdathI nIcapaNuM, UMcapaNuM, kurUpapaNuM, surUpapaNuM ema ghaNuM vicitrapaNuM che, ane evo je bheda rahe che te, sarvane samAnatA nathI, te ja zubhAzubha karmanuM bhoktApaNuM che, emasiddha kare che; kemake kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI. (84) paramakRpALu zrImad rAjacaMdrajI dvArA A AdhyAtmika tathya ane satyanuM samuccaya eka varNana che. A 83mI gAthAno prAraMbha karIe te pahelAM thoDI punarAvRtti karI laIe. AtmA che, AtmA nitya che ane trIjI vAta AtmA karmano kartA che ane cothI vAta AtmA karmano bhoktA che. ziSya gurudevanA caraNamAM nivedana kare che ke AtmA anitya nathI paNa nitya che te to samajAyuM. jagatamAM judA judA dehadhArI jIvo maLe che ane te badhA judI judI rIte sukha ane du:kha pAme che te paNa jovA maLe che. lAkho, karoDo, anaMta prANIo bhinna bhinna avasthAmAM che te paNa jovA maLe che. darekanA saMyogo, prakRtio ane darekanI ghaTanA judI judI che te paNa jovA maLe che. A jotAM ema lAge che ke A badhAnI pAchaLa koIka kAraNa hovuM joIe. koI taMtra kAma kare che ane e taMtra karyataMtra hoI zake. ahIM sudhI to tene ema lAge che ke karma to che paNa teno kartA AtmA nathI. kAM to karma ja karmane kare che, athavA karma sahaja svabhAva che athavA karma jIvano dharma che athavA sAMkhyadarzane kahyuM tema AtmA asaMga che ane prakRti baMdha kare che. athavA vedAMtamAM kahyuM tema Izvara preraNA Ape che ane AtmA karma kare che. paraMtu jo AtmA karma karato na hoya to te baMdhAto paNa nathI ane jo For Personal & Private Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 pravacana kramAMka - 60, gAthA kramAMka - 83-84 baMdhAto na hoya to mokSanI ciMtA karavAnI jarUra nathI. ane mokSanA upAyanI paNa jarUra nathI. badhA zAstro vAMcavAnI paNa jarUra nathI. ziSya kahe che ke mokSanA upAyano hetu ja jaNAto nathI. baMdhAyelo hoya to mokSanI vAta. AtmA karma karato hoya to AtmA javAbadAra. mATe karmanuM kartApaNuM AtmAmAM che nahIM. paNa dhAro ke tame kaho cho tema karmanuM kartApaNuM che to pachI karma karavAno dharma ja che to te pharma karyA ja kare. to kartApaNuM jAya kevI rIte? ane karma karyA ja karaze kAraNa te dharma hovAthI nivRtta na thAya to AtmA karmathI kyAreya mukta thaI zake ja nahi. A amArI mUMjhavaNa che. A amAruM maMthana che. gurudeva kahe che ke tArI vAta to sAcI che, paraMtu eka vAtano vicAra kara. jo caitanyamAMthI preraNA na maLe, to karma koNa grahaNa karaze? karma jaDa che temAM nA nahi, paNa jaDanA svabhAvamAM preraNA karavAnuM tattva nathI, to karma karmano kartA hoI zake nahi. karma jaDa che, jaDa preraNA ApI na zake to karmabaMdha thaze kevI rIte? mATe amane tArI vAta barAbara lAgatI nathI. AtmA potAnA bhAnamAM na hoya ane preraNA Ape to ja A ghaTanA ghaTe. ahIM eka mahattvanuM sUtra yAda karIne ApaNe AgaLa vadhIe. teo ema kahe che ke A karmanI racanA adbhuta rIte thAya che. jemAM karyataMtranI tamAma maulika vAto eka ja kaDImAM AvI jAya che. A kaDI atyaMta mahattvanI che. kaI kaDI? bhAvakarma nija kalpanA, mATe cetanarUpa, jIvavIryanI phuraNA, grahaNa kare jaDa dhUpa." A gAthAmAM tamAma karmazAstranuM samIkaraNa che. karmataMtranA hajAro graMtho Aje paNa vidyamAna che. ochAmAM ochA pacAsa lAkha zloko saMskRtamAM ane mAgadhImAM chapAyelA-prInTeDa Aje paNa che. cha karmagraMtha, kammapayaDI, loka prakAza, vizeSAvazyaka, labdhisAra, kSapaNAsAra, gomaTasAra AvA aneka zAstro che. A badhA zAstromAM karyataMtranuM varNana che. dhAro ke A badhuM vAMcavAnI taka na maLe to A tamAma zAstrono nicoDa eka sUtramAM paramakRpALu deve kahela che. te samajavA prayatna karIe. temanuM kahevuM che ke tArI samaja pramANe karmo jaDa che. paraMtu karmanA be prakAra che. eka karma cetana paNa che ane eka karma jaDa paNa che. bahu mahattvanI vAta che ke caitanyamAM je kriyA thAya che te cetana karma ane jaDamAM je kriyA thAya che te jaDa karma che. e jaDa karma ane cetanakarmamAM je kriyAo thAya che te banne maLIne karyataMtramAM vyavasthA thAya che. te banne mATe svataMtra zabdo ApyA, caitanyanI kriyA mATe bhAva karma ane jaDanI kriyA mATe dravyakarma. dravyakarma te pudgalano bhAga che. ane bhAvakarma AtmAno bhAva che. mATe karma cetana paNa che. mAtra karma jaDa che tevI tArI samaja hovAnA kAraNe tane mUMjhavaNa thAya che ke jaDakarma kArya kaI rIte karI zake? paraMtu karmanuM vibhAjana be bhAgamAM che. jaDa karma ane cetana karma paNa che. tamArAmAM kyAreka zubha bhAva thato haze, kyAreka azubhabhAva paNa thato haze te tame jojo, tamArAmAM kyAreka dayAno bhAva, For Personal & Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 219 kyAreka krUratAno bhAva, kyAreka kSamAno bhAva, kyAreka krodhano bhAva, kyAreka ahiMsAno bhAva, kyAreka hiMsAno bhAva, kyAreka corIno bhAva, kyAreka vairAgyano bhAva to kyAreka Asaktino bhAva, kyAreka dveSano bhAva to kyAreka maitrIno bhAva, aMdara cAlyA ja kare che. tame jovo to jarUra khyAla Ave ke eka kSaNa paNa evI jatI nathI ke aMdaramAM zubha ke azubha bhAvo cAlatA na hoya. satata kaMI ne kaMI bhAvo cAlyA ja kare che. A bhAvonI prakriyA che, te jaDamAM thatI nathI, e zarIramAM thatI nathI, e pudgalamAM thatI nathI, paraMtu e bhAvonI prakriyAnuM kendra AtmA che. AtmAnA kendramAM A bhAvonI prakriyA thAya che. pharI ApaNe punarAvRtti karIe ke hiMsAno bhAva azubha che, ahiMsAno bhAva zubha che, ane vItarAgatA zuddhabhAva che. a badhA bhAvonI prakriyA cetanamAM thAya che, AtmAmAM thAya che. jo A bhAvanI prakriyA AtmAmAM na thatI hota to ApaNe upAdhimAM Avata nahi. ane ApaNe saMsAramAM paNa na hota. saMsAramAM chIe eTale jAtajAtanAM sukho ane du:kho bhogavIe chIe. enI pAchaLa eka ghaTanA caitanyamAM thAya che. zubhAzubha bhAvo ApaNA AtmAmAM thAya che. ane e bhAvo thAya che te khyAlamAM paNa Ave che. jJAna jANe che ke A ahiMsAno bhAva che, A krodhano bhAva che, A kSamAno bhAva che paNa jJAna mAtra jANatuM nathI paraMtu AgaLa vadhI te temAM bhaLe paNa che eTale AtmAno upayoga e prakriyAmAM sAmela thAya che. jarA dhIrajathI A vAtano khayAla karajo ke AtmAmAM zubha ke azubhabhAvanI dhArA UThI ke tenI sAthe AtmAmAM rahela vIrya zaktinuM sphuraNa thAya che. vIrya zakti sakriya bane che. tame cAra zabdo to sAMbhaLyA haze paNa teno artha kadAca khabara nahi hoya. anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritrya ane anaMta vIrya. A cAra guNo AtmAno khajAno che. AtmAnI mUDI che. A AtmAno svabhAva che. jJAna AtmAno svabhAva, darzana AtmAno svabhAva, vItarAgatA AtmAno svabhAva ane chellI vAta anaMta vIrya eTale zakti, sAmarthya, baLa, athavA tAkAta te paNa AtmAno svabhAva che. A vIrya zakti baMne pakSe kAma kare che. karmanA baMdhamAM paNa kAma kare che ane baMdhamAMthI chUTavA mATe paNa kAma kare che. vIrya sphurAyamAna thAya, aMdaramAM rahelI AtmAnI zakti jAgRta thAya ane jAgRta thayelI zakti mana, vacana ane zarIramAM Utare eTale caMcaLatA thAya. AtmAmAM bhAva jAgRta thayo. e bhAvanA kAraNe vIryanuM sphuraNa thayuM. vIryanuM sphuraNa thatAM mana, vacana ane zarIramAM ekzana thayuM, sakriyatA thaI; caMcaLatA thaI ane caMcaLatAnA pariNAme aMdara ghaTanA ghaTI. ane e caMcaLatA thavAnA kAraNe kArmaNa nAmanI vargaNA upara tenI asara thaI. have karmanI zarUAta thaI. te pahelA karmanI zarUAta nathI. bahu mahattvanI vAta che. jo tame tamArAmAM zubha-azubha bhAvonI dhArA na thavA do athavA thatI hoya to tene roko to AgaLa karmataMtra sakriya thaI zakaze nahi. A cAvI tamArA hAthamAM che. atyAra sudhI ApaNe karmone gunegAra TharAvyA che, athavA Izvarane gunegAra For Personal & Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 pravacana kramAMka - 60, gAthA kramAMka - 83-84 TharAvIe chIe ane temAMthI ApaNe bAkAta rahIe chIe. ema ja kahIe chIe ke "ame zuM karIe? amArAM evAM karmo athavA jevI IzvaranI marajI. amArA karmano evo udaya haze? AvuM ghaNuM badhuM bolIe chIe. paraMtu zarUAta tame jo na karo to karmacanA na thAya. dravyakarma zabdano prayoga tame saraLatAthI sIdhI rIte kadI paNa karazo nahi. pahelAM juo ke upayogamAM halacala macI gaI ? bhAvanI dhArA UThI? asaMkhya bhAvo aMdara UThe che. zubha ke azubha bhAvo asaMkhya prakAranA che. temanI halacala niraMtara caitanyamAM thatI ja hoya che. tame UMghamAM ho to paNa bhAvanI dhArA cAle che. tame koInA paisA vyAje lAvyA ho ane tame rAtre sUI jAva to zuM vyAja baMdha thaI jAya? tame sUtA ho tyAre vyAja baMdha rahetuM nathI, cAlu rahe che, tema bhAvanI dhArA to cAlu ja rahe che. zubha ke azubha je dhArA hoya te AtmAnA kendramAM ja che. A AtmAnI je kriyA che tene vibhAva kahe che, athavA to tene vikAra ke azuddha upayoga paNa kahe che. bhAvanI dhArA AtmAmAM thAya che, ahIM sudhI tamAruM kSetra che. tamArI AjubAju pudgalanA paramANuo jaththAbaMdha rahelA che. te pugalamAM judA judA prakAra che. temAM kArpaNa vaNA nAmano paNa prakAra che. ApaNuM zarIra jemAMthI banyuM te audArika vargaNA, devonuM zarIra vaikriya vargaNAmAMthI banela che, cauda pUrvadhArI muni hoya, temane zAstra adhyayana karatAM karatAM athavA tattva ciMtana karatAM karatAM athavA dezanA ApatI vakhate paNa aMdara kaMIka samAdhAna na thayuM to AhAraka vargaNAmAMthI paramANu laIne AhAraka zarIranI racanA kare che ane jyAM sAkSAta tIrthakaro birAjamAna hoya tyAM te AhAraka zarIra jAya, prazno pUche, samAdhAna kare ane pAchuM Ave. A zarIra banAvavA je vargaNA kAmamAM Ave tene AhAraka vargaNA kahevAya che. te rIte kAryaNa nAmanI vargaNAnA paNa paramANuo che. kArpaNa vargaNAnA paramANuo para AtmAnA bhAvanI asara thavAthI, temAMthI kamaracanA thAya che. ane pariNAme je racanA thAya tene dravyakarma kahevAya che. A bhAva karma ane dravyakarma maLIne karyataMtra thAya che. have samajAyuM ne ke karma baMdha thavAmAM tamAro phALo kaMI ocho nathI. tame rokANa ochuM karazo to karmanI peDhI cAlaze nahi. ekaluM jaDa karma zuM karaze ? karma kahe che ke ame to jagatamAM rahevAnA, amArAmAM koI halacala ke prakriyA nathI. amAruM pariNamana che kharuM, ane amArAmAM je paryAya thAya che te thavAnI. paNa tame bhAva karo eTale ke tame kRpA karo to tamAro ane amAro saMbaMdha baMdhAze. tamArAmAM bhAva karavAnI zakti che ane amArAmAM AkarSAvAnI zakti che. Avo nimitta naimittika meLa che. A jagatanI eka vyavasthA che. jema AkAzamAM megha gAje ane moralA Tahuke. koNa kahevA gayuM hatuM moralAne ke tame Tahuko. AkAzamAM vAdaLAM AvyA nathI ne moralA TahukyA nathI, tema AtmAmAM bhAva thayo nathI ke kAzmaNa vargaNAmAM halacala macI nathI. pachI karma racanA thAya che. A eka vaijJAnika prosesa che. komyuTaramAM tame phIDa karyuM hoya to komyuTara kAma kare, paNa phIDa karanAra to joIe ne, aMdara nAkhanAra to For Personal & Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 AtmasiddhizAstra pravacanamALA joIe ne ! ekaluM koyUTara lAvIne dasa varSa mUkI rAkho to ekaluM te kazuM nahi kare, tema karma kahe che ke tame bhAva karo, phIDa karo, pachI ja amAruM kAma cAlu thAya che. tyAra pahelAM amAruM kAma cAluM thatuM nathI. A vAta jeTalI vahelI jhaDapathI samajAze teTalo vahelo khyAla Avaze ke oho ! A taMtra to mArA hAthamAM che. AnI cAvI mArA hAthamAM che. AmAM karmano kaMI vAMka nathI. karma che te vyavasthA che. dhAro ke TrAphika signalanI lAla lAITa cAlu thaI gaI che ane tamArI gADI AgaLa laI gayA to polIsa tamane pakaDaze. kemake niyama hovA chatAM tame AgaLa gayA ne? tema bhAvanI dhArA thaI to karma racanA thaI ne? karmano doSa che ja nahIM. yazovijayajI mahArAja kahe che, kese deta karmanaku doSa." alyA tane vicAra nathI Avato? tuM karmane kema doSa Ape che? upayoga tAro, zubhAzubha bhAvo tArA ane yoga pulano. A ThekANe yoga eTale mana, vacana ane zarIra e traNenI caMcaLatA. mananI caMcaLatA te vicAra, vacananI caMcaLatA teno artha bhASA ane zarIranI caMcaLatA teno artha zArIrika kriyA. mana, vANI ane zarIramAM caMcaLatA thaI. azubhanI dhArA aMdara UThI tethI manamAM melo vicAra Ave, bhASAmAM kaDakAI Ave ane zarIrathI pApanI kriyA thAya. je kaMIpaNa mana, vacana ane zarIramAM kriyA thAya che tene kahevAya che yoga. AtmAmAM jJAnanI dhArA thAya che tene kahevAya che upayoga. upayoga + yoga teno saravALo thavAthI karmataMtra bane che. A baMne jo bhegA na thAya to karyataMtranI racanA kadI paNa thatI nathI mATe jJAnI puruSo kahe che ke rAga dveSa sahita paramAM pariNamavuM e prakriyA je tArAmAM thAya che tene bhAvakarma kahe che. ane tethI ema kahyuM ke "bhAvakarma nija kalpanA mATe cetanarUpa." A bhAvakarma je thAya che te tArI kalpanA che, tAro bhAva che, tArI dhArA che mATe ame tene cetanarUpa kahIe chIe. ATalo cetanano phALo bhAva, tenAthI vibhAva pariNAma thAya che ane vibhAva thavAnA pariNAme AtmAnA pradezamAM kaMpana thAya che ane kaMpana thavAnA pariNAme kArpaNa paramANuomAM halacala thAya che ane temAMthI kamaracanA thAya che, tene dravyakarma kahe che, e dravyakarma saMsAranI AkhI bAjI saMbhALI le che. te jaDa che paNa tenAmAM prakriyA thAya che. tamane lADu banAvavAno bhAva UThyo to loTa, ghI, goLa nA nahi pADe. tenAmAM aMdara pariNamavAnI kSamatA che. pudgala dravyamAM pariNamavAnI kSamatA che ane AtmadravyamAM paNa pariNamavAnI kSamatA che, A baMnenA sahiyArA prayAsathI je aMdara taiyAra thAya tene jJAnIo karyataMtra kahe che. ApaNe jyAM chIe tyAM kAzmaNa vargaNA che. te emane ema paDI che paNa ApaNAmAM halacala mace, bhAvanI dhArA thAya to kArpaNa paramANuo ApaNI tarapha kheMcAya ane Atmapradezo ane kAryaNa paramANuo bane paraspara coTe. A coMTavuM tenuM nAma karmano baMdha. jainadarzane samagra vizvamAM Dhola pITAvIne A vAta karI che. Izvara vacamAM AvatA nathI. Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 2 pravacana kramAMka - 60, gAthA kramAMka - 83-84 karmano vAMka nathI, zarUAta ApaNe pote karIe chIe, pachI karmane doSa ApyA karIe chIe. AtmAnA pradezo upara je karmo joDAya che te bane che dravyakarma. dravyakarmanuM pariNamana thAya che. A dravyakarmane jJAnanI jarUra nathI. tene preraNAnI jarUra nathI. tene vicAranI jarUra nathI. dA.ta. cappa tame hAthamAM lIdhuM ane AMgaLI upara ghasyuM. to AMgaLI kapANI. cappane khabara nathI ke tamArI AMgaLI kApavI che, paNa teno svabhAva jarUra che, pudgalano svabhAva che karmarUpe pariNamavAno ane karmarUpe pariNamyA pachI, e phaLa paNa Ape che. tame bIja vAvo cho, tame kaMI aMkura, DALo ke phUlo vAvatA nathI. tamane khabara paNa nathI ke A bIjamAMthI vRkSa kevI rIte bane che? AkhuM vRkSa thAya tyAM sudhI kevI rIte thayuM tenI khabara nahIM paDe paNa prakriyA enAmAM thAya che. ene koInI jarUra nathI. e eno svabhAva che. bIjano svabhAva che vRkSa thaIne phAlavuM tema dravya karmono svabhAva che judA judA karmanA phaLa tamane ApavA. tene kahevAya che sukha duHkhanA bhoga. jJAnI puruSo adbhuta vAta kare che. teo kahe che jherane khabara nathI ke mANasane mArI nAkhavo. jhera tamAruM duzmana nathI, mAMkaDa mAravAnI davA mAMkaDa mATe che. e davAne khabara nathI ke tenuM kAma mAMkaDa mAravAnuM che. te davAno ApaNe akaLAIne prasAda laIe to e tenuM kAma karyA vagara nahIM rahe. davAne khabara nathI ke tenuM kAma mAravAnuM che. paraMtu te teno svabhAva jarUra che, vyavasthA jarUra che. bane che paNa evuM. jema e jhera samajatuM nathI paNa pariNAma jarUra Ape che. kerInA rasane mIThAza ApavAnI khabara nathI paraMtu tenA svabhAva pramANe mIThAza Ape che. amRta pIvAthI amRtanI asara thAya ane jhera pIvAthI jheranI asara thAya, tema zubha ane azubha bhAva karavAthI, zubha ke azubha karmanI racanA thAya ane e racanA thavAthI e karmanAM pariNAma bhogavavAM paDe che, tame pUchazo ke mAre karmo kema bhogavavA paDe che? karma mane kema pariNAma Ape che ? to bhUtakALamAM tame e prakArano phALo Apyo hato. zubhAzubha karmo tame karyA che tenA pariNAme A pramANe jIvane phaLa ApavuM tevI khabara na hovA chatAM oTomeTIka e karmo tamane phaLa Ape che. - jJAnI puruSo kahe che ke karmano baMdha thAya tyAre kAmaNa paramANuomAM eka zakti utpanna thAya che. AtmAmAM bhAva thavAnA kAraNe kAmaNa paramANamAM camatkArika baLa utpanna thAya che. ane e camatkArika baLa ApaNane phaLa Ape che. vacamAM koI vyavasthAnI jarUra nathI. e je thAya che te AtmAnA bhAva ane kAzmaNa vargaNAnA saMyogane kAraNe thAya che. kAraNa ke dareka padArthane potAnI vizeSa zakti che, ane te padArtha pote phaLa Ape che. eka rAMka ne eka nRpa e Adi je bheda; kAraNa vinA na kArya te, te ja zubhAzubha vedya. (84) A 84mI gAthAmAM gurudeva ema kahe che ke eka vakhata A badhI vAto, zAstra, purANo bAju upara mUkI do. mAtra AMkha ughADI jagata sAme juo. jagatane bArIkAIthI, vistArathI For Personal & Private Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 223 ane samajaNapUrvaka juo. jagatamAM tamane dvandva dekhAze. eka sarakhuM nahi dekhAya. viSamatA dekhAze. eka zaMka che, eka rAjA che. eka garIba che ane eka amIra che. eka sukhI che, eka duHkhI che. eka ucca che, eka nIca che. eka rUparUpano bhaMDAra che ane eka kALA kolasAne paNa zaramAve tevo che. ekamAM baLa che ane eka nirbaLa che. ATalI badhI vicitratA jagatamAM dekhAya che, tenuM kAraNa te vyaktine e prakAranAM pariNAma bhogavavAnAM che mATe dekhAya che. jagatamAM eka vyakti rUpALI, eka kurUpa, eka rogI, eka nirogI ema zA mATe thAya che ? kAraNa ke je vyaktimAM A ghaTanA ghaTe che, tene kaMIka bhogavavAnuM che. kema ? teNe kaMIka zubhAzubha bhAvo karyA che. zubhAzubha bhAvo karelA hovAnA kAraNe kAryaNa paramANuomAM camatkArika zakti utpanna thaI che. te zaktine prayoga karavo che, ane pariNAma ApavuM che. te pariNAma ApavA tene tamArAmAM kAma karavuM che ane tamAre e bhogavavAnuM che. e bhogavavA vyavasthA aMdaramAM thAya che ane tame karmaphaLanA bhoktA paNa bano cho, zubhAzubha je kaMI karmo che te bhogavavAM paDe che. paramakRpALudeve soLa varSanI uMmare, 'karmanA camatkAro' zIrSaka nIce mokSamALAmAM eka pATha lakhyo che. jagatamAM asaMkhya ghaTanAo roja bane che. keTalIka sAMbhaLatAM harSa thAya ane keTalIka ghaTanA sAMbhaLI duHkha paNa thAya che. jagatamAM zuM nathI banatuM ? eka ThekANe pAMca pakavAna pIrasAI rahyAM che, ane bhojana thaI rahyuM che, mijabAnI thaI rahI che jyAre bIjI jagyAe mRtyu thayuM che ane marasiyA gavAI rahyA che. bhatRhirae ema kahyuM che ke savAre ame eka gAmamAM gayA hatA, tyAM mAMDavA naMkhAyA hatAM, baheno maMgala gIto gAI rahI hatI. rAsa levAtA hatA, vAjIMtro vAgatAM hatAM, bhAtabhAtanAM bhojana pIrasAtAM hatAM ane sAMje tyAMthI nIkaLyA to baheno chAtI kUTatI hatI. A joyA pachI amane ema lAgyuM ke niM amRtamaya vA viSamaya vA / A saMsArane amRta kahevo ke viSathI bharelo kahevo ? khabara nathI paDatI, kema Avo viSamabhAva jagatamAM jovA maLe che. AnuM kAraNa pratyeka vyaktine juduM juduM bhogavavAnuM che. eka vyakti mAMdagInA bichAne hatI, eka divasa evo hato ke te taMdurasta hatI, zaktizALI ane pahelavAna hatI. krikeTa paNa ramatI haze ane te vyakti lAkho rUpiyA kamAtI paNa haze, chatAM Aje te maraNa pathArI para paDI che. hAtha paNa UMco karI zakatI nathI ane pANI paNa pI zakatI nathI. A zuM thayuM ? AvI hAlata kema thaI ? ene pUrvanA karmo bhogavavAnAM che. teNe zubhAzubha bhAvo karyA che ane tenA pariNAme karmamAM camatkArika zakti utpanna thaI che ane e bhogavavA mATe jagatamAMthI sAmagrI maLI rahe che. AvI jagatanA taMtranI eka AzcaryakAraka vyavasthA che. jJAnI puruSo saMsArane AzcaryakAraka kahe che, e amRtamaya che ke viSamaya che ? paraMtu temAM koIno vAMka nathI. paramakRpALu deve kahyuM che ke te tathya che, temAM vAstavikatA che. sanAtana satya For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 pravacana kramAMka - 60, gAthA kramAMka - 83-84 pragaTa karyuM che ke 'koIno vAMka nathI, amArAM karelAM amAre bhogavavAM paDe che'. ApaNe kahIe chIe ke tamArA kAraNe amAre bhogavavuM paDe che. paraMtu jJAnI puruSo to koIne paNa doSa detA nathI. jJAnI puruSone koI gALa Ape to, pote samartha hovA chatAM gALo pAchI ApatAM nathI paNa pote pI jAya che, gALone gAMThe bAMdhatA nathI. kaMI kAraNa samajAya che ? temane samajaNa che ke sAmI gALa to ApI zakAya, sAmano karI zakAya, mArI paNa zakAya, khatama paNa karI zakAya, paraMtu AvuM jo karIza to kArmaNa paramANuomAM camatkArika zakti nirmANa thaze ane e zaktinuM phaLa pAchuM mAre ja bhogavavuM paDaze. have e bhogavavAnI prakriyAmAM mAre sAmela thavuM nathI, mATe jJAnI zAMta rahe che. jJAnI zubhAzubha bhAvanI dhArA aMdara pragaTa karatA nathI. ane ajJAnIo karma bAMdhyA vagara rahI zakatA nathI. kSaNe kSaNe teo karmabaMdha karyA ja kare che. AvI ajJAnInI avasthA che, ane karma karyA pachI bhogavavAnAM che. jagata eka vyavasthA che. jagata eka oTomeTIka taMtra che. AnI pAchaLa koI vyakti nathI ke koI sattA nathI, rAjakAraNa nathI paraMtu padArthanI potAnI svayaM zakti che. AtmA pAse paNa zakti che ane pudgalamAM paNa camatkArika zakti nirmANa thAya che. ane pariNAmo paNa bhogavavAnAM che. ughADI AMkhe jagata tarapha jozo to roja roja asaMkhya ghaTanAo jagatamAM bane che. pratyeka ghaTanA svataMtra, adbhuta ane AzcaryakAraka hoya che. koI ghaTanA sAMbhaLatAM sukha thAya. koI ghaTanA sAMbhaLatAM duHkha thAya. kyAMka ThIka lAge to kyAMka arerATI thAya. koI vyaktine mArI nAkhatuM jovAmAM Ave che, koI vyaktine bacAvatuM jovAmAM Ave che. koI gyAsatela chAMTI vyaktine bALI rahyuM che, to koI baLatI vyaktine ThArI rahyuM che. A badhI ghaTanAo jagatamAM eTalA mATe bane che ke tene karmaphaLa bhogavavAnAM che. vyaktine je prakAre karma phaLa bhogavavAnAM hoya te prakAre jagatamAM vyavasthA goThavAI jAya che. e vyavasthA nirmANa karavAnuM kAma dravyakarma kare che, temAM aciMtya zakti rahelI che. 84mI gAthAmAM eka zabda mUkyo ke 'kAraNa vinA na kArya te' tamane kArya dekhAya che tenuM nakkI kAraNa hovuM ja joIe, pakaDAtuM nathI. jema tame DaoNkTara pAse jaI kaho cho ke tamane AvuM AvuM thAya che. ghaNI vakhata DaoNkTaro paNa pakaDI zakatA nathI. teo javAba Ape che ke vAIrasa Inphekzana ! sonogrAphImAM AvatuM nathI, eksa-remAM AvatuM nathI. rIporTa normala che. tamArA zarIramAM kAMI nathI paraMtu bahArathI cepa lAge che. to karmo paNa vAIrasa Inphekzana che. jagatamAM je paNa ghaTanA ghaTe che te akAraNa nathI. tenuM kAraNa paNa che, ane kArya paNa che. kAraNajoge ho kAraja nIpaje re, emAM koI na vAda, paNa kAraNa viNa kAraja sAdhiye re, e nija mata unmAda. saMbhavanAtha bhagavAnanA stavanamAM AnaMdadhanajIe kahyuM che ke kAraNa vagara kadI kArya thatuM nathI. ane kAraNa vagara kArya thAya che, ema je kahe te pIdhelo hovo joIe. e unmAdamAM For Personal & Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 25 AtmasiddhizAstra pravacanamALA hovo joIe, dhUnI hovo joIe. tene samajaNa ochI hovI joIe. jagatamAM kAraNa vagara kArya thatuM nathI. zubha ane azubha be bhAva che. zubha bhAvanuM kArya sukha ane azubha bhAvanuM kArya duHkha che. jagatane jotAM zubha ane azubha bane kAraNo kAma kare che. zabda bahu majhAno vAparyo che, te ja zubhAzubha vedya'. vedya eTale bhogavavA lAyaka. ApaNe zuM bhogavIe chIe? ApaNe kareluM zubhabhAvanuM phaLa sukha athavA to ApaNe ja kareluM azubha bhAvanuM phaLa duHkha bhogavIe chIe. mATe patie kareluM zubha patnI bhogavI zake nahi. ane patnInuM kareluM azubha pati bhogavI zake nahi. je jeNe karyuM haze, te teNe bhogavavuM rahyuM. vinimaya ke TrAnsaphara thatuM nathI. milkata ke makAna TrAnsaphara thAya. paraMtu zubha azubha TrAnsaphara thatuM nathI. A vyavasthA hota to khabara nathI ke zuM pariNAma Avata? paNa TrAnsaphara thatuM nathI, Apa-le thatI nathI. "zubhAzubha vedya'. zubha karma bhogavavA yogya che, ane azubha karmo paNa bhogavavA yogya che. A karmo bhogavavAnI vyavasthA samagra vizvamAM che. A samajaNa jo prApta thAya to, game te hAlata ke game te saMjogomAM A jIva, zAMtithI, samatAthI, samabhAvathI pasAra thaI zake. eka rAMka ne eka nRpa, e Adi je bheda, kAraNa vinA na kArya te, te ja zubhAzubha vedya. ATalI vAta karIne gurudeva ApaNI gerasamaja dUra kare che. te gerasamaja evI che ke AtmAe karma karyA te vAta sAcI, zubhAzubha bhAva AtmA kare che te vAta paNa sAcI, ane tenA pariNAme karma racanA paNa thAya che, te vAta paNa sAcI. paraMtu te zubhAzubha bhAvanuM phaLa ApavA koI ejansI hovI joIe. e ejansI karma pramANe phaLa Ape. karmone zuM khabara paDe ke zuM phaLa ApavuM? AvI ejansInuM nAma Izvara che tema ziSyanuM kahevuM che. ane gurudeva tenuM samAdhAna ema kahIne kare che ke AvI koI ejansI jagatamAM nathI. pratyeka padArtha svataMtra che. pratyeka padArthano potAno alaga alaga svataMtra svabhAva che ane e svabhAva hovAnA kAraNe bhogavavuM paDe che, ane bhogavavAthI karmo bhogavAI paNa jAya che. temAMthI ApaNo chuTakAro paNa thAya che. AvI spaSTatA 85mI gAthAmAM gurudeva karaze. ane 86mI gAthAmAM jagatamAM karmo bhogavavAnAM judA judA sthAno che, te sthAno para jaI sukha ane duHkha bhogavAya che. tyAM judI judI ghaTanAo ane banAvo bane che tenuM varNana A 86mI gAthAmAM AgaLa Avaze. dhanyavAda! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 6 pravacana kramAMka - 61, gAthA kramAMka - 85 thI 88 pravacana kramAMka - 1 gAthA kramAMka - 85 thI 88 bhAvanuM sAmarthya phaLadAtA IzvarataNI, emAM nathI jarUra; karma svabhAve pariName, thAya bhogathI dUra. (85) te te bhogya vizeSanAM, sthAnaka dravya svabhAva; gahana vAta che ziSya A, kahI saMkSepe sAva. (86) TIkAH phaLadAtA IzvaranI emAM kaMI jarUra nathI. jhera ane amRtanI rIte zubhAzubha karma svabhAve pariName che; ane niHsattva thayethI jhera ane amRta phaLa detAM jema nivRtta thAya che, tema zubhAzubha karmane bhogavavAthI te niHsattva thaye nivRtta thAya che. (85) utkRSTa zubha adhyavasAya te utkRSTa zubha gati che, ane utkRSTa azubha adhyavasAya te utkRSTa azubha gati che, zubhAzubha adhyavasAya mizragati che, ane te jIvapariNAma te ja mukhyapaNe to gati che; tathApi utkRSTa zubha dravyanuM Urdhvagamana, utkRSTa azubha dravyanuM adhogamana, zubhAzubhanI madhyasthiti, ema dravyanovizeSa svabhAva che, ane te Adi hetuthI te te bhogyasthAnaka hovA yogya che. he ziSya!jaDa cetananA svabhAva saMyogAdi sUkSma svarUpano atre ghaNo vicAra samAya che, mATe A vAta gahana che, to paNa tene sAva saMkSepamAM kahI che. (86) A be gAthAo vastunA mULa svabhAvane spaSTa kare che. pratyeka vastuone potAno svabhAva hoya che. padArtha kyAreya paNa potAnA svabhAvanI maryAdA oLaMge nahi. Ama vastu potAno svabhAva kyAreya choDatI nathI. jJAna AtmAno svabhAva che. varNa, rasa, gaMdha, sparza e pugalano svabhAva che. anaMtakALa thayo, paraMtu AtmAe potAno jJAna svabhAva choDyo nathI ane pudgale varNa, gaMdha, rasa, sparza e svabhAva choDyo nathI. koI paNa jAtanA kAraNa vagara svAbhAvikapaNe traNe kALa vastumAM hoya tenuM nAma svabhAva. ane svabhAva sAthe ja hovAthI vastune kArya karavA mATe bIjA koI padArthanI jarUra paDatI nathI. potAnA svabhAvanA paribaLathI vastu kAma karI zake che. jainadarzane dravyAnuyoganI vAta karI, tyAre tene kahyuM ke pratyeka padArthanuM baMdhAraNa tame samajo. vastu potAnA baMdhAraNa mujaba ja kAma kare che, ATalI vAta jo samajAI jAya to jagatamAM je kaMI ghaTanAo ghaTe che athavA je kaMI banAvo bane che, tenA viSe ApaNane Azcarya na thAya, ane viparIta samaja paNa na thAya. AtmA che, AtmA nitya che ane AtmA karmano kartA che, te vAtano ziSya svIkAra karyo. Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 27 AtmasiddhizAstra pravacanamALA cothA pada viSe te kahe che ke "AtmA karmano kartA bhale rahyo, paNa AtmA karmano bhoktA nathI, kAraNa ke A jaDa evuM karma zuM samaje ke jIvane AvuM phaLa ApavuM joIe?" ziSyane A zaMkA che, kAraNa jaDamAM jJAna nathI, hetu nathI, IrAdo nathI, samajaNa ke vedanA nathI, lakSa nathI. kaDI juo, "zuM samaje jaDa karma? AtmAne AvuM phaLa ApavuM joIe tema jaDa karmane zI khabara paDe? mATe "Izvara A phaLano dAtA che" have bIjI vAta ApaNe karI laIe. sAMkhya darzana Izvarano svIkAra karatuM nathI. sAMkhyadarzana ema kahe che ke prakRti kaZ che. bhagavad gItAno eka zloka che, prakRteH kriyamANAni guNaiH karmANi srvshH|| mahaMRvamUDhAbhA stagmati kanyate || (3/27) prakRti dvArA karAtAM kAryone traNa bhAgamAM vaheMcavAmAM AvyA che. sAttvika, rAjasika ane tAmasika. A prakRtinuM taMtra niyama mujaba kAma kare che, paNa ahaMkArathI mUDha banela AtmA, huM kartA chuM tema mAne che, ane binajarUrI baMdhAya che. prakRti kare che A vAta sAMkhyadarzananI che. phaLa ApavA mATe IzvaranI jarUra nathI. | vedAMta ema kahe che ke brahma sivAya bIjuM kaMI che ja nahi. 'sarvavatu graha' je kaMI che te brahma che, eka tattva che. advaita che, abheda che. AnAthI vastunI spaSTatA thatI nathI. tethI ziSya kahe che ke Izvara phaLa Ape che, ema svIkAravAmAM Ave to haju prazra spaSTa thAya. paNa ema jo mAnavAmAM Ave to IzvaranuM IzvarapaNuM rahetuM nathI. kAraNa ke koIne duHkha, koIne sukha, koIne anukULatA, koIne pratikULatA ApavI evuM jo thAya to te doSa kahevAya, khAmI kahevAya, UNapa kahevAya. eka bApanA dIkarA vacce Avo jo khela thAya to e bApanI kaMIka khAmI kahevAya, doSa kahevAya, kAraNa ke pitAnI to samadaSTi ja hoya. paramakRpALudeve A gAthAmAM kahyuM ke tame be vastuo samajo. karma potAnA svabhAva pramANe pariName che ane e baMdhAyelA karmamAM AtmAne adbhuta phaLa ApavAnI zakti che. te phaLa AtmA bhogave pachI karma dUra thAya che. zuM kahevA mAge che A sUtramAM ? je karmanAM pudgalo che temAM phaLa ApavAnI adbhuta zakti che. AtmAmAM jyAre rAga ke dveSanA bhAvo thAya tyAre jaDa kArmaNa vargaNAmAM eka zakti pragaTa thAya che ane tyArapachI e dravyakarma bane che. ane dravyakarma banyA pachI jyAre kALa paripakva thAya te vakhate karma phaLa Ape, e phaLane jIva bhogave eTale karma nirjarAI jAya. jema nAnA eka bIjamAMthI moTuM vRkSa thAya che. temAM hajAro pattAo, DALIo, phaLo, phUlo ane hajAro TeTAo che. kalpanAmAM na Ave paNa nAnA bIjamAMthI A vaDalo khIlI UThyo. A badhuM kyAM hatuM ? e bIjamAM chUpAIne raheluM hatuM. e zakti bIjamAM hatI. e zakti laIne bIja jamInamAM gayuM ane jamIna pAse jaIne e bIje potAnI zakti khIlavI ane temAMthI moTuM vRkSa thayuM. bIjamAM jema potAnI zakti che, tema pudgalamAM paNa aciMtya Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 28 pravacana kramAMka - 1, gAthA kramAMka - 85 thI 88 zakti che. Adhunika vijJAna paNa A vAtane spaSTa kare che. muMbaImAM beThAM beThAM tame amerikA ke koIpaNa jagyAe mobAIla phonathI vAta karI zako cho. hajAro mAIla dUra hovA chatAM vAto thaI zake che. AnA uparathI sAbita thAya che ke pugalamAM paNa aciMtya zakti paDI che. pudgalano potAno svabhAva che, ane majhA to e che ke pudgalanI aciMtya zaktine pragaTa thavAmAM AtmAnA bhAvo nimitta kAraNa bane che, eTale kamaracanA thavAmAM AtmAnA bhAvo nimitta kAraNa che ane karmano udaya AtmAnA bhAvamAM nimitta bane che. jaDa pudgala paramANuomAM potAnI AgavI anaMta zaktio paDI che. kAzmaNa vargaNA bahu sUkSma che ane te sUkSma hovAnA kAraNe tenI zakti paNa atyaMta sUkSma che. evI sUkSma zakti hovAnA kAraNe karma svabhAve pariName che. eka vakhata AtmAe bhAva karyo, rAgadveSa karyA, kArmaNa vargaNA upara tenI asara thaI, emAMthI dravyakarma banyuM ane te dravyakarma AtmAne niyata TAIme phaLa Ape che. A karmanuM phaLa ApavA mATe vacamAM koIpaNa ejansInI, sAdhananI, IzvaranI, paramAtmAnI ke koI devadevIonI ke anya koInI paNa jarUra nathI. karma ja niyAmaka bane che. e karmamAM je zakti nirmANa thAya che te AtmAmAM thatA bhAvanA kAraNe thAya che. have 86mI gAthAmAM thoDI gaMbhIra vAta kare che. te te bhogya vizeSanAM, sthAnaka dravya svabhAva; gahana vAta che ziSya A, kahI saMkSepe sAva. (86) paramakRpALu deva kahe che, he ziSya ! A bahu gahana vAta che. ame je joIe chIe, je anubhavIe chIe e vAta amAre tane karavI che paNa vAta karatAM ema thAya che ke A vAta gahana, gaMbhIra, pAramArthika che. atyaMta sAttvika, atyaMta rahasyamaya che. AvI gaMbhIra hovA chatAM, saMkSepathI ame A ThekANe tane kahIe chIe. sitAranA tAra upara AMgaLI aDe to temAM kaMpana thAya che, temAMthI jhaMkAra UThe che, dhvani UThe che, tema AtmapradezomAM paNa kaMpana thAya che, spaMdana thAya che, jhaMkAra UThe che, tene kahevAya adhyavasAya. adhyavasAya kaho, bhAva kaho ke pariNAma kaho, A paryAyavAcI zabdo che. adhyavasAya eTale AtmAmAM UThatAM kaMpano, spaMdano, zubha, azubhabhAvo athavA rAgadveSanA bhAvo. A bhAvo, jhaMkAro ghaNA prakAranAM hoya che, jemake krodha, mAna, mAyA, lobha, ahaMkAra, IrSyA, adekhAI, kleza, kaMkAza vagere. A badhAnuM lIsTa bahu moTuM che. paraMtu ApaNe rojanA jIvanamAM A badhuM anubhavIe chIe. A adhyavasAyanA be prakAro che. zubha adhyavasAya ane azubha adhyavasAya. A baMne zubhAzubhanI dhArA AtmAmAMthI pragaTe che. zubhAzubhamAM paNa traNa prakAra che. jaghanya, madhyama ane utkRSTa. AnI paNa eka reInja eTale gati che. A badhuM roja jIvanamAM ghaTI rahyuM che, chatAM ApaNe samajavA taiyAra nathI, samajI zakatA nathI. jema adhyavasAya jaghanya, madhyama ane Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 229 utkRSTa hoya che, tema tenAM pariNAma paNa judAM judAM hoya che. utkRSTa zubha adhyavasAya hoya to tenA pariNAme utkRSTa zubha puNya baMdhAya, zubha gati maLe. devagati e zubha gati che. mokSa zubha gati nathI paNa zuddha gati che. koInuM maraNa thayuM hoya tyAre ApaNe lakhIe chIe ke devagati pAmyAM che. uttama gatimAM athavA zreSTha gatimAM e gayA che. zAstrone ema kahevuM che ke utkRSTa zubha adhyavasAya thAya to zubha gati thAya eTale devagati maLe. jo utkRSTa azubha adhyavasAya thAya to azubha gati eTale narakagati maLe. A badhA sthaLe ApaNe aneka vAra jaI AvyA chIe, kaMI navuM nathI. narakamAM paNa asaMkhya vakhata ane devagatimAM paNa asaMkhya vakhata jaI AvyA chIe. ApaNe bhAva karyA vagara rahetA nathI, ane bhAva paNa ekadhArAsarakhAM rahetAM nathI. kyAreka zubha to kyAreka azubha, paNa bhAvanI dhArA tUTatI nathI. thayA ja kare che, thayA ja kare che. eka trIjI paNa avasthA che mizrita. thoDuMka zubha ane thoDuMka azubha. zubhabhAva thayo. 501 rU|. dAnamAM lakhAvyA, paraMtu turata ja manamAM thayuM ke 301 rUA. lakhAvyA hota to paNa cAlata, utAvaLa thaI gaI. A azubha bhAva thayA. Ama be bhAva bhegA thayA, zubha ane azubha. mammaNa zeThanA jIvanamAM paNa AvuM banyuM hatuM. eka muni vahoravA tene tyAM AvyA. teNe bahu premathI modaka vahorAvyA. muni pAchA gayA, pADozInA kahevAthI vadhelo bhUko moMmAM nAkhyo, bahu svAda Avyo, eTale manamAM thayuM ke A to bahu khoTuM thayuM, ema vicArI muni pAchaLa doDyA ane kahe ke meM modaka Apyo te pAcho Apo, modaka vahorAvyA te zubha bhAva ane ApyA pachI arere ! meM kyAM vahorAvI dIdhA ! pAchA levAno bhAva thayo te azubhabhAva. AvA kaMIka nATako ApaNe rojanA jIvanamAM karIe chIe. kyAreka gusso Ave che, e azubha bhAva thAya che, ane turata ja mAphI mAMgIe chIe ke mArI bhUla thaI gaI, te zubhabhAva thayo. vaLI kyAreka ema paNa vicAra Ave ke emAM meM zuM khoTuM karyuM ? barAbara kahevA jevuM ja hatuM, eNe samajavuM na joIe ? zerabajAranA bhAvo to bahu jhaDapathI badalAtA nathI, tenA karatAM kaI gaNA bhAvo AtmAnA badalAyA kare che. ahIM ema kahevuM che ke madhyama zubha ane madhyama azubha adhyavasAya hoya to te te bhAva pramANe manuSyagati ke pazugati maLe. A vibhAvonuM pariNAma juo. devagati te zubhagati ane tenuM kAraNa zubha adhyavasAya. narakagati te azubha gati ane tenuM kAraNa tIvra azubha adhyavasAya. te te pramANanA zubha azubha adhyavasAyanuM pariNAma te manuSyagati athavA pazugati che. pU. vIravijayajI mahArAja kahe che ke, mada matsara lobhI ati viSayI, jIvataNo haNanAra; mahAraMbhI mithyAtvI ne raudrI, corIno karanAra; ghAtaka jina aNagAra, vratano bhaMjaNahAra; For Personal & Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 61, gAthA kramAMka - 85 thI 88 madirA mAMsa AhAra, bhojana nizi aMdhAra; guNI niMdAno DhALa, lezyA dUra adhikAra; nArakImAM avatAra, eNe lakSaNa niradhAra. AvA bhAvo ane kriyAo narakagatimAM laI janAra che. dAna, sarAga saMyama, tapa, utkRSTa ArAdhanA, vrato vigere zubha bhAvo, zubha adhyavasAyo ane zubha kriyAo zubhagatimAM laI janAra che. ane te te prakAranA zubha adhyavasAya manuSya gatimAM ane azubha adhyavasAya pazugatimAM paNa laI jAya. loko pUchatAM hoya che ke amAre maryA pachI kyAM janmavAnuM thaze ? jJAnI puruSo kahe che ke AkhI jiMdagIno copaDo vAMcI jA, ApoApa khabara paDaze ke tArI jagyA kyAM che ? bhAva karI karIne ApaNe ApaNI jagyA nakkI karIe chIe. A saMsAramAM cAra gati che. utkRSTa zubhabhAva hoya to Urdhvagamana ane pariNAme devaloka. utkRSTa azubha adhyavasAya hoya to adhogamana ane pariNAme narakagati. temaja te te prakAranA madhyama zubha azubha bhAva jo hoya to madhyamasthiti ane pariNAme manuSyagati athavA pazugati. dareka dravyano Avo vizeSa svabhAva che, ane e svabhAva jIvanamAM jyAre kAma kare che tyAre je prakArano bhAva te prakAranuM phaLa Ave che. je prakAranAM pariNAma hoya te prakAranAM pariNAma bhogavavA mATenAM sthaLo paNa A jagatamAM hovA joIe. AvI vyavasthA jagatamAM anAdikALathI che. 230 pharI samajavA koziza karIe, dareka padArthano viziSTa svabhAva che. paramakRpALudeve kahyuM, A vAta ghaNI gahana che. dravyano vizeSa svabhAva che. puNyano vizeSa svabhAva che, ane AtmAno paNa potAno svabhAva che. AtmA rAga kare che to rAgamAM paNa zakti vApare che, ane dveSa kare che to dveSamAM paNa zakti vApare che. azubha vRtti ane zubha vRtti thAya che. ane jevo bhAva thAya, te pramANe kriyA thAya che. e bhAva ane kriyA bhegA thavAthI racanA thAya che. tenA upara phaLa bhogavavAnuM nakkI thAya che. e phaLa athavA pariNAma bhogavavA mATe judA judA sthaLo coryAzI lAkha jIvAyoni che. eka nAnI kIDI juo, eka macchara juo, eka pakSI, eka pazu ane eka manuSya juo, Ama judA judA gaNIe to temanA utpatti sthAno-yonio coryAzI lAkha che. jagatanA koI kArakhAnAmAM A prakAro taiyAra thatA nathI, koI Ane ghaDatuM paNa nathI. padArthano-dravyano potAno aciMtya svabhAva che ane te pramANe kAma thAya che. AnA uparathI nakkI thAya che ke jIvanamAM je kaMI phaLa bhogavavAnuM Ave che, athavA je pariNAma Ave che, tenI racanA karanAra ApaNe pote ja chIe. pariNAma Ave tyAre ApaNe bUmAbUma karIe chIe, paNa jevAM karmo karIe tevuM phaLa, tevuM sthAna maLe che. vizeSa puNya bhogavavAnAM, vizeSa pApa bhogavavAnAM ane madhyama puNya tathA madhyama pApa bhogavavAnAM sthAno A jagatamAM che. tenA kAraNe sukha duHkha thAya tevI ghaTanAo paNa jagatamAM ghaTe che. e prakAranAM karmo bhogavavAnI For Personal & Private Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 231 sajA nizcita che. jaina paraMparAmAM dravyAnuyoga che, tema karma phIlosophInuM paNa varNana che. judI judI gatio che, judA judA bhAvo ane adhyavasAyo che. AvA bhAvo azubha, A prakAranA zubha ane A prakAranA bhAvo madhyama kahevAya che. A cokkasa bhAvanuM A cokkasa pariNAma Ave che. tenA phaLa bhogavavAM paDe che, ane phaLa bhogavA mATe jagatamAM kAyamI vyavasthA che. naraka ke svarga navuM banAvavuM paDatuM nathI. te anAdikALathI che. tyAre cAra gatio paNa anAdikALathI che. to gaNita zuM AvyuM? ApaNe anAdikALathI, gatio anAdikALathI, saMsAra paNa anAdikALathI, phaLa bhogavavAnuM anAdikALathI, ApaNA bhAvo, karmaracanA, kriyAo, sukha duHkha je bhogavIe chIe te badhuM ja anAdikALathI che. A rIte dareka jIva anaMtakALa kADhI rahyo che, mATe ame kahIe chIe ke A vijJAna ghaNuM gahana che. eTalI vAta samajI lejo ke utkRSTa zubha adhyavasAyathI zubha gati, utkRSTa azubha adhyavasAthI azubha gati ane zubha azubha madhyama adhyavasAyathI manuSya ke pazugati maLe. cAra cAra gatiomAM ane coryAzI lAkha jIvAyonimAM alaga alaga avasthAmAM A jIva yAtrA karato Avyo che. A vakhate muMbaImAM Avyo che. ahIM khela cAlu karyo che. have Avato khela kyAM thaze te khabara nathI. yAda karajo ke tame kevA kevA bhAvo karyA che. jagatamAM koInA upara pragADha rAga karyo haze te avasthA judI haze, koInA pratye pragADha Sa karyo haze te avasthA judI haze, bhAna bhUlIne krodha karyo haze, kyAreka ahaMkArathI unmata banyA hoIzuM. Ama alaga alaga avasthA thAya che tethI tenA pariNAmo paNa judA judA maLe che. bIjI vAta, utkRSTa zubha gati thAya to Urdhva ArohaNa thAya. azubha gati jo thAya to nIce javAnuM thAya ane madhyama gati jo thAya to madhyama kSetramAM rahevAnuM thAya. he ziSya ! sAva saMkSepamAM ame tArI pAse gahana vAta karI che, ane ziSyane paNa samAdhAna thAya che ke AtmA che, nitya che, ane te karmano kartA paNa che. ane karmano bhoktA paNa che. A cAra bAbato spaSTa thaI. AtmasiddhimAM 85thI 142 sudhI je gAthAo che te atyaMta gaMbhIra gAthAo che. pAramArthika, parama gaMbhIra ane rahasyamaya paNa che. namra banIne, saraLa banIne, amArAmAM tIkSNa buddhi che tevuM mAnyA vagara, vAta jevI che tevI samajavA prayatna karajo. A badhI gAthAomAM ghaNI vAto kRpALudeve spaSTa karI che. mokSa che, mokSano upAya che, judA judA bhedo viSe, sAdhano viSe matabheda, jJAna, kriyA, nimitta-upAdAna vigere vAto paramakRpALudeve dIvA jevI karI che. tenA artho yathAtathya thAya to barAbara che. tenA artho badalI potAne game tevA artho jo thatAM hoya to mULabhUta zAstrone ApaNe nyAya nathI ApatA. mahApuruSoe kahyuM che ke pAMcamuM pada mokSa che, paNa ziSya potAnI zaMkA vyakta kare che. kartA bhoktA jIva ho, paNa teno nahi mokSa; vItyo kALa anaMta paNa, vartamAna che doSa. (87) Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 pravacana kramAMka - 61, gAthA kramAMka - 85 thI 88 zubha kare phaLa bhogave, devAdi gatimAMya; azubha kare narakAdi phaLa, karma rahita na kyAMya. (88) TIkA kartA bhoktA jIva ho, paNa tethI teno mokSa thavA yogya nathI, kema ke anaMtakALa thayo to paNa karma karavArUpI doSa haju tene viSe vartamAna ja che. (87). zubha karma kare to tethI devAdi gatimAM tenuM zubha phaLa bhogave, ane azubha karma kare to narakAdi gatine viSe tenuM azubha phaLa bhogave; paNa jIva karmarahita koI sthaLe hoya nahIM. (88) AtmA karmano kartA che, e mAnyuM. AtmA karmano bhoktA che te paNa mAnI lIdhuM, paraMtu mokSa nahi thAya. kAraNa? anaMtakALa gayo. jo thavAno hota to thaI gayo hota. cAnsa maLyo hota, ghaTanA ghaTI hota, avasara Avyo hota, bInA banI hota ane mokSamAM pahoMcI gayA hota. anaMtakALa vItyo paNa vartamAnamAM doSa che. vartamAnamAM saMsAra to Ubho ja che, janma maraNa to thayA ja kare che. mokSa prApti haju thaI nathI, tenA uparathI ema lAge che ke mokSa nathI. mokSa nathI tema jo nakkI thAya to karmo amane vaLagelAM che te kAyama raheze. amArA karmo sAthe chUTAcheDA nahi thAya. pati patnI vacce chUTAcheDA thAya, paNa karmo sAthe nahi thAya. vartamAnakALamAM paNa A jIva doSathI bharelo ja che. doSamAMthI mukta thayA nathI eTale janma maraNa paNa haju UbhAM ja che. Aje paNa dehamAM chIe, Aje paNa rAgadveSa karIe chIe. Ano artha ema thayo ke anaMtakALa gayo, ame evA ne evA rahyA, ane anaMtakALa evA ne evA rahIzuM, mATe mokSanI prApti nahi thAya. ziSya AvI zaMkA pragaTa kare che. bIjI mahattvanI vAta ziSya e kare che ke niyama pramANe zubha karma kare to zubha phaLa maLe, azubha karma kare to azubha phaLa maLe. AnaMdadhanajI mahArAje zreyAMsanAtha bhagavAnanA stavanamAM eka majhAnI kaDI mUkI che ke... je kiriyA karI, caugati sAdhe, te adhyAtma nava kahIe re. jagatamAM moTA bhAganA dharmo zubha sudhI pahoMcyA che. emaNe zubhanI vAta karI che. uttara mimAMsA, pUrva mimAMsA ane vedomAM ema kahyuM che ke tame A yajJa karazo to Avo devaloka maLaze. AvuM pApa karazo to narakanuM pariNAma bhogavavuM paDaze. paraMtu teo cAra gatithI AgaLa gayA nathI. cAra gati che tema mAnanArA moTA bhAganA darzano che, temanI badhI vyavasthA be ja pAyA zubha ane azubha upara che. zubhane paNa vaTAvI zuddhamAM DokiyuM karavAnuM sAhasa lagabhaga jagatanA bIjA dharmoe karyuM nathI. zubha sudhI pahoMcAyuM che, paraMtu zubhanI AgaLa zuddha che temAM DUbakI mArI nathI. vItarAga paramAtmAnA darzanamAM azubhano svIkAra karyo, zubhano svIkAra karyo ane zubhAzubhathI para thaIne zuddhamAM DUbakI mAravAnI vAta karI che. je zuddhamAM DUbakI mAre che te vItarAga avasthAne prApta kare che, rAgadveSathI mukta bane che. ApaNI hAlata evI che ke zubha For Personal & Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 233 bhAva karyA, zubha karma karyuM, puNya baMdhAyuM, puNyathI devagati ane manuSya gati maLI. azubhabhAva karyA, azubha karma baMdhAyuM, tenAthI naraka gati maLI ane pazugati maLI. A rIte karma thatAM jAya che ane karma sahita hovAthI zubha ane azubha baMne phaLo bhogavavAM paDe che. AtmA zubha ke azubha karyA vagara rahI zakato nathI. kAM to ApaNe zubha karIe athavA azubha karIe athavA zubhAzubha karIe. A zubha ane azubha banne jo hoya to A saMsAramAM sukha duHkha bhogavyA ja karIe, navA karmo bAMdhatA jaIe ane coryAzImAM pharyA ja karIe. zAstramAM eka varNana Ave che ke anuttara vimAnathI mokSanuM kSetra bAra yojana cheTuM che. bAra yojana zuM hisAbamAM ? paraMtu anuttara vimAnathI sIdhA mokSa gatimAM jaI zakAtuM nathI. mokSagatimAM jo javuM hoya to A anuttara vimAnamAMthI ahIM eTale manuSya dehamAM AvavuM paDe. sarva karmono kSaya karavo paDe. devo zubhathI AgaLa kaMI karI zakatA nathI. manuSyo zubhathI vadhAre kaMI karatA nathI paNa temanAmAM zubhathI zuddhamAM javAnI kSamatA che. devo te karI zakatA nathI. devo zubha bhAva kare, bhakti kare paNa devo vItarAga na thaI zake. manuSyo vItarAga thaI zake che. tamane khyAla Ave che ke tamArI hesiyata keTalI badhI che ? tamArAmAM keTalI badhI tAkAta che ? tame zuM karI zako tema cho, te tamane samajAya che ? lokone tame ema kahetA ho cho ke huM karI batAvIza. zuM karI batAvazo ? tamArI hesiyata A che. tame rAgadveSathI mukta thaI vItarAga thaI zako cho. anuttara vimAnanA sarvArtha siddha vimAnanAM devo rAgadveSathI mukta thaI zakatA nathI. nArakI ane pazuo paNa rAgadveSathI mukta thaI zakatAM nathI. saMpUrNapaNe mukta thavAno puruSArtha eka mAtra manuSya ja karI zake che. ATalI badhI svataMtratA ane ATalI virATa bhUmikA ApaNane manuSyane ja ApavAmAM AvI che. ApaNe mokSa mAgIe chIe paraMtu eka vakhata devagatimAM joIe to kharA ke tyAM zuM che ? tyAM kevI majhA che ? ATalA janmo karyA che to eka vadhAre karIe. ApaNI keTalI hiMmata ane keTaluM sAmarthya che ? eka janma vadhAre temAM vAMdho zuM che ? A ApaNo ItihAsa. ApaNe zubha paNa karyuM ane azubha paNa karyuM, paraMtu zubha azubhathI pelI pAra zuddhamAM javA mATe kUdako mAryo nathI. jyAM sudhI ApaNe zubha azubhamAM rahIzuM, tyAM sudhI saMsAramAM ja rahIzuM ane cAre gatimAM paribhramaNa karyA karIzuM. A paribhramaNa koThe paDI gayuM che. ThIka paNa lAge che, kaMIpaNa vAMdho nathI. zubha karma karavAthI zubha phaLa ane zubhagati maLe che ane azubha karavAthI azubha phaLa ane azubha gati maLe che. paraMtu trIjI vAta e ke 'karma rahita na kyAMya' ziSyane lAge che ke AtmA kyAreya paNa karmarahita thaI zake nahIM. eka rIte vAta sAcI che ke zuddha avasthAmAM DUbakI mAryA sivAya AtmA kadI paNa karmarahita thaI zakato nathI. vAta ApaNe e karI ke zubha ane azubha banne vacce ApaNe rahyA chIe. zubhAzubhanI pelI pAra ApaNe kUdako mAryo nathI. dharma ene kahevAya ke azubha ane zubhanI pelI pAra jaI For Personal & Private Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 pravacana kramAMka - 61, gAthA kramAMka - 85 thI 88 saMpUrNapaNe zuddha avasthA prApta karIe. rAgadveSathI mukta banIe tene jJAnI puruSoe dharma kahyo che. AgaLa jatAM paramakRpALu deva ema kahevAnA che ke jema zubha thAya che, tenuM phaLa che ane azubha thAya che tenuM paNa phaLa che tema zubha ane azubha baMnethI nivRtti thAya to mokSa maLyA vagara rahe nahi. zuM zabda vAparyo? azubhathI paNa nivRtti ane zubhathI paNa nivRtti. azubhathI nivRtti to gaLe Utare tevI vAta che, paNa zubhathI paNa nivRtti e vAta thoDI kAThI paDe tevI che. mahApuruSoe kahyuM che ke puNyanI mIThAzane paNa dUra karI vItarAgatA prApta karavAnI che. 89mI gAthAmAM paramakRpALu deva A vAtane spaSTa karavAnA che. dhanyavAda ! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 235 pravacana kramAMka - 2 gAthA kramAMka - 89-90 zreSTha sAdhanA. karmathI jIvano mokSa thaI zake che, tema sadguru samAdhAna kare che. jema zubhAzubha karmapada, jANyAM saphaLa pramANa; tema nivRtti saphaLatA, mATe mokSa sujANa. (89) TIkAH jema zubhAzubha karmapada te jIvanA karavAthI te thatAM jANyAM, ane tethI tenuM bhoktApaNuM jANyuM, tema nahIM karavAthI athavA te karmanivRtti karavAthI te nivRtti paNa thavA yogya che; mATe te nivRttinuM paNa saphaLapaNuM che; arthAt jema te zubhAzubha karma aphaLa jatAM nathI, tema tenI nivRtti paNa aphaLa javA yogya nathI; mATe te nivRttirUpa mokSa che ema he vicakSaNa! tuM vicAra. (89) pAMcamAM padamAM ziSyanI zaMkA nahi paNa vedanA vyathA dekhAya che. have tene tarka karavo nathI, praznottarI karavI nathI paraMtu tene je mUMjhavaNa che tenuM samAdhAna karavuM che. te pUche che ke he gurudeva! ATalo kALa vItyo, ATalAM badhAM janmamaraNa thayAM toye vartamAnamAM rAgadveSa to rahyAM ja che. koIpaNa rIte ghaTyAM nathI, A kevuM kahevAya? A ziSyanI vyathA athavA vedanA che, AvI vedanA jenA aMtaramAM jAgaze te paramArtha mArgamAM DagalAM mAMDI zakaze. pharI samajI laIe ke kALa kaMI ocho vItyo nathI chatAM janma maraNa maTyAM nathI. anaMtakALa javA chatAM vartamAnamAM ame amArI jAtanuM nirIkSaNa karIe chIe. amArI jAtane barAbara joIe chIe to haju paNa amArAmAM doSo to eTalA ne eTalA ja dekhAya che. A vyathA amane tamArI pAse laI Ave che. he gurudeva ! amane lAge che ke mokSa nahi hoya, jo mokSa hota to atyAra sudhImAM kAma thAta ne? paNa thayuM nathI. - gurudeva kahe che, he ziSya ! ghaNAM pAsAothI A vAtane vicArIe. pahelI vAta, "zubha kare phaLa bhogave. jagatamAM zubha pravRttio che. dayA, dAna, paropakAra, svAdhyAya, satsaMga, bhakti, maMdiramAM javuM, pUjA karavI, kalyANa karavuM, zIla pALavuM, vairAgya prApta karavo, tyAga karavo, sevA karavI, A badhA zubhabhAvo che, zubha kAryo che, zubha pravRtti che, je karavAthI bIjAne zAtA pahoMce, bIjAne zAMti thAya, bIjAne sukha thAya, bIjAne AnaMda thAya, bIjAnI AMkhanAM AMsuo lUchAI jAya, bIjAnA hRdayanI vedanA alpa thaI jAya. evI koIpaNa Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 pravacana kramAMka - 62, gAthA kramAMka - 89-90 pravRtti ke bhAva ApaNA taraphathI thAya to te zubhabhAva ane zubha pravRtti che. dAnaruci, madhyama guNo, viSayothI virakti, Indriyo para kAbU, kaSAyonI maMdatA, saMsAranA prANIo paratve dayAno bhAva, saMsAra pratye aMdarathI kheda thavo, A badhA zubha bhAvo che. ane zubha bhAvo thakI je kriyA thAya che te zubha karmo che. baMne judAM che. zubha bhAva aMdaramAM thAya che, zubha karma bahAra dekhAya che. bIjAnuM bhalu karavAno bhAva aMdaramAM thayo ne bhaluM karavA mATe nirNaya karI jyAre kArya karyuM tyAre zubha karma thayuM, zubha pravRtti thaI. zubha bhAva thAya temAMthI zubha pravRtti phalita thAya che ane zubha pravRttinuM pariNAma Ave che te puNya. traNa ghaTanA thaI. (1) pahelAM zubha bhAvo athavA zubha pariNAma thayA. (2) zubha pariNAmanA kAraNe zubha pravRtti thaI, zubha karma thayuM. (3) ane enA pariNAme puNyanI racanA thaI ane puNyanuM phaLa bAhya sukha maLe. zreSTha prakAranuM bAhya sukha bhogavavAnuM sthaLa A jagatamAM devaloka che. tyAM zreSTha prakAranI bAhya sukha bhogavavAnI vyavasthA che. pahelI vAta tyAM TreInamAM besIne doDadhAma karatAM nokarI karavA javAnuM nathI, koI bosane rAjI rAkhavAnA nathI. kamANI karavAnI nathI. devalokamAM kazI ciMtA ja nathI, janme tyAre 16 varSanA yuvAna jevA ja hoya. ApaNI jema janma ke mare nahi. mare tyAM sudhI zarIra evuM ne evuM ja hoya. nakhamAM paNa roga na hoya. je icchA kare te tarata ja maLe. AvuM sukha devalokamAM che. te puNyathI maLe che. utkRSTa puNya bhogavavAnuM sthaLa te devaloka che. eka lAla lITI zAstroe lakhI, bahu sArI vAta karI devonuM utkRSTa AyuSya 33 sAgaropama, karoDo ne karoDothI guNavAthI paNa jenI gaNatarI na karI zakAya teTaluM badhuM AyuSya bhogavavAnuM hoya, paraMtu puNya bhogavavAthI puNya kSINa thAya che, ane eka divasa tene tyAMthI nIce AvavAnuM thAya che. devo mRtyulokamAM AvIne kAM to manuSyagatimAM jAya ane kAM to pazugatimAM jAya. devane mRtyu AvavAnuM hoya tyAre cha mahinA pahelAM tenI phUlanI mALA karamAI jAya che. tenA uparathI anumAna thAya che ke have cha mahinA ja jIvavAnA chIe. tyArathI mUMjhavaNa cAlu thAya. te devIone maLe ane raDe ke have chUTA paDavuM paDaze. A ratnavATikAo, svImIMga pula, kiMmatI ratno, alaukika deva vimAna, are ! A badhuM choDavuM paDaze. rotAM jAya, eka bIjAne bheTatAM jAya, bUmo pADatAM jAya, karoDo-abajo varSanA sukhano saravALo have cha mahinAmAM khatama. tyAM bIjo koI avakAza nathI. emane tyAM khabara paDe ke have janma mRtyulokamAM koI nAnakaDI dhArAvInI jhUMpaDImAM levAno che. kyAM mAro devalokano mahela ane kyAM mRtyulokanI gaMdakIvALI jhUMpaDI ! are ! mAre evI jagyAmAM jIvavAnuM che ! AnI vedanA thAya che. puSya bhogavAya che, bhogavyA pachI kSINa thAya che. pharI azubha gatimAM tene javuM paDe che. azubha bhAva thAya, tenAthI hiMsA, corI, durAcAra, parigraha, vyasano, asaMyama A azubha pravRtti thAya, tenAthI pApano baMdha thAya ane pachI pApanuM phaLa maLe ane tenAthI duHkha For Personal & Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 237 prApta thAya. A duHkha bhogavavAnI be jagyA. (1) naraka gati ane madhyama du:kha bhogavavAnI avasthA te (2) pazugati. Dhorane duHkha to che ja paraMtu nArakI jeTaluM nathI. utkRSTa ane parAkASTAnuM duHkha nArakIne bhogavavAnuM che. ane moTI muzkelI e che ke adhavacce AyuSya khatama thAya nahi. tyAM koI eksIDanTa na thAya ke mAMkaDa mAravAnI davA ke jhera maLe nahi ke je pIne marI javAya. paramenanTa jIvavuM paDe. jeTaluM AyuSya hoya te bhogavavuM ja paDe, tyAM koI bacAvanAra ke choDAvanAra nathI. koI rakSaNa karanAra nathI. kuTuMba sagAvahAlAM nathI, tyAM koI madade AvanAra nathI. be mIThA zabdo bolanAra nathI. tame jANo ane tamAruM karma jANe. AvuM duHkha narakagatimAM bhogavavAnuM ane madhyama duHkha pazugatimAM bhogavavAnuM hoya che. tyAM duHkha bhogavAya che ane pApano kSaya thAya che. pApa puNyano kSaya thaI zake che. pharI navesarathI pApa puNyanI zarUAta thAya che. jUnAM karmo bhogavAya, kSaya thAya ane navAM karmo baMdhAya che. ziSya kahe che ke he gurudeva ! 'karma rahita na kyAMya'. kyAMya paNa AtmA karmarahita thayelo jovAmAM Avato nathI. jIvamAtra karma sahita hovAthI teo zubha ane azubhanuM phaLa bhogavatAM jaNAya che. A prakriyA kAyamanI che. jIva zubha kare, puNya baMdhAya. azubha kare, pApa baMdhAya. puNya ane pApa bhogavavA judI judI gatiomAM javuM paDe. tyAM puNya bhogave paNa ahaMkAra kare, bhogave che puNya, kare che azubha bhAva, mArA jevo koI sukhI nathI. duHkha pApa bhogavatAM dveSa kare, duHkhI thAya, durdhyAna kare ane pharI karma bAMdhe che, mATe karmarahita sthaLa kyAMya jovAmAM AvatuM nathI. chellI vAta, atyAra sudhI zubha bhAvo ke azubha bhAvo karyA che. karma paNa zubha ke azubha bAMdhyAM che, ane pravRtti paNa kAM to zubha athavA azubha karI che. kAM to puNyano baMdha athavA pApano baMdha karyo che. ane badhuM bhogavatAM bhogavatAM anaMtakALa vItyo paraMtu teno mokSa thayo nathI. mATe he gurudeva ! mane kahevA do ke te kartA che, bhoktA che, karmanA pariNAma vAraMvAra bhogavavAM paDe che, paraMtu teno chuTakAro athavA mokSa kyAreya nathI. ziSyanI vAta ahIM pUrI thAya che. have sadguru tenuM samAdhAna karavAno prAraMbha kare che. teo kahe che ke tArI vAta ghaNI spaSTa che. jema zubhAzubha karmapada, jANyAM saphaLa pramANa; tema nivRtti saphaLatA, mATe mokSa sujANa. (89) ahIMthI saMbodhana badalAI gayuM. gurudeva saMbodhanamAM sujANa zabda vApare che. sArI peThe jANe tene sujANa kahevAya. gurudeva taraphathI pramANapatra maLyuM ke tuM vicakSaNa che, sArI peThe samajI zake tevo che, tArAmAM samajavAnuM sAmarthya che mATe vicAra kara. UMDANathI vicAra kara. tAttvika vicAra kara, pAramArthika vicAra kara. pahelI vAta, jema zubha ane azubha A banne karma che, tema tenAM phaLa paNa che. zubha karmanuM phaLa puNya ane azubha karmanuM phaLa pApa che. puNya bhogavatI vakhate zAtA ane pApa bhogavatI For Personal & Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 pravacana kramAMka - 62, gAthA kramAMka - 89-90 vakhate azAtA thAya che. ArAmadAyaka jIvana ane kaSTa bharyuM jIvana A be zabdo che. AvuM jIvana jIvo tyAre jema zubhanI pravRtti thAya che ane azubhanI pravRtti thAya che, ema che sujANa ! he vicakSaNa ! zubhanI nivRtti paNa thAya che ane azubhanI nivRtti paNa thAya che. bahu mahattvanI vAta, zubha pravRtti tamAre kAyama karavI paDe tevuM kaMI dabANa nathI, presara nathI. zubha pravRtti jema zarU karo cho tema tene baMdha paNa karI zako cho. je karma karI zake che te karma choDI paNa zake che. je kriyA karI zake che, te kriyA baMdha paNa karI zake che. je baMdha karI zake che, te mukta paNa thaI zake che. A moTo siddhAMta che. pravRtti karI zakAya to nivRtti paNa laI zakAya. bahu bacAva na karazo. tamAre pravRtti choDavI na hoya to mAre nathI choDavI tema kaho, paraMtu bhagavAna choDAve tyAre choDIe tema kahevAnI jarUra nathI. paramakRpALu deva kahe che ke "jene baMdhAvuM che tene choDAvanAra koNa che?" jema azubha pravRtti thAya che, tema tenAthI nivRtti paNa thAya che. jema zubha pravRtti thAya che tema tenAthI nivRtti paNa thAya che. be dhArAo che. jema pravRttinI dhArA che tema nivRttinI paNa dhArA che. jema zubha azubha karmanuM phaLa Ave che, tema zubha azubha karmanI nivRttinuM paNa phaLa Ave che ane tenuM nAma mokSa che. azubha karmathI, azubha pravRttithI nivRttinI jema, zubha karmathI, zubha pravRttithI nivRttinI paNa eka avasthA jagatamAM che. jagate mAtra pravRttinI vAta jANI che, nivRttinI vAta jANI nathI. jagate mAtra zubha ane azubhane jANyuM che paNa zuddhane jANyuM nathI. ApaNuM sadbhAgya che ke ApaNane vItarAga paramAtmA maLyA che, temanuM darzana maLyuM che. vItarAga paramAtmAnA parama Agamo maLyAM che, temanI AjJAmAM rahenArA sAdhuo ane saMto paNa maLyA che. temaNe trIjuM dvAra ughADyuM. zubhanuM eka dvAra, azubhanuM bIjuM dvAra ane trIjuM dvAra je baMdha che, te zuddhanuM dvAra, tene kholI zakAya che. jyAM zubha bhAva paNa nathI ane jyAM azubha bhAva paNa nathI paNa tenAthI rahita evI paNa avasthA che, jyAM upayoga azubha ke zubha tarapha jato nathI paNa upayoga svarUpa tarapha jAya che, ane je upayoga potAnA svarUpamAM Thare tevI avasthAne kahevAya che zuddha avasthA. bhagavad gItAmAM bhagavAna kRSNa arjunane kahe che. dhIme dhIme dhIme te virAma pAma, virAma pAma, virAma pAma. bAhya pravRttiothI, saMsArathI, bhogothI, vikArothI, vAsanAothI, vRttiothI, AraMbhathI, parigrahathI, binajarUrI paMcAtathI virAma pAma. kyAM sudhI ane keTalAM pAchaLa doDIza? samajIne tuM virAma nahi pAme to mRtyuno krUra kAyado tArA upara kAma karaze. zubha azubha bhAvo jema thAya che tema zubha azubha vagaranI eka avasthA AtmAmAM, caitanyamAM thAya che te zuddha avasthA che. te vakhate jJAnamAM azubha bhAva paNa nathI ke zubha bhAva paNa nathI. bhagavad gItAmAM kahyuM che ke, zanaiH zanaiparamehuddhayA vRtigRtiyA | AtmasaMsthaM manaH kRtvA na kiJcidapi vicintayet // Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 239 dhIre dhIre, samajIne virAma pAmatA jAva ane je aMdara vRttio UThe che tene dhairyathI gRhita buddhithI barAbara juo. mAtmairtha mana: RtvA e vRttio tarapha na jatAM aMdaramAM je cetana tattva che, tenAmAM tuM DhaLelo rahe, tenA tarapha tuM jA. ane "navivUipivittiyeta' tuM kazo ja vicAra na karato. evI avasthA te AtmAnI zuddha avasthA. ahIM pravRtti nathI, pravRtti nathI to kriyA nathI, kriyA nathI to pratikriyA nathI. pravRtti hoya to pariNAma hoya, ane pariNAma hoya to phaLa hoya, phaLa hoya to bhogavavAnuM hoya ane bhogavavAnuM hoya to tenA yogya sthAne janmavAnuM paNa hoya, janmavAnuM hoya to e cakramAM pharI phasAvAnuM rahe. jema zubhAzubha karma e jIvanA karavAthI thAya che ane tenuM pariNAma paNa bhogavavuM paDe che tema he ziSya ! teM jANyuM ne? ziSya kahe che ke gurudeva ! hA, te jANyuM ane mAnyuM. to te ja pramANe pravRtti nahi karavAthI athavA karma nivRtti karavAthI nivRtti paNa thavA yogya che. pravRtti karavAthI pariNAma Avaze, phaLa maLaze. pravRtti nahi karo to pariNAma nahi Ave ane phaLa nahi maLe tevI je avasthA prApta thAya che tene kahevAya che mokSa. sthaLa ane kALanI vAta javA daIe. pravRttinuM jema saphaLapaNuM che tema nivRttinuM paNa saphaLapaNuM che. pravRttinI saphaLatA puNya ane pApa, tema nivRttinI saphaLatA eTale leNadeNa pUrI thaI gaI. ugharANI paNa nahi ane levAnuM paNa nahi ane devAnuM paNa kAMI nahIM. AvI eka avasthA che. zubhAzubha karma jema aphaLa jatAM nathI, tema nivRtti paNa aphaLa jatI nathI. e nivRttinA pariNAmane mokSa kahevAmAM Ave che. Avo mokSa jIva prApta karI zake. pravRtti jema karI zako cho tema pravRttithI nivRtti paNa karI zako cho. ziSyane A khabara na hatI ke pravRtti karI zakAya che tema pravRttithI nivRtti paNa karI zakAya che. satata pravRtti karavI paDe tevuM koI dabANa tamArA upara nathI. pravRtti karavI hoya to svataMtratA che ane nivRtti prApta karavI hoya to paNa svataMtratA che. pravRttinuM phaLa zubha ane azubha, sukha ane duHkha, puNya ane pApa, jyAre nivRttinuM phaLa zubha ke azubha nahi, puNya pApa nahi, sukha ke duHkha paNa nahi, paraMtu parama AnaMda ane apUrva zAMti. te vicakSaNa ! he sujANa ! tuM vicAra kara. AvI avasthA prApta thaI zake che to chevaTano siddhAMta e Avyo ke zubha ane azubha karmothI nivartavuM. azubha pravRttithI nivRtti karavI e vAta to samajAya tevI che. paraMtu zubha pravRttithI paNa nivRtta thavAnuM che, A vAta jarA kaThina lAge tevI che, kaThina eTalA mATe che ke zuddhanuM kSetra jANyuM nathI, zuddhanI khabara nathI. e paNa eka avasthA che. AtmAmAM koI vikalpa na hoya, zubha ke azubha koIpaNa vikalpa na hoya tevI avasthA jIve jANI nathI, mATe tene A vAta besatI nathI. AvI avasthAne kahevAya che nirvikalpa avasthA, temAM jJAna bAhya pravRttimAMthI chUTIne potAnA AtmA tarapha gayuM. Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 pravacana kramAMka - 62, gAthA kramAMka - 89-90 zAstrIya paribhASAmAM jJAna mATe eka zabda che upayoga. upayoga eTale jANavuM ane jovuM, e jove che bahAra ane jANe che bahAra. tenA badale aMtara tarapha vaLI je potAnA svarUpane ja jANe, je potAnA svarUpamAM ja sthira che, evI avasthA jyAM thAya che tyAM vikalpo UThatA nathI. AvI nirvikalpa avasthAne kahevAya che zuddha upayoga. ApaNo upayoga AtmAmAM sthira thAya tyAre bIjI eka ghaTanA ghaTe che. kaI? je karmo AvatAM hatAM, je Avaka thatI hatI te Avaka baMdha thaI gaI. karmonuM AvavuM be prakAre thAya che. eka zubha eTale puSya rUpe, bIjuM azubha eTale pApa rUpe. A Avaka jo hoya to tenI vyavasthA navA navA janmo laI karavI paDe che, paraMtu eka evI avasthA che ke jyAM Avaka ja nathI. karmo na Ave evI je avasthA tene zAstrIya paribhASAmAM saMvara kahe che. daravAjA ane bArI bAraNAM khullA hoya to kacaro dhULa Ave paNa bArI bAraNAM baMdha hoya to kacaro dhULa aMdara na Ave, tema karmo AvavAnA dvAra ughADA che eTale puNya ane pApa Ave. eka avasthA evI che ke karma AvavAnAM dvAra baMdha thayAM, kAraNa? upayoga sthira thayo. sthira upayoga jo hoya to caMcaLatA gaI, caMcaLatA gaI to nija kalpanA gaI, nija kalpanA gaI to rAgadveSa gayA, rAgadveSa gayA to kaSAyanA bhAvo gayA, kaSAyanA bhAvo gayA to vRttio gaI, vRttio gaI to vikalpo gayA, vikalpo gayA to te Tharyo, Tharyo tyAM karmabaMdha thato nathI. AvI eka avasthA jIvanamAM prApta thAya che. upayoga sthira thAya tyAre saMvara eTale navAM karmonI Avaka baMdha thAya che. saMvara sAthe eka bIjI paNa ghaTanA nirjarAnI ghaTe che, tame navA karmo AvatAM rokyA, paNa tamArI pAse karmonuM jamA khAtuM ghaNuM ja moTuM che. 70 koDAkoDI, 30 koDAkoDI sAgaropama kALa sudhI karmo rahe teTalI moTI belensa che. have navA karmo AvatAM rokAyA to jUnAM karmonuM zuM thaze? jyAre tamAruM jJAna, tamAro upayoga tamArA AtmAmAM sthira thAya tyAre navA karmo AvatAM rokAya ane jUnAM karmo ja paDyA che teno nikAla thato jAya. jANa cAritra te AtmA, nija svabhAve ramato re, lezyA zuddha alaMkaryo, moha vane navi bhamato re. AtmasiddhimAM paNa eka kaDI AgaLa Avaze ke "vRtti vahI nija bhAvamAM ahIM TarnaMga Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 AtmasiddhizAstra pravacanamALA poInTa che. upayoga jyAre aMdaramAM na rahetAM bahAra jAya che tyAre vikalpo utpanna thAya che. ane upayoga bahAra jo na jAya to, sthiratA Ave. jANa cAritra te AtmA, nija svabhAve ramato re. potAnA svabhAvamAM ramaNatA karavI tenuM nAma cAritra. "AtamajJAnI zramaNa kahAve, bIjA to dravyaliMgI re', AtmajJAnamAM je magna che tene zramaNa kahevAya ane bIjA dravyalIMgI kahevAya. cidAnaMdajI mahArAje ghaNI saraLatAthI vAta karI che ke AtmAnA jJAnamAM je magna che te pudgalanA khelane joyA kare che. pahelAM joto hato ane temAM bhaLato hato, have mAtra joyA kare che, bhaLato nathI. bhaLato nathI eTale karmanuM InvesTamenTa baMdha, rokANa baMdha. bhaLe to baMdha cAlu. jovAnuM to thaze kemake jJAna che ne, bhaLavuM e mohanuM kAma che ane jovuM te jJAnanuM kAma che. bhaLavuM te rAganuM kAma che ane joyuM te jJAnanuM kAma che. jJAna bhale jANe paNa aMdara tame bhaLo nahi tevI avasthA prApta thaI zake che. evI avasthA e sthira avasthA che, ene zAstrIya paribhASAmAM samyapha cAritra kahe che. "Atma sthiratA traNa saMkSipta yoganI, mukhyapaNe to varte deha paryata jo." evI sthiratA AvI. "jANa cAritra te AtmA, nija svabhAve ramato re potAnA svabhAvamAM ramaNatA kare tene kahevAya che zuddha avasthA. tyAM koI vikalpa, vikAra ke vAsanA vagere UThatA nathI. dvandra UThatA nathI ane rAgadveSa paNa UThatA nathI, A badhuM baMdha ja hoya. meIna svIca baMdha thaI gaI, pachI bAkInI svIco tame cAlu baMdha karazo to baccAMnA khela jevuM lAgaze. koI paNa rIte ApaNA upayogane bahArathI kheMcIne svarUpamAM lAvIne Theravavo, AnA jevI bIjI moTI koI sAdhanA nathI. Ane kahevAya che dhyAna. te be asara kare che. eka to navA karmanI Avaka baMdha thaI jAya ane bIjuM belensamAM je karmo paDyAM che teno nikAla thaI jAya. kapaDAM upara coMTelI dhULane khaMkherI nAkho to kapaDuM cokhkhuM thaI jAya, tema AvelAM karmone dhyAnathI khaMkherI nAkho. karmo kSaya thAya tene kahevAya che nirjarA. jUnA karmonuM belensa khalAsa thaI gayuM, belensa nIla thayuM. karmonI nIla belensavALI avasthA ene kahevAya che mokSa. arthAt "eka paramANu mAtranI maLe na sparzatA." eka vikalpa paNa jenI pAse rahyo nathI, eka vRtti paNa jenI pAse rahI nathI, evI avasthA jo prApta thAya to te buddhimAna ziSya ! ame ene mokSa kahIe chIe. AtmA siddhazIlAmAM jAya che, Urdhva ArohaNa kare che, tyAM kevI rIte rahe che ? evI ciMtAmAM paDazo nahi. jazo eTale khabara paDaze. atyAre badhuM ja spaSTa nahi thAya. loko pUche che ke tyAM zuM hoya? copATI che? nATaka sinemA hoya? tyAM khAvApIvAnuM ke bolavAnuM hoya? chApuM ke TI.vI. na hoya to TAIma kema jAya? tyAM kaMI ja nathI, kALAtIta avasthA che. tuM to cho ne ! eTaluM to jo, tuM cho. Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 pravacana kramAMka - 62, gAthA kramAMka - 89-90 mokSa evI avasthA che ke jyAM tame cho paNa pravRtti nathI, tame cho paNa puNya pApa nathI. tame cho paNa zubha azubha nathI, sukha ane duHkha nathI, vikalpo nathI. tame cho ane parama AnaMda ane zAMti che. game che A vAta? AvI avasthA jIva prApta kare tene ame mokSa kahIe chIe. mokSa koI jagyAnuM nAma nathI paraMtu mokSa cetanAnI AMtarika avasthAnuM nAma che. vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva. (90) TIkAH karmasahita anaMtakALa vItyo; te te zubhAzubha karma pratyenI jIvanI Asaktine lIdhe vItyo, paNa tenA para udAsIna thavAthI te karmaphaLa chedAya, ane tethI mokSa svabhAva pragaTa thAya. A gAthAmAM ghaNAM badhAM sUtro che. gAthA kaThina che. "vItyo kALa anaMta. anaMtakALa kema vItyo? tenuM eka ja kAraNa, zubha ane azubha karma pratye A jIvane Asakti che. tame jyAre gusso karo cho tyAre mAtra gusso nathI karatA paNa mUcho para hAtha pheravo cho ke kevo ThekANe pADyo ! gussA karatAM A bhayaMkara che. gusso karo ane mUcha upara hAtha pheravo, e karmone kAThAM kare tevuM che, ane tIvra rasa paDe tema che. koI tamane namaskAra kare ne kahe ke bApA! have choDI do, to tame kahezo ke kevo kuNo gheMsa jevo thaI gayo ! kevA teNe hAtha joDyA ! A azubha karmanI Asakti che tema zubha karmonI paNa Asakti hoya che. Asakti baMnemAMthI uThAvI levAnI che. heya zabda hamaNAM vAparatA nathI. heya zabda vAparazuM to tamane ghaNAM prazno UThaze ke azubha choDavA jevuM barAbara paNa, zubha paNa heya? maMdiramAM na javuM? pUjA na karavI? paropakAra na karavo? dAna na ApavuM? tapasyA na karavI ? svAdhyAya ke satsaMga na karavo? devavaMdana na karavuM? to amAre karavuM zuM tyAre ? zuM karavuM te jaDyuM nathI mATe A karavuM. te jaDI jAya pachI A badhuM choDI devuM. tame pAMcamA pagathiye jAva kyAre? cothuM pagathiyuM choDazo tyAre ne? tame kahezo ke cothe rahevuM che ane pAMcame paNa javuM che, to meLa nahi paDe. akasmAta thaze. zubha pravRtti ane azubha pravRtti ane pratye jIvane Asakti che. jIvane azubha pravRtti heya lAge che. azubha pravRttinA pariNAme pApa baMdhAya to narakamAM javuM paDe. ane te pApanuM phaLa bhogavavuM paDe evuM zAstramAM varNana Ave che. te varNana sAMbhaLIne, narakagatinA duHkho jANIne haiyuM kaMpI UThe che. vIravijayajI mahArAje kahyuM ke "sAMbhaLI haiDAM kamakame re'. bApa re! AvuM duHkha sahana na thAya. tethI azubha karmanI Asakti kadAca chUTI jAya. jo pApa karIza to Dhorano janma laI duHkho sahana karavo paDaze. ApaNane phrezcara thayuM hoya to ebyulansakAramAM ApaNane saMbhALIne laI jAya paNa Dhorane thayuM hoya to? ebyulansa kAramAM ? ke mAthe UMcakIne laI jAya? zuM trAsa? A badhA duHkho sAMbhaLyA, te ApaNe bhogavavA nathI. A duHkho kema Ave che? to pApa karavAthI Ave che. pApa kema thAya che? azubha karmothI. azubha karmo kema thAya Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 243 che? to azubha bhAvathI thAya che tethI have A choDI daIzuM, AvuM karavuM nathI. zubhakarmanuM pariNAma je puNya che, teno rasa jato nathI. kAraNa ke zubhakarma karavAthI puNya baMdhAya ane puNyathI cakravartI thAya, Indra thAya, mahArAjA thAya, jagatanAM sukho maLe, devaloka paNa maLe ane tyAM sukhanA DhagalA maLe. A sAruM che, mATe tenA pratye Asakti thAya che. pApa pratye aNagamo thayo che, paNa puNyanI Asakti jIvane chUTI nathI. jainadarzanamAM A atyaMta maulika vAta che. puNya eTalA mATe heya che ke game teTaluM puNya haze paraMtu e tamAro svabhAva nathI. e bahArathI AvelI vastu che ane eka divasa tamAre e vastu choDavI paDaze. zubha ane azubha karmonI AsaktinA kAraNe anaMtakALa vItyo. to zubha ane azubha bane chedavAnAM che. baMneno tyAga karavAno che. tame jema jema zubha ane azubha choDazo tema tema tamAro potAno svabhAva pragaTa thaze. ahIM e kahe che ke puNya tamAro svabhAva nathI, pApa tamAro svabhAva nathI. zubha ke azubha tamAro svabhAva nathI paNa tamAro svabhAva che mokSa. mokSa avasthA nathI paNa mokSa svabhAva che. mokSa ghaTanA nathI paNa svabhAva che. zubha ke azubha pratye jIvane je Asakti che te choDavI, te Asakti cAlI jAya eTale udAsInatA Ave, athavA to anAsakti Ave. udAsInatA adhyAtmano zabda che ane anAsakti gItAno zabda che. anAsakti zenA pratye Ave ? zubha ane azubha pratye. udAsInatA Ave to udAsInatAthI karmonuM kAraNa chedAya, pachI karmonuM phaLa bese ja nahi. na rahyo bAMsa, na rahI bAMsurI ! bane gayAM. zubhabhAva paNa gayo ane azubhabhAva paNa gayo. puNya paNa gayuM ane pApa paNa gayuM. badhI beDIo tUTI. tame thayA svataMtra ane tame khIlyA e tamAro svabhAva. mokSa meLavavAnI cIja nathI paraMtu mokSa ApaNo svabhAva che. jyAM koI vikalpo nathI. evI avasthA jIvane prApta karavAnI che. anaMtakALa vItyo tenuM kAraNa karma nathI. anaMtakALa vItyo tenuM kAraNa zubha ane azubha karmo pratyenI ApaNI Asakti che. koI tamane saMsAramAM bAMdhIne rAkhavA taiyAra nathI ke rokatAM paNa nathI. tamane to eTalI badhI svataMtratA che ke jema tamAre rahevuM hoya tema rahI zako cho. saMsAramAM baMdhAvuM hoya, duHkhI thavuM hoya, rovuM hoya, herAna thavuM hoya topaNa chUTa che ane saMsAramAM na rahevuM hoya, mukta thavuM hoya, duHkhI na thavuM hoya, chuTakAro meLavavo hoya to paNa tamane chUTa che. paraMtu tame baMdhAIne rahevAno vikalpa pasaMda karo cho. mukta thavAnuM pasaMda karatA nathI. mukta avasthA kyAre prApta thAya? vacanAmRta patrAMka 195, pAna naMbara 261, varSa 24, temAM traNa cAra lITIo ja che. vadhAre nathI paNa 90mI je gAthA che, tenI prastAvanA emAM che. 90mI gAthA samajavA mATe patrAMka 195 samajavo jarUrI che. Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 pravacana kramAMka - 62, gAthA kramAMka - 89-90 sat svarUpane, abheda rUpe ananya bhaktie namaskAra." sat svarUpa ane Atma svarUpa baMne judAM nathI. A abhedanI vAta che. badhA bhedo bhUMsAI gayA. eka evaresTa zikhara upara caDIne paramakRpALu deva vAta karI rahyA che. tamAma bhUmikAo vaTAvI, jyAre zikharanI bhUmikA AvI, tenA upara UbhA rahIne je anubhava thayo te abhedano anubhava che. e advaitano anubhava che. tyAM vaita nathI, bhedo nathI, tyAM be nathI. jene puruSa kahevA icche che te sasvarUpa ane AtmasvarUpa e be vacce abheda che. sat ane AtmA have judA rahyA nathI. sata e ja AtmA ane AtmA e ja sat che, e ja paramAtmA che, e ja parama brahma che. vedAMte udghoSa karyo ke brahma satya che. jagata mithyA che. brahma satyaM, jaganmithyA, jIvo brahmaiva nAparaH / jIva e ja brahma che, brahma judo nathI, A che abhedanI anubhUti. bhaktimArgamAM ema kahevAya che ke gopIo kyAreka kyAreka ema kahetI ke huM kRSNa, huM kRSNa. kRSNa kRSNa karatAM karatAM kRSNanI sAthe gopIone abheda bhAva jyAre thayo tyAre gopI e ja kRSNa ane kRSNa e ja gopI, evo eka anabhava temane thayo. ahIM jJAnanI bhUmikAmAM eka Avo ja anubhava thayo ke sasvarUpa ane AtmasvarUpa e banne vacce abheda che. banne judA nathI. AvI abhedanI anubhUti te sAdhanAnuM aMtima pariNAma che. evA svarUpane ananya bhaktie amArA namaskAra ho. ATalI vAta karIne eka mahattvanI vAta karavI che, teno prAraMbha kare che. mArganI icchA jene thaI che', mokSa e ja lakSya che, paraMtu mahattva mArganuM che. mokSa meLavavo che tema nakkI thayuM, paraMtu bhUla te mArga bAbata thAya che. mokSanI vAta jagatanAM badhAM ja dharmo kare che. paraMtu garabaDa je thAya che te mArgamAM thAya che. "mAraga sAcA mila gayA, chUTa gaye saMdeha paraMtu sAco mArga jIvane maLato nathI. AnaMdadhanajIe traNaso varSa pahelAM kahyuM ke.. "sAcA mAraga kou na batAve, sI apanI apanI gAve." sAco je mArga che te batAvanArA ghaTatA jAya che. teoe kahyuM ke... mata mata bheda re jo jaI pUchIe, sau thApe ahameva.' alaga alaga matavAlAne jaIne jo pUchIe ke sAheba ! mokSano mArga kayo che? to badhA alaga alaga mArga batAvIne kahe che ke ame je kahIe chIe te ja mArga sAco che. bIjA je kahe che te mArga sAco nathI mATe bIjAne ravADe na caDazo. Ama sau ahamane ja sthApe che. mArganI jene icchA thaI che tene zuM karavuM? tattvArthasUtranA pahelAM adhyAyanuM paheluM sUtra "sacadarzanajJAnavAnniALi mokSamA: I' samyagadarzana, jJAna, cAritra che te mokSamArga che. Avo mArga che te jANavAnI ane te mArge cAlavAnI jene icchA utpanna thaI che tene zuM karavuM joIe? paramakRpALu deva kahe che ke tene badhA ja vikalpo mUkI devA. A eka ja vikalpa pharI Jain Education international For Personal & Private Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 245 pharI smaraNamAM lAvavo. kayo vikalpa ? 'anaMtakALathI jIvanuM paribhramaNa thayA chatAM jIvanI nivRtti kema thatI nathI ?' tamane koI divasa Avo prazna thayo ? keTalAye divasathI zera lIdhA che, tenA bhAva kema vadhatA nathI, evuM koIka divasa thatuM haze. vyAjanA dara kaMI vadhyA ? AvI badhI ciMtAo thAya che, paraMtu anaMtakALathI A jIvanuM paribhramaNa thavA chatAM A jIvanI nivRtti kema thatI nathI ? AvI pIDA, AvI mUMjhavaNa, AvI jhUraNA, Avo bhaya, AvI vyAkULatA, AvI vyagratA aMtaramAM koI vakhata thaI ? anaMtakALanA paribhramaNamAMthI chuTakAro, nivRtti kevI rIte thAya ? paramakRpALu deva kahe che ke A eka ja vikalpa rAkhI bIjA badhA vikalpo choDo. koI anya vikalpo karavA jevA nathI. anaMtakALathI paribhramaNa thavA chatAM nivRtti kema thatI nathI, ane zuM karavAthI thAya ? A vAkyamAM aneka artho samAyelA che, temAM kahelI vAtanI ciMtanA karyA vinA, enA mATe dRDha thaIne jhUryA vinA, mArganI dizAnuM alpa paNa bhAna thatuM nathI. A jhUravAnI vAta che. A kAThiyAvADano zabda che. dIkaro marI gayo hoya to mA khAtI pItI nathI, bolatI nathI, basa jhUryA kare che. tene kyAMya cena paDatuM nathI. bIjuM udAharaNa, pativratA strI potAnA pati mATe jhUre che. trIjuM udAharaNa, gopIo kRSNa mATe jhUre che. cothuM udAharaNa zabarI rAma mATe jhUre che. pAMcamuM udAharaNa bhakto bhagavAna mATe jhUre che. ane chaThThuM udAharaNa lobhI dhana mATe jhUre che. have tamane khyAla barAbara Avyo haze. khAvuM pIvuM bhAve nahi. AvuM jhUryA vinA, mArganI dizAnuM alpa paNa bhAna thatuM nathI. carcA game teTalI karazo, athavA game teTaluM vAMcazo paraMtu je pUrve thayuM nathI te bhaviSyamAM paNa thaze nahi. paramakRpALu deva kahe che ke tame amane jo pUchatA ho to ame namrapaNe kahIe chIe ke saghaLAe e ja zodhavAnuM che ke nivRtti kema thatI nathI ? zuM karavAthI nivRtti maLe ? A tame jo zodhazo to jANavA jevuM haze te ApoApa maLI Avaze. AvI jhUraNA vagara jANavAnI mathAmaNa karazo niha. satpuruSonA vacanAmRtono vAraMvAra vicAra karajo. A gAthAmAM mokSano je svabhAva che te kaI rIte pragaTAvavo tenA mATenA thoDA sUtro A 90 mI gAthAmAM samAyelAM che, te AgaLa vicArazuM. dhanyavAda ! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 pravacana kramAMka 93 pravacana kramAMka - 63, gAthA kramAMka - 90 gAthA kramAMka- 90 pAramArthika nivRtti vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva. (90) pAMcamuM pada 'mokSa che' te vAta cAlI rahI che. A vAtanA pAyAmAM mahattvanI vAta e karavI che ke mokSa e meLavavAnI cIja nathI paNa mokSa to AtmAno sahaja svabhAva che. mokSa koI bIjI duniyA che ke koI khAsa vyavasthA che tema nathI, paraMtu te AtmAno svabhAva che paNa Aje e svabhAvanuM vismaraNa thayuM che, tenuM ApaNane bhAna nathI. e bhAna jo thAya to ApaNane khyAla Ave ke mokSa che ane mokSa svabhAva kaI rIte pragaTa karavo ? e mATe eka lITImAM mArga Apyo. mokSa AtmAno svabhAva che, paNa te dabAyelo che, avarAyelo che. svabhAva che paNa tirobhUta che. vAraMvAra kahevAmAM Ave che ke bIjamAM vRkSa to che paNa dekhAtuM nathI. che vAta nizcita paNa e khIlavuM joIe, vikasavuM joIe, bIja dharatImAM javuM joIe, ene anukULa sAmagrI sAdhano maLavAM joIe, ene sAhasa karavuM joIe. tene khatama thavuM joIe, naSTa thavuM joIe, tyAre emAMthI vaDalo bane che, vRkSa bane che. jyAre sarvakarmano kSaya thaI mukta avasthA prApta thAya, tyAre mokSa prApta thayo eTale sahaja svabhAva pragaTa thayo tema kahevAya. karma tene AvaraNa kare che ane AvaraNa haMmezA bahArathI Ave che. AvaraNa dUra karI zakAya che, dA.ta. sUrya Ugyo, baporanA bAra vAgyA che. sUryanA kiraNo relAya che, paNa acAnaka aSADha mahinAmAM kALA DibAMga vAdaLAM thayAM ane sUryane gherI vaLyAM, sUrya DhaMkAI gayo, vAdaLanuM AvaraNa tenA upara chavAI gayuM. prakAza thoDo thoDo dekhAya che paNa sUrya dekhAto nathI. sUrya che, sUryano prakAza paNa che. ADAM vAdaLo AvyAM che. to ahIM kAma eka ja karavAnuM ke vAdaLo dUra karo. sUryamAM kaMI karavAnuM nathI. prakAzamAM kazuM karavAnuM nathI. je karavAnuM che te vAdaLAmAM karavAnuM che, vAdaLAM jo dUra thAya to sUryano prakAza tamane naisargika rIte maLe, tema AtmA parathI karmorUpI vAdaLAM khasI jAya to jIvano je sahaja svabhAva mokSa che te pragaTa thAya. ahIM bahu mathAmaNa ke mahenata karavAnI jarUra nathI, AmAM moTuM jokhama kheDavAnuM nathI. himAlayano pahADa caDavAno ke koI dariyo taravAno nathI. AvaraNa ja dUra karavAnuM che. ane AvaraNa dUra thaI zake che. DabbAnuM DhAMkaNuM game teTaluM majabUta rIte baMdha hoya to paNa kholI zakAya che, paraMtu AvaData ane kauzalya joIe. jema vAdaLo dUra thaI zake che, tema For Personal & Private Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 247 karmanA AvaraNo paNa dUra thaI zake che. to mokSano svabhAva pragaTa karavo hoya to tenI zuM rIta che? kaI paddhati che? enI prakriyA zuM che? javAba che "teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva." zubha ane azubha baMne chedI nAkho to mokSa prApta thAya. upara ema kahyuM ke vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; A anaMtakALa zuM karatAM vItyo? anaMtakALamAM karyuM zuM? anaMtakALamAM be ja bhAva karyA. zubha bhAvo paNa karyA ane azubha bhAvo paNa karyA. A baMne bhAvonA kAraNe cAra gatimAM javAnuM thayuM. AnaMdadhanajIe kahyuM che ke.. je kiriyA karI caugati sAdhe, te na adhyAtama kahIe re; je kriyA karavAthI cAra gatiomAM javAnuM thAya tene adhyAtma kahevAya nahi. upaniSadamAM cAra gationI ja vAta che paraMtu mokSanI vAta nathI. vedamAM devalokanuM, manuSyanuM, pazuonuM ane narakanuM varNana che paNa mokSanI vAta nathI. devaloka joIe che ne? to A yajJa karo. A joIe che ne? yajJa karo, joIe che ne? yajJa karo. maLe ene bhogavo ane khAlI thAva. ema saMsAramAM paribhramaNa karatA raho ane cakkaramAM pharatA raho. vedonI AgaLa upanISado ane upaniSadonI AgaLa bhagavad gItA, temAM eka vAkya ApyuM ke "zubhAzubhaparityAgI." A zabda samayasArano, niyamasArano ke jJAnasArano nathI, paNa bhagavad gItAno zabda che. zubha ane azubha banneno je tyAga kare che te adhyAtmavAdI che, te AtmaniSThA prApta kare che. bhagavAna kRSNanA mukhamAMthI A adbhuta vAta AvI. A zubhabhAva ane azubhabhAva je thAya che te baMnenA kAraNe karmo thAya che ane saMsAramAM rahevuM paDe che. anaMtakALa kema vItyo? to A rIte vItyo. zuM karavuM joIe? "teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva', zubha ane azubha baMnene chedavAM. jema khetaramAM velaDIo thaI hoya ane ghAsa UgI nIkaLyuM hoya to kheDUta hAthamAM dAtaraDuM laI ghAsa ane velaDIo kADhI nAkhe che, tema ApaNA AtmAnA khetaramAM paNa ghaNuM ghAsa UgI nIkaLyuM che. ane ApaNe tene dUra karavuM hoya to tenI eka prakriyA che, eka paddhati che, ane e paddhati be zabdomAM varNavI. eka pravRtti ane eka nivRtti. pravRttinI vyAkhyA e thAya ke azubha pravRttino parityAga karI zubhamAM pravartana karavuM, paNa te niSkAma bhAve ane nirahaMkAra bhAve karavuM. narasiMha mahetAe paNa kahyuM che ke... vaiSNavajana to tene re kahIe, je pIDa parAI jANe re, para duHkhe upakAra kare toye, mana abhimAna na ANe re. suMdara vyAkhyA ApI ke pIDa parAI mAtra jANe ema nahi, jANIne besI rahevAnuM nathI paNa paraduHkhe upakAra karavAno che. ApaNe jANIe to chIe, paraMtu kahIe chIe ke bhagavAna tAruM bhaluM kare, paNa tuM kara ne, bhagavAnane havAlo kema soMpe che? bIjAnuM duHkha joIne tenuM duHkha haLavuM kare, tenA upara upakAra kare, duHkha kApe, AzvAsana Ape, duHkhamAM sahAnubhUti Ape, du:khamAM sahiyAro banI, tenA AMsu lUche. je kaMI potAnI pAse hoya temAMthI madada kare, tene For Personal & Private Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 pravacana kramAMka - 63, gAthA kramAMka - 90 vaiSNavajana kahevAya. ane bIjI paNa cokhkhI vAta karI ke pIDa parAI jANI zakAya, para duHkhe upakAra karI zakAya, paraMtu meM karyuM tevuM abhimAna na karAya. manamAM paNa abhimAna na thavuM joIe. ApaNe to kahIzuM ke ame pAMca lAkha rUpiyA ApyA che. amAruM nAma takhatI para lakho. eka sAdhu mahArAja kahetA hatA ke trIsa varSa pahelAM meM mArI saMpattine lAta mArI dIdhI ane huM sAdhu banyo. koI anubhavIe kahyuM ke lAta to mArI paraMtu barAbara lAgI nathI, kemake lAta mArI te haju tamane yAda che. A aMdara Asakti rahI gaI, abhimAna aMdara rahyuM ke meM lAta mArI, meM choDyuM. "para duHkhe upakAra kare, toye mana abhimAna na ANe re." ema kahevuM paDyuM? zubha pravRtti eTalA mATe karavAnI che ke tenAthI aMtaHkaraNanI zuddhi thAya, citta ane mananI zuddhi thAya. darpaNamAM moTuM jovuM haze to darpaNa svaccha joIze. meluM haze to moTuM nahi dekhAya, ema jo aMtaHkaraNa zuddha nahi hoya to dhyAna nahi thAya, bhakti nahi thAya, vairAgya pragaTa nahi thAya, aMtaHkaraNa zuddha na hoya to maMtra jApa paNa nahi thAya. zuddha aMtaHkaraNa ApaNuM darpaNa che. ApaNo ariso che. saghaLA saMto kahe che ke jJAna vagara, Atma anubhava vagara mokSa prApta na thAya. pachI koIe pUchyuM ke satkarmo karIe, tethI lAbha thAya kharo? to kahe ke mokSa to AtmajJAnathI ja thaze, ane AtmajJAna thAya te mATe traNa prakriyAo karavI paDaze. zrotavyo, maMtavyo, vividhyAtivyo. AtmAnuM zravaNa kara, manana kara, tenuM nididhyAsana kara. e prakriyA karavA mATe tArI pAse nirmaLa aMtaHkaraNa eTale cokhkhuM mana joIe. kabIrajI kahe che 'mana cheso nirnamayo, naiso gaMgA nIra." amAruM mana gaMgAnA pANI jevuM nirmaLa thaI gayuM che. pahelAM kabIra, hari hari karatAM hatA, ane have hari kabIra kabIra kare che. kAraNa? emanuM aMtaHkaraNa pavitra thayuM che. adhyAtmanI sAdhanA karavI hoya, dhArmika sAdhanA karavI hoya to mANasa pAse gaMgAnA pANI jevuM svaccha zuddha mana joIze. uttarAdhyayana sUtramAM trIjA adhyAyamAM bhagavAne kahyuM che ke, sohI ujjuyabhUyassa dhammo suddhassa ciTThai / (3/12) Rju eTale saraLa jIvanI zuddhi thAya che. zuddha thayela jIvamAM dharma Take che. jema jamInamAM vAvetara karavuM hoya to kAMTA kAMkarA kADhI nAkhavA paDe, jamInane kheDIne pocI karavI paDe. pocI jamIna hoya to bIja Uge. bhagavAna kahe che ke hRdayanI jamIna pocI nahi hoya to dharmanuM bIja nahi Uge. pocA eTale narama hRdayanA be lakSaNa che. eka saraLatA ane bIjuM lakSaNa che zuddhi. saraLa ane zuddha hRdaya jenI pAse che tenA aMtaHkaraNamAM jJAna pragaTa thAya che. zAnta manasi, jyotiH prazita T zAMta manamAM jyoti prakAze che. eTalA mATe kahyuM ke aMtaHkaraNanI zuddhi mATe satkarmanI pravRtti niSkAma bhAve-kAmanA vagara, badalAnI AzA vagara, kaMI paNa vetananI AzA vagara karavI. For Personal & Private Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 249 ApaNe kaMI paNa karIe chIe to saMpUrNa dhaMdhAkIya pAyA upara. zuM maLaze AmAMthI? te prathama savAla hoya che. pahelAM bhoyaNIjI mallinAtha bhagavAnano mahimA hato ane have zaMkhezvarajIno mahimA vadhI gayo che ! kema ema ? loko kahe che ke ahIM mAnatA je mAnIe chIe te saphaLa thAya che. tamArI mAnatA saphaLa thAya te kAma bhagavAnanuM che? kalekTara ApaNe ghera Ave to ema kahevAya ke lo A sAvaraNI ane vALavA mAMDo ? tIrthaMkara paramAtmAne, vItarAga puruSone tamArI kAmanAo ane IcchAo pUrI karavA mATe bhajavAnAM che ? AvI kAmanAothI ApaNuM anuSThAna azuddha thAya che. eka maNa dUdhapAka hoya temAM be tolA jhera nAkho pachI e dUdhapAka pIvAya kharo? nA. kAraNa? e dUdhapAka jhera thayo. e dUdhapAka jhera kema thayo? temAM jhera bhaLyuM. tema anuSThAna pavitra che paNa ApaNI potAnI kAmanAthI anuSThAna dUSita thAya che. ahaMkArathI anuSThAna azuddha thAya che. tamAma zubha pravRtti kAmanA vagara ane ahaMkAra vagara karavI. A thaI pravRtti. to azubha pravRttino parihAra eTale ke tyAga karI zubha pravRttimAM niSkAma bhAve nirahaMkAra bhAve joDAIe. A eka bhUmikA che. bIjI vAta e karavI che ke AnAthI paNa nivRtti levAnI che. nivRtti zabdano sAmAnya artha kAma na karavuM, tenuM nAma nivRtti? pramAda karI khATalAmAM paDyA rahevuM te nivRtti? vyasano karI bhoga vilAsamAM samaya Apavo, e badhI nivRtti nathI. sarakAranA kAyadA pramANe 58 thI 60 varSe loko kAmamAMthI nivRtti meLave che. paraMtu A nivRttinI vAta nathI. kaMIpaNa na karavuM te nivRtti nathI. nivRttino sAco artha zreSThatama pravRtti. azubhano tyAga karavo eka bhUmikA, zubha pravRtti karavI bIjI bhUmikA ane zreSThatama pravRtti karavI te nivRttinI trIjI bhUmikA. zreSThatama pravRtti eTale sUkSma pravRtti. zAstrIya paribhASAmAM kahevuM hoya to zuddhamAM TharavuM, zuddha caitanyamAM TharavuM, zuddha AtmAmAM TharavuM, sahajAtma svarUpamAM TharavuM. Ago me sAsao appA, nANadaMsaNasaMjuo / sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA / / huM eka zuddha sadA arUpI, jJAna darzanamaya khare; kaMI anya te mAruM nathI, paramANu mAtra nathI are. evo zuddha AtmA, zuddha caitanya, zuddha cetana tattva temAM potAnA jJAnane TheravavuM, potAnA upayogane Theravavo tene kahevAya che nivRtti. nivRtti paDyA rahevAnI vAta nathI. zubha pravRtti karatAM paNa A zreSTha pravRtti che, sUkSma pravRtti che. ene bhagavAna mahAvIra apramAda kahe che. bhagavAna buddha amUcha kahe che. koI jAgaraNa kahe che. kRSNamUrti ene ToTala averanesa kahe che. | nivRtti zabdano artha ApaNe ghaNo khoTo karIe chIe. nivRtti zabda Ave tyAre ApaNane thAya ke A zubha paNa gayuM ane azubha paNa gayuM, sAruM thayuM. paraMtu evuM nathI. azubhanI For Personal & Private Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250. pravacana kramAMka - 63, gAthA kramAMka - 90 nivRtti thaI, zubhanI pravRtti thaI tenAthI paNa eka DagaluM AgaLa vadhIne zuddhAtmAmAM Tharo, Ane kahevAya che zuddhopayogapotAnA jJAnane zuddha evA caitanyamAM sthira karavuM, tene kahevAya che nivRtti, Ane kahevAya che sUkSma pravRtti. devacaMdrajI mahArAja kahe che ke, traNa sthAvarakI karuNA kInI, jIva eke navirAdhyo, | tina kALa sAmAyika karatAM, zuddha upayoga na lAdhyo. trasa ane sthAvara jIvonI karuNA karI, eka paNa jIvanI hiMsA karI nathI. traNa kALa sAmAyika paNa karI chatAM zuddha upayoga ane prApta thayo nathI, mATe saMsAramAM chIe. AvI ja eka vAta temaNe bhagavAna mahAvIranA stavanamAM kahI che ke... AdaryuM AcaraNa loka upacArathI, zAstra abhyAsa paNa kAMI kIdho, zuddha zraddhAna vaLI, Atma avalaMba vinu, tehavo kArya tiNe ko na sIdho. lokonA kahevAthI, lokanI lAje zubha AcaraNa karyuM, upavAsa karyA, pratikramaNa karyuM, bAkI zuM rahyuM? zuddha upayoga. zuddha upayoga ane Atma avalaMbana vagara amAruM koI paNa kAma siddha thayuM nathI. zuddha upayoga eTale caitanya tattvamAM potAnA jJAnane TheravavuM. jJAna bahAra jAya che, padArthomAM jAya che, saMyogomAM jAya che, zeyomAM jAya che. zeya eTale jANavA lAyaka athavA je jJAnamAM jaNAya che tene kahevAya zeya. AkhuM jagata, Akho saMsAra zeya che. jagatanA padArtho jANavAmAM ApaNuM jJAna rokAyeluM che, te rokAyelA jJAnane tyAMthI pAchuM vALIne jANanAra je AtmA, te AtmAmAM jJAnane TheravavuM evI je pravRtti che tene kahevAya che pAramArthika nivRtti. nivRttimAM zubhapravRtti karatAM vizeSa pravRtti che. kaI rIte che? kSaNe kSaNe jJAna upayoga je bahAra jAya che, tyAMthI vALIne e upayogane, zuddha caitanyamAM, AtmAmAM sthira karavAno che. AnaMdaghanajIe temanI alaukika zailImAM kahyuM che ke, vAro re koI, paraghara ramavAno DhALa, paraghara ramatAM jUThA bolI thaI, dIe che ghaNIjIne ALa. teo ema kahe che ke mArI vRttine paragharamAM ramavAno DhALa paDI gayo che, Teva paDI gaI che, Adata paDI gaI che. jema zatruMjaya girirAja caDavo hoya to thAka lAge, DhALa Utaravo hoya to thAka na lAge, ocho lAge. enI meLe ochI mahenatathI DhALa UtarI zakAya che. tema ApaNI vRttine paramAM javuM hoya to vAra nathI lAgatI. maMdiramAM gayA chIe, paNa vRtti bahAra hoya. sAmAyika lIdhI ke mALA lIdhI paNa vRtti bIje kyAMya hoya, svAdhyAya ke bhakti karIe paNa ApaNe gerahAjara, maMdiramAM jAya che khoLiyuM paNa vRtti bahAra hoya che. bahAra jatI vRttine tyAMthI pAchI vALI AtmAmAM TheravavI eprakAranA puruSArthane zAstrakAro pAramArthika nivRtti kahe che. vAtano sArAMza e Avyo ke azubha pravRtti TALavI eka apekSAe sahelI che. zubha pravRtti karavI e paNa eka apekSAe sahelI vAta che. AkhuM jagata A vAtamAM sammata che. For Personal & Private Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 251 azubha pravRtti TALI, zubha pravRtti karavI temAM jagatanA badhA ja dharmo sammata che. haribhadrasUri mahArAje zAstravArtA samuccaya nAmano graMtha lakhyo che. paramakRpALu deve ullekha karyo che ke A graMtha avalokana karavA jevo che. graMthanA prAraMbhamAM eka bahu majhAno zloka Apyo. du:khaM pApAt sukhaM dharmAt, sarvazAstreSu saMsthitiH / na kartavyamataH pApaM, kartavyo dharmasaMgrahaH || pApathI duHkha Ave che ane dharmathI sukha Ave che, tethI pApa karazo nahi ane dharma jarUra karajo. zubha pravRtti jarUra karajo. AmAM AkhuM jagata sammata che, ane svIkAra paNa kare che. paraMtu tenAthI para thaIne potAnA jJAnane AtmAmAM sthira karavuM, te vAta jagata pAse nathI. e vAta jJAnI puruSo kare che. potAnA svarUpamAM AtmAne sthira karavo ane vikalpanI pelI pAra javuM e vAta kaThinamAM kaThina che. pharI yAda karIe, azubha pravRtti karavI te paNa eka apekSAe saheluM che, paraMtu potAnA upayogane jagatanA padArthomAMthI pAcho vALIne, AtmAmAM ThAravo, TakAvavo e vAta agharI che. AvI agharI sAdhanA niraMtara je kare che tene kahevAya che nivRtti. samajAyuM? kaMI paNa na karavuM te nivRtti nathI. zubha ke azubha kaMI paNa pravRtti na karavI evo artha nathI. azubha pravRtti karavI nathI, zubhamAM TakavuM nathI paNa AgaLa vadhI svarUpamAM TharavuM che, zuddhamAM TharavuM che, paraMtu ApaNe svarUpamAM TharI zakatA nathI, caMcaLatA che. ApaNAmAM joza ke tAkAta nathI. sTIyarIMga hAthamAM laI gADI vALavI hoya to paNa joza karavuM paDe che. ema ne ema mahenata vagara vaLatI nathI. upayogane bahAramAMthI pAcho vALI svarUpamAM lAvavA bahu jora karavuM paDe che. himAlaya caDavo sahelo che, nadInA pUrane rokavuM paNa saheluM che, paraMtu upayogane pAcho vALI svarUpamAM TakAvavo te kAma ghaNuM agharuM che. bhagavAna mahAvIre sADA bAra varSa AvI sAdhanA karI. kevI rIte sAdhanA karI haze? A sAdhanA dekhAtI nathI. zubha ke azubha pravRtti karo to dekhAya, paraMtu koI zuddhamAM TakatuM hoya te tamane dekhAze nahi. tamane thAya ke amastA ja beThA che. are ! teo beThA nathI paNa aMdaramAM kAma kare che, e sAmAyika che, e dhyAna che, e yoga che, e svAdhyAya che. teo potAnI cetanAne svarUpamAM Therave che. ane sauthI moTuM kAma aMdara vikalpanI jALa je guMthAya che te vikalpanI jALa puruSArtha pUrvaka toDavI te che. AvuM sAmarthya prApta karavuM e avasthAne kahevAya che nivRtti. AvI nivRtti prApta karavA mATe A 90 mI gAthAmAM eka paddhati che eka rIta che. tenAM thoDAM sUtro che te jovAno prAraMbha karIe. (1) paheluM sUtra..azubha ane zubhane chedIne potAnA svarUpamAM sthira rahevuM. te samyagadarzana vinA banI zakatuM nathI. AvA 14 sUtro A gAthAmAM che. gAthAmAM tamane nahi dekhAya paraMtu te aMdara che. jema jhaverAta meLavavA DAbalo kholavo paDe che tema kholavuM paDaze. For Personal & Private Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 pravacana kramAMka - 63, gAthA kramAMka - 90 vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva. kevI rIte mokSa svabhAva pragaTa thAya tenA A sUtro che. samyagadarzana vinA koI potAnuM svarUpa jANI zake nahi. samyagadarzana vinA AtmA anubhavI na zakAya. AzcaryanI vAta to e che ke... Apa Apase bhUla gayA, inase kyA aMdhera; samara samara aba hasata hai, nahi bhUleMge phera. pote potAne bhUlI gayo, AthI moTuM aMdhAruM karyuM hoI zake? bIjuM badhuM bhUlo to ThIka, paNa potAne ja bhUlyA ! zubha pravRttio kare che. karoDo rUpiyA kharca che. hospiTalo ane hAIskUlo cAlu kare che, Azramo, vRddhAzramo paNa calAve che, lokonI sevA kare che. zubha pravRtti paNa kare che chatAM tenA hAthamAM AtmA haju Avyo nathI. A zubha pravRttionI nA nathI. zubha pravRtti karavAno ekAMte niSedha zAstroe karyo ja nathI, paNa eTaluM to jarUra kahe ke tame je karo te samajIne karo. AtmAne jANyo nathI, svarUpa jANyuM nathI e ajJAnatA che. zubha pravRtti kare che paNa ajJAnatA che. sevA kare che, bhakti kare che, tyAga kare che, svAdhyAya kare che, maMdiramAM jAya che, A badhuM kare che paNa ajJAnatA che. sAdhu banyo to paNa ajJAnatA ane navapUrva bhaNyo to paNa ajJAnatA? hA, ajJAnatA che. samyagdarzanamAM AtmA joyo. samyagudarzana sivAya AtmA na maLe. AtmA ApaNI DIkSanerImAM che ja nahi. paisA, sattA, adhikAra, strI, pati, putra, dAdA, dAdI, chokarAnA chokarA, makAna A badhuM ApaNA lIsTamAM che. paraMtu AtmA nathI. samyagdarzana jyAre thAya tyAre A badhuM gauNa thAya, ane AtmA mukhya thAya. samyagadarzana thavAthI AtmA sivAya badhAnI kiMmata ghaTI jAya. kRpALudeve mAtra soLa varSanI uMmare kahyuM ke.. lakSmI ane adhikAra vadhatAM, zuM vadhyuM te to kaho, zuM kuTuMba ke parivArathI, vadhavApaNuM e nava graho, vidhavApaNuM saMsAranuM, nara dehane hArI javo, teno vicAra nahi aho ho, eka paLa tamane havo. 86 varSanI uMmare paNa je bhAna na thAya te temaNe soLa varSanI uMmare thayuM ane kahyuM. A bAbatano tamane kSaNabhara paNa vicAra nathI Avato? A jevo tevo ghA nathI karyo. jAgo, jAgo ! paraMtu samyagdarzana vagara AtmA tamArI DIkSanerImAM nahi Ave. AtmA, AtmA, AtmA, ame pAchaLa paDyA chIe. loko to kahe che ke jyAre juo tyAre AtmA AtmA karo cho, to bIjuM kahIe zuM? amane AtmA sivAya bIjuM kaMI kahevA jevuM lAgatuM nathI. sAMbhaLavA For Personal & Private Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 253 jevo AtmA, jANavA jevo AtmA, dhyAna karavA jevo AtmA, sAkSAtkAra karavA jevo AtmA, meLavavA jevo paNa AtmA ane ApaNA sauno khajAno paNa AtmA. mIrAMbAI kahe che, vastu amolIka dI mere sadaguru, kirapA karI apanAyo, pAyojI maine rAmaratana dhana pAyo. mArA sadgurue mArA upara kRpA karI. mArA sadUgurue mane amUlya vastu ApI. saddaguru tamane zuM Ape ? AtmA Ape. saguru zeranA bhAva na Ape, sadguru lagna mATe kanyA zodhI na Ape. sadguru ghoDiyAM na baMdhAve, e sadgurunuM kAma nathI. sadguru to je AtmA bhUlAI gayo che te yAda karAve. AtmA ApavAnI cIja nathI. tame pote ja AtmA cho, te che paNa tame jANyo nathI. jo AtmA jANyo ja nathI to upayoga AtmAmAM Theravazo kaI rIte? zubha azubhane chedIne, potAnA svarUpamAM karavuM te samyagudarzana vinA banatuM nathI ane e mATe bIjuM sUtraH huM baMdhANo chuM, huM duHkhamAM chuM ane huM azAMta chuM, tevuM tIvra bhAna thavuM. huM vikAro ane karmothI baMdhAyelo chuM, duHkhI chuM tema lAgavuM joIe. tamane duHkha lAge che ke nathI lAgatuM tenI amane khabara nathI. paraMtu jJAnI puruSa kahe che ke cha khaMDano mAlika cakravartI paNa duHkhI ja che, jenI pAse 84 lAkha ratha, 84 lAkha hAthI, 84 lAkha ghoDA che ane 96 karoDa gAmanA je svAmI che, jene 64 hajAra strIo che. A vAta sAMbhaLI gabharAzo nahi, A cakravartInI vAta che. ATaluM badhuM hovA chatAM cakravartI duHkhI che. ane jhUMpaDImAM ja rahe che, roTalo ane chAza jene khAvA mATe che evo samyagRSTi mahAtmA Indra karatAM paNa sukhI che. tamArA sukha duHkhanI vyAkhyA badalAvo. tamAruM sukha TakanAra nathI, kAyama nathI. sukha to aMdarathI Ave che e aMdaranI pedAza che. sukha tamAro svabhAva che. jema sAkara gaLI che tema AtmA sukhamaya che. AtmAmAM tame jAva, tamane sukhano anubhava thAya. pahelo anubhava ema thavo joIe ke huM parataMtra chuM, baMdhAyelo chuM, parAdhIna chuM. tamArI icchA pramANe zuM bane che? kaho. tamArI icchA pramANe tamArI tabiyata sArI rahe che? tamArI icchA pramANe gharamAM badhA varte che? tamArI icchA pramANe dhana dolata maLe che ? tamArI icchA pramANe ThaMDI garamI Ave che? tame keTalA parataMtra cho? keTalA parAdhIna cho? tamArA duHkhano pAra nathI paNa kahetAM nathI. badhAM ja duHkhI che, koNa kone kahe? koIne pUchavA jevuM che nahIM ke kema cho? jo pUchyuM to eka kalAka bagADaze. kaheze ke, duHkhanI vAto kone kahuM? A haiyuM kyAM khAlI karuM? A saMsArI duHkha. to huM azAMta chuM, duHkhI chuM, karmathI baMdhAyelo chuM, tenuM bhAna thavuM joIe. trIjuM sUtraH janma-maraNathI trAsa chUTe. zaMkarAcAryajIe saraLa bhASAmAM kahyuM... punarapi jananaM punarapi maraNaM, punarapi jananIjaThare zayanam / iha saMsAre khalu dustAre kRpayApAre pAhi murAre / For Personal & Private Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 pravacana kramAMka - 63, gAthA kramAMka - 90 zaMkarAcAryajIe batrIza varSanI uMmare deha tyAga karyo. ghaNuM badhuM kAma 3ra varSanI uMmara sudhImAM karI nAkhyuM. pAMca varSanI uMmare upaniSad upara TIkA lakhI, nava varSanI uMmare bhagavad gItA upara TIkA lakhI. AvuM alaukika kArya temaNe karyuM. temaNe kahyuM, punarapi nanana, punarapi mara | pharI janmavuM, pharI maravuM, pharI mAtAnA garbhamAM nava mahinA rahevuM ema kaMTALo nathI Avato? ghaNAne nathI Avato. eka bhAIne meM kahyuM ke jJAnI puruSo kahe che ke mRtyu kyAre Avaze te khabara nahi paDe, mATe atyArathI taiyArI karavI. to te kahe, "jyAre AvavuM haze tyAre Avaze. tame amane DarAvazo nahi. ame lahera karI rahyA chIe. majhA karavA do. atyArathI mRtyunI ciMtA karI duHkhI thavuM nathI. paraMtu tene sAcuM sukha kyAM che? tenI khabara nathI. te azAMta che. jJAnI kahe che ke have janamavuM ja nathI. subAhu kumArane pAMcaso strIo che. teo emanI mAne kahe che ke mA ! have huM A saMsAramAM nahIM rahI zakuM. are beTA ! zuM thayuM? to kahe che ke mA ! aneka vakhata janamyo, aneka vakhata maryo, e mane bhAna na hatuM. Aje mane bhAna thayuM. have mAre janma maraNa TALavAM che. have huM saMsAramAM nahi rahuM. ApaNe svAdhyAya karIe chIe, vacanAmRtajI vAMcIe chIe, upadeza paNa sAMbhaLIe chIe, paraMtu janmamaraNano kaMTALo haju Avyo nathI. jyAre janma maraNano trAsa lAgaze, te divase janma maraNathI bacavAno nirNaya thaze, ane jyAre A nirNaya thaze tyAre jIva saddagurunA zaraNe jaze. namaskAra karavA bIjI vAta, sevA karavI trIjI vAta, emanA pravacano sAMbhaLavA cothI vAta, bahu sAruM bole che ema kaheze. paraMtu janma maraNano trAsa chUTavo joIe ke have mAre janamavuM nathI. have navI mA karavI nathI. atyAra sudhI anaMtavAra janamyA. aba meM bahota nAcyo gopAlA', ema suradAsajIe gAyuM "he bhagavAna zrI kRSNa ! A saMsAranA raMgamaMca upara huM bahu nAcyo. game tevo abhinetA hoya to be cAra pATha bhajave, paraMtu meM to 84 lAkha pATha bhajavyA che. mArA jevo koI abhinetA nahIM hoya. have kaMTALyo chuM. have mAre nAcavuM nathI. have mAre janma levo nathI, jyAre janma maraNano trAsa thaze, tyAre janma maraNathI bacavAno nirNaya thaze ane je divase nirNaya thaze tyAre sadgurune zaraNe jaze. mane lAge che ke tamane saddagurunI jarUra paDavAnI nathI. tamane DaoNkTaranI jarUra paDaze. dUdhavALAnI, zAkavALAnI jarUra paDaze. paNa sadgurunI jarUra lAgatI nathI. ame sAme cAlIne kahIe chIe ke tamAre sadgurunI jarUra che? tame kahezo haju vAra che, paraMtu janma maraNano trAsa thaze tyAre sadagurune zaraNe jazo. zaraNe javuM eTale potApaNuM choDI devuM, svasvAmitvavisarjana potAnI jAta uparanI mAlikI choDIne potAnI jAtane sagurunA zaraNe soMpI devI. temane potAnI jAtanA mAlika banAvavA. have strIo paNa bahu bhaNIne, bahu eDavAnsa thaI gaI che. pahelAM strIo kahetI hatI ke huM For Personal & Private Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 255 tamArI dAsI huM. aba jamAnA badala gayA. have huM dAsI chuM ema nahIM kahe, paNa tame dAsa cho, ema kaheze. zaraNe javuM eTale svasvAmitva mUkI devuM. mAro hakka nahi, adhikAra nahi ane svAmitva paNa nahi. pachI zuM thAya ? sadgurune badhuM soMpI devAthI emanI pAsethI bodha prApta thAya. bodha khajAno che. pravacananI, vyAkhyAnanI vAta ja nathI. pravacana, bhASANa, vyAkhyAna A to khela che, paraMtu bodha khajAno che. bodha aMdara Utare, aMdara pheraphAra kare, badhuM badalAvI nAkhe. jema davAnI goLI lo ne aMdara pheraphAra thAya, tema bodha prApta thavAthI aMdara pheraphAra thAya. bodha prApta thAya eTale samaja badalAI jAya, mUlyAMkana badalAI jAya, valaNa badalAI jAya. A bodha bahu mahattvanuM kAma kare che. bodha jIvananI mUDI che. bodhane te anusare che ane bodha AvyA pachI gurudeva je AjJA Ape te mAtra pALe che, tema nahi paraMtu ArAdhanA kare che. jagatamAM ghaNI ghaTanAo banI che. eka ziSya guru pAse Avyo che. moTo rAjA hato. tene vairAgya thayo ane guru caraNamAM teNe mastaka jhukAvI kahyuM, gurudeva! mAre zuM karavAnuM che? gurudeve kahyuM, karIza? to kahe hA karIza. A sAvaraNI paDI che te laI vALavA mAMDa. kyAM sudhI karuM tema pUchavAnuM nahi, basa vALavAnuM ja. sAvaraNI laIne vALyA karavuM. koIpaNa jAtanA vikalpo vagara teNe vALavAnI zarUAta karI, ene ahaMkAra ogALI nAkhavo hato. hajAro maNa lokhaMDano gaThTho ogaLI jAya, paNa A ahaMkAra ogaLato nathI. ahaMkAra bahu bhAre ane jabaro che. saguru je AjJA Ape che, te AjJAnI te ArAdhanA kare che. ane e AjJAnI ArAdhanA karatAM karatAM tene sadguru pAsethI bodha maLe che. traNa sUtro joyAM. AvA cauda sUtro che. A cauda sUtromAM mahattvanI prakriyAo che, saMpUrNa kAryakrama che. have pUchavuM nahi paDe ke amAre zuM karavuM? pAyAthI mAMDIne zikhara sudhIno kAryakrama che. vacamAM aTakIne UbhA nahi raho. 90mI gAthAmAM gupta khajAno che. paramakRpALu deve kahyuM che ke teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva." mokSa svabhAva utpanna karavAnI A sAmagrI che. bAkInAM sUtro have pachI joIzuM. dhanyavAda! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 56 pravacana kramAMka - 64, gAthA kramAMka - 90-1 pravacana kramAMka - 4 gAthA kramAMka - 90-1 mokSasvabhAvaprAgaTyanA sUtro vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva. (90) kaDI chellI - Upaje mokSa svabhAva. mokSa ApaNo svabhAva che, te zuM karavAthI pragaTa thAya che? zubha ane azubha e bane vibhAvo, kriyAo, pravRttio che, teno cheda mUkavAthI mokSa svabhAva pragaTa thAya. tenAM thoDAM sUtro ApaNe joI rahyA chIe. trIjA sUtramAM evuM sUcavavAmAM AvyuM ke janma ane maraNathI trAsa thAya to mokSa meLavavAno prayatna thAya. A trAsa zabda bahu mahattvano che. koIpaNa mANasa pajavato hoya to ApaNe kahIe chIe ke A mane bahu trAsa Ape che. tenAthI chuTakAro thAya to sAruM. A je pajave che, trAsa Ape che, pIDA Ape che e badhA karatAM janma maraNanI pIDA sauthI vadhAre che. have janma levo nathI evI jhaMkhanA aMdara cAlu thAya. kAraNa? jamyA pachI A badhuM bane che. pU. umAsvAti bhagavaMte kahyuM ke, jagatamAM jeTalA duHkho che, temAM A zarIra nimitta che. janmatAM zarIra maLe che ane zarIra ApaNane bahu vahAluM ane priya che. zarIra bahu suMdara bhale hoya paNa jeTalAM duHkho che te zarIra pAchaLa Ave che. vRddhAvasthA janma pachI, roga janma pachI, mRtyu janma pachI, ISTano viyoga janma pachI, saMyoga janma pachI, anukULatA ane pratikULatA janma pachI, bhUkha, tRSA, sanmAna, apamAna janma pachI Ave. jo janamyA ja na hota to koI upAdhi ja na hota. A janma duHkhanuM nimitta che. to kaI rIte janma TaLe? janmavuM nathI tema kahevAthI duHkha ke janma baMdha nahi thAya, paraMtu tenI eka prakriyA che, eka kriyA che, vikAsa che, enI eka paddhati che, rIta che. sauthI pahelAM janma maraNathI bacavA e sadgurunI zodha karIne sadgurunA zaraNe jAya to kAma thAya. A jagatamAM alaga alaga vibhAgo che, alaga alaga yojanAo che. paraMtu janma maraNa TaLe tevI yojanA sadguru pAsethI ja maLe. vakIla kAyadAnI salAha Ape, DaoNkTara dardanuM nidAna kare, ejIniyara plAnIMga karI Ape, paraMtu janmamaraNa TaLe te vyavasthA to sadguru pAsethI ja maLe. sadguru zaraNe AvelA ziSyane bodha Ape che. jJAna zabda nathI paNa For Personal & Private Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 257 bodha zabda che. bodha tene kahevAya ke vAstavika, yathArthapaNe jevuM tattva che tevuM, kaMIpaNa umeryA vinA, kaMIpaNa ghaTADyA sivAya jANavuM. pravacanakAra ane svAdhyAyakAranI e javAbadArI che ke potAnA pravacanamAM, AgamamAM jema che tema kahevuM, paNa yathArtha kahevAne badale maraDIne vAta kare, jema hoya tema na kahe, to e doSita bane che. yathA eTale jema ane artha eTale tattva. yathArtha eTale tattva jema che tema kahevuM. tema nahIM kahevAnA kAraNe aneka matabhedo, mAnyatAo, saMpradAyo dharmanA nAme UbhA thAya che ne jIvamAM rahelI zraddhAno durupayoga thAya che. zraddhA e mahattvano guNa che. bhagavadgItAmAM kahyuM che ke "zraddhAvAna mate jJAnam " bhagavAna mahAvIre temAM eka zabda umeryo, sabhyazraddhA, yathArtha zraddhA, maulika zraddhA athavA tAttvika zraddhA. yathArtha nirUpaNa karIne ziSyanI pAse tattvanI vAta mUke tene kahevAya che bodha. saddaguru pAsethI Avo bodha ziSyane maLe che. jiMdagImAM pahelI vAra tenA kAna upara AtmA zabda Ave che, caitanya ane svarUpa nAmano zabda Ave che. tana dhana sneha rahyo nahi vAku, kSaNa meM bhayo re udAsI, jAku jJAnakaLA ghaTa bhAsI. A jJAnakaLA tenAmAM khIle. sUrya Uge che ane tenA eka kiraNamAM prakAza ApavAnuM sAmarthya che, tema jJAnano sUrya pUro khIlyo nathI, paraMtu jJAnanuM eka kiraNa tenI aMdara AvyuM che, kiraNa AvatAnI sAthe bhUlAI gayelo AtmA tene yAda Ave che. AtmasiddhinA prAraMbhamAM paramakRpALu deva kahe che ke tame zA kAraNathI du:kha pAmyA? to je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta', svarUpa samajyA nathI mATe ame anaMta duHkha pAmyA chIe. anaMta duHkhanuM mULa zuM? anaMta duHkhonuM mULa bAhya padArthono abhAva nahi, pratikULa saMjogo nahi, paraMtu svarUpanI samajaNa nathI te che. tamArI mAnyatA-vAta judI che. tame to kaho cho ke paisA nathI mATe duHkha che, makAna barAbara nathI mATe duHkha che, gharavALI ke gharavALo barAbara nathI mATe duHkha che. jJAnI to kahe che A duHkha nathI, paraMtu svarUpa samajyA nathI tethI duHkha che. je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta to svarUpa samajavA zuM karavuM? teno khulAso kare che ke "samajAvyuM te pada namuM koIke samajAvyuM, kAna upara bhaNakAra Avyo, kAna upara avAja Avyo, koI samajAvanAra maLyA. e samajAvanAra je maLyA te saddaguru. teo bhagavAna che amArA mATe. kabIrajIe kahyuM ke "saMta sAheba eka hai sAheba nyArA nathI paraMtu saMta e ja sAheba che. saddaguru bhagavaMta pAsethI bodha amane maLyo. amane khabara paDI ke ame zuM chIe ? haju to ame ema ghUMTatA hatA ke huM zarIra chuM, huM vANiyo chuM, huM brAhmaNa chuM, huM yuvAna chuM, huM strI chuM, huM puruSa chuM, huM kALo chuM, huM rUpALo chuM, huM kadarUpo chuM, huM sukhI chuM, huM duHkhI chuM, paraMtu A badhu eka jhATake gayuM. have samaja paDI ke A to dehanI vAto che. A mArI vAto nathI. deha ane AtmA eka che te mAnavAnA pariNAme amAro Aropa deha upara thato hato. have amane For Personal & Private Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 pravacana kramAMka - 64, gAthA kramAMka - 90-1 ema khabara paDI ke deha judI vastu che ane aMdara rahela AtmA judo che. hAthamAM rAkhIne sadgurue amane batAvyo ke jo tuM A. tuM je mAne che ane svIkAre che te tuM nahi. je tuM samaje che, khyAla kare che, te tuM nahi, tuM tenAthI judo che. AvuM bhAna thayuM tene kahevAya che bodha. Avo bodha maLyA pachI aMdaramAM kAryanI zarUAta thAya che. cothuM sUtra H jene bodha maLyo tene haju Atma anubhava thayo nathI. Atma sAkSAtkAra thayo nathI, tenAmAM ghaTanA ghaTI nathI, ene svAda maLyo nathI, caitanyano sparza ene thayo nathI. ene Atma darzana thayuM nathI, paraMtu jenuM darzana karavAnuM che, jenI anubhUti karavAnI che, tenuM spaSTa citra tenI sAme AvI gayuM. ArkITekaTanA plAnamAM bhUla na joIe. jo bhUla thAya to pharI divAla toDI navesarathI karavuM paDe. tevI ja rIte jenuM darzana karavAnuM che tenuM svarUpa buddhimAM bhUla vagaranuM AvavuM joIe. bhUla vagaranuM svarUpa, jevuM che tevuM svarUpa buddhimAM AvavuM tene kahevAya che bodha. samajavA prayatna karajo. haju darzana to bAkI che, anubhava to bAkI che, sAkSAtkAra bAkI che. ghArI haju khAvA maLI nathI, paNa ghArI viSe pUro khyAla AvI gayo ke ghArI suratamAM maLe che, ATaATalI vastuthI bane che. pUrepUruM saMpUrNa citra barobara AvI gayuM, paNa eno svAda nahi Ave, paNa jyAre kaTako moMmA mUkazo tyAre thaze ke vAha ! vAha ! zuM dhArI che ! caitanyano bodha thayo, te bodha thatAM zAMti maLe che, to anubhava thatAM kevI avasthA AvatI haze ! gaI dInatA saba hI hamArI, prabhu tuja samakti dAnameM, prabhu guNa anubhavake 2sa Age, Avata nahi kou mAna hama magana bhaye prabhu dhyAnameM. (upA.yazovijayajI mahArAja) prabhu ! camatkAra thayo. Azcarya thayuM. jIvanamAM bhaya, ciMtA, kheda, akaLAmaNa, negeTIva, nakArAtmaka valaNa, Tenzana, saprezana, DIprezana je kaMI hatuM te badho kacaro vagara TebaleTe nIkaLI gayo. duHkhanA DuMgara hatA te gayA. anubhavI kahe che ke gaI dInatA saba hI hamArI', have lAcArI rahI nathI. 'arere...ame to karmanA phuTelAM', evA zabdo have nahi Ave. vo dina gaye. nirAzA, duHkha, mUMjhavaNa, bhAra, bojo je kaMI hatuM te badhuM gayuM. kaMTALatA hatA, rotA hatA, akaLAtA hatA, blaDapresara vadhI jatuM hatuM, bIjAne doSa ApatA hatA, te badhuM gayuM. Azcarya thayuM, prabhu ! AvI ghaTanA ghaTI te mATe ghaNuM Azcarya thayuM. ame rASTrapati, vaDApradhAna ke TATA, biralA banyA nathI, paraMtu aMdaramAM evo eka Taca thaI gayo ane amArI ciMtA cAlI gaI. have to amArI pAse cakravartI paNa phikko che ane svargalokano Indra paNa phikko che. bhagavAna nemanAthanI mArI priya vAta che, te tame sAMbhaLI haze. nemanAthanI jAna jaI rahI hatI, tyAM rastAmAM temaNe pAMjarAmAM pUrelAM pazuono pokAra sAMbhaLyo. emaNe sArathIne pUchyuM ke ahIM A badhuM zuM thaI rahyuM che ? sArathIe kahyuM, sAheba ! tamArA lagna thavAnAM che, For Personal & Private Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 259 eTale lagnamAM mIjabAnI ApavA AmAMthI bhojaniyAM gaMdhAze. 'sAjana mAjana kAje bhojaniyAM raMdhAze.' nemanAthanuM hRdaya kakaLI UThyuM ane bolyA ke 'majA amArI, sajA bIjAne A te kyAMno nyAya ?' A mAnavatA nathI, mANasAI nathI, amArI majA mATe bIjAne sajA, potAnA sukha mATe bIjAne duHkha ? ApaNI zAMti mATe bIjAne azAMti ? nathI paraNavuM, nathI paraNavuM, garjayA nemakumAra, sArathi rathane pAcho vALa. sArathie ratha pAcho vALyo. ane sakhIoe rAjamatIne kahyuM ke nema dago ApIne pAchA vaLI gayA. sakhIonI TIkA TIppaNI cAlu thaI ke vararAjA AvA che ne tevA che. bahu sAruM thayuM ke lagna pahelAM khabara paDI gaI, amane ema paNa samAcAra maLyA che ke nemakumAra raMge bhInevAna che. kuMvArI kanyAne to so vara ane so ghara hoya. AnA karatAM vadhAre suMdara rAjakumAra zodhI laIzuM. Ama sakhIo aMdara aMdara vAta kare che tyAre rAjImatI adbhuta uttara Ape che. dekho mAI ! ajaba rUpa jinajIko, unake Age ora sabahu ko, rUpa lAgata mohe phIko. meM nemanAtha bhagavAnane joyA, emanI pAse badhA rUpa mane phikkA lAge che. mAre nemanAtha ja joIe, mAre bIjA koI joItA nathI. zuM thayuM ? parivartana, TrAnsapharamezana thayuM. tema ahIM aMdaramAM krAMti thaI ane aMda2mAM bodha maLyo. bodhathI zAtA maLI, zAMti maLI. jyAre anubhava thaze, tyAre mukhamAMthI zabdo sarI paDaze, 'gaI dInatA sabahI hamArI', paNa e mATe prakriyAmAM DhaLavuM paDaze. e anubhava mATe sAdhanAnI bhaThThImAM tapavuM paDaze. hiMcake beThAM beThAM ane AIsakrIma khAtAM khAtAM AtmajJAna nahi thAya. loko AzramamAM Ave to pUche che ke jamavAnI zuM vyavasthA che ? cA keTalI vakhata maLaze ? bAjumAM pepsI, kokAkolAnI dukAna kharI ? jIvane A badhA vagara cAlatuM nathI. sonu ema kahe che ke amAre alaMkArarUpa banavuM haze to bhaThThImAM pahelAM tapavuM paDaze. ArasapahANanA paththarane mUrti banatA pahelAM hajAro TAMkaNAMno mAra sahana karavo paDe che. TAMkaNAM khamavAnI tAkAta jenAmAM haze te bhagavAnanI mUrti banaze. te ja pramANe tapa karavAnI tAkAta jenAmAM haze tene samyagdarzana thaze. ema ne ema samyagdarzana nahi thAya. samyagdarzana mokSanuM dvAra che. koI emane ema vArasAgata samyagdarzana ApI zake nahi. te mATe kiMmata cUkavavI paDe che. 'saMtapaNA maphatamAM nathI maLatAM, enA mUlya cUkavavA paDatAM.' A paramakRpALudeva motIDAMno meha varasAvI rahyA che. Avo bodha maLe, bodhanI mUDI maLe eTale tenI pAse AtmAnuM spaSTa citra Ave. ene AtmAno anubhava nathI thayo paNa AtmA viSe satya, yathArtha jema che tema bhUla vagara bodha maLyo. Avo bodha maLyA pachI pramAda mUkIne niraMtara puruSArtha karavo paDe. pramAda eTale nidrA, ALasa, bhogavilAsa, rasIlApaNuM, durAcAra, kaSAya. A badhA pramAdanA lakSaNo che, svarUpa che. pramAda choDIne niraMtara puruSArtha karatAM karatAM darzanamoha maMda paDe che. aMdara kAma thAya che. dRSTimAM je mUMjhavaNa pedA kare tenuM nAma For Personal & Private Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 pravacana kramAMka - 64, gAthA kramAMka - 90-1 darzanamoha. khoTuM je manAve te darzanamoha, astitvano InkAra kare te darzanamoha. bodha maLyA pachI darzanamohanI maMdatA thAya che. darzana moha vyatIta thaI upajyo bodha je, deha bhinna kevaLa caitanyanuM jJAna jo. darzana moha gayo, caitanyanuM jJAna thayuM. mAtra zAstro vAMcIne nahi, graMtho vAMcIne nahi, sAMbhaLIne nahi, paNa darzana moha javAthI bodha maLyo. bodha maLavAthI aMdara kAma thayuM. e darzanamoha ADo Avato hato, tethI caitanya dekhAto na hato. koI kavie kahyuM che ke 'taraNA othe DuMgara re, DuMgara koI dekhe nahi'. darzanamohanA taraNA heThe caitanya mUrti bhagavAnano himAlaya pahADa je che, te Aje dekhAto nathI. Avo darzanamoha Aje bodha maLavAthI khasavA lAgyo, enI maMdatA thaI, eno upazama thayo. sauthI pahelI ghaTanA upazamathI thAya che. darzanamohano upazama thAya to Atmadarzana thAya. Atmadarzana thAya eTale AtmA jaDe che. te vakhate tene bhAna thAya che ke ohoho, A tattva, A AtmA dehathI judo, karmathI paNa judo, A tattva rAgadveSathI paNa juduM. 'sabase nyArA deza hamArA' badhAthI nyAro AtmA che. kerI ghoLI, rasa judo paDI gayo, A jaldI samajAze, kerImAM rasa che paNa rasa joIe to kerI dhoLavI paDe, dahIMmAM mAkhaNa che paNa tenuM valoNuM karavuM paDe, to ja mAkhaNa bahAra Ave. talamAM tela che, tene pIlavA paDe, to tela bahAra Ave, tema zarIramAM caitanyamUrti bhagavAna AtmA che, paraMtu tene ghoLavo paDe. dhoLavAnI prakriyA tenuM nAma bhedajJAna. prajJAthI ane bhedajJAnathI AtmA jaDyo, ane nakkI thaI gayuM ke A je caitanyamUrti bhagavAna AtmA che, te dravyakarma, nokarma, bhAvakarmathI judo che, rAga, dveSa ane kaSAyothI judo che; pApa puNya athavA zubha azubha bhAvothI paNa A judo che. sauthI judo evo je bhagavAna AtmA teno anubhava thayo, mAhitI nahi, vAta nahi, varNana nahi, mAtra zabda jJAna nahi, tenAthI dUra rahevAnuM nahi, AtmA jevo che tevo teno Taca thaI gayo. AvI ghaTanA ghaTI. Ane kahevAya che svAnubhava. jinahI pAyA, tinahI chipAyA, na kahe kouke kAnameM, jene AtmA maLe che tene pachI bIjA koIne kahevAnI jarUra nathI. kabIrajI paNa kahe che hIro pAyo, gAMTha gaThiyAyo, bAra bAra vAMko kyoM khole ? mana masta huA taba kyoM bole ? raste jatAM kiMmatI hIro ke mANeka maLI jAya to khIssAmAM nAkhI gharabhegAM. koI batAvatuM haze ke mane hIro maLyo che ! tema caitanyarUpI hIro jaDe pachI vAyaDo na thAya, kahevA na jAya, batAve ke bole paNa nahi, paNa jJAnI puruSo karuNAnA kAraNe bodha Ape, temanI vAta judI che. AvuM Atmadarzana thayA pachI paNa kAma pUruM thatuM nathI. For Personal & Private Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 261 pAMcamuM sUtraH Atmadarzana thayA pachI, AtmAne prApta karavAnI, ArohaNa karavAnI, vaTAvAnI, pasAra karavAnI daza bhUmikAo tene dekhAya che. thoDI zAstrIya vAta karI laIe. pAMcamA guNasthAnathI tene caudamA guNasthAna sudhInI yAtrA karavAnI bAkI che. A guNasthAno e tAttvika paribhASAnI vAta che. AtmAnA vikAsakramanuM e tharmomITara che. kevI rIte ane keTalo vikAsa thayo tenI guNasthAna parathI khabara paDe che. guNasthAnaka zabdano apabhraMza thaI guNaThANA zabda thayo che. A caitanyanI avasthAo che. cothA guNasthAne AvyA pachI eTale samyagadarzananI prApti pachI tene dasa bhUmikA caDavAnI che. A samyagdarzana prAraMbha che, adhyAtma maMdiramAM tamAro praveza thayo. A dazamuM dhoraNa che. dazamAM dhoraNamAM pAsa thAva pachI kolejamAM praveza maLe. samyagadarzana prathama bhUmikA che, e aMtima bhUmikA nathI, samyagdarzana eTale sAdhanAnI pUrNAhuti nahIM paNa prAraMbha, zrI gaNezAya namaHA eTale zuM thayuM? eka bAju dravyArthikanayanI apekSAe parama zuddha caitanyane joyuM. dhyAnathI vAta khyAlamAM lejo. e caitanya tattva jevuM che tevuM teNe joyuM. zuddha, buddha, caitanyaghana, svayaMjyoti sukhadhAma, bIjuM kahIe keTaluM? kara vicAra to pAma. nokarma rahita, dravyakarma rahita, bhAvakarma rahita, azuddhi rahita, zubhAzubha bhAva rahita; pUrNa, AnaMdamaya, ciddhana, AvuM paripUrNa Atmadravya eka bAjumAM joyuM. bIjI bAjumAM, ene AvaraNa karanAra cAritrya moha paNa joyo. cAra ghAti karmo paNa joyAM. pazcara spaSTa thAya che. AtmA joyo, cAritrya mohanuM AvaraNa ane ghAtikarmo paNa joyAM ane cAritramohane dUra karavAno je rasto kSapaka zreNI che te paNa joI. have cAritrya mohano parAjaya karavA mATe zarUAta kare, prAraMbha kare. karmakSaya mATe jJAnI puruSoe kahelo mArga mAtra joyo tema nahIM paNa tenAmAM kSaya mATe parama puruSArtha pragaTa thAya che. koI jaMgalamAM, koI ekAMtamAM, koI guphAmAM padmAsana vALIne, dRSTi sthira karIne, Asana jamAvIne, bhUkha ane nidrA jItIne e sAdhaka beTho che. basa, aMdarathI teNe rasto joyo ke A raste javAnuM che. A zuddha caitanya, A cAritrya moha, A ghanaghAti karmo, A moharUpI svayaMbhUramaNa samudra, te tarIne mAre javAnuM che. ane e taravAnI tAkAta paNa mArI pAse che. samajAyuM ? badhAnA upara jIta meLavavAnI, badhAno kSaya karavAnI tAkAta potAnI pAse che. mATe mArA baLathI jItavAnuM che. sadgurunI kRpA sAcI, paramAtmAnI kRpA sAcI, zAstro ane maMdiro sAcAM, avalaMbano sAcAM paNa potAnAmAM jora joIze ne ? loko ema kahe che ke lAkaDInA Teke Teke cAle che, kharI vAta ! paNa lAkaDI pakaDavAnI tAkAta to enAmAM joIze ke nahi ? potAnI tAkAtathI A svayaMbhUramaNa jevo moharUpI samudra ene taravAno che. For Personal & Private Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 pravacana kramAMka - 64, gAthA kramAMka - 90-1 AtmA viSe mAhitI maLI, darzanamoha zAMta thayo, caitanya tattvano svAnubhava thayo. caDavAnI je bhUmikAo che te teNe joI. paraMtu have AgaLa vadhavuM paDaze. jema zatruMjayanI taLeTIethI dAdAno darabAra che te joyo. vacce cAlavAno rasto Avaze ane girirAja caDavo paDaze. bhAva che, bhakti che, upara javuM che, tema A badhI ja bhUmikAo vaTAvI vItarAgatA prApta karavAnI che. e tAkAta mArI potAnI che. e tAkAtano prayoga cAlu thAya te pAMcamuM sUtra che. have jaMpIne nahi bese. kahe che ne ke khAI khapUcIne maMDI paDyo. have maMDI paDe che. badhuM choDIne maMDI paDe che. ApaNe to bAdazAhI ThAThathI sAdhanA karIe chIe. khAte haiM, pIte hai, pahanate hai, aura majhA karate haiM. are ! barAbara pAchaLa paDavuM paDe che. AnaMdaghanajIe kahyuM che ke raDha maMDI", ene khAvuM, pIvuM yAda AvatuM nathI. nidrA AvatI nathI. mIrAMe gAyuM. annaDA na bhAve rANA, nidrA na Ave, lokaDAM kahe che, mIrAM thaI gaI re ghelI. pAMcamuM sUtra pharIthI samajI laIe. samyagadarzana prApta karIne UbhA nathI rahevAnuM. samyagadarzana jemane thayuM che teo A bhUla karatA nathI. samyagadarzana thayuM nathI ane amane samyagudarzana thayuM che evI bhramaNAmAM je jIve che tenAthI AvI bhUlo thAya che. basa te ema mAne che ke have vAta pUrI thaI gaI. paraMtu samyagdaSTi barAbara jue, teNe caitanyane jANyuM. cauda guNasthAnanuM svarUpa jANya, cAritra mohane paNa joyo, ghAtikarmo paNa joyAM ane sAtamA guNasthAna pachI kSapaka zreNI mAMDIne A badhAno pheMsalo karavAno che e paNa jANyuM ane A kAma karavAnI tAkAta mArAmAM che te paNa joyuM. citra spaSTa thaI gayuM, mATe ja kahyuM ke "ekAkI vaLI vicarato smazAnamAM emane smazAna yAda AvyuM. tamane moTo hola, lagnano maMDapa yAda Ave. smazAna yAda Ave kharuM? Amane jJAna thayuM ane smazAna yAda AvyuM. chellI vakhate, AMkho mIMcAyA pachI jyAM javAnuM hoya, e smazAna temane ughADI AMkhe yAda Ave. tyAM te dhyAnamAM UbhAM che. ekAkI UbhA che. tathA parvatamAM vAgha siMhano saMyoga che, tyAM aDolA Asane muni beThA che. kSapaka zreNI mAMDI che, karmono kSaya thaI rahyo che. eNe parabrahma paramAtmAne joyAM che. tenA uparathI AvaraNo ene khaseDavAM che. cAritrya mohane paNa dUra karavo che, tenA maMDANa kare che. loko to "Apo Apo ne mahArAja amane ziva sukha Apo', Ama lAMbA lAMbA hAtha karIne mAMge che. ema mAtra mAMgye mokSa na maLe. tapavuM paDe. ghareNAM thavA mATe, rAjAno mugaTa banavA mATe sonAne tapavuM paDe che tema tapavuM paDe. puruSArtha karavo paDe, sAdhanAnI bhaThThImAM jhaMpalAvavuM paDe. enuM nAma tapa che. tamAre bhaThThImAM jhaMpalAvavuM nathI ane khAtAM pItAM mokSa joIe che. ghaNA kahe che "kaMI karavAnI jarUra nathI. saraLa che. khAtAM pItAM mokSa maLI jaze. jJAtA draSTA bhAva, sAkSI bhAva, anAsakta bhAva rAkho. A to badhuM prArabdha che. tuM to khAye jA ane prArabdhanI vAta karye jA, jJAtAbhAvanuM gIta For Personal & Private Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 263 gAye jA ane tane mokSa maLI jaze", paNa Avo sasto sodo nathI. ema mokSa na maLe. puruSArtha karavo paDe ane puruSanI AjJAe vartavuM paDe. chaThuM sUtra : azubhanI icchAthI rahita ane zubhanI icchAthI paNa rahita thaIne eka ja mAtra zuddha ane paripUrNa parabrahma AtmAne meLavavA mATe, vItarAga dazA prApta karavA mATe satata pracaMDa puruSArtha jo kare to A mokSano svabhAva pragaTa thAya. "teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva. AmAM kaMI samajAyuM? A kaDI bolatA keTalI vAra? mAtra bolavAthI na thAya. pracaMDa puruSArthathI ja mokSano svabhAva pragaTa thAya. tethI zubhAzubha chedIne A rIte puruSArtha karavo. sAtamuM sUtraH pharIthI bhAra daIne A vAta kahuM chuM. pracaMDa puruSArtha kyAre thAya? saMsArathI, bhogothI, parigrahathI, AraMbha samAraMbha vigerethI chUTavA mATe tene tIvra icchA thAya. jene A puruSArtha karavo che, evA jIvane, evA AtmAne paramakRpALudeva kahe che ke saMsAranA bhogo ane parigraha, AraMbha, samAraMbha choDavAnI tIvra icchA thAya che. cha khaMDanA mAlika cakravartI tenI Rddhine taNakhalAnI jema mAnIne saMsAra choDI jAya che. jarA kalpanA to karo. cha khaMDanA mAlikane cauda ratno, nava nidhAna ane karoDo rUpiyAnAM kiMmatI AbhUSaNo hoya. 32 hajAra mugaTabaMdha rAjAo salAma karatA hoya, namaskAra karatA hoya, evA cakravartI ATalI saMpatti ane mAna sanmAna hovA chatAM, jema sApa kAMcaLI utArI cAlI jAya tema saMsAra choDI cAlI jAya che. ApaNane to A badhuM maLe to gAMDA thaI jaIe. e cakravartIne saMsAra choDavAnI tIvra icchA hoya che. mIrAMbAI paNa saMsAra choDI cAlI nIkaLyA. cakravartI to 64 hajAra strIone mUkIne cAlI nIkaLe che. te vakhate strIo raDe che ne kahe che ke amane mUkIne svAmInAtha jazo nahi. 64 hajAra strIo raDe to zuM hAlata thAya? cakravartIno kevo vairAgya haze ! kevI tIvratA haze ! saMsArano moha rAkhanArane mokSa maLato haze? pUrNa svarUpe pragaTa karavA cakravartI dhana dolata, strIo, mAna sanmAna badhuM choDI cAlI nIkaLe che. A pramANe dhannAjI, zAlIbhadrajI badhuM ja mUkIne cAlI nIkaLyA hatA. badhAM pAchaLa royAM haze, paraMtu emane saMsAra choDavAnuM duHkha na hatuM, vyathA na hatI, mUMjhavaNa na hatI. e to sadguru ane jJAnInI AjJAmAM sarvathA varte che. sUtra yAda karo, "traNe yoga ekatvathI, varte AjJAdhAra." mana, vacana ane kAyAnA ekatvathI niraMtara sagurunI AjJA dhAraNa karI te AjJA pramANe varte, sarvathA varta, parama premathI varte to mokSa svabhAva pragaTa thAya. sAtamA sUtramAM paNa paramakRpALu deva ema kahe che ke jyAM sudhI jIvane saMsAranA padArtho mATe tIvra mUraNA che tyAM sudhI mokSa svabhAva na pragaTe. mokSa meLavavA tIvra jhUraNAM joIe. ApaNA gAmamAM to ApaNI peDhI sarasa cAle che, dhIkatI Avaka che, gharAko sArA che paraMtu For Personal & Private Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 pravacana kramAMka - 64, gAthA kramAMka - 90-1 haju eka icchA che ke bahAragAma paNa moTI peDhI cAlu thAya te mATe AzIrvAda mAgIe chIe. jo eka peDhI amerikA cAlu thaI jAya to he zaMkhezvaradAdA ! huM dara puname darzana karavA AvIza'. AvI bahAranA padArthonI jene jhUraNA che te mokSathI cheTo che. samyagdarzanathI cheTo che. AtmajJAnanI game teTalI vAto kare paNa haju cheTo che. : AThamuM sUtra H ahIM rokaDI kiMmata cUkavavAnI che. udhAra mAla nahi maLe. mAlanI kiMmata rokaDI cUkavavI paDaze. enAM mUlya cUkavavA paDaze, A sodo maphatamAM thato nathI, jIvana ApavuM paDe che. saMsAramAM to padArthonI jhUraNA thayA ja kare che, A maLe to sAruM, A maLe to sAruM. uttarAdhyayana sUtranAM caudamAM adhyayanamAM kahyuM che ke, imaM ca me atthi imaM ca natthi, imaM ca me kiccaM imaM akiccaM / taM avamevaM lAlappamANaM, harAharaMti tti kahaM pamAo ? A adbhuta gAthA che. bhRgu purohitanA putro nAnA che. temane vairAgya thayo che, ane temanAM mAtA pitA nA pADI rahyAM che. e mAtA pitAne A nAnI uMmaranA banne bALako kahI rahyAM che ke 'pitAjI ! AkhI jiMdagI lolupatAmAM, sapanAM jovAmAM, AsaktimAM pasAra thAya che. kevI rIte ? 'maM ca meM asthi' ATaluM mArI pAse che paNa A mArI pAse nathI, A mane maLyuM, ATaluM meLavavAnuM bAkI che, A karyuM ane A karavAnuM bAkI che, A lolupatAmAM loko kiMmatI jIvana hArI jAya che.' (1) jene padArthonI sUraNAM che, (2) IndriyonA viSayozabdamAM, rUpamAM, rasamAM, gaMdhamAM ane sparzamAM jene pragADha prIti che, tevo manuSya kiMmatI jIvana hArI jAya che. kALa tene harI le che. sUrya vikAsI kamaLa upara bhramara beTho hoya ane sugaMdha levAmAM mazagUla hoya paraMtu sUrya Athame eTale kamaLa biDAI jAya. kavi ema kahe che ke bhramaranA mukha AgaLa be kAMTA hoya che. enAmAM eTalI tAkAta che ke be kAMTAthI te lAkaDuM paNa korI zake. kamaLa to ghaNuM komaLa che chatAM korI zakato nathI, kAraNa ke tene kamaLanI sugaMdhanI Asakti che. bhramara AkhI rAta kamaLamAM biDAIne rahe che. savAre hAthI AvI kamaLane ukheDI nAkhe che ne bhramaranA prANa nIkaLI jAya che, jIvana khatama thAya che, tema viSayonI AsaktimAM ApaNe jIvana khoIe chIe. ApaNo vairAgya kevo che te jamavA besIe tyAre khabara paDe. sabaDakA mAratA hoIe ane sabaDake sabaDake vAha vAha karatA rahIe, ema mokSa na maLe. IndriyonA viSayomAM pragADha Asakti hoya to mokSa kyAreya maLe nahi. jene deha pratye pragADha Asakti che ane tenA kAraNe vyAdhi ane mRtyuno Dara che, te Atma anubhUtinI sAdhanA karI zakato nathI. tame jyAre janmyA, tyAre prakRtie kRpA karI ane tamane zarIra ApyuM, mana ApyuM, buddhi ApI, pAMca Indriyo ApI, AMkha ApI, kAna ApyA vagere. A badhuM eTalA mATe ApyuM ke A badhAM dvArA tame parama tattvane prApta karI zako. Asakti poSavA A badhAMno upayoga For Personal & Private Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 65 karavAno nathI. tame buddhi vAparo cho, baLa vAparo cho, puruSArtha karo cho, khAvAno paNa TAIma nathI, maravAnI paNa phurasada nathI ema kaho cho, je A badho puruSArtha karo cho te para padArthanI pragADha Asakti che mATe karo cho. tamArA karatAM kheDUta bhAgyazALI che. kheDUta khetara kheDato hoya, baporanA bAra vAgyA hoya. gharavALI bhAta laIne Ave. bhAta eTale khAvAnuM. eka mATalImAM chAza hoya, kaMtAnamAM roTalo ane upara goLano daDabo mUkyo hoya. kheDUta thAkyo hoya, rAha joto hoya ane gharavALI AvIne roTalo chAza pIrasI de, enI pAse phAIvasTAranuM jamavAnuM paNa phikku lAge. tamAruM khAvAnuM kevuM? ophisamAM TIphinanuM khAvAnuM. A badhI mahenata konA mATe karo cho? A noTone karavI che zuM? tamane thatuM haze ke AvuM bolAtuM haze? paNa IndriyonA viSayomAM, ane deha pratye pragADha Asakti hovAthI jagatamAM A badho khela cAlyA kare che. navamuM sUtra: navamuM sUtra bahu ja mahattvanuM che. bahu spaSTatA karIne kahevAya che ke, bhAI ! tuM A padArtho, vastuo ane zarIra mATe rAta divasa mathe che ne? tuM puruSArtha kare che ne? to tuM tArA haiyAmAM A vAta kotarI le ke "A viSayabhoganAM sAdhano, padArtho ane vastuo, zAtA ane azAtA, tArA DahApaNathI nahi maLe, e karmane AdhIna che." jIvana-maraNa, yaza-apayaza, hAnilAbha, sukha maLavuM ke duHkha maLavuM, vidyA, kIrti, e badhuM vidhinA hAthamAM che, karmanA hAthamAM che, prArabdhanA hAthamAM che. jevA karmo bAMdhyAM haze te pramANe phaLa maLaze. koIno janma mahArAjAne tyAM thAya. kaMI mAthAkUTa ja nahi. hIrA ane mANekajaDita ghoDiyAmAM ja jhulavAnuM. 20 thI 25 nokaro saMbhALa levA mATe hoya. AvuM AkhI jiMdagI mathIe, 80 varSa thAya to paNa jovA na maLe. kAraNa? olo bAMdhIne Avyo che. jevA karmo bAMdhIne AvyA hoya tevuM maLe. A karmataMtranI sattA che. tamArI sattA nathI, mATe kahIe chIe ke A badhuM karmane AdhIna che. dasamuM sUtra : phakta ciMtA karavAthI mokSa maLato nathI. ApaNane to keTalI ciMtAo vaLagI che? bagIcAmAM choDa khIlelo hoya tyAre lAMbA lAMbAM pAMdaDA choDa upara jhUlatA hoya che. bIje divase jaIe to pAMdaDAmAM kANAM dekhAya che. A zuM thayuM? mALI kahaze ke moTI moTI IyaLo pAMdaDAmAM paDI che ane teNe pAMdaDAo korI khAdhAM che. tevI ja rIte ciMtAnI IyaLo ApaNA haiyAne korI khAya che. ApaNuM haiyuM moMghu nathI? koI hArTapheIlathI marI jAya to zuM thayuM tene? badhuM barAbara sAbaduM hatuM paNa A hRdaya gayuM. ene ciMtA rUpI IyaLo khAI jAya che. zenI ciMtA che tamane? mokSa kyAre maLaze tenI? dazamA guNasthAne pahoMcavAnI ? kSepaka zreNInI? vItarAga dazAnI ? saMta kyAre maLaze tenI? bolo to kharA? koI kavie kahyuM ke "ciMtA karatAM citA bhalI." citA sArI, kemake te maryA pachI bALe che paraMtu ciMtA to jIvatA bALe che. koI For Personal & Private Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 pravacana kramAMka - 64, gAthA kramAMka - 90-1 sUkAI gayo hoya, tene pUchIe ke kema Ama? to e kaheze ke sAheba! hamaNAM ciMtAmAM chuM. ciMtAnA prakAro paNa ghaNA che. eka bhAI kahetA hatAM ke "amAre bIjI ciMtA nathI, paNa A amAro pADozI kUdake ane bhUsake AgaLa vadhato jAya che, tenI ciMtA che." A tenAthI sahana thatuM nathI. ciMtA na karavI hoya to tenA ghaNA prakAro che. uttara pradezamAM koMgresa Avaze ke bhAjapa Avaze? paNa tAre zuM ciMtA che? tane koNa pUche che? tAruM sthAna nahi traNamAM, nahi teramAM ke nahi chappananA meLAmAM. zA mATe ATalI badhI ciMtA kare che? eka hAthInuM oparezana hatuM, tene blaDa caDAvavAnuM hatuM. ghaNAM badhAM tyAM AvelAM, sAthe eka macchara paNa hato. koIe pUchyuM ke dosta ! tuM kema Avyo? to kahe kadAca hAthIne lohInI jarUra paDe to? hAthIne lohInI jarUra paDe to A macchara hAthIne lohI Apaze? AvI duniyAbharanI ciMtA. "kAjI kayuM dubale ?' to "sAre zaharakI ciMtA." ciMtAthI kaMI vaLe nahi, khAlI ciMtAmAM samaya na gumAvo. ciMtA karavA karatAM AtmArtha sAdhavo-zuddha AtmAmAM TharavuM. AtmA+artha eTale prayojana te puruSArthathI ja thAya. saMsAranA padArtho prArabdhathI ja maLaze. paraMtu AtmAno anubhava puruSArthathI ja maLe. saMsAra mATe karma ane AtmA mATe puruSArtha. tame UMdhu karo cho. tame saMsAra mATe puruSArtha karo cho ane AtmA mATe karma lagADo cho ne kaho cho ke sAheba ! amArA bhAgyamAM hoya to thAya ne? mokSa to puruSArthathI ja thaze. tenA vagara nahi thAya. paramakRpALu deva kahe che ke paramArtha mATe prApta thayelAM sAdhano tame khoI beThA cho. ane hAthamAM AvelI bAjI hArI beThA cho. teo cetavaNI Ape che ke bAjI na hArazo, taka maLI che tene khozo nahIM. kAraNa ke AtmakalyANa ane Atma anubhUti puruSArthathI ja thavAnI che. agiyAramuM sUtra : saMsAranI icchAne ane zubha ane azubhamAM jatI vRttine rokIne, Atma anubhava thAya tevA puruSArthamAM samagrapaNe ApaNe lAgI javuM joIe. re Atma tAro, Atma tAro, zIdhra ene oLakho, sarvAtmamAM samadaSTi dyo, A vacanane hRdaye lakho. A badhuM jorathI tame bolo cho, paraMtu kaMI thatuM nathI. AtmA meLavavAnA puruSArthamAM lAgI javuM joIe. kAraNa? eka kSaNa pachI zuM thaze teno bharoso nathI. kaI TreInamAM kyo bomba mUkAyo haze ane kyAre AtaMkavAdI AvIne phoDaze? te khabara nathI. ghera pahoMcI tyAre sAcA. zuM khabara paDe? mATe samagrapaNe, puruSArtha karo. bAramuM sUtra : anaMtakALe na maLe tevo joga ahIM maLyo che, mATe AnaMdathI nAco, nAcavA jevuM che. A joga maLyo che teno upayoga karo. jIva moha ane ghelachAmAM nAcyo che. dIkarAnA lagna hoya tyAre mA lahekAthI nAcatI-gAtI hoya che ke "Aje mAre sonAno sUraja ugIyo re lola." pachI khabara paDaze, kevo sonAno sUraja che? pATaNanA Azrama pAchaLa vAgharIvADAmAM vAgharaNa gAtI hoya che ke "amAre AMgaNa hAthI jhUle re lola.' are ! gadheDuM For Personal & Private Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 67 paNa nathI to hAthI kyAMthI jhUlaze? paNa tAnamAM, mohamAM ke ghelachAmAM gAtAM hoya che. anaMtakALamAM na maLe tevo joga maLyo che, manuSyabhava maLyo che, sadguru paNa maLyA che, to AtmAne mukta karavA satata jhUraNAM, satata puruSArtha, satata icchA kare. zubhAzubhathI rahita thaI AtmasvarUpamAM sthiratA karavAmAM saphaLatA prApta karI, mokSamArga dvArA mokSanI prApti karavI. tenAthI AtmAno sahaja svabhAva pragaTa thAya che. teramuM sUtra : A badhA ja upAyano eka upAya che. AtmajJAnI puruSa je je mArge cAlyAM che, te te mArge hiMmatapUrvaka DagalAM bharajo, ane tenuM avalaMbana lejo. caudamuM sUtraH samApti karatAM ema kahevAmAM AvyuM ke manuSya dehamAM ja satapuruSano joga, ane tattvaprApti thAya che. anaMtakALe na maLe tevo yoga tane maLI Avyo che, to he bhAI ! he sAdhaka ! have temAM vIrya phoravavuM, emAM puruSArtha karavo, temAM tAkAta vAparavI, ane anAdinA karmabaMdhanathI AtmAne choDAvavo, to mokSano tAro je sahaja svabhAva che te pragaTa thaze. vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva, teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva. A 90mI gAthAmAM cauda sUtro lAvyA. mokSano svabhAva kema pragaTa thAya tenI kRpALu deve vAta karI. Aje ghaNI vAto karI ane dila kholIne karI. kaDavI vAto paNa karI che, ane mIThI vAto paNa karI che. mA dIkarAne sAjo karavA kaDavI davA pAya che. mahArASTramAM gurune gurumAtA kahe che. guru mAvaDI kaDavI davA eTalA mATe pAya che ke bAbo jhaTa sAjo thaI jAya. tame badhA bAbA jhaTa sAjA thaI jAva. chevaTe to tamArA hita sivAya amArA haiyAmAM bIjI koI bhAvanA na hoya. dhanyavAda!ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. Jain Te re -- - jAmanagara a ne "" e; yorg Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 68 pravacana kramAMka - 65, gAthA kramAMka - 91 pravacana kramAMka - 5 gAthA kramAMka - 1 mokSanuM svarUpa dehAdika saMyogano, AtyaMtika viyoga; siddha mokSa zAzvata pade, nija anaMta sukha bhoga. (91) TIkAH dehAdi saMyogano anukrame viyoga to thayA kare che, paNa te pAcho grahaNa na thAya te rIte viyoga karavAmAM Ave to siddhasvarUpamokSasvabhAva pragaTe, ane zAzvatapade anaMta AtmAnaMda bhogavAya. (91) 90mI gAthAthI 142 gAthA sudhI eka atyaMta gaMbhIra carcAno prAraMbha thAya che. pa3 gAthAo che. A gAthAomAM jaina darzananA tamAma pAyAnA siddhAMto anekAMtanI bhUmikA upara che. - sAdhanAnI bhUmikA upara, niSpakSapAtapaNe, AgamanI zailIno saMpUrNa svIkAra karIne ane pAramArthika tattvone saheja paNa bAjue mUkyA sivAya, tamAma siddhAMtonI spaSTatA A sUtromAM thaI che. eka sAdhaka tarIke ane eka upAsaka tarIke A gAthAo vigatavAra spaSTapaNe samajavI anivArya che. A badhI gAthAo jo spaSTa thAya to vartamAna samAjamAM je praznonI carcA thAya che, temAM je matabhedo che, emAM je pakSapAta ane potAno Agraha che, emAM je potAnI mAnyatAo che te, eka paNa raheze nahi. kAraNa ? paramakRpALu devamAM niSpakSatA, Atmabodha, tIvrapaNe siddhAMta bodha hato, potAnA svarUpanI pragaTa anubhUti hatI, ane aMdaramAM koIpaNa jAtano Agraha ke kadAgraha na hato. A traNa bAbato sivAya, jainadharmanA pAyAnA siddhAMto spaSTa nahi thAya, mATe amArI premapUrvaka bhalAmaNa che ke A gAthAomAM tamAro AtmA reDajo, tamAruM haiyuM reDajo. eka eka zabdane samyak prakAre samajavAno pUrato puruSArtha karajo. A yugamAM kAnajIsvAmIe, zrI je kRSNamUrtie, zrI ramaNa maharSie, zrI araviMde ane zrI rajanIzajIe je kAMI kahyuM che te badhuM so varSa pahelAM paramakRpALu deve kahI dIdhuM che. A eTalA mATe vAta che ke paramakRpALu deve eka vyApaka vistAra karela che, te A pAyA upara che. paramakRpALu devanA hArdane samajavuM hoya to jeTalA nAmo ahIM lIdhAM che temane barAbara samajo, athavA ema kaho ke jeTalAM nAmo ahIM lIdhAM che temane barAbara samajavA hoya to paramakRpALu devane samaja. koIpaNa jAtano Agraha For Personal & Private Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 269 nathI. nizcaya-vyavahAra, nimitta-upAdAna, jJAna-kriyA, pratyakSa-parokSa, sadvyavahAra, Atmabodha, jJAnInI dazA-avasthA, kartAbhAva, samyagadarzananI anubhUti, vRtti kaI rIte aMdara vaLe che te ane kema vALavI? A gahana bAbato A gAthAomAM spaSTa thaI che. duniyAnA tamAma dharmo lagabhaga zubhAzubha sudhI pahoMcyA che. badhAe kahyuM ke azubhano tyAga karo ane zubhanI sAdhanA karo. sAdI bhASAmAM pApano parihAra karo ane puNyanI prApti karo. A eTalA mATe kahevAmAM AvyuM ke pApathI duHkha maLe che ane puNyathI sukha maLe che. jagatanA jIvone sukha ane duHkha sivAya trIjI vastuno khyAla nathI. emane sukha duHkhano khyAla che, duHkhathI bacavuM che, thoDI sukhanI kSaNa AvatI hoya to teo AlAda anubhave che, te kSaNa lAvavAnI koziza kare che kAraNa ke duHkha emane TALavuM che. duHkha pApanA kAraNe Ave che. yurva pApAt e jagatanA jIvoe svIkAryuM mata: pApaM na rtavyasT mATe pApa na karazo. duHkha joItuM nathI ne? azAMti ke azAtA joItI nathI ne? mUMjhavaNa ke bhAra joIto nathI ne? vyagratA joItI nathI ne? jo A na joItuM hoya to baLApo na kADho. aMdara jAva, tenAM mULa kAraNo zodho. mULa kAraNa che pApa. pApa jo dUra thAya to A badhuM dUra thaze. pApa choDavA lAyaka che, heya che. evuM jagatanAM ghaNAM zAstro kahe che. jagatanA jIvonI bIjI mUMjhavaNa che, temane sukha joIe che ane sukha puNyathI, zubhabhAvathI maLe che, satkarmathI maLe che. jagatanA jIvoe A vAta svIkArI lIdhI ke satakarmo karIe, zubhabhAva karIe, jethI puNya baMdhAya ane puNyathI sukha maLe. teo sukhathI AgaLa jaI zakyA nathI. sukhanI AgaLanI avasthAno emane aNasAra maLyo nathI, bhaNakAra Avyo nathI, sparza thayo nathI, ane sukhanI koI AgaLanI avasthA che tevuM jANavAmAM AvyuM nathI. duHkha jANavAmAM AvyuM che ane duHkhathI bacavuM che to sukhano AdhAra levo. ene khabara che ke sukha puNyathI maLe che. puNya zubhabhAva, zubhakarma ane zubha pravRttithI baMdhAya che mATe te karIe. - jyAre mANasa deha choDato hoya tyAre ApaNe pUchIe chIe ke "kaMI dAna, puNya karavuM che?' paNa zuddhabhAva karavo che? samAdhi levI che? svAnubhUti karavI che? ema ApaNe pUchatA nathI kAraNa ke sukha meLavavA puNya upAya che. puNya bacAvaze ane puNya sukha Apaze tema mAnIe chIe. sukha kSaNika hovA chatAM, kAyama na hovA chatAM, duHkhathI bacavA mATe kyAreka sukhada kSaNo ApaNane prApta thAya che. rastAmAM cAlyA jatA hoIe, baLabaLato tApa hoya ane gheghUra vRkSa Ave ane nIce UbhA rahIe to TADhaka maLe, zAMti maLe. taDakAmAMthI Avela chIe ane pharI taDakAmAM javAnuM che, vacamAM vRkSano thoDo Azraya maLyo. tenI jema ApaNe duHkha bhogavatA bhogavatA AvyA chIe. pachI paNa du:kha bhogavavAnuM che. vacamAM A puNyathI maLatA sukhano Teko maLe che. puNya e vacalA visAmA jevuM che. zAstro kahe che ke jagatanA jIvone duHkha pratye aNagamo che. ajJAnIne paNa che, nAstikane paNa che, mithyAtvIne paNa che, For Personal & Private Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 pravacana kramAMka - 65, gAthA kramAMka - 91 ane jeNe dharma jANyo nathI tene paNa duHkha pratye aNagamo che. sukha pratyeno rAga bhalabhalA zAstrajJone paNa che, paraMtu sukhano rAga jene chUTyo che te dharma tarapha DagalA mAMDI zakaze. badhAMne sukha joIe che. sukha priya che. sukhanI lAlasA che paNa sukhano rAga choDavo paDaze. ahIM paramakRpALu deve spaSTa zabdomAM kahyuM che ke duHkha tamane gamatuM nathI. pApa tamane gamatuM nathI. ThIka vAta che. duHkha na Ave tethI bacavA mATe pApa karatA nathI, ThIka vAta che. pApa thaI jAya to pazcAttApa karo cho te ThIka vAta che paraMtu tamane sukha game che ne? sukha gamatuM haze tyAM sudhI sukhanI mIThAza che. sukhanI mIThAza che mATe puNyanI mIThAza che. puNyanI mIThAza haze tyAM sudhI jIva je kaMI karaze te puNya meLavavA karaze. tenAthI puNyabaMdha thaze, sukha maLaze, sukha bhogavaze ane sukha pUruM thaI jaze. sukha pUruM thaze tyAM duHkha AvIne UbhuM raheze. A saMsAra, A cAra gatio ane paribhramaNa kema UbhuM che? to "zubha kare phaLa bhogave'. ane tene bhogavavAnI jagyA, sthAna, svarga Adi jagatamAM che. "azubha kare narakAdi phaLa." ane tene bhogavavAnI jagyA naraka Adi sthAna paNa jagatamAM che, paraMtu tenAthI rahita evI avasthAnuM bhAna haju jIvane thayuM nathI. jarA kaThina vAta che. paraMtu samajavI atyaMta jarUrI che. jJAnI puruSoe zubha-azubhathI para eka trIjI avasthAnI vAta karI, saMsAranI cAra gatio upara eka pAMcamI gati paNa che. ane e avasthA evI che ke jyAM sukha paNa nathI, duHkha paNa nathI. zubha paNa nathI ane azubha paNa nathI. tyAM puNya paNa nathI ane pApa paNa nathI. A avasthAno khyAla jIvane AvI zakato nathI. ene ema thAya che ke duHkha to nahi paNa sukha paNa nathI to tyAM zuM majhA Ave ! duHkha hoya to kaleza thAya, duHkhI thavAya, raDI zakAya, koInA para doSa DhoLI zakAya, koI sAme AMgaLI cIMdhI zakAya ke tame amane duHkha ApyuM, laDI paNa zakAya, paraMtu jyAM dukha ke sukha kaMI ja nathI tyAM jIvana jIvavAnI zuM majhA Ave ? evuM jIvana joIe ke jyAM kabhI sukha, kabhI du:kha ema paraMparA cAlyA kare, ane e azAtA, azAMtimAM jIvanayAtrA ApaNI pUrI thAya. jJAnI puruSo kahe che ke eka avasthA evI paNa che ke je avasthAmAM duHkha paNa nathI, sukha paNa nathI ane jyAM sukhanI mIThAza paNa TaLI gaI che ne parama AnaMda che, tene mokSa nAma ApyuM che. mokSano saMbaMdha sthaLa sAthe nathI, kALa sAthe nathI, koI gati sAthe nathI. koI ghaTanA sAthe nathI. mokSano saMbaMdha koI paristhiti ke saMyoga sAthe nathI. mokSano saMbaMdha nija svabhAva sAthe che. "mokSa kahyo nija zuddhatA." e svabhAva pUrepUro pragaTa thAya, evI avasthAmAM duHkha paNa na hoya, sukha paNa na hoya paraMtu parama AnaMda hoya. Avo parama AnaMda jIva lIdho nathI mATe tene khabara nathI. eka rAjA bhUlo paDIne AdivAsIonA vistAramAM pahoMcI gayo. bhIle rAjAne bhojana ApyuM ane rAjAne bahu AnaMda thayo. rAjAe kahyuM ke tame paNa amAre tyAM Avajo. mane AnaMda thaze. bhIle kahyuM ke tamAre tyAM AvIe to kharA, paNa tamAre tyAM AvA For Personal & Private Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 AtmasiddhizAstra pravacanamALA kaMtAnanA kaTakA, khATI chAza, dhaMza, badhuM maLaze? gaLAmAM sogaThIyAnA ghareNAM paherelAM hatAM te batAvIne pUchyuM ke AvA ghareNAM tyAM haze? tene kyAM khabara che ke mahelamAM to hIrA, motI, mANekanAM ghareNAM, lAkho rUpiyAnI kiMmatanA kiMmatI gAlIcA ane pakavAna hoya che. jema tene tenI khabara nathI tema mokSamAM samAdhi che, parama AnaMda che te A jIvane khabara nathI. jyAM sudhI A mokSa pratye adveSa na thAya tyAM sudhI mokSano prAraMbha thato nathI. haribhadrasUri mahArAje prAraMbhamAM pUrva sevA mATe cAra zabdo ApyAM. gurudevAdi pUjana, sadAcAra, tapa ane mukti pratye aSa. jeno mokSa pratye aNagamo nIkaLI gayo che tenI gADI pATA upara AvI gaI che tema kahevAya. zubha ane azubha karmonA pariNAmo A jagate jANyA, dharmazAstro jANyA. AkhuM jagata A jANe che. anaMtakALathI jIva zubha kare che, athavA azubha kare che. zubha ekAMte heya che ema jJAnIne kahevuM nathI. jJAnIne ema kahevuM che ke zubha ke azubha je paNa che teno saMbaMdha karmanI sAthe che. karmano saMbaMdha saMsAranI sAthe che. saMsArano saMbaMdha dehanI sAthe che. dehano saMbaMdha janma maraNanI sAthe che. tamAre zuM joIe che te nakkI karI lo. A vAta barAbara samajI lo ke jyAM sudhI zubha ke azubhamAM jIvAze tyAM sudhI saMsAra nizcita che. sthiti badalAya, saMyogo badalAya, paristhiti badalAya, narakane badale svargamAM jAya, pazu avatArane badale manuSyagatimAM Ave. manuSya gatimAMthI svarga lokamAM jAya, paNa vartuLa to enuM e. e saMsAramAM ja haze. cakra to enuM e ja cAlu raheze. e cakranI bahAra nIkaLI zakaze nahi. saMsAracakranI bahAra jene nIkaLavuM che, tene zubha ane azubhathI para thaIne, eka kUdako zuddhamAM mAravo paDaze. azubha bhAva-azubha karmo, zubhabhAva-zubha karmo, A baMnenA pariNAmo eTale pApa ane puNya jANyA, paraMtu trIjI eka avasthA che te zuddha avasthA jANI nathI, jyAM azubha bhAva paNa nathI ane zubha bhAva paNa nathI. sAheba ! amane hiMsA ane ahiMsAnI khabara che. bhoga athavA tyAganI khabara che, sAcuM che athavA jUThuM che tenI khabara che, lobha che tenI khabara athavA dAna ApavuM tenI khabara che, paraMtu AmAMnu kaMIpaNa na hoya tyAM hoya zuM? jJAnI puruSa kahe che ke jyAM kaMI nathI tyAM tuM hoya ane tuM zuddha hoya, badhA vaLagaNathI para hoya evI tArI avasthA thAya. 89mI gAthAmAM paramakRpALu deve upasaMhAra karatAM kahyuM ke zubha ane azubha karma jANyAM, tenuM phaLa paNa jANyuM, to have eka DagaluM AgaLa vadha. azubha ane zubhanI nivRtti thAya to tenuM paNa kaMIka pariNAma haze ne ? zubha ane azubha baMne chUTI jAya to tenuM pariNAma saMsAra nathI paNa tenuM pariNAma je Ave tene ame mokSa kahIe chIe. 90mI gAthAmAM paramakRpALu deve bahu spaSTapaNe kahyuM ke "vItyo kALa anaMta', tAro anaMtakALa gayo, dhanyavAda che. 48 miniTanI eka sAmAyikamAM ApaNo TAIma jato nathI. pacAsa vakhata ghaDiyALa sAme joIe. paraMtu ahIM For Personal & Private Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 pravacana kramAMka - 65, gAthA kramAMka - 91 anaMtakALa vItI gayo. zenAthI vItyo? zubhAzubha karma karatAM karatAM vItyo. zubhAzubha bhAvanA nimitte je karma baMdhAya che, e karmanA phaLa bhogavatAM bhogavatAM anaMtakALa gayo. A anaMtakALa kADhavA mATe sAdhana, sAmagrI ke vyavasthA to joIe ne ? zubhabhAvanA nimitte zubha karma, azubhabhAvanA nimitte azubha karma ane A badhAnA kAraNe evI paristhiti nirmANa thaI ke anaMtakALa saMsAramAM rakhaDyo. ATalI vAta jagatanA pakSanI karI. have jJAnInA pakSanI vAta. e zubha azubha bane je karato Avyo che te kAyama nathI, e zubhAzubhane chedI zakAya che, dUra karI zakAya che, tenAthI mukta banI zakAya che. A zubha ane azubhathI para thaI zakAya che. ane jyAre je kSaNe tuM zubha ane azubha baMnethI para thaIza te vakhate tArAmAM je pragaTa thAya tene kahevAya che mokSa. Avo mokSa tAro svabhAva che. je apragaTa che paNa che, tenuM pragaTa thavuM te mokSa. mokSa to che ja, svabhAva to che ja, paraMtu apragaTa evo mokSano svabhAva pragaTa thavo tene kahevAya che mokSa. svabhAva to che ja paNa svabhAva apragaTa che. svabhAva naSTa thaI zakato nathI. to mokSanuM citra kevuM hoya? zuM hoya mokSamAM? kevI avasthA ane kevI dazA hoya ? te samajavA 91mI gAthAno prAraMbha thAya che. dehAdika saMyogano, AtyaMtika viyoga; siddha mokSa zAzvata pade, nija anaMta sukha bhoga. (91) aMbAlAlabhAInuM vivecana kahe che ke "dehAdika saMyogono anukrame viyoga to thayA kare che, paNa te pAcho grahaNa na thAya te rIte viyoga karavAmAM Ave to siddha svarUpa, mokSa svabhAva pragaTe. ane zAzvata pade anaMta AtmAnaMda bhogavAya." che to gujarAtImAM paNa samajavuM aMgrejI karatAM paNa kaThina lAgaze. ApaNe je jIvana jIvIe chIe te saMyogo vacce jIvIe chIe. jIva garbhamAM Avyo tyAre paheluM kAma zuM karyuM? dehanI racanA karI. sauthI pahelo saMyoga ApaNane dehano thAya che. dehano saMyoga thayA pachI A dehanA kendra upara bAkInA saMyogo ApaNane prApta thAya che. jaththAbaMdha saMyogo che, padArtho che, ane vyaktio paNa ghaNI che. A badhuM deha che to che. chokarI paraNe eTale vara, sAsu, vaDasAsu, naNaMda, diyara, jeTha jeThANI badhuM AvyuM. paraNI to vaLagyuM ne? tamane deha maLyo eTale mAtA, pitA, bhAI, bahena, phaibA, kAkA je paNa hoya temanA saMbaMdha thAya ane tyAra pachI makAna, dhana, saMpatti, padArtho je kaMI paNa hoya te badhuM sAthe maLe. pachI AkhuM vartuLa goThavAI jAya. A badhuM kema maLyuM? pahelAM zuM thayuM? deha maLyo eTale saMyogo maLyA. tevI rIte jevo deha chUTe ke ekI sAthe, eka jhATake saMyogo Adi badhuM chUTI jAya. loko ema kahe che ke tyAga to karavo che paNa dhIre dhIre karIzuM. thoDo Aje, thoDo kAle. Aje eka roTalI choDIe, kAle be pachI traNa roTalI choDIzuM. eka jhATake kaMI chUTe ? jJAnI puruSa kahe che ke tAre vacamAM krama pADavo nahi paDe. eka paLa evI Avaze ke badhuM eka sAthe chUTI jaze. jIvana pUruM thaI For Personal & Private Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 273 jaze. ApaNuM jIvana e saMyogonI ghaTamALa che. saMyogonA AdhAre ApaNe jIvana jIvIe chIe. ApaNuM sukha, ApaNuM duHkha, ApaNo harSa, ApaNo zoka, ApaNuM abhimAna, ApaNI namratA, ApaNI mUMjhavaNa, hasavuM, raDavuM, A badhuM nATaka je cAle che te dehanA saMyogathI. pahelAM dehano saMyoga thayo ane dehane bAkI badhAno saMyoga thayo. je saMyogo vacce ApaNe jIvIe chIe te saMyogono viyoga paNa thAya. dehano saMyoga chUTI javAno, dehano viyoga thavAno. ane jevo dehano viyoga thayo ke tenA nimitte je saMyogo prApta thayela te paNa pUrA thayA. viyoga thAya eTale badho khela khatama. vAta e karavI che ke Avo viyoga thAya che paraMtu pAcho navo saMyoga thAya che. navuM zarIra maLe che. ane pahelAMnI jema saMyoga viyogano khela cAlu. jUnAno viyoga thatAM jema viSAda thAya che tema navAno saMyoga thatAM harSa thAya che. AvI ghaTamALa niraMtara ghaTatI hoya che. Ane kahevAya che saMsAra. ahIM eka majhAno zabda mUkyo che. dehAdi saMyogano anukrame viyoga thAya che. A zarIra pahelI vakhata choDazo tevuM nathI. eka jJAnI puruSe kahyuM che ke jeTalAM zarIra atyAra sudhI ApaNane prApta thayA che te bhegA karIe to cauda rAjalokamAM paNa na mAI zake. dehAdi saMyogono viyoga thAya che paNa pharI te grahaNa na thAya tevo viyoga karavAmAM Ave to A saMsArathI, zarIrathI, saMyogothI mukta avasthA prApta thAya, tene kahevAya che mokSa. 'dehAdika saMyogano AtyaMtika viyoga'. AtyaMtika eTale pharI kadi paNa grahaNa na thAya, pharI kadI paNa saMyoga na thAya, kAyama mATe viyoga evI je avasthA prApta thAya, tevI avasthAne siddha svarUpa kahevAmAM Ave che. evI avasthAne mokSa kahevAmAM Ave che. mokSa mATe traNa zabdo vAparyA. (1) siddha avasthA (2) mukta avasthA ane (3) zAzvata avasthA. (1) siddha avasthA tene kahevAya ke je avasthA prApta thayA pachI kAMIpaNa karavAnuM bAkI rahetuM nathI. e paripUrNa siddha thayo. (ra) mukta avasthA-te svataMtra thayo, mukta thayo, jyAM karmanuM baMdhana nathI, jyAM rAgadveSanuM baMdhana nathI, jyAM kaSAyonA baMdhana nathI, koIpaNa jAtanA baMdhana nathI tevI avasthA. (3) zAzvata avasthA-mokSa e zAzvata avasthA che, zAzvata pada che. saMsAranI koIpaNa avasthA zAzvata nathI. koIpaNa saMyogano viyoga thayA vagara rahevAno nathI mATe te zAzvata nathI. vartamAna saMsAramAM prApta thatI manuSyanI koI avasthA zAzvata nathI. cakravartInI avasthA zAzvata nathI. javA dyo manuSyanI vAta. paNa devonI zI hAlata? devonI paNa koI avasthA zAzvata nathI. lAMbAmAM lAMbu tetrIsa sAgaropamanuM AyuSya, abajone abajothI guNo chatAM gaNatarI na thAya teTalA badhAM varSo hovA chatAM paNa e avasthA, saMyogo chUTI javAnA. te zAzvata nathI, paNa mokSa zAzvata avasthA che. mokSa avasthAmAM je kaMI AnaMda anubhavavAno che, te nija AnaMda, potAno AnaMda anubhavavAno che. tame je sukha anubhavo cho te potAnuM nathI, paNa uchInuM che. saMgIta For Personal & Private Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 pravacana kramAMka - 65, gAthA kramAMka - 91 sAMbhaLatA ho, TI.vI. jotAM ho ane TI.vI. sAme beThAM beThAM DolatA ho ane lAITa jAya to hAya ! lAITa gaI. ane tamAruM sukha paNa gayuM. saMgItanI majhA paNa gaI. je kAyama nahi, te potAnuM sukha nahi, e sukha pArakuM. jagatamAM eka ja avasthA evI che ke jyAM potAno AnaMda svataMtrapaNe ane kAyama anubhavI zakAya che. kaMI khyAla Ave che? kaMI pIkyara spaSTa thAya che? mokSamAM sukha nathI, mokSamAM duHkha nathI. mokSamAM parama AnaMda che ane e parama AnaMda uchIno nahi, pArako nahi paNa potAmAMthI ja prApta thayelo che. ThIka lAge che A avasthA ? A evI avasthA che jyAM koIne rAjI karavA paDe nahi, jyAM koI nArAja thAya nahi, jyAM koInA moDhA jovA paDe nahi, jyAM koI sukha jhUMTavI le tevo anubhava na karavo paDe. jyAM duHkha Ave ja nahi, jyAM koInI parataMtratA nahIM. tame to keTalAMne rAjI rAkho tyAre sukha maLe. gharamAM pharnicara che tene paNa ThIka rAkhavA jhApaTa mAravI paDe. dhULa khaMkheravI paDe. ochI upAdhi che? vAsaNone paNa ujaLA karavA ghasa ghasa karavA paDe. A to kaMI jIvana che? mokSamAM koI upAdhi ke muzkelI AvatI ja nathI. "nija anaMta sukhabhoga', adbhuta zabdo che. nija eTale potAnuM. ema thAya ke bhADAnuM makAna game teTaluM moTuM ane sAruM hoya paNa e to bhADAnuM, potAnuM nahIM, ane nAnakaDI jhUMpaDI hoya paNa te gharanI che. tyAM kaMI upAdhi nathI. kanyA mATe mUratiyo zodhavA jAva tyAre pUcho cho ne ke gharanuM ghara che ke bhADAnuM? ke rakhaDato rAma che? ApaNane ApaNuM gharanuM ghara nathI. svargamAM vaimAnika devanI Rddhi hoya to paNa te gharanuM ghara nathI. mokSa avasthA e gharanuM ghara ane AnaMda paNa potAno. karma rahita mukta AtmA mokSamAM vase che. zuM kahyuM? karma rahita mukta AtmA mokSagatimAM che. zubhAzubha karmane laIne dehanI prApti che. ane dehanA AdhAre aneka bAhya saMyogo maLe che. huM ghUMTI ghUMTIne kahuM chuM ke dehanA AdhAre aneka bAhya padArthono saMyoga thAya che. A saMyoga eka vakhata, eka kALe nizcita chuTavAno, paNa te nimitte rAgadveSa thAya che, ane rAgadveSa thavAthI karma baMdhAya che. tene bhogavavA saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe che. have avasthA badalAI gaI. dehAdi sarva paradravyathI AtmA mukta thAya che, kAraNa ke mokSa thayo. pharI pAcho dehAdikano saMyoga na thAya tema, kAyama mATe deha sAthe ApaNo saMbaMdha chUTI jAya che. deha sAthe chUTAcheDA thayA. ApaNe marIe chIe ane deha choDIe chIe, paraMtu kAyama mATe viyoga thato nathI. sarva karmano kSaya thatAM, zAzvata pada prApta thayA pachI, AtmA sahaja Atmasukhano anubhava kare che ane evA anubhavamAM je AnaMda maLe che tevI avasthAne jJAnI puruSa mokSa kahe che. A koI camatkArika avasthA, pelI pAra, pelI pAra evI koI jagyA tenI vAta ja nathI. sIdhI ane spaSTa vAta che. aMdaramAMthI dehAdikano eka vakhata viyoga thayA pachI kyAre paNa pharI saMyoga na thAya tevI tamArI kAyama mATenI avasthA, tene mukta avasthA-mokSa kahe che. AvI For Personal & Private Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 AtmasiddhizAstra pravacanamALA mukta avasthA che. Avo mokSa che. ane zAstrone ema kahevuM che ke A pAMcamuM pada eTale mokSa che ema jeNe AnaMdapUrvaka svIkAryuM, jenuM haiyuM nAcI UThyuM, te samyagdarzana tarapha vaLyo tema kahevAya. haju samyagdarzana thayuM nathI paNa svIkAra thayo. ane mokSa che e svIkAra jyAre thAya tyAre sAdhanA sArthaka, samarpaNa sArthaka. ahIMthI parivartananI zarUAta thaze. mokSa che tema svIkAryA pachI ja kharA arthamAM sAdhanAnI zarUAta thaze. dhanyavAda ! ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne mArA premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 ' "AtmasiddhizAstra'mAM mAtra tattvajJAnanI vAta nathI, paNa sAdhanA, dhyAna, gurubhakti, samarpaNa, nija vRttinA rUpAMtaraNa, matArthI, AtmArthI, sAdhaka, mumukSu, jJAnIna hoya chatAM dekhAva kare, AtmajJAnI puruSanA lakSaNo, ane dehAdhyAsa tathA dehAdhyAsamAMthI pUrNa mukti arthAt vItarAgatAnI prAptinI paNa vAta che. 'AtmasiddhizAstrane mAtra tattvajJAnanuM zAstra kahevA karatAM te sAdhanAnI pUrNa saMhitAnuM zAstra kahevAya. A vAta pratyakSa rIte jovA nahIM maLe paNa 'vRtti vahI 'nija bhAvamAM paramArthe samakita' svarUpe jovA maLaze. A vRttinija bhAvamAM arthA svarUpamAM kevI rIte jAya, kevI 'rIte gaI tathA kaI rIte joI zakAya tenuM sUkSmatamavivaraNa A zAstramAM che. svAnubhava, dehAtita avasthA ane pUrNa vItarAgatA prApta karavAnuM A sAdhanA zAstra che. For Personal & Private Use Only