________________
ધ કલ્પવૃક્ષનું મૂળ
વિચાર અને સ વચના પ્રત્યે મધ્યસ્થ હાય છે. તેની મન:પરિણતિ સનયાવાડી હાય છે. આવી પરિણતિ વિના વસ્તુતત્ત્વને યથા નિણૅય સંભવતા નથી.
ઉત્સગ - અપવાદ, નિશ્ચય-વ્યવહાર, જ્ઞાન-ક્રિયા વિધિનિષેધ આદિ સવ બાજુએને, તે મહાપુરુષા સાપેક્ષપણે ગ્રહણ કરે છે. તેઓ આમિક પદાર્થને આજ્ઞાથી અને યુક્તિથી સમજાય તેવા પદાર્થને યુક્તિથી ગ્રહણ કરે છે.
પરાની સખ્યામાં જેમ સેાની સંખ્યા સમાઈ જાય. છે, તેમ અન્ય દનના સવિચારીને તેએ સ્વદર્શીનમાં સમાવી શકે છે; એટલે કે સમાવતાર કરી શકે છે. સત્ર અનેકાન્તના ચિંતનરૂપ અનેકાન્ત ભાવનાથી તેઓના પ્રત્યેક વિચાર પવિત્ર થયેલા હેાવાથી, કયા વખતે કયા નયને આગળ કરવાથી સ્વ-પરનું હિત છે, તેના વિચાર કરીને જ, તે તે તે નયને મુખ્ય સ્થાન આપે છે.
૨૯
માધ્યસ્થ્યના કારણે તેએનાં વચના સાગર કરતાં પણ ગભીર અને ચંદ્ર કરતાં પણ અધિક સૌમ્ય હાય છે. તેઓ કેવળ સત્યના જ આશ્રયે હોવાથી સ્વદર્શન પ્રત્યે રાગ કે પરદન પ્રત્યે દ્વેષ તેઓને નથી રહેતા.
આ રીતે ચાર ભાવનાઓને આત્મસાત્ કરીને સૌ જીવ ધર્મોને પ્રાપ્ત કરી.
આલાક પરલાક અને જીવન મરણમાં સમભાવ કેળવવે એ સમાધિયાગનું લક્ષ છે.
