________________
૨૨૪
તત્ત્વદેહન કરનારા પૈકી કેટલાકમાં દેખાતી જડતા, અવિચારિતા, સ્વાર્થ લુપતા, બહાર આવવાની કે લોકમાં સારા દેખાવાની મનોવૃત્તિ ઈત્યાદિ કે જે દુર્ગુણોરૂપે દેખા દે છે. પણ તે (અનેક પ્રકારની નબળાઈઓને વશ માં) અનિવાર્ય છે. અથવા જ્ઞાન-પ્રકાશથી તેને હટાવી શકાય છે.
એક તો સામાન્ય રીતે ધર્મકિયા કરનારાઓ, સમગ્ર સમાજની દષ્ટિએ અલ્પ સંખ્યામાં હોય છે. માત્ર પર્યુષણાદિ પર્વોમાં જ તેની અધિકતા દેખાય છે અને તે વર્ગ કવચિત ધર્મ કિયા કરનાર હોવાથી તેમાં ભૂલો નજરે પડે છે. છતાં એકંદર વિચાર કરતાં તેવી ભૂલવાળી કિયાઓ વડે તેઓમાં એવો એક ભાવ તે પિોષાય છે કે, જીવનમાં ધર્મનું સ્થાન છે અને ધર્મ પણ કાંઈ શાન્તિ અને સુખ આપે છે, તે માન્યતા ટકાવી રાખવામાં પણ તેમના માટે ફાળે છે. પ્રતિપક્ષમાં એ રીતે કિયાએ છૂટી જવા પછી જૈન કેણ, અજૈન કેણ, ધર્મ શું, અધર્મ શું એને ભેદ રહે આ વિષમ કાળમાં ઘણા દુષ્કર છે.
આત્મશુદ્ધિમાં સહાયક આ ક્રિયાઓ કરવાથી આપણા પિતામાં અર્થાત કિયા કરનારમાં દંભ કે મિથ્યાભિમાનનું પોષણ થાય છે, એવી એકાન્ત માન્યતા સર્વથા અસંગત છે. ઊંડા તત્વમંથન પછી જે ક્રિયાઓ થાય તે વડે દંભ, અભિમાન પોષાય એમ બનવું અશક્ય પ્રાય છે. તેમ છતાં જે સાધકને એમ લાગે કે લાગતું હોય તો તે ઘડાયેલી મિથ્યા કલ્પનાઓ કે અસંગત
