________________
તીથને મહિમા
૨૪૩ છતાં દેવાદિના ઉપસર્ગો પામીને અનાર્યક્ષેત્રો અને સમુદ્રજળમાં પણ સિદ્ધિ પામેલા જીવોની સંખ્યા અનંતકાળની અપેક્ષાએ અનંત કોટિની થાય છે. તે પછી આર્યક્ષેત્રો અને તીર્થ સ્થળોને સ્પશને અનંત કોટિ આત્માઓ સિદ્ધિને પામ્યા હોય તેમાં આશ્ચર્ય જ શું?
આમ છતાં અનંત કેટ સિદ્ધના સ્થાન તરીકે પ્રસિદ્ધિ શ્રી શત્રુંજયની ભૂમિની જ શા માટે? એ પ્રશ્નનું સમાધાન પ્રખર તાર્કિક અને પરમ બુદ્ધિનિધાન,
શાસ્ત્રવેત્તા વાચકપ્રવર શ્રી યશોવિજય મહારાજ નીચેના શબ્દોમાં ફરમાવે છે.
“તેના સિદ્ધાવચારાધ્યાપિ ચાહ્યાવં જ્ઞાનचारित्ररूपभावतीर्थहेतुत्वेनाऽस्य द्रव्यतीर्थत्वादनन्तकोटिसिद्ध-स्थान त्वस्याऽन्यत्राविशेषेऽपि स्फुटप्रतीयमान तद्भावनयैवाऽत्रविशेषात् । अनुभवादिना तथा सिद्धौ श्रुतपरिभाषाभावस्यातंत्रत्वादन्यथाचतुर्वर्णश्रमणसंघे तीर्थत्वं, तीर्थकरे तु तद्बाह्यत्वमित्यपि विचारकोटिं नाटीकेत । व्यवहारविशेषाय यथा तथा परिभाषणमपरिभाषणं च न व्यामोहाय विपश्चितामिति स्थितं ॥
–પ્રતિભાશતક પા ટીકા અર્થ :
“આથી શ્રી સિદ્ધાચલાદિ તીર્થોનું આરાધ્ય પણે જણાવ્યું. જ્ઞાન દર્શનચારિત્રરૂપ ભાવતીર્થના હેતુ પણથી એનું દ્રવ્યતીર્થ. પણું છે. અનંત કોટિ સિદ્ધના સ્થાનરૂપે અન્ય ક્ષેત્રોથી તેની વિશેષતા નથી, પરંતુ તીર્થની સ્થાપના વડે થતા ફુટ પ્રતીય ભાન અર્થાત્ સ્પષ્ટપણે અનુભવાતા ભાવ વડે તેની વિશેષતા છે. અનુભવ અને આદિ શબ્દ વડે આગમ અને અનુમાનાદિ પ્રમાણે
