________________
અરિહ'તાકાર ઉપયોગ
૨૮૭
તે ઉપયેાગ ભાવ સવર રૂપ હાવાથી અત્યંત ઉપાદેય છે. અરિહંતાકાર ઉપયાગ અલવ્યને પણ સભવે છે. અભબ્યા પણ વિંશતિ સ્થાનક તપની આરાધના કરે છે. તે વખતે અરિહ'તાદિના આકાર ઉપચાગ રૂપે થાય જ છે. છતાં તેને તે તપ મેાક્ષહેતુક થતા નથી. તેમાં કારણ તેનું જ્ઞાન ધ્યાનમાં પરિણત થતુ નથી એ છે. વિષયની સમાપત્તિ હોય છે, પણ આત્માની થતી નથી. વિષયની સમાપત્તિ આગમથી ભાવનિક્ષેપરૂપ અને છે. પણ સમાપત્તિ તાત્ત્વિક ભાવરૂપ છે. આત્મદ્રવ્યનું તે ભાવરૂપે પરિણમન છે.
દ્રવ્ય ગુણ પર્યાયથી સમરસાપત્તિ રૂપી સમાપત્તિ ભવ્યને જ થાય છે, મિથ્યાદષ્ટિ અભવ્યને નહિ, તત્ત્વથી આત્મા પોતે જ પરમાત્મ સ્વરૂપ છે એવી શ્રદ્ધા, એવુ જ્ઞાન અને એવી જ પરિણતિ અભવ્યને અસંભવિત છે. તેથી ભવ્યની સમાપત્તિ ધ્યાતા, ધ્યેય અને યાનની એકાગ્રતા વડે એકતારૂપ બની મુક્તિનું કારણ થાય છે. અરિહં’તાકાર ઉપચેાગ તાત્ત્વિક સમાપત્તિરૂપ બનીને ભવ્યને મુક્તિદાયક બને છે.
આગમથી દ્રવ્યનિક્ષેપ: જ્ઞાતા અનુપયુક્ત હાય તેને
કહેવાય.
નાઆગમથી દ્રવ્યનિક્ષેપ એ ત્રણ પ્રકારના છેઃ (૧) શરીર, (૨) ભવ્ય શરીર અને (૩) જ્ઞભવ્યવ્યતિરિક્ત. મિથ્યાદષ્ટિને ઉપયાગયુક્ત વ્યાપાર અને સમ્યગ્ષ્ટિના અનુપયેાગવાળા વ્યાપાર અને દ્રવ્ય ગણાય છે. એકમાં અનુપયેાગરૂપી દ્રવ્યપણુ છે અને ખીજામાં
