________________
અરિહંતાકાર ઉપગ
અરિહંત આકાર ઉપયોગમાં ઉપગના વિષયભૂત અરિહંત “યેય છે. ઉપગવાન જીવ “ધ્યાતા” છે અને ઉપગ ક્રિયા એ ધ્યાન” છે.
દયમાં યાતાને ઉપગ એ જ ધ્યાન છે. ધ્યાન સમયે ધ્યાતા, ધ્યેય અને ધ્યાન ત્રણેની એકતા થાય છે. તેનું જ નામ સમાપત્તિ છે.
અરિહંતના ઉપગમાં વર્તતો જીવ અરિહંત સ્વરૂપ બને છે. તેને અર્થ પણ એ જ છે. ઉપગ એ આગમ છે, તેમાં વર્તવું તે ભાવ છે. આગમથી ભાવનિક્ષેપે અરિહંત તે અરિહંતના ઉપગમાં વતે જીવ છે, કેમ કે તે વખતે પણ જ્ઞાતા, રેય અને જ્ઞાન ક્ષેત્રની એકતા થાય છે.
એક્તા, સમાપતિ, સમરસાપત્તિ વગેરે એક અર્થને કહેનારા શબ્દો છે. ધ્યાતા, ધ્યેય અને ધ્યાનની એક્તા દ્વારા થતા તીવ્ર ઉપગ અને તે ઉપયોગ દ્વારા થતું સ્પષ્ટ જ્ઞાન, તેમાં પણ જ્ઞાતા, રેય અને જ્ઞાન ત્રણેની એકતા સધાય છે. તેથી જીવ અરિહંતના ઉપયોગમાં જેટલી વાર રહે છે તેટલી વાર તે અરિહંતસ્વરૂપ બને છે.
