________________
ધર્મના સાધકને માઢન
૨૩૩
સમજવાં. વૈષ્ણવને વેશ પહેરનાર પારધી પણ વૈષ્ણવ ખની જાય. પરિણામની ધારાઓ વિચિત્ર હાય છે. જેવાં જેવાં દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવા મળે, તેવા તેવા પલટા પિરણામેામાં આવે. તેથી ઉભય પક્ષને પાતપેાતાના સ્થાને સરખા મહત્ત્વના જાણીને કદમ ભરવાનાં છે.
ભવિત યતાવાદનુ આલંબન ચારે? કેટલાક સાધાને મૂંઝવતા આ પ્રશ્નનું નિરાકરણ એ છે કે, જ્યારે જ્યારે અસમાધિ થાય, ત્યારે ત્યારે ભવિતવ્યતાવાદનું આલખન લેવાથી અસમાધિ ટળી જાય છે અને આત્મા સ્વ-સ્વભાવમાં આવી જાય છે. ભવિતવ્યતાવાદનું આ રીતનું આલખન શાસ્ત્રવિહિત
પણ કાર્યોંની સિદ્ધિમાં એકલી ભવિતવ્યતા કારણ નથી, પરંતુ પાંચે કારણેા મળીને કાય થાય છે, એવા જે જિન-સિદ્ધાન્ત છે, તેને આથી જરા પણ ખાધા પહાંચવી ન જોઈ એ. અન્યથા એ જ ભવિતવ્યતાવાદનું એકાન્ત અવલ’બન જીવને પુરુષાહીન અને ચિત્તવિભ્રમ કરાવનારું થાય છે.
કાઈ પણ એકાન્તવાદનુ' અવલંબન ચિત્ત સ્વાસ્થ્યને અવસરે મહાન હાનિ પહેાંચાડે છે, કારણ કે તે વસ્તુસ્થિતિથી વિરુદ્ધ છે.
મેાક્ષમાગ માં ‘પુરુષકાર' એ જ અગ્રપદ ભોગવે છે. કારણ કે તે જ એક પ્રયત્નસાધ્ય છે. તે સિવાય બીજા ચાર કારણે। એ મનુષ્યને આધીન નથી, પણ શ્રદ્ધાથી