________________
૧
જ્ઞાનક્રિયાભ્યાં મેક્ષ
જીવના બે દોષ અશુદ્ધ જીવને અનાદિની અશુદ્ધતાના કારણે બે દોષ ઘર કરી ગયા હોય છે.
એક તે શુભ કિયામાં આળસ અને અશુભ ક્રિયામાં તત્પરતા.
બીજે દેષ તે આત્મસ્વરૂપનું અજ્ઞાન અને પરસ્વરૂપમાં આત્મસ્વરૂપનો ભ્રમ.
આ બે દોષ, જીવમાં એવા જડ ઘાલીને બેઠા હોય છે કે તે જ્યારે જ્ઞાનનો મહિમા સાંભળે છે, ત્યારે ક્રિયામાં આળસુ બની જાય છે અને જ્યારે ક્રિયાને મહિમા સાંભળે છે, ત્યારે જ્ઞાન પ્રત્યે ઉપેક્ષા ભાવવાળ બની જાય છે.
જીવની આવી અશુદ્ધ દશામાં, જ્યારે તેને જેવા ઉપદેશકનો સંચાગ મળે છે, ત્યારે તે તેવા દેષવાળા બની જાય છે. એવી દશામાં તેની શુદ્ધિ થવી તે દૂર રહી જાય છે, કિન્તુ અનાદિ કાળથી લાગેલા એક યા બીજા દેષની અધિક ને અધિક પુષ્ટિ થવાથી તે વધારે ને વધારે અશુદ્ધ થતું જાય છે.
જ્યારે તેને શુદ્ધ ઉપદેશક ગુરુ મળે અને એમાંથી એક પણ દેષ પુષ્ટ ન થઈ જાય તેવી સાવધાનીપૂર્વક ઉપદેશ આપે ત્યારે તે જે સચેતન હોય તે જ્ઞાન અને કિયા ઉભયની સાધના કરનારે થાય. અશુદ્ધિને નાશ કરી, શુદ્ધિને પામી શકે.
અહીં જ્ઞાનથી આત્મસ્વરૂપનું જ્ઞાન લેવાનું છે અને ત. ૮