________________
૨૧૮
તત્ત્વદાહન
બતાવેલા શ્રાવકના અક્ષુદ્રાદ્રિ એકવીસ ગુણ્ણા પણ ધ રત્નની પ્રાપ્તિ માટેની ચેાગ્યતાના મુખ્ય હેતુએ છે. તથા બીજા પણ પાત્રતા વિકસાવનારા, ઔદાય, દાક્ષિણ્ય, ગાંભીય, દૌય, સૌજન્ય આદિ ગુણેાના વિકાસની પણ ઘણી જરૂર છે. અને એ રીતે પાત્રતા કેળવાયા ખાદ ‘પાત્રમાંન્તિ સમ્પર્:’ પાત્ર જીવાને સંપદાએ આવી મળે છે. અર્થાત્ પાત્ર વ્યક્તિઓ તરફ ગુણરૂપી સંપદા એલાવ્યા વિના કે ઇચ્છા કર્યા વિના પણ, સમુદ્રની તરફ નદીએ ખેંચાઈ આવે છે તેની જેમ ખે'ચાઈ આવે છે.
એટલે પાત્રતા કેળવવાના વિચાર તેમ જ તે મુજબના આચાર એ જ સૌથી શ્રેષ્ઠ અને નિર્ભીય જીવનમાગ છે. એ ક્રમે ચડેલા આત્માઓના પતનના સ'ભવ રહેતા નથી. અથવા ખૂબ જ આછે (સ`ભવ) રહે છે. તે સબધમાં માત્ર એટલુ જ વિચારવાનું રહે છે કે, એકલી માર્ગાનુસારતા ઉપર જ વધારે પડતું વજન આપવા જતાં એ માર્ગાનુસારીપણાના જ ગુણ્ણા જેમ કે, 'प्रत्यहं धर्मश्रवणम्', अविरोधेन त्रिवर्गसाधनम्', 'अनभिनिविष्ट· લમ્’, ‘વૃત્તસ્થાનવૃદ્ધાનુસઽત્વમ્’, ‘દ્વીધÍસ્ત્રમ્’, ‘વિશેષજ્ઞરવમ્', નાટ્યમ્', ઇત્યાદિ ઘણા ગુણા ઘવાય છે.
તેમાં છેલ્લા ‘કૃતજ્ઞતા' ગુણ ઘણા મહત્ત્વના છે. જે સ'સાર-અપેક્ષાએ માતાપિતાદિ ગુરુજન માટે જેટલા લાગુ પડે છે, તેટલેા જ ધ અપેક્ષાએ દેવ, ગુરુ, સંઘ ઇત્યાદિ પ્રત્યે પણ લાગુ પડે છે, અને એ બધા ગુણાના
