________________
ભાવ મંગલ
મંગલની વ્યાખ્યા 'मङ्गयते, साध्यते हितमनेनेति मङ्गलम् ।' જેનાથી હિત સધાય તે મંગલ.
હિત ધર્મથી જ સધાય છે, તેથી હિતસાધક ધર્મને લાવે તે મંગલ.
'मङ्ग धर्म लातीति मङ्गलम् ।' મંગ એટલે ધર્મ, તેને લાવે તે મંગલ. એવો અર્થ પણ મંગલનો થાય છે.
ધર્મની પ્રાપ્તિ અધર્મના નાશથી થાય છે. સર્વ અધર્મોનું મૂળ કારણ, વિષય, કષાય અથવા તેના ફળસ્વરૂપ ચાર ગતિરૂપ સંસાર છે. તેથી સંસારને ક્ષય કરે તે મંગળ, એ ત્રીજો અર્થ પણ મંગલને થાય
_ 'मां भवात्, संसारात् गालयति, अपनयतीति मङ्गलम् ।' મને સંસારથી ગાળે, મારા સંસારને દૂર કરે તે મંગલ.
મંગલ એટલે— એ રીતે મંગલ એટલે હિતનું સાધન. મંગલ એટલે ધર્મનું ઉપાદાન અને મંગલ એટલે અધર્મના મૂળભૂત