________________
૧૯૪
તત્ત્વદાહન
અર્થાત્ આ જેમાં પ્રધાન અથ છે, તે દંપર. તેને ભાવ અર્થાત્ પ્રધાનભૂત અર્થ તે એક પર્યો.
નમસ્કારના પ્રધાનભૂત અથવા રહસ્યભૂત અ, તે માન કષાયના અભાવ છે. અથવા માન કષાય જેમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે તે મિથ્યાત્વ અને અજ્ઞાનના નાશ છે. નમસ્કારના બીજી રીતે પણ અદ પર્યા છે. અને તે રાગદ્વેષનેા નાશ અથવા રાગદ્વેષના નાશ કરનાર શ્રી તીથંકર દેવાની પ્રકૃષ્ટ આજ્ઞાના પાલન સ્વરૂપ છે.
શ્રી તી 'કર દેવાના આજ્ઞાપાલનના પરિણામે રાગદ્વેષ, અજ્ઞાન અને મિથ્યાત્વના નાશ અથવા માન કષાયને અભાવ, એ નમસ્કારના પ્રધાન અર્થાત્ રહસ્યભૂત અ છે. સામર્થ્ય ચેાગના નમસ્કારનુ એ અ ંતિમ ફળ છે.
શાસ્ત્રાજ્ઞાના પાલન મુજબ યથાશક્તિ નમસ્કાર, તે ઇચ્છાયાંગના નમસ્કાર છે, શાસ્ત્રાજ્ઞાના પાલન મુજબ યથાસ્થિત નમસ્કાર તે શાસ્ત્રયાગ (ભક્તિયેાગ)ના નમસ્કાર છે અને નમસ્કારનું અ'તિમ ફળ, કેવળજ્ઞાન અથવા વીતરાગભાવની પ્રાપ્તિ તે સામર્થ્ય ચેાગને નમસ્કાર છે.
‘નમા’ પદના શબ્દાર્થ, ભાવાથ અને રહસ્યા તથા આ લેખમાં અગાઉ જણાવ્યા મુજબ નમસ્કારના હેતુ, સ્વરૂપ અને અનુબંધ સમજ્યા પછી, હવે નમસ્કાર જેને કરવામાં આવે છે, તે નમસ્કા નુ સ્વરૂપ શું છે તે સમજવું જોઈએ.
