________________
મંગલમય મંત્રાધિરાજ શ્રી નવકાર
૧૯૧
અર્થ, “અહંતોને નમસ્કાર થાઓ ! એ થાય છે.
અહં તો એટલે પૂર્યો, એ અર્થ માન્ય રાખવાથી આ નમસ્કાર, સિદ્ધાદિ પદોમાં અતિવ્યાપ્ત ન થવા છતાં, સર્વ દર્શનેને માન્ય પોતપોતાના પૂજ્યતમ પુરુષમાં અતિવ્યાપત થાય છે.
બૌદ્ધાદિ અન્ય દર્શનકારો પોતપોતાના દર્શનના પ્રણેતાઓને “અહંત' અર્થાત પૂજ્યતમ માને જ છે.
જૈનદર્શન સમત પૂજ્યતમત્વ તીર્થકરોમાં જ ઘટે છે, અન્યત્ર નહિં. તેનું કારણ એ છે કે, અન્ય દર્શનકારે, પૂજ્યતમત્વનું લક્ષણ વીતરાગત કરતા નથી. અને
જ્યાં વીતરાગત્વ ન હોય, ત્યાં સર્વત્વ સંભવતું નથી. જૈનદર્શનમાન્ય પૂજ્યતાનું પ્રયોજક, વીતરાગત્વ અને સર્વજ્ઞત્વ જ છે.
બૌદ્ધદર્શનના પ્રણેતાએ જૈનદર્શનમાન્ય સર્વજ્ઞત્વનો સ્વીકાર કરતા નથી. તેમ જ સાંખ્યાદિ દર્શને પણ જૈનદર્શનસમ્મત વીતરાગત્વને સ્વીકાર કરતાં નથી. છતાં પોતાના ઈષ્ટને પૂજ્યતમ તો સહુ કઈ માને જ છે. નિત્યમુક્તત્વ, જગતકતૃત્વ અને અસર્વજ્ઞત્વાદિ વિશેષણોવાળાં પૂજ્યતમ પદોમાં અતિવ્યાપ્તિ ન થવા માટે રહેંતાળના સ્થાને “બહેંતાળ પદ એ જ ગ્ય છે.
સિદ્ધાદિ પદોમાં અતિવ્યાપ્તિના વારણ માટે પાંચ પરમેષ્ઠી પદોમાં “પ્રથમ” અર્થાત્ પ્રથમ પદે નમસ્કરવયવ શ્રી અરિહંતોને જ આપેલું છે.
પ્રથમ પદ જ એ સૂચવે છે કે તેમાં કેવળ
