________________
૧૮૨
તત્ત્વદેહ અપૂર્વેકરણ વડે ગ્રન્થિભેદ કરીને સમ્યગ દર્શન પામે અને ભાવથી શ્રી પંચ પરમેષ્ઠી નમસ્કારને અધિકારી થાય છે.
શાસ્ત્રમાં ફરમાવ્યું છે કે, “અભવ્ય જીવને દ્રવ્યથી પણ આ નમસ્કારની પ્રાપ્તિ, કર્મોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ તેડ્યા વિના થતી નથી. ઘર્ષણ-પૂર્ષણ ન્યાયે મેહનીયાદિ કર્મોની અંતઃકોડાકડી જેટલી સ્થિતિ થયા વિના કેઈને પણ આ નમસ્કારની ભાવથી કે દ્રવ્યથી પણ પ્રાપ્તિ સંભવિત નથી.”
નમસ્કારનું સ્વરૂપ નમસ્કારની કિયાની જેમ નમસ્કારનું સ્વરૂપ પણ તેટલું જ મહાન, ભવ્ય અને ઉદાત્ત છે.
નમસ્કારની ક્રિયા વડે લેહ્યાવિશુદ્ધિ એ નમસ્કારનું સ્વરૂપ છે.
દ્રવ્ય લેશ્યા એ પુદ્ગલ સ્વરૂપ છે અને ભાવ લેશ્યા એ અંતઃકરણને પરિણામ છે. નમસ્કાર વડે અંતઃકરણના પરિણામ નિર્મળ બને છે, ઔદાર્યાદિ ગુણોની વૃદ્ધિ થાય છે.
જેવી લેણ્યાથી જીવ મરે તેવી તેની ગતિ થાય છે. વિશુદ્ધ લેશ્યાથી મરનારની ઊર્વગતિ થાય છે.
તેથી નમસ્કારનું ફળ પણ સિદ્ધિગતિની પ્રાપ્તિ છે. અને તે ન થાય ત્યાં સુધી ઉત્તમ દેવ અને મનુષ્યના ભાની પરંપરાએ જીવ સકળ લેશથી નિવૃત્તિરૂપ પરમ નિર્વાણ પદને પામે છે.
નમો પદને આ અર્થ છે. એ અર્થને સમજાવવા માટે અનેક પર્યાયવાચી શબ્દોને પ્રયોગ કરવામાં આવ્યું છે. તેમને એક અર્થ છે પૂજા, ભક્તિ, બહુમાન વગેરે.
