________________
મંગલમય મંત્રાધિરાજ શ્રી નવકાર
૧૭૯ સૂત્ર એ અંધ છે અને અર્થ એ પંગુ છે. અંધ (આંધળો) અને પંગુ (પાંગળ) પરસ્પર મળે તો ઇચ્છિત સ્થાને પહોંચી જાય છે, તેમ સૂત્ર અને અર્થ બંને મળીને જ ઈચ્છિત સ્થાને પહોંચાડનાર થાય છે. બેમાંથી એકની પણ અવગણના, ઇચ્છિત સ્થાનની પ્રાપ્તિમાં પ્રતિબંધક બને છે. | શ્રી નવકારને અર્થથી કહેનાર શ્રી અરિહંત ભગવંત છે, સૂત્રથી ગૂંથનાર શ્રી ગણધર ભગવંત છે. એ હિસાબે અહીં અર્થને પ્રાણ અને સૂત્રને દેહની ઉપમા અથવા અર્થને જીવંત દેહ અને સૂત્રને માત્ર તેની છાયાની ઉપમા ઘટે છે.
શ્રી નવકારની છાયા અને દેહ આપણે જોયાં. હવે તેના અર્થરૂપી દેહ અને પ્રાણને આપણે જોઈએ.
એ જોવા માટે આપણે એના પ્રત્યેક પદમાંથી નીકળતા અર્થને તપાસ પડશે.
“તમે અરિહંતાણુંને મહિમા શ્રી નવકારનું પ્રથમ પદ “નમો અરિહંતાણું” છે. તેમાં ત્રણ શબ્દો અને સાત અક્ષરે છે. એ સાત અક્ષરોનો મહિમા બતાવતાં એક સ્થળે કહ્યું છે કે–
सप्तक्षेत्रीव सफला, सप्तक्षेत्रीव शाश्वती।
सप्ताक्षरीयं प्रथमा सप्त हन्तु भयानि मे ॥' અર્થ : શ્રી જિન પ્રતિમાદિ સાત ક્ષેત્રની જેમ સફળ અને ભરતાદિ સાત ક્ષેત્રોની જેમ શાશ્વત એવી આ પ્રથમ સપ્તાક્ષરી મારા સાત ભયોને દૂર કરે.
