________________
૧૫૪
તત્ત્વદાહન.
પ્રતિષ્ઠાવિધિ અને પ્રતિષ્ઠાકારક
સ્મૃતિમાં પ્રતિષ્ઠાકારકને પરમાત્મવિષયક સ્વ-આત્માના અભેદભાવ અાપિત થાય છે, તેથી મૂતિ તે અભેદભાવના વિષયભૂત પરમાત્માનું સ્મરણ કરાવે છે.
આરોપમાં નિમિત્ત અને પ્રચેાજન હાવાં જરૂરી છે. નિમિત્ત સદશાકાર છે અને પ્રચાજન પરમાત્માની ઉપાસના, યાનાદિ છે.
કાષ્ઠ યા પાષાણુની મૂર્તિમાં પરમાત્મ સદશ આકૃતિ હાવાથી તેમાં આરેાપ સહજ બને છે, નિરાલંબનમાં પ્રવૃત્તિ કરવા માટે આલખન આવશ્યક છે. મૂર્તિ તે આલંબન પૂરુ′ પાડે છે.
પ્રતિષ્ઠિત થયેલી મૂર્તિના દર્શનથી, પરમાત્મવિષયક સ્વ-આત્માના અભેદ મૂર્ત સ્વરૂપ ધારણ કરે છે. અમૂત ભાવનું મૂર્ત મૂર્તિ માં સ્થાપન અને મૂર્તિના દર્શનાદિ વડે અમૂર્ત ભાવનુ ભાવન, એ રીતે પરસ્પર કા -કારણ
ભાવ છે.
સ્મૃતિમાં પ્રતિષ્ઠાકારક ભાવાચાની સમાપત્તિનુ સ્થાપન થાય છે, સમાપત્તિવિષયક ભાવનું આરેપણુ થાય છે, તેથી તે મૂર્તિના દર્શનથી વ્યુત્પન્ન સભ્યષ્ટિને સમાપત્તિનું દન થાય છે. અને વ્યુત્પન્નને પ્રતિષ્ઠાનુ પ્રત્યભિજ્ઞાન થાય છે. એટલે કે આ મૂર્તિ પ્રતિષ્ઠિત છે, એવુ' જ્ઞાન થવાથી દર્શકને પ્રતિષ્ઠાવિધિ તથા પ્રતિષ્ઠાકારક આચાર્યનું સ્મરણ થાય છે.
