________________
૧૧૪
- તત્ત્વદેહન કિયાથી હિંસાદિ અશુભ કિયાઓનું નિવારણ કરનારી ક્રિયાઓ સમજવાની છે.
મોક્ષમાર્ગમાં આત્મજ્ઞાનશૂન્ય જ્ઞાન, સમગ્ર જગતનું થાય, તે પણ તેની કાંઈ જ કિંમત નથી.
અને સાક્ષાત્ કે પરંપરાએ અહિંસાદિ ભાવેને ઉત્તેજન આપનારી કિયાઓ સિવાયની ક્રિયાઓ (ધર્મ, પરલેક કે પરોપકારાદિ કઈ પણ નામે) ચાહે તેટલી સંખ્યામાં થાય, તે પણ તેનું કશું જ મૂલ્ય નથી. ' દેશ, સમાજ કે ધર્મની ઉન્નતિના નામે આત્મજ્ઞાનશૂન્ય જ્ઞાન કે કેળવણીને વિકાસ એ જેમ મોક્ષમાર્ગ નથી, તેમ જ્ઞાન, વિરાગ્ય કે અધ્યાત્મ આદિના નામે અહિંસાદિ શુભ ભાવોને ઉત્તેજન આપનારી કિયાઓને નિષેધ એ પણ મોક્ષમાર્ગ નથી.
આત્માથી જીએ તે બંનેનું યથાર્થ સ્વરૂપ સમજીને, તે બંનેમાંથી એકની પણ ઉપેક્ષા કર્યા વિના યથાશક્ય આરાધક જીવન ગાળવા નિરંતર પ્રયાસ કરે જોઈએ.
