________________
પરમાત્મધ્યાનનાં ચાર માધ્યમ
૧૪૯
(૪) ભાવ ચેય – સર્વ દ્રવ્યોનો જ્ઞાતા આત્મા છે. તેથી જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્માનું ધ્યાન કરાય એમાં ધ્યાન વિષયીભૂત આત્માનું શુદ્ધ ચિતન્ય તે ભાવ ધ્યેય છે.
સર્વ તેમાં પ્રધાન તેજરૂપ અને સર્વ તિઓમાં પ્રધાન તિરૂપ, શ્રી અરિહંત પરમાત્માનું શિવસુખની પ્રાપ્તિ માટે ધ્યાન ધરવું જોઈએ. તેઓ વીતરાગ હોવા છતાં ધ્યાતા – મુમુક્ષુઓને – સ્વર્ગ અને અપવર્ગનાં ઉત્તમ ફળને આપનારા છે. તેઓની એવી જ સ્વાભાવિક શક્તિ છે.
આ પ્રમાણે નામાદિ ભેદથી ધ્યેયના ચાર પ્રકાર પડે છે. પદસ્થ ધ્યાનમાં નામ ધ્યેય, રૂપસ્થ ધ્યાનમાં સ્થાપનાધ્યેય, પિઠસ્થ ધ્યાનમાં દ્રવ્ય ધ્યેય અને રૂપાતીત ધ્યાનમાં ભાવ ધ્યેયનો સમાવેશ થાય છે.
જે શ્રદ્ધા અને સમજપૂર્વક નિર્મળ ભાવ વડે આત્મસ્વરૂપને ઓળખી, તેમાં લયલીન થઈ જવાની પ્રવૃત્તિમાં જ રોપો રહે છે તે ધમી છે.
