________________
૧૩૦
તત્વદેહના
આવે છે, પણ આત્મારામતા નથી આવતી.
આત્મારામતા માટે આત્મતત્વ પ્રત્યે પ્રીતિ ઉત્પન્ન થવી જોઈએ. અને એ પ્રીતિ જ સમત્વભાવની તાત્વિક જનેતા છે.
વિષ પ્રત્યેના વૈરાગ્યથી, “સમસુખદુઃખતા આવે છે અને આત્મતત્વના પ્રેમથી “વાસીચંદન કલ્પતા” “સમશત્રુમિત્રતા પ્રગટે છે.
એ બંને મળીને વાસ્તવિક “નિધિપર્શ મન: બને છે.
સમ્યગુદષ્ટિ જીવ વિષયોની વિપાક વિરસતા સમજતો હોવાથી મોક્ષને છોડીને બીજી કોઈ વસ્તુ ઉપર પ્રીતિ ધરાવતો નથી.
મોક્ષ ઉપરની પ્રીતિની કસોટી, મુક્તિમાર્ગ અને મુક્તિમાર્ગ-પ્રસ્થિત મહાપુરુષ ઉપર પ્રીતિ હેવી તે છે.
બીજી બાજુ તે (સમ્યગદષ્ટિ જીવ) વિષયાસક્ત (મિથ્યાષ્ટિ) છ ઉપર કરુણાબુદ્ધિવાળો હોય છે.
જગતમાં સૌથી વધારે દુઃખી કેણ? તેના ઉત્તરમાં શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માએ ફરમાવ્યું છે કે, “અવિરત સમ્યગદષ્ટિ.
બીજા છ સ્વ દુઃખે દુઃખી છે.
જ્યારે અવિરત સમ્યગદષ્ટિ જીવ ચતુર્ગતિમાં ભ્રમણ કરી રહેલા અને મિથ્યાત્વ, અજ્ઞાનાદિથી રિબાતા જીવોના દુખે પણ દુઃખી છે. તે બધાનાં દુઃખોને જાણવા છતાં અને તેને પ્રતિકાર પણ જાણવા છતાં પોતે કાંઈ કરી શકતો નથી, તેનું તેને દુઃખ (કરુણા) હોય છે.
