________________
જ્ઞાન અને ભાવના
ભાવનાથી લભ્ય છે. | સર્વ જીવો પ્રત્યે આમતુલ્ય ભાવ, આત્મતુલ્ય સ્નેહ, મિત્રી, પ્રમોદ, કારુણ્ય અને માધ્યસ્થ ભાવ લાવ્યા વિના હિતાશય ટકતો નથી. તેના વિના સમતા ટકી શકતી નથી. સમતા વિના વિરતિ ફળતી નથી. વિરતિ વિના જ્ઞાન વંધ્ય બને છે.
જ્ઞાનને વિષય એ ય છે. ભાવનાનો વિષય એ દયેય છે.
જે સુખ પિતાને પ્રિય છે, તે સુખ સર્વને મળે અને જે દુઃખ પોતાને અપ્રિય છે, તે કેઈને પણ ન મળે” આ જાતને ભાવ, પુરુષ-આત્માની શુદ્ધિ કરે છે. ઈષ્ય-અસૂયાદિ ચિત્તના મળને નાશ કરે છે, પરમાત્માની ભક્તિમાં નડતા વિક્ષેપ દૂર કરે છે, આત્મા કર્મભારથી હળવો બને છે, મેહની વાસનાના જોરથી પરાભૂત થયેલે આત્મા, વાસનાનિમુક્ત બને છે.
જ્ઞાનના સ્થાને જ્ઞાનનું જેટલું મહત્ત્વ છે, તેટલું જ ભાવનાના સ્થાને ભાવનાનું મહત્વ છે. અને તેટલું જ ચારિત્ર, સર્વવિરતિ કે સર્વ સાવધના ત્યાગના સ્થાને તેના પ્રત્યાખ્યાન અને પાલનનું માહામ્ય છે.
એકબીજાના સ્થાને એકબીજાની ગૌણતા ભલે હે, પણ પિતપોતાના સ્થાને એકબીજાનું એકસરખું મહત્વ છે.
અજ્ઞાની ભવ કેવી રીતે તરશે એ જેમ પ્રશ્ન છે, તેમ ભાવનાહીન કે વિરતિશૂન્ય પણ કેવી રીતે ભવને
