________________
મૈત્રીનું માહાસ્ય રહ્યા જ કરે છે.
બીજી બધી ઈચ્છાઓના મૂળમાં પણ આ બે જ ઈચ્છાઓ રહેલી હોય છે. અને તે કદી પણ પૂર્ણ થતી નથી, એ વાત પણ એટલી જ સાચી છે.
ઈછા એ જ દુઃખ છે એ કારણે શાસ્ત્રકાર મહર્ષિએને એ સિદ્ધાન્ત નક્કી કરવો પડ્યો છે કે,
“ઈચ્છા એ જ દુઃખ છે અને ઈચ્છાને અભાવ એ જ સુખ છે.
આહારની અગ્ય ઈચ્છામાંથી મુક્ત થવા માટે શાસ્ત્રકારોએ તપધર્મ ઉપદે છે.
અર્થ અને કામની અગ્ય ઇચ્છાઓમાંથી ક્રમશઃ મુક્તિ મેળવવા માટે શાસ્ત્રકારોએ દાન અને શીલધર્મના પાલનને ઉપદેશ આપે છે.
જેમ અર્થ, કામ અને આહારાદિની અયોગ્ય ઈચ્છાઓ જીવના દુઃખની વૃદ્ધિનું અને સુખની હાનિનું કાર્ય કરે છે, તેમ તેથી પણ અધિક સુખહાનિ અને દુખવૃદ્ધિનું કાર્ય જીવને એક ચેથા પ્રકારની ઈચ્છાને પ્રભાવે થઈ રહ્યું છે.
તે ઈચ્છા એ છે કે “મને જ સુખ મળે, મારું જ દુ:ખ ટળો.
આ ઈછા સૌથી વધારે કનિષ્ઠ કોટિની હાઈને સૌથી વધારે પીડાકારક છે. તેમ છતાં તે વાતનું યથાર્થ જ્ઞાન ઘણુ ઘેડાને જ હોય છે.
