________________
આત્મસમદશિત્વ
૪૯ કૃતજ્ઞતા જેમ જ્ઞાનસ્વરૂપ છે, તેમ પરોપકારવૃત્તિ પણ બુદ્ધિગમ્ય હોવાથી કથંચિત્ જ્ઞાનસ્વરૂપ માનેલ છે.
પરાકાર જેમ સ્વાપકારમાં નિમિત્ત બને છે, તેમ પરોપકાર એ સ્વોપકારમાં નિમિત્ત થાય છે. એ એક પ્રકારનું વિશેષ જ્ઞાન છે. અને તે નિપુણ બુદ્ધિગમ્ય છે.
અને પરહિતચિતા એટલે :'परस्मात् मम हितं भवति इति चिन्ता इत्यपि अर्थी युक्तः ।'
“બીજાથી મારું હિત થાય છે, એવી વિચારણા આ અર્થ પણ વાજબી છે.
સર્વ જીવો ઉપર આત્મદષ્ટિ રાખ્યા વિના કોઈ પણ આત્મા કદી ચિત્તશાન્તિ યા ભાવસમાધિ પામી શકતો
નથી.
" आत्मवत् सर्वजीवेषु, दृष्टिः सर्वोन्नतिकारिका । માવતિ પ્રારશાર્થ હૈયા મસ્જિ પરાયઃ ” ?
સર્વ જી (નિજ) આત્મા સમાન છે, એવી દૃષ્ટિ સર્વની ઉન્નતિ કરનારી છે, તેથી ભક્તિ પરાયણ પુરુષોએ ભાવસાતિને પ્રગટ કરવા માટે તે દૃષ્ટિ ધરાવવી જોઈએ.
- અહિંસા એ નમ્રતાની પરાકાષ્ટા છે અને એ તમ્રતા વિના મૂક્તિ કોઈ કાળે નથી એ અનુભવ સિદ્ધ હકીકત છે.
ત. ૪.
