Book Title: Sanmati Tarka Prakaran
Author(s): Siddhasen Divakarsuri, Sukhlal Sanghavi, Bechardas Doshi
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
View full book text
________________
નમાં
૨. મૂળકારનો પરિચય પ્રારંભ પહેલાં મૂકી શકીએ છીએ. વિક્રમના આઠમા સૈકાના પ્રારંભમાં સંમતિ શાસનપ્રભાવક ગ્રંથ ગણાય છે. તે જમાને જોતાં કોઈ પણ ગ્રંથને શાસનપ્રભાવકનું નામ મળે તે પહેલાં બે સૈકા વ્યતીત થાય એમાં નવાઈ નથી. એટલે કે, સિદ્ધસેન દિવાકરને વિક્રમની પાંચમી સદીમાં ગણીએ, તે પછીના ઉલ્લેખ ઠીક રીતે બંધ બેસે છે. - શ્રી મલવાદીએ સિદ્ધસેન દિવાકરના ગ્રંથ સન્મતિ ઉપર ટીકા રચી હતી, એ નિર્દેશ આચાર્ય હરિભદ્ર કરે છે.૧૩ પ્રભાવક ચરિત્રકાર શ્રી પ્રભાચંદ્રસૂરિ, પ્રભાવક ચરિત્ર'ના વિનયપ્રિયંઘમાં જણાવે છે કે,
શ્રી વીરનિર્વાણુથી ૮૮૪ વર્ષે (અર્થાત વિક્રમ સં. ૧૪માં) બૌદ્ધો અને બૌહત્યંતર દેવને મલવાદીએ જીત્યા.” આ લખતી વખતે પ્રભાવક ચરિત્રકાર શ્રી પ્રભાચન્દ્રસૂરિ સામે અવશ્ય કઈ એવી પરંપરા હશે કે જેને આધારે તેમણે મલવાદીએ બૌદ્ધો ઉપર વિજય મેળવવાને સમય વિક્રમ સં૧૪ જણાવ્યું છે. શ્રી મલવાદીએ રચેલા ગ્રંથ પૈકી એક માત્ર “નયચક્ર' ગ્રંથ જ અત્યારે મળી શકે છે. જો કે તે પણ મૂલરૂપે નષ્ટ થઈ ગયે જ અત્યારે માનવામાં આવે છે; છતાં એના ઉપર સિંદૂરિfનવવિક્ષમrશ્રમળ નામના (વિક્રમની છઠ્ઠી – સાતમી શતાબ્દીને) આચાર્યે રચેલી “ન્યાયાગમાનુસારિણ” નામની ૧૮૦૦૦ શ્લેકપ્રમાણુ જે ટીકા મળી આવે છે, તેમાંનાં મૂળનાં પ્રતીકને ભેગાં કરીને તેમ જ બીજી પણ અનેકવિધ સામગ્રીના આધારે આપણે
૧૩. આ હરિભદ્ર આને અંગે જે ઉલ્લેખ કરે છે, તે આ પ્રમાણે છે – ૩i ૪ વામિથેન શ્રમવાતિના સમતૌ “અનેકાંત જયપતાકા” પૃ. ૪૭; સામતિવૃત્તિર્મવાદ્રિતા (બૃહથ્રિપણિકા) જુઓ જેસાસં. પુસ્તક પહેલું પરિશિષ્ટ પૃ૦ ૧૦. આ જ વાતને વિદ્યાનંદિની અસહસ્ત્રી ઉપરની પોતાની અષ્ટસહસ્ત્રીમાં (લિખિત) ઉ૦ યશોવિજયજી આ પ્રમાણે લખે છે –
" इहार्थे कोटिशो भङ्गा निद्दिष्टा मल्लवादिना । - સમતાથrfમ વિમાનમ છે” (પ૦ ૨૧૦)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
