Book Title: Sanmati Tarka Prakaran
Author(s): Siddhasen Divakarsuri, Sukhlal Sanghavi, Bechardas Doshi
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
View full book text
________________
ર૦
સન્મતિ પ્રક્ષ્ણ
ટાંકવામાં આવી છે, તે ઉક્ત ત્રણ ગ્રંથેા સિવાય બીજા કાઈ જૂના ગ્રંથમાં અત્યારે મળતી નથી.
( લ ) જાની જૈન પરંપરામાં વલાપયેગક્રમિક જ મનાતે હશે એમ લાગે છે. દિગબરીય પરંપરામાં એક માત્ર યુગપાદ ચાલ્યે આવે છે; તેથી એમ માનવાને કારણ મળે છે કે, કુંદકુંદ જેવા આદ્ય દિગંબરીય સાહિત્યપ્રણેતાઓએ યુગપદ્વાદ નવેસર ઉપસ્થિત કર્યા અથવા તો પ્રથમથી ગૌણપણે ચાલ્યા આવતા એ વાદને તેમણે પુષ્ટિ આપી અને સ્વીકાર્યાં. ૯૪દિગમ્બર પરંપરા પ્રાચીન વારસાવાળા આગમાને અક્ષરશઃ સ્વીકારતી ન હતી; તેથી ક્રમવાદના ઉપાસક આમિક શ્વેતાંબર વિદ્વાને યુગપદ્રાદી દિગબરીય વિદ્વાનને એટલું જ કહી દેતા હશે કે, તમારા યુગપદ્માદને આગમને આધાર કયાં છે? આગમમાં તે અમારે। ક્રમવાદ જ સ્પષ્ટ છે. આગમા છેાડી જુદા પડેલા દિગબરીય વિદ્વાનાએ શ્વેતાંબરીય વિદ્વાનના શાસ્ત્રાધારના મળની બહુ પરવા કરી નહિ હોય, છતાં શ્વેતાંબર સાહિત્યમાં એ ચર્ચા પહેલેથી જ ઘેાડી ઘણી ચાલી આવતી હશે. આ ચર્ચા સિદ્ધસને અગર તેમના જેવા બીજા કાઈ પ્રતિભાશાલી દાર્શનિક વિદ્યાને જોઈ અને તર્ક તેમજ દર્શોનાંતરના અભ્યાસને અળે તેમને નવું સ્ફુરણ થયું કે, ક્રમવાદ કરતાં યુગપદ્રાદ વધારે સયુક્તિક છે, છતાં તેમાં પણ ખામી છે. વસ્તુતઃ દેવલાપયેાગના અભેદ જ હોવા જોઈ એ. આ વસ્તુ તેમને સ્ફુરી ખરી પણ શાસ્ત્રાધાર વિના કાઈ પણ વસ્તુ ન માનનાર માનવાળા જમાનામાં એ સ્ફુરણનું પ્રતિપાદન શાસ્ત્રાધાર વિના કરવું શકય ન હતું; તેથી જ તેમણે પોતાના નવસ્ફુરિત મંતવ્યને જૂના જૈન આગમામાંથી ફલિત કરવાના અને તે પ્રમાણે શબ્દોના અર્થો તેમજ પૂર્વાપર સંબધા ઘટાવવાનેા પ્રયત્ન શરૂ કર્યાં. આ પ્રમાણે અભેદવાદના પુરસ્કર્તાએ અને એમના અનુગામી શ્વેતાંબર વિદ્વાનેાએ અભેદવાદને આગમના આધાર ઉપર ઊભા કર્યાં,
૯૪, ‘પ્રવચનસાર' અ॰ ૧ ગાથા ૫૧. વધુ માટે જીએ સન્મતિ ટીકા
૩૦ ૬૦૩.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
