Sanmati Tarka Prakaran

Author(s): Siddhasen Divakarsuri, Sukhlal Sanghavi, Bechardas Doshi
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 337

. ૩૨૦.
સન્મતિ પ્રકરણ तम्हा अहिगयसुत्तेण अत्थसंपायणम्मि जइयव्वं । । आयरियधीरहत्था हंदि महाणं विलंबेन्ति ।। ६५ ।।
સૂત્ર એ અર્થનું સ્થાન છે. પણ માત્ર સૂત્રથી અર્થની પ્રતિપત્તિ થતી નથી; અર્થનું જ્ઞાન પણ ગહન નયવાદને આશ્રિત હોઈ દુલભ છે. [૬] - તેથી સૂત્ર શીખેલાએ અથ મેળવવા પ્રયત્ન કરે; કેમ કે
અકુશલ અને દુષ્ટ આચાર્યો આથી શાસનની વિડંબના કરે છે. [૬૫
કોઈ સૂત્રપાઠના અભ્યાસમાત્રથી તત્ત્વજ્ઞતાને દાવો કરે, તે તેને ઉત્તર આપતાં ગ્રંથકાર કહે છે કે, સૂત્રપાઠ એ અર્થનું પ્રતિપાદક હોઈ તેને આધાર છે ખરી; પરંતુ માત્ર સૂત્રપાઠથી અર્થનું પૂર્ણ અને વિશદ જ્ઞાન થઈ શકતું નથી. એવું જ્ઞાન ગહન નયવાદ ઉપર આધાર રાખતું હોવાથી, તેને મેળવવું કઠણ છે. જે નયવાદમાં બરાબર પ્રવેશ થાય, તે જ એવું જ્ઞાન સુલભ થાય. - તેથી જે તનું પૂર્ણ અને વિશદ જ્ઞાન મેળવવા ઈચ્છે, તેણે સૂત્રપાઠ શીખી લીધા પછી પણ તેને નયસાપેક્ષ પૂર્વાપર અવિરુદ્ધ અર્થ જાણવા માટે પ્રયત્ન કરે જ જોઈએ; અરે તે માટે તેણે નયવાદમાં પ્રવેશ કરવો જ જોઈએ. જેઓ એમ નથી કરતા અને અકુશલ છતાં ધૃષ્ટ થઈ શાસ્ત્રપ્રરુપણ કરે છે, તેઓ પ્રવચનને બીજાની દૃષ્ટિમાં ઉતારી પાડે છે. [૬૪-૬૫] ગંભીર ચિંતન વિનાના બાહ્ય આડંબરમાં આવતા દેનું કથનजह जह बहुस्सुओ सम्मओ य सिस्सगणसंपरिवुडो य । अविणिच्छिओ य समए तह तह सिद्धंतपडिणीओ ।।६६ ।।