Sanmati Tarka Prakaran

Author(s): Siddhasen Divakarsuri, Sukhlal Sanghavi, Bechardas Doshi
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 276

દ્વિતીય કાંડઃ ૩૪૬
૨૫૯ એ ખરું જ કે જે જે સમ્યજ્ઞાન છે, તે બધાં સમ્યગ્દર્શન છે જ; પણ બધાં દર્શને કાંઈ સમ્યજ્ઞાન નથી. કારણ કે, જે દર્શન એકાંતવિષયક રુચિસ્પ હય, તે મિથ્યાજ્ઞાન હોઈ સમ્યજ્ઞાન નથી હોતું; માત્ર અનેકાંતવિષયક રુચિપ દર્શન જ સમ્યજ્ઞાન હોય છે. તેથી છેવટે ફલિત એ થાય છે કે, જિનેક્ત તત્વવિષયક યથાર્થ દર્શન અનેકાંતરુચિપ હેવાથી સમ્યજ્ઞાનપ જ છે, નહિ કે સમ્યજ્ઞાનથી જુદું; માટે સમ્યગ્દર્શનના અથએ અનેકાંત તત્ત્વના અવધારણ વાસ્તે જ પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. [૩૨-૩૩]
સાદિ અપર્યાવસિત શબ્દમાં થયેલી કોઈની બ્રાંતિને ઉલેખ અને તેનું નિવારણकेवलणाणं साई अपज्जवसियं ति दाइयं सुत्ते । तेत्तियमित्तोत्तूणा केइ विसेसं ण इच्छंति ।। ३४॥ जे संघयणाईया भवत्थकेवलिविसेसपज्जाया । ते सिज्झमाणसमये ण होति विगयं तओ होइ ॥ ३५ ॥ सिद्धत्तणेण य पुणो उप्पण्णो एस अत्थपज्जाओ । केवलभावं तु पडुच्च केवलं दाइयं सुत्ते ॥३६॥
સૂત્રમાં કેવલજ્ઞાન સાદિ અપર્યવસિત બતાવેલું છે તેટલા માત્રથી ગાવિષ્ઠ થયેલા કેઈ વિશેષ અર્થાત્ પયવસાનરૂપ પર્યાય નથી માનતા. [૩૪] .
ભવસ્થ કેવલીમાં હનન વગેરે જે વિશેષ પર્યા હોય છે, તે સિદ્ધ થતી વખતે નથી રહેતા; તેથી તે કેવલ વિગત – નષ્ટ થાય છે. [૩૫]
વળી આ (કેવલબેધપ) અથપર્યાય સિદ્ધપણુરૂપે ઉત્પન્ન થાય છે; કેવળપણને આશ્રી સૂત્રમાં કેવલને (અપય. વસિત) બતાવેલું છે. [૩૬]