________________
reader
३८६
भगवानाह - 'हंता' इत्यादि । 'हंता अस्थि' हन्त सन्ति भवन्ति नैरयिकाः अल्पस्थितिमन्तोऽपि महास्थितिमन्तोऽपीतिभावः । ' से नृणं भने !' तद् नूनं भदन्त ! 'चरमेहितो नेरsहिंतो ' ' चरमेभ्यो नैरपिकेभ्यः 'परमा नेरइया महाकम्मतरा 'चेव' परमा दीर्घायुष्का नैरयिकाः महाकर्मतराश्चैत्र 'महाकिरियतराए चेव' महाक्रियतराश्चैव अधिककर्मवन्तः किमित्यर्थः ' महासवतराए चैव' 'महास्रवतराश्चैव 'महावेयणतराए चैव' महावेदन उराश्चैव 'परमेहिंतो वा नेरहहिंतो वा' परमेभ्यो वा नैरयिकेभ्यो वा 'चरमा नेरइया' चरमा नैरयिकाः 'अनकम्मतराए चेत्र' अल्पकर्मतराश्चैद 'अप्पकिरियतराए चेव' अल्पक्रियतराश्चैव 'अप्पासवतराए चेच' अल्पास्रवतराश्चैत्र 'अल्पवेयणतराए चेव' अल्पवेदनतराश्चैव हे भदन्त ! अल्पायुeकनारकापेक्षया परमायुष्कनारकाः महाक्रियतरादिविशेषणाः तथा परमायुष्कनारकापेक्षया अल्पस्थितिका नारका अल्पकर्मतरादिविशेषणाः भवन्ति किमिति प्रश्नाशयः, भगवानाह - 'हंता' इत्यादि । 'हवा, गोयमा ।' इन्त, गौतम ! इन्तेति आयुवाले भी होते हैं क्या ? अल्पायुवाले नैरथिकों को यहां चरम कहा गया है और लम्बी आयुवालों को परम कहा गया है इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं- 'हंता, अस्थि' हां गौतम ! नारक अल्पस्थितिवाले और लम्बीस्थितिवाले दोनों प्रकार की स्थितिवाले होते हैं । तो 'से नू भंते ! चरमे हितो.' हे भदन्त ! जो नारक अल्पस्थितिवाले होते हैं उनकी अपेक्षा 'जो दीर्घायुवाले नैरयिक होते हैं वे क्या महा. कर्मवाले, महाक्रियावाले, महास्रववाले और महावेदनावाले होते हैं ? या जो चरम नैरधिक हैं वे परम नैरयिकों की अपेक्षा अल्पका अल्पक्रियावाले अल्पआस्रववाले और अल्पवेदनावाले होते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में 'हंता, गोयमा ! चरमेहितो०' प्रभु कहते हैं हा, આયુવાળા પણ હાય છે, અલ્પમચુવાળા નૈરયિકાને અહિયાં ચરમ કહેવામાં આવ્યા છે, અને લાંખી આચુવાળાને પરમ કહ્યા છે. આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે
- ''ता अत्थि' डा गौतम! नार। अयमायुषाणा भने सांगी आयुवाजा એમ બન્ને પ્રકારની આયુવાળા હૈાય છે. પ્રભુને આ પ્રમાણેના ઉત્તર સાંભળીને इरीथी गौतम स्वाभी प्रभुने पूछे छे है- 'से णूणं भ'ते ! घरमेहितो०' हे भगवन् જે નારા અલ્પ આયુવાળા હાય છે, તેઓની અપેક્ષાએ જે દીઘ આયુવાળા નૈયિકા હોય છે, તે મહાકમ વાળા, મહાક્રિયાવાળા મહાઆસ્રવવાળા, અને મહાવેઢનાવાળા, હાય છે? અથવા જે ચરમ નૈરિયકા છે, તે પરમ નૈરયિકાની અપેક્ષાએ અપકમ વાળા, અપક્રિયાવાળા, અલ્ય આસવવાળા અને અલ્પ बेहनावाजा होय छे ? या अनना उत्तरमा अलु अड़े छे है- 'हंता गोयमा !