________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२० उ. ५ सू०९ अनन्तमदेशिके सप्तास्पर्शगन महनि० ९२७ दो देशो मृदुको देशाः गुरुकाः देशो लघुको देशः शीतो देश उग्णो देशाः स्निग्धाः देशी रूक्ष इति प्रथमचतुष्कस्य तृतीयो भङ्गः ३, देशः कर्कशो देशो मृदुको देशाः गुरुकाः देशी लघुको देशः शीतो देश उष्णो देशाः स्निग्धाः देशाः रूक्षा इति चतुर्थः ४ । देशः वर्कशो देशी मृदुको देशाः गुरुहाः देशो लघुको एकत्व विवक्षित हुआ है यह द्वितीय भङ्ग है, इसमें स्निग्धपद में एकत्व और रूक्षपद में बहुत्व विवक्षित हुआ है, इसका तृतीय भङ्ग हस प्रकार से है- 'देश: कर्कशः, देशो नृटुकः, देशा गुरुकाः, देशी लघुकः, देशः शीतः, देश उष्णः, देशाः स्निग्शः, देश: रूक्षः ३' यहां स्निग्ध पद में बहुवचनता और रूक्षपद में एकवचनता विवक्षित हुई है हा
तु भङ्ग इस प्रकार से है - 'देशः कर्कशः, देशो सृबुकः, देशाः गुरुकाः, देश: लघुकः, देशः शीतः, देश उष्णः, देशाः स्निग्धाः, देशाः रुक्षाः' यहां स्निग्s और रुक्ष दोनों पदों में बहुवचन विवक्षित हुआ है इस प्रकार से ये प्रथम चतुष्क के ४ भङ्ग है और ये : भङ्ग बहुवचनयुक्त गुरुपद के योग से हुए हैं इन सब में रूक्ष स्निग्ध पदों में एकता और अनेकता विवक्षित हुई है इसी प्रकार से द्वितीय चतुष्क के ४ गों को प्रकट किया जाता है - इसमें उष्णपद में बहुवचनता विवक्षित हुई
આ રીતે આ બીજો સંગ કહ્યો છે ૨ આમાં બ્ધિ અને ક્ષ પદમાં એકपशु णतावेस छे. ' देशः कर्कशः देशो मृदुकः देशाः गुरुकाः देशो लघुकः देशः शीतः देश उष्णः देशाः स्निग्धाः देशो रूक्षः ३' ते पोताना देशमा शोદેશમાં મૃદુ અનેક દેશેામાં ગુરૂ એકદેશમાં લઘુ એકદેશમાં શીત એકદેશમાં ઉષ્ણુ અનેક દેશામાં સ્નિગ્ધ અને એકદેશમાં રૂક્ષ પળેા હેાય છે. આ ભંગમાં સ્નિગ્ધ પટ્ટમાં બહુવચન અને રૂક્ષ પદમાં એકવચનના પ્રત્યેાગ થયા છે આ त्रीले लौंग छे. 3 अथवा ते ' देशः कर्कश. देशी मृदुकः देशाः गुरुकाः देशो लघुकः देश. शीतः देश उष्णः देशाः स्निग्धाः देशाः रूक्षाः ४' पोताना म्हेशभां કર્કશ એકદેશમાં મૃદુ અનેક દેશમાં ગુરૂ એકદેશમાં લઘુ એકદેશમાં શીત એકદેશમાં ઉષ્ણુ અનેક દેશામાં સ્નિગ્ધ અને અનેક દેશામાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળા હાય છે. આ ભંગમાં સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષ એ બન્ને પદામાં બહુવચનના પ્રત્યેાગ થયેા છે આ રીતે આ પહેલી ચતુલ ગીના ૪ ચાર ભગા થયા છે, અને
આ ચાર ભંગા બહુવચનવાળા ગુરૂપદના યેાગથી થયા છે. આ गधा ભગામાં રૂક્ષ અને સ્નિગ્ધ પદામાં એકપણુ અને અનેકપણુ થયેલ છે. હવે એજ રીતે બીજી ચતુલગીના ૪ ચાર ભ ંગા બતાવવામાં આવે છે. તેમાં Gष्ट्यु यदृभां महुवयनना प्रयोग उरेल छे, ते या प्रभा] छे.-— देशः कर्कशः
