________________
प्रमेrचन्द्रिका टीका श०२० उ. ५०९ अनन्तप्रदेशि के सप्तास्पर्शगत भइ नि० ९४३
लघुको देशाः शीताः देशा उष्णा देशाः स्निग्धाः देशाः रुक्षाः ४-४, एवं लघुके चहुम्वं निवेश्य पोडशभङ्गाः, तथा गुरुकेऽपि बहुत्वं लघुके एकत्वं निवेश्य पोडशभङ्गाः कर्त्तव्याः, तथा रुrayकयोरपि त्वं निवेश्य पोडशभङ्गः कर्त्तव्या स्वदेवं कर्कशे एकत्वं मृदुके बहुवचनान्ततामाथित्य चतुःपष्टिर्भेद्रा भवन्तीति । ' ताहे कक्खणं पुहुत्तेर्णं मउष्णं एगत्तएणं चउसट्ठि भंगा कायन्त्रा'
ן
एकदेश लघु, अनेक देश शीत, अनेक देश उष्ण, अनेक देश स्निग्ध और एकदेश उसका रूक्ष स्पर्शवाला हो सकता है३' चतुर्थ भंग इसका इस प्रकार से है - 'देश : कर्कशः, देशा' मृदुकाः, देशी गुरुकः, देशो लघुकः, देशाः शीताः, देशाः उष्णाः, देशा' स्निग्धाः, देशाः रुक्षाः४' एकदेश उसका कर्कश, अनेक देश उसके मृदु, एकदेश उसका गुरु, एकदेश उसका लघु, अनेक देश उसके शीत, अनेक देश उष्ण, अनेक देश स्निग्ध और अनेक देश उसके रूक्ष स्पर्शचाले होते हैं । इसी प्रकार से लघुपद में बहुवचन करके सोलह भंग होते हैं, तथा गुरुपद में बहुवचन एवं पद में एकवचन करके भी सोलह भंग होते हैं। तथा गुरुपद और लघुपद इन दोनों में भी बहुवचन करके १६ भंग होते हैं। इस प्रकार से कर्कश में एकवचन करके और मृदुपद में बहुवचन करके ६४ भंग होते हैं । 'ताहे कक्खडेणं पुहुत्ते मरणं एत्तएणं चरसि
લઘુ અનેક દેશામાં શીત અનેક દેશામાં ઉષ્ણુ અનેક દેશમાં સ્નિગ્ધ અને એકદેશમાં રૂક્ષ સ્પશવાળા ડાય છે. આ ચેાથી ચતુરંગીના ત્રીજો ભંગ છે. રૂ अथवा ते 'देशः कर्कशः देशाः मृदुकाः देशो गुरुको देशी लघुको देशाः शीताः देशा उष्णाः देशाः स्निग्धाः देशाः रूक्षाः४-४' येताना शमां ४४ मने દેશામાં મૃહુ એકદેશમાં ગુરૂ એકદેશમાં લઘુ અનેક દેશેામાં શીત અનેક દેશેામાં ઉષ્ણુ અનેક દેશામાં સ્નિગ્ધ અને અનેક દેશામાં રૂક્ષ સ્પર્શીવાળા હાય છે.
આ ચેાથી ચતુભ'ગીના ચેાથેા ભંગ છે. આજ રીતે લઘુ પદમાં બહુવચનની ચેાજના કરવાથી પણ ૧૬ ભગા થાય છે. તેમજ ગુરૂપદમાં બહુવચન અને લઘુપદમાં એકવચનની ચેાજના કરીને પણ ૧૬ સેાળ ભગા થાય છે. તેજ રીતે ગુરૂ અને લઘુ એ ખન્નેમાં બહુવચનના પ્રત્યેાગ કરીને પણ ૧૬ સાળ ભગા થાય છે. આ રીતે કૅશ પદમાં એકવચન અને મૃદુ પદમાં બહુવચનના प्रयोग ने ६४ यास लगी धाय छे. 'ताहे फक्सडेणं पुहुत्तेणं मरणं गत्तणं चट्ठि भंगा कायन्त्रा' ते पछी १४ शयहां महुवयन भने हु
