________________
९२८
भगवतीसूत्रे देशः शीनो दशा उष्णाः देशः स्निग्धो देशो रूक्षः १, देशः कर्क शो देशी मृदुको देशाः गुरुकाः देशो लघुको देशः शीवो देशा उष्णाः देश: स्निग्धो देशाः रूक्षाः २, देशः कर्कशो देशो मृतुको देशाः गुरुकाः देशो लघुको देशः शीतो देशा उष्णाः देशाः स्निग्धाः देशो रूक्षः ३, देशः व केशो देशो मृदुको है-'जैसे-'देशः कर्कशा, देशो मृदुकः, देशाः गुरुकाः, देशी लघुक्का, देशः शीनः, देशा उष्णाः, देशः स्निग्धः, देशो रूक्षः १' यह इसका प्रथम भंग है-इसमें गुरूपद की बहुवचनता के साथ उष्णपद में बहुवचनता विवक्षित हुई है १, द्वितीध मंग इस प्रकार से है-देशः कर्कशः, देशः मृदुरू', देशा गुरु कार, देशो लघु रूः, देशः शीन:, देशा उष्णा, देशः स्निग्धा देशाः रूक्षाः २' यहां गुरुपद में बहुवचन के साथ २ उष्ण पद में और रुक्षपद में बहुवचनता विवक्षिन हुई है तुनीय भंग इस प्रकार से है-'देशः क कैशः, देशः मृतुका, देशाः गुरुकाः, देशो लघुकः देशः शीता, देशा उणाः, देशाः स्निग्धाः देशो रूक्षः ३' यहां पर गुरुपद में बहुवचनता के कथन के साथ साथ उष्णपद में एवं स्निग्धपद में बहुवचनता कही गई है। इसका चतुर्थं भंग इस प्रकार से है-'देशः देशो मृदुकः देशाः गुरुकाः देशो लघुकः देशः शीतः देशा उष्णाः देशः स्निग्धः देशो रूक्षः१ ते पाताना मे देशमा ४°श देशमा भृष्ट भने देशमा ગુરૂ એકદેશમાં લઘુ એકદેશમાં શીત અનેક દેશમાં ઉષ્ણ એકદેશમાં સ્નિગ્ધ અને એકદેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળ હોય છે. આ ભંગમાં ગુરૂપદના બહુવચનની સાથે ઉષ્ણ પદમાં પણ બહુવચનને પ્રવેગ કરેલ છે. એ રીતે બીજી यतम गाना पडे। म छे. १२ ते 'देशः कर्कशः देशो मृदुकः देशाः गुरुकाः देशो लघुकः देशः शीतः देशा उष्णाः देशः स्निग्धः देशाः रूक्षाः२' પિતાના એકદેશમાં કર્કશ એ દેશમાં મૃદુ અનેક દેશોમાં ગુરૂ એકદેશમાં લઘુ એકદેશમાં શીત અનેક દેશમાં ઉષ્ણ એકદેશમાં સ્નિગ્ધ અને અનેક દેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળ હોય છે. આ ભંગમાં ગુરૂપદમાં બહુવચનની સાથે ઉષ્ણુ પદ અને રૂક્ષ પદમાં પણ બહુવચનને પ્રવેગ કરવામાં આવેલ છે. એ રીતેम भी 12. २, म त 'देशः कर्कशः देशः मृदुकः देशाः गुरुकाः देशः लघुकः देशः शीतः देशा उष्णाः देशाः स्निग्धाः देशो रूक्ष ३' पाताना मे દેશમાં કર્કશ એકદેશમાં મૃદુ અનેક દેશમાં ગુરૂ એકદેશમાં લઘુ એકદેશમાં શીત અનેક દેશમાં ઉષ્ણ અનેક દેશમાં સ્નિગ્ધ અને એકદેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શ વાળો હોય છે આ ભંગમાં ગુરૂ પદમાં તથા ઉષ્ણુ અને સ્નિગ્ધ પદેમાં પણ બહુવચનને પ્રગ કરેલ છે. આ રીતે આ ત્રીજો ભંગ છે. ૩ અથવા
