________________
प्रमैयचन्द्रिका टीका श०२० उ०५ सू०५ सप्तप्रदेशिकस्कन्धस्य वर्णादिनि० - ७३९कालाश्च नीलाश्च लोहितश्च हारिद्राश्चेति चतुर्दशः १४, इति । एवमेते सप्तमदेशिक स्कन्धे चतुष्कसंयोगे वर्णविषये पश्चदश भङ्गा भवन्ति, 'सत्रमेएं पंच. सत्तरि भंगा भवंति' सर्वे एते पश्चप्लप्ततिभंगा ७५ भवन्ति । कासनीललोहितहारिद्राणां समुदायेन पञ्चदश भंगाः कथिताः १५ । एवमेव कालनीललोहित्तशुक्लानां समुदायेनापि पञ्चदशभङ्गा भान्ति १५, तथा कालनीलहारिद्रशुक्कानां समुदायेनापि पञ्चदश भङ्गा भवन्ति १५, तथा काललोहितहारिद्रशुक्लानां समुदायनापि पञ्चदश भङ्गा भवन्ति १५, तथा नीललोहितहारिद्रशुक्लानां समुदायेनापि पञ्चदशभङ्गा भवन्ति १५, इति पञ्चदशानां पञ्चसंख्यया गुणने पञ्चसप्ततिमङ्गा भवन्तीति। य नीलगाय, लोहियए य, हालिहगा य १४' यह १४ वां भंग है इसके अनुसार इसके अनेक प्रदेश कृष्णवर्ण वाले, अनेक प्रदेश नीलेवर्णवाले एक प्रदेश लोहितवर्ण वाला और अनेक प्रदेश पीलेवर्ण वाला हो सकता है। यह चौदहवां भंग है, पन्द्रहवां भंग मूलमें कह दिया गया है। इस प्रकार के ये १५ भंग चतुर्वर्ण के योग में सप्तपदेशिक स्कन्ध में हुए हैं 'लव्धमेए पंचसत्सरि भंगा भवंति' कुल मिलाकर यहां ७५ भंग होते हैं, काल, नील, लोहित और हारिद्र इन चार वर्णी के योग से जो ये १५ भंग हुए हैं वे तो स्पष्ट ही हैं इसी प्रकार के १५ भंग काल, नील, लोहित, शुक्ल इन वर्गों के संयोग से भी होते हैं तथा १५ ही भंग काल, नील, हारिद्र, शुक्ल इन वर्गों के समुदाय से भी होते हैं तथा-काल, लोहित, हारिद्र शुक्ल इनके संयोग से भी 'सिय कालगा य, नीलगा य, लोहियए य, हलिहंगा य१४' पाताना मन પ્રદેશમાં કાળા વર્ણવાળો હોય છે. અનેક પ્રદેશમાં નીલ વર્ણવાળે હેય છે. કેઈ એક પ્રદેશમાં લાલવર્ણવાળો હોય છે. તથા અનેક પ્રદેશમાં પીળા વર્ણવાળા હોય છે. એ રીતે આ ચૌદમે ભંગ છે ૧૫ મો ભંગ પહેલા જ કહ્યો છે. આ રીતે આ ૧૫ પંદર ભંગ ચાર વર્ણના રોગમાં સાત પ્રદેશવાળા સ્કંધના થયા છે. 'सबमेर पंचसत्तरि भंगा भवंति' मा सातमहेश २ धना पण सधी हुस
૫ પંચેતેર ભંગ થાય છે, કાળાવણ, નીલવર્ણ, લાલવણું અને પીળા વર્ણ આ ચાર વર્ણોના વેગથી જે ૧૫ પંદર લંગો થાય છે. તે ઉપર બતાવવામાં આવ્યા છે. એ જ રીતે કાળા, નીલ, લાલ અને સફેદ વર્ણના વેગથી પણ પંદર ભંગ થાય છે. તથા કાળા, નીલ, પીળા, અને સફેદ એ ચાર વર્ણોના
ગથી પણ ૧૫ પંદર ભેગો થાય છે. તથા કાળા, લાલ, પીળા અને સફેદ વર્ણના વેગથી પણ ૧૫ પંદર લો થાય છે. તથા નીલ, લાલ, પીળા,
