________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२० उ.५सू०९ अनन्तप्रदेशिके सप्ताष्टस्पर्शगतभङ्गनि०८९७ शितम् ते च भङ्गाः सर्वशब्दविशेपितेन आदिन्यस्तेन कर्कशपदेन लब्धाः, तथा मृदुपदेने आदिन्यस्तेनापि समं चतुःषष्टिभंज्ञा भवन्तीति तथाहि-सों गृदुको देशो गुरुको देशो लघुको देशः शीतो देश उष्णो देशः स्निग्धो देशो रूक्षः १, सर्वो मृदुको देशो शुरुको देशो लघुको देशः शीतो देश उप्णो देशः स्निग्धो देशाः लक्षाः २, वा मृदुको देशो गुरुको देशो लघुको देशः शीवो देश उष्णो स्पर्श छोड़ दिया गया है गुरु आदिक पट्पद जिस प्रकार से फर्कश स्पर्श के साथ रहते हैं उसी प्रकार से वे उसी के साथ भी रहते हैं अतः गुरु आदि पदों की एमता, और अनेकता को लेकर ६४ भंग हुए यहां प्रकट किये गए है उसी प्रकार से अपर को भी आदिमें रख करके ६४ मंग कर लेना चाहिये अर्थात् अदुपद को प्रधान कर के
और गुरु आदि पदों में एकता और अनेकता करके पूर्शक्त रीतिके अनुसार ही ६४ संग कर लेना चाहिये, जैसे-'सों दुका, देशो गुरुका, देशो लघुका, देशः शी, देश उष्णः, देशः स्निग्धः, देशी रूक्षः १' यह प्रश्न भा है, 'सर्वो शृङका, देशो गुरुका, देशो लघुमा, देशः शीता, देश उष्णः, देशः स्निग्धः, देशाः रूक्षा' यह द्वितीय भंग है इसके अनुसार वह सा में वृद्ध, एकदेश में गुरु, एकदेश में लघु एकदेश में शीत, एशदेश में उष्ण, ए देश में स्निग्ध और अनेक देशों में रूक्ष पायाला हो सकता है २, 'सर्वः पृहुकः, देशः गुरुका, કેમકે આ મુખ્યપણામાં મૃદુ સ્પર્શને છોડી દીધેલ છે. ગુરૂ વિગેરે છ પદે જે રીતે કર્કશ સ્પર્શની સાથે રહે છે તે જ રીતે મૃદુ સ્પર્શની સાથે પણ તે રહે છે. જેથી ગુરૂ વિગેરે પદના એકપણને અને અનેકપણાને લઈને ૬૪ ચેસઠ ભંગે અહિયાં બતાવ્યા છે. તે જ રીતે મૃદુ પદને પહેલા રાખીને ૬૪ ચેસઠ ભગ સમજી લેવા અર્થાત્ મૃદુ પદને મુખ્ય બનાવીને અને ગુરૂ વિગેરે દેશમાં એકપણું અને અનેકપણુ કરીને પૂર્વોક્ત પદ્ધતિ પ્રમાણે ૬૪ योस मी मनापी सेवा न त मा प्रमाणे छ.-'सों मृदुफः देशो गुरुकः देशो लघुकः देशः शीतः देश उष्ण' देशः स्निग्धः देशो रूक्षः સર્વાશથી મૃદ એકદેશમાં ગુરૂ એક દેશમાં લઘુ એક દેશમાં શીત એક દેશમાં ઉsણ એકદેશમાં સ્નિગ્ધ અને એકદેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળ હોય છે, ૧ या पडेसी मछ. १ ५२१ ते 'सर्वो मृदुकः देशो गुरुकः देशो लघुकः देशः शीतः देश उष्णः देश. स्निग्ध देशाः रूक्षाः२' पोताना सशिथी भृक्ष એકદેશમાં ગુરૂ એ દેશમાં લઘુ એકદેશમાં શીત એકદેશમાં ઉણું એકદેશમાં સિનગ્ધ અને અનેક દેશોમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળ હોય છે. ૨ આ બીજો ભંગ
भ ११३
