________________
प्रेमैयचन्द्रिका टीका श०२० उ०५ सू०२ पुद्गलस्य वर्णादिमत्वनिरूपणम् ६१ई त्वात् प्रदेशद्वये दुरमिगन्धवत्वात् अश्यदिनि गन्धद्वयं भवतीति । 'रसा जहा बन्ना' रसा यथा वर्णाः, वर्णवद्रसेष्वति भङ्गाः ज्ञातव्यास्तथाहि-यदि एकरसश्रतुःमदेशिका स्कन्धस्तदा कदाचित् तिक्तश्च कदाचित् कटुकश्च कदाचित् कपायश्च कदाचिदम्लश्च कदाचिन्मधुरश्चेति पञ्चमङ्गाः, यदि रसद्वयवान् तदा स्यात् तिक्तश्च कटु कश्च १, स्यात् तिक्तश्च कटुकाश्च २, स्यात् तिक्ताश्च कटुकश्च ३, स्याव प्रकार होते हैं- इनमें से पहला भंग लिखा गया है। २-'सिय सुब्भिगंधे य दुम्भिगंधा थ' ३ सिय सुविभगंधा य दुभिगंधे य । ४ सिय सुन्मिगंधा यदुभिगंधा थ' यदि वहचतुष्पदेशिकरकंब दो गंध वाला होता है, तो वह दो प्रदेशों में सुरभिगंध वाला और दो प्रदेशों में दुरभिगंध वाला हो सकता है इस प्रकार से चतुष्प्रदेशी स्कन्धरूप अवयवी में युगपत् दो गंध गुग हो सकते हैं । 'रसा जहा चन्ना' इस सूत्र का तात्पर्य ऐसा है कि रसों को आश्रित करके जो यहाँ भंगविचार किया जावेगा तो वह भंगविचार वर्गों में जिस प्रकार से संग विचार किया गया है उसी प्रकार से कर लेना चाहिये अर्थात् यदि चतुःप्रदेशिक स्कन्ध एक रस वाला होता है तो कदाचित् वह तिक्त भी हो सकता है या कदाचित् वह कटु भी हो सकता है या कदाचित् वह कषायले रस वाला भी हो सकता है या कदाचित् वह अम्लरस घाला भी हो सकता है या कदाचित् वह मधुररल वाला भी हो सकता है इस प्रकार दुभिगंधे याने तयार प्र॥ २४५२ मधवाणी जाय छ त में ह. શોમાં સુધવાળો હોય છે. અને બે પ્રદેશમાં દુર્ગધવાળા હોય છે આ રીતે ચાર પ્રદેશી કંધ રૂપ અવયવીમાં એકી સાથે બે ગધ ગુણ હોઈ શકે છે ?
'रसा जहा वन्ना' । सूत्रनु तात्पर्य ये छ --साना समयभार ભગ બને છે તે વર્ષોના સંબંધમાં જે રીતે ભાગે કહ્યા છે તે પ્રમાણે સમજવા અર્થાત્ જે ચાર પ્રદેશી સ્કંધ એક રસવાળે હોય તે કદાચ તે તીખા રસવાળ પણ હોઈ શકે છે અથવા કડવા રસવાળ પણ હોઈ શકે છે. કદાચ તે કષાય-તુરા રસવાળો પણ હોઈ શકે છે, અથવા કદાચિત તે ખાટા રસવાળો પણ હોય છે. કદાચ તે મધુર-મીઠા રસવાળો પણ હોઈ શકે આ રીતે આ પાંચ સંગે અહિયાં બને છે જે તે ચાર પ્રદેશી કંધ બે રસવાળો હોય તે કદાચ તે તીખા અને કડવા રસવાળો હોય છે. અથવા
