________________
मैन्द्रका टीका ०२० ०५ ०३ पञ्चप्रदेशिकस्कन्धनिरूपणम्
હૃદય
हालिए य सुक्किल्लए य ५' स्यात् नीलश्च लोहितश्च दारिद्रश्व शुक्लति सर्वकवचनान्तः प्रथमो भङ्गः स्यात् नील लोहितश्थ हारिद्रव शुक्लाश्रेति चरमबहुवचनः पूर्वपूर्वप्रथमान्तो द्वितीयो भङ्गः २ स्यात् नीलव लोहितश्थ हारिद्राथ शुक्लथेति उपान्तबहुवचनकः शेषेष्वेकवचनान्तस्तृतीयः ३, रयात् fter लोहिताश्व हारिद्रश्च शुक्लश्चेति द्वितीयानेकवचनान्तः शेषेषु एकवचनान्त: चतुर्थः ४, स्यात् नीलाच लोहितश्च हारिद्रथ शुक्लश्चेति आदिबहुवचनान्तस्वदतिरिक्तेषु एकवचनान्तः पञ्चमः, तदेवं नीललोहितहारिद्रशुक्ल समुदायेऽपि पञ्चभट्टा भवन्ति । ' एवमेए चउक्कसंजोएणं पणवीसं भंगा' एवं पश्चवर्णानां परस्परं व्यत्यासेन एकवचनाने वचनव्यत्यासेन च एते चतुष्कसंयोगेन पञ्चविंशति हा भवन्ति चतुर्वर्णानां परस्परं विशेषणविशेष्यभावव्यत्यासेन पश्च भङ्गा वाला हो सकता है और एक प्रदेश में शुक्लवर्ण वाला हो सकता है ४ 'सिय नीलगाय लोहियए य हालिए य सुकिल्लए य५' यह पांच भंग है इसके अनुसार यह अनेक प्रदेशों में नीलवर्ण वाला हो सकता है एक प्रदेश में लोहितवर्ण वाला हो सकता है एक प्रदेश में पीतवर्ण वाला हो सकता है और एक प्रदेश में गुरुवर्ण वाला हो सकता है ५ | प्रथम भंग सर्वत्र प्रथमा विभक्ति के एकवचन वाला है, द्वितीय अंग चतुर्थ पद में वहुवचन वाला और शेष पदों में एक वचन वाला है, तृतीय भंग तृतीय पद में बहुबचन वाला है और शेषपदों में एकवचन वाला है, चतुर्थ भंग द्वितीय पद में बहुवचन वाला और शेषपदों में एकवचन वाला है, पंचम भंग प्रथम पद में बहुवचन बाला और शेषपदों में एकवचन वाला है 'एवमेए चक्कसंजोएणं पणवीलं भंगा' इस प्रकार से ये पांच वर्णों
છે. તથા એક પ્રદેશમાં સફેદવવાળો હાય છે. આ ચેથા લગ છે. ૪ 'सिय नीलगाय लोहियए य हालिए य सुक्किल्लए य ५' ते पोताना अने अहे શામાં નીલવણુ વાળો હાય છે. એક પ્રદેશમાં લાલવણુ વાળો હાય છે. એટ પ્રદેશમાં પીળાવણુ વાળો ાય છે. તથા એક પ્રદેશમાં સફેદવણુ વાળો છે. એ રીતે આ પાંચમે ભગ છે.પ પહેલા ભગ ચારે પદોમાં પ્રથમ વિભક્તિના એકવચનથી કહેલ છે. ખીજા ભ`ગના ચેાથા પદમાં મહુવચનના પ્રત્યેાગ કરેલ છે. અને બાકીના ત્રણ પદો એકવચનવાળા છે. ત્રીજા ભંગનુ' ત્રીજું' પદ મહુવચનવાળુ' છે. તથા માકીના પદ્મ એક વચનવાળા છે, ચેાથા ભંગના ખીજા પદમાં બહુવચનના પ્રચાગ કરેલ છે. અને માકીના પદો એકવચનવાળા છે,
