Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१२८
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे टापातिवृत्तवैताढयपर्वतोपरि अरुणः अरुणनामकः देवः प्रतिवसति इति विशेषः तत्र खल क्षुद्र क्षुद्रासु वापीषु पुष्करिणीषु दीर्घिकासु गुञ्जालिकासु सरःपक्तिकासु सरः सरः-पक्तिकासु बिलपक्तिषु बहूनि उत्पलानि कमलानि यावत् यावत्पदेन-“कुमुदसुभग सौगन्धिकपुण्डरीक शतपत्रसहस्रपत्राणि फुल्लानि केसरोपचितानि विकटापातिभानी" इत्येषां समहोबोध्यः, एषां व्याख्या १० पृष्टे गता, विकटापातिवर्णाभानि विकटापातिनो यो वर्णस्तस्य आभा कान्तिरिवाऽऽभा येषां तानि तथा, पूर्व देवभेदप्रदर्शनायारुणस्य देवस्योपादानम् अधुना तस्य वर्णनाय तदधिष्ठातृदेव उच्यते-अरुणश्चात्र देवः अत्र अस्मिन् विकटापातिवृत्तवैताढयपर्वते अरुणः-तन्नामा देवः तदधिष्ठातृदेवः परिवसतीत्यग्रिमेण सम्बन्धः, स कीदृशः इत्याह महर्दिकः, एतदुपलक्षणम् तेन 'महाद्युतिकः, महाबलः, महायशाः महासौख्यः, महानुभावः पल्योपमस्थितिकः" इत्येषां सङ्ग्रहः, एषां व्याख्याऽष्टमसूत्रादबोध्या, एवम् अनेन प्रकारेण यावदक्षिणेन राजधानी मेरो दक्षिणस्यां दिशि राजधानी पर्यन्तवर्णनपद्धतिः में और उसके वर्णन में अन्तर है 'वहां पर छोटी बडी वापिकाएं, पुष्करिणियां दीर्घिका, गुंजालिका, आदि जलाशय हैं उनमें अनेक उत्पल, कमल, कुमुद, सुभग, सोगंधिक पुण्डरीक, शतपत्र, सहस्त्रपत्र आदि सदा प्रफुल्लित रहते हैं
और इन सबकी प्रभा विकटापाती के वर्ण जैसी ही है यही सब कथन यहां यावत्पद से गृहीत हुआ है यहां जो ‘णवरं अरुणोदेवो' ऐसा पहिले कहकर के भी जो पुनः 'अरुणे य इत्थदेवे' ऐसा पाठ कहा है वह इसके वर्णन के निमित्त कहा है पहिले का पाठ शब्दापाती वृत्तवैताढय के और विकटापाती वृत्तवैतादय के वर्णन में अन्तर प्रदर्शित करने के लिए कहा गया है-यह अरुण नामक देव महद्धिकदेव हैं उपलक्षणसे यह महाद्युतिक, महाबलिष्ठ, महायशस्वी, महासुखसंपन्न और एक पल्योपम की स्थितिवाला हैं इसकी राजधानी मेरुकी दक्षिण ચડ્યા પરંતુ એ વિકટાપાતી વૃત્તવૈતાઢય પવર્તની ઉપર અરુણ નામે દેવ રહે છે. એજ એના વર્ણનમાં તેનાં કરતાં વૈશિર્યો છે. ત્યાં નાની-મોટી વાપિકાઓ, પુષ્કરિણીઓ દીધિકાઓ, શું જાલિકાઓ વગેરેના રૂપમાં જલાશ છે. તે સર્વમાં અનેક ઉત્પ, કમળે, કુમુદ, સુભગો, સેગંધિ, પુંડરીકે, શતપત્ર, સહસ્ત્ર પત્ર વગેરે સર્વદા પ્રફુલ્લિત રહે છે. અને એ સર્વની પ્રભા વિકટાપાતીના વણ જેવી જ છે. એ બધું કથન યાવત ५४थी गृहीत येस छ. महरे 'णवरं अरुणा देवो' ये पता ४थन प्रशन पर पुनः ‘अरुणे य इत्थ देवे०' मे। पापामा मावेस छ, ते मेना नना भित्ते हेવામાં આવેલ છે. પહેલાનો પાઠ શબ્દાપાતી વૃત્તતાયના અને વિકટાપાતી વૃત્તવૈતાયના વર્ણનમાં અન્તર પ્રદર્શિત કરવા માટે કહેવામાં આવેલ છે. એ અરુણ નામક દેવ મહાદ્ધિક દેવ છે. ઉપલક્ષણથી એ મહાઘતિક, મહાબલિષ્ઠ, મહાયશસ્વી, મહાસુખસંપન્ન અને એક પામ જેટલી સ્થિતિવાળે છે, એની રાજધાની મેરુની દક્ષિણ દિશામાં છે.
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
