Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
"
सर्वकनकमयी - सर्वात्मना सुवर्णमयी 'अच्छा' अच्छा आकाशस्फटिकवन्निर्मला 'वेइयारणसंडेणं' वेदिकावनषण्डेन पद्मवरवेदिकया वनपण्डेन च 'सव्वओ' सर्वतः सर्वदिक्षु 'समता' समन्तात् सर्वविदिक्षु 'संपरिक्खित्ता' सम्परिक्षिप्ता परिवेष्टिता 'वण्णओ' वर्णकः - पद्मवरवेदिका वषण्डयोर्वणनपर पदसमूहोऽत्र बोध्यः स च चतुर्थ पञ्चमसूत्रतोऽवसेयः, तदर्थोऽपि तत एव बोध्यः, 'ती से णं पंडुसिलाए' तस्याम् अनन्तरोक्तायां खलु पाण्डुशिलायां 'चउदिसि' चतुर्दिश दिक्चतुष्टयावच्छेदेन 'चत्तारि' चत्वारि 'तिसोवाणपडिरूवगा' त्रिसोपानप्रतिरूपकाणि-प्रतिरूपकाणि सुन्दराणि तानि च त्रिसोपानानि चेति तथा, अत्र प्राकृतत्वाद्विशेषणवाचकपदस्य परनिपातो बोध्यः, 'पण्णत्ता' प्रज्ञप्तानि तेषां त्रिसोपानानां वर्णकोऽत्र वाच्यः स किम्पर्यन्तः ? इति जिज्ञासायामाह - 'जाव तोरणा वण्णओ' यावत् तोरणा वर्णक:तोरणवर्णपर्यन्तो वर्णको भणितव्य इत्यर्थः, स च गङ्गा सिन्धु नदीस्वरूपवर्णनप्रकरणतः सङ्ग्राह्यः, तदर्थोऽपि तत एव बोध्यः, अथ पाण्डुशिलाया उपरितनभूमिभागसौभाग्यं वर्णयितुमुपक्रमते - 'तीसे णं पंडुसिलाए' इत्यादि - तस्याः खलु पाण्डुशिलाया: 'उप' उपरिऊर्ध्वभागे 'बहुसमरमणिज्जे' बहुसमरमणीयः 'भूमिभागे' भूमिभागः भूमिकांशः 'पण्णत्ते' आकाश तथा स्फटिक के जैसी निर्मल है चारों ओर से यह पद्मवरवेदि का और arषण्ड से घिरी हुई है यहां पर पद्मवरवेदिका और बनषंड का वर्णक पद समूह चतुर्थ पंचम सूत्र से लेकर कहलेना चाहिये 'तीसेणं पंडुसिलाए चउद्दिसिंचत्तारि तिसोवाणपडिरूवगा पण्णत्ता' उस पाण्डुशिला की चारों दिशाओं में चार त्रिसोपानप्रतिरूपक कहे गये हैं । और त्रिसोपानप्रतिरूपक में प्रतिरूपक यह त्रिसोपान पदका विशेषण है और इसका अर्थ सुन्दर है यहां प्राकृत होने से इसका पर निपात हो गया है । 'जाव तोरणा वण्णओ' इन चार त्रिसोपानक प्रतिरूपकों का वर्णक पाठ तोरणतक का यहां पर ग्रहण करलेना चाहिये यह तोरणतक का वर्णक पद समूह गङ्गा सिन्धु नदी के स्वरूप वर्णन करनेवाले प्रकरण से समझलेना चाहिये 'तीसेणं पंडुसिलाए उपि बहुसमरमणिज्जे भूमिभागे
४८४
મય છે અને આકશ તથા સ્ફટિક જેવી નિર્મળ છે. ચેામેરથી આ પદ્મવરવેદિકા અને વનખંડથી આવૃત છે. અહીં પદ્મવર વેદિકા અને વનખંડને વક પદ સમૂહ ચતુર્થાં पंथम सूत्रभां आवे छे. ते निज्ञासुयोगे त्यांथी वांची सेवा लेखे 'तीसेणं पंडुसिलाए चउद्दिसिं चत्तारि तिसोवाणपडिरूवगा पण्णत्ता' मे पांडु शिसानी थामेर यार त्रिसेोपान પ્રતિ રૂપકે છે. ત્રિસેપાન પ્રતિરૂપકમાં પ્રતિરૂપક એ શબ્દ ત્રિસેપાન પદનું વિશેષણ છે. અને આને અં સુંદર થાય છે. અહી પ્રાકૃત હોવાથી એના પનિપાત થઈ ગયા છે. 'जाव तोरणा वण्णओ' से यार त्रिपान प्रतिपना व पाठ तोरण सुधीनेो महीं ગ્રહણ કરવા જોઈ એ. આ તારણ સુધીના વર્ણાંક પદ સમૂહ વિષે ગંગા-સિંધુ નદીના સ્વરૂપનું वर्णन ४२नारा प्रश्शुभांथी लगी सेवु लेह थे. 'तीसेणं पंडुसिलाए उपि बहुसमरमणिज्जे
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર