Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 697

६८४
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे घण्टासु विशेषः तमेवाह-'जोइसिआणं' इत्यादि 'जोइसिआणं सुस्सरा सुस्सरणिग्घोसाओ घंटाओ मंदरे समोसरणं जाव पज्जुवासंतित्ति' ज्योतिष्काणां चन्द्राणां सुस्वरा घण्टा सूर्याणां सुस्वरनि?षा घण्टाः सर्वेषां च मन्दरे मेरुपर्वते समवसरणं वाच्यम् यावत्पर्युपासते यावत्पदग्राह्यं तु प्राग्दर्शितं ततो ज्ञेयम् एषामुल्लेखस्तु अयम् 'तेणं कालेणं तेणं समए ण चंदा जोइसिंदा' जोइसरायाणो पत्ते पत्ते चउहिं सामाणिअ साहस्सीहिं चउहिं अम्गमहिसीहिं तिहिं परिसाहिं सत्तहिं अणीएहिं सत्तहिं अणी आहिवइहिं सोलसहि आयरक्ख देवसहस्सीहिं एवं जहा बाणमंतरा एवं सूरावि इति ॥ सू०८ ॥ सुस्सरा सुस्सरणिग्घोसाओ घंटाओ समोसरणं जाव पज्जुवासंति त्ति' ज्योतिष्कों के कथन में जिन बातों से अन्तर हैं वे बातों इस प्रकार से हैं समस्त चन्द्रों की घंटाएं सुस्वर नामकी है और समस्त सूर्योंकी घटाएं सुस्वर निर्घोष नामकी है ये सब के सब मन्दर पर्वत पर आये वहां आकर के सब ने प्रभु की पर्युपासना की यहां यावत्पद से जो पाठ गृहीत होता है वह वहीं से जानलेना चाहिये । इसका उल्लेख इस प्रकार से है-'तेणं कालेणं तेणं समएणं चंदा जोइसिंदा जोइसरायाणो पत्तेयं पत्तेयं चउहिं सामाणिअ साहस्सीहिं चउहिं अग्गमहिसोहिं तिहिं परिसाहिं सत्तहिं आणिएहिं सत्तहिं अणिआहिवइहिं सोलसहिं आयरक्खदेवसाहस्सीहिं एवं जहा वाणमंतरा एवं सूरा वि' इस पाठ की व्याख्या स्पष्ट है। यहां शंका ऐसी हो सकती है कि यहां चन्द्र और सूर्य बहुवचनवाले किस कारण से प्रयुक्त हुए हैं क्योंकि प्रस्तुतकर्म में एक ही सूर्य और एक ही चन्द्रमा का अधिकार चल रहा है अन्यथा इन्द्रों की जो ६४ की संख्या कही गई है उसमें व्याघात होनेकी आपत्ति आवेगी? तो इस शङ्का का समा. आणति सुस्सरा सुस्सरणिग्घोसाओ घंटओ समोसरण जाव पज्जुवासंतीत्ति' यातना કથનમાં જે બાબતમાં તફાવત છે, તે આ પ્રમાણે છે- સમસ્ત ચન્દ્રોની ઘંટાઓ સુસ્વર નામક છે. સમસ્ત સૂર્યોની ઘંટાઓ સુસ્વર નિર્દોષ નામક છે. એ બધા મંદર પર્વત ઉપર આવ્યાં. ત્યાં આવીને બધા દેએ પ્રભુની પર્યાપાસના કરી. અહીં યાવત્ પદથી જે પાઠ ગૃહીત થયા છે તે પહેલા પ્રકટ કરવામાં આવે છે. તે વિશે ત્યાંથી જ જાણી aj . माने। सेम मा प्रमाणे छ-'तेणं कालेणं तेणं समएणं चंदा जोइसिंदा जोइस. रायाणो पत्तयं पत्तेयं चउहिं सामाणिअसाहस्सीहिं चउहिं अगमहिसीहि तिहिं परिसाहिं सत्तहिं अणिएहिं सत्तसिं अणिआहिवइहिं सोलसहिं आयरक्खदेवसाहस्सीहिं एवं जहा वाणमंतरा एवं सूरा वि' मा पानी व्याच्या २५०८ ४ छ. गाडी मवी शो ઉદ્દભવી શકે તેમ છે. કે અહીં ચન્દ્ર અને સૂર્ય બહુ વચનના રૂપમાં શા કારણથી પ્રયુક્ત થયા છે? કેમકે પ્રસ્તુત કર્મમાં તે એક જ સૂર્ય અને એક જ ચંદ્રના અધિકાર ચાલી રહ્યા છે. અન્યથા ઈન્દ્રોની જે ૬૪ ચોસઠની સંખ્યા કહેવામાં આવેલી છે તેમાં વ્યાઘાત થવાની આપત્તિ આવશે? તે આ શંકાનું સમાધાન પ્રમાણે છે કે જનકલ્યાણક
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા