Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रकाशिका टीका-चतुर्थवक्षस्कारः सू० १६ तिगिच्छहदात् दक्षिणेन प्रवहमाननदीवर्णनम् १५३ वेव चुल्लहिमवंतकूडाणं उच्चत्त विक्खंभपरिक्खेवा' 'य एवे' त्यादि-य एवं क्षुद्रहिमवत्कूटानाम् उच्चत्व विष्कम्भपरिक्षेपः-उच्चत्वविष्कम्भाभ्यां सहितः परिक्षेपस्तथा पूर्ववर्णितःपूर्व वर्णितः-उक्तः स एवैषामपि बोध्यः, तथा 'रायहाणी अ सच्चेव णेयच्या' राजधानी सा एव पूर्वोक्तैव इहापि अस्मिन् निषधकूटप्रकरणेऽपि नेतच्या ग्राह्या, यथा-क्षुद्रहिमवत्पर्वतकूटस्य दक्षिणेन तिर्यगसंख्येयान द्वीपसमुद्रान् व्यतिव्रज्यान्यस्मिञ्जम्बूद्वीपे क्षुद्रहिमवती नाम्नी राजधानी तथेहापि निषधनाम राजधानी बोध्येति, अथास्य नामार्थ प्रश्नोत्तराभ्यां निर्दिशति ‘से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ णिसहे वासहरपव्वए२ ?' अथ केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यते निषधो वर्षधरपर्वतः २ उतरसूत्रे भगवानाह-'गोयमा ' हे गौतम ! 'णिसहे गं वासहरपव्वए बहवे कूडा णिसहसंठाणसंठिया उसमसंठाणसंठिया' निषधे खलु वर्षधरपर्वते बहूनि कटानि तानि कीदृशानि ? इत्याह-निषधसंस्थानसंस्थितानि तत्र नितरां सहते स्कन्धे पृष्ठे वा न्यस्तं भारमिति निषधः-वृषभः पृषोदरत्वादयं साधुः, तत्संस्थानसंस्थितानि तदाकाराणि एतदेव शब्दान्तरेणाह-वृषभसंस्थितानि, 'णिसहे य इत्थ देवे महिद्धिए जाव (जो चेव क्षुलहिमवंतकहाणं उच्चत्त विक्खंभ परिक्खेवो) पुच्चवण्णिी रायहाणी य सच्चेव इहंवि णेयवा) पहिले जो क्षुद्रहिमवत् पर्वत के नौ कटों की उच्चता विष्कम्भ और परिक्षेपका प्रमाण कहा गया है वही प्रमाण उच्चता का, विष्कम्भ का और परिक्षेप का इन कूटों का है तथा यहा पर भी पूर्वोक्त ही राजधानी है अर्थात् जैसी क्षुद्रहिमवत् पर्वत से तिर्यगू असंख्यात द्वीप समुद्रों को पारकरके अन्य जम्बूद्वीपमें क्षुद्रहिमवती नामकी राजधानी है। उसी प्रकार से यहां पर भी निषध नाम की राजधानी है। (सेकेणढे णं भंते ! एवं वुच्चइ णिसहे वासहरपव्वए) हे भदन्त ! आपने इस वर्षधर पर्वत का नाम “निषध " ऐसा किस कारण से कहा है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-(गोयमा णिसहेणं वासहरपव्यए वहवे कूडांणिसह संठाणसंठिया उसभसंठाण संठिया णिसहे इत्थदेवे महिद्धिए जाव पालिओववणिओ रायहाणीय सच्चेव इई वि णेयव्वा' पसारे क्षुद्रभिवत् पतन न टोनी ઉચ્ચતા, વિષ્કભ અને પરિક્ષેપનું પ્રમાણ કહેવામાં આવેલ છે તે જ પ્રમાણ આ કૂટની ઉચ્ચતા, વિખંભ અને પરિક્ષેપનું સમજવું. તેમજ અહીં પણ પૂર્વોક્ત રાજધાની છે એટલે કે જે પ્રમાણે સુદ્રહિમવત પર્વતમાંથી તિર્યંમ્ અસંખ્યાત દ્વીપ સમુદ્રોને પાર કરીને અન્ય જબૂ દ્વિીપમાં ક્ષુદ્ર હિમવત નામક રાજધાની છે. તે પ્રમાણે જ અહીં પણ નિષધ નામની રાજધાની છે. _ 'से केणद्वेणं भंते ! एवं वुच्चइ णिसहे वासहरपव्वए' 3 महन्त ! २५१५श्री ५२ પર્વતનું ‘નિષધ' એવું નામ શા કારણથી કહ્યું છે ? એના જવાબમાં પ્રભુ કહે છે'गोयमा ! णिसहेणं वासहरपव्वए बहवे कूडा णिसहसंठाणसंठिया उसमसंठाणसंठिया, णिसहेय इत्थ देवे महिद्धिए जाव पतिओवमदिइए परिवसइ से तेणटेणं गोयमा! एवं वुच्चइ णिसहेलिवासहरपव्वए २' है गोतम ! से निषध वषधर ५१तनी 6५२ अनेट।
ज. २० જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર