Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रकाशिका टीका-चतुर्थवक्षस्कारःसू०३५महाविदेहस्य तृतीयविभागान्ततिविजयदिनि० ४२१ नद्यः सन्ति अत्रोत्तरपदलोपो बोध्यः, तत्रोत्तरपदलोपविधायकं वार्तिकम्-'विनाऽपि प्रत्ययं पूर्वोत्तरपदयो र्वा लोपो वाच्यः' इति, यथा-भीमः, भीमसेनः, सत्या, सत्यभामा, पार्श्वः, पाश्वनाथः, इत्यादि । यत्तु पूर्वविभागे विजयादयः प्राच्यविभागद्वये चान्तरनधो न सग्रहीताः, तत्र सूत्रकृतां प्रवृत्तिवैचित्र्यमेव बीजं व्यवच्छिन्नसूत्रत्वं वेति बोध्यम् , अत्र सरलवक्षस्कारकूटेषु नामानयनप्रकारमाह-'इत्थ परिवाडीए' इत्यादि-अत्र अस्यां परिपाटयां-वक्षस्कारपर्वतानुक्रमे 'दो दो कूडा' द्वौ द्वौ कूटौ 'विजयसरिसणामगा' विजयसदृशधानी है और नाग नाम का वक्षस्कार पर्वत है सुवल्गू विजय में खड्गपुरी नामकी राजधानी है और गंभीरमालिनी नामकी अन्तर नदी है गन्धिल विजय में अवध्या नामकी राजधानी है और देव नामका वक्षस्कार पर्वत है गन्धिला. वती विजय में अयोध्या नामकी राजधानी हैं। इस तरह शीतोदा नदी के द्वारा कृत विभागद्वय में वर्तमान विजयादिकों के निरूपण से मन्दर पर्वत का पाश्चात्य पार्श्व भणितव्य कहा गया हो जाता है ऐसा यह सब कथन ऊपर से स्पष्ट कर दिया गया है । इस तरह ये उर्मिमालिनी आदि जो तीन नदियां है ये शीतोदा नदी के उत्तर दिग्वर्ती तट पर रहे हुए, वप्र सुवप्र आदि विजयों की अन्तर नदियां हैं । "अंतराउत्ति" में जो नदी शब्द का प्रयोग नहीं किया है वह 'विनाऽपिप्रत्ययं पूर्वोत्तरपदयोर्वा लोपो वाच्यः' इस वात्तिक के अनुसार लुप्त हो गया है तथा पूर्व विभाग में विजयादिकों का और प्राच्य विभाग द्वय में अन्तर नदियों का जो संग्रह नहीं किया गया है वह सूत्रकारों की प्रवृत्ति की विचित्रता का द्योतक है। अथवा इनका संग्रह कारक सूत्र व्यवच्छिन्न हो गया है ऐसा जानना चाहिये (इत्थ परिवाडीए दो दो कूडा विजयसरिसणामगा નામક વક્ષસ્કાર પર્વત છે. સુવ વિજય માં ખગપુરી નામક રાજધાની છે અને ગંભીર માલિની નામક અન્તર નદી છે. ગન્થિલ વિજયમાં અવધ્યા નામક રાજધાની છે અને દેવ નામક વક્ષસ્કાર પર્વત છે. ગલ્પિલાવતી વિજયમાં અધ્યા નામક રાજધાની છે. આ પ્રમાણે શીતેદા નદી વડે વિભક્ત બે ભાગમાં વર્તમાન વિજ્યાદિકના નિરૂપણથી મન્દર પર્વતને પાશ્ચાત્ય પાર્ધભાગ કથનીય છે એવું સ્પષ્ટ થઈ જાય છે. આ પ્રમાણે આ બધું કથન પહેલાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવેલું છે. આમ એ ઉર્મિમાલિની વગેરે જે ત્રણ નદીઓ છે તે શીતદા નદીના ઉત્તર દિગ્વતી તટ ઉપર આવેલા વમ, સુવપ્ર, વગેરે વિજયની અન્તર नहीमा छ 'अंतराउत्ति' भा र 'नदी' ही प्रयोग ४२वामी मान्य नयी ते 'विनाऽपि प्रत्ययं पूर्वोत्तरपदयोलोपो वाच्यः २मा पति' भु युथ गये। छे. तेभा पूर्व विनाગમાં વિજયાદિકને અને પ્રામ્ય વિભાગમાં દ્રયમાં અત્તર નદી ઓને જે સંગ્રહ કરવામાં આવ્યું નથી તે સૂત્રકારની વિચિત્ર પ્રવૃત્તિને લક્ષિત કરે છે. અથવા એમના સંગ્રહથી समाद सूत्र व्यवछिन्न २७ आयु छ, थेng स . 'इत्थ परिवाडीए, दो दो कूडा विजयसरिसणामगा भाणियव्वा' १९२४॥रानी मानुषी भां मटा पात-पाताना
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
