Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रकाशिका टीका-चतुर्थवक्षस्कारः सू० १६ तिगिच्छहदात् दक्षिणेन प्रवहमाननदीवर्णनम् १५१ र्गमे पश्चाशतं योजनानि विष्कम्भेणं विस्तारेण हरिनदी प्रवहादस्याः प्रवहस्य द्विगुणत्वात् , योजनमुद्वेधेन उण्डत्वेन, 'तयणंतरं च णं मायाए २ परिवद्धमाणी २' तदनन्तरं च मात्रया २ क्रमेण २ प्रतियोजनं समुदितयो द्वयोः पार्श्वयो रशीति धनुर्वृद्ध या प्रतिपार्श्व चत्वारिंशद्धनुर्वृद्ध येत्यर्थः परिवर्द्धमाना २ 'मुहमूले पंच जोयणसयाई विक्खंभेणं दस जोयणाई उव्वेहेणं उभओ पासिं दोहि' मुखमूले सागरप्रवेशे पञ्च योजनशतानि विष्कम्भेण प्रवहविष्कम्भापेक्षया मूखमूलविष्कम्भस्य द्विगुणत्वात् , दश योजनानि उद्वेधेन भूप्रवेशेन आद्यप्रवहोद्वेधापेक्षयाऽस्य दशगुणत्वात् उभयोः पार्श्वयोः भागयोः द्वाभ्यां 'पउमवरवेइयाहिं दोहि य वणसंडेहिं संपरिक्खित्ता' पदमवर वेदिकाभ्यां द्वाभ्यां च वनषण्डाभ्यां संपरिक्षिप्ता । अथ निषधवर्षधरपर्वते कूटवक्तव्यमाह-'णिसढे णं भंते' निषधे खलु भदन्त ! 'वासहरपव्वए णं में प्रवेश करती है (सीओयाणं महाणदी पवहे पण्णासं जोयणाई विक्खंभेणं जोयणं उव्वेहेणं, तयणंतरंच णं मायाए परिवद्धमाणी२ मुहमूले पंचजोयणसयाई विक्खंभेणं दस जोयणाई उब्वेहेणं उभओ पासिं दोहिं पउमवरवेइयाहिं दोहिय वणसंडेहिं संपरिक्खित्ता) यह सीतोदा महानदी हृद से निर्गम के स्थान में हरित नदी के प्रवह की अपेक्षा उसके द्विगुणित होने से ५० योजन के विस्तार वाली है, उद्वेध इसका एक योजन का है इसके बाद वह क्रमशः बढती हुई प्रतियोजनपर दोनों पार्श्वभागमें ८० धनुषकी वृद्धिवालो होती २ अर्थात् एक पार्श्वमें ४० धनुष की वृद्धि से वधित होती २ मुखमूलमें-सागर में प्रवेश करने के स्थानमें-यह पांचसो योजन तकके मुखमूल विष्कम्भवाली हो जाती है क्यों कि प्रवह विष्कम्भ की अपेक्षा मुखमूल का विष्कम्भ दुगुणा हो जाता है यह दोनों पार्श्वभाग में दो पद्मवर वेदिकाओं से और दो वनषंडो से परिक्षिप्त है (णिसहे गंभंते ! वासहरपब्वए णं कइ कूडा पण्णत्ता) हे भदन्त ! निषध नाम तीन लीन पश्चिम ला त२३थी व समुद्रमा प्रवेश ३२ छ. 'सीओया णं महाणदी पवहे पण्णासं जोयणाई विक्खंभेणं जोयणं उव्वेहेणं, तयणंतरं च णं मायाए परिवद्धमाणी २ मुहमूले पंच जोयणसयाइविक्खंभेणं दसजोयणाई उव्वेहेणं उभओपासिं दोहि पउभवरवेइयाहिं दोहि य वणसंडेहि संपरिक्खित्ता' मा सीता भानही थी निभान स्थानमा रित નદીના પ્રવાહની અપેક્ષાએ તે દ્વિગુણિત છે તેથી પચાસ એજન જેટલા વિસ્તારવાળી છે. એક જન એટલે એને ઉશ્કેલ છે. ત્યાર બાદ એ ક્રમશ અભિવર્ધિત થતી પ્રતિજન બન્ને પાર્વભાગમાં ૮૦ ધનુષ જેટલી વૃદ્ધિ પામતી એટલે કે એક પાર્શ્વમાં ૪૦ ધનુષ જેટલી વર્ધિત થતી મુખમૂલમાં-સાગરમાં પ્રવિષ્ટ થાય તે સ્થાનમાં એ પંચસો જન સુધીના મુખમૂલ વિધ્વંભવાળી થઈ જાય છે કેમકે પ્રવાહ વિષ્કભની અપેક્ષા મુખમૂળનો વિષ્કભ દ્વિગુણિત થઈ જાય છે. એ બન્ને પાર્શ્વભાગ બે પદ્મવદિકાઓથી અને બે पनप थी सपरिक्षित छ. 'णिसहेणं भंते ! वासहरपब्बएणं कइ कूडा पण्णत्ता' हे मत !
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર