Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१५०
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे द्वात्रिंशता च सलिलासहस्रैः समग्रा परिपूर्णा तथाहि-तटद्वयवर्तिषु षोडशसु विजयेषु अष्टा विंशति२ नंदीसहस्राणीत्यष्टाविंशतिसहस्राणि षोडशभिगुण्यन्ते, तथागुणने चतुर्लक्षाणि अष्टाचत्वारिंशत्सहस्राणि जातानि, अत्र राशौ कुरुग ८४ सहस्रनदीप्रक्षेपे यथोक्तं मानं जातमिति, 'अहे जयंतस्स दारस्स जगई दालइत्ता पच्चत्थिमेणं लवणसमुदं समुप्पेइ' अधः अधोभागे जयन्तस्य द्वारस्य पश्चिमदिग्वति जम्बूद्वीप द्वारस्य जगतीं पृथ्वी दारयित्वा भित्त्वा पश्चिमेन पश्चिमभागेन लवणसमुद्रं समाप्नोति । अथास्याः शीतोदाया मानाचाह-'सीओया णं महाणई' शीतोदा खलु महानदो 'पवहे पण्णासं जोयणाई विक्खंभेणं जोयणं उव्वेहेणं' प्रवहे हुदाग्नि ५३२००० आ जाती है इसी वात को सूत्रकारने (एगमेगाओ चक्कवहिविजयाओ" आदि सूत्रपाठद्वारा समझाया है ये चक्रवर्तिविजय शीतोदा महानदी के दक्षिण तटपर आठ हैं और उत्तरदिग्वी तट पर आठ हैं दक्षिण दिग्वी तट पर जो आठ चक्रवर्ती विजय हैं उनमें गङ्गा और सिन्धु ये दो नदियां अपनी अपनी २१४ हजार नदियों के परिवार वाली हैं और उत्तर दिग्वी तट पर जो चक्रवर्ती विजय है उनमे रक्ता और रक्तवती ये दो महानदियां हैं इनकी भी परिवारभूत नदियां १४ - १४ हजार हैं। इस तरह हर एक विजय में २८ - २८ हजार नदियों का समूह है अतः १६ विजयों में वह परिवार कितना होगा? तो इसे निकालने के लिए गणित पद्धति के अनुसार २८ हजार के साथ १६ का गुणा करने पर यह परिवार पूर्वोक्त रूपसे आ जाता है और फिर उसमें देवकुरुगत नदियों की संख्या जोड देने पर यह परिवार ५ लाख ३२ हजार हो जाता है। फिर यह नदी वहां से मुडकर जम्बूद्वीप के पश्चिमदिग्वी जयन्त द्वार की जगती को फोडकर पश्चिमभाग से लवणसमुद्र.
या पातने सूत्रधारे 'एगमेगाओ यक्कवट्टिविजयाओ' कोरे सू१५४ १3 २५ष्ट री छ. से ચક્રવતી વિજયે શીદા મહાનદીના દક્ષિણ તટ ઉપર આઠ છે અને ઉત્તર દિગ્વતી તટ ઉપર આઠ છે, દક્ષિણ દિગ્દર્તિતટ પર જે આઠ ચકવર્તી વિજયે છે, તેમાં ગંગા અને સિંધુ એ બે નદીઓ પિતાપિતાની ૧૪ હજાર નદીઓના પરિવારથી યુક્ત છે અને ઉત્તરદિવર્તી તટ તરફ જે આઠ ચક્રવતી વિજયે છે, તેઓમાં રક્તા અને રક્તવતી એ બે મહાનદીઓ છે. એ નદીઓની પરિવાર ભૂત અન્ય નદીઓ પણ ૧૪-૧૪ હજાર છે.
આ પ્રમાણે દરેકે દરેક વિજયમાં ૨૮–૨૮ હજાર નદીઓને સમૂહ છે. હવે ૨૬ વિજેમાં આ પરિવાર કેટલે હશેએ જાણવા માટે ગણિત પદ્ધતિ મુજબ ૨૮ હજારની સાથે ૧૬ ગુણાકાર કરીએ તે આ પરિવાર પૂર્વોક્ત રૂપમાં આવી જાય છે. અને પછી તેમાં દેવમુરુગત નદીઓની સંખ્યા જેડીએ તે એ પરિવાર ૫ લાખ, ૩૨ હજાર થઈ જાય છે. પછી આ નદી ત્યાંથી વળીને જંબુદ્વીપના પશ્ચિમ દિગ્વતી જયન્ત દ્વારની જગ
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા