Book Title: Kathasahitya 2 Abhishek
Author(s): Ratilal D Desai
Publisher: Gurjar Granthratna Karyalay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001052/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratilAla dIpacaMda desAI hakkA-dvAhilya 2 AlimApaka, , Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratilAla dIpacaMda desAI kathAsAhitya - 2 abhiSeka [tIrthakaro ane sAdhuonI kathAo] lekhaka : ratilAla dIpacaMda desAI S gUrjara graMtharatna kAryAlaya Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ABHISHEK a collection of Jain Stories by Shree Ratilal Deepchand Desai published by Gurjar Granthratna Karyalaya 1994 1 (c) ratilAla dIpacaMda desAI prathama AvRtti H me 1994 prata. : 16pa0 mUlya : rU. 49.00 prakAzaka kAMtilAla go. zAha gUrjara graMtharatna kAryAlaya ratanapoLa-nAkA sAme, gAMdhImArga, amadAvAda 380 001 lesara TAIpaseTiMga zAradA mudraNAlaya jummA masjida sAme, gAMdhImArga, amadAvAda 380 001 mudraka bhagavatI oNphaseTa 15/sI, baMsIdhara esTeTa, bAraDolapurA, amadAvAda 380 001 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanA niravadhi. vAtsalye mArA jIvanamAM utsAha ane ullAsanI bhAta pADIne, jemanA apAra jJAna ane nirmaLa cAritre jIvanamArgamAM preraNA ApIne ane jemanI jIvanakaLA, puruSArthaparAyaNatA ane vyavahAradakSatAe jIvananI eka mUMjhavaNane haLavI karIne mane khUba oziMgaNa karyo che tevA parama pUjya paMDita sukhalAlajIne sAdara samarpaNa - ratilAla Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munitulya vidvAnanuM sattvaguNI sAhitya zrI ratilAla dIpacaMda desAI amArI prakAzanasaMsthAnA prAraMbhika staMbhomAMnA eka hatA. saMsArI chatAM sAcA arthamAM karmayogI muni samA 2. dI. desAI prakAMDa vidvAna, samartha sAhityakAra hovA uparAMta virala satyavaktA hatA. gUrjara parivAranA sthApako tathA temanI bIjI peDhIne mATe paNa e sAcA salAhakAra hatA. koInI ye kazI ye zehazarama rAkhyA vagara sAcI salAha ApanAra AvA vaDIlo javalle ja maLe. emanI guNagrAhI, rasagrAhI dRSTi prAcIna jaina sAhityane joI vaLI ane samakAlIna jIvanane mUlavI rahI ane emAMthI janmyAM emanAM AgavAM sAcukalAM kathAro tathA guru gautamasvAmI ' jevuM pustakaratna. A kathA2tnone prakAzanavarSa ( I.sa. 1953thI 1982 ) pramANe kramazaH mUkatAM yAdI A rIte bane che H (1) abhiSeka, (2) suvarNakaMkaNa, (3) rAga ane virAga, (4) padmaparAga, (5) kalyANamUrti, (6) himagirinI kanyA, (7) samarpaNano jaya, (8) mahAyAtrA, (9) satyavatI ane (10) maMgaLamUrti. A navasaMskaraNamAM zrI 2. dI. desAInI zreSTha racanA 'guru gautamasvAmI ' yathAtatha eka graMthamAM ja ApIe chIe, jyAre saMpuTanAM anya pAMca graMthomAM temanAM A dase ya kathAronI badhI ja kathAone navesarathI goThavIne rajU karIe chIe. A uttama kAryanA preraka mahAmanA pU. paMnyAsa zrI zIlacaMdravijayajIno ame vaMdanA sahita AbhAra mAnIe chIe. teoe jAte ja rasa laIne zrI kumArapALa desAInA sahakAramAM A kathAone pAMceya graMthomAM navesarathI goThavI ApI che te amArA mATe vizeSa AnaMdanI vAta che. samagra 2. dI. desAI parivAre A prakAzananA dareka tabakke amane amUlya sahakAra Apyo che tenI ame sAnaMda noMdha laIe chIe. je je saMsthAo ane vyaktioe grAhaka tarIke AgotarI noMdhaNI karAvIne amane protsAhita karyA che temanA paNa atyaMta RNI chIe. A pustakonA prakAzana dvArA amArA parivAranA parama zubhecchaka e nirmaLa AtmA pratyenA amArA RNathI keTaleka aMze mukta thavAnA AnaMdanI anubhUti karIe chIe. - -prakAzaka Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nitya nUtana mUlyaniSTha sAhitya gAMdhIyuga eTale mUlyono yuga. A yugamAM je sAhitya racAyuM te mahadaMze mUlyaniSThAthI opatuM chalakAtuM sAhitya. naitika ane AdhyAtmika jIvanamUlyo pratyenI AsthA ane AzA e A sAhityanAM prANatattvo hatAM ema kahI zakAya, ane eTale ja, e sAhityamAM kyAM ya ucchaMkhalatA ke aziSTatA jevAM anicchanIya tattvo pravezI zakyAM nathI. gAMdhIyugIna gujarAtI sAhitya vize AvuM vidhAna karavAmAM khoTA paDavAno bhaya bahu na lAge, paNa gAMdhIyugIna jaina sAhitya vize to A vidhAna taddana nirbhayapaNe ane bedhaDaka karI zakAya. = jaina sAhitya to paraMparAthI satata sarjAtuM ja AvyuM che. saikAothI prAkRta, saMskRta, apabhraMza bhASAomAM satata vahyA kareluM jaina sAhityanuM vaheNa madhyakALamAM gujarAtImAM paNa pUrajozamAM vahyuM. ane vIsamI sadImAM jyAre sarjanAtmaka sAhityano vyApaka pavana phUMkAyo, tyAre jaina sAhitya paNa temAM pAchaLa na rahyuM. jaina samAje paNa kavio, vArtAkAro ane lekhakono vipula phAla Apyo ane sAhityanA arvAcIna mApadaMDone anusare tevA sAhityanuM pradAna karyuM. jaina sarjakonA A phAlamAM jemanA vArtAsarjane saunuM dhyAna kheMcyuM tevA lekhako hatA : 1. zrI bhImajI harajIvana : 'suzIla', 2. zrI bAlAbhAI vIracaMda desAI : 'jayabhikhkhu' ane 3. zrI ratilAla dIpacaMda desAI. mUlyaniSTha, sattvazIla ane saMskArapreraka vArtAsAhityanuM sarjana - e A traNe sarjakono samAna guNadharma hato, tevuM te traNenI vArtAone tulanAtmaka rIte jotAM saheje jaNAI Ave. 'jIvana khAtara kalA ane sAhitya A gAMdhIyugIna vicArano prabhAva, traNeyanA sAhitya upara, koI ne koI rUpamAM avazya anubhavavA maLe. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna jaina dhArmika tema ja aitihAsika graMthomAM prApta thatA ane sAthe sAthe potAnI najara sAme vartatA-javAtA-jovAtA jagata tathA jIvanamAMthI teonI sarjaka dRSTie pakaDI lIdhelAM preraNAdAyI kathAnako/prasaMgone arvAcIna ke lokapriya sAhityika bhASAsvarUpamAM DhALI, tene samAja samakSa prastuta karavAnI nema te traNe sarjakonI hatI, te temanuM sAhitya jotAM jaNAI Ave che. VI 1 A sthAne ApaNe vAta karavAnI che zrI ratilAla dI. desAInA sAhityanI khAsa karIne vArtAsAhityanI. ratibhAInuM vArtAsarjana keTaluM badhuM samRddha tema ja vaividhyasabhara che te to temanA dareka vArtAsaMgrahone avalokIe tyAre ja samajAya. temaNe jaina graMthomAM maLatA kathAprasaMgone mamaLAvyA che, teno pravartamAna deza-kALane anurUpa marma pakaDyo che, ane pachI te marmane kendramAM rAkhIne hRdayasparzI, pratItikara tema ja mULa kathAnakanA vastune pUrNa nyAya maLe te rIte vArtA sarjI che. -- paNa Ano artha e nathI ke teonuM sarjana mAtra jaina graMtho ke jaina kathAo pUratuM ja maryAdita che. temaNe to itihAsamAM ghaTelI satya, zIla, zaurya ane saMskAritAno saMdezo ApatI ghaTanAono paNa 'kAcA mAla' tarIke upayoga karIne temAMthI sarasa kathAo sarjI che. ethI ye AgaLa vadhIne temaNe potAne thayelA keTalAka preraNAdAyI svAnubhavone paNa kathAvArtAno ghATa Apyo che. emaNe nArIkathAo ane zIlakathAo lakhI che, itihAsakathAo AlekhI che, dharmakathAo ane zauryakathAo paNa ApI che, to satyakathAnA sarjanamAM paNa teo pAchaLa nathI rahyA. emanI vArtAo vAMcatA hoIe tyAre agAdha paraMtu zAMta sAgaramAM, dhImI chatAM svastha gatie halesAMnI sahAyathI naukAvihAra karatA hoIe tevo ahesAsa thayA kare. kyAM ya tophAna nahi, koI AchakalAI ke chIcharApaNuM nahi, anaucitya to pharake ja zenuM ? saraLa zailI, vAkye Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VII vAkya jhabakatI mUlyaparastI ane saMvedanazIlatA - A emanI vArtAonuM prANatattva che. AvA sarasa ane saraLa sAhityasarjakanuM vArtAsarjana, AjanA ataMtra ane viSama vAtAvaraNamAM, jenA manamAM jIvana-ghaDataranAM pAyAnAM mUlyonI thoDIka paNa kiMmata che ane sAttvika sAhitya pratye AchIpAtaLI paNa abhiruci che, tene mATe jIvanajarUrI ane poSaNakSama AhAranI garaja sAre tevuM che. eTale ja, aprApya banelA A sAhityanuM AvA vargIkRta saMpuTarUpe punarmudraNa atyaMta AvakArapAtra banI rahe che. A sAhitya-saMpuTanA prakAzananA sAhasa badala gUrjara parivArane banelA A sArA kAma hAdika A sAhitya-saMpuTInA atyaMta - zIlacandravijaya Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAgauravanI mAvajata yuddhasva thA ramyA - e sUtra racanAre bhAre mArmika satya uccAryuM che. zauryanI ke samarpaNanI, athavA to tapa, tyAga, titikSA, saMyama ke sevAnI 2sapUrNa kathA-vArtA sAMbhaLavI ke vAMcavI e eka lhAvo che, evI vArtAo kahevI ke lakhavI e eka kaLA che; paNa jemAMthI AvI sarasa kathA-vArtAonuM sarjana karavAnI preraNA maLe evuM jIvana jIvavuM e bhAre muzkela kAma che. evuM jIvana jIvanAra saune vaMdanA ! AvI kathAo jema prAcIna dharmazAstro, purANo ane itihAsamAMthI maLI Ave che, e ja rIte, jo ApaNe mAnavasamAjanA nIcA ke UMcA gaNAtA tharonA mAnavIone samabhAvapUrvaka samajavA taiyAra hoIe, to ApaNI sAmethI pasAra thatA vartamAna jIvanamAMthI paNa maLI Ave che. prajAjIvanane naravuM ane nirdoSa banAvavA mATe janasamUhane gammata sAthe jJAna Ape ane sArA saMskAronuM siMcana ane poSaNa kare evuM naravuM sAhitya maLatuM rahe e jarUrI che. bIjAM kSetronI jema lalita vAyanA sarjananA kSetramAM paNa, prajAnA jIvanane vikRta banAvI mUke evAM je aniSTa tattvo pravezI jatAM lAge che, te ciMtA upajAve ane e aMge kaMIka kahevAnuM mana thaI Ave evAM paNa che. evA ja ciMtA ane vedanAbharyA vicAro bhAratIya jJAnapIThanA mahApuraskArathI sanmAnita, malayAlama bhASAnA sarjakaziromaNi samartha sAhityakAra, svanAmadhanya zrI zaMkaranakuTTI kuntIramana poTTekATTane paNa parezAna karI rahyA che. teoe sAcuM ja kahyuM hatuM ke : " sAhitya e bajArlR vastu banI gayela che, ane jANatAM ke ajANatAM, e mAnavIonA nItimattAnA bhAnane ThIMgarAvI nAkhe che. asabhya kAmavAsanA tathA lUMTa ane baLAtkAranI ghaTanAothI UbharAtI vArtAo upajAvI kADhavAmAM Ave che, ane ethI bajAra UbharAI jAya Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "sAcuM sAhitya to e che ke je mAnavInA cittane preraNA ApatuM rahe che ane pAzavI (AsurI ) vRttiothI ene dUra rAkhe che. bhAtRbhAva, samAnatA ane zAMti jevAM mUlyone poSaNa maLavuM joIe. ane AvI saMskRtipoSaka samajaNa mAraphata vizALa dezanA judIjudI jAtanA lokone ekabIjAnI najIka lAvavA joIe. A kArya sAhitya mAraphata ja sArI rIte thaI zake." A vArtAomAM vArtAkalAnuM tattva hovAno dAvo mArAthI thaI zake ema nathI e huM jANuM chuM, ane chatAM A vArtAo lakhavAmAM meM alpAMze paNa AnaMdano anubhava karyo che - eTaluM jaNAvavAnI rajA lauM chuM. jemAM Adhunika vAtakalAnuM tattva ochuM hoya ke samULaguM na hoya evI bhAvanAzIlatA, mAnavatA ke udAratA-sahRdayatAnuM athavA tyAga, balidAna ke titikSAnuM darzana karAvatI vArtAo vAMcanAro evo paNa eka vAcakavarga che ja. jema jIvananirvAha mATenuM, tema jIvanane TakAvI rAkhavAnuM baLa paNa mane mAtA sarasvatInI kRpAdRSTimAMthI ja maLatuM rahyuM che, e huM spaSTa rUpe joI zakuM chuM. (kathAsaMgrahonI prastAvanAmAMthI saMkalita ) - ratilAla dIpacaMda desAI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. na mAre vera ke dveSa 2. padmaparAga 3. sAta bhava 4. deva vadhe ke pazu ? 5. nistAra * anukramaNikA 6. suvarNakaMkaNa 7. sAdhanAnuM suvarNa 8. prema-pAvakanI jvALA 9. jAgRta AtmA 10. rAjakumAra 11. pAMca janamanI prIta 12. e rAta ne e prakAza 13. saMtonI bhikSA 14. cAritra khAMDAnI dhAro jI ! 15. nirmohI guru 16. rAjA ane yogI 17. udAratA 18. karmavIra pitAno zUravIra putra 19. sAcI prabhusevA . .18 .47 * 57 .6 .75 .81 0-)* 105 113 123 139 145 159 172 179 193 .204 .206 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhiSeka [ tIrthaMkaro ane sAdhuonI kathAo ] Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 na mAre vera ke dveSa purANaprasiddha kAzI deza. dhana ane dhAnyathI bharIbharI e bhUmi. e dezanI rAjadhAnI vArANasI nagarI : dharma ane vidyAnuM moTuM tIrthadhAma. rAjA azvasena e dezanA rAjA. jevA zUrA evA ja nyAyI ane eTalA ja dharmaparAyaNa. prajAnA duHkhane potAnuM duHkha mAne ane prajAnA sukhamAM ja sukha samaje. rAjA azvasenanI rAjasabhAmAM eka divasa kuzasthalanA rAjA prasenajitano dUta hAjara thayo. dUtane tAkIdano saMdezo ApavAno hato. enA aMtaramAM cAlatA maMthana ane dilamAM ghoLAtI ciMtAonI rekhAo enA mukha upara ramatI hatI, ane enA gaura ghATIlA caherAne viSAdabharyo banAvatI hatI. rAjA azvasena, mukhya maMtrI ane AkhI rAjasabhA dUtanI vAta sAMbhaLavA ekakAna thayA. * rAjA prasenajitanA dUta puruSottame mastaka namAvyuM, ane potAnI vAta zarU karI : "mahArAja, Aje kuzasthala nagaranA pADozI rAjAo amArA duzmana banyA che, ane nagara upara AkramaNa karavA taiyAra thaIne beThA che. nirdoSa haraNa upara krUra varuo trATake evo ghATa racAI gayo che. kyAre zuM thaze, amArI nagarI kyAre roLAI jaze, ane nirdoSa prajAne mAthe Aphatano pahADa kyAre tUTI paDaze e kahI zakAya ema nathI. Aje to amArA mATe kharekharI jIvanamaraNanI ghaDI UbhI thaI che. A Aphata ane A sarvanAzamAMthI kema UgaravuM e ja amArI ane amArA rAjavI prasenajitanI ciMtAno viSaya banyo che. " Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 0 abhiSeka rAjA azvasena vadhu ekAgra banI sAMbhaLI rahyA. dUte potAnI vAta AgaLa calAvI : "rAjanuM ! amArA rAjavI prasenajita to zUrAtananA avatAra che. raNamAM zatrune pITha batAvavI, ke jIva bacAvavA raNabhUmimAMthI nAsI chUTavuM, enAM karatAM to raNamAM sadAne mATe sAtharo karavo, ene ja e vadhAre cAhanArA che. apakIrtibhaya jIvana karatAM mAnabharyuM mota emane vadhAre pasaMda che. paNa mahArAja, Aje to sthiti evI UbhI thaI che ke aneka mAnavIonI Ahuti ApavA chatAM, rudhiranI saritA phelAvavA chatAM, ane vairanA hutAzanane khUba khUba pragaTAvavA chatAM, amArI nagarIne - prANathI pyArI amArI janmabhUmine - ugArI zakavAnI koI AzA dekhAtI nathI. " dUtano svara lAgaNIbhIno banI gayo. e potAnA cittane svastha karavA paLavAra thobhyo. e lAgaNI jANe AkhI rAjasabhAne sparzI gaI. thoDIvAre dUte potAnuM kathana AgaLa calAvatAM kahyuM : "prabhu, jyAM ekanI sAme aneka hoya, ane kIDIne mAthe kaTaka laI javA jevI viSama sthiti UbhI thaI hoya, tyAM zUrAtananA avatAra samo mAnavI paNa zuM karI zake ? amArA rAjavI prasenajitane mana mota to bALakanI krIDA samAna che, ane potAnA sainya sAthe e duzmanonA sAmanA mATe taiyAra paNa che, chatAM Aje bIjAnI sahAya vagara janmabhUminuM ane prajAnuM rakSaNa zakya nathI. mahArAja. A mATe amAre ApanI sahAya joIe. ApanI sahAya haze to A anyAyano ame satvara pratikAra karI zakIzuM. prabhu, kRpA karI amArI mAgaNIno Apa svIkAra karazo, evI amArA rAjavInI Apane vijJapti che." dUta puruSottame potAnI vAta pUrI karI, ane e utsukatApUrvaka javAbanI rAha joI rahyo. rAjA azvasena to bhAre vivekavaMta ane cakora puruSa hatA. emaNe vicAryuM : rAjakAja to hamezAM phalezakaMkAsanuM mULa gaNAya. emAM to Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mAre vera ke dveSa sAcA kAraNe ya vikhavAda jAge, ane kAraNa vagara kevaLa mananA kAraNe paNa vaira-virodhanA vaMToLiyA UThavA lAge. eTale AmAM sArAsArano viveka karavo ghaTe. samajaNa vagara ekane sahAya karavA jatAM kyAMka bannenA vairAgnimAM pANIne badale ghI na reDAya eno vicAra karavo ghaTe. rAjavI paLavAra mauna rahyA, UMDA vicAramAM UtarI gayA. dUtanI utsukatA vadhI gaI : rAjAjI kevo uttara Apaze ? rAjasabhA paNa vicAramAM paDI gaI ke AvA zUrAtana pragaTa karavAnA samaye ApaNA rAjavI kema mauna ane vicAramagna thaI gayA ? paristhitinI vadhu spaSTatA meLavavA rAjA azvasene dUtane kahyuM " paNa rAjadUta, tame yuddhanI, anyAyanI ane amArI sahAyanI vAta to karI, paNa anyAyanuM kAraNa nA kahyuM. evuM kema na hoya ke tamArA rAjA prasenajitanI koI bhUlanuM ja A duSpariNAma jAgyuM hoya ? mATe tamArI vAtanuM mULa rAjasabhAne nivedita karo !" : " dUte kahyuM : "mahArAja ! kAraNa spaSTa che, ane bahu sabaLa paNa che. paNa ahIM nivedana karatAM saMkoca thAya che. " 4. rAjA azvasene tarata ja kahyuM : "dUta, rAjakAjamAM ane temAM ya yuddhano nirNaya karavo hoya emAM to zarama ke saMkocane sthAna hoya ja nahIM. tamane anyAya thayAnuM je kAraNa hoya e vinA saMkoce sabhAmAM rajU karo !" ** dUtane hajI ya vAtanI vadhu cokhavaTa karavI jarUrI lAgI. eNe vadhAre vinamra banIne kahyuM : "svAmI ! e kAraNano sIdho saMbaMdha ApanI potAnI sAthe che, eTale bharI sabhAmAM enuM kathana karatAM jIbha UpaDatI nathI. chatAM Apano e jANavAno Agraha hoya to ekAMtamAM... " : paNa dUtanI vAtane vacamAMthI ja aTakAvI rAjA azvasene kahyuM " rAjadUta ! A to yuddhanA mAmalA ! emAM rAjasabhA ane prajAthI chAnI koI vAta na thaI zake. emane vizvAsamAM lIdhA pachI ja pararAjyane yuddhamAM sahAya ApI zakAya. mATe je kaMI kAraNa hoya te spaSTa nivedita . Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 abhiSeka karo. pachI ja tamArA rAjavInI mAgaNInA svIkAra-asvIkArano amArAthI vicAra thaI zakaze. vAta game tevI haze, eno saMbaMdha amArI potAnI sAthe haze, to paNa ame e svasthatAthI sAMbhaLIzuM ane enA upara pUratI vicAraNA-maMtraNA karyA pachI ja amAre zuM karavuM eno nirNaya karIzuM. tamane evI vAta rAjasabhAmAM karavA mATe amAruM abhaya che; tamAro vALa paNa vAMko nahIM thAya. ane dUtane to rAjanItie sadA sarvadA abhaya ja Apela che." dUte potAno saMkoca dUra karIne kahyuM : "mahArAja, amArA rAjA prasenajitanI putrI prabhAvatI bhAre rUpa-guNa-saMpanna rAjakumArI che. yauvananA uMbare UbhelI amArI rAjakumArI atyAre to rUpa-rUpano avatAra banI gaI che. emAM ya enAM vinaya, viveka ane dAkSiNya to bhalabhalAne heta upajAve evAM che. ane e aneka vidyA ane kaLAmAM nipuNa banela che. eNe ApanA putra kumAra pArzvanAM vakhANa sAMbhaLyAM, ane eNe manathI kumAra pArzvanI ardhAginI banavAno saMkalpa karyo. kumArI prabhAvatInA aMtaramAM kumAra pArzvane varIne jIvanane ujamALa banAvavAnA kaMI kaMI koDa UbharAya che. rAja kumAra pArtha ane kumArI prabhAvatInI joDa to devone ya ISya Ave evI che. eka zyAmasuMdara nara, eka rUpasuMdarI nArI! kevI jugala joDI ! sakhIoe rAjakumArIno saMkalpa rAjA prasenajita ane rANI svayaMprabhAne nivedita karyo. potAno bhAra potAnI putrI ja ocho karavA taiyAra thaI che ane potAne suyogya jamAI ane uttama kuLa maLavAnAM che ethI rAjA-rANI khUba rAjI thayAM ane kanyAnA vAgdAnanI taiyArI karavA lAgyAM. rAjamahelamAM ane nagaramAM badhe A vAtathI AnaMda AnaMda prasarI rahyo. have to mAtra mukhya maMtrIne mokalIne ApanI anumati meLavavAnI ja vAra hatI." dUta paLavAra thobhyo. rAjA azvasena ane sabhAjano dUtanuM kathana utsukatApUrvaka Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mAre vera ke dveSa 0 5 sAMbhaLI rahyA. dUte potAnI vAta AgaLa calAvI : "paNa rAjanuM ! AvuM uttama strIratna potAnA hAthamAMthI cAlyuM jAya, e kaliMganA rAjAne ane enA pakSanA nAnA-moTA rAjAone na rucyuM. emaNe kumArI prabhAvatIne potAne soMpI devAnI mAgaNI karI, ane nahIM to yuddhane mATe sajja thavA rAjA prasenajitane paDakAra karyo. mahArAja, have to e badhAya rAjAo eka thaIne kuzasthaLanagara upara AkramaNa karavA talapI rahyA che. rAjA prasenajita paNa kaMI pAchA paDe evA nathI. e paNa potAnI senA sajja karIne taiyAra UbhA che. paNa A to kuzasthalanA sarvanAzano ane rAjA , prasenajitanI ane ApanI paNa pratiSThAno savAla banI gayo che. AvA adharmI ane anyAyI rAjAonI sAme thaIne ApaNI bannenI pratiSThAnuM jatana karavAno A avasara che; ane emAM amArA rAjavI ApanI sahAya Icche che. mArI vAta pUrI thaI. have zuM karavuM ane amArA mahArAjane zo javAba Apavo e ApanA akhatyAranI vAta che." rAjA azvasena ane AkhI rAjasabhAmAM eka prakAranI uttejanA vyApI gaI ApaNI pratiSThA upara AvuM AkramaNa ! Ano to satvara pratikAra ja thavo ghaTe. rAjAjIe caturaMgI senAne sajja karavAnI AjJA ApI dIdhI, ane pote senAdhyakSo ane maMtrIo sAthe maMtraNA karavA maMtraNAkhaMDamAM cAlyA gayA. ane yuddhanA uttejaka vAtAvaraNa vacce rAjasabhA visarjana thaI. rAjadUta puruSottamanA aMtaramAM potAnuM kArya pAra pADyAno saMtoSa vyApI rahyo. mUchano doro to hajI phUTuM phUTuM thaI rahyo che, chatAM kevo tejasvI ane taravariyo juvAna ! e che kAzIdezano pATavIkuMvara kumAra pADyuM. kAzIrAjanI yuddhamaMtraNA hajI pUrI thaI nathI, chevaTano nirNaya levAno hajI bAkI che tyAM yuvarAja pArzvakumAra maMtraNAkhaMDamAM pahoMcI national Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhiSeka gayA ane pitA azvasenane hAtha joDIne vInavI rahyA : "pitAjI, meM badhI vAta jANI che, ane eTale ja huM satvara ahIM ApanI sevAmAM upasthita thayo chuM. mArI Apane vijJapti che ke kaliMgarAjane vaza karavA jevA nAnA sarakhA kAma mATe Apa jevA samartha rAjavIne potAne javuM paDe, to to AkhA kAzIrAjyane zaramAvuM paDe, ane Ape amane Apela keLavaNI eLe jAya, mATe A yuddhano bhAra vahana karavAnI mane anuzA Apo !" -- maMtrIo ane rAjAjI sAMbhaLI rahyA. azvasena rAjAnuM dila Akhare eka pitAnuM dila hatuM. emanuM mana AvA yuddhanA medAnamAM potAnA kALajAnI kora jevA prANapyArA putrane mokalatAM kema cAle ? emaNe gaMbhIra banIne kahyuM : "vatsa ! tAruM zaurya amane parama saMtoSa Ape evuM che. tArI kartavyabhAvanA ane tAro viveka paNa ame jANIe chIe. paNa A to laDAInA mAmalA. na mAlUma kyAre zuM thAya ? mAnavI tyAM jIvana ane maraNane trAjave jholAM khAya che H khabara nahIM, kyAre karyuM chAbaDuM namI jAya ! ane vaLI hajI tArI uMmara paNa keTalI ? tane AvA jokhamI mArge mokalIe to duniyA amane zuM kahe ? ane tAre mATe zaurya dAkhavavAnA dahADA hajI kyAM vahI gayA che ?" .. paNa pArzvakumAra ema mAnI jAya ema na hato. eNe to AgrahapUrvaka kahyuM : "pitAjI, siMhabALane nAnImoTI uMmaranAM baMdhana nathI naDatAM. huM nAno chuM, chatAM Apano aMza chuM. A yuddha to huM ja khelIza. mArI A prArthanA Apa nakArazo nahIM. 19 na mAlUma kumAra pArzvanA aMtaramAM zI zI lAgaNIo ramatI hatI. e lAgaNIo rAjA azvasenanA aMtarane sparzI gaI, ane emaNe kumAra pArzvanI mAgaNIno svIkAra karyo. ane mAtA vAmAdevIe paNa potAnA A panotA putranI mAgaNIno harSAzruthI abhiSeka karyo ane AzIrvAda ApyA. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mAre vera ke dveSa 0 7. ane vArANasInI prajAe eka maMgala prabhAte joyuM ke kAzIrAjanI senAe kaliMganA rAjavI sAme vijayaprasthAna karyuM. ane e senAne mokhare rAjakumAra pArzva potAnA tejI tokhAra upara ArUDha thaIne cAlI rahyo hato - jANe devarAja Idra ja joI lyo ! prajAe e prasthAnane jayanAdothI vadhAvI lIdhuM. zyAmasuMdara deha, sohAmaNuM mukha ane AMkhomAMthI jANe tejano aMbAra pragaTI rahyo che ! kumAra pArzvanA yauvanano thanaganATa Aje senApatipadamAM dhanya banI gayo ! sau prazaMsI rahyA : "dhanya pArzva kumAra ! dhanya senAnA nAyaka ! tamAro jaya ho ! tamAro vijaya ho!" senAnA aMtaramAM paNa jANe utsAhanA dIpa pragaTyA. senApati to jANe zUrAtananA avatAra banI gayA. ane kAzIrAjanI senA kaliMgadeza tarapha avirata pravAsa karIne potAno mArga kApavA lAgI. A prayANa to saMgrAma kheDavA mATenuM hatuM, paNa sainiko ane sAmaMto jue che ke kyAreka senApati pArzvakumAra kaMIka UMDA vicAramAM UtarI jAya che. yuddhabhUmi to hajI dUra che, paNa kumAra pArzvanA aMtaramAM to kyAranuM tumula yuddha jAgI gayuM che. lAgaNIonAM jUthe jANe sAmasAmAM athaDAIne kumAranA dilane hacamacAvI mUke che. kumAranuM aMtara vicAre che : kevaLa mArA khAtara - mane varavAnI pratijJA lenAra rAjakumArI prabhAvatIne meLavavA khAtara - vairanA agnine cArekora phelAvavo e zuM ucita che ? na mAlUma e vairAgni keTalAM mAnavIne bharakhI jaze ? keTalI mAtAone putravihoNI karaze ? keTalI strIone vidhavA banAvaze ? ane keTalAM bALakone anAtha banAvaze ? ane pachI to rudhiranI aneka saritAo paNa e vairAgnine zAMta nahIM karI zake ! ane e badhAnuM pariNAma paNa zuM ? re! saryuM AvA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 0 abhiSeka yuddhathI ne raktapAtathI ! yuddha khelavA jatA sainyanA morace cAlato eka senApati AvA vicitra vicAro karato hato - jANe koI raNajoddho nahIM paNa koI jogI senApati banIne senAne mokhare saMcarato hato ! pArzvakumAra nIkaLyA to hatA yuddha laDavA ane duzmanano parAjaya karIne vijayane varavA; paNa emanuM mana to paLepaLe yuddhanA virodhanA pokAro pADatuM hatuM ! A te joddho hato ke jogI ? paNa sAce ja, kumAra pArzvano AtmA janamojanamanA joga sAdhIne karuNAbhIno banyo hato. ene khapatI hatI ahiMsA. enuM aMtara jhaMkhatuM hatuM premane. enA romaromamAMthI pratidhvani UThato hato avairano, avirodhano, kSamAno, dayAno, maitrIno, baMdhutAno ane mAnavatAno ! hiMsA, dveSa, vaira, kApAkApI ane tiraskArano mArga e eno mArga na hato; e mArga ane khapato na hato. Avo mAnavI senApatinuM pada svIkArIne yuddha jItavA nIkaLyo hato ! saMsAranI kevI karuNatA ! yuddhabhUminA sImADA dekhAvA lAgyA, ane kumAra pArzvanuM aMtara vadhAre UMDA maMthanamAM UtarI gayuM. kumArane thayuM A yuddhane paNa jItuM ane vairane paNa jItuM, to ja mAruM senApatipada sArthaka thAya. paNa loTa phAkavo ane gAvuMenA jevuM paraspara virodhI A kAma pAra zI rIte paDe? paNa kharo yoddho to yuddha jema vadhu gheruM thatuM jAya, ema potAnuM hIra soLe kaLAe pragaTAve. kumAra pArzvanA aMtaramAM jAgeluM yuddha bhAre vegapUrvaka cAlavA lAgyuM, ane mAtra pAMca-paMdara varSathI nahIM paNa Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mAre vera ke dveSa 09 jugajugathI AtmAmAM dharabAyelA karuNA ane vizvamaitrInA tejapuMja pragaTavA lAgyA. enA aMtaramAM sAcA yogInuM zUrAtana vyApI gayuM ane eNe manamAM dRDha saMkalpa karyo : A yuddha paNa jItIza ane avairanI pratiSThA paNa karIza ! mAruM senApatipada e rIte ja sArthaka thaze. ane, jANe aMtaranI badhI mathAmaNa maTI gaI hoya ema, enuM aMtara prazAMta banI gayuM. enA mukha upara svasthatA ane zAMtinI rekhAo UpasI AvI. pachI pArzvakumAre kaliMgarAja ane enA sAthI rAjAo pAse potAnA maMtrI prabhAkarane mokalIne potAnA aMtaranI vAta samajAvI, yuddha ane vairanI vinAzakatAno emane khyAla Apyo, ane sAthosAtha teo kevuM akArya karavA taiyAra thayA hatA, e paNa samajAvyuM. kanaka ane kAminI to sadAkALa kalahanAM kAraNa lekhAyAM che. e kAminIne chatI zaktie jatI kema karAya ? kaliMgarAja vagerene pahelAM to pArzvakumAranI AvI badhI vAta nakAmI ane namAlI lAgI; ane eka vAra yuddhano nAda gajAvyA pachI A rIte yuddhanI bhUmimAMthI pAchA pharavAmAM saune nAnama paNa lAgI. paNa pArzvakumAra ema nirAza thAya evA na hatA. chevaTe e pote ja kaliMgarAjanI sAme jaIne khaDA thayA, ane saMhAra-nivAraNanI potAnA aMtaranI vAta emaNe potAne mukhe rajU karI. kumAre eTaluM ja kahyuM : " rAjan ! yuddhano mArga svIkArIne, ane ApaNA potAnA mamatane kAraNe nirdoSa mAnavIono saMhAra karIne baLiyAnA be bhAga jevuM karavuM che ke hRdayane jAgRta karIne nyAya-nItinuM bahumAna karavuM che ? jo ApaNe yuddhano rAha svIkAryo to kALa jaze ane kaheNI rahI jaze ke eka strIne mATe be rAjyoe potAnI prajA ane senAno saMhAra notaravAmAM pAchuM vALIne joyuM na hatuM ! bolo kaliMgarAja, ApaNI AvatI aneka peDhIo mATe AvuM kalaMka vahoravuM che ke karuNA ane ahiMsAno mArga svIkArIne jIvanane niSkalaMka karavuM che ? Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 0 abhiSeka sAruM e tamAruM ! tamAro nirNaya e ja Ajano yuddha ke zAMtino AkharI nirNaya banaze." kaliMgarAja , ane emanA sAthIo kumAranI vAta sAMbhaLIne vicAramAM paDI gayA. AvI sIdhI-sAdI vAtano zo javAba Apavo, e nakkI karavuM muzkela hatuM. paNa chevaTe e karuNAmUrti ane avairanA avatAra samA rAjakumAranI vAta saunAM aMtaramAM vasI gaI ane yuddhanA oLA adRzya thaI gayA ane sarvatra zAMti ane sulehanA samIra vAI rahyA. rAjA prasenajita ane kaliMgarAja tema ja bIjA rAjAo ekabIjAne premathI bheTyA jANe tyAM maitrInuM zAsana pravartI rahyuM. devone ya durlabha evuM e pAvana dRzya joI saunI AMkho harSAzruthI bhInI thaI. rAjakumAra pArzva yuddhane jItI gayA hatA, paNa e jItamAM koIno ya parAbhava thayo na hato ! yuddhano nAda zAMta thaI gayo hato. sAthesAthe vairano hutAzana paNa olavAI gayo hato ane sarvatra avairanI, maitrInI, vAtsalyanI vimala saritA vahI nIkaLI hatI. rAjakumAra pArzvanI pratijJA saphaLa thaI. enuM senApatipada amara banI gayuM. rAjakumArI prabhAvatI ane pArzvakumAranAM lagna bhAre utsAha ane AnaMdapUrvaka UjavAyAM. e utsava banne dezanI prajAno utsava banI rahyo ! e utsavamAM yuddhanA sarvanAzanI bhayaMkara AgamAMthI UgarI gayAno AnaMda bhaLyo hato ! pArzvakumAra ane prabhAvatInA divaso sukhapUrvaka vItatA hatA, chatAM pArzvakumAranA manamAM to sadA sarvadA avaira, prema ane vizvamaitrInA ane jagabAMdhava banavAnA ja manoratho jAgatA hatA. rAjavaibhavanAM pakila jaLa emane sparzI zakatAM na hatAM ane vilAsane paNa emaNe viveka ane vairAgyanI pALathI bAMdhI lIdho hato. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mAre vera ke dveSa 0 11 emane thatuM ke huM evuM te zuM karuM ke jethI kevaLa mAnavI mAnavI vacce ja nahIM paNa samagra jIvo vacce maitrIna, snehagAMTha baMdhAya, ane koI koInuM vairI ke virodhI na rahe, samagra vizvamAM avairanI sthApanA thAya, ane mAro AtmA sarva jIvono mitra banI rahe ! eka tarapha prabhAvatI sAthenA saMsArano AnaMda, ane bIjI bAju aMtaramAM jAgatA AvA udAtta manoratho : evAM avanavAM be bhAvanA-cakro upara rAjakumAra pArzvano jIvanaratha AgaLa vadhI rahyo hato. eka divasanI vAta che. kumAra pArzva rAjaprAsAdanA gokhamAM khaDA che. e jue che ke seMkaDo nara-nArIono samudAya, pANInA pravAhanI jema, eka ja dizAmAM jaI rahyo che. emaNe paricArakane pUchyuM : "AkhuM nagara Aje kaI tarapha vahI rahyuM che ?" paricArake kahyuM: "svAmI ! nagaranI bahAra kamaTha nAmanA eka mahAtapasvI ane mahAyogI AvyA che. e paMcAgni pragaTAvIne kAyAnI mAyA-mamatA tamAma UtarI jAya evuM AkaruM tapa kare che. e evAM evAM kaSTo sahana kare che ke e jotAM ke sAMbhaLatAM ja haiyuM thaMbhI jAya. enI kIrti codizAmAM vistarI che. A janasamudAya emanAM darzana karI pAvana thavA jaI rahyo che." pArzvakumAra to aMtarathI janamajanamanA jogI ! potAnA nagaramAM AvA mahAyogI AvyAnI vAta sAMbhaLI e besI kema rahI zake ? e to tarata ja potAnA paricAraka sAthe tApasa kamaThanI pAse pahoMcyA. thoDI vAra e tApasane nIrakhI rahyA. pachI emaNe joyuM ke tApasanuM kAyAnuM kaSTa kharekharuM apAra che; paNa emAM vivekanIsArAsAranA vicAranI khAmI che. ane viveka na hoya to game tevI ugra ane kaSTadAyaka tapasyA paNa AtmAno uddhAra na karI zake. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 abhiSeka pachI kumAre tApasane kahyuM : "mahAnubhAva ! tapa ke japa game teTalAM karIe, ane dehanAM kaSTo paNa game teTalAM sahana karIe, paNa emAM vizvamaitrIno, vizvanA samasta jIvo pratyenA prema ane kAruNyano ghAta na thavo joIe; UlaTuM ethI to sarva prANIo pratye avairanI lAgaNI janmavI joIe ane Avo agni pragaTAvIne AvuM paMcAgni tapa ka2vAmAM to tamArA hAthe, bhale ajANatAM paNa, ghaNI hiMsA thaI rahI che. ane hiMsA to avairanI virodhI che. saMsAramAM kharo mahimA to averano, ahiMsAno ke maitrIbhAvano che ane tamAruM tapa to UMdhI dizAmAM jaI rahyuM che. tamAruM A ugra kaSTasahana AtmasAdhanA mATe niSphaLa nIvaDavAnuM che mATe saryuM AvA vivekazUnya, ajJAnabharyA ane hiMsAjanaka tapathI ! jyAM hiMsA thAya tyAM janmajanmAMtaranAM ve2nAM mULa naMkhAyA vagara kema rahe ? ane to to AtmAnI adhogati ja thAya ne ?" :: paraMtu A to bhAre khyAtanAma yogI ! enA ugra tapanI kIrti comera phelAI gayelI. eTale evo tApasa eka UcharatA yuvAnanI AvI vAta kAne kema dhare ? eNe to rAjakumAranI vAtane hasI kADhI ane kahyuM : " kumAra, tame to hajI bALaka cho, ane rAjavaibhavamAM UcharyA cho. saMsAranI mAyAvI moja mANavI, azvo ane AyudhonI parIkSA karavI ane vakhata Ave yuddho khelavAM e tamAruM kAma ! bAkI tapa, dhyAna ane yogasAdhanAnA vikaTa mArgane tame zuM samajo ?" paNa kumAra pArzva kaMI potAnuM huM-pada sthApavA ke nirarthaka vAdAvAda karIne vaira-virodha ke vidveSa jagADavA nahotA AvyA. emane to kamaTha tApasanA aMtaramAM paNa avaira, ahiMsA ane karuNAnI bhAvanAne jagADavI hatI; ane enA tapomArgane nirmaLa banAvavo hato. " emaNe eTaluM ja kahyuM : " bhalA tApasa, tame hamaNAM ja joI zakazo ke tamArI AvI tapasyA kevI hiMsAnuM kAraNa bane che ?" ane pachI, yogI sAthe vadhu jIbhAjoDI na karatAM, kumAra pArzva potAnA paricAraka pAse agnimAM baLatuM eka lAkaDuM bahAra kaDhAvIne Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mAre vera ke dveSa 13 phaDAvyuM; to emAMthI baLato sApa bahAra Avyo. dAhanI pIDAthI e taraphaDI rahyo hato. premanA avatAra samA kumAra pArzvanI AMkho e sarpane joIne karuNAbhInI thaI. emaNe tApasa kamaThane eTaluM ja kahyuM : "mahAnubhAva ! tamArI AvI tapasyAmAM to atyAra sudhImAM AvA kaMIka nirdoSa jIvo svAhA thayA haze ! mATe aMtaramAM vivekane jAgrata karo, satyane samajo, ane tamArI sAdhanAne avaira, ahiMsA ane karuNAne mArge vALo ! AtmAnA uddhArano e ja sAco mArga che. " " paNa A to haThayogI ! enA aMtaramAM kumAranI vAta na vasI te na ja vasI ! pArzvakumArano prayatna paththara para pANI banI rahyo. rANI prabhAvatInA premamAM pArzvakumAra nAhI rahyA hatA. patiparAyaNA prabhAvatI jANe pArzvakumArano paDachAyo banI gayAM hatAM. sukha, ane vaibhava-vilAsanI sAmagrIno koI pAra na hato. duHkha ke azAMtinuM koI kAraNa nahotuM. chatAM rAjakumA2 kyAreka kyAreka UMDA vicAramAM UtarI jatA; ane emanA mukha upara udAsInatA ane vairAgyanI rekhAo UpasI AvatI. rANI prabhAvatIne tyAre ciMtA thaI AvatI : rakhene jaLakamaLa jevuM jIvana jIvanAra svAmI kyAreka tyAgI banIne cAlyA na jAya. eka samayanI vAta che. vasaMta RtunuM Agamana thayuM ane AkhI dharatI raMgaberaMgI puSpothI zobhI UThI. havAmAM puSponI mAdaka sugaMdha vahevA lAgI. koyalanA madhura TahukAra dizAone bharI devA lAgyA. ughAnapAlake AvIne kumAra pArzvane vijJapti karI : "prabhu ! vananI zobhA jovA jevI banI che. ane udyAnabhavanamAM racavAmAM AvelI citrAvalI to cittanuM haraNa karI le evI manohara banI che eka juo Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 0 abhiSeka ane eka bhUlo ! kRpA karo ane udyAnamAM padhAro!" rANI prabhAvatIne vanapAlakanuM A AmaMtraNa gamI gayuM. emane thayuM ? vAre vAre vairAgyamAM UtarI jatA svAmI, kAmadevanI krIDAbhUmi samI vasaMtaRtunAM ane udyAnanA zRMgArabhavananAM darzana kare to sAruM. emane vanapALanI prArthanA svIkArI lIdhI. rANI prabhAvatI ane kumAra pArzva udyAnamAM gayAM. zuM e udyAnanI zobhA ! ane zuM e puSponI mAdaka saurabha ! AkhI dharatI jANe raMgaberaMgI puSpothI hasI UThI hatI. udyAnanuM nirIkSaNa pUruM thayuM ane vanapALa emane udyAnabhavananI citrAvalI batAvavA laI gayo. - citro paNa evAM manohara ke jANe sajIvana sRSTi ja joI lyo ! raMga ane rekhAomAM cetana reDavAmAM kalAkAre koI vAtanI khAmI rahevA dIdhI na hatI. pArzvakumAra ane prabhAvatI udyAnabhavanamAM comera pharIne citro jovAmAM magna banI gayAM. e eka eka citra jotAM ane emanA aMtaramAMthI AnaMda ane prazaMsAnAM veNa nIkaLI paDatAM. pharatAM pharatAM kumAra pArzva eka suMdara citranI pAse thobhI gayA ane UMDA vicAramAM UtarI gayA. emAM bhagavAna neminAtha ane rAjImatInA vivAha ane vairAgyano Akho prasaMga Alekhelo hato. prANIono jIva bacAvavA nemikumAre lagnane mAMDavethI ratha pAcho vALI lIdho; ane AtmAno ahAleka jagAvavA e giranAranA jogI banI gayA. citramAMthI jANe neminAthanAM vairAgya, ahiMsA, avaira ane karuNAnA paDaghA UThatA hatA. e paDaghA pArzvakumAranA aMtarane sparzI gayA. emanuM aMtara jANe bolI UThyuM : "dhanya re karuNAsAgara neminAtha ! dhanya tamArI karuNA ! dhanya tamArI vizvamatrI ! dhanya tamArI avairanI bhAvanA ! ane dhanya tamArI ahiMsA ! AjathI tamAro mArga e ja mAro mArga banaze. koI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mAre vera ke dveSa 0 15 jIvanI virAdhanA - hiMsA - nahIM karavAnuM, avaira, prema, karuNA, ahiMsA ane dayAnuM pAlana ane eno vizvamAM pracAra karavAnuM vrata e ja havethI mArI sAdhanA banaze !" ane jyAre raMgabharyA raMgabhavanamAMthI kumAra pADyuM bahAra AvyA tyAre emano jIvanaraMga sAva badalAI gayo hato ane potAnA svAmIne saMsAranA vaibhava-vilAsamAM rokI rAkhavAnI rANI prabhAvatInI AzA asta thaI gaI hatI ! eka ja citre rAjakumAra pArzvanA mananuM citra sAva palaTI nAkhyuM hatuM ! have emanA aMtaramAM bhoganA badale yoganI ahAleka jAgI hatI. ane vaibhavavilAsanI vAsanAnuM sthAna vairAgyanI bhAvanAe laI lIdhuM hatuM. ane eka divasa, trIsa varSanI bharayuvAna vaye kumAra pArtha rAjavaibhava, kuTuMba-kabIlo ane hetALa patnIno tyAga karI, zramaNamArganA sAdhaka banIne cAlI nIkaLyA. emanI sAthe traNaso rAjakumAroe paNa vairAgyanA aMcaLA dhAraNa karI lIdhA. rAjezvara thavAne nimaNi thayela kumAra pArzvayogIzvara banavAnI ati ugra AtmasAdhanAmAM lIna banI gayA. tapa, dhyAna ane saMyama, e emanAM sadAnAM sAthI banI gayAM. yogI pArzva vicAratA hatA : kaSTo AvatAM rahe chatAM manamAM koInA paNa pratye vaira-virodhanI lAgaNI na janma, to ja ahiMsA, avara ane vizvamaitrInI sAdhanA saphaLa thAya, enI kasoTI thaI lekhAya. eTale emaNe to kAyAnI badhI mAyA utArIne cittazuddhi ane kaSAyamuktine mATe ja sAdhanA AraMbhI dIdhI. game tevuM dehakaSTa AvI paDe, chatAM kaSTa ApanAra pratye cittamAM leza paNa dubhavanA na pragaTe, to ja AtmAnuM kuMdana nirmaLa thAya, ane avaira ane premanI prApti ane pratiSThA thAya. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 abhiSeka ekavAra e dhyAnamAM ekAgra khaDA hatA. ane pUrvanA vairane smarIne meghamALIe ( kamaTha tApasa marIne meghamALI devarUpe utpanna thayo hato ) mUzaLadhAra varasAda varasAvavA mAMDyo. AkhI dharatI jaLamAM DUbI gaI. yogIno Akho deha pANImAM DUbI gayo. have to mAtra nAsikA upara pANI pharI vaLe eTalI ja vAra ane badho khela khalAsa ! paNa tyAM to IMdranAM Asana calAyamAna thayAM ane dharaNendra yogInA kaSTanA nivAraNa mATe sahAya karavA doDI Avyo ane yogIne mAthe chatra banIne khaDo rahyo. yogInuM jJAna A kaSTa ApanAra ane kaSTanuM nivAraNa karanAra bannene pArakhI rahyuM hatuM. paNa A to samabhAvanI sAdhanA ! emAM kaSTa ApanAra tarapha dveSa kevo ane kaSTanuM nivAraNa karanAra pratye rAga kevo ? AtmAnA kuMdanane dhamavA mATe AvAM AvAM to aneka kaSTo sahana karavAM ghaTe. emaNe evAM badhAM kaSTone jarA ya vicalita thayA vinA, pUrNa samabhAvapUrvaka, sahI lIdhAM. ane chevaTe rAga ane dveSathI mukta banIne yogI pArzvanAtha pUrNa vItarAga banI gayA. avaira ane ahiMsAnI emanI bhAvanA caritArtha banI gaI. pArzvanAtha vizvanA samasta jIvonA mitra banI gayA. itihAsanA sImADA jyAM pahoMcI zake che evA ja kALamAM bhagavAna pArzvanAtha thaI gayA; e samayane hajI pUrAM traNa hajAra varSa paNa nathI thayAM. zramaNa saMskRtinA jainonA e tevIsamA ArAdhyadeva (tIrthaMkara) kahevAyA. bhagavAna mahAvIrathI aDhIso varSa pahelAMno emano samaya. pUrAM so varSanuM emanuM AyuSya. emAM emaNe avairanA - ahiMsAnA-dharmano khUba pracAra karyo ane e mATe moTo zramaNasaMgha paNa sthApyo. -- Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mAre vera ke dveSa 17 cAturyAma dharmanA teo mahAna pravartaka thayA. bhoga ke rasAsvAdane mATe ( bhojanamAM ), krIDAne nAme (zikAramAM) ane dharmane nAme ( yajJamAM ) thatI hiMsAno virodha karIne emaNe ahiMsA ane avairanI pratiSThA karI. prANAtipAtaviramaNa eTale 'ahiMsA ' nAmano pahelo yAma. " asatya bolIe to ahiMsA kevI rIte AcarI zakAya ? mATe mRSAvAdaviramaNa eTale ke 'satya ' nAmano bIjo yAma. corI karIe to avaira ane ahiMsAnI pratiSThA thaI ja na zake. mATe adattAdAnaviramaNa eTale ke * asteya ' nAmano trIjo yAma. te kALe strInuM sthAna milakata ke parigraha tarIke lekhAtuM. anAcAra karIe ke saMgrahakhora thaIe topaNa ahiMsA ane avairanI bhAvanA TakI na zake. e mATe emaNe vilAsa ane vaibhavanA tyAgarUpa brahmacarya ane aparigrahanI bhAvanAne samAvato hiddhAdAnaviramaNa nAmano cotho yAma upadezyo. A cAra yAmano ja AgaLa jatAM, bhagavAna mahAvIre paMca mahAvratarUpe ane bIjAoe pAMca yama tarIke ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha rUpe vistAra karyo. bhagavAna mahAvIranA samakAlIna bhagavAna buddhe paNa potAnI sAdhanAmAM ane dharmaprarUpaNAmAM bhagavAna pArzvanAthanA A prAcIna cAturyama dharmano ja svIkAra karyo hato. ahiMsA ane averanA samartha pracAraka bhagavAna pArzvanAtha sarva jIvonA kalyANamAM zraddhA dharAvanArI zramaNa-saMskRtinA mahAna puraskartA thaI gayA. emaNe udbodhyuM H na mAre vera ke dveSa, mitra huM sarva jIvano. avairanA e avatArane bhAvapUrvaka smarIe ane vaMdana karIe. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmaparAga AkAzanI jaLabharI vAdaLI; jarA enI vAta to sAMbhaLo ! mahAsAgaranAM agAdha jaLa : kaMI keTalAM khArAM ! kaMI keTalAM DahoLA ! na koInI pyAsa bujhAve ! na koInA mela dhUe! na koInAM kAma sAre ! AkAzamAM soLe kaLAe sUraja tape; dharatI dhakhadhakhI UThe, havA lhAya jevI UnI banI jAya ane sAgaranAM pANI khadabadI UThe. eve vakhate sAgarano deva koI jogI-jogaMdaranI peThe AkarAM tapa-japa Adare - potAnA aMtaranI khArAzane dUra karavA potAnI kAyAnA melane prajALI nAkhavA. kALa pAke ane sAgaradevanAM tapa phaLe. khArAza ane melanA bhArabojavALAM pANI agnimAM tapItapIne haLavAphUla thAya, ane varALa banIne UMce UMce jAya - ko siddha jogIno jIva kAyAno bhAra tajIne UMce jAya ema. AkAzano deva rUnA pola jevI e varALone jhIlI le, jhIlI jhIlIne eno saMgharo kare; e ja AkAzanI jaLabharI vAdaLI; saunI jivADanahAra ! sAgaranA khArA ne melA jaLanA badalAmAM dharatIne mIThuM ane nirmaLa nIra pAchuM ApavAnAM e vAdaLInAM vrata. e pote ya sukhI thAya ane AkhI duniyAne sukhI kare. enA dAne phaLa Uge, phUla khIle ane dharatI dhAnathI bharIbharI banI jAya. maherAmaNanAM motI paNa vAdaLInA A dAnamAMthI ja nIpaje. jevI A vAdaLI evA ja AtmAnA sAdhako, avatArI AtmAo Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmaparAga 0 19 ane tIrthakaro ? pote tare ane duniyAne tAre ! pote UMce caDe ane duniyAne UMce caDAve ! pote anaMta sukha pAme ane AkhI duniyAne anaMta sukhane mArge dore ! evA ja hatA zramaNa bhagavAna mahAvIra H pote keTalAM AkarAM tapa tapyAM, keTalAM dhyAna ane mauna sevyAM, keTalAM dukho sahana karyA ane aMtarane nirmaLa karavA kAyAne keTakeTalAM kaSTonI bhaThThImAM tapAvI ! ane chevaTe, meghanA nirmaLa ane mIThA jaLanI jema , e mahAprabhunI ahiMsA , mahAkaruNA ane mahAprajJAnAM amRta saMsArane keTakeTalI zAtA ApI gayAM ! e karuNAsAgara prabhunAM thoDAMka darzana karIe. vAdaLano amara raMga bhagavAnanA tevIsamA pUrvabhavanI vAta che. tyAre bhagavAna priya mitra ' nAme cakravartI tarIke pRthvInuM zAsana karatA hatA. cakravartInA bhoga-vilAsanI sAmagrIno koI pAra na hato; paNa bhoga-vilAsanI vAsanA to jANe hutAzananI jema bhaDake baLatI hatI - jeTaluM bhogavo eTaluM svAhA ane chatAM saMtapta ane saMtapta ja ! paNa vakhata Avye mAnavane vaibhavavilAsano ane vAsanAno thAka lAgavA mAMDe che; ane tyAre jANe mAnavInuM mana palaTo levA lAge hamaNAM hamaNAM cakravartI paNa kaMIka evA ja bhAvo anubhavatA hatA. eka divasa cakravartI potAnA mahelanI AgAsImAM pharI rahyA hatA. ane saMdhyAno sUraja kSitijamAM bhaLI rahyo hato. emaNe sAme najara karI to AkAzamAM vAdaLanI bhAre abhuta zobhA racAI rahI lAgI. AkAzano deva jANe raMga-beraMgI vAdaLonA rUpakaDA vAghA sajIne Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 abhiSeka jonAranI AMkho harI rahyo hato. AkAro paNa jANe evA ke eka juo ane eka bhUlo ! ane je kalpanA karo te emAM sAkAra thAya ! cakravartI to joI ja rahyA : vAha re vAdaLadeva ! vAha tamArA raMga ane vAha tamArAM rUpa ! cakravartInuM aMtara pulita banI gayuM. paNa are, A zuM ? paLavAramAM ja badhuM hatuM na hatuM banI gayuM ! raMga raMgane ThekANe ane AkAra AkArane ThekANe ! jANe AMkhanA palakArAmAM Akho khela alopa thaI gayo. jANe koI mahAjAdugare jotajotAmAM potAnI mAyAvI nagarI saMkelI lIdhI ! cakravartI samajI gayA : are, A vAdaLanA devanA mAyAvI rUparaMge mane vaibhava-vilAsano raMga-kuraMga-araMga darzAvyo ! ane cakravartInuM mana te divasathI vilAsathI pAchuM vaLIne tyAganA mArge prayANa karavA samagra jIvananuM ja jANe e navaprasthAna banI gayuM ! lAgyuM e tyAganI parAkASThA bhagavAna mahAvIre potAnI jIvanasAdhanAmAM karI batAvI. te divase vAdaLano paLajIvI raMga amara banI gayo ! 2 saurabha bicArI zuM kare ? mAtA trizalA ane pitA siddhArtha svarge saMcaryA. vI2vardhamAna to bhAre mAtRbhakta; koI rIte emanuM dila na dubhAvavAno emano dRDha saMkalpa. emaNe saMkalpa karelo ke mAtA-pitA jIvatAM hoya tyAM sudhI gRhatyAga na karavo. e niyama pUro thayo, ane saMsAratyAgane mATe vardhamAnanuM mana tAlAvelI anubhavI rahyuM. paNa moTAbhAI naMdISeNanuM heta vacamAM AvyuM, ane mahAvI2 be varSa gharamAM vadhu rokAvAne kabUla thayA. mAtApitAnAM heta jALavyAM to bhAInAM heta kaMI ochAM hatAM ke ene uvekhI zakAya ? vizvavatsala bananAra AtmA kuTuMbavatsala banavAnuM kema cUke ? Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : paNa e be varSano gharavAsa to kevaLa jaLakamaLanI krIDA ja banI rahyo H gharamAM rahe chatAM sadA tyAgI ne tyAgI ! khAnapAna paNa evAM ja 2sa-kasa vagaranAM levA lAgyA ; jANe gharane bhaviSyanA ugra ane dIrgha tapasvI jIvananI zALA ja banAvI jANyuM. e be varSano avidha paNa pUro thayo. have to koI mohabaMdhana, snehabaMdhana ke saMkalpabaMdhana vacamAM nahotuM. eTale potAnuM gaNAya evuM dhana, dhAnya, rUpya, suvarNa, hIrA, mANeka, ratha, azva, hAthI vagere badhuM emaNe hasate moMe hoMze hoMze eka varSa lagI dAnamAM ApI dIdhuM. padmaparAga 21 vardhamAnanuM e vArSika dAna amara banI gayuM. have to dIkSAno divasa paNa AvI pahoMcyo. svajano sahu bhegAM maLyAM. aMga upara sugaMdhI dravyo caMdana AdinAM gherAM gherAM vilepana thayAM. mahAmUlAM sugaMdhI dravyothI suvAsita jaLanA abhiSeka thayA. cArekora saurabha saurabha mahekI rahI. -- ane kAyA to jANe manohArI sugaMdhano puMja banI gaI. AtmAnI saurabhanAM jANe e maMgaLa eMdhANa hatAM ! vIravardhamAne alipta bhAve, kAyAnI mAyA visArIne, svajanone saMtuSTa thavA dIdhAM; emanI bhaktinAM bahumAna karyAM. pachI dIkSAyAtrA nIkaLI ane sau udyAnamAM AvI pahoMcyA. mahAvIre sarva vastra ane AbhUSaNono tyAga karyo. ane tyAgIsaMyamInuM jIvanavrata svIkArIne e sAva ekAkI cAlI nIkaLyA. svajano koI sAthe AvI zakyA sau AMsubhInI AMkhe e yogInI vasamI vidAyane vadhAvI rahyA. vastra, AbhUSaNo ane svajano badhAM ya pAchaLa rahI gayAM, paNa zarIrane vaLagela vilepana ane aMtima abhiSekanI saurabha bicArI kevI rIte chUTI zake ? Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 abhiSeka e sAthe AvI ane bhagavAnane mATe jANe Aphata notaratI AvI H cAracAra mahinAo lagI e bhabhakabharI saurabhanA preryA bhamarAo ane bIjAM jaMtuo bhagavAnanI kAyAne DaMkha ApatAM rahyAM ! ane AvI UMcI sugaMdhanA dhArakane joIne yauvanamAM madamAtAM naranArIM acarajamAM paDI jatAM ane bhagavAnane kaMI kaMI parezAnIo ane pRcchAo karavA lAgatAM. paNa emAM bicArI saurabha zuM kare ? prabhu to e badhA pratye sAva udAsIna hatA. emane mana to kAyAnI saurabhe notarela A karyo AtmAnI saurabhane pragaTAvavAnAM amogha sAdhana banI gayAM ! 3 Apa samAna baLa nahi vIra-vardhamAna saMsAranI moha-mAyAno aMcaLo utArIne tyAgI thayA e divasanI ja vAta che. sUrajadevane AthamavAne be ghaDInI vAra hatI. sonerI kiraNonI ratuMbaDI AbhA dharatI upara chello rAsa khelI rahI hatI ane bhagavAna mahAvIra kummAragAmane sImADe pahoMcyA. mahAvIra to bhAre maunI ane moTA dhyAnI. ekAMta sthaLa joIne e dhyAnamagna banI gayA jANe ke vRkSanuM thaDa ja joI lyo; na jarA ya bolavAnuM ke na leza paNa calAyamAna thavAnuM. e to potAnA aMtaranI zodhamAM ekAgra banIne khaDA hatA. sUrajadeve potAnI soLe kaLA saMkelI lIdhI, ane dharatI upara rAtanA aMdhakAranA oLA DokiyAM karavA lAgyA. ---- eve samaye eka govALiyo sImamAMthI ghara tarapha Avato hato. enI sAthe enA baLada hatA. Akho divasa haLa kheMcI kheMcIne bicArA baLada thAkI gayA hatA. emane hatuM ke thoDIka vAra sImanI zItaLa Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zItaLa havAmAM pharavAnuM ane lIluM lIluM kUNuM kUNuM mIThuMmadha ghAsa caravAnuM maLe to kevuM sAruM ! govALa baLadanuM mana to pArakhI gayo, paNa ene gAyo dovA mATe gAmamAM pahoMcI javAnI utAvaLa hatI, eTale enAthI rokAI zakAya ema na hatuM. padmaparAga 23 : paNa ene potAnuM kAma paNa na bagaDe ane baLado paNa rAjI rahe evo upAya zodhI kADhyo. eNe dhyAnamAM UbhelA mahAvIrane kahyuM "muni ! huM abaghaDI pAcho AvuM chuM. tyAM lagI mArA A baLado jotA rahejo e kyAMka AghA jatA na rahe. " ** govALane utAvaLa eTalI badhI hatI ke mahAvIre potAnI vAta sAMbhaLI ke na sAMbhaLI athavA to eNe cIMdheluM kAma svIkAryuM ke nahIM e jANavA paNa e na thobhyo ane jhaDapathI UpaDI gayo gAma tarapha. mahAvIra to pUrNa dhyAnastha banIne potAnA manarUpI baLadane nAthavAmAM evA ekatAna thaI gayA hatA ke emane pelA govALanA baLadono kazo khyAla ja na hato; ane baLado to caratA caratA dUra dUra nIkaLI gayA. pelI tarapha gAmamAM gayelA govALane potAnA baLadonI bahu ciMtA hatI enA peTano ane AkhA kuTuMbano AdhAra enA upara ja hato je ! e to potAnuM kAma patAvI jhaTajhaTa sImamAM pAcho Avyo; paNa jue che to tyAM baLada na maLe ! ane mahAvIra to hajI ya dhyAnamAM sthira khaDA hatA. govALe baLada mATe mahAvIrane pUchyuM, paNa e to hatA maunI ane dhyAnI, emaNe kazo ja javAba na Apyo. govALane thayuM ke Ane kaMI ja khabara paDatI nathI lAgatI ! ane nirAza thaIne e baLadanI zodhamAM cAlyo gayo. bicAro AkhI rAta bhaTakyo, paNa baLadano kyAMya patto na lAgyo, eTale jyAM bhagavAna dhyAnastha khaDA hatA tyAM e pAcho pharyo. eNe joyuM to baLada mahAvIranI pAse vAgoLatA vAgoLatA zAMtithI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 0 abhiSeka beThA hatA ! ene gusso caDyoH baLada kayAM gayA e pote jANavA chatAM eNe mane AkhI rAta rakhaDAvyo; nakkI A koI sAdhu nahIM paNa cora ja hovo joIe ! divasa Uge eTale enI dAnata baLadone upADI javAnI ja haze ! ane e baLadanI rAza laIne mahAvIrane mAravA taiyAra thayo. paNa eTalAmAM devonA rAjA IMdra AvIne e govALane vAryo ane sAcI vAta samajAvI. IdrarAja to bhagavAnano paramabhakta. prabhune AvAM duHkha veThavAM paDe, ane pote kazuM na karI zake e ene na bUjhe. , Idradeve hAtha joDIne mahAvIrane vinaMtI karI : "prabhu A kaSTa to jema tema karIne dUra thayuM, paNa bhaviSyamAM AvuM na bane e mATe mane ApanI sAthe rahevAnI ane ApanI sahAya karavAnI anujJA Apo ! prabhu to bahu ochAbolA. emaNe jANe sAnamAM ja Idradevane samajAvI dIdhuM ke "AtmasAdhanAnI siddhi bIjAnI sahAyathI thaI zakatI nathI. potAnuM kareluM ja potAne phaLe che. sAdhanAmAtrano e ja sAco mArga che. pote karelAM karma pote bhogavIne ke kaSTasahana dvArA ke tapa tapIne ja dUra thaI zake che, ane emAM potAnI zakti ja kAma Ape che. bIjA kare ane enuM phaLa potAne maLe e na bhUto na bhaviSyati !" IdrarAja sAMbhaLI rahyA ane prabhune abhinaMdI rahyA. prabhue te divase jANe vizvane "Apa samAna baLa nahIM'nA mahAmaMtrano bodhapATha Apyo. 4 tyAganI khumArI AMbe mora Ave ane kerI AvavAno samaya pAkI jAya, ema vardhamAnano saMsArano tyAga karavAno vakhata pAkI gayo, ane eka divasa Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmaparAga 0 25 potAnuM kahevAya evuM sarva dAnamAM ApIne e vanavagaDAnI vATe cAlI nIkaLyA; na koI sAthI che, na koI saMgI. tyAganI khumArI e ja ekamAtra emanI sAthI che. e khumArIno raMga divase divase vadhu ne vadhu ghUMTAto jAya che. grISmaRtu pUrI thavA AvI che. varSARtunAM eMdhANa kaLAvA mAMDyAM che. morAka sannivezanA tApasa-AzramanA kulapatinI vinaMtIne saMbhArI, mahAvIra e tApasanA AzramamAM AvIne catumasa rahyA. kulapatie rahevA mATe eka ghAsanI jhUMpaDI mahAvIrane ApI. mahAvIra emAM rahevA lAgyA. paNa agni jema ghAsane na mUke ema gAyo paNa ghAsanI duzmana : ene dIThuM na mUke. e to vArevAre jhUMpaDImAMthI ghAsanAM taraNAM kheMcI kADhavA lAgI. paNa dhyAnamagna mahAvIrane to enI kazI khevanA ja nathI. mahelano tyAga karanArane vaLI jhUMpaDInI ciMtA kevI ? paNa mahAvIranI A bedarakArIthI bIjA tApasone cIDa caDI. e to kulapatine phariyAda karavA lAgyA ke A te kevI bedarakArI kahevAya ? potAnA ja sthAnane pote ja na sAcavavuM ! kulapatie mahAvIrane komaLa zabdomAM jhUMpaDInI saMbhALa rAkhavA sUcanA karI. mahAvIrane paNa vAta to sAcI lAgI, paNa e potAnI sAdhanAmAM evA magna rahetA ke emane e badhuM paLojaNa jevuM lAgyuM. ane tyAganI khumArIne sAcavavA emaNe, comAsAno adha mAsa vityA chatAM, e sthAnano rAjIkhuzIthI tyAga karyo ane sAthesAthe pAMca pratijJA karI ke - (1) jyAM aprIti thavAno saMbhava hoya evA sthAnamAM kadI na rahevuM. (2) jyAM rahevuM tyAM sadA dhyAnamAM rahevuM, ane ene anukULa ja jagyA pasaMda karavI. (3) moTe bhAge mauna-avasthAmAM ja rahevuM. national Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 0 abhiSeka (4) karapAtra ( hAthamAM) ja bhojana karavuM. (5) gRhasthanI khuzAmata karavI nahIM. A pratijJAo to vaDalAnA bIja jevI hatI. AgaLa jatAM emAMthI tyAga ane saMyamano gheghUra vaDalo vikasI UThyo. kaSTasahanano pratApa zUlapANi yakSanuM nAma to asthikagrAmamAM bhayanuM pratIka banI gayuM hatuM H enA nAmathI to bhalabhalAnA hAMjA gagaDI jatAM. mahAvIra asthikagrAmamAM gayA. ane emaNe loko pAsethI badhI vAta jANI. TUMkamAM vAta Ama hatI ? jUnA kALamAM koI eka vaNika e pradezamAMthI pasAra thato hato. emAM eno eka baLada gaLiyo banI gayo. enAthI rokAI zakAya ema na hatuM, eTale eNe enI sAravAra mATe paisA ApIne e baLadane gAma lokone soMpyo, ane enI sArasaMbhALa levA bhalAmaNa karI. ' paNa lobhiyA gAmalokoe e paisA to laI lIdhA, paNa bicArA baLadanI kazI khabara na lIdhI. baLada bApaDo chevaTe bhUkhyo-tarasyo ribAIne bokANAM pADI pADIne marI gayo, ane marIne zUlapANi nAme vyaMtara thayo. eNe to gAmaloko pAsethI jANe vyAja sAthe vera vasUla karavA mAMDyuM jotajotAmAM gAmalokono sotha bolAvI dIdho ! ane tyAM hADakAM - asthi - nA gaMjanA gaMja khaDakAI gayA. tyArathI e gAma vardhamAnagrAma 'nA badale "asthikagAma ' nAme oLakhAvA lAgyuM. chevaTe gAmalokoe e vyaMtarane rIjhavyo ane enuM maMdira caNAvIne emAM enI sthApanA karI. roja enI pUjA thavA lAgI. loko to ema paNa kahetA ke e maMdiramAM koI rAta rahI zakatuM nathI, koI rahevAnI jIda kare to e herAna herAna thaI jAya che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmaparAga * mahAvIrane thayuM H A vAta sAcI hoya to AvA AtmAno uddhAra karavo ghaTe - bhale ema karavA jatAM game teTalAM kaSTa veThavAM paDe. emAM to e AtmAnuM ane bhoLA lokanuM bannenuM bhaluM ja thavAnuM. mahAvIra to rAta e maMdiramAM ja rahyA. paNa pelA yakSe emane rAtabhara kaMI duHkha ApyAM, kaMI duHkha ApyAM ke enuM varNana sAMbhaLIne ya mana thatharI jAya ! paNa mahAvIra to samabhAvapUrvaka badhuM sahana karavAno nizcaya karIne ja tyAM rAta rahyA hatA. emane mana to jANe kaSTonI varSA amRtavarSa samI banI hatI ! yakSa bicAro kaSTa ApI ApIne thAkyo; have to jANe enI kaSTa ApavAnI zakti paNa khalAsa thaI gaI ! yakSanA aMtaramAMthI anyane kaSTa ApavAnI vRttinuM badhuM jhera jANe bhagavAne hasate mukhe, samabhAvapUrvaka, e mahAkaSTone sahana karIne utArI lIdhuM. pelA caMDakoziyA nAganI jema A yakSane paNa prabhue sAva nirviSa banAvI dIdho, dAsa banAvI dIdho ! prAtaHkALe UgatA sUryanI sAkSIe asthikAma prabhunA A prabhAvane abhinaMdI rahyuM. saryuM AvA camatkArathI ! saMsAra to lobhiyA-dhutArAno khela ! aNahakanuM maLe tyAM sudhI keDa vAMkI vALavAnuM mana ja koNa kare ? eTale pachI dhutArAo camatkArane nAme, maMtra-taMtrane nAme phAvI jAya emAM zI navAI ? camatkAre namaskArano kharo khela jAme ! magadha dezamAM morAka nAmanuM gAma. gAmamAM eka pAkhaMDI rahe : acchedaka enuM nAma. maMtra, taMtra ane siddhionI e kaMI kaMI vAto kare. loka to bicArA ajJAna ane Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 abhiSeka aMdhazraddhALu; camatkAranI jarAka vAta sAMbhaLe ke badhuM kAmakAja mUkIne ToLe vaLI jAya; ane camatkAranI nAnI sarakhI vAtane sogaNI vadhArIne kahe tyAre ja emane saMtoSa thAya ! Ama vAta vAvege badhe phelAI jAya; ane camatkAra karanAranI badhe vAhavAha thaI rahe ! duniyAmAM duHkhiyA, rogiyA-dogiyA ane daridrIno kyAM pA2 che? koI tanano duHkhI, koI manano, to vaLI koI dhanano ! vahema, vaLagADa ane kAmaNa-TUmaNa to jyAM juo tyAM bharyAM paDyAM che ! ane lobha-lAlaca ane moha-mamatAnI paNa kyAM maNA che ? AvuM hoya tyAM pAkhaMDInI bolabAlA ! jeTalI vadhu cAlAkI eTalI vadhu nAmanA; ane eTalA loka vadhAre phasAya ! acchedaka to kaMI kaMI raMga karato jAya. bhoLA loka to samaje ke kevo tyAgI, kevo vairAgI ane kevo yogI ! koIthI na thaI zake evuM kAma karI batAvavuM e to jANe enuM ja kAma ! acchadaMkano dhaMdho to dhIkato cAlavA lAgyo. kALane karavuM te bhagavAna mahAvIra pharatA pharatA morAka gAme AvyA ane gAma bahAra rahyA. emanA jANavAmAM achaMdakanA camatkAranI vAta AvI. emaNe joyuM ke divase sAdhu-saMta-yogI thaIne raheto acchedaka rAte na karavAnAM kAmo kare che, na khAvAnuM khAya che ane zetAnane ya zaramAve evAM pApa Acare che ! bhagavAna to karuNAnA avatAra. emane thayuM AmAM to loko DUbaze, ane acchedaka paNa DUbaze. mATe Ano kaMIka upAya karavo ghaTe. paNa emaNe joyuM ke camatkAra vagara loka nahIM mAne. * bhagavAna to bhAre jJAnI : bahAranA ne bhItaranA badhA ya bheda paLamAM bhAkhI de ! emaNe to koInA mananI vAta kahI to koInI chAnI vAta kahI batAvI, to vaLI koInI bhUtakALanI vAta kahI saMbhaLAvI. loka to pANInA pravAha jevuM : lALa jue tyAM doDavA lAge. e to Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acchaMdakane bhUlIne bhagavAnanI tarapha bhagavAnanI vAhavAha thavA lAgI. vaLavA lAgyuM. badhe have acchedaka bahu akaLAyo. ene to AkaDethI madha verAI jatuM lAgyuM. eNe bhagavAnane bhoMThA ane khoTA pADavAno prayatna karyo, bhaya batAvyo, lAlaca ApavAmAM ya maNA na rAkhI, paNa bhagavAna to ekethI pAchA na paDyA. pachI to bhagavAnanA camatkAranI kaMI kaMI vAto lokajIbhe ramavA lAgI. paNa bhagavAna to AtmasAdhanA karavA nIkaLelA yogI AtmAmAM paramAtmAne pragaTAvavA emaNe rAjapATa, dhanadolata ane kuTuMbakabIlo tajelAM. emane to aMtaranI zuddhi sivAya bIjuM kazuM ja na khape. e to tarata cetI gayA H camatkArano mArga to sAcane bhUlavAno ane AtmAne khovAno mArga : emAM to ApaNe ya ThagAIe ane duniyA ya ThagAya. capaTI bora sAru hIrAnI vIMTI ApI devA jevo e to khoTano dhaMdho ! pahelAM AtmAne tAravo; pachI ja duniyAnA uddhArano vicAra karavo H kalyANano eja sAco mArga. ane bhagavAne manamAM gAMTha vALI H saryuM AvA camatkArathI ! ane lokone sAvadhAna karIne bhagavAna tyAMthI bIje viharI gayA. kaMcana ke kIrtinI koI kAmanA e yogIne tyAM rokI na zakI. meLave. padmaparAga 29 duHkha to sukhanI khANa ! agnimAM tapavAnuM kaSTa sahe to ja kuMdana so Taca zuddha thavAnuM sukha prasUtinI kAramI pIDAmAMthI ja mAtRtvanuM divya sukha pragaTe che. marajIvAne ja maherAmaNa motInAM dAna kare che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 0 abhiSeka mahenata vagara phaLa nathI. tapa vagara siddhi nathI. dukha vagara sukha nathI. bhagavAna to AtmAnA kuMdanane dhamavA nIkaLyA hatA. je mArge AtmA vadhAre kasoTIe caDe e ja emano mArga - bhale pachI e mArge jatAM game tevAM saMkaTa AvI paDe. eka vAra bhagavAne vicAryuM : potAne oLakhatA hoya evA pradezomAM karavAmAM zI vaDAI ? AtmAne tAvavo hoya to ajANyA pradezamAM javuM ane je duHkha AvI paDe te samabhAve sahana karavuM; to ja AtmA rAga ane dveSanA sANasAmAMthI chUTo thAya ane vItarAgapaNAne pAme. bhagavAna to cAlyA lADha dezamAM. e deza paNa kevo? ane tyAMnA mAnavI paNa kevAM? bhAre durgama e deza ane bhAre ghAtakI tyAMnAM mAnavI ! mANasAI, dayA ke bhaktine to koI jANe ja nahIM. vagara vAMke mAra mAre ane vagara kAraNe herAna kare ! koIke bhagavAnane kUtarA karaDAvyA, to koIe mAra mArIne haMkI kADhyA. khAvAnuM paNa kyAreka lUkhuMsUkuM maLI rahe to bahu samajavuM. bhagavAnanA zarIramAMthI mAMsa kApI letAM paNa emane AMcako na lAgato. emanA upara dhULa uDADavI, emane nIce pADI devA e to emane mana ramatavAta ! paNa bhagavAna to e badhuM samajIne ja tyAM gayA hatA. e jANe manane kahetA sAme moMe cAlIne A kaSTo mAMgI lIdhAM che, pachI pAchA haThavAnuM ke duHkha lagADavAnuM ? emane mana AvAM badhAM karo to aMtaranI ahiMsAnI kasoTIrUpa hatAM. sukhamAM to sau ahiMsaka rahe , paNa asahya vedanA vacce, vedanA ApanAra upara pUrNa ahiMsaka bhAva rahe to ja ahiMsAnI kharI parIkSA thAya ane AtmAno sAkSAtkAra thAya. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmaparAga 0 31 eTale bhagavAnane to kaSTonA valoNAthI kAyAnuM jema vadhAre maMthana thatuM tema Atmazuddhino amRtakuMpo vadhAre najIka Avato lAgato. bhagavAnane mana to duHkha e sukhanI khANa ja hatI. krodhanAM kaDavAM phaLa eka vAra bhagavAna vaizAlImAM samosaryA. rAjamahelanA tyAgIne have rAjamahela ke havelInI koI khevanA na hatI. vaibhava-vilAsa to emane mana beDIo jevA banI gayA hatA ane sukhasagavaDano to emane koI vicAra ja Avato na hato. koIne agavaDa na thAya, koIne aprIti na thAya, mohamAyAnuM koI baMdhana ADe na Ave evI thoDIka jagA maLI rahe eTale basa. vaizAlI to kevI bhAgyazALI nagarI ! temAM ya bhagavAnanuM to e vatana. e icche to eka karatAM ekavIsa utArA emane maLI rahe. paNa bhekha dharIne cAlI nIkaLelAne to badhI dharatI sarakhI hatI : zuM havelI ke zuM jhUMpaDuM ! bhagavAne to eka luhAranA DelAmAM utAro karyo. e DelAno mAlika luhAra cha mahinAthI mAMdo hato ane rogathI herAna thaIne e bIje cAlyo gayo hato. e sAjo thaIne potAnAM sagAM-vahAlAM sAthe Aje ja potAnI koDhamAM pAcho Avyo hato. AvatAveMta eNe joyuM to eka mUDiyo potAnA makAnamAM Utarelo ! e to ciDAI gayo H mAMDa mAMDa motanA moMmAMthI bacIne, sAjo thaIne, Aje ghera pAcho Avyo, tyAM pahelAM darzana A mUMDiyAnAM thayAM ! kevAM moTAM apazukana ! eno gusso kAbUmAM na rahyo. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 0 abhiSeka e to vajanadAra ghaNa UpADIne bhagavAna tarapha doDyo. jonArAM samasamI gayAM : hamaNAM e ghaNa jogInA mAthAmAM jhIMkAyo ane hamaNAM ja enAM so ye varasa pUrAM thayAM samajo ! emane to ema paNa thayuM H luhAra sAjo thaIne pAcho pharyo. enA pahele divase ja sAdhu pratye Avo krodha ane enI hatyA mATe Avo Avega ! kevuM mahApAtaka ! kevAM khoTAM apazukana ! paNa pelAno gusso eTalo dhamadhamI UThyo hato ke koI ene vArI na zakavuM. kharekhara jIvasaTosaTano mAmalo racAI gayo. paNa bhagavAna to merunI jema sAva niprakaMpa hatA. e to na kaMI bolyA, na jarA ya halyA, samabhAvapUrvaka sthira besI ja rahyA. luhAre ghaNa upADayo: A paDyo ke paDaze yogI puruSa zAMtithI nIrakhI rahyA. luhAranI kAyA krodhathI kaMpI rahI. ane luhArano hAtha chaTakyo je ghaNano ghA yogInA mastaka upara jhIMkAvA toLAyo hato, e luhAranA potAnA mAthA upara ja jhIMkAyo ! mAMdagInA paMjAmAMthI mAMDa bacelo bicAro luhAra tatkALa krodhano koLiyo banI gayo ! krodhanAM kaDavAM phaLa saue najaronajara nihALyAM. sAthe sAthe zAMtinAM amRtanAM paNa darzana thayAM. A to AtmAnI zItaLatA ! kaDakaDato ziyALo cAle. mAgha mahinAno ThaMDInI kharekharI juvAnIno vakhata. TADha kahe mAruM kAma ! hADa khakhaDI jAya, cAma phATI jAya ane lohI thIjI jAya, evI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmaparAga 0 33 kAramI TADha paDe. jANe himALo cAlIne tyAM AvI pahoMcyo. bhalabhalA baLiyA ya rAMka banI jAya evI e ThaMDI ! AvA ziyALAmAM eka divasa bhagavAna zAlizIrSa gAme padhAryA. sau jyAre ghara vAsIne sagaDInI pAse bese, tyAre bhagavAna ughADAmAM ekAMta dhyAnamAM besI gayA. jogInuM to jANe badhuM ja duniyAthI juduM H sau UMghe tyAre e jAge, sau jame-rame ane AnaMda kare tyAre jogI upavAsa AdarI vairAgyano jApa kare ! jogInA marma to jogI ja jANI zake evA ! bhagavAna mahAvIra to sthira Asane dhyAnamagna banI gayA. jANe bahAranI badhI duniyA visarAI gaI; aMtaranI duniyAnA kaMI kaMI bheda e ukelavA lAgyA. e ekAgratA paNa kevI ? juo to jANe dhyAnadazAmAM beThelI koI acala pASANa-pratimA ! tyAM eka strI AvI. eNe bhagavAnane joyA. paNa are, A zuM ? je prabhunAM darzanathI aMtaramAM bhaktinAM nIra UbharAvAM joIe. tyAM A Sano dAvAnala kema pragaTyo ? jANe koI jugajugajUno verano vipAka jAgyo hoya, ema e strIne bhagavAnane upasarga karavAnuM mana thaI AvyuM. ane eNe to himanI zItaLatAne ya vIsarAve evuM TADhuM pANI laI laIne bhagavAna upara chAMTavA mAMDyuM ! e to aTTahAsya karatI joI ja rahI : kevI majA ! hamaNAM e jogIno joga A pANInI dhArathI dhovAI jaze, ane e cIsa pADIne nAsI jaze ! DhoMgI nahIM to ! paNa bhagavAna to kayAranA kAyAnI mAyA-mamatA badhI tajI cUkyA hatA. kAyAnA kaSTa AgaLa je rAMka bane e AtmAnAM darzana na pAme. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 0 abhiSeka emaNe to A jaLa chaMTakAvane AtmAmAMthI pragaTatI zItaLatAnI jema vadhAvI lIdho ! e chaMTakAvane jhIlIne bhagavAnanI jJAnajyota vadhAre tejathI jhaLahaLI rahI. dhanya re jogI ! bhalo tAro joga ! 10 saune mATe vAtsalya bhagavAnane dIkSA lIdhAne bIjuM varSa cAlatuM hatuM. prabhu e cAturmAsa nAlaMdAmAM rahyA hatA. jogAnujoga tApasa gopAlaka paNa tyAM ja cAturmAsa rahela. prabhunI utkaTa sAdhanA joIne enuM mana prabhunI sAthe rahevA lalacAyuM, ane e prabhuno ziSya banI gayo. gozAlaka paNa saMyamI tarIkenuM AkaruM jIvana jIvato ane AtmasAdhanAno prayatna karato. paNa kyAreka ene koIkanI mazkarI karavAnuM mana thaI AvatuM. A rIte bhagavAnanI sAthe rahetAM gozAlakane pAMceka varSa vItI gayAM. eka vAra gozAlaka ane bhagavAna kUrmagrAme jaI pahoMcyA. tyAM vaizikAyana nAme tApasa ugra tapasyA karato hato. eNe moTI jaTA vadhArI hatI ane e jaTA jUono mALo banI gaI hatI ! sUryanA tApamAM AtApanA levA jatAM e jUo. tApane kAraNe, bahAra UbharAI AvatI ane tapelI dharatI upara paDIne taraphaDavA lAgatI. ane pelo tApasa e jUono jIva bacAvavA vAre vAre emane pAcho potAnI jaTAmAM mUkato. vaizikAyanane e rIte jUonI rakSA karavAmAM kALakSepa karato joIne gozAlakane hasavuM AvyuM ane eNe e tApasano upahAsa karyo. vaizikAyana game tevo to ya ugra tApasa hato; ane eno gusso Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMI nAza nahoto pAmyo. eNe to potAnA tapanA prabhAvathI gozAlakane bhasmasAt karavA tejolezyA choDI - jANe kAmadevane bhasma karavA mahAdevanuM trIjuM locana UghaDyuM. padmaparAga 35 mAmalo jIvasaTosaTano banI gayo : gozAlaka bhasma thayo ke thaze ! paNa karuNAsAgara, vizvavatsala bhagavAnathI AvI hatyA kema joI jAya ? emaNe tarata ja sAme zItalezyAno prayoga karIne gozAlakane bacAvI lIdho. potAne DaMkha denA2 caMDakozika nAgano ane apAra kaSTa ApanAra zUlapANi yakSano uddhAra karanAra prabhu gozAlakane bacAvyA vaga2 kema rahI zake ? vizvavatsala ! 11 nahIM rasa, nahIM kasa, mAtra dehaMne dApuM ! bhagavAnane aNagAra banyAne daza varSa vItI gayAM hatAM, ane zrAvastImAM comAsu karIne prabhu sAnuyaSTika gAme AvyA hatA. tyAM emaNe bhadrA nAmanI pratimAnuM ugra tapa AdaryuM. ugra tapazcaraNa ane AkarI prakriyA sAthe e tapa pUruM thayuM, chatAM bhagavAne pAraNuM na karyuM ane mahAbhadrA pratimAnuM bIjuM vadhAre AkaruM tapa svIkAryuM. ane e pUruM thatAMnI sAthe ja sarvatobhadrA pratimA nAmanuM trIjuM bhAre kaThora tapa svIkAryuM. Ama A traNa tapa kula dasa divasa cAlyAM ane bhagavAnane dasa divasanA upavAsa thayA. tapanI sukhapUrvaka pUrNAhuti thaI ane agiyArame divase bhagavAna pAraNA mATe bhikSA levA nIkaLyA. nirdoSa bhikSA mATe pharatAM pharatAM prabhu AnaMda nAmanA gRhasthane tyAM pahoMcyA. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 0 abhiSeka prabhue joyuM ke bahulA dAsIe vadheluM anna kADhI nAkhyuM hatuM ane e vAsaNa sApha karatI hatI. prabhue e anna ArogIne potAnA AvA AkarA tapanuM pAraNuM karyuM ane dehane dAmuM ApyuM ! dhanya, rasa-kasanA tyAgI ane svAdanA vijayI prabhu, dhanya ! 12 bhakti ane bhakti paiso jato rahyo ane jinadatta zeThane lokoe jIrNa zeTha'nA nAme oLakhavA mAMDyA. ane bIjA eka abhimAnI gRhastha pAse tAjo paiso bhego thayo eTale lokoe emane 'abhinava zeTha nuM biruda ApyuM. duniyA doraMgI te AnuM nAma ! ekavAra bhagavAna vaizAlImAM comAsu rahyA. bhagavAnanAM darzana karIne jIrNa zeTha emano bhakta banI gayo. ene thayuM ? kyAreka bhagavAnane bhikSA ApavAno mane lAbha maLe to kevuM sAruM ! paNa bhagavAne to cAra mAsanA upavAsa karelA, eTale jIrNa zeThanI bhAvanA tarata na phaLI. e bhaktazreSThI roja roja bhAvanA karatA rahyA. emanuM mana bhaktinI puSkaraNImAM niraMtara snAna karI rahyuM ! tyAM bhagavAnanA upavAsano chello divasa AvI pahoMcyo. jIrNa zeThanA harSano pAra na rahyo. ene to ema ke kyAre vakhata pAke ane prabhu mAre AMgaNe padhAre ! e to bhagavAnane bhikSA mATe bhAvapUrvaka vinavI rahyA. pAraNAne divase prabhu bhikSAe nIkaLyA. emane to nirdoSa bhikSA ja joIe. paheluM AvyuM pelA abhimAnI abhinava zreSThInuM ghara. prabhune mana to mAna ke apamAna sarakhAM ja hatAM. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmaparAga 0 37 prabhu e gharamAM bhikSA levA gayA. pelA zeThe potAnI dAsIne tiraskArathI kahyuM : "Ane kaMIka ApIne vidAya karo !' dAsIe lAkaDAnI pAlImAM aDadanA bAkaLA lAvIne bhagavAnane vahorAvyA. e bAkaLA ArogIne prabhue potAnI cAra mahinAnA upavAsanI dIrgha ane ugra tapasyAnuM pAraNuM karyuM, ane tyAMthI prabhu pAchA pharI gayA. ane bicArA bhAvika bhakta jIrNa zeTha to vATa jotA ja rahI gayA. emanI AzA na phaLI ane emanA mananA manoratha manamAM ja rahI gayA ! paNa bhagavAnanA gayA pachI jJAnI guruoe lokone samajAvyuM ke abhinava zreSThIe ApelI bhikSA saphaLa na thaI, kema ke emAM bhakti na hatI. ane pelA jIrNa zeThanI bhikSA vagara Ape phaLI, kema ke tyAM bhakti bharI hatI ! sAMbhaLanAra naranArI bhakti-abhaktino bheda samajyAM ane kRtArtha thayAM. 13 mAruM karyuM meM bhogavyuM ! prabhune dIkSA lIdhAne bAramuM varSa cAlatuM hatuM. bhagavAna jaMgalamAM dhyAnastha UbhA hatA. eka govALiyo prabhu pAse AvIne potAnA baLada sAcavavAnuM kahIne gAmamAM cAlato thayo. thoDI vAre pAchA AvIne eNe joyuM to baLada tyAM na maLe. baLadane tyAM nahIM joIne eNe bhagavAnane pUchyuM, paNa bhagavAna to sAva maunabhAve dhyAnastha khaDA hatA. e zuM javAba Ape ? govALiyAne to AthI evo krodha vyApyo ke "tAre te kAna che ke koDiyAM ?" ema kahIne eNe be zULo laIne prabhunA banne kAnamAM che Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 abhiSeka dIdhI ! ane rakhene koI e zULo kheMcI kADhe, ema vicArIne e zULonA bahAranA bhAga kApI nAkhyA ! chatAM prabhu to acala ja rahyA. na UMha ke na Aha ! jemaNe prabhunA A kaSTane jANyuM, emaNe evuM kaSTa ApanAranI niMdA karavA mAMDI. prabhue emane vAryA ane A apAra kaSTano bheda samajAvatAM kahyuM : "saune potAnAM karyAM bhogavavAM paDe che; AmAM meM mAruM karyuM ja bhogavyuM che ! emAM e bicArA govALiyAno zo doSa ? tripRSTha vAsudevanA mArA aDhAramA pUrvabhavamAM meM bhAna bhUlIne zayyApAlakanA kAnamAM dhagadhagatuM sIsuM reDAvyuM hatuM; e pApano ja A vipAka ! karyAM karma to bhogavavAM ja paDe ne ? - zuM tyAgI ke zuM rAgI, zuM rAjA ke zuM raMka !" prabhuno saune mATe samAna nyAya ane niyama jANIne loko prabhumahimAne vadhu pichAnavA lAgyA. dhanya re kSamAzramaNa prabhu ! 14 mArAM mAbApa ! bhagavAna to vItarAga ! paNa e to mAtra kaSAyajanya rAga ane dveSanA tyAgI. aMtaranAM sAcAM nirmaLa heta to emane ya khape. e to vizvavAtsalyanI mUrti ! eka vAra prabhu brAhmaNakuMDa grAmamAM AvyA. e khabara jANIne vRddha RRSabhadatta brAhmaNa ane devAnaMdA brAhmaNI doDyAM doDyAM emanA darzane AvyAM. prabhune joIne devAnaMdAnI AMkho AMsubhInI thaI, enA romaroma vikasvara banI gayA ane vRddhAvasthAmAM paNa enAM stano dUdhathI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmaparAga 0 39 UbharAvA lAgyAM. guru gautame pUchyuM : "bhagavAnaA zuM?" bhagavAne kahyuM: "gautama, A to mArAM sAcAM mAtApitA !" guru gautama prabhunI nikhAlasa vANIne vaMdI rahyA. 15 ajJAnanA ucchedanAra AlabhikA nagarImAM eka parivrAjaka rahe : pula enuM nAma. bhAre tapasvI ane bhAre sAdhaka. hamezAM be upavAsane pAraNe be upavAsa kare ane dhomadhakhatA bapore be hAtha UMcA rAkhIne, vRkSanI jema sthira bhAve, AtApanA le. enuM tapa ane dhyAna joI bhalabhalAnAM aMtaramAM bhakti jAge. tapa ane dhyAnanA prabhAve eno karmamaLa dUra thavA lAgyo; ajJAnanAM paDaLa paNa dhIme dhIme UtaravA lAgyAM. ane eka divasa pudgaLa parivrAjakane divya jJAna utpanna thayuM. ane ene brahmaloka sudhInAM vizvanAM darzana thavA lAgyAM. ene to daridrane dhanabhaMDAra lAdhyA jevuM thayuM ! divya jJAna lAdhyAnI thoDIka harSaghelachA ane thoDoka garva ene vaLagyAM: eNe to mAnI lIdhuM ke mArA jJAnamAM badhI duniyA samAI gaI ! mAre have jANavAnuM kaMI bAkI nathI rahyuM. lokone mana paNa e mahAjJAnI banI gayA. eka vAra bhagavAna mahAvIra e nagarImAM samosaya. guru gautama nagaramAM bhikSA levA gayA, tyAre lokone moDhethI emaNe pudgala parivrAjakanA divya jJAnanI vAta sAMbhaLI. pAchA AvIne emaNe bhagavAnane sAcI vAta pUchI. bhagavAne kahyuM : "parivrAjakane divya jJAna pragaTyuM che e sAcI vAta che, paNa e jJAna adhUruM che. e mAne che eTalI ja duniyA nathI." pudgala parivrAjaka potAne jJAnI mAnato. paNa e saraLa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 0 abhiSeka pariNAmI AtmA hato. bhagavAnanI vAta enA kAne pahoMcI ane eka jijJAsunI jema namra banIne e bhagavAnanI pAse pahoMcyo. bhagavAne ene kahyuM : "mahAnubhAva, jANyAno AnaMda jarUra mANavo; paNa thoDuM jANIne badhuM jANyAnA mithyA garvamAM na rahevuM ke ajJAnane bhUlI na javuM." parivrAjakanuM aMtara UghaDI gayuM, eno garva gaLI gayo. ane enuM citta vadhu jJAnane mATe jhaMkhI rahyuM. e bhagavAnanAM caraNomAM ja rokAI gayo. 16 rAjA hoya ke bhakta : saunAM karyAM sau bhogave rAjA zreNikanI bhagavAna upara khUba bhakti. avasara maLe tyAre e bhagavAnanAM caraNomAM jaI bese ane jAtajAtanA prazno pUchIne potAnI jijJAsAne zAMta kare. eka vakhata rAjA zreNika bhagavAna pAse beThA hatA. evAmAM eka paru nIgaLato koDhI puruSa tyAM AvI caDyo, ane potAnuM paru bhagavAnanA caraNe lIMpavA lAgyo. bhagavAna to vItarAga. e to svastha banIne besI rahyA, paNa rAjA zreNikanA manamAM khIjano pAra na rahyo; paNa kSamAsAgara bhagavAna AgaLa e zuM karI zake ? eTalAmAM bhagavAnane chIMka AvI eTale pelo koDhI bolyo : "tame mRtyu pAmo !" pachI rAjA zreNikane chIMka AvI to e kaheH "tame ghaNuM jIvo !" rAjA zreNika to bhAre vimAsaNamAM paDI gayA ? A koDhInI vAta kevI vilakSaNa che ! bhagavAna mRtyu pAme ane pote ghaNuM jIve e te kevuM kahA vikSaNa eka ve bhAre . AvI to e rAjA zreNike bhagavAnane vAtano bheda pUkyo. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmaparAga 0 41 bhagavAna bolyA : "rAjanuM. koDhIe mane maraNa pAmavAnuM kahyuM eno artha e ke huM maraNa pachI nirvANapada pAmavAno chuM eTale jeTalo vahelo maraNa pAmuM eTaluM vaheluM mane e pada maLe." bhagavAna thoDI vAra zAMta rahyA pachI rAjA zreNikane mATe kahela 'ghaNuM jIvo 'no artha samajAvatAM bhagavAne kahyuM : "rAjanuM, maraNa bAda tamAre narakamAM javAnuM che, mATe tame ahIM jeTaluM vadhAre jIvo teTalA moDA tamAre e duHkhamAM paDavuM paDe." pote rAjA ane vaLI bhagavAnano parama bhakta, chatAM potAnI narakagati ? zreNika to udAsa banI gayA ! paNa prabhune mana to bhakta hoya ke niMdaka ; badhA ya samAna hatA. saunAM karyAM sau bhogave e kudaratano avicala nyAya hato. 17. dharma kare te moTo kAkaMdI nagarInAM bhadrA zeThANI. emane sAta khoTano ekano eka dIkaro; dhanyakumAra enuM nAma. bhAre lADakoDamAM Ucharelo. apAra saMpatti ane vipula bhogasAmagrIno e ekano eka svAmI, eTale enA lAlana-pAlanamAM to pUchavuM ja zuM? pANI mAge to ghI maLe ! rUpa-guNavatI patnIo ane apAra vaibhava-vilAsamAM e sukhapUrvaka rahe. ane putrane rAjI rAkhavA mAtA to bicArI aDadhI aDadhI thaI jAya. paNa ekavAra loDhAne jANe pArasamaNi sparzI gayo. tyAga-vairAgyano bodha ApatI bhagavAna mahAvIranI vANI dhanyanA aMtarane sparzI gaI, ane vaibhava-vilAsamAM sadAkALa magna rahetA bhogInA manamAM vairAgyane mArge jogI thavAnI tAlAvelI jAgI UThI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 abhiSeka pachI to vairAgyanA pUrane na mAtAnI mamatA khALI zakI, na madabharI mAnunIonI vinavaNIo rokI zakI. mitro ane snehIo paNa mUka banIne besI rahyA. ane eka divasa yuvAna dhanya zreSThI aNagAra banIne prabhunA aMtevAsI banI gayA. vilAsI vilAsanA navA navA prakAra zodhe, ema A vairAgInuM sadA virAgamAM AgaLa vadhavA jhaMkhatuM mana AtmasAdhananA navA navA mArge saMcaratuM. dhanya aNagAra to AkarA tapane mArge AtmAne ujALavA lAgyA. saMyama lIdhe haju to nava mahinA ja thayA hatA, paNa tapanI sAdhanA eTalI ugra karI hatI ke kAyA mAtra hADacAmanA mALA jevI banIne kAMTA jevI zuSka ane kRza banI gaI hatI. ekavAra rAjA zreNike e tapasvInAM darzana karyAM ane enuM aMtara jANe thaMbhI gayuM. : rAjAe bhagavAnane pUchyuM " prabhu, ApanA cauda hajAra zramaNomAM dhanya aNagAra ja mahAduSkara sAdhanA karanAra lAge che." prabhunA zramaNasaMghamAM to guru gautama jevA aneka jJAnIo ane tapasvIo hatA, paNa prabhue tarata ja kahyuM : "rAjan tamArI vAta sAcI che. dhanya aNagAra ja sarva sAdhuomAM mahAduSkarakAraka che. " sau bhagavAnanI guNagrAhaka dRSTine vaMdI rahyA ane dharma kare te moTo pachI e nAno hoya ke moTo - e parama satyane aMtaramAM utArI rahyA. 18 jJAnI gRhasthanI paNa prazaMsA bhagavAnane aNagAra banyAne covIsamuM comAsuM cAlatuM hatuM. ekavAra prabhu kAMpilya nagarImAM samosaryA. tyAM kuMDakolika Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmanA zrImaM prabhuno dharmopadeza sAMbhaLyo ane prabhu pAse gRhasthadharmanI dIkSA lIdhI. padmaparAga 43 A gRhasthane AjIvaka saMpradAyanA anuyAyI sAthe tattvacarcA thayelI ane eNe e carcAmAM potAnA jJAnathI emane niruttara karyA hatA. kuMDakolika eka gRhastha hatA chatAM prabhue enA jJAnanI prazaMsA karI ane potAnAM sAdhu-sAdhvIone e prasaMga kahI batAvIne kahyuM : * jyAre gharamAM rahenArA gRhastho paNa AvI jJAnasAdhanA karIne artha, hetu ane prazno dvArA anya tIrthikone niruttara karI zake che, to dvAdazAMga gaNipiTakane ( dharmazAstrone ) bhaNanArA tame to jarU2 ema karI zako ja, ane tamArA AtmAne jJAnanI mahAjyotithI tejasvI banAvI zako; paNa e tyAre ja bane, jyAre tame apramattabhAve jJAnanI ArAdhanA karo. ' prabhunI vANIno marma zramaNo samajyA ane jJAnaghyAnamAM vadhu dattacitta banyA. dhanya prabhunI guNagrAhakatA ! 19 parivrAjakanuM bahumAna comAsuM pUruM thayuM hatuM. bhagavAna vicaratAM vicaratAM kRtaMgalA nagarImAM samosaryA hatA. aneka strI-puruSo bhagavAnanAM darzane AvyAM hatAM. temAM eka parivrAjaka paNa hato. enuM nAma skaMdana. skaMdana kAtyAyanagotrano ane gardabhAla nAmanA parivrAjakano ziSya hato. e bhAre vidvAna ane badhAM zAstromAM nipuNa hato. eka vAra koIe skaMdakane loka, jIva, mokSa, mokSanA jIva ane maraNa viSe pUchyuM. potAne sarva zAstrano paMDita mAnato skaMdaka AthI mUMjhAI gayo. eno saMtoSakAraka uttara ene jaDyo nahIM. paNa e saraLapariNAmI jIva hato. eTale jJAnIpaNAnA mithyA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja 0 abhiSeka garvamAM paDyA vagara e potAnI zaMkAnuM samAdhAna zodhavA bhagavAna pAse AvavA nIkaLyo. bhagavAne e vAta gautamane karI ane ene bahumAnapUrvaka teDI lAvavA enI sAme javA kahyuM. parivrAjaka skaMdaka bhagavAna pAse Avato hato tyAre guru gautama temanI sAme gayA ane emanA mananI vAta kahI saMbhaLAvIne emane acarajamAM nAkhI dIdhA. chevaTe bhagavAna pAsethI potAnI zaMkAnuM samAdhAna meLavI skaMdaka bhagavAnanA saMghamAM dAkhala thayA. zramaNopAsako te divase vaya ane vezano bheda bhUlIne, jJAnImAtranuM bahumAna karavAno bodha pAmyA. guru gautame kareluM parivrAjakanuM bahumAna saphaLa thayuM. 20 gautama mAphI mAge guru gautamanI bhagavAna uparanI bhaktino koI pAra nahIM - jANe kAyAnI chAyA ja joI lyo. bhagavAnane paNa gautama upara bhAre bhAva. gautama vArevAre prazno pUDyA kare ane bhagavAna enA uttara ApyA kare. vANijyagrAmanA AnaMda gRhapati ekavAra bhagavAnanAM darzane gayA. bhagavAnanI vANI sAMbhaLI emanuM mana ati prasanna thayuM. e bAra prakArano gRhasvadharma svIkArIne zramaNopAsaka banyA. AnaMdanI dharmazraddhA uttarottara vadhI rahI che ane e AkarAM ne AkarAM vrata AcaratA jAya che. chevaTe emaNe maraNAMta anazananuM AkaruM vrata svIkAryuM ane sthiratApUrvaka samAdhimAM vakhata vitAvavA lAgyA. potAnI aMtima ArAdhanAmAM samabhAvapUrvaka AgaLa vadhIne cittazuddhi karatAM karatAM AnaMdane avadhijJAna utpanna thayuM ane e svarga, Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyu ane pAtALa eTalAmAM traNe lokane amuka hada sudhI jANavA-jovA lAgyA. bhagavAna vANijyagrAmamAM samosaryA. AnaMda zrAvakanI aMtima saMlekhanAnI vAta sAMbhaLI guru gautama emane sAtA pUchavA gayA. paNa emane ATaluM moTuM avidhajJAna UpajyAnuM sAMbhaLIne emaNe zaMkA darzAvI ke gRhasthane AvuM jJAna na saMbhave. AnaMda zrAvake potAne evuM jJAna utpanna thayAnuM dRDhatApUrvaka kahyuM. guru gautame bhagavAna pAse AvIne potAnI zaMkA pUchI. " bhagavAne kahyuM : "gautama, AnaMdanI vAta sAcI che. teM eka jJAnInA jJAnamAM zaMkA karIne emanI virAdhanA karI, mATe tAre emanI mAphI mAgavI ghaTe ! " guru gautama prabhunI AjJAne zire caDAvI rahyA. dhanya prabhuno adala insApha ! 21 koIno tiraskAra na karo ! padmaparAga 45 zrAvastI nagarImAM bhagavAnanA ghaNA upAsako rahetA. emAM eka zaMkha zreSThI paNa hatA. te dhanavAna ane tattvonA jANakAra hatA. emanI strInuM nAma hatuM utpalA. eka vAra bhagavAnanI vANI sAMbhaLI zaMkha zreSThIe ane bIjA zramaNopAsakoe. poSadhanuM vrata karavAnuM nakkI karyuM. poSadhavrata be rIte thatuM : eka to iSTa janane bhojana vagere ApIne AhAra vagere laIne ane bIjuM poSadhazALAmAM dhyAnAdi karIne. zaMkhe poSadha mATe khAna-pAna taiyAra karavAnuM kahyuM; paraMtu pachI ene thayuM ke khAI-pIne poSadhavrata karavuM e barAbara nathI. tyAga ane dhyAnathI ja e tapa ArAdhavuM ghaTe. ane potAnI strIne pUchIne e rIte ja emaNe e vrata svIkAryuM. bIjA zramaNopAsakoe paNa poSadhavrata svIkAryuM hatuM; ane Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 abhiSeka khAna-pAnano samaya thatAM e zaMkha zreSThInI rAha jotA hatA. paNa vakhata vItI javA chatAM zaMkha zreSThI na AvyA tyAre chevaTe emaNe zaMkhane teDavA mANasa mokalyo. paNa zaMkhe potAnI vAta kahI jaNAvI ane sAthe sAthe emane to pahelAM nakkI karyA mujaba khAna-pAna svIkArIne vrata karavA kahyuM. AthI pelA badhA nArAja thayA. emane thayuM : zaMkhe ApaNane chetaryA ! bIje divase badhA bhagavAnanAM darzane gayA tyAre teo zaMkhane Thapako ApavA lAgyA ane eno tiraskAra karavA lAgyA. bhagavAne kahyuM : "A rIte koIno tiraskAra karavo ucita nathI. vaLI, zaMkha zreSThI to pramAdanA tyAgI ane jJAnI che. emanA u52 krodha karavAthI ke emano tiraskAra karavAthI to UlaTuM tamAruM potAnuM ja ahita thaze. zramaNopAsako satya samajyA ane emaNe zaMkha zreSThInI kSamA mAgI. 29 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka sAta bhava * * * bhagavAna pariSadAmAM birAjatA hatA. bhagavAnanI dharmapariSadanAM dvAra saukoIne mATe ughADAM hatAM. rAya ne raMkanA tyAM koI bhedabhAva na hatA. pazu-paMkhI paNa tyAM mojathI pravezI zakatAM. samabhAva ane samAnatAnA e mahAtIrthamAM pazu-paMkhI jevA jIvo paNa samAnatAno, premano ane maitrIbhAvano anubhava karatAM, janamajanamanAM verane vIsarI jatAM ane bhAIbaMdhanI jema ekabIjAne bhAvathI nIrakhatAM. vizALa gheghUra vaDalA jevI zItaLatA ane zAMti tyAM sadA pravartI rahetI. prabhunA caraNe AvanAranA aMtaramAMthI zoka-saMtApano tApa dUra thaI jato, ane emanAM hRdaya zAMtinA samIrathI praphulla banI jatAM. gaMgAnA nirmaLa nIra jevI prabhunI vimaLa dharmavANI tyAM prazAMta bhAve vahyA karatI ane bhAvukonAM aMtarane pAvana karatI. pApI jIvo paNa e vANInA amRtanuM pAna karIne puNyazALI banavAnA mArge paravaratA. e vANInA prabhAve mAnavIno dhana, yauvana ane sattAno mada ogaLI jato; ane kleza ane kaSAyonA bhArabojathI dabAI marato mAnavI phUla jevo haLavo banI jato. bhagavAna pariSadAne jIvanamAM sukha-duHkhanuM kAraNa samajAvatAM pharamAvatA hatA : "mahAnubhAvo, jIvanamAM sukha-duHkhanuM sAcuM kAraNa jIva pote ja che; jIvanI potAnI sArI-khoTI karaNI ja che. sAruM kAma kare ene sAruM phaLa maLe; naThAruM kAma kare ene naThAruM phaLa maLe. kare tevuM pAme ane vAve tevuM laNe. e kudaratano avicaLa niyama che. bAvaLa vAvIne koI AMbo meLavI zakatuM nathI. kareluM eLe jatuM nathI, ane na kareluM maLatuM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 abhiSeka nathI. mATe potAnI mana-vacana-kAyAnI karaNIne mATe barAbara jAgatA raho. eka paNa khoTo vicAra, khoTo uccAra ke khoTo AcAra na thaI jAya enI barAbara sAvacetI ke khabaradArI rAkho, eTale tamAro beDo pAra thaI jaze. Apa samAna koI baLa nathI ane pArakAnI AzA jevI koI parAdhInatA nathI. potAnI mukti meLavavI e potAnA ja hAthanI vAta che. ' "" pariSadA ekacitte bhagavAnanI A dharmavANI sAMbhaLatI hatI. sarvatra zAMtino madhura samI2 vAI rahyo hato. bhagavAnanI vANIno hRdayasparzI ane pAvanakArI nAda dUra dUra sudhI phelAI rahyo hato. evAmAM pariSadAnA eka khUNAmAM kaMIka kolAhala saMbhaLAyo. prazAMta mAnava-maherAmaNamAM jANe kaMIka saMkSobha jAgI UThyo. prabhunAM vAtsalya varasAvatAM netro e dizAmAM sthira thayAM. AkhI pariSadAnuM dhyAna e tarapha dorAyuM. joyuM to eka vRddha puruSa tyAM kakaLATa karI rahyo hato. enuM AkhuM zarIra rogagrasta hatuM, ane enI asahya pIDAthI e bokAsAM pADato hato. eno dekhAva cItarI caDe evo hato; ane enAM kapaDAM enI gherI ridratAnI cADI khAtAM hatAM. durbhAgyano jANe e sAkSAt avatAra hato. dharatImAM jANe ene mATe sukha ane zAMtino paDachAyo paNa durlabha banI gayo hato ! e abhAgiyA mAnavIe lokonA mukhethI sAMbhaLyuM ke, nagaranA udhAnamAM eka mahAyogI padhAryA che. emanAM darzanamAtrathI jIvanAM duHkha-zoka-saMtApa TaLI jAya che. e duHkhiyA vRddhane to A jANI bhAre avalaMbana maLI gayuM. DUbato taraNAne paNa na choDe, to prabhu to sAkSAt vANa samA tAraka hatA. dukhiyo jIva emanA zaraNe doDI gayo. enI sAthe bIjA cAra mAnavIo hatA. emanA deha to mAnavInA hatA, paNa dedAra juo to naryAM pizAca ja ! jonA2 chaLI paDe ane pAse koI TUMkeya nahIM evA kadarUpA ! evAthI e AghAM ja sArAM ! emAM traNa Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta bhava 0 49 sabhyo nathI. mAro A sukha AvIne puruSo hatA ane eka strI hatI. ekane juo ane bIjAne bhUlo evAM e kurUpa hatAM. nArImAM paNa namaNAzanuM nAma nahIM. kaThora paNa evI ke jANe kALamIMDha paththara ! vAha re kudarata, zuM tAruM sarajata ! pariSadA to e pAMceyane joI ja rahI ! eka bAju premAvatAra prabhu zobhatA hatA. bIjI bAju bhaya ane dugaMchAnA avatAra samAM A pAMca mAnavIo khaDAM hatAM - kevo vicitra joga ! rogI vRddha AgaLa vadhyo ane prabhunI sanmukha AvIne AjhaMda karato bolyo : "dInAnAtha ! baLyo mAro A avatAra ! janama dharIne sukhano chAMTo ya pAmyo nathI ! ghara to jANe ghora banI gayuM che, ane duniyAe dAvAnaLanuM rUpa dhAraNa karyuM che ! dIkarA-dIkarI nahotAM tyAre ghara verAna jevuM lAgatuM hatuM, emane mATe kaMIka deva-devIonI mAnatA karI, kaMIka bAdhA-AkhaDI rAkhI, kaMIka vrata-niyama karyo. aMte amAruM vAMjhiyAmeNuM TaLyuM. traNa dIkarA ane eka dIkarI AMgaNe ramavA lAgyAM. paNa jema jema e moTAM thatAM gayAM, ema ema mArA mAthe dukhanAM jhADavAM UgavA lAgyAM. mAre mATe to dIkarA, dIkarI ane duniyA badhAM ya duzmana banI beThAM che prabhu ! muja niraparAdhIno kaMI vAMka-guno ?" bhagavAna samatAnAM amIchAMTaNAM karatAM bolyA : "mahAnubhAva, ApaNe kupathya sevyuM hoya to ja ApaNe mAMdA paDIepha ema, ApaNe kukArya karyuM hoya to ja enAM kaDavAM phaLa veThavAM paDe ! ApaNA duHkhanuM kAraNa ApaNe pote ja hoIe chIe. dIkarA, dIkarI ke duniyA to kevaLa nimitta ja che." vRddhajana zAMta banIne sAMbhaLI rahyo. pariSadA paNa ekacitta banI gaI. tattvano bheda samajAvatAM prabhue kahyuM : "re duHkhiyA mAnavI ! tArAM kayAM tAre Aje bhogavavA paDe che ! tArI karaNInI kaDavI kathanI tane kahuM chuM te sAMbhaLa; ane pachI tArA duHkhanA kAraNano nirNaya tuM pote ja karaje !" Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 0 abhiSeka prabhue kathanI zarU karI : jugajuga pahelAMnI vAta che. janma-janmAMtaranI A kathA che. kuApura nAme nagara hatuM. emAM brAhmaNono eka vAsa hato. badhA ya brAhmaNo tyAM vedazAstranA moTA jANakAra ane che ke vidyAonA pAraMgata hatA. emAM durga nAme eka brAhmaNa rahe. e paNa bhaNelo-gaNelo ane hoziyAra hato; sukhI paNa kharo. paNa ene vidyA karatAM dhana tarapha prIti vadhAre. dharmano paNa e sagavaDiyo ja upayoga kare. dhana maLatuM hoya to kArya-anAryano viveka paNa bhUlI jAya. e durga viprane cAra dIkarA. e cArene pitAe kaLAomAM ane vidyAmAM pUrA kuzaLa banAvyA. paNa kAma karavAnA e bhAre ALasu. vidyA ane kaLA jANe emane avaLI phaLI ! Akho divasa khAI-pIne pharyA kare, ane kharca karyA kare. bicArA viprane AkhA kuTuMbano bhAra ekalA ja khecavo paDe ! paNa eka raLe ane badhA ya khAya, e ghara keTalA divasa nabhe? kharca pramANe Avaka na hoya to bhalabhalA rAjA ke zAhukAronA khajAnA paNa khAlI thaI jAya, to e bicArA dvijanuM to zuM gajuM? dhIme dhIme gharamAM daridratAnAM pagalAM thavA lAgyAM, ane eka divasa to evo Avyo ke, gharamAM na maLe rAtI pAI, ke na maLe capaTI loTa ! zuM khAvuM ane zuM paheravuM ! bhAre ciMtAnA divaso AvI paDayA ! bhUkhe maravAno vAro Avyo hoya ema ja lAgyuM ! durga vipranuM kuTuMba duHkhI duHkhI thaI gayuM. eNe cAre dIkarAne bolAvIne kahyuM: "dIkarAo, ApaNI koThImAMthI jAra khUTI paravArI che. have to bhUkhe maravAnA divaso AvyA che. atyAra sudhI tame bahu lahera karI, paNa have to kaMIka samajo, ane game tema karIne dhana kamAI lAvo. dhana haze to badhuM ya AvI maLaze. duniyAbharanA, saguNo sonAnA dAsa che ! vaLI DAhyA dIkarA to dezAvara kheDe. mana cAhe to tame dezAvara jAo, mana cAhe to ahIM raho, paNa hAtha-paga calAvIne ane Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akkala-hoziyArIno upayoga karIne dhana bheguM karo. duniyAnAM duHkhone dUra karavAno so dardInA eka ja ilAja jevo ilAja che paiso. paiso haze to paramezvara paNa rAjI thaze.' "" dIkarAoe kahyuM : pitAjI, ApanI vAta ame barAba2 samajyA. Apa jarA ya ciMtA na karazo. ame ghara barAbara calAvIzuM, ane e mATe ApanuM mana bharAI jAya eTaluM dhana kamAI lAvIzuM. lakSmI to AvaDatanI dAsI che ane amane amArI AvaData upara pUro vizvAsa che. A duHkhanA dahADA hamaNAM vItI gayA samajo !" sAta bhava 51 66 moTo dIkaro pAsenA ja gAma gayo. enA pitAnA kAkA e gAmamAM rahetA hatA. e vayovRddha hatA, sukhI hatA, paNa mijAjanA bhAre kaDaka hatA. vAtavAtamAM emane vAMkuM paDatAM vAra na lAgatI; ane magajano pyAlo phATato tyAre sAtame AsamAne pahoMcato ! paNa potAnA bhatrIjAno dIkaro ghaNe vakhate Avyo hato, ane enI sAthe ene kazI levaDadevaDa paNa na hatI, eTale e vRddha jane potAnA e pautrane AvakAra Apyo, sArI rIte jamADyo, ane saunA khabaraaMtara pUchyA. pelAe kahyuM : "dAdA, mArA pitAjIe potAno bhAga mAgavA mane ahIM mokalyo che. amAro je bhAga hoya te jhaTa amane ApI dyo !" basa, A vAtathI jANe baLatAmAM ghI homAyuM. dAdA krodhathI dhamadhamI UThyA ane bhAre AkarAM veNa bolavA lAgyA. emaNe kahyuM : * are nAlAyaka ! bhAga kevo ane vAta kevI ! tAro bApa dharmavidyAne badale ThagavidyA bhaNyo lAge che ! eka pAI paNa huM ApavAno nathI ! pelo chokaro paNa AganI sAme Aga jevo hato. jANe vaje vaja athaDAyAM ! e to kopano sAkSAt avatAra banI gayo; ane lAla lAla AMkho karI, na bolavAnA zabdo bolyo - jANe e eno dArdo ja na hato ! - pachI to vAta caDI mArAmArIe. emAM pelA vRddhanA hAthe e Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 0 abhiSeka chokarAne kaMIka vAgI gayuM. ane e to maMDyo gALo bhAMDavA, rADo pADavA ane rovA. ane roto roto e "mane brAhmaNanA chokarAne mArI nAkhyo re bApaliyA !" evo pokAra pADato pADato rAjAnI kacerI tarapha javA lAgyo. AthI pelA vRddha brAhmaNanA krodhano pAro UtarI gayo. ene thayuM : have zuM thaze ? rAjA daDaze ke heDamAM pUraze to ? e joIne pelA chokarAnA mijAjano pAro vadhu ne vadhu UMce caDavA lAgyo. vRddha jema tema karI ene rokyo, ane kAlAvAlA karI, pAMcaso rUpiyA ApI, ene zAMta karI, ghara tarapha vidAya karyo. ghare pahoMcIne chokarAe potAnuM parAkrama varNavI batAvyuM - jANe pote moTI bahAdurI mArIne Avyo na hoya ! pelA dhananA lobhI brAhmaNane to pAMcaso rUpiyA sAkara jevA lAgyA. dIkarAno vAMka zodhavo to dUra rahyo, eNe to UlaTI ene zAbAzI ApI ! dIkaro krodha karI. laDAI-jhaghaDA UbhA karI, loko pAsethI paisA paDAvavAmAM pAvaradho banI gayo ! paisA AvatA hoya pachI pApa sAme koNa jue ? dhanalobhI brAhmaNa viveka cUkI gayo ane AvA kamAu dIkarA upara khuza rahevA lAgyo ! brAhmaNano bIjo chokaro pharato pharato pahoMo kuzasthaLapura. e bhAre tAlabAja ane moTI moTI vAta karavAmAM khUba hoziyAra hato. e kamANIno lAga zodhato zodhato nagaramAM pharavA lAgyo. pharatAM pharatAM eNe joyuM ke, bhUIla nAmanA yogIe jabaruM dhatiMga jamAvyuM hatuM. abhimAnanI ane siddhionI moTI moTI vAto karI e loko pAsethI puSkaLa paisA paDAvato hato. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta bhava 0 pa3 A chokaro ya abhimAna dhAraNa karIne ADaMbara karavAmAM jarA ya ocho Utare ema na hato. eNe paNa moTA yogI jevo svAMga racyo ane garvathI dhamadhamato e pahoMcyo pelA yogI pAse. jANe phaNIdhare pheNa pachADI. navA yogIno ADaMbara ane enA cenacALA tathA savAla-javAba joI jUno yogI bApaDo vimAsaNamAM paDI gayo. ene thayuM: "zerane mAthe A savAzera maLyo kharo! have mArI dukAna nahIM cAlavAnI !" eTale eNe to navA yogI sAthe jhaTa saMdhi karI lIdhI : "are bhAI, ApaNe be to bhAI kahevAIe ! je maLe emAMthI ardha ardha svAhA ! ApaNe jhaghaDo karIzuM to koIne phAyado nahIM thAya, ane saMpIne rahIzuM to beyane lIlAlahera thaze." pelA brAhmaNanA chokarAne to eTaluM ja joItuM hatuM. ene to vagara mahenate paisAno taDAko paDavA lAgyo ! camatkAre namaskAra te AnuM nAma ! dIkarAno bApa to paisAnI kothaLIo joIne gAMDoghelo thaI gayo. dIkarAnI vAta sAMbhaLIne e bolyo : "kevo hoziyAra che mAro A chokaro !" bApanAM vakhANa sAMbhaLIne dIkarAnuM magaja abhimAnanA sAtamA mALe pahoMcI gayuM ! paisA bhegA karavA e to ene mATe jANe ramata vAta banI gaI ! trIjo dIkaro dhaMdhAnI zodhamAM bahu pharyo, paNa dhana raLavAno koI mArga ane na jaDyo ! pharato pharato e kapilapura jaI pahoMcyo. eka divaMsa e nirAza thaIne, lamaNe hAtha daIne, beTho hato. eTalAmAM eNe be mANasone vAta karatAM sAMbhaLyA. eke kahyuM : "joyuM ne, ApaNo pADozI sonAne badale pittaLa laI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 abhiSeka Avyo ! bApaDo AbAda phasAI gayo ! " bIjAe kahyuM : "bhAI, e to lobhiyA hoya tyAM dhutArAne ghI-keLAM ja thAya ne !" pelA brAhmaNa chokarAne jANe kamANIno mArga maLI gayo. eNe moTA kImiyAgarano svAMga sajyo; ane e cAre kora pharavA lAgyo. koIne loDhAnuM rUpuM banAvI de; koIne pittaLanuM sonuM karI de ane ekanAM bamaNAM karavAM e to jANe enA DAbA hAthano khela ! eNe kaMIka uttara sAdhaka rAkhyA. jotajotAmAM enI bhAre nAmanA * thaI gaI. thoDA ja vakhatamAM eNe jabarI mAyAjALa bichAvI dIdhI, ane bhalabhalA hoziyAra jIvo ya emAM phasAvA lAgyA. pachI to eka lobhiyo vANiyo enA paMjAmAM sapaDAI gayo. AkaDethI madha utArI levuM kone na game ? phUMka mAre ane AMkha mIMcIne ughADe eTalI vAramAM lAkhanA be lAkha ! to pachI AvI kALI majUrI koNa kare ? baLI A majUrI, baLI A hisAbanI mAthAkUTa, ane baLyA A copaDA ! pelA kImiyAgare chUmaMtara karIne ekanA be, benA cAra, cAranA ATha, sonA baso banAvI dIdhA ! vANiyo to enA upara vArI gayo. ane potAnA gharamAM hatuM eTaluM badhuM ya sonuM lAvIne eNe enI AgaLa dharI dIdhuM ! phUMka mAre eTalI ja vAra. pAMcaso mAsAnuM hajAra mAsA ! vAha, bhAI vAha ! kevo ajaba khela ! paNa aMte lobhiyo vA khAto rahI gayo ane tAro evo palAyana karI gayo ke vaheluM Ave potAnuM gAma ! ATaluM badhuM sonuM joIne pelA brAhmaNanI to DAgaLI ja khasI gaI ! ene thayuM, AnuM nAma kharI vidyA ! bIjI badhI vidyA to enI AgaLa pANI bhare ! cotho dIkaro dhananI zodhamAM dariyAne pele pAra pahoMcI gayo. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM rAjAnI cAkarImAM rahI e thoDuMka dhana kamAyo, paNa enuM mana haMmezAM dhanamAM ja ramyA kare. bIjAnA paisA jue ane enA moMmAM pANI chUTavA lAge. ene to ema ja thayA kare : huM kyAre ATaluM badhuM dhana bheguM karuM ? ane kharacavAnI vAta Ave to to ene tAva ja caDavA lAge ! camaDI jAya, paNa damaDI na jAya evo makhkhIcUsa mammaNa zeThano avatAra ja joI lo ! sAta bhava 15 evAmAM eka bAvAjI ene maLI gayA. bAvAjIno veza to hato sAdhuno, paNa enI jhoLI to kImatI hIrA-mANeka-motIthI bharelI hatI; enI pAse dhanano koI pAra nahIM. - brAhmaNanA lobhiyA dIkarAne to bhAvatAM bhojana maLI gayAM jevuM thayuM ! e bAvAjIno celo banI gayo. gurunI khUba sevA-cAkarI kare ane enA aDadhA bole Ubho thaI jAya ! guru paNa enA para khUba prasanna rahe. jonArA kahe, " Avo celo to na bhUto na bhaviSyati ! bhagavAna, celA. Apajo to AvA ja Apajo !" guru to jANe celAnI bhaktinA dAsa banI gayA. paNa celAnuM dhyAna haMmezAM gurunA dhana u52 ja rahetuM. ane eka rAte celo, gurune loTa mAgatA karIne, ghara bhego thaI gayo ! dhana joIne pelA brAhmaNano harakha na mAyo. eNe bhagavAnano pADa mAnyo ane kahyuM : " bhagavAna, dIkarA hajo to AvA hajo ! " bhagavAne pariSadAmAM pokAra pADatA pelA mAnavIne vAtano bheda samajAvatAM kahyuM : "e durga brAhmaNa, te AjathI sAta bhava pahelAMno tAro ja avatAra ! e bhavamAM krodha ane kleza karIne dhana raLanAra tAro dIkaro te caMDa. mAna ane mithyAbhimAnathI dhana bheguM karanAra tAro bIjo putra te A pracaMDa. mAyA ane chetarapiMDIthI dhana bheguM karanAra tAro trIjo putra te tArI A abhAgaNI dIkarI cuMDalI. ane dhananA lobhe potAnA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 0 abhiSeka guruno droha karanAra tAro e cotho putra te A voma ! e cAre dikarAoe krodha, mAna, mAyA ane lobhanA mArge lAvela dhanane teM saMgharyuM, e laIne tuM khUba rAjI thayo, ane teM evuM pApa karanAra dIkarAno khUba khUba vakhANa karyA. e tAruM pApa A bhave pADyuM ane tuM janamano dukhiyAro banI gayo. e cAra jaNa tArA saMtAnarUpe janmyAM. paNa tArA verI jevAM banI gayAM. ane potAnA pApane lIdhe, e cAra janamIne sukhano aMza paNa pAmyAM nathI ! je jIvo krodha, mAna, mAyA ane lobhanA mArge jaze, e tArA ane tArAM A dIkarA-dIkarI jevA janmabharanAM duHkhI thaze. je e pApamArgano tyAga karaze ene duniyAnI koI zakti duHkhI nahIM banAvI zake. potAnA duHkhanuM kAraNa jIva pote ja che." pariSadA bhagavAnanI vANIne aMtaramAM utArIne sukha duHkhanA bheda samajI rahI. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva vadhe ke pazu ? saMsAranAM baMdhana paNa kevI ajaba cIja che ! koIne e baMdhana madha jevAM mIThAM lAge che; e hoMze hoMze e baMdhananI jALamAM sapaDAvAmAM jIvananI kRtArthatA samaje che. koIne e baMdhana viSa jevAM kaDavAM lAge che, e parAkrama karIne e baMdhanone phagAvI devAmAM dhanyatA anubhave che. baMdhananI mIThAza mAnavIne bhoga-vilAsa, vaibhava-saMpatti ane eza-ArAmanI suMvALI-lapasaNI bhUmino rasiyo banAve che. baMdhana taraphano abhAva mAnavIne tapa-tyAga, dhyAna-vairAgya ane saMyamatitikSAnA kaMTakachAyA paMthe hoMze hoMze cAlavA prere che. jevI dRSTi tevI sRSTi. jevI bhAvanA tevI siddhi. mahAvIra-vardhamAnanI dRSTi sAva palaTAI gaI hatI : saMsAranAM baMdhana emane ajagaranA bharaDA jevA bhayaMkara lAgatAM hatAM. bhoga-vilAsathI emanuM mana UThI gayuM hatuM, rAjasaMpattimAM emane nirarthaka bhArabojanI upAdhinuM darzana thatuM hatuM, ane kuTuMbakabIlAmAM emane AtmavisarAmaNanI bhulabhulAmaNI bhAsatI hatI. e AtmAnA Azaka banyA hatA, ane emanI bhAvanAno moralo AtmAnA TahukAra jagAvavA mATe adhIro banI beTho hato : kayAre A baMdhana dUra thAya ane kayAre AtmasAdhanAno mArga mokaLo bane ! eTale to saMsAramAM rahevA chatAM e saMyamInuM yogIjIvana jIvatA hatA - sAkSAt jaLakamaLa ja ! vardhamAne kAyAnI mAyA-mamatA to kyAranI utArI nAkhI hatI, paNa kAyAnAM baMdhananA bhoga bhogavavA hajI bAkI hatA. e baMdhana Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 0 abhiSeka kAyamane mATe chUTI jAya eTale AtmAnI mukti thAya. e mukti ja emanuM jIvanasarvasva banI beThI hatI. AtmasAdhanA ane AtmazuddhinI tAlAvelIe emane rAjapATa ane svajana-snehIono tyAga karAvIne yogIno bhekha dhAraNa karAvyo hato. janmanA rAjakumArane mahelanAM sukha akArAM thaI paDyAM hatAM, jaMgalanAM kaSTo priya thaI paDyAM hatAM ! emaNe koI alaukika siddhinAM darzana karyA hatAM, ane e siddhine prApta karavA mATe emano puruSArthI AtmA adhIra banI gayo hato - amUlakha motInI kalpanA marajIvAne bhayaMkara sAgaranAM ataLa taLiyAMne zodhavA prerI rahe ema. mahAvIre saMsAravAsano tyAga karyo hato ane vanavAsano mAraga svIkAryo hato. paheluM comAsuM emaNe potAnA pitAnA tApasamitranI vinatithI morAka gAmamAM enA AzramamAM vitAvavAnuM nakkI karyuM ane teo tyAM jaIne rahyA. AzramanA kulapati tApase mahAvIrane rahevA eka jhUMpaDI ApI. jhUMpaDI ghAsanI banelI ane mahAvIra to moTe bhAge AtmadhyAnamAM ja lIna rahenArA. kyAreka bhUkhI gAyo AvIne jhUMpaDInA ghAsane carI javA lAgI; kAcI jhUMpaDI vadhu jIrNazIrNa banavA lAgI. zarUAtamAM to tApaso bhaktibhAvathI prerAIne gAyone hAMkIne jhUMpaDInuM jatana karatA rahyA, paNa phaTakiyA motI jevI emanI bhakti jhAjho vakhata na TakI. emane thayuM A te kevI upekSA ! are, pazu paNa potAnA raheThANanuM jatana kare che ! - eka divasa AzramanA kulapatie A mATe mIThA zabdothI mahAvIrane Thapako Apyo ane jhUMpaDInuM jatana karavAnI zikhAmaNa ApI. mahAvIre vicAryuM : vAta to sAcI che, paNa huM te mArA AtmAnI rakSA karuM ke gAyone hAMkIne jhUMpaDInI sAcavaNI karato rahuM ? Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva vadhe ke pazu? 0 59 sAdhanA kAje mahelanA tajanArane jhUMpaDInI rakSAnI ALapaMpALamAM paDavuM kema pAlave ? comAsuM besI cUkyuM hatuM ane enA paMdara divasa paNa vItI cUkyA hatA. chatAM mahAvIre mana sAthe nakkI karyuM H saryuM AvA aprItijanaka sthAnathI ! koIne aNagamo Upaje e sthAnane vaLagI rahevAthI to ApaNuM potAnuM ya ahita thAya ane bIjAnuM paNa ahita thAya. evo khoTano dhaMdho zA mATe cAlu rAkhavo ? ane emaNa bAkInuM comAsuM bIjA pUrNa nizcita ekAMta zAMta sthAnamAM pasAra karavAno nirNaya karyo. pachI manamAM koI paNa jAtanI kaTutA sevyA vagara, sAva sahaja bhAve, mahAvIre AzramanA kulapatine vAta karIne anyatra vihAra karyo. vihAra karatI veLAe emaNe potAnI jIvanasAdhanAne vadhu sthira banAvavA mATe pAMca niyamo svIkAryA : aprIti thAya evA sthAnamAM rahevuM nahIM. dhyAnamAM magna rahevuM. moTe bhAge mauna ja rAkhavuM. bhikSA mATe pAtra na rAkhatAM karapAtrathI ja bhojana karavuM. gRhasthanI khuzAmata na karavI. A pratijJAone baLe mahAvIranI sAdhanA vadhu utkaTa banI. rahevuM nahIM. je pAMca niyamomAM potAnI jA have to dhyAna ane mauna mahAvIranAM sadAnAM sAthI banyAM hatAM. e be mukhya cakronA baLe emanI tapaparAyaNa AtmasAdhanAno ratha vadhAre vegapUrvaka AgaLa vadhavAno hato. mahAvIra ene anurUpa zAMta-ekAMta sthAnanI zodhamAM vicaratA hatA. e zodhamAM bhara comAse teo morAka gAmathI nIkaLIne asthika gAme AvI pahoMcyA. gAmanI bahAra eka TekarI. e TekarI upara eka pakSanuM nAnuM sarakhuM maMdira. zUlapANi yakSanuM e sthAna. sAva zAMta ane ekAMta e sthaLa : bhUlyo bhaTako koI mAnavI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fo abhiSeka bhAgye ja tyAM AvI caDe ! dhyAna ane maunanA sAdhaka tapasvIne e sthAna khUba bhAvI gayuM. paNa amAgyuM ke aNaApyuM taNakhaluM ya nahIM levAnuM mahAvIranuM mahAvrata hatuM. eTale A sthAnanA upayoga mATe grAmalokonI anumati meLavavI jarUrI hatI. mahAvIre gAmaloka pAse e anumati mAgI. gAmalokoe kahyuM : "divase zAMta-ekAMta lAgatA A sthaLamAM rAtre bhAre ulkApAta macI jAya che. maMdirano deva zUlapANi yakSa potAnA maMdiramAM rAtavAso karanAra mAnavIthI bhAre kopAyamAna thaI jAya che. e deva jevo krodhI che evo ja krUra che. rAtre maMdiramAM rahenArane mArI nAkhe tyAre ja ene zAnti vaLe che. divase e maMdirano upayoga karavAmAM kazI harakata nathI, paNa rAtre tyAM rahevAmAM pUrepUruM jIvanuM jokhama che. maMdirano pUjArI paNa rAtre maMdira tarapha hUkavA jeTalI ya hiMmata karato nathI. mATe ame Apane bIjuM sthAna batAvIe; tyAM Apa sukhethI vaso ane ApanI sAdhanA AgaLa vadhAro !'' paNa mahAvIra to hatA sAcA ma-hA-vI-2 ! bhayathI DarIne bhAge e na to mahAvIra hoya, na mahAvI2 banI zake ! bhayane jItI jANe ane sAmAnA bhayaMkara banI beThelA AtmAnuM jhera utArI jANe e ja kharo mahAvIra ! zUrA AtmasAdhakane te vaLI kAyAnA paDavAno bhaya kevo ? jIvana ane mRtyune samAna gaNe e ja sAco sAdhaka banI zake. gAmalokanI vAtathI mahAvIra jarA paNa vicalita na banyA. emaNe lokone Agraha karIne yakSamaMdiramAM cAturmAsa rahevAnI anumati meLavI lIdhI. thAkyAne jANe sukhapAla maLI gayA ! kasahanano A anero avasara maLyo jANIne AtmasAdhake ene vadhAvI lIdho. kuMdanane kasoTIno bhaya kevo ? mahAvI2-vardhamAne yakSamaMdira tarapha Daga bharyAM. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva vadhe ke pazu ? gAmaloko ciMtita mane yogIne nIrakhI rahyA. asthikagrAma eTale hADakAMnuM gAma. zUlapANi yakSa eTale bhayaMkara jIvaleNa yakSa. A gAma ane A yakSano itihAsa paNa rUMvADAM khaDAM kare evo hato. 1 gAmanuM mULa nAma vardhamAna gAma. enA pAdaramAM vegatI nAme nadI vahe. bhAre cIkaNA kAMpa-kAdavathI bharelo eno paTa ! bhalabhalA emAM khUMtI jAya ! eka vakhata eka moTo vepArI kariyANAnAM pAMcaso gADAM laIne vardhamAna gAma tarapha Avyo. dhanadeva enuM nAma. paNa nadIno kAdava pAra karavo ene bhAre paDI gayo. badhAM ya gADAMne jorAvara baLada joDelA; paNa e badhA ya AvA kAdavamAM gADAMne kheMcatAM thAkI gayA. eka baLada bhAre jorAva2. bIjA thAke tyAre bAkInuM kAma A baLada pUruM kare ! sahasramalla jevo jorAvara ! bIjA baLadonI sAthe vArApharatI pAMcaso ya gADAMne joDAI eNe badhAM ya gADAMne nadI pAra utArI dIdhAM ! jevo baLiyo evo ja vaphAdAra jIva ! paNa ATaluM badhuM jora vAparatAM enA aMganA baMdha DhIlA thaI gayA, ane e lohI okato jamIna para phasaDAI paDyo ! ATalo badho mAla ane mAthe comAsAno bhAra, eTale dhanadevane to koI rIte rokAvuM posAya ema na hatuM; paNa AvA vaphAdAra baLadane motanA moMmAM rahevA daIne javA ya paNa zI rIte ? chevaTe vepArIe ilAja zodhI kADhyo H gAmalokone bhegA karIne eNe gadgada svare potAnI lAcAra sthiti kahI batAvI; ane potAnA mAMdA baLadanI emane soMpaNI karI; enI sAravAra mATe gAmalokone puSkaLa dhana ApIne e to cAlato thayo. www.jaihelibrary.org Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhiSeka gAmalokoe paiso to lIdho, paNa emaNe baLadanI kazI saMbhALa na lIdhI. ghAsacArA ane auSadha vagara bicAro baLada bokAsA nAkhI nAkhIne, ribAI ribAIne marI gayo ! marIne vyaMtaradeva thayo. enuM nAma zUlapANi. 2 devane to vagara mAgye divya jJAna maLe. potAnA jJAnanA baLe eNe gAmalokonI krUratA jANI lIdhI; ane enA aMtaramAM verano agni bhaDabhaDI UThyo. potAnuM vera vALavA eNe gAmalokono sotha vALavA mAMDyo. jotajotAmAM kamote marelAM mAnavIonAM hADakAMno tyAM TIMbo racAI gayo; ane gAmanuM nAma paNa badalAI gayuM H loko ene asthikagrAmanA nAmathI oLakhavA lAgyA ! A upadravathI gAmaloka to trAhya trAhya thaI gayuM. lokonI ghaNI ghaNI bAdhA-mAnatA ane kAkalUdI pachI vyaMtare pragaTa thaIne AvA vinAzanuM kAraNa kahyuM. chevaTe gAmalokoe gAmane pAdara eka TekarI upara eka maMdira racIne e yakSanI sthApanA karI. sau enI pUjA karavA lAgyA. camatkAre namaskAra te AnuM nAma ! yakSa zAMta to thayo, ane enI saMhAralIlA paNa aTakI gaI; paNa eno garva ocho na thayo. rAte je koI maMdiramAM vAso rahe, e savA2 thatAM thatAMmAM to paralokano pravAsI banI jato ! mahAvIre A bhayasaMcAraka saMhArakathA jANI; paNa emane to bhayanA badale AmAM bevaDo lAbha dekhAyo : potAnA AtmAnI nirbhayatAnI parIkSA thaze; ane eka adhomArge jatA uttama jIvano uddhAra thaze; vaLI, gAmaloko sadAne mATe bhayamukta thaze te vadhArAmAM. AtmayogI maMdiramAM dhyAnamagna thaI gayA jANe avicaLa meru ja joI lyo ! divasanAM ajavALAM saMkelAI gayAM hatAM. rAtrino aMdhArapacheDo Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva vadhe ke pazu? 0 3. pRthvI upara vIMTaLAI rahyo hato. zUlapANi yakSe joyuM ke potAnA svataMtra sAmrAjyamAM kALAmAthAnA koI mAthAbhAre mAnavIe Aje mAthuM UMcakyuM hatuM ? eNe yakSamaMdiramAM rAtavAso karavAnI hiMmata karI hatI ! jANe bhoriMganI pUMchaDI caMpAI ! jANe kesarIsiMhanI mUcha kheMcAI ! yakSano mijAja kAbUmAM na rahyo H A mAnavIne nAmazeSa karuM tyAre ja jaMpuM ! kevo dhRSTa mAnavI ! yakSe eka pachI eka paracA zarU karyA.' AkhuM maMdira garava jevA aTTahAsyathI gAjI UThyuM. kevuM bhayaMkara aTTahAsya ! dharA dhrUjI jAya, DuMgarA DolI UThe, cakalAM phaphaDI mare, kesarIsiMha thaMbhI jAya ane bhalabhalA parAkramInI hAma paNa chUTI jAya evuM e aTTahAsya - sAkSAt kALadevatAnuM Damaru ja joI lyo ! paNa bhaya pAme e bIjA ! mahAvIrane mana to e badhuM kevaLa paththara upara pANI ! na kazI zeha, na koI saMkoca. UlaTo zUlapANi zeha khAI gayo: A te kevo navatara mAnavI ! paNa eno krodha zAMta na thayo, eno garva ocho na thayo ? huM zUlapANi ! enI AgaLa pAmara mAnavInuM zuM gajuM ? eNe hAthI, pizAca ane nAganAM vikarALa rUpo dhAraNa karIne mahAvIrane pAchA pADavA mATe bhAre mathAmaNa karI, paNa vyartha ! e jema jema pAcho paDato gayo tema tema eno krodha AgaLa vadhato gayo H hAryo jugArIe jIta mATe jANe bamaNI ramata AdarI hatI ! paNa dhyAnayogIne mana enuM koI mUlya na thayuM, enA cittamAM kazI ciMtA na jAgI, kazo bhaya na saMcaryo ! pachI to zUlapANie mahAvIrane aMgapIDA upajAvavAmAM kazI maNA na rAkhI; paNa jeNe kAyAnI mAyA ja tajI dIdhI hoya ene Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhiSeka aMgapIDA kevI rIte satAvI ke vicalita karI zake ? jJAnI prabhue joyuM ke zUlapANinA eka eka kare potAnuM AtmabaLa vadhatuM jatuM hatuM; ane yakSanA aMtaramAM jAgelA pazunuM baLa ochuM thatuM jatuM hatuM. A kaMI jevo tevo lAbha hato ? AtmabaLane vadhAravA ane pAzavI baLane nAthavA mATenI to A badhI sAdhanA hatI ! bhagavAnano AtmA bhAre prasannatA anubhavI rahyo. rAtrinA traNeka prahara sudhI zUlapANinI A bhayalIlA cAlatI rahI. paNa chevaTe jANe kaSTa ApavAnI enI potAnI zakti ja azakta banI gaI ! paLavAra e potAnI A azaktine ja vimAsI rahyo H Aje na banAvAnuM banyuM hatuM; na anubhaveluM joyuM hatuM H pAmara lAgato mAnavI divya gaNAtA devane paNa pAcho pADI rahyo hato ! : 4 thoDI vAra pachI e hajI paNa aDola UbhelA bhagavAnane nIrakhI rahyo; emanAM karuNArasa jharatAM netro sAthe e potAnAM krodha karIne thAkelAM netro meLavI rahyo. pachI to, jANe koI mAgAruDInI mahAmaMtrasAdhanAe bhayaMkara viSadharane viSamukta banAvI dIdho hoya ema, zUlapANi bhagavAnanAM caraNomAM namI paDyo ! enA jIvanamAM vyApeluM krodha, vera, dveSa, garva ane krUratAnuM viSamAtra nItarI gayuM hatuM. enuM aMtara AtmajAgRtino apUrva AnaMda anubhavI rahyuM. bhagavAne joyuM ke avasara barAbara pAkI gayo che; loDhuM TipAvAne mATe barAbara tapI cUkyuM che. "1 bhagavAne lAgaNIbharyA svare kahyuM : "yakSadeva, A te kevuM Azcarya !" zUlapANi prabhuvANInA amRtanuM pAna karI rahyo. bhagavAne vAtano marma samajAvatAM kahyuM : "pUrvabhavamAM tAro avatAra pazuno-baLadano hato. e vakhate devone ya durlabha evI karuNAnI teM kevI ArAdhanA karI hatI ! pAMcaso gADAMnA hajAra jeTalA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva vadhe ke pazu ? baLadonuM duHkha joIne tuM tArI kAyAnuM kaSTa vIsarI gayo, ane dehanI paravA karyA vagara te pAMcaso gADAMne nadI pAra utArI dIdhAM. tyAre tAro deha to hato pazuno, paNa emAM pazutAne badale kevI karuNAparAyaNatAnuM amRta bharyuM hatuM !" zUlapANi jANe mAkhaNano piMDa banI gayo. " : prabhue vAta pUrI karatAM kahyuM : "e tArI karuNAe tane devano avatAra apAvyo. paNa vera vALavAnA Avezane lIdhe tArAmAM pragaTela dveSa, krodha ane ahaMkAre tane mArga cukAvyo H tuM tAruM devapaNuM bhUlIne pAzavatAno upAsaka banyo ! nirdoSa mAnavIone raMjADe, ane veranA vaDavAnaLamAM potAnuM Atmadhana sudhdhAM bhasmIbhUta kare e te deva gaNAya ke pazu ? tuM pazu hato tyAre teM devane zobhe evuM satkArya karI batAvyuM hatuM; ane devano avatAra pAmIne teM pazune ya zarama upajAve ke Dhorane ya sArAM kahevarAve evAM pApakarmo karyAM ! mahAnubhAva, jarA vicAra to kara : deva vadhe ke pazu ?" zUlapANinA aMtaranuM jhera UtarI gayuM. ene jANe jIvananuM amRta lAdhI gayuM ! 5 " prabhunA caraNanI raja potAnA zire caDAvIne e AnaMdamAM masta banI gayo; nRtya ane gAna karIne prabhunI bhakti karavA lAgyo. pAzavatAnAM baMdhana tUTatAM eNe bhAvabharyA hradaye prabhune vinaMti karI : " adhamoddhAraka prabhu, muja pApInI eka vinaMti svIkAro : A varSAvAsa A grAmamAM ane A sthAnamAM ja rahevAnI kRpA karo !" bhUkhyAne bhAvatAM bhojana maLavA jevo apUrva AnaMda prabhunA mukha para vilasI rahyo ! Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = virala tyAga ! ugra tapa, adbhuta saMyamano e yuga hato. AtmasAdhanAnA A triveNIsaMgame aneka AtmAone kAmaNa karyu hatuM ! videha dezamAM ghera ghera e triveNIsaMgamanAM tIrthasalila chaMTAI gayAM hatAM. videha dezamAM tyAre prajAsattAka rAjataMtra cAlatuM hatuM. enI rAjadhAnI vaizAlInAM aneka upanagaro racAyAM hatAM. emAMnA kSatriyagrAma upanagaranA gaNanAyaka siddhArtha hovAthI e enA rAjA gaNAtA. rAjA siddhArthanA nAnA putra je jJAtaputra tarIke vizeSa khyAta. hatA te vIra vardhamAne rAjyaRddhi ane vaibhava-vilAsano tyAga karyo hato. kaMcanavarNI kamaLasukomaLa kAyAno moha visArI temaNe ati ugra tapazcaraNa AdaryuM hatuM. saMsAranA trividha tApane zamAvavA teoe mAyA-mamatAnA manamohaka aMcaLA phagAvI saMyamamArga grahaNa karyo hato. bAra bAra varSanI samaya-bhaThThImAM tyAga, tapa ane saMyamanA baLe AtmAne tapAvI sphaTika samo nirmaLa banAvI zrI vardhamAna zramaNa bhagavAna mahAvIra tarIke vikhyAta thayA hatA. nistAra www ane pachI ? pachI to e Atmasiddha mahAyogInI Atmajyote hajAra hajAra dIvaDAo pragaTAvI dIdhA hatA. saMsAranA mAna aMdhakAramAM AthaDatA aneka AtmAone eNe muktimArganuM darzana karAvyuM hatuM. e mahAprabhunI anaMta Atmazakti, apAra ahiMsA ane ananya anekAntavAde duHkhI duniyA upara amIchAMTaNAM karyAM hatAM. saMtaptone jANe zItala vizrAmasthAno lAdhI gayAM hatAM. e prabhunA pagale pagale aneka rAjAo, rAjakumAro, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nistAra 67 rAjarANIo, kaMIka dhananaMdano ane keTalA ya abhimAnI paMDitothI mAMDIne sAmAnya dIna-hIna-daridra mAnavIo paNa gharabAra choDI cAlI nIkaLatA hatA. e prabhunI chAyAmAM beThelA rAjAone potAnAM atUTa sattA, akhUTa rAjyaRddhi ane apAra rAjavaibhava koDInI kiMmatanAM lAgatAM ane teo anaMta AtmasattAnI sAdhanA mATe hasate mukhe cAlI nIkaLatA ! aMtarane vaLagelAM baMdhana jANe ApameLe aLagAM thaI jatAM hatAM. anaMta AtmaRddhinA svAmI evA e prabhunA caraNe AvelA, akhUTa saMpattinA svAmI kahevAtA lakSmInaMdanone potAnI saMpatti taNakhalAthI paNa halakI lAgatI ane teo amara AtmaRddhinI zodha mATe cAlI nIkaLatA ! anaMta jJAnanA dhaNI e mahAprabhunI pAse AvelA akADhya buddhinA svAmI ane sarva zAstronA pAragAmI gaNAtA evA paMDitone hRdayabaLa vagarano buddhino vaibhava naryA vitaMDAvAda samo lAgato. ane teo sAcA AtmajJAnanI zodha mATe gharabAra choDI cAlI nIkaLatA ! vAta vAtamAM ghara choDavAno jANe cepa phelAyo hato ! jANe Atmazuddhi ane Atmasiddhino koI mahAyuga AraMbhAyo hato ! AvA baDabhAgI yuganI A eka vArtA che H pRSThacaMpAnagarInI zobhA alakApurInI jema saune maMtramugdha *karatI. UMcI aTArIo, vizALa rAjamArga ane moTAM hoTa pRSThacaMpAnI apAra saMpattinAM sAkSI banatAM. pRSThacaMpAno svAmI zAla eka nItiparAyaNa ane dharmapremI rAjA hato. tenA saujanya ane prajApremanI suvAsa comera phelAyelI hatI. zAle potAnA nAnA bhAI mahAzAlane yuvarAjapada ApyuM hatuM. A banne bhAIonA rAjyamAM prajA sarva rIte sukhI ane AbAda hatI. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te abhiSeka bhagavAna mahAvIre anaMta jJAna meLavI jagatane upadeza Apavo zarU karyo hato. emanI dezanAnI amIvarSA prANIonAM duHkhasaMtApamAtrane zamAvI detI. aneka AtmAo e varSanAM snAna karavA AvI pahoMcatA. potAnA AtmamArgano amarasaMdezo jagatane saMbhaLAvavA bhagavAna mahAvIra judAM judAM kSetromAM vicaravA lAgyA hatA. prabhunA pagale pagale zAMtinI saritAo UmaDavA lAgatI. eka dhanya divase udyAnapALe zAla rAjAne khabara ApI : "deva, jJAtaputra mahAvIra Aje ApaNA nagaranA udyAnamAM padhAryA che. " dharmaparAyaNa zAla rAjA harSabhera e zubha samAcAra sAMbhaLI rahyo. zAla rAjAe mahAprabhunI AtmasAdhanAnI aneka vAto sahasra mukhe sAMbhaLI hatI. Aje temanAM pratyakSa darzana karavAno A aNamUlo avasara Avyo hato. zAlanA haiyAmAM AnaMdano mahAmaherAmaNa hiloLA devA lAgyo. prabhunAM darzana karavA enuM aMtara utsukatA anubhavI rahyuM. potAnA nAnA bhAI yuvarAja mahAzAla ane rAjapiravAra sAthe rAjA zAla prabhucaraNe AvI beTho. saMsAranuM sAcuM svarUpa samajAvatA bhagavAnanuM eka eka vacana zAlanA aMtaranAM baMdhanone chetuM hatuM ! prabhunI dezanAno eka eka kSaNa jANe zAlane enA rAjavaibhavathI dUra ne dUra laI jato hato ! prabhunI vANIno eka eka zabda zAlanA aMtaramAM guMjArava karato hato. e mahAprabhunI dezanA pUrI thaI ane jANe zAlanI AtmasAdhanAno prAraMbha thayo. tenuM mana koI avanavI vastunI zodha mATe tatpara thaI beThuM hatuM. prabhucaraNe beThela zAla, dezanA pUrI thayA pachI, potAnA nAnA bhAI mahAzAlane samajAvato hato : "bhAI ! tuM yuvarAja che ! have tuM rAjya calAvavAne sarvathA yogya thayo che. tuM A rAjyabhAra saMbhALI le, ane mane prabhucaraNe ahIM ja besavA de ! ApaNI akhUTa saMpatti, ApaNo apAra rAjavaibhava ane ApaNA kuzaLa maMtrIo tane mArI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nistAra 0 69 khAmI nahi jaNAvA de. meM e badhuM mana bharIne bhogavI lIdhuM che. mAruM mana have e badhAthI dharAI gayuM che, ane koI navI vastu mATe talasI rahyuM che. mATe, bhAI ! ApaNI prajAnA bhalA khAtara tuM have A rAjyano svIkAra kara ane ene AnaMdapUrvaka bhogavIne sukhI thA !" jANe yuvarAja mahAzAla upara rAjyaRddhinuM mohAstra pheMkAyuM ! paNa yuvarAja mahAzAla e zAlano bhAI ja hato ne ! kartavyasAdhanAmAM e koI rIte zAlathI Utare evo na hato. AvuM mohAstra tene lobhAve ema na hatuM. tenuM mana paNa tyAga. tapa ane saMyamanA mArge prayANa karavA talasI rahyuM hatuM. te namratApUrvaka bolyo : "bhAI ! je rAjya, je vaibhava ane je saMpatti Apane tyAgavA lAyaka lAgatAM hoya tene svIkArIne mAre zuM kAma che ? jenAthI ApanuM mana dharAI gayuM enAthI mAre paNa saryuM ! Apa sukha meLavavA bIje mArge jAo. ane mane A mArge sukhI thavAno AzIrvAda Apo, te zI rIte phaLe ? bAvaLa vAvIne AMbo zI rIte nipajAvI zakAze ? huM paNa ApanI sAthe ja rahIza. jyAM Apa tyAM Apano A sevaka ! kAyAthI chAyA judI thaI kadI sAMbhaLI che ? bhAI, huM to Apano paDachAyo ! ene aLago zI rIte karI zakazo ?" zAla avApha thaI gayo. mahAzAlano Avo spaSTa uttara sAMbhaLavAnI ene kalpanA paNa na hatI. kSaNabhara vicAra karI zAla pharI bolyo : "paNa bhAI ! mAruM mana have A anitya saMsAramAM vadhu rAcavA nathI cAhatuM. prabhunI vAta mArA aMtaramAM vasI gaI che. mane to have AtmasAdhanA ja game che. tuM haju vaibhava ane sukha bhogavavA yogya che. bhogone bhogavyA vagara ene tarachoDIne nIkaLavAno mArga jokhamabharyo che. lAgaNInA AvezamAM AvIne tyAga ane saMyamano ati Akaro paMtha grahaNa karavo barAbara nathI. vaLI rAjyabhAra paNa koIke upADavo jarUrI che. prajAnI sevA e paNa jIvananuM eka aMga ja che ne ? ApaNA zire rahelI e pharajane pALyA vagara paNa kema cAlaze ? bhAI ! tuM e saMbhALI le ! mane mukta kara ! tAruM kalyANa thAo !" Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 0 abhiSeka mahAzAla pharI bolyo : "Arya ! mAruM kalyANa to ApanA caraNamAM ja che. jyAM Apa tyAM ja huM ! ApanI AjJA lopato houM to kSamA karazopaNa jo A rAjavaibhava Apane duHkhakartA, asArabhUta ane anitya lAgatAM hoya to e dukhasAgaramAM tamArA A nAnA bhAIne ekalo mUkI Apa AtmamArge prayANa karo e ucita che ?" jANe mahAzAlanI jIbha nahIM paNa eno aMtarAtmA bolI rahyo hato, "Aja dina sudhI jene Ape ApanI sAthe rAkhyo tene have na choDazo ! jIvyA mUAnA ApaNA snehasaMbaMdhanA dorane aDadhe raste na kApazo ! maraNa sivAya koI ApaNane vikhUTA nahIM pADI zake ! huM paNa ApanI jema prabhucaraNe besI mAruM kalyANa sAdhIza. jhIlavA mATe AvuM amRtasarovara maLatuM hoya to gaMdhAtA khAbociyAmAM paDavAnI zI jarUra ? bhAI mane nA na kahezo. Apano mArga bhale ati durgama rahyo. ApanI zubhAziSa mane enA upara cAlavAnuM baLa Apaze. bhAI, bhAI, A rAjyanA mohaka pAzamAM paDato mane bacAvo ! ApanAM caraNa mAre mana rAjapATathI savAyAM che. e siMhAsana upara besavAnI mane AjJA Apo !" svajanavameM joyuM ke zAlanI AMkha azrubhInI thaI hatI. nAnA bhAIno aMtaranAda enA haiyAsoMsaro pahoMcI gayo hato. e avAjane jAkAro Apavo azakya hato - ene svIkAryA vagara chUTako na hato. potAnA nAnA bhAInI kasoTI thaI cUkI hatI. zAlane have kazuM vadhAre kahevAnuM na hatuM. enuM haiyuM mauna-bhAvano Azraya zodhI rahyuM. e maunamAM svIkArano meghanAda bharyo hato. mahAzAlanI bhAvanA phaLIcUkI hatI ! - ahIM to rAjya meLavavAnI nahIM, paNa rAjyano tyAga karavAnI spadha maMDAI hatI. ane e spadha karanAra bannemAMthI koIno paNa parAjaya nahIM paNa banneno mahAvijaya thavAno hato. chevaTe nakkI thayuM ke pRSTha caMpAnagarInuM rAjya zAla ane mahAzAlanA badale kapilapuranA svAmI pIThanA putra gAMgilane soMpavuM. gAMgila e zAla ane che ane bIjI apaze. bhA raho Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nistAra 0 71 mahAzAlanI bhaginI yazomatIno putra thAya. potAnA bhANejane rAjyabhAra soMpI banne bhAI rAjakArabhAranI ciMtAthI mukta thayA. ane te ja kSaNe. sarpa jema kAMcaLI utArI cAlato thAya tema, saMsAranI mohamAyAne utArI zAla ane mahAzAla prabhune pagale cAlI nIkaLyA. - tyAganI AvI virala spardhAne jANe abhinaMdatAM hoya tema, dUra dUranA sarovaramAM kamaLo khIlI rahyAM hatAM. [2] girikaMdarAmAMthI vahI nIkaLatI saritA chevaTe mahAsamudramAM vilIna thaI jAya tema, rAjya-vaibhavano tyAga karI cAlI nIkaLela zAla ane mahAzAla rAjavIo prabhu sAthenA munimaMDaLamAM vilIna thaI gayA. muniveSanuM aNizuddha gaurava e ja emanI priya pravRtti banI. atyAra lagI rAjyasaMcAlana ane AnaMdavinodamAM TevAyeluM temanuM mana have zAstrAbhyAsamAM parovAI gayuM. satata adhyayana, ugra tapazcaraNa ane vizuddha saMyamanuM pAlana e ja temane ISTa thaI paDyuM hatuM. bahAranI duniyA aMtaramAM samAI gaI hatI. sahasradaLa kamaLa potAnI lIlA saMkelI lIdhI hatI. zramaNa bhagavAna mahAvIranI amogha dezanAthI pratibodha pAmI, zAla-mahAzAla rAjavaibhavano tyAga karI cAlI nIkaLyA te vakhate temane saMsAranI asAratAnuM mAtra jJAna ja hatuM - teno jAtaanubhava meLavavo hajI bAkI hato. e jAtaanubhava emane have thavA lAgyo. jema jema e saMyamano raMga vadhu ghero thato gayo tema tema temano AtmA vadhu AnaMdano anubhava karavA lAgyo. temane thayuM H anitya saMsAra sAce ja mahAduHkhanuM kAraNa che ! eno sarvathA tyAga karyA sivAya AtmAne sukha maLavuM zakya nathI. baMdhanone chedyA vinA muktino lAbha na maLI zake. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 0 abhiSeka e anubhavanuM baLa emanI Atmazaktine vadhu ne vadhu saceta karatuM jatuM hatuM. ane potAno AnaMda-anubhava paDaghA pADato hoya tema, zAla ane mahAzAla munine eka divasa vicAra Avyo : ApaNe to chUTyA, paNa ApaNo bhANeja gAMgila ApaNA ja kahevAthI vadhu phasAyo tenuM zuM ? ApaNA ja hAthe - potAnA mAmAnA ja hAthe ApaNA bhANejanuM AvuM akalyANa ? je phaNIdharathI bhaya pAmIne ApaNe nAsI chUTyA, e ja phaNIdharanI pAse ApaNe Agraha karI karIne ApaNA bhANejane mokalI Apyo - e pAtakano hisAba ApyA vagara kema cAlaze ? ApaNe gAMgilane rAjya nathI ApyuM paNa mAthuM paTakI paTakIne toDavA mATe ati dRDha evI sonAnI baMDI ApI che. e bicArAnuM zuM thaze ? ApaNI AtmasAdhanA tyAre ja dIpe, jyAre ApaNe ApaNAM svajanone nistArano mArga batAvIe ! ApaNo sneha tyAre ja nirmaLa sneha gaNAya, jyAre ApaNe ApaNA snehIone ApaNA A AnaMdaanubhavanA bhAgIdAra banAvIe. nahIM to ApaNA jevA svArthI ane ekalapeTA bIjA koNa gaNAze? AvuM kalaMka ApaNe dUra karavuM ja ghaTe ! ane samayanA vahevA sAthe A vicAronAM AMdolano vadhu ne vadhu gherAM banatAM gayAM. tene have zamAvavAM ke uvekhavAM e azakya hatuM. eka divasa zAla-mahAzAla munioe bhagavAna mahAvIrane vinaMtI karI : "prabhu ! Ape jema amAro vistAra karyo tema, amArA mATe mAyAjALamAM phasAyela gAMgila ane bIjA svajanono paNa kRpA karI vistAra karo - jethI amAro sneha ane saMyama kRtArtha thAya ! ane svAdha ane ekalapeTA banavAnA doSamAMthI amAro paNa nistAra thAya. e doSano bhAra amane rAtadivasa satAvI rahyo che. e dUra thAya to ja amAruM citta prasannatAno AsvAda mANI zake. karuNAsAgara Ape ATalI karuNA karI che to karuNAnAM thoDAM jaLa vadhu varasAvo!" trikALajJAnI prabhune kazuM kahevAnuM na hatuM, emanA maunamAM ja Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nistAra 73 yugayuganA saMdeza bharyA paDyA hatA. sAgaranA peTALamAM ratno bharyAM hoya tema, te badhA bhAvibhAva jANatA hatA. vakhata pAkI gayo hato. temaNe gaNadhara gautamane gAMgala ane tenAM mAtA-pitAne pratibodha karavA javAnI AjJA karI. zrI gautama gaNadhara zAla-mahAzAla muni sAthe gAMgilane pratibodhavA rAjagRhIthI pRSThacaMpAnagarImAM AvyA. prabhuAjJAnuM baLa emanA aMtaramAM bharyuM paDyuM hatuM. prabhunA e parama bhakte e sarvane pratibodha pamADI AtmamArganA upAsaka banAvyA. pradIpamAMthI pradIpa pragaTe ema tyAgamAMthI tyAga khIlI nIkaLyo. ane kSaNa pahelAMno rAjavI gAMgila potAnAM mAtA-pitA sAthe muniveSa dhAraNa karI prabhucaraNamAM zaraNa meLavavA cAlI nIkaLyo. guru gautamano phero saphaLa thayo. zAla ane mahAzAlanAM aMtara zAtA anubhavI rahyAM. je mAmAnA snehe gAMgilane apAra rAjyaRddhino svAmI banAvyo hato te ja mAmAnA snehe ene anaMta AtmaRddhino mArga darzAvyo. mAmA ane bhANejano e sAco sneha amara thayo ! [ 3 ] gAMgilane sahajamAtramAM pratibodha pamADI gautamasvAmI prabhu pAse AvatA hatA. temanI sAthe gAMgila, tenA pItA pITha, tenI mAtA yazomatI ane zAla-mahAzAla munio hatA. gAMgilanA saraLa pariNAmano vicAra karatAM gurugautama AtmamaMthanamAM lIna thayA hatA. raste cAlatAM saunAM mana guru gautamanA upadezanA smaraNamAM lIna thayAM hatAM. jANe juga-juga-jUnAM baMdhano kSaNamAtramAM tUTI javAnAM hoya tema sau AtmadhyAnamAM magna hatAM. saMsAranI anityatA ane mokSanI nityatA saunA manamAM ramI rahI hatI. AtmabhAve sahune aMtarmukha banAvI dIdhAM hatAM. vANI tyAM thaMbhI gaI hatI. vicAraNAnuM tyAM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 0 abhiSeka sAmrAjya jAmyuM hatuM. e vicAraNA dhIme dhIme eTalI gherI banatI jatI hatI ke AkhI duniyAne pAchaLa mUkIne e AgaLa vadhI javAnA hatA. aMtima zreyanI ghaDI najIka ne najIka AvatI jatI hatI. ane sAce ja. e saue e bhAvanAnI satata vicAraNAmAM mArgamAM ja potAnuM aMtima zreya sAdhI lIdhuM. paLe paLe vadhatI jatI aMtaranI vizuddhie sthaLa ane kALanI maryAdAne lupta karI dIdhI. sUdiva soLe kaLAe khIlI UThe tema emano AtmA pUrNa rUpe khIlI UThyo - e pAMceya jaNAne mArgamAM ja kevaLajJAna utpanna thayuM. saue potAnA AtmAno sAkSAtkAra anubhavyo. e paMcamAM paramezvara AvIne vasI gayo. guru gautama to haju paNa AtmavicAraNAmAM lIna hatA ! paMtha pUro thayo ane sahu prabhunI pAse AvI pahoMcyAM. prabhu pAse AvI gautamasvAmIe pradakSiNA dIdhI ane gAMgila vagere pAMce dharmAtmAone paNa prabhune pradakSiNA devA kahyuM. prabhue tyAre gautamane kahyuM : "he gautama ! e kevaLajJAnIonI AzAtanA na karo ! e pAMceyane kevaLajJAna thayuM che. emano vinaya karo !" saraLatA ane namratAnI mUrti guru gautamasvAmIe natamastake emanI kSamA yAcI ane temano vinaya karyo ! devatAoe mahotsava karyo ! mAnavavaMda e puNyAtmAone vaMdI rahyuM. tyAga, tapa ane saMyamano jayajayakAra thayo ! aMtaranA sAcA snehe anekano nitAra kayanI A kathA amara banI gaI. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ h eka divasa mithilApati mirAjanA rAjaprAsAdamAM paricArako doDAdoDa karI rahyA che. mithilApati mahAbhayaMkara vyAdhimAM sapaDAyA che. roganAM auSadho apAra che, daradanA niSNAtono ya tUTo nathI, paNa koInI kArI phAvatI nathI. rAjAjInA manamAM cena nathI. rANIonAM mana paNa becena banI gayAM che. maMtrIo ane sAmaMto paNa saciMta banyA che. suvarNakaMkaNa nimarAjanuM zarIra dAhanI pIDAthI gherAI gayuM che. emanA romeromamAM dAvAnaLa jevI lAya ane vIMchInA DaMkha samI vedanA pragaTI che. AkhuM zarIra jANe bhaThThImAM zekAI rahyuM che. emanI pIDAno koI pAra nathI. mulAyama puSpazayyAo paNa Aje AsAyeza ApI zakatI nathI. e to, dhakhadhakhatI retImAM mAchalI tarakke ema, potAnI pathArImAM taraphaDiyAM mAre che. eka eka paLa jANe yugayuga jevI vItI rahI che. "" mirAja bokAsAM nAkhe che, cIso pADe che. enuM haiyuM jANe vimAsaNanA khArA sAgaramAM DUbatuM DUbatuM prazna kare che : are ! ATaATalAM sattA, dhana, vaibhava ne senA mArI pAse, chatAM koI mAruM duHkha dUra na karI zake ?' paNa e praznano javAba nirAzAmAM maLe che. rAjarANIo, maMtrIo ane anya rAjakarmacArIo apAra dhanavaibhava, vizALa sainya ane adamya zaktinA mAlikane asahAyaka banIne taraphaDiyAM mArato joI rahevA sivAya kaMI karI zakatAM nathI ! zuM karavuM ? - e koIne sUjhatuM nathI. deza-videzanA vaidyo Ave che, pANImUle dhana vaparAya che, paNa teo eka rAjA jevA rAjAne sAjo karI zakatA nathI. koInI kazI davA phAvatI nathI. jANe badhAnuM pANI UtarI Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ g abhiSeka jAya che ! mAMtriko Ave che, ane tAMtriko Ave che, paNa darda evuM naThora banIne AvyuM che ke koIno gaja vAgato nathI. mithilApati namirAja bicArA pilAyA ja kare che. e vicAre che H arere ! ATalAM badhAM ekaThAM thaIne paNa mArA ekano roga dUra karI zakatAM nathI ? ame tamArAM, ame tamArAM e nAda zuM jUTho hato ? khare vakhate zuM mAruM koI nathI ? AdAhamAM caMdavilepana thoDIka zAMti ApI zake ema vicArI rAjarANIo pote ja caMdanavilepana ghasIne enA kaTorA bhare che. e vilepana thoDI vAra kAyAne zAMti Ape che, paNa vaLI pAchI enI e azAMti ! nimarAjanAM tana ane mana vadhu ne vadhu saMtapta banatAM cAlyAM che. have to emane koInI vAtamAM paNa rasa nathI. koInI vAta sAMbhaLatAM paNa e ciDAI jAya che. madhura saMgIta karNazULa jevuM lAge che. paMkhIono kala2va hathoDAnA ghA jevo lAge che. pachI koInuM bolyuM to game ja zAnuM ? divaso vItI jAya che A vyathAmAM, paNa mirAjanI vedanA koI vidArI zakatuM nathI. rAjavInuM mana vicArI rahyuM che, ke are, bharI duniyAmAM khare vakhate mAruM koI nahi ! dAsadAsIone badale rAjarANIo pote ja caMdanalepa ghase che. emanA hAthamAMnAM suvarNakaMkaNomAMthI karNapriya rava UThIne madhura saMgIta racI rahyo che. 44 tyAM to namirAja barADI UThyA : baMdha karo A bhaDAkA-dhaDAkA ! Avo karkaza rava kyAMthI Ave che ? hAMkI kADho e avAja karanArane !" kaMkaNonA athaDAvAthI e 25 jAgyo hato. rANIoe saubhAgyanA cihnarUpa eka eka kaMkaNa hAthamAM rAkhIne bAkInAM kaMkaNo utArI nAkhyAM. pharI caMdanavilepana ghasAvA lAgyuM. tyAM pAchA nanamarAja Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvarNakaMkaNa 0 77 bolI UThyA: "are, caMdana ghasanArA kyAM marI gayA? mArI pIDA to juo ! caMdana ghasavuM kema baMdha karyuM ? vAha re saMsAra ! duHkha paDe tyAre potAnAM hoya te paNa potAne tajI jAya ! Aja mAruM koI nahi ! huM sAva ekalavAyo !" paTarANI namratAthI bolyAM : "nAtha, caMdana barAbara ghasAya che. enA kaTorA bharyA paDyA che. Apa mAgo teTaluM vilepana hAjara che. AjJA karo eTalI ja vAra." tyAre e gharSaNanA avAja kema nathI saMbhaLAtA ?" "svAmI ! Apane kaMkaNano avAja akAro thaI paDyo. nAno-zo avAja paNa bhaDAkA-dhaDAkA jevo lAgyo, tethI ame amArA hAthamAM eka eka saubhAgyakaMkaNa rAkhIne bAkInAM utArI nAkhyAM, eTale eno avAja baMdha thayo." baMdha thayo ?... eka eka kaMkaNa rahyuM eTale avAja.. thato. baMdha thayo...? ema ja ne?" ane namirAja koI UMDA vicAramAM UtarI gayA. zarIranI badhI ya pIDA jANe manomaMthanamAM vIsarAI gaI. e jANe manomana kahetA hatA ? hAthamAM eka ja suvarNakaMkaNa rahyuM eTale badhuM gharSaNa TaLI gayuM, kharuM ne? eka hoya tyAM gharSaNa na Take, ema ja ne ? ane jANe emane koI sukhanI cAvI lIdhI gaI hoya evo saMtoSa emanA mukha upara prasarI rahyo. e mananI duniyAmAM UtarI gayA, eTale tananI duniyA visarAI gaI. taraphaDATa zamI gayo. sau samajyAM ke rAjAjInI aMgapIDA ochI thaI. namirAja vadhu ne vadhu ciMtanamAM UtaratA gayA. emane thayuM ke jyAM e vakhata, jyAre raNamedAnamAM asidhArAonA khaNakhaNATathI haiyuM nAcI UThatuM hatuM. sainyanI raNahAko, azvanA haNahaNATa ane hAthIonI kikiyArIthI aMtaramAM umaMganI lahero UThatI hatI; ane kyAM Ajano vakhata, jyAre eka suvarNakaMkaNano avAja paNa akAro thaI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 0 abhiSeka paDyo che ! be bhegA thayA ke gharSaNa thayuM ja samajo. ekaluM hoya tyAM na gharSaNa, na vivAda, na vigraha ke na kalahakaMkAsa ! sAcuM sukha ane sAcI zAMti to ekalA rahevAmAM ja maLe ! ane jANe emane aMtaranuM jJAna lAdhI gayuM. emaNe nirNaya karyo : A roga mane bharakhI javAno hoya to bhale bharakhI jAya. e roga mane nathI thayo, mArAthI bhinna je deha, ene thayo che. to pachI bIjAnA duHkhanI mane zI pIDA? ane je potAnuM nathI evAnI ciMtA paNa zuM karavI ? bhalo huM ne bhaluM mAruM ekalApaNuM. A rAjavaibhava, A rAjarANIo ane A jaMjALa mAre mATe have nakAmAM. sukha ane zAMti to ekalatAmAM ja maLavAnAM ! namirAjano tanano vyAdhi vidAya thaI gayo: mananI duniyAmAM jANe e pharI rahyA. rAjAjIne navo avatAra Avyo, e harSamAM AkhA rAjyamAM utsava UjavAyo. paNa e AnaMda-utsavamAM mithilApati jaLamAM kamaLa jevA alipta hatA. eka dahADo emaNe svajano ane parijano sahune ekaThAM karIne lAgaNIbhInA svare kahyuM : "huM ekalo chuM. "mAruM koI nathI. "huM koIno nathI. "ekAkIpaNAmAM ja kharuM sukha che; be thavAmAM gharSaNa che ? suvarNakaMkaNoe e vAta samajAvI che. je mAruM nathI, ene choDI jAuM chuM. " je tamAruM nathI, enA tyAgano zoka na karazo." ane jyAre namirAja rAjyano ane sarva sAmagrIno tyAga karIne, sauthI aLagA thaIne, vanavagaDAnI vATa bhaNI cAlI nIkaLyA, tyAre emanA mukha upara, paheluM ANuM vaLIne sAsare jatI navoDhA jevo AnaMda vilasI rahyo hato. sarvasvanA tyAgamAM emanuM sarva sukha samAI gayuM hatuM. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvarNakaMkaNa - 79 jhIlyA karata citA pote ja banI ekalatA emane amRta samI mIThI thaI paDI hatI. namirAjanI ekalatAnI vAta pavanavege comera prasarI gaI. paNa duniyA to doraMgIH koI emanA tyAganI prazaMsA karatuM, to koI kAyara kahIne emano tiraskAra karatuM. paNa namirAja to ekalatAmAM masta banIne AnaMdasAgaramAM jhIlyA karatA hatA. na koInI paravA, na koInI ciMtA. pote bhalA ane potAnI ekalatA bhalI. ekalatA jANe emanI sahadharmacAriNI banI gaI ! ane pachI to e ekalatAno evo raMga lAgyo ke namirAja bIjuM badhuM ja vIsarI gayA. emanI aMtarmukha vRtti jANe emanA manane samajAvatI hatI : "be hAtha bhegA thayA ke tALI paDI ja samajo, na be hAtha bhegA thaze, na azAMti jAgaze. "mAruM ane tAruM ? e beno saMyoga, enuM nAma ja kalaha, e be TaLyAM ke kalahanuM nAma ja na maLe! jaDa ane cetanaH e be bhegAM thayAM ke baMdhana thayuM ja samajo ! na jaDa hoya, na baMdhana thAya. "ekalatA e ja zAMti. ekalatAmAM ja AnaMda, ekalatAthI ja mukti !" ane emanA divaso nijAnaMdamAM vItavA lAgyA. [ 3] eka divasa koIke AvIne namirAjane kahyuM : "rAjarSi. tame to ahIM AvIne nirAMte besI gayA, paNa tamArI prANapyArI mithilA to bhaDake baLI rahI che ! vAyuthI vadhelo agni tamArA rAjamaMdirane bharakhI rahyo che. emAM tamAruM aMtaHpura paNa bhasma thaI rahyuM che ane tame to e tarapha jotA paNa nathI !" namirAje tarata kahyuM: "mithilA bhaDake baLe che ema tame kahyuM ? Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 abhiSeka rAjamaMdira ane aMtaHpura saLagI rahyAM che ema tame kaho cho ? are ! paNa e mithilA nathI baLatI, e rAjamaMdira nathI baLatuM, e aMtaHpura paNa nathI bhasma thatuM; e to mArI mamatA ane mAro ahaMkAra, mArI Asakti ane mAro garva, mAro vilAsa ane mArI vAsanA bhaDabhaDa baLI rahyAM che! mamatA ane ahaMkAra, Asakti ane garva, vilAsa ane vAsanA bhasma thayA vagara mArI ekalatA ane mArI zAMti siddha nathI thavAnI. Aje e vagara mAgye, sahajapaNe siddha thaI rahI hoya to eno zoca zo karavo ? ane saune jaIne kahejo ke mithilAmAM mAruM kaMI che ja nahIM. enA mamatvathI mukta thayelo huM ahIM sukhethI rahuM chuM ane sukhapUrvaka jIvuM chuM. " huM ekalo chuM, mAruM koI nathI; huM koIno nathI. mArA deha para paNa mane Asakti nathI, to mithilA para to kyAMthI hoya ? mithilA baLe emAM mAruM kaMI baLatuM nathI ?" kahevA AvanAra cUpa thaI cAlyA gayA. mirAjanI ekalatA AgaLa ne AgaLa vadhavA lAgI. nimarAjanA sUtelA AtmAne DhaMDhoLIne jagADanAra suvarNakaMkaNa e divase amara banI gayuM. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnuM suvarNa e yuganA bhalabhalAnA kaMIka aMdhArA navIna vikrama saMvatano AraMbha thayo te pahelAMnA samayanI A vAta che. jJAna ane cAritranA tejathI jhaLahaLatA AcArya zrI kAlakano prabhAva vistarato jato hato. emanA zAstrajJAnathI AkarSAI aneka zramaNo emanI pAse adhyayana karavA AvatA. emanI sAdhutA bhalabhalAnAM manane kAmaNa karatI. emanI sAhasakrUratAno to e yugamAM joTo ja na hato. zAsananA gaganAMgaNamAM jANe navIna sUrya Ugyo hato. ane e sUryanA prakAzathI kaMIka aMdhArAM ulecAI javAnAM hatAM, kaMIka adharmo dUra thavAnA hatA, kaMIka anyAyo nAmazeSa thavAnA hatA. janmanA kSatriya Arya kAlaka jyAre potAnAM sukha-sAhyabIno hasate mukhe tyAga karIne AtmasAdhanAne paMthe cAlI nIkaLyA, tyAre paNa emaNe kSatriyasahaja zUravIratAnuM bhAtuM to potAnI sAthe ja rAkhyuM hatuM. dIna-hIna-kaMgAla banIne jIvavAmAM e mAnatA nahotA; pAmara banIne sAdhanA karavAmAM emane zraddhA nahotI, koInA oziyALA banIne rahevuM e emane jIvatA mota jevuM akAruM lAgatuM. siMhanI jema rahevuM, siMhanI jema jIvavuM ane siMhanI jema jIvana samApta karavuM - e ja e siMhapuruSanI khevanA hatI. e jyAre zAstronuM sarjana karatA, ke zAstronA arthono vistAra karatA tyAre jANe sarasvatIno avatAra banI jatA. emanI vANInI dhArAthI sarva zaMkA-kuzaMkA ane sarva AzaMkAonA paMkanuM prakSAlana thaI jatuM ane aMtaramAM nirmaLa zraddhAnAM ane jJAnanAM paMkaja khIlI UThatAM. eka divasa yauvananA uMbaramAM paga mAMDato eka yuvaka Arya kAlakanI pAse AvIne emanA caraNe paDyo, ane vinaMtI karato Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 abhiSeka bolyo : "devArya ! ApanI vANIthI mArA mananA mohaDaMkanuM prakSAlana thaI gayuM che. gharamAM rahIne ezaArAma karavAnI koI vAsanA have rahI nathI. cittazuddhi, hRdayazuddhi ane AtmazuddhinA triveNIsaMgamanA Are huM mArA jIvananA paMkajane khIlavavA cAhuM chuM. mane ApanA zaraNamAM rahevAnI anumati ApavAno anugraha karo !" Arya kAlaka paLavAra e AgantukanI sAme joI rahyA H kevI suMdara taruNAvasthA hatI ! gurue mauna-vyAkhyAna karyuM. Avelo yuvAna zramaNa banIne emanI sevAmAM rahI gayo. juvAna sAdhu sadA gurunI pAse ne pAse ja rahe che, guruno paDachAyo banI emanI sevA-zuzruSAmAM rata rahe che. vidyA-adhyayananI enI laganI bhAre che. e to jJAnI gurune vAre vAre prazno pUchyA kare che. guru paNa jANe supAtra maLI gayuM hoya ema vidyAnuM dAna detAM thAkatA nathI. loko kahe che H kharI maLI che A guru ane ziSyanI belaDI ! Arya kAlakane ziSyo to aneka hatA, paNa emane A navA ziSyamAM bhAre hIra dekhAyuM. emanA aMtaramAM A jijJAsu ziSya upara bhAre bhAva janmyo. lenAra thAke to denAra na thAke, ane denAra thAke to lenAra na thAke evI jJAnopAsanAnI avirata dhArA tyAM vahI rahI. zuM ziSyanI buddhinI camatkRti ! zuM gurunI jijJAsApUrtinI apUrva zakti ! ziSyane vidyAupAsanA ane gurusevA, e sivAya bIjuM badhuM tuccha lAge che. guru paNa aharniza A navA ziSyanA jIvanavikAsanuM dhyAna rAkhI rahyA che. ziSyanI vidyAvRtti joI gurunuM aMtara ati saMtuSTa banI jAya che. Arya kAlaka kyAreka vicAre che : kevo vidyAparAyaNa ziSya che ! jo jJAnamAM pAraMgata banIne cAritramAM ekaniSTha banI jAya to eno beDo pAra thaI jAya, prabhuzAsanano mahimA vistaravA lAge ane mAruM gurupada paNa dhanya banI jAya. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnuM suvarNa 0 83 buddhimattAnuM sonuM to lAdhI gayuM che, emAM vizuddha cAritranI sugaMdha bhaLI jAya to...? ane gurunI vicAramALA bhAvinAM svapna jovA lAgI [ 2 ]. kALadevatAnI ghaDImAMthI retI gaLatI jAya che. navadIkSita zramaNa jUnA thayA che. emanA dIkSA jIvana uparathI pAMca-sAta varSono kALapaTa pasAra thaI gayo che. guru ane ziSyanA aMtaranI ekarUpatA gherI banI gaI che. gurune thAya che ? mAro ziSya ! ziSyano roma roma pokAre che H mArA guru ! vidyAtapanI upAsanA akhaMDa cAlyA kare che. e upAsanAmAM guru ane ziSya vacce hRdayanuM advaita racAI gayuM che : khoLiyAM be, paNa AtmA to jANe eka ja! loka kahe che: "dhanya guru ! dhanya celA !" navA zramaNanI kAyA have bharayauvanamAM pravezIne pAMgaravA lAgI che. gaura varNa, kAMtimAna mukha, tejabharyA nayano : jANe sAdhujIvanane yogya jIrNa malina vastro paNa e kAyAne manorama banAvI jAya che. be ghaDI joyA karIe evI kalAmaya rIte kaMDArelI devapratimA jevI enI kayA che. gurujI jue che te vicAre cheH tapa, vrata ane saMyamanAM niyaMtraNo bhale game teTalAM kaThora hoya, chatAM yauvananuM rUpa-raMga-bharyuM udyAna pAMgaryA vagara nathI rahetuM. munine joIne sau harakhAya che. gurujI paNa aMtaramAM rAjI thAya che. e jue che, aMtaramAM eka suramya svapna : Avo jJAnagaMbhIra ane AvI bhavyatAno dhAraka zramaNa jyAre dharmopadeSTAnI pATe besaze tyAre kevo dIpI UThaze ! enA upadezathI kevo dharmodyota thaze ! saMghasamudAya kevo Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 0 abhiSeka ghelo ghelo thaI jaze ! zAsananI kevI prabhAvanA thaze ! paNa e vicAramALA tyAM ja thaMbhI jAya che. emane vaLI manamAM zaMkA jAge che : rakhene AvA sarvaguNasaMpanna lAgatA A zramaNane koInI najara lAgI jAya ! [ 3 ] ane sAce ja, Arya kAlakanA aMtaranI zaMkA sAcuM rUpa dharIne eka divasa sAme khaDI thAya che. potAnA jJAna ane ojasathI saunA aMtarane jItanAra e zramaNa Aje nIcuM mukha karIne Arya kAlakanI sAme khaDA che ? jANe emanuM potAnuM ja aMtara kyAMka khoIne AvyA hoya ema, jANe e pote ja rAha cUkIne kAMTALA paMthe jaI bharANA hoya ema ! sUrijI pUche che : "kaho, zramaNa ! Aje Ama becena kAM bhAso cho? tamArA aMtaramAM zuM duHkha vasyuM che? manamAM to zAtA che ne?" ziSyanI vAcA baMdha che, enI AMkhonA khUNA AMsubhInA banIne enA aMtaranA maMthananI sAkha pUre che. pharI guru pUche che: "evuM te zuM thayuM che vatsa, ke Ama AMsu sAro cho ? saMyamamAM AvI suMvALapa zobhe ? sAvadha thAo sAdhu, tamArA cittane sthira karo ! tamArA hRdayane svastha karo ! tamArA AtmAnuM ciMtavana karo ! pramAdano tyAga karo ! manamAM je boja bharAyo hoya te tamArA gurune nahIM kaho to bIjA kone kahezo ?" ziSya to nIcuM ja joI rahe che. gurujInAM netra sAthe netra meLavavAnI paNa Aje enI hiMmata cAlatI nathI. e nata mastake ne bhAre svare kahe che : gurudeva, mAro AtmA khovAI gayo che. mAruM haiyuM hAtha nathI. rahyuM. mAruM citta caMcala banI gayuM che. pramAdanA mArge mAruM mana doDI rahyuM che. gurudeva, gurudeva, A saMyamano bhAra have asahya banI gayo che. ApanuM dIdhuM amRta huM na pacAvI zakyo ! Apano lAyaka ziSya na Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnuM suvarNa 0 85 nIvaDyo. kharekhara, huM hatabhAgI chuM! svIkAro eka divasa Ape dIdheluM A dAna pAchuM ane mAro..." - vANI tyAM thaMbhI gaI, ane ziSya jhaDapathI sAdhutAno aMcaLo utArIne tyAMthI cAlato thayo. pANInA parapoTAnI jema paLavAramAM guru-ziSyano saMbaMdha pUro thayo. Arya kAlaka bhagna thayela AzAnA avazeSa, netra baMdha karIne, jANe aMtaramAM ja nihALI rahyA. [4] Arya kAlaka aMtaramAM UMDA UtarIne vicAra kare che ke ATalA vakhata sudhI zuM A ziSyanI pAchaLa pANI ja valovyA karyuM, ke zuM retI ja pIlyA karI ? Avo uttama jIva, ATaATalI mahenata ane enuM AvuM pariNAma ? vAha re vidhAtA ! Arya kAlakanI vimAsaNano koI pAra nathI - jANe siMhanI kezavALI upara koIe tarApa mArI ! Arya kAlakanA sAthI nigraMtho sahaja upahAsa karatAM Arya kAlakane kahe che : "sUrivara ! ziSyo to Ave ane jAya ! eno zoca zo karavo ? nIMbhADAnA pAkamAM nAkhelA badhA ya ghaDA thoDA salAmata nIkaLe che ? emAMthI to kaMIka phUTela paNa nIkaLe ! e to jevo bhAvibhAva !" Arya kAlaka kazo ja uttara nathI ApatA. e to vicAramAM magna che. emanI gaMbhIratA vadhu gherI bane che. paNa upahAsane mArge caDhelA zramaNo vaLI kahe che : "sUrivara, Apa zAstro to bahu bhaNyA, Ape zAstro racyAM paNa kharAM, paNa jyAM sudhI nimittazAstranuM jJAna nathI meLavyuM, tyAM sudhI badhuM adhUruM ja samajo ! nimittazAstranA jJAnathI Apa zubha muhUrta nakkI karo, dIkSArthInA bhAvibhAvanuM darzana karo, ane pachI dIkSA Apo to ApanI mahenata kadI aphaLa na jAya ! nimittazAstranuM jJAna e to , Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 0 abhiSeka saphaLatAno mArga dAkhavato dIvo kahevAya dIvo !" Arya kAlakanA aMtarane coTa lAgI gaI : "nimittajJAnathI anabhijJa ! ATaluM paNa ajJAna zAne nabhAvavuM ?" - ane nigraMthoe upahAsamAM karelI vAta sAcI paDI. be vIzI karatAM paNa vadhu uMmara vaTAvI gayela Arya kAlake, eka vidyArthInI jema, nimittazAstranA adhyayanano dRDha saMkalpa karI lIdho. paNa e mATe guru kayAMthI maLe ? koIe kahyuM : "AjIvaka paMthanA zramaNo nimittazAstranA jJAnamAM pAraMgata hoya che. dakSiNamAM godAvarIne tIre Avela pratiSThAnapura (hAlanuM paiThana) nagaramAM jaIne emanI pAsethI e jJAna meLavI zakazo." bhUkhyAne jANe bhAvatuM bhojana maLI gayuM. paNa vaLI e prazna thayoH AjIvaka paMtha to gozAlakano anuyAyI; ane gozAlaka to bhagavAna mahAvIrano-emanA dharmano virodhI ! emanI pAse vidyAlAbha mATe kema javAya ? paNa A vicAranuM vamaLa jhAjho vakhata na TakyuM. mane tarata ukela Apyo: vidyA to game tenI pAsethI levAya. game tyAM paDyuM hoya to ya suvarNa e to suvarNa ja ! emAM mArA-tArAno bheda na hoya ! paMkajane levA mATe paMkamAM paNa javuM paDe, to A to sAdhu che. ane Arya kAlake pratiSThAnapura tarapha viharavAno saMkalpa karI lIdho. anya zramaNo to hajI paNa mazkarI ja samajatA hatA. emane thayuM : "A uMmare te vidyAsAdhanA thatI haze ? pAke ghaDe te kAMThA caDatA kadI joyA ke sAMbhaLyA che ?" paNa manamAM nirNaya karyA pachI pAchA paga bhare e Arya kAlaka nahIM. e to lIdhuM pAra karyo ja chUTako ! ane eka divasa e upahAsa karatA nigraMtho ane nagarajanoe joyuM ke AdheDa uMmaranA Arya kAlaka, eka jJAnapipAsu vidyArthInA jevA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnuM suvarNa 0 87 utsAhathI, nimittazAstranA adhyayana mATe, dUra vaselA pratiSThAnapura tarapha vicarI gayA ! [ 5 ] dakSiNa vibhAganI dharatIne sajaLa karatI godAvarI nadIne kAMThe pratiSThAnapura nagara vaseluM che. tyAM rAjA zAlivAhananuM rAjya tapI rahyuM che. nimittazAstranA nipuNa aneka AjIvaka zramaNo e nagarImAM vAsa karI rahyA che. Arya kAlaka to, potAnA vipula zAstrajJAnano badho bhaMDAra aMtaramAM samAvIne, eka sAcA vidyArthI banI gayA che. nimittazAstranA adhyayana vinA emane bIjI vAtamAM rasa nathI. sAdhujIvananA AcAra ane nimittajJAnano abhyAsa emanA zvAsa ane prANa banyA che. e to jijJAsAnA preryA judA judA guruone zodhe che; aneka zaMkAo pUchyA kare che; aneka prazno pUchIne samAdhAna meLave che. kyAreka kyAreka to nAnA guru ane moTA celA jevo tAkaDo racAI jAya che ! paNa Arya kAlakane eno jarA ya saMkoca nathI, leza paNa zarama nathI. zaramane ane vidyAdhyayanane to so gAunuM aMtara. e aMtarane Arya kAlaka oLaMgI gayA che. ajaba emanI sAdhanA che, gajaba emano puruSArtha che. saunA ziromaNi Arya kAlaka ahIM to saunA sevaka jevA banI rahyA che. eka vAtanI cAnaka caDI, eTale eno cheDo lIdhe ja chUTako, evo dRDha emano kSatriyano svabhAva che. ane aMtaranI e dRDhatAnI velI eka divase zatamukha phUlaDe pAMgarI UThI. nimittazAstranA adhyayana mATe prauDha vaye vidyArthI bananAra Arya kAlaka eka divasa nimittazAstranA samartha paMDita tarIke vikhyAta banyA. Arya kAlakanI sAdhanA saphLa thaI. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 0 abhiSeka janatA emanI A sAdhanAne vaMdI rahI. [ s ] nimittazAstranA paMDita Arya kAlakanI khyAti cAre tarapha vistarI rahI che. eka divasanI vAta che H khaLakhaLa vahetI godAvarI nadIne tIre eka vizAla vaTavRkSanI nIce Arya kAlaka beThA che. tyAM pratiSThAnapuranA rAjA zAlivAhana, emanI khyAti sAMbhaLIne, emanA nimittazAstranA jJAnano paraco jovA AvI caDe che. Arya kAlakanI sAdhutA pratye rAjAnA aMtaramAM bhakti che, paNa emanA nimittazAstranA jJAna pratye rAjAnA manamAM kutUhala bharyuM che. rAjA eka savAla pUche che, Arya kAlaka nimittazAstranA jJAnanA baLe eno tarata ja sAco uttara Ape che. rAjA AturatApUrvaka sAMbhaLI rahe che ane bIjo savAla mUke che. eno uttara paNa Arya kAlaka satvara Ape che. rAjAnA dilamAM bhAvanA jAgI UThe che. zAlivAhana trIjo prazna pUche che, eno javAba paNa Arya kAlaka yathArtha Ape che. rAjA bhaktithI ghelo ghelo thaI jAya che, enI adhUrI bhakti paripUrNa bane che. ane prasanna thaIne e traNa praznonA sAcA javAbonA badalAmAM Arya kAlakanA caraNe lakSamUlyanuM DAbA hAthanuM karyuM ane be kuMDalo bheTa dhare che, bheTa svIkArI potAne kRtArtha karavA abhyarthanA kare che. lAkha mUlyanAM e AbhUSaNo tarapha Arya kAlaka smitapUrvaka paLabhara nIrakhI rahe che, ane pachI, saMdhyAkALe kamaLapuSpa biDAya ema, potAnAM netrone DhALI le che. emane mana lAkhanAM AbhUSaNo rAkha karatAM paNa UtaratAM che. je potAnA yogane vicalita kare, bhraSTa kare, e pachI game tevuM mahAmUluM kahevAtuM hoya - eno yogIne zo upayoga ? akiMcana vratadhArI Arya Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnuM suvarNa 0 89 kAlakanuM mana to koI dUradUranI amara saMpattinI zodha karI rahe che. e saMpattinI AgaLa A saMpattinuM mATInA DhephA jeTalu ya mUlya nathI. potAnI sAdhanAnA suvarNanI AgaLa A AbhUSaNo to emane mana taNakhalAnI tole banI rahe che. Arya kAlakanI pAse AjIvaka zramaNo beThA hatA. emane A lAkhamUlAM AbhUSaNo bhAvI gayAM. AkaDe madha jevo A avasara emane jato karavA jevo na lAgyo. Avo lAbha kaMI roja roja thoDo ja maLe che ? teo lAMbo vicAra karyA vagara e AbhUSaNone hAthamAM laIne bolyA : " Arya kAlaka, ame tamane nimittazAstra bhaNAvyuM, ame tamArA vidyAgu paNa amArI gurudakSiNA to hajI bAkI che ! to bhale A AbhUSaNo amArI gurudakSiNA banI rahe !" Arya kAlaka to smitapUrvaka joI ja rahyA. godAvarInAM ghUmarI letAM nirmaLa jaLa A ajaba sAdhanAnA sAkSI banI vahetAM rahyAM. e gheghUra vaDalo paNa potAnI vaDavAIothI paNa vizALa evI e sAdhunI vaDAI joI AnaMdamAM DolI rahyo. sAdhakane mana to enI sAdhanAnA suvarNamAM ja sarva samAI jatuM hatuM. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAvakanI jvALA - AthamatI saMdhyAnI siMdUravartI AbhA ujainInAM rAjaprAsAdo, haryo ane devamaMdiro upara chellI raMgoLI pUrIne potAnI kaLA saMkelI rahI hatI. snAnasuMdarIo, hastIo ane dhobIonI kaDAothI kSubdha ane DahoLAM thayelAM sikhAnAM jaLa, jANe sUryabiMbane potAnA aMtaramAM samAvI levA mATe, dhIra-gaMbhIra-zAMta banIne vahetAM hatAM. mAnavIo, pazuo ane pakSIo, divasa AkhAnA zrama ane rajhaLapATa bAda, vizrAmanI AzAe, potapotAnA nivAsasthAna tarapha, ullAsabhera pAchAM pharatAM hatAM. sukhanuM bhojana, AnaMdabharyo vAtavinoda ane zAMta nidrAnA manorama svapnanI chAyA jANe sarvatra prasarI rahI hatI. devamaMdironI chellI AratIonI jhAlaro ane devaghaMTAonA ninAdothI ujainInA rAjamArgo ane vIthikAo raNajhaNI UThavAne have ghaDI-be-ghaDInI ja vAra hatI. sarvatra AnaMda ane ullAsanuM vAtAvaraNa vistaryuM hatuM. Ave samaye ujajainInA eka vizALa dhamagAra (upAzraya)nA eka lAMbA khaMDamAM eka puruSa, pAMjare paDelA siMhanI jema, Amatema AMTA mAratA hatA. ghaDIkamAM e AthamatI saMdhyAnuM chelluM darzana karatA hoya ema. AkAzanI sAme sthira nayane nihALI rahe che, to ghaDIkamAM e jANe aMtaramAM kaMI zodhatA hoya ema, kamaLadaLa-zAM potAnAM netro nIcAM DhALI le che. emanAM vizALa netro gaganamAM vihAra kare ke aMtaramAM UtarI jAya, chatAM emanAM caraNone koI jAtanI nirAMta nathI ! e to AkhA khaMDamAM AmathI tema ane temAMthI Ama ghUmI ja rahyA che, emanA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAvakanI javALA 0 91 caraNonI A satata gatizIlatA jANe enA aMtaranI gatizIlatAnuM sUcana karI rahela che. emanA caraNonI gatine Aje kyAM ya thaMbha nathI; emanA aMtarane paNa Aje kyAM ya vizrAma nathI. e to jema jema cAle che ema ema vadhu ciMtanamAM UtaratA jAya che. A to jANe mananA ciMtanano vega ja caraNone vadhu gatizIla banAvI rahela che ! e koNa che bhalA ? e che zramaNa zreSTha, sAhasa-zUra mahAjJAnI AcArya Arya kAlaka. paDachaMda kAyA, bhavya lalATa, AjAnabAhu suDoLa nAsikA ane gaura varNanA tejapuMjathI kAMtimAna lAgatA e puruSane nihALyA ja karIe, nIrakhyA ja karIe. jANe AMkhomAM sadAne mATe samAvI laIe evI emanI bhavyatA ane evo emano prabhAva che ! vArdhakyanI garimAthI opatI e kAyA puruSArthanA avatAra samI bhAse che. zramaNasaMghanA A adhinAyaka Arya kAlakanA jIvananI sAthe itihAsanI kevI kevI gAthAo vaNAyelI hatI ! are, bIjuM to ThIka, ekalI ujajainI nagarIne eno ItihAsa pUcho ane e haiyuM thaMbhI jAya evI ApavItInI sAhasakathA saMbhaLAve che ! rAja to ujjainImAM game tenuM pravartatuM hoya, paNa lokahRdayanA svAmI to Arya kAlaka ja che. che to e nirguntha. akiMcana, aNagAra - dhanadolata ke gharabAra vagaranA - eka sAdhu, paNa jANe sarvatra emanuM acala sAmrAjya pravartI rahyuM che. AvA puruSasiMhasamA Arya kAlakanuM citta Aje ciMtAmagna banyuM che. e ciMtAmAM zAsana-dharmanA bhaviSyanI vicAraNAno bhAra bharyo che ane e bhAra emanA tanane ane manane becena banAvI rahyo che. teo vicAre cheH "dharmanI dhurAno bhAra jemane vahana karavAno che te zramaNo jo jJAnathI samRddha ane cAritrathI zobhAyamAna nahIM hoya to zAsananuM bhAvi ujjavaLa nathI rahevAnuM ! jJAnavihIna kaMgAla mAnavIne cAritranI saMpatti maLavI azakya che. jJAna to cAritranA - jIvanazuddhinA mArgane ajavALanAra pradIpa che. e pradIpane khoI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 0 abhiSeka besanAra mAnavInuM jIvana aMdhakArathI ja vyApta banI javAnuM. ane jo zramaNo AvA aMdhakAranA ja bhoga banyA to to pachI zAsananI prabhAvanAnI vAta ja kyAM karavAnI rahI ? ' Arya kAlakanI vicAramALA paLabhara thaMbhI jAya che; jANe ko' duHkhakara bhAvinA vicArano bhAra emanA aMtarane thaMbhAvI de che. emanI ciMtA vadhu gherI bane che, ane potAnA mananI vAta vadhu spaSTa thatI hoya ema teo vicAre che ? "anya sAdhuo ke zramaNonI vAta zuM karavI ? A mArA potAnA ja ziSyone juo ne ! zAsananI rakSA ane emanA kalyANa mATe huM keTakeTalA anuyogo (zAstravyAkhyA)nI racanA karuM chuM ane keTakeTalA . anuyogo emanI AgaLa saraLatApUrvaka phuTa karuM chuM ! paNa che koIne ene grahaNa karavAnI ke samajavAnI leza paNa darakAra ! A to "tame kahetA bhalA, ane ame sAMbhaLatA bhalA"nI jema jANe badhuM "paththara upara pANI !" bhagavAnano dharmamArga to paLavArano ya pramAda karavAnI nA pharamAve che ane A to badhA ALasamAM ja bUDyA che ! A pramAda jo cAlu rahe to saMyamajIvana ane zAsana banneno lAsa thAya. baLatA gharanI jema sagI AMkhe Avo bhAsa thato joyA pachI niSkriya banIne besI rahevuM e to bane ja kema ? gharamAM bhoriMgano praveza joyA pachI zAMta rahI zakAya kharuM? paNa Ano upAya zuM karavo ?' ane AcArya vadhu aMtarmukha banI gayA. Arya kAlaka jeTalA vicArazIla puruSa hatA, tethI ya vadhu e kriyAzIla puruSa hatA. eka vAtano kartavyadora hAtha lAgyo eTale eno cheDo lIdhe ja chUTako ! mAtra vicAra karIne vAta paDatI mUkavAnI tyAM vAta ja na hatI. zAsana ane sAdhujIvananA rAhu samA A aniSTane dUra na karIe to A jJAna ane A zakti zA kAmano ? ane Arya kAlaka vadhu vicAramAM UtarI gayA? jANe koI aMtima mahAnirNayanuM manomaMthana cAlI rahyuM hoya evI gaMbhIra rekhAo emanA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAvakanI jvALA 0 93 vadana upara aMkita thaI rahI. emaNe vicAryuM : roga to parakhAI gayo, have to mAtra eno ilAja ja zodhavAno ane ajamAvavAno rahyo. ane gherA banelA rogano IlAja paNa jo jalada nahIM hoya to e kAragata nIvaDavAno nathI. vadhu Atmadamana ane potAnI jAtanI vadhu agniparIkSA e ja ekamAtra ilAja hato. AkAzamAM sUryanArAyaNe potAno chello prakAza saMkelI lIdho ane jANe AcAryanI gaMbhIra vicAraNAno paNa cheDo AvI gayo. potAnA mananI badhI gUMcano ukela lAdhI gayo hoya ema emanuM mana svastha banI gayuM ane pharAphara karatI emanI kAyA paNa sthira banI gaI. eka jharUkhAnA uMbara pAse khaDA rahIne AcAryo jyAre patharAtAM aMdhArAM upara najara TheravI tyAre pUrNa saMtoSanI pratibhAnAM teja emanA mukhakamaLane vikasAvI rahyAM hatAM. nirNaya thaI cUkyo hato. enA amalanI ja have vAra hatI. mArga sAMpaDI gayo hato. mAtra prayANanI ja have ciMtA hatI. Arya kAlaka dhIme dhIme potAnA sthAne pahoMcIne AtmaciMtanamAM magna banI gayA. paLa pahelAM ghughavATA karato sAgara have prazAMta banI gayo. AtmazodhananA maMtronA madhura ravo havAmAM guMjavA lAgyA. rAtrino prathama prahara vItI gayo hato. dhamagAra zAMta hatuM. sarva nigraMtho potapotAnA saMsmAraka(pathArI)nI taiyArI karatA hatA. Arya kAlaka potAnA Asane sthirapaNe beThAM beThAM koInA AgamananI rAha jotA hatA. thoDI vAramAM zayyAtara ( upAzrayano mAlika ke vyavasthApaka ) AvI pahoMcyo ane AdarapUrvaka vaMdanA karI AcAryanI samIpa beTho. Arya kAlake dharmalAbhanA AzIvAda ApI, zayyAtarane sAgara samA dhIra-gaMbhIra bhAve potAno nirNaya kahevA mAMDyo. zayyAtara vinItabhAve Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 abhiSeka AcAryanI vANIne jhIlI rahyo. "C kAlaka bolyA : "mahAnubhAva ! tame jANo cho, ane kadAca na jANatA ho to paNa mane to khAtarI thaI che, ke mArA A ziSyo pramatta banIne anuyoga(zAstra)nA paThana-manana-ciMtana pratye upekSAbhAva sevatA thayA che. AmAM huM mArA ziSyonuM akalyANa, zAsananI hAni ane mArA gurupadanI hINapata spaSTa jouM chuM. A to kevaLa vinAzano ja mArga che. e mArganuM to zIghrAtizIghra chedana ja karavuM ghaTe.' 91 zayyAtara bhaktibhAve bolyo : "gurudeva, ApanuM kahevuM satya che. AvatI kAle ja Ano upAya yojIzuM. " . AcArya bolyA : "A doSa to bahu UMDe UtarI gayo che. keTalA ya divasonI mArI mahenata ane mArI zikhAmaNa upara eNe pANI pheravI dIdhuM che. eTale have to tarata ja Ano ilAja karavo ghaTe; ane e paNa jalada ja. 99 "" zayyAtara guruAjJA mastake caDhAvI bolyo H bhale bhatte ! jevI ApanI AjJA ! kAle ja badhA nigraMthone tAkIda karIzuM, ane chatAM nahIM mAne to tIrtharUpa saMgha to beTho ja che ne ! konI majAla che ke e saMghanI ANA ( AjJA )nuM utthApana karI zake. savAra thAya eTalI ja vAra !" Arya kAlaka jarA smita karIne bolyA : "bhoLA bhAvika jana ! jeone mArI zikhAmaNa ane mArI AjJA asara nathI karI zakatI ene saMgha zuM karI zakavAno che ? e rAha to mane kAmanI siddhi thavAno nahIM paNa klezanI vRddhi thavAno ja lAge che. Ane mATe to ethI paNa vadhu jalada upAya zodhavo ghaTe. ane e upAya zikhAmaNano, AzAno, zikSAno nahIM, paNa Atmadamanano, potAnI jAtane kaSTamAM mUkIne e premanI pAvakajvALAthI ziSyonA doSa bhasma karavAno haze to ja e saphaLa thaze; bIjI rIte A doSa dUra thavo azakya che. " : zayyAtara to bicAro mUDhanI jema sAMbhaLI rahyo. ene thayuM 'AvA saMghasattAnA praznamAM AcArya AtmadamanathI potAnI jAtane Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAvakanI jvALA 0 95 kaSTamAM mUkavAnI vAta kare eno zo artha ?' eNe acakAtAM acakAtAM pUchyuM: "AcAryadava ! A Atmadamana ane jAtakaSTano mArga eTale ?" tamane spaSTa kahuM" Arya kAlake makkama avAje kahyuM, mahAnubhAva ! sAMbhaLo. meM mArA mana sAthe nirNaya karI lIdho che. A ziSyone zikhAmaNa ke upAlaMbhano eka zabda paNa kahevAnI have jarUra nathI. have to je kaMI karavAnuM che te mArI jAta upara ja karavAnuM che. huM AvatI kAle ja suvarNabhUmimAM - jyAM mAro praziSya nigraMtha sAgara zramaNa zAstronuM adhyayana ane eno pracAra karIne potAnI saMyamayAtrAne saphaLa kare che ane pravacananI prabhAvanA kare che tyAM - vihAra karI jaIza. saryuM AvA anuyoganA ALasu ane pramAdapriya ziSyothI !" zayyAtara to stabdha ja banI gayo : "AcArya bhagavAna ! A vRddha uMmare suvarNabhUminA vihArano Avo saMkalpa ! seMkaDo jojanano ati vikaTa e paMtha ! bhayAnaka jaMgalo ane hiMsaka pazuothI vyApta e mArga ! prabhu ! A avasthAe Avo nirNaya na hoya ! A to ziSyonA aparAdhe samasta saMghane zikSA karavA jevuM lekhAya ! kSamA, guru, kSamA !" Arya kAlake chevaTanI vAta karI : "mahAnubhAva ! evI bhAvukatAthI kAma na cAle. mAro nirNaya e nirNaya ! nimittazAstranuM mAruM jJAna mane spaSTa darzAve che ke A doSane sudhAravAno ekamAtra A ja ilAja che. ane e ilAjano amala karavo e mAro parama dharma che. mArA ziSyo mArI zodha kare tyAre tame mauna sevajo ane jyAre thAkI-hArIne khUba AgrahapUrvaka tamane pUche to tame emane eTaluM ja kahejo ke tamArAthI kaMTALIne tamArA guru suvarNabhUmimAM sAgara zramaNa pAse vihAra karI gayA che." zadhyAtara bicAro zuM bole ? e to phakta "jI kAro karIne bhAre haiye AcAryanI AjJA ziromAnya karI rahyo. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 960 abhiSeka ane 12nI ja vAta banIno saMkaDo ene AzvAsana ApatA hoya ema AyakAlake kahyuM : "mahAnubhAva ! AmAM zoca karazo nahi dukha lagADazo nahi. A to dharmano mArga che. ane tame nakkI mAnajo ke ethI chevaTe A ziSyonuM kalyANa ane zAsananI prabhAvanA ja thavAnAM che." - zayyAtaranA mana upara to jANe himAlayano boja paDI gayo hato. paNa Arya kAlakanuM mana to kartavyano mArga svIkAryAnA parama saMtoSathI praphulla hatuM. ujjainInA eka julamI rAjAne zikSA karavAne mATe pArasakula (irAna) sudhIno pravAsa kheDanAra AcAryane mana potAnA ziSyone sudhAravA mATeno suvarNabhUmino seMkaDo jojanano vikaTa pravAsa paNa jANe ramatanI ja vAta banI gayo hato. ane e ja rAtre jyAre dhamagAranA nigraMtho ane ujjainInAM nara-nArIo gADha nidrAmAM poDhyAM hatAM tyAre, Arya kAlaka suvarNabhUmi tarapha vihArI gayA. AkAzanA arIsA samo caMdra, rU5 relAvatI cAMdanI ane jhabUka divaDA samA mabalakha tAraliyA A kaThora kartavyaparAyaNatAnAM sAkSI banI, AcAryanA paMthamAM jANe harSanAM puSpo pAtharI rahyAM hatAM. [3] suvarNabhUmi ! bhAratanA pUrva dizAnA sImADAthI dUra dUrano pradeza te suvarNabhUmi. AjanuM bama ane tenI AsapAsano pradeza te kALe suvarNabhUminA nAmathI oLakhAto. sAgara samI UMDI-pahoLI nadIo-mahAnadIo, durgama pahADo ane UMDI khINo ane hiMgna pazuothI UbharAtAM gIca, bhayAnaka jaMgalonI pele pAra Avelo A pradeza kaMI kaMI kathAo ane diMtakathAono viSaya banelo che. enA nAme kaMI kaMI vahemo ane bibhISikAo pracalita banyA che, ane chatAM koIka sAgarakheDu vepArI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAvakanI jvALA 0 97 ane sAhasazUra musAphara e dUra-sudUranI parabhomakAmAM potAnA vepAravaNaja ke sAhasa-parAkramanA khela khelyAnA dAkhalAo paNa. bhAratanA prAcIna sAhityamAM noMdhAyelA maLI Ave che. seMkaDo jojanano ati vikaTa paMtha vIMdhIne e suvarNabhUmimAM pahoMcavAnuM bIDuM vayovRddha Arya kAlake uThAvyuM che. pote najare to joyo nathI, chatAM zAstronA paThana-pAThanamAM anurakta potAno praziSya sAgara zramaNa AcAryano zvAsa ane prANa banI beTho che. enI pAse vinA vilaMbe pahoMcI javA sivAya bIjI koI vAtanI AcAryane khevanA ja nathI. daDamajala paMtha kapAto jAya che ? Arya kAlaka AgaLa ne AgaLa vadhI rahyA che. re, parama Arya ! zuM kAyAnuM vRddhatva ochuM hatuM, te jIvatA vRddhatva samo (paMtha sama naWigarI) AvaDo lAMbo pravAsa kheDavA nIkaLyA cho ? paNa AtmazaktinA Azakone AvA vArdhakyanA avarodho kyAre rokI zakyA che ke Arya kAlakane rokI zake ? e to jANe eka ja mALA jape che H suvarNabhUmi ! suvarNabhUmi ! kyAre Ave suvarNabhUmi ? suvarNabhUmimAM sAgara zramaNa potAnA parivAra sAthe vicarI rahyA che. anuyoga(zAstra)nA adhyayana-adhyApanamAM e sadA apramatta rahe che. saMyamayAtrAmAM e kadI pramAda karatA nathI. Alasya to emanI pAse paNa TUMkatuM nathI. yauvanano taravarATa Atmayogano svAMga pAmIne zAMta banI gayo che. eka divasa sAgara zramaNa anuyogamAM anurakta che, tyAM eka vRddha nirgatha emanI pAse pahoMce che. jarjarita enI kAyA che, dhUlIdhUsara enuM zarIra che, jIrNa-zIrNa enAM vastro che. e sAgara zramaNane kahe che: "eka vRddha nigraMthane ApanA zramaNa saMghamAM sthAna maLaze ? saMyamayAtrAno nirvAha karI AtmAnuM kalyANa sAdhavAnI mArI bhAvanA che." Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 0 abhiSeka sAgara zramaNa paLa vAra e vRddha nigraMthane nIrakhI rahe che. ane pachI, jANe anugraha karatA hoya ema, mAthuM halAvI e anumati Ape nigraMtha Azraya pAmI AnaMdita thayA hoya evA dekhAya che. e hatA Arya kAlaka ! sAgara zramaNanA dAdAguru ! paNa atyAre to ajANyA ne AMdhaLA eka sarakhA" jevI vAta che ! bicArA sAgara zramaNane zI khabara ke potAnA dAdAgurune pote Azraya Apyo che eNe to vaMdana-namaskAra-abhyatthAna kazuM ja na karyuM ! divaso vitI rahyA che. Arya kAlakano pravAsano thAka UtarI gayo che. emanI kAMti pharI pAchI prakAzI UThI che. paNa e to potAnuM teja chupAvIne dIna hIna-vRddha sAdhu tarIke rahevAmAM ja AnaMda mAne che. sau nigraMtho mAne che, ke eka abhaNa vRddha nigraMtha kevA bhAvathI saMyamanI ArAdhanA kare che ! sAgaranI anuyoga-prIti joIne Arya kAlaka manamAM rAjI rAjI thaI rahyA che. eka divasa e vRddha munine pravacanane aMte sAgara zramaNa pUche che : "kaho, vRddha muni A pravacana Apane kevuM lAgyuM ? Apane e pasaMda AvyuM ke nahi ?" munie ullAsapUrvaka kahyuM : "bahu ja pasaMda AvyuM." tyAre sAgara zramaNe kahyuM : "to roja pravacanane jarUra sAMbhaLatA rahejo !" vRddha muni smita karIne cAlatA thayA. Arya kAlaka praziSyanI pravRttithI saMtuSTa bane che, chatAM koI koI vAra e vicAre che : "AnA aMtaramAMthI yauvanasahaja ahaMbhAvanuM ATaluM thoDuMka jhera nItarI jAya to..." paNa e to vakhatanAM vAjAM vakhate vAgI raheze, evI acaLa zraddhAnA baLe Arya kAlaka pracchanna bhAve potAno kALa nirgamana karI rahyA. * Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAvakanI jvALA 0 99 [4] have jarAka ujjainI tarapha vaLIe. prAtaHkALe UThIne Arya kAlakanA ziSyo jue che, ke dhamagAramAM AcArya bhagavAnano khaMDa sUno paDyo che. roja savAre dharmadhyAnamAM nimagna rahetA AcArya Aje potAne Asane birAjelA nathI. pahelAM to badhAne thayuMH gurujI koI kArya prasaMge kyAMka bahAra gayA haze, kadAca Aje ekalA ekalA ja sthaDila (zauca) mATe gayA hoya; hamaNAM AvI pahoMcaze. paNa ghaDI gaI, be ghaDI vItI, sUryano ratha pRthvInI parakammA karavA mAMDyo, chatAM AcArya na AvyA. eka prahara jeTalo divasa vItyo, paNa AcArya to AvyA ja nahIM. atyAra lagI saunAM aMtaramAM mUMjhAtI ciMtA, yaMtra khUlatAM sarovaranAM pANI vahI nIkaLe ema, ekasAthe pragaTa thavA mAMDI : na mAlUma AcAryadava kyAM gayA haze ? emane zuM thayuM haze ? sau ekabIjAnI sAme jue che, bhAre haiye ekabIjAne pRcchA kare che, paNa koI koInI ciMtAno bhAra haLavo karI zakatA nathI, koI koIne kaMI khulAso ApI zakatA nathI. pachI to ziSyo AkhI nagarInAM saMbhavita sarva sthaLoe ghUmI vaLyA, paNa AcArya kyAMya na maLyA, emanA kaMI samAcAra paNa na maLyA. have to jema jema vakhata vItato cAlyo tema tema ziSyonI ciMtA gherI banavA lAgI; ane emanAM aMtaramAM aneka AzaMkAo ane amaMgaLa zaMkAo UbhI thavA lAgI. kyAMya kazo patto na lAgyo eTale emaNe zayyAtarane pUchyuM. eNe to phakta eTaluM ja kahIne vAtano baMdha vALI dIdho ke "ApanA jevA AThe prahara ane sAThe ghaDI sAMnidhyamAM rahenArA ziSyone AcAryadevanI khabara na hoya to mArA jevAne to kyAMthI hoya?" ziSyo cUpa rahyA, paNa emanAM aMtaranI becenI vadhI rahI : Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 abhiSeka ApaNe ATalA badhA ziSyo; ane AcArya bhagavAna kyAM gayA enI koIne ya khabara nahIM ? zuM ApaNAmAM eka paNa evo nigraMtha nathI ke je AcAryano vizvAsa saMpAdana karI zakyo hoya ? jyAre bahAranI badhI zodha, badhI pUchaparacha niSphaLa nIvaDI tyAre e ziSyo A rIte aMtara zodhavA lAgyA, ane potAnA doSonI zodha karavA tarapha vaLyA. mana paNa evuM vicitra che ke je ta2pha vaLyuM e ta2pha vaLyuM. pachI to badhA ya ziSyonAM aMtara pazcAttApano tApa sahI rahyAM. saune thayuM, ke AcAryadeve anuyoganA abhyAsa mATe apramatta rahevA ApaNane hajAra vAra kahyuM, paNa ApaNe evA avinayI nIvaDyA ke emanI eka paNa vAta kAne ja na dharI ! ApaNA jevA avinIta ziSyone tajIne AcArya cAlyA na jAya to bIjuM kare paNa zuM ? Ama ziSyone sAcI vAta kaMIka kaMIka samajAvA lAgI, paNa have thAya zuM ? e to 'avasara vItyA mehulA' jevuM banI gayuM ! AcArya bhagavAnane zodhavA kyAMthI ? Ama divaso vItI rahyA che; ziSyono aMtastApa ane pazcAttApa paNa vadhI rahyo che; Arya kAlakano pravAsa paNa AgaLa ne AgaLa vadhI rahyo che. eka divasa ziSyo zayyAtaranI pAse potAnuM duHkha raDI rahyA. zayyAtarane lAgyuM ke have samaya pAkI gayo che; loDhuM TipAvAne mATe tapIne taiyAra thaI gayuM che; have emAMthI dhAryo ghATa UtaravAnI taiyArIo thaI cUkI che. eNe vAtano bheda khullo karatAM, gaMbhIrabhAve kahyuM : " zramaNavaryo, AcArya kAlaka kyAM gayA che te huM jANuM chuM; emaNe jatAM pahelAM potAnA zrImukhe mane e vAta kahI che : ApanA jevA anuyoganI upekSA karanAra ziSyothI kaMTALIne teo anuyogamAM satata rata evA potAnA praziSya sAgara zramaNanI pAse, suvarNabhUmi tarapha cAlyA gayA che ! !'' Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAvakanI jvALA 0 101 ziSyo to sAMbhaLIne thaMbhI ja gayA ? A uMmare ATalo lAMbo ane ATalo vikaTa vihAra ! ane te paNa ApaNA doSe ? doSa ApaNo ane zikSA bhogave ApaNA guru ? A to mahApAtaka ! ane pachI to dave dIvo peTAya ema gurunA aMtastApe ziSyonA aMtaramAM aMtastApanI paraMparA pragaTAvI dIdhI. sau potAnI jAtane, potAnA doSane dhikkAravA lAgyA. pazcAttApano pAvaka jANe tyAM mahAnalarUpe pragaTI nIkaLyo. paNa have mAtra pazcAttApa kare kazuM vaLe ema na hatuM, have to pagaluM bharavAnI ja jarUra hatI. sarva nigraMthoe nizcaya karyo ke ApaNe vahelAMmAM vahelAM suvarNabhUmi pahoMcIne ApaNA avinayanI AcArya bhagavAna pAse kSamA mAgIe to ja A doSanuM kaMIka paNa nivAraNa thaI zake. ane eka divasa sarva zramaNo suvarNabhUmi tarapha viharI gayA. mArga kapAto jAya che, tema tema ziSyonI adhIrAI vadhatI jAya che. saune thAya che ? kyAre suvarNabhUmi pahoMcIe ane kayAre pazcAttApanAM azruthI gurucaraNonuM prakSAlana karIe. mArgamAM loko pUche che, ke A kayA AcArya saparivAra viharI rahyA che, to ziSyo javAba Ape che ke, "AcArya kAlaka !" AcArya jANe potAnI sAthe ne sAthe hoya ema sarva ziSyo vinItabhAve varte che ane apramatta banIne jJAna-dhyAna, paThana-pAThana ane anuyogamAM satata rata rahe che. AlasyanuM to e have nAma paNa vIsarI gayA che. jANe Arya kAlakanI tapazcaryA saunAM aMtaranA paMkane prajALI rahI che ? emanI bhAvanAnI vela pAMgaravA lAgI che. ziSyonAM mana zuddhavizuddha banatAM cAlyAM che. lokamukhe vAta vahetI vahetI zramaNa sAgarane kAne AvI. eNe jAyuM che ke mArA dAdAguru, paramapuruSa Arya kAlaka, potAnA parivAra sahita, A suvarNabhUmimAM padhArI rahyA che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10ra 9 abhiSeka sAgara zramaNanA aMtaramAM to AnaMda AnaMda vyApI rahyo. e kahevA lAgyA : "sAMbhaLo nigraMtho ! sAMbhaLo mahAnubhAvo ! mArA dAdAguru Arya kAlaka ahIM padhArI rahyA che. e mahAjJAnI anuyogAcAryanAM darzana karI huM emane pado ane enA arthonA saMbaMdhamAM pRcchA karIza . mArI zaMkAonuM nirasana karIza !" e to dAdAgurunA svAgata mATe bhAre utsukatA anubhave che. ene thAya che, kyAre avasara pAke ane kyAre mahAgurunAM darzana karI pAvana thAuM. e maMgaLa divasa paNa AvI pahoMcyo. ujjainIthI nIkaLelo zramaNa saMgha suvarNabhUmimAM pagalAM mAMDI rahyo. sAgara zramaNa saunA svAgata mATe sAme jaI rahyA che. have to adhaghaDI, pA ghaDInI ja vAra che : A maLyA ane A mahAgurunAM darzana thayAM samajo ! have to dasa-vIsa dhanuSanuM aMtara ja bAkI che. banne zramaNa saMgho ekabIjAne nIrakhI rahe che. sau Arya kAlakanA darzana mATe Atura che. ujainIthI Avelo zramaNa saMgha vicAre che. sAme AvatA sAgara zramaNanA nigraMthasaMghamAM hamaNAM ja AcAryadevanAM darzana thayAM samajo ! sAgara zramaNa vicAre che : ujjainIthI padhAratA zramaNasaMghamAM hamaNAM ja dAdAgurunAM darzana thayAM samajo ! paLa vItI ane banne zramaNa saMgho saMmilita thaI gayA - jaLamAM jaLa jANe bhaLI gayAM. ane sahu Arya kAlakane zodhI rahyA. paNa A zuM ? Arya kAlakanAM darzana kema kyAMya na maLe ? sAgara zramaNe to dAdAgurunuM nAmamAtra ja sAMbhaLeluM, emanAM pratyakSa darzana karelAM nahi, eTale e AdarapUrvaka pUchavA lAgyA : "zramaNa bhagavaMto ! dAdAguru anuyogAcArya Arya kAlaka bhagavAnanAM darzana karAvI mane kRtArtha karo !" ujjainIno nigraMthasaMgha kahe che : "AcArya bhagavAna to amArI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-pAvakanI jvALA pahelAM ahIM pahoMcI gayA hovA joIe. ame to emanI pAchaLa pAchaLa AvIe chIe. Apa amane emanAM darzana karAvazo to Apano anugraha thaze. " " koNa kone zuM kahe ? chevaTe sAgara zramaNe kahyuM : "munivaro, ahIM dAdAguru to AvyA nathI jANyA; paNa eka vRddha nigraMtha keTalAka vakhatathI amArA zramaNasaMghamAM AvIne rahyA che kharA. "" 103 eTalAmAM thoDeka dUra eka vRddhanigraMtha, dharatI ta2pha netro DhALIne, yatanApUrvaka gaMbhIra gatie AvatA dekhAyA. sAgara zramaNe kahyuM : " e ja pelA vRddha nigraMtha ! " vRddha muni vadhu najIka AvyA. ujjainIthI Avela zramaNasaMgha emane nIrakhI rahyo ane ekAeka bolI UThyo : "e ja AcArya bhagavAna ! e ja mahAjJAnI anuyogAcArya ! e ja mahAvIryazAlI Arya kAlaka !" sAgara zramaNa to stabdha thaI gayA : " A mAro kevo aparAdha ! dAdAgurunI AzAtanA ! AvA mahAjJAnInI avagaNanA ! na meM emane vaMdanA karI, na meM emano satkAra karyo ! UlaTuM emanI pAse mArI vaMdanA karAvI; mArA pravacananI prazaMsA karAvI ! dhikkAra hajo A jIvanane !" ane sAgara zramaNa doDIne gurucaraNone pakhALI rahyA : "kSamA, bhagavaMta! kSamA ! A avinItane prAyazcitta ApI pApamukta karavA kRpA karo !" " hAsyavikasita vadane, sAgara zramaNane mastake hAtha mUkatAM Arya kAlaka bolyA : "vatsa, tArI anuyogabhaktithI huM prasanna chuM. tArI sAthe pracchanna rahIne ja huM tArA jJAnatejane pichAnI zakyo chuM. emAM tAro doSa kyAM ? ahaMbhAvanA A alpaviSane dUra kara ane tane cittazuddhi ane AtmadarzananA anubhavano parama AnaMda maLaze !" ujjainInA nigraMthonI to jANe vANI ja harAI gaI hatI. emanAM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1040 abhiSeka aMtaranI vAta emanAM AMsuo ja kahI rahyAM hatAM. e sau dInabhAve Arya kAlakane vaMdI rahyA. ' chevaTe emaNe kahyuM: "bhagavaMta ! AvI AkarI zikSA ! amArA doSane mATe ApanA dehanuM ATaluM ugra damana ! kSamA ! mahAguru, kSamA ! amAro aparAdha kSamA karo !" - Arya kelaka gaMbhIrabhAve bolyA : "nigraMtho, ApaNe sau eka ja paMthanA pathiko ane eka ja zAsananA sainiko chIe ! emAM pachI doSonI vaheMcaNI kevI ? tyAM to doSa dUra karavo e ja ekamAtra kartavya ane e doSane dUra kare e ja sAcI zikSA ! Aje e zikSA saphaLa thaI. e zikSAe tamAro pramAda dUra karyo ane sAgara zramaNano ahaMbhAva aLago karyo. vatso ! tamArAthI huM nArAja kevo? tame sarva to mArAM aMga cho ! huM tama sarva upara prasanna chuM ! sau apramatta banIne anuyoganI bhakti karo, AtmAnI zuddhi karo ane zAsananI prabhAvanA karo ! ApaNA nigraMtha jIvanano A ja sAra !" - sau nigraMtho sajaLa nayane Arya kAlakane vaMdI rahyA. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAgRta AtmA madhyAhnano samaya hato. nagaranI madhyamAM AveluM dhamagAra Aje dharmasUtronA madhura nAdothI guMjI uThyuM hatuM. caMDila (zauca) gayelA Arya siMhagiri pAchA pharyA ane A zAstradhvani emanA kAne paDyo. AcArya dhamagAranA dvAre UbhA thaI rahyA ane vicAravA lAgyA : A veLAe A svAdhyAyano dhvani kevo ? atyAre to AhAranI veLA che. zuM bhikSA levA gayelA munio bhikSA laIne pAchA paNa AvI gayA ane svAdhyAyamAM nirata thaI paNa gayA? mane zuM ATalo badho vilaMba thayo ?' AcArya siMhagiri to sadA sAvadha rahenAra puruSaH saMyamayAtrAmAM jarA ya khAmI AvavA na de, ane eka paLamAtrano ya pramAda na seve. emane Ajano krama roja karatAM kaMIka judo ja lAgyo. Ama kema thayuM ? - enI ciMtAmAM e paDI gayA. ane zAstrapAThano dhvani to satata AvyA ja karato hato - jANe koI jJAnI guru ucca svare potAnA ziSyone zAstravAcanA ApatA na . hoya ! Arya siMhagirie dhImethI aMdara najara karI, ane teo bhAre acarajamAM paDI gayA. emaNe joyuM ke aMdara to vajamuni ekalA ja potAnA Asane beTho che, ane bhikSAe gayela munionAM Asanone potAnI AsapAsa goThavIne vAcanAcAryanI jema, AgamazAstrano pATha ApI rahyA che - jANe aneka ziSyonA vidyAguru na hoya ! Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 0 abhiSeka vajamuni to bALayogI. pAraNe jhUlatAM jhUlatAM agiyAra aMgone avadhAraNa karanAra e to mahAprAjJa muni. e yauvanane bAraNe pahoMcyA ane emanI prajJA pAMgaravA lAgI. zAstro ane enA artho to jANe emanA koThAmAM vasI gayAM hatAM. emanuM jJAna zramaNa saMghane jJAnI banAvavA talasI rahyuM H jyotithI jyoti pragaTAvavAmAM ja jyoti kRtakRtya thAya ne ! Aje ArtavajanI e Urmi adamya banI gaI. jJAnadAtA guru banavAno khela khelavAnuM emane mana thaI AvyuM, samaya paNa anukULa maLI gayo. guru Arya siMhagiri bahAra gayA hatA, anya bhikSuo paNa bhikSA mATe bahAra gayA hatA, dhamagAramAM sAva ekAMta hatuM : Arya vajane bhAvatuM maLI gayuM. emaNe badhA bhikSuonAM Asano potAnI AsapAsa goThavI dIdhAM, ane pote potAnuM kArya zarU karyuM. zAstrapAThonA svaro badhe relAvA lAgyA.. Arya siMhagirine lAgyuM ke jANe sarasvatI ja potAnA mukhe zAstrapAThonuM gAna karI rahela che ? zuM e zuddhi ane zuM e arthagaMbhIratA ! gurunA aMtaramAM prasannatAnAM ajavALAM patharAI rahyAM. potAnA jJAnano Avo vArasadAra joIne AcArya parama saMtoSa anubhavI rahyA. paNa e saMtoSa vyakta karavAnI A veLA na hatI. sUrijIe vicAryuM : "vaja jo jANI jAya ke guru A khela joI gayA che, to e zaramAI jAya. ane enI Urmi kadAca karamAI paNa jAya. mATe ene sAvadha karIne ja aMdara pravezavuM ucita che." ane Arya siMhagirie ucca svara karIne dhamagAramAM praveza karyo. muni vaja sAvadha banI gayA, ane badhuM yathAvat goThavI dIdhuM. bhikSAe gayelA munivaro paNa pAchA AvI gayA. jANe kAMI ja banyuM nathI ema sau potapotAnA kAryamAM lAgI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA. jAgRta AtmA paNa Arya siMhagirinuM mana cUpa na hatuM. e hamezAM vicAratA 'paMkhIne pAMkho AvI gaI che; have ene muktapaNe uDDayana karavA devuM ghaTe. jJAnI ziSyanI jJAnagaMgAne svecchAe vahevAno avasara Apavo ghaTe !' ane eka divasa emaNe potAnA bhikSusaMghane kahyuM : " ame thoDo samaya AsapAsanA pradezamAM viharIzuM. tame sau jJAnadhyAnamAM nirata rahI tamArI saMyamayAtrAne zobhAvajo ! pramAda kadI karazo nahIM. " :: .. ziSyoe pUchyuM : " bhagavaMta, Apa jazo to pachI amane zAstranuM adhyayana koNa karAvaze ?" 107 AcArye kahyuM : "muni vajra tamane adhyayana karAvaze. Arya siMhagiri anyatra viharI gayA. pAchaLa Arya vaje jANe jJAnanI saritA vahAvavA mAMDI. bhikSusaMgha emanA jJAnathI prasanna thaI gayo. 22 thoDA divasamAM AcArya pAchA AvyA. emaNe joyuM ke munisaMgha zAstrAbhyAsamAM nimagna banI gayo che; ane sau koI Arya vajranA jJAnanI prazaMsA karI rahyA che. potAnAthI savAyo nIvaDe evA ziSyane joIne Arya siMhagiri harSa ane dhanyatA anubhavI rahyA. Arya vajranI saMyamayAtrA jJAna ane cAritranA mArge AgaLa vadhatI hatI. jJAnanI to jANe tyAM paraba maMDAI gaI hatI. kuzaLa vepArI eka tarapha potAno mAla vecato jAya ane bIjI tarapha navo navo mAla kharIdato jAya : Arya vajra paNa chevaTe eka vyavahAriyAnA ja putra hatA; to pachI e A kaLAmAM kema pAchA paDe ? eka tarapha munisaMghane jJAnanuM dAna karavAmAM emanA utsAhamAM pUra AvatuM; to bIjI ta2pha navAM navAM zAstronuM adhyayana karavA mATe emanuM mana talasI rahetuM. emanI jijJAsAne jANe koI sImA na hatI. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 0 abhiSeka Arya siMhagiri paNa hamezAM e ja ciMtA sevatA ke muni vaje mArI pAsethI jeTaluM jJAna maLI zake ema hatuM te to meLavI lIdhuM che. have AgaLanuM jJAna ene konI pAsethI maLe ? dasa pUrvanuM jJAna to hajI meLavavuM bAkI hatuM. e mATe kaMIka to karavuM joIe. te kALe AcArya bhadraguptasUri avaMtInagarImAM rahetA hatA. e jevA vayovRddha tevA ja jJAnavRddha ane emanuM cAritra paNa evuM ja aNIzuddha. daza pUrvanA jJAnanA e dhAraka hatA. sarva zAstro jANe emane haLe vasI gayAM hatAM. emanI tole Ave evA zAstrajJa te kALe bIjA koI na hatA. jiMdagInA Are beThelA AcArya bhadraguptane ghaNI vAra ciMtA thaI AvatI : zAstraadhyayana to aneka ziSyoe karyuM che, paNa A pUrvajJAnane jhIlanAra pAtra maLavuM hajI bAkI che, siMhaNanA dUdhane jhIlI zake evuM koI pAtra maLI Ave to kevuM sAruM ! nahIM to, A jJAnano bhaMDAra zuM A kAyAnI sAthe ja vilIna thavA sarjAyo haze ? jema jema jiMdagIno cheDo najIka Avato gayo, tema tema emanI ciMtA vizeSa gherI thavA lAgI; have to jANe emane supAtra muninI rAtadivasa jhaMkhanA ja rahyA karatI. eka divasa AthamatI saMdhyAe AcAryanuM mana A ciMtAthI ja bharAI gayuM. emanuM romaroma jANe e ciMtAnA ja paDaghA pADatuM hatuM. AcArya bhadragupta e vicAramAM ja nidrAdhIna thayA. emanI e rAta nidrA ane ciMtAnI phUlagUMthaNImAM ja pasAra thaI. savAre AcArye bhikSuone kahyuM : "roja svapna vagaranI nidrA lenAra mane Aje eka suMdara svapna AvyuM H mArA hAthamAM rahela dUdha bhareluM pAtra laIne koI pI gayuM ! pInAranA mukha upara ajaba prasannatA ramatI hatI. A svapna avazya phaLavuM joIe." sau svapnaphaLanI vicAraNAmAM paDyA. A bAju Arya siMhagirijI paNa keTalAka vakhatathI vicAratA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAgRta AtmA 0 109 hatA : muni vajane AcArya bhadragupta pAse pUrvanuM jJAna meLavavA mokalavA joIe, emanA jevA mahAjJAnIne Avo prajJAprauDha ziSya maLe to suvarNamAM saurabhano yoga thAya." ane A vicArane amalamAM mUkavA emaNe zapuranagarathI thoDA divasa pahelAM ja Arya vajane avaMtI tarapha bhadraguptasUri pAse ravAnA karyA hatA. Arya vaja vicaratAM vicaratAM e ja divase avaMtI AvI pahoMcyA, ane sUrya thoDoka UMce caDhyo tyAM e muni AcArya bhadraguptanAM caraNomAM pahoMcI gayA. AcAryane potAnuM svapna tarata phaLyuM lAgyuM. Arya vaje vinayapUrvaka potAne pUrvanuM jJAna ApavAnI bhikSA mAgI. AcArya bhadraguptanI AMkho harSAzruthI bhInI thaI; e phakta eTaluM ja bolyA : vatsa ! tArI ja to rAha joto hato !" Arya vajane to bhUkhyAne ghebara maLyA jevuM thayuM. e to satata jAgrata rahIne jJAnasAdhanAmAM lIna banI gayA. guru ane ziSya jANe eka AtmarUpa banI gayA. guru jJAna ApatAM thAkatA nathI; ziSya jJAna letAM dharAto nathI. guru potAnI jAtane dhanyadhanya mAne che, ziSya potAnA jIvanane baDabhAgI mAne che. ane eka divasa jJAnI Arya vaja mahAjJAnI dazapUrvadhara banIne, AcArya bhadraguptane chellI caraNavaMdanA karIne, potAnA guru Arya siMhagiri pAse javA ravAnA thayA. saMghe mahAjJAnI Arya vajane AcAryapade sthApI potAnA nAyaka banAvyA. duniyA paNa bhAre ajaba ane doraMgI che. koI bhoga-vilAsane mATe potAnuM sarvasva nyochAvara kare che ane Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 0 abhiSeka koI tyAgane mATe sarvasvano tyAga kare che. koI bhoganI mALA japyA kare che, to koI tyAganuM svAgata kare che, koIne saMsAra game che, to koI saMsAranA virahane jhaMkhyA kare che. pATalIputramAM eka zreSThI rahe. dhana enuM nAma. jevuM nAma evA guNa. enA upara lakSmIdevInA cAre hAtha. karoDa ratnonI to ene mana kazI kiMmata nahIM. e dhanazreSThIne eka putrI. rukamiNI enuM nAma. yauvanane uMbare AvIne UbhelI H jevI rUpavatI evI ja guNavatI. A rukamiNIe adhvIone mukhethI Arya vajasUrinAM rUpa, guNa ane jJAnanI khUba prazaMsA sAMbhaLI. yauvana to thanaganATa karatuM ja hatuM. tana ane mana jANe koI prItamane mATe jhaMkhI rahyAM hatAM. ene thayuM : "Arya vaja jevo rUpa-guNa-jJAnabharyo nAtha maLI jAya to A jIvana kRtArtha banI jAya.' ane eNe manamAM saMkalpa karyo ke paraNuM to Arya vajane ja paraNuM ! bicArI bhoLI mugdhA nArI ! rukamiNIe potAnA mananI vAta sakhI dvArA pitAne kahI. pitAe e vAtano svIkAra karyo. eka divasa samAcAra AvyA ke Arya vaja nagaramAM padhAryA che. rUkamiNI to gAMDI-ghelI banI gaI ? manano prItama Avyo hato ne ! bhoLA dhanazreSThIe Arya vajane vAta karI : " mArI sulakSaNI putrI ane eka koTI ratnano svIkAra karIne amArA upara anugraha karo, ane ApanuM jIvana kRtArtha karo ! mArI putrI dinarAta Apane jhaMkhI rahI Arya vaja to sAMbhaLI ja rahyA. AmAM bolavA jevuM ja zuM hatuM? dhanazreSThIne hatuM ke AvI kAminI ane ATalA kaMcana AgaLa koNa puruSa na pIgaLe? Ano nakAra bhaNanAra to hajI A dharatI upara janmavo bAkI che ! eNe potAnI vAtanuM pharI vAra uccAraNa karyuM ane Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAgRta AtmA = 111 aneka pralobhano batAvyAM. paNa Arya vaja to satata jAgrata AtmA; A moha ane A lobhamAM e kema karI phasAya ? emanA mana uparathI to A badhI vAto, paththara uparathI pANI sarI paDe ema, sarI paDI. emaNe zreSThIne kahyuM : "mahAnubhAva ! ame to kaMcana ane kAminInA tyAgI ! A bhoga-vilAsa ane A saMpattinuM amAre zuM kAma ? tyAga, tapa ane saMyama e amAro vepAra ! emAM upakAraka thAya evuM kaMIka karo. tame ane tamArI putrI paNa e triveNI saMgamane Are Avo ane tamArA jIvanane paNa UjaLuM banAvo !" dhanazreSThInuM mAthuM nIcuM namI gayuM. ane koI gADI nAganuM viSa utArI nAkhe ema, Arya vaje rukamiNInA aMtaramAMthI vilAsanI vAsanAnuM jhera utArI nAkhyuM. Arya vajanI jAgRtie rUkamiNInA AtmAne jAgrata banAvI dIdho. vilAsane jhaMkhatI taruNI tyAgamArganI bhikSuNI banI gaI. Arya vaja cAra vazI vaTAvI cUkyA hatA. adyAzI varSanI ummare paNa jAgRti to evI ne evI ja akhaMDa hatI : na ALasa, na pramAda ! paNa have kAyAno DuMgara DolavA lAgyo hato. eka vAra sUrijI dakSiNa dezamAM vicaratA hatA. emane zaradIno upadrava thaI Avyo. enA upacAra mATe bhikSAmAM sUMThano gAMThiyo maMgAvyo hato. gocarI pachI sUMThano upayoga karavA mATe sUMThanI nAnI sarakhI gAMTha emaNe kAna upara caDAvI rAkhI. paNa eno upayoga karavAnuM e vIsarI ja gayA. rAtre pratikramaNanI kriyA karatAM kAne hAtha aDyo ane pelo gAMThiyo Asana upara daDI paDyo. sUrijInuM citta tarata ja jAgI UThyaH Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 0 abhiSeka "are, auSadhano upayoga na thayo, ane AvI vismRti thaI gaI ! A to bhAre pramAda thayo kahevAya ! sAdhu-jIvanano moTo doSa!' ane pachI to Arya vaja vicAre caDI gayA : "AvI vismRti e to kALadevatAnI hAkala ! enI upekSA kema karAya ! A vismRtine bahAne kALa najIka AvyAnI cetavaNI maLI ! A vismRtino paNa eTalo upakAra ! have to navA pravAsanI taiyArI ja karavI ghaTe." kahe che ke devone potAnA mRtyunI cha mAsa pahelAM sUcanA maLe che, ane e bicArA bhAre duHkhamAM ane zokamAM divaso kADhe che; apAra dhanavaibhava ane vilAsane choDavAnuM kone game ? paNa ahIM Arya vajane to na kazo zoka, na kazo saMtApa. emane mana to A prasaMga koI vadhAre sAre sthAne javAnuM hoya evo AnaMdano prasaMga banI gayo : jIrNa kalevara tajavAnuM, navuM kalevara meLavavAnuM ! ' sUrijIe bhikSusaMghane potAno kALa pAkI gayAnI vAta karI : "bhikSuo, kALanAM eMdhANa kaLAI gayAM. atyAra sudhI jIvatara ujALyuM, have mRtyune ujALI levAnI ghaDI AvI pahoMcI che." pachI e jJAnI AcArye AvatA duSkALanI musIbata sAme saMghane sAvaceta banAvyo, potAnA jJAnanuM thaI zake teTaluM vitaraNa karyuM ane pUrNa AtmajAgRti sAthe aMtima anazanano nirNaya karyo. bhikSu-bhikSuNI-saMgha gadgada banI Arya vajano nirNaya sAMbhaLI rahyo ! Arya vaje pahADa upara jaI aMtima anazana AdaryuM, na kleza, na saMtApa H sadA kALa zAMti, samatA ane saMpUrNa AtmajAgRti. e rIte samAdhipUrvaka Arya vaje paraloka-prayANa AdaryuM. samasta saMgha e jAgRta AtmAne vaMdI rahyo : jaya jaya naMdA ! jaya jaya bhaddA ! Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 rAjakumAra - it ka ka , , nagarathI dUra eka Azrama hato. gherI gherI vRkSaghaTAo, manohara latAmaMDapo, kalakala rava karatuM jharaNuM, svacchede nAcatAM pharatAM nirdoSa haraNAMo ane nirbhayapaNe vyomavihAra karatAM pakSIothI sabhara e Azrama jatA-AvatA sahu koInuM mana harI leto ! e AzramanI nAnI moTI parNakuTIomAM tApasI ane bALatApasI rahetA. teo adhyayana-adhyApana. karI potAno kALa nirgamana karatA. loko e sthaLane tApasIno Azrama kahetA. vanavagaDAnA vAsI A tApaso pazu-paMkhIone paNa potAnAM bALako jevAM ja pyArAM gaNatA. pazu ane mAnavano bheda tyAM nahoto pravartato. A ja sneha ane mamatAbharI lAgaNIthI tApasoe eka namAyA hAthInA baccAne potAnA AzramamAM Azaro Apyo hato. janmathI ja tApasonI mamatAbharI cUMphamAM UchareluM e madaniyuM ( hAthInuM baccuM ) bALatApaso sAthe khUba haLImaLI gayuM hatuM. sUMDhamAM pANI bharI bharIne e hamezAM bakulavRkSo ane navamalikAnI velone sIMA karatuM, eTale tApasoe enuM nAma "secanaka ' rAkhyuM hatuM. secanakane ahIM kazI vAtanI khAmI na hatI. paNa jema jema enI vaya vadhatI hatI tema tema tenA svabhAvamAM paNa pheraphAra thato jato hato. have to jANe secanakane tApaso ane potAnI vacceno bheda samajAvA lAgyo hato ! huM pazu, e mAnava - evo vibheda pADatAM e zIkhyo hato. dhIme dhIme bALatApaso sAtheno eno AnaMdavinoda ocho thavA lAgyo Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1140 abhiSeka hato, ane potAnA pazusulabha svabhAvano dhIme dhIme tene anubhava thavA lAgyo hato. ane eka divasa to e potAno nirdoSa svabhAva vIsarI jaIne sAcesAco pazu banI gayo ! pUrvanI kSitijamAM raMgoLI pUrI aruNe jyAre potAnI savArI AgaLa vadhArI tyAre, bALatApasI potAnA nityakarmathI paravArI cUkyA hatA ane hamezanI mAphaka Aje paNa teo potAnA sAthIdAra secanaka sAthe ramavA tenA khIlA pAse doDI gayA. paNa temaNe joyuM ke mecanaka tyAM na hato, ane khIlo jamInamAMthI UkhaDI gayo hato. e laherI juvAna pAsenA koI jharaNAmAM snAna karavA gayo haze, ema samajIne sahu tyAM gayA. paNa temano dosta tyAM paNa nahoto. AsapAsa bahu bahu tapAsa karI to temaNe joyuM, ke thoDIka latAo ane vRkSonI ghaTA vacce secanaka madamatta thaIne cotarapha ghUmato pharato hato. bALakone lAgyuM, jUnI ramatothI kaMTALIne secanake Aje A navI ramata zodhI kADhI lAge che. bALako potAnA sAthIne maLavA e tarapha doDI gayAM. jevAM teo pAse pahoMcyAM tevAM ja thaMbhI gayAM ! temane jaNAyuM ke secanaka kaMI ramata karato na hato, enA mukha para ramatiyALapaNAnI rekhAonA badale krodha, Aveza ane unmAdanA bhAvo aMkita thayA hatA. te to gaMDasthaLathI TekarAo sAthe Takkara leto, sUMDhathI totiMga vRkSone dharAzAyI karato, datUzaLathI nAnI-moTI vanalatAone jaDamULathI ukheDI nAkhato ane nAnAmoTA choDavAone potAnA thAMbhalA jevA paga nIce chuMdI kaccaraghANa karato pAgalanI jema cotarapha ghUmI rahyo hato. bALatApasI potAnI sAme AvIne UbhA hatA, paNa tenuM jANe. potAne bhAna ja na hoya tema e beparavA Ubho hato. divo ane mahinAo sudhI sAthe ramelI ramato jANe e bhUlI ja gayo. ane ATaluM ja zA mATe ? potAnA bALasnehIone joIne, AnaMdamAM AvavAnA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumAra 0 115 badale jANe potAnuM koI vera sAMbharI AvyuM hoya ema, te vadhu AvezamAM AvI gayo ! teNe krodhabharelI pIMgaLI AMkho ghumAvatAM krodhanI kikiyArIo zarU karI, zeSanAganI phaNA jevI sUMDha UMcI karI ne hiMmata karIne najIka AvI rahelA bALatApaso tarapha jhAvuM nAkhyuM ! mAya bApa re! kahIne bALatApaso kaMpI UThyA ne nAThA. temaNe joyuM ke temano bheru Aje kAbU-bahAra thayo hato. bALatApasIne nAsatA joIne secanakanA AvezamAM paNa jANe Ubharo Avyo ! have to e sAnabhAna bhUlIne AkhA AzramamAM AmathI tema madamatta banIne ghUmavA lAgyo. jotajotAMmAM aneka vRkSo, velADIo ane parNakuTIo eNe dharAzAyI banAvI dIdhI. cArekora jANe pralayakALa prasarI rahyo ! bALakonI rAva sAMbhaLI yuvAna ane vRddha tApasoe secanakane zAMta karavAnA aneka upAyo AdaryA, kaMI kaMI yuktio ajamAvI, kaMI kaMI prayatno karyA, paNa emano eka upAya saphaLa na thayo. varSothI mAnavo ane pazuo sAthe mAyA-mamatAthI rahetA tApasone Aje potAnI sAdhanA adhUrI lAgI. temaNe joyuM ke secanakane kAbUmAM levo emanI zakti bahAranuM kAma hatuM. eTale temaNe rAjadarabAre jaIne e tophAnI hAthIne kAbUmAM levAnI vinaMtI karI. rAjapuruSone rAjaAjJA maLI : " game te upAye e hAthIne vaza karo !" ane tarata ja aneka hastIvidyAnA vizArado ane baLavAna yoddhAo hAthIne vaza karavA aneka prakAranAM zastra-astra sAthe ravAnA thayA. te badhAe athAka prayatno karyA, paNa koI e tophAne caDelA bALahAthIne vaza na karI zakyuM. moTAone vAtavAtamAM vaza karI letA puruSo bALakone rIjhavavAmAM ghaNI vakhata kyAM niSphaLa nathI nIvaDatA ? rAjapuruSonI zaramano pAra na hato ? potAnI kIrti ane AvaData Aje pANI thaI jatI hoya ema temane lAgyuM. rAjAjI paNa mUMjhavaNamAM paDyA. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 0 abhiSeka rAjAjInI - potAnA pitAnI - mUMjhavaNa joIne, aMtaramAM rahelA koI jugajuga jUnA saMskAro bolAvatA hoya ema, eka rAjakumAre kahyuM : "pitAjI, jyAre have vAta ATale AvI che, to mane paNa eka vakhata mAruM baLa ajamAvI jovAnI AjJA Apo ! saMbhava che, je rAjakarmacArIo ke ApaNA joddhAo na karI zakyA e mArAthI thaI zake !" rAjAjI rAjakumAra naMdISeNanA zabdo garvabhera sAMbhaLI rahyA. paNa AvA tophAnI hAthIne vaza karavA javAnuM duHsAhasa karavAnI AjJA ApatAM emanuM pitRhRdaya kaMpI UThyuM. paNa chevaTe rAjakumAranI vinati emane svIkAravI paDI. rAjakumAra jaMgalamAM gayo ane hAthInI zodha calAvI. thoDI vAramAM hAthI ane rAjakumAra sAmasAme AvI gayA. pazu ane mAnava vacce bhayaMkara ThaMddha thavAnI ghaDIo AvI UbhI. paNa jANe koI mahAyogIe maMtraprayoga karyo hoya ema. bannenI AMkho bhegI thatAMnI sAthe kSaNamAtramAM e tophAnI hAthI namI paDyo ! rAjA ane tApaso A joIne navAI pAmyA. rAjakumAra paNa A aNadhArI saphaLatA joIne bhAre vicAramAM paDI gayo. rAjAjIe hAthIne potAno paTTahastI banAvyo ! sarvatra rAjakumAra naMdISaNano jayajayakAra gAjI rahyo ! [2] mahArAjA zreNikanI lADakavAyI rAjagRhI nagarI tyAre magadhanI rAjadhAnI hatI. bhogIo ane vilAsIonA dhAma samI rAjagRhInA vaibhavano pAra na hato. deza-paradezamAM rAjagRhInA vaibhava-vilAsanI tareha tarehanI vAto thatI, ane moTA moTA vepArIo potAnI mahAmUlI cIjo rAjagRhInA sUTamAM ThAlavatA. koI vepArI nirAza thaIne pAchA pharyAnuM kalaMka rAjagRhI upara nahotuM lAgatuM ! Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumAra * 117 ane atyAre to jJAtaputra mahAvIranA satsaMge bhogI ane vilAsI rAjagRhImAM tyAga ane tapasyAnA paNa ogha UbharAvA lAgyA hatA. vAtavAtamAM magadhanA rAjakumArI sudhdhAM saMsAra choDIne cAlI nIkaLatA ! tyAgadharma jANe sajIvana thavA lAgyo hato ! secanaka hAthIne vaza karanAra rAjakumAra te magadhapati mahArAjA zreNikano lADakavAyo putra nadISeNa ! mahArAjAe tene aneka lADakoDamAM ucheryo hato ane yogya vaya thatAM aneka rAjakanyAo paraNAvI hatI. kumAranI dRSTimAtranA sparzathI pralayadeva jevo secanaka adhIna banI gayo. e ghaTanA mahArAjA ane kumAra bannene koyaDA jevI lAgatI hatI. eTalAmAM eka divasa udyAnapALe AvI khabara ApI : "svAmI, jJAtaputra mahAvIradeva udyAnamAM padhAryA che." vadhu ne vadhu dharmaparAyaNa thatA jatA mahArAjA zreNikane mana A aNamUlo avasara hato. temaNe manathI tyAM rahyAM rahyAM prabhune namaskAra karyA ane prabhunaMdana mATe javAnI taiyArI karavAnI AjJA ApI. mahArAjA parivAra sahita prabhunA samavasaraNamAM AvI pahoMcyA. kumAra naMdISeNa sAthe ja hatA. prabhue meghagaMbhIra vANIthI dezanA ApI. bhalabhalA bhogIne paNa saMsAra tyAgavAnuM mana thaI jAya evI e dezanA hatI. kumAra naMdISaNanuM mana gaLagaLuM thaI rahyuM hatuM ! dezanA pUrI thatAM zreNika ane naMdISeNe prabhune secanaka hAthInI vAta pUchI. prabhu bolyA : "mahAnubhAva ! evA keTalA ya saMskAro jIvane vaLagelA hoya che jene jIva jANato ya nathI ane chatAM samaya Ave tyAre e saMskAro acUka rIte potAno bhAva bhajave che. A saMskAro kaMI A janmamAM ja upArjelA nathI hotA. kumAra naMdISeNa ane secanakanuM paNa ema ja che. pUrvabhavamAM e banne vacce svAmI-sevakano saMbaMdha hato. banne vacce snehanI gAMTha hatI. sevakapaNuM hovA chatAM supAtradAna ApavAthI sevakano jIva rAjakumAra naMdISeNa tarIke utpanna thayo ane viveka vagaranA dAnathI svAmIno jIva secanaka hAthI thayo. naMdISaNane jotAM ja Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 0 abhiSeka pUrvanA saMbaMdhanI bhAvanA jAgRta thavAthI secanaka zAMta thaI gayo hato." prabhunI dezanA sAMbhaLIne ja kumAra naMdISaNanuM hRdaya gaLagaLuM thaI gayuM hatuM, temAM A ghaTanAe umero karyo. te vicAravA lAgyo : "eka sAmAnya supAtradAne mane ATalI rAjaddhi apAvI to jo huM saMpUrNa dharmano svIkAra karuM to mAruM duHkhamAtra TaLI jAya !' tenuM mana dhIme dhIme vadhu aMtarmukha banatuM jatuM hatuM. tenI vicAradhArA vadhu ne vadhu sUkSma banatI jatI hatI ! jANe have ahIM ja prabhucaraNamAM ja rahevAnuM hoya ane rAjamahele pAchA pharIne vAsanAnA kAdavamAM na paDavAnuM hoya to kevuM sAruM ! ane thoDI vAramAM ja teNe mana sAthe nirNaya karI lIdho hoya ema te bolyo : "prabhu ! mAre have ghera javuM na khape ! huM to ApanA caraNamAM ja rahIza ! mane dIkSA Apo ! A ghora saMsArasAgarathI mAro vistAra karo !" mahArAjA zreNikanuM pitRhRdaya vihvaLa banI gayuM. prabhue samajAvyuM: "kumAra, vairAgya samajavo jeTalo sahelo che, teTalo pALavo sahelo nathI ! tAre lalATe to haju bhogo bhogavavA lakhyA che, te bhogavyA vagara chUTako nathI. e bhogonA aMta vagara vAsanAo zAMta thavI zakaya nathI. dabAyelI vAsanA kyAre manane avaLe mArge dorI jAya enuM zuM ThekANuM ? mATe mahAnubhAva, thoDo vakhata thobhI jA !" paNa naMdISeNa ekano be na thayo ! bhoga-vilAsamAM magna thayeluM enuM yauvana Aje tyAganA mArge chalaMgo mAravA talasI rahyuM hatuM. bhaviSyamAM zuM thavAnuM che tenI ene ciMtA na hatI. Aja jo sudharatI hoya to AvatI kAlanI ene paravA na hatI. prabhue joyuM ke bhAvibhAva ja evo che. ane vaLI A to amRtano akhataro hato - kadAca saphaLa na thavAya toya zuM hAni hatI ? ane mahArAjA zreNika ? emaNe paNa putramohano tyAga karI vicAryuM : "eka bhavane sudharelo jovAnI lAlasAthI aneka bhava hArI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumAra 119 javAya evuM zA mATe karavuM ? chevaTe to sau AtmA ekalA Ave che ne ekalA ja jAya che. koI koInuM nathI. bhale naMdISeNa potAnuM zreya sAdhe !' ane naMdISeNane prabhucaraNamAM sthAna maLI gayuM. [3] - sthavira munionI dekharekhamAM prabhunI sAthe vicaratA naMdISeNa muninA kAnamAM prabhue uccArelA - "mahAnubhAva ! tAre lalATe to haju bhogo bhogavavA lakhyA che " e zabdo rAtadivasa guMjyA karatA. rakhene potAno AtmA vAsanAnI suMvALI jamIna upara lapasI jAya e bhayathI naMdISeNa muni sadAkALa ugra tapasyA ane satata parizIlana karyA karatA. tr paNa keTalIka vAra karma AgaLa puruSArthane rAMka banavuM paDe che. ATaATaluM ugra tapazcaraNa ane ATaluM satata parizIlana; chatAM naMdISeNa muninI vAsanAnA agni upara jalachaMTakAva na thayo. ugra tapazcaryA ane satata parizIlane e vAsanAnA aMgArAne zAMta karavAnA badale enI AsapAsa rAkhanuM paDa mAtra caDAvI dIdhuM. eTale, bahArathI jotAM vAsanAno agni zamI gayo lAgavA chatAM, aMdarathI to e eTalo ne eTalo ja saLagato hato ! saheja paNa mohakatAno pavana lAge ke tarata e rAkha UDI jatI ane naMdISeNa munine vAsanAno anubhava thaI Avato. eka vAra to A anubhava eTalo badho asahya thaI paDyo ke tenAthI sadAne mATe chuTakAro meLavavA sAru naMdISeNa munie parvata uparathI jhaMpApAta karIne jIvanano aMta ANavAno nizcaya karyo ! 46 naMdISeNa muni parvatanI Toce jaI pahoMcyA ane jhaMpApAta karavAno vicAra karavA lAgyA; tyAM jANe aMtaranA UMDANamAMthI koI bolatuM hoya tema temane lAgyuM; jANe e avAja kaheto hato : 'AtmaghAta ! ApaghAta ! kevo adhaHpAta ! zuM ATalA mATe rAjavaibhavano tyAga karIne muniveSa dharyo hato ? AtmaghAta karIne zI Atmasiddhi maLavAnI che ? Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 0 abhiSeka ApaghAtanuM pAtaka vahoravAthI vAsanAnAM bhUta kadI zAMta thayAM che kharAM? pApa karavAthI pApanI zAMti thAya kharI ? agnimAM ghI homIne agni koIe zAMta karyo jANyo che ? mUrkha naMdISeNa ! vAsanAo jo A bhave zAMta nathI karI to AvA seMkaDo AtmaghAta paNa tene zAMta nahIM karI zake ! saLagatI vAsanAo to tArA seMkaDo janmone bhasmIbhUta karaze ! ene zAMta thavA de, eTale ApoApa tAro vistAra tane sUjhaze !" naMdISeNa munine jANe aMtarano Adeza maLyo hoya ema e pAchA pharyA ane pharI pAchA ugra tapazcaraNa ane satata adhyayanamAM lIna rahevA lAgyA. paNa vidhAtAe to enA mATe judo ja mArga nirmANa karyo hato ! [4] bhikSu tarIke gAmegAma pharatA naMdISeNa muni eka divasa bhikSA levA gayA, ane bhAvinA doya ajANapaNe eka guNikAnA AvAse jaI caDyA. muni dharmalAbhano AzIrvAda uccArI bhikSA mATe UbhA rahyA ! gaNikA maheNuM mAratI hoya ema bolIH "mahArAja ! mArga bhUlyA lAgo cho. ahIM dharmalAbhanuM zuM kAma? ahIM to arthalAbha khape !" vidhAtAe potAnuM kAma zarU karI dIdhuM hatuM. munirAjathI A maheNuM sahana na thayuM. temaNe potAnI labdhinA baLe gaNikAnA mahelamAM dhanano Dhagalo khaDo karI dIdho. - gaNikA to AbhI ja banI gaI. tene thayuM : "AvuM rAjakumAra jevuM suMdara rUpa, A bharayauvana vaya ane dhana meLavavAnI AvI vidyA ! bhalabhalAne kAmaNa karanArI huM jo A avasara hArI gaI to mArI kaLA badhI nakAmI gaI samajavI! mArI jIvanabharanI kaLAnI Aje ja kasoTI e jANe munirAja upara potAno vijaya meLavavA nIkaLI hoya Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumAra 121 46 * tema, pAchA pharatA munirAja ADe bAraNAmAM UbhI rahIne, kAmaNagAruM hAsya veratI e bolI H "mahArAja, A dhanane Ama ahIM mUkIne kyAM cAlyA ? munirAja ! Ano upayoga koNa karaze ? zuM bharayauvana vaya Ama ja veDaphI nAkhazo ? padhAro, A mahela ane A dA ApanA caraNe samarpita che ! Apa enA svAmI cho ! nAtha ! pharamAvo dAsIne zI AzA che ?" A maghamaghI rahelI mAdaka sugaMdha, zRMgArabharyAM bhitticitro ane cotarapha UbharAtI vilAsanI sAmagrI; emAM gaNikAnA mohaka hAsyabharyAM A zabdo bhaLyA ! basa ! naMdISeNanI vAsanAnA agni uparanI rAkha havAnI laharInA AchA sapATe UDI gaI ! vAsanAno agni pharIne dhakhadhakhI UThyo. naMdISeNa muni lapasyA ! vArAMganAno vijaya thayo. [ pa ] aneka bhoga-vilAsomAM pharIthI magna thavA chatAM naMdISeNe eka niyama rAkhyo hato, ke roja daza mAnavIone saMsAranI asAratAno upadeza ApI tyAganA paMthe vaLAvyA pachI ja bhojana karavuM. roja sUraja Ugato ane naMdISeNa dasa mAnavIone tyAgI banAvatA. A niyama acUka rIte paLAto. vArAMganAnI mohakatA, vilAsanI mAdakatA ke moja-majAnI tAlAvelI niyamano kadI bhaMga na karAvI zakatI. kALadevatAno ratha vaNathaMbhyo cAlyo jAya che ane bAra bAra varSanA sUraja UgIne AthamI gayA che. naMdISeNa kumAra bhoga-vilAsamAM evA to taraboLa thaI gayA che, jANe tyAgano mArga kadI svIkAryo ke anubhavyo ja nathI ! paNa vakhata Avye AMbo phaLyA vagara nathI raheto. eka divasa naMdISeNa kumAre nava jaNane dIkSAnA mArge vaLAvI dIdhA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 abhiSeka hatA. bhojana-samaya vItI gayo che, paNa dazamo jaNa koI maLato nathI. gaNikA ane kumAra banne akaLAtAM hatAM. baporAM thayAM, paNa koI na maLyuM. bhUkhathI banne klAnta thaI gayAM hatAM. tyAM kaMIka vinoda karIne AnaMda meLavavA mATe gaNikA hasatI hasatI bolI : kumAra, dasamA dIkSArthInI rAhamAM ATalo badho vakhata zuM gumAvo che ? bIjo koI na maLe to tame pote kyAM dUra cho. dasamA dIkSArthI tame pote thAo eTale patyuM !" ane, jANe sUtelA siMhane koIe jorathI phaTako mAryo hoya tema, naMdISeNano sUI gayelo tyAgI AtmA pharIne jAgI UThyo. tene thayuM : 'tyAgamArgano upadeza ApIne hajAro mAnavIone tyAganA mArge doranAra huM A vAsanAmAM zuM joIne phasAyo hoIza ? tyAgane potAnA AtmAmAM utAryA vagara bIjAne eno upadeza zA khapano ?' ane naMdISeNa vadhu ne vadhu vicAramagna thavA lAgyA ! . je vArAMganAnA kAmaNabharyA hAsya naMdISeNa munine bhogI bhramara banAvyA hatA, te ja vArAMganAnA ToLabharyA upahAsamAMthI naMdISeNa kumArane tyAgI munino mArga lAdhI gayo ! mArgabhUlyA musApharane jANe mArga maLI gayo ! ane pachI to gaNikAnAM seMkaDo vinaMtIo, hajAro kAkalUdIo ane lAkha lAkha AMsuo naMdISeNa kumArane na rokI zakyAM ! kamaLapatra uparathI jaLabiMdu sarI jAya ema e badhuM enA aMtara uparathI sarI gayuM. lepAyela naMdISeNa Aje jANe sAva nirlepa banI beThA hatA. ane te ja divase naMdISeNa kumAra kAmavAsanA upara vijaya meLavI pharI prabhucaraNamAM jaI pahoMcyA ! mahAmuni naMdISeNano pharI jayajayakA2 gAjI rahyo ! Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca janamanI prIta bhamaro puSpomAM ALoTyA ja kare, parAgane lUMTyA ja kare, rasane cUsyA ja kare, ane chatAM kadI na dharAya. vilAsalAlasA paNa evI ja cIja che. bhArata cakravartI brahmadattane A vAtano pAke pAye anubhava thaI cUkyo hato. bharapUra bhoga maLyA chatAM e lAlasA sarvadA asaMtuSTa ja rahetI. vaDavAnala saMtoSAya to e vilAsa-lAlasAno Ataza zAMta thAya ! kaMI kaMI vilAsa ane vaibhavanI sAmagrI svAhA thaI jatI, chatAM ya e Ataza to sadA azAMta ne azAMta ja raheto, ne nitya prabhAte, ne nitya navI rAtrIe navI navI bhogasAmagrI mATe valakhAM mAryA ja karato ! baMdhanathI. agni kadI zAMta thayo che ke Aje thAya? brahmadatta cakravartInI pATanagarI kAMpilyanagarI paNa potAnA svAmInI vilAsapriyatAnA pratIka samI, soLe zaNagAra sajela suMdarInA jevuM namaNuM rUpa dhArIne khaDI hatI. enI gaganacuMbI havelIo ane enAM vizALa haryo. pahoLA pahoLA rAjamArgo ane sIdhI sIdhI vithikAo, bhabhakabhaya bajAro ane vidhavidha sAmagrIthI bhayabhaya hAdo jANe AgantukanA aMtara upara kAmaNa karI jatAM. cakravartInA prAsAdomAM ane aMtapuramAM to A pArthivatA paNa bhulAI jatI - jANe svargaloka ja dharatI upara UtarI Avyo ! zuM enI zobhA ! ane zo eno vaibhava ! AvA vaibhavazALI prAsAdomAM ane rUparANIothI UbharAtAM aMtaHpuromAM brahmadatta cakravartI jAtajAtanAM vilAsa-sukho anubhavatA. puSpakomaLa paryakAsano, paDyo bola jhIlanArI manahara paricArikAo WWW.jainelibrary.org Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1240 abhiSeka ane vilAsanI carama sImA samI rUpasuMdarIo cakravartInI vAsanAne mATe tyAM khaDe page taiyAra rahetI ! ane chatAM ya koIka divasa evo paNa Ugato, jyAre cakravartIne mana A badhuM akAruM thaI paDatuM, ane emanuM aMtara vanavihAra ke udyAnakaDA mATe talasI UThatuM. Aje cakravartI udyAnakaDA mATe saMcaya hatA. sarvatra hAsya-vinoda vyApI rahyo hato. jhaMkAranRtya AMkhone ane kAnane AnaMda ApI rahyuM hatuM. kaMdukakIDA cAlI rahI hatI. ramaNIo phUladaDA pheMkI phaMkIne cakravartIne mUMjhavavA mathI rahI hatI. cakravartI paNa e mArathI jANe mUMjhAI gayA hoya evo DoLa karI rahyA hatA. jIvananI asaMkhya paLomAMthI jema eka nAnIzI paLa mANasanA manane pheravI nAkhe tema eka vadhu phUladaDo cakravartInA deha sAthe athaDAyo. ane cakavartInuM hAsya gaMbhIratAmAM pheravAI gayuM. phUladaDo zarIra upara nahIM paNa jANe aMtaranA koI ALA paTa upara athaDAyo. emAMthI vicAramALA janmI - koI pASANanA haiyAmAMthI zItaLa jharaNa phUTI nIkaLe tema. cakravartI vicAra karavA lAgyA H AvA nRtyano ane AvA phUladaDAno anubhava e kaMI Ajano navo anubhava nathI; kevaLa A janmano paNa e anubhava nathI; e anubhavanAM mULa to ko'ka jUnA kALanI dharatImAM ropAyelAM lAge che. aMtara to kahe che ke koI dUra dUranA kALamAM, koI jUnA banI gayelA avatAramAM A rasa jANyo ane mANyo hato. paNa kyAre ane kyAM ? cakravartInuM aMtara vadhAre ne vadhAre UMDe UtaratuM cAlyuM. eno saLaMga dora aMtarane lAdhato nathI, manomaMthana vadhu ne vadhu gheruM banatuM jAya che. ane e manomaMthana mukha upara hAsya-vinodanI rekhAone badale gaMbhIratAnI gherI chAyAne DhALI de che. kSaNa pahelAMno kilakilATa adRzya thaI gayo. ekanI gaMbhIratAe anekanAM mukhone gaMbhIra banAvI dIdhAM. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca janamanI prIta 125 sa AthamatI saMdhyAe jyAre brahmadatta cakravartI ughAnakrIDAethI pAchA pharyA tyAre emanAM netro DhaLI gayAM hatAM. vananI manohAriNI zobhA nIrakhavAno emane avakAza na hato. netro nIcAM DhALIne jANe e aMtaramAM kaMIka zodha calAvI rahyA hatA. cakravartIne Aje koIno sahavAsa gamato nathI. emanuM dila ekAMtane jhaMkhI rahyuM che. rAjamahAlayanA ekAMta oraDAmAM jaIne e aMtaranA paTa ukheLavA mathI rahyA che. eka pachI eka paTa bhedAto jAya che, ane koI kALajUnI ghaTanAnI najIka ne najIka e saratA jAya che. chevaTe e dhanya ghaDI AvI lAge che, aMtaramAM teja-jhabakAro thAya che ane jugajugajUnI ghaTanAno krama jANe emanA aMtarapaTa upara aMkita banI jAya che. cakravartI zuM jue che ? emanAM aMtaracakSu kALanA amApa paTa upara pharI vaLe che ane tyAM e jue che ke e paTa upara eka bAMdhava-belaDI sAthe ne sAthe ja pharyA kare che; sukhamAM paNa sAthe ane duHkhamAM paNa sAthe, AnaMdamAM paNa ekarUpa ane AphatamAM ekarUpa. khela-kUdamAM ane tapa-japamAM paNa emanI joDa akhaMDa ja rahe che ! kAyA be che, paNa jIva to jANe eka ja che ! ane A prIta paNa kevI purANI che ! cakravartInAM aMtaracakSu jANe bhavobhavanA paDadA vIMdhavA lAge che. e be bhAInI joDI. be jIvanI janamaprIta. ane te paNa eka janamanI nahIM, be janamanI nahIM, traNa ke cAranI paNa nahIM, pAMca-pAMca janamanI e prIta ! pAMca pAMca janama lagI be ya sadA sAthe ne sAthe ja. vAha re vidhi, tArA khela ! cakravartInI vicAramALA vadhu gherI banatI jAya che ane eka eka ghaTanA aMtarapaTa upara hUbahU rUpa dhArIne jANe sajIvana banI jAya che. [2] cakravartI jue che pahelo janama. dazArNa nAmano deza che, tyAM be ya bhAI dAsarUpe janme che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 abhiSeka gulAmonA jevI emanI hAlata che. dIna-hIna-kaMgAla emanI sthiti che. duHkhanI aMdhArI rAta emane gherI beThI che. sukhano sUraja emanAthI sadA ya Agho ne Agho ja rahe che. paNa be bAMdhavanI prIta evI che ke e duHkhanA viSane ya mIThA amRtanI jema pacAvI jAya che. emano avatAra AnaMda ane sukhamAM vItI jAya che. : pachI e nihALe che bIjo bhava; jANe raMgabhUminuM bIjuM dRzya zarU thAya che H kaliMjara nAmano parvata che. UMDI UMDI kaMdarAo ane UMcAM UMcAM zikharothI e sohe che. vikarALa pazuo, gherI gherI vanaji khaLakhaLa vahetAM jharaNAM eno vaibhava che. tyAM be mRgalAM mojathI phare che, care che ne AnaMda kare che. e mIThAMmadha ghAsa care che ane amRta sarakhAM nIra pIe che. kadIka e ekabIjA sAthe gela kare che, to kadIka cAre page UchaLI UchaLIne chalaMgo bharatA bharatA girikaMdarAomAM ghUmI vaLe che. thAke tyAre ekabIjAnI DokamAM Doka bheravI e ArAma kare che. saMgItanA e bhAre rasiyA che, ane chevaTe saMgItanA caraNe ja potAnuM jIvana samarpI de che. vAta AgaLa cAle che; trIjA bhavanI nATyabhUmi aMtaracakSu AgaLa spaSTa thAya che : LiyAmaNI mRtagaMgA khaLakhaLa nAde vahI rahI che. amRta sarakhAM enAM nIra che ane sadA ya zItaLa ane sohAmaNA enA tIra che. e tIre be haMsalA pharyA kare che. e heta-prItamAM masta rahe che. jevo suMdara e pradeza che, evA manahara emanA deha che. vakhata pUro thAya che ane banne tyAMthI vidAya thAya che. ; vaLI pAchuM citra badalAya che cothA bhavanI camatkRti manane AkarSI rahe che H kAzI nAmano deza che. eka cAMDAlane tyAM be ya bhAI avatAra le che. ekanuM nAma citra ane bIjAnuM nAma saMbhUti. saMgItavidyAmAM e bhAre pAvaradhA che. emanI kathA to bhAre lAMbI ane raMgaraMgIlI che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca janamanI prIta 127 cakravartI jANe e bhavane tAdRza nIrakhe che. sAMbhaLo tyAre e romAMcaka kathA. [3] kAzInagarImAM Aje Thera Thera eka ja vAta carcAtI hatI : mahArAjanA nyAyAsane rAjamaMtrI jevA rAjamaMtrI namucine ya motanI sajA pharamAvI hatI ! mahAmaMtrI namuci buddhinA bhaMDAra ane saMgIta-vighAnA pAragAmI hatA. rAjakAjamAM emano nirNaya AkharI lekhAto. emanA bolane avagaNanAranuM mastaka salAmata na rahetuM. paNa Aje eka ALa emanA mAthe AvyuM hatuM. durAcAranA gunA AgaLa rAjamaMtrI paNa rAMka banI gayA hatA. prajAe joyuM ke AvA samartha puruSane paNa potAnA gunAnI sajA zira jhukAvIne sAMbhaLavI paDI hatI. namucine phAMsIne mAMcaDe caDAvI devAnI rAjAnA cAMDAlane AjJA paNa maLI cUkI hatI, ane have to rAjamaMtrInA motanI phakta ghaDIo ja gaNAtI hatI. phAMsIno mAMcaDo taiyAra thayo che. cAMDAla paNa rAjaAjJAnA pAlana mATe taiyAra khaDo che. paNa re ! jarA ya vedanA anubhavyA vinA seMkaDo mAnavIone motanA mukhamAM dhakelI denAra cAMDAlanuM haiyuM Aje pAchuM kAM paDe ? dorI kheMcavAno vaLI vaLI vicAra kare che ane enuM mana vaLI vaLI pAchuM paDe che. e Ama phare che ane tema phare che, paNa enuM mana jANe Aje ene sAtha ApavA mAgatuM nathI. paththaramAM jharaNuM phUTI nIkaLe ema enA kaThora aMtaramAM Aje karuNAno jharo vahI nIkaLyo che. cAMDAla cAlAkI khele che. rAjaAjJAnuM pAlana karavAno dekhAva karI tarakIbathI namucine potAne tyAM laI jAya che. cAMDAlane be dIkarA che : ekanuM nAma citra ane bIjAnuM nAma saMbhUti ; jANe be devakumAro ja joI lo, rUpe-raMge saunuM mana harI le evA che. rAMkane tyAM jANe ratana che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 0 abhiSeka mahAmaMtrI namuci prakhara saMgItavettA che. potAnA jIvanadAtA cAMDAlanI pote zI sevA karI zake ? eNe baMne cAMDAlakumArone saMgIta zIkhavAno Agraha karyo. be ya bhAI namuci pAse saMgIta zIkhavA lAgyA. thoDA ja samayamAM baMne saMgIta-vidyAmAM nipuNa banI gayA. zuM emanA kaMTha, ane zuM emanuM saMgItajJAna ! e gAvA lAge che tyAre jANe sRSTi AkhI thaMbhI jAya che ! svaronI devInuM ja jANe sarvatra sAmrAjya sthapAI jAya che. guruthI celA savAyA nIvaDyA. paNa namucinAM bhAgya ahIM paNa phUTelAM nIkaLyAM. kUtarAnI pUMchaDI vAMkI ne vAMkI ja rahI ! ahIM paNa e sadAcArano mArga cUkyo ane ene rAta mAthe laIne nAsavuM paDyuM. citra ane saMbhUti have saMgItanA baLe potAnI AjIvikA raLe che. e jyAM gAvAnuM zarU kare che tyAM mANasonI bhAre ThaTha jAmI jAya che, kAzInagarInA pahoLA rAjamArgo ane moTAmoTA cauTA ne coko paNa jANe sAMkaDA banI jAya che. AkhI mAnava-medanI tyAre e svaramAdhuryamAM masta banIne DolavA lAge che. sthaLa ane kALanA bheda paNa tyAM bhulAI jAya che. saMgItanI saritAnAM amRta badhe relAvA lAge paNa kAzInI prajAmAM AnI sAme kacavATa jAgyo. paMDito ane saMgItazAstrIone AmAM potAnI hINapata lAgI. vidyA ane kaLA to UMca kuLano vAraso: AvA adhamone tyAM e jAya, to to haLAhaLa kaLiyuga vyApI jAya ! game tevA nipuNa hoya to ya A to cAMDAla ! emane te vaLI AvI vidyA ane AvI khumArI kevI ? emane to bhalo emano dhaMdho ane bhalAM emanAM adhama kAryo. gadheDA upara te vaLI aMbADI hoya ? ane vAta vadhatI vadhatI TheTha kAzIrAjanI pAse pahoMcI gaI. paMDito ane zAstrIoe rAjAjI pAse dAda mAgI : " A adhamone AvuM kRtya karavA mATe sajA karo ane emanI vidyAne rAjaAjJAnAM Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca janamanI prIta 0 129 evAM tALAM vAsI do ke bhaviSyamAM e bahAra nIkaLavA ja na pAme." rAjasevako doDyA. baMne kumArone pakaDI kAzIrAjanI samakSa khaDA karavAmAM AvyA. kAzIrAje pharamAvyuM : "bALako ! tame ucca varNane yogya kaLA hAMsala karavAno bhAre guno karyo che. A gunAnI sajA bhAre AkarI che. paNa tame ya mArA prajAjano cho, eTale tame tamArI kaLAne choDIne tamArA cAMDAlanA kAmamAM lAgI jAo! tamArI uMmara joIne atyAre to tamane nyAyAsana ATalI ja sajA pharamAve che." baMne bhAI kSaNabhara vicAramAM paDI gayA. rAjasabhA paNa zuM thAya che e jovA utsuktA anubhavI rahI. paNa kaLAnA lADakavAyAo dIvAnA hoya che. potAnA manorAjyamAM e koInI dakhala sahana karI zakatA nathI. - cine javAba Apyo : "mahArAja ! saMgItakalA to amArA zvAsa ane prANa che. UMca kuLane ane kaLAne jo sAcuM sagapaNa hota to ame garIbanA dvAre e saMgItadevI Avata ja zA mATe ? enA darabAramAM to garIba ke amIranA koI bheda che ja nahIM. kaLAdevInI A bheTane ame kema karI tajI zakIe ? rAjan ! ApanI AjJAnuM pAlana amArA gajA bahAranI vAta che." kAzIrAjano cahero kaMIka sakhata thayo. emaNe jarA sattAbharyA avAje kahyuM : "chokarAo ! A sthAna dalIlo karavAnuM nahIM, AjJAne ziromAnya karavAnuM che. tamane pharI vicAra karIne kahevAnI taka ApavAmAM Ave che. kaho, rAjaAjJA tamane maMjUra che ke nahIM ?" kumAra saMbhUti jarAka Akaro thaI gayo. kAzIrAja jo dezanA rAjA hatA to e pote paNa kyAM kaLAnA rAjA nahotA ? rAjA to kevaLa potAnA dezamAM ja pUjAya, paNa kaLAkAra to AkhA vizvamAM pUjAya. to pachI dabAvAnuM ke zira jhukAvavAnuM kevuM ? eNe kahyuM : "amane amAre mArge javA dyo. e mArga tajavo Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 0 abhiSeka amArA mATe azakya che. bhale pachI rAjaAjJA potAne gamato rAha le." rAjadaMDa kaThora thayo : rAjaAjJA chUTI ke baMne bhAIoe kAzInagarIno ja nahIM, kAzI dezano paNa tyAga karavo. ane jyAre devamaMdiromAM saMdhyAnI AratInA ghaMTArava bajI rahyA hatA, tyAre citra ane saMbhUti potAnA svajano, ane prANa-pyArI jhUMpaDIne AkharI salAma karIne vidAya laI rahyA. paNa nIca kuLanA doSe emane parabhomamAM paNa jaMpa vaLavA na dIdho. e jyAM jAya tyAM emanI kaLA upara to badhAM ya mugdha banI jAya, paNa jyAM khabara paDe ke e cAMDAla kuLanA che eTale emane apamAna ane tiraskAra ja nasIbamAM rahe ! kaLAnA svAmIone potAno A tiraskAra bhAre akAro thaI paDyo. kaLAdevInI ATaATalI kRpA chatAM, je vAta potAnA hAthanI na hatI, e cAMDALa kuLamAM janma levA mAtrathI ja loko potAnI AvI avahelanA kare e emane mATe asahya thaI paDyuM. emane thayuM H re jIva ! AvuM apamAna sahIne jIvavA karatAM AtmahatyA karIne maravuM zuM khoTuM ? jIvavAmAM Dagale ne pagale duHkha ne apamAna che, ane mAravAmAM to kevaLa eka ja vAra duHkha che ! pachI na dekhavuM, na dAjhavuM ! pachI na koIno tiraskAra, na koInI avahelanA ! Ama baMne bhAIo bahAvarA thaIne bhame che. enA jIvane kyAMya cena nathI. emanA manane kyAMya nirAMta nathI. emanuM mana to jANe AtmahatyAnI ja mALA raTe che. na e sukhe khAya che, na sukhe sUe che. ane chevaTe eka divasa parvatazRMga uparathI jhaMpApAta karavA taiyAra thaI jAya che. parvatanI bhayaMkara karADa upara baMnenA deha toLAI rahyA che. jANe girikaMdarA emane mAtAnI goda jevI pyArI banI gaI che. motane ane emane cAra AMgaLanuM ja cheTuM che. eka kadama AgaLa ane paLamAtramAM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca janamanI prIta 0 131 badhuM khalAsa samajo ! haiyuM thaMbhI jAya ane lohI thIjI jAya evI kaTokaTInI paLa cheH A paDyA ane A gayA ! tyAM dUrathI koI gebI avAja saMbhaLAya che : "thobho ! thobho ! mahAnubhAvo, jarA thobhI jAo ! thobhI jAo ! sabUra karo. rakhe utAvaLA thatA. mRtyu tamArAM duHkhonuM mAraNa nathI. jIvana ja tamArAM duHkhone dUra karaze." baMne bhAI camakI gayA ? ahIM vaLI AvI AjJA denAra koNa haze ? e pAchuM vALIne jue che to eka munivara utAvaLA utAvaLA emanI tarapha cAlyA Ave che, ane hAtha UMco karIne thobhI javAnI izArata karI rahyA che. | munivara nikaTa AvI pahoMcyA. citra ane saMbhUti stabdha banIne emanI sAme joI rahyA. munivaranI prazAMta mukhamudrA zAMtino srota vahAvI rahI che. munivara karuNAbharyA svare bolyA : "mahAnubhAvo, AvI navajuvAna vaye tamane evA te koNe dUbhavyA ke ApaghAta mATe taiyAra thayA cho ? ApaghAtathI duHkhano ukela kadI nathI maLato. paLavAra e duHkha TaLyuM lAge, paNa pharI pAchuM bamaNA jorathI ApaNA mAthe trATake ! vaLI, musIbatonA poTalAne mAthethI pachADI pheMkavAnI lAlace motane mArge cAlI nIkaLavuM emAM zAbAzI paNa zI ? kharI zAbAzI to e poTalAne mAthe laIne svasthapaNe jIvananA paMthe AgaLa vadhavAmAM che. mATe bALako ! A avaLA rAhathI pAchA vaLo ! karmanAM baMdhano ne karmanI nirjarAne pichANo. A to UlaTAM pApanAM vAvetara che !" dukhiyAne dilAso denAra maLI gayA, ane banne bhAIonAM netro zrAvaNa-bhAdaravo varasAvavA lAgyAM. chevaTe citra bolyoH "munivara ! A cAMDALakuLanA dehane dhAraNa karavAthI ame TheraThera tiraskAro sahyA ! svAmI! na koI amAruM ghaNI che, na amAruM dhorI che. amArA mATe to jANe A jagatamAM sarvatra apamAna ApaghAta musIbato paNa karI zag ukela kA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i 132 abhiSeka ane avahelanAnA akhUTa bhaMDAra ja bharyA che H jyAM jaIe tyAM e AgaLa ne AgaLa ja ! amArI saMgItakaLA paNa amane A vedanAmAMthI chuTakAro nathI apAvI zakatI; UlaTuM e paNa eka musIbatanuM kAraNa banI bese che - vAcharaDAne enI mAtAno paga ja thAMbhalAnI garaja sAre che ema ! to pachI Avo cAMDALajanma veThIne jIvavA karatAM jhaMpApAta karIne motane bheTavuM zuM khoTuM ?" ** munivara bolyA " mahAnubhAvo ! AtmA na cAMDAla che, na brAhmaNa. je dehane tame mRtyune soMpavA taiyAra thayA cho, e deha mane soMpI do ! yuvAno, mArI pAse cAlyA Avo ! saMsAranA dubhAyelA tamane bhagavAnano mArga zAMti Apaze, zAtA Apaze, sukha Apaze. na tyAM tiraskAra haze, na apamAna. AtmA, guru ane IzvaranI sAkSIe tyAM naryo AtmaramaNano AnaMda ja tamane maLaze ! cAlyA Avo juvAno, cAlyA Avo mArI pAse ! huM tamane prabhunA mArganI bheTa ApIza. banne bhAIo to stabdha thaI gayA. emane thayuM : A te svapna hatuM ke satya ? AkhI duniyA jemane haDadhUta kare che evA ama cAMDAlane A munivara haiye cAMpaze ? prabhuno mArga Apaze ? potAnA karIne rAkhaze ? paNa bIjI ja paLe jyAre munivare potAnI karuNAnI pAMkhamAM banne bhAIone samAvI dIdhA, tyAre temanuM svapna satyarUpe khaDuM thayuM. duniyAe jemane cAMDAla kahIne tiraskAryA temane munivare potAnA kahIne apanAvI lIdhA. aNInI paLa vItI gaI jANe kALaghaDI vItI gaI; ane ApaghAta mATe ughukta thayelA be juvAno AtmasAdhanA mATe ciraMjIvI banI gayA ! [3] citra ane saMbhUtino deha munivezathI zobhI rahyo che. baMne bhAI ahiMsA, saMyama ane tapanA pAlanamAM lIna rahe che; dhyAna ane yoganA abhyAsamAM magna rahe che, ane koI anerI duniyAnA musApharo hoya Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca janamanI prIta 0 133 ema emano AtmA sadA svAdhyAyamAM ane nijAnaMdamAM masta rahe che. duniyAnI duvidhA mAtra jANe emanA manamAMthI sarI gaI che. kAyA ane chAyAnI jema e kadI ekabIjAthI judA paDatA nathI - jyAre juo tyAre sAthe ne sAthe ja ! gurunI paNa e ananyabhAve sevA kare che. ane ema ne ema thoDo kALa vahI jAya che. vasaMta Ave ane AMbo mhore ema samaya pAkayo ane banne munio jJAnagaMbhIra banI gayA. bannenI yogyatAne pichANIne samaya. pArakhu gurue baMnene svataMtra vihAranI anujJA ApI. ane eka kALe jema emanI saMgItavidyA khIlI UThI hatI ema, atyAre emanI sAdhutA soLe kaLAe khIlI nIkaLI. paNa kaMcana ane kAminInA tyAgIne paNa ghaNI vAra kIrtinA mohathI bacavuM muzkela banI jAya che. citranuM citta sthira hatuM ane vadhu ne vadhu aMtarmukha banatuM jatuM hatuM, paNa saMbhUtine mATe sAdhutAnI kIrtino kaipha jIravavo muzkela banI gayo. enuM mana koI koI kALe cala-vicala banavA lAgyuM, AsaktinA suMvALA mArge vaLavA lAgyuM. eka vAranI vAta cheH baMne munio hastinApuramAM AvyA che. tyAM sanakumAra cakravartI potAnA apAra vaibhava ane devAMganA samI paTarANI sAthe munivaro pAse Ave che. baMne jaNAM munivarone bhAvapUrvaka vaMdana kare che, emanAM jJAna ane sAdhutAne prazaMsI rahe che. citranA mana uparathI to e badhuM, paththara uparathI pANInI jema, sarI jAya che, paNa saMbhUtinuM mana have kAbU bahAra javA lAge che. banavA kALa te vaMdana karatI paTarANInI eka alakalaTa saMbhUtinA caraNane sparzI jAya che. e alakalaTa zuM hatI, jANe kAmadevano ke moharAjAno chUpo mAra hato. saMbhUtinuM mana to have koI pratibaMdha svIkAravA taiyAra na hatuM. saMyamano baMdha tUTI cUkyo hato. ane AsaktinAM nIra khaLakhaLa vahI nIkaLyAM hatAM. kIrtinI thoDIka lapasaNI bhUmi upara cAlatA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 0 abhiSeka saMbhUtimuni kaMcana ane kAminImAM Asakta banI gayA. ene thayuM kevI suMdara nArI ane kevo rUDo vaibhava! jo AvI nArI ane Avo vaibhava bhogavavA maLe to jIvana kRtArtha thaI jAya ! citra saMbhUtinI vihvaLa manodazA pArakhI lIdhI. eNe ene vAravAno prayatna karyo, ghaNI AjIjIo karI, paNa citranI vinavaNI kAragata thAya e pahelAM to saMbhUtie potAnA saMyama ane tapanuM phaLa mAgI lIdhuM hatuM H jo mArA tapa ane saMyamanuM phaLa mane maLavAnuM hoya to AvI Rddhisiddhi ane AvI ramaNIno svAmI banavA mATe huM navA janme cakravartI banuM ! baMne bhAIonA aMtaranA mAgoM ahIMthI phaMTAtA hatA : citranuM citta narI anAsaktimAM ja lIna hatuM, ane duniyAnI koI mohamAyA sparzatI na hatI. saMbhUtinuM mana kevaLa AsaktimAM ja garakAva banyuM hatuM; e to have cakravartIpadanuM ja raTana karatuM hatuM. AyuSya pUruM karI banne devapaNe avatare che. | [4] cakravartI vicAre che : pahelo janma dAsano, bIjo mRgayugalano; trIjo haMsayugalano; cotho cAMDAla-putrano, have banne jaNA camo janama dhAraNa kare che. pAMcamo avatAra devano che. suMdara devaloka che. be ya bhAI devalokanA apAra sukho bhogavI rahyA che. vaibhava-vilAsanAM sAdhanono tyAM koI pAra nathI. sadA sukhanI baMsarI tyAM bajI rahI che. na koI ciMtA. na kazI upAdhi. jarA ane maraNa tyAM vIsarI javAya che. duHkha ke glAninuM to jANe tyAM nAma nathI. sadA AnaMda, AnaMda ne AnaMda ja tyAM pravatya kare che. paNa kALadevatA to ene ya choDatA nathI. enA kALa-jhapATA to svargalokamAM ya pharI vaLe che ane banne devo tyAMthI adrazya thAya che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca janamanI prIta 135 eka bhAI to pote, paNa bIjo bhAI kyAM ? cakravartI vicAranidrAmAMthI jAgI gayA. potAnA bAMdhavane jovA emaNe cAre tarapha najara pheravI. are, pAMca pAMca bhavathI ame sAthe ne sAthe hatA, ne atyAre kyAM gayo potAno sAthI ! cakravartInI vicAramALA tyAM thaMbhI gaI. AgaLano maNako emane sAMpaDato nathI. pAMca pAMca janamano sAthI bAMdhava jANe alopa thaI gayo che. enI bhALa ene lAdhatI nathI. enuM aMtara bhAIne mATe talasI UThe che; enuM haiyuM pokAra kare che : pAMca janamano sAthI mAro bhAI kyAM ? pAMca janamanI amArI akhaMDa prIta kema karI naMdavANI ? ane bAMdhavanA virahamAM cakravartIpaNAnAM sukho khArAM dhU thaI gayAM ! - - brahmadatta cakravartI potAnA pAMca pUrvajanmanA sAthIno ATalo dora to pakaDI zakyA, paNa potAnI pAMca janmanI prItamAM bhaMga kyAM paDyo enuM darzana emane lAdhatuM nathI. e vadhu ne vadhu ciMtanaparAyaNa bane che. [u] brahmadatta cakravartIne chevaTe pAMca janmanI prItinA bhaMgano dora sAMpaDato lAgyo. emaNe joyuM ke anAsakti ane AsaktinA judA paDelA rAhe pAMca janama lagI sAthe ne sAthe rahetI bAMdhava-belaDIne judI pADI dIdhI hatI; ane emanI pAMca janama purANI prItane toDI nAkhI hatI. prItibhaMganuM kAraNa lAdhI gayuM. ane brahmadatta cakravartInuM dila potAnA bhAI mATe khUba adhIruM banI beThuM. emanA manamAM to have 'mAro bhAI kyAM ? mAro bAMdhava kyAM ?'nI ja raTanA cAlI rahI. potAnA vikhUTA paDelA bhAIne zodhyA vinA have emane jaMpa vaLavAno na hato. bhAInI zodha mATe cakravartIe DhaMDhero piTAvyo. jANe baMdhupremano nAda relAvatA DhaMDherAnA zabdo gAmegAma gAjatA thayA : Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 9 abhiSeka " "janmA dAso, mRgo, haMso, cAMDAlo, deva sAthamAM; ' - A aDadhA zlokanuM bAkInuM aDadhiyuM meLavIne Akho zloka pUro karI Ape evA narane je zodhI Apaze tene mahArAja brahmadatta cakravartI potAnuM aradhuM rAjya Apaze." DhaMDherAno bhAva e hato ke "dAsarUpe, mRgarUpe, haMsarUpe, cAMDAlaputrarUpe ane devarUpe - ema pAMca janama sudhI mArI sAthe ne sAthe rahenAre mAro bhAI A janme vikhUTo paDI gayo che. e vikhUTo paDelo mAro bhAI jyAM hoya tyAMthI mArI pAse AvI hAjara thAya ane mArA duHkhI manane sukha-zAMti Ape ! mArA bhAIne zodhI ApanArane huM mArA aradhA rAjyano mAlika banAvIza." cakravartIno DhaMDhero ane AvaDuM moTuM InAma ! pachI to pUchavuM ja zuM ? e aDadho zloka to zahera zahera, gAme gAma ane galIe galIe mAnavInAM mukhe gavAvA lAgyo - jANe koI mahAsiddhimaMtra na hoya ! jANe saune enuM gheluM lAgyuM na hoya ! eka divasanI vAta che : citramuni* gAmegAma pharatA pharatA. kAMDilya nagaranA udyAnamAM AvIne UtaryA hatA. udyAnano mALI choDavAne pANI pAtAM pAtAM pelo aradho zloka gaNagaNI rahyo hato. citramuninA kAne e zabdo AvyA, ane e UMDA vicAramAM UtarI gayA. vicAra karatAM karatAM emanA aMtaramAM prakAza patharAya, mane samajAyuM H are, A to amArA ja pUrvajanmonI kathA! mAro bhAI ja mane zodhato lAge che ! munie mALIne potAnI pAse bolAvIne e vAtanuM rahasya pUchyuM. mALIe badhI vAta mAMDIne kahI saMbhaLAvI tyAre citramunie ene kahyuM : "e aDadhA zlokanuM bAkInuM aDadhiyuM mArI pAse che, huM e adhUrA zlokane pUro karI ApuM chuM. jo A rahyo eno bAkIno * chaThThA bhAvamAM paNa cothA bhavanuM A nAma ja maLe che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca janamanI prIta 0 137 bhAga : AsaktidoSathI chake, janma janmyA judA judA." " jA, tArA mahArAjane e Apaje, tuM nyAla thaI jaIza !" mALI to rAjI rAjI thaI gayo. harSAvezamAM e vicArato hato ? kyAre mahArAjA pAse pahoMcuM, kayAre A Akho zloka saMbhaLAvuM ane kyAre mAruM InAma meLavuM ! utsukatAnA AvezamAM TUMko mArga paNa ene jojana jevo lAMbo. thaI paDyo. chevaTe e mahArAjA pAse pahoMcyo ane Akho zloka eNe gAI saMbhaLAvyo : "janmyA dAso, mRgo, haMso, cAMDAlo deva sAthamAM; - AsaktidoSathI chaa janme janmyA judA judA. * cakravartI Akho zloka sAMbhaLIne harakhAI gayA ? chevaTe mane mAro bhAI maLyo kharo ! paNa e to utAvaLamAM e mALIne ja potAno bhAI mAnIne enI AvI duHkhI hAlata joIne duHkhI duHkhI thaI gayA. emane mUcha AvI gaI. emane mUcha vaLatAM mALInI pAsethI sAcI vAta jANIne cakravartI bahu rAjI thayA, ane mahAmuni citrane bhAre AdarapUrvaka potAne tyAM teDI lAvyA. banne bhAIe khUba vAtavinoda karyo. citramunie khUba lAgaNIthI cakravartIne tyAga ane saMyamano mahimA samajAvyo. cakravartIne paNa evI vAto gamI to kharI, paNa cIkaNA pASANa uparathI pANI sarI paDe ema enA vilAsaghelA mana uparathI e badhI vAto sarI paDI. emanuM mana to hajI paNa AsaktimAM ja lIna rahyuM. *mULa gAthA A pramANe che - Asi dAsA migAhaMsI cAMDAlA amarA jahA / imA No chaTThiyA jAI annamantreNa jA viNA / / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 abhiSeka citra muni cakravartInI A sthiti vimAsI rahyA ane ene bacAvI levA e punaH punaH puruSArtha karavA lAgyA. paNa badhuM retIne pIlavA jevuM ja nIvaDyuM ! vAto to bahu bahu thaI, paNa emAMthI thayela prItibhaMganuM sAMdhaNa na maLyuM te na ja maLyuM ! paLabhara bhAsa thayo ke have e prItibhaMgano aMta AvavAno. paNa bannenAM mananAM vaheNa evA judA mArge vahetAM thayAM hatAM ke eno cira saMgama have asaMbhava hato. AsaktidoSe judA karela banne bhAInA mArgo sadA kALane mATe judA thaI gayA hatA. A milana jANe svapna banI gayuM. ane jyAre citra muni cakravartInA mahelamAMthI vidAya thayA tyAre sadAkALane mATe emanI pAMca janamanI prItano aMta AvI gayo ! re Asakti ! tAro prabhAva !* uttarAdhyayana-sUtranA AdhAre. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 e rAta ne e prakAza ajavALAM hoya tyAM aMdhArAM Ave che, aMdhArAM hoya tyAM ajavALAM pragaTe che H saMsArano A aphara niyama che. je zAsanano sUrya eka veLA sahasra kaLAe prakAzato hato tyAM meghalI rAta beThI hatI. dharmanA dhvajadhArI sAdhuo zithilAcArI banyA hatA. devamaMdiro mAyAnAM dhAma banyAM hatAM. gRhastho sagavaDamAM saMyama zodhavA lAgyA hatA. e aMdhArI rAtamAM sahu dina-dizA bhUlI beThA hatA, chatAM e vakhate paNa keTalAka dIpako potAno saumya prakAza verI rahyA hatA. e rAta ane e prakAzanI A vAta che. garavo gUrjara deza che. gAma aNahilapura pATaNa che. rAja rAjA siddharAjanuM . solaMkI rAjAoe rAjamAM suvarNayuga pragaTAvyo che. vAghabakarI eka tAre pANI pIe che ! gujarAtamAM be dharmo mukhya che H zaiva ane jaina ! prajA baMne dharmane AdaranI najare nIrakhe che. rAjA baMne dharma para samabhAva rAkhe che. e veLA jaina dharmanI khyAti dezodezamAM che. jaino karmavIra ne dharmavIra baMne che. e keDe samazera bAMdhI samarAMNa khele che, ane sAdhakane zobhatAM mAtra be vastra paherI aDavANe page ne ughADe mastake saMghayAtrAo paNa kare che. hisAba koDIno rAkhe che, dAna koTinuM kare che ! e vakhate aNahilapura pATaNamAM sAntu maMtrIno vahIvaTa cAle che. gujarAtano mahAna rAjavI siddharAja jayasiMha hajI bALaka che. dhAryuM sAnta mahetAnuM thAya che. sAma, dAma, daMDa ne bheda e cAra prakAranI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 abhiSeka rAjanItithI rAjakAja cAle che.* eka divasano samo che. maMtrIzvara sAntu mahetA hAthI upara besI 25vADIethI pAchA pharI rahyA che. mArgamAM sAnruvasahikA jinamaMdira AvyuM. maMtrIzvare potAnA nyAyasaMpanna dravyathI A devamaMdira baMdhAvyuM hatuM. maMtrIzvarane devAdhideva vItarAga jinezvarane namaskAra karavAnI bhAvanA thaI AvI. e hAthInA hoddethI nIce UtaryA ane vidhipUrvaka devamaMdiramAM dAkhala thayA. paNa aMdara praveza karatAM ja, emaNe je dRzya najare nihALyuM ethI e kSaNabhara stabdha thaI gayA. emaNe joyuM ke eka zveta vastradhArI caityavAsI yati, eka halakI strI sAthe kAmamukatAbharyA premanA AlApa-saMlApamAM bhAna bhUlI Ubho che ! e azlIla ceSTAo paNa kare che ! oha ! A patita dRzya potAnI najare nihALavAnuM ane te paNa jinezvaranA pavitra maMdiramAM ! maMtrIzvaranI vimAsaNano koI pAra na rahyo ! emane thayuM ke bhagavAna mahAvIre saMghavyavasthA karatI veLA jenA upara zAsananI dhurAne vahana karavAnI javAbadArI mUkI hatI, e yatisamudAyanI AvI adhogati thA to pachI e zAsananI dhurAnA kevA behAla thavAnA ! jema nAgaNI potAnAM ja baccAMne khAI jAya che tema dharmanA pAlaNahAra ane rAkhaNahAra gaNAtA guru ja jo dharmanuM AvuM bhakSaNa kare to pachI dharmamArganuM rakSaNa thAya ja zI rIte ? * maMtrIzvare jo bIje koI sthaLe A dRzya joyuM hota to to eka ghA ane be kaTakA kare, evI emanI manodazA hatI ! joyeluM dRzya evuM kAramuM hatuM ke maMtrIzvaranA duHkhano kaMI pAra na rahyo. paNa duHkhamAM bhAna bhUle emAMnA e maMtrIzvara na hatA. itihAsamAM gujarAtanA suprasiddha mahAmaMtrI tarIke sAnta mahetAnuM nAma che. zrI ka. mA. munazIe potAnI navalakathAmAM pahelAM sAnta mahetAnuM ja mukhya pAtra rAkheluM; pachI badalIne muMjAla mUkyuM. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e rAta ne e prakAza samayasUcakatA ane vicakSaNatA e sAntu mahetAnA khAsa guNo hatA. emaNe dharmanA lAbhAlAbhano vicAra karyo, ane jhera jevo kaDavo ghUMTaDo gaLe utAratA hoya ema, potAnA hRdayane svastha banAvI dIdhuM. emaNe baLanA badale kaLathI ane AvezanA badale zAMtithI kAma levAno nizcaya karyo. bIjI bAju pelA caityavAsI yatinI bhoMThapano paNa koI pAra na hato. sAnta mahetA jevA gujarAtanA nAthe ene nIrakhyo hato ! ene thayuM : re ! potAnA jevA adharmInA A dharmarAjanA hAthe na jANe kevA hala thaze ! Akhare to e paNa eka mAnavI ja hato ne ! ane tyAgamArganA pratIka samA sAdhujIvananAM vastro enI kAyAne zobhAvatAM hatAM ne ! AvI azlIla premaceSTA karatAM pakaDAI javA koI paNa mAnavI taiyAra na ja hoya ! e paNa manamAM ne manamAM lAjI marato hato. 141 zaramanA mAryA enI AMkho jamIna upara jaDAI gaI, ane nizcetana pUtaLA jevo banIne e sthira Ubho rahI gayo. cAre tarapha stabdhatAnuM sAmrAjya pravartI rahyuM. vANIno pravAha ghaDIbhara thaMbhI gayo na koI bole ke na koI cAle ! paNa stabdha dekhAtA sAnta mahetAnuM mana jAgrata hatuM. emaNe A mahAvyAdhino upAya zodhI kADhyo, ane e upAya emaNe bilakula sahaja bhAve, taddana svastha citte ane manamAM koI paNa jAtano durbhAva rAkhyA vagara ajamAvyo. potAnI sAme koI mohAMdha banelA patita sAdhu nahIM, paNa guru gautamanA avatAra samA tapa, tyAga ane saMyamanA pALanAra sAcA sAdhu UbhA hoya ema mAnI e yatinI sAme maMtrIrAja khaDA rahyA - nata mastake ne nata dehe. pachI emaNe potAnuM uttarIya hAthamAM laI, paMcAMga praNipAta karI, vidhipUrvaka emane vaMdana karyuM, ane sukhasAtA pUchI. Ama kSaNa-be kSaNa e tyAM UbhA rahyA ane pachI potAnA mArge Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 0 abhiSeka svasthapaNe cAlatA thayA - jANe pote kazuM ja duHkhakara dRzya joyuM na hoya evI svasthatA e cAlamAM bharI hatI. paNa pelA patita caityavAsI upara e svasthatA jANe jAduI camatkAra karI gaI. koI gAruDI mahAmaMtrano prayoga karI moTA bhoriMgane vaza kare ema, e caityavAsI yati sAnta mahetAnA A vartanathI ekadama aMtarmukha banI potAnI adhogati nIrakhavA lAgyo. enuM vAnara-mana ekAgratAne khIle baMdhAI gayuM. enA aMtaramAM jANe hAkala thavA lAgI re mUrakha ! konI pATe ane kono veza paherIne tuM khaDo che che? vicAra to kharo ! have to na enI AMkho UMcI thAya che, na e enI premikA tarapha DokiyuM ya kare che. e to aMtaranA UMDANamAM ja DUbI jaIne bahAranI duniyAne vIsarI gayo che ! ane e aMtaranA UMDANanI DUbakIe to kSaNavAramAM enAM jugajugajUnAM pApo, Avezo ane vAsanAonA maLane pakhALIne dUra karI dIdho ! pazcAttApanA punita jharaNAmAM e yatirAjanA hRdayano palaTo thaI gayo. maMtrIzvaranuM mauna ane sanmAna yati mATe guruupadezAmRta banI gayuM. ane e eka dhanyapaLe e patita caityavAsI yati sAcA vairAgyarasano Azaka banI gayo. ane potAnI sarva saMpattino tyAga karIne e te vakhatanA samartha AcArya mAladhArI hemacaMdrasUrinA zaraNe jaI beTho. tyAgI gurudeva pAsethI AtmasAdhanAno gurumaMtra laIne anaMta AtmAonA tAraNahAra tIthAdhirAja zatruMjayanI chAyAmAM e ugra tapa tapavA lAgyo. saMcita karelA karmamaLane dUra karavAno puruSArtha phoravavA lAgyo. patita yati ghaDInA chaThThA bhAgamAM sAco sAdhu banI gayo ! maMtrIzvara sAnta mahetAnuM viveka-vRkSa jANe amaraphaLothI pAMgarI UThyuM. jUnA paNa ataranA UMDAIne bahAranI vatirALI dUra AtmAne paMthe paLela sAdhurAja AkarI tapasyA karIne potAnI AtmasAdhanAmAM AgaLa ne AgaLa vadhI rahyA che. have to na emane Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e rAta ne e prakAza 0 143 kAyAno moha che, na vAsanAnI tamannA che, have na emane Avezo satAve che ke na kAmanAo pIDe che. e to sadAkALa potAnA AtmAnI sAkSIe dharmamArgamAM ja magna rahe che. Ama karatAM bAra bAra varSanAM vahANAM vAI gayAM ! eka divasano samo che. sAnta mahetAnA haiyAmAM yugAdidevanAM darzananI tAlAvelI jAgI, ane e zatruMjaya tIrthamAM AvI pahoMcyA che. bhagavAna RSabhadevanI yAtrA karatAM emanA ullAsane jANe koI sImA nathI. yAtrA karatAM karatAM eka divasa maMtrIzvara tapa ane tyAganI mUrti samA eka munivarane nIrakhe che, ane emanuM mastaka namI paDe che. muninI sAdhutA, mRdutA ane Arjava emane munino vadhu saMga karavA prere che. munivaranA guru vagerenI maMtrIzvara pUchaparacha kare che. gurunuM nAma pUchatAM pelA munivara vinamra banIne hasatuM vadane bolyA : "maMtrIvara ! kharuM pUcho to tame ja mArA guru cho, tame ja mArA uddhAraka che. mArI A AtmasAdhanAnA yazanA sAcA bhAgI tame ja cho !" jaina dharmanI praNAlikAnA jANakAra sAnta mahetA munivaranA A zabdo sAMbhaLI zaramAI gayA, ane kAne hAtha daIne bolyA : munivara ! evuM na bolo ! mArA hAthe Apa jevA munivaranI AzAtanA na thAo ! kayAM Apa jevA guru ane kyAM mArA jevo sAmAnya zrAvaka !" paNa munivara to sAcuM ja kahetA hatA. emaNe pATaNamAM sAntavasahikA maMdiramAM banelo Akho prasaMga yAda karI Apyo, ane kahyuM: "eka kALe mArga bhUlelA evA mane dharmamAM sthira tame ja karyo. mATe tame ja mArA guru ! Aha, kevAM yAda Ave che e rAta ane mane lAdhelo e prakAza !" munivaranA mukha para kRtajJatAno bhAva camakI rahyo hato. muninA haiyAmAM to sAnta mahetAnI chabI sadAkALa mATe jaDAI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 0 abhiSeka gaI che. paNa sAnta mahetAne mana to e koI ajANyA ja munivara che; e to pelA caityavAsI patita yatine sAva vIsarI ja gayA che gurunA guru thanAra maMtrIzvaranA mukha para dharmano jaya thayAno saMtoSa prasarI rahyo hato. dhanya e guru ane dhanya e celA!* * zrI merUtuMgAcAryakRta prabaMdhaciMtAmaNinA AdhAre. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 saMtonI bhikSA sUrijI mahArAja ! phatehapura sikrIthI akabara bAdazAhano saMdezo Avyo che. teo Apane maLavA jhaMkhe che, ane eTalA mATe Apa phatehapura sikrI padhAro ema icche che. A mATe emaNe khAsa be kAsada mokalyA che," AcArya zrI hIravijayasUrijIne amadAvAdanA jaina saMghanA AgevAnoe vinaMtI karatAM kahyuM. sUrijI e vakhate gaMdhAra baMdaramAM comAsuM birAjatA hatA. paLavAra to teo vicAramAM paDI gayA : "kyAM gujarAta ane kyAM phatehapura sikrI !" paNa teo bhAre samayapArakhu ane vicakSaNa dharmapuruSa hatA. bhagavAna tIrthaMkaranA ahiMsAdharmano ane vizvamatrInA paigAmano prasAra karavAno vepAra vadhato hoya, to teo game tyAM javA taiyAra hatA. ane zrAvakoe paNa bAdazAhanuM AmaMtraNa svIkAravA AgrahapUrvaka vinaMtI karI. - AcAryazrIe vicAryuM : "eka bAdazAhanA haiye dharmanI vAta vase to dharmanI vizeSa prabhAvanA thAya ane mAnavasamUhanuM paNa kalyANa thAya. ' teoe comAsuM pUruM thaye phatehapura sikrI tarapha vihAra karavAno nirNaya karyo. vAta Ama banI hatI ? samrATa akabaranuM vyaktitva bhAre vilakSaNa hatuM. eka bAju enI vilAsa-priyatAnI kaMI kaMI vAto ane daMtakathAo prajAmAM bolAtI hatI; to bIjI bAju enI dharmajijJAsA paNa khUba paMkAtI hatI. vaLI enI rAja karavAnI nIti evI udAra hatI ke badhA ene 5 no mAnatA. tethI to ItihAsakAroe mugala samrATa akabaranI sarakhAmaNI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 0 abhiSeka maurya samrATa azoka sAthe karI che. potAnI dharmajijJAsAne saMtoSavA bAdazAha akabara, rAjasabhAnI jema, niyamita dharmasabhA bharatA, ane emAM padhAravA judA judA dharmanA vidvAna gurUone AmaMtraNa ApatA. samrATa vikramAditya ane rAjA bhojanI paMDitasabhAnI jema, bAdazAha akabaranI dharmasabhAnI paNa comera khUba nAmanA hatI. thoDA divasa pahelAM ja bAdazAha akabara kAbUlanA pravAsethI pAchA pharyA hatA, ane tyAMnA kaMI kaMI prasaMgo ane tyAM thayela oliyA jevA saMtonI mulAkAtonAM kaMI kaMI smaraNo emanA aMtaramAM ramI rahyAM hatAM. eka divasa AvA ja koI vicAramAM teo AgarAnA rAjamahelanA jharUkhAmAMthI nagarane nihALI rahyA hatA. tyAM emaNe joyuM, ke nagaranA rAjamArga uparathI eka varaghoDo jaI rahyo hato. varaghoDAmAM eka bAI suMdara vastro ane AbhUSaNo paherIne ane pUjAnI sAmagrI laIne pAnAmAM beThI hatI. ane loko umaMgathI dharmano jayajayakAra bolAvatAM cAlI rahyA hatA. e joIne bAdazAhane kutUhala thayuM: "A zuM?" emaNe potAnA paricArakane pUchyuM. paricArake kahyuM : "bAdazAha salAmata, A julUsa sevaDA (zrAvaka) komanuM che. kahe che ke, A mAnAmAM beThelI bAIe cha mahinAnA phAkA (upavAsa) karyA che ane e potAnA devanAM darzana karavA julUsa sAthe jaI rahI che. e bAI ApaNA zreSThI mAnasiMhanI kaMIka sagI thAya che. ajaba che A sevaDA lokono majahaba !" cha mahinAnA upavAsa ! na mAnI zakAya evI vAta ! samrATa to vicAramAM ja paDI gayA. paNa e kharA jijJAsu ane satyanA cAhaka mAnavI hatA. emaNe bAIne jaIne pUchyuM. bAIe namratApUrvaka potAnA tapanI vAta karI ane A badho pratApa potAnA ISTadevanI ane gurunI kRpAno ja hovAnuM kahyuM. - cha paDI gayA. ane pUchavuM. bAInI ane gurunI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtonI bhikSA 147 akabara bAdazAha to zAnI ane pratApI dharmaguruone haMmezAM jhaMkhyA ja karatA hatA. bAI pAsethI enA guru hIravijayasUrinuM nAma sAMbhaLyuM, ane tarata ja zahenazAhe emane phatehapura sikrI padhAravA, gujarAtanA sUbedAra zahAbuddIna ahamadakhAM mAraphata, AmaMtraNa mokalyuM. e AmaMtraNa laIne amadAvAdanA zrAvako AcAryazrI pAse gaMdhAra baMdaramAM AvyA hatA ane AcAryazrIe e AmaMtraNano svIkAra karyo hato. dharmanA kAmamAM DhIla nahIM ema vicArIne comAsuM pUruM thayuM eTale AcArya hIravijayasUrijIe phatehapura sikrI tarapha vihAra karyo. paMtha lAMbo hato, uMmara paNa paMcAvana varSa jeTalI thaI hatI, ane badhI majala pagapALA ja pUrI karavAnI hatI. paNa vizvakalyANanA dharmakAryamAM ALasa kevI ? kAyA to Aje che ane kAle nahIM hoya; enA dvArA sAdhI lIdhela sukRta ja eno sAco sAra che. AcAryanI sAthe aneka jIvanasAdhaka ane vidvAna munivaronuM jUtha hatuM. A to hatI saMtapuruSanI padayAtrA. jagata pAsethI jIvanacaryA mATe jarUrI hoya evI ane eTalI ja sAmagrI sivAya bIjI vastuo nahIM svIkAravAnuM ane nahIM saMgharavAnuM emanuM vrata hatuM. ane vizvamAM maitrIbhAvanI suvAsa prasarAvavAno emanI A sAdhanAno maMgaLa hetu hato. emane mATe to AkhuM vizva potAnuM hatuM. amIvarSaNa meghanI jema e jyAM jatA tyAM dharmAmRtanI varSA karIne janasamUhanA aMtarane, kamaLanI jema, vikasita karatA; ane adharma, anyAya, atyAcAra ane anAcAranAM pApajALAMne dUra karavA sadA saune jagADatA rahetA. sUrijInA vihAranA mArgamAM eka nAnIsarakhI jAgIranuM 'sarotara ' nAme gAma Ave. tyAMno ThAkora arjunasiMga bhAre jorAvara ane khUba mAthAbhAre mANasa hato. lokone raMjADavA, khAtara pADavAM ane Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 0 abhiSeka vakhata Avye mAnavInuM khUna karavuM e to ene mana ramatavAta hatI ! hato. to e nAno sarakho ThAkora, paNa enI nAmanA bhayaMkara bahAravaTiyAnI hatI. koI vyasana evuM nahIM ke je ene vaLagyuM na hoya ! ' sUrijInA kAne A ThAkoranI raMjADanI vAta pahoMcI gaI hatI. emane thayuM ke Avo karmacUra mAnavI sudharI jAya to kevuM sAruM ! caMDakauzika jevA viSadharano uddhAra karanAra bhagavAna mahAvIranA dharmanA bhekhadhArI sUrijI kaMIka AvI ja bhAvanA bhAvI rahyA. jemane dillInA bAdazAhe sAme cAlIne teDuM mokalyuM hatuM, evA moTA saMta puruSa potAnA gAmamAM padhAre, ane pote viveka khAtara paNa emanAM darzane na jAya to e kevuM kahevAya ? jANe arjunasiMgano AtmA jAgI UThyo hoya, ema ene Avo vicAra Avyo. arjunasiMga sUrijInI pAse pahoMcyo. sUrijInI prazAMta AkRti ane vAtsalyasabhara tathA samatArasa varasAvatI vANI jANe arjunasiMganA aMtarane kAmaNa karI gaI ! eNe AcAryazrIne vinaMtI karI, "mahArAja ! mArA ghare bhikSA levA padhArIne mAruM AMgaNuM pAvana karavAnI kRpA karo !" lAga joIne sUrijIe kahyuM: "mau* kava ! anna-jaLanI bhikSA to ghaDI-be ghaDI ja kAma lAge ane pachI to e bhulAI paNa jAya ! eTale amAre to tamArI pAsethI amane, tamane ane saune sadAkALa kAma lAge evI bhikSA joIe che !" ThAkore lAgaNIbhamAM svare eTaluM ja kahyuM : "AjJA karo mahArAja ! Apa mAgo te ApavA huM taiyAra chuM." sUrijIe kahyuM : "ThAkora, dharmasAdhanAne arpaNa thayela amArA sAdhujIvanano sAco AMhAra to che ahiMsA, satya ane sadAcAra. jyAM amane AvI divya bhikSA maLe che, tyAM amAro ane ApanArano baMneno AtmA kRtArtha thaI jAya che. koI durvyasanono tyAga karavAnI bhikSA Ape to amAruM roma roma khIlI UThe che. tame amane Aje kaMIka AvI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtonI bhikSA 0 149 bhikSA na Apo?" arjunasiMganI AMkhomAM lAgaNInAM amI UbharAI AvyAM. eNe sUrijIno caraNasparza karIne kahyuM : "guru mahArAja ! huM reka mAnavI Apa jevA saMtanI bhikSA-jhoLI to zI rIte bharI zakuM? paNa AjathI ApanI AjJA zire dharuM chuM ane havethI bahAravaTuM nahIM kheDavAnI, lokonI raMjADa baMdha karavAnI ane zikAramAM nirdoSa pazuonA prANa nahIM haravAnI huM pratijJA lauM chuM. huM have vyasanomAMthI mArI jAtane bahAra kADhavAno haMmezAM prayatna karIza. mane AzIrvAda Apo ke huM mArI pratijJAnuM barAbara pAlana karI zakuM !" saMtamahAtmAnI bhikSA-jhoLI te divase lokopakAraka satkAryathI bharAI gaI. samrATane pratibodhavAnA zubhakAryane jANe te divase zubha zukana thayAM. pAMca-cha mahinAnA vihAra pachI sUrijI phatehapura sikrI pahoMcI gayA. ane bIje divase samrATanuM ane sUrijInuM milana thayuM. samrATanA. priya sAthI ane vidyAnA sAcA cAhaka abula phajala e vakhate hAjara hatA. - saMtamilananI potAnI jhaMkhanA pUrI thaI tethI bAdazAha akabara khUba prasanna thayA. saMtanAM nirmaLa jIvana, nikhAlasa svabhAva ane pAradarzI vidvattA tema ja emanA tyAga-vairAgyathI zobhatA vyaktitvathI samrATa khUba prabhAvita thayA. jANe potAnI jijJAsA ke jJAnatRSAne chipAvavAno sonerI avasara maLyo hoya ema samrATe zrI hIravijayasUrijIne kaMI kaMI savAlo karyA. sUrijIe paNa samrATanI jijJAsA saMtoSAya evA sahaja-saraLa javAbo ApyA. vAtamAM ne vAtamAM bAdazAha potAnI janmakuMDaLInA phaLanI vAta pUchI beThA. nirA te jANe che parathI ja svabhAvabhara Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 abhiSeka " sUrijIe kahyuM : bAdazAha ! kuMDaLIo jovI, enA phalAdeza kahevA, e to arthanA cAhaka saMsArIonuM kAma ! tyAga-vairAgyanA dharmane varelA sAdhuone emAM paDavuM na zobhe; evI mAyAjALamAM paDIe to. amAro dharma dUSita thAya. amAre to enAthI sadA dUra ja rahevAnuM hoya. amArA pavitra dharmanuM amane AvuM pharamAna che. " 23 sUrijInA tyAga-vairAgyane ane emanI sAcI sAdhutAne samrATa abhinaMdI rahyA. mulAkAta pUrI thatAM bAdazAhe kahyuM : "mahArAja ! Apa ATalI takalIpha laIne gujarAta jeTale dUrathI page cAlIne ahIM AvyA, e mATe huM Apano ahesAna kayA zabdomAM mAnI zakuM ! ApanA A ahesAnanA badalAmAM to huM Apane zuM ApI zakuM ? paNa ApanA majahabanA eka padmasuMdarajI nAme yatijIno graMthabhaMDAra amArI pAse che. ApanI AjanI mulAkAtanI yAdamAM Apa e graMthabhaMDArano svIkAra karavAnI kRpA karo ! " : sUrijIe kahyuM " aparigraha e amAruM mahAvrata ane " nigraMthapaNuM e amAro dharma, eTale pachI Avo graMthano parigraha laIne ame zuM karIe ? ethI to UlaTuM ame moha-mAyAnAM baMdhanamAM paDI jaIe ane amArA tyAgadharmane dUSita karI besIe; eTalA mATe e bhaMDAra ApanI pAse ja bhale rahyo. 33 paNa samrATa koI vAte mAnyA nahIM; sUrijIne emanI mAgaNIno svIkAra karavo paDyo. paNa sUrijI to jaLakamaLa jevuM jIvana jIvavAnI kaLAnA sAcA kasabI hatA. emaNe e graMthabhaMDArano nAmapUrato svIkAra karIne e AgarAnA jainasaMghane arpaNa karI dIdho. ane nAmapUratuM enI sAthe potAne vaLagaNa na rahe, eTalA mATe e graMthabhaMDAranuM nAma 'akabarIya jJAnabhaMDAra' rAkhavAno Adeza Apyo. samrATa, saMgha ane prajAjano sUrijInI AvI utkaTa anAsaktine Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtonI bhikSA 151 prazaMsI rahyA : kevA sAcA sAdhu ! sAcA phakIra ! sAcA oliyA ! sAcA tyAgI ! ekAda varSa pachI sUrijI pharI vAra nirAMte zahenazAha akabarane maLyA tyAre samrATa khUba prasanna hatA. baMne vacce mana bharIne khUba vAto thaI. chUTA paDatI vakhate zahenazAhe kaMIka mAgavA vinaMtI karI. sUrijIe kahyuM : " tyAgadharmanA upAsakone zI vAtanI khoTa che ke jene mATe amAre mAgaNI karavAnI hoya ? amArI to eka ja jhaMkhanA hoya che, ke amArA dharmanuM pAlana ane eno prasAra thAya, ane jagatanA jIvone ahiMsA ane vizvamaitrInI bhAvanAno lAbha maLe. " samrATe kahyuM : "mahArAja ! to evuM kaMIka mAgIne amane lAbha Apo !" sUrijIe prasanna vadane kahyuM : " bAdazAha ! jo evI kaMIka bhikSA amane maLatI hoya to, e mATe amAruM pAtra sadA taiyAra ja hoya che. ane e pAtra to eTaluM vizALa che, ke ApanAra thAke to ya lenAra na thAke ! karuNAne kyAre ya avidha hotI nathI. kaho, amane ApanI pAsethI ahiMsA ane karuNAnI evI bhikSAno lAbha maLaze kharo ?" zahenazAhe kahyuM : "jarUra. sUrijIe kahyuM : "to Apo, zahenazAha, amane Aje ApanA badhA kedIonI muktinI, baMdhanamAM rakhAyelAM badhAM pazuo ane pakSIonI muktinI, vizALa DAbara sarovaranAM mAchalAM vagere jIvo mATe jALabaMdhInI ane amArA pavitra paryuSaNa mahAparvanA ATha divaso daramiyAna katalakhAnAM baMdha rakhAvIne jIvonA abhayadAnanI bhikSA ! AvI bhikSA levA mATe to ame sadA taiyA2 ja hoIe chIe; ane emAM amane sthaLa, kALa ke vyaktinA koI sImADA naDatA nathI. " samrATe evI ja prasannatApUrvaka sUrijInI bhikSAjhoLI bharI dIdhI. 29 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra 0 abhiSeka ane teoe jANe potAnI AvI udAra bhAvanAnA maMdira upara suvarNakaLaza caDAvatA hoya ema, pajusaNanA ATha divasanA badale bAra divasa katalakhAnA baMdha rAkhavAnuM ane tIthamAM levAto yAtrika vero baMdha karavAnuM pharamAna paNa sUrijIne lakhI ApyuM. Aje to bAdazAhanuM aMtara kRpaNatAnAM koI baMdhana svIkAravA taiyAra na hatuM. ATalI bhikSA ochI hoya ema emaNe sUrijIne vinaMtI karI : "A to badhuM Ape jagatanI ane jIvonI bhalAI mATe mAgyuM. paNa have Apa ApanA potAnA mATe kaMIka to mAgo !" ' sUrijIe kahyuM : "akabarazAha, jagatanI bhalAImAM ja amArI badhI bhalAI samAI jAya che, eTale jagatanI bhalAI sivAya amAre bIjuM mAgavAnuM zuM hoya ?" akabara bAdazAha sUrijInI nirmohavRttine manomana vaMdI rahyA. emaNe kahyuM : "sAce ja, Apa to jagaguru cho !" na samrATanI bhaktino moha ke na nAmanAnI jhaMkhanA sUrijIne sparzI zakyAM. kartavyano sAda thayo ane zrI hIravijayasUrijI, AkAzI vAdaLInI jema, gujarAta tarapha vihAra karI gayA ane potAnI pAchaLa, samrATanI prArthanAthI, zAMticaMdra upAdhyAyane mUkatA gayA. * zAMticaMdra upAdhyAya paNa moTA vidvAna ane prabhAvazALI sAdhu hatA. sAthe sAthe ekaso ATha avadhAnanI siddhi paNa emaNe meLavI hatI. emanI preraNAthI paNa bAdazAha akabare aneka sukRtyo karyA, kAraNa ke, e saMtapuruSe paNa lokonuM kalyANa thAya evAM kAryo karavAnI ja bhikSA mAgI hatI. keTalAka vakhata pachI teoe paNa zrI hIravijayasUrijInI sevA mATe gujarAta tarapha vihAra karyo. paNa akabarazAhane to AvA zramaNonA satsaMganuM ane emanI sAthe dharmacarcA karavAnuM tema ja emanI dharmavANI sAMbhaLavAnuM jANe Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtonI bhikSA 153 vyasana ja paDI gayuM hatuM. eTale emanA kahevAthI bhAnucaMdra ane siddhicaMdra nAme be jaina munio tyAM rokAI gayA. tyAganI phUlavela upara to sadA vairAgyanAM ja phUlaDAM khIle. evA ja tyAgI, vairAgI ane saMyamI hatA muni bhAnucaMdra ane emanA ziSya muni siddhicaMdra, ane sAdhutAnI sAthe sAthe vidvattAno yoga thavAthI, emanuM vyaktitva vizeSa prabhAvazALI banyuM hatuM. bANabhaTTe zarU karelI ane emanA putra pulinabhaTTe pUrI karelI kAdaMbarI nAme saMskRta mahAkathAnI saraLa, suMdara TIkA guru-ziSyanI A belaDIe ja racI hatI. samrATa akabara A baMne munivarothI ciraparicita hatA. temAM ya muni siddhacaMdrane to sAdhutA ane vidvattAnI sAthe devakumAra jevuM rUpa paNa maLyuM hatuM. emanI vANI paNa phUla jevI mulAyama hatI. A bALasAdhune joIne akabarazAha emanA para khuza khuza thaI jatA ane jANe e potAnuM ja saMtAna hoya evuM vahAla zahenazAha emanA upara varasAvatA. A muninI AvI bhavyatA ane tejasvI buddhi joIne akabara bAdazAhe emane potAnA pautro sAthe emanA ustAdo pAse, bhaNAvavAnI goThavaNa karI ApI hatI. siddhicaMdra saMskRta ane prAkRtanI jema parziyana bhASAnA paNa vidvAna hatA ane e bhASAmAM emaNe graMthanI racanA paNa karI hatI. muni bhAnucaMdra upara samrATa akabarane ghaNo ja vizvAsa hato. potAnA putro - rAjakumArone zikSaNa ApavAmAM paNa bAdazAhe emano upayoga karyo hato rAja calAvavAnA ilamanI sAthe emanAmAM sadAcAranA saMskAra paDe eTalA mATe. eka vAra akabaranA itihAsakAra ane vizvAsu vidvAna sAthI abula phajalane bhAratanAM badhAM darzanonAM mULatattvo jANavAnI icchA thaI. A mATe emane muni bhAnucaMdrajI yogya vidvAna lAgyA. munivare mahAna AcArya haribhadrasUrie racela cha darzananI samajUtI Apato (' SaDgarzanasamuccaya ' nAmano ) graMtha abula phajalane bhaNAvyo. eka Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 abhiSeka jaina AcArye badhAM ya darzano tarapha darzAvela samabhAvathI abula phlala to khuza khuza thaI gayo. eNe joyuM ke, bIjA dharmo ane darzano to potapotAnI zreSThatA darzAvavA bIjAnI niMdA-kUthalI ane khaMDana-maMDananI sAThamArI karatAM thAkatA ja nathI; ane ahIM to badhAM ye darzanonuM sAratattva svIkAravAmAM Ave che ! muni bhAnucaMdrajI ane emanA dharma pratyenI abula jalanI bhakti vadhu dRDha banI. ane abula phajale karelI zramaNadharma ane enA sAdhuonI prazaMsAthI bAdazAha akabara paNa vadhu prabhAvita thayA. pachI to jarAka paNa koI prazna Ubho thAya ke enA ukela mATe bAdazAha muni bhAnucaMdrane ja pUchavA lAgyA. eka vAra koIke akabara bAdazAhane kahyuM ke sUryanAM eka hajAra nAmano jApa karavAthI vighno TaLI jAya che, ane jiMdagI sukha-cenamAM vIte che. bAdazAhe paMDitone bhegA karIne A mATe pUchyuM; paNa koIe bAdazAhanI mAgaNIne saMtoSI nahIM. chevaTe muni bhAnucaMdre 'sUryasahasra nAma ' nAmanuM navuM stotra racIne bAdazAhane saMbhaLAvyuM. bAdazAha muninI vidvattA ane zakti upara ApharIna thaI gayA. pachI to bAdazAha lAhora gayA to A guru-ziSyanI belaDIne paNa potAnI sAthe ja letA gayA. roja savAramAM muni bhAnucaMdranA mukhe 'sUryasahasranAma ' stotranuM dhyAnapUrvaka zravaNa karavuM e bAdazAhano nityakrama banI gayo. Ama to eka bAju samrATano ane samrATanA kuTuMbano saMparka vadhato jato hato, ane bIjI bAju kAmadeva jevuM sauMdarya dharAvatA muni siddhicaMdranuM yauvana, kamaLanI jema, pAMgaratuM jatu hatuM. muni bhAnucaMdrane kyAreka ciMtA thaI AvatI, ke kyAMka A rAjasaMparka siddhicaMdranA tyAgamArgane abhaDAvI na de ! ane teo muni siddhicaMdranA saMyamajIvananI rakSA mATe jIvatI vADa banI rahetA ane yuvAna munine vairAgyamArgamAM sthira rAkhavA sadA jAgrata rahetA. paNa thoDA ja vakhatamAM gurune khAtarI thaI gaI ke ziSyanA saMyamane mATe AvI ciMtA sevavAnI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtonI bhikSA 155 jarUra nathI. ziSyanA tyAga-vairAgyano raMga pAko che; ane enI jIvanasAdhanA kuMdana jevI nirmaLa ane sAcA motI jevI sudRDha ane moha-mAyAnI game tevI agniparIkSAmAM e vadhAre prakAzI UThe evI ane bhogavilAsanA hathoDAnA prahArane paNa pAcho pADI de evI che. siddhicaMdra to sAce ja, AtmasAdhanAnI siddhinA svAmI banI gayA hatA. zAstro ane zAnanA sAcA upAsaka e guru ane ziSya potAnI jIvanasAdhanAmAM sadA jAgrata rahetA; ane tethI AvA moTA samrATanI potA taraphanI bhaktino garva ke moha emane sparzI paNa na zakato. ane AvI bhaktino upayoga paNa teo dharmakAryane vadhAravAmAM ja karatA. vaLI avasara maLye, samrATane satyanI samajaNa ApavI, ene paNa teo potAnuM kartavya mAnatA; ane nAnA-moTA badhA mAnavIonuM ane jIvonuM kalyANa thAya evo ja hamezAM prayatna karatA rahetA. akabara bAdazAha jAnavaronI sAThamArI ane evI evI ramato yojatA. eka vAra teo cittAnI laDAI jotA hatA. evAmAM eka camakela haraNa bAdazAha tarapha doDI AvyuM ane, bAdazAha sAvadhAna thAya e pahelAM to, haraNanuM aNIdAra ziMgaDuM emanI sAthaLamAM pesI gayuM ! e pIDA lAMbo vakhata cAlI. bAdazAhane pacAsa divasa sudhI pathArImAM ja rahevuM paDyuM. e vakhate bAdazAhanI pAse be ja vyaktione jvAnI paravAnagI hatI : eka abula phajala, ane bIjA muni bhAnucaMdrajI, baMne vidyAnA upAsako hatA eTale emanI vidvattAbharI vAto bAdazAhanA manane bahelAvatI ane emanI pIDAne haLavI karatI. ane Avo yoga e to muni bhAnucaMdrane dharmaprabhAvanA mATe sonerI yoga lAgato. Ave vakhate pIDAgrasta mAnavI pArakAnI pIDAne vadhAre sArI rIte samajI zake che ane ahiMsA-karuNAnI bhAvanAne vadhAre sahAnubhUtipUrvaka jhIlI zake che. avasare muni zahenazAhane AvI AvI vAto karavAnuM na cUkatAM. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 abhiSeka dharmano kheDUta dila daIne dharmanuM vAvetara karI rahyo hato. eno mola vahelo ke moDo avazya UtaravAno ja. enI emane khAtarI hatI, paNa e kyAre ane kevo Utaraze enI ciMtA emanA zAMta manane satAvatI na hatI. ema ne ema divaso vahI rahyA. muni to sarva jIvonA kalyANanA vAMchu saMta hatA. dInadukhiyAnAM dukho joI emanuM dila dravI jatuM. garIbonI garIbI emanA karuNAbhInA aMtarane becena banAvI mUkatI. emane thatuM, eka bAju bAdazAhanA khajAnAmAM keTaluM aDhaLaka dhana bharyuM che ane bIjI bAju garIba mAnavIo kevI kAramI garIbImAM pilAI rahyA che ! na peTa bharavA pUratuM anna che, ne na tana DhAMkavA pUratAM vastra che; jIvatI-jAgatI kaMgAliyata ja joI lyo ! AvA dukhiyA mAnavIo mATe rAjanA khajAnA kyAreka khullA thAya to kevuM sAruM! ema thAya to rAjA ane prajA baMnenuM kalyANa thaI jAya ! teo AvA koIka avasaranI rAha joI rahyA hatA. ane jANe dharmakheDUtanI dharmakhetIno bahumUlo mola UtaravAno vakhata pAkI gayo. paryuSaNanA mahAparvanA divaso hatA. muni bhAnucaMdra bAdazAha akabarane dAnadharmano mahimA samajAvyo. bAdazAhe bhaya darabAramAM dIna-duHkhI-garIba mAnavIone potAnA hAthe. hajAro sonAmahoronuM dAna karyuM. akabarazAhanuM aMtara AnaMdathI chalakAI gayuM. guru bhAnucaMdra paNa ghaNo AhalAda anubhavI rahyA hatA. pachI bAdazAhe muni bhAnucaMdrajI AgaLa sonAmahorono thALa dharIne eno svIkAra karavA Agraha karyo. munie kahyuM: "bAdazAha, amAro dharma Apa kayAM nathI jANatA? AvI dunyavI vastuono svIkAra amArAthI na thaI zake. je vastuono ame bIjAo mATe tyAga karAvIe, teno jo ame pote ja svIkAra karIe, to ethI amAro dharma dUSita thaI jAya. Apa pote eno vadhu Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtonI bhikSA tyAga karazo to tethI amane vadhu khuzI thaze. bAkI ahiMsA-karuNAnI bhikSA mAgavAno koI avasara maLe, to e vakhate, ame pAchA nahIM paDIe. atyAre to A dhanano Apa ApanA hAthe ja sadupayoga karo! bAdazAhe e dhana paNa garIbone vaheMcI dIdhuM, ane kALane karavuM, te e AnaMdanA prasaMge ja saMtane bhikSA mAgavAno uttama avasara maLI gayo. 157 jANe zahenazAha akabaranuM puNya tarata ja phaLyuM hoya ema, e AnaMdanA prasaMge ja, gujarAtanA sUbA ajhIjha kokA taraphathI samAcAra AvyA, ke jAmanagaranA jAma satojI urphe satrasAla ke zatruzalya sAthenI laDAImAM ApaNane teha maLI che; ane jAmane ane enA sAthIone keda karI levAmAM AvyA che. 33 A samAcArathI rAjyasabhAmAM AnaMda AnaMda pravartI rahyo. zahenazAha akabare muni bhAnucaMdrane vinaMtI karI : "munirAja, have to Apa kaMIka mAgIne amane kRtArtha karo !" zramaNadharmano upAsaka to sadA zAMtino cAhaka ja hoya. muni bhAnucaMdre vicAryuM : 'mAre A kSaNe kaMIka evI bhikSA mAgavI ghaTe ke jethI vera-jheranI paraMparAnI A viSavelano nAza thAya ane maitrIbhAvanI amRtavelI pAMgarI UThe. ' paNa samayajJa muni to mauna ja rahyA. bAdazAhe pharI AgrahapUrvaka kahyuM : "AjanI amArI phatehanI khuzAlImAM Apa cAhe te mAgI zako cho. ApanA vacananuM pUruM mAna karavAmAM Avaze. Avo avasara vAre vAre nathI Avato.' "1 vicakSaNa saMtapuruSe avasara pArakhI lIdho. emaNe samabhAvapUrvaka kahyuM : " zahenazAha, ApanuM kahevuM sAcuM che : sArA avasa2 vAre vAre AvatA nathI. huM paNa icchuM chuM ke Ajano avasara ApanI ane mArI jiMdagImAM yAdagAra banI jAya. ane eTalA mATe huM ApanI pAse bhikSA mAguM chuM ke A laDAImAM keda karavAmAM Avela rAjA jAmane ane emanA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 0 abhiSeka badhA sAthIone choDI mUkavAmAM Ave." rAjasabhAmAM kSaNavAra stabdhatA chavAI gaI ? A muni A zuM mAgI rahyA hatA ? zuM jItelI bAjIne hAthe karIne hAramAM palaTAvI devI ? bAdazAha akabara paNa paLavAra vimAsaNamAM paDI gayA. paNa pachI zahenazAhanuM aMtara jAgI UThyuM ane emanI duvidhA zamI gaI. emaNe vicAryuM ke A to saMtane ApeluM vacana ! enuM pAlana to harahAlatamAM thavuM ja joIe. ane jANe saMtanuM bhikSApAtra bharI detA hoya ema, zahenazAha akabare tarata ja e badhA yuddhakedIone mukta karavAnuM pharamAna kADhI ApyuM. saMtanI e bhikSA paNa saphaLa thaI. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 cAritra khAMDAnI dhAro jI ! ziczki 2 A 2 1 2 tagarA nagarInA vyavahAriyA datta zreSThI ane bhadrA zeThANInA aMtaramAM eka divasa UrminA ogha UbharAyA. paNa UrminA e ogha raMgarAga, vaibhavavilAsa ke bhogazRMgAranA na hatA, emAM to tapa, tyAga ane saMyamano thanaganATa jAgI gayo hato. sukha ane vaibhavabharyuM jIvana mANatAM datta ane bhadrA hajI yauvanano mArga vaTAvI na gayAM. tyAM to amara dharma-vasaMtanA anokhA vAyarA emanAM aMtarane sparzI gayA. e vAyarAe emanAM aMtaramAM kaMI kaMI phUlo khIlavI dIdhAM. e phUlo hatAM tyAganAM, tapanAM, saMyamanAM, titikSAnAM, vairAgyanAM. pati-patnI vicAratAM hatAM : "ATaATalAM sukhavaibhava mANyAM chatAM manane saMtoSa na thayo. have pachI paNa, game teTalA vaibhavavilAsa mANIzuM chatAM, ene saMtoSa thaze ane e dizAmAMthI e potAnuM mukha AnaMdapUrvaka pheravI leze, enI khAtarI paNa kyAM che ? to pachI pAtALakUvA jevA manane bhara bhara karavAthI zo lAbha ? saryuM A vaibhava-vilAsathI, ane saryuM A dhana-saMpattithI ! "e saMpatti kadI koInI thaI nathI ke koInI sAthe kadI gaI nathI ! to pachI enI pAchaLa ja AkhI jiMdagI zA mATe kharacI. devI? kaMIka evuM kArya na karavuM ke je A jiMdagInA saMkelAyA pachI paNa sAthe Ave ? ane pati-patnIe eka divasa saMsArane tajIne vairAgyanAM caraNa sevavAno saMkalpa karyo. paNa e saMkalpa pAra pADavAmAM eka moTo aMtarAya hato emano Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 abhiSeka ekano eka putra araNika hajI sAva bALa hato. kALajAnI kora jevA AvA lADakavAyA putrane bAla vaye tajavA kyAM mAbApa taiyAra thAya ? vAtsalyanAM AvAM baMdhanone dUra karavAM e kaMI saheluM nathI. mAtApitA bhAre vimAsaNamAM paDI gayAM. eka bAju vairAgyano sAda gAjI rahyo hato, bIjI bAju vAtsalyano nAda gAjI rahyo hato. Ama vairAgya ane vAtsalya pati-patnInA aMtaramAM bhAre manomaMthana jagavI rahyAM hatAM. . emAM ya bhadrA-mAtAnI sthiti to kathI kathAya nahi evI hatI. ene thatuM H AvA phUla jevA bALakane kone bharose tajI devo ? ATaATalI saMpatti kone soMpavI ? ane saMpattinI lAlace enuM jatana karavAnuM vacana ApanAra paNa chevaTe chetarI nahIM bese enI zI khAtarI ?' paNa patipatnInuM manomaMthana bhAre vegIluM hatuM. emane gharamAM rahevuM have asahya banI gayuM. eTale e manomaMthanamAMthI emaNe eka navanIta zodhI kADhyuM : 'je mArge mAtApitA e mArge ja putra ! pote muktine mArge javuM ane putrane baMdhanane mArge vALavo e na zobhe. badhAM ya sAthe ja sAcuM !' ane emaNe vairAgya ane vAtsalya, beyano sumeLa sAdhI lIdho ane eka divasa pati, patnI ane putra zreSThI datta, zeThANI bhadrA ane bALaka aNika traNe ghara tajIne gurune caraNe jaI beThAM ! - emane mana have dharmanA zaraNa sivAya bIjAM badhAM zaraNa niHsAra banI gayAM hatAM. bALa muni aNikanA aMtaramAM hajI saMsAra ane vairAgyanA bheda nahotA pragaTyA. e to potAnuM bALasahaja jIvana AnaMdamAM vitAvato Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra khAMDAnI ghAro jI ! 0 11 hato. ane muni datte paNa muniveza dhAraNa karyo hato, paNa emanA aMtaramAMthI putravAtsalyanI maMgala saravANI sukAI gaI nahotI. mastakanuM muMDana bhale thayuM, mananuM muMDana thavuM sahelI vAta na hatI ! eTale emanuM mana to sadA sarvadA araNikamAM ja lAgeluM rahetuM. munijIvananA AcAro ane AcaraNo to pALavAnAM hatAM ja, paNa ethI emano putra pratyeno anurAga ocho na thato. araNika prasanna rahe, ene koI vAte khAmI na Ave, enI badhI sagavaDa sacavAya ane enuM mana mUMjhAya nahIM, e mATe dara muni sadA sAvadhAna rahetA - jANe bALamuninI sArasaMbhALa e ja emanuM jIvanadhyeya na hoya! game tema to ye pitAnuM mana hatuM ne ! bALamuni uMmaralAyaka thavA AvyA to ya pitAne mana to e bALa ja rahyA! Ama munine koI gocarI-bhikSA levA javAnuM kahe to datta muni pote ja enI vatI bhikSA levA jAya ! emane ema ke rakhe ne mAro araNika bhikSA levA jatAM zaramAI jAya kAM karamAI jAya ! bhikSAvRtti to AkAzavRtti che. koI kAMI bolI jAya ane enA manane kayAMka ochuM AvI jAya ! ane svataMtra rIte bhikSA levA javAnA enA divaso hajI kyAM vahI gayA che? sAdhvI bhadrA paNa araNikane visarI na zakyAM. enuM aMtara to jANe "mAro araNika ! mAro araNika ! e kema sUto haze ane kema raheto haze ? kema bhaNato haze ane kema sAdhujIvana jIvato haze? ene koI vAtanI takalIpha to nahIM ho ?' ema niraMtara putrane saMbhAya ja karatuM. mAtRtvanI amara gaMgA evI te avirata vahetI rahI ke ene koI tyAga, koI tapa, koI saMyama ke koI vairAgyano ugra tApa paNa sUkavI na zakyo ! Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 0 abhiSeka koIka avasara maLyuM bane araNikane mana bharIne nIrakhI jatAM ane ene prasanna joIne aMtaramAM anerI yaDhaka anubhavatAM. A rIte lohInA sagapaNe baMdhAyelAM traNa sAdhakono samaya pasAra thato hato. eka vAra traNe ya eka gAmamAM hatAM. unALAno samaya hato. datta muni vairAgya ane putravAtsalyamAM kAyAne ghasIne eka divase svarge saMcarI gayA. yauvanamAM Daga mAMDatA muni araNikane mATe dukhanA dahADA AvI pahoMcyA. chatAM koI koI vAra mAtAnuM darzana ene AzvAsana ApI jatuM ane saMyamamAM sthira thavAnI preraNA ApatuM. have to pitA dattamuni nahotA. eTale vaDIla ane vRddha zramaNonI zuzruSA karavAnuM ane gocarI lAvavAnuM kAma muni araNikane mAthe AvI paDyuM. kadI kAma nahIM kareluM e kAma karavAnuM mAthe AvyuM. ane emAM ya aMtaramAM namrAtinamra bhAva dharIne - are, nAmazeSa jevA banIne - bhikSA levA javAnuM mAthe AvyuM ! muni araNikane mATe to e koI rAjakumArane nokarI karavA javuM paDe evuM vasamuM thaI paDyuM. paNa A to maNa jIvanaH emAM zarama karI na cAle, pramAda sevyo na pAlave ; kartavyanuM aNIzuddha pAlana e ja eno ekamAtra mArga, yuvAna munie e mArge potAnA manane paLoTavA prayatna Adaryo. nagaranA eka mArga upara eka suMdara havelI AvI rahI hatI. bhAre moTI to nahIM, paNa be ghaDI joI rahevAnuM mana thAya evI namaNI H jANe yauvanamAM Daga mAMDatI koI navoDhA ja joI lyo ! 1 jhINI jhINI koraNI, mApasaranI mAMDaNI, nAjuka nAjuka enAM chajAMjharUkhA, Thera Thera dorelI surekha citrAvalI ane raMgonI milAvaTathI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra khAMDAnI dhAro jI ! zobhatI e havelI jANe enA mAlikanA sukhI ane samRddhizALI jIvananI zAkha pUratI hatI. koI koI vAra e havelImAMthI saMgItanI madhura sUrAvalIo relAtI ane tyAMthI pasAra thatA vaTemArgunA manane rokI letI. vaTemArgu paLavAra tyAM thaMbhI jato ane nayanamanohara havelIne joIne ane karNamadhura sUrAvalIne sAMbhaLIne prasanna prasanna thaI jato. e kyAreka vicArato : 'kevAM sukhI haze A havelInAM vasanArAM !' paNa UjaLuM eTaluM badhuM dUdha nahIM, ane pILuM eTaluM badhuM sonuM nahIM ! havelI ye bhavya hatI ane saMpatti ye aDhaLaka hatI; paNa bharyA sarovara vacce ya cAtakanuM bhAgya tarase maravAnuM hoya, evuM A havelIne thayuM hatuM. e havelImAM vasatI hatI mAtra eka ja nArI. dAsa-dAsI to ghaNAM hatAM, paNa gharanuM svAmIpaNuM to mAtra e eka nArInuM ja hatuM. e nArI paNa kevI ! jANe apsarAnuM rUpa ja joI lyo. evI ja pAtaLI dehayaSTi, evuM ja lAvaNyabharyuM mukha, evo ja ojasabharyo varNa ! jANe koI zilpIe saMgemaramaramAM kotarelI koI devAMganA ja ! ene te nArA kahIe, mAnunI kahIe, bhAminI kahIe ke kAminI kahIe e badhuM ya jANe emAM sAkAra thatuM hatuM. enA bola paNa evA mIThA ! enI cAla paNa evI mohaka ! khAvApIvAnI ene tyAM koI kamInA na hatI. sonArUpAnAM sogaThe e ramatI. ane hIrA-mANeka ane maNimuktAphaLanAM AbhUSaNono ene tyAM koI pAra na hato ! hIracIra to ene tyAM jANe abhare bharAtAM. A badhuM ya hatuM, chatAM enI dazA vanavagaDAmAM rUpabAI e...ka...lI ' jevI hatI ! * 6 163 e proSitabhartRkA hatI. enA aMtarano svAmI varSothI paradeza sidhAvyo hato. piyunA viyogamAM e jhUratI hatI, ane enuM yauvana to Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 0 abhiSeka hiloLe caDyuM hatuM. piyu hoya ke na hoya, yauvana to potAnI pAMkho. pasAravAmAM koInI vATa jotuM nathI. e svastha rahevA prayatna karatI ane enuM mana bekAbU banI jatuM. e sAdAM vastro paheratI ane enI kAyA vadhAre rUpa kADhI besatI. enuM dila priyajananA kaMThAzleSa mATe talasI rahyuM hatuM. bharyA sarovara vacce jANe cAtakI tRSAmAM taraphaDatI hatI. chatAM yauvanane to kazI ja zarama na hatI ! ghIno ghaDo jANe enA ogALanAra agninI rAha joto hato ! bicArI proSitabhartRkA ! araNika munie hajI bhikSA mATe nIkaLavAno prAraMbha ja karyo hato. mana to koI rIte mAnatuM ja nahIM, paNa sAdhujIvanano dharma to pALavo ja paDato ! eka divasanI vAta che. be prahara divasa vItI gayo hato. grISma Rtuno samaya hato. sUrya barAbara madhyAa Avyo ane araNika muni ane bIjA zramaNo bhikSA mATe nIkaLyA. bIjA zramaNo to TevAyelA ane kAbela, eTale jhaTa potAnA mArge AgaLa nIkaLI gayA. paNa muni araNika pAchaLa rahI gayA ane ekalA paDI gayA. upara AkAzamAMthI jANe Aga varasatI hatI; dharatI paNa tavAnI jema tapI gaI hatI. havAmAMthI jANe UnI UnI varALo UThatI hatI. ughADA paga ane ughADuM mAthuM, ane zarIre jIrNazIrNa AchAM vastro ! araNika muninI sukomaLa kAyA jANe A paMcAgni pAse trAhya trAhya pokArI rahI hatI. AkhI kAyA tapI gaI. badhAM aMgo parasevAthI rebajheba thaI gayAM. cahero tAMbA jevo raktavarNI banI gayo. sukomaLa muni araNikanuM citta A asahya yAtanA AgaLa jANe rAMka banI gayuM. are, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra khAMDAnI ghAro jI ! 0 15 have to bhikSAnI jhoLI paNa bhArarUpa lAgavA lAgI, ane A jIvana paNa bhArabhUta thaI paDyuM. muni to pAMcapacIsa Daga mAMDa cAle che ane vaLI pAchA chAMyo joIne khaDA rahI jAya che, paNa rastAno cheDo Avato ja nathI. emanuM citta to vadhu viSAdagheruM banavA lAgyuM. cAlatAM cAlatAM e pelI havelI nIce AvI pahoMcyA. havelIno lAMbo paDachAyo emane zItaLa lAgyo. e tyAM thoDI vAra rokAI gayA. paga jANe have AgaLa vadhavA nA kahevA lAgyA. citta to jANe gaLiyo baLada banI gayuM che ! karamAyelA kamaLanI jema zramaNa araNika tyAM khinna vadane UbhA rahyA. eTalAmAM ekAeka emanA kAne zabdo AvyA : "munivara ! Apa aMdara padhAro ! A havelInI svAminI Apane AmaMtre che." "tyAM bhikSAlAbha thaze ?" "tyAM badhuM taiyAra che." muninuM mana jANe zAtA anubhavI rahyuM.' muni havelImAM dAkhala thayA, havelInI svAminIe sAme AvIne munivarane bhAre AdaramAna dIdhAM, bhArapUrvaka abhivAdana karyuM. munino viSAda dhIme dhIme osaravA lAgyo. mAnunIe munivarane bhAvapUrvaka modaka vahorAvyA. munivarano saMtapta AtmA zAMta thayo. emaNe dharmalAbha ApIne potAnI jhoLI saMkelI lIdhI ane javAnI taiyArI karI. mAnunI sAme AvIne UbhI rahI ane kaTAkSabharyuM hAsya karatI bolI : "munivara ! AvA dhomadhakhatA bapore kema karI upAzraya pAchA jazo ? jarA ApanI kAyA sAme to juo ! kevo rUpALo yauvanabharyo deha ! ane kevo karamAI gayo che ! ahIM jagyAnI kyAM kamI che ? Apa sukhethI eka oraDAmAM beso, gocarI karo, ArAma karo ! upAzraye javAnI veLA kyAM vItI javAnI che ?" Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 0 abhiSeka munivarane to rotIne piyariyA maLyA jevuM ke doDatAne DhALa maLyA jevuM thayuM. pitAno svargavAsa ane roja bhikSA mAgavAnI upAdhi ane bIjI paNa kaMI keTalI mAthAkUTo ! e badhAthI e kaMTALI gayA hatA. emAM AvuM sukhavaibhavabharyo ArAma mANavAnuM bhAvabharyuM AmaMtraNa maLyuM. manane UMDe UMDe je joItuM hatuM te kahenAra jANe vaidya maLI gayo. pachI to mAnunI ane munivara vacce kaMI kaMI vAtacIta thaI, ane vAte vAte munivaranuM mana, suMvALI bhUmi upara paga lapasavA lAge ema, ArAma ane AnaMda tarapha lapasavA lAgyuM. pachI to mAnunI ane munivaranAM manaDAMe kaMI kaMI abola bola bolI lIdhA. munivaranuM apakva mana ramya havelI ane manahara mAnunInI chAyAmAM ArAma zodhI rahyuM. muni araNikanI bhikSAjhoLI te divase upAzraye pAchI na AvI ! gocarIno samaya vItI gayo chatAM zramaNa araNika pAchA nA AvyA. bIjA zramaNoe vicAryuM : "tApane kAraNe kyAMka rokAI gayA haze, hamaNAM AvI pahoMcaze.' bIjo eka prahara vItyo, chatAM muni to na ja AvyA. * bIjA zramaNoe nagaramAM tapAsa karI, paNa eno patto na lAgyo. zramaNo vimAsaNamAM paDI gayA; paNa e kare zuM ? pachI to vAta nagaramAM carcAno viSaya banI gaI. A rIte muni adRzya thaI jAya emAM koIne acaMbo lAgyo, koIne kutUhala thayuM, koIne dharmanI hAni thatI lAgI ane koInA manamAM glAni ane karuNAnA bhAva UbharAI AvyA. paNa badhA manamAM ne manamAM ja AvI lAgaNIo anubhavatA koIne have zuM karavuM e jANe sUjhatuM ja na hatuM. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra khAMDAnI ghAro jI ! 0 17 vAta cAlatI cAlatI sAdhvI bhadrAne kAne pahoMcI gaI. e to mAtA! sAMbhaLIne ene thayuM : "mAro araNika khovAI gayo? alopa thaI gayo? paNa evuM bane kharuM ? mAnavI jevo mAnavI, Ama kyAM khovAI jAya ?' dhIme dhIme enuM mAtRhRdaya jAgrata thavA lAgyuM. sAdhvIno veSa, sAdhvIjIvananI akhaMDa sAdhanA, ATalA lAMbA samayano vairAgya ane tapa-tyAga-saMyamanI AvI utkaTa ArAdhanA paNa enA hRdayanA mAtRbhAvane na dabAvI zakyAM ! araNika ! potAno ekano eka putra! potAnA pati muni dattanA svargagamana pachI potAne soMpAyelI amUlakha thApaNa te muni banelo araNika ! zuM e vagara mote marI gayo ?' enuM mAtRvAtsalya Aje koI pratibaMdhane gaNakAravA taiyAra na hatuM. e to pahoMcI upAzraye ane zramaNone vidhavidha prazno pUchIne eNe emane mUMjhavI mAya ! munioe kaMI kaMI khulAsA ApyA, paNa enA haiyAne saMtoSa na thayo. e potAnA sAdhvIjIvanane jANe vIsarI gaI. e zramaNopAsakone ghera ghera pharavA lAgI ane pUchavA lAgI, "mAro araNika tamAre tyAM bhikSA levA Avyo hato ?" paNa ene kayAMya saMtoSakAraka uttara na maLyo. enuM mAtRhRdaya vadhAre uttejita thaI gayuM. have to e bahAvarI banI gaI, ane raste cAlatA je te mAnavIne pUchavA lAgI : "bhAI ! tame kayAMya mArA araNikane joyo ? mArA putra araNikane tame oLakho cho ?" javAbamAM e "nA" sAMbhaLatI ane enAM netro azruthI UbharAI jatAM. - eka to potAno putra ane emAM ya dharmamArgane varelo ! bhalA, enI adhogati thavA devAya kharI? ene thayuM meM kAcI uMmare ene tyAgane Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 abhiSeka mArge vALyo, enuM to A duSpariNAma nahIM hoya ? e vicArathI to bhadrA pAgala jevI banI gaI ! eNe mAnavIne pUchavAnuM paNa mAMDI vALyuM ane 'araNika !' 'mAro araNika !' nA pokAro pADatI e zerIo ane bajAromAM, core ane cauTe ghUmavA lAgI. bhadrAnA duHkhano koI pAra na hato. enuM putragheluM hRdaya lokalAjane vIsarI gayuM ane enA romaromamAMthI 'aNika ', * arazika'no sAda UThI rahyo. lokone to jANe bhAre kautukanI vAta banI gaI. pAgala banIne aNikanA nAmano pokAra pADatI bhadrAnI pAchaLa loka ToLe vaLyuM ane gokIro maca vI rahyuM. lokone mana to A eka tamAzo banI gayo ane tamAzAne teDAnI jarUra na rahI. 68 zake ? araNika, araNika karatI mA phire, galIe galIe bajAro jI ! kaho, koNe dITho re mAro araNIlo, pUMThe loka hajAro jI ! '' bhadrA ! ghelI bhadrA ! mAtRhRdayanAM mUla pAmara mAnavIo zuM pAmI bhadrAnA pokAra to cAlu ja rahyA. pelI mAnunI ane kumAra araNika havelInA jharUkhAmAM beThAM beThAM sonA-rUpAne sogaThe ramI rahyAM hatAM. dAsadAsIo paDato bola jhIlavA taiyAra khaDAM hatAM. hAsya ane vinoda cAlI rahyAM hatAM; jANe sAkSat svarganuM sukha tyAM vilasI rahyuM hatuM. na koI duHkha, na koI azAtA, na koI ciMtA ke na koI phikara ! tyAM potAnA nAmano pokAra aNikanA kAne athaDAyo. paLabhara to e stabdha banI gayo. paNa pharI pAcho mAnunInA mohapAzamAM e DUbI gayo. ene thayuM : 'A to mAtra bhramaNA ! ahIM mAruM nAma . Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uccAranAra koNa hoya bhalA ?' pharI vAra e ja avAja saMbhaLAyo, ane aNika camakI gayo. paNa vaLI pAcho pAsA ane sogaThAMnI ramajhaTamAM ene e vIsarI gayo. paNa pachI to 'araNika !' * araNika ! 'nA pokAro niraMtara AvavA lAgyA. jANe AkAzanA guMbajamAM e nAma gAjavA mAMDyuM hatuM. have to e avAjanI upekSA karavI azakya hatI. kumAra aNika jharUkhAmAM Ubho thaI gayo ane avAjanI dizAmAM potAnI najarane doDAvI rahyo. cAritra khAMDAnI dhAro jI ! 169 eNe tyAM zuM joyuM ? eNe joyuM ke sAmethI eka vRddhA cAlI AvatI hatI. enI pAchaLa ghaNA loka ToLe vaLyA hatA. ujjaDa eno cahero hato, bahAvarI enI AMkho hatI, astavyasta enAM vastro hatAM, ane enA mukhamAMthI jANe jApanI jema 'aNika ! mAro araNika !'nA zabdo nIkaLI rahyA hatA. araNika to vadhAre tINI najare tAkI rahyo : A koNa bhalA ? pelI vRddhA vadhu najIka AvI. enA chellA avAje aNikanA hRdayanAM paDaLane bhedI nAkhyAM. mAtRtvano sAda enA hRdayasoMsaravo UtarI gayo. eNe joyuM : are ! A to bhadrA - mArI mAtA ! mArI jananI ! ane e to, pelI mAnunIne eka zabda paNa kahevA thobhyA vagara, mAtAnA caraNomAM AvIne khaDo thayo ! . mAtAne putrane oLakhatAM vAra na lAgI : "maLyo, chevaTe mAro putra mane maLyo ! mAro araNika ! vatsa araNika ! " ane enI AMkho mAtRvAtsalyanAM amI varSAvIne praNamatA putrano abhiSeka karI rahI. enuM gAMDapaNa kyAMya cAlyuM gayuM. enuM bahAvarApaNuM paNa kyAMya adRzya thaI gayuM ! e saMpUrNa svastha banIne putrane nIrakhI rahI, enAM aMgone paMpALI rahI : "mAro aNika ! " Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 abhiSeka devane ya durlabha evuM mAtA-putranuM e milana jemaNe nihALyuM e dhanya banI gayA. zarama ane pazcAttApanAM AMsu sAratA araNikane AzvAsana ApatAM sAdhvI bhadrA bolyAM : "vatsa ! AtmAne ajavALavAno mAraga tArAthI tajAya kharo ? tArA pitAne to saMbhAra ! kyAM tAro dharma ane kyAM tuM ? " vaccha ! tuja na ghaTe re cAritrathI cUkavuM, jehathI zivasukha sAro jI ! '' araNika zaramAI gayo. enI vANI jANe sivAI gaI. suMvALapane mArge cAlavA TevAI gayeluM enuM mana saMyamajIvananI kaThoratAnA vicArathI vihvaLa banI gayuM. paNa mAtAne zuM javAba Apavo ? eka tarapha sAdhvI mAtA hatI, bIjI tarapha madabhara mAnunI hatI ! eka tarapha dhagadhagatI dharatI hatI, bIjI tarapha zItalatA arpatI havelI hatI ! eka tarapha vairAgI zramaNajIvananAM AkarAM tapa, tyAga ane saMyama hatAM, bIjI tarapha saMsAranAM sukha, vaibhava ane vilAso hatA ! rr araNika vimAsI rahyo 'kaye mAraga javuM ? mAtAne ke mAnunIne ?' paNa kaThora mArga ane rucato na hato. ajANatAM ja enAthI bolAI javAyuM : tr kAyara chuM re, mArI mAvaDI ! cAritra khAMDAnI dhAro jI 45 * mADI ! mADI ! mane kSamA kara ! cAritranA khAMDAnI dhAra upara cAlavAnuM mAruM gajuM nathI !" "4 bhadrA to sAMbhaLI ja rahI : mAro aNika A zuM kahI rahyo che ? e zuM Avo kAyara banI gayo ?" paNa have vANInuM kAma na hatuM. sAdhvI bhadrAe chellI najara "" Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra khAMDAnI dhAro jI ! 0 171 araNika upara sthira karI. e najaramAM jANe vidyutanI vedhaka zakti bharI hatI. emAM zuM zuM bharyuM hatuM ? emAM apAra vedanA bharI hatI, amApa karuNA bharI hatI ane asIma chatAM abola zikSA bharI hatI ! e dRSTi araNikanA aMtarane sparzI gaI. ane e mAtAnI caraNaraja mAthe caDAvIne nata mastake enI sAthe cAlI nIkaLyo. rAgI maTI pharI vairAgI banI gayo. e divase mAtRtvano apUrva vijaya thayo ! Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 nirmohI guru * -- - - gAgya nAmanA AcArya jema vayovRddha hatA tema jJAnavRddha ane cAritryavRddha paNa hatA. supathya AhAra jema tanane taMdurasta ane manane svastha banAve ema jJAna ane vairAgya emanA aMtaramAM vyApI gayAM hatAM ane emanA jIvanane nirmaLa tema ja AtmAne dIptimaMta banAvI rahyAM hatAM. tapa, tyAga ane titikSArUpI triveNIsaMgamane Are e sadAkALa vasavATa karatA ane Atmanimajjanano apUrva AlAda anubhavyA karatA. emanuM tapa aMta sparzI hatuM, bAhya ADaMbara, vAhavAhanI apekSA ke lokaiSaNAnuM emAM nAmanizAna na hatuM. AtmamaLane dUra karavo e eno uddeza hato. emano tyAga saMyama ane vairAgyane preranAro hato. thoDuM tyajIne jhAjhuM meLavavAnI emAM AkAMkSA na hatI. asahya bhAra-bojathI dabAI raheto mAnavI eka eka vastuno boja dUra thavAthI je nirAMta ane AnaMda anubhavI rahe evI zAtA teo anubhavI rahyA hatA. ane titikSAne to e Atmatejane pragaTAvavAnuM apUrva sAdhana ja mAnatA. jema jema kaSTo sahana karatA jaIe, tema tema AtmAnAM ojasa jAgatAM jAya ema teo mAnatA hatA. eTale e titikSAnI pAchaLa kIrti ane nAmanAnI kAmanAno lavaleza paNa aMza na hato - jene bahumUlAM ratnono nAda lAgyo hoya e kSaNabhara bhAre caLakATa mAratA kAcamaNi pAchaLa kadI paNa doDe kharo ? eTale sukha-duHkhamAM, sArA-narasAmAM ane sva-paramAM samabhAva Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirmohI guru dhAraNa karI e AcAryapravara, kau AtmayogInI jema sadAkALa nijAnaMdamAM masta rahetA; ane vizvanA mAyAvI lobhAmaNA prapaMcamAM jarA ya aTavAyA vagara potAnI AtmasAdhanAnI yAtrA AgaLa vadhAratA rahetA. kaSAyo, vAsanAo ane doSone dhamIdhamIne AtmAnA kuMdanane svaccha ane zuddha banAvavA e sadAsarvadA jAgrata rahetA ane pramAdane pAse phUMkavA paNa na detA. paLamAtranI paNa asAvadhAnI AtmasAdhanAnA dorane khaMDita banAvI de che ane AtmAne patananA UMDA khADAmAM phaMgoLI de che, e vAta teo barAbara jANatA hatA. AvA hatA zIla ane prajJAthI sadA zobhatA AcArya gAgyuM. vaDalo moTo thAya ane aneka vaDavAIothI zobhI UThe ema AcArya gArgI seMkaDo ziSyonA parivArathI vIMTaLAyelA rahetA. 173 sUryanI AsapAsa asaMkhya tArAo ane graho pharyA kare ema saMtone, sAdhakone ane tyAgI-jJAnI guruone ziSyo ane bhakto zodhatA Ave che. dharmazraddhAnA preryA keTalA ya AtmAo AcAryanuM ziSyatva svIkArIne kRtArtha thayA hatA. jJAnAmRtanA pipAsu seMkaDo mAnavIo AcAryanA caraNe AvIne besI gayA hatA ane zAstra-adhyayanamAM potAno kALa nirgamana karIne potAnuM jIvana ajavALatA hatA. to vaLI AtmAnA Azako banIne ahiMsA, saMyama ane tapane mArge Atmazuddhi ane AtmasAdhanA karavA icchanArAono paNa tyAM kaMI toTo na hato. Ama zraddhA, jJAna ane cAritrya dvArA mokSamArganI sAdhanAnI nirmaLa akhaMDa dhAca tyAM cAlyA karatI; ane aneka pApI mAnavIone paNa puNyane paMthe preryA karatI. Ama AcArya gArtha jema AtmasAdhaka hatA tema lokajIvananA upakAraka banIne hajAro AtmAonA uddhAraka paNa banyA hatA. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 0 abhiSeka saMyamasAdhanA ane anivArya dehaciMtAne mUkIne bAkIno badho vakhata AcArya ziSyonA adhyApanamAM ane emanI saMyamayAtrA nirAkula banI rahe enI ciMtAmAM ApatA. AcArya jema jabarA sAdhaka hatA ema emanuM jJAna paNa khUba vizALa ane khUba UMDuM hatuM, jANe badhAM ya zAstro emanA koThAmAM AvIne vasI gayAM hatAM. jyAre AcArya ziSyone adhyayana karAvatA hoya ane ziSyo paNa vidyAnI vividha zAkhAonuM adhyayana karIne potAnI jijJAsAne saMtoSavA prazno upara prazno pUtre jatA hoya ane AcArya enA saMtoSaprada uttaro ApTe jatA hoya tyAre to gArgyusUri sAcesAca sarasvatInA ja avatAra lAgatA. adhyayana-adhyApana e to emanuM prANapriya kArya banI gayuM hatuM - e samajatA ke mAnavInI pAse jo jJAnano dIvo haze to AtmAne malina karato kacaro ane AtmAne ajavALatAM sadguNarUpI ratno zodhI kADhatAM vAra nahIM lAge, ane jJAnadIpane uvekhIne bIjI hajAra vAto haze to paNa chevaTe e badhI ekaDA vinAnAM mIMDAM jevI arthahIna sAbita thavAnI che. pramAdamAM lapasI paDatA, kaSAyamAM sarakI paDatA ane mohamAyAmAM phAIne saMyamamAM zithila banatA ziSyo pratye AcAryanuM aMtara vajasameM kaThora banI jatuM : evA mArgabhUlyA ziSyone eka senApatinI makkamatAthI teo anuzAsana ApatA ane emane sAce mArge AvavAnI pharaja pADatA. ziSyone avaLe mArge preranAro ziSyamoha emane sparza paNa na karI zakato. ane jeo jJAna ane dhyAnamAM magna banI AtmAnI sAdhanA karatA emanA upara to emanuM aMtara eka pitAnA jevo sneha varasAvatuM ane kamaLa samuM sukomaLa banI jatuM. vajasamA kaThora banavAmAM na to dveSa kAma karato ke kamaLa samAM Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirmohI guru sukomaLa banavAmAM na rAga kAma karato. dveSa ane rAgane sadA aLagA rAkhIne e to niraMtara guNanA ja cAhaka ane avaguNanA virodhI banI rahetA. AcArya pote sadA jAgatA rahetA ane ziSyone jAgrata rakhavAmAM mAnatA. AvA hatA AcArya gAgya -- 175 sadA apramatta, sadA sAvadhAna. kALa kALanuM kAma karato hato. vRddha AcArya vadhAre vRddha thayA, UcharatI vayanA ziSyo yauvananA madhadariye AvI pahoMcyA. pAMkho AvatAM paMkhIo UDI nIkaLe ema gajA pramANe jJAna ane cAritryanI sAdhanA karatA prauDha munivaro gurunI anujJAthI svataMtra viharavA lAgyA. eka bAju rahyA vRddha gAciArya, bIjI bAju rahyA yauvanamAM thanaganatA sAdhuo. benAM manano meLa dhIme dhIme ocho thavA lAgyo. guru to e nA e hatA; UlaTo zAna ane zIlanI sAdhanAno raMga vadhAre ghero banyo hato ane samatArasa paNa vadhAre sthira thayo hato. paNa, talavAranI dhAra upara cAlavuM muzkela hoya che, ema ziSyone mATe guruAjJAnuM pAlana ane saMyamanuM aNIzuddha ArAdhana dhIme dhIme muzkela banatuM jatuM hatuM. eka divasanI vAta che. gurue joyuM ke keTalAka ziSyo adhyayanamAM to bhAre hoziyAra hatA, paNa emanI vidyA haiyAmAM UtaravAne badale mAthe caDI beThI hatI. e vidyAthI vinamra banavAne badale ahaMkArathI madamAtA banI gayA hatA. gurue emane cetavyA, ane jJAnanuM phaLa viratirUpe caritArtha karI batAvavA kahyuM, to emanAM moDhAM caDI gayAM; eTaluM ja nahi, keTalAka to sAmo uttara paNa ApI beThA ! vidyAnuM rasAyaNa e bicArA na pacAvI zakyA ! keTalAka ziSyo bhaNavAmAM pAchaLa hatA, paNa saMyamamAM ane Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1760 abhiSeka bhaktimAM khabaradAra rahetA; e paNa dhImedhIme svAdalA ane sukharasiyA banavA lAgyA hatA. have to dhImedhIme ALasa paNa ghara karavA lAgI hatI. je ziSyo eka veLA capaLatApUrvaka abhyAsamAM ane saMyamapAlanamAM tatpara rahetA e have jaDa jevA banavA lAgyA hatA. are, keTalAka to evA sAna-bhAna vagaranA banI gayA hatA ke guru kahe enAthI avaLuM vartana karavAmAM ja emane AnaMda Avato ! khoTI moTAI jANe emanA mAthe caDI beThI hatI ! eka divasa eka ziSyane bhikSA mATe kahyuM, to emAM ene nAma lAgI; ene thayuM : "bhIkha mAgavA te vaLI koNa jAya !' bicAro sAdhujIvanano mULa dharma ja bhUlI gayo ! bIjAne bhikSA mATe bhArapUrvaka kahyuM to eNe ADAMavaLAM bahAnAM zodhIne nA pADI; ane jarA vadhAre bhArapUrvaka kahyuM to kahe ke, "mane e koI oLakhatA nathI, eTale mane bhikSA nahIM maLe !" ' trIjAne bhikSA mATe kahyuM to e tADUkI UThyo : "mane ekalAne ja bhALyo lAge che ! bIjA kayAM nathI? emane mokalo ne !" dhImedhIme sAdhuo sAmAnya kAmanI paNa ALasu banavA lAgyA. rakhe ne guru kAma batAve ke Thapako ApI bese e bIke keTalAka to dharmasthAnanI bahAra ja Amatema pharavA cAlyA jatA ane pramAdamAM temaja nirarthaka gappAM mAravAmAM samaya barabAda karatA. vAta AthI paNa AgaLa vadhI. guru koI kAma mATe bahAra javAnuM kahe to e kAma karyA vagara ja pAchA Ave, ane khulAso pUchatAM sAva juko javAba Ape. jJAnI ane anubhavI AcArya A badhuM joIne becena banI gayA. emane ciMtA thavA lAgI ke A zaithilya ane A uddhatAI na mAlUma kyAM jaI aTakaze ? siMhaNanuM dUdha suvarNapAtra sivAya bIjuM pAtra na jhIlI zake ema Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirmohI guru saMyamanuM dUdha jhIlavAmAM A ziSyo kharekhara a-pAtra sAbita thayA ! gAciAryanI ciMtA dinapratidina vadhu gherI banatI jAya che. e vicAre che : ziSyo jo AvA ja AcArahIna banatA gayA to emanuM potAnuM to akalyANa thaze ja, paNa sAthe sAthe zAsananuM paNa akalyANa thayA vagara nahIM rahe, ane AvA zramaNonI zithilatAno doSa AkhA saMghamAM vyApI jaze. emaNe hajI ya pANI pahelAM pALa bAMdhavAno prayatna karI jovAno saMkalpa karyo. eka vAra badhA ziSyone bhegA karIne emaNe saune premapUrvaka vAta karI ane AvI zithilatAthI pAchA pharavA kahyuM; paNa paththara upara pANI ! eka kAnathI sAMbhaLeluM jANe aMtaramAM UtaravAne badale bIjA kAnethI nIkaLI gayuM ! 177 pharI vAra emaNe jarA ugra banIne Thapako Apyo to keTalAkanAM moDhAM caDI gayAM, keTalAke nAkanAM TeravAM caDhAvyAM ane keTalAka to upahAsa paNa karI beThA. trIjI vAra jyAre AcArye saMgha-zAsananI vAta karI to ziSyo jANe vIpharI gayA hoya ema sAmA thaI gayA. AcArya vadhAre ciMtita banI vicAravA lAgyA. emaNe joyuM ke A sAdhuo jinabhikSAne pacAvI nathI zakyA. dhIme dhIme aNahakanI banatI jatI e bhikSAe emanA aMtaranA tejane ane saMyamanA baLane harI lIdhuM. have to emane spaSTa samajAyuM ke A badhA gaLiyA baLada jevA banI gayA che. emanA pratye game teTalo prema darzAvo, emane game teTalI zikhAmaNa Apo, emane game tevo upAlaMbha Apo ke emane saMgha-zAsanano game tevo bhaya batAvo valovavA jevuM ja sAbita thavAnuM che. e badhuM ya kevaLa pANI - Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 0 abhiSeka gALiyA baLadane game teTalo bacakArIe, enuM pUchaDuM AmaLIe, ene paroNI mArIe ke Ara bhoMkIe - ethI kazo artha na sare. chevaTe evo baLada pote ya besI jAya ane gADAne paNa besArI de ! AcArya vadhu gaMbhIrapaNe vicAre che, vadhu aMtarmukha bane che ane have to e potAnI jAtane ja prazna pUche che H AvA ayogya ziSyone hajI paNa huM zuM kAma vaLagI rahyo chuM ? emane zA mATe saMgrahI rahyo chuM? zuM UMDe UMDe ziSyamohanI vAsanA to kAma nathI karI rahI ne ? je potAnuM paNa kalyANa nathI karavAnA, ane je mArA mATe ke zAsanane mATe kevaLa gaLiyA baLadanI jema bhArarUpa ja sAbita thavAnA che, emanA pratye moha kevo? bIjuM kaMI nahIM to chevaTe mArI jAtane to AvA bojathI bacAvI lauM. ane eka divasa emane potAno mArga lAdhI gayo, emaNe potAno saMkalpa karI lIdho. ane nAgarAja kAMcaLI utArIne cAlato thAya ema e badhA ya ziSyono tyAga karIne gAgyacArya cAlatA thayA. ziSyo pratyeno moha emane jarA paNa na rokI zakyo. nirmohI guru vadhAre nirmohI banIne AtmasAdhanAmAM lIna banI gayA.* * uttarAdhyayana sUtra Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 rAjA ane yogI veza vairAgIno ane kAyA kAmadevanI; uMmara yauvananI ane AcaraNa sAdhu-saMtanuM ! samrATa to roja roja e bALajogIne jue che ane acaraja pAme che. enuM mana koI rIte kabUla karatuM nathI ke Avo phUTaDo juvAna AvI yauvanachalakatI uMmare Avo bhekha laI zake ane ene nabhAvI zake. taravaratuM yauvana che, suMdara-sohAmaNI namaNI kAyA che. rAjakumArone ya jhAMkho pADe evuM rUpa che ane devakumAra karatAM ya caDI jAya evI kAMti che. sapramANa pAtaLiyuM zarIra, gaura varNa, brahmAe navarAze ghaDyo hoya evo sarvAMgasuMdara deha, tejveratI AMkho, sauMdaryanA sAra samI nAsikA - zarIranuM eka eka aMga jANe koI devazilpIe jIva reDIne kaMDArelI ArasapratimA jevuM kAmaNagAruM che. ane zarIranI e samagra sauMdaryazrIne tyAga-vairAgya-saMyamano aMcaLo DhAMkI rahyo che ! paNa sauMdarya to vaNabolyuM vazIkaraNa che H sauMdaryanI AbhAne nIrakhe ane mAnavI enA tarapha na kheMcAya e na bane - lohacuMbakanI asarathI loha kyAM sudhI bacI zake ? AvA sauMdaryane DhAMkavA bhale ne yogI prayatna kare, bhabhUta lagAve, bhagavAM pahere, paNa chevaTe to 'karma chipe nahIM bhabhUta lagAye 'vALo ja ghATa thAya. kyAreka to vastro ane AbhUSaNono zaNagAra kAyAnI kAMtine jhAMkhI pADIne potAnI zobhAne vadhArato hoya che - jonAra e zaNagArane jue ke zarIrane ? eTale to yauvanamasta suMdara zarIrane yogIno veza vadhAre sauMdaryajharatuM banAvI mUke che. AvA sauMdaryathI prabhAvita na thAya e kAM jogI, kAM paththara ! samrATa to bhAre saMsA2rasiyo jIva che. sauMdaryanuM pAna karatAM ene Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 0 abhiSeka kyAre ya tRpti thatI nathI. bhoga-vilAsa e ja eno AnaMda che ane potAnI bhogavAsanAnAM pratibiMba ene comera dekhAyA kare che. tyAga. vairAgya ane saMyamane to e jaipha uMmaranA khela mAne che. jyAM jyAM yauvana tyAM tyAM vilAsa ane jyAM jyAM sauMdarya tyAM tyAM bhogavAsanA, e ja enI samajaNa che. enAthI judI vAta ene samajAtI nathI. yauvanathI chalakatuM sauMdarya, temAM vairAgyathI prerAyelo saMyama - e meLa to ene na banavA jevo lAge che. temAM ya A bALajogIno Avo Akaro vairAgya to jANe enAthI baradAsta ja thaI zakato na hato. e to ema ja mAnato hato ke, AvuM kyAre ya na banI zake, na banavuM joIe. Aga ane pANI sAthe zI rIte rahI zakatAM haze ? - A mUMjhavaNa ene satAvatI hatI. ane chatAM nakkara satya najara sAme khaDuM hatuM H yogIne to na hato potAnA thanaganatA yauvanano koI garva ke na hatuM anupama sauMdaryajharatI kAyAnuM koI bhAna ! prabhunA mArganA e pravAsIne mana kAyA e kevaLa mAyAnuM baMdhana hatuM - agara jo enI ALapaMpALa ane bhogavAsanAmAM sapaDAyA to ! ane jo rUpa-kurUpanI vaitaraNIne tarI jaIne sauMdaryanI lAlasAne ane bhoganI vAsanAne pAra karI gayA, to e ja kAyA AtmAnA kuMdanane vizuddha banAvavAnuM sAdhana bane. ane A bALayogIne to khapatuM hatuM AtmAnuM ja kuMdana. e kuMdanano Azaka banIne e kAyAnA sauMdaryanI Asaktine pAra karI gayo hato - suMdara ane suMdara badhuM ene mana sarakhuM hatuM. eka bAju sauMdaryano bhogI rAjA hato. sAme sauMdaryano udAsI yogI hato. ane be ya vacce bALapaNanI maitrI hatI jogIne na jue to rAjA udAsa banI jato. rAjAne na maLe to yogIne ekAda paNa sAruM kAma karyAno avasara na maLyA jevuM lAgatuM; ane chatAM bannenAM sthAna sAva judAM hatAM : ekanuM sthAna rAjasiMhAsana upara hatuM, bIjAnuM sthAna dharatI upara hatuM, ane dharatInI mATImAM maLI jaIne potAnA ahaMne gALI nAkhIne, aMtarane khojavAnuM ane sohane pragaTAvavAnuM enuM jIvanavrata Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA ane yogI hatuM; e mATe ja e AkarAM tapa tapato hato. " samrATa to kyAreka becena banIne potAnI rANIne kaheto paNa kharo : " joyA A jogInA raMga ! ene A uMmare AvuM zuM sUjhyuM che ? kevI manohara sukumAra kAyAne e kevAM kevAM kaSTo ApIne murajhAvI rahyo che ! AvI kAyAmAM Avo saMyama mane to nAmumakIna azakya lAge che. koI paNa rIte ene A rAhathI pAcho vALavo ja joIe. tame kaMIka evI tarakIba zodhI kADho; huM paNa e mATe pUrepUrI koziza karavA taiyAra chuM. eno jIvanarAha badalavo ja joIe. -- " rANIe eTaluM ja kahyuM : " ema thAya to sonA jevuM. mAruM dila paNa ene joIne bahu becena banI jAya che; jANe e dIvAno banI gayo hoya ema ja lAge che !" 181 rAjA rAjAnI rIte vicAre che; yogI yogInI rIte varte che. e benAM manano meLa maLe evo koI mArga dekhAto nathI ane divaso ema ne ema vItatA jAya che. - Jain Edgion International itihAsakALano traNaso sADAtraNaso varSa pahelAMno ja A prasaMga che ane e prasaMganAM pAtro paNa itihAsanA pAne noMdhAyelAM che. rAjA te bhAratavarSano bAdazAha jahAMgIra lokavikhyAta bAdazAha akabarano uttarAdhikArI, rANI te bAdazAha jahAMgIranI begama nUrajahAMna ane bALayogI te zramaNadharme cIMdhyA tyAgamArganA sAdhaka muni siddhicaMdrajI. traNe ekabIjAMthI khUba piricata che; ane chatAM yogI to e bannethI dUra ne dUra ja rahe che. samrATa akabara bhAre vicakSaNa rAjapuruSa hato. dharmasattAno Adara karyA vagara rAjasattA sthira na thaI zake ane TakI paNa na zake, e vAta e barAbara jANato hato. tethI ja eNe judA judA dharmonA guruone AmaMtrIne emanI sAthe dharmacarcA karavAnI prathA zarU karI hatI. samrATa akabare jainadharmanA guruone paNa khUba Adara Apyo Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 0 abhiSeka hato. AcArya hIravijayasUrijInI sAdhutA ane vidvattAthI e khUba prabhAvita thayo hato. samrATe emanA kahevAthI potAnA sAmrAjyamAM ghaNA divaso mATe amArinuM - jIvavadha-nivAraNanuM pravartana karyuM hatuM, ane "jagadguru 'nI padavI ApIne zrI hIravijayasUrijInuM bahumAna karyuM hatuM. samrATa akabarane dharmano saMdeza saMbhaLAvanAra AvA zramaNomAM guru-ziSyanI eka belaDIe ghaNo prabhAva pADyo hato. e hatA upAdhyAya bhAnucaMdrajI ane emanA ziSya muni siddhicaMdrajI. siddhicaMdranuM rUpa jevuM manohara hatuM evI ja emanI buddhi tejasvI hatI. teo bahuzruta paMDita hovA uparAMta emanAmAM rArjikanI pratibhA hatI. kavi bANa ane emanA putra racela mahAkathA kAdaMbarI upara A guru- ziSya saraLa ane sarasa TIkA racI hatI. emanI prajJAnI camatkRti to koIne paNa vaza karI le evI hatI. teo hRdayaMgama-sumadhura kavitA sahaja rIte banAvI zakatA. ane emanI vANI ane bolavAnI chaTA paNa jANe emanI jIbhe sarasvatIdevI birAjatAM hoya evI AkarSaka ane hRdayasparzI hatI. emaNe avadhAnanA 108 prayogo karavAnI paNa siddhi meLavI hatI. ane A badhuM hovA chatAM kIrtinI AkAMkSAne badale emanA aMtarane bhagavAna tIrthakaranA dharmano - tapa, tyAga, saMyama ane vairAgyano ja - raMga lAgyo hato. A navayuvAna munivaranuM vyaktitva bAhya ane AMtara banne rIte prabhAvazALI, AkarSaka ane madhura hatuM. upAdhyAya bhAnucaMdrajIne avAranavAra rAjamahelamAM javAnuM thatuM. bAdazAha akabara emanA mukhe sUryasahasra nAmanuM stotra sAMbhaLyA karatA hatA. samrATanI vinaMtIthI upAdhyAyajIe pote ja e stotranI racanA karI hatI. A rIte A munivarane samrATa akabara sAthe nikaTano paricaya thayo hato, ane tethI emane hAthe keTalAMka jIvadayA ane dharmanAM uttama kAma paNa thayAM hatAM. bALasAdhu siddhicaMdrane ghaNI vAra kutUhala thatuM ke gurudeva vAre vAre Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA ane yogI 0 183 rAjAne maLavA jAya che, to e rAjA kevo haze? eno rAjamahela kevo haze? ane enI sAthe gurumahArAja kevI kevI vAto karatA haze? kayAreka e gurujIne e vAta pUchatA ane potAne paNa koIka vakhata rAjAnI pAse laI javA kahetA. paNa gurujI to potAnA A bALaziSyane AvAM pralobhanothI dUra ja rAkhavA mAgatA hatA. eTale teo siddhicaMdranI vAta kAne dharatA nahIM - rakhe ne enI kAcI uMmara upara rAjA-rajavADAnI mohinI kAmaNa karI jAya ane AtmasAdhakanI yogasAdhanA aDadhe raste ja aTakI paDe ane enuM mana cala-vicala banI jAya. AtmasAdhanAmAM AvatAM bhayasthAnone teo barAbara jANatA hatA. paNa eka divasa bALamuni siddhicaMdranI vinaMtI bhAnucaMdrajIe mAnI lIdhI. emane ziSyanA hitanI ciMtA to hatI ja, paNa enuM mana bhAMgI jAya eTalI hade enI jijJAsA tarapha udAsInatA dAkhavavAnuM jokhama paNa teo samajatA hatA. lAgaNIno saMyama eka vAta che, ene dAbI devI e bIjI vAta che. dabAyelI lAgaNImAM kyAreka bamaNA vegathI uchALo AvavAno saMbhava kharo. eTale eka divasa upAdhyAya bhAnucaMdrajI muni siddhicaMdrajIne potAnI sAthe rAjamahela laI gayA. samrATa akabara to e bALamunine ekITaze nIrakhI ja rahyo. tyAgamArganA upAsakamAM AvuM rUpa hoI zake athavA to Avo rUparUpanA avatAra samo mAnavI saMyama-vairAgyanA mArgano musAphara bane, e vAta enA mAnyAmAM ja na AvI. e to vArevAre bALamuni sAme joyA kare ane vicAryA kare ke "Amane kudarate kevuM suMdara rUpa ApyuM che ! Avo rUpadhArI jIva to rAjadarabAre ja zobhe.' jANe bALayogInuM rUpa bAdazAhane kAmaNa karI rahyuM. pachI to bAdazAhe siddhicaMdranI sAthe vAta karI to enI mIThI-madhura vANImAM ane enI tejasvI buddhimAM paNa sauMdaryajharatI kAyA jeTaluM ja vazIkaraNa raheluM lAgyuM. bAdazAha to bALayogI upara ApharIna thaI gayo. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 0 abhiSeka guru-ziSya rAjamahelathI vidAya thatA hatA tyAre bAdazAhe bhAnucaMdrajIne kahyuM : "A bAlamunine khUba bhaNAvajo ! e khUba moTA paMDita thaze ane potAnA gurunuM ane potAnuM nAma dIpAvaze ! ene je Ilama bhaNavo hoya tenI vyavasthA barAbara karI Apazo. ane, jo Apane maMjUra hoya, to huM icchuM chuM ke mArA rAjakumAro emanA ustAdo pAse paDhAI kare che, te vakhate tamArA A ziSya paNa emanI pAse bhaNavA bese. " gurue bAdazAhanI vAta mAnya rAkhI. muni siddhicaMdrane to bhAvatAM bhojana maLyA jevuM thayuM. eno AtmA niraMtara vidyA-upAsanAne ja jhaMkhyA karato hato. bALayogInuM rUpa jotAM to mAnavI vimAsaNamAM paDI jato, ke kyAM AvuM adbhuta rUpa ane kyAM sAdhujIvananI kaThora jIvanasAdhanA ! ghaNAne A vAtano meLa besato na lAgato. paNa jo A bALamunine najIkathI samajavAno ane enA aMtaramAM DokiyuM karavAno avasara maLI jato, to ene ema ja lAgatuM ke A nayanamanohara dehamAM jJAna ane cAritranI jhaMkhanA karato koI manamasta yogIno AtmA nivAsa karato hato. paNa duniyAmAM eTalI jhINavaTathI jonArA keTalA ? rAjakumAro to ustAdajI pAse manamoja mujaba bhaNatA, paNa muni siddhicaMdra to Avyo avasara khovA mAgatA na hatA. je kaMI vidyA meLavI zakAya ema hatuM, te emaNe dila daIne meLavI lIdhI; temAM ya phArasI bhASAnuM jJAna to evuM sAruM meLavyuM ke e nAnA rAjakumArone kyAreka kyAreka phArasI bhASAnA pustakono sAra paNa samajAvatA. A adhyayana daramyAna bAlayogIne rAjakumAra salIma vagereno paricaya thayo. zahenazAhanI prasannatA to varasI hatI, paNa gurune ciMtA rahetI ke, A motI kyAMya khoTuM - phaTakiyuM na nIvaDe ! tyAgamArgano pravAsI ziSya rakhe ne rAjasaMparkathI bhogamArgano pathika banI jAya, ane potAne ane jinazAsanane khoTa khamavAno vakhata na Ave ! paNa A motI jevuM Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA ane yogI 0 185 camakadAra hatuM evuM ja AbadAra nIvaDyuM. rAjakuTuMbano paricaya siddhicaMdranA saMyamane kazI hAni pahoMcADI na zakyo. UlaTuM, AvI agniparIkSAthI gurune potAnuM gurupada caritArtha thayuM lAgyuM. teo - aMtarano saMtoSa anubhavI rahyA. samrATa akabarano svargavAsa thayo. zAhajAdo salIma jahAMgIranuM nAma dhAraNa karI samrATa banyo. siddhicaMdrane enI sAthe akabara karatAM ya gADha sneha baMdhAyo hato. yauvana jema pAMgaratuM gayuM, tema muninuM sauMdarya ane pAMDitya paNa pAMgaratuM gayuM. enI sAthe vAto karavAnuM jANe bAdazAhane vyasana ja paDI gayuM hatuM. nUrajahAM paNa A yuvAna sAdhu upara khUba khuza hatI. muni siddhicaMdranI pichAna to varSo jUnI hatI, paNa vilAsano bhogI rAjA muninA dilane pichAnI na zakyo ! e munine joto ane ene paLe paLe ema ja thayA karatuM ke A yauvanamAM A tyAga ! AvI sauMdaryajharatI sukumAra kAyAnuM AvuM damana ! kyAreka to juvAna jogI potAnI dharmasthA saMbhaLAvIne vidAya thAya te pachI paNa bAdazAhane AvA AvA vicAro ja satAvyA karatA. tyAgIno tyAga bhogIne mana akaLa koyaDo banI gayo hato - pAMgaLo sIdhAM caDhANa kevI rIte caDhI zake ? bAdazAha potAnA mananI vAta kyAreka nUrajahAMne karato. svarganI apsarA samI e nArIne paNa AvA jogIno Avo bhekha na samajAto. ene paNa lAgyA karatuM ke siddhicaMdrane samajAvIne AvA dehadamanathI pAchA vALavA joIe. paNa e kAma karavuM kevI rIte ? jahAMgIra Akhare bAdazAha hato. eno nyAya to vakhaNAto, paNa eno svabhAva utAvaLiyo hato. ene rIjhatAM ya vAra na lAgatI ane khIjatAM ya vAra na lAgatI ! ane koI vicArane vadhu vakhata sudhI manamAM saMgharI rAkhavAnuM to enuM gajuM ja na hatuM; vicAra Avyo ke taDa ne phaDa e Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 0 abhiSeka eno nikAla karI nAkhato ! chatAM siddhicaMdra mATenA vicArane eNe ghaNA vakhata sudhI manamAM saMgharI rAkhyo hato. paNa eka divasa jANe enI ya hada AvI gaI ! Aje siddhicaMdra khUba sarasa vAto karI hatI. bAdazAha ane begama banne khUba khuza hatAM. siddhicaMdrane paNa thayuM ke Aje mAtA zAradAnI mArA upara vadhu kRpA varasI. vAta pUrI thaI ane muni ravAnA thavA taiyAra thayA. bAdazAhe vicAryuM ke atyAre AvuM sarasa vAtAvaraNa che, to munine potAnA mananI vAta Aje karI ja devI joIe. emaNe munine kahyuM : "Aje to Ape kamAla karI ! javAnI ATalI badhI zI utAvaLa che ? vAtano Avo raMga kyAreka ja jAme che. thoDI vAra vadhu rokAI jAo !" munie sahajabhAve kahyuM : "bAdazAha, vakhatanAM kAma vakhatasara thavAM joIe. amAre amArAM dharmakAryono amArA mananA mAlikane hisAba ApavAno hoya che. ALasa karIe to pharaja cUkI jaIe. emAM ya amAro mArga to saMyamapAlanano; e mATe jo sadA jAgrata na rahIe to emAM khAmI AvatAM vAra na lAge. ApaNane maLavAnI kyAM navAI che? pharI maLIzuM tyAre vadhu vAto karIzuM. Aja to have samaya thaI gayo bAdazAhane A navo anubhava hato. munino javAba sAMbhaLI e kaMIka AghAta anubhavI rahyo ? bAdazAha jevo bAdazAha khuza thaIne AvI mAmUlI mAgaNI kareane eno Avo inkAra ! paNa Aje potAnI vAta karyA vagara ene jaMpa vaLe ema na hato; ane AkaLA thaIne vAta karavAmAM to vAtanI majA mArI jAya ema hatI. tethI eNe khAmozI pakaDIne kahyuM : "Aje thoDIka vAta karavAnuM dila che, bhale thoDuM moDuM sahI." muni bAdazAhanA manane to na samajI zakyA, paNa vivekane khAtara Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA ane yogI 0 187 e rokAI gayA. paLavAra to jahAMgIranuM mana saMkoca anubhavI rahyuM AvI vAta kevI rIte karavI ? paNa pachI eNe hasIne kahyuM "bhalA. ApanI umra keTalI thaI?" "pacIsa. " munie saraLa bhAve kahyuM paNa emane bAdazAhanA savAlano hetu na samajAyo. ATalI yuvAna uMmaramAM Avo tyAga ane saMyama svIkAravAnI zI jarUra paDI? e badhuM to ghaDapaNamAM zobhe ! atyAre - A uMmare - to sukhabhoga-vilAsa, e ja hoya. kudarate Apane kevA sauMdarya ane kevA yauvananI bakSisa ApI che ! A badhuM kaMI A rIte nirarthaka gumAvI devAnuM na hoya. juvAnI jaze, pachI e kaMI pAchI AvavAnI nathI." bAdazAhe kahyuM. munine bAdazAha akaLa lAgyoe Aje kevI kevI vAta karI rahyo hato ! munie samajAvyuM : "zahenazAha, e to jevI jenI pasaMdagI : koIne bhoga game, koIne yoga game. chevaTe to badhI vAta mananI murAdanI ja hoya che ne ! sAruM mana mAnavIne sAro banAve. naThAruM mana mAnavIne naThAro banAve. ame amArA manane ghaDavA mATe to tyAgadharmano A bhekha dhAya che. emAM pachI nAnI uMmara zuM ane moTI uMmara zuM ? vairAgya to jyAre laIe, tyAre bhaluM kare. jyAre jAgyA tyArathI savAra !" bAdazAhe potAnI vAta TUMkAmAM patAvatAM kahyuM : "ApanI AvI badhI vAto nakAmI che. A rIte juvAnIne veDaphI nAkhavI ane kAyAne karamAvI nAkhavI eno koI artha nathI. vakhata vakhatanuM kAma kare ema uMmara paNa uMmaranuM kAma kare. ApaNane to utAvaLa ghaNI hoya, paNa ethI kaMI AMbo jaladI pAkI jato nathI ! evuM ja A jiMdagInuM che. bhoganI A umramAM yoga kevo ? bhoganA vakhate bhoga zobhe, yoganA vakhate yoga ! mArI to eka ja vAta che : Apano A joga ane tyAga-saMyamano A Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 0 abhiSeka mArga mane to akALe AMbo pakavavAnI pAgala murAda jevo nakAmo lAge che ! mATe e badhI jhaMjhaTa choDI do ane be ghaDInI jiMdagAnInI moja lUMTI lyo. Apa Apano joga tajIne amArI sAthe AvIne haMmezAMne mATe raho evI amArI maMzA che. behitanI parI jevI strI ane joIe teTalI dolata ApavAnuM ame Apane vacana ApIe chIe. Apane koI jAtanI takalIpha nahIM AvavA daIe. jiMdagInI moja mANavAmAM hajI kaMI moDuM thayuM nathI." yuvAna muni vicArI rahyA : bAdazAha A zuM kaheto hato ? bAdazAhane Aje zuM thayuM hatuM ? munie hasIne kahyuM: "AmAM takalIphano koI savAla nathI. amArI sAdhanAmAM jo amane takalIphano anubhava thato hota to, A yogano mArga svIkAravAnA badale, saMsAranAM sukha-bhogamAM paDatAM amane koNa rokI zakavAnuM hatuM ? paNa AmAM amane kaMI takalIpha che ja nahIM, UlaTuM AmAM ja amane moja maLe che. pachI A yogano tyAga karIne baMne rIte bhraSTa thavAnI zI jarUra ?" bAdazAhane je muzkela lAgatuM hatuM, te A yuvAna yogIne sahaja lAgatuM hatuM. paNa lIdhI vAtane paDatI mUkavAnI AvaData jahAMgIramAM na hatI. jANe chevaTanI AjJA Apato hoya ema eNe kahyuM : "ApanI vAta amane samajAtI nathI; Ape amArI vAta mAnavA taiyAra thavuM ja paDaze !" siddhicaMdra potAnI vAtamAM makkama hatA. emaNe eTaluM ja kahyuM : ApanI vAta na mAnI zakAya evI che. Apane koI atyAre yogI banavAnuM kahe to e kevuM lAge ?" bAdazAha vizeSa AghAta anubhavI rahyo : mArI vAtano Avo beadaba javAba ! paNa e gama khAI gayo. eNe kahyuM : "acchA, acchA, Apa amArI vAtano vicAra karajo. Ano pheMsalo ApaNe kAle karIzuM. " Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA ane yogI yogI vidAya thayA. jANe emanuM mana bolI rahyuM hatuM : AjanI vAta Aje; kAlanI vAtano vicAra kAle karIzuM - aNIno cUkyo so varSa jIve ! yogI yogInI rIte vicAratA hatA; rAjA rAjAnI rIte vicAratA hatA; banne jANe AvatI kAle potAnA mananI vAtane sAcI TharAvavA ane eno amala karavA potAnI jAtane sajja karI rahyA hatA. 189 bIje divase maLyA tyAre rAjAe pUchyuM : " kaho yogI mahArAja, mArI vAtano zo javAba che ?" e Aja nazAmAM cakacUra hato. yogIe kahyuM : " javAba eka ja H ApanI vAta Apa pAchI kheMcI lo!" rAjA uzkerAI gayo : "Apa eka bAdazAhanI vAtano A rIte inkAra karo cho ?" t AmAM ApanI vAtanA inkArano nahIM, paNa mArA mananI vAtanA svIkArano savAla che. " rAjAthI na sahevAyuM : "Ape amArI vAta mAnavI ja paDaze. " yogIe kahyuM H koIne A rIte enA prANa ApavAnI AjJA Apa kevI rIte karI zako ?" nUrajahAMe joyuM ke vAta khoTI rIte mamate caDI rahI che. eNe yogIne samajAvavA kahyuM : "bhoganI uMmaramAM yoga, e jiMdagIne banne rIte barabAda karavAno rAha che ! atyAre Apa bAdazAha-salAmatanI vAta mAnI lyo, vakhata pAkaze tyAre yogane mArge jatAM Apane koI nahIM roke ! A uMmaramAM saMyamanuM AcaraNa zakya ja nathI. " munie kahyuM : " A jiMdagIno zo bharoso ? ane Apa pote ja kyAM nathI jANatAM ke balbanA rAjAe bharayuvAnImAM ja saMyamano mArga svIkAryo hato. uMmara nAnI hoya ke moTI, e koI mahattvanI vAta nathI; mahattvanI vAta che mananI taiyArInI. ane AvI taiyArI to jeTalI nAnI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 0 abhiSeka . uMmare thAya eTalI sArI, jethI bhogavilAsamAM samaya ane zakti barabAda thatAM aTake. Apa ApanI vAta jatI karo ane mane mArA yogasAdhanAnA mArge javA do. ApanI pAsethI to, UlaTuM, mane mArI sAdhanAmAM madada maLavI ghaTe !" rAjA ane rANI banne samajI gayA ke A to pAkI gajavela che. chatAM rAjA potAnA mamatathI pAcho haThavA taiyAra na hato. eNe gussAnA AvezamAM eTaluM ja kahyuM: "amArA hukumano anAdAra karavAno aMjAma to samajo cho ne ?" "huM to eTaluM ja samajuM chuM. mArA AtmAnI AjJAnuM ullaMghana karavAmAM je nukasAna che, enA karatAM ApanA hukumane nahIM mAnavAmAM ochuM nukasAna raheluM che." yogIe dRDhatAthI kahyuM. "yogI, tamAruM bhAvi tamane bhulAvI rahyuM hoya ema lAge che " rAjAe tiraskAramAM kahyuM. "rAjanuM mane AmAM mArI yogasAdhanAnI kasoTI thatI lAge che. huM prArthanA karuM chuM ke mArA deva-guru mane mArA dharmanI rakSAnI A kasoTImAMthI pAra utAre ! bAkI to, Apane huM zI rIte rokI zakuM? paNa eTaluM yAda rAkhajo ke ApanI AjJAmAM na mAruM bhaluM che, na ApanuM bhaluM che, ke na duniyAnuM bhaluM che!" eka bAju rAjA hato. bIjI bAju yogI hato. koI potAnI vAta jatI karavA taiyAra na hatA. jANe rAjahaTha ane yogIhaTha sAmasAmI TakarAtI hatI. enA taNakhA kone nahIM dajhADe bhalA ? ThIka, tyAre, tamArI haThano khataranAka aMjAma bhogavavA taiyAra raho ! " ane rAjAe rAjahastIne tarata laI AvavA hukama karyo. motanA avatAra jevo madajharato hAthI sAme khaDo che. nazo karAvIne ene pAgala banAvavAmAM Avyo che. sAme zAMta-svastha yogI Ubho che. motano ene koI Dara nathI; jIvanano ene kazo moha nathI. ene to Aje potAno yoga saphaLa thato lAge che. e potAnA ISTadevanA Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA ane yogI 0 191 raTaNamAM lIna banI gayo che. enuM romaroma eka ja AMtaranAdathI guMjI rahyuM che? arihaMte saraNe pavanjAmi, siddha saraNe pavanjAmi, sAhu saraNe pavanjAmi, kevalipannata dharma saraNe pavanjAmi. pahADa jevo hAthI chIMkoTA mArI rahyo che. rAjAjInI AjJA thAya eTalI ja vAra che - yogInI manohara kAyA paLavAramAM ja dharatI sAthe roTalo ! AvA to kaMIka mAnavIo motane ghATa UtarI gayA hatA ! paNa yogI to madajharatA hAthInI sAme ya khaDakanI jema aDaga banIne khaDo che ! bAdazAhe joyuM ke enuM A astra nakAmuM gayuM ! eno nazo kaMIka UtarI gayo hato ane enAmAM mANasAI jAgI UThI hatI. e jAgRtie ene mitra jevA yogInI hatyAnA pAtakathI ugArI lIdho. chevaTe eNe garjanA karIne kahyuM : "gajarAjane pAcho laI jAo ! ane yogIrAja, sAMbhaLo, Apane amArA rAjyamAMthI AjathI dezanikAla karavAmAM Ave che. sAthe sAthe, phakta ApanA guru bhAnucaMdrane mUkIne, ApanA dharmanA badhA sAdhuo-mumukSuone paNa ahIMthI dezanikAla karavAmAM Ave che." yogI kasoTI pAra karyAno parama saMtoSa anubhavI rahyA. emaNe eTaluM ja kahyuM "maMjUra !" ane muni siddhicaMdra tarata ja bAdazAha jahAMgIranuM rAjya choDIne mAlapuramAM comAsuM rahyA. gharanA tyAgIne mATe to saMsAra Akho ghara hato, pachI ciMtA zI hatI? manamAM eka ja duHkha hatuM jIvanadAtA guruno viyoga thayo hato ! paNa e paNa yogamArganA sAdhakanI eka kasoTI ja hatI. ene pAra karIne potAnI saMyama-sAdhanAnA suvarNane vadhu ujjavaLa karavAnuM hatuM. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 0 abhiSeka upAdhyAya bhAnucaMdra paNa bhAre samatALu ane zANA puruSa hatA. kALajAnI kora jevA ziSyane, potAnA svajana jevA rAjAne ja hAthe vagara vAMke sajA thaI hatI ane potAne eno viyoga veThavo paDyo hato, enuM duHkha kaMI ochuM na hatuM. paNa saMsAranA bhAvone e barAbara samajatA hatA. emane vizvAsa hato ke chevaTe satyano jaya thayA vagara nahIM rahe. e to mananA duHkha upara saMyamanuM DhAMkaNa DhAMkIne bAdazAha jahAMgIrane niyamita dharmavANI saMbhaLAvatA ja rahyA. ane divaso upara divaso e ja rIte vItatA rahyA. paNa eka divasa, sAce ja, zahenazAha jahAMgIranuM aMtara jAgI UDyuM. te divase muni bhAnucaMdrane udAsa joIne bAdazAhe pUchyuM : mahArAja, Aje Apa udAsa kema cho ?" bhAnucaMdrajIe kazo javAba na Apyo; mana upara saMyama rAkhIne e bilakula mauna rahyA. paNa jANe potAnA savAlano javAba pote ja Apato hoya ema bAdazAhe lAgaNIpUrvaka kahyuM : "udAsInatA kema na hoya ? kalejAnI kora jevA ziSyano viyoga kone na satAve bhalA ?" ane bAdazAha jahAMgIre yogIrAja siddhicaMdrane, AdaramAna sAthe, potAnA rAjyamAM teDI lAvavA tarata ja kAsadane ravAnA karyo ane sAdhu-munionA dezanikAlano hukama paNa pAcho kheMcI lIdho. aMtarAyano aMta Avyo hato, kAramuM duHsvapna dUra thayuM hatuM; guru ane ziSyano pharI meLApa thayo. yogIno yoga Aje saphaLa thayo. rAjA ane yogI pharI pAchA dharmamitro banI rahyA ! Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAratA gurjaradezamAM cAvaDA vaMzanA rAjyakALano aMta Avyo hato ane mUlarAjadeva caulukya vaMza (solaMkI vaMza)nA prathama rAjavI banyA hatA, e vAtane paNa sATha uparAMta varSa vItI gayAM hatAM ane pATaNanI gAdI tyAre, mULarAjadevanI cothI peDhIe, durlabharAja saMbhALatA hatA. vi.saM. 1066 pachIno e samaya. cheka vIra vanarAjathI AraMbhIne jaina zramaNo gurjararASTranA yogakSemamAM potAno sAtha ApatA rahyA hatA. zramaNonI A rASTrasevAnA kAryo rAjAone emanA pratye bhaktizIla banAvyA hatA. paNa samaya jatAM siMhaNanA dUdha samI A bhaktine jIravavAmAM keTalAka zramaNo kAcA sAbita thayA hatA ane emAM caityavAe jora pakaDyuM hatuM. pariNAme AtmasAdhanA mATe racavAmAM AvelAM jinamaMdiro zramaNonAM vAsasthAna samAM banavA lAgyAM hatAM. jema pATaNamAM caityavAse A sthiti sarjI hatI, tema bIjAM bIjAM sthaLoe paNa eno cepa phelAyo hato. mAravADamAM kuryapura(kucerA)mAM paNa AvI ja eka caityavAsIonI gAdI sthapAI hatI, ane tenA e samayanA gAdIpati hatA AcArya zrI vardhamAnasUri. coryAzI jinamaMdiro emanI hakUmatamAM hatAM. paNa vardhamAnasUri to sAcA AtmAthI puruSa hatA, eTale A ThAThamATha, A parigraha ane A bhogavaibhava sAthe emanA manano meLa na beTho. tyAgI jIvanamAM A badhuM emane kevaLa ALapaMpALa ane jaMjALarUpa ja lAgyuM. emane thayuM ? jo A badho vaibhava mANavo hato to saMyamamArganI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 abhiSeka pratijJA levAnI zI jarUra hatI ? A to kevaLa AtmavaMcanA ane paravaMcanAno ja mArga. tyAga ane bhoga ekasAthe na TakI zake. tyAga mATe to tyAga ja zobhe ! ane jo bhoga ja khapato hoya to eno mArga tyAgamArgathI sAva nirALo che. ane e sAvadha thaI gayA, ane sarpa jema potAnI kAMcaLI utArIne nAsI chUTe tema, teo e badhA vaibhava ane parigrahane tilAMola ApIne aLagA thaI gayA ane kaThora saMyamasAdhanAmAM lAgI gayA. vaLI emane ema paNa thayuM : huM to A avaLA mArgethI UgarI gayo, paNa eTalA- mAtrathI dharmarakSAnuM kArya pUruM thayuM na gaNAya. e mATe to A adhaHpAtanA mukhya dhAma samA pATaNamAM kaMIka pravRtti upADavAmAM Ave, to ja kharA kAryano AraMbha thayo lekhAya. pATaNamAM to tyAre caityavAsI zramaNonuM eTaluM jora hatuM ke emanI maMjUrI sivAya koI suvihita sAdhune paNa nagaramAM utAro na maLato ! jANe teo A kAryamAM eka prakArano rAjasattA jevo ja adhikAra bhogavatA thaI gayA hatA ! sattAnA A killAne toDavAnuM kAma saraLa na hatuM. tema dharmamArgane zuddha karavA mATe enI sAme thayA vagara paNa cAle ema na hatuM. emanuM mana jANe niraMtara saMkhyA karatuM hatuM : evuM kAma karanArA koI samartha hAtha maLI jAya ! potAnI kAyA to have vRddhAvasthA ane ugra AtmAsAdhanAne kAraNe DolavA lAgI hatI. mAlava dezamAM te kALe rAjA bhoja rAjya karatA hatA. mAlavAnI rAjadhAnI dhArAnagarImAM lakSmIpati nAme eka zreSThI rahe; jevo vyavahAradakSa evo ja dharmAtmA. sAdhu-saMto ane vidvAna-paMDitono parama bhakta. eka divasa zrIdhara ane zrIpati nAme be brAhmaNa yuvAno lakSmIpati zreSThIne AMgaNe jaI caDyA. banne sagA bhAI. vidyA ane Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAratA 195 zIlanuM teja emanAM mukha para vilasI rahyuM hatuM. be ya caude vidyAmAM pAraMgata ane koInI sAthe vAdavivAdamAM kadI pAchA paDe nahIM evA kAbela; ane sAthe sAthe paragaju paNa evA ja. vidyAnuM mithyA abhimAna to emane sparzatuM ja na hatuM. zreSThIne viveka-vinayayukta A banne yuvAna, vidvAna brAhmaNaputro gamI gayA. emaNe emane potAne tyAM rokAI javA Agraha karyo. banne rokAI gayA. eka vAra AcArya vardhamAnasUri dhArAnagarImAM AvI pahoMcyA. lakSmIpati zreSThIe emanuM bahumAnapUrvaka svAgata karyuM ane potAne tyAM AvelA be vidvAnonI vidyAnI ane suzIlatAnI khUba prazaMsA karI. jJAnI AcArya zreSThInI vAta dhyAnapUrvaka sAMbhaLI rahyA; ane pachI, jANe koI bhAvinA UMDA bheda ukelatA hoya ema, vicAramagna banI gayA. emane A be paMDitomAM jANe zAsananA bhAvI staMbhonAM darzana thayAM. banne paMDito paNa jema vidyAnA khapI hatA, tema AtmAnA paNa zodhaka hatA. AcAryazrI sAthenI zAstravArtAmAM zramaNono ahiMsAdharma emanA aMtaramAM vasI gayo; ane banne yuvAno vardhamAnasUrinA caraNe besI gayA. gurue zrIdharanuM nAma jinezvara ane zrIpatinuM nAma buddhisAgara rAkhyuM vardhamAnasUrie A banne ziSyone keTaloka vakhata potAnI pAse rAkhIne jJAna ane cAritranA mArgamAM sthira banAvyA. mULe vidyAvAna ane zIlasaMpanna to hatA ja, temAM AvA jJAnI ane AtmasAdhaka guruno yoga maLI gayo; pachI to kahevuM ja zuM ? sonuM ane sugaMdha jANe sahaja rIte bhegAM thaI gayAM ! AvA suyogathI AcAryanuM mana saMtoSa anubhavI rahyuM. emane thayuM : chevaTe dharmanA uddhArako ane zithilatAnA ucchedako maLI gayA kharA. ane teo e ziSyo pratye vadhAre mamatALu banyA. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 abhiSeka sAdhanAmAM guru-ziSyanAM keTalAMka varSa vItI gayAM. eka vAra AcArye joyuM ke kuMdana have pUrNa zuddha banI gayuM che. banne ziSyo jema saMyamamArgamAM jAgrata che, tema pravacana-sevAnI paNa pUrI dhagaza dharAve che. sva ane 52nuM kalyANa, e ja emanuM jIvanadhyeya banyuM che. eTale yogya avasara joIne sUrijIe e banne zramaNone sUripadathI vibhUSita karyA. ane pachI to dhIme dhIme AcArye emanI AgaLa potAnuM aMtara kholavA mAMDyuM. zAsananAM hitAhitanI aneka vAto emane samajAvI; atyAre dharmanI rakSA kevI rIte thaI zake e paNa samajAvyuM, ane chevaTe dharmanI nirmaLa saritAne caityavAsanI zithilatAnA kIcaDe kevI paMkila banAvI mUkI che enuM citra dorI batAvyuM. banne ziSyone e samajatAM vAra na lAgI ke sAdhujIvanamAM pravezI gayelAM A dUSaNo sUrijInA manane keTalo saMtApa pahoMcADI rahyAM hatAM, ane emanA AtmAne zAsananA bhAvi aMge keTalAM ciMtita banAvI rahyAM hatAM ! eTale e banne ziSyo potAnA gurunI AjJA mAthe caDAvavA taiyAra thaI gayA. avasa2 joIne eka divasa vardhamAnasUrijIe emane AjJA dharI : "mahAnubhAvo, have tame taiyAra thaI gayA cho, ane zAsananI rakSAnuM kAma hAtha dharavAno tamAro samaya paNa pAkI gayo che. " banne ziSyo svastha citte ane nata mastake guruAjJAnI pratIkSA karI rahyA. sUrijIe AgaLa kahyuM, "pATaNa Aje zramaNonI zithilatAnuM dhAma banyuM che, ane potAno cepa anyatra vistArI rahyuM che. mATe tame vinA vilaMbe pATaNa pahoMcI jAo, ane je kaMI kaSTo veThavAM paDe e veThIne paNa saMyamajIvananI punaH sthApanA karo. mArI A ja tamane aMtima AzA che, e ja mArI tamArI pAsethI aMtima icchA che. dharmano Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAratA ya karo ane pApano kSaya karo !' 44 ziSyoe kahyuM : "kaSTo sahana karavA mATe to A sAdhujIvanano svIkAra karyo che. ApanI AzA amAre zirodhArya che. ApanI kRpA amane sAcA mArge doro !" ane eka divasa gurunI AjJA laIne jinezvarasUri ane buddhisAgarasUri pATaNa tarapha cAlI nIkaLyA. vRddha sUrijI potAnI bhAvanAnA avatAra samA e banne ziSyone lAgaNIpUrvaka nIrakhI rahyA. 197 vasatI (utArA)nI zodhamAM zrI jinezvarasUri ane buddhisAgarasUri pATaNanI zerIe zerIe pharI rahyA che ane Thera Thera pUchaparacha karI rahyA che, paNa koI ThekANe emane AvakAra maLato nathI. caityavAsano abhedya gaDha jANe emane badhethI jAkAro bhaNI rahyo che ! AtmAnA UMDA bheda samajAve evuM jJAna ane haMsanI pAMkho jevuM zubhra cAritra Aje pATaNamAM koIne khapatuM nathI ! ane koIkane e gamI jAya che, to paNa e caityavAsanI bIke potAnA aMtarane ughADI zakato nathI ! banne AcAryo Thera Thera pharatA ja rahyA ane nagaranA vikRta raMgaDhaMgano tamAzo jotA ja gayA. koIkane to pahele pagale avaLA gaNeza maMDAyA jevo kaMTALAjanaka ane vicitra A anubhava lAge, paNa banne zramaNone to e lAbhakAraka ane preraka banI gayo. potAne kevuM kaparuM kAma pAra pADavAnuM che eno jANe emane kAryanA AraMbhamAM ja bodhapATha maLI gayo. gurunA aMtaratApane e vadhu spaSTatApUrvaka samajI zakyA, ane potAnA aMtarane vadhu sajja banAvI rahyA. madhyAhna thayo chatAM emane UtaravAnuM koI sthAna na maLyuM. A kSetramAM kAma karavuM keTaluM muzkela che te emane vadhAre spaSTatAthI samajAvyuM. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1980 abhiSeka jo A kAma gajavela jevuM kaThaNa hatuM to e ya kAMI kAcI mATInA na hatA. emanA nizcayamAM ane emanI saMkalpazaktimAM paNa gajavelanI ke vajanI tAkAta bharI hatI. game tema thAya, paNa e pATaNamAMthI pIchehaThanAM pagalAM bharavAnA na hatA. kAyAnuM game te thAya, kAma pAra pADIne guruAjJAne caritArtha karye ja chUTako hato. chevaTe emane thayuM H koI sahRdaya vidyApremI maLI Ave to e ApaNI vAta jarUra samajI zakaze ane ApaNane Azraya paNa Apaze. eTale emaNe pATaNanA purohita somezvarane tyAM javAno nizcaya karyo, ane thoDI vAramAM teo emanA prAMgaNamAM AvIne UbhA rahyA. somezvare joyuM ke madhyAhnanA AkarA tApamAM be zramaNo potAnA AMgaNe AvIne khaDA che. nIce dharatI tapI rahI che, upara sUraja tapI rahyo che, ane asahya tApane kAraNe emanI kAyA paNa saMtapta thaI rahI che. banne parasevAthI rebajheba banI gayA che, ane emanA caherA tAMbA jevA lAlacoLa banI gayA che. e udAra brAhmaNe tarata ja banne zramaNone bhAvapUrvaka AvakAra dIdho ane emanI pAsethI badhI vAta jANIne potAne tyAM nirAkulapaNe rahevAnI vinaMtI karI. vidyAnA premI somezvaradevane e samajatAM vAra na lAgI ke A banne zramaNo jema jIvananA sAdhaka che ema jJAnanA paNa baLiyA che. jJAnI sAthe jJAnInuM sahaja rIte milana racAI gayuM. e to aMtaramAM AnaMda AnaMda anubhavI rahyA. e jANatA hatA ke caityavAsIonA nAyakanI anumati vagara suvihita sAdhune utAro Apavo e guno hato. paNa Aje emanuM aMtara AvA koI vicArane tAbe thavA taiyAra na hatuM. AMgaNe AvelA atithi to devatA gaNAya ? dharmazAstronI e AzA, to pachI emane jAkAro zI * rIte apAya ? ane temAM ya A to jevA jJAnI tevA ja saMyamI. pachI to emaNe banne zramaNo sAthe khUba vidyAvAtAM ane zAstracarcA karI. chevaTe banne AcAryoe potAnI vAta samajAvatAM kahyuM, Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAratA 199 ke : "mULa to ame vedadharmanA upAsaka, paNa zramaNadharmanI ahiMsAthI AkarSAIne ame A dharmano bhekha svIkAryo che. 13 purohita paNa bhAre samajadAra ane udAra hatA. emaNe kahyuM, " sonuM to game tyAMthI paNa laI zakAya; emAM mArAtArApaNAne sthAna na hoya ! " pachI to anya vidvAnone paNa somezvaradeve potAne tyAM AmaMtryA, ane badhAe A AcAryo sAthe khUba jJAnagoSThI karI. banne zramaNonAM jJAna, saraLatA, sahRdayatA ane dhyeyaniSThAe saunAM aMtara upara bhAre asara karI. saunAM hradaya khUba saMtuSTa thayAM. sau anupama AhlAda anubhavI rahyA. brAhmaNatva ane zramaNatvanI saritAono jANe tyAM subhaga saMgama thaI gayo. AmAM brAhmaNo udAra ke zramaNo udAra, e kaLavuM ja muzkela banI gayuM. jenA aMtaranAM dvAra UghaDyAM e sau udAra pachI e brAhmaNa hoya, zramaNa hoya ke anya koI hoya ! paNa eTalAmAM to caityavAsIone khabara paDI gaI ke be suvihita AcAryo pATaNamAM AvyA che ane koIe emane utAro na Apyo eTale purohita somezvaradeve potAnI AjJA ke anumati meLavyA vagara emane potAne tyAM utAro Apyo che ! - emane thayuM : A to amArA abAdhita adhikAramAM hastakSepanI vAta. A kevI rIte calAvI levAya ? ane Ama cAlavA devAya to to DozI mare enA bhaya karatAM jama ghara dekhI jAya eno bhaya ene vadhAre lAgyo ! Aje ATalI vAta tarapha AMkha ADA kAna karIe to bhaviSyamAM e aneka doSone utpanna kare, ane chevaTe amArI sattA ja jokhamamAM mukAI jAya. mATe roga ane zatrune to UgatA ja pAmyA sArA ! ane sattAnA mada AgaLa sAdhutAno vicAra to emanA aMtaramAMthI kyArano ya sarI gayo hato, eTale AvuM DagaluM bharatAM aMtara DaMkhavAno to koI bhaya ja kyAM hato ? Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 abhiSeka tAbaDatoba caityavAsIonA mANaso purohita somezvarane tyAM pahoMcI gayA ane emane cetavI rahyA : "purohitajI, Apa to jANo ja cho ke caityavAsIonI pUrva anumati meLavyA vagara koI paNa suvihita zramaNane potAne tyAM Azraya Apavo e guno che. rAjye amane Apela A tamAro abAdhita adhikAra che, ane enuM ullaMghana karavAno koIne akhatyAra nathI. " somezvaradeva svasthapaNe sAMbhaLI rahyA. AvI vAtamAM jIbhAjoDImAM UtaravuM emane yogya na lAgyuM. " : AvanArAoe potAnI vAta pUrI karatAM kahyuM Apa to samaju ane zANA cho, eTale Avo guno karavo Apane na zobhe. Apa satvara e zramaNone Apane tyAMthI vidAya karI do ! " purohitajIe TUMko ja javAba vALyo : " A vAtano nyAya rAjya ka2ze. tamAre je kahevuM hoya te rAjadarabAre jaIne nivedita karo. " caityavAsIone mATe to A prANaprazna hato. jo thoDIka paNa DhIlAza dekhADAya to enuM pariNAma bhaviSyamAM zuM nuM zuM Ave ! eka chidramAMthI aneka chidra thatAM keTalI vAra ? ane to to pachI potAnI badhI sattA nAmazeSa ja banI jAya ne ? eTale emaNe tAbaDatoba rAjadarabAre pahoMcIne phariyAda karI ane vanarAja cAvaDAnA samayathI cAlyA AvatA potAnA adhikAranuM jatana karavA rAjA durlabharAja pAse mAgaNI karI. durlabharAje rAjasabhAmAM e vAtano vicAra karavAnuM kahIne emane vidAya karyA. bIje divase rAjasabhAno khaMDa cikkAra bharAI gayo. rAjA durlabharAje Asana lIdhuM ane A vAtano vicAra zarU thayo. purohita somezvare potAnI vAta mUkI, caityavAsIoe jorapUrvaka potAnI vAta rajU karI. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAratA 0 201 somezvaradeve kahyuM : "AvA suvihita zramaNone AkhA nagaramAM kyAM ya sthAna na maLyuM ane teo mAre AMgaNe padhAryA. meM zAstrajJAno vicAra karIne ane guNagrAhaka dRSTithI doravAIne emane mAre tyAM utAro Apyo. eTalAmAM caityavAsIonA mANaso mAre tyAM AvIne banne suvihita zramaNone vidAya karI devAnuM kahevA lAgyA. meM emanI vAta na svIkAratAM rAjya pAse nyAyanI mAgaNI karI - AmAM doSa kyAM che, e ja samajavuM muzkela che. ane chatAM AmAM kaMI doSa thato bhAsato hoya to te mArA atithiono nahIM, paNa mAro potAno ja doSa che, ane tethI e mATe je kaMI sajA karavAnI thatI hoya te mane karavAmAM Ave eTalI ja mArI mAgaNI che. " durlabharAja to gaMbhIra banIne sAMbhaLI rahyA: AvI ucita ane " vivekabharI vAtamAM koIne doSapAtra paNa kema TheravI zakAya ? paraMtu chevaTe ADe mArge phaMTAyelI dharmasattA AgaLa rAjasattA kaMIka vicAramAM paDI gaI ane durlabharAja potAnA pUrvajothI cAlI AvatI A paraMparAnI sAme pheMsalo ApatAM jANe saMkoca anubhavI rahyA ! chatAM emaNe eTaluM to kahyuM ja ke, "guNIjanonuM pUjana e to rAjyano dharma che, ane AvA zIlasaMpanna puruSothI to ApaNA nagaranI zobhA vadhe che. AvA dharmapuruSonA AgamanathI rAjyanuM kalyANa thAya che, ane janasamUha dharmano sAco mArga samajI zake che." pachI emaNe caityavAsIone uddezIne kahyuM : "ApanA adhikAramAM bAdhA karavA mATe nahIM, paNa AvA suvihita zramaNo ApaNA nagaramAM rahI zake eTalA mATe e vAta Apa amArI prArthanAthI kabUla karo." * caityavAsIo paNa zithila mananA ja hatA. emanA manamAM keTalI tAkAta hoya ? emaNe rAjAjInI IcchAviruddha potAnI vAta vadhAre dRDhatApUrvaka rajU karavAmAM sAra na joyo, ane potAnI vAtamAM vAjabIpaNAnuM baLa to hatuM ja nahIM eTale emaNe vadhu tANavAmAM sAra - WWW.jainelibrary.org Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 0 abhiSeka na joyo. sattAnI AgaLa zANapaNe namatuM jokhavAmAM ja sAra mAnyo. balahIna caityavAsIo te divase vadhu balahIna sAbita thayA. ane banne suvihita zramaNonA prayAso siddhinI dizAmAM AgaLa vadhI rahyA. purohita somezvaradevanI dRDhatA saphaLa thaI. para AvA urama paNa eno a pa mahArAjaAi paNa vAta ATalethI pate evI na hatI. mukhya kAma to hajI bAkI ja hatuM. suvihita sAdhuono pATaNa taraphano vihAra ane pATaNamAM nivAsa mokaLo bane to ja dhAreluM kArya kaMIka pAra pADayuM lekhAya, nahIM to A vyaktigata siddhi to zuM kAma karI zake ? banne AcAryonI A manobhAvanA somezvaradeva barAbara samajatA hatA. eTale emaNe durlabharAjane vijJapti karatAM kahyuM : "mahArAja, Ape suvihita zramaNone rahevAnI anumati to ApI, paNa have kRpA karI emane mATe nivAsabhUmi paNa Apa ja Apo svataMtra nivAsabhUmi vagara AvA uttama munivaro nizcita ane nirAkulapaNe kyAM vAsa karI zake ?" durlabharAja vAtanuM vAjabIpaNuM tarata ja samajI gayA ane caityavAsIonI hakka ane adhikAranI vAtonI paravA karyA sivAya emaNe tyAM AvI pahoMcelA zaiva AcArya jJAnadevane tarata ja vijJapti karI : "prabho mAre Apane eka vijJapti karavAnI che : be suvihita zramaNo ApaNA nagaramAM padhAryA che, emane UtaravAne mATe Apa ja upAzraya Apo !" sau stabdha banIne sAMbhaLI rahyA : jainAcAryonA nivAsa mATe zaivAcAryane vijJapti ? paNa zaivAcArya bhAre vicakSaNa ane udAra puruSa hatA. emaNe tarata ja kahyuM "rAjan. niSpApI guNIjanonI Apa avazya sevA karo. badhA dharmonA upadezano tema ja amArA upadezano paNa e ja sAra che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAratA 0 203 bAlabhAvano tyAga karI parama padamAM sthira thanAra ziva e ja jina che. darzanomAM bheda rAkhavo e miththAmatinuM lakSaNa che." sabhA A udAratA ane guNagrAhakatAne abhinaMdI rahI, anumodI rahI. chevaTe zaivAcArya jJAnadevajIe kahyuM : "bajAramAM ( cokhAbajAramAM) madhya bhAgamAM rahelI traNa jaNa nI mAlikInI jagyA purohita somezvarajI potAnI IcchAnusAra upAzrayane mATe laI zake che. emAM amArA pakSa taraphathI ke sAmA pakSa taraphathI je kaMI aMtarAya Avaze, enuM nivAraNa huM karIza." caityavAsIo bicArA cUpa thaI gayA. emane thayuM H mahArAjA durlabharAje emanI vAtane bhale mAnya rAkhI, paNa emanA paga to ukhADI ja nAkhyA hatA ! na mAlUma, A prakriyA have kayAM jaIne aTakaze ane ApaNA abAdhita adhikAranuM zuM thaze ? paNa jyAM rAjA pote ja rUkyo tyAM bIjuM zuM thaI zake ? dhaNIno dhaNI koNa banI zake ? * rAjasabhA to zaivAcAryanI A udAratAne ane durlabharAjanI ajaba kunehane praNamI rahI. ane saunA Azcarya vacce purohita somezvaradeve UbhA thaIne vinamra vANImAM jAhera karyuM : "AvA suvihita zramaNone rahevA mATe huM bAhmaNa mArA potAne kharca upAzraya baMdhAvI ApIza !" jANe Aje gurjarapatinI rAjasabhAmAM dharmanI udAratAnI harIphAI maMDAI hatI, ane koI paNa emAM pAchaLa rahevA taiyAra na hatuM! te divasathI caityavAsanA ane dharmakSetranA zuddhIkaraNanAM pagaraNa maMDAI gayAM. guru vardhamAnasUrijInI bhAvanA saphaLa thaI ane jinezvarasUri ane buddhisAgarasUrino avirata puruSArtha caritArtha thayo. ane te divase rAjA ane prajA brahma ane samano tathA brAhmaNatva ane zramaNatvano sAco artha pAmIne kRtakRtya thayAM ! Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 karmavIra pitAno zUravIra putra dhanajI morabiyAnA suputranuM nAma sarUpacaMda morabiyA; bApanI nIDaratA ne bahAdurIno bIjo namUno ja joI lo. sarUpacaMda atyAre, I.sa. 1957mAM hayAta che. emanI paDachaMda ane rUpALI kAyA jANe be ghaDI joI rahIe evI che. temanA jIvanano eka A prasaMga jANavA jevo che. eka kALe kacchanA rApara paragaNAmAM mALiyAnA miyANA hAjI mauvara nAmanA eka islAmI bahAravaTiyAnI hAka vAgatI hatI. Akho pradeza enA nAmathI jANe thIjI jato hato. eka vakhata hAjI mauvara potAnA sAthIo sAthe dezalapura upara trATakayo. e pote dUra Ubho hato ane enA sAthIdAro dhanajI morabiyAnA ghara upara UtarI paDyA. dhanajI morabiyA to A pahelAM devagata thaI gayA hatA, paNa emanA putra sarUpacaMda gharamAM upale majale beThA hatA. ghoMghATa sAMbhaLIne emaNe bArIethI bahAra joyuM to bahAravaTiyA najare paDyA ! tarata ja potAnI baMdUka hAtha karI ane kAratUsano paTo khabhe caDAvIne e nIce UtaryA ane bahAravaTiyAonI sAme chAtI dharIne UbhA rahyA ane tADUkyA? "khabaradAra ! eka kadama paNa AgaLa vadhyA cho, to A nALacAvALI tamArI sagI nahIM thAya ! tyAM ne tyAM ThAra thaI jazo! tame ghaNA cho eTale chevaTe bhale mAruM mota thAya, paNa te pahelAM huM tamArAM pAMca-sAta bairAMone raMDApo ApyA vagara nahIM rahuM enI khAtarI rAkhajo !" hAjI mauvara A gaDabaDa sAMbhaLIne tyAM AvI pahoMcyo ane . sarUpacaMdane vAta pUchI. sarUpacaMde jarA ya khamacAyA vagara kahyuM : "mArA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavIra pitAno zUravIra putra -- jIvatAM tame mAruM ghara nahIM lUMTI zako. mArA maryA pachI cAhe te karajo ! " bahAravaTiyAnA dilane A mardAnagIbharyo vIra bhAvI gayo. eTale kahyuM : "zAbAza marda !" ane pachI potAnA sAthIone hukama karyo : "belIo, pAchA pharo. AvA mane mAravAno na hoya ! enAM gharabAra lUMTavAnAMya na hoya !" belIo thaMbhI gayA. pachI bahAraviTayA mauvare sarUpacaMda tarapha hasIne kahyuM : " basa baccA, bIjuM kAMI joItuM hoya to mAgI le !" sarUpacaMda paNa pAcho paDe evo na hato. eNe kahyuM : " Aje gAma lUMTyA vagara ja cAlyA jAo to kharA. " sAce ja bahAravaTiyA te divase dezalapurane lUMTyA vagara ja cAlyA gayA.. pU. mu. zrI kalyANacaMdrajI bApA pAsethI sAMbhaLIne A prasaMga sAbhAra lakhyo che. 205 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ac sAcI prabhusevA savArano raLiyAmaNo samaya che. sAme himAlaya samo rUparUpanA aMbAra jevo pahADa che. cArekora patharAyela himanA DhagalAothI rUperasyAM bhAsatAM himAlayanAM zRMgomAM sUryanAM sonerI kiraNo ajaba raMgabhaMgI racI rahyAM che. jANe comera asaMkhya AbhalAM jaDI dIdhAM hoya evo teja verato jhaLahaLATa potAnA haiyAmAM pAra vinAnAM pratibiMbone jhIlI rahyo che. pakSIonA madhura kalarava havAmAM DolatAM vRkSonAM pAMdaDAMnA marmaradhvani sAthe bhaLI jaIne karNapriya sUrAvalIone cheDI rahyA che. manano mora nAcI UThe evo samaya che ! AvA suMdara samaye bhagavAna zaMkara ane satI pArvatI potAnA saMtAna samA priya himAlayanAM vividha zikharomAM pharavA nIkaLyAM che. ugra tapasvI mahAdevajIno kaDaka mijAja Ave samaye kaMIka kUNo bane che, e pArvatIjI upara prasanna banI jAya che. ane pArvatIjI paNa potAnI zaMkAonAM samAdhAna meLavavAnuM Ave samaye kadI cUkatAM nathI. potAne putra samAna priya evA eka devadAranA vRkSa tarapha banne snigdha bhAve nihALI rahyAM che, tyAre pArvatIjIe, sahaja bhAve hoya ema, mahAdevajIne prazna karyo : "svAmI! ApanA bhaktono to kaMI pAra nathI. asaMkhya mAnavIo ApanI upAsanA kare che. badhA ya samAna bhAve Apane seve che. chatAM rAjyanuM dAna to Apa lAkhamAM ekAda bhaktane ja karo cho, ema kema ? ApanA jevA mahApuruSane, potAnI samAna bhAve upAsanA karatA potAnA bhakto vacce Avo bhedabhAva karavo ke Avo verovaMco rAkhavo e zobhe kharo ? Apane mana to sahu samAna hovA ghaTe." Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcI prabhusevA 207 mahAdevajI kahe che : "satI ! bahArathI dekhAya e badhuM sAcuM na mAnI levuM ! UjaLuM eTaluM badhuM dUdha ke pILuM eTaluM badhuM sonuM, ema na samajavuM. uparanI bhakti to badhA ya kare, paNa bhakta tarIkenI AkarI kasoTImAMthI je pAra Utare e ja sAco bhakta ! dekhAve to badhAM ya motI sarakhAM lAge, paNa eraNa upara mukAIne ghaNano mAra paDavA chatAM je na phUTe e ja sAcuM motI; bAkI TakiyAM motIno to duniyAmAM kaMI pAra ja nathI. mArA bhaktonuM paNa ema ja samajavuM. sAco bhakta to lAkhe ekAda ja maLe !" paNa pArvatIjInA mananuM AthI samAdhAna na thayuM, eTale mahAdevajIe emane A vAtanuM vakhata Avye pArakhuM karI ApavAnuM kabUla karyuM. Ama ne Ama thoDoka vakhata vItI gayo. [ 2 ] mahAdevajInI pUjAnuM mahAzivarAtrinuM Aje mahAparva che. bhagavAna zaMkarano caraNasparza karI, emanI caraNadhUlikA mAthe caDAvI, potAnI jAtane dhanya banAvavA dUra dUranI girikaMdarAomAMthI lAkho nara-nArIono vaNathaMbhyo pravAha parvatanA mArge cAlyo Ave che. himAlayanI pahoLI pahoLI bhUmi jANe Aje sAMkaDI banI gaI che. cArekora jANe mAnavamaherAmaNa UbharAyo che. koI yAtrI mahAdevanAM stotronuM gAna karatAM Ave che, to koInA hAtha pUjApAnI sAmagrIthI zobhI rahyA che. koI mahAdevajInA ciMtanamAM magna che, to koI mahAdevajIno jayajayakAra pokArI girimALAne gajAvI mUke che. saune mahAdevajInI pAse pahoMcavAnI utAvaLa che. mahAdevajIno UMco UMco prAsAda jyAMthI thoDe dUra che tyAM, parvatanI pahoLI keDInI eka bAju upara, eka kIcaDathI bhareluM mAdaLuM che. e mAdaLAmAM eka gharaDI ane nabaLI gAya khetI gaI che. e duHkhamAM Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 0 abhiSeka vArevAre bhAMbharaDA mArI rahI che. enAM netromAM pApIne paNa pigaLAvI de evI karuNatA bharI che. enI vedanA apAra che. pAse eka kamajora mAnavI Ubho Ubho A dekhAva joIne duHkhI duHkhI thaI rahyo che. gAyanuM duHkha enAthI sahyuM jatuM nathI, paNa enI ekalAnI zakti nathI ke e ekale hAthe e gAyane kIcaDamAMthI bahAra kheMcI kADhe. e dIna svare jatAAvatA jAtrALuone karagarIne vInavI rahyo che H "he bhaktajano ! A gAya bicArI Ama kIcaDamAM phasAIne bahu ribAya che. ene bahAra kADhavAmAM mane madada karazo to bhagavAna zaMkara tamAruM kalyANa karaze ane A bApaDI gAyano jIva bacI jaze." paNa enI AjIjI jANe baherA kAne athaDAya che. koI enI vAta sAMbhaLatuM nathI. saune bhagavAna zaMkaranAM darzananI ane darzana karyA pachI potAne ghera pahoMcI javAnI evI laganI lAgI che ke koI tyAM thobhatuM nathI. hajAro mAnavIo A karuNa dRzyanA sAkSI banIne cAlyA jAya che. pelo dIna-duHkhI mAnavI saune karagare che ane gAya bicArI bhAMbharatI rahe che thoDoka vakhata vItyo tyAM jAtrALuono eka saMgha tyAM Avyo. emanA dilamAM na utAvaLa che, na doDAdoDa ! svastha emanAM mana che ane zAMta emanAM haiyAM che. sAcA bhAve e bhagavAnane bhajavA jAya che. ane rastAmAM kaMI paropakAra thaI zakato hoya to e karavAnI paNa emane hoMza che. duHkhI gAyane dekhIne e saMghanuM haiyuM karuNAbhInuM thAya che ane gAyane kIcaDamAMthI bahAra kADhavA pelA dInahIna dekhAtA mAnavIne madada karavA sau doDI jAya che. paNa eTalAmAM dUrathI girikaMdarAone gajavatI. siMhagarjanA saMbhaLAya che, ane paLavAramAM eka bhayaMkara siMha AMkho tagatagAvato ane dhUMvAMpUvAM thato sAme AvIne khaDo thAya che. potAnA zikArane jANe koI harI jatuM hoya evo gusso e Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcI prabhusevA 209 siMhanA moM upara ane enI AMkhomAM vyApI rahe che. ane bhayano mAryo yAtrALusaMgha gAyane ema ne ema paDatI mUkIne potAne mArge cAlato thAya che. yAtrALuonA saMgho eka pachI eka cAlyA ja Ave che ane ema ne ema cAlyA ja jAya che. ane gAya bicArI ribAyA ja kare che ! ane samaya to koInI paNa paravA karyA vagara potAnAM cakro pheravyA ja kare che. madhyAhna vItI gayo che. moTA bhAganA bhakto mahAdevajInI pUjAthI paravArI pAchA pharI gayA che. tyAM dUrathI eka vRddha bhakta dhImA Daga bharato AvI rahyo che. nabaLI enI kAyA che. e akiMcana jevo dekhAya che. khAlI enA hAtha che; na emAM pUjAnI sAmagrIno ThaThAro che. e to aNuoLakhAyo, aNapuchAyo ekalo ekalo cAlyo Ave che ! gAyanI najIka AvatAM e thaMbhI gayo. enuM haiyuM karuNAnI lAgaNIthI bharAI gayuM. enA dilamAM bhagavAna zaMkaranA mahAprAsAde pahoMcI javAnI kazI ja utAvaLa nathI. e to dhImethI pelA mAnavI pAse gayo ane gAyane bahAra kADhavA ghUMTaNapUra kAdavamAM jaI khaDo thayo. ene na zarI2 bagaDavAnI jarA ya ciMtA hatI ke na asUra thaI javAnI paravA. enA aMtaramAM to jema bane tema jaladI e gAyanuM duHkha dUra karavAnI narI karuNA ja hiloLA mArI rahI hatI, ane e karuNAnI AgaLa ene mana bIjuM badhuM tRNa samAna banI gayuM. e to gAyane bacAvIne ja jaMpavAno hato. gAya bace eTale jAtrA saphaLa ! siMhanI bhayaMkara garjanA ke enI yamarAja samI vikarALa mukhamudrA paNa enA dilane caLAvI zakatI hatI. e to maraNiyo banIne pelA mAnavInI sAthe potAnA kAmamAM lAgI gayo. maravAnI ene leza paNa paravA na hatI. ane paLavAramAM ja enuM kArya saphaLa thayuM. jIvaleNa pIDAmAM paDelI gAya bahAra AvI ane potAnA uddhArakanI sAme AbhArabharI dRSTi Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 abhiSeka nAkhatI cAlI gaI. pelo mAnavI paNa potAnA mArge cAlato thayo. pelo yAtrALu paNa dhanyatA anubhavato bhagavAna zaMkaranI pUjA mATe svastha citte AgaLa vadhyo. mahAdevajI pArvatIne kahe che, "satI ! joyo ne nAmanA bhakto ane sAcA bhakto vacceno phe2 ? doraMgI duniyAnA to AvA ja raMgaDhaMga samajavA ! paNa sAcI prabhusevA to prabhunI AjJAne mAnavAmAM ja samAyelI che. e AjJAnA pAlana mATe potAnuM sarvasva arpaNa karanAra ke mAthuM ApanAra mAnavI to lAkhe paNa eka maLavo muzkela ! e mAthuM Ape te ja mAro sAco sevaka ! ane to pachI lAkho bhaktomAM ekAdane ja huM rAjya ApuM to emAM bhakto vacce bheda pADyo kahevAya kharo ?" pArvatIjI hasatAM hasatAM mahAdevajIne namI rahyAM.* jainAcArya zrImerunuMgasUrikRta 'prabaMdhacintAmaNi'mAMnA 'vAsanAprabaMdha'nA AdhAre. AvA prabaMdhono saMgraha karanAra jainAcAryanA dilamAM kevI guNagrAhaka dRSTi, kevI udAratA ane kevI sarvadharmasamabhAvanI umadA bhAvanA bharI haze ! Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AmaghaDatarano utsava ( zrI ratilAla dIpacaMda desAI : jIvanajhAMkhI ) (janma : tA. 12 9 190, avasAna : tA. 7 12 1985) A kathAo lekhakane jAtaghaDatara karatAM mArgamAM maLI AvI che. emAM dhabake che dhiMgI jIvanakaLA. A vArtAo mANavA Avo thoDIka DUbakI lagAvIe lekhakanA jIvanamAM.. zrI ratibhAInA pitA "dIpA-bhagata' kahevAtA. dIkSA paNa lIdhelI. e dhArmikatA ratibhAInA jIvanamAM judI rIte khIlI. emanA samagra ghaDataramAM saMpIlA, saMskArI kuTuMbanuM vAtAvaraNa, paMDitomunivaronI dIrghakAlIna chatrachAyA ane ApakamAIno saMjoga - e badhAMe bhAga bhajavyo. caMdana khUba lasoTAyuM. | emanA sAhityamAM jaina dharma ne jaina itihAsanuM emanuM UMDuM adhyayana khUba DokAya. paNa kyAM ya sAMpradAyikatA nahi. kAraNa, zivapurI (ma.pra.)nI jaina saMskRta pAThazALAmAM emanuM khUba samatola ghaDatara thayuM hatuM. zrI ratibhAI mULe to Tharela ciMtana-vivecanano jIva. jaina dharma, jaina saMgha tema ja rASTrajIvana viSe emanA vicAro cokhkhAcaNaka ne pAkA, chatAM saumya. " jaina satyaprakAza " ane " jaina ' e be sAmayiko dvArA varSo sudhI nirbhaya satyakathanano parizrama karyo. emanI vArtAomAM ya AvuM gaMbhIra vicArabhAtuM khUba maLe. dareka bAbatano sAco itihAsa jANIne, tapAsa karIne lakhe. vArtAomAM ya evuM pUruM dhyAna rAkhe. emanI AvI cIvaTane kAraNe emanI kalame kacchanA bhadrezvara tIrthano suMdara itihAsa tema ja ANaMdajI kalyANajInI peDhIno vistRta itihAsa paNa maLyA. uparAMta aneka vyakticarito, saMsthA paricayo, tIrthaparicayo rasALa bhASAmAM lakhyAM. ne potAnA cokhkhA, nirbhaya jIvanane kAraNe jaina zramaNa saMsthAmAM taTasthapaNe ThIkaThIka UMDA UtarelA. badIo hoya te bedhaDaka cIMdhI batAve. to guNiyala sAdhuo para tana-mana-dhanathI vArI jAya paNa evA. jaina paraMparAnA prAcIna mahAna AcAryo mATe emanuM hRdaya bhAvabhInuM. A kathAomAM evAM rasapUrNa zramaNacaritro paNa yAdagAra che. - to sAthesAthe dezanI AmaprajA viSe, kuTuMba-samAja viSe, arthakAraNanI beDhaMgI raphatAra viSe emanI UMDI jANakArI ane saMvedanA. TUMkI Avaka, chatAM apAra atithibhakti, mAnavabhakti. emanI aneka vArtAomAM A mAnavabhakti UbharAya che. samAjanA avagaNAyelA aMgarUpa nArI bAbata emanA hRdayamAM UMDAM Adara ane karuNA. eTale emanA haiye caDelAM aneka tejasvI nArIcarito AmAM supere DokAya che. lekhakanA jIvananI jema A kathAonuM vAcana eTale ya AtmaghaDatarano utsava ! rAma vibhAga Jain Education international