________________
મેક્ષમાળા-વિવેચન
૧૩ મિક્ષ મેળવી આપનાર એ મારે કઈ મિત્ર થયો નહીં. મોક્ષને માર્ગ બતાવે તે મૈત્રી.” (શિક્ષાપાઠ-૨૪)
શિક્ષાપાઠ ૬. અનાથી મુનિ, ભાગ ૨
અનાથી મુનિનું કહેવું એમ હતું કે હું અનાથ હતે. મુનિનું કહેવું અને રાજાનું સમજવું જુદું છે. મુનિ મેક્ષ સંબંધી વાત કરતા હતા અને શ્રેણિક રાજા સંસાર સંબંધી વાત સમજતે હતે. માટે તે પૂછે છે કે તમે રિદ્ધિવાન દેખાઓ છો છતાં અનાથ કેમ છો? જે કઈ નાથ નથી તે હું થઉં છું.
ભયત્રાણ = ભયથી બચાવનારા, અભયદાન આપનારા. મિત્ર અને જ્ઞાતિ એટલે સ્વજને સહિત મનુષ્યભવ દુર્લભ છે, તે મનુષ્યભવ તમે સંપત્તિ વગેરેની પ્રાપ્તિથી સુલભ = સારા લાભવાળો = સફળ કરે.
શ્રેણિકને હમણાં સંસાર સુખરૂપ લાગે છે તેથી મુનિને કહે છે કે તમે સંસારમાં આવશે એટલે સુખી થશે. શ્રેણિક પિતાની દશાને સુખી માનતા હતા અને મુનિની દશાને દુઃખી માનતો હતો. મુનિ તે ખરેખરી વાત કહે છે કે તું પિતે જ અનાથ છે તે મારે નાથે શું થઈશ ? આજ સુધી રાજાને અનાથ કહેનારે કઈ મળે નહોતે, અને જ્યારે મુનિએ અનાથે કહ્યું ત્યારે રાજાને એમ લાગ્યું કે આ મુનિ સમજીને કહે છે કે સમજ્યા વગર મને અનાથ કહે છે? મુનિ તે જૂઠું બોલે નહીં. તેથી રાજાના મનમાં શંકા થઈ કે એ એમ કેમ કહેતા હશે ?
