________________
હા, રેલી વિગેરેમાં થતા હવાના આકાર પણ તેઓને ઘર
કે જણાયા. . આ બધી વસ્તુ સ્થિતિને પહોંચી વળવા માટે તેઓને ઈશ્વરને જગત વ્યાપી ઠરાવ પડે, કેમકે ખુદ પરમેશ્વરના આત્માની
જગતવ્યાપિતા ન કરાવે તે સર્વત્ર સર્વેક્ષણે, સર્વકાર્યોની કત્તાને - ઉકેલ બનવાનું અસંભવિત થાય. શેષ જીવોને પણ સર્વ વ્યાપક કેમ માનવા પડયા
બંને જ્યારે પરમેશ્વરને પણ એક આત્મા તરીકે માન્ય અને તેને જ્યારે તેઓ સર્વ વ્યાપક તરીકે માનવા જ પડે, વિચિત્રતા તે એ છે કે અન્ય અન્ય સ્થાને અન્ય અન્ય જીવોના ભાગ્ય પદાર્થોની ઉત્પત્તિ માટે તે ના કર્મોને ત્યાં હાજર રાખવાની ધૂન વૈશેષિકે તેમના પદાર્થોને ઉત્પન્ન કરવામાં રોકી દીધા. સાન જુદુ કેમ માનવું પડયું?
જે કે તેઓના હિસાબે પરમેશ્વર જ તે કામ કરી લેત તે ચાલત અને પરમેશ્વર સિવાયના સર્વ આત્માઓને જ્યારે તેઓએ સર્વવ્યાપક માન્યા ત્યારે તેઓને આત્મામાં જ્ઞાનનું સ્વાભાવિકપણું યથાવું મુશ્કેલ પડયું કેમ કે એ હકીકત તે અનુભવ સિહ છે કે મામાને શરીર દ્વારા જ જ્ઞાન થાય છે. અને તે શરીર દ્વારાએ ઉત્પન્ન થયેલું જ્ઞાન તે તૈયાયિક વૈશેષિકેને સર્વત્ર રહેલા સર્વ - આત્મામાં માનવું જ પડે અને તે અપેક્ષાએ તેમના હિસાબે ગ્રહ કમાં પણ આત્મા અને તેના જ્ઞાન અને રહેલા છે.
જ્યારે એમના મુદ્દા પ્રમાણે મૃતકોમાં પણ આતમા અને જ્ઞાન છે અને રહેલા છે, તે પછી મૃતક અને સચેતનમાં તેમને કેવી જાતને ફરક રહેતું નથી, કદાચ તેઓ એમ કહી શકે કે તે મૃતક કહેવરમાં મન નથી, માટે જ્ઞાનની ઉત્પત્તિ, એરણ કે છે જ્યહિનાન જેવું કાંઈ પણ તે મૃતક માં બહુ નથી.
થતાક નિ નથ, કાચ તે સુચેતનમાં તેમને અને સાન
