Book Title: Agam Satik Part 39 Uttaradhyanan Sutra Gujarati Anuwad 3
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009030/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // namo namo nimmaladaMsaNassa // AgamasUtra saTIka anuvAda 39 anuvAda zreNI sarjaka - muni dIyarArasAgara For Private & Peronal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH AgamasaTIka anuvAda uttarAdhyayana-3) -: anuvAda-zreNInA sarjaka : muni dIparatnasAgara | tA. 23/10/2009 zukravAra 2066 kA.su. Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-ra-10,000 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 -KsaMparka sthaLa) Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. 2i9/17 Ja iedon International Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamana saTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 39 mAM che... 0 uttarAdhyayana-mULasUga-4 nA.... -0- adhyayana-22-thI AraMbhIne adhyayana-36 saMpUrNa - x - X - X - X - X - X - X - TAIpa seTIMga -: mudraka :zrI mahAkAlI enTaraprAIjha) navaprabhAta prinTIMga presa cAMdaloDiyA, amadAvAda. || ghIkAMTA roDa, amadAvAda. M) 9824419736 In Tel. 079-25508631 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RNasvIkAra 0 vaMdanA e mahAt AtmAne 0 vikrama saMvata-2061mAM phAgaNasuda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI rathayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIrvAda, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vAsa cUrNano kSepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kArya preraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA citte AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke hayAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vighnarahitapaNe mUrta svarUpane pAmyuM, evA... pUjya AcAryazrI RcacaMdrasUrIzvarajI ma nA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza vaMdanA 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa ? 0 cAritra prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravrajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtiratna- pUjya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAdhaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi mokalAvI. ukta baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA prerita saMdho thakI thayela dhanavarSAnA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM. 3 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga [ 39 ] nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI papU. AgamoddhAraka AcAryadevazrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ma. nA samudAyanA cALIzrI amitaguNAstrIjI ma. teozrInI preraNAthI lAbhalenAra zrI AdinAtha jaina zve.saMgha bhopAla, mau. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyasahAyako (anudAna dAtA) Agama saTIka AnuvAdanA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA sacyAtri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI saguNAnurAgI pUjya A devazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI aThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjya saraLa ravAbhAvI, bhaki pariNAmI, bhutAnurAgI sva AcAryadivI vijaya cakacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda be bhAga. (2) zrI bhAvanagara jaina zvempU. saMgha, bhAvanagara be bhAga. (3) zrI AdinAtha jaina zve. mUpU. saMgha, navasArI be bhAga. (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda be bhAga. (5) zrI jaina zve. mUpU. tapAgaccha saMgha, boTAda eka bhAga. (6) zrI pArthabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA eka bhAga. piramapUjya AcAryadiva zrI hacamacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvayaoi taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che. | Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jaina zve mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. pU5 kriyAcivata, prabhAvaka, adeya nAmakarmadhara vargastha AcAryadeva zrImavijaya RracaMdrasUrIzvarajIthI prerita panyavatI zramaNIvAonI preraNAthI prApta anAdAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sALIzrI sIpaDAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe- (1) zrI kArelIbAga, je mUchapUcha jainasaMgha, vaDodarA. - (2) zrI kArelIbAga, jaina saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. - (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jenasaMgha, amadAvAda, - suvizALa parivArayuktA sALIzrI bhAvapUrNAzrIjI manI preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavartI papU, sALIzrI dhyAnasAjI tathA sALIzrI prakullitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina zvetapa saMgha, mAMgaroLa - taraphathI. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sALIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta A devazrI bhaktisUrIzvarajI ma.nA samudAyavartI zramaNIvaryA mokSanaMditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zve mUkapU0 saMgha, vallabhanagara, Indora paramapUjya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bahuzruta AcAdina AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI zruta anurAgINI zramaNIvaonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sALIthI caMdyAzAstrIjI mathI prerita -- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -2- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRtyakArikA pa.pU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sALIzrI prazamazIlAzrIjI manA zrutAnurAgI ziSyA sA zrI prazamaratnAzrIjInI preraNAthI"zrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera, (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sArIzrI amitaguNAstrIjI ma.nI preraNAthI - "zrI AdinAtha jaina zve. saMgha," bhopAla. (4) paramapUjyA vardhamAnatAsAdhikA, zatAvadhAnI sALIzrI amita guNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte karacelIyA jena . mahAjana peDhI," karacelIyA, surata. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sAdhvIzrI hitajJAzrIjI manI preraNAthI "zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIratnA sAdhvIzrI pUrNaprAzrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa,' muMbaI Agama-saTIka anuvAda sahAyako (1) 5.pU. bhagavatIjI dezanAdakSa AdevazrI naradevasAgarasUrijI maLyAnI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti, jAmanagara. 93 (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkarasUrIzvarajI ma "abhinava jaina zvebhUpU saMgha," amadAvAda. nI preraNAthI - (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya AdevazrI municaMdrasUrijI manI preraNAthI "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. (4) 5.pU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sA sUryaprabhAzrIjI manI preraNAthI - zrI bhagavatI nagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadharmAzrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdhvIzrI prItidharmAzrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArzvabhakti zrumU.pU jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa zvebhUpU tapA jaina saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zramaNIvaryAzrI saumyaguNAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda zremU.pU jainasaMgha,' pAlaDI, amadAvAda. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAzanono eka-301 1- AgamasuttANi-mUlaM 49-5kAzano EUR A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. Amatomo, gAmanAmoso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rU|. 1500/ -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda 47 prakAzano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A 'AgamadIpa'' saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bayelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi-saTIkaM 46-prakAzano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, daSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. - A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrtio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane mAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nakala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizadrape anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. - 384. * pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthapRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIka mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rU. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 5. Agamasaikroso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalItho kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - 4 thI 8 parvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstALIse pIstALIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda je judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM mArA kuttA - saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIka mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakroso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza'. A prakAzana AgamasaTIka mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. - tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, cUrNi ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke daSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rUA. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM kAmasuttaLi-saTI to che ja. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda gAkArano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tattvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A gAmasUtra-divI manuvA mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane mArAma sI anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avayUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyoganuM saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravatI, vAsudeva, baladeva e uttamapuruSa saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90ththI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatItha kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane daSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaThA bhAgamAM akArAdikame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pRSThAMka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kathArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rU. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 9. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRta 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikAkane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 10. Agama saTIka anuvAda 48-prakAzano prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niyukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa [bArasA sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame kara-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita Rtarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-ogasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. pannA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUtro, kalpasUtra ane keTalAMka pannAono mULano anuvAda che. - 1 -x--- A hatI Agama sadI amArA ra50 prakAranaunI yAdI -xx - Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI () (1) vyAkaraNa sAhitya :0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laghuprakriyA para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 0 kRdAmAlA - - A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 23 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. (ra) vyAkhyAna sAhitya - 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannata jiNANa" nAmaka sakjhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samaja-jainakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI suMdara guMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacaritra paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) tavAbhyAsa sAhitya - 0 tattvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tattvAthadhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 10 - A graMthamAM tatvArtha sUtranA daza adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUkahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUkasaMdarbha, sUtrapadha, sUkaniSkarSa jevA daza vibhAgo che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 15 pratyeka adhyAyane aMte sUvakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tatvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tattvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - 0 samAdhimaraNa : aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. 0 sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (5) vidhi sAhitya :0 dIkSA-yogAdi vidhi 0 vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya :0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pAThya padmAvatI pUjanavidhi (9) caMba saMyojana - 0 45-Agama yaMtra 0 viMzati sthAnaka yaMtra Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 (9) AgamasUtra saTIka anuvAda (8) jinabhakti sAhitya - 0 caityavandana parvamAlA 0 caityavandanasaMgraha-tIrthajina vizeSa 0 caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA - A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA parvatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rUpa caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. 0 zatruMjaya bhakti 0 zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga 0 abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) sUga abhyAsa-sAhitya - 0 jaina eDyukezanala sarTiphikeTa korsa 0 pratikramaNa sUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. - X - X Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1e bAlabrahacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimaladaMsaNamsa pa.pU. AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH - rAga - 39 :-) A bhAgamAM uttarAdhyayana nAmaka mULasUtranA adhyayana- 22 thI 36no samAveza thAya che. A pUrvenA bhAga 39mAM adhyayana - 1 thI 6 no ane bhAga 38mAM adhyayana - 7 thI 21 no samAveza karAyela che. A sUtrane prAkRtamAM uttarajhayaNa nAme kahevAyela che. saMskRtamAM uttarAdhyayana ja kahe che. A sUtramAM kula 36 - adhyayano che. adhyayanomAM koI uddezAdi peTA vibhAgo nathI. mukhyatve padha (gAthA) svarUpa A AgamamAM mAtra 88 sUtro che. bAkInI badhA gAthAo ja che. A AgamanI oLakha "dharmakathAnuyoga' rUpe zAstrakAroe Apela che. paNa vinaya, parISaha, sabhikSa, rathanemi Adi adhyayano vicAro to "caraNakaravAnuyoga' paNa ahIM maLaze. samyakatva parAkrama, vezyA, jIvAjIvavibhaktine vicAratA ahIM 'dravyAnuyoga' paNa dekhAya che. chAza adhyayanomAM ahIM vinaya, parISaha, manuSyajIvananI durlabhatAdi, pApabhramaNa, sAmAcArI, mokSamArga, pramAdasvarUpa, brahmacarya, karma, vezyA, tapa, jIvAjIva, maraNanA bhedo Adi aneka viSayo samAvAyela che. A AgamamAM niyukta, keTalIka bhASya gAthA, vividha kartAoe karelI vRtti, cUrNi Adi mudrita rUpe jovA maLela che. prAyaH ATaluM pracura TIkA sAhitya koI Agama paratve ame joyela nathI. temAM bhAvavijayajIgaNi ane lakSmIvallabha kRta TIkAno anuvAda to thayo ja che. ame A anuvAdamAM ahIM niyukti sahita mULasUtra paratve karAyela zAMtyAcArya viracita vRttino AdhAra lIdhelo che. jemane kathA sAhityamAM ja vadhu rasa che. temaNe zrI bhAvavijayajI kRta TIkAnuvAda jovo. cAra mULasUtromAM A cothuM mULasUtra che. pratyeka sAdhu-sAdhvIe A Agamane satata vAgoLavA jevuM che. temAM AyaraNA sAthe vairAgyano suMdara bodha che. tathA jaina paribhASA paNa che. A bhAga-3bhAM ame vRttinA upayogI aMzo vizeSathI lIdhA che. tenoMdha levI. 39/2] Jain cautation international Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 43| uttarAdhyayana - mUlasUtra-4/3 anuvAda tathA TIkAnusArI vivecana 8 adhyayana - 22 "rathanemIya" . - 4 - 0 samudrapAla nAme ekavIsamuM adhyayana kahyuM have bAvIzamuM kahe che. Ano saMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM viviktacaryA kahI. te cAritra sahita dhRtimAnane caravI zakya che. tethI rathanemi vatu caravI, temAM kyAreka utpanna vizrotasikAthI paNa dhRti dhAraNa karavI, tema kahe che. e saMbaMdhe AvelA A adhyayananA cAra anuyogo pUrvavatu vicArIne nAma niSpanna nikSepa ja kahevo. te pramANe vicArIne niryuktikAra kahe che - * niryukti - 444 thI 446 + vivecana - rathanemino nikSepanAmAdi cAra bhede che. temAM dravya rathanemi be bhede che- AgamathI ane noAgamathI. noAgamathI dravya rathaneminA traNa bheda che - jJazarIra, bhavyazarIra, tavyatireka, bhAvathI rathanemite rathaneminA nAma ane gotra vede che te. tenAthI upasthita A rathanemi adhyayana che. vyAkhyA pUrvavata jANavI. nAma niSpanna nikSepa kahyo, have sUbAlApaka niSpanna nikSepa. te sUtra hovAthI thAya che. tethI sUkAnugamamAM sUtra kahe che - * sUtra - 797 thI 812 - (797) sauriyapura nagaramAM rAjalakSaNothI yukta mahAna gAddhi saMpanna vasudeva nAme rAja hato. (798) tene rohiNI ane devakI nAme be panIo hatI. temane anukrame rAma ane kezava (kRSNa) nAme priya putra hatA. (799) sauriyapura nagaramAM rAjalakSaNothI yukta mahAkaddhi saMpanna samadra vijaya nAme rAjA hato. (800) tene zivA nAme patnI hatI. jenA putra mahAyazasvI, damIzvara, lokanAtha, bhagavana ariSTanemi hatA. (801) te ariSTanemi susvaratva ane lakSaNa saMyukta hatA. teo 1008 zubha lakSaNanA dhAraka hatA, gautama gotrIya ane zyAma varNanA haoil, (80) teo vajaaSabhanArAya saMhanana ane samacaturasa saMsthAnA vALA hatA. matsyodarA hatA. kezave rAjImatine tenI patnI rUpe sAcI. (803) te zreSTha rAjakanya suzIla, suMdara, sarvalakSaNa saMpanna hatI. teNInA zarIranI krAMti vidutanI prabhA samAna hatI. (804) tenA pitAe mahartika vAsudevane kahyuM - kumAra ahIM Ave. huM mArI kanyA, tene mATe ApI zaku chuM. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22/797 thI 812 19 (805) ariSTanemine sarva auSadhionA jaLathI snAna karAvyuM. kautuka, maMgala karyA, divya vastra yugala paherAvyuM. AbharaNathI vibhUSita karyA. (806) vAsudevanA sathI moTA matta gaMdhahasti upara ArUDha thayA. mastaka upara cUDAmaNinI mAphaka adhika suzobhita thayA. (807) ariSTanemi uMcA chatra tathA sAmarothI suzobhita hatA. dazAha cakrathI te sarvataH parivRtta hatA. (808) caturaMgiNI senA yathAkrame sajAvI hatI. vAdhono gagana sparzI divya nAda thaI rahyo hato. (809) AvA prakAranI uttama Rddhi ane dhRti sahita te vRSNi - puMgava potAnA bhavanathI nIkaLyo. (810) tyAra pachI teNe vADo ane piMjarAmAM baMdha karAyela bhayaMtrasta tathA ati duHkhI prANIone joyA. (811) te prANIo jIvananA aMtanA sanmukha hatA. mAMsane mATe khavAnAra hatA. tene joIne mahAprajJa ariSThanemie sArathIne A pramANe kahyuM. (812) A badhAM sukhanA arthI prANI zA mATe A vADo ane piMjarAmAM saniruddha karAyelA che - rokelAM che? 0 vivecana 797 thI 812 - soLe sUtro prAyaH pragaTArtha ja che. kaMIka vizeSa A pramANe che - lakSaNa - cakra, svastika, aMkuzAdi athavA tyAga, satya, zaurya Adi. tenA vaDe yukta hovAthI rAjA kahevAya. tene be patnIo hatI - rohiNI ane devakI. temAM rohiNIno putra rAma - balabhadra ane devakIno putra kezava - vAsudeva hato. ahIM rathaneminI vaktavyatAmAM A tIrtha konuM che? te jaNAvavA prasaMgathI bhagavat aSThineminuM caritra jaNAvavAnuM che. chatAM tenA vivAhAdimAM upayogI hovAthI pUrvotpannatvathI kezavanuM nAma kahyuM. tenA sahacArI paNAthI rAma - balabhadrane paNa kahyA. vaLI soriyapuranuM nAma samudravijaya ane vasudevanI ekatra avasthiti darzAvavA mATe che. damina - upazamita, tenA izvara - atyaMta upazamapaNAthI nAyaka, te dIzvara. svara ane sauMdarya, gAMbhIrya Adi lakSaNathI yukta. athavA lakSaNa upalakSita svara te lakSaNa svara. 1008 saMkhyaka zubha sUcaka hAtha AdinA rekhA Adi-rUpa cakrAdi lakSaNa dhAraka. kAlakacchavi - zyAma tvacA vALA jhodara - matsyanA udara jevA AkAranA udaravALA yadunA haNAyA pachI ahIMthI dvArakApurI gayA. ardhabharatAdhipati kezava - kRSNae yauvanastha ariSThanemi mATe samudravijayanA AdezathI je karyu, te kahe che - kezave rAjimatInA pitA pAse rAjimatInI ariSThaneminI patnI rUpe yAcanA karI, te kanyA kevI hatI? zreSTha rAjA ugrasenanI kanyA athavA zreSTha rAja kanyA, jeno svabhAva suSThu che, tevI suzIlA, dekhAvamAM suMdara, vizeSathI je dIpe che te vidhuta tevI te saudAminI, vidhutsaudAminI athavA vidhuta - agni, saudAminI vijaLI. bIjA vaLI saudAminI eTale "pradhAnamaNi' kahe che. yAcanA pachI zuM thayuM? rAjimatInA pitA ugrasene kahyuM ke vivAha vidhithI huM - Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 ApIza. ema ugrasene te vAta svIkArI, pachI vivAhanA samaye je thayuM te kahe che - jayA, vijyA, Rddhi, vRddhi Adi badhI auSadhi vaDe abhiSeka karyo. kautuka - kapALane muzala sparzanAdi ane maMgala - dahIM, akSata, dUrvA, caMdana Adi, te kautukamaMgala karyA. divyayugala dhAraNa karyA. atizaya prazasta athavA ati vRddha guNo vaDe paTTahati upara beThA. tyAre mastaka upara mugaTanI jema zobhatA hatA. cAmaro vaDe vIMjhAtA hatA. yAdavasamUhanI parivRtta hatA. caturaMgiNI - hAthI, ghoDA, ratha, padAti rUpa cAra prakAre anukrame cAlI. mRdaMga paTaTha Adi vAjiMtrono nAda thato hato. te atiprabaLatAthI gagana vyApI hato. anaMtara abhihita rUpa vibhUtithI. dhutithI ariSTanemi cAlyA. e rIte cAlatA vivAhamaMDapanA nIkaTanA pradeze pahoMcyA. tenI vadhu nIkaTa pahoMcatA, mRga lAvaka Adi prANIone joyA. te prANIo bhayagrasta hatA. te vADA ane piMjarAmAM gADha paNe niyaMtrita hatA. tethI ghaNA dukhI hatA. teo jIvitAMta arthAtu maraNanI ghaNAM nIkaTa hatA. athavA jIvananA paryAvartI bhAge hatA kemake mAMsa nimitte teonuM bhakSaNa thanAra hatuM athavA mAMsanA nimitte temanuM poSaNa thatuM hatuM. te joIne zuM thayuM? te bhagavaMta ariSTaneminI mahatI prajJA-mani, zrata, avadhi jJAna rUpa, te mahAprajJa e sArathIne - gaMdhahati ne pravartAvanAra mahAvatane athavA tyAre rathamAM beThelA hoya to te ratha calAvanAra sArathIne pUchayuM - kayA nimitte A prANIo ruMdhelA che, sAddha hRdayatAthI pharI pharI te ja bhagavaMtanA hRdayamAM thatAM viparivartanane jaNAve che. A pramANe bhagavaMte kahetA - * sUtra - 813 - tyAre sArathI e kahyuM - A bhadra prANIo, ApanA vivAha - kAryamAM ghaNAM lokone mAMsa khavaDAvavAne mATe che. * vivecana - 813 bhagavaMtanA pramna pachI kahyuM zuM? bhadra eTale kalyANa vALA, kutarA, ziyALa Adi kutsita prANI nahIM. athavA niraparAdhIpaNAthI "bhadra' kahelA che. tamArA vivAha - pariNayana rUpa prayojanamAM jamADavAne mATe. AnA vaDe prANInA ruMdhananuM prayojanA kahyuM. tyAre bhagavaMte zuM karyuM? * sUtra - 814 thI 820 - (14) aneka prANIonA vinAza saMbaMdhI vacanone sAMbhaLIne jIvo prati karuNAzIla, mahAprajJa, ariSTanemi ciMtana kare che ke (815) je mArA nimitte A ghaNAM prANIono vadha thAya che, to A paralokamAM mArA mATe zreyaskara nahIM thAya. (816) te mahAyazasvIe kuMDalayugala, sUtraka ane bIjA badhAM AbhUSaNo utArIne sArathIne ApI dIdhA. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22/814 thI 820 (817) manamAM AvA pariNAma thatAM ja tenA yocita abhiniSkramaNane mATe devatA potAnI Rddhi ane padA sAthe AvyA. (818) deva ane manuSyothI parivarelA bhagavan zibikA ratnamAM ArUDha thayA. dvArakAthI nIkaLI revataka parvata upara sthita thayA. (819) udhAnamAM pahoMcIne, uttama zibikAthI utarIne 1000 puruSo sahita citrA nakSatramAM bhagavaMte niSkramaNa karyuM. (820) tyArapachI samAhita bhagavaMte turaMta potAnA sugaMdhadhita ane ghuMgharALA vALano svayaM potAnA hAtho vaDe paMcamuSTika loca karyo. vivecana - 814 thI 820 - sArathIe ghaNAM prANInA vinAza - hanananA abhidheyane kahyo. A prANavinAzana sAMbhaLI, jIvomAM sakaruNa bhagavaMte vicAryuM - mArA vivAhanA prayojanamAM bhojanArthapaNAthI A badhAM haNAze. ATalA badhAM jIvonuM hanana thAya to te pApa hetuka hovAthI paralokamAM mAruM kalyANa thaze nahIM. ahIM bhavAMtaramAM paralokamAM bhIrutvanA atyaMta abhyAsapaNAthI A pramANe bhagavaMte vicAryuM, anyathA carama zarIra paNAthI ane atizaya jJAnItvathI bhagavaMtane AvA prakAre vicAravAno avasara kyAMthI hoya? e pramANe bhagavaMtanA pariNAmone jANIne, jIvone mukta karAvavA vaDe paritoSita bhagavaMta je karyu, te kahe che - kaTisUtra sahita bAkInA badhAM AbharaNo utArIne sArathIne ApI dIdhA. tyAre temanA niSkramaNanA abhiprAyane jANIne cAre nikAyanA devo aucityane lIdhe nIce utaryA. teo samasta vibhUti sahita, bAhya - madhya - atyaMtara parSadA traNethI yukta thaI niSkramaNano mahimA kare che. kono? bhagavaMta ariSTanemino. devoe utarakura nAmaka zibikA ratnanI racanA karI. pachI bhagavaMta temAM ArUDha thaIne dvArakApurIthI nIkaLyA ane raivataka - ujjayaMta parvata pahoMcIne aTakyA. sahasrAmavanamAM pahoMcyA. tyAM zibikAthI utarIne ke je zibikA hajAra puruSothI vahana karAtI hatI, temAMthI nivRtta thaI zrAmaNyano svIkAra karyo kyAre? citrA nakSatramAM, kaI rIte? svabhAvathI ja surabhigaMdhI, komaLa kuTila vALane jaldI potAnA hAthethI ja pAMca muSTi vaDe loca karyo. samAdhimAna evA bhagavaMte "mAre sarva sAvadha na karavuM'' e pramANe pratijJA karI. - X-X* * e pramANe bhagavaMte pravrajyA svIkAratA - * sUtra - 821 thI 823 (821) vAsudeva kRSNa e lupta keza ane jitendriya bhagavaMtane kahyuM hai damIzvarA tame tamArA abhISTa manorathane zIghra prApta karo. (822) Apa jJAna, darzana, cAritra, kSamA ane nirlobhatA dvArA vastumAna thAo. (823) A prakAre balarAma, kezava, dazAha, yAdava ane bIjA ghaNAM loko ariSTanemine vaMdanA karI dvArakApurI pAchA gayA. * Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * vivecana - 821 thI 823 - vAsudeva, balabhadra, samudravijyAdie, mastakanA vALane dUra karela bhagavaMtane kahyuM - abhilaSita evA A manoratha arthAta bhagavaMtanA "mukti'prApti rUpI manoratha, te manorathane tvarita prApta karo. Apa vRddhi pAmo, evA AzIrvacanathI stuti karIne - guNotkarSa sUcakatvathI stavanA - rU5tvathI aviruddha che tema vicAravuM dazArNa Adi ghaNAM loko pAchA gayA. tyAre rAjImatI kevI thaIne zuM ceSTA kare che? * sUtra - 824 thI 826 - (824) bhagavaMta ariSTaneminI pravajayAne sAMbhaLIne rAjakanyA rAjImatInA hAsya ane AnaMda cAlyA gayA. te zokathI mUrzita thaI gaI. (825) rajImatIe vicAryuM - "dhikkAra che mArA jIvanane. kemake huM ariSTanemi dvArA parityaktA chuM. mAre pravajita thavuM ja aiya che. (26) vIra tathA kRtasakalyA rAjImatIe kUrya ane kaMdhIthI saMvArela, bhramara sadeza kALA vALano potAnA hAthe ja loca karyo. * vivecana 824 thI 826 - nihasya- hAsya cAlI gayela che tevI. nirAnaMdA - AnaMta rahitA, thaI vicAre che - "mArA jIvitane dhikkAra thAo" svajIvitanI niMdAnA ubhAvaka kheda vacano bolI ke huM tenA vaDe tyajAyela che, e khedano hetu darzAvyo. tethI atizaya prazasya e che ke huM pravajyA svIkAruM. jethI huM anya janmomAM dukha bhAginI na thAuM. bhagavaMta tyAM padhAryA. pachI utpanna kevaLajJAna vALA bhagavaMte dezanA ApI. teNI vizeSathI vairAgyavAna thaI. pachI teNIe zuM karyuM? pachI rAjImatIe teNInA bhramara jevA kALA ane saMskArelA vALane teNIe svayaM ja dUra karyA. bhagavaMtanI anujJAthI te dhRtimatIe dharmano dhAraNa karyo. teNIe pravajyA svIkAra karatAM - * sUga - 827 - vAsudeve kutarkazA ane jitendriyA rAimatIne kahyuM. kanyA "tuM A ghara saMsAra-sAgarane ati zIla pAra kara." * vivecana - 823 - A AzIrvacana che. laghu laghu - jaldI jaldI. have uttara vaktavyatA kahe che - * sUtra - 828 thI 831 - (28) zIlavatI ane bahAtA rAjImatIe prAjita thaIne potAnI sAthe ghaNAM svajano tathA parijanone paNa prAjita karAvyA. (29) teNI revataka parvata upara jaI rahyA hatA. vacce ja varasAdathI bhIMjAI gayA. varSa cAlu hatI, aMdhakAra chavAyelo hato. e sthitimAM tenI guphAmAM gayA. (830) sukavavAne mATe potAnA vastro phelAvatA rAjImatIne Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22828 thI 831 2 3 yathAvata rUpamAM rathanemie joyA. te bhagnacitta thayA. pachI rAjImatIe paNa temane joyA. (831) tyAM ekAMtamAM te saMtane joIne DarI gayA. bhayathI kaMpatA potAnI baMne bhramathI zarIra AvRtta karI besI gayA. vivecana - 828 thI 831 - rAjImatI pravajita thayA pachI tyAM dvArakApurIthI ujjayaMta parvate jatA hatA. zA mATe? bhagavaMtanA vaMdanArthe. vRSTi vaDe teNInA vastro ane pote paNa AkhA bhInA thaI gayA kyAM? mArgamAM varasAda cAlu ja hato prakAza cAlyo gayo hato. madhyamAM koI guphA AvI. tyAM rAjImatI asaMyamathI bacavA rahyA. tenA kapaDA Adi vastro vistAre che. tenAthI vastra vihina dazAmAM thaI gayA. evA svarUpe teNIne joIne rathanemi nAme muni saMyamathI bhagna pariNAmI thaIne teNInA udAra rUpane joIne teNInI ati abhilASA janmatA paravazamanavALA thayA. pachI rAjImatIe paNa temane joyA. aMdhakAra pradezane kAraNe teo prathama pravezelA chatAM dekhAyA na hatA. anyathA ekAkI sAdhu - sAdhvIne varSo hoya to paNa te rIte pravezavuM na kalpe tema jaNAve che. teNI karyA ke kyAMka A mAro zIlabhaMga karaze. kemake guphAmAM teNIe paNa rathanemine joyA. turaMta ja baMne hAtha potAnA stano upara markaTabaMdhanI mAphaka vIMTI dIdhA. zIlabhaMganA bhayathI kaMpatI evI teNI AzleSAdi parihArArthe besI gayA. * sUtra - 832 thI 834 - (832) tyAre samudravijayanA aMgajAta te rAjaputrae sAmatIne bhayabhIta ane kAMpatI jeIne AvA vacano kahyA. (833) he bhadrA huM rathanemi chuM. he suMdarIcArubhASiNall tuM mane svIkAra. he sutanA tane koI pIDA nahIM thAya. (834) nizcita manuSyajanma ati durlabha che. AvA ApaNe bhoga bhogavIe. pachI bhaktabhogI thaI jinamArga dIkSita thaIzuM. * vivecana - 83ra thI 834 - pachI zvenemi rAjaputrae DaratI kaMpatI rAmatIne joIne kahyuM - huM rathanemi chuM. AnA vaDe potAnuM rUpavAna paNuM Adi abhimAnathI prakAzIne teNIne abhilASA utpanna karAvIne, vizvAsa pamADI bIjI zaMkA nivAravA potAnuM nAma kahyuM. he sutanuM tuM mane seva. tane koI pIDA nahIM thAya. Athata sukhanA hetu viSaya sevana kara, kemake pIDAnI zaMkAthI bhaya thAya che. Ava, manuSya janma durlabha che. te pAmIne tenA bhogalakSaNa phaLane bhogavIe vRddhAvasthAmAM pharI dIkSA laIzuM. tyAre rAjImatIe zuM karyuM? * sUtra - 835 thI 842 - (835) saMyama pratye bhanologa tathA bhogathI parAjita rathanemine jaIne teNI saMbhrAMta na thaI. teNIe vothI potAnA zarIrane pharI DhAMkI dIdhuM. (836) niyamo ane vAtomAM susthita te zreSTha rAjakanyAe jAti, kuLa ane zIlanI rakSA karatA, rathanemie kahyuM - Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 4 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (837) je tuM rUpamAM vaizamaNa ho, lalitathI nalakubera ho, tuM sAkSAta &ddha ho to paNa huM tane kacchatI nathI. (agadhana kULamAM utpanna sapa dhUma ketu, prajavalita, bhayaMkara, dukAveya agnimAM praveza kare paNa vamelane pharI pIvA na che.) (838) he yazokAmI dhikkAra che tene ke tuM bhogIjIvanane mATe, tyakta bhogone pharI bhogavavA icche che, tenA karatAM tAruM maravuM zreyaskara che. (839) huM bhojarAjAnI putrI chuM. tuM aMdhakavRddhino putra che. ApaNe kuLamAM gaMdhana sarpa jevA na banIe. tuM nirbhata thaI saMyama pALa. (840) jo te je koI strIne joIne A pramANe ja rAgabhAva karIza, to vAyathI kaMpita hakanI mAphaka asvitAtmA thaIza. (841) jema gopAla ane bhAMDapAla te dravyanA svAmI hotA nathI, te pramANe te paNa zramayano svAmI nahIM thAya. (842) nuM krodha, mAna, mAyA lobhano nigraha kara. iMdriyone vaza karI tene potAne upasaMhara. * vivecana 835 thI 842 - bhodhoga - utsAha cAlI gayela. zemAMthI? saMyamamAMthI. strI parISahathI parAjita thayela. asaMbhrAnta - A baLathI akAryamAM pravartaze nahIM evA abhiprAyathI atrasta. thaIne potAne vastro vaDe DhAMkI de che. niyama ane vratamAM nizcala rahevuM - iMdriya ane noIdriyanuM niyamana karI pravajyAmAM jAti, kula, zIlanI rakSA karavI. kadAca zIlanA vaMsathI ja AvA prakAranI nimna jAti ane kuLanI saMbhAvanA rahe che. tuM AkAra sauMdaryathI dhanada ho, savilAsa ceSTitathI "kubera' nAme deva vizeSa ho ke sAkSAta indra - rUpAdi aneka guNa Azri ho. rUpAdi abhimAnIne A pramANe ja kahe. athavA tArA pauruSane dhikkAra che, te ayazanI kAmanA vALA akIrtinA abhilASI! durAcArane vAMche che. temAM yaza-mahAkuLa saMbhava ubhUta. kAmi - bhoganI abhilASA karanArA jIvitanA nimitte, ulaTI karAyelA bhogane pharI icche che. ziyALa paNa pariharelAnI icchAthI dUra rahe che. A vamelAne pharI pIvA karatA to tAruM maraNa thaI jAya te ja kalyANakArI che. kemake maraNamAM abhyadoSa che. huM bhogarAja ugrasenanA kuLamAM janmI, tuM aMdhakavRSNinA kuLamAM utpanna thayo. to ApaNe gaMdhana-sarpa vizeSa jevA na thaIe. kema ke teo ja vamelA viSane. baLatA agnimAM paDavAnA bhayathI pharI pIe che. vRddho kahe che - sarpo be jAtinA hoya, gaMdhana ane agaMdhana. temAM gaMdhana sarpo pasyA pachI maMtra vaDe AkRSTa karAtA, viSane vraNanA mukhathI pI jAya che. agaMdhana sarpo maraNane pasaMda kare, paNa gamelu na pIe. to zuM karavuM joIe? te kahe che - saMyamamAM sthira thavuM. kemake jo tuM bhogAbhilASathI je je strIne joIza, temAM temAM AkarSita thaIza, to vAyu vaDe tADita haTha - vanaspatinI jema asthitAtmA - caMcaLa citta vaDe asthira svabhAvano thaI jaIza. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2835 thI 842 2 5. jema gopAla gAyane pALe che, bhAMDapAla bIjAnA bhAMDone bhADe devA vaDe sAcave che, paNa te te gAyo ke bhAMDono svAmI ke viziSTa phaLano upabhoktA thato nathI. e pramANe tuM paNa zramaNyamAM thaIza. kemake bhoganA abhilASathI tuM zramaNyanA phaLane pAmIza nahIM. e pramANe teNIe kahetA rathanemie zuM karyuM? te kahe che - * sUtra - 843, 844 - (843) teNInA subhASita vayano sAMbhaLIne rathanemi dharmamAM e rIte sthira thaI gayA, je rIte aMkuzathI hAthI sthira thAya. (844) te mana, vacana, kAyAthI guma, jitendrita ane devatI thayA. jAvajIva nizcalabhAve zAmayanuM pAlana karavA lAgyA. * vivecana - 843, 844 - te rAjImatInA anaMtarokta zIkhAmaNa rUpa vacano sAMbhaLIne ke je te pravanitAe sArI rIte kahelA tevA subhASita, aMkuza vaDe jema hAthI sthira thAya tema te rathanemi teNInA vacanathI cAstri dharmamAM sthira thayo. - ahIM vRddha saMpradAya kahe che - nUpUrapaMDitAnI kathAmAM chelle roSAyamAna thayelA rAjAe saNI, mahAvata ane hAthI traNene parvatanA zIkhare caDAvyA. mahAvane kahyuM ke hAthIne pADI de. baMne paDakhe vaMzagrAhya rAkhyA. hAthIe AkAzamAM eka paga uMco karyA. loko bolyA, aho! A tiryaMca paNa jANe che ke tene mArI nAMkhavAnA che. to paNa rAjAno roSa na ghaTatA hAthIe traNa pago uMcA karyA, eka page ubho rahyo. loko AjaMda karavA lAgyA ke AvA hasti ratnano kema vinAza karo cho? tyAre rAmanA kahevAthI aMkuza vaDe hAthIne sthira karI nIce utAryo. je Avo hAthI paNa aMkuzathI AvI avasthAmAM sthira thaI jAya, tema rathanemi paNa rAjImatInA ahitathI nivartavA rUpa aMkuza prAyaH vacanothI dharmamAM sthira thayo. - - have baMnenI uttara vaktavyatA kahe che - * sUtra - 845 - ugra tapanuM AcaraNa karIne baMne kevalI thayA. badhAM karmono kSaya karIne teoe anuttara siddhine prApta karI. * vivecana - 95 - karma zatrunuM vidAraNa karavAthI ugra, anazanAdi tapane AcarIne rathanemi ane rAjImatI baMne kevalI thayA. badhAM bhavopagrAhI kamoM khapAvIne anutara evI siddhi pAmyA. have niryuktine anusare che - * niryukti - 440 thI 451 + vivecana - zauryapura nagaramAM samudravijaya rAjA hatA. tene zivA nAme agramahiSI rANI hatI. teNIne cAra putro hatA. ariSTanemi, rathanemi, satyanemi ane deTanemi. temAM Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 ariSTanemi bAvIzamAM tIrthakara thayA. rathanemi ane satyanemi baMne pratyekabuddha thayA. rAjImatIno kALa ariSTaneminI jeTalo ja eTale ke 901 varSa sarvA, jANavuM. ahIM pahelI gAthAmAM rathanemino anvaya kahyo. prasaMgathI bAkInA bhAIonuM kathana karyuM. ahIM ariSTaneminA arahaMtatva ane rathaneminuM pratyeka buddhatva karyuM. 901 varSanuM sarvAyu bhagavaMtanuM kahyuM. have pratibhagna pariNAmapaNAthI rathanemivat kInI avajJA na thAya, te kahe che - * sUga - 846 - saMbuddha, paMDita, pravicakSaNo Ama ja kare che. paraSottama rathanemi mAphaka bhogothI nivRtta thaI jAya che . 0 * tema huM kahuM chuM. * vivecana - e pramANe bodhilAbhathI, buddhimAna, prakarSathI zAstrajJatAthI kaMIka vizrotasikanI utpattimAM, tenA nirodha lakSaNathI bhogothI nivRtta thAya che. jema te puruSottama rathanemi bhogothI nivRtta thaIne upadeza pAmIne saMbuddhAdi vizeSaNa yukta thayA . - x - 4 - muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 22 no TIkA sahita anuvAda pUrNa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya. 23 bhUmikA adhyayana 23 ______x 0 rathanemiya nAmaka bAvIzamuM adhyayana kahyuM. have tevIzamuM kahe che. tenA saMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM kacit utpanna vizvetasika chatAM paNa rathanemivat caraNamAM dhRti dhAraNa karavI. ahIM bIjAne paNa citta viSNuti thAya to kezi - gautamavat tene dUra karavAno prayatna karavo. te abhiprAyathI jema ziSyane saMzaya utpattimAM kezie pUchela, gautame tene upayogI dharma ane veza Adi varNavyA. tema A pramANenA saMbaMdhathI prApta A adhyayananA pUrvavat upakramAdi kahIne yAvat nAmanikSepAmAM kezIgautamIya e nAma che. yAvat kezI-gautamano nikSepo kahevo. temAM vartamAna tIrthAdhipati prathama gaNadharanA A tIrthanI apekSAthI gautamanA jyeSThatva AdimAM tenuM abhidhAna, pachI kezi zabdano nikSepa kahe che - - - * niyukti - 455 vivecana W kezI gautamIya' * niyukti - 452 thI 454 - vivecana - gautamano nikSepo nAmAdi cAra bhede che. dravyagautama nikSepa be bhede che. noAgamadravya gautama jJazarIra Adi traNa bhede che. bhAvagautama te nAmagotrane vedatA thAya. e pramANe kezIno nikSepa paNa jANavo. - X 27 gautama ane kezIno saMvAda * paraspara bhASaNa athavA vacaaikya, tenAthI utpanna te saMvAda samudghi, AnA vaDe bhAvArtha kahyo. tenAthI A "kezigautama' thayuM. e rIte kezI gautamIya adhyayana jANavuM. nAma nikSepo kahyo. have sUtrAlApaka niSpanna nikSepa avasaramAM sUtra kahIe chIe - 0 sUtra - 847 - pArzva nAmaka jina, arhana, lokapUjita, saMbuddhAtmA, sarvajJa, dharma tIrthanA pravartaka ane vItarAga hatA. 0 vivecana - 847 - jina - parISaha upasarganA vijetA, pArzva nAmanA, te paNa devendra Adi vihita vaMdana - namaskaraNAdine yogya arthAt tIrthaMkara, tethI ja lokapUjita, saMbuddha - tattvane jANanAra AtmA jeno che te. sarvajJa - sarva dravya - paryAyavid, dharma vaDe ja bhavasamudra tarAya che, mATe tIrtha te dharmatIrtha, tene karanAra te dharmatIrthaMkara, jina - sarve karmo jitela, bhavopagrAhI karmone paNa baLela doraDAnA saMsthAnapaNAthI sthApela. pachI zuM? * sUtra - 848 thI 850 (848) lokapradIpa bhagavaMta pArzvanA jJAna ane caraNanA pAraMga, mahAyazasvI kaizIkumAra zramaNa ziSya hatA. (849) te avadhi ane zrutajJAnathI prabuddha hatA. zisaMtathI parivRtta grAmAnugrAma vicaratA zrAvastI nagarImAM AvyA. (850) nagaranI nikaTa hiMduka udhAnamAM, jyAM prAsuka zayyA ane saMstAraka sulabha hatA, tyAM vAsa karyo - rahyA. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda) * vivecana - 848 thI 85o * pArtha nAmaka arahaMta lokamAM pradIpavata, sarva vastune prakAza vaDe lokapradIpa, temanA ziSya mahAyaza kezi nAme kumAra, apariNIta ane tapasvIpaNAthI kumArazramaNa hatA. jJAna ane sAtrinA pAragAmI, mati- zruta- avadhi traNe jJAnayukta, heyopAdeya vibhAganA jJAtA, ziSya samUhathI saMkIrNa thaI grAmAnugrAma vicaratA zrAvastI nAme nagara maMDalimAM prAsuka- nirdoSa vasati ane tenA zilAphalakAdi yAcIne tika udhAnamAM rahyA. pachI zuM thayuM? * sUtra * 851 thI 854 - (851) te samaye dharma - tIrthanA pravartaka jina, bhagavAna vardhamAna hatA, je samagra lokamAM prakhyAta hatA. (85ra) te loka pradIpa bhagavaMtanA jJAna ane cAritranA pAragAmI mahAyazasvI ziSya gautama svAmI hatA. (853) bAra aMgonA jJAtA prabuddha gautamapaNa ziSya saMghathI parivRtta, grAmanugrAma vicaratA zrAvatI nagarImAM AvyA. (84) nagara najIka koSThaka udhAnamAM kyAM prAraka zasyA ane saMskAraka sulabha hatA, tyAM rokAyA - rahyA. * vivecana - 851 thI 854 - te vakhate - te kALe, te samaye vartamAna nAme tIrthakara hatA. gautama nAme, jo ke temanuM nAma iMdrabhUti hatuM, gautama gotra hatuM. te gautama nAme bhagavAna (gaNadhara), bAra aMganA jJAtA paNa zrAvastI padhAryA. pachI zuM thayuM? * sUtra - 855 thI 859 - (85) kumAra zramaNa kezI ane mahAyazasvI gautama bane tyAM vicaratA hatA. baMne AlIna ane susamAhita hatA. (856) saMyata, tapasvI, guNavAnuM ane chakAya saMrakSaka baMne ziSya saMdhomAM AvuM ciMtana utpanna thayuM - (857) A dharma kevo che? ane A dharma kevo che? A cAtumi dharma che, te mahAmuni pArzva e kahela che. A paMca - zikSAtmaka dharma bhagavaMta vardhamAne kahela che. (859) A selaka dharma che ane A sAMtarottara dharma che. eka lakSyamAM pravRtta baMnemAM bheda zAmATe che? * vivecana - 855 thI 859 - kezi ane gautama baMne zrAvastImAM vicaratA hatA. AlIna - mana, vacana, kAya gupti Azrita, athavA pRthapha rahevAthI paraspara na jANatA. teo sArI rIte jJAnAdi samAdhivALA hatA. te baMnene saMyamI ane tapasvI ziSyono samUha zrAvastImAM ja hato. te badhAM vicAratA hatA ke - guNaI: sabhya darzanAdi, tenAthI yukta ane rakSaNahAra ApaNAM A mahAvatarUpa dharma che, temAM A dharma kevA prakAre che? AcAra - AcaraNa, vezadhAraNa Adi bAhya kriyAkalApa. te ja sugatinI dhAraNAthI dharma che. kemake bAhya kriyAmAtrathI paNa nava saiveyaka sudhInI gati prApta karAve che. tenI prANidhi Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23/855 thI 859 29 - AcAra dharma. amArI ke bIjAnI? arthAt amAro ane Amano, baMneno dharma sarvajJa praNita che. to tenI sAdhanAmAM A bheda kema che? ame te jANavAne icchIe chI. te ja vicAraNAne vyakta karatAM kahe che - tIrthaMkara pArtha e cAra mahAvratarUpa dharma kahyo che. prANAti pAtAdi viramaNa rUpa paMca zikSAtmaka dharma vardhamAna svAmIe kahela che. mahAmuni zabdathI dharmaviSayaka saMzaya vyakta karyo. have AcAra dharma prasidhi viSayamAM te ja kahe che - alaka - avidhamAna ke kutsita vastravALo dharma vardhamAna svAmIe kahyo. sAMtara * vardhamAna svAmInA zAsananA sAdhunI apekSAthI mahAdhana mUlyatAthI pradhAna vastro jemAM che te dharma pArzvanAthe upadezyo. eka ja muktirUpa kAryane mATe baMnenA upadezamAM phare kema che? tevA saMzayamAM kahyuM ke kAraNabhedathI kAryabheda saMbhave che. Avo ziSyanA cittamAM utpanna bheda kezI-gautame jANyo, pachI zuM? * sUtra - 860 thI 863 - (860) kezI ane gautama baMnee ziSyonA pravitarkitane jANIne paraspara maLavAno vicAra karyA. (861) kezI zramavanA kuLane jyeSTha kuLa jANIne pratirUpajJa gautama ziSya saMghanI sAthe hiMduka vanamAM AvyA. (862) gautamane AvanA jaIne keza kumAra zramaNe temanI samyapha prakAre pratirUpa pratipatti karI. (863) gautamane besavAne mATe zIgha temaNe prAsuka pAla ane pAMcamuM kuza-nRNa samarpita karyuM. * vivecana - 860 thI 863 - zrAvastImAM prakarSathI vikalpita maLavAno abhiprAya dhAraNa karyo. koNe? kezI ane gautame. pratirUpa - yathocita pratipatti - vinayane jANe che mATe pratirUpajJa. jyeSTha - pArzvanAtha saMtatirUpe pahelAM thayelAM. sAme abhyAgata kartavyarUpa samyapha vinaya kezI svAmIe paNa dAkhavyo. temaNe zuM pratipatti karI. prAsuka - nirjIva, sAdhu yogya kuza tRNa pAMcamuM - palAlanA bhedanI apekSAthI evA Asanane gautamanA besavAne mATe samarpita karyuM. te baMne tyAM beThA-beThA kevA lAgatA hatA? te kahe che - * sUtra - 864 - kezI kumAra zramaNa ane mahArAzavI gautama. baMne beThelA evA caMdra ane sUryanI mAphaka suzobhita lAgatA hatA. * vivecana - 864 - caMdra ane sUrya samAna prabhAvALA. te vakhate zuM thayuM? * sUtra - 865, 866 - kutUhalanI daSTithI tyAM bIja saMpradAyanA ghaNAM pAkhaMDI AvyA aneka hajAra gRhastho paNa AvyA... deva, dAnava, gaMdharva, yakSa, rAkSasa, phizara Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 0. uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 ane adazya bhUtono paNa tyAM eka prakAre samAgama thaI gayo hato. * vivecana - 865, 866 - tyAM pAkhaMDa - bAkInA vratavALA bhegA thayA. kema? kutUhalane kAraNe. hajAro gRhastho AvyA. deva - jyotika ane vaimAnika, dAnava - bhavanapati, gaMdharva yakSAdi te vyaMtara vizeSo tyAM AvyA. adezya - bhUtonuM kelikila vyaMtara vizeSaNa che. tyAra pachI te baMne kahe che - * sUtra - 867, 868 - kezIe gautamane A pramANe kahyuM - he mahAbhAga! huM tamane kaMIka pUchavA icchuM chuM. kezIe Ama kahetA gautame kahyuM - he pUjyA jevI icchA hoya te pUcho. pachI anujJA pAmIne kezIe gautamane Ama kahyuM - * vivecana - 867, 868 - he mahAbhAgA, atizaya, aciMtya zaktiA huM tamane pUchuM? kezIe Ama jaNAvatA, gautame kahyuM - icchAne atikrakhya vinA je pUchavuM hoya te pUcho. gautame e pramANe anumati ApI. ANe je gautamane pUchyuM tene niyuktikAra traNa gAthA vaDe jaNAve che - * niyukti - 456 thI 458 + vivecana - A dvAra gAthA che, temAM pahelAM "zikSAvata' - abhyAsa pradhAna vrata, pratidina yati vaDe abhyAsa karatA zikSAvata ke zikSApado - prANivadha viramaNAdi, liMga - cita, zatruno parAjaya, pAzabaMdhana-taMtu uddharaNa baMdhana, agni nivapana, duSTano nigraha, pathaparijJA, mahAzoka nivAraNa, saMsAra pAragamana, aMdhakAra vidhApana, sthAna, upasaMpadA A bAra dvAro che. tenuM sUtra kahe che - * sUtra - 869, 870 - A catuyAmi dharma che. te mahAmuni pArzvanAthe kahela che ane A paMca zikSAtmaka dharma vardhamAne kahela che. he meghAvIeka ja udeza mATe pravRtta thayA hovA chatAM A bhedanuM zuM kAraNa che? A be prakAranA dhamomAM tamane saMdeha kema thato nathI? * viveMcana 869, 870 - caturyAma - hiMsA, amRta, asteya, parigrahathI aTakavA rUpa cAra bhedo paMca zikSita - maithuna viramaNa rUpa pAMcamAM vrata sahita. sAdhudharma be prakAre che. te viziSTa avadhAraNa zaktivALA! kaMI avizvAsa tamane nathI? sarvajJatva tulya hovA chatAM A matabheda kema che? ema kezI kahetA - * sUtra - 871 thI 873 - kezI Ama kahetA, gautame tene A pramANe kahyuM - tattvano nirNaya jemAM thAya che. evA dharmatattvanI samIkSA prajJA kare che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23/871 thI 873 31 pahelA tIrthakaranA sAdhu trAjU ane jaDa hoya che. aMtima tIrthakaranA vakra ane jaDa hoya che. madhyamanA tIrthakaronA sAdhu trAju ane prAjJa hoya che, tethI dharma be prakAre che. pahelAM tIrthakaranA sAdhune kalpane yathAvata grahaNa karavo kaThina che, aMtimatAne pAlana karavo kaThina che. madayanA tIrthakaranA sAdhu dvArA yathAvatuM grahaNa ane tenuM pAlana saraLa che. * vivecana - 971 thI 873 - kezInA bolyA pachI, AnA vaDe gautamano atizaya Adara Adi batAvyo. teNe zuM kahyuM - buddhi ja samyapha vicAre che. kone? dharmatattvane tattva eTale jIvAdino viziSTa nirNaya. vAkyanA zravaNa mAtrathI vAkyano nirNaya thato nathI, paNa prajJAnA vazathI thAya che. pahelAM tIrthakaranA sAdhuo haju ane jaDa hovAthI dupratipAdha che. vakrabodhapaNAthI vakra ane jaDa che. tethI ApameLe karela kuvikalpathI vivakSita arthanA svIkAramAM asamartha. pazcima - chellA tIrthakara, madhyamA - madhyanA tIrthakaranA sAdhuo. Rju ane prajJA - prakarSathI jANe che te. sukhapUrvaka vivakSita arthane grahaNa karavAnuM zakya hovAthI hajuprAjJa. te kAraNe dharma be bhede kahela che. tame kaho cho tema hoya to paNa dharmamAM saividhya kema? pUrvanA tIrthakaranA sAdhu du:khethI nirmaLatA pamADavA zakya che. teo ati Rju hovAthI, guru vaDe anuzAsita karAtA, tenuM anuzAsana prajJA aparAdha AdithI yathAvat svIkAravA samartha thatAM nathI. tene durvizodhyA kahe che. chellA tIrthakaranA sAdhu duHkhe karIne pALI zake che, tethI duranupAlya che. teo vakra hovAthI kuvikalpa Akulita cittatAthI, jANavA chatAM kyAreka yathAvata anuSThAna karatA nathI. madhyamanA vizodhya ane supAlita che. teo prAjJa hovAthI samyam mArgAnusArI bodhapaNAthI sukhapUrvaka yathAvat jANe che ane pAlana kare che. tethI temane cAra yAma kahevA chatAM pAMcamuM vrata - sabrahmano hetu jANavA ane pALavAne samartha che. pahelA ane chellA tIrthakaranA sAdhu tevA na hovAthI pAMcamuM vrata alaga kahela che. - - x-x- e rIte vividha prajJAvALA ziSyonA anugrahane mATe temanA bhedathI dharmanuM saividhya kahela che. vastunA bhedathI nahIM. A pramANe gautame kahetA. kezIe kahyuM - * sUtra - 84 thI 876 - he gautamAM tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra karyA. mAro eka bIje paNa saMdeha che. he gautama te paNa mane kaho. A celaka dharma vartamAna svAmIe kahyo ane A sAMtarottara dharma mahAyazasvI pAe pratipAdita karyo che. eka ja kArya mATe pravRtta baMnemAM bhedanuM zuM kAraNa? he meghAvI A be prakAranA liMgamAM tamane koI saMzaya thato nathI? * vivecana - 874 thI 876 - he gItamAM tamArI buddhi zobhana che. jethI tame mArA saMdeha ne chedI nAMkhyo. A Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 abhidhAna vinayathI apekSAthI che. tene mati, zruta, avadhi e traNa jJAna yuktane AvA prakArano saMzaya na saMbhave. A rIte badhe vicAravuM. he gautama ! mane bIjo paNa saMzaya che, te mane kaho. arthAt tadviSayaka arthane yathAvat pratipAdita karo. have bIjuM dvAra - jenA vaDe A vratI che tema jaNAya te liMga - varSAkalpa Adi rUpa veza. tene AzrIne kahe che acelaka. liMga be bhede - acelakapaNAthI ane vividhavastra dhArakapaNAthI. e pramANe kezIe kahetA, gautama vacana abhidhAyaka traNa sUtra - sUtra * 873 thI 879 - kezI A kathana karatAM, gautame tene A pramANe kahyuM - viziSTa jJAnathI dharmanA sAdhanone sArI rIte jANIne ja tenI anumati apAI che... vividha prakAranA upakaraNono vikalpa lokonI pratItine mATe che. saMyama " yAtrAnA nirvAhane mATe ane 'huM sAdhu chu' tenI pratIti mATe lokamAM liMganuM prayojana che. vAstavamAM baMne tIrthaMkarono eka ja siddhAMta che. mokSanA vAstavika sAdhana jJAna, darzana ane cAritra ja che. 0 vivecana 877 thI 829 viziSTa jJAna te vijJAna - te kevaLajJAna ja che. tenA vaDe jene je ucita che, tene jANIne dharmopakaraNa - varSAdi kalpane pArzvanAtha ane varlDamAna svAmIe anumata karela che. vardhamAna svAmInA sAdhune lAla vagere vastrAdinI anujJAthI vakra ane jaDatvathI vastrane raMgavA Adi pravRtti ati durnivArya thAya che. tethI tenI anujJA ApI nathI. pArzvanAthanA ziSyomAM tevuM na thAya, tethI tene dharmopakaraNamAM tevI anujJA ApI che. paNa te lokanI pratIti mATe che ke A vratI che. anyathA abhiruci mujaba vezane svIkAre to pUjAdi nimittamAM viDaMbakAdi thAya, lokamAM vratI rUpe pratIti na thAya. to pachI vividha upakaraNano vikalpa zA mATe? varSAkalpa Adi saMyama yAtrA nirvAha arthe che, tenA vinA varasAdamAM saMyamamAM bAdhA thAya che. kyAreka citta viplava utpattimAM grahaNa kare che - jema ke, 'huM vratI chuM'' e hetuthI paNa lokamAM veza dhAraNa karavAnuM prayojana che. te mATe pArzva ane varjhamAnanI pratijJA che. pratijJAnuM svarUpa kahe che - mokSanA sadbhuta te tAttvikapaNAthI sAdhano che. te kayA che? jJAna yathAvat bodha, darzana - tattvaruci, cAritra - sarva sAvadhavirati. te liMga - vezanI sadbhUta sAdhanatAno viccheda karyo. jJAnAdi ja muktinA sAdhana che, veza nahIM. saMbhaLAya che ke bharatAdine veza vinA paNa kevaLajJAna thayeluM. jo ke vyavahAranayamAM to liMgane paNa kathaMcit muktino hetu kahela che. - --. * - * sUtra - 880 - gautama ! tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro saMdeha karyo. mane bIjo paNa saMdeha che. he gautama! te viSayamAM mane kaho. - Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23/880 vivecana - 880 - pUrvavat. have trIjuM dvAra, zatrunA parAjayane AzrIne kahe che - 881 thI 884 * sUtra (881) he gautama! aneka hajAra zatruo vacce tame ubhA cho. te tamane jItavA icche che, tame tene kaI rIte jItyA? (882) gautame kahyuM - eka jItatA pAMcane jItyA. pAMca jItatA dazane jItyA. dazane jItIne meM badhAM zatrune jItI lIdhA. (883) he gautama! te zatruo koNa che? kezIe A pramANe pUchatAM gautame tene A pramANe kahyuM - (884) he muni! na jItelo eka potAno AtmA ja zatru che. kaSAya ane iMdriyo paNa zatru che. tene jItIne niti anusAra huM vicaraNa karuM chuM. * vivecana - 881 thI 884 - ghaNAM hajAro zatruo madhye he gautama! tame raho cho. te zatruo tamane jItavA AvI rahyA che. AnA vaDe kevaLa jJAnanI anutpatti darzAvI. paNa tamArA prazama AdithI tene tame jItyA jaNAya che. to kayA prakAre A zatruone tame jItelA che? A pramANe kezI svAmIe kahetA, gautame kahyuM - sarva bhAva zatru pradhAna eka AtmAne jitatA pAMca jitAyA che. eka te AtmA ane bIjA cAra kaSAyo. pAMca jitAtA daza jitAyA che, te pAMca iMdriyo. ukta prakAre daza zatrune jitavAthI badhAM ja zatruo nokaSAya Adi ane tenA uttarottara aneka hajAra bhedo jItAyA che. AnA vaDe pahelA jeno jaya karavAno che te kahyo. tyArapachI zatru koNa? te kahevAthI kezIe gautamane pUchyuM - jo zatrune paNa jANatA nathI, to tenI madhye kaI rIte rahe? ityAdi - 4 - ajJajanane pratibodha karavAne mATe ja badhI jJa pRcchA che. kemake pUrve ja kahyuM ke - traNa jJAnathI yuktane AvuM aparijJAna kyAMthI hoya? 3 3 eka AtmA - jIva ke citta, tene vazIkRta na karela hoya to te aneka anarthonI prAptino hetu hovAthI zatru ja che. tethI kaSAyo paNa zatru che. tenA kAraNe sparzanAdi iMdriyo paNa kaSAya che, tethI nokaSAyo paNa zatru che. ahIM kaSAyonA pahelAthI upAdAna vaDe iMdriyo paNa kaSAyanA vazathI anarthano hetu jaNAvavAne mATe che. have upasaMhAra hetuthI tenA jayanuM phaLa kahe che. - uktarUpa zatrune harAvIne yathokta nItine atikramyA vinA tenI madhye rahevA chatAM huM apratibaddha vihArathI vicaruM chuM. te ja pratibaMdha hetu paNe hovAthI tenA vibaMdhakapaNAno abhAva darzAvyo. muni e kezInuM AmaMtraNa che. e pramANe gautame kahetA kezI svAmI kahe che - * sUtra 885 - he gautama! tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra karyo. mAre bIjo paNa eka saMdeha che, te viSayamAM tame mane kaho - - 39/3 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 4 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * vivecana - 885 - pUrvavatuM. have pAza avabaddhatvane AzrIne cothuM dvAra kahe che. * sUtra - 886 thI 889 - (886) A saMsAramAM ghaNAM jIvo pAzathI baddha che. he muni! tame A baMdhanathI mukta ane laghubhUta thaIne kevI rIte vicaraNa karo cho? tyAre gautame kahyuM - (887) he muni! te baMdhanone badhAM prakAre kApIne, upAyone vinaSTa karI, huM baMdhanamukta ane haLavo thaIne vicaraNa karuM chuM. (888) he gautamAM te baMdhana kayAM che? kezIe Ama pUchatA, gautame tene A pramANe kahyuM - (889) tIva rAgadveSAdi ane sneha bhayaMkara baMdhana che. tene kApIne dharmanIti tathA AcAra anusAra huM vicaraNa karuM chuM. * vivecana - 886 thI 889 - pAza vaDe baddha - niyaMtrita prANI pAzane tajIne ja laghubhUta - vAyu, tenI jema laghubhUta thaI badhe ja apratibaddhapaNe vicare. te lokabaMdhaka pAzAne badhAMne toDIne punarbandha abhAva lakSaNathI atizaya vinAza karIne, kaIrIte? sadbhata bhAvanA abhyAsathI. te pAza kone kahe che? rAgadveSAdine, Adi zabdathI moha paNa levo. gADha neha je patra, patnI Adi saMbaMdha che te paNa pAzanI jema paravazatAno hetu che. ati gADha hovAthI rAganA aMtargata chatAM tenuM pharI upAdAna karyuM. te anartha hetupaNAthI trAsane utpanna karanAra che. yathAkrama eTale yati vihita AcAra, tene ullaMdhyA vinA. * sUtra - 890 - gautama ! tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra karyo. mAre eka bIjo paNa saMdeha che. he gautama te viSayamAM tame mane kaho - * vivecana - 890 - pUrvavata. have pAMcamA dvArano avasara che. jenA vaDe bhava vistArAya che, te taMtu eTale bhavatRSNA. te ja baMdhano hetu hovAthI baMdhana che, tenuM umUlana te taMtu baMdhana uddharaNa. tene AzrIne kahe che - * sUtra - 891 thI 894 - (81) he gautamA hadayamAM utpanna eka latA che. temAM viSatulya phaLo thAya che. tene tame kaI rIte ukheDI? (892) kezI. te latAne sarvathA chedIne tathA jaDathI ukheDIne nIti anusAra huM vicaraNa karuM chuM. tethI huM viSaphaLa khAvAthI mukta chuM. (893) kezIe gautamane pUchavuM - te latA kevI che? gautame tene A pramANe kahyuM - (894) bhavatRSNA ja bhayaMkara latA che. temAM bhIma phalodayA phaLa uge che. he mahAmuniA tene jaDathI ukhADIne huM nIti anusAra vicaruM chuM. * vivecana - 991 thI 894 - manamAM utpanna latA che. he gItamAM temAM viSabhakSya - aMte dAruNapaNAthI viSanI upamAvALA phaLo thAya che. te tame kaI rIte toDI nAMkhyA? te latAne samULa chedIne, Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23/891 thI 894 3 5 rAga dveSa rUpa maLane nirmaLa karIne huM vicaruM chuM. AnA vaDe sarvoda samUla uddharaNa ane uddharaNa prakAra kahyo. tenuM phaLa kahe che - viSaphaLanI upamAthI kilaSTa karmothI huM mukta chuM. saMsAramAM lobharUpa je bhavatRSNA, tene latA kahe che. te svarUpathI bhaya denArI, kAryathI duHkhahetutA vaDe bhIma che. phala - kilaSTa karmono udaya. * - 4 - * sUtra - 85 - gautama ! tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra kayo. mAre eka bIjI saMdeha che. gautama! te viSayamAM paNa tame mane kaho. * vivecana - 895 - pUrvavatuM. have chaThuM dvAra "agni nirvApaNa" kahe che. * sUtra - 896 thI 899 - (896) ghora pracaMDa agni prajvalita che, te jIvone bALe che. tame tene kaI rIte bujhAvI? (897) gautame kahyuM - mahAme prasUti pavitra jaLa laIne huM te agnimAM niraMtara siMya che. tethI siMcita ani mane bALato nathI. (898) kezIe gautamane pUchyuM - te kaMI agni che? tyAre gautame tene A pramANe kahyuM - (899) kaSAya ani che. zrata, zIla ane tapa jaLa che. te jaLa dhArAthI bujhAyela ane vinaSTa agni ane bALato nathI.. * vivecana - 896 thI 898 - prajvalita- cotaraphathI prakarSathI baLavuM, tethI ja raudra agni rahe che. he gItamAM te paritApakArIpaNAthI bALe che, kyAM? dehamAM, bahAra nahIM. jo ke te AtmAmAM bALe che, to paNa zarIra ane AtmAnA anyonya anugamane jaNAvavA A pramANe kahela che. kaI rIte nivapita karela che? gautame kahyuM - mahAmeghathI grahaNa karIne tRSNAdi doSone nivAre che. bIjA. jaLanI apekSAe uttama jaLa vaDe te agnine zAMta kare che, tenAthI huM baLato nathI. dehamAM rahelo hovAthI agnine paNa deha kahela che. ahIM ane te krodhAdi che. zrata te ahIM upacArathI kaSAyanA upazama hetuthI zratamAM rahela upadeza jANavo. zIla - mahAvrata, tapa - anazana, prAyazcita Adi. * 4- X ukta arthano savizeSa upasaMhAra karatA kahe che - zrata * AgamanA upalakSaNatvathI zIla ane tapanI dhArA jevI ghArA - Akroza, hanana, tarjana, dharmabhraMzamAM uttarottara bhAvanA alAbharUpatA Adi satata paribhAvanA vaDe abhihata, te mRtadhArAbhihata thaIne uktarUpa agnine vidArita kare. * sUtra - 900 - he gItamAM tamArI prajJA zreSTha che, tame mArA saMdeha dUra karyA. mAro eka bIje paNa saMdeha che. gautamAM te viSayamAM tame mane kaho. * vivecana - 900 - pUrvavatuM. have sAtamuM dvAra - duSTa azvano nigraha kahe che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra 901 thI 904 - (901) A sAhasika, bhayaMkara, duSTa azva doDI rahyA che. gautama! tame tenA upara ArUDha thayelA che. te tamane unmArge kema laI jatA nathI? (902) tyAre gautame kahyuM - doDatA azvone meM zrutarazmithI vazamAM karela che. mArA adhIna azvo unmArge jatA nathI. paNa sanmArge ja jAya che. (903) kezI gautamane pUchyuM - azva kone kahyA che? tyAre gautame A pramANe kahyu - (904) mana ja sAhasika, bhayaMkara, duSTa azva che, je cAre tarapha doDe che. tene huM sArI rIte vaza karuM chuM. dharmazikSAthI te kaMthaka azva thayela che. 36 - * vivecana - 901 thI 904 - A pratyakSa sAhasika - vicAryA vinA pravartatA, bhayaMkara, akAryamAM pravartelA azvo doDe che. tenA upara caDIne, kemake caDyA vinA A apAya thatAM nathI, tema jaNAve che. te tamane unmArge kema laI jatAM nathI? gautame kahyuM - meM tene unmArge jatAM rokI rAkhyA che. zruta - Agama, razmi vaDe niyaMtrita karyA che. A zrutarazmi vaDe samAhita chuM. tethI mArA saMbaMdhI duSTa azvo mane utpathe haraNa karI jatAM nathI. meM satyathane aMgIkAra karela che. A mana rUpa azvano meM samyag nigraha karela che. kevI rIte? dharma viSayaka upadeza vaDe. athavA dharma abhyAsa nimitte te jAti azva jevA thaI gayA che. e rIte duSTa azvo paNa nigrahaNa yogya kathaka azva jevA thayela che. kezI bolyA - * sUtra - 905 - he gautama! tArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra karyo. mane bIjo eka saMdeha che. gautama! te viSayamAM paNa mane kaMIka kaho. 7 vivecana Fou pUrvavat. have AThamuM dvArA ''patha parijJAta' kahe che - * sUtra - 906 thI 909 - (906) gautama! lokamAM kumArga ghaNAM che, jenAthI loko bhaTakI jAya che. mArge cAlatA tame kema nathI bhaTaktA? (907) je sanmArgathI cAle che ane je unmArgathI cAle che, te badhAMne huM jANuM chuM. tethI he muni! hu bhaTakI jato nathI. (908) kezIe gautamane pUchyuM - mArga kone kahe che? tyAre gautame uttara Apyo. (909) kuprAvayanI pAkhaMDI loga unmArge cAle che. sanmArga to jinopadiSTa che. ane A ja uttama mArga che. - * vivecana 906 thI 909 kutsitapatha te kupatha - azobhana mArga. jagamAM aneka loko A mArge nAza pAme che - sanmArgathI bhraSTa thAya che. to tame kema nAza pAmatA nathI? gautame kahyuM - je - Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23/906 thI 909 37 sanmArgathI jAya che te ane utpaNa pravRtta che te baMnene huM jANuM chuM. tethI he muni huM nAza pAmato nathI. je pote satvatha ke kupathanA svarUpathI ajANa che, te ghaNAM kupathanA darzanathI tene ja supatha mAnIne nAza pAme che, paNa huM tevo nathI, to kaI rIte nAza pAmuM? mArga - sanmArga, upalakSaNathI kumArga - kApilAdi prarUpita kRti darzananA vrato te pravayana pAkhaMDI, badhAM unmArgapracita che. kemake temAM ghaNAM prakAre apAya che. sanmArga te prazastamArga, jinapraNita mArga, A mArga ja bIjA mArgo karatAM pradhAna che. tenuM uttamatva eTalA mATe che ke tenA praNetA rAgAdi rahita che tethI ja te sanmArga che. - sUtra - 10 + vivecana he gautamAM tamArI prajJA zreSTha che, tame mAro saMdeha dUra karyo. mAre eka bIjI paNa saMdeha che. he gautama te viSayamAM mane kahe - pUrvavata. have "mahAzrotanivAraNa" nAme navamuM dvAra kahe che - * sUtra - 911 thI 14 - (11) he muni mahA jaLapravAhanA vegathI DUbatA prANIone mATe zaraNa, gati, pratiSThA ane dvIpa tame kone mAno cho? (12) gautame kahyuM - jaLamaNe eka vizALa mahAdvIpa che. tyAM mA jaLapravAhanA veganI gati nathI. (13) kezIe gautamane kahyuM - (914) jarA maraNanA vegathI DUbatA evA prANIo mATe dharma ja dvIpa, pratiSThA, gati ane uttama zaraNa che. * vivecana - 911 thI 914 - mahA zrotano vegate mahodakavega, tenA vaDe laI javAtA prANIne tenA nivAraNamAM samartha ja gati che, tene AzrIne rahevAya te duHkhAbhihata prANInI pratiSThA che. he muni! zuM tevo koI dvIpa nathI? gautame kahyuM - prazasyatAthI eka mahAna dvIpa che. kyAM? samudramAM rahela aMtadvIpa. te vistIrNa ane uMco hovAthI mahA udakano vega, tenI gati te mahAdvIpe vidhamAna nathI. jarA ane maraNa ja niraMtara pravA pravRttatAthI vega - mahAzrotanI jarA - maraNa veganA vahAvavAthI bIjA bIjA paryAyathI jIvone zrata dharmAdi dvIpa ja dvIpa kahyo che. te ja bhavodadhi madhyavartI muktipadanA nibaMdhanathI jarAmaraNanA vega vaDe jevo zakya nathI. tethI vivekI ane AzrIne rahe te pratiSThA, gati ane zaraNa che. ahIM mAtra dvIpanA abhidhAna chatAM bIjA prazno jANI levA. * sUtra - 15 + vivecana - gautamAM tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro saMdeha nivAya. mAre eka bIjI paNa saMdeha che. gautamA te viSayamAM paNa mane kaho - - sUba vyAkhyA pUrvavata have saMsArapAgamana nAme dazamuM dvAra kahe che Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra 916 thI 919 - (916) gautama! mahApravAhavALA samudramAM nAva DagamagI rahI che, tame tenA upara caDhIne tame kaI rIte pAra jazo? (917) je nAva chidravALI che, te pAra jaI zaktI nathI, chidrarahita nAva pAra jaI zake che. 3. (918) kezIe gautamane pUchyuM - te nAva kaI che? tyAre gautame A pramANe kahyuM - (919) zarIra nAva che, jIva nAvika che, saMsAra samudra che, jene maharSi tarI jAya che. * vivecana - 916 thI 919 - ArNaya - samudra, mahaugha - bRhat jaLa pravAha. he gautama! nAva upara caDhIne kaI prakAre pAra pAmazo? gautame kahyuM - AzrAvaNI - jaLa saMgrAhaNI ane sAmrAviNI - jemAM jaLa pravezatuM hoya tevI, te samudrane pAra jaI na zake. je nismAviNI - chidra rahita nAva che, te avazya pAra pahoMcADanArI che. zarIra e nAva che. te ja samyagdarzana Adi traNa anuSThAna hetu paNAthI, jIvane bhavodadhithI nistAraka che, tema tIrthaMkare pratipAdita karela che. te ja uktarUpa nAva vaDe bhavodadhine tare che. kemake tattvathI te ja tAranArapaNe che. * sUtra - 20 + vivecana - gautama! tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra karyo. mAro eka bIjo paNa saMdeha che. he gautama! te viSayamAM mane kaho vyAkhyA pUrvavat. have 'aMdhakAranuM vighATana' e agiyAramuM dvAra - sUtra - 921 thI 924 - (921) bhayaMkara gADha aMdhakAramAM ghaNAM prANI rahe che. saMpUrNalokamAM prANIo mATe koNa prakAza karaze? (922) gautame kahyuM - saMpUrNa jagatamAM prakAza karanAra nirmaLa sUrya udita thaI cUkyo che. te badhAM prANIo mATe prakAza karaze. (923) kezIe gautamane pUchyuM . "te sUrya koNa che?" tyAre gautame tene A kahyuM - (924) jeno saMsAra kSINa thayo hoya, je sarvajJa hoya, evA jina bhAskara udita thayela che, te badhAM prANI mATe prakAza karaze. - * vivecana 921 thI 924 - aMgha - cakSunA pravRttinA nivattapaNAnA arthathI lokane aMdhakAra kare che, te bhayAnaka aMdhakAramAM ghaNAM prANI rahe che. samasta jagatanA prANIne koNa udhota karaze? gautame kahyuM - nirmaLa sUrya ugI gayo che. te sarva jagatano prakAza vidhAtA che. te koNa che? bhavabhramaNa chuTI gayela sarvajJa, arahaMta rUpa sUrya samasta vastu prakAzaka che. te ja aMdhakArane nivAraze. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23/925 39 * sUtra - 925 + vivecana - gotamAM tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra karyA. mAre bIje paNa eka saMdeha che. gautamAM te viSayamAM mane kahe - vyAkhyA pUrvavata sthAnane ja pAme che, tethI sthAnadvAra kahe che - * sUtra - 926 thI 930 - (926) he muni zArIrika, mAnasika duHkhothI pIDita prANIne mATe tame kSema, ziva, anAbAdha kayA sthAnane mAno cho? (2) gautame kahyuM - lokAre eka evuM sthAna che, jyAM jarA nathI, mRtyu nathI, vyAdhi ke vedanA nathI. paNa tyAM pahoMcavuM muzkela che. (28) kezIe gautamane pUchyuM - te sthAna kayuM che? tyAre gautame tene A pramANe karyuM (29) je sthAne maharSi rahe che, te sthAna nivaNa, bAdha, siddhi, lokAra che te kSema, ziva, anAbAdha che. (930) bhavaudhano aMta karanAra muni, jene pAmIne zoka karatA nathI. te sthAna lokAge zAzvata rUpe avasthita che. jyAM pahoMcavuM kaThIna che. * vivecana - 926 thI 930 - zArIrika mAnasika duHkhothI pIDAtA, Akula kriyamANatAthI jIvone vyAdhirahitatAthI kSema, sarva upadrava abhAvathI ziva, svAbhAvika bAdhAM rahitatAthI anAbAdha, evA sthAnane tame jANo cho? gautame kahyuM. eka duHkhethI ArohI zakAya tevuM sthAna samyagdarzanAdi traNathI patAya che. tyAM vyAdhinA abhAve kSematva, jarAmaraNanA abhAve zivatva, vedanAnA abhAve anAbAdhakatva kahela che. te dhruva Adi che. karma rUpI agninA upazAMta thavAthI ahIM prANI zIta thAya che mATe nirvANa kahyuM. temAM prANIo niSThitArtha thAya che. sarva jagatanI upara tenuM sthAna che. tyAM teno zAzvata vAsa che. te pAmIne jIvo nArakAdi bhavono aMtaHkara thAya che, pharI janma letA nathI. * sUtra - 931 - gautamo tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha paNa dUra karyo. he saMzayAtItA sarva kRta mahodadhiA tamane namaskAra. * vivecana - 931 - tamane namaskAra thAo. he saMdeha atikrAMtA sarva sUtronA AdhAra-rUpa! AnA vaDe upabRhaNAgarbha stavanA karI. praznano upasaMhAra niryuktikAra kare che. A ja kramathI dezI vaDe prazno karAyA. temAM badhAM anuSThAnomAM zikSAvata paheluM kahyuM, pachI vastronI AvazyaktAthI liMga dvAra kahyuM. sukhethI dharma pAlana mATe zatruno jaya kahyo. temAM kaSAyo ja utkaTa che, tethI rAga-dveSa rUpa pAza chedavAnuM kahyuM. - x-x-x-x-xityAdi gAthApadanuM tAtparya jANavuM. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 0 sUtra - 932, 933 - A pramANe saMzaya dUra thatAM ghora parAkramI kezIkumAre mahAna yazasvI gautamane mastakathI vaMdanA karI, prathama ane aMtima jino dvArA upadiSTa ane sukhAvaha paMcamahAvratarUpa dharma mArgamAM bhAvathI pravezyA. * vivecana - 932, 933 - AvA prakAre ukta rUpa saMzaya dUra thayA. pUrve caturyAma dharma ja svIkArela. have paMcayAma dharma kahe che. te pahelAM ane chellA tIrthakara saMbaMdhI che. - X- X have adhyayanano upasaMhAra karatAM kahe che - * sUtra - 934 - hiMduka udhAnamAM kezI ane gautama baMneno je A meLApa thayo, temAM zruta ane zIlano utkarSa tathA mahAIno vinizcaya thayo. * vivecana - 934 - kezI ane gautamane AzrIne sadA te nagarInA avasthAnanI apekSAthI meLApa thayo. zrutajJAna ane sAtrino samutkarSa thayo. muktisAdhakapaNAthI mahAprayojanavALA je artho - zikSAvrata Adi che, teno viziSTa nirNaya - X- 4 - have zeSa parSadAmAM je thayuM te kahe che - * sUtra - 935/1 samagra sabhA dharmacacathI saMtuSTa thaI, tethI sanmArge upasthita * vivecana - 935/1 toSiA - paritoSa pAmyA. kharSa - deva, manuSya, asuranI sabhA. sanmA" - muktimArgane ArAdhavAne mATe. ubhayatra udhata thayA. ahIM sadbhutaguNamAM sata cAritra varNana dvArathI te baMnenI stavanA karavA praNidhAna kahe che - * sUtra - 935/2 paSadae kezI ane gautama bhagavananI stuti karI, te baMne prasanna rahyA. tema huM kahuM chuM. * vivecana - 935/2 te baMnene samyaga abhivaMdanA karI. ityAdi - - - muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 23 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya. 24 bhUmikA 41 che adhyayana - 24 - "pravacanamAtA" . - Y : 0 adhyayana - 23 - kahyuM, have covIzamuM kahe che. teno A saMbaMdha che. anaMtara adhyayanamAM bIjA paNa citta viplati pAmela hoya, tene dUra karavA kezi - gotamavata prayatna karavo joIe ema kahyuM. ahIM tene dUra karavA samyaga vALu yogathI ja thAya. te pravacana mAtAnA svarUpanA jJAnathI thAya. tethI tenuM svarUpa kahe che. e saMbaMdhe A adhyayana Avela che. - 4- nAma niSpanna nikSepamAM "pravacana mAtA' e dvipada nAma che. temAM "pravacana" zabdano nikSepa kahevAne mATe niryuktikAra kahe che - * niryukti - 459 thI 462 + vivecana - pravacanano nikSepa nAmAdi cAra bhede che. dravyapravacana be bhede che - AgamathI ane noAgamathI. noAgamathI pravacana kaNa bhede - DrAzarIra, bhavya zarIra, tavyatiriktamAM kutIrthaAdi. bhAvamAM dvAdazAMga gaNipiTaka. "mAtA"no nikSepo paNa nAmAdi cAra bhede che. ityAdi. bhAvamAM samiti e mAtA che. tenuM vivecana karatAM kahe che - x x- tavyatirikta dravyapravacanamAM kutIrthiAdimAM tathA sutIrthomAM bASabhAdi saMbaMdhI pustakAdimAM rahela ke bolAtuM. bhAvamAM AcArathI daSTivAda paryanta bAra aMga. gaNi - AcArya. temanI piTaka - sarvasvano AdhAra te gaNipiTaka jANavI. - x x-. "mAtA" zabdano nikSepo kahe che - te nAmAdi cAra bhede che. temAM - 4 - tadravyavyatirikta mAtAmAM kAMsyapAtrAdimAM modakAdi mAta- aMta, te dravya-mAta. bhAvamAM irSA samiti Adi mAtA kahevAya che. e pramANe niryukti kRta "mAta' zabdano nikSepa karyo. mAya padanA "mAtA" e pramANe saMskAra thAya. tyAre dravyamAtA te jananI, bhAva mAtAne samiti, emAMthI ja pravacanano janma thAya che. have nAmano anvartha - * sUtra - 463 + vivecana - Ave paNa samitimAM pravacana saMbhave che. tethI tene ahIM kahe che. tethI pravacanamAtA ke pravacanamAvanA upacArathI A Ayayana ANavuM nAma niSpanna nikSepo kahyo have subAlApaka niSpanna nikSepAno avasara che. te mATe sUtra kahevuM joIe te sUtra A che - * sUtra - 936 thI 938 - (936) samiti ane gumi rUpa ATha pravacana mAtA che. samiti pAMca che, gati traNa che. (93) iSa, bhASA, eSaNA, AdAna, uccAra samiti tathA manogati, vayanaguti ane kAyati e ATha che. (38) A ATha samitio saMkSepamAM kahI che. temAM jinendra kathita dvAdazAMga rUpa samagra pravacana AMtabhuta che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 2 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * vivecana - 936 thI 938 - samiti - samyapha, sarvavid pravacanAnusAritAthI. AtmAnI ceSTA te samiti. gopavavuM te guNi - sabhya yoga nigraha. A ATha saMkhyatva vaDe pravacanamAtA thAya che. tene tIrthakaroe kahela che. tene nAmathI kahe che - (1) iryA - cAlavuM te, gati pariNAma. (2) bhASA - bolavuM te. (3) eSaNA - gaveSaNAdi karavA. (4) AdAna - pAtrAdinuM grahaNa ke mUkavA. (5) uccAra AdinI pariSThApanA. A badhAMnI sAthe samiti zabda joDavo. tathA mananI guti te manogati, ityAdi. pravacana vidhithI mArgamAM vyavasthApana ane unmArgagamana nivAraNa te gati. te kathaMcita sata ceSTA rUpa hovAthI samiti zabda vApyatvathI "ATha samiti" ema sUtramAM kahela che. samiti pravicAra rUpa che, gumi pravicAra-apavicAra rUpa che. anyonya kathaMcita bheda hovAthI bheda vaDe kahela che. - x-. jinAkhyAta "mAta' aMtabhUtapaNAthI teAgamamAM che. iryAsamitimAM prANAtipAta viramaNavrata saMbhave che. bAkInA vratono temAM ja Avibhava thAya che. - X- arthathI AkhuM pravacana ahIM "mAsa' kahevAya che. bhASA samiti paNa sAvadhavacana parihArathI ane niravadha vacana bolavA rUpapaNAthI vacanaparyAya sarve paNa AkSipta ja che. tenI bahAra dvAdazAMgI na hoya. e pramANe eSaNAsamiti AdimAM paNa sva buddhithI vicAravuM. athavA A badhI cAritra rU5 che. - x x- temAM isamitinuM svarUpa kahe che - * sUtra - 939 thI 943 - (939) saMyata AlaMbana, kALa, mArga ane yatanA A cAra kAraNothI parizuddha kaya samitithI vicaraNa kare. (940) jaya samitinuM AlaMbana - jJAna, darzana, cAritra che. kALa divasa che ane mArga utpathanuM vajana che. (941) dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAthI yatanA cAra prakAranI che, tene huM kahuM chuM, sAMbhaLo. (942) dravyathI AMkho vaDe juo. kSetrathI yugamAtra bhUmine jue. kALathI cAlato hoya tyAM sudhI jue. bhAvathI upayogapUrvaka gamana kare. (943) iMdriyonA viSaya ane pAMca prakAranA svAdhyAyanuM kArya choDIne mAtra gamana kriyAmAM tanmaya thAya. tenI ja mukhyatA ApIne upayogapUrvaka cAle. * vivecana - 939 thI 943 - AlaMbana, kALa, mArga, yatanA e cAra kAraNe nirdoSa, cAra kAraNathI parizuddhane yati anuSThAna viSayapaNAthI gatine prApta kare. athavA cAra kAraNathI parizuddha thaIne cAle. AlaMbanAdithI vyAkhyA kare che - je AlaMbana laIne gamananI anujJA hoya. kemake nirAlaMbanane gamananI anujJA nathI. te anulaMbana - sUtrArtharUpa jJAna, darzana prayojana, cAstri che. kALa - cAlavAmAM divasa tIrthaMkarAdie kahela che. kemake rAtrimAM acakSu viSayapaNAthI puSTatara AlaMbana vinA anujJA ApI nathI. mArga - sAmAnyathI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/939 thI 943. 43 paMtha, te paNa unmArgathI varjita hovo. utpathanamAM Atma ane saMyama virAdhanAno doSa lAge. yatanA dravyAdi cArathI kahI. te caturvidha yatanA sabhya svarUpa abhidhAna dvArathI kahIe chIe, te sAMbhaLo. dravyathI jIvAdi dravyane AzrIne yatanA - daSTi vaDe jIvAdi dravya avalokIne saMyama ane Atma virAdhanAno parihAra karIne cAlavuM. yuga mAtra - cAra hAtha pramANa kSetrane jovuM, te kSetrathI yatanA. kALathI yatanA - jeTalo kALa bhramaNa kare teTalo kALa pramANa jANavuM. bhAvathI upayogapUrvaka cAlavuM. upayuktatvane spaSTa karatA kahe che - zabdAdi iMdriya arthone vajIne, teno adhyavasAya parI hArIne. svAdhyAya na karato cAle. arthAt mAtra indriyonA artho ja nahIM. svAdhyAya paNa varjato cAle. kemake vAyanAdi svAdhyAya gati upayogano ghAta kare che. tethI te ja iryA - gamanamAM ja tanmaya banIne cAle. cAlavAmAM ja mukhyatAe upayoga rAkhavo te tapuraskAra. AnA vaDe kAyA ane mananI tatparatA kahI. vacanathI samasta vyApAra na ja kare. e pramANenA upayoga pUrvaka yati cAle. have bhASA samiti kahe che - * sUtra - 944, 945 * krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, bhaya, vAcALatA ane vikathA pratye satata upayoga yukata rahe... prajJAvAnuM saMyata A ATha sthAnone choDIne yathA samaya niravadha ane parimita bhASA bole. * vivecana - 944, 945 - krodhAdimAM upayogarata te eka yAtanA, hAsya, bhaya, maukharya ane vikathAmAM upayuktatA. temAM krodhamAM koI atikupita pitA bole ke- tuM mAro putra nathI. mAnamAM koI abhimAnAthI kahe ke mArA jevI jAti koInI nathI. mAyAmAM - bIjAne chetaravA bole ke "A mAro putra nathI ane huM teno pitA nathI." lobhamAM koI vaNika bIjAnA bhAMDa Adine potAnA kahe. hAsyamAM - koI kulInane majAkamAM paNa akulIna kahe. bhayamAM juTha bole. mokharyamAM - paraparivAda kare. vikathA karatA - zrI Adi vize kathA kare. A ATha sthAnonuM varjana karIne saMyata nirdoSa, abhya, upayoga pUrvaka ane kALe ja bole. * sUtra - 946, 947 - gaveSaNA, havaiSaNA ane paribhogaiSaNAthI AhAra, upadhi ane zayyAnuM parizodhana kare.. vatanApUrvaka pravRtta ati pahelA eSaNAmAM udgama ane utpAdana doSonuM zodhana je. bIjI eSaNAmAM grahaNanA doSo vicAre. paribhogeSaNAmAM doSacaturkanuM zodhana kare. * vivecana - 946, 947 - gaveSaNAmAM, grahavaiSaNAmAM, paribhoga - Asevana viSayaka eSaNAmAM AhAra, upAdhi ane zayyAnuM vizodhana kare. kaI rIte kare? udgama ane utpAdanamAM vizodhi Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 4 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 kare. AdhAkarmAdi doSanA parihArathI udgama ane dhAtri Adi doSanA parityAgathI utpAdana zuddhi kare. pachI bIjI grahaveSaNAmAM aMkitAdi doSanA tyAgathI zuddhi kare. eSaNA - grahaNa kALa bhAvi grAhyagata doSane zodhavA rUpa ane paribhoga eSaNA te piMDa, zayyA, vastra ane pAtra rUpa cAra bhede che. te viSayaka upabhogane AzrIne tenI vizuddhi kare. arthAt ugamAdi doSanA tyAgathI cAreno zuddhano ja paribhoga kare. athavA udgama Adi doSanA upalakSaNathI ugama, utpAdana ane eSaNA doSonI vizuddhi kare. - catuSka - saMyojanA, pramANa, aMgAra, dhUma kAraNa rUpa doSo. aMgAra ane dhUma baMne mohanIyanA aMtargatapaNAthI eka rUpe vipakSita paNe vizodhi kare. baMnene zodhIne nivAre. * x x * sUtra - 948, 949 - | muni odha upAdhi ane aupagrahika upadhi baMne prakAranA upakaraNone levA ane mUkavAmAM A vidhino prayoga kare. yatanA pUrvaka pravRtti karanAra yAti baMne prakAranA upakaraNonI cakSa pratilekhanA ane prArthanA karIne le ane mUke. * vivecana 948 - 949 - ogha upadhi ane opagrahika upadhi, joharaNa daMDa Adi upakaraNane muni letA ke kyAMka mUkatAM A vidhi kare - daSTi vaDe tenI pratilekhanA arthAt avalokana kare ane joharaNAdithI pramArjanA karI vizodhi kare. e pramANe yati yatanA kare. dvidhA - eTale levAmAM ane mUkavAmAM athavA dravyathI ane bhAvathI AdAnanikSepaNA samitimAna thaIne sarvakALa varte. have pariThApanA samiti kahe che - * sUtra - 950 thI 953 - (950) uccAra, prasavaNa, glekha, siMdhAnaka, jalla, AhAra, upAdhi, zarIra tathA tevA prakAranI bIjI koI vastu (vivekapUrvaka paraThavo kaI rIte?) (51) anApAta saMloka, anApAta saMloka, ApAta asaMloka ane ApAta saMloka (evI cAra prakAre sthaDila bhUmi kahI.) (9) je bhUmi anApAta - saMloka hoya, paropaghAta rahita hoya, sama hoya, azaSira hoya tathA thoDA samaya pUrve nijIva thaI hoya. (953) vistRta, gAmathI dUra, ghaNe nIce sudhI acita, trasa prANI ane bIja rahita. evI bhUmimAM uccArAdino tyAga karavo joIe. * vivecana - 950 thI 953 - maLa, mUtra, mukhamAMthI nIkaLatA baLakhA, nAkano mela, zarIrano mela, anazana Adi, upAdhi, zarIra ke kAraNe grahaNa karela chANa vagere, tathAvidha pariSThApanA yogya te spaMDita bhUmimAM tyAga karavo. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 5 24/950 thI 953 caMDilanA daza vizeSaNamAM Adha padanI bhaMga racanA kahe che - Anta - lokonuM AvAgamana hoya te, te na hoya tene anApAta kahe che. dUrathI paNa koI jotuM na hoya te asaMloka. anApAta ane asaMtoka te pahelo bhaMga. e pramANe sUtrArthamAM kahyA mujaba cAre bhaMgo samajI levA. temAM spaMDila visarjana kyAM karavuM? anApAta asaMloka bhUmimAM. paropaghAta - svapakSAdino upaghAta - saMyama - Abha - pravacana bAdhArUpa jemAM vidhamAna che te upaghAtika. tenuM na hovuM te anupaghAtika. nimna ke unnata ane polANavALI bhUmine varSe. jaldIthI nirjIva thayela kemake vadhu kALa jatAM pRthvIkAyAdi saMmUrNima utpanna thAya paNa kharA. vistIrNa - jadhanyathI hAtha pramANa, nIce cAra AMgaLa acitta thayelI. gAmathI thI dUravartInI, bila varjita, trasaprANatija rahita bhUmimAM uccArAdi paraThave -0- have teno upasaMhAra kare che - * sUtra - 954 + vivecana - A pAMca samitio saMkSepathI kahI, samiti kahIne have anukrame traNe guni kahIza. temAM pahelA manoguti kahe che - * sUtra - 55, 956 - manoti cAra bhede che - satyA, mRSA, satyAmRSA ane cothI asatyAmRSA... yatanA saMpanna yati saMraMbha, samAraMbha ane AraMbhamAM pravRtta mananuM nivartana kare. * vivecana - 955, 56 - sata - padArtha, hita - yathAvat vikalpanathI te satya manoyoga. te viSayaka manosumi upacArathI satyA kahI. te pramANe mRSA - tenAthI viparIta manoyoga viSaya che. satyAmRSA- ubhayarUpa che. asatyAmRSA te ubhaya svabhAva rahita manodalika vyApAra rUpa che. badhe Ama yojavuM. saraMbha-mano saMkalpa, jemake A marI jAya tema huM vicArIza. samAraMbha- bIjAne pIDA kara uccATanAdi baMdhana dhyAna. AraMbha - atyaMta kalezathI bIjAnA prANano apahAra kSama azubha dhyAna. manathI A traNe na karavA. citane temAMthI nivAravuM. vizeSa e ke - zubha saMkalpamAM manane pravartAvavuM. te pravIcAra ApatIcAra rUpa guti che have vAguti - * sUtra - 957, 958 - vacana guti cAra bhede - satyA, mRSA, satyAmRSA, asatyAmRSA, yatanAvAna muni saMraMbha, samAraMbha, AraMbhamAM pravartamAna vayanane taje. * vivecana - 57, 58 - vyAkhyA pUrvavat vizeSa e ke - manogatinA sthAne vacanagumi kahevuM. satya - jIvane jIva kahevo. asatya - jIvane ajIva kahevo. satyAmRSA - mizra bhASA bole. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 asatyAmRSA - svAdhyAya karavA samAna tapa nathI. saMraMbha - hiMsAdino saMkalpa, samAraMbha - paraparitApakara maMtro bolavA, AraMbha - tevA saMkalezathI prANInI hiMsA karanArA maMtro japavA. have kAyamuti kahe che - * sUtra - 959, 960 - uThavuM, besavuM, suvuM, ullaMghavuM, pralaMghavuM, zabdAdi viSaya iMdriyomAM pravRtta thavuM. saMraMbhamAM, samAraMbhamAM ane AraMbhamAM pravRtta kAyAnuM nivartana karavuM. * vivecana - 959, 960 - uMce sthAne - ubhavAmAM, besavAmAM, suvAmAM, tathAvidha nimitte urdhva bhUmikAdi kudavAmAM, ke khADo oLaMgavAmAM, sAmAnya gamanamAM tathA sparzanAdi iMdriyonuM zabdAdi viSayamAM pravartana. te sthAnAdimAM vartatA saMrabha - abhighAta, samAraMbha - paritApakara abhidAta. AraMbha - prANivadha rUpa kAyAmAM pravartamAna, te traNethI nivartavuM te. have samiti ane gatino paraspara tasavata kahe che - * sUtra - 961 - A pAMca samiti cAritranI pravRtti mATe che. traNa gumio badhAM azubha viSayothI nivRttine mATe che. vivecana - 961 - samiti - sata ceSTA pravRtti. gupti - azobhana manoyogAdithI nivartana. upalakSaNathI zubha athathI paNa nivRtti. kemake vacana ane kAyAnI nivyapAratA paNa guNirUpa che. - x- AnA vaDe guti vyApAra ane avyApAra rUpa jANavI. have tenA AcaraNanuM phaLa kahe che - * sUtra - 962 - A pravacanamAtAnuM je muni samyapha AcaraNa kare che, te paMDita jaldIthI sarva saMsArathI mUkta thAya che - tema huM kahuM chuM. * vivecana - 962 - samyaka - aviparItatAthI, daMbhAdithI nahIM. - - -. muni dIparatna sAgare karela Adhyayana - 24 no TIkA sahita anuvAda pUrNa Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 7 adhya. 5 bhUmikA adhyayana - 25 - "yajJIya" . 0 adhyayana - 24 - kahyuM, have pacIsamuM kahe che. teno saMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM pravacanamAtA kahyuM. te brahma guNa sthitine ja tattvathI hoya, tethI jayaghoSa caritranA varNana dvArathI brahmaguNa kahe che. te saMbaMdhathI A adhyayana Avela che. tenA anuyoga dvAra Adi prAgvatuM. nAma niSpanna nikSepamAM "yajJIya che. tethI yajJano nikSepa niyukti - 464 thI 466 - vivecana yajJa' zabdano nAmAdi cAra bhede nikSepo che. dravya nikSepo AgamathI ane noAgamathI be bhede hoya che. temAM noAgamathI "yajJa' traNa bhede che - jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta. mAhana * brAhANa, tathAvidha nRpati Adi, temanA vaDe prANI hiMsAne AzrIne A karAya che tethI te bhAvayajJa phaLanA aprasAdhakatvathI dravya yajJa kahevAya che. bhAva yajJa - tapa ane saMyamamAM, tenuM anuSThAna * Adara karaNa rUpane bhAvamAM yajJa jANavo. te yajJa phaLa prasAghaiAthI A ja yajJa che, bIjo nahIM. jayaghoSa muni vijayaghoSanI yajJakriyAmAM AvyA. pachI yajJanI ja prAdhAnya vivekSAthI A adhyayana udbhavyu mATe yajJIya kahyuM. e rIte nikSepa kahyo. have anugama kahevA niryuktikAra kahe che - * niyukti - 467 thI 44 - vivecana (niyuktinI ATha gAthAno akSarArtha vRttikArazrIe kahelo che. bhAvArtha paNa Apelo che. ame ahIMte kathAnaka artha ja noMdhIe chIe -) vANArasI nagarImAM kAzyapagoLIya be brAhmaNo hatA. teo dhana, suvarNa ane vipula khajAnA yukta hatA. SaT karmamAM rakta ane cAra vedanA jJAtA hatA. te baMne brAhmaNa bhAIo yugalika hatA. temanA nAmo anukrame jayaghoSa vijayaghoSa hatA. baMne paraspara anurakta hatA. prItivALA hatA. teo zruti Adi AgamamAM kuzaLa hatA. koI divase jayaghoSa gaMgAmAM snAnArthe gayA. tyAM sarpa vaDe deDakAne gaLI javAno joyo. sarpa paNa mArjara vaDe Akamita thayo, to paNa deDakAne ciM ciM karatA khAto hato. mAra paNa sarpane khAya che. anyonya ghAta joIne te pratibodha pAmyo. gaMgAthI utarIne sAdhu pAse Avyo. - jayaghoSe asAra evA vALa ane parikalezane samyaka prakAre vosirAvyA. sarva graMthathI mukta evo nirgastha zramaNa pravajyAthI thayo. pachI jayaghoSa muni pAMca mahAvrata yukta, paMcendriyathI saMvRtta ane guNa samRddha thayA. mithyAtvAdi pApa prakRtino upazamAvI te zamita pApa evA zramaNa thayA. -0 - have sUtranuM uccAraNa kare che - * sUtra * 963 thI 965 - (963) brAhamaNakuLamAM utpanna, mahAyazasvI, jayaghoSa nAme brAhmaNa hato. je hiMsaka yamarUpa yajJamAM anurakta vAyAjI hato. (964) te iMdriya Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 samUhano nigraha karanAra, mArgagAmI, mahAmuni thaI gayA. eka divasa rAmAnugAma viratA vANArasI pahoMcyA. (965) vANArasInI bahAra manoratha udhAnamAM prAsuka zayyA ane saMskAraka laIne tyAM rahyA. * vivecana - 963 thI 965 - brAhmaNa kuLamAM utpanna thavA chatAM paNa mAtAnI jAti anyathA hoya to brAhmaNa na thAya. tethI vipra kahyuM. avazya yAyAjI, kyAM? yama eTale prANAtipAta virati, Adi rUpa pAMya, te ja yajJa- bhAva pUjArUpatvathI vivakSita pUjA prati yamayajJa. tyAM vidhya vipAyAra niratapaNAthI raheto. yama - prANInA saMhArakAritAthI yama, tevo A yajJa te yamayajJa arthAta dravyayajJa. sparzana Adi samUhamAM svasva viSayathI nivartana vaDe indriya grAma nigrAhI. tethI ja mukti patha janAra, teo vicaratA vANArasI bahAranA udhAnamAM AvyA. tyAre te nagarI jevI hatI, tyAM je thatuM hatuM te kahe che. * sUtra - 966, 967 - te samaye te nagarImAM vedajJAtA vijayaghoSa brAhmaNa yajJa karI rahyo hato... mAsakSamaNanA pAraNe bhikSA mATe te jayaghoSa muni tyAM vijayaghoSanA yajJamAM upasthita thayA. * vivecana - 966, 963 - te kALe jyAM vANArasImAM vedavid yajJa karato hato. tyAM bhikSArthe jayaghoSa muni padhAryA. tyAre yAjake je karyuM, te kahe che - * sUtra - 968 thI 900 - (968) yajJakata brAhmaNa bhikSArthe Avela munine inkAra kare che ke - huM tamane bhikSA ApIza nahIM. he bhikSA anyatra yAcanA karo. (969) je vedanA jJAtA che, vipra che, yajJa karanAra dvija che, jyotiSanA aMgono jJAtA che, dharma zAstrano pAragAmI che - (970) je potAno ane bIjAno uddhAra karavAmAM samartha che. he bhikSA A sarvakAmita anna tene ja ApavAnuM che. * vivecana 968 thI 970 - vijayaghoSa brAhamaNa je yajJakartA hato, teNe bhikSArthe AvelA munine bhikSA ApavAnI nA pADI. kahyuM ke - ahIMthI bIje jaIne yAcanA karo. ema zA mATe kahyuM? je vipra jAtinA che, yajJanA prayojanavALA che, saMskArathI je dvija che, jyotiSa zAstranA vetA che, ahIM jyotiSanuM upAdAna prAdhAnya jaNAvavA mATe che, anyathA paaMgamAM tenuM grahaNa che ja. dharmazAstra pAraga che. codavidhAno pAragAmI che, tethI ja je bhavasamudrathI uddharavA samartha che. tevAne ja sarvane abhilapita, cha rasayukta A bhojana ApavAnuM che. munine e pramANe kahetA teNe zuM karyuM? te kahe che - Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 9 25/971 thI 974 * sUtra - 971 thI 974 - (971) tyAM te pramANe sAjaka dvArA inkAra karatAM uttamAnA gaveSaka te mahAmuni na zuddha thayA, na prasanna thayA. (972) na annane mATe, na jaLane mATe, na jIvananivahine mATe, paraMtu temanA vimokSaNane mATe munie A pramANe kahyuM. (973) tuM vedanA mukhane nathI jANato, vaDAne jANato nathI, nakSatronuM mukhane nathI jANato, dhamanA mukhane paNa jANato nathI. (74) je potAno ane bIjAno uddhAra karavA samartha che, tene tuM nathI jANato, je jANe che to batAva. * vivecana 971 thI 974 - te jayaghoSa muni ukta prakAre pratiSedha karAtA yajJakartA vijayaghoSa brAhmaNa prati na roSa pAmyA, na paritoSa pAmyA, paNa samabhAvathI ja rahyA. kemake mokSanI ja gaveSaNA karatA te mukti sivAya badhe nispRha hatA. temaNe odanAdi, AcAplAdi ke vastrAdi vaDe cApananA nimitte nahIM paNa phakta yAjakonA vimokSArthe AvA vacano kahyA - tuM vedonA mukhane jANato nathI, temAM pradhAna evA yajJanA mukha - upAyane jANato nathI. nakSatronuM mukha jANato nathI, dharmono upAya paNa jANato nathI. AnA vaDe temanA veda, yajJa, jyotiSa, dhamadinuM ajANapaNuM batAvyuM. have pAtranI avijJatA batAvIne kahe che - jo jANatA ho to kaho, A AkSepavidhAna che. A pramANe te munie AkSepa karatAM, teNe zuM karyuM? te kahe che - * sUtra - 95 thI 977 - tenA AkSeponA uttara devAmAM asamartha brAhANe potAnI samagra parSada sAthe hAtha joDIne te mahAmunine pUchyuM : he muniA tame kaho, vedonuM mukha zuM che? yajJonuM mukha zuM che? nakSatronuM mukha zuM che? dhamanuM mukha paNa kaho. potAno ane bIjAno uddhAra karavAmAM je samartha che, te paNa mane batAvo. te sAdhu! huM mArA A badhAM saMzayo pUchuM chuM, te batAvo. * vivecana - 975 thI 977 - | muninA praznonA prativacana kahevAmAM asamartha evAne brAhmaNe sabhA sahita baMne hAthanA saMpuTa rU5 aMjali joDIne pUchyuM. he mahAmuni mane vedonuM mukha Adi kahe. vAraMvAra "kaho' zabda ati Adara batAvavAne mATe che. mane A saMzaya che, te sAdhu te mane kaho. Ama pUchatA munie kahyuM - * sUtra - 978 thI 996 - (978) vedonuM mukha agnihotra che, yajJonuM mukha yajJArthI che. nakSatronuM mukha caMdra che, dharmonuM mukha kAzyapa - Sabhadeva che. (79) jema uttama ane manohArI graha Adi hAtha joDIne caMdranI vaMdanA ane namaskAra karatA evA sthita che. te pramANe ja gasSabha deva che. (980) vidhA brAhmaNanI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 0 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 saMpatti che, yajJavAdI tenAthI anabhijJa che, te svAdhyAya ane tapathI te ja rIte AcchAdita che, je rIte rAgathI agni AcchAdita hoya che. (981) jene lokamAM kuzaLoe brAhmaNa kahyA che, je agni samAna sadA pUjanIya che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (982) je priya svajanAdi AvatA Asakta thatA nathI, jAya tyAre zoka karatA nathI. je Arya vacanAmAM ramaNa kare che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (983) kasoTI upara karelA agni dvArA dadhumala thayela sonA jevA viruddha che, rAga - dveSa - bhayathI mukta che. tene ame brAhmaNa kahIe chIe.. (984) je tapasvI, kRza, dAMta che. jenA mAMsa ane lohI Apati thaI gayA che, je sunnata che. zAMta che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (985) je trasa ane sthAvara jIvone samyaphapaNe jANIne, temanI manavacana-kAyAthI hiMsA karatA nathI. tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (986) je krodha, hAsya, lobha ke bhayathI jUTha bolatA nathI, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (987) je sacitta ke acitta thoDuM ke vadhu adatta letA nathI, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (988) je deva, manuSya, tiya saMbaMdhI maithunane mana, vacana, kAyAthI sevato nathI, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (989) je pramANe jaLamAM utpanna kamaLa jaLathI lipta thatuM nathI. te pramANe je kAma bhogothI alipta rahe che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (990) je rasAdimAM lolupa nathI, nirdoSa bhikSAthI jIvana nivahi kare che. gRha-tyAgI che, je akiMcana che, gRhasthomAM anAsakta che. tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (991) te du:zIlane pazabaMdhanA hetu sarva veda ane pApakamathI karAtA yajJa bacAvI zaktA nathI, kema ke kama baLavAna che. (992) mAtra mastaka muMDAvAthI koI zramaNa nathI thato. omano jApa karavAthI brAhANa nathI thato, arayamAM rahevAthI muni nathI thato. kuzanA vastro paheravAthI koI tapasvI dAtA nathI. (993) samabhAvathI zramaNa thAya che. brahmacaryathI brAhmaNa thAya, jJAnathI muni thAya ane tapathI tapasvI thAya che. (994) karmathI brAhANa thAya che. karmathI kSatriya thAya che, karmathI ja vaizya thAya che ane karmathI zuddha thAya che. (995) arahaMte A tattvonI prarUpaNA karI che. tenA dvArA je snAtaka thAya, te sarva karmathI muktane brAhmaNa kahIe chIe. (996) A pramANe je guNa saMpanna dvijottama hoya che, te ja potAno ane bIjAno uddhAra karavAmAM samartha che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 25/978 thI 996 * vivecana - 98 thI 996 - agnihotra' ityAdi aDhAra sUtro prAyaH spaSTa ja che. vizeSa A agnihotraagnikArikA. te jene pradhAna che te agnihotramukha vedo. - x x- temAM daza prakAre dharma kahyo che - satya, tapa, saMtoSa, saMyama, cAritra, Arjava, kSamA, dhRti, zraddhA, ahiMsA. teno anuvAdI uktarUpa agnihotra thAya. yajJa eTale bhAvayajJa, veda vaDe azubha karmo kSaya pAme che. - x * vedanuM mukha - upAya, te satya vaDe yajJArthInI pravarte che te. nakSatronuM mukha - temAM pradhAna, te caMdra che. kemake te Adi prarUpaka che. jo tapa vaDe prApta pada je brahma che, kevaLa tyAre te brahmarNI vaDe praNita che. te brahmo koNa che? tamArA purANa kahe che - A ja izvAku kuLa vaMzobhava nAbhi ane marudevAnA putra mahAdeva kahaSabhe daza prakArano dharma svayaM Acarela che, kevaLajJAna pAmela che, te maharSi - parameSThI - vItarAga - snAtaka - nigrantha - naiSThike A dharma vetAmAM pravartAvila che, kahela che. ityAdi. - kAzyapanuM mAhAbhya batAvIne dharmamukhane samarthana mATe kahe che - jema caMdrane graho, nakSatro Adi aMjali oDIne vaMdana, namaskAra kare che, ativinItapaNAthI, prabhunA cittanI sanmukha rahe che, te pramANe bhagavaMta sanmukha devendra Adi badhAM devo, asuro, manuSya samUha rahe che. - - - x x- amArI eTale gRhastha, tenAthI viparIta te aNagArI - sAdhu. ahIM dhamAMrthIne ja abhyahiMtapaNAthI kAzyapa e dharmanuM mukha che. AnA vaDe cAra praznonA prativacana kahyA. have pAMcamAM praznane AzrIne kahe che - ajJa - tattvavedI nahIM, ema kahela che. te koNa? yajJavAdI je ApanA pAtratvathI abhimata che, "vidhA brAhmaNa saMpadA" jenA vaDe tattva jaNAya te vidhA - AraNyaka, brahmAMDa purANa rUpa. te ja brAhmaNanI saMpadA che. tAttvika brAhmaNone ja nikiMcanatvathI vidhA ja saMpatti che. tenA vijJatvamAM kaI rIte A bRhad AraNyakAdi ukta dazavidha dhamavidI yAga kare? mUDha- mohavALA. tattvathI svAdhyAya ane tapanA svarUpane na jANatAM, tethI ja rAkha vaDe AcchAdita agni mAphaka bahArathI ja upazama bhajanArA lAge che. aMdarathI kaSAyavat paNAthI baLatA evA che. teo vedanA adhyayana ane upavAsa AdithI yukta paNa aMdarathI rAkhathI DhAMkela agni vaDe tulya che. tethI tattvathI tamArA dvArA abhimata brAhmaNone brAhmaNya nathI. tenA abhAve sva ke paranA uddharaNane pAtra nathI. tamArA abhiprAyathI brAhmaNa koNa che? jene lokamAM brAhmaNa kahe che, kuzalo vaDe pratipAdita che. jema agni sarvakALa pUjita thAya che. te upasaMhAra kahe che - tattvane jANanAre kahela, te kuzalasaMdiSTa, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. lokamAM vijJae upadiSTa che, te ja vastu svIkAravA yogya thAya che. tethI havenA sUtro vaDe je kuzalasaMdiSTa tattvanuM svarUpa ja kyAreka kaMIka svAbhimata anuvAda che te brAhmaNatva kahe che - je svajanomAM Asakti karatA nathI, kyAre? svajanAdi sthAno prApta karIne. ke teo Ave tyAre. ane jAya tyAre zoka karatA nathI ke - AmanA vinA mAruM zuM Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 thaze? te ja tIrthaMkaranA vacana - AgamamAM rata rahe che. arthAt sarvatra nispRhatvathI AgamanA arthamAM anuSThAna para paNAthI temAM rativALA thAya che. athavA pravrajyA paryAyathI gAhasthe paryAptane AvelA joIne rAgavALA thAya. tathA pravrajyAne grahaNa karatAM kheda na pAme, paNa A manuSya janmanuM phaLa che ema mAnatA te jaldIthI ja abhiniSkramaNa kare che. niti jema jAta rUpa suvarNa mahArtha che, tema muktirUpa prayojana paNa mahArtha che. tathA bhasma karAyela malanI jema AtmAnA vizuddha svarUpa dhAtIpaNAthI pApaja pApaka che. jenAthI A nirmAtamala pApaka che. vaLI bIjuM - rAga eTale pratibaMdha rUpa ane dveSa - aprItirUpa, bhaya te ihaloka bhayAdi, tene kADhI mUkela che te rAgAdi rahita che. jAta rUpa suvarNano bAhya guNa te tejano prakarSa che ane agni vaDe nirdhAta malane aMtara guNa che. tethI jAnyarUpanI mAphaka bAhya atyaMtara guNa yukta arthAt rAgAdi rahi che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. - - trasa prANIne jANIne saMkSepathI ane vistArathI tathA sthAvara eTale pRthvI Adine athavA saMgrahAya te saMgraha - varSAkalpAdi, te hetuthI jIvarakSArthatvathI tene ane ca zabdathI sthAvarone na haNe. AvI hiMsA mana, vacana, kAyAnA yogathI na kare, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je krodhAdithI jUThu bolatA nathI, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. mAnanuM krodha ane mAyAnuM lobha upalakSaNa che. kemake te prAyaH tenA sahacArI che - 4 - 4 - sacitta te dvipada Adi, acitta te svarNa Adi, alpa te saMkhyAnA pramANathI stoka athavA bahu - prasura, te adattane grahaNa na kare. tene ame brAhmaNa kahIe chIe. - x + x - . devanA viSayapaNAthI divya, manuSyanA viSayapaNAthI mAnuSa, tiryaMcamAM thAya te taizva, evA maithunane je sevatA nathI. kaI rIte ? manathI - citta vaDe, kAyAthI - zarIra vaDe, vAkyathI - vacana vaDe, te brAhmaNa che. jema kamaLa jaLamAM utpanna thaI, teno parityAga karI, upara rahevA chatAM jaLathI lepAtuM nathI. tema je manojJa zabdAdi vaDe lepAtA nathI, bhale bAlyapaNAthI tenA vaDe ja vRddhi pAme che ane tenI madhye ja utpanna thAya che, to paNa nathI lepAtA, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. - 4 - 4 - . A mUlaguNanA yogathI tAttvika brAhmaNapaNAne jaNAvIne have uttaraguNanA yogathI tene kahIe chIe - je AhArAdimAM laMpaTa nathI, mudhAjIvI - ajJAta uMcha mAtra AjIvikAvALA che, aNagAra, akiMcana che. gRhastho sAthe asaMbaddha che, AnA vaDe piMDavizuddhi rUpa uttara guNa yuktatva kahyuM, ukta guNavALAne ame brAhmaNa kahIe chIe. mAtA Adi pUrva saMbaMdha, zvasUra Adi jJAti saMbaMdha, bAMdhavo Adino tyAga karIne je bhogamAM Asakta nathI tene brAhmaNa kahIe chIe. AnA vaDe ati nispRhatAnA abhidhAnathI uttaraguNo kahyA. kadAca jo A veda adhyayana ane yajana bhavathI rakSaNa karanAra bane to tenA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 3 25/971 thI 974 yogathI pAtrabhUta brAhmaNa thAya, paNa tame kahela rIte nahIM pazuono vinAza karavAne mATe baMdhAya te pazubaMdha, pApanA hetu bhUta pazubaMdha Adi anuSThAnathI harikezIya adhyayanamAM ukta vidhi vaDe bedanA adhyetA ke yajJa kartA tamAruM rakSaNa karI zaktA nathI. kemake tenA vaDe ja hiMsAdi pravartanathI durAcAra che. kemake te jJAnAvaraNAdi karmo durgatimAM laI javAne mATe samartha che. te tamArA bodha mujaba vedAdhyayanamAM ane yajJamAM thAya che. ahIM durgatinA hetupaNAthI svarganA hetupaNAno apalApa thAya che, te paNa kahI dIdhuM - - - - A pramANe A badhAMnA yogathI brAhmaNa pAtrabhUta thatAM nathI. paraMtu aMtara abhihita guNa ja pAtrabhUta thAya che. mAtra maMDita - kezane dUra karavA paNAthI jenuM mana sama nathI, te zramaNa na kahevAya. OM kAra upalakSaNathI " bhUrbhava:" ityAdi mAtra uccAraNa rUpathI brAhmaNa na thAya. araNyavAsa mAtrathI koI muni na thAya. darbha vizeSanA vastro te valkala paheravA mAtrathI koI tApasa na thAya. - xto pachI A badhuM kaI rIte saMbhave che? rAga dveSanA abhAva rUpa samapaNAthI zramaNa thAya, brahmamAM caravuM te brahmacarya. brahma be bhede che - zabda brahma ane zabda brahmamAM niSNAta te para brahmane pAme che. A para brahmamAM variSTha je pUrve ahiMsAdi kahyA, te rUpa ja brahma kahevAya che, tenA vaDe brAhmaNa thAya che. jJAnathI - hita ane ahitanA bodhathI mAni thAya che. bAhya atyaMtara tapanA bhedathI tApasa thAya che. sarvathA abhidhAna anyathA anupapatti hetuthI kahela che. karmathI - kriyAthI brAhmaNa thAya che. kahe che ke - kSamA, dAna, dama, dhyAna, satya, zauca, dhRti, dayA, jJAna, vijJAna, Astikya e brAhmaNanA lakSaNa che. karmI-kSatabANa lakSaNathI kSatriya thAya che. karmacI - kRSi, pazupAlanAdithI vaizya thAya che. karmathI - zocana Adi hetu preSAdi saMpAdana rUpa zuddha thAya che. karmanA abhAve brAhmaNAdi vyayadeza yogya nathI. - x x zuM A badhuM tamArI buddhithI kaho cho? nA, anaMtarokta ahiMsAdi arthane brAddha - tattvanA jJAtAe pragaTa karela che. AtmAne nirmaLa karanAra vaDe prakAzanA hetuthI ahiMsAdi dharma jenAthI thAya che te, kevalI - sarvakarmathI vinirmukta, te abhihita gumane athavA tattvathI snAtakane ame brAhmaNa kahIe chIe. have teno upasaMhAra karatAM kahe che - ukta prakAranA guNothI ahiMsA Adi cukta. eTale ke guNa samAyukta je hoya che, te dvijottama - brAhmaNapradhAna saMsArathI uddharavAne samartha che. arthAta muktipadamAM sthApavAne potAne ane bIjAne mATe samartha che. -0- jayaghoSa munie Ama kahyA pachI - * sUtra - 997 thI 1000 (997) A pramANe saMzaya naSTa thatAM vijayaghoSa brAhmaNo mahAmuni jayaghoSanI vANIne samyapha rUpe svIkArI. (998) saMtuSTa thayelA vijayaghoSe hAtha joDIne kahyuM - tame mane yathArtha brAhmaNatvano ghaNo sAro upadeza Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 4 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (999) tame yajJonA yadA che, vedanA jJAtA vidvAna cho. jyotiSanA aMgonA jJAtA cho, tame ja dharmonA pAragAmI cho. (1000) tame tamAro ane bIjAno uddhAra karavAmAM samartha cho. tethI bhikSa zreSThabhikSA svIkAra karIne amArA upara anugraha karo. * vivecana - 997 thI 1000 - pUrve batAvelA saMzayo dUra thatAM te vijayaghoSa nAmaka brAhmaNe jayaghoSa munie kahela arthane samya rIte grahaNa karIne- avadhArIne. A mAro bhAI che, A mahAmuni che ema jANI zuM kare che? saMtuSTa thAya che, ityAdi. - - - A mAro sahodara che, ema jANI saMtuSTa thayela vijayaghoSe be hAtha joDIne A pramANe kahyuM - brAhmaNatvano yathAvasthita zobhana upadeza Apyo. tame yajJonA yaSTAra cho. tame ja vedajJa cho, vidvAna cho. athavA he yathAvasthita vastu vedI! tame jyotiSAMgavid cho. sadAcAronA pAraga cho. Ape tattvavetApaNAthI sarvazAstra vAridhi pAradarzitvathI sadAcArano nirvAha karela che. tame tAttvikagaNayuktapaNAthI samartha cho. to A bhikSA grahaNa karI tapasvI! amArA upara upakAra kaho. e pramANe brAhmaNe kahetA muni kahe che - * sUtra - 1001 thI 1004 - (1001) mAre bhikSAthI koI prayojana nathI, he tijo jaldI zramaNatva svIkArI. jethI tamAre bhayanA AvavALA saMsAramAM bhramaNa na karavuM paDe. (1002) bhogomAM kamano upalepa thAya che, AbhogI kamathI lipta thatA nathI. bhogI saMsAramAM bhramaNa kare che, bhogI tenAthI vipamukta thaI jaya che. (1003) eka bhIno ane eka suko, ne mATInA goLA pheMkyA. te baMne divAla upara paDavA, je bhIno hato te coMTI gayo. (1004) A pramANe ja je manuSya dubuddhi ane kAmabhogomAM Asakta che. te viSayomAM coMTI jAya che. virata che te sUkta goLA mAphaka coMTato nathI. * vivecana - 1001 thI 1004 - mAre samudAna bhikSAthI koI prayojana nathI, paNa jaldI pravajyA svIkAra. he brAhmaNa! bhavaniSkramaNathI ja mAre kArya che. Avo upadeza kema Ape che? jethI tuM bhramaNa na kara, kyAM? ihalokAdi bhaya rUpa Avarta jemAM che, te bhayAvarta evA raudra, bhava - manuSya bhava Adi, dIrdha bhava samudramAM. - AnA ja samarthanamAM kahe che - zabdAdi bhogo bhogavatA karmano upayaya thAya che. bhoga - zabdAdi bhogavAna, tevA nathI te abhogI che. te karmothI upalipta thatAM nathI. tethI bhogI saMsAramAM bhame che, abhogI mukta thAya che. ahIM gRhasthabhAvamAM bhogItva che. niSkramaNamAM teno abhAva che. gRhIbhAvanA sadoSapaNAthI niSkramaNa ja yukta che, tema kahela che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25/1001 thI 1004 5 5 daSTAMtaradvArathI kahe che - bhIno ane suko, be goLA - mATInA piMDa pheMkyA. te bhIMta upara paDyA. pachI bhIno goLo bhIMta upara coMTI gayo. have dASTrattika yojanA kahe che - e pramANe kama coTe che. kone? je manuSya durbaddhi che, viSaya laMpaTa che. tene je virakta che. kAma bhogathI parAMmukha che, tene kamoM coMTatA nathI, jema suko goLo coMTato nathI. - - - . munie e pramANe prajJApanA karatA vijayaghoSe zuM karyuM? * sUtra - 1005 - A pramANe vijayaghoSa, jayaghoSa muninI pAse, anuttara dharma sAMbhaLIne prajita thaI gayA. - vivecana - 1005 - ukta prakAre te vijayaghoSa brAhmaNe jayaghoSa muni samIpe pravajyA svIkArI, kyAre? ahiMsAdi anuttara dharma sAMbhaLIne. have adhyayananA arthano upasaMhAra karatA, baMnenA niSkramaNanuM phaLa kahe che - * sUtra - 1006 - jayaghoSa ane vijayaghoSa munie saMyama ane tapa dvArA pUrva - saMcita karmone kSINa karI anuttara siddhi prApta karI. - ema huM kahuM chuM. * vivecana 106 - artha sugama che. have sakala adhyayananA tAtparyArthine darzAvavA mATe sUtra sparzika niryukti kahe che - * niryukti - 477 thI 483 - ekarAtrikI pratimAthI vicaratA evA te muni pRthvI upara cAlatA vANArasI nagarIe pahoMcyA. te udhAnamAM rahyA. mAsakSamaNathI khedita zarIravALA teo bhikSArthe brAhmaNanA yajJa pATakamAM upasthita thayA. tyAM te jayaghoSa munine kahyuM tame zA mATe AvyA cho? ame tamane ahIM kazuM ApIzuM nahIM. tame bIje bhikSA mATe jAo. yajJa pATakamAM A pramANe yAcanA karatA temane pratiSedha karAtA te paramArthanA sArane jANatA muni leza mAtra saMtuSTa ke roSAyamAna na thayA. pachI te ANagAre kahyuM. he yAjaka! AyuSyamAna! tame vratacaya bhikSAcaryA ane sAdhunuM AcaraNa je upadezAvela tene sAMbhaLo rAjya ane rAjyalakSamIne choDIne AvelA paNa bhikSA mATe anusare che. niHsaMga evA zramaNane bhikSA caryA ja karaNa rUpa che. vijayaghoSa yAjake jayaghoSane sArI rIte jANIne kahyuM- he bhagavan! ahIM ghaNuM anna che, tame tene khAo. tyAre jayaghoSa munine kahyuM - mAre bhikSAthI koI kArya nathI. dharmacaraNathI kArya che. dharmacaraNane svIkAra, saMsAramAM bhaTaka nahIM. te zramaNanI pAse dharma sAMbhaLIne sama manavALA thayelA vijaya ghoSe dikSA lIdhI. te baMne jayaghoSa ane vijayaghoSa muni Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 saMsArano kSaya karIne siddhimAM gayA. badhI gAthAnuM vyAkhyAna prAyaH karAI gayela che. keTalIka vizeSatA mAtra vRttikArazrI batAve che, te A pramANe - pratimA - tathAvidha abhigraha vizeSa rUpathI paNa bAra bhikSa pratimA vaDe nahIM. kema ke temAM mAsakSamaNano saMbhava nathI. tenuM svarUpa AvuM che - ekarAtrikI bhikSa pratimA svIkArela sAdhu nitya kAyAne vosIrAvIne jyAM sudhI ArAdhe tyAre temane aTTama bhakta pAna vaDe gAmanI bahAra cAvata rAjadhAnImAM kaMIka baMne pagane saMharIne, laMbAvelA hAtha rAkhI, eka pragala upara daSTine animeSa nayane kaMIka namelI kAyA vaDe yathA praNihita zarIra vaDe ane badhI iMdriyo vaDe gupta sthAne rahI kAyotsarga kare, tyAM "aThThama tapa kahela che ahIM mAsakSamaNathI khedita zarIra kahyuM. e pramANe apratibaddha vihAra karatAM kahyuM. A pratimAno bhAvathI eka sthAne rahelAne saMbhave che. jyAre ahIM pRthvI upara paribhramaNa karatAM udhAnamAM padhAryA tema kahyuM che. khedita - zarIrathI, manathI kheda pAmelA nahIM brAhmaNo mATe taiyAra karAyela AhArathI yAcanA karI. tyAre amArA sivAyanA AhArane cAco tema kahyuM. mokSano sAra pAmelA, paramArthathI kSAMti Adi dharmane pAmelA athavA jJAnAdino sAra pAmelA. vratavaryA e ja bhikSAne mATe bhamavuM te. tene vihita tattvane pAmelA tIrthakarAdi vaDe kahevAyela che. sAdhu vaDe carAya te AcaraNa. jenA sAta aMgo hoya tevA rAjyane choDIne ane chatra cAmarAdi rAjyalakSmIne choDIne sAdho bhikSArthe bhramaNa kare che. muko - nisTaMga. caraNa - vrata Adi kara - piMDa vizuddhi Adi. rAjarSioe paNa A bhikSAcaryAne sevelI che, te vidhAnathI huM ahIM Avelo chuM. tethI tame mane bhikSA Apo. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 25 no TIkA sahitano anuvAda pUrNa Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya. 26 bhUmikA 5 7 che adhyayana - 26 - "sAmAcArI" che 0 pacIzamAM yajJaya' adhyayanane kahyuM. have chavvIsamuM kahe che. teno A saMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM "brahmaguNo' kahyA. tenAthI yukta yati ja hoya. teNe avazya sAmAcArI dhAraNa karavI joIe. te ahIM jaNAve che te saMbaMdhe A adhyayana Apela che. nAma nikSepAmAM "sAmAcArI' e nAma che. tethI sAma ane AcAra no nikSepo kahe che niryukti - 484 thI 489 + vivecana - sAma'no nikSepo nAmAdi cAra bhede che. temAM dravya nikSepabe bhede che- AgamathI ane noAgamathI. noAgamathI traNa bhede che - jJazarIra, bhavya zarIra ane tavyatirikta, tavyatirikta dravya sAma te zarkarA, kSIra Adi che. bhAvamAM "sAma" te daza bhede A icchAkAra, mithyAkAra Adi sAmAcArI che. AnuM bhAva sAmatva tAvika rIte kSAyopazamAdi bhAvarUpa paNAthI paraspara avirodhathI avasthAna che. sAmAcArI- icchAkAra, micchAkAra, tathAkAra, AvazcikI, naiSelikI, ApRcchA, pratipRcchA, chaMdaNA, nimaMtraNA, upasaMpadA e daza che. A pratyekanI prarUpaNA kahIza. Avazyaka niryuktimAM paNa A gAthA Avela che - X- - 4- bhAvathI A dazavidha sAmAcArInI AcaraNA che. - x x-. AcArano nikSepo paNa nAmAdi cAra bhede che. dravyAcAra be bhede che - AgamathI ane noAgamathI. zeSa pUrvavata - x x-. have adhyayananA nAmano anvartha kahe che - * niryukti - 390 - vivecana - icchA Adi sAmamAM anaMtara abhihita AcaraNa - A viSayaka anuSThAna prarUpela che. A adhyayanamAM tenI sAmAcArInAmaka adhyayana thAya che, te jANavuM. have tenuM sUbAnugamamAM sUtra kahevuM joIe, te A che. * sUtra - 1007 - sAmAcArI badhAM duHkhothI mukta karAvanArI che, jenuM AcaraNa karIne nirgastha saMsAra samudrane tarI jAya che, te sAmAcArI huM kahIza. * vivecana - 1007 - sama AcaraNa te samAcAra, temAMthI sAmAcArI zabda niSpanna karyo che. sAmAcArI - "yatijanane kartavyatArUpa' te huM kahIza. te badhAM ja zArIrika, mAnasika asAtAnI muktino hetu che. tethI ja A sAmAcArI ArAdhIne nirgaLyo saMsAra sAgarane tarI gayA che ane mukti pAme che upalakSaNathI tare che ane taraze. - have pratijJAnusAra kahe che * sUtra - 1008 thI 1010 - (1) AvayikI, (2) niSIdhikA, (3) ApRcchanA, (4) Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 pratipracchanA, (5) chaMdazA, (6) icchAkAra, (7) micchAkAra, (8) tathAkAra, (9) AvyutthAna, (10) upasaMpadA. A daza aMgovALI sAdhu sAmAcArI kahevAI che. * vivecana - 1008 thI 1010 - vratagrahaNathI AraMbhIne kAraNa vinA garanA avagrahamAM AzAtanA doSanA saMbhavathI rahevuM nahIM. paNa tyAMthI nIkaLI javuM. AvazvikI vinA nirgamana na thAya, tethI pahelI AvazcikI kahI. nIkaLIne je sthAne rahe tyAM naiSadhithI pUrvaka pravezavuM, pachI niSadhA karavI. tyAM paNa rahetA bhikSA aTana Adi viSayamAM gurunI pRcchApUrvaka ja karavuM. tethI trIjI ApRcchanA. ApRcchanA chatAM guru vaDe niyukta pravRttikALamAM pharI gurune pUchavuM te prati pRcchanA. gurunI anujJAthI karavA chatAM bhikSA aTana Adi mAtra AtmabharI na thavuM, tethI chaMdaNA - gRhita AhAra mATe nimaMtraNA. A chaMdaNA paNa icchApUrvaka prayojAya, tethI icchAkArane tenA pachI kahI. A atyaMta avadha-bhIra vaDe tatvathI karAya che, tethI kathaMcita aticAranA saMbhavamAM AtmAne niMdavo joIe, tethI pachI mithyAkAra sAmAcArI. te karavA chatAM temAM ghaNAM doSa saMbhave che, tethI gurune AlocanA ApavI, temAM je Adeza kare, tema mAnavuM te tathAkAra. pachI kRtyomAM udhamavALA thavuM, tene anurUpa abhyatyAna. udhamavALAne jJAnAdi nimitte bIjA gacchamAM javAnuM paNa thAya, temAM upasaMpadA. upasaMhAra - A pUrvokta icchAdi daza avayavo daza avayavo sAdhunI sAmAcArI che, tema tIrthaMkarAdi vaDe kahevAyela che. have te avayavo kahe che - * sUtra - 1011 thI 1013 - (1011) gamanamAM "Avalika' karavuM, praveza sthAne "naiSelikI" karavI. potAnA kArya mATe ApucchanA. bIjAnA kArya mATe pratiSacchanA. (1012) AhAra dravyanA viSayamAM chaMdaNA, smaraNamAM icchAkAra, Atma niMdAmAM micchAkAra, pratiSNuta te tathAkAra. (1013) guru jana pUjAthe AvyutthAna, prayojanathI bIjI pAse rahevAmAM upasaMpadA. A pramANe dazAMga sAmAcArInuM nivedana karyuM. vivecana - 1011 thI 1013 - (1) tevA koI kAraNe bahAra nIkaLavuM Avazyaka hoya to "AvazyakI' karavI. (2) jemAM rahevAya te sthAna - upAzraya. temAM pravezatA naiSelikI karavI, niSegha eTale pApa anuSThAnothI AtmAnuM pAchA pharavuM, temAM thAya tenaiSelikI, AtmanA niSiddhatvathI A saMbhave che. (2) ApRcchA - badhAM kAryomAM vyApela pRcchanA. "huM Ama karuM ke nahIM?" koI vivakSita kAryanuM nirvartana svayaM karavuM te. (4) pratikRcchatA - bIjAnA prayojana vidhAnamAM, gurue niyukta chatAM pharI pravRtti kALamAM pratipRcchA karavI. te kadAca bIjA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 9 26/1011 thI 1013 kAryano paNa Adeza Ape. upalakSaNathI sva- para baMne karaNamAM. ucchavAsa niHzvAsane choDIne badhAM kAryomAM paNa sva - para je hoya temAM gurune pUchIne karavuM. - x- - . (5) chaMdaNA- tathAvidha azanAdi dravya vizeSathI je pUrva gRhIta hoya tene mATe nimaMtraNA karavI. (6) icchAkAra - svakIya abhiprAyatAthI te kAryane karavuM te sAraNa - aucityathI potAnuM ke bIjAnuM kRtya hoya te prati pravartavuM temAM Atma smAraNamAM - ApatI icchA hoya to Ape karavAnuM A kArya huM karuM, bIjAnA mAraNamAM - mane pAtra lepanAdi jo Apane icchA hoya to karo. - x x-. (3) mithyAkAra - A mithyA che, tevo svIkAra karavo, te Atma niMdA - "te vitatha AcaraNamAM mane dhikkAra che ke meM A karyuM, ema AtmAnI niMdA kare. kevI rIte? jinavacanothI jANIne. (8) tathAkAra - A Ama che tevuM svIkAravuM kayA viSayamAM? gurunI vAyanAdimAM - x- X-. (9) abhyatyAna - AbhimukhyatAthI utthAna, zemAM? guru pUjAmAM, te gauravane yogya- AcArya, glAna, bAla Adine mATe yathocita AhAra, maiSa ja AdinuM saMpAdana, sAmAnya abhidhAnamAM abhyatyAna nimaMtraNA rUpe ja grahaNa karAya che. (10) upasaMpadA - ATalo kALa ame ApanI pAse rahIzuM, tema samIpa rahevuM. A jJAnAdi bhedathI traNa prakAre che - jJAna, darzana, cAritramAM. ema dazabhede sAmAcArI che. AnA vaDe ziSyae sadA gurunA upadezathI ja rahevuM tevuM arthathI kahela che. dazavidha sAmAcArI kahIne odha sAmAcArI kahe che - * sUtra - 1014 thI 1016 - (1014) sUryodaya thatAM divasanA pahelAM praharamAM- pahelAM caturtha bhAgamAM upakaraNonuM paDilehaNa karIne, garane vaMdanA karI. (101) be hAtha joDIne pUche ke - "have mAre zuM karavuM joIe? bhagavan! mane Aje Apa svAdhyAyamAM niyukta karo cho ke vaiyAvaccamAM te irachu chuM. (1016) vaiyAvacamAM niyukta karAtA AlAnapaNe sevA kare. athavA badhAM duHkhothI mukta karanArA svAdhyAyamAM niyukta karatAM aglAnapaNe svAdhyAya kare. * vivecana - 1014 thI 1016 - - sUryanA ugyA pachI pahelAM caturbhAgamAM, te kiMcita jUna hovA chatAM caturbhAga kahevAya che. jene pAdona poruSi kahe che. temAM pAtrA Adi upakaraNane cakSu vaDe nirIkSaNa karIne pramArje. paDilehaNA karyA pachI guru - AyAryAdine namaskAra karIne, aMjali joDIne - mAre A samaye zuM karavuM joIe? guru manamAM svAdhyAya ke vaiyAvaccamAM joDavA icchatA hoya te kahe - huM temAM joDAvA icchuM chuM. vaiyAvacca - glAnAdi vyApAramAM, ke svAdhyAyamAM? pAtrA paDilehIne gurune pUche. ahIM dharmadravyanA upArjana hetutvathI mukhavastrikA, varSAkA Adi ahIM bhAMDaka kahevAya che. tenuM paDilehaNa karIne, vAMdhIne gurune pUche. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 0 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 e pramANe pUchIne je kartavya che, te kahe che - vaiyAvRcamAM niyukta tevaiyAvacca, zarIranA zramane vicAryA vinA aglAnIthI kare. svAdhyAyamAM niyukta hoya to sarva duHkha vimokSaka kemake sarva tapakarmamAM pradhAna hovAthI svAdhyAyane aglAnapaNe kare. A sarva odha sAmAcArInA mULatvathI pratilekhanAno te kALa sadA vidheyatvathI guru pArataMtryane jaNAvIne have otsargika dinakRtya kahe che - * sUtra - 1017, 1018 - vicakSaNa bhikSa divasanA cAra bhAga kare. te cAre bhAgomAM svAdhyAya Adi guNone ArAdhe... pahelAM hahamAM svAdhyAya kare. bIjAmAM dhyAna kare. trIjAmAM bhikSAyaya kare. cothAmAM pharI svAdhyAya kare.. * vivecana - 1017, 1018 - cAra bhAga karIne pachI mUlaguNanI apekSAthI uttara guNa rU5 - svAdhyAya Adi tatkALa ucita kare. divasanA kayA bhAgamAM kayA uttara guNone ArAde, te kahe chepahelI porisimAM svAdhyAya - vAyanAdi kare. te sUtraporisimAM kare ke ahorAkamAM kare? bIjI porisimAM dhyAna kare. ahIM artha porisithI dhyAna eTale artha viSayaka mAnasa Adi vyApAra kare. AvA dhyAna kare. ahIM pratilekhanA kALane abhatvathI vivakSita karyo nathI. trIjAmAM bhikSAcaryA, cothAmAM svAdhyAya kare. ahIM trIjAmAM bhikSAcaryAmAM bhojana, bahAra javuM Adi samAviSTa che. bIjA temAM paDilehaNa, caMDila pratyupekSaNAdi grahaNa kare che. kALanI apekSAthI khetI Adi mAphaka badhAM anuSThAnonuM sa-phaLatva batAvavA uktavidhAna che. je kahyuM ke pahelI porisimAM svAdhyAya kare, tenA parijJAnArthe kahe che * sUtra - 1019 thI 1021 - aSADha mahinAmAM dvipadA porisI hoya che, poSa mahinAmAM catuSpadA, caitra ane azvina mahinAmAM tripadA porisI hoya che. sAta rAtamAM eka jaMgala, pakSAmAM be aMgula, eka mAsamAM cAra aMgulanI vRddhi ane zani thAya che... aSADha, bhAdaravo, kArataka, poSa, phAgaLa, saizAkhanA kRSNa pakSamAM eka ahorAtrino kSaya thAya che. * vivecana - 1019 thI 1021 - sAta ahorAtrathI dakSiNAyanamAM vadhe che. uttarAyaNamAM ghaTe che. ahIM sAddha saptarAtri levuM. kemake pakSathI be aMgula vRddhi kahI che. keTalAMka mAsamAM cauda divasano pakSa paNa saMbhave che. temAM sAta ahorAtrathI paNa aMgula vRddhi - hAnimAM koI doSa nathI. - x- *- aSADhAdi pratyekanA kRSNa pakSamAM avama - nyUna, eka eka ahorAtra kahyA. e pramANe eka divasa ghaTatAM coda divasano eka kRSNa pakSa thAya. A porisi pramANa vyavahArathI che, nizcayathI A gaNanAmAM pheraphAra che, te sUryaprajJaptinA vyAkhyAnathI jANavo. - 8 - 4* x- ahIM pahelI porisimAM upalakSaNathI pratilekhanA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26/1019 thI 1021 paNa kahI. pAdanyUna, tenA kALapaNAthI che, te jaNAve che. 0 sUtra - 1022 - jeTha, aSADha, zrAvaNamAM cha aMgula, bhAdaravA Adi traNamAM ATha aMgula, mRgazira Adi traNamAM daza gula ane phAgaNa Adi traNamAM ATha aMgula vRddhi karatAM pratilekhana porisino samaya thAya che. 7 vivecana - 1022 - - sUtrArtha kahela che. vizeSa vRtti A che pratilekhana arthAt ukta kALane pratilekhanA kALa jANavo. tenI sthApanAnuM yatra mULavRttimAM jovuM. A pramANe dinakRtya jaNAvIne rAtrimAM zuM karavuM te kahe che - 6 1 0 sUtra - 1023, 1024 - vicakSaNa bhikSu rAtrinA paNa cAra bhAga kare. te cAra bhAgomAM uttaraguNonI ArAdhanA kare... pahelAM praharamAM svAdhyAya, bIjAmAM dhyAna, trIjAmAM niMdrA, cothAmAM pharI svAdhyAya kare. * vivecana 1023, 1024 x mAtra divasamAM ja nahIM, rAtrimAM paNa. bIjI porisimAM dhyAna dhyAve. sUtranA sUkSmArtha rUpa athavA pRthvI, valaya, dvIpa, sAgara, bhavana AdinuM dhyAna kare. trIjI porisImAM nidrAmokSa kare arthAt suve. sAmastya arthathI vicAratA pahelA ane chellA praharamAM jAgaraNa ja kare. zayanavidhi A pramANe che - bahu pratipUrNa porisimAM gurunI pAse jaIne kahe che - he kSamAzramaNa! huM yApanIyatA ane naiSadhikI pUrvaka mastaka vaDe vaMdana karavAne icchu chuM. porisi ghaNI pratipUrNa thaI che, rAtri saMthArA mATenI mane anujJA Apo. tyAre pahelA kAyikI bhUmimAM jAya che. tyAra pachI jyAM saMstAraka bhUmi che, tyAM jAya che pachI upadhine upayogapUrvaka pramArje che, upadhinI dorI choDe che. pachI saMthAro, uttarapaTTo paDilehIne baMnene ekatra karI khobAmAM rAkhe che, pachI saMthArA bhUmi pramArje che pachI saMthArAne pahoLo karI, uttarapaTTA sahita pAthare che. pachI tyAM rahIne muhapattithI uparanI kAyAne pramArje che. adhokAyAne rajoharaNathI pramArje che vastrone DAbA paDakhe rAkhe che. pachI saMthArA upara besIne bole che - nIkaTa rahela he jyeSTha Aryo! anujJA Apo. pachI traNa vakhata sAmAyika sUtra bolIne suve che. saMthArAnI anujJA Apo. kevI rIte? bAhunuM ozIku kare, DAbA paDakhe suve, kukaDInI jema paga prasAre, jo tema na karI zake to bhUminI pramArjanA kare. saMrdazaka - sAMdhA saMkoce tyAre pramArje uddhartana kare tyAre kAyAnI pratilekhanA kare. - jyAre jAge tyAre dravyAdino upayoga kare, pachI zvAsane nirodhIne Alokana kare. have rAtrinA cothA bhAganA parijJAnano upAya darzAvIne samasta yatikRtya kahe che - Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra 1025, 1026 je nakSatra je rAtrinI pUrti kare che, te jyAre AkAzanA pahelA cothA bhAgamAM Ave che, tyAre te pradoSakALa thAya che. te kALamAM svAdhyAyathI nivRtta thavuM joIe... te nakSatra jyAre AkAzanA aMtima cothA bhAgamAM Ave che, tyAre tene "vairAtrika kALa' samajIne muni svAdhyAyamAM pravRtta thAya. 7 vivecana - 1025, 1026 6 2 - - je nakSatra rAtrinI parisamApti kare ityAdi sUtrArtha mujaba jANavuM. vizeSa A - pradoSakALa eTale rAtrimukha samaya. vairAgika - trIjo. e pramANe prathama Adi praharo kahelA che. A pramANe sAmAnyathI divasa ane rAtrinA kRtyo batAvIne. vizeSathI tene ja darzAvatA kahe che - * sUtra - 1027 thI 1044/1 (1027) divasanA pahelAM praharanA cothA bhAgamAM pAtrAdinuM paDilehaNa karI, gurune vaMdanA karI, duHkha vimokSaka svAdhyAya kare. (1028) porisinA cothA bhAgamAM gurune vAMdIne kALane pratikramyA vinA ja pAtrAnuM paDilehaNa kare. (1029) mukhavastikAnuM paDilehaNa karIne gucchAnuM paDilehaNa kare. AMgaLIothI gucchA pakaDIne vastro paDilehe. - (1030) (utkruTuka Asane bese) pachI vastra uMcu rAkhe, sthira rAkhe, atvaritatAthI tenuM paDilehaNa kare. bIjAmAM vastrane dhIme dhIme jhaTakIne pachI vastranuM pramArjana kare. (1031) paDilehaNanA samaye vastra ke zarIrane nacAve nahIM, vALe nahIM. dRSTithI alakSita na kare, divAla Adino sparza na thavA de. cha pUrva ane nava khoTaka kare. je koI prANI hoya tenuM vizodhana kare. (1032) paDilehaNanA doSa kahe che - ArabhaTA, saMmadarda, mosalI, prasphoTanA, vikSiptA. vedikA (1033) prazithila, pralaMba, lola, ekAma, aneka rUpa dhUnana, pramANa pramAda, gaNanopagaNanA, (1034) prasphoTana ane pramArjananA pramANathI na-nyUna, na adhika, tathA aviparIta pratilekhanA ja zuddha thAya che. tenA ATha vikalpomAM pahelo bheda ja zuddha che, bAkInA bhedo aprazasta che. (1035) paDilehaNa karatI vakhate je paraspara vArtAlApa kare, janapadanI kathA kare. paccakkhANa Ape, bhaNAve ke svayaM bhaNe. (1036) te paDilehaNamAM pramatta muni pRthvI, apa, teu, vAyu, vanaspati ane prasakAya e cha e kAyanA virAdhaka thAya che. (1037) cha mAMnuM koI eka kAraNa hoya to trIjA praharamAM bhojanapAnanI gaveSaNA kare. (1038) kSudhA vedanA, vaiyAvacca, isamiti Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26/1027 thI 1044-1 6 3 pAlanAthe, saMyamAthe, prANa rakSA mATe, dharma ciMtA mATe AhAra gaheze. (1039) dhRti saMpanna sAdhu-sAdhvI A cha kAraNe bhojana-pAna gaveSaNA na kare, jenAthI saMyamanuM atikramaNa na thAya. (1040) roga Ave, upasarga thAya, brahmacarya guptinI surakSA, prANi dayA, tapane mATe, zarIranA vicchedane mATe muni AhAra na gaheze. (1041) badhAM upakaraNonI cakSu pratilekhanA kare, tene laIne ardha yojana sudhI muni bhikSAne mATe vihAra kare. (1042) cothA praharamAM paDilehaNA karI badhI pAtrAne bAMdhIne rAkhI de. tyAra pachI jIvAdi sarva bhAvono prakAzaka svAdhyAya kare. (1043) porisinA cothA bhAgamAM gurune vAMdIne kALa pratikramaNa karIne zayyAnI paDilehaNA kare. (1044/1) satanAmAM prayatnazIla muni pachI prasavaNa ane uccAra bhUminuM paDilehaNa kare. 7 vivecana 1027 thI 1044/1 . ahIM sADA sattara sUtrono artha kahyo. divasanI pahelI porisimAM sUryodaya samaye varSAkalpa Adi upadhinuM paDilehaNa kare. pAdona porisimAM bhAjana - pAtrapratilekhanA kare, svAdhyAya viramaNa kALamAM, kALanuM pratikramaNa karyA vinA, tene pratikramavA kAryotsarga na karIne ityAdi - X* pratilekhanA vidhi kahe che - mukhavastrikA paDilehIne gucchA - pAtranA uparIvartI upakaraNane paDilehe. pachI paDalA rUpa vasrane paDilehe. paDalAne gucchA vaDe pramArjIne pachI zuM kare? te kahe che - kAyAthI utkRTuka AsanebesIne, vastrane tIrjI prasAre, dRDha pakaDI rAkhe, tvarA rahita paNe paDalAnuM ke varSA kalpAdinI pratyuprekSaNA kare. temAM Ara-pAra nirIkSaNa kare. prasphoTanA na kare. urdAdi prakAre paDilehe anyathA nahIM. temAM jo jaMtune jue to yatanA vaDe anyatra saMkrame. bIjI vakhatamAM prasphoTanA kare. trIjAmAM pramArjanA kare. prasphoTanAdi kaI rIte kare? zarIra ke vastra ne nacAve nahIM. potAne ke vastrane vALe nahIM. anubaMdha - sAthe sAthe vastronI paDilehaNA na kare, vibhAga karIne kare. urdhva, adho ke tIrNo Amarza na thAya, bhIMta Adine sparza na thAya, te rIte paDilehaNa kare. cha pUrvA - pUrve kriyamANapaNAthI tIrjI karela vastranA prasphoTana rUpa kriyA vizeSa jemAM che te. navakhoTakA - zAstra prasiddha sphoTana rUpa karavI joie. kuMthu Adi jIvone zodhavA joIe. - 4 - 4 - pratilekhanAnA doSono parihAra karavA mATe kahe che (1) ArabhaTA - viparIta paDilehaNa karavuM, tvarita ke anyAnya vastra grahamathI A thAya che. (2) saMmardana - vastranA khUmA havAthI hale tema paDilehaNa kare athavA upadhi upara mUkavA. (3) mosali - tIrgha, urdhva ke adho anya vastrane sparze. (4) prasphoTanA - . Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 4 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 dhULa vagerethI yukta vastrane jhATakavuM. (5) vikSiptA - paDilehaNa karela vastrane bIjA apaDilehita vastramAM rAkhI devuM. paDilehaNa karatI veLAe vastranA cheDAne uMco pheMkavo. (6) vedikA - tenA pAMca bheda che - urdhva vedikA, adhovedikA, tIrtho vedikA dvighAto vedikA ane ekto vedikA. te anukrame A pramANe che - ghUMTaNanI upara baMne hAtha rAkhIne paDilehaNa kare. nIce rAkhIne paDilehaNa kare, sAMdhAnI vacce hAtha rAkhIne paDilehaNa kare. baMne hAthanI vacce ghuMTaNa karIne paDilehe. eka ghuMTaNa hAtha madhya ane bIjo bahAra rAkhIne paDilehaNa kare. paDilehaNAnA A cha doSono tyAga karavo. (1) prazithila - vastrane DhIluM pakaDavuM. (2) palaMba - vastrane evI rIte pakaDavuM ke jethI tenA khUNA laTaktAM rahe. (3) lola - paDilehaNa karAtA vastrano bhUmi ke hAthathI saMgharSaNa karavuM. (4) ekAmarza - vastrane vaccethI pakaDIne eka dRSTimAM ja AkhA vastrane joI levuM. (5) anake rUpa dhUnanA - vastrane anekavAra jhATakavuM athavA aneka vastrone eka sAthe eka vAramAM ja jhATakavuM (6) pramANapramAda - prasphoTana ane pramArjinanuM je pramANa batAvela che. temAM pramAda karavo. (7) gaNanopagaNanA-prasphoTana ane pramArjananA nirdiSTa pramANamAM zaMkAnA kAraNe hAthanI AMgaLIonI pavarakhAthI gaNanA karavI. ahIM traNa vizeSaNa pado vaDe ATha aMgo sUcavelA che. AmAM kayo bhaMga zuddha che ane kayo azuddha che? anyUna, anatirikta ane aviparIta A eka ja bhaMga zuddha kahyo. A traNa bhaMgonA saMyogathI ATha bhego thAya che. jema ke bIjo bhaMga anyUna, anatirikta, viparIta. e pramANe svabuddhithI vicArI levuM. A pramANe zuddha paDilehaNa karatA bIjuM zuM pariharavuM? paraspara saMbhASaNa, janapada kathA, strI Adi kathAne choDavA. bIjAne pratyAkhyAna na ApavuM vAcanA levI nahIM ke ApavI nahIM. zA mATe A pratibaMdho kahyA? pratilekhanAmAM ukta kAraNo pramAda thatAM pRthvIkAya, apakAya Adi cha e kAyonI virAdhanA saMbhave che. - x- X- AnA vaDe jIvarakSArthatvathI pratilekhanAnA kALe hiMsA hetupaNAthI ukta doSa na sevavA kahyuM. A pramANe pahelI porisinA kRtyo kahyA. have bIjI porisinA kRtya kahevAno avasara che. bIjI porisimAM dhyAna karavAnuM kahyuM. A baMne avazya karavA joIe, have trIjI porisimAM bhikSA caryAdi kahyA. A otsargika vayana che. anyathA sthavira kalpikone yathAkALa bhojanAdi gaveSaNA kahI che. chamAMnA koIpaNa kAraNa utpanna thatAM bhikSA caryA kare, kAraNotpati vinA na kare. - X- X- AvA cha kAraNo kahyA, te A pramANe che - (1) vedanA - bhukha, tarasanI vedanAnA upazamana mATe, bhukha ane tarasathI pIDita sAdhu guru AdinI vaiyAvacca na karI zake mATe (2) vaiyAvaccane mATe. (3) iryA samiti - nirjarArthI tenuM pAlana karavuM arthapUrNa che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26/1027 thI 1044-1 - bhukha - tarasathI pIDita cakSa vaDe barAbara na joI zake to irSA samiti kema pALI zake? (4) saMyamanA pAlana mATe - AkRlita ne saMcittAhArathI teno vighAta thAya, (5) prANa - jIvana nimitte, avadhithI prANanA apakramaNamAM hiMsA thAya. (6) dharma ciMtArthe - zrata dharmanI ciMtAne mATe, te Akulita cittathI na thAya, te mATe AhAra - pAnanI gaveSaNA kare. A kAraNonI utpattimAM zuM avazya bhojana * pAna gaveSaNA kare ke na kare? dharmacaraNa prati vRtimAna nigrantha, tapasvI te bhaktapAna gaveSaNA na paNa kare. tenA paNa cha kAraNo AgaLa kaheze. - x- X (1) AtaMka - jvara Adi rogamAM, (2) upasarga - kyAreka svajana Adi dvArA upasarga thAya athavA vimazadi hetuthI devAdi upasarga kare. tenA nivAraNArthe bhojana na kare. (3) titikSA - sahana karavAnA hetubhUtapaNe, kayA viSayamAM? brahmAcaryagumimAM, te anya rIte sahana karavuM zakya nathI. (4) prANi dayA heta - varSAdimAM AhArthe nIkaLe to apUkAyAdinI virAdhanA saMbhave che. (5) tapane mATe - upavAsa Adi karavA. (6) zarIranA vicchedane mATe - ucita kALe saMlekhanA, anazana karavA dvArA bhojana, pAnanI gaveSaNA na kare. - - -. kaI vidhithI keTalA kSetramAM paribhramaNa kare? pahelA cakSuAdithI paDilehaNA kare, pachI te upakaraNa grahaNa kare. sAmAnyathI mAtra pratyupekSaNA na kare paNa tenI pramArjanA paNa kare. upakaraNAdi laIne, ardhayojanane AzrIne kSetramAM azAnAdi grahaNa ke. je pradezamAM vicaraNa kare te vihAra, temAM muni vicaraNa kare. A pramANe vicarIne upAzraya AvIne guru sanmukha AlocanA karIne bhojanAdi karIne je kare che, te kahe che - cothI porisimAM pratyuprekSaNApUrvaka pAtrane bAMdhIne svAdhyAya kare, A svAdhyAya jIvAdinA sarvabhAvano prakAzaka che. porisinA cothA bhAgamAM vAMdIne - svAdhyAyakaraNa pachI AyAdi pAse kALa pratikramIne pachI zayyA - vasatinI pratilekhanA kare. pachI prazravaNa ane uccArabhUminI pratyekanI bAra-MAra spaMDila bhUmi rUpa paDilehaNA kare. koNa? yati- je rIte AraMbhathI virame athavA jayaNAvALA thAya te cati. e pramANe sattAvIza IMDilanI paDilehaNA pachI sUryano asta thAya che. - - - - A pramANe 1NA sUtrano artha kahyo. A pramANe vizeSathI dinakRtya jaNAvIne have te pramANe rAtri kartavya kahe che - * sUga - 1044/ra thI 1057 * (104/2) tyAra pachI sarva duHkhothI mukta karanArI kAyotsana kare. (1045) jJAna, darzana ane cAritra saMbaMdhI devasika aticAranuM anukrame ciMtana kare. (1046) kAyotsarga puro karIne gurune vaMdanA kare. pachI anukrame daitasika aticAronI locanA kare. (10) pratikramaNa karI, nizalya thaI gurune vAMdhIne, pachI sarva duHkhothI mukta karAvanAra 80/3 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 kAyoTA kare. (1048) kAyotsarga pArIne garune vaMdanA kare, pachI stutimaMgala karIne kALanI pratilekhanA kare. (1049) rAgika kRtyamAM - pahelAM praharamAM svAdhyAya, bIjAmAM dhyAna bIjAmAM nidrA ane cothAmAM pharI svAdhyAya kare. (1050) cothA prahare kALanuM pratilekhana kara, asaMyatane jagADyA vinA svAdhyAya kare. (1051) cothA praharanA cothA bhAge garane vaMdanA karI, kALanuM pratikramaNa kare, kALanuM pratilekhana kare. (1052) sarva duHkhoTI mukta karAvanAra kAyotsargano samaya thatAM sarva duHkha vimokSaka kAyotsarga kare. (103) jJAna, darzana, cAritra, tapa saMbaMdhI rAtrika aticAronuM anukrame ciMtana kare. (1054) kAyotsarga pArIne gurune vaMdanA kare. pachI anukrame rAjhika aticArone Aloce. (10) pratikramaNa karI nizalya thaIne gurune vaMdanA kare, tyArapachI badhAM duHkhothI mukta karAvanAra kAyotsarga kare. (1056) kAyotsarkamAM ciMtave ke "huM Aje kayA tapane svIkAru?" kAyotsarga pArIne gurune vaMdanA kare. (1057) kAyotsana pArI, gurune vaMdanA karI, tyAra pachI yathocita tapano svIkAra karIne siddhonI stuti kare. * vivecana - 1044/ra thI 105 - kAyotsagadi 13 sUtro che. prazravaNAdi bhUmi pratilekhanA pachI sarva duHkha vimokSaNa kAyotsarga kare. te karmonA apacayano hetu che. - x- 4- tyAM rahIne je kare, te kahe che - tyAra pachI daivasika aticAra - atikramane ciMtave - dhyAve. anukrame prabhAte mukhavastrikAnI paDilehaNAthI cAvata A ja kAyotsarga che. - X - X- kayA viSayanA aticAra ciMtave? jJAna, darzana ane cAritranA viSayanA. jeNe kAyotsargane samApta karela che, te te pramANe vAMdIne - dvAdazAvarta vaMdana vaDe vAMdI, aticAra ciMtana karyA pachI AcAryAdi pAse devasika aticAronI AlocanA kare arthAt gurunI samakSa prakAze - kahe. - 4 - *- pratikabhya - aparAdha sthAno thakI nivRtta thaIne, pratikramaNa kare. kaI rIte? manathI bhAva zuddhi vaDe, vacanathI sUtrapATha vaDe, kAyA vaDe mastakane namAvIne. pachI mAyAdi zalya rahita thaIne, vaMdanapUrvaka khamAvIne ane dvAdazAvarta vaMdana vaDe vAMdhIne, pachI ukta vidhi bAda arthAt AcAryAdine vAMdIne. A kAyotsarga- cAritra, darzana, zruta jJAna zuddhi nimitte traNe vyutsargarUpa kAyotsarga kare. - guru vaMdana pachI sarva duHkha vimokSaNa kAyotsarga kare. pachI siddha khavarUpa stuta maMgala karIne, pAThAMtarathI siddhano taMva karIne, Agama pratIta kALanI samyaka pratyupekSaNA kare. jAgRta thAya. - x x x- cothI porisimAM kaI rIte svAdhyAya kare? cothI porisimAM vairAmika kALane paDilehIne pUrvavata kALa grahIne svAdhyAya kare. kaI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26/1044-5 thI 1057. rIte? asaMyata arthAt gRhastha jAgI na jAya te rIte. kemake temanA uThI javAthI, teo pApathAnomAM pravarte tevo saMbhava rahe che. cothI porisino cotho bhAga bAkI rahetA. tyAM kALaveLAno saMbhava rahe che tethI kALagrahaNa na kare. pachI gurune vAMdIne svAbhAtika kALane pratikrame. pachI prabhupekSaNA kare - x- ahIM sAkSAta pratyaprekSaNAnuM pharI-pharI kathana bahutara viSayapaNAthI che. ahIM saMpradAya A pramANe che - tyAre guruo uThIne carama yAma thAya tyAM sudhI svAdhyAya kare. chellA sAme badhAM uThIne vairAtrika kALa grahaNa karIne svAdhyAya kare che. tyAre guruo suve che. prabhAtika kALa prApta thatAM je prabhAtika kALa grahaNa karazo te kALane pratikramIne prabhAtika kALa grahaNa kare che. bIjA kALaveLAe kALanuM pratikramaNa kare che. pachI Avazyaka kare che. madhyama kramanI apekSAthI traNa kALa grahaNa kare che. anyathA utsargathI utkarSathakI cAra, jadhanyathI traNa kALagrahaNa, apavAdathI utkRSTa thakI le, jadhanyathI ekanI paNa anujJA kare che. - - - cUrNikAra kahe che ke - X - X- kALane pratilekhIne, asaMyatane jagADyA vinA, muni sarvaduHkha vimokSaka svAdhyAya kare. porisinA cothA bhAgamAM gurune vAMdIne bAkInA sAdhu kALane pratikrame ane kALane paDilehe. - x kAyAnA sutsarga samaye sarvadu:khonA vimokSaNArthe kAyotsarga dvArathI kAyotsarga kare. ahIM je "sarva duHkha vimokSaNa" vizeSaNa vAraMvAra kahevAya che, te AnA atyaMta nirjarA hetutvane jaNAvavAne mATe che. tethI A kAyotsarganA grahaNathI - cAritra, darzana, zrutajJAnanI vizuddhine mATe traNa kAyotsarga grahaNa karAya che. temAM trIjAmAM sanika aticAra ciMtavAya che. agika aticAra je rIte je viSayamAM citanIya che, te kahe che - rAtrimAM thAya ke rAtrika, te aticArone ciMtave. kramathI jJAna, darzana, cAstri, tapa ane ca zabdathI vIryAcAranA aticAro. bAkInA kAyotsargamAM caturvizatistavanI ciMtananA sAdhAraNa hovAthI kahI nathI. kAyotsargamAM rahIne zuM kare? te kahe che. tapa - namaskArasahita Adine huM svIkAruM chuM. e pramANe tyAM ciMtave ke - vartamAna svAmIe cha mAsa azana rahita vicaraNa karyuM. to zuM huM azanarahitapaNe teTalo kALa rahevAne samartha chuM ke nahIM? e pramANe pAMca mAMsa Adi cAvata namaskAra sahita te pramANe bhAvanA kare. chelle ciMtave ke huM kayo tapa karIza? - x-x- e pramANe ukta arthano anuvAda karI zeSa sAmAcArI kahI. pachI te tapa svIkArIne siddhonI traNa stuti rUpa stavanA kare. pachI jyAM caitya hoya tyAM tenI vaMdanA kare. - have upasaMhAra kahe che - Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 uttarAdhyayana mUlasUba-saTIka anuvAda[3 * sUtra - 1058 - saMkSepamAM sAmAcArI kahI che. tenuM AcaraNa karIne ghaNAM jIvo saMsAra sAgarane tarI gayA che. * tema huM kahuM chuM. * vivecana - 1058 - A anaMtara kahela sAmAcArI - dazabhede, odha rUpe ane padavibhAga rUpa ke je ahIM kahela nathI. kemake A dharmakathAnuyoga che. te sAmAcArI cheda- sUtra aMtargatatvathI che. saMkSepathI tenI vyAkhyA karI che. ahIM AdaranA jaNAvavAne mATe samAcArInuM phaLa kahe che - A sAmAcArIne sevIne aneka jIvo A saMsAra sAgarane tarI gayA che. - - - x mani dIparatnasAgare karelA adhyayana - 26 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 9 : sAdhya. 27 bhUmikA che adhyayana - 27 "khalaMkIya" che. 0 chavvIsamuM adhyayana kahyuM, have sattAvIsamuM kahe che tene A abhisaMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM sAmAcArI kahI. te azaThapaNe ja pALavI zakyA che. tenA vipakSarUpa zaThatA jJAna ane tenA vivekathI ja A jaNAya che, te AzayathI daSTAMta vaDe zaThatA svarUpa nirUpaNa dvArathI azaThatA ja AnA vaDe jaNAvI de che, te saMbaMdhe A adhyayana Avela che. AnI cAra anuyoga dvArA prarUpaNA pUrvavata yAvata nAma niSpanna nikSepe "khalaMkIya" e nAma che, tethI "khaluMka' zabdano nikSepo kahe che - * niryukti - 41, 492 + vivecana - khaluMka' zabdano nikSepo nAma Adi cAra bhede che. yAvata jJazarIra, bhavyazarIra, tavyatirikta traNa bhedono AgamathI kahelA che. vizeSa e ke baLadanA grahaNathI azva Adi paNa dRSTAMtamAM samajI levA. baLada AdimAM gaLIyo baLada Adi levA, te dravyathI khaluMka, te sarve athomAM pratikULa che. bhAvathI jJAnAdimAM khaluMka levA. tavyatirikta kahe che - * niryukti - 393 thI 45 + vivecana - avadAre arthAta gADAno ke svAmIno vinAza kare, utsasaka - je kaMIpaNa joIne trAsa pAme, yoga-yugano vinAza kare che. tathA totra - prAjanaka - tene bhAMge che, unmArga ane virUpa mArga baMnethI javAnA svabhAvavALo che. evo vizeSaNa vALo te baLada, azva Adi hoya che. A ja vAta bIjA prakAre kahe che - je koI dAru Adi madhyamAM dhULapaNAthI kunja, tenA kaThinapaNAthI karkaza, ati nicita pudagalapaNAthI guTaka, tethI ja dukhe karIne namAvavA zakya hoya te karIkASThavata, te dravyomAM khaluMka - anujupaNAthI khaluMka, viziSTa kauTilyayogathI kuTila, gAMTho vaDe vyApta che. Aja vAta daSTAMtathI kahe che- ghaNo kALa paNa vakra ane avadhArama phaLapaNAthI vaka ja thAya che, kadApI bAju bhAvane anubhavatA nathI. eka svarUpathI saraLa nathI, bIjo tenA koI kAryamAM anupayogathI koI vaDe anRju karAya che. karamardI - tevuM lAkaDuM, gajAMkuza mAphaka vakrapaNAthI vRta che. aneka prakAre dravyakhaluMkanuM abhidhAna che. - *-. have sarva arthamAM bhAvathI khaluMkane batAvatA kahe che - * niryukti - 496 : vivecana - daMzamazaka samAna - tulya, te paNa jAti AdithI tenI jema ja karaDe che. jalakA kapikacchaka samAna je ziSyo che, te doSagrAhItAthI prastuta pRcchAdithI uDhejakapaNAthI tevA hoya che. jema vIMchI kAMTA vaDe vIMdhe che, tema je ziSyo gurune vacanakaMTaka vaDe viMdhe che. te AvA prakAranA bhAvakhaluMka kahevAya che. tIkSNa - asahiSNu, mRdu - ALasathI kArya, kAraNa pratye adakSa, caMDa * kopapaNAthI, mAIvikA - so vakhata guru vaDe prerAyA chatAM samyam anuSThAna pratye nA pravarte che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 vaLI bIjuM - je koI guru - AyAryAdithI kulavAlaka mAphaka pratikuLa che, zabala cAstrinA yogavALA che, guru Adine asamAdhi karAvanArA che. tethI ja te pApI kalaha karavAnA svabhAvavALA che, sadanuSThAna prati preravA chatAM laDavAne ubhA thaI jAya che, teo sarvajJanA zAsanamAM khaluMka' ja kahevAya che. tathA pizana che. tethI ja bIjAne upatApa kare che, vizvasta lokoe kahela rahasyano bheda kare che, bIjAno koIne koI prakAra abhibhAva - parAbhava kare che. yatikRtyothI kaMTALI gayelA che athavA je upadezavAkya rUpathI nirgata che tevA nirvacanIya che, tethI mAyAvI che. temane sarvAnA zAsanamAM zaTha kahelA che. AvA khaluMko hoya che. * niryukti - 499 - tethI AvA doSavALA khaluMka bhAvane choDIne buddhimAna puruSa ke strIe vartavuM joIe. mati - buddhi vaDe saraLa bhAvavALA thavuM joIe. nAma niSpanna nikSepa kahyo. have sUtrane kahe che - * sUtra - 1059 - ga muni sthavira, gaNadhara ane vizArada hatA. gaNothI yukta hatA, gaNibhAvamAM sthita hatA ane samAdhimAM potAne jaDelA hatA. * vivecana - 1059 - dharmamAM asthirane sthira kare che te sthavira. B - gaNa samUhane dhAraNa kare che - AtmAmAM avasthApita kare che, te gaNadhara. gArca - garga gotramAM thayela, muni - sarvasAvadhaviratine jANanAra, vizArada - sarva zAstromAM ke saMgraha - upagrahamAM, AkI - AcAryanA guNothI ke AcAra, zrata saMpadA vaDe vyAma. gaNitabhAva - AcAryapaNAmAM sthita. samAdhi - samAdhAna te be bhede - dravyathI ane bhAvathI. temAM dravya samAdhi, jenA upayogathI svAcya thAya che. bhAva samAdhi te jJAnAdi, tenA upayogatI anupama svAdhyayogathI thAya. tethI ahIM bhAva samAdhi grahaNa karela che. tethI samAdhikarmodayathI truTitane paNa te ziSyo saMghaTTa kare che. samAdhine dhAraNa karIne A ziSyone upadeza kare che. te kahe che - * sUtra - 1060 - vAhanane samyapha vahana karanAra baLada jema kAMtArane sukhapUrvaka pAra kare che. te ja rIte yogamAM saMlagna muni saMsArane pAra karI jAya che. * vivecana - 1060 - jenA vaDe bhAra vahana karAya te gADuM, temAM joDela jANavo. samyak pravartamAna, AgaLa khaluMkanuM grahaNa karavAnuM hovAthI ahIM vinIta baLada. Adi lIdhA. vAhaka araNyane sukhapUrvaka svayaM ja atikrame che - pAra kare che. A daSTAMta che. teno upanaya che - saMyama vyApAramAM pravartamAna AcAyAdithI pravartakane saMsAra svayaM atikramita thAya che. A yogavAhananI azaThatA che. te ja pUrve adhyayananA arthapaNAthI upavarNita che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 27/1060 te phaLa kathana dvArathI AnA vaDe kahela che, tema vicAravuM. e pramANe A azaThatAne sevIne kaI rIte jJAnAdi samAdhi - vALA ziSyo thAya, e rIte temanA guNone jaNAvIne vipakSe - x- zaThatA doSo paNa kahevA joIe. te kuziSyanA svarUpane jaNAvIne ja batAvavuM zakya che. tenA doSaduSTatvane jaNAvavA daSTAMta varNana kahe che - * sUtra - 1061 thI 1065 - (1061) je khaluMka baLadone chetare che. te temane mArato evo kaleza pAme che. asamAdhino anubhava kare che, aMte tenuM cAbuka paNa tuTI jAya che. (106ra) te subdha thayelo vAhaka koinI pUMcha kApe che, koIne vAraMvAra vadhI che. temAMno koI baLada samilA toDI nAMkhe che, bIjo unmArge cAlavA lAge che. (1063) koI mAnA eka paDakhe paDI jAya che, koI besI jAya che. koI sUI jAya che, koI kude che, koI uchaLe che, to koI sATha varaNa gAyanI pAchaLa dorDa che. (1064) koI mAyAvI mastaka vaDe paDe che, krodhita thaI pratipathe cAlyo jAya che. koI maDadA jevo paDI rahe che, koI vegathI doDavA lAge che. (1065) koI baLada rAsane chedI nAMkhe che, koI dudanti sUpane toDI nAMkhe che ane suM-s avAja karIne vAhanane choDIne bhAgI jAya che. * vivecana - 1061 thI 1065 - dharmakathA anuyogapaNAthI AnA pahelAM sUtramAM garga nAmaka AcArya, keTalAMka kuziSyo vaDe bhagna samAdhi thaI AtmAnI samAdhine pratisaMdhita kare che. bIjA sUtramAM vahana karAtA evA vinIta baLada Adi je rIte araNyane pasAra karI de che, tema yogya ziSyo - kRtyomAM pravartAvatA saMsAra pAra karI de che. tenI vinItatAnA darzanathI vizeSathI samAdhino saMbhava thAya, evo bhAva che. A pramANe AtmAnI samAdhinA pratisaMdhAnane mATe vinItanuM svarUpa banAvIne, te ja avinItanA svarUpanI bhAvanA karatA "khaluMka' Adi bAra sUtro kahe che. khaluMka - je koI baLadane vahana mATe joDe che, te kaI rIte? te kahe che - baLadane vizeSathItADana karatAM zramane pAme che, kalezapAme che. tethI ja citta udvegarUpa asamAdhine vede che. jemAM khaluMkane joDela che. te prAjanakano ati tADanathI bhaMga thAya che. te atiruSTa thaIne je kare che, te kahe che - koInA puMchaDAne kApI nAMkhe che, koInA gaLAmAM paroNI ghoMce che upalakSaNathI azlIla bhASaNAdi kahe che. - x x koI baLada samilA cuMgaraMdhra kIlikAne bhAMgI nAMkhe che. koI vaLI te samilAne bhAMgyA vinA unmArge cAlavA lAge che. koI baLada vaLI pArzvathI - zarIrano eka bhAga, paDakhu, tenAthI bhUmi upara paDe che. koI baLada besI jAya che ityAdi sUtrArthathI jANI levuM. koI taruNa gAya sAme doDe che athavA duSTa baLada bIje cAlyo jAya che. koI mAyAvI baLada mastakathI paDe che. arthAta ati nissahanI jema potAne na darzAvIne jamIna upara mastaka vaDe loTe che. bIjo kruddha thaIne pAchaLa cAle che, koI marelAnI jema Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda paDyo rahe che ityAdi - - x A pramANe daSTAMta kahIne have teno niSkarSa yoje che - * sUtra - 1066 - ayogya baLada jema vAhanone toDI nAMkhe che, tema ja haiyamAM kamajora ziSyone dharmayAnamAM joDatA teo paNa tene toDI nAMkhe che. * vivecana - 1066 - khaluMka - ukta rUpa baLada, svasvAmIne kheda pahoMcADe che ane asamAdhine prApta karAve che. samilA bhaMga Adi vaDe duSTatvane dekhADe che. jethI dharmamAM joDelA yAnanI mAphaka muktipura prApaka dharmayAnamAM samyaka pravartatA nathI. teo dharmAnuSThAna prati durbaLa dhRtivALA hoya che. temanA dhRti durbalatva bhAvita karatA kahe che - * sUtra - 1067 thI 1072 - (1067) koI vyaktino gArava kare che, koI rasano gArava kare che, koI sAtAno garava kare che. koI dIrdhakALa sudhI krodha kare che. (1068) koI bhikSA mAM ALasa kare che, koI apamAnathI Dare che. koI stabdha che. hetu Ane kAraNathI koI anuzAsita karAya che to - (1069) te vacce ja bolavA lAge che, AcAryanA vacanamAM doSa kADhe che ane vAraMvAra temanA vacanonI pratikULa AcaraNa kare che. (1070) bhikSA kAne koI ziSya gRhasvAminI vize kahe che : "teNI mane jANatI nathI, teNI mane Apaze nahIM." huM mAnuM chuM ke te gharathI bahAra gaI haze, tethI koI bIje sAdhu bhale jAya. (1071) koI prayojanathI mokalAtA teo kArya kyA vinA pAchA Ave che, cAre tarapha bhaTake che, guru AjJAne rAjaveSTi mAnI mukha upara bhrakuTI caDAvI de che. (1072) jema pAMkho AvatA hasa vibhinna dizAmAM uDI jAya che, temaja zikSita ane dikSita karAyelA, bhojana-pAnathI poSita karAyelA kuziSya anyatra cAlyA jAya che. * vivecana - 1067 thI 1072 - ddhi vaDe gaurava - ddhimAna zrAvako mArA vazamAM thayelA che, tema vicAre. upakaraNAdi Atma bahumAnarUpa trAddhi gaurava jemane che te ddhi gauravika. gurunA niyogathI pravartatA nathI, mAre tenAthI zuM? bIjA koI rasa gArava - madhusadimAM vRddha hoya te bALa, glAna Adine samucita AhAra-dAnamAM ke taponuSThAnAdimAM pravartatA nathI. sAnAgauravavALA koI sukhamAM pratibaddha thaI. apratibaddha vihArAdimAM pravartavA samartha thatA nathI. koI lAMbo kALa krodha karanAra kRtyomAM pravartato nathI. bhikSAmAM ALasa karanAro koI, vicaravA Icchato nathI. koI apamAna bhIru bhikSA mATe bhramaNa karavA chatAM je-te gharomAM pravezavA icchato nathI. - x- te bhIru Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27/1067 thI 1972 che gRhInA pratibaMdhathI mane koI sAdhu pravezato na jue, te rIte praveze che. ahaMkAravALo koI potAnA kugrahathI namI zakto nathI. koI ziSya vaLI evA hoya ke jene koI AcArya hetu ane kAraNothI anuzAsita kare tyAre te anuzAsita thato ziSya, te paNa duHziSya - gurunA vacananI madhye ja potAne abhimata hoya tene bolavA lAge che. aparAdhane prakarSathI dhAraNa kare che. arthAta tene anuzAsita karAtA paNa aparAdhane choDato nathI. athavA AcAryAdinA anuziSTa vacanonI pratikuLa varte che. - X-. kevI rIte pratikuLa varte che, te kahe che - kadAca guru koI vakhate kahe ke, he AyuSyamAn! glAnanI sevA te mahAnirjarAnuM sthAna che, tethI amuka zrAvikAne tyAM jaIne amuka oSadha, AhAra Adi laI Ava. te teNIne jANato hovA chatAM viparItatAthI kaheze ke - te zrAvikA mane jANatI nathI, tethI teNI mane vivakSita auSadha Adi Apaze nahIM. - x x- athavA teNI gherathI nIkaLI gaI haze, ema huM mAnuM chuM, tema kahe. athavA mArA sivAyanA sAdhune A kArya mATe mokalo. zuM huM eka ja sAdhu ahIM chuM? vaLI bIjA koIne tevA koI prayojanathI mokalAya. te kArya pura kare nahIM tyAre tene pUchavAmAM Ave to te vAtane chupAve, alApa kare. x-x- AvA duSTa ziSyo badhI dizAmAM bhaTake che. paNa gurunI pAse kadApI rahetA nathI, jethI koI di' guru kaMI kArya na sope. koI vaLI tene soMpAyela kAryane rAjAnI haThathI pravatavila kArya jevuM mAnato, AvezamAM bhrakuTI caDAvIne moTuM bagADe che. A atyaMta duSTatA jaNAve che. koIne vaLI svayaM dIkSita ane zikSita karelA hoya, bhojana ane pAna vaDe poSyA hoya, to paNa jema haMso, pAMkha AvatA bIjA dezamAM cAlyA jAya che, tema te sAdhu icchA mujaba vicaraNa karato thAya che. - - - A pramANe khaluMkanI jema duSTa ziSya, potAnA svAmIne adhika kaleza utpanna karAvanAra thAya che. have tenAthI khedita AcArya zuM kare? * sUga - 1073, 1074 - (1073) avinita ziSyathI kheda pAmIne dharmayAnanA sArathI AcArya vicAre che . mane A duSTa ziSyothI zo lAbha? AnAthI to mAro AtmA vyAkuLa ja thAya che. (1074) jema gaLIyA gAdabha hoya, tevA ja mArA A ziSyo che, ema vicArI gaNacAryae te ALasa gadheDA jevA ziSyone choDIne daDhatAthI tapa sAdhanAne svIkArI lIdhI. * vivecana - 103, 1034 - khedathI asamAdhinA saMbhava pachI sArathInI jema khalita pravartakapaNAthI AcArya vicAre che - sArathi eTale te gargAcArya khaluMka - duziSyothI kheda pAmIne, te duSTa baLadavatu aneka vakhata preraNA karAyA chatAM sanmArge na jatAM ziSyo gurune zramanA hetu rUpa ja thAya che athavA mAru Aloka ke paralokanuM prayojana siddha thatuM nathI. konA vaDe? Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 A duSTa ziSyothI. mAro AtmA sIdAya che. - x - tethI temano tyAga karavo ja mAre mATe zreSTha che. preraNA karavAmAM AcArya svakRtya paNa kema karI zaktA nathI? te kahe che - mArA ziSya to gaLIyA gadheDA jevA che. ahIM gadheDAnuM grahaNa ati kutsA batAvavA mATe che. teo paNa svarUpathI ati preraNA karAtAM ja pravarte che. temane preravAmAM ja kALa pasAra thaI jAya che. tethI te gaLIyA gadheDA jevA duHziSyono tyAga karIne, temanA anuzAsanarUpa palimaMthanA tyAgathI garga nAmaka gurue anazanAdine dRDha paNe svIkAre che. tyAra pachI te AcArya kevA thaIne, zuM kare che? * sUtra 1075 - te mRdu mArdavasaMpanna, gaMbhIra, susamAhita ane zIla saMpanna mahAna AtmA garga pRthvI upara vicaravA lAgyA. tema huM kahuM chuM. vivecana 9094 - mRdu - bahivRttithI vinayavAna, mArdava saMpanna - aMtaHkaraNathI paNa vinayavAna. kuziSyanI sAthe mRdu hovA chatAM svarUpathI amRdu ja rahe che. tethI ja gaMbhIra, suSThu citta samAdhivALA, apratibaddha vihArathI pRthvI upara vicare che. - Xx - ahIM khaluMkatA ja gurune mATe doSa hetu paNe thAya che, tenA tyAgathI azaThatA ja sevavI te adhyayananuM tAtparya che. - - muni dIparatnasAgare karela adhyayana 27 no TIkA sahita anuvAda pUrNa - Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 adhya. 28 bhUmikA aa. : adhyayana - 28 - "mokSamArga-gati" che. - - - - - 0 adhyayana - 27muM kahyuM, have 28muM AraMbhe che. teno A saMbaMdha che. anaMtara adhyayanamAM azaThapaNAthI sAmAcArI pALavAnuM zakya che, temane batAvyA. ahIM temAM rahelAMne mokSamArgagatinI prApti thAya che, tema batAvatuM A adhyayana AraMbhIe chIe. AnA anuyoga dvAra pUrvavat kahIne yAvata nAma niSpanna nikSepomAM A "mokSa mArgagati' nAma che. tethI mokSa, mArga, gatino nikSepo kahe che - * niryukti - 500 thI 505 + vivecana - mokSano nikSepo cAra prakAre che. nAma Adi bhedathI. temAM noAgamathI mokSa dravyanA jJa zarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta traNa bheda kahyA. beDI vagerethI dravya mokSa, bhAvathI mokSa te ATha prakAranA karmothI rahitane jANavo. e pramANe mArgano nikSepo paNa nAmAdi cAra bhedathI che, jemAM tavyatirikta dravya mArga te jaLamArga, sthaLa mArga Adi che. bhAvathI mArga te jJAna, darzana, tapa, cAritra guNo jANavA. gatino nikSepa paNa nAmAdi cAra bhede che. temAM tavyatirikta dravya gati pagalAdinI che. bhAvamAM pAMca prakAranI che temAM mokSagatino abe adhikAra che. gAthArtha kahyo. vizeSa vRtti A pramANe che- tavyatirikta dravya mokSa te beDI ke kArAgRha AdithI jANavo. jJAnAvaraNAdi ATha prakAranA karmo vaDe mukta, te bhAvathI mokSa jANavo. kathaMcit dravya - paryAyanA ananyatvane jaNAvavA mATe A kahela che. anyathA kSAyika bhAva ja AtmAnuM muktatva lakSaNa mokSa kahela che. - x-x-x- AnA ja ekAMtika AtyaMtikapaNAthI tAtvika zabdavathI bhAva mokSatva che. AnAthI je viparIta hoya te dravya mokSatva che. mATe baMnene alaga jANavA. tadravya vyatirikta jaLa, sthaLa Adi te dravya mArga jANavA. bhAvamAM jJAnAdi guNo jIva paryAyapaNAthI muktipada ne apavavAnA nimittapaNAthI bhAva mArga kahyo. sUtra paNAthI tad dravya vyatirikta te puslAdinI dravya gati che. Adi zabdathI jIvanI gati paNa kahevI. AnuM dravyatva dravya prAdhAnya vivakSAthI che. anyathA pudgalAdi paryAyapaNAthI gatinI bhAva rUpatA ja che. athavA dravyanI gati te dravya gati. bhAvamAM pAMca prakAre, te nAraka, tiryaca, manuSya ane deva tathA mokSa gatinA bhedathI che. temAM ahIM mokSagatithI adhikAra che. have je rIte AnuM "mokSamArgagati" nAma che, te dazavi che - * niryukti - pa06 + vivecana - jethI A adhyayanamAM mokSa, mArga ane gati varNavavAmAM Avela che, tethI A adhyayanane mokSa mArga gati' adhyayana kahela che. mokSa - prAptipaNAthI, mArga- tene prApta karavAnA upAyapaNAthI, gati - siddhi gamana rU5. tenuM A adhyayanamAM prarUpaNa Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 che, tethI A adhyayanane "mokSamArgagati' nAmaka adhyayana jANavuM. nAma nikSepo kahyo. have sUvAnugamamAM sUtra kahevuM joIze. e sUtra A che - * sUtra - 1076 - jJAnAdi cAra kAraNothI yukta, jJAna-darzana lakSaNa svarUpa, jinabhASita, samyapha mokSamArganI gatine sAMbhaLo. * vivecana - 1076 - mokSa - ATha prakAranA karmano ucchada, teno mArga - ukta svarUpa, tethI gati, te mokSamArgagati. tIrthakare kahela tene avita sAMbhaLo. te kahevAnArA cAra kAraNothI saMyukta che. A cAra kAraNo karmakSaya rUpa mokSanA ja che, gati tenI pachI bhAvita che, to temAM koI virodha na Ave? tevI zaMkAno uttara Ape che - vyavahArathI kAraNa ane kAraNanuM kAraNatva kahevAthI adoSa che - x- - - tevA cAra kAraNo che, jenuM lakSaNa jJAna ane darzana che. tenAthI avazya mukti thavAnI che, tethI tene mULa kAraNa rUpe dazavila che. athavA mokSa - ukta svarUpa, mArga- zuddha, gati prApti. tene jJAna - darzana arthAt vizeSa - sAmAnya upayogarUpa asAdhAraNa svarUpa jenuM che te. - - - - have mokSamArgane kahe che - * sUtra - 1077 - varadaza jinavaroe jJAna, dAna, cAritra ane tapane mokSamArga batAvela che. * vivecana 107 - jenA vaDe vastu tattva jaNAya te jJAna. ane te jJAnAvaraNanAkSayake kSayopazamathI samutpanna mati Adi bhedathI samyaga jJAna ja che. jemAM tattvadekhAya che, te darzana. A paNa samyaga rUpa ja che. te darzana mohanIyanA kSaya ane kSayopazama vaDe samutpAdita, ahaMta abhihita jIvAdi tatparuci lakSaNa rUpa zubha bhAva svarUpa che. care che - jAya che, jenA vaDe muktimAM te cAritra. A paNa samyapha rUpa ja che. te cAstri mohanIyanA kSayAdithI utpanna sAmAyikAdi bhedathI sat kriyA pravRtti ane asat kriyA nivRttirUpa che. pUrva upAtta karmone khapAvavAthI tapa - te bAhya atyaMtara bheda bhinna che, ahaMtu vacanAnusArI hoya te ja samyapha paNe upAdeya che. - x x- A samudita paNe muktimArga che. A ja'mArga che. kemake te muktine prApta karAve che. tene samasta vastu vyApitAthI AvyabhicArItAthI jovAnA AcAravALAevAvaradarzItIrthakare kahela che. ahIMcAstrinA bhedapaNe chatAM paNa tapanuM je pRthapha upAdana karyuM te Ano ja "kSapaNa' prati asAdhAraNa hetutva darzAvavAnuM che. have AnuM ja anuvAda dvArathI phaLane darzAvavA kahe che - * sUtra - 1078 - jJAna, darzana, cAritra ane tapanA A mArga upara ArUDha jIva sagatine prApta kare che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 28/1078 * vivecana - 1078 - anaMtara kahelA evA mArgane anuprAsa - AzrIne jIvo zobhana gatimAM jAya che. jJAnAdi mukti mArga kahyo, tethI tenuM svarUpa ahIM batAvyuM. te tenA bhedonA abhidhAnathI abhihita ja thAya che. tethI jJAnanA bheda - 0 sUga - 1079 - temAM pAMca bheda jJAna che - zuta jJAna, abhinibovika jJAna, avadhi jJAna, mano jJAna ane kevaLa jJAna. * vivecana - 1079 - temAM - jJAnAdimAM, jJAnanA pAMca prakAra che. (1) je saMbhaLAya te mRta - zabda mAtra, te dravya mRta ja che. te zabdane svayaM sAMbhALa ke bole athavA pustakAdimAM rahela, cakSu Adi vaDe akSaro upalabdha thAya ke bAkInI iMdriyothI gRhIta artha vikalpathI akSara rUpa vijJAna ujAve te ahIM bhAva kRta, zruta zabdathI kahela che. (2) abhimukha yogya deza avasthita vastunI apekSAthI niyata sva sva viSayanA paricchedakapaNAthI avabodha te abhini bodha. te ja Abhinibodhika jJAna. (3) avadhi- ava zabda adha arthamAM che. tethI adhatAta - nIce nIce jAya che. te aghogho athavA Avadhi * maryAdA, rUpI dravyomAM ja dravyomAM paricchedaktAthI pravRtti rUpa hovAthI tene AzrIne jJAna paNa avadhi kahyuM, jenA vaDe jaNAya ke jANe che te jJAna. (4) mana zabadathI dravya ane paryAyanA kathaMcita bhedathI manovyaparyAya grahaNa karAya che, te saMjJI vikalpa hetumAM jJAna, te manojJAna, tene ja mana:paryavaDAnI sAkSAta jANe che, bAhane nahIM. (5) kevala - eka akaluSa akala asAdhAraNa anaMta je jJAna te kevaLajJAna, (zaMkA) naMdI AdimAM matijJAna pachI zrutajJAna kahela che, to ahIM pahelAM zrutajJAna kema lIdhuM? (samAdhAna) bAkInA jJAnonuM svarUpa jJAna prAyaH tene AdhIna che, tevuM prAdhAnya jaNAvavAne mATe kahela che. have jJAna zabdanA saMbaMdhI zadava Adi jemAM che te jJAna, tene jaNAvavAne mATe have kahe che 9 ga - 1080 - A pAMca prakAranuM jJAna lAdhAM dravya, guNa ane pAyionuM jJAna che - e pramANe jJAnIoe kahela che. * vivecana - 1080 - anaMtarokta paMcavidha jJAna te te paryAyiomAM jAya che te dravya - je kahevAnAra lakSaNarUpa che. guNa - rUpa Adi, paryAya - badhI taraphathI dravyo ane guNomAM jAya che, te paryAya. * x x- jJAna - avabodhaka, zAni - atizaya jJAnayukta kevalI vaDe Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 kahevAyela che. - X - X- 4 - x x- AnA vaDe jJAnanA dravyAdi viSayatvane kahyuM. temAM dravyAdinA lakSaNo kayA che? te kahe che - * sUtra - 1081 - dravya, gaNono Azraya che, je pratyeka dravyanA Azrita rahe che, te guNa hoya che, payAyionuM lakSaNa dravya ane guNonuM Azritatva che. * vivecana - 1081 - kahevAnAra guNono Azraya - AdhAra jyAM te rahe che, utpanna thAya che, utpanna thaIne rahe che ke nAza pAme che, tedravya, AnAvaDe "rUpAdi ja vastu che, tenAthI vyatirikta bIjuM kaMI nathI" e tathAgatatA matanuM kaMDana karela che. - - - eka dravyamAM sva AdhArabhUta sthita te ekadravyAzrita. te koNa che? guNa - rUpa Adi. - x- - - - jenA vaDe lakSya karAya te lakSaNa, paryava - kahevAnAra rUpa che, te dravya ane guNanA Azrita che. - x x x x x- sUtramAM "dravya guNono Azraya che" e pramANe dravya lakSaNa che. AvA lakSaNavALuM dravya eka ja che, ke tenA bhedo paNa che? te vAtane kahe che* sUtra - 1082 - dharma, adharma, AkAza, kALa, pudagala ane jIva A cha dravya rUpa loka varada jinezvaroe kahela che. * vivecana - 1782 - dharma - dharmAstikAya, adharma - adhamastikAya, AkAza - AkAzAstikAya, kAla - addhA samaya rUpa, pugala - pagalAstikAya, jIva - jIvAstikAya, A dravyo che. prasaMgathI lokasvarUpa paNa kahela che. sAmAnyathI lokanuM A pramANenuM svarUpa che. zo artha che? anaMtarokta cha dravyarUpa loka che. kahyuM che ke - dravyo sahita te loka che, tenAthI viparIta te aloka che. dhamadinA A ja bhedo che ke bIjA paNa che? te kahe che - * sUga - 1083 - dharma, adharma ane AkAza e traNe dravya saMkhyAmAM eka eka che. kALa, pudagala ane jIva e traNe dravyo anaMta anaMta che. * vivecana - 1083 - dharmadravya, adharmadravya ane AkAzadravya te saMkhyAmAM eka-eka ja che e pramANe tIrthakare kahela che, to zuM "kALa' Adi dravya paNa e pramANe ja che? te anaMta saMkhyaka che, kemake tenA svagata bhedo anaMta che. kALa, pudgala ane jIvo anaMta che. kALanI anaMtatA atIta ane anAgatanI apekSAthI che. AnA paraspara nibaMdhana lakSaNa bhedo kahe che - Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 28/1084 thI 1080 * sUtra - 1084 thI 1087 - (1084) gati dharmanuM lakSaNa che, adharma sthiti lakSaNa che. sarve dravyonuM bhAna avagAha lakSaNa AkAza che. (1085) vartanA kALanuM lakSaNa che, upayoga jIvanuM lakSaNa che, je jJAna, darzana, sukha ane duHkhathI oLakhAya che. (1086) jJAna, darzana, cAgni, tapa, vIrya ane upayoga e jIvanA lakSaNa che. (1087) zabda, aMdhakAra, udhova, prabhA, chAyA, Atapa, varNa, sa, gaMdha ane sparza e pudgalanA lakSaNa che. * vivecana - 1084 thI 1087 - gamana eTale gati, dezAMtara prAti, jenA vaDe lakSya karAya te lakSaNa, gati jenuM lakSaNa che te dhamastikAya che. - x x x x- tathA atharma- adhamastikAyanuM lakSaNa sthiti - sthAna ArthAt gati nivRtti che. te ja sthiti pariNata jIva ane pugalone sthitalakSaNa kArya prati apekSA kAraNatvathI vyApArIta karAya che, tethI tenAthI lakSya karAya che. tema kahyuM. - - - - - *- bhAjaka - AdhAra, jIva Adi sarve dravyono AdhAra AkAza che. tethI avagAha dAna e AkAzanuM lakSaNa che. te avagAhanA mATe pravRttine AlaMbana rUpa che. AnA vaDe AkAzanuM avagAha kAraNava kahyuM. - x x xX - X -. je varte che - bhavo thAya che, te rUpathI tenA pratye prayojakatva te varNanA. te lakSaNa - cihna che, konuM? kALanuM. ahIM evuM kahevA mAMge che ke je A zItavAya, Apa Adi Rtu vibhAgathI thAya che. - x x x- sarvathA vartanA vaDe lakSyamANatvathI A kALa che tema jANavuM. jIva- tenuM lakSaNa upayoga che, te mati jJAnAdi rU5 upayoga che. te svasaMvidita ja hoya, tene anubhavato rUpa AdinA anubhavarUpa ghaTa AdinI jema jIvanuM lakSya karAya che. tethI upayogane lakSaNa kahe che. Ano vistAra ahIM paNa karAyo che, anyatra paNa karAyela che, tethI pharI teno vistAra karatA nathI. tethI ja vizeSagrAhI rUpa jJAna vaDe sAmAnyagrAhI darzana vaDe, sukha - AhAda rUpathI, duHkha - tenAthI viparIta rUpane anukrame lakSya kare che. sajIvomAM kadAcita jJAnAdi upalabdha thatAM nathI. - have ziSyonA daDhatara saMskArane mATe uktalakSaNa sivAyanA bIjA lakSaNo (jIvanA) kahe che - jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIryaMtarAyanA kSayopazamathI utpanna sAmarthya lakSaNa upayoga - avahitatva che. A jJAnAdi te jIvanA lakSaNa che. AnA vaDe ja jIva ananya sAdhAraNapaNAthI oLakhAvAya che. A pramANe jIvalakSaNa kahIne pugala lakSaNa kahe che - zabda - dhvani, aMdhakAra, udhota - ratnAdi prakAza, prabhA - caMdrAdinI dIdhiti, chAyA, Atapa - sUrya biMbi janita uSNaprakAza. varNa - nIla Adi, rasa - tikta Adi, gaMdha surabhi Adi, sparza - zIta Adi - - A badhAM vaDe tenA lakSyapaNAthI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 tene pugalanA lakSaNo kahela che. paudgalika che. pratighAta vidhAyitva AdithI Ano mUrtibhAva che. aMdhakAra ane udhotAdinuM paugalikatva cakSanA vijJAna viSayavathI che. je pIgalika nathI te cakSu vijJAnano viSaya paNa thato nathI, jemake - AtmA Adi. aMdhakAra - te A lokano abhAva, te paNa cakSu vijJAnano viSaya che - x- - - e pramANe chAyA ane Atapa paNa pIdgalika vastutva jAmavuM. A baMnenuM sparzana grAhyatvathI paugalikatva che. * x- x- varNa AdinuM paudgalikatva to prasiddha ja che. AnA vaDe dravya lakSaNa karyuM. have paryAya lakSaNa kahe che - * sUtra - 1088 - ekatva, pRthakva, saMkhyA, saMsthAna, saMyoga ane vibhAga. A payayonA lakSaNa che. * vivecana - 1088 - ekano bhAva te ekatva - bhinna evA paramANu AdimAM paNa je A ghaTa Adi eka che. evI pratIti hetu sAmAnya pariNatirUpa. pRthakatva - A amArAthI pRthapha che, evo pratyaya upanibaMdhana, saMkhyA- je eka, be, traNa ityAdi pratIti karAve, jenA vaDe AkAra vizeSa racAya te saMsthAna - parimaMDala ityAdi. saMyoga - A AMgaLIono saMyoga che. ityAdi vyapadeza, vibhAga- A AnAthI vibhakta che te buddhi hetu. ca zabdathI na kahevAyelA navA, jUnA Adi paryAyano upalakSaka che. lakSaNa- asAdhAraNarUpa. - X - X - X-- A rIte svarUpathI ane viSayathI jJAnane jaNAvIne darzanane kahe che. * sUtra - 1089, 1090 - jIva, jIva, baMdha, punya, pApa, zrava, saMvara, nirA ane mokSa A nava tattvo che. A tahma svarUpa bhAvonA saddabhAvanA nirUpaNamAM je bhAvapUrvaka rAhadA che. te samRtva kahevAya che. * vivecana - 1089, 1090 - (1) jIva - ukta lakSaNa rUpa, (2) ajIva - dhamastikAyAdi, (3) baMdha- jIva ane karmano atyaMta saMzleSa, (4) punya - zubha prakRti rU5, (5) pApa - azubha prakRti rUpa. (6) Azrava - karmonuM AvavuM te, karma upAdAnAnA hetu - hiMsA Adi. (7) saMvara saMvaravuM te, guti Adi vaDe Azrava nirodha. (8) nirjarA - vipAkathI tapathI kamanuM kharI javuM. (9) mokSa - saMpUrNa karma kSaya karIne potAnA AtmAmAM avasthAna karavuM. A anaMtaroktatathya- avitatha nirupa carita vRtti che. AnA vize sUyagaDAMga AgamamAM vistAra karela che. "nava'nI saMkhyA madhyama prasthAnathI che. saMkSepanI apekSAthI jIva ane ajIvamAM ja baMdha Adino aMtabhava saMbhave che. tethI "be' tatvo ja thAya. vistArathI tenA uttarabhedanI vivakSAthI anaMtA tattvo thAya. jo A nava tathyo che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28/1089, 1090 tethI zuM? anaMtarokta jIvAdi svarUponA sadbhAva viSaya che, te avitatha sattAnA abhidhAyaka che. guru Adi saMbaMdhI upadezane aMtaHkaraNathI zraddhA kare. "te pramANe che' evo samyakabhAve svIkAra kare te samyaktva eTale ke darzana. tIrthaMkara Adi e bhAva zraddhAna vizeSethI kahela che. - x - zraddhA te samyakatva kahevAya che. ane te A jIvAdi tattvonI zraddhA che. zraddhAna - samyakatva mohanIya karmANuno kSaya ke kSayopazamathI utpanna Atma pariNAmarUpa che. - X - X* X * * * jIvAdi svarUpa parijJAnanA samyag bhAva hetu Atma pariNAma vizeSa te samyaktva, paNa jJAna svarUpa ja nahIM. - A pramANe samyaktvanuM svarUpa kahI, tenA bhedo kahe che - - X = X* - 0 sUtra - 1091 (samyaktvanA daza prakAra che) nisaruci, upadezaci, AjJAruci, sUtraruci, bIjaruci, abhigamaruci, vistAraruci, kriyAruci, saMkSepaci, ane dharmaruci. I * vivecana 1091 (1) nisarga - svabhAva, tenAthI ruci - tattvAbhilASa rUpa, te nisargaruci. (2) upadeza - guru AdinuM kathana, tenAthI ruci. (3) AjJA - sarvajJa. (4) sUtraruci - Agama vaDe ruci (5) bIja - je eka chatAM anekArtha prabodha utpAdaka vacana, tenA vaDe ruci, te bIja ruci. (6) abhigama jJAna, (7) vistAra - vyAsa, (8) kriyA anuSThAna, (9) saMkSepa - saMgraha, (10) dharma - zrutadharmAdi, tenI-tenI ruci jemake abhigamaruci, vistAra ruci ityAdi. A artha saMkSepathI kahyo, have vistArathI - 1092 thI 1102 - - 39/6 - 1 - * sUtra (1092) paropadeza vinA, svayaMnA ja yathArtha bodhathI avagata jIva, jIva, punya, pApa, Azrava ane saMvAdi tatvonI je ruci che te nisarga ruci che. (1093) jinezvara dvArA dRSTa bhAvomAM tathA dravyAdi sArathI viziSTa padArthonA viSayamAM A Ama ja che, anyathA nathI" evI je svataH thayela zraddhA che, te "nisarga ruci che. (1094) je bIjA chadmastha ke anA upadezathI jIvAdi bhAvomAM zraddhAn kare che. te upadezaruci jANavI. (1095) rAga, dveSa moha ane ajJAna jenA dUra thaI gayA che, temanI AjJAmAM rahevuM te 'AjJAruci' che. (1096) je aMgapraviSTa ane aMgabAhya zrutanuM avagAhana karato zrutathI samyakatvanI prApti kare che, te "sUci'" jANavI. (1097) je pramANe jaLamAM telanA biMdu vistare che, temaja jo samyakatva ekapadathI aneka padomAM phelAI jAya che, te "bIjaci" che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1098) jeNe agiyAra aMgo, prakIrNaka, dRSTivAda Adi zrutajJAna artha sahita prApta karela che, te "abhigamaruci' che. (1099) samagra pramANe ane nayothI je dravyonA badhAM bhAvone jANe che, te "vistAraruci" che. (1100) darzana, jJAna, cAritra, tapa, vinaya, satya, samiti ane gupti Adi kriyAomAM je bhAvathI ruci che, te "kriyAci" che. (1101) je nigrantha pravacanamAM akuzaLa che, mithyA pravacanothI anabhijJa che, paraMtu kudRSTino Agraha na hovAthI alpabodhathI ja je tattvazraddhAvALo che, te saMkSepa ruci che. 2 (1102) jinakathita astikA dharmamAM, zruta dharmamAM ane cAritradharmamAM zraddhA kare che te "dharma ci" jANavo. 7 vivecana - 1092 thI 1102 - sadbhuta - avitatha, tathAvidha artha - viSaya jeno che, tadbhuta arthane jJAna kahe che. - x - x - x - jIva, ajIva ukta rUpa che. punya ane pApa, * X* X - paropadeza nirapekSatAthI jAti smaraNa pratibhAdi rUpathI saMgata mati te saMmati. Azrava, saMvara ane ca zabdathI anukta evA baMdhAdi levA. A badhAMnI zraddhA karavI te. je bIjA pAse sAMbhaLyA vinA jIvAjIvAdine jANe te nisarga ruci. A ja arthane pharI spaSTatara kahe che - je tIrthaMkara upalabdha jIvAdi padArthone dravya, kSetra, kALa, bhAva bhedathI athavA nAmAdi bhedathI cAra prakAre temaja che, ema svIkAre, paropadeza vinA zraddhA kare. - x - te nisargaruci che. upadeza ruci - anaMtarokta A ja bhAvo - jIvAdi padArthone, bIjA dvArA kathita hoya pachI zraddhA kare che. bIjA kevA e? je AcchAtana kare te chadma - cAra ghAti karma. temAM rahe te chadmastha - kevaLajJAna na pAmela. jina - rAgAdinI jIte che te. utpanna kevaLa jJAna vaDe tIrthaMkara Adi vaDe, - 4 - x - temanA upadeza vaDe je ruci te upadeza ruci. AjJAruci - rAga eTale Asakti, dveSa - aprIti, moha - bAkInI mohanIya karmanI prakRti, ajJAna - mithyAjJAna rUpa, jenA nAza thayA che, A badhAMno sarvathA apagata asaMbhava hovAthI dezathI jANavuM - x - x - avadhAraNa phaLapaNAthI vAkyanA AjJA vaDe ja ruci te AjJAruci. sUtraruci - je sUtra arthAt Agama bhaNIne, sUtra bhaNavAthI prApta thAya che te samyaktva. kevA zrutathI? AcArAdi aMgothI, anaMga - praviSTa uttarAdhyayanAdi bAhyathI, sUtranA hetupaNAthI te sUtraruci che. bIjaruci - jIvAdi eka padathI jIvAdi aneka padamAM je vyApita thAya che - Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28/1092 thI 1102 63 prasare che, AnA vaDe samyakatva ruci upalakSita, tenA abheda upacArathI AtmA paNa samyakatva kahevAya che. upacAra nimitte te rucirUpathI AtmA vaDe prasaraNa. konI jema? jhailabiMdu jaLamAM prasare tema. tattvanA eka dezamAM utpanna ruci paNa AtmA, tathAvidha kSayopazamanA vazathI azeSatattvomAM rucimAna thAya che. te AvA prakAre che. te bIjaci jANavI. jema bIjathI anukrame bIjA aneka bIjo utpanna thAya, tema ruci, viSayabhedathI bIjI rucine utpanna kare che. abhigamaruci - jenA vaDe zrutajJAna artha karAya te. athavA jenA vaDe zrutajJAnano artha adhigata thAya che te. te zrutajJAna kayuM che? AcAra Adi agiyAra aMgo, uttarAdhyayana Adi prakIrNako, parikarma sUtrAdi dRSTivAda. aMgatva chatAM dRSTivAdanuM pRthak upAdAna prAdhAnya jaNAvavA mATe che. vistAraruci - dharmAstikAyAdi dravyonA karvabhAvo - ekatva, pRthakatva Adi saMpUrNa paryAyo, badhAM pramANo vaDe, badhAM naigamAdi nayo vaDe, athavA je nayabhedane icche che, te A vistAra ruci jANavI. vistAranA viSayapaNAthI jJAnanI ruci paNa, te viSayatvathI jJAnapUrvikA ruci. kriyAruci - darzana, jJAna, cAritra temAM pUrvoktarUpe, tapa - vinayamAM, samiti - guptimAM kriyA bhAvanI ruci arthAt darzAnAdi AcAra anuSThAnamAM je bhAvathI ruci te nizce kriyA ruci che. -x-x-. saMkSepaci - bIjAnA mata rUpa kudRSTi jeNe aMgIkAra karI nathI. tene tevo saMkSeparuci jANavo sarvajJanA zAsanamAM akuzaLa hoya. bAkInAmAM anabhijJa hoya, kapilAdinuM pravacana anabhigRhita hoya, tethI ema jANavuM ke jema te jinapravacanamAM anabhijJa che, tema bAkInA pravacanomAM paNa anabhijJa che? nA nahIM. cilAtiputravat prazamAdi traNapadothI saMkSepathI ja tattvarucine pAme che, te saMkSeparuci che. dharmaruci - dharmAstikAya rUpa ke aMga praviSTAdi Agama rUpa athavA sAmAyikAdi cAritra dharma tenI zraddhA kare. tIrthaMkare kahela dharmanI ruci. dharma eTale paryAyo athavA dharma - te zruta dharmAdi, tenI ruci. - - - kayA liMgo vaDe A daza de samyaktva utpanna thayela che, e pramANe zraddhA karatA kahe che ke - - sUtra - 1103 - paramArthane jANavo, paramArthanA tattvaSTAnI sevA karavI, vyApanna darzana ane kudarzanathI dUra rahevuM, samyakatvanuM zraddhAna che. * vivecana 1103 - paramArtha - jIvAdi, temAM saMstava - guNa kIrtana, tenuM svarUpa, pharI pharI paribhAvanA janita ke paricaya te paramArtha saMstava, yathAvat darzitapaNAthI upalabdha jIvAdi paramArtha jenA vaDe te sudRSTa paramArthA - AcArya Adi, temanI paryupAsanA, yathAzakti temanI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 vaiyAvacca pravRtti. jenuM darzana vinaSTa thayela che te vyApanna darzana eTale samyaktva pAmIne tathAvidha karmodayathI vamI nAMkhela. kutsita darzana te kudarzana - zAkya Adi. tenuM varjana - parihAra. AnA parihArathI samyaktvanuM mAlinya na thAya, te mATe samyaktvanI zraddhA kare - svIkAre - jenA vaDe te samyaktva zraddhAna. - x - * - * A rIte samyaktvanA liMgone jANIne, have tenuM mAhAtmya darzAvatA A pramANe kahe che . * sUtra - 1104, 1105 - cAritra samyakatva vinA na thAya, paNa samyakatva cAritra vinA hoya ke na hoya. samyaktva ane cAritra eka sAthe hoya che. cAritranI pUrve samyaktva hovuM Avazyaka che... samyaktva vinA jJAna thatuM nathI. jJAna vinA cAritra guNa hoto nathI. cAritra vinA mokSa na thAya. mokSa vinA nirvANa thatuM nathI. * vivecana 1104, 1105 - cAritra, samyakatva vinA thatuM nathI. upalakSaNathI thayuM nathI ane thaze paNa nahIM. ema kema kahyuM? jyAM sudhI samyaktvano utpAda na thAya, tyAM sudhI cAritra na thAya. to zuM darzana paNa cAritramAM niyata che? nA, darzana hoya tyAre cAstri hoya ke na paNa hoya samyakatva ane cAritra eka kALe paNa utpanna thAya. cAritranA utpAda pahelAM samyakatva upaje athavA athavA eka sAthe upaje athavA tevA prakAranA kSayopazamanA abhAve cAritra na paNa upaje, tethI darzanamAM cAstrinI bhajanA kahI. *X*X* darzana rahitane samyag jJAna na hoya, jJAna virahitane cAritra guNa na hoya. temAM caraNa eTale vrata Adi. guNa - piMDavizuddhi Adi. aNuTM - avidhamAna guNa - mokSa - sakala karmakSaya rUpa, - x- nirvANa nivRti, muktipada prApti. e pramANe pUrva sUtrathI muktie anaMtara hetu hovA chatAM cAstri, samyaktva hoya to ja thAya, tema kahIne tenuM mAhAtmya kahyuM. pachInA sUtramAM uttarotra bIjA guNono vyatireka darzAvyo. have temAM darzananA ATha AcAro ne jaNAve che. 0 sUtra - 1106 ' niHzaMkti, niSkAMkSita, nirvicikitsA, amUDhadRSTi, upabRhannA, sthirIkaraNa, vAtsalya ane prabhAvanA A ATha darzanAcAra che. 7 vivecana - 1106 (1) zaMkti - zaMkA karI te, te deza ane sarva be bhede che. teno abhAva te niHzaMkti, (2) kAMkSita - kAMkSA karavI te, yukti yukta paNAthI ane ahiMsAdi abhidhAyItvathI zAkyAdi darzanane suMdara mAnI, te-te darzanane grahaNa karavA rUpa kAMkSA, teno abhAva, te niSkAMkSA. * Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 28/1106 (3) vicikitsA - phaLa prati saMdeha, A kaSTanuM phaLa maLaze ke nahIM maLe. athavA sAdhunI jugupsA, A melA ghelA zuM rahetA haze? vagere niMdA, teno abhAvane nirvicikitsA ke nirvigupsA. (4) amUDhadRSTi kutIrthikonI Rddhi joIne potAnA darzanamAM aruci na kare. mohavirahitA evI daSTi arthAt buddhi jenI che te amUTadeSTi. ema cAra aMtara AcAra kahyA. have bAhya kahe che - (5) upabRhaNA - guNIjanonI prazaMsA dvArA temanA guNamAM vRddhi karavI, jemake darzanAdi guNayuktane kahevuM ke - tamAro janma saphaLa che ityAdi. (6) sthirIkaraNa - svIkArelA dharmAnuSThAna prati sIdAtAne dharmamAM sthira karavA. (7) vAtsalya - vatsalatAno bhAva, sAdharmika janone bhojana pAna Adi ucita pratipatti karavI te. (8) prabhAvanA - tevI sva tIrthanI unnati hetu ceSTAmAM pravartanarUpa. A ATha darzanAcAra che. A ja ATha AcArone AcaranAra ukta phaLanA saMpAdaka thAya ane A jJAnAcAradinA upalakSaka che. athavA darzananA ja je AcAro kahyA, te ja uktanyAyathI muktimArga khUlatva samarthana arthe che. A jJAna-darzana nAmaka mukti mArgane batAvIne pharI teja cAgnirUpa darzAvavAne mATe bheda kathanathI ja tenuM svarUpa upadarzita che. ema mAnatA A pramANe kahe che - * sUtra - 1107, 1108 - cAritranA pAMca prakAra che - sAmAyika, chedapisthApanIya, parihAraviddhi, sukSmaparAya sAne AkaSAya evuM yathAkhyAta cAbi. te chagrastha ane kevalI baMnene hoya che. je cAritra kramanA saMcayane rikta kare che, tethI tene cAritra kahe che. * vivecana - 1107, 1108 - sama - sAMgatyathI ekIbhAva vaDe je Aya - javuM te, samAya - pravartana, te jenuM prayojana che te sAmAyika, te sarva sAvadhano parihAra ja che. - x- athavA sama - rAgadveSa rahita, te ja citta pariNAma, teno Aya - pravartana te samAya, te rU5 sAmAyika paNa sarva sAvadhavirati rUpa ja hoya. te sAmAyika be bhede che - itvara ane yAvaskRSika. (1) ivara - bharata ane ravatanA pahelA ane chellA tIrthaMkaranA tIrthanI upasthApanAmAM chedopasthApanIya cAtrinA bhAvathI temAM tenA vyapadezano bhAva che. (2) cAvatrucika - madhyama tIrthakaranA tIrthamAM ane mahAvidehamAM upasthApanAnA abhAvathI teno vyapadeza cAvajIva saMbhave che. cheda - sAticAra sAdhune athavA niraticAra navA ziSyane, bIjA tIrtha saMbaMdhI ke bIjuM tIrtha svIkAratA pUrva paryAyano viccheda rU5, tenAthI yukta upasthApanA mahAvrata AropaNa rUpa jemAM che, te chedopasthApanA. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 parihAra - pariharavuM te, viziSTa taparUpa, tenAthI vizuddhi - jemAM che te (ahIM vRttikArazrIe nava gAthA vaDe parihAra tapanuM varNana * * * * - X - X - X - parihAravizuddhi - karela che, te AvazyakAdimAM kahevAI gayela che) sUkSmasaMparAya - sUkSma eTale kiTTikaraNathI ane saMparya - bhame che. AnA vaDe saMsAra ane saMparAya - lobha nAmaka kaSAya jemAM che te sUkSma saMparAya, ane te upazama ane kSapaka zreNInA lobhAnuvedana samaye saMbhave che - x - tathA akaSAya - avidhamAna kaSAya, kSapita ke upazamita kaSAya avasthAbhAvI, ahIM upazamita kaSAyanuM akaSAyatva kaSAyakAryanA abhAve levuM. yathAkhyAtA - arahaMta kathita svarUpa te ullaMghavuM nahIM te. upazAMta ane kSINa moha nAmaka be guNasthAna vartIne, suyogI ke ayogI guNasthAne sthAyIne hoya che. A pAMca bhede cAstri zabda kahevo. anvarthathI tene kahe che - A sAmAyikAdi, karmanI saMcita rAzine rikta - khAlI kare che. tethI niruktavidhithI cAritra te 'cayariktakara' jANavuM - *X* X have cothuM kAraNa, tapane kahe che H 0 sUtra - 1109 tapa be prakAre kahyo che bAhya ane atyaMtara. bAhya tapa cha bhede kahelo che. atyaMtara tapa paNa cha bhede che. * vivecana - * 1109 gAthArtha kahyo. bhAvArtha tapa adhyayanamAM kaheze. (zaMkA) Ano mukti mArgapaNAmAM kono keTalo vyApAra che? te kahe che - sUtra 1110 - jJAnathI jIvAdi bhAvone jANe che, darzanathI tenuM zraddhAna kare che, yAtrithI karmaAzravano nirodha kare che, tapathI vizuddha thAya che. - 0 vivecana 1110 mati Adi jJAnathI jIvAdi bhAvone jANe che. darzanathI zraddhA kare che, anaMtara kahelA cAtrithI nirAzraya thAya che. karmone grahaNa karato nathI. tapa vaDe pUrve ekaThA karelA karmono kSaya karavAthI zuddha thAya che. - x - AnA vaDe mArganuM phaLa mokSa kahyuM. have te phaLa rUpa gati kahe che - - sUtra - 1111 sarve duHkhothI mukta thavAne mATe maharSi saMyama ane tapa dvArA pUrva karmono kSaya karIne mokSa prApta kare che tema huM kahuM chuM. - 0 vivecana - 1111 pUrvopacita jJAnAvaraNAdi karmono kSaya karIne, samyak paNe pApo thakI viramavuM - - Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28/1111 8 ) te cAritra. tapa vaDe, ca zabdathI jJAna ane darzana vaDe (zaMkA) anaMtara tapa vaDe karmakSapaNane hetapaNe kahela che, ahIM jJAna Adine paNa karmakSaya hetu kahyo, temAM virodha kema na Ave? (samAdhAna) tapa paNa AnA sahita kSapaNano hetu che, te jaNAvavA mATe Ama jaNAvela che. tethI ja mokSamArgava paNa cArethI utpanna thAya che. tyAra pachI sarva duHkhanA prakRSTa kSayane mATe - prakarSathI hAnine pAme te prakSINa badhAM duHkho jemAM thAya che te athavA sarve duHkhonI prakRSTa hAnine ke prakRSTa kSaya jemAM thAya che te. te siddhi kSetra ja che. - x- x- athavA badhAM duHkho ane artha - prayojano hIna thayA che jemanA te, tathAvidha siddhimAM gamana kare che, tema jANavuM. - 8 - 4* x-. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 28 no TIkA sahita anuvAda pUrNa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. adhyayana - 29 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 samyakatvaparAkrama 20 X X X 0 aThThAvIsamuM adhyayana kahyuM, have ogaNatrIzamuM AraMbhIe chIe. teno a saMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM jJAnAdine muktimArgapaNe kahyA. te saMvegAdi mUlartha akarmatA sudhI te pramANe thAya che. te ahIM kahe che, athavA anaMtara adhyayanama mokSamArgagati kahI, te ahIM apramAda ja teno pradhAna upAya che. jJAnAdi paNa tena pUrvaka ja hoya, te ja varNave che. athavA anaMtara adhyayanamAM muktimArgamati kahI. te vItarAgatvapUrvaka hoya che. tethI je rIte te thAya che, te rIte A adhyayana vaDe kahe che. A traNa saMbaMdhothI Avela A adhyayana che. niryuktikAra kahe che. X* X - tenA nAma nirdezane mATe ' * niyukti - 507 + vivecana AdAnapradathI samyaktvaparAkrama adhyayana che. grahaNa karAya te AdAna - Ai eTale prathama ane te pada - nirAkAMkSapaNe arthagamakapaNAthI vAkya ja AdAnapada che tenA vaDe upacArathI ahIM te abhihita che. te prastuta samyakatva parAkrama che. guNo vaDe nivRtta te gauNa. apramAda zruta. temAM saMvegAdi ahIM varNavIe chIe, te rUpa ja tattvartha apramAda che. bIjA kahe che apramAda paNa vItarAgatA phaLa che, tenI prAdhAnyatArtha 'vItarAgazruta' che. ahIM AdAnapada nAmanA sUtra aMtargatatvathI sUtra sparzikA niryuktimAM 1 teno vyApAra che, tenI upekSA karIne 'vItarAgazruta' nAma che, temAM keTalAMkane abhima hovAthI, baMneno anAdara karIne apramAdatano nikSepo kahe che. - * niyukti - 508 thI 512 + vivecana - B apramAdano nikSepo nAmAdi cAra bhede che. temAM noAgamathI dravya apramAdane nikSepo traNa bhede che - jJazarIra, bhavyazarIra, tadbatirikta amitra AdimAM che. bhAvama ajJAna asaMvara AdimAM jANavuM. zrutano nikSepo paNa nAmAdi cAra bhede che. yAvat tadbatirikta dravya zruta pAMca bhede che - aMDaja Adi. bhAvadyuta be bhede che. samyak zruta ane mithyAzruta. temAM A adhyayanamAM 'samyak zruta' che, tema jANavuM. pAMce gAthA pratIta che. vizeSa e ke - amitra - eTale zatru Adi. temAM je apramAdI che, te tadbatirikta dravya apramAda kahevAya che. tenuM dravyatva tathAvidha apramAda kAryanA prasAdhakapaNAthI che. bhAvamAM vicAratA - ajJAna eTale mithyAjJAna, asaMvara eTale aniruddha AzravapamuM. Adi zabdathI kaSAya paNa levo. A badhAmAM apramAda arthAt AnA jaya paratve sadA sAvadhAnatA rUpa ja thAya che. tema jANavuM, te pAMca prakAre che - (1) aMDaja - haMsa Adi iMDAmAMthI je janme che jema koI 5TTa sUtra. (2) pauMDaka jemake kapAsa sUtra. (3) vAlaja - je gheMTA AdinA vALathI utpanna, jemake - una. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya. 29 bhUmikA 8 9 (4) vAkaja - jemake zaNa, (5) kITaka - tevA prakAranA kIDAnI lALamAMthI thAya che, te paTTa sUtra. samyak zrata - aMga praviSTa, mithyA mRta - kanaka satati Adi. - - - . have A nAmanI gauNatAne jaNAvatA kahe che - * niryukti - 513 + vivecana - A adhyayanamAM sakhyatvamAM apramAda je kAraNo varNavela che, tethI A adhyayanane "apramAda mRta" jANavuM. sakhyatvamAM upalakSaNathI jJAnAdimAM apramAda, ukta nyAyathI saMveda Adi phaLanA upadarzanathI athavA tenA anuSThAna pratye udhama darzanathI A adhyayana varNavela che, tethI A adhyayananuM apramAda zruta nAma che. - Xx- have sUtra kahe che, te A che - * sUtra - 1112 - he AyuSyamAnuM ! bhagavaMte je kahela che, te meM sAMbhaLela che - A "samyakatva parAkrama" adhyayanamAM kAzyapa gotrIya zramaNa bhagavaMta mahAvIra je prarUpaNA karI che, tenI samyapha zraddhA, pratIti, ruci, sparza ane pAlanathI, tarIne, kIrtanathI, zuddha karIne, ArAdhanA karavAthI AjJAnusAra anupAlana karavAthI, ghaNAM jIva siddha thAya che, buddha thAya che, mukta thAya che, parinivaNine pAme che. badhAM duHkhono aMta kare che. * vivecana - 1112 - zrutam - sAMbhaLela che, AyuSyamAna - ziSyane AmaMtraNa, sudharmAsvAmI jaMbUsvAmIne kahe che. bhagavata- samagra aizvaryAdivALA mahAvIre kahela che - A jagatamAM ke jinapravacanamAM nizcita samyakta guNayukta jIva, tenA samyaktabhAM parAkrama - uttarottara guNa pratipatithI karmazagunA jayane mATe sAmarthya lakSaNa jemAM varNavAya che te "sakhyatva parAkrama'' adhyayana che A gauNa nAma ja che, to niryuktikAre kema tene "AdAnapada" vaDe kahyuM? bIjuM nAma gauNa che. nAmanuM aneka vidhatva sUcavavA mATe niyuktikAre Ama kahyuM che. tenA gaNatvanA vyavacchedane mATe nahIM. te koNe kahyuM che? zrama - zrAmasyane anusaranAra, bhagavata mahAvIre kahela che. arthAta bhagavaMte mane kahela che. AnA vaDe vaktAnA dvArathI prastuta adhyayananuM mAhAbhya kahyuM. (zaMkA) sudhamAM svAmIne paNa zrutakevalita dvArathI AnuM prAmANya siddha hatuM ja, to pachI A pramANe kema kahyuM? (samAdhAna) labdhapratiSThita chatAM gurunA upadezathI guranuM mAhAbhya batAvavA mATe ane sUtranA arthane kahevA mATe kahela che. have phaLa dvArathI kahe che - prastuta adhyayanano samyam zraddhA sAmAnyathI svIkArIne uktarUpe ja vizeSathI A pramANe nizcita karIne athavA saMvegAdi janita phaLanA anubhava lakSaNathI pratIti karIne, ruci karIne temAM kahela anuSThAna viSayaka Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EO uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 abhilASa AtmAmAM utpanna karIne, te anuSThAnane sparzIne, te vihita anuSThAnane aticArathI bacAvIne. te anuSThAnane pAra pamADIne, svAdhyAya vidhAnathI kIrtana karIne, te anuSThAnanI guNa sthAna prAptithI uttarottara zuddhi karIne, upasarga- apavAdanI kuzaLatAthI yAvajIva tenA arthanA sevanathI, guru niyoga rUpathI satata AsevIne athavA mana, vacana, kAyanA yogathI, e pramANe parAvartAnAdithI rakSA karIne adhyayanAdithI parisamApta karIne, gurue vinayapUrvaka A mane bhaNAvyu ema nivedana karIne, zuddhi karIne, jinAjJAthI ArAdhe. e pramANe karIne zuM? aneka jIvo siddhatvane pAmyA che. ghAti karmakSayathI bodha pAme che, cAra bhavopagrAhI karmathI mUkAya che. pachI karmarUpI dAvAnaLanA upazamathI parinirvANa pAme che. tethI ja zArIrika mAnasika badhAM duHkhono aMta kare che, muktipada pAme che. have ziSyonA anugrahane mATe prastuta adhyayana kahe che - sUtra - 1113 - teno A artha che, je A pramANe kahevAya che - (1) saMvega, (2) nirveda, (3) dharmazraddhA, (4) gara ane sAdharmika kRSA, (5) AlocanA, (6) niMdA, (7) gaha, (8) sAmAyika, (9) caturvizanI stad, (10) vaMdana, (11) pratikramaNa, (12) kAyotsarga, (13) paccakkhANa, (14) stava, stuti maMgala, (1) kALa pratilekhanA, (16) prAyazcitaraNa, (17). kSamApanA, (18) svAdhyAya, (19) vAcanA, (20) pratipucchanA, (21) parAvartanA, (22) anAkSA, (23) dharmakathA, (24) kRtanI ArAdhanA, () mananI ekAgratA, (26) saMyama, (2) tapa, (28) vyavadAna, (29) sukha zAnA, (30) pratibaddhatA, (31) vivikta zayanasevana, (32) vinivartanA, (33) saMbhoga pratyAkhyAna, (34) upadhi pratyAkhyAna, (35) AhAra pratyAkhyAna, (36) kaSAya pratyAkhyAna, (37) yoga pratyAkhyAna, (38) zarIra pratyAkhyAna, (39) sahAya pratyAkhyAna, (40) bhakta pratyAkhyAna, (41) sadbhAva pratyAkhyAna, (42) pratirUpatA, (43) vaiyAvacca, (44) sarvaguNa saMpannatA, (45) vItarAgatA, (6) kSati, (47) mukti, (48) Arjava, (49) mArdava, (50) bhAva satya, (51) karaNa satya, (52) yoga satya, (53) mano gati, (54) vacanaguti, (pa) rAya gati, (56) mana samAdhAraNatA, (57) vayana samAdhAraNatA, (58) kAya samAdhAraNatA, (59) jJAna saMpannatA, (60) dIna saMpannatA, (1) caritra saMpannatA, (ra) zroendriya nigraha, (63) cakSurindriya nigraha, (64) vANajiya nigraha, (65) jilaeNndriya nigraha, (16) sparzanendriya nigraha, (67) krodha vijaya, (68) Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/1113 9 1 mAna vijaya, (69) mAyA vijaya, (70) lobha vijaya, (71) prema - dveSa - mithyAdarzana vijaya, (72) zaulezI, (33) akarmatA. * vivecana - 1113 - samyaktaparAkrama adhyayananA have kahevAnAra artha- abhidheya, A vakSyamANa prakArathI bhagavaMta mahAvIre kahela che, te A pramANe che - saMvega, nirveda ityAdi 73 - dvAro sUtrArthamAM kahyA mujaba jANavA. have A ja pratyeka pada phaLanA upadarzana dvArathI sUtramAM kahe che - A badhAMno prayAsa mukti phaLa ja che, temAM pravRttinA abhilASa pUrvaka te rUpa saMvega ityAdi padone kahe che, te A pramANe - * sUtra - 1114 - bhagavad ! saMvegathI jIvane zuM prApta thaze? saMvegathI jIva anutara dharma zraddhAne pAmaze. parama dharma zraddhAthI zIgha saMvega Ave che. anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobhano kSaya kare che, navA kamane bAMdhato nathI. anaMtAnubaMdhI kaSAya kSINa thatAM mithyAtva vizuddhi karI darzanano ArAdhaka thAya che. dazana vizodhi dvArA vizaddha thaI keTalAMka jIvo te ja janmamAM siddha thAya che ane keTalAMka darzana vizodhithI zuddha thatAM trIjA bhAvanuM atikramaNa karato nathI. * vivecana - 1114 - | saMvega eTale muktino abhilASa. tenAthI he bhagavana! A pUjyane AmaMtraNa che. jIva kayA guNone utpanna kare che? A pramANe ziSya e prazna karatAM. ahIM prajJApaka teno uttara ApatA kahe che - saMvega vaDe pradhAna evA zratadhamadimAM zraddhA - te karavAnI abhilASA rUpa dharma zraddhA utpanna thAya che. kemake tenA abhAve saMvegano saMbhava nathI. bhAvamAM paNa devalokAdi phaLa ja maLe, anuttara phaLa nahIM, tethI kahe che - anuttara dharmazraddhAthI saMvega, te ja arthathI viziSTatara phaLa jaldI maLe che. tenA sivAya viSayAdinI abhilASAthI, saMvega na Ave. anuttara dharma zraddhAmAM anyatra nirAsaktimAM anyathApaNuM saMbhava nathI. anaMtAnubaMdhI krodhAdine khapAve che. azubha karma prakRtine bAMdhato natI. kaSAya kSayanA nimittathI, karmanA abaMdhattvanI apekSAthI mithyAtvanI vizodhi- sarvathA kSaya thatAM kSAyika sakhyattvano ArAdhaka arthAta niraticAra pAlanA kRta darzana ArAdhaka thAya che. darzana vizuddhithI atyaMta nirmaLatA thAya che. tethI keTalAMka tevA ArAdhako te ja janmamAM siddha thAya che. arthAta je janmamAM darzananI tathAvidha zuddhi kare che, te ja janmamAM muktine pAme che. jema marudevI mAtApAmyA. jeo te bhave siddha thatA nathI, teo darzananI vizuddhithI anya janma upAdAna rUpa trIjA bhavane atikramatA nathI, avazya trIjA bhave siddha thAya che. A kathana utkRSTa darzana ArAdhakonI apekSAe che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * sUtra - 1115 - bhagavana ! nirvedathI jIvane zuM prApta thAya che? nivedathI jIva deva, manuSya ane tiya saMbaMdhI kAmabhogomAM zodha nirveda pAme che. badhAM viSayomAM virakta thAya che. thaIne raMbhano parityAga kare che. AraMbhano parityAga karI saMsAra mALano viccheda kare che. ane siddhi mAgane prApta thAya che. * vivecana - 1115 - nirveda saMvegathI avazya thanAra che. mATe tene kahe che - ahIMthI AraMbhIne badhe sugama hovAthI prazna vyAkhyA karatA nathI. nirveda eTale sAmAnyathI saMsAranA viSayono huM kyAre tyAga karIza evA prakAranA divya, mAnuSI, tairyaca saMbaMdhI kAmabhogono ukta rUpathI nirveda jaladI Ape che. A bhogo anarthano hetu hovAthI mAre tenuM kAma nathI. tathA badhAM zabdAdi viSayothI virAgatA pAme che. virakta thayelo evo te prANi upamardana rUpa vyApArano tyAga kare che. viSayanA arthapaNAthI badhAM AraMbhono parityAga karato mithyAtva, avirati Adi saMsAra mArgano viccheda kare che. tenA tyAga vALAne ja tattvathI AraMbhano parityAga saMbhave che. tenA vicchedathI siddhi mArga- samyagadarzanAdine pAmIne, te mArgano svIkAra karanArA thAya che. * sUtra - 1116 - bhagavad ! dharmazraddhAthI jIvane zuM prApta thAya che? dharmazraddhA vaDe jIva sAta sukhonI AsaktithI virakta thAya che. agAra dharmano tyAga kare che. ANagAra thaIne chedana, bhedana, Adi zArIrika tathA saMyogAdi mAnasika duHkhono viccheda kare che. avyAbAdha sukhane pAme che. * vivecana - 1116 - nirveda thatAM sarva kalyANa nibaMdhana evI dharma zraddhA thAya che. dharma zraddhAthI sAtAvedanIya janita sukho, temAM vaiSayika sukhomAM yAvat pUrve rAma karato hoya temAM viraktine pAme che. grahAcAra ke gAIthya dharmano parihAra kare che. kemake tenA atyArathI mAtra viSayasukhAnurAga baMdhAya che. tyAra pachI aNagAra - gRhatyAgI sAdhu thaIne te jIva zArIrika mAnasika duHkhono viccheda kare che. A duHkho kevA che? chedana, bhedana saMyogAdivALA chedana - khaga Adi vaDe be TukaDA karavA. bhedana - bhAlA AdithI vidAravA rUpa. Adi zabdathI ahIM tADana Adi paNa grahaNa karavA. te chedana bhedanAdithI zArIrika duHkhono saMyoga- aniSTa saMbaMdha ane iSTa viyogAdine paNa grahaNa karavA. pachI saMyogAdinA mAnasa duHkhonA vizeSathI teno paNa viccheda kare che. tenAthI nibaMdhana karmano uccheda thAya che. tethI ja avyAbAdha - sarve pIDAthI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 3 29/1116 uparata evA sukhane utpanna kare che. pUrve saMvega phaLanA abhidhAna prasaMgathI dharma zraddhAnuM phaLa nirUpama kahela, ahIM svataMtrapaNe kahela che, tethI punarukti che tema vicAravuM. * sUtra - 1117 - bhagavana ! guru ane sAdharmikanI zuzraSAthI jIvane zuM prApta thAya che? guru ane sAdharmikanI zuzruSAthI jIva vinaya pratipaktine pAme che. vinaya pratipattivALA, gurunI AzAtanA karatA nathI. tenAthI te nairayika, tiryara, manuSya, deva saMbaMdhI durgatino nirodha kare che. varNa, saMjavalana, bhakti ane bahumAnathI manuSya ane deva saMbaMdhI sugatino baMdha kare che. zreSTha gati svarUpa siddhine vizuddha kare che. vinaya mUlaka badhAM prazasta kAna sAthe che. ghaNAM bIja jIvone paNa vinayI banAve che. 0 vivecana - 1117 * dharma zraddhAmAM avazya granI zapUjA karavI joIe, tethI gurunI zuzraSAne kahe che - gurunI paryApAsanA, tenAthI ucitta kartavya karaNa aMgIkAra rUpa vinaya pratipattine utpanna kare che. jeNe vinayano svIkAra karela che, te jIva atIva Aya - samyakatvAdi lAbhano vinAza kare che. te ati AzAtanA, tene karavAnA svabhAvavALo te ati AzAtanAzIla, je tevA nathI te anati AzAtanAzIla che. arthAt gurunA parisvAdAdino parihAra karela che. evA prakAranA te nairayika, tiryaMcayonika, manuSya ane devadurgatino virodha kare che. ahIMnAraka ane tiryaMca durgati prasiddha che. manuSyamAM malecchAdi ane devomAM kiliSikatva rUpa durgati jANavI. tathA vaNa - glAdhA, tenA vaDe guNone kahevA te varNa saMjavalana. bhakti - aMjali joDavI Adi. bahumAna - AAMtara prIti vizeSa. A varNa - saMjvalana bhakti bahumAnatA vaDe gurunI vinaya pratipatti rUpathI mAnuSya ane deva sugati - viziSTa kuLa aizvarya, indravAdi upalakSita, tenA prAyogya karma baMdhanathI baMdhAya che. ane siddhi sugatine vizuddha kare che. kevI rIte? tenA mArga rUpa samyaga darzanAdi vizodhana vaDe prazasta evA vinaya hetuka sarva kAryo ahIM zruta jJAnAdinuM ane paralokamAM muktinuM niSpAdana kahe che. to zuM A mAtra svArtha sAdhaka che? nA, bIjA paNa ghaNAM jIvone vinaya grahaNa karAve che, kemake te svayaM susthita tenuM vacana upAdeya thAya che tathA vinayamULapaNAMthI saMpUrNa kalyANanI prApti karAvavAthI A parArtha sAdhaka thAya che. * sUtra - 1118 - bhagavAna ! AlocanAthI jIvane zuM prApta thAya che? AlocanAthI mokSamArgamAM vighna karanAra ane anaMta saMsArane vadhAranAra mAyA, nidAna ane mithyAdarzana 35 zalyone pheMkI de che. 25 bhAvane prApta thAya che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 vajubhAvane prApta jIva mAyA rahita thAya che. tethI te strIveda ane napuMsaka vedano baMdha karatA nathI ane pUrvabaddha karmonI nirjarA kare che. * vivecana - 1118 - guru zuzruSA karatAM paNa aticAra saMbhave che, tenI AyolanAthI ja vivakSita phaLanI prApti thAya che. tene kahe che - A - sakala sva - doSanI abhivyAptithI, locanA - Abha doSone guranI samakSa prakAzavA, te AlocanA. tenAthI mAyA - zaThatA, nidAna-mArA tapa vagerenuM phaLa prApta thavA rUpa prArthanA mithyAdarzana - sAMzayika Adi. A traNe zalyone je pramANe totarAdi zalyo tatkALa duHkhadAyI che, tema mAyAdi paNa tatkALa duHkhadAyI che, pApAnubaMdha karmabaMdha baMdhAvAthI mokSamAM vijJAkArI che. tathA A zalyo anaMta saMsAranA vRddhine pamADanArA che. te zalyone dUra kare che. hajubhAvane utpanna kare che, RjubhAva pratipanna jIva mAyArahita thaI strIveda ane napuMsaka vedane bAMdhato nathI. amAyIpaNAthI puruSavedano nibaMdhaka thAya che. pUrvabaddha athavA to badhAM ja karmonI paNa nirjarA kare che, tathA muktipadane pAme che - x-. * sUtra - 1119 - bhagavad ! niMdAthI jIvane zuM prApta thAya che? niMdAthI pazcAttApa prApta thAya che. pazcAtApathI thanArI viraktithI karaNaguNa zreNi prApta thAya che. guNa zreNine prApta ANagAra mohanIya kamano nAza kare che.. * vivecana - 1119 - AlocanA dukRta niMdAvALAne ja saphaLa thAya che. tethI niMdAne kahe che - nidanA arthAt AtmA vaDe ja AtmAnA doSane bhAvavA- kahevA. tenAthI pachI anutApa thavo te - "hA! meM A duSTa anuSThAna karyu" te rUpa pazcAtApa kare che. pachI te vairAgyane pAme che. tyArapachI karaNa - apUrva karaNa vaDe guNahetuka zreNi- guNa zreNIne pAmIne te ANagAra sarve mohanIya karmadalikono rasano ane sthitino kSaya kare che. - X* x athavA karaNa guNathI - apUrva karaNAdi mAhAbhyathI karaNaguNa arthAta kSapaka zreNine pAme che. athavA karaNa - piMDa vizuddhi Adi, tad upalakSita guNone jJAnAdinA uttarottara gaNa paraMparA svarUpane pAme che ane darzana mohanIyAdi karmono kSaya kare che teno kSaya thatAM muktine prApta kare che, tema jANavuM. * sUtra - 1120 - bhagavad ! gahathI jIvane zuM prApta thAya che? gahathiI jIvane apuraskAra prApta thAya che. apuraskRta thavAthI te Apazasta kAryothI nivRtta thAya che. prazasta kAryothI yukta thAya che. AvA aNagAra jJAna dazanAdi anaMta guNone ghAta karanArA jJAnAvaraNIya Adi kamanA payayono kSaya kare che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 29/1120 * vivecana 1120 - koI AtmAne atyaMta duSTapaNe paribhAvita karato mAtra niMdAthI na aTake paraMtu gaha paNa kare che, tene kahe che - gaha bIjA samakSa potAnA doSone kahevA vaDe, apuraskArane pAme che puraskAra - "A guNavAna che" tevuM gaurava pAmavuM te. puraskArano abhAva te apuraskAra, te te AtmAne avajJA utpanna karAve che. apuraskAra prApta AtmA badhe avajJA pAmatA, kyAreka tevA adhyavasAya pAmIne paNa avajJAnA bhayathI karmabaMdha hetu yogya aprazasta pravRtti karato nathI. mAtra prazasta yogone ja svIkAre che. prazasta yoga svIkArelo aNagAra anaMta viSaya paNAthI anaMta jJAna darzanane haNavAnA svabhAvavALA anaMtaghAtI jJAnAvaraNAdi karma paryAyonI pariNati vizeSano kSaya kare che ane mukti pAme che. e pramANe na kahevA chatAM badhe ja mukti prAptine phaLa paNe jANavI. * sUtra - 1121 - bhagavana ! sAmAyikathI jIvane zuM prApta thAya che? sAmAyika thakI jIva sAvadha yogothI viratine prApta thAya che. * vivecana - 1121 - AlocanAdi tattvathI sAmAyika vALAne ja thAya che, tethI have sAmAyika kahe che - tenAthI sAvaLa - avadha sahita varte che te, karmabaMdhanA hetuo ane yoga - vyApAra, te sAvadha yogathI virati thAya che. te virati sahitane ja sAmAyika saMbhave che. * sUtra - 1122 - bhagavan! caturvizati stavathI jIvane zuM prApta thAya che? caturliMzati stavathI jIva darzana vizuddhine pAme che. * vivecana - 1122 - sAmAyikane svIkAravAnI icchAvALAe tenA praNetAnI stuti karavI joIe. teo tattvathI tIrthakara ja hoya che, tethI tenuM sUtra kahe che - A avasarpiNImAM thayelA covIze tIrthakaranA utkIrtanarUpa darzana - sakhyatva, tenI vizuddhi - tene upaghAta karatA karmone dUra karIne nirmaLa thavuM te darzana vizuddhi prApta thAya che. * sUtra - 1123 - bhagavAna ! vaMdanAthI jIvane zuM prApta thAya che? vaMdanAthI jIva nIcagotra karmano kSaya kare che ane ucca gogano baMdha kare che. te apratihata saubhAgyane pAme che, sarvajanane priya thAya che. tenI AjJA badhe manAya che, te janatAthI dAkSiNayane pAme che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * vivecana - 1123 * tIrthakaronI tAvanA karIne paNa guru vaMdana pUrvaka ja tenI pratipatti thAya che, tethI vaMdanane kahe che. AcAryAdinA uyitta vinayarUpa vaMdana vaDe adhama kuLamAM utpatti rUpa karmabaMdhano kSaya thAya che. tenAthI viparIta ucca gotrano baMdha thAya che. sarvajanane whaNIya thAya che. badhe ja apratikhalita AjJAvALo thAya che. loko tenA vacanane svIkAre che. tevo ja prAyaH Adeya karmanA udayavALo thAya che. lokono tenA pratye anukULa bhAva janme che. tenuM mAhAbhya paNa badhAne anukULa thAya che. * sUtra - 1124 - bhagavana ! pratikramaNathI jIvane zuM prApta thAya che? pratikramaNa vaDe jIva svIkRta vratonA chidrone baMdha kare che. Avo vratonA chidrone baMdha karanAro jIva Azrayono nirodha kare che, zuddha cAritranuM pAlana kare che. ATha pravacanamAtAmAM upayukta thAya che. saMyama yogamAM ApRthakva thAya che. sanmArgamAM samyapha samAdhistha thaIne vicaraNa kare che. * vivecana - 1124 - ukta guNothI sthita hovA chatAM paNa madhyama tIrthakaronA tIrthamAM khalanA thAya tyAre ane pahelAM - chellA tIrthakaramAM tenA abhAve paNa pratikramaNa karavuM joIe. tethI pratikramaNa kahe che - aparAdhathI pAchuM pharavA rUpa, prANAtipAta nivRtti Adi vratonA chidro- aticAra rUpa vivarone DhAMke che - dUra kare che. vaLI tevo vratanA chidrone DhAMkelo AtmA, sarvathA hiMsAdi Azravano nirodha karIne aAbala cAritra vALo thAya che tathA ATha pravacana mAtAmAM upayogavALo thAya che. apRthapha - sadA saMyama yogavALo thAya che. athavA apramatta thAya che. saMyamamAM prasighAta vALo thAya che athavA asat mArgathI iMdriyone pAchI kheMcIne sanmArgamAM sthApIne vicAranAra thAya che. * sUtra * 1125 - bhagavad ! kAyotsargathI jIvane zuM prApta thAya che tenAthI jIva atIta ane vartamAnanA prAyazcita yogya aticArTInuM vizodhana kare che. prAyazcitaeI vizaddhi thayela jIva, potAnA bhArane utArI denAra bhAravAhakanI mAphaka nirvajJa hRdaya thaI jAya che. prazasta dhyAnamAM lIna thaIne sukhapUrvaka vicaraNa kare che. * vivecana - 1125 - ahIM aticAra zuddhi nimitte kAyotsarga karavo joIe, tene kahe che. kAya - zarIra, teno utsarga - Agamokta nItithI parityAga te kAyotsarga che. tenAthI atIta - lAMbAkALanA saMcita, vartamAnamAM, baMdhAtA, evA ane prAyazcitta yogya aticArane arthAta tenAthI upArjita pApane dUra karavA vaDe vizuddha prAyazcita karela AtmA aMtaHkaraNathI svastha thAya che. konI jema? je rIte bhArane utArI nAMkhela Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/1125 9 7 bhAravAhaka haLavo banI jAya che, tema aticAro paNa bhAra rUpa che. tene dUra karavAthI te AtmA paNa nivRttahRdaya - zAMta thaI jAya che. te dhyAna - dhamadi dhyAnane pAme che. prazasta dhyAnane karato te sukhanI paraMparAne pAmIne A loka ane paralokamAM rahe che. ahIM ja jIvavA chatAM muktine pAme che. * sUtra - 1126 - bhagavana ! pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? pratyAkhyAna vaDe jIva AzvavatArono virodha kare che. * vivecana : 1126 * e pramANe azuddhamAna thatA pratyAkhyAna karavuM joIe. te kahe che - mUlaguNa ane uttaraguNa pratyAkhyAna rUpathI Azrava dvArono virodha thAya che kemake teno hetu Azrava nirodha che. pUrva saMcita karmanA kSayathI tene mokSanA aMga rUpe anyatra kahela che."jinavare upadiSTa A pratyAkhyAnane sevIne anaMtA jIvo zAzvata sukha rUpa mokSane pAmelA che." * sUtra - 1127 - bhagavAna ! stava, stuti ane maMgalathI jIvane zuM prApta thAya che? stava, stuti ane maMgalathI jIvane jJAna, darzana, cAstri svarUpa bovino lAbha thAya che. jJAna darzana cAritra svarUpa bodhithI saMpanna jIva mokSane yogya athavA vaimAnika devomAM utpanna thavAne yogya ArAdhanA ArAdhe che. * vivecana - 11ra7 - ahIM uttaraguNa pratyAkhyAna aMtarbhata namaskAra sahitAdi Ave. te grahaNa karIne pachI je nIkaTamAM caitya hoya tyAM vedanA karavI joIe, tema kahela che. te caitya vaMdanA stuti-stava- maMgala vinA na thAya, tenI tene kahe che. temAM Aa - devendra stava Adi, mati - ekathI sAta zloka paryanta- - - A stuti tava ja bhAvamaMgala rUpa che. tenA vaDe - jJAna, darzana, cAritrarUpa bodhi, teno lAbha arthAt paripUrNa jinadharmanI prApti thAya che. Avo jJAna darzana cAritra lAbha ... bodhi saMpanna jIva bhavano ke kamano aMta pAme che. tenI kriyA - abhinivartana arthAta muktine pAme che. te aMtakriyAno hetu hovAthI tene aMtakriyA kahe che. te bhave paNa thAya athavA devalokone ke veyaka ane anuttara vimAnamAM utpattine pAme che. arthAta anaMtara janmamAM viziSTa devatva prApti rUpa kalpAdimAM utpatti ane paraMparAthI muktine prApta karAve tevI jJAnAdi ArAdhanA rUpa ArAdhanAne sAdhe che. A AvA prakAranI ArAdhanA tapasvItAmAM tevA prakAranA guru kavALA, tathAvidha karma vedanA abhAvavALA jIvane AzrIne kahI che. ane aMtakriyA bhAjana jIva vastu cAra prakAre thAya che. tethI kahe che - kyAreka grAmasthane svIkAryA chatAM, ki0/1] Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 saMyamanuM pAlana karavA chatAM tevA prakAranA guru karyothI, tevA prakAranA viziSTa adhyavasAya asaMbhavathI, tevA prakAranI karma vedanAnA abhAvathI te bhave muktine na paNa pAme. paraMtu bhavAMtaramAM dIrgha paryAya pAmIne sanakumAra cakravartInI mAphaka (aMtakriyA pAme che.) sthAnAMgamAM kahe che - (1) pahelI aMtakriyA vastu - mahAkarmI pratyAjAtane paNa thAya che. he AyuSyamAn zramaNa! te zramaNa thaI, ghara choDI anagAritA pravrajyA svIkArI naiyAyika mArgane mATe saMyama bahusa, savara bahula, rUkSa, tIrArthI, upadhAnavAt, duHkhakSapaka, tapasvI, tene tathAprakAre tapa hoya tathA prakAre vedanA na hoya, te tathAprakAra puruSa dIrghadIrgha paryAyathI siddha thAya che. buddha thAya che, mukta thAya che. parinirvANa pAme che, sarve duHkhono aMta kare che, jema te cakravartI rAjA sanatkumAre karyo. te pahelI aMtakriyA vastu. (2) bIjI aMtakriyA vastu - (jenuM varNana sthAnAMga sUtrathI jANI levuM) tevA aNagAra gajasukumAranI mAphaka sarve duHkhono aMta kare che. (3) trIjI aMtakriyA vastu - (jenuM varNana sthAnAMga sUtrathI jANI levuM) tevA aNagAra, cAturaMta cakravartI rAjA bharatanI mAphaka mokSe jAya che. (4) cothI aMtakriyAvastu - svalpakarmI, virati pAmIne, tevA prakAranA vizuddha adhyavasAyathI tathAvidha tapa, tathAvidha vedanA pAmIne jaldIthI mokSamAM jAya che, jema marudevI mAtA gayA. (cothI aMtakriyAnuM vizeSa vivecana sthAnAMga sUtrathI jANI levuM) ahIM avidhamAna che aMtakriyA - karmakSayalakSaNa rUpa te bhava jene te anaMta kriyA, te paraMparAne mukti phaLane mATe che. * sUtra 1128 bhagavan ! kALa pratilekhanAthI jIvane zuM prApta thAya che? kALanI pratilekhanAthI jIva jJAnAvaraNIya karmono kSaya kare che. 7 * vivecana - 1128 - arahaMtanI vaMdanA pachI svAdhyAya karavo joIe te kALe ja thAya. tenA parijJAna - kALa pratilekhanApUrvaka hovAthI tene kahe che kAla prAdoSika Adi, tenI pratyuprekSaNA . * Agama vidhipUrvaka yathAvat nirUpaNA grahaNa ane pratijAgaraNa rUpa kAla pratyuprekSaNA vaDe jJAnAvaraNIya karmane khapAve che. yathAvat pravRttithI tathAvidha zubhabhAvanA saMbhavathI tema thAya. 0 sUtra - 1129 - bhagavan ! prAyazcitathI jIvane zuM prApta thAya che ? prAyazcita vaDe jIva pApa karmone dUra kare che ane dharma sAdhanAne tiraticAra banAve che. samyak prakAre prAyazcita karanAra AtmA mArga ane mAphaLane nirmaLa kare che. AcAra ane AcAra phaLanI ArAdhanA kare che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/11ra9 99 * vivecana - 1129 - kyAreka akAla pAThamAM prAyazcita svIkAravuM joIe, tevuM kramathI AvatA, ahIM tenuM kAraNa kahe che - temAM pApane chede che athavA vizuddha kare che. tethI te nirukta vidhithI prAyazcita kahevAya che. tenI AlocanAdinuM karaNa - vidhAna, te prAyazcitta karaNa. tenA vaDe pApakarmonI vizuddhi arthAta abhAva thatAM te niraticAra thAya che kemake tenA vaDe ja jJAnAcArAdi aticAra vizuddhi thAya che. samyak prakAre prAyazcitane svIkAranAra mArga - A jJAna prApti hetu samyakta ane tenuM phaLa te jJAna e baMnene nirmaLa kare che. pachI AcarAya che te AcAra - cAritra, tenuM phaLa te mukti, tene ArAdhe che. - x x x - athavA mArga - cAstri prAptinA nibaMdhanapaNAthI darzana jJAna nAmaka, tenuM phaLa che ane cAritra, tethI AcAra - jJAnAcArAdi, tenA phaLa - mokSanI ArAdhanA kare che. athavA mArga - mukti mArga, kSAropathamika darzana Adi, tenuM phaLa che, tene ja prakarSAvasthAmAM kSAyika darzanAdi kahe che. vizodhanA ane ArAdhanAne sarvatra niraticArapaNAthI hetu vicAravo. * sUtra - 1130 * bhagavad ! kSamApanA karavAthI jIvane zuM prApta thAya che? kSamApanA karavAthI jIva prahAda bhAvane prApta thAya che. prahAda bhAva saMpanna AtmA, badhAM prANa, bhUta, jIva ane sattAnI sAthe maitrI bhAvane prApta thAya che. maitrI bhAvane prApta jIva bhAva vizuddhi karIne nirbhaya thAya che.. * vivecana - 1130 - prAyazcikaraNa kSamApanAvAnuM ne ja thAya che, tethI tene kahe che - kSamA - mArA AvA duSkRta pachI khamavA yogya che, evI kSamApanAthI prahmAda - AtmAno manaH prasatyAtmakathI aMtabhava, arthAta duSkRtathI janita citta saMkalezano vinAza thAya che. -x* A prahmAdana bhAva citta prasanna karavA rUpa abhiprAya. badhAM ja te prANa- betraNa, cAra iMdriyovALA, bhUta - vanaspati, jIva - paMcendriya, satva - bAkInA jaMtuo. - xx. teomAM maitrIbhAva - parahita ciMtA lakSaNane utpAdita kare che. tethI maitrIbhAvane pAmela jIva rAga-dveSanA pigamarUpa bhAva vizuddhi karIne ihalokAdi bhaya rahita thAya che. kemake saMpUrNa bhaya hetuno abhAva che. * sUtra - 1131 - bhagavAna ! svAdhyAyathI jIvane zuM prApta thAya che? svAdhyAyathI jIva jJAnAvaraNIya karmano kSaya kare che. * vivecana - 1131 - uparokta guNamAM avasthita jIve svAdhyAyamAM prayatna karavo joIe, tene kahe che - svAdhyAyathI jJAnAvaraNIya upalakSaNathI badhAM karmono kSaya kare che. kahyuM che ke - svAdhyAyamAM ke koIpaNa prakAranA yogamAM jIva upayogavALo thaIne prati samaya Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 asaMkhya bhAvika karmane vizeSathI khapAve che. * sUtra - 1132 - bhagavAna ! vAsanAthI jIvane zuM prApta thAya che? vAsanAthI jIva kramonI nirjarA kare che, kSatajJAnanI AzAtanAnA doSathI dUra rahe che. tenA kAraNe tIrthadharmanuM avalaMbana kare che. tIrtha dharmanA avalaMbanathI kamonI mahAnirjarA ane mahAparyavasAna kare che. vivecana - 1132 - svAdhyAyanamAM pahelA vAyanA ja karavI joIe, tethI tene kahe che - gurunuM prayojaka bhAve ziSya prati kathana te vAyanA arthAta pAThana. tenA vaDe karmonuM parizATana thAya che. tathA zrata- AgamanI anAzAtanAmAM varte che. tema na karavAmAM ja avAthI kRtanI azAtanA thAya che. te karavAthI nahIM tethI mRtanI anAzAtanAmAM anurakta thavuM. athavA vartamAna tIrtha te ahIM gaNadhara che, teno dharma-AcAra, zrata dharma pradAna rUpa tIrtha dharma. athavA tIrtha - pravacana - zratane arthathI dharma. te svAdhyAyane avalaMbatA - AzrIne ghaNI moTI karma nirjarA thAya che. - X- paryavasAna eTale kamoM ke bhavano aMta. vAyanA svAdhyAyathI e rIte muktine bhajanAra thAya che. * sUtra - 1133 - bhagavana pratipRcchanAthI jIvane zuM prApta thAya? pratipRcchanA vaDe jIva sUjha, artha, tadubhaya saMbaMdhita kAMkSA mohanIyano vyavaccheda thAya. * vivecana - 1133 - vAcanAne grahaNa karyA pachI paNa saMzayAdi utpattimAM prazno karavA te prati pachatA avasara che, tethI tene kahe che-pahelAM kahela sUTAdine punaH pUchavA tepratipachanA. tenA vaDe sUtra, artha ane tadubhayane vizuddha kare che. saMzayAdi mAlinyane dUra karavA vaDe vizuddha kare che tathA kAMkSA - A A pramANe che ke A pramANe mAre bhaNavuM yogya che? ityAdi vAMchA - te ja moha pamADe che - 4- kAMkSA mohanIya karma anabhigrahika mithyAtvarUpa che tene (pratipRcchanA vaDe) vizeSathI dUra kare che. * sUga - 1134 - bhagavAna ! parAvatanAthI jIvane zuM prApta thAya che? parAvartanA vaDe vyaMjana - padapATha zira thAya che. ane jIva padAnasaritA yAdi jana uhine Ama thAya che. * vivecana - 1134 - pRcchanA dvArA vizodhita sUtranuM vismaraNa na thAya mATe parAvartanA kahe che. temAM parAvartana-guNana, tenA vaDe je arthane oLakhAvAya che. tevyaMjana- akSarane utpAdita kare che. - - - tAvidha karmanA kSayopazama vaDe padAnusAritA vyaMjanalabdhi prApta thAya che. - x-x Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 29/1135 * sUtra - 1135 - bhagavana anapekSAthI jIva Ayukarmane choDIne bAkIne jJAnAvaraNIyAdi sAta kamanI pravRtione pragADha baMdhanothI zithila kare che. tenI dIrghakAlIna sthitine AghakAlIna kare che, tenA tIva rasAnubaMdhane maMda kare che. bahukamapadezone Adhya pradezavALA kare che. AyuSa karmono vadha kadAcita kare che, kadAcita karatA nathI. asAtA vedanIya karmano punaH punaH upacaya karatA nathI. je saMsAra aTavI anAdi ane anaMta che, dIrdhamAgaNI yukta che, jenA narakAdi gatirUpa cAra aMta che, tene zIva pAra kare che. * vivecana - 1135 - sUtravata arthamAM paNa vismaraNa saMbhave che. tethI tenI paNa paribhAvanA karavI joIe, te anuprekSA. sUtranI anuprekSA - ciMtanikA, tenAthI prakRSTa zubha bhAvonI utpattinA nibaMdhanapaNAthI AyuSyane varjIne sAta karma prakRti che. te sAta prakRti, je gADha baMdhanathI nikAcita hoya che, tene zithila baMdhana baddha kare che. arthAta tene taporUpatvathI apavartanAdikaraNa yogya kahe che ane tapathI nikAcita karmane khapAvavAmAM paNa samartha thAya che. zubha adhyavasAya vazathI sthiti khaMDakanA apahArathI dIrghakAlika sthitine dUrvakAlika kare che. kemake badhAM karmonI paNa sthitinuM azubhapaNuM che. - - 4 - tIvra anubhavAthI catuH sthAnika rasatvathI maMdAnubhAvA tristhAnika rasatyAdinA ApAdanathI kare che. ahIM azubhaprakRti ja grahaNa karAya che. kemake zubhabhAvanuM zubhAzubha tIvamaMdAnubhAva hetupaNAthI che. tethI zubhabhAvathI tIvra anubhAva bAMdhe che. bahupadezikane ayapradezavALI kahe che. (pra-) kayA abhiprAyathI Ayune varjIne sAta prakRti kahela che? (uttara--) zubhAyuSka ja saMyatane ukta karyaprakRti apavartanAkaraNAdi saMbhave che. tenI ja anapekSA tAtvikI che, zubha bhAvathI zubhaprakRtinuM zithilatAdikaraNa na thAya. - x- (zaMkA) zubhAyu baMdha chatAM A prakRtinuM phaLa kema nathI kahyuM? (samAdhAna) AyuSka karma kadAca baMdhAya che, teno vibhAgAdi zeSa AyuSkatAmAM ja baMdhano saMbhava che. kahyuM che ke- kadAca tribhAge, kadAca vibhAga vibhAgamAM asAtavedanIya - zArIrAdi duHkhahetu, ane karma zaocthI bIjI azubha prakRti vAraMvAra bAMdhatA nathI. * x x* bIjA e pramANe kahe che ke - sAtA vedanIya karmane vAraMvAra ekaThAM kare che. - x-. bAkI spaSTa che. - anAdi- Adino asaMbhava che. avadajha - sadA avasthita anaMta pariNAma paNAthI hovAthI tene anaMta kahe che. A pravAhanI apekSAthI jANavuM. tethI ja dIrghakALa - teno paribhramaNa hetu karma rUpa mArga jemAM che, te cAragati rUpa che. evA cAra gatirUpa saMsAra kAMtArane (anupekSA karanAra) jaldIthI vizeSa ullaMghI jAya che, atikrame che. arthAta mukti pAme che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra - 1136 - bhagavana ! dharmakathAthI jIvane zuM prApta thAya che? dharmakathAthI jIva kamanI nirjarA kare che, pravacanathI prabhAvanA kare che. pravacananI prabhAvanA karanAra jIva bhAvimAM zubha phaLa denArA karmono baMdha kare che. vivecana 1136 - e pramANe abhyasta zrutathI dharmakathA paNa karavI joIe, tethI tene kahe che - gharmakathA arthAta vyAkhyAna rUpathI nirjarAne pAme che. atavA pravacanane prakAzita kare che. kahyuM che ke - prAvayanI, dharmakathI Adi ATha dharmaprabhAvako kahyAM che. sUtrapaNAthI AgAmI kALa bhAvI bhadra - kalyANa jemAM che, tevA karmo bAMdhe che. athavA AgAmI kALamAM zazvata bhadratAthI anavarata kalyANapaNAthI upalakSita kama bAMdhe che. arthAta zubha karmo upArje che. * sUtra - 1137 - bhagavad ! cutanI ArAdhanAthI jIvane zuM prApta thAya che? zruta ArAdhanAthI jIva ajJAnano kSaya kare che. ane kalezane prApta thatAM nathI. 0 vivecana - 1137 - A rIte paMcavidha svAdhyAyaratathI mRta ArAdhita thAya che, tethI bhUtanI ArAdhanA kahe che. zratanI samyaga AsevanAthI ajJAna - anavabodhane dUra kare che ane viziSTa tatvAvabodhane pAme che. ane rAgAdi janita saMkalezanA bhAgI thatAM nathI. tenA vazathI navA navA saMvegane pAme che. - X- X-. * sUga - 1138 - bhagavanA manane ekAgratAmAM sthApita karavAthI jIvane zuM prApta thAya che? manane ekAgratAmAM sthApita karavAthI cittano nirodha thAya che. - vivecana - 1138 - mRtanI ArAdhanA ekAgra mana saMnivezathI ja thAya che. tethI have tene kahe che - jenuM zubha AlaMbana che, te ekAgra, temAM mana rAkhIne tenI sthApanA karavI, athavA eka agramAM ja manane sthApavA paDe unmArgamAM prasthita cittano nirodha - niyaMtraNA karavI te citta nirodha, tene kahe che. * sUtra - 1139 - bhagavana! saMyamathI jIvane zuM prApta thAya che? saMyamathI Azavano nirodha prApta thAya che. * vivecana - 1139 - ekAgra manavALAne ja saMyamathI ISTa phaLanI prApti thAya che, tethI saMyamane kahe che - saMcama eTale pAMca AzravathI viramaNa Adi vaDe, avidhamAna karmatvane pAme che. kemake teo AzravathI viramela che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29:1140 * sUtra - 1140 bhagavan! tapathI jIvane zuM prApta thAya che? tapathI jIva pUrva saMcita karmone kSaya karIne vyavadAna - vizuddhine prApta thAya che. - - vivecana 1140 saMyamavAn ne paNa tapa vinA karmakSaya thato nathI. tethI 'tapa'ne kahe che. tapa vaDe vyavadAna arthAt pUrvabaddha karmonA apagamathI - kSaya thavAnI viziSTa zuddhine pAme che. * sUtra 1141 - bhagavan! vyavadAnathI jIvane zuM prApta thAya che? vyavadAnathI jIvane akriyA prApta thAya che. akriya thayA pachI te siddha thAya che. buddha thAya che, mukta thAya che, parinirvANane pAme che ane badhAM duHkhono aMta kare che. * vivecana 1141 - 103 - A vyavadAna e tapanuM anaMtara phaLa hovAthI tene kahe che. vodANathI avidhamAna kriyA arthAt vyuparata kriyA nAmaka zukla dhyAnanA cothA bhedane pAme che. akriyAka * vyuparatakriyA nAme zukladhyAnavartI thaIne pachI niSThitArtha thAya che. jJAna ane darzananA upayogathI vastu tattvane jANe che, saMsArathI mukta thAya che, paNa pharIthI saMsAramAM temanuM Agamana thatuM nathI. tethI ja teo parinirvANane pAme che. ityAdi badhuM pUrvavat jANavuM. . *X* X-X - X* X ** 0 sUtra - 1142 - bhagavan! sukhanA zAtanathI jIvane zuM prApta thAya che? sukhazAtanathI viSayo prati anutsuktA thAya che. anutsuktAthI jIva anukaMpA karanAra anubhaTa, zokarahita thaIne cAritra mohanIyano kSaya kare che. vivecana - 1142 - vyavadAna hovA chatAM saMyamAdimAM sukhazAyitAmAM ja thAya che. tene ja kahe che. temAM sukhamAM sunAra arthAt pravacana zaMkAdi - x - x - cAre prakAranI sukha zayyAmAM sthipaNAthI nirAkula paNe rahe che. tethI sukhazAyi, teno je bhAva ne sukhazAyitA, temAM anuttuka. arthAt paralAbha divya - mAnuSa kAma bhogomAM sarvadA nispRhatva. ne athavA bIjo artha letA - sukha te vaiSayika, zAtayati - tene meLavavAnI spRhAnA nivAraNa vaDe dUra kare che. te sukha zAtA temAM anuttuka. sukhazAya - sukhethI zayana, tenA vaDe. athavA sukhanuM zAtana, tenA vaDe. jIvanuM anutsukatva arthAt viSayasukha prati niHspRhatvane utpanna kare che. saMyamAdimAM ja niSpannamAnasavALA.- x - x - * sukhotsuka ja maratA evA paNa prANIne avalokatA svasukhamAM rasika ja rahe che. A anukaMpako tenAthI viparIta hoya che, tethI duHkhathI kaMpatAne joIne, temanA duHkhe duHkhita thaIne pote paNa tatkALa ja kaMpe che. vigatazoka A lokanA prayojana bhraMza Ad Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 thavA chatAM zoka karatA nathI kema ke teo muktipadanI baddha prahAvALA che. AvA prakAranA prakRSTa zubha adhyavasAyathI cAstri mohanIya kamane khapAve che. * sUtra - 1143 - bhagavana ! apratibaddhatAthI jIvane zuM prApta thAya che? ApatibakatAthI jIva nizcaMga thAya che. nitsaMga hovAthI jIva ekAkI thAya che, ekAgracitta thAya che, divasa ane rAtri sadA sarvatra virakta ane Apratibaddha thaIne vicaraNa kare che. * vivecana - 1143 - sukha zayyAsthitane apratibaddhatA thAya che, tethI tene jaNAvatA kahe che. apratibaddhatAthI - manamAM nirAsaktipaNAthI niHsaMgata - bAhya saMgano abhAva prApta thAya che. niHsaMgacthI jIva eka - rAgAdi vikalatAthI, tethI ja ekAgracittadharmamAM eka manavALo thAya che. tethI rAtri ke divasamAM sadA bAhya saMgano tyAga karato apratibaddha thaIne vicare che. vizeSathI pratibaMdharahita thaIne mAsakampAdi udhatavihArathI vicare che. * sUtra - 1144 - bhagavAna ! vivikta zayanAsanathI jIvane zuM prApta thAya che? vivikta zayanAsanathI jIva cArika gatine pAme che, cAritragutithI jIva viviktAhArI, daDha cAritrI, ekAMta piya, mokSabhAva pratipanna thaI ATha kamanI graMthInI nirjI - kSaya kare che. * vivecana - 1144 - pratibaddhatA viviktazayanAsanatAmAM saMbhave che. tethI tene kahe che. vivikta eTale strI Adi asaMsakta zayana, Asana, upAzraya jene che te. tenAthI cAtrinI rakSAne pAme che. guma cAstriI jIvo vikRti Adi rahita AhAravALA thAya che. gupta cAritrI ja sarvatranispRha thAya che. tathA deTa-nizcala cAritra, tethI ja ekAMta-nizcayathI abhiratimAnane ekAMtarata thAya, tathA mukta aMtakaraNane AzrIne mokSabhAva pratipanna evo mAre mokSa ja sAdhavo joIe evA abhiprAya vALo ATha prakAranI karmagranthi jevI durbhedha graMthine kSapaka zreNI pAmIne khapAve che. * sUtra - 1145 * bhagavan! vinivardhanAthI jIvane zuM prApta thAya che? vinivarnanA thakI pApakarmo na karavAne mATe udhata rahe che. pUrvabaddha kamanI najarathI kane nivRtta kare che. pachI cAturaMta saMsArakAMtArane zIva pAra karI jAya che. * vivecana - 1145 - vivikta zayanA sanatAmAM vinivartana thAya che. tethI tene kahe che - vinivartanA - viSayothI AtmAne parAMmukha karaNa rUpatAthI, pApakarma eTale sAvadha anuSThAnone Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/1145 105 mAre na karavA evA prakAranA dharma prati utsAdita thAya, pUrve bAMdhela pApakarmone nirjarA prati laI jAya che - vinAza kare che athavA pApa karma eTale jJAnAvaraNa Adine apUrva anupArjana vaDe mokSane mATe udhata thAya che. pUrvabaddha karmonI nirjaraNA kare che. sUtra 1146 bhagavan ! saMbhoga pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? saMbhoga pratyAkhyAnathI parAvalaMbanAdino kSaya kare che. nirAlaMbanane AyatArtha yogo thAya che. svayaMnA lAbhathI saMtuSTa thAya che. paralAbhane AsvAdano nathI, tethI kalpanA spRhA ke prArthanA karato nathI. abhilASA karato nathI. tema na karato evo te,bIjI sukhazayyAne pAmIne vicaraNa kare che. 0 vivecana - 1146 - - viSayanivRtta kyAreka saMbhoga pratyAkhyAna vAna saMbhave che. te kahe che - saM eTale sva para lAbha maLavA rUpathI bhoga te saMbhoga arthAt eka maMDalImAM bhojanAdi karavA. tenuM pratyAkhyAna gItArtha avasthAmAM jinakalpAdi azrudhata vihAranI pratipattithI parihAra te saMbhoga pratyAkhyAna, tenA vaDe glAnAdine tiraskArIne, sadA udhatatvathI vIryAcArane ja avalaMbe che. nirAlaMbanane mokSa ke saMyama ja prayojana hovAthI te AyatArthika vyApAravALA thAya che. tathA potAnA lAbhathI nirabhilASa thAya che. bIjAnA lAbhanI kalpanA, spRhA, prArthanA ke abhilASA karatA nathI. temAM kalpanA eTale manamAM A mane Ape tevA vikalpo. spRhA - tenI zraddhAthI AtmAnuM AviSkaraNa, prArthanA - vacana vaDe "mane Apo'' tevI cAcanA. abhilASA - tenI lAlasApUrvakanI vAMchA. athavA A badhAM ekArthaka zabdo che. evA prakAranA guNone je pAme che, tene ja uktano anuvAda karatA kahe che - bIjAnA lAbhanI AzA na karato, na AsvAdato, na bhogavato. kalpanA Adi na karato bIjI sukhazayyA pAmIne vicare che. bIjI sukha zayyA eTale - te muMDa thaIne gRha choDI aNagAritAthI pravrujita thaIne potAne maLatA lAbhathI saMtuSTa rahe. bIjAnA lAbhane na AsvAde, na vikalpe na spRhA na kare, na prArthe, na abhilASA kare ane tema na karato manamAM rAga dveSa na pAme, na vinighAta prApta thAya. - x-. * sUtra - 1147 - bhagavan ! upadhi pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? upadhi pratyAkhyAnathI jIva apalimaMthane pAme. nirupadhika jIva niSkAMkSa thAya, upadhinA abhAvamAM saMkaleza na pAme. * vivecana 1147 -- saMbhoga pratyAkhyAnavALAne upadhi pratyAkhyAna paNa saMbhave che, te kahe che. temAM upadhi eTale upakaraNa. temAM rajoharaNa ane muhapatti sivAyanI vastunuM pratyAkhyAna ke "mAre te grahaNa na karavuM" e pramANe nivRtti rUpa upadhi pratyAkhyAna tenAthI parimatha Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda - svAdhyAyAdinI kSati, teno abhAva te aparimaMtha, tene pAme che. tathA upadhithI nikAMta te nirupadhika jIva vastrAdinI abhilASArahita thI, upadhirahita paNa zArIrika, mAnasika saMkalezane pAmato nathI. -- X-. * sUtra - 1148 - bhagavan! AhAranA pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? AhAra pratyAkhyAnathI jIva hitanI AzaMsAnA prayatnone vicchinna karI de che. tene vicchinna karIne te AhAranA abhAvamAM paNa kaleza pAmato nathI. * vivecana - 1148 - upadhi pratyAkhyAtA AhArane paNa paccakakhe che. jinakalpikAdi eSaNIya AhAra na maLatA ghaNAM divaso upavAsI ja rahe che, tethI AhAra pratyAkhyAnane kahe che - aSaNIya bhojanapAna nirAkaraNa rUpathI prANane dhAraNa karavA rUpa abhilASA te jIvitAsaMsA, teno vyApArakaraNa te jIvitAzaMsA prayoga, teno viccheda thAya che. AhArAdhIna ja manuSyone jIvita che, tethI tenA pratyAkhyAnamAM tenI AzaMsAno vyavaccheda thAya che. temAM jIvitAzAthI viprayoga- vividha vyApArane vyavacchinna kare che. jIvitanI AzAthI AhAra ja mukhya vyApAra che. tenA pratyAkhyAnamAM zeSa vyApArano viccheda sukara ja thAya che. - *- tethI tevo jIva azanAdi vinA saMkaleza pAmato nathI. vikRSTa taponuSThAnavAnuM paNa bAdhA anubhavato nathI. * sUtra - 1149 - bhagavana! kaSAya pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? kaSAya pratyAkhyAnathI vItarAga bhAva pAme che. vItarAgabhAva prApta jIva sukha ane duHkhamAM sama thaI jAya che. * vivecana - 1149 - ukta traNe pratyAkhyAnanuM phaLa kaSAyano abhAva ja che. tethI kaSAya pratyAkhyAna kahe che. tenAthI - krodhAdinA nivAraNathI vItarAga arthAt saga ke dveSa rahitatAne pAme che. - - vItarAga bhAva pAmavAthI rAga ane dveSanA abhAve sukha - du:khamAM tulya thAya che. rAgadveSa vaDe ja temAM vaiSamya saMbhave che. tenA abhAvamAM to samatA ja rahe che. * sUtra * 1150 - bhagavana ! yoga pratyAkhyAnathI jIva zuM pAme che? yoga pratyAkhyAna vaDe ayogatvane pAme che. ayogI jIva navA karmo bAMdhato nathI. pUrvabaddha kamanI nirjarI kare che. * vivecana - 1150 - niSkaSAyIpaNa yoganA pratyAkhyAnathI ja mukti sAdhaka thAya, tethI tene kahe che. yoga - mana, vacana, kAyAno vyApAra, tenA pratyAkhyAnathI - tenA nirodhathI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/1150 107 ayogIbhAva janme che. ayogIjIva navA karmo bAMdhato nathI kema ke tenA kAraNano abhAva thAya che. pUrva baddha - bhavopagrAhI cAra karmane nijara che - kSaya kare che. * sUtra - 1151 - bhagavana ! zarIranA pratyAkhyAnathI jIva zuM pAme che? zarIranA pratyAkhyAnathI jIva siddhonA viziSTa guNone pAme che. tevo jIva lokAge pahoMcIne paramasukhI thAya che. * vivecana - 1151 - yoganA pratyAkhyAnathI zarIra paNa pratyAkhyAta ja thAya che to paNa tenA AdhAratvathI mana ane vacana yoga karatAM tenA prAdhAnyane jaNAvavA A pratyAkhyAna kahe che - temAM zarIra eTale dArikAdi, tenA pratyAkhyAnathI siddhonA atizaya guNone prApta kare che. siddhonA atizaya guNa saMpanna jIva lokAgra - muktipadane pAmI atizaya sukhavALo thAya che. * sUtra - 115ra - bhagavanuM ! sahAya pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? sahAya pratyAkhyAnathI jIva ekIbhAvane pAme che. ekIbhAva prApta jIva ekAgratAnI bhAvanA karato vigrahakArI zabda, vAkalaha, krodhAdi kaSAya, tuM-tuM ane huM-huM AdithI mukta rahe che. saMyama ane saMcamAM bahulatA pAmIne samAdhi saMpanna thAya che. * vivecana - 115ra - saMbhoga Adi pratyAkhyAno prAyaH sahAya pratyAkhyAnathI ja sukara thAya che. sahAya - sAhATyakArI yatio tenA pratyAkhyAnathI ja ekatvane pAme che, ekatAprApta jIva ekAlaMbanatvanA abhyAsathI alpa - abhAvavALA thAya. zenA abhAvavALA? vAk kalaha, kaSAya ityAdi tatA saMyama ane saMvaramAM bahulatA pAmI jJAnAdi samAdhivALA bane che. * sUtra - 1153 * bhagavanuM ! bhakta pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? bhakta pratyAkhyAnathI jIva aneka prakAranA seMkaDo bhavonA janma maraNane ruve che. * vivecana - 1153 - samAdhivAna jIva ane bhakta pratyAkhyAna thAya che. tethI tene kahe che. AhArano parityAga te bhakta parijJAdi aneka seMkaDo bhavono zodha kare che. tathAvidha daDha vyavasAyatAthI saMsAranA abhatvane pAme che. * sUtra - 1154 - bhagavana / sadbhAva pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? jIva sadbhAva pratyAkhyAnathI anivRttine prApta thAya che. nivRtti prApta aNagAra Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 kevalInA zeSa cAre kamIzono kSaya kare che. te A pramANe - vedanIya, Ayu nAma ane gotra. tyAra pachI te siddha thAya che. buddha thAya che. mukta thAya che, parinirvANane pAme che, badhA duHkhono aMta kare che. * vivecana - 1154 - - have sarva pratyAkhyAna pradhAna sabhAva pratyAkhyAnane kahe che. temAM sadbhAva - sarvathA pharI karaNa asaMbhavathI paramAte vaDe pratyAkhyAna, te sarva saMvara rUpa zailezI sudhI hoya che, tenA vaDe. nivRtti - mukti vidhamAna nathI tevA anivRtti zukla dhyAna rUpa cothA bhedane pAme che. - x x- te guNasthAnane pAmIne kevalI cAra prakAranA bhavopagrAhI karmano kSaya kare che. * sUtra * 1155 - bhagavad ! pratirUpatAthI jIvane zuM prApta thAya che? pratirUpatAthI jIva lAghavatAne pAme che. laghubhUta jIva Amatta, prakTa liMga, prazasta liMga, vizuddha satta, satya samiti saMpanna, sarva prANa, bhUta, jIva ane satvone mATe vizvAsanIya, alpa pratilekhanavALA, jitendriya, vipula tapa ane samitino sarvatra prayoga karanAro thAya che. * vivecana - 11papa - ukta pratyAkhyAno prAyaH pratirUpatAmAM ja tAya che. prati - sAdazya, tenI pratIti - sthavira kapAdi sadeza rUpa -- veSa jeno che te. teo adhika upakaraNanA parihAra rUpathI lAghavatAne pAme che temAM dravyathI svalpa upakaraNatvathI ane bhAvathI apratibaddhatAne pAme che. apramatta - pramAda hetuno parihAra, prakaTaliga - sthavirAdi kaparUpathI vatI e pramANe vijJAyamAnapaNe. prazastaliMga- jIvarakSaNa hetu jIharaNAdi dhArakapaNAthI. vizuddha samyakta - sakhyattvanA vizodhanathI teno svIkAra. - *- - ityAdI badhuM sUtrArthavatu jANavuM - X - X-x-x * sUtra - 1156 - bhagavana ! taiyAvaccathI jIvane zuM prApta thAya che? vaiyAvaccathI jIva tIrthakara nAma goganuM upArjana kare che. * vivecana - 1156 - pratirUpatAmAM paNa vaiyAvaccathI ja viziSTa phaLanI prApti thAya, tethI have vaiyAvacca kahe che - kuLa AdinA kAryomAM vyApAravAna, teno je bhAva te vaiyAvacca. tenA vaDe tIrthakara nAma gotra karma baMdhAya che. * sUtra - 1157 - bhagavAna ! sarvaguNa saMpannatAthI jIvane zuM prApta thAya che? sarva guNa saMpannatAthI jIva apunarAvRtine prApta thAya che. punarAvRtti bAma java zArIrika ane mAnasika duHkhono bhAgI thato nathI. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/1157 109 * vivecana - 1157 - vaiyAvRtyavAna sarva guNa bhAjana thAya che. tethI sarva guNa saMpannatA kahe che. temAM sarvaguNa - jJAnAdi, tenA vaDe saMpanna - yukta. A sarvaguNa saMpannatA vaDe pharI ahIM Agamanano abhAva thAya che. arthAt muktine pAme che. apunarAvRtine pAmelo jIva zArIrika ane mAnasika duHkhono bhAgI banato nathI. kemake tenA nibaMdhanathI deha ane manano abhAva thAya che. siddhi sukhano bhAjana thAya che. * sUtra - 1158 - bhagavana ! vItarAgatAthI jIvane zuM prApta thAya che? vItarAgatA vaDe iva sneha ane tRSNAnA anubaMdhono viccheda kare che. manojJa zabda - sparza - sa - rUpa ane gaMdhathI virakta thAya che. * vivecana - 1158 - sarvaguNa saMpannanA rAga dveSanA parityAgathI pAme che. tethI have vItarAgatA kahe che - rAga dveSanA apagama rUpathI baMdhana - rAga dveSa pariNAma rUpa. tRSNA - lobha, tarUpa baMdhanono viccheda kare che. skoha - puNAdi viSaya, tRSNa - dravyAdi viSaya, te rUpa anubaMdhana athavA anugata ke anukULa baMdhano, ati duratatvane jaNAvavA mATe che. tenAthI manojJa zakadAdimAM virakta thAya che. kemake tRSNA ane sneha rAgano hetu che. ahIM rAgane ja sakala anarthanA mULa rUpe jaNAvavA tenuM pRthak upAdAna che. * sUtra - 1159 - bhagavan! kSAMtithI jIvane zuM prApta thAya chekSAMtithI jIva parISaho upara vijaya prApta kare che. * vivecana - 1159 - rAgadveSanA abhAvamAM tattvathI zramaNaguNo che. temAM pahelA vratanI paripAlanAnA upAya rUpe kSAMti ja che, tethI pahelAM tene kahe che - temAM kSAMti eTale krodhano ya, tenAthI vadha Adi parISahone jIte che. * sUtra - 1160 - bhagavAna ! muktithI jIvane zuM prApta thAya che? muktithI jIva akiMcanatAne pAme che. akiMcana iva artha lobhIjanothI pAnIya thAya che. * vivecana 1160 * kSAMti yukta hoya to paNa mukti vinA bAkInA vratonuM pAlana karavuM zakya nathI. tethI tene kahe che - mukti eTale nilabhatA. tenAthI akiMcana thAya. akiMcana eTale niSparigrahatvane pAme che. akiMcana jIva arthanI laMpaTatAthI cauradine prArthanIya thatA nathI. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra - 1161 - bhagavAna ! bAjutAthI jIvane zuM prApta thAya che? AjutAthI jIva kAya saraLatA, bhAva saraLatA, bhASA saraLatA ane avisaMvAdane prApta thAya che. avisaMvAda saMpanna jIva dharmano ArAdhaka thAya che. - vivecana - 1161 - lobhanI sAthe avinAbhAvI paNe mAyA joDAyela che. mAyAnA abhAvamAM avazya ArjavatA hoya, tethI Arjavane kahe che. haju eTale avaka, teno bhAva te Arjava tenAthI - mAyAnA parihArathI kAyamajutA arthAt kunjAdi veza bhU vikArAdi na karIne prAMjalatA vaDe haju thAya. bhAva vajutA- bhAvathI je anya ciMtana, teno parihAra. bhASA RjutA - je upahAsAdi hetuthI anya bhASAdi bhASaNano parityAga. avisaMvAdana - bIjAne vipatAraNa- chetaravA nahIM, te rUpane pAme che. AvA prakAranI bAjutAnI jIva dharmanA ArAdhaka thAya che. vizuddha adhyavasAyapaNAthI bIjA janmamAM paNa dharmArAdhaktAne prApta thAya che. * sUtra - 1162 - bhagavan! mRdutAthI jIvane zuM prApta thAya che? mRdutAthI jIva anuddhata bhAvane prApta thAya che. anuddhata jIva mRdu - mArdava bhAvathI saMpanna thAya che. ATha mada sthAnone vinaSTa kare che. * vivecana - 1162 - ukta guNo paNa vinaya vinA sarva phaLane na prApta karAve. vinaya mArkavatAthI ja Ave, tethI mArdavane kahe che. mRdu - dravyathI ane bhAvathI avamanazIla, teno bhAva ke karma te mAIva. je sadA mArdava yukta ja thAya che, tenAthI saMpanna - tenA abhyAsathI sadA mRdu svabhAva te mRdu mArdava saMpanna. te jAti, kuLa, baLa, rUpa, tapa, aizvarya, zrata, lAbha e ATha mada sthAnono vinAza kare che. - x-x * sUtra - 1163 - bhagavAna ! bhAva satyathI jIvane zuM prApta thAya che? bhAva satyathI jIva bhAvavizaddhine pAme che. bhAva vizaktimAM vartato jIva arahaMta prajJaH dharmanI ArAdhanAmAM udhata thAya che. arahaMta prApta dharma ArAdhanAmAM udhata thI paralokamAM paNa dharmano ArAdhaka thAya che. * vivecana - 1163 - mAdevatAdi paNa tattvathI satya sthitane ja thAya, temAM paNa bhAva satya pradhAna che, tethI te kahe che - zuddha aMtarAtmArUpathI pAramArthika avitatvathI vizuddha adhyavasAyarUpane pAme che. bhAva vizuddhimAM vartato jIva arahaMta prajJapta dharmanA anuSThAnathI muktine mATe utsAhita thAya che. athavA ArAdhanAne mATe amyuriSTha thAya che. tenAthI bhavAMtaramAM paNa dharmane pAme che. athavA paralokamAM ArAdhaka thAya che athavA viziSTa bhavAMtarane pAme che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/1164 111 * sUtra - 1164 - bhagavAna ! karaNa satyathI jIvane zuM prApta thAya che? karaNa satyathI jIva karaNa zaktine prApta thAya che. karaNa satyamAM vartamAna jIva "yathAvAdI tathAkArI thAya che. * vivecana - 1164 - bhAvasatyathI karaNa satya saMbhave che, tethI te kahe che - karaNa satya, jema ke - pratilekhanAdi kriyA jema kahela che, temAM samyaka upayukata thaIne kare che, tenAthI karaNa zakti, tenA mAhAbhyathI pUrve anadhyavasita kriyA sAmarthya rUpa pAme che tathA karaNa satyamAM vartato jIva "jevuM bole tevuM karanAro" thAya che. kriyAkalApa jevo bole tevo karI zake che. * sUtra - 1165 - bhagavana ! yoga satyathI jIvane zuM prApta thAya che? yogya satya vaDe jIva yogane vizuddha kare che. * vivecana - 1165 - ukta svarUpane yoga satya paNa hoya che. te kahe che - yoga eTale mana, vacana, kAyAnuM satya-avitatva. teyogasatya vaDe yogone kliSTa dharmabaMdhakatvanA abhAvathI nirdoSa kare che. * sUtra - 1166 - bhagavAna ! manogatithI jIvane zuM prApta thAya che? manomithI jIva ekAgratAne pAme che. ekAgra cittavALo jIva zubha vikalpothI mananI rakSA kare che ane saMyamano ArAdhaka thAya che. * vivecana - 1166 - ukta satyo guptiyuktane ja thAya che. tethI yathAkrame tene kahe che, temAM manogati rUpatAthI jIva dharma ektA nicitvane pAme che tathA ekAgracitta jIva guptamana arthAt azubha adhyavasAyamAM jatA manane rakSaNa karanAra ane saMyama ArAdhaka thAya che. * sUtra - 1167 : bhagavAna ! vacanagatithI jIvane zuM prApta thAya che? vacana gatithI jIva nirvikAra bhAvane pAme che. nirvikAra jIva sarvathA vANugupta tathA adhyAtma yoganA sAdhanabhUta dhyAnathI mukta thAya che. * vivecana - 1167 - vAgu guti - kuzaLa vacana udIkaraNa rUpatAthI vikathAdi rUpa je vA vikAra teno abhAva janme che. te nirvikAra jIva vacana guma thAya che. pravicAra - apravicAra Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda rUpathI te gati vaDe sarvathA vacana nirodha rUpa vacanagupti yukta thaIne mananA vyApAra rUpa dharmadhyAnAdinAmAM ekAgratA AdithI yukta thI adhyAtma yoga sAdhana yukta thAya che. viziSTa vANu gati rahita ja cittanI ekAgratAdino bhAgI thato nathI. -~ * sUtra - 1168 - bhagavan! mAya gutithI jIvane zuM prApta thAya che? kAla gutithI jIva saMvarane pAme che. saMvarathI kAyamukta thaIne pharI thanArA pApAzcavano nirodha kare che. * vivecana - 1168 - zubha yoga pravRtti rUpa kAyamusivALAne azubha yogano virodha prApta thAya che. saMvara vaDe abhyasta thaIne kAya guma thayelo pharI sarvatA niraddha kAyika vyApArathI AzravanA heturUpa hiMsAdi pApAzravano nirodha kare che. tAtvika rIte A phaLa paraMparA suprasiddha che. * sUtra - 1169 - bhagavad ! mana samAdhAraNatAthI jIvane zuM prApta thAya che? mananI samAdhAraNatA jIva ekAgratAne pAme che. ekAgratA prApta thAIne jJAna parvatone pAme che, samyaktane vizuddha kare che, ane mithyAtvane najara che. vivecana - 1169 - ahIM traNa gumi AdithI yathAkrame mananI samAdhAraNAnA Adino saMbhava rahe che. tethI kahe che-mananI samiti, Agama abhihita bhAvanI abhivyatithI avadhAraNA - vyavasthApana te mananI samAdhAraNA, tenAthI ekAgratA janme che. ekAgratAthI viziSTatara vastu tattvanA avabodharUpa jJAna paryavo pAme che. tenA vaDe samyaktane vizuddha kare che. AnuM vizuddhatvane vastu tarUAgamamAM taviSayaka ruci paNa zuddhatara saMbhave che, tethI ja mithyAtvane nirbhara che. * sUtra * 1170 - bhagavana ! vacana samAdhAraNAthI jIvane zuM prApta thAya che? vacana samAdhAraNAthI jIva vANInA viSayabhUta darzana parvavone vizuddha kare che. tenAthI sulabhatAthI bovine pAme che. bodhinI durlabhatAne kSINa kare che. * vivecana - 110 - vacana samAdhAraNAthI vacananA viSayo prApanIya che. ahIM taviSayaka darzana paryayo paNa upacArathI tathokta ja che. tethI darzanaparyava- samyaktabhedarUpavAphasAdhAraNa darzana paryavone vizuddha kare che. vacana dravyAnuyoganA abhyAsathItaviSayaka AzaMkAdi mAlinyane dUra karavA vaDe vizuddha kare che. tenAthI sulabha bodhitva pAme che ane durlabha bodhikatvane kSINa kare che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/1171 113 * sUtra - 1171 - bhagavana ! kAya samAdhAraNAthI jIva cAritranA paryavone vizaddha kare che. cAritra paryava vizuddhithI yathAkhyAta cAritrane vizuddha kare che. tenAthI kevalisalka vedanIyAdi cAra karmono kSaya kare che. tyAra pachI siddha, buddha, mukta, parinivANa prApta thAya che ane sarve du:khono aMta kare che. * vivecana - 1171 - kAya samAdhAraNAtA - saMyama yogomAM zarIranA sabhya vyavasthAna rUpathI cAritra bhedone vizuddha karare che. tenA unmArga pravRttithI prAyaH temAM aticAra kAluSya saMbhave che. cAtri paryavone vizuddha karIne yathAkhyAta cAritrane vizuddha kare che ityAdi - 4 - * sUtra - 1172, 1173 - bhagavad ! jJAna saMpannatAthI jIvane zuM prApta thAya che? jJAna saMpannatAthI jIva badhAM bhAvone jANe che. jJAna saMpanna jIva cAturaMta saMsAra. vanamAM naSTa thato nathI. jema dorAthI yukta soya kyAMya paNa paDavAthI khovAtI nathI. tema sutra saMpanna jIva paNa saMsAramAM vinaSTa thato nathI. jJAna, vinaya, tapa ane cAritranA yogone prApta thAya che, tathA A samaya ane para samayamAM prAmANika manAya che. * vivecana - 1172, 1173 - e pramANe samAdhAraNA kayathI jJAnAdi traNanI zuddhi kahI. have tenuM phaLa kahe che - jJAna eTale ahIM zrutajJAna, tenI saMpannatAthI jIva sarve jIvAdi padArthonuM jJAna, sarvabhAvAbhigamane pAme che. tathA tenAthI saMpanna jIva cAturaMta saMsAra kAMtAramAM ahIMtahIM bhaTakavA vaDe mukti mArgathI vizeSa dUra jAya che. ukta arthane daSTAMtathI kahe che - jema kacarA AdimAM paDela soya sUtra - dorAthI yukta hoya to khovAtI nathI, tema sUtra sahita jIva saMsAramAM vinAza pAmato nathI. jJAna - avadhi Adi, vinaya - jJAna vinayAdi, tapa - have kahevAnAra cAritra yoga cAritra pradhAna vyApArane pAme che. tathA sva ane para siddhAMtomAM te saMghAtanIya thAya che. * sUtra - 1174 - bhagavana ! darzana saMpannatAthI jIvane zuM prApta thAya che? darzana saMpannatAthI saMsAranA hetu mithyAtvanuM chedana kare che. pachI sakhyatvano prakAza bujhAto nathI, zreSTha jJAna-darzanathI Atma saMyojita karI, tene samyapha prakAre AtmasAt karato vicaraNa kare che. * vivecana - 1174 - kSAyopathamika sakhyattva darzanatAthI bhavanA hetu rUpa mithyAtvI tenuM chedana kare 39/ Jain Gautauort International Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 che. arthAt kSAyika sakhyattva prApta kare che tenAthI te ja bhave ke madhyama ane jaghanyathI trIje ke cothe bhave uttara zreNI ArohIne kevaLajJAna pAme che. pachI jJAna-darzana prakAza niraMtara rahe che. kSApikatva pradAna jJAna ane darzanamAM AtmAne saMyojIne pratisamayaparaapara upayoga rUpatAthI AtmasAt karato bhavastha kevalI rUpe vicare che. * sUtra * 1175 - bhagavAna ! cAritra saMpannatAthI jIvane zuM prApta thAya che? cAritra saMpannatAthI lezIbhAvane pAme che. zailIthI pratipakSa aNagAra cAra kevali kamalezono kSaya kare che. pachI siddha, buddha, mukta, parinivaNitA pAmI sarva duHkhono aMta kare che. * vivecana - 115 - cAritra saMpannatAthI zelezI bhAvane pAme. zelezI - zaila eTale parvata, tenA svAmI te zaileza - meru. tenI mAphaka. muni niruddha cogathI atyaMta svairyathI te ja avasthA te zelezI. athavA azalezanuM zelezI thavuM te zelezIbhAva - 4 - - - tene pAme che. zailezI pratipanna te aMtarmuhUrta rahe che. pachI zeSa kamoM khapAvIne yAvata mokSe jAya che. * sUtra - 1176 - bhagavAna zroendriyanA nigrahathI jIvane zuM prApta thAya che? tenAthI jIva manojJa-amanojJa zabdomAM thanArA rAga ane dveSano nigraha kare che. pachI zabda nimittaka karmono baMdha karato nathI. pUrvabaddha kamanI nirbhara kare che. ( 9 vivecana - 1176 - cAstri iMdriyanA nigrahathI ja pAme che, tethI pratyeka iMdriyano nigraha kare che. temAM zrobendriya nigraha - sva viSayamAM abhimukha doDatI iMdriyanuM niyamana karavAthI abhimata ke anabhimata zabdomAM anukrame rAga ane dveSano nigraha thAya che. tathA te nimitte bAMdhelA pUrva baddha karmonI nirjarA zrobendriyanA nigrahathI zubha adhyavasAyamAM pravRtatAthI thAya che. * sUtra - 1177 thI 1180 - bhagavAna ! cakSu iMdriyanA nigrahathI jIvane zuM prApta thAya che? cakSa iMdriyanA nigrahathI jIva manojJa - amanojJa rUpomAM thanArA rAga - dveSano nigraha kare che. pachI rUpa nimittaka, kamane bAMdhato nathI ane pUrvabaddha kamanI nirjarI kare che. bhagavana ! dhANa iMdriyanA nigrahathI jIvane zuM prApta thAya che? dhANa udriyanA nigrahathI jIva manojJa - amanojJa gaMdhomAM thanArA rAga - Dhano nigraha kare che. pachI gaMdha - nimitaka karmono baMdha karato nathI. pUrvabaddha kamanI nirjarA kare che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/1177 thI 1180 115 bhagavan ! jillA iMdriyanA nigrahathI jIva zuM prApta kare che? jillA iMdriyanA nigrahathI jIva manojJa - amanojJa rasomAM thanArA rAga dveSano nigraha kare che pachI rasa nimitaka karmono baMdha karato nathI. pUrvabaddha karmonI nirjarA kare che. bhagavan ! sparzana iMdriyanA nigrahathI jIva zuM prApta kare che? sparzana iMdriya nigrahathI jIva manojJa ane amanojJa sparzomAM thanArA rAga dveSano nigraha kare che. pachI sparza nimittaka karmono baMdha karato nathI tathA pUrvabaddha karmonI nirjarA kare che. 0 vivecana - 1177 thI 1180 - zrotrendriya nigrahamAM kahyA pramANe cakSu, dhrANa, jillA ane sparzana iMdriyanA viSayamAM paNa jANavuM. mAtre temAM tenA-tenA viSayo kahevA. * * sUtra - 1181 thI 1184 - bhagavan ! krodha vijayathI jIvane zuM prApta thAya che? krodha vijayathI jIva frAMtine prApta thAya che. krodha vedanIya karmano baMdha nathI karatA, pUrvabaddha karmonI nirjarA kare che. - bhagavan ! mAna vijayathI jIvane zuM prApta thAya che? mAna vijayathI jIva mRdutAne pAme che. mAna vedanIya karmano baMdha karato nathI. pUrva baddha karmonI nirjarA kare che. bhagavan ! mAyA vijayathI jItane zuM prApta thAya che? mAyA vijayathI RjutAne prApta thAya che. mAyA vedanIya karmano baMdha karato nathI. pUrvabaddha karmonI nirjarA kare che. bhagavan ! lobha vijayathI jIvane zuM prApta thAya che? lobha vijayathI jIva saMtoSa bhAvane pAme che. lobha vedanIya karmano baMdha karato nathI. pUrva baddha karmonI nirjarA kare che. 70 vivecana - 1181 thI 1184 - iMdriyono nigraha kaSAyonA vijayathI thAya che. tethI kramathI teno vijaya kahe che - krodhano vijaya, te duraMta che ityAdi bhAvanA vaDe tenA udayano nirodha karavo. te. kopanA adhyavasAyathI vedAya che, te krodha vedanIya - tenA hetubhUta pudgala rUpa karmo bAMdhato nathI. tethI ja viziSTa jIva viryollAsathI pUrvabaddha karmonI nirjarA kare che. e pramANe mAna, mAyA, lobha vijayane paNa jANavo, - * sUtra 1185 - bhagavan ! rAga, dveSa, mithyA darzananA vijayathI jIvane zuM prApta thAya che? rAga dveSa mithyAdarzananA vijayathI jIta jJAna darzana cAritranI ArAdhanAne mATe ughata thAya che. ATha prakAranI karmagranthine kholavAne mATe sarvaprathama mohanIya karmanI aThThAvIsa prakRtiono kramazaH kSaya kare che. " Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 tyArapachI jJAnAvaraNa karmanI pAMca, darzanAvaraNa karmanI nava ane aMtarAya karmanI pAMca - A traNa kamanI pravRttiono eka sAthe kSaya kare che. tyAra pachI te anuttara, anaMta sarva vastu viSayaka, pratipUrNa, nirAvaraNa, AjJAnatimirathI rahita, vizuddha ane lokAlokanuM prakAzaka kevaLajJAna ane kevaLa darzanane prApta kare che. jyAM sudhI te sayogI rahe che. tyAM sudhI aiyapathika kamano baMdha thAya che. te baMdha paNa sukha sparza che. tenI sthiti e samayanI che. pahelAM samaye baMdhAya che. bIjA samayamAM udaya thAya che. trIjA samaye nirjarA thAya che. te karma kramazaH baddha, spaSTa, udIti ane vedita thaI nirthirNa thAya che. tenAthI te karma AgAmI kALe akarma thaI jAya che. * vivecana - 1185 - krodhAdino jaya saga - dveSa - mithyA darzananA vijaya vinA thato nathI, tethI rAgAdi vijayane kahe che. temAM prema eTale rAga, dveSa - aprIti, mithyAdarzana - sAMzayika Adi, tenA vijayathI jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanAmAM udhata thAya che. kemake premAdi nimittathI tenI virAdhanA thAya che. karmagranthi - ati durlabha ghAti karma svarUpa, tenI kSapaNA. tene mATe anuvarte che. amyutthita thaIne zuM kare che? AnupUrvI anusAra pahelA mohanIyanI aTTAvIza karma prakRtino kSaya kare che. te A pramANe che - pahelAM anaMtAnubaMdhI krodhAdine eka sAthe aMtarmuhUrtamAM khapAve che. te anaMtabhAgamithyatvamAM prakSepe che. pachI tenI sAthe mithyAtvane khapAve che. kema ke tenA pariNAme vadhatA jatAM ghaNAM zuddha thAya che. pachI mithyAtva aMzone samyam mithyAtvamAM prakSepe che, pachI tene khapAve che. tyAra pachI tenA aMza sahita samyakatvane khapAve che. pachI sakhyatvanA avaziSTa dalika sahita apratyAkhyAna, pratyAkhyAnAvaraNa e ATha kaSAyone eka sAthe khapAvavAnuM AraMbhe che. tenuM paNa karatAM A prakRti khapAve che - gati, babbe AnupUrvI, jAtinAma, vAva, cauridriya, Atapa, udhota, sthAvara ane sUkSma. sAdhAraNa, aparyApta, nidrAnidrA, pracalA-pracalA, tyAnaddhine khapAvIne bAkInI AThane khapAve che. pachI paNa kiMcita avazeSane napuMsakavedamAM prakSepIne tenA sahita khapAve che. e pramANe strI vedane khapAve che. pachI avaziSTa sahita hAsyAdi chane khapAve che. tenA aMza sahita puraSa vedane - x x- pachI saMjvalana kopane khapAve che. e pramANe pUrva-pUrvanA aMza sahita uttara uttarane khapAve che. yAvat saMjvalana lobha sudhI khapAve che. - - - e pramANe mohanIya karmane khapAve che. tyAra pachI aMtarmuhUrta yathAkhyAta cAritrane anubhavato chadmastha vItarAgatAthI be carama samayanA pahelA samaye nidrA ane pracalA nAmanI prakRtine khapAvIne devagati Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/1185 117 Adine khapAve che. - - - - carama samaye je karma prakRtine khapAve che, tene sUtrakAra svayaM kahe che pAMca jJAnAvaraNIya, nava darzanAvaraNIya, pAMca aMtarAya. A traNene eka sAthe eka kALe khapAve che. ATalI karma prakRti khapAvIne anuttara jJAna ke je anaMtaviSayaka che. saMpUrNa che, paripUrNa che, nirAvaraNa che, vihitira che, vizuddha che, tattva svarUpanAprakAzavathI lokAloka prabhAvaka che. pAThAMtarathI lokAloka svabhAva che. kevaLa - bIjA jJAnanI apekSAthI rahita che. evA je jJAna ane darzana, jemAM kevala vara vizeSaNathI kevalavara jJAna darzanane pAme che. te yAvata sayogI arthAta mana, vacana, kAyAnA vyApAravALo hoya, tyAM sudhI eyapithika karma bAMdhe upalakSaNathI ubho ke beTho hoya to paNa sayogathI iryA saMbhave che kemake sayogitAmAM kevalIne paNa sUkSma mAtra saMsAra saMbhave che, tethI eyapathikI karmano baMdha rahe che. - X- X- X-. te karmanobaMdha kevo thAya che? sukha Ape te sukha, sparza - Atma pradezo sAthe saMzleSa jeno che te sukha sparza. tenA be samaya che, tevA prakAranI sthitine kAraNe dvisamaya sthitika kahe che. te A pramANe - pahelA samaye bAMdhe - AtmasAta kare te spaSTa. bIjA samaye vedira - anubhUta, udayane veda. trIjA samaye nijirNa - kharI jAya. kema ke tenAthI uttarakALa sthiti kaSAyanA hetu paNe thAya che. - x- - X-. ahIM sUtrakAre spaSTa ane baddha be kriyA kahI che. tenAthI teo nidatta e nikAcita avasthAno abhAva sUcave che. udIrita-udaya prApta, udIraNAno tyAM saMbhaLa nathI. vedita - tenA phaLa rUpa sukhano anubhAva, nirjiNa - kSayane pAmela. saMcAla - AgAmI kALe. cothA samaya AdimAM akarma thAya che. te jIvanI apekSAthI pharI tene tathAvidha pariNAmano abhAva thAya che - arthAta - te sAtA karma ja bAMdhe che. * sUtra - 1186 - kevaLajJAna prApta thayA pachI, zeSa Ayune bhogavato evo, jyAre aMtarmuhUrta parimANa Ayu bAkI rahe che, tyAre te yoga nirodhamAM pravRtta thAya che. tyAre sUma kriyA pratipAti nAmaka zAkta dhyAnane vyAto evo pahelAM te manoyogano virodha kare che. anaMtara vacana yogano nirodha kare che. tenA pachI AnA pAnano nirodha kare che. teno nirodha karIne pAMca dvisva - akSaranA uccAraNa kALa sudhI "samucchinna kriyA anavRtti" nAmaka zukla dhyAnamAM lIna thayelo aNagara vedanIya, ANa, nAma ane goba e cAra karmone eka sAthe khapAve che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * vivecana - 1186 - A dezonA pUrva koTi ke aMtarmuhUrnAdi pramANa kALa vicarIne zailIzIpaNAMne pAmIne akaryatA prApta kare che. te pramANe darzAvIne zelezI AkarmanA dvArane arthathI vyAkhyA karatA kahe che - jIvita - aMtarmuhUdi AyunuM pAlana karIne, athavA aMtarmuhUrta parimANathI - - tathAvidha Ayu rahetA yoga nirodha karato - sUmakriyA apratipAti kemake temAM adha:patanano abhAva che, zukla dhyAnanA A trIjA bhedane dhyAto sau prathama te manoyogano virodha kare che. arthAta manodravya janita vyApArano rodha kare che. - x x*- asaMkhyaya samaye te badho nirodha kare che. - *- X* X- tyAra pachI vayanayogano nirodha kare che eTale ke bhASAdravya janita jIva vyApArane rUMdhe che - x x x-. tyAra pachI te AnApAna - ucchavAsa ane niHzvAsano rodha kare che. A sakala kAyayoga nirodhanuM upalakSaNa che. - - - - - - *- e pramANe saMkhyA samaye sarva kAyayogano virodha kare che. - X A pramANe traNe yogano virodha karIne svalpa prayatna apekSAthI pAMca dhruva akSara jeTalo kALa, te aNagAra samucchinna kriyA - mano vyApArAdi rUpa te samucchinna kriyAne nivarte che. anivarti zukla dhyAna rUpa cothA bhedane zelezI avasthAmAM anubhave che. - X- *- , evo te aNagAra pachI je kare che, te kahe che - sAtA vedanIya, manuSya Aya, manuSyagati Adi nAma ane ucca gotra e cAra satkarmone eka sAthe khapAve che. - 8 - 4 - x - = - 4 - * sUtra - 1187 - tyAra pachI te audArika ane kAmaNa zarIrane sadAne mATe pUrNa rUpe choDe che. choDIne pachI ju zreNine prApta thAya che. pachI eka samayamAM aspRzadagati rUpa urdhvagatithI sIdho ja lokAramAM jaIne sAkAropayukta jJAnopayogI siddha thAya che. buddha thAya che. mukta thAya che. parinirvANa pAme che ane sarva duHkhono aMta kare che. * vivecana 1187 * vedanIyAdi karmono kSaya karyA pachI dArika ane kArpaNa tathA taijasa zarIrano vividha paNe prakarSathI tyAga karIne pachI zuM kare? sarvathA kamanuM parizATana karIne, deza tyAga karIne nahIM, e pramANe vizeSathI prakRSTa tyAgane rUpa parizATana karIne - - X- *- pachI haju ati avakra, zreNi - AkAza pradeza paMkti, tene prApta thatuM haju zreNi prApta thAya che. - aspRzadgati- te AkAzapradezane to sparzatI ja nathI, paNa jemAM jIva avagADha che teTalA ja pradezane sparzatI, tenAthI vadhu eka paNa atirikta pradezane sparyA vinA, Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29/1187 119 upara, eka ja samayamAM arthAt dvitIyAdi samayane sparyA sivAya, vakragati rUpa vigrahanA abhAvathI - hajugatithI ja tyAM eTale ke vivakSita mukti padamAM jaIne jJAnapayoga- vALo thaIne siddha thAya che. yAvat aMta kare che. - x x A pramANe botera sUtrono artha kahyo. (vRttikArazrIe te sAthe lIdhela che mATe "botera sUtrano artha" ema kahyuM ane samajavAnI saraLatA mATe A badhAM sUtrone chuTA pADIne nodhelA che.)- X- - - have upasaMhAra karatA kahe che - * sUtra - 1188 - zramaNa bhagavaMta mahAvIra dvArA samyakatva parAkrama adhyayanano A pUrvokta artha AkhyAta che, prajJapita che, prarUpita che, darzita che ane upadarzita che. * tema huM kahuM chuM. 0 vivecana - 1188 anaMtarokta samyakatvaparAkrama adhyayanano artha zramaNa bhagavaMta mahAvIre sAmAnya - vizeSa paryAya abhivyAti kathanathI AkhyAta karyo. hetuphaLAdi prakAzanarUpa prakarSa jJApanAthI prajJApita karyo. svarUpa kathanathI prarUpita karyo. vividha bheda darzanathI darzita karyo. daSTAMtopanyAsathI nidarzita karyo. upasaMhAra dvArathI upadarzita karyo. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 29 no TIkA sahita anuvAda pUrNa Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 ( adhyayana - 30 - "tapomArgagati" che 0 ogaNatrIzamAM adhyayanI vyAkhyA karI. have trIzamAno AraMbha kare che. teno A saMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM apramAda kahyo. ahIM apramAdavAne tapa karavo joIe, tethI tenuM svarUpa kahe che. e saMbaMdhathI A adhyayana Avela che. AnI cAra anuyogadvAra prarUpaNA pUrvavat yAvata nAma niSpanna nikSepamAM tapomArga gati e tripada nAma che. tethI ja te traNa padano nikSepo karavA niryuktikAra kahe che - * niryukti -- 514 thI 517 + vivecana - tapano nikSepo nAma Adi cAra bhede thAya che. no AgamathI dravya tapanA traNa bheda - jJa zarIra, bhavya zarIra, tavyatirita paMcatapAdi. bhAvatA be bhede che - bAhya ane atyaMtara. mArga ane gati baMne pUrve kahela che. bhAvamArga te siddhigati jANavI. tapomArgagati A adhyayanamAM be bhede kahI che. tethI A adhyayanane "tapamArgagati" jANavuM. pacApa te paMcAgni tapa. jemAM cAre dizAmAM cAre tarapha agni hoya ane pAMcamo sUryatApa. Adi zabdathI loka prasiddha bIjA paNa moTA tapa vagere grahaNa karavA. ajJAna maLathI malinapaNAthI tathAvidha zuddhi, te AnuM dravyatva jANavuM. bAhya ane atyaMtara bhAva tapa, ahIM varNavIzuM. pUrvAdiSTa- "mokSa mArgagati" nAmaka adhyayanamAM mArgane gati zabda kahevAI gayela che. bhAva mArgamAM muktipathathI taporUpa jJAna-darzana-cAstri avinAbhAvI saMbaMdhathI bhAvatapa che. - *- bhAva mArganI phaLa rUpa gati te siddhigati - X- 4- nAma niSpanna nikSepo kahyo. have sUtra - - kahe che. * sUtra - 1189 - bhikSa, rAga ane dveSathI arjita pApa karmano tapa dvArA je rIte kSaya kare che, tene tame ekAgra manathI sAMbhaLo. * vivecana - 1189 - je krame jJAnAvaraNAdi pApakarmone rAgadveSa vaDe ghaNAM upArjita karyA tene mikSa have kahevAnAra rUpe khapAve che. tene ekAgracitte sAMbhaLo, Ama kahIne ziSyane abhimukha kare che. kemake anabhimukha ne upadeza na thAya. ahIM anAzravathI sarvathA karma khape che, tethI tene kahe che - * sUtra - 1190, 1191 - prANavadha, mRSAvAda, Adata, maithuna, parigraha ane rAtribhojananI viratithI jIvo Azrava rahita thAya che... pAMca samiti, traNa guti. AkAya. jitendriya, gAravarahita, zalyarahitatAthI jIvo anAzrava thAya. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30/1190, 1191 0 vivecana - 1190, 1191 - ahIM 'virata' zabda prANavadhAdi pratyeka sAthe joDavAno che. tenAthI 'anAzrava' thAya arthAt karmopAdAna hetu avidhamAna thAya che. bIjA sUtramAM paNa samiti AdithI viparIta te karmopAdAna hetupaNAthI AzravarUpatvathI temanuM samiti AdimAM avidhamAnatva che. - x - x- dRSTAMta dvArathI karma kSapaNA - - sUtra - 1192 thI 1194 ukta dharmasAdhanAthI viparIta AcaraNa karavAthI rAga dveSathI arjita karmone bhikSu kayA prakAre kSINa kare che, tene ekAgra manathI sAMbhaLokoI moTA taLAvanuM pANI, pANI AvavAno mArga rokavAthI ane pahelAnuM pANI ulecavAthI ane sUryanA tApathI kramazaH jema sUkAI jAya che... te ja prakAre saMyatanA karoDA bhavonA saMcita karma, pApakarmone AvavAno mArga rokavAthI ane tapathI naSTa thAya che. a tapa zuM che? te batAvavA tapanA bhedone kahe che - - vivecana - 1192 thI 1194 - prANivadha viratI AdinA anAzravahetunA viparIta paNAthI prANivadhAdi asamiti AdimAM ane rAga - dveSa vaDe upArjita karmo, tene je rIte khapAve che. tene huM kahuM chuM. te eka manathI sAMbhaLo, ema kahI ziSyane abhimukha kare che. pALI AdithI niSiddha jaLa praveza ane reMTa Adi vaDe pAmIne ulecatA, sUryanA kiraNanA tApathI anukrame te jaLAzayanuM jaLa zoSAI jAya che, tema pApa karmanA Azrava bhAvamAM, bhava koTi saMcita kemake koTino niyamA saMbhava che, te karmo tapa vaDe adhikatAthI kSaya pamADe che. 121 sUtra - 1195 te tapa be bhede kahela che, bAhya ane atyaMtara, bAhya tapa cha bhede kahela che, e pramANe ja atyaMtara tapanA paNa cha bheda che. - - - vivecana 1195 - te tapa be bhede che. bAhya - bAhya dravyanI apekSAthI ane prAyaH mukti prAptinA bahiraMgapaNAthI. atyaMtara - tenAthI viparIta athavA loka prasiddhitvathI kutIrthikoe sva abhiprAyathI AsevyamAnatvathI bAhya, tenA sivAyano te atyaMtara - x- bIjA kahe che ke - prAyaH aMtaHkaraNa vyApArarUpa ja atyaMtara, tethI anya te bAhya. baMne tapanA cha-cha bhedo che. temAM bAhyatapa - sUtra 1196 + vivecana - anazana, uttodarikA, bhikSAya, rasaparityAga, kAyakaleza ane saMlInatA, A cha bhede bAhya tapa che. sUtra spaSTa che, bhAvArtha sUtrakAra pote ja kaheze. temAM anazana kahe che Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra - 1197 thI 1201 (1197) anAzana tapa be prakAre che - itvaTika ane maraNakALa. temAM itvarika sAvakAMkSa hoya ane maraNakALa niravakAMkSA hoya che. (1198) saMkSepathI tvarika tapa cha prakAre hoya che - zreNitapa, prataratapa, dhanatA, vatipa, (1199) va vatapa ane chaThTho prakIrNa tapa. A pramANa manovAMchita vividha prakAranA phaLane denAro itvarika anazana tapa jANavo. (1ra00) kAya ceSTAnA AdhAre maraNaphALa saMbaMdhI anazananA be bheda che - savicAra ane avicAra, (1ra01) athavA maraNakALa anazananA saparikarma ane aparikarma be bheda che. avicAra anAzananA nihArI ane anihArI e be bhedo paNa hoya che. baMnemAM AhArano tyAga hoya che. * vivecana 1197 thI 1001 (117) itvaraka eTale svalpakALa, niyatakALa avadhika. avasAna kALa jeno che, te maraNakALa arthAta cAvajIva. khavAya che te anazana - saMpUrNa AhAra, te dezathI ke sarvathI avidhamAna hoya tene anazana kahe che. anazana be prakAre che- itvarika te avakAMkSA sahita hoya. jemake be ghaTikAdi uttarakALa bhojanAbhilASa rUpathI varte che, tethI sAvakAMkSa ane AkAMkSA jemAMthI cAlI gayela che te niravakAMkSa - te janmamAM bhojanathI AkAMkSAno abhAva - X- - have itvaraka anazananA bhedo kahe che - (1198) itvaraka anazana saMkSepathI cha bhede che, vistArathI ghaNAM bhede che. te cha bheda A pramANe che. zreNi eTale paMkti tene AzrIne je tapa te zreNitapa. te upavAsa Adi kramathI karAtA ahIM cha mAsa sudhI grahaNa karAya che. tathA zreNine zreNi vaDe guNanAM pratara kahevAya che. tene AzrIne thAya te prataratapa. (ahIM vRttikArazrI e zreNi ane pratarane samajAvavA mATenI tapovidhi ane sthApanA batAvela che, paNa ame teno anuvAda karela nathI. kemake vartamAnamAM karAto zreNitapa ane A vidhi bhinna che, pratara tapa to aprasiddha ja che.) dhana tapa - ahIM soLapada rUpa pratara, pada catuTya zreNithI guNatA dhana thAya che. tene AzrIne karAto tapa te "dhana tapa' kahevAya. - varga tapa - dhanane dhana vaDe guNatA je Ave te vargatapa jANavo. (1199) varga varga - jo ukta vargane ja varga vaDe guNavAmAM Ave to te varga varga tapa kahevAya che. ahIM vRttikArazrIe cAra padane AzrIne zreNi Adi tapane samajAvela che. jema ke zreNi 4, pratara - 16, dhana - 16 44 = 64 vagere. e pramANe varNavarga sudhI pAMca padomAM bhAvanA karavI. cho tapa "prakIrNa tapa" kahelo che. jemAM zreNi Adi niyata racanA rahita svazakti apekSAthI yathA kathaMcita tapa karAya che. te namaskAra sahitAdi pUrvapuruSa Acarita yavamadhya, vajamadhya, caMdra pratimA Adi che. (1200) te anazanano maraNAvasara bheda che, te be prakAre che - te tIrthakarAdie Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30/1197 thI 1201 123 te vizeSathI kahela che. tenA be bheda kahyA - vicAra sahita arthAta ceSThApUrvaka varte che, savicAra ane tenAthI viparIta te avicAra. vacana - manathI traNa bhede hoya che, tethI tenA vizeSa parijJAna vicAra kAyA arthe kahe che kAya ceSTA - urtana, parivartana Adi kAyapravIyArane AzrIne thAya che. temAM savicAra bhakta pratyAkhyAna ane iMginI maraNa che. tethI kahe che - bhakta pratyAkhyAnamAM gaccha madhyavartI gurue Apela AlocanAthI maraNane mATe udhata thayelo vidhipUrvaka saMlekhanA karIne pachI trividha ke caturvidha AhAranA pratyAkyAna kare. te mRdu saMthAre besIne, zarIra, upakaraNAdinA mamatvano tyAga karIne svayaM ja namaskAra bolato ke samIpamAM rahelA sAdhue Apela namaskArane grahaNa karato chatI zaktie svayaM urte ane zakti na hoya to bIjA paNa kaMIka kare che - * - *** e ja pramANe IMginImaraNa paNa svIkArIne zuddha sthaMDile rahIne ekalo ja cAra AhAranA pratyAkhyAna karelo, te bhUminI chAyAthI uSNa-uSNa chAyAmAM svayaM saMkramaNa karato rahe - x - x - x-. - - avicAra te pAdapopagamana. temAM savyAghAta ane avyAghAta bhedathI be bhede paNa vRkSanI mAphaka nizceSTapaNe rahe che. tenA vidhi - devane ane yathAvidhi guru Adine vAMdIne temanI pAse sarve AhAranA pratyAkhyAna kare che. samabhAvamAM sthita AtmA thaI siddhAMtamAM kahelA mArgathI giriguphA AdimAM jaIne pAdapopagamana kare che. badhe pratibaddha thaI, daMDAyata Adi sthAnathI rahIne. yAvajjIva vRkSanI samAna nizceSTa rahe che. pharI bIjA prakAre tenA be bhedane kahe che (1201) athavA bIjA prakAre, parikarma sahita eTale ke sthAna. niSadana, paDakhAM pheravavA, vizrAmaNa Adi vaDe je varte che, te saparikarma ane aparikarma, tenAthI viparIta kahela che. temAM saparikarma bhakta pratyAkhyAna ane IMginI maraNa che, temAM bhakta parijJA svayaM ke anya dvArA karAtI baMne paNa anujJA che. iMginImaraNamAM paravarjita ane cAra AhAra tyAga che. sthAna, besavuM, suvuM Adi jema samAdhi rahe tema svayaM ja karato upasarga ane parISahone sahana kare che. - aparikarmamAM pAdapopagamana maraNa che. niSpati karmatAmAM ja tyAM jaNAvela che. AgamamAM paNa kahe che ke - sama ane viSama sthAne paDato. vRkSanI jema niSrakaMpa rahe che. zarIrane nizcala ane niSpatikarma rAkhe che. jema vAyu Adi vaDe vanaspatinuM calana thAya tema A paNa bIjAnA puruSArthathI athavA pratyaniko vaDe calAvAya che. athavA parikarma - saMlekhanA, te jene hoya te saparikarma, tenAthI viparIta te aparikarma. avyAghAtamAM A traNe sUtrArtha ane ubhayamAM niSThita niSpAdita ziSya saMlekhanApUrvaka dhAraNa kare che anyathA ArtadhyAna saMbhave che.- x - x + te saparikarma kahevAya che. jyAre vyAghAtamAM parvata, bhIMta AdinA paDavAnA abhighAtAdi rUpamAM saMlekhanAne dhAraNa na karIne bhakta pratyAkhyAnAdi kare che, te parikarma kahevAya che. nirharaNa - girikaMdarAdimAM jaIne ke gAma AdinI bahAra jaIne je je sthAne Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 thAya te nirhArI, tenA sivAyanuM anirhArI - 4 - A baMne prakAra pAdapopagamana viSayaka che. - x - 4 - 4 - x - pAdapopagamana kahyuM. AhAra - azanAdi, teno cheda karavo. AhArano cheda baMne paNa - saparikarma ke aparikarmamAM athavA nirhArI ane aniArImAM samAna ja che. baMnemAM AhArano cheda tulyapaNe che. A pAMca sUtrono artha kahyo. anazana tapa jaNAvIne have uNodaratA' tapa kahe che 1202 thI 1212 * sUtra - (1202) saMkSepamAM unodarikA dravya, kSetra, kALa, bhAva, paryAyonI apekSAthI pAMca prakAre che. (1203) jeno jeTalo AhAra hoya temAM eka sikya * eka koLIyA Adi rUpe je ochuM bhojana karavuM te dravya uNodarI che. (1204) gAma, nagara, rAjadhAnI, nigama, Akara, pallI, khaMDa, kabara, droNamukha, pattanA, maMDapa, saMbAdha (1205) Azramapada, vihAra, saMniveza samAja, ghoSa, lI, senAnI chAvaNI, sAtha, saMvarta, koTa, (1206) vADa, rathyA, ghara. A kSetromAM tathA AvA prakAranA bIjA kSetromAM nirdhArita kSetra pramANa anusAra bhikSArthe javuM te kSetra uNodarI che. (1207) athavA peTA, ardha peTA, gomUtrikA, pataMgavIthikA, zaMbhUkAvattAM. Ayata gattA pratyAgatA e cha prakAre kSetra uNodarI che. (1208) divasanA cAra prahara hoya che. te cAra praharomAM bhikSArno je niyata kALa hoya, tadanusAra bhikSA te mATe javuM, tene kALa uNodarI kahe che. (1209) athavA kaMIka nyUna trIjA praharamAM bhikSAnI eSaNA karavI. te kALathI uodarI che. - - (1210) strI ke puruSa, alaMkRta athavA analaMkRta, viziSTa Ayu ane amuka varNanA vastra (1911) athavA amuka viziSTa varNa ane bhAvathI yukta dAtA pAsethI ja bhikSA grahaNa karavI anyathA na karavI. AvA prakAranI carcAvALA munine bhAvathI uNodarI tapa che. (1212) dravya, kSetra, kALa ane bhAvamAM je je paryAya kathana karela che. te badhAMthI uNodarI tapa karanAra bhikSu paryaMtacaraka hoya che. 0 vivecana - 1202 thI 1212 - avam - nyUna udara jenuM che te avamodara. teno bhAva-avamaudarya arthAt nyUna udaratA. temAM avamodara karavuM te. te saMkSepanI pAMca prakAre kahevAyela che. te paMcadhApaNuM kahe che - dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI ane paryAyothI. temAM dravyathI uNodarIne kahe che - jeno jeTalo AhAra hoya, te sva AhAra karatAM kaMIka nyUna te uNa, tevuM bhojana kare. puruSane batrIsa koLIyA AhAra hoya, strIone aThThAvIza koLIyA hoya. koLIyAnuM parimANa kukaDAnA iMDA pramANa athavA mukhamAM sahelAIthI pravezI zake tevo Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30/1202 thI 1ra12 125 koLIyo levo. tenAthI je nyUna bhojana kare. A pramANe dravyathI je bhojana te uNodarI kahevAya che. temAM jaghanyathI eka sikyu ochuM levuM. jadhanyathI ekathI ATha koLIyA ocho AhAra kare, utkRSTathI bAra ke tethI vadhu koLIyA ocho AhAra kare. bIjI rIte alpAhAra, apAI, dvibhAga Adi uNodarI jANavI. kSetrathI uNodarI kahe che - gAma - guNone game che te athavA jyAM aDhAra prakAranA karo vidhamAna che te gAma. nagara - jemAM kara nathI te. rAjasthAna - rAjA vaDe dhAraNa karAya ane rAjAnuM pIThikA. nigama - jyAM aneka vidha bhAMDano vepAra thAya, ghaNAM vaNijono nivAsa che te. AkAra - khANa, sonA AdinuM utpatti sthAna. pallI - jemAM duSkata karanArA loko dhAraNa karAya che ke pAlana karAya che te. athavA gahana vRkSAdimAM Azrita prAMtajanono nivAsa, kheTa - jemAM zatruone trAsa pahoMcADAya che te athavA dhULanA prakArothI parikSita. kabUTa - kunagara. droNamukha - nAva e mukha jenuM che te. athavA jaLa ane sthaLano nirgama praveza pattana * jemAM cAre dizAthI loko Ave che, te patana. temAM jaLapattana ane sthaLapAna baMne hoya che. maDaMba - badhI dizAmAM aDhI yojana sudhI jyAM gAma hotuM nathI tevuM sthaLa. Azrama - cotaraphathI jyAM tapa karAya che te Azrama. athavA tApasa, AvasathAdine AzrIne je padane sthAnane Azramapada kahe che. vihAra - bhikSa nivAsa ke devagraha. saMniveza - yAtrAdithI AvelA lokono AvAsa. samAja - pathikono samUha. ghoSa - gokuLa. ucca bhUmibhAge caturaMga bala samUha rUpa sainyanI chAvaNI. sAthe -- gaNima, dharimAdithI bharela vRSabhAdino saMghAta, jyAM ekaTho thayela hoya te. koTTa- prAkAra. A samAja Adi badhAM te ahIM "kSetra' kahela che. vADa - vATa ke pATaka athavA vRtti varaMDo AdithI parikSita gRha samUha rUpa. racyA - zerI, galI, AvI vivakSAthI niyata parimANavALuM je che, tene kSetra kahevAya che. temAM bhikSArthe caTana kare. - x-x have bIjI rIte kSetra uNodarItAne kahe che - poSaio ityAdi. ahIM paraMparA evI che ke peDA - te peTInI jema catuSkoNa hoya. addhapas - ardha saMsthita gharanI paripATI, gomudrikA - vakra AvalikA, pataMgavithI - pataMgIyAnA uDavA samAna aniyata. zaMbukAvarta - zaMkhanA Avarta mAphaka. te paNa be bhede che - bAhya zaMbhUkAvatta ane atyaMtara baMdhUkAvarta. tathA Ayata - gaar - pratyAgata - ahIM Ayata eTale dIrgha - lAMbe jaIne nivarse. (zaMkA) ahIM gocara rU5tvathI bhikSAcaryAtva che. temAM ahIM kSetra uNodarI kaI rIte thaI?" mAre uNodarItA che e pramANe avadhAre to temAM kaMI doSa nathI. - 4-pUrve grAmAdi viSayanA ane AgaLa kAla Adi viSayano niyatapaNAno abhigraha karIne bhikSAcaryA karavAthI te uNodarIkA thAya che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 kALa uNodarItA - divasanA cAra praharomAM pUrvavat jeTalo kALa abhigrahano viSaya thAya te kALa vaDe avamatva jANavuM arthAta tene kALanA hetutvathI uNodaratA jANavI. athavA abheda upacArathI te ja abhigRhIta kALamAM caratA tene uNodaratA jANavI. A ja vAta bIjA prakAre kahe che - trIjI porisimAM A AhArane traNe eSaNAthI gavesatA, nyUnatamane ja vizeSathI kahe che - caturbhAga nyUna trIjI porisimAM, A kALa viSayaka abhigrahAdi prakArathI gocarI mATe vicare kALanA umorathI sAdhupaNa uNodarI tapa yukta kahevAya che. A kathana utsargathI trIjI porisimAM bhikSATanane AzrIne kahela che. have bhAva uNodaratA kahe che - strI ke puruSa alaMkArAdithI vibhUSita hoya athavA alaMkArarahita hoya. vayane AzrIne bAlya Adi koI avasthA hoya, e rIte vastrAdimAM koI vizeSatA dhAraNa karela hoya, tevI avasthAmAMthI koI eka avasthA viSayaka abhigraha laIne gocarI arthe javuM. bIjI rIte "bhAva" viSayaka abhigraha- kopAyamAna hoya, hasato hoya ityAdi avasthA bhedathI, varNa vaDe kRSNa Adi varNa yukta hoya. ityAdi prakAre gaucarI mATe bhramaNa kare te bhAvathI unodaratA jANavI. have paryAya uNodaratA kahe che - dravyamAM anazana Adi, kSetramAM gAma Adi, kALamAM pauSi Adi, bhAvamAM strItva AdimAM kahelA je bhAva arthAta paryAyo - eka koLIyo uNa Adi. A dhAM paNa dravyaparyAyothI avamaudaryane Aseve che. avamacaraka paryavacaraka bhikSa thAya che. ahIM paryavanA grahaNathI paryava prAdhAnya vivakSAthI paryava uNodarI kahI - - athavA A dravyAdi paryAyo vaDe nyUnatvano Asevaka thAya che. eka koLIyAnA unava AdimAM paNa navA-purANA Adi vizeSa abhigrahavALA, e pramANe gAma, porisi, strItva AdimAM paNa viziSTa abhigrahathI A uNodaratA jANavI. - x A pramANe uNodarIne AzrIne bhikSAcaryA - * sUtra - 1213 : ATha prakAranA gocarAga, sAta prakAre eSaNA ane anya aneka prakAranA abhigraha te bhikSAca tapa che. (vRttisaMkSepa tapa che). * vivecana : 1213 - ATha prakAranA pradhAna AdhA kamadinA parihArathI, te A gAyanI jema caravuM - ucca nIca kuLomAM vizeSathI paryaTana te aSTavidhAgra gocara, tathA sAta ja eSaNA abhigrahaNa karAya te abhigraha. je AnAthI atirikta che, te bhikSAcayanA viSayapaNAthI bhikSAcaryA vRtti saMkSepa evA bIjA nAmathI kahela che. ahIM ATha pradhAna gocara bhedo - peDA Adi umeravA. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. . . 30/1213 127 sAta eSaNA A pramANe - saMsakta, asaMsakta, uddhaDa, abhalepA, uSNahiyA, paSNahiyA ne ujhitadhAma e sAta che. abhigraho - dravya, kSetra, kALa ane bhAva viSayaka che. temAM dravya abhigraha - bhAlAnA agra bhAge rahelA kaMDaka Adi ja laIza, ityAdi. kSetrathI abhigraha - uMbarA upara rahIne jo Ape ityAdi. kALathI abhigraha - badhAM bhikSacaro cAlI gayA pachI mAre gaucarI mATe nIkaLavuM. bhAvAbhigraha - te hasatA ke rotA ke tevA koI bhAvamAM Ape to mAre levuM te. bhikSAcaryA tapa kahyo, have rasa parityAga kahe che. * sUtra * 1214 - dUdha, dahIM, ghI, Adi praNita pAna, bhojana tathA rasono tyAga tene rasa parityAga tapa kahe che. * vivecana - 1214 - kSIra - dudha, dahIM - dudhano vikAra, sarpi - ghI, Adi zabdathI goLa ane pakvaannAdi paNa levA. praNIta evA je pAna -khajUrano rasa Adi, khavAya te bhojana - galata biMdu odanAdi. tenuM parivarjana te rasa parityAga ema tIrthakara Adie kahela che. te sa vivarjana nAme bAhya tapa che. rasa parityAga kahyo. have kAyakalezane kahe che - * sUtra - 1215 - AtmAne sukhAvaha je vIrAsana Adi ugra Asanono abhyAsa tene "kAyakalaza' tapa kahelo che. * vivecana - 1215 - jenA vaDe rahevAya che, te sthAna - kAyanI avasthiti bhedo, jemake - vIrAsana - siMhAsane beTelanI nIcethI siMhAsana laI letA, te pramANe ja je besavuM, te AdimAM jane che te - vIrAsanAdi. godohika Adi Asana ane loca Adi kaSTo paNa ahIM levA. * x* x- jIvane sukhAvaha hoya tevA Asana kahyA. ahIM sukhAvahano artha muktisukha prApta karAvanAra hovAthI tene zubhAvaha paNa kahe che. ugra - duHkhe karIne anuSThayapaNAthI utkaTa. te je prakAre dhAraNa karAya che, te kAyakaleza- kAyAne bAdhAkArI kahe che. - x x x x- e pramANe kAyAkaleza tapa kahIne have saMlInatA kahe che - * sUtra - 1216 - ekAMta, anApAta tathA strI-paza Adi rahita zayana ane Asana grahaNa karavA. te vivikta zayanAsana - saMlInatA tapa che. * vivecana - 1216 - ekAMta - loko vaDe anAkuLa, anApAta - strI Adi ApAta rahita, strI, pazu Adi rahita zUnya gRhAdimAM zayana - AsananuM sevavuM te vivikta zayanAsana Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 nAme bAhya tapa kahevAya che. ahIM eSaNIya phlakAdi grahaNa karavA tathA AnA vaDe vivikta caryA saMlInatA kahI che. . - X A zeSa saMlInatAnuM upalakSaNa che. AnuM pradhAnya hovAthI sAkSAt kahela che. tenuM prAdhAnya tenA iMdriya saMlInatAnA upakArIpaNAthI che. A saMlInatA cAra bhede che - (1) iMdriya saMlInatA - zrota Adi iMdriyo vaDe manojJa - amanojJa zabdAdimAM rAga ke dveSa na karavo te. (2) kaSAya saMlInatA - tenA udayano nirodha ane udayamAM AvelA kaSAyanuM viphaLa karavuM te. (3) yoga saMlInatA - akuzala manoyogAdino nirodha ane kuzala manoyogonI udIraNA. ukta arthano ja upasaMhAra karatA uttaragraMtha saMbaMdha jaNAve che - - sUtra - 1217 - saMkSepathI A bAhya tapanuM vyAkhyAna kahyuM. have anukramathI atyaMtara tapanuM nirUpaNa karIza - * vivecana - 1217 A anaMtarokta bAhya tapa saMkSepathI vyAkhyAta karyo. A bAhya tapathI zuM phaLa prApta thAya ? te kahe che - niHsaMgatA, zarIra lAdhavatA, iMdriya vijaya, saMyama rakSaNAdi guNanA yogathI zubha dhyAnamAM avasthitane karmonI nirjarA thAya che. bAhya tapane jaNAvyA pachI have anukramathI atyaMtara tapa kahe che. pratijJAnusAra kahe che - 0 sUtra - 1218 + vivecana - prAyazcita, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna, vyutsarga A atyaMtara tapa che. Ano bhAvArtha sUtrakAra sUtrathI kahe che - sUtra - 1219 thI 1224 (1219) AlocanArha Adi daza prakAre prAyazcitta, jenuM bhikSu samyak prakAre pAlana kare che, te prAyazcitta tapa che. * (1220) abhyutthAna aMjalikaraNa, Asana ApavuM, guru bhakti, bhAva zuzruSA Ane vinaya tapa jANavo. (1221) AcArya Adi saMbaMdhita daza prakAranI vaiyAvRttvanuM yathAzakti Asevana karavuM te vaiyAvacca tapa che. (1222) vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA e pAMca bhede svAdhyAya kahela che. (1223) Artta ane raudrane choDIne, susamAhita thaIne je dharma ane zukla dhyAnane dhyAvavuM, tene jJAnIjano dhyAna tapa kahe che. (1224) zayana, Asana, sthAnamAM je bhikSu zarIrathI vyartha ceSTA karato nathI, te zarIrano vyutsarga, te chaThTho tapa kahela che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30/1219 thI 1224 70 vivecana - 1219 thI 1224 = AlocanA - prakAzavuM, khullu karavuM vagere. tene yogya te AlocanArha. je pApa AlocanA vaDe zuddha thAya te ahIM pratikramaNArha Adi paNa levA. - 4 - 4 - AvA pApone AlocanAdi viSayaka jANavA. - x - x - te dazavidha prAyazcita A pramANe che - AlocanA, pratikramaNa, mizra, viveka, vyutsarga, cheda, mUla, anavasthApya, pArAMcita. jene bhikSu vahana kare che - Asevana kare che, te samyak Asevanane prAyazcita kahe che. vinaya - abhyutthAnAdi AsanadAna pITha AdinuM dAna. gurubhakti gauravane yogya bhakti. bhAva - aMtaH karaNa, tenA vaDe sAMbhaLavAnI icchA ke paryupAsanA te bhAva zuzrUSA. temanI zuzruSA AjJA prati vaiyAvRtya - AcArya AdinA viSayamAM vyAkRta bhAva te vaiyAvacca - ucita AhArAdinuM saMpAdana. te daza bheda A che - AcArya, upAdhyAya, sthavira, tapasvI, glAna, zaikSa, sAdharmika, kula, gaNa, saMgha. temanA viSayamAM anuSThAna, svasAmarthyane atikramyA vinA karavuM te vaiyAvacca. svAdhyAya - vAcanAdi pAMca bhedo kahelAM che. dhyAna - temAM Artta - duHkhamAM thAya te. raudra - bIjAne raDAve te, prANivadhAdimAM pariNata AtmAnuM A karma. A baMne dhyAnano tyAga karavo. tharma - kSamA Adi daza lakSaNa. zukla - nirmaLa, sarve mithyAtva Adi maLanA vilina thavAthI je zubha che athavA ATha prakAranA karmo, teno nirAsa kare che tethI zukla. A sthira adhyavasAna rUpa dharma ane zukla dhyAna - je sthira adhyavasAya che te dhyAna nAme tapa kahyo. vyutsarga - zayana eTale jemAM suvAya te, saMthAro Adi jemAM bhaI zarIra rakhAya che. Asana eTale jemAM besAya te. sthAna urdhvasthAna ityAdimAM bhikSu calana Adi kriyA na kare. te bhikSune zarIranI ceSTAno parityAga jANavo. tema tIrthaMkarAdie kahela che. - 4 - 4 - * have adhyayananA upasaMhArArthe kahe che - - vivecana - 1225 - - = 0 sUtra - 1225 je paMDita muni baMne prakAranA tapanuM samyak AcaraNa kare che, te jaldI sarva saMsArathI vimukta thaI jAya che. tema huM kahuM chuM. 39/9 adhyayana - 30 - - * * A anaMtarokta svarUpa tapa be bhede che. te baMnene je samyak Acare che - sevana kare che, te muni jaldI cAturgati rUpa saMsArathI pRthak thAya che. te karma raja khapAvIne nIraja thAya che. - * - * - X - muni dIparatnasAgare karela 129 no TIkA sahita anuvAda pUrNa Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 30. uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda ( adhyayana - 31 - "caraNavidhi trIzamAM adhyayananI vyAkhyA karI, have ekatrIzamuM kahe che - teno saMbaMdha A pramANe che - anaMtara adhyayanamAM tapa kahyo. ahIM te caraNavALAne ja samyagu thAya che, tethI "caraNa' te kahe che. A saMbaMdhe Avela A adhyayananA pUrvavata upakramAdi cAre dvAra prarUpaNA nAma niSpanna nikSepa sudhI kahevuM. temAM "caraNavidhi" nAma che tethI caraNavidhi" zabdano nikSepo kahevA niryuktikAra kahe che - * niryukti - 518 thI para1 + vivecana - cara' no nikSepo cAra bhede che. temAM dravya caraNa' be bhede che - AgamathI ane noAgamathI. noAgamathI dravya caraNa traNa bhede che - jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta - gati bhikSAdi. AcaraNamAM A caraNa te bhAvAvaraNa jANavuM. vidhi no nikSepo cAra bhede che, temAM dravyathI be bhede, noAgamathI traNa bhede, temAM tavyatirikta te iMdriya arthomAM che. bhAva vidhi be bhede che - saMcama yoga ane tapa. gAthArtha kahyo - vizeSa A pramANe - gati eTale gamana. bhikSA - bhakSaNa - 4 - 4 - 4 - AcaraNa - jJAnAdi AcAramAM siddhAMtamAM kahela anuSThAna vicAratA caraNa' vizeSaNa jANavuM. tathA iMdriya- sparzana Adi tenA viSayo te sparza Adi. temAM je vidhi - anuSThAnanuM sevana - *- bhAva vidhi paNa be bhede che- saMyama vyApAra ane anazanAdi anuSThAnarUpa tapa. ahIM "caraNa Asevana" e ja bhAva vidhi che. have tene dazAvi che* niyukti - pa22 + vivecana - bhAvacaraNathI arthAt cAstri anuSThAnathI, anAcAra anuSThAnano tyAga karIne ukta rUpa caraNavidhimAM yatna karavo joIe. nAma niSpanna nikSepo kahyohave sUvAnugamamAM - - sUtra kahevuM joIe. te A pramANe che - * sUtra - 126 - jIvane sukha pradAna karanArI caraNavidhine huM kahIza, jenuM AcaraNa karIne ghaNAM jIvo saMsAra sAgarane tarI gayA che. - vivecana - 1226 : caraNavidhine huM kahIza, te kevI che? jIvane sukhAvaha ke zubhAvaha evI. tenuM phaLa dazavi che - te vidhine sevIne ghaNAM jIvo bhavasamudrane ullaMghIne muktine pAmyA. * sUtra - 1227 thI 1245 - (1rara7) sAdhake eka taraphathI nivRtti ane eka taraphathI pravRtti karavI joIe. asaMyamathI nivRtti ane saMyamamAM pravRtti. (1rara8) pApakarmanA pravartaka rAga ane dveSa che. A be pApakarmono je bhikSa sadA nirodha kare che, te saMsAramAM rokAto nathI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31/1220 thI 1245 131 (1229) traNa daMDa, traNa gArava, traNa zalyono je bhinna sadaiva tyAga kare che, te saMsAramAM rokAtA nathI. ' (1930) deva, tiya ane manuSya saMbaMdhI upasargone je bhikSa sadA sahana kare che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra31) je bhikSa vikathAono, kaSAyono, saMjJAono ane baMne azubha dhyAnonuM sadA varjana kare che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (132) je bhikSA vrato ane samitinA pAlanamAM tathA iMdriyaviSayo ane kriyAnA parihAramAM sadA yatnazIla rahe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1233) je bhikSu cha vaizyA, cha kAya, cha AhAra kAraNomAM sadA upayogavaMta rahe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra34) uiiDAvagrahomAM, sAta AhAra pratimAmAM, sAta bhayasthAnomAM sadA upayogavaMta rahe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (13) mada sthAnomAM, brahAyarsa gulimAM, dazavidha bhikSu dharmamAM, je bhikSA sadA upayogavaMta rahe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1236) upAsakonI pratimAomAM, bhikSa pratimAomAM je bhikSa sadA upayogavaMta rahe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra37) kriyAomAM, jIva samudAyomAM, paramAdhArSika devomAM je bhikSa sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra38) gAthA joDazakamAM ane asaMyamamAM je bhikSa sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAto nathI. (1239) brahmacaryamAM, jJAta adhyayanomAM, samAdhi sthAnomAM je bhikSa sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAto nathI. (1ra40) ekavIza zabala doSomAM, bAvIza parISahamAM je bhikSa sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra41) sUyagaDAMganA evIza adhyayanamAM, pAdhikamAM ane devomAM je bhikSa sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra4ra) paccIza bhAvanAomAM, dazA AdinA udezomAM je bhikSa sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra43) ANagAra guNomAM ane tava prakalpamAM je bhinna sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra44) pApakRta prasaMgomAM ane moha prakAmAM je bhikSA sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAto nathI. (1ra45) siddhonA kazIza guNomAM, yoga saMcamAM, 33 - AzAtanAmAM je bhikSa sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAto nathI. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 32 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * vivecana - 1227 thI 1245 - (1227) eka sthAnathI virati arthAta viramavuM, uparamavuM te. dhAraNa kare ane ekamAM pravartana kare Ane ja vizeSathI kahe chehiMsAdi rUpa asaMyamathI nivRtti ane parihAra rUpa saMyamamAM pravRtti kare. (1228) rAga ane dveSa e pApa - kopAdi pApa prakRtirUpapaNAthI pApakarma - mithyAtva Adine pravatavi che. je bhikSu kathaMcita udita evA tenA prasAranuM nirAkaraNa karavA vaDe sadA tiraskAra kare che, te maMDalamAM raheto nathI. arthAta bhramaNa karato nathI. maMDala zabdathI AturaMta saMsAranuM grahaNa karavuM. ahIM mukti padanI prApti e hetu che. tema AgaLa paNa jANavuM. (1229) daMDAya che arthAta cAtri vaDe caryAnA apahArathI asAra karAya che, AtmA jenA vaDe te daMDa - duppaNihita mAnasAdi rUpa te manodaMDAdi. * 4- tenI kika te manodaMDa, vacanadaMDa, kAyadaMDa rU5. tathA guru - lAbhanA abhimAnathI dhamatA cittavALo athavA tevA adhyavasAyayukta te traNa gaurava - saddhi gaurava, rasa gaurava, zAtA gaurava rUpa. jenA vaDe prANIne pIDA thAya, zalthita thAya te zalyo, te mAyA, nidAna ane mithyAtvazalya rUpa che. A traNe trikane je bhikSa tyaje che, te saMsAramAM na bhame. (1230) divya - hAsya, dveSa, vimarza, pRthapha, vimAsA vaDe deve vihita evA sAmIpyathI utpanna karAyelA te divya upasargo tathA tiryaMcanA - bhaya, dveSa, AhAra hetu, baccAnA mALAnA saMrakSaNa hetuthI karAyelA te tiryaMca kRta upasarga, mAnuSyonA - hAsya, pradvaiSa, vimarza kuzIla, pratisevanarUpanimittathI karAtA mAnuSI upasargo temaja Atma saMvedanIya ghaTTana, prapatana, staMbhana Adi te je bhikSa sahana kare (1231) viruddha ke virUpA je kathA, te strI, bhojana, janapada ane rAjAnA bhedathI cAra prakAre hoya che. kaSAya - krodha, mAna, mAyA, lobha rUpe che. saMjJA - AhAra, bhaya, maithuna, parigraha rUpe che. cAra dhyAnamAM Arta ane rauddha ne levAnA. tene je bhikSa parihare che. (1232) vrata- hiMsA, asatya, teya, abrAha, parigrahanI viratirUpa. iMdriyazabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza, samiti - pAMca iyadi. kriyA - kAyikI, adhikaraNikI, prahepiDI, pAritApanikI, prANAtipAta rUpa. je bhikSa yathAvat paripAlanathI vrata ane samitimAM yatna kare che. iMdriyonA arthomAM mAdhyastha rahe che ane kriyAno parihAra kare che te (1233) lezyA - cha, kAya - pRthvI Adi che, AhAranA kAraNo che temAM je bhikSu yathAyoga nirodha- utpAdana rakSA anurodha vidhAnathI yatna kare (1234) AhAra grahaNa viSayaka abhigraharUpa saMsRSTakadimAM anaMtara adhyayanamAM kahela sAta levI. sAta bhaya-bhaya mohanIyathI utpanna Atma pariNAmanI utpati nimitapaNAthI, ihalokabhaya Adi sAtamAM je bhikSa pahelAmAM upayogavAnuM thAya, bhayane na karIne saMsAramAM na bhame. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31/1227 thI 1245 133 (1235) mada - jAti Adi ATha, brahAcaryanA gopanarUpa gumi te vasati Adi nava gati, - - X* kSAMti Adi bhedathI daza prakAre che, tene mATe je bhikSu yathAvata parihAra Asevana paripAlanAdithI je bhikSu seveo (1236) yatine seve te upAsaka - zrAvaka, temanA agiyAra abhigraha vizeSa te darzanAdi pratimAmAM, sAdhunI bAra pratimAmAM - x - je bhikSu yathAvata parijJAna upadeza pAlanAdi vaDe upayogavaMta raheo (1237) mithyAtva Adi kroDI kRta jaMtu vaDe karAya te kriyA- karmabaMdha nibaMdhana rUpa ceSTA, te artha ane anartha bhedathI tera prakAre che - arthakriyA, anartha kriyA Adi, je hatA - che ane raheze te bhUta - prANI, temano samUha te bhUtagrAma, te ekendriya - sUkSmAdi bhede cauda che - X- dharma vaDe care che te dhArmika, jeo tevA nathI te adhArmika, parama evA te sarva adhArmikamAM pradhAnapaNAthI paramAdhArmiko - atyaMta saMkilaSTa cittavALA aMba Adi teo paMdara che - aMba, aMbarSi, ityAdi. (1238) gIyara - jemAM sva-para siddhAMta svarUpa kahevAyela che te sUtrakRtAMganuM soLamuM adhyayana te 16 adhyapana - samaya, vaitAlika, upasarga parijJA, strI parijJA, naraka vibhakti, vIrastava, kuzIla paribhASA, vIrya, dharma, samAdhi, mArga, samosaraNa, cAthAtathya, graMtha, yamadIya, gAthaA. tathA saMyamana te saMyama, na saMyama te asaMyama. tenA 17 - bhedo che, pRthvI Adi viSayaka. tenA pratipakSe saMyamanA sattara bheda kahyA che jemake - pRthvI saMyama, udaka saMyama, agni saMyama ityAdi. temAM je bhikSu ukta anuSThAnamAM prayatnavAn bane ane anyatra teno parihAra kare. (1239) brahmacarya aDhAra bhede che - traNa karaNa ane traNa yogathI divya ane dArika. zAta eTale udAharaNa, tenA pratipAdaka adhyayana te jJAta adhyayana. te 19 che - ulima, saMghATa, aMDa, kuMbha, zailaka, taMba, rohiNI, mallI, mAkaMdI, caMdramA, dAvadrava, udaka jJAta, maMDuka, tetalI, naMdIphaLa, aparakaMkA, AkIrNa, suMsamA ane puMDarIka sthAna arthAt Azraya, kAraNa. konA? samAdhi arthAt samAdhAna. jJAnAdimAM citta ekAgratA, samAdhino abhAva te asamAdhi. A asamAdhinA sthAno vIza che te A pramANe - (1) jaldI cAlanAra, (2) apamRjyacArI, (3)duSpamRjyacArI, (4) atirikta zayyA Asanika, (5) zaknika paribhASI, (6) sthaviropaghAtI, (7) bhUtopaghAtI, (8) saMjavalana, (9) krodhana, (10) pRSThamAMsika, (11) atIkSNa avadhArayitA, (12) navA adhikaraNa anutpannane utpAdita kare. (13) jUnA adhikaraNone khamAvIne vosirAvIne pharI udIrita kare, (14) saraska hAtha-paga, (15) akAla svAdhyAyakAraka, (16) zabdakara, (17) kalahakara, (18) jhaMjhAkara, (19) sUrya pramANabhojI, (20) eSaNAmAM asamiti thAya.--je bhikSurakSA parijJAna, parihArAdi vaDe upayogavaMta rahe. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda (1240) ekavIza zabala doSo - yAtrine aticAra vaDe kaluSIta karatAM kAbaracItaruM kare te zabalA - kriyA vizeSa. te doSo A pramANe che. (1) hastakarma kare, (2) maithuna seve, (3) rAtri bhojana kare, (4) AdhAkarma vApare, (5) rAjapiMDa, (6) krita, (7) prAmiya, (8) abhyAhata, (9) Acchadha - e rAjapiMDAdi AhAra vApare. (10) paccakakhANa karIne vAraMvAra khAya, (11) cha mAsamAM eka gaNamAMthI bIjA gaNamAM saMkramaNa kare, (12) eka mAsamAM traNa vakhata udakalepa kare athavA traNa vakhata mAyA sthAnone sparze, (13) prANAtipAta AkaTTithI karato, (14) jUThuM bole, (15) adatta grahaNa kare, (16) AMtarA rahita pRthvI upara sthAna, zayyA ane auSadhithI kare, (17) sasnigdha saraska cittavat zilA - Tepha, kola AdimAM rahela dhuNA upara bese. (18) sAMDasa prANa, bIja AdimAM sthAnAdi kare, (19) mUla, kaMda, puSpa, bIja, haritane bhogave, (20) varSamAM daza udakaleva ke dazamAyA sthAnone sparza, (ra1) sacitta udaka sparzita hAtha, pAtra, kaDachI, bhAjana AdithI devAtA bhojana-pAnane grahaNa kare ane khAya. bAvIzaparISaha - te parISaha adhyayanathI jANavA. uktadoSAdine bhikSaparihAra vaDe ke sahana karavA vaDe upayogavaMta rahe. (1241) vevIza, sUyagaDAMganA 23 - adhyayano - temAMnA soLa to soLanA bhedamAM 'samaya' Adi kahyA. sAta adhyayana te puMDarIka Adi che te A pramANe - paMDarIka, kriyAsthAna, AhAra parijJA, pratyAkhyAna, aNagAra, Adra ane nAlaMdA. e rIte 23 - adhyayana thayA. tathA rUpama - eka, tenAthI adhika arthAta 23 thI adhika te 24 thAya. te devane vize kahyA. dIvyakti - krIDA kare che te deva - bhavanapati Adi. athavA traNa jagata vaDe jenI stavanA karAya che, te deva - 8SabhAdi tIrthakara te covIza arahaMto athavA bhavanapati daza, vyaMtara ATha, jyotiSa pAMca, vaimAnika - eka prakAre ema covIza kahyA. (1242) je bhikSa yathAvat prarUpaNAdi vaDe upayogavaMta rahe che. kyAM ? pacIza bhAvanAomAM. te ahIM mahAvata viSayaka isamiti Adine parigrahaNa karAya che. pacIza bhAvanAo A pramANe che - iyasamiti, manosumi, vacanagati, Alokti pAna bhojana, AdAna bhAMDa mAtra nikSepaNA samiti e pahelAM vrataviSayaka pAMca bhAvanA kahI. bIjA vrata viSayaka pAMya bhAvanA A pramANe - krodha viveka, lobha viveka, bhaya viveka, hAsya viveka ane anuvIcibhASaNatA. bIjA vrata viSayaka pAMca bhAvanA A pramANe - avagrahastama jJApanA, avagraha ananujJApanatA ityAdi pAMca bhAvanAo pUrvavatu jANavI. cothA vrata viSayaka pAMca bhAvanA A pramANe - strI pazu paMDaka saMsakta zayana AjJananuM varjana, strI kathA vivarSanA, ityAdi pAMca bhAvanA pUrvavata. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31/1227 thI 1245 135 pAMcamAM vrata viSayaka pAMca bhAvanA - zrosendriya Adi pAMcano saga choDe. dazA zrutasaMghanA - 10, bRhat kalpanA - 6, vyavahAranA- 10 kula 26 uddezA. temAM bhikSa upayogavaMta rahe to saMsAramAM bhramaNa na kare. (1243) aNagAranA guNo - vrata -6, iMdriya nigraha - 5, bhAva satya - 1, karaNa satya - 1, kSamatA - 1, virANatA - 1, mana Adi nirodha - 3, kAya - 6, yoga yuktatA - 1, vedanA sahevI - 1, mAraNAMtika adhyAsanatA - 1 ema 27 thAya. prakalpa eTale prakRSTa kalA- jemAM sAdhunA vyavahAra che te. te ahIM AcArAMga ja zastraparijJAdi aThThAvIza adhyayana rUpa che. te A pramANe - zastra parijJA, loka vijaya, zItoSNIya, samyakatva, AyaMti, dhRva, vimohA, upadhAnazruta, mahAparijJA A nava adhyayano. pijheSaNA, zayyA, irSA, bhASA, vastra, pAna e cha adhyayano. sAta samaikka, bhAvanA, vimukti, udghAta, manohnata ane 28muM AropaNA je nizItha nAme prasiddha che. e pramANe aThThAvIza bhede AcAra prakalpa che athavA samavAyAMgamAM kahelA aThThAvIza adhyayano jANavA. te badhAne yathAvata AsevanA ane prarUpaNAdi prakArathI bhikSu upayogavaMta rahe. (1244) pApa upAdAnarUpa zruta te pApakRta, tevA prakAranI Asakti rUpa te pApamRtaprasaMga. te aSTAMga nimitta sUtrAdi viSayanA bhedathI 29 che. ATha nimitta aMgo te divya, utpAta, AMtarikSa, bhIma, aMga, svara, lakSaNa ane vyaMjana. A AThe sUtra, vRtti, vArtikathI traNa traNa bhede che. tethI covIza thayA. gAMdharva, nATya, vAstu, Ayurveda, dhanurveda saha 29 bhedo thAya. mohanIya, nimittapaNAthI AmAM varte che, te mohanIyasthAno. tenA trevIza bhedo che. jemake- (1) pANInI madhye avagAhIne traNa ane prANonI hiMsA kare che. - 1 - (3) mastakane vesTana vaDe vIMTIne saMkalezapUrvaka mAre che. ityAdi - - x 30 sthAno mohanIya kahyA che. (je pUrve dazAzrutaskaMdha AgamamAM ane Avazyaka sUtranI TIkAmAM ame noMdhelA ja che. mATe ahIM punarukti karatA nathI. jo ke ahIM vRttikArazrIe noMdhela che.) je bhikSu A trIza mohanIya sthAnonA parivAra dvArathI upayogavALA rahe che, teo saMsAramAM paribhramaNa karatA nathI. (1245) siddhA - siddhipadane prApta. temanA atizAyI guNo te siddhAdiguNo kahevAya. te saMsthAnAdi niSedharUpa ekatrIza che. - pAMca saMsthAna, pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza ane traNa veda, akAya, asaMga, araha e 31 guNo siddhanA thayA. - athavA - darzanAvaraNIya karma - 9, Ayu karma - 4, jJAnAvaraNIya - 5, aMtarAya - 5, bAkInA banne bhedo kSINa abhilApathI e rIte paNa 31 thAya. yoga saMgraha. yoga - zubha mana, vacana, kAya vyApAra. samyak prakAre grahaNa karAya ke svIkArAya te yoga batrIza bhede kahela che. te A pramANe - Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 1. AlocanA, 2. nira5lApa, 3. ApattimAM daDha dharmatA, 4. anizritopadhAna, 5. zikSA, 6. nipratikarmatA, 7. ajJAnatA, 8. alobha, 9. titikSA, 10. ArjavA, 11. zucI, 12. samyakradRSTi, 13. samAdhi, 14. AcAra, 15. vinayavatuM, 16. dhRtimatI, 17. saMvega, 18. prasidhi, 19. suvidhi, 20. saMvara, 21. AtmadoSopasaMhAra, 22. sarvakAma viraktatA, 23. pratyAkhyAna, 24. vyasarga, 5. apramAda, 26. savAlava, 27, dhyAna, 28. saMvara yoga, 29. mAraNAMtikanA udayamAM, 30. saMgonA parijJAtA, 31. prAyazcitakaraNa, 32. maraNAMta ArAdhanA. 0 tetrIza AzAtanAomAM ukta zabdArthomAM, arahaMta Adi viSayomAM che, je pratikramaNa sUtramAM prasiddha che athavA samavAyAMgamAM paNa kahela che. je bhikSu temAM yathAyoga samyaka zraddhA vaDe ke tenA parihAra vaDe upayogavaMta rahe che, te saMsAramAM bhramaNa karatAM nathI. * sUtra * 1246 - A pramANe je pAMDita bhikSa A sthAnomAM satata upayoga rAkhe che, te jaldIthI saMsArathI mukta thaI jAya che - tema huM kahuM chuM. 0 vivecana - 1246 - A prakAre anaMtarokta rUpa asaMyamAdi sthAnamAM je bhikSa ukta nyAyathI yatnavAna thAya che, teo jaldIthI sarva saMsArathI vimukta thAya che. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 31 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 adhya. 32 bhUmikA huM adhyayana - 3ra - "pramAda sthAna" che. caraNavidhi' nAme ekajhIzamuM adhyayana kahyuM. have batrIzamuM kahe che. teno A saMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM eka bhede caraNa' kahyuM. te pramAda sthAnanA parihArathI ja Asevana karavuM zakya che, tenA parihArathI, tenI parijJApUrvaka teno artha ahIM AraMbhIe chIe. e saMbaMdhe A adhyayana Avela che. AnA cAra anuyoga dvArA cAvatuM nAmaniSpanna nikSepa sudhI pUrvavat ja manamAM avadhArI, nAma niSpanna nikSepa kahe che - * niryukti - para3 thI pa25 + vivecana - pramAdano nikSepo nAmAdi cAra bhede che. temAM noAgamathI dravya apramAdanA traNa bheda che - jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta temAM tavyatirikta dravya apramAda - madha Adi che. bhAvathI pramAda te nidrA, vikathA, kaSAya ane viSaya jANavA. - x xmadha - mada karAve che te, kASTha piSTha niSpanna Adi zabdathI Asava Adine levA. bhAvapramAdanA hetutvathI dravya pramAda che. bhAvane AzrIne nidrA, vikyA, kaSAya ane viSaya te pramAda che. tathA "sthAna" nikSepamAM prastAvathI sthAna zabda nAma Adi pratyeka sAthe joDavo. temAM dravyasthAnamAM - noAgamathI jJazarIra, bhavya zarIra, tad vyatirikta je sacittAdi dravyono Azraya te dravyasthAna. kSetrasthAna - bharata Adi kSetra ke urdhvalokAdi, je kSetramAM sthAnane vicArAya che te. abdA - kALa, te je sthAnamAM rahe te addhA sthAna ane te pRthvI AdinI bhavasthiti Adi ke samaya, AvalikAdi. uasthAna - kAyotsarga Adi. uparaNita - virati, te sthAna jyAM ANe virati grahaNa karI. vasati - upAzraya, te gAma ArAma Adi sthAna. saMyama - sAmAyika Adi, tenuM sthAna. te prakarSa-apakarSavat adhyavasAya rUpa che. jemAM saMyamanuM avasthAna che, ane te asaMkhyaya bhedathI che. tethI kahe che - sAmAyika, chedopasthApanIya, parihAravizuddhika e traNenA pratyekanA asaMkhya lokAkAzapradezaparimaNa saMyama sthAno che. sUkSma saMparAya saMyama to AMtamahUrtika che tethI aMtarmuhUrta samaya parimANa tenA sthAno che. yathAkhyAta saMyama prakarSa - apakarSarahita ekarUpa che, tethI tenuM eka ja sthAna che. e pramANe sAmAyikAdinA asaMkhyaya bhedavathI samudAyarUpa saMyamasthAnanI paNa asaMkhvayabhedatA che. mAtra ahIM bRhatara asaMkhyaya levuM kemake asaMkhyAtonA asaMkhyAta bhedo che. pragrahasthAna - prakarSathI grahaNa karAya che AnuM vacana te pragraha upAdeya vAkya adhipatipaNAMthI sthApita, te laukika ane lokotara sthAna che. laukika pAMca bhede - rAjA, yuvarAja, mahattara, amAtya, kumAra. lokottara paNa pAMca bhede che - AcArya, upAdhyAya, pravRtti, sthavira, gaNAvacchedaka. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda3 yodha sthAna, acala sthAna - Adi sAMta Adi paramANu vagerenA. gaNanA sthAna - eka Adi, saMghAta sthAna - dravyathI kaMcuka Adi, bhAvasthAna - odayikAdi. - x- have je sthAna ahIM prastuta che, te kahe che - * niryukti - pa26 - vivecana - ukatarUpa bhAvapramAdathI atre adhikAra che. tathA saMkha - saMkhyA sthAna, tenAthI yukta. ahIM guru vRddha sevAdinA abhidhAnathI ane prakAma bhojanAdi niSedhathI bhAvapramAda nidrAdi arthathI pariharavA paNe kahela che. te ekAdi saMkhyA yogI ane odayika bhAva svarUpa che. Avo pramAda choDIne sAdhue yatna karavo joIe. kyAM ? apamAdamAM. A ja arthane daDhIkRta karavA kahe che - * niryukti - para7, pa28 - vivecana - 0hajAra varSa pramANa kALa sudhI utkaTa anazanAdi tapa kahaSabhadeve Acaryo. jemAM pramAda ahorAtra thayo. - x- apramAdaguNa sthAnanA aMtamahUrtikapaNAthI anekavAra paNa pramAda prAptimAM tenI avasthiti viSayabhUtatA aMtarmuhUrtanA asaMkhyaya bhedatvathI tenA ati sUkSmatAthI badhAM kALanI saMkalanA vaDe A ahorAga thayela. tathA bAra varSathI adhikatapa AcaratA bhagavaMta vaddhamAnane je pramAdakALathayo te pUrvavata aMtarmuhUrta jasaMkalita jANavo.-x-x-keTalAMka ahIManupapattinA bhayathI nidrapramAda anuSThAnanI daDhatA batAvI, viparyayamAM doSa darzana dvArathI pharI tene ja batAvatA kahe che * niryukti - pa29 + vivecana - jemane pramAdathI dharmamAM nirarthaka kALa jAya che, teo A pramAda doSathI anaMta saMsAra bhaTake che -0- je prANIne pramAdathI upalakSita kALa niprayojana jAya che. kyAM? dharmanA viSayamAM pramAdathI ja tenA dharmaprayojano niSphaLa jAya che. tenuM zuM thAya? anaMta saMsAramAM pramAdanA hetuthI bhaTake che. jo Ama che, to zuM karavuM joIe? te kahe che - * niryukti pa30 vivecana - te kAraNathI nizcayathI pramAdano tyAga karIne buddhimAna puruSoe darzana, jJAna, cAritra rUpa, mukti mArgapaNAthI pUrve abhihita kartavya dhAraNa karavuM, te mATeno udhama te apramAda ja ane kadAcita pramAda nahIM, tema jANavuM. e nAma niSpanna nikSepa kahyo. have sUtra - uccArIe chIe - * sUtra - 1247 - anaMta anAdi kALathI badhAM duHkho ane tenA mULa kAraNothI muktino upAya huM kahI rahyo chuM. tene pratipUrNa cittathI sAMbhaLo. te ekAMta hitarUpa che, kalyANane mATe che. * vivecana - 1247 - aMtane atyaMta atikramI gayela. vastunA aMta be- AraMbha kSaNa ane samApti Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 32/1247 kSaNa. - x- temAM ahIM AraMbha kSaNa rUpa aMta parigrahaNa karIe chIe. tathA atyaMta - anAdi kALa jeno che, te A atyaMta kALa. saha bhUlena - kaSAya avirati rUpathI varte che te samUlaka. saMpUrNa duHkhamaya saMsAra, ahIM asAtAne ja du:kharUpe grahaNa karavI. A pakSamAM mULa rAga ane dveSa, tene prakarSathI choDe che te pramokSa, te AtmAnA duHkhanA apagama hetu che. have tenuM pratipAdana kare che. athavA pramokSa - dUra karavuM tene kahenAranA, pratipUrNa cita ke vicAro vaDe sAMbhaLo. ekAgra - eka AlaMbananA arthathI cittano bhAva te dhyAna. ane te dharma Adi dhyAna. ekAMta hitakara che. hita - tattvathI mokSa ja che. * sUtra - 1248 - saMpUrNa jJAnanA prakAzanathI AjJAna ane mohanA parihArathI, rAgahepanA pUrNa kSayathI - jIva ekAMta sukharUpa mokSane prApta kare che. * vivecana - 1248 - jJAna - AbhinibodhikAdinA, saMpUrNa ane pAThAMtarathI avitathanA prabhAsana arthAta nirmalIkaraNa vaDe. AnA vaDe jJAnAtmaka mokSa hetu kahyo. ajJAna - mati ajJAnAdi, moha - darzana mohanIya. A ajJAna ane mohano parihAra. mithyAzrata zravaNa ane kudRSTi saMga parityAgadi vaDe karavo. AnA vaDe tene ja samyagadarzana rUpa kahyo. tathA uktarUpa rAga-dveSanA vinAzathI, tenA ja cAritrapaNAnuM abhiyAna che. rAga dveSanA ja kaSAyarUpatnathI tenA upaghAtakatvanuM abhidhAna che. teno A artha chesamyagadarzana jJAna cA ivaDe ekAMta sukha evo mokSa prApta kare che. A duHkhanA pramokSanA avinAbhAvIthI upalakSita che. te jJAnAdi vaDe duHkhano pramokSa che, Ano prApti hetu zo che? * sUtra - 1249 - gurujano ane vRddhonI sevA karavI, ajJAnI lokonA saMparkathI dUra rahevuM, svAdhyAya karavo, ekAMtamAM nivAsa karavo, sUtra ane arthanuM ciMtana karavuM, dhairya rAkhavuM. e duHkhothI muktino upAya che. * vivecana - 1249 - A je anaMtara mokSa upAya kahyo. anaMtara kahevAnAra mArganI prAptino hetu, je yathAvat zAstrAbhidhAyaka guru ane zruta ke paryAyAdi vRddha che tenI sevA - paryapAsanA karavI. A gurukuLavAsanuM upalakSaNa che. temAM jJAnAdi suprApya thAya che. - 8 - 4 - guphaLavAsa hovAthI kusaMsarga thato ja nathI. pArthasthAdino vizeSathI parihAra karavo. kemake teno alpa paNa saMga mahAdoSanA nibaMdhanatvathI abhihita che. teno parivAra karyA pachI paNa svAdhyAya tatparatA vinA jJAnAdinI prApti na thAya. svAdhyAya arthe Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda ekAMtamAM - bIjA vyAsaMganA parihArarUpathI rahevuM. tevuM nivedana mana, vacana, kAyAnuM hoya che. svAdhyAyanI ekAMta niveSaNA eTale nizcaya thakI anuSThAna. temAM anuprekSA ja pradhAna paNe hovAthI sUtra ane arthanI ciMtavanA karavI. A paNa cittanA svAthya vinA jJAnAdi lAbha na Ave, tethI kahe che - dhRti arthAt cittasvAthya ke manane anudvigna rAkhavuM. AvA jJAnAdi mArganI AvI abhilASA kaI rIte karavI ? * sUtra - 1250 - je zramaNa tapasvI samAdhinI AkAMkSA rAkhe che, to te parimita ane eSaNIya AhAranI icchA kare. tattvAthane jANavAmAM nipuNa buddhivALA sAthI zodhe, tathA strI AdithI vivekane yogya - ekAMta gharamAM nivAsa kare. * vivecana - 1250 - AhAra - eSaNIya anAzanAdinI abhilASA kare. kemake AvA anaMtarokta AhAra vaDe guru ane vRddhanI sevA tathA jJAnAdi kAraNone ArAdhavAne samartha thAya che. sahAya - gacchanA aMtarvatI sahacarane icche che. nipuNa - kuzaLa, artha- jIvAdimAM, buddhi - mati eTale nipuNArtha buddhi, temAM nipuNa - sunirUpitA ceSTA ane buddhi jenI che te. sahAyakanuM kathana kema karyuM ? svachaMda upadezAdithI jJAnAdikAraNa ane guru tathA vRddhanI sevAdino bhaMga kare, tethI nipuNa sahAyakane icche che, tema kahyuM. viveka - pRthaphabhAva te strI AdinA saMsargano abhAva. yogya - ucita. te viveka yogya. kemake vivikta upAzrayamAM ja zrI Adi saMsargathI citta viplava utpattimAM kaI rIte guru ane vRddhanI sevA tathA jJAnAdi kAraNono saMbhava thAya? samAdhinI abhilASA kare che. A samaya - dravya ane bhAvathI be prakAre che, temAM dravya samAdhi te dudha ane sAkara Adi dravyono paraspara avirodhathI avasthAna. bhAva samAdhi te jJAnAdinuM paraspara abAdhAM vaDe avasthAna. tethI jJAnAdine prApta karavAnI kAmanA kare che. kALa Adi doSathI AvA prakAranI sahAyanI prAptimAM zuM kare ? * sUtra * 1251 - je potAnAthI adhika guNovALo ke potAnI samAna guNovALo nipuNa sahAyaka na maLe, to pAponuM varjana karato evo tathA kAmabhogomAM anAsakta rahe to evo ekalo ja vicaraNa kare. * vivecana - 1251 - jo A arthamAM nipuNa buddhi sahAyakane na pAme. te kevA sahAyaka hoya ? jJAnAdi guNo vaDe adhika hoya ke jJAnAdi guNone AzrIne samAna hoya. na prApta Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32/1251 141 thAya to zuM ? ekalo - asahAya, pApa hetubhUta anuSThAnono vizeSathI parihAra kare. saMyama mArgamAM ekalo vicare. kevI rIte ? viSayomAM pratibaMdha na karato, A tevA prakAranA gItArtha sAdhune AzrIne che. anyathA AgamamAM ekAkI vihArano niSedha karelo che. AnA vaDe AhAra ane vasati viSayaka apavAda paNa kahelo jANavo. ahIM prasaMgathI jJAnAdino duHkha pramokSa upAyatva kahela che. tenA paNa mohAdi kSaya nibaMdhanatvathI tenA kSayanA prAdhAnyathI duHkha pramokSa hetutvane jaNAve che - je rIte teno saMbhava che, je rIte duHkha hetutva che, je rIte duHkhanA prasaMgathI teno abhAva che, tene jaNAvavAne mATe kahe che - - sUtra - 1252 thI 1254 je prakAre iMDAthI bagalI utpanna thAya ane bagalIthI ThaMDu utpanna thAya che, te pramANe mohanuM janma sthAna tRSNA che, tRSNAnuM janma sthAna moha che.... karmanA bIja rAga ane dveSa che. ka mohathI utpanna thAya che. te karma janma ane maraNanuM mULa che ane janma maraNa ja duHkha che... jene moha nathI teNe duHkhane samApta karI dIdhela che. jene tRSNA nathI teNe teNe mohane haNI nAMkhyo che. jene lobha nathI teNe tRSNAno nAza karela che. jenI pAse kaMI nathI - Arkiyata che, tene lobhane holo che. - 0 vivecana - 1252 thI 1254 - je prakAre iMDAthI bagalI - pakSI vizeSanI utpati che, ane bagalIthI iMDAnI utpati che, A baMnenI paraspara utpati sthAnatA che, e ja prakAre moha arthAt AtmAne mUDhatA prati laI jAya te moha - ajJAna, te mithyAtvadoSa duSTa jJAna ja levuM. Ayatana * utpatti sthAna. jenuM che te mohAyatanA ja tRSNA kahevAya che. mohanA abhAvamAM avazya tRSNAno kSaya thAya che. tRSNAyatanA te moha che. tRSNA nA hovAthI mUrchA che, te atyaMta krutyAjya ane rAgapradhAna che. rAga hoya tyAM dvoSa paNa saMbhave che. e rIte tRSNAnA grahaNathI rAha ane dveSa kahelA che. A anaMtAnubaMdhI kaSAya rUpa che, tenI sattAmAM avazya mithyAtvano udaya thAya che. tethI ja upazAMta kaSAya vItarAgane paNa mithyAtvagamana saMbhave che. temAM moha ajJAnarUpa che, te siddha thAya che. - - X - A have AnA duHkhahetutvane kahe che - rAga - e mAyA ane lobharUpa che. dveSa e krodha ane mAna svarUpa che. karma - jJAnAvaraNAdi, tenuM bIja - kAraNa te karmabIja. te mohathI utpanna thAya mATe '"mohaprabhava'" kahyuM. janma ane maraNa tenuM mULa - kAraNa karma che. duHkha - saMsAramAM asAtA, A janma ane maraNa ja atizaya duHkhane haNIne duHkhane kaI rIte haNe ? mohanI vidhamAnatA na rAkhIne. arthAt mohanA abhAve duHkhano abhAva che. A pramANe badhuM ja sUtrArthamAM kahyA mujaba jANavuM. - x + x + x - x + Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 A pramANe moha Adi e duHkhanA hetuo che. tenA hanana mATeno upAya zuM A ja che ke bIjo paNa kaMI che ? evI AzaMkAthI savistara tenA umUlano upAya batAvavAne mATe Ama kahe che - * sUtra - 1255 - je rAga, dveSa ane mohanuM mULathI umUlana icche che, teNe je je upAyone upayogamAM lAvavA joIe, tene huM kramazaH kahIza - * vivecana - 1255 - gAthArtha spaSTa kahela che, vizeSa A pramANe - uddhakAma - umUlana karavAne icchato, mULa sahita - temAM mUla - tIva kaSAyodaya Adi, te mohaprakRtinI jALa - samUha. upAya - tene uddharavAno hetu, karelI pratijJA anusAra sUtrakAra kahe che - * sUtra - 156 thI 1266 - (156) sono upayoga prakAma na karavo joIe. raso prAyaH manuSyane mATe daktikara - unmAda vadhAranAra hoya che. viSayAsakta manuSyone kAma te ja rIte utpIDita kare che, jemAM svAda phaLavALA vRkSane pakSI pIDe che. (1rapa7) jema pracaMDa pavananI sAthe prasura fdhaNavALA vanamAM lAgela dAvAnaLa zAMta thato nathI, te pramANe prakAma bhojIno iMdriyoni zAMta thato nathI. brahmacArIne mATe prakAma bhojana kyAreya paNa hitakara nathI. (1rapa8) je vivikta zayyAsanathI vaMtrita che, je azubhojI che, te jitendriya che, temanA cittane rAgadveSa parAjita karI zakatA nathI. jema auSadhithI parAjita vyAdhi pharI zarIrane kAMta karatI nathI. (159) je prakAre bilADAnA nivAsa sthAno pAse uMdaronuM rahevuM prazasta - hitakara nathI, te ja prakAre strIonA nivAsa sthAna pAme brahmacArInuM rahevuM paNa prazasta nathI. (1ra60) zramaNa tapasvI strIonA rUpa, lAvaNya, vilAsa, hAsya, AlApa, ceSTA ane kaTAkSane manamAM niviSTa karI javAno prayatna na kare. (1961) je sadA brahmacaryamAM lIna che, temane mATe strIonuM adarzana, aprArthana, aciMtana, akirtana hitakara che. AryadhyAnane mATe upayukta che. (1ra62) jo ke traNa gutiothI guna munine alaMkRta devIo paNa vicalita karI zakatI nathI, to paNa ekAMta hitanI daSTithI munine mATe viviktavAsa ja prazasta che. (1263) mokSAbhikAMkSI, saMsArabhIru ane dharmamAM sthita manuSyane mATe lokamAM evuM kaMI paNa duttara nathI, je pramANe ajJAnIonA mananuM haraNa karanArI strIo dustAra che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32/156 thI 1266 143 (1ra64) nI viSayaka A uparyukta saMsagonuM samyapha atikramaNa karavAthI zeSa saMbaMdhonuM atikramaNa temaja sukhottara thaI jAya che, je pramANe mahAsAgarane taya pachI gaMgA jevI nadIone taravI sahelI che. (1265) samasta lokanA devatAonA paNa je kaMI paNa zArIrika ane mAnasika duHkha che, te badhAM kAmAsaktithI utpanna thAya che. vItarAga AtmA ja te dukhono aMta karI zake che. (1ra66) jema kiMdhAka phaLa rasa ane rUpa raMganI dRSTithI jevA ane khAvAmAM manorama hoya che, paNa pariNAmamAM jIvanano aMta karI de che. kAmaguNo paNa aMtima pariNAmamAM tenA ja hoya che. * vivecana - 1256 thI 1266 - rasa ityAdi agiyAra sUtro che. teno gAthArtha ahIM spaSTa kahelo che. tethI vRttimAM kahevAyela je kaMI vizeSa che, te ahIM noMdhIe chIe. (1256) rasa - dudha Adi vigaIo. prakAma - atyartha, ghaNAM pramANamAM. nA vitavya - khAvI na joIe. ahIM "prakAma" zabdanuM grahaNa vAta Adi kSobhanA nivAraNa mATe rasa bhogavavA joIe ja paNa nikAraNa bhogavavAno niSedha che, tema jaNAvavAne mATe che. Avo upadeza zA mATe ? bahulatAthI rasa - vigaI bhogavanArA daitikara - unmAda vadhAranArA thAya che. daH no artha paNa che athavA dIpta - dIpavuM te, moharUpa agni vaDe baLavuM, tene karavAnA svabhAvavALA(dIsakara. kone? puruSone, upalakSaNathI strIone. teno upabhoga karanAra moharUpI agnine udIre che. - x x e pramANe zo doSa che ? te kahe che - dela athavA dIpta manuSyo viSayo vaDe parAjita thAya che tathAvidha strI Adine abhilASa karavA yogya Adi thAya che. konI jema ? ahIM daSTAMta Ape che, te A rIte - jema koI vRkSa madhura phaLathI yukta vRkSa hoya, tene pakSIo uspiDIta kare che tema ahIM vRkSanI upamAthI puruSAdi levA. svAdu phaLane tuSya dema ke dIupaNuM levuM. pakSI sadaza "kAma" ne jANavuM. AnA vaDe rasaprakAma bhojanamAM doSo kahyA. have sAmAnyathI japrakAma bhojanamAM doSa kahe che (1257) davAna - dAvAnaLa, vananA upAdAnathI kyAreka vasatimAM paNa temaja jANavuM. samAta - vAyu sahita, upazama - agninuM zAMta thavuM. tema A upamAthI iMdriya janita rAga, te ja anartha hetuthI ahIM vicAravo. te agninI jema dharmavanane baLavAthI "iMdriyAgni' kahyo. te ati mAtrAmAM AhAra karanAra - prakAma bhojI rUpa pavanathI prAyaH tene ghaNo udIre che. tethI prakAma bhojIva brahmacArIne hitane mATe na thAya, kemake te brahmacaryanA vighAtakapaNAthI ati susthitane paNa bALe che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 AnA vaDe prakAma bhojanano parihAra batAvyo. have rAgane uddharavA mATe jeno parihAra karavo joIe tene AzrIne je ati yatnapUrvaka karavuM joIe, te kahe che - (1258) vivida - stri Adi rahita, cyA - vasati, temAM avasthAna, tenA vaDe niyaMtrita. mAsaNA - temAM avama eTale nyUna, azana - AhAra, teno je bhAva te uNodarIkta rUpa che. tenA vaDe vazIkara karAyela iMdriyo jenA vaDe che te damaeondriya0 rAga ke je zatrunI mAphaka abhibhava hetu paNe havothI "rAgazakSu' parAbhava kare che. kono? cittano. - x AnA vaDe vivikta zayanAsana AdinuM vidheyatva karyuM. have vivikta zayana - AsanamAM yatna karavAnuM kahI viparyayamAM doSa kahe che - (159) jema bilADAno Azraya - rahevAnuM sthAna, tenA mUla samIpe uMdaro rahe to temane mATe prazasta thatuM nathI. kemake temane tyAM avazya apAya saMbhave che. e pramANe strIo ane upalakSaNathI napuMsakonA nivAsamAM brahmacarIne rahevuM yukta nathI. temAM brahmacaryamAM bAdhA saMbhave che. vivikta zasyAmAM rahevA chatAM kadAcita strIno saMpAta (yogI thAya to teNe je karavuM joIe, te kahe che (1260) rUpa - susaMsthAnatA, lAvaNya - nayana ane manane AlhAdaka guNa, vilAsa - viziSTa nepathya racanAdi. hAsa - kapola vikAsAdi. jati - manmana, ullApa Adi, iMDita - aMgabhaMga Adi, vIkSita - kaTAkSa ukta badhuM strI saMbaMdhI jANavuM. tene manamAM sthApIne aho ! suMdara che. ema vikalpo na karavA. tene iMdriyano viSaya na banAvavo. ahIM sUtrakArazrIe "cittamAM nivezIne" ema kahIne jaNAvela che ke - rAgAdinA joDANa vinA strIonA rUpa AdinuM darzana doSane mATe thatuM nathI. Avo upadeza kema Apyo? te kahe che - (1261) adarzana - eTale iMdriyanuM aviSayIkaraNa, aprArthanA - abhilASA na karavI, aciMtana - rUpAdine na paribhAvavuM te, akIrtana - strInuM varNana na karavuM, ane te nAmathI ane guNathI strIjananuM AdhyAna. e badhuM sarvakALa brahmavatamAM Asaktone hitakara che. - X "vikAranA hetuthI jenA cittamAM vikriyA thatI nathI. te ja dhIra che. to pachI rAgane uddharavA mATe zA mATe vivikta zayana, AsanatA dhAraNa karavI joIe ? te AzaMkA karatA kahe che - (1262) devI - apsarA, manuSyanI strI to zuM paNa alaMkRtA apsarA paNa kSobha pamADavA - saMyamathI calita karavAne samartha nathI. kone ? manomuni AdithI guma munine. to paNa ekAMta hitakara jANIne kahe che ke, keTalAMka abhyasta yogI paNa temanA saMgathI kSobha pAme che. jeo kSobha nathI pAmatA teo paNa strI saMsakta vasativAsamAM avaNAdi doSanA bhAgI thAya che. ema paribhAvanA karIne vivikta Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32/1256 thI 1266 145 zavyAsana ja munine prazasta che, tema gaNadharAdi vaDe prazaMsA karAyela che. tethI teno ja Azraya karavo joIe. AnA samarthanane mATe ja strIonuM duratikrama- kahe che - (1263) muktinA abhilASIne paNa, caturgati rUpa saMsArathI bhaya pAmelA te saMsArabhIrune, mRtadhamadimAM sthita hoya to kaMI dustara durAtikrama A lokamAM nathI. je pramANe strIo nirviveka cittavALA ajJAnIne dutara che. ahIM dutaratvano hetu bAlamanoharapaNuM che. tethI strIonA ati dutaratvane jANIne tenA parihAra karavA vaDe vivikta zayyA ane Asana ja kalyANakArI che. jo strIsaMganA atikramane mATe A upAya upadezyo che, to bAkInA saMganA atikramaNArthe kema kaMI upadeza karatA nathI ? te kahe che - (1264) strI viSayaka saMbaMdhonuM ullaMghana karavAthI bAkInA dravya Adi saMgo ullaMdhita ja che. badhAM saMgo rAgarUpapaNAmAM samAna hovA chatAM A badhAmAM strIsaMga ja pradhAnapaNe che. tenuM daSTAMta kahe che - jo koI svayaMbhUramaNa samudrane pAra karI de, to tene vayiitazayanA yogathI gaMgA samAna mahAnadI pAra karavI saraLa che. tema strI saMganA parihArathI bIjA saMgone tajavAnuM saraLa che. - x-x- rAganA parAjaya mATe zA mATe A pramANe upadeza karela che? tevI AzaMkA karIne rAganA duHkha hetutvane dazavi che - (1265) kAma - viSayo, temAM anukRddhi * satata abhikAMkSA, anubhava, anubaMdha ityAdi. te kAmagRddhithI utpanna du:kha ke asAtA lokanA badhAM prANIgaNane che. te duHkha kevuM che? kAyika - roga Adi, mAnasika - iSTa viyogAdithI janya. A baMne duHkhano aMta vItarAgatA - kAmAnugRddhinA cAlI javAthI thAya che, tevuM kahela che. "kAma' sukharUpa paNe ja anubhavAya che, to zA mATe kAmAnugRddhithI utpanna duHkha ema kahela che ? (1266) jema kiMpAka - vRkSa vizeSa, tenA phaLo manorama - hRdayaMgama ane AsvAdha, rucira raktAdi varNavALA, sugaMdhavALA hoya che chatAM tenA bhogavatA jIvitano aMta lAve che. te adhyavasanAdithI ke upakrama kAraNothI vinAza karavAne mATe samartha che. tethI te jIvita - Ayune vipAka avasthA prApta karavAmAM - maraNAMta duHkhadAyItAmAM samartha che. A upamAthI samajAve che ke - kAmaguNo kiMpAka phaLa samAna che, vipaka - phaLa pradAna kALamAM. kiMpAka phaLanI mAphaka A kAmabhogo paNa bhogavatI veLA manorama che, paNa vipAka avasthAmAM te narakAdi durgatinA duHkha ApavA paNAthI atyaMta dAruNa ja che. tethI dekhAvamAM manorama hovAthI bhale sukhadAyI dekhAya, paNa pariNAme anyathA bhAvavALA ja che. 30/10] Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 ahIM ghaNAM gRhasthAnanA anuyAyitvathI rAganA prAdhAnyathI kevaLa AnA ja uddharaNano upAya batAvIne have tenA ja dveSa sahitane jaNAvavAne mATe damitendriyatvane batAve che - 146 sUtra 1267 samAdhine bhAvanAvALA tapasvI zramaNa iMdriyonA zabda; rUpa Adi manojJa viSayamAM rAgabhAva na kare, ane indriyonA amanojJa viSayomAM manathI paNa dveSabhAva na kare. . * vivecana 12673 - je cakSuAdi iMdriyonA rUpAdi viSayo che tevA manorama viSayomAM abhisaMdhi na kare arthAt iMdriyAne pravatavi nahIM, temaja amanorama cittamAM paNa iMdriyone na pravatavi. A baMne vAkyo dvArA iMdriya damana kahyuM. samAdhi - cittanI ekAgratA, te rAgadveSanA abhAvamAM ja thAya che. tethI rAga-dveSanA uddharaNano abhilASI zramaNa - tapasvI (iMdriyanA viSayothI dUra rahe.) - 4 - x - rAgadveSanA uddharaNano upAya vivikta zayyA - sAmAnyathI ekAMta zayyA levI, tenuM avasthAna ja tenA uddharaNano upAya che. e pramANe prakAma bhojIne paNa madathI dveSano saMbhava che tethI uNodarItAne ahIM bhAvavI joIe. A rIte rAgadveSa uddharaNanI icchAvALo viSayothI iMdriyone nivartAva - aTakAve ema upadeza karyo. have viSayomAM pravartavAthI rAga ane dveSanA anuddharaNamAM je doSa che, te pratyeka iMdriyo ane manane AzrIne darzAvavAne mATe kahe che - * sUtra * - 1268 thI 1345 - (1268) cakSuno grAhya viSaya rUpa che, je rUpa rAganuM kAraNa hoya che, tene manojJa kahe che ane je rUpa dveSanuM kAraNa hoya che, tene amanojJa kahe che. A baMnemAM je sama che, te vItarAga che. (1269) cakSu rUpano grAhaka che ane rUpa e cakSuno grAhya viSaya che, je rAganuM kAraNa che, tene manojJa kahe che ane je dveSanuM kAraNa che, tene amanojJa kahe che. (1270) je manojJa rUpamAM tIvra rUpe vRddhi rAkhe che, d rAmAtura akALamAM ja vinAzane prApta thAya che. jema prakAza lolupa pataMgIyu prakAzanA rUpamAM Asakta thaIne mRtyune prApta kare che. (1271) je manojJa rUpa prati tIvra rUpathI dveSa kare che, te teja kSaNe potAnA durkAnta dveSathI du:khane prApta thAya che. temAM rUpano koI aparAdha nathI. (1272) je suMdara rUpamAM ekAMte Asakta thAya che ane atArdaza rUpamAM dveSa kare che, te ajJAnI duHkhanI pIDAne prApta thAya che. virakta Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32/1268 thI 1345 14che. muni temAM lipta thatAM nathI. (1273) manojJa rUpanI AzAnuM anugama ja karanAro anekarUpa basa ane sthAvara jIvonI hiMsA kare che. potAnA prayojanane je adhika mahatva denAra kliSTa ajJAnI vividha prakAre temane paritApa Ape che ane pIDA pahoMcADe che. (1274) rUpamAM anupAta ane parigrahane kAraNe rUpanA utpAdanamAM saMrakSaNamAM, saMniyogamAM tathya vyaya ane viyogamAM tene sukha kyAMthI ? tene upabhogakALamAM paNa vRti maLatI nathI. (1275) rUpamAM avRkSa tathA parigrahamAM Asakta ane upasakta saMtoSane pAmato nathI. te asaMtoSa doSathI duHkhI ane lobhathI vyAkuLa bIjAnI vastune core che. (1ra76) rUpa ane parigrahamAM atRpta tathA vRSaNAthI abhibhUta thaIne te bIjAnI vastunuM apaharaNa kare che. lobhanA doSathI tenuM kapaTa ane jUtha vadhe che. paraMtu kapaTa ane jUThano prayoga karavA chatAM te du:khathI mukta thato nathI. (129) jUTha bolatA pahelAM, tenI pachI ane bolavAnA samayamAM paNa te duHkhI thAya che. teno aMta paNa duHkharUpa thAya che. e pramANe rUpathI atRpta thaIne te corI karanAro duHkhI ane AzrayahIna thAya che. (1ra78) A pramANe rUpamAM anurakta manuSyane kyAM, kyAre ane keTaluM sukha thaze ? je pAmavAne mATe manuSya dukha bhogave che, tenA upabhogamAM paNa kaleza ane duHkha ja thAya che. (1279) A pramANe rUpa prati heka karanAra paNa uttarottara aneka du:khonI paraMparAne prApta thAya che. dveSayukta cittathI je kamanuM upArjana kare che, te vipAkanA samayamAM duHkhanuM kAraNa bane che. (1280) rUpamAM virakta manuSya zoka sahita thAya che. te saMsAramAM rahevA chatAM paNa lipta thato nathI. jema jaLAzayamAM kamaLanuM paba jaLathI lipta thatuM nathI. (1281) zrotranuM grahaNa zabda che, je zabda rAgamAM kAraNa che, tene manojJa kahe che, je zabda DhebamAM kAraNa che, tene amanojJa kahe che. temAM je sama che te vItarAga che. ' (1982) zrotra zabdano grAhaka che. zabda zotrano grAhya che. je gaganuM kAraNa che, tene manojJa kahe che, tenuM kAraNa te amanojJa kahevAya che. (128) je manojJa zabdomAM tIva rUpe Asakta che, te rAgAtura AkALamAM ja vinAzane pAme che. jema zabdamAM atuma mugdha haraNa mRtyune pAme che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1284) je manojJa zabda prati dveSa kare che, te teja kSaNe potAnA durkAnta dveSathI duHkhI thAya che, temAM zabdano koI aparAdha nathI. (1285) je priya zabdomAM ekAMta Asakta thAya che ane apriya zabdomAM dveSa kare che, te ajJAnI duHkhanI pIDAne prApta thAya che. virakta muni temAM lepAtA nathI. 148 (1286) zabdanI AzAno anugAmI aneka rUpa carAcara jIvonI hiMsA kare che. potAnA prayojanane ja mukhya mAnanAro kliSTa ajJAnI vividha prakAre tene paritApa Ape che, pIDA pahoMcADe che. (1287) zabdamAM anurAga ane mamatvanA kAraNe zabdanA utpAdanamAM, saMrakSaNamAM, saMniyogamAM tathA vyaya ane viyogamAM tene sukha kyAM che ? tene upabhoga kALamAM paNa tRpti maLatI nathI. (1288) zabdamAM atRpta tathA parigrahamAM Asakta ane upasakta saMtoSane prApta thatAM nathI. te asaMtoSanA doSathI du:khI ane lobhagrasta bIjAnI vastune core che. (1289) zabda ane parigrahamAM atRpta, tRSNAthI parAjita bIjAnI vastuonuM apaharaNa kare che. lobhanA doSathI kapaTa ane jUTha vadhe che. kapaTa ane jUThathI paNa te duHkhathI mukta thato nathI. (1290) jUTha bolatA pahelA, bolyA pachI ane bolatI vakhate paNa te duHkhI thAya che. teno aMta paNa duHkhamaya che. A pramANe zabdamAM atRpta corI karato evo du:khI ane Azraya hIna thaI jAya che. (1291) A pramANe zabdamAM anuraktane kyAM ? kyAre ? ane keTaluM sukha thaze ? je upabhogane mATe te duHkha sahe che, te upabhogamAM paNa kaleza ane duHkha ja thAya che. (1292) A pramANe je manojJa zabda prati dveSa kare che, te kramazaH aneka duHkhonI paraMparAne pAme che. dveSayukta cittathI je karmonuM upArjana kare che, te ja karyuM vipAkanA samayamAM duHkhanuM kAraNa bane che. (1293) zabdamAM virakta manuSya zoka rahita thAya che te saMsAramAM rahevA chatAM paNa lepAto nathI. jema jaLAzayamAM kamalapatra jaLathI (1294 thI 1306) ghrANano viSaya gaMdha che, je gaMdha rAgamAM kAraNa che, tene manojJa kahe che ane je gaMdha dveSamAM kAraNa thAya che, tene amanojJa kahe che. ityAdi- 13 - sUtrone cakSu ane zrotramAM kahelAM 13 - 13 sUtronI mAphaka ja kahevA. mAtra cakSu ke zrotranA sthAne ghrANa kahevuM tathA rUpa ane zabdanA sthAne 'gaMdha' kahevI. bAkI AlAvA pUrvavat. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32/1268 thI 1345 149 (1307 thI 1319) jillAno viSaya rasa che. je rasa rAgamAM kAraNa che, tene manojJa kahe che ane je rasa dveSanuM kAraNa che, tene manojJa kahe che. ityAdi - 13 - sutrone caNa ane zrotramAM kahelAM 13 - 13 sUtronI mAphaka ja kahevA. mAtra cahyuM ke zrotranA sthAne jillA kahevuM. tathA rUpa ane zabdanA sthAne rasa' kahevo. bAkI AlAvA pUrvavata. (1320 thI 1332) kAyAno viSaya sparza che. je sparza caganuM kAraNa che, tene manojJa kahe che, je sparza dveSanuM kAraNa che tene amojha kahe che, ityAdi - 13 - sUchone cA ane zrotramAM kahelAM 13 - 13 sUtronI mAphaka ja kahevA. mAtra cA ke zrotranA sthAne "kAya' kahevuM. tathA rUpa ane zabdanA sthAne sparza' kahevo. bAkI AlavA pUrvavata. (1333 thI 1345) manano viSaya bhAva che. je bhAva rAgamAM kAraNa che, tene manojJa kahe che, je bhAva tenuM kAraNa che, tene amanojJa kahe che, ityAdi - 13 * sUtrone cakSa ane zrotramAM kahelA 13 - 13 sUtronI mAphaka ja kahevA. mAtra ca@ ane zrotranA sthAne "mana" kahevuM tathA rUpa ane zabdanA sthAne "bhAva" kahevo. bAkI AlAvA pUrvavata. * vivecana - 1268 thI 1345 - (1268 thI 1280) ahIM kula - 78 sUtro che, jeno strArtha kahyo. temAM cakSune - 13 - sUtro che. cakSu eTale cakSu iMdriya, rUpa-varNana ke saMsthAna. rAga- Asaktino hetu che. tene manojJa kahyo, je doSano hetu che, tene amanojJa kahyo. A rAga ane dveSa baMnethI je para che, te "vItarAga' kahevAya che. tathAvidha rAganA abhAvathI vItarAga kahyA paNa rAga hoya tyAM dveSa paNa hoya. tethI temane "vItaaSa" paNa kahe che. tethI ja cakSu AvA rAga ke dveSamAM pravarte to "samatA' e ja AlaMbana che, tema kahyuM. - x- 4 - rUpa ane cakSuno grAhya - grAhaka saMbaMdha kahela che. grAhaka vinA grAhyatva na hoya ane grAhya vinA grAhakatva na hoya. e rIte A baMneno paraspara upakArI * upakAraka bhAva kahelo che. tethI A baMneno rAga-dveSanI utpattimAM sahakArI bhAva jANavo. tethI jema "rUpa" rAgadveSanuM kAraNa che, tema cakSu paNa che. * x x x- paraMtu vItarAgane cakSa rAgadveSanuM kAraNa banatA nathI, kema teo baMnemAM "sama" hoya che. rAga ane dveSane na uddharavAmAM zo doSa che? ke jethI tenA uddharaNane arthe A pramANe upadeza karAya che, te kahe che - rUpamAM je vRddha che arthAta rAgavAna che, te yathAsthiti Ayu pUrNa thAya pahelAM ja vinAza pAme che, maraNAMta bAdhArUpa kaleza pAme che. jema pataMgIyu dIpazikhAdi joIne temAM laMpaTa thaIne prANa tyAga kare che. temane paNa gRddhi AdithI Aga ja che. - x-x- jeo rUpamAM sadA heSa pAme che, tenuM zuM? te kahe che je kSaNamAM TheSa utpanna thAya che, te zArIrika Adi duHkhane pAme che. te pAmelo Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 te - "meM A zuM aniSTa joyuM ?' ema manamAM vyAkuLa thaIne paritApa pAme che. - - * - * - * * ahIM sUtramAM rAga ane dveSa baMnene anartha hetuka kahelA che. - x - x - x - have rAganA ja pApakarmopacaya lakSaNa mahA anarthahetutAne jaNAvavAne mATe hiMsAdi Azrava nimittatAne pharI ahIM te dvArathI duHkhajanakatvane cha sUtro vaDe kahe che - rUpa - manojJane anusare che, te rUpAnuJa evI te AzAne rUpAnugAzA arthAt rUpa viSaya abhilASa. tene anugata jIva. te carAcara arthAt trasa ane sthAvara jIvone haNe che, vinAza kare che. kevA jIvone haNe che ? jAti Adi bhedathI aneka prakAranA jIvone haNe che. kevI rIte haNe che ? svakAya ane parakAya zastrAdithI aneka upAyo vaDe haNe che. yathAsaMbhava cittamAM te carAcara jIvone sarvataH tApita kare che arthAt duHkha Ape che. bALanI jema viveka rahitatAthI bIjAne pIDe che. koNa pIDe che ? prayojanamAM ja sthita ane rAgathI bAdhita thayelo te pIDe che. ane bIjuM - rUpa viSaya anupAta arthAt anurAga. temAM mUrchArUpa parigrahanA hetuthI utpAdanamAM, saMrakSaNamAM ane saMniyogamAM tathA vyaya ane viyogamAM tene sukha kyAMthI hoya ? ahIM utpAdana eTale upArjana, rakSaNa - apAya nivAraNa, saMniyoga - sva ke para prayojanomAM samyak vyApAraNa - pravRtta. vyaya - vinAza, viyoga - viraha. A badhAne kAraNe rUpanA viSayamAM sukha kyAMthI hoya ? jarApaNa na hoya. paraMtu badhe ja duHkha ja hoya. e pramANe ahIM kahevAno bhAva che. ahIM A pramANe bhAvanA karavI - rUpamAM mUrchita ja rUpavat hAthI, ghoDA, strI, AdinA utpAdana ane rakSaNane mATe te - te kalezahetu upAyomAM jIvo pravarte che. tathA tevA prakAranA prayojananI utpattimAM rUpavat strI Adine niyojavA chatAM tenA apAyanI zaMkAthI pharI pharI paritApa pAme che tethI siddha thAya che ke tenA utpAdana, rakSaNa ane saMniyogamAM duHkha che. e pramANe vyaya ane viyogamAM paNa vicAravuM. bIjA kahe che - rUpAnurAganA hetuthI je parigraha tenAthI duHkhI thAya, kadAca rUpanA utpAdana AdimAM saMbhoga phALe arthAt upabhoga samaye sukhane pAme evI AzaMkA thAya, tethI kahe che - temAM tRptino lAbha na pAme. rUpanA ghaNAM darzana chatAM rAgIne tRpti thatI nathI. - ityAdi kAraNe temane sukha kyAMthI hoya ? jIvo uttarottara icchAthI paritApa pAme che kemake temane tRptinI prAptino abhAva hoya. *** rUpamAM atRpta ane parigrahamAM arthAt te viSayanI mUrchAmAM sAmAnyathI AsaktivALo ane upA gADha Asakta hoya te tuSTi arthAt paritoSane pAmato nathI. astuSTi doSathI duHkhI thaIne - "jo mAre AvI AvI rUpavat vastu hota to ? evI AkAMkSAthI atizaya duHkhavAna thAya che. pachI te vyakti zuM kare che ? te kahe che - ? = - Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32/1268 thI 1345 151 bIjAnA saMbaMdhI rUpavat vastumAM lobha ke gRddhithI AkuLa thaIne te adattane grahaNa kare che. bIjAnI vastune corI le che. AnA vaDe rAganI ati duSTatA jaNAvIne parigrahathI doSadarzana chatAM paNa vizeSathI temAM Asakti doSAMtara AraMbhane batAvela che. to zuM AnA ATalA ja doSa che ke bIjA paNa che ? evI AzaMkAthI ukta doSanA anuvAdathI bIjA doSa paNa kahe che - tRSNA ke lobhathI abhibhUta evo te adatane grahaNa karavAnA svabhAvavALo evo te adattAhArI thaIne rUpa viSayaka parigraha kare che. pachI temAM paNa asaMtuSTa thaIne mAyApradhAna mRSA arthAt mAyAmRSAvAdanI vRddhi pAme che. te lobhanA aparAdhathI lubdha thayelo bIjAnuM adatta grahaNa karIne, tene gopavavAmAM tatpara banIne mAyAmRSAvAda seve che. AnA vaDe lobha ja sarve AzravomAM mukhya che, te hetu kahela che. - x - x - mRSA bhASaNamAM paNa te asAtA duHkhathI vimukti pAmato nathI. paraMtu duHkhano bhAgI ja thAya che. evo bhAvArtha ahIM che. duHkhanI avimukti kema kahI ? mRSA arthAt jUThuM bolyA pachI, jUThuM bolatA pahelAM ke jUThuM bolatI vakhate te duHkhI thaIne, tenI pachI pazcAttApathI, ciMtA vyAkuLatAthI, kSobhathI vadhu duHkhI thAya che. temaja aMte te janmamAM aneka viDaMbanAthI vinAza pAme che ane bIjA janmamAM narakAdine pAmIne te prANI saMsArane ghaNo duraMta kare che. e pramANe ahtAdAnanA mRSA dvArathI duHkha hetutva kahyuM. have upasaMhAra karatA kahe che - ukta doSavALA badhAM lokothI upekSaNIya thAya che. koIpaNa saMbaMdhInA avakhaMbhathI rahita thAya. A upalakSaNathI maithunarUpa Azrava che. rAgIne te prasiddha hovAthI sAkSAt tene kahela nathI. athavA rUpasaMbhoga paNa mithunakarmatvathI devonI jema maithuna ja che. - x - e pramANe AgaLa paNa strIgata zabdAdi saMbhogonuM maithunatva saMbhave che. ukta arthanuM nigamana karatAM kahe che rUpAnurakta manuSyane ukta prakAre jarApaNa sukha kyAMthI hoya ? arthAt sarvadA duHkha ja hoya. - x - x - A pramANe rAganI anartha hetutA kahIne dveSanI paNa tenA atidezathI kahe che- je pramANe rUpamA anurakta kahyA te pramANe ja dveSavALA paNa uttarottara duHkha samUharUpa paraMparAne pAme che tathA praduSTa eTale prakarSathI dveSayukta citta jevuM che. tevA prakArano te karmone bAMdhe che, te karmo zubha paNa hoI zake tethI kahe che - - te karmo vipAka arthAt anubhavakALamAM duHkhahetuka AbhavamAM ane parabhavamAM paNa thAya che. azubha karmopacaya hiMsAdi Azrava sAthe avinAbhAvI saMbaMdhavALA che. e rIte AnA vaDe teno hetu paNa kahyo. A pramANe rAgadveSanA anuddharaNamAM doSane jaNAvIne, tenA uddharaNano hetu paNa kahe che - rUpathI virakta upalakSaNathI adviSTa manuSya zokarahita thaIne tenA nibaMdhanakartA rAga-dveSano abhAvavALo thato hovAthI anaMtara kahelA anaMtara duHkhonA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 samUhonI paraMparA vaDe saMsAramAM rahevA chatAM lepAtA nathI. tenuM dRSTAMta ApatA kahe che ke - jema padminIpatra jaLanI madhyamAM rahevA chatAM jaLathI lepAtuM nathI, tema te manuSyo lepAtA nathI. 152 (1281 thI 1293) A pramANe cakSune AzrIne tera sUtronI vyAkhyA karI e pramANe bAkInI iMdriyonI ane mananI potAnA viSayamAM pravRttimAM rAga ane dveSanA anuddharaNamAM doSane jaNAvatA tera - tera sUtronI vyAkhyA karavI. - vizeSa e ke - throbendriyano viSaya zabda - 'dhvani' te manojJa ane khara karkazatAthI amanojJa paNa hoya. mRga arthAt badhAM pazu jANavA. te mRga zabdomAM mugdha banIne saMgItamAM AkRSTa cittatAthI, temAM atRpta thAya che. (1294 thI 1306) ghrANendriyano viSaya gaMdha che. temAM sugaMdha te manojJa ane durgaMdha te amanojJa che. temAM nAgadamanI AdinI gaMdhamAM vRddhaauSadhi gaMdhamAM vRddha thaIne sarpa vilamAMthI nIkaLIne duSTa apAyano bhAgI thAya che. te atyaMta apriyapaNe te gaMdhane sahana na karI zakavAthI nIkaLe che. (1307 thI 1391) jilhendriyano viSaya rasa, AsvAda karAya te rasa. temAM madhurAdi te manojJa, kaTukAdi te amanojJa. mAchaluM, mAMsane aMte rahela loDhAnI kIlaka vaDe vidArita zarIra thAya che. kemake te mAMsAdinA bhogamAM mRddha banIne mAMsa khAvAne mATe doDe che. galanA khIlAthI viMdhAya che. (1320 thI 1332) kAyA arthAt ahIM sparzanendriya levI. kemake te sarvazarIramAM vyApaka che. teno viSaya te sparza che. temAM mRdu vagere sparza te manojJa hoya ane kazAdi te amanojJa hoya. zIta sparzavALA pANImAM avamagna - DUbelA jaLacara vizeSo vaDe bheMsa Adine pakaDI levAya che, kemake zItaLa sparzamAM vRddha banIne bheMsa Adi pANImAM jAya che. (1333 thI 1345) mana arthAt cittano bhAva - abhiprAya. te ahIM smRti gocara che. teno grAhya iMdriya viSayapaNe kahevAya che. temAM paNa manojJa ane amanojJa baMne bhedo jANavA. e pramANe uttaragranthamAM paNa bhAva viSaya rUpAdi apekSAthI kahela che. athavA svapnakAma dazAdimAM bhAvopasthApita rUpa Adi bhAva kahyA. te manathI grahaNa karavA. manojJa rUpAdimAM Asakta hAthI hAthaNInA mArgane anusare che. pachI pakaDAIne saMgrAma AdimAM praveza karAvAya che, tyAM te vinAzane pAme che. - - X* X upara kahelA arthono saMkSepathI upasaMhAra karatA kahe che - 0 sUtra - 1346 A pramANe rAgI manuSyane mATe iMdriya ane mananA je viSaya duHkhano hetu che, te ja vItarAga mATe kyAreya paNa, kiMcita mAtra paNa duHkhanA kAraNa thatAM nathI. - Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32/1346 153 * vivecana- 1346 - e pramANe cakSa Adi viSayaka rUpa Adi ane mananA uktarUpa artho rAgI manuSyane dukhano hetu thAya che. upalakSaNathI hepIne paNa du:khano hetu thAya che. tethI viparIta vItarAgane thoDA paNa duHkha denArA kyAreya thatAM nathI. arthAt zArIrika ke mAnasika duHkha denArA thatA nathI. kaMI paNa kAmabhogamAM vItarAga na saMbhave, pachI duHkhAbhAva kema kahyo? * sUtra - 1347 - kAmabhogo samabhAva paNa lAvatA nathI ke vikRti paNa lAvatA nathI. je tenA pratye dveSa ane mamatva rAkhe che. te temAM mohane kAraNe vikRtine prApta thAya che. * vivecana - 1347 - uktarUpa kAmabhogo rAgadveSanA abhAvarUpa samatAne lAvatA nathI. tethI tenA hetumAM kaMIpaNa rAgadveSavALA na thavuM. bhoga - bhogavavApaNAthI sAmAnyathI zabda Adi, vikRti- krodhAdi rUpa. koI rAgadveSa rahitane vikRti lAvatA nathI. te viSayamAM dveSavALA hoya ke parigrahabuddhimAna arthAta rAgI hoya, to te viSayomAM AvA rAga-dveSa rUpa mohanIyathI vikRti Ave che. paraMtu rAga-dveSa rahitane samatA ja hoya che.- x-x A vikRti kevA svarUpanI che, je rAgadveSane vaza thaI Ave che. * sUtra - 1348, 1349 * krodha, mAna, mAyA, lobha, jugupsA, arati, rati, hAsya, bhaya, zoka, paraSada, strIveda, napuMsakaveda tathA vividha bhAvone.. aneka prakAranA vikArone, tenAthI utpanna anya pariNAmone te prApta thAya che. je kAmaguNomAM Asakta che ane te karuNAspada, dIna, lajita ane apriya paNa hoya che. * vivecana - 1348, 1349 - krodha, mAna, mAyA ane lobha, jugupsA - dugaMchA, arati eTale asvAcya, rati - viSayAsaktirUpa, hAsya * hoThana vikArarUpa, bhaya, zoka ane vedAdimAM zoka - priyanA viyogathI janmela manoHkharUpa, veda - viSayano abhilASa, vividha prakAranA harSa, viSAdAdi bhAvone prApta kare che. AnA vaDe rAgadveSavALA lakSaNothI aneka prakAranA ghaNAM bhejavALA anaMtAnubaMdhI Adi bhedathI ane tAratamya bhedathI ukta prakAranA vikArone zabdAdimAM Asakta ke upalakSaNathI DhaSavALA pAme che. bIjuM A krodhAdi janita paritApa ane durgatimAM paDavuM paNa thAya che. te kAruNyathI dIna thAya che. lajita thAya che. krodhane pAmelo AlokamAM ja prIti vinAzAdine anubhave che. paralokamAM ati kaTu vipAkane pAmato prAyaH ati dinatA Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 ane lajjAno bhAgI thAya che. te - te doSathI duSTatvathI aprItino bhAjya thAya che. e pramANe rAgadveSathI AvA duHkhane pAme che. bIjA prakArathI tenA uddharaNanA upAyane batAvIne tenAthI viparIta doSa darzAvatA kahe che - * sUtra - 1350 - zarIranI sevA Adi sahAyanI lipsAthI kalya ziSyanI paNa icchA na kare, dIkSita thayA pachI anutanna thaIne tapanA prabhAvanI icchA na kare. IMdriya rUpI corone vazIbhUta jIva aneka prakAranA aparimita vikArone prApta kare che. 7 vivecana 1350 kalpya - svAdhyAyAdi kriyAmAM samartha thAya te kalpa - yogya, tevA ziSyAdinI paNa icchA na kare. sahAyamAM lipsa eTale '"mane A zarIra saMbAdhanAdi sAhAsya karaze evI abhilASAvALo thaIne ziSyane na icche. vrata laIne tapa vaDe athavA utarakALanA anutApane svIkArIne arthAt "meM kema AvuM kaSTa svIkAryuM ?' evI cittanI bAdhArUpa ke bIjA bhavomAM bhoganI spRhAvALo thaIne tapanA prabhAvano uccheda na kare. A lokamAM Amo~Sadhi Adi labdhi ane bIjA bhavamAM zakra ke cakravartI Adi vibhUti vrata athavA tapathI thAya che, chatAM teno niSedha zA mATe kare che ? A prakArathI aparimita bhede vikArAdi doSone prApta kare che. koNa ? dharma sarvasvanA apaharaNathI iMdriyacoro, ukta vizeSaNa viziSTa kalpya ane tapanA prabhAvanI vAMchAthI ukta doSone pAme che. vaLI iMdriya viSayonI uttarottara abhilASAthI saMyama pratye cittanI viSNuti Adi doSo paNa saMbhave che. e pramANe kahetA A Azaya che - anugraha buddhithI kalpane ane puSTa AlaMbanamAM tapanA prabhAvane vAMchato paNa doSa nathI. athavA ukta rUpa kalpanI sahAyane na icche ke mane dharmamAM sahAyaka thaze tema paNa na vicAre. A kathana jinakalpikanI apekSAthI che. AnA vaDe rAganA hetunA pariharaNano upAya kahyo. AvA bIjA rAga hetuno paNa parihAra karavo. e rIte tenA uddharaNano upAya ane tema na karavAmAM doSane kahyo. have bIjA doSanI hetutAne jaNAvIne ukta kathananuM samarthana kare che - * sUtra 1351 - vikAro thayA pachI moharUpI mahAsAgaramAM DUbADavAne mATe viSaya Asevana ane hiMsAdi aneka prayojana upasthita thAya che tyAre te sukhAbhilASI rAgI jIva duHkhathI mukta thavAne mATe prayatna kare che. * vivecana- 1351 - - - vikAranI Apatti pachI, tene viSaya sevana ane prANi hiMsAdi prayojano utpanna thAya che. te jIvane atidustara evA samudra jevA moharUpI samudramAM DUbADavAne mATe samartha hoya che. arthAt je mohasamudramAM DUbela evA jIvo kakahe che te utpanna Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32/1351 155 vikArapaNAthI mUDha evo viSayAsevanAdi prayojanothI vadhAre mUDha thAya che. kevA prakAranAne ane zA mATe AvA prayojano utpanna thAya che? te kahe che - sukhanA abhilASI evA te duHkhanA parihAra ke vimocanane mATe sukhanI icchAmAM ja duHkha parivArane mATe viSaya sevanAdi prayojano saMbhave che. uktarUpa prayojananA nimittathI ja tenI pravRtti karavAmAM teo utsAhita thAya che. pachI sagI ke helI thaIne ja sakala anarthanI paraMparA sarje che. sagaDhaSavALAne kema sakala anarthonI paraMparA kahI che ? * sUtra - 1352 - iMdriyonA jeTalAM paNa zabdAdi viSayo che te badhAM virakta vyaktinA manamAM manojJatA ke amanojJatA utpanna karatAM nathI. * vivecana : 135ra - virakta - rAgarahita ane upalakSaNathI dveSa rahitane zabdAdi iMdriya artha ke vaNadi, jeTalAM paNa A lokamAM prasiddha che, te badhAM bhedo manuSyane manojJatA ke amanojJatAne utpanna karatAM nathI. paraMtu rAgadveSavALAne ja te utpanna kare che. svarUpathI A rUpAdi, AtmAne manojJatA ke amanojJatA karavAne samartha nathI. paNa te rAgI ke dveSI evA adhyavasAyanA svIkArathI thAya che. - x- 4 - vItarAgane tenA nirvatana hetunA abhAvathI kaI rIte A manojJatA ke amanojJatAne nirvarte che ? tenA abhAvamAM kaI rIte viSayasevana, AkrozadAnAdi prayojanonI utpatti thAya? A rIte manojJatva ane amanojJatvamAM sama hoya tene rUpa AdinuM akiMcitakarapaNuM kahyuM. sagaDheSa mohAdinA ati duSTatathI uddhAraNanA upAyonuM nirUpaNa karIne have tyAM jo "apAya" evo pATha svIkArIe tyAre rasaniveSaNAdi apAyane jaNAvIne upasaMhAra kahe che - * sUtra - 1353 - "potAnA saMkalya - vikalpo ja badhAM doSonA kAraNa che. iMdriyonA viSayo nahIM. evo je saMkalpa kare che, tenA manamAM samatA jAgRta thAya che ane tenAthI tenI kAmaguNatRSNA kSINa thAya che. vivecana - 1353 - ukta prakAre potAnA saMkalpo - rAga, dveSa, moharUpa adhyavasAya, tenI sakala doSanA mULa rUpe paribhAvanAmAM udhatane zuM utpanna thAya? mAdhyastha bhAva upaje. iMdriyonA artho ane rUpAdi apAyanA hetu nathI, paNa rAga Adi ja ukta nIti vaDe vicAratA, paraspara adhyavasAya tulyatA hovI te anivRtti bAdara saMparAya guNasthAna ja che. Ane svIkAranArane ghaNAM adhyavasAyo chatAM ekarUpa ja adhyavasAya AnA vaDe upalakSita karAya che. - *- x- samatAmAM ja, uttarottara guNasthAnI prAptimAM lobhano Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 kSaya thAya che athavA ekakALamAM udhatane rAgAdi uddharaNano upAya maLe che. Atma saMbaMdhI rAgAdi adhyavasAyonI vikalpanA - vizeSathI sva saMkalpa vikalpanuM chedana - 4 - 4 - jaldIthI thAya che. temAM AtmAnA adhyavasAyanA vikalpo - rAga Adi bhedo, teno abhAva te svasaMkalpa - vikalpanAza. temAM zo guNa che ? rAgAdine viSayapaNAthI adhyavasya na thatAM, sva saMkalpa vikalpanA nAzathI tenI kAmaguNomAM tRSNA ghaTe che. pachI te kevo thaIne rahe ? te kahe che - * sUtra - 1354 - te kRtakRtya vItarAga AtmA kSaNabharamAM jJAnAvaraNano phAya kare che. darzanAvaraNane haTAve che ane aMtarAya karmone dUra kare che. 0 vivecana- 1354 - hIna tRSNAvALo te rAgadveSa rahita thAya che. tRSNA ja lobha che, tenA kSayamAM kSINakaSAya guNasthAna pAme che. kRtakRtya thAya che. kSaNamAtramAM jJAnAvaraNano kSaya pamADe che, cakSurdarzanAdine sthagita kare che. dAnAdilabdhimAM vighna kare che, aMtarAya karmane dUra kare che. te ja kSapita mohanIya thaI mahAsAgarane tarI jAya che, aMtarmuhUrtano vizrAma karI dvicarama samayamAM niMdrA, pracalA ane devagati Adi nAma prakRtino kSaya kare che. carama samaye jJAnAvaraNAdi traNane khapAve che. tenA kSayathI kayA guNone pAme che? * sUtra 1355 - tyAra pachI te badhuM jANe che ane jue che, tathA moha ane aMtarAyathI rahita thAya che. nirAzravI ane zuddha thAya che. dhyAna samAdhithI saMpanna thAya che. Ayuno kSaya thatAM mokSane pAme che. * vivecana - 1355 - - X jJAnAvaraNAdinA kSayathI vizeSa rUpe jANe che, sAmAnyarUpe jue che. A rIte baMneno pRthak upayoga sUcavela che. tenAthI yugapat upayogane nirAkRta karela che. - - * - * - te ghAti karmanA kSayathI ja saMbhave che. - 4 - 4 - 4 - tathA moharahita thAya che. aMtarAya rahita ane anAzrava thAya che. zukla dhyAna pAmI, tenA vaDe parama svAsthyarUpa samAdhithI yukta thaI AyuSya ane upalakSaNatvathI nAma, gotra ane vedanIyano kSaya karIne mokSane pAme che tathA karmamala rahita zuddha thAya che. mokSagata jevA prakArano thAya che, te kahe che - sUtra - 1356 - je jIvane sadaiva bAdhA ApatA rahe che, te badhAM duHkhothI tathA dIrghakAlIna karmothI mukta thAya che. tyAre te prazasta, atyaMta sukhI tathA kRtArtha thAya che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32/1356 157 * vivecana : 1356 - mokSaprApta jIva, jAti-jarA-maraNa rUpathI pratipAdita saMpUrNa duHkhothI sarvatra pRthak thAya che. je dukha satata prANIne pIDe che, e pratyakSa anubhava darzana che ane sthitithI A dIrghakAlIna karyo che tenAthI vipramukta thAya che. tethI ja prazaMsApAtra thAya che. ityAdi - 4 - 4 - sarva adhyayananA nigamanane mATe kahe che - * sUtra - 1357 - anAdi kALathI utpanna thatAM sarva duHkhothI muktino A mArga batAvela che. tene samyapha prakAre svIkArIne jIva kramazaH atyaMta sukhI thAya che - tema huM kahuM chuM. * vivecana - 1357 - anAdikALathI utpanna anaMtarokta badhAM duHkhono pramokSano upAya athavA saMsAracakano vimokSa mArga kahyo. teno samyapha svIkAra karIne jIvo uttarottara guNa pratipati rUpathI atyaMta sukhI thAya che. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 32 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 158 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda) huM adhyayana - 33 - "karmaprakRti" che. pramAda sthAna nAme batrIzamuM adhyayana karyuM. have tetrIzamuM AraMbhe che. Ano A abhisaMbaMdha che- anaMtara adhyayanamAM pramAdasthAne kahelA che. te mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yoga e baMdhanA hetuo che, te vacanathI karma baMdhAya che. tenI prakRti kaI che ? tenI sthiti keTalI che? ityAdi saMdeha dUra karavAne A adhyayanano AraMbha kare che. AnA cAra anuyoga dvAranI carcA pUrvavat yAvat nAma nikSepAmAM "kamaprakRti" e nAma che, teno nikSepo kahe che - * niryukti - pa31 thI 536 + vivecana - karmano nikSepo cAra bhede che. te nAmAdi cAramAM dravya nikSepAnA be bheda che, temAM noAgamathI karma dravyanA jJazarIra Adi traNa bhedo che. temAM taduvyatirikta karma dravyanA karma ane nokarma be bhedo che. nokarma dravyakarmate lepakarma Adi jANavA, bhAvamAM ATha prakAranA karmono udaya jANavo. "prakRtti'no nAmAdi cAra bhede nikSepo che. ityAdi pUrvavata ukta cha gAthAmAM jJAnAvaraNAdino udaya - vipAka, teno abhAva te anudaya kahevAya. anudayAvasthAmAM karma ja karmanA kAryanA kiraNathI te tavyatirikta dravya karma kahevAya. nodravyakarma te lekhakarma, kASTha kamadine jANavA. AnI nokamatA jJAnAvaraNAdi karmanA abhAvarUpathI che. dravyakarmatA te dravyanA - pratimAdinA kriyamANatvathI che. bhAvamAM vicAratA anukrame karmano udaya jANavo. te ATha prakAranA karmano kahyo. jJAnAvaraNAdi ATha prakAranA karmonI udayAvasthA te bhAvakarma che. kemake tenA ja karmakAryakaraNathI che. prakRti nikSepamAM - mULa prakRti Adi rUpa karmano anudaya te tadravya vyatirikta dravyaprakRti che. nokarpadravya grahaNa prAyogya - 4 - 4 - ityAdi. bhAvamAM vicAratA mULa ane uttara karmaprakRtino udaya - vipAka kahe che. have sUtra kahe che * sUtra - 1358 - huM AnupUva kramAnusAra ATha kamanuM varNana karIza. jenAthI baMdhAyelo A jIva saMsAmAM paribhramaNa kare che. * vivecana - 1358 - ATha' e saMkhyA che. mithyAtvAdi hetuthI jIva vaDe karAya che. te karmonuM huM pratipAdana karIza. AnupUrvIthI arthAt kramane ullaMdhyA vinA pUrvAnupUrvIthI kahIza, te tame sAMbhaLo, je karmo vaDe baddha che, prati prANIne sva saMvedha che. jenAthI jIva saMsAramAM bhramaNa karatA ajJAnAdi vividha paryAyane anubhavatA anyathA anyathA paribhramaNa kare che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33/1359, 1360 159 * sUtra - 1359, 1360 - jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, Ayakarma.... nAmakarma, gotra ane aMtarAya. saMkSepathI A ATha kamo che. * vivecana - 1359, 1360 - (1) jenA vaDe jaNAya te jJAna - avabodha, tene vastranI jema AcchAdita kare te AvaraNIya evuM jJAnAraNIya. (2) jenA vaDe dekhAya te darzana - sAmAnya avabodha, te pratIhAranI mAphaka rAmanA darzana karatA jenA vaDe aTakAve tevuM darzanAvaraNIya. (3) sukhaduHkhanI jema anubhavAya ke vedAya te vedanIya - madha vaDe lima talavAranI dhAra cATavA samAna. (4) mohanIya - jANavA chatAM moha pAme te, madhapAnavat cittatAjanana. (5) Ayu - svakRta karmo vaDe prApta narakAdithI nIkaLavA icchatA AtmAne beDI jema baMdhaka karma. (6) nAma - AtmAne gati Adi vividha bhAvAnubhava prati namAve che, citrakAranI jema hAthI-ghoDAnA bhAva prati rekhA kare che tevuM. () gotra - uccanIya zabdathI bolAta, AtmAne cAkaDA mAphaka bhagADAtuM karma. (8) aMtarAya - dAtA prati grAhakanuM aMtara, bhaMDArInI jema vipna hetupaNe varte che te karma. A rIte ATha karmo saMkSepathI kahyA. vistArathI to jeTalAM jIvabhedo che, tenA pratye teTalA arthAta anaMtabhedo che. -x- - jJAnanA prAdhAnyathI paheluM kathana jJAnAvaraNanuM karyuM. pachI darzanAvaraNa, pachI ekavidha baMdhaka kevalIne paNa sAtAno baMdha hovAthI vedanIyanuM, pachI prAyaH saMsArIne thatAM rAgadveSane kAraNe mohanIyanuM e rIte - * - * AyunuM, nAmanuM, gotranuM, aMtarAya karmanuM kathana karyuM che. A pramANe karmonI mULa prakRti kahIne karmanuM kathana karyuM che. * sUtra - 1361 thI 1372 - (1361) jJAnAvaraNa karma pAMca prakAre che - zruta, abhinibholika, avadhi, mana ane kevala (pAMca sAthe jJAnAvaraNa zabda joDavo.). (1362, 1363) nidrA, pracalA, nidrAnidrA, pracalAprasalA ane syAnagRddhi te pAMcamI.... cakSu, acalsa, avadhi ane kevala darzanAvaraNa e cAra. baMne maLIne darzanAvaraNa karmanA nava bhedo che. (1364) vedanIya karmanA be bheda che - sAtA ane asAtA. sAtA ane asAtA vedanIyanA aneka bhedo che. (136pa thI 1368) mohanIya karmanA paNa be bhedo che - darzana ane cAzi mohanIya. dana mohanIsanA traNa bheda ane cAritramohanIyanA be bheda che. darzana mohanIyanI traNa prakRtio che - samyakatva mohanIya, mithyAtva mohanIya ane mizra mohanIya.. cAritra mohanIyanA be bheda che - kaSAya mohanIya ane nokaSAya mohanIya. kaSAya mohanIya karmanA soLa bheda che ane nokaSAya mohanIya karmanA nava bhedo che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1369) AyukarmanA cAra bheda che - nairayikAyu, ticAyu, manuSyA, ane devAyuM. (1370) nAma karmanA be bheda che - zubha nAma ane azubha nAma. zubha nAma ane azubha nAmanA paNa ghaNAM bhedo che. (1371) gotra karmanA be bhedo che - ucca gotra ane nIca goga. ucca gotra ATha bhede che ane nIca gotra paNa ATha bhede che. (1372) saMkSepathI aMtarAya karmanA pAMca bhedo che - dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya, vIyatarAya. * vivecana - 1361 thI 1372 - (1361) jJAnAvaraNIyanA pAMca bheda kahyA. AvAryanA bhedathI AvaraNanA bheda kahyA che. je mati jJAnAvaraNIya Adi pUrve mokSa mArga adhyayanamAM kahelo che. (1362) uMgha AvavI te nidrA, te ahIM sukhethI jANI zakAya nA arthamAM che. nidrAnidrA - du:khe jANI zakAya tevI che, mATe be vakhata uccAraNa karyuM. pracalA - beThAM beThAM paNa uMdhe. pracalA prayatA - pracalA karatA paNa atizayavALI che, cAlatA cAlatA paNa uMdhe. chelle tyAnamRddhi - te prakRSTatara azubha anubhAvapaNAthI, tenAthI paNa uparavartinI che temAM sthAne - saMhata upacita, baddhi-vRddhi tenA udayamAM vAsudevanA baLa karatAM aDadhu bala prabaLa rAga-dveSa udayavALAne upaje che. (1363) cakSu vaDe rUpa sAmAnya grahaNamAM cakSurdarzana, cakSu saMdeza bAkInI iMdriyo ane manamAM tenuM darzana te acakSudarzana. avadhi vaDe rUpI dravyonuM sAmAnyathI grahaNa te avadhidarzana tathA kevaladarzana * sarve dravya paryAyono sAmAnya avabodha. tenA AcaraNanA cAra bhedathI cardarzanAvaraNa Adi cAra bhedo thAya. A nava bhede darzanAvaraNa jANavuM. (1364) vedanIya - AlphAdakatvathI AsvAdAya che te sAtA - sukha, te zArIrika ane mAnasika hoya, tene baMdhAvanAra karma. asAtA - tenAthI viparIta kahela che. sAtA vedanIyanA ghaNAM bhedo kahelA che, tenA hetubhUta anukaMpAdi ghaNAM bhedapaNAthI che. e pramANe asAtAnA paNa ghaNAM bheda che. jemake duHkha, zoka, AtApa AdithI tenuM bahuvidhatva che. (1365) mohanIya karmanA be bheda che - viSayathI tenuM saividhya kahe che. darzana - tattvacirUpa, caraNa - cAtri. tethI darzana mohanIya ane sAtri mohanIya. darzana viSayaka mohanIya traNa bhede kahela che. caraNa viSaya mohanIya be bhede kahela che. (1366) darzana mohanIcanA traNa bheda - sabhya bhAva te samyakatva - zuddhadalika rUpa, jenA udayamAM paNa tattvaraci thAya. mithyAbhAva te mithyAtva - azuddha dalika rUpa che, tethI tattvamAM atattva ane atattvamAM tattva buddhi upaje che. samyagamithyAtva arthAta mizramAM zuddhAddhadalika rUpa che, tenAthI jIvone ubhaya svabhAvanA thAya che. A traNa prakRti kahI. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33/1361 thI 1372 161 (1367) cAritramAM jenA vaDe moha utpanna thAya te cAritra mohanIya karma. jenAthI zraddhA karavA chatAM tenA phaLAdine svIkArato nathI - pAmato nathI. mRtadharo vaDe A be bheda kahevAyela che. cAritra mohanIyane paNa be bhede kahela che - kaSAya eTale krodha Adi rUpe je vedAya che te kaSAya vedanIya. nokaSAya - te kaSAyanA sahavartI evA hAsyAdi, te rUpe vedAya te nokaSAya vedanIya. (1368) kaSAya vedanIyanA soLa prakAro che. kaSAyathI janme che te kaSAyaja arthAt kaSAya vedanIya. AnA soLa bheda A rIte - krodha, mAna, mAyA, lobha, e cArenA paNa anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnAvaraNa ane saMjvalana e cAracAra bhedo che. nokaSAyanA bheda sAta - hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA ane veda. je vedanI vivakSA puruSaveda, strI veda, napuMsaka veda A pramANe traNa bhedo karIe to kula nava bhedo thaze. (1369)nairayikAyu, temAM rica - nikaLI gayela che, zuM? tyAM utpanna thayelane iSTaphaLadA nathI. arthAt sarvedanAno abhAva. AvI niraya - narakamAM thayela te nairayikAyuM. tIrtho jAya che te niryaca, e vyutpatti nimitta che, pravRtinimitathI tiryaMcagati nAma karmathI tiryaMca - te ekendriyAdi che. temanI sthitine niyaMcAyu. manunA apatyo te manuSyo, tenuM Ayu te manuSyAyuM. tenA bhAva avasthiti hetupaNAthI ja devo - temanuM Ayu te devAyu. (1370) nAma karma be bhede che- (1) jenA vaDe badhI avasthAmAM AtmA zobhe che, te zubha nAma. (2) azubha nAma- zubha nAmathI viparIta. A zubha ane azubhanA paNa ghaNAM bhedo che. uttara bhedathI zubha nAmanA anaMtabhedatva che, to paNa vimadhyama vivakSAthI 37 bhedo kahyA che - 1 thI 10 - manuSya gati, devagati, paMcendriya jAti, dArika, vaikriya, taijasa, kAmaNa, AhAraka e pAMca zarIra, samacatarasa saMsthAna, vajasSabhanArAya saMghayaNa. - 11 thI 20 - dArika, vaikriya, AhAraka, aMgopAMga, prazasta evA varNa, gaMdha, rasa, sparza e cAra, manuSyAnuM pUrvI, devAnupUrvI, agurulaghu. - 21 thI 25 - parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udhota, prazasta vihAyogati. - 26 thI 36 - trAsa, bAdara, paryApta, patyeka, sthira, zubha, subhaga, susvara, deva, yazakIti ane nimaNa - 37 - tathA tIrthaMkara nAma karma. A badhI zubhAnubhAvathI zubha jANavI. azubha nAma karma paNa vimadhyama vipakSAthI 34 - bhedavALI che. 1 thI 11 - naraka gati, tiryaMca gati, ekendriyathI caturindriya jAti, RSabhanArAya, nArAca, ardhanArAya, kIlikA ane sevAd e pAMca saMghayaNa. 12 thI 20 - nyagrodha maMDala, sAdi, vAmana, kunja, huMDaka e pAMya saMsthAna, aprazasta evA varNa, gaMdha, rasa, sparza e cAra. 21 thI 34 - narakAnupUrvI, tirthayAnupUrvI, upaghAta, aprazasta vihAyogati, sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, aparyApta, asthira, azubha, durbhaga, duHsvara, anAdeya, sUma, sAdhAraNa, azubha nArakatvAdinA baMdhaka hovAthI azubha che. 2i9/11] Jain Education international Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 ahIM baMdhana, saMghAta, varNAdi avAMtara bhedonI pRthaka vivakSA na hovAthI saMkhyAtikrama na kahevo. (1371) gotra karma - ucca ane nIya. te baMnenA paNa ATha - ATha bhedo kahelA che. temAM jAtino amada Adi ATha ucca gotranA baMdhanA hetuo che. te ja jAtino mada Adi ATha nIca gotranA hetuo che. A viSayamAM prajJApanA sUtrano sAkSI pATha paNa maLe che. (1372) devAya te dAna, prApta thAya te lAbha. eka vakhata bhogavAya te bhoga, vAraMvAra bhogavAya te upabhoga. temAM vizeSathI ceSTA thAya jenAthI te vIrya. e badhAmAM aMtarAya - vipna joDavuM. viSayanA bhedathI A aMtarAya pAMca bhede saMkSepathI kahela che. temAM dAnAMtarAya hoya tyAre viziSTa grahaNa karyA hoya, deya vastu hoya, tenuM phaLa paNa jANato hoya chatAM paNa dAna pravRtti haNAya te dAnAMtarAya. viziSTa dAtA hoya, nipuNa rIte yAcela hoya, paNa upalabdhino upaghAta thAya te lAMbhAtarAya. bhogAMtarAyamAM vaibhava Adi prApta thavA chatAM jenA kAraNe AhAra Adi na bhogavAya. upabhogAMtarAya - jenA udayathI vastra, alaMkAra Adi na bhogave. vIyAMtarAya - jenA vazathI baLavAna ane nIrogI avasthAmAM hovA chathAM je tRNa paNa vAkuM na vALI zake che. A prakRti kahI. have tenA nigamanA mATe kahe che - * sUtra - 1373 - A kamanI mULa prakRtio ane uttara pravRtio kahI. AnAthI AgaLa tenA pradezAgra : dravya, kSetra, kALa ane bhAvane sAMbhaLo. * vivecana - 1373 - anaMtarokta jJAnAvaraNAdi rUpa mUla prakRti tathA zrutajJAnAvaraNAdi uttara prakRtio, ca zabdathI kUtAdinA paNa akSara, anakSarAdi bhedathI bahuvidhapaNAthI na kahevAyelA ghaNAM bhedanuM sUcaka che. pradeza - paramANuo, temanA agra - parimANa te pradezAgra. kSetra - jemAM nivAsa thAya che te, AkAza. kAla - baddha karmanI jIvapradezathI avicIna rUpa sthiti. bhAva - anubhAga, karmanA paryAya. ukta cAramAMthI "pradezAgra'ne kahe che - * sUtra - 1304 - eka samayamAM baddha thanArA badhAM karmonA kamapudagalarUpa dravya anaMta hoya che. te graMthibheda na karanArA anaMta bhavya jIvothI anaMta guNa adhika ane siddhonA anaMtamAM bhAga jeTaluM hoya che. vivecana - 1374 - badhAMnA ja arthAta keTalAMka nahIM, tevA jJAnAvaraNAdi karmonA paramANu parimANa anaMta paramANu nipannata vargaNAnA, ane te anaMtaka graMthidhana rAgadveSa pariNAma. tene pAme che te graMthigA ane te satvo te graMthisatva - je graMthi pradezane pAmIne paNa tenA Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33/1374 163 bheda avidhAnathI - X - - x - X - abhavyo ja levA. teo anaMta guNatvathI atikrAMta tathA siddhothI te karma paramANuo anaMtamAM bhAge che. kemake temanI apekSAthI siddhonuM anaMta guNatva che. eka samaye grAhya karma paramANunI apekSAe A kahela che. - 4 - - * - have kSetrane AzrIne kahe che - . - 0 sUtra - 1375 badhAM jIvone mATe saMgraha karmapudgala che e dizAomAM AtmAthI dRSTa badhA AkAza pradezomAM che. te badhAM karmapudgala baMdhanA samaye AtmAnA badhA pradezonI sAthe baddha thAya che. * vivecana 1375 - ekendriya Adi badhAM ja bhedathI te jIvo, temanA jJAnAvaraNAdi karmonI saMgrahaNa kriyA, temAM yogya thAya che. athavA badhAM jIvo karmono saMgraha kare che. kevA prakAre ? cha e dizAmAM rahela - sthita karmono. temAM pUrvAdi cAra dizA ane urdhva tathA adho e cha dizA levI. A cha dizA AtmAe rokelA AkAza pradezanI apekSAthI levI. je AkAza pradezamAM jIva avagADha hoya, tyAM ja je karma pudgalo hoya, te rAgAdi snehaguNanA yogathI AtmAmAM coMTe che, paNa bIjA kSetramAM avagADha hoya te coMTatA nathI. kemake bhinna dezamAM tenA bhAva - pariNAmano abhAva hoya che. - 4 - vidizAnI alpatvathI vivakSA karI nathI. paNa vidizAmAM rahela karyo paNa AtmA vaDe grahaNa karela nathI. tathA je keTalIka dizAmAM dravyAMtaratva kahela che, tene paNa ahIM grahaNa karela nathI. vaLI cha dizAmAMthI je kahyuM, te be iMdriyane AzrIne niyamathI kahevuM. ekendriyamAM to anyathA paNa saMbhave che. kemake AgamamAM tevo sAkSIpATha che. - x - x + x - - AtmA ja sarva prakRti prAyogya pudgalane sAmAnyathI grahaNa karIne, tene ja adhyavasAya vizeSathI pRthak pRthak jJAnAvaraNAdi rUpa paNe pariNamAve che. AvA prakAre karma saMgrahIta thaIne zuM keTalAMka ja Atma pradezothI baddha thAya che ke sarva AtmA vaDe baddha thAya che ? sarva AtmA vaDe ja baddha thAya, keTalAMka pradezo vaDe nahIM. dudha ane pANI mAphaka ekameka thAya che } - x- x- te grahaNa karAyA pachI konI sAthe keTalA ke kaI rIte baMdhAya che ? badhAM ja pradezo vaDe AtmA sarva prakRtirUpe prakRti * sthiti AdithI baddha thAya. have kALane AzrIne kahe che - * sUtra - 1376 thI 1380 - (1376, 1377) jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya ane AMtarAca karmanI A sthiti batAvelI che - utkRSTa sthiti 30 - koDAkoDI sAgaropamanI che, jadhanya sthiti aMtarmuhUrtanI che. (1378) mohanIya karmanI utkRSTa sthiti 30 koDAkoDI sAgaropama che ane jadhanya sthiti aMtarmuhUrta che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1379) AyukarmanI utkRSTa sthiti - 33 sAgaropama che, jadhanya sthiti aMtamuhUrta che. (1380) nAma ane gotra kamanI utkRSTa sthiti 20 - koDAkoDI sAgaropama che ane jadhanya sthiti ATha muhUrta che. - vivecana - 1376 thI 1380 - udadhi - samudra, tenI sadeza tethI "sAgaropama' artha karelo che. tenI utkRSTa sthiti 30 - koDAkoDI thAya che. tathA muhUrtanI aMtara, te aMtarmuhUrta. te jadhanyathI sthiti kahI che. kayA kamoMnI ? jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNanI, tathA vedanIya ane aMtarAyanI. ahIM sUtrakAre vedanIyanI sthiti jadhanyathI aMtarmuhUrta kahI che, bIjA tenI bAra muharta jadhanya sthiti kahe che. ityAdi karma sthiti sUtrArtha pramANe jaNAvI, ahIM punarukti karatA nathI. sUtrakAre batAvela mUla prakRti viSayaka karma sthiti kahI, have ziSyonA anugrahane mATe uttara prakRti viSayaka karma sthiti batAvIe chIe - temAM utkRSTA - strI veda, sAtA vedanIya, manuSya gati AnupUrvI e cArenI utara prakRtinI 15 - koDAkoDI sAgaropama sthiti che. soLa kaSAyonI 44 - koDAkoDI, napuMsaka arati zoka bhaya ane guptA e pAcanI 20- koDAkoDI, puruSaveda, hAsya, rati, devagati, devAnupUrvI, Adha saMhanana, saMsthAna, prazasta vihAyogati, sthira, zubha, subhaga, susvara, Adeya, yazakIrti, ucca gotra e paMdaranI daza koDAkoDI. nyagrodha saMsthAna ane bIjA saMghayaNanI 12- koDAkoDI, Adi saMsthAna ane nArAya saMghayaNanI 14 - koDAkoDI, kulka ane ardhanArAcanI 16 - koDAkoDI, vAmana saMsthAna ane kIlikA saMghayaNanI, vikasendriya jAti, sUkSma, aparyAptaka, sAdhAraNa e aDhAranI 18 - koDAkoDI, tiryaMca ane manuSya AyunI traNa palyopama, bAkInAnI mULa prakRtivat utkRSTa sthiti che. jadhanyAsthitiH nidrA paMcaka ane asAtA vedanIyanI che. sAgaropamamAM 3/ bhAga palyopama asaMkhyaya bhAga nyUna che. sAtAnI 12 - muhUrta, mithyAtvanI palyopama asaMkhyaya bhAga nyUna sAgaropama, Adha bAra kaSAyanI cAra sAgaropamamAM sAta bhAga nyUna. saMjavalana krodhanI be mAsa, mAnanI eka mAsa, mAyAnI addhamAsa, puruSavedanI ATha varSa, bAkInA nokaSAya, manuSya, tIryacagati, jAti paMcaka, dArika zarIra, tenA aMgopAMga, taijasa, kArmaNa, cha saMsthAna, cha saMtanana, varNa caturka, tiryaMca ane manuSyAnupUrvI, aguru laghu, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udhota, prazasta ane prazasta vihAyogati, cazokIrti vajIne trasAdi vIsa, nimaNa, nIca gotra, ucca gotranI 66 - uttara prakRtinI 20 sAgaropama, temAM palyopamano asaMkhyaya bhAga nyUna, ityAdi - - - - saMpradAyathI jANavI. pradezAgra, kSetra ane kALa kahyA. have 'bhAva'ne AzrIne kahe che - Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33/1381, 1382 165 * sUtra - 1381, 1382 - siddhonA nAtamAM bhAga jeTalAM kamanA anubhAga che. badhAM anubhAgonA pradeza parimANa badhAM jIvothI adhika che. tethI A karmAnA anubhAgone jANIne buddhimAna sAdhaka kamano saMvara ane kSaya karavAno prayatna kare - tema huM kahuM chuM. * vivecana - 1381, 1382 - siddhonA anaMtabhAga vartitvathI anaMta bhAga "anubhAga" rasa vizeSa hoya che. A anaMta bhAga anaMta saMkhya ja che. have pradeza parimANa kahe che. badhAM anubhAgomAM pradizyata thAya che mATe pradezo - buddhi vaDe vibhAga karAtA te vibhAgono eka deza, tenuM agra te pradezAgra. bhavya ane abhavya badhAM jIvothI atikrAMta, tethI tenA anaMtaguNatvathI adhikapaNe che. have je kAraNe A pradezabaMdhAdi kahyA, teno upasaMhAra karatA kahe che - jethI AvA prakAre prakRtibaMdhAdi che, tethI anaMtara kahela karmonA anubhAga, upalakSaNathI prakRti baMdhAdine vizeSathI - kaTu vipAkatva ane bhavahetutva lakSaNathI jANIne, temAMnA azubha karmo prAyaH bhavanirveda hetutvathI karmono saMvara ane nirjarA mATe yatna karavo. - X- niryuktikAra kahe che - * niyukti - 537 + vivecana - prakRti, sthiti, anubhAga, pradeza kamane sArI rIte jANIne tenA saMvara ane nirjarAne mATe sadA paNa prayatna karavo joIe. - x x muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 33 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 che adhyayana - 34 - "leyA" karmaprakRti nAmaka - 33muM adhyayana kahyuM, have 34muM AraMbhe che. teno A abhisaMbaMdha che. anaMtara adhyayanamAM karmaprakRtio kahI. tenI sthiti vezyAnA vazathI che, tethI tenA abhiyAnane mATe A AraMbhIe chIe. A saMbaMdhe AvelA A adhyayananA upakramAdi dvAranI prarUpaNa pUrvavat cAvat nAma niSpanna nikSepa, temAM A lezyA adhyayana nAmathI lezyA ane adhyayana zabdano nikSepo niryuktikAra kahe che * niryukti - 538 thI 548 + vivecana - lezyAno nikSepo nAmAdi cAra bheda jANavo. temAM dravyalezyA be bhede che. temAM noAgamathI dravyalezyA traNa bhede - jJazarIra Adi. temAM noAgamathI taduvyatirikta dravya lezyA be bhede - karyA ane nokama. nokamAM paNa be bhede che - jIvo ane ajIvo. jIvonA be bheda jANavA - bhavasiddhika, abhavasiddhika. te baMne paNa sAta bhede che. ajIva karmano dravyalezyA dazabhede jANavI.- x x- je dravyakarmalezyA te niyamA cha bhede jANavI, te A pramANe - kRSNA, nIlA, kAyota, tejo, padma ane zukala lezyA. bhAvalezyA be bhede - vizaddhA, avizaddhA. vizuddhA leNyA be bhede - upazama kaSAyA, kSAyika kaSAyA. avizuddha bhAva lezyA be bhede che - rAgathI ane dveSathI. nokarma dravyalezyA prayogathI ane visasAthI bhAvamAM udaya jANavo. - x- x adhyayanano nikSepo nAmAdi cAra bhede che, ityAdi pUrvavata. - 8 - 4 - adhyavasAnane AzrIne bhAva - adhyayana nikSepo jANavo. ahIM niyuktinI 11- gAthAo noMdhI che. temAM pahelAM lezyA zabdano nikSepo kahe che. temAM taduvyatirikta vezyA be bhede che, te be bhedo kahe che - karmamAM ane nokarmamAM. temAM karmamAM alpa vaktavyatAthI tenI upekSA karIne nokarma viSayaka kahe che - nokarmamAM arthAt karmanA abhAva rUpamAM thAya che. tenA be bhedo kahyA che. te kaI rIte? upayoga lakSaNa te jIvonA ane tenAthI viparIta te ajIvonA. ahIM nokamatva ubhayamAM paNa karmanA abhAvarUpapaNAthI te saMbaMdhI bhedathI dvibhedata jANavuM. temAM paNa jIvone be bhede che, tema jANavuM. ahIM siddhi zabda pUrvanA baMne sAthe joDavAno che. thaze ke thanArI che, tevA prakAranI siddhi jemanI che te bhavasiddhika arthAt bhavya. tenAthI viparIta te abhavya - abhAvasiddhika. A baMne bhedo jIvonA thAya che. ahIM vezyAnA sAta prakAro kahyA che. ahIM zrI jayasiMha sUri kahe che - kRSNa Adi cha leyA ane sAtamanI saMyogajA, ahIM zarIranI chAyArUpa parigrahaNa karAya che. bIjA dArika ane audArika mizra ityAdi bhedathI sAta prakAro vaDe jIva zarIranI chAyAne ja kRSNAdi varNarUpa nokarma sAta prakAranI jIvadravya lazyAne mAne che. ajIva nokarma dravyalezyA - te dazabhede jANavI. caMdronI, sUryonI, maMgala Adi grahagaNanI. kRtikAdi nakSatromAM tArAnI tathA ekAvali Adi AbharaNonI. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya. 34 bhUmikA 167 AcchAdanonI, darpaNanI, marakatamaNinI. cakravartInA ratna evA kAkiNInI. A sUryAdinI je jana nayanone zleSa kare che te lezyA arthAt cakSu AkSepikA snigdha dImarUpa chAyA tene nokarmaNI ajIva dravyalezyA daza bhede che, tema jANavuM. ahIM caMdrAdi zabdathI tenA vimAno levA. kemake tenA pRthvIkAyarUpatvamAM paNa svakAya - parakAya zastrathI upanipAtanA saMbhavathI tenA pradezomAM keTalAMkamAM acetanatvathI ajIvalezyApaNuM jANavuM. upalakSaNathI A dazavidha dravyomAM rajata AdinI chAyAne paNa bahutara bhedanA saMbhavathI jANavI. A pramANe nokarma dravyalezyA jaNAvIne karyadravya lezyA kahe che - te cha bhede jANavI. kRSNA, nIlA Adi. A karmadravya lezyA zarIranAma karyadravyo ja che. to pachI "yogapariNAma lezyA" kaI rIte ? je kAraNe sayogI kevalI zakala lezyA pariNAmathI vicarIne aMtarmuharta bAkI rahetA yoganirodhakahe che. paNa ayogitva ane alezyAtvane pAme che, tethI yoga pariNAma lezyA kahela che. te yoga e zarIranAma karma pariNati vizeSa che. - x- X- X- je pramANe kAma Adi karaNayukta AtmAnI vIrya pariNati te yoga kahevAya che, te pramANe ja lezyA paNa jANavI. karmanI sthitino hetu te vezyA che tethI guruo "karma nicaMda lezyA" kahe che. - - - - x x e pramANe dravyalezyA kahI, have bhAvalezyA kahe che - bhAvalezyA be bhede che - (1) vizuddha lezyA - akaluSa dravya saMparkathI janmela Atma pariNAma rUpa(2) avizuddha lezyA - te pramANe ja jANavI. vizuddha lezyA be pramANe che - upazamathI thayela ane kSayathI thayela. arthAta (1) kaSAyanA upazamathI thatI, (2) kaSAyanA kSayathI thatI. ekAMta vizuddhine AzrIne A kathana karela che. anyathA kSAyopathatikI evI paNa zukala, teja ane padma e vizuddhalezvA saMbhave ja che. avizuddha vezyA, te pUrve kahela che te niyamathI be bheda jANavI. premamAM arthAta rAgamAM ane dosa arthAta dveSamAM. eTale ke rogaviSayA ane dveSa viSayA. A arthathI kRSNa, nIla, kApota rUpA jANavI. A pramANe nAma Adi bhedathI A legyA aneka prakAre che temAM ahIM kono adhikAra che ? ahIM karmalezyA vaDe adhikAra che. prAyaH A ja vezyAnI ahIM vaNadirUpathI vicAraNA thatI hovAthI karmadravyalezyA vaDe ahIM adhikAra che. A pramANe nAmAdi bhedathI vezyA kahI. have nokarmadravyalezyAne kahe che- zarIra, AbharaNa AdinI chAyA. jIva vyApAra - te zarIrAdimAM telanuM avyaMjanake manaHzilAgharSaNAdithI che te prayoga ane visA - jIva vyApAra nirapekSa indradhanuSa ke vAdaLA AdinI tathAvRtti, tenA vaDe jANavI. bhAvalezyA te vipAka, ahIM te upacArathI udayajanita pariNAma kahyA che. konA? jIvomAM cha e vezyAnA pariNAma. "adhyayana"nA nikSepAdi vinaya zrutamAM pUrve kahelA ja che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * niryukti - 549 + vivecana - A legyAnA zubhAzubha pariNAmone jANIne aprazasta lezyAno tyAga karavo ane prazasta lezyAmAM prayatna karavo joIe. -0- kaI rIte jANIne ? A adhyayana anusAra, aprazA - azubha pariNAmA kRSNAdi legyA. prazA - zubha pariNAma rUpa pa1i - padma lezyAdimAM prayatna karavo. nAma niSpanna nikSepo kahyo. have sUtranuM uccAraNa - * sUtra - 1383 - huM AnupUrvanA kramAnusAra lezvA adhyayananuM nirUpaNa karIza. mArI pAse tame cha vaizyAonA anubhAvone sAMbhaLo. * vivecana - 1383 - lezyAne jaNAvatuM adhyayana te lezyA adhyayana, prakarSathI tenA ja nAma, varNa AdinA nirUpaNA rUpe yathAkrame kahIza. karmalezyA eTale karmasthitine batAvanAra te te viziSTa pugalarUpa rasa vizeSone kahIza, te sAMbhaLo. A anubhava nAmAdinI prarUpaNAthI kahevAya che. tethI tenI prarUpaNA mATe ziSyone abhimukha karavA A dvAra sUtra kahe che - * sUtra - 1384 - leyAonA nAma, varNa, rasa, gaMdha, sparza, pariNAma, lakSaNa, sthAna, sthiti, gati ane AyurNa mArI pAsethI sAMbhaLo. * vivecana - 1384 - nAma - abhidhAna, vaNa - kRSNAdi, rasa - kaDavo vagere. saMgha - surabhi Adi. sparza - karkaza Adi, pariNAma - jadhanya Adi, lakSaNa - pAMca AzrayanuM sevana Adi. sthAna - utkarSa ane apakarSa rUpa, sthiti - avasthAna kALa. gati - narakAdi. AyuM - jIvita. have nirdezAnusAra nAmane kahe che - * sUtra - 1385 + vivecana - lezyAonA nAmo kramazaH A pramANe che - kRSNa, nIla, kapota, tejo, yA ane zukla. sUtra spaSTa che. have teno varNa kahe che - * sUtra - 1386 thI 1391 - (1386) kRSNa leTayAno varNa nigdha tha isajaLamegha, bheMsanuM zIMgaDuM, ariThA, khaMjana, aMjana ane AMkhanI kIkI samAna kAmo che. (1387) nIla veDhAno varNa - nIla azoka vRkSa, cAsa pakSInI pAMkha ane niSpa varSa maNi samAna nIlo che. (1388) kApota vaizyAno varNa - alasInA phUla, koyalanI pAMkha, kabutaranI DokanA varNa samAna kALA ane lAla jevo nizcita che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34/1386 thI 1391 169 (1389) teja lazyAno varNa - hiMgula, geru, udaya pAmato sUrya, popaTanI cAMca, pradIpanI lava samAna lAla hoya che. (1390) patra vaizyAno varNa - haritAla ane haLadaranA khaMDa, zaNa ane AsananA phUla samAna pILo hoya che. (1391) zukala vezyAno varNa - zaMkha, caMkarana. phudapuSa, dudhadhArA, cAMdInA hAra samAna zveta hoya che. * vivecana : 1386 thI 1391 - sUtrArtha spaSTa ja che. vizeSa zabdono artha mAtra ahIM Apela che - jImUta - megha, kAzI - varNathI prakAze che. gavala - bheMsanuM zIMgaDuM rijhadroNakAka athavA tevuM phaLa vizeSa, tenI chAyA. khaMjana - gADAnI dharInI masI, aMjana - kAjaLa, nayana - AMkha. tenI jevI kRSNa lezyA. tenI bIjI lezyA karatA varNathI vizeSatA jaNAvavA kahI. ahIM "varNathI' zabda eTale kahela che ke te varNa AzrIne ja che, rasathI nahIM. nIlAzoka - eka vRkSa vizeSa che. rakta azokanA vicchedArthe nIla vizeSaNa mUkela che. cAsa - pakSi vizeSa. prabhA - dhuti, snigdha dIpta. tenA jevI arthAta varSathI nIla evI lezyA jANavI. atasI - dhAnya vizeSa, tenA phala. kokilacchada - taila kaMTaka, pArapata - kabutara, grIvA - Doka. kApota lezyA tenA jevI varNavI che. hiMgaloka - hIMgaLo, ghatuM- pASANa, dhAtu Adi. taruNa - turaMtano ugelo. Aditya - sUrya, zuka - popaTa, tuMDa - cAMca, tejalezyA lAla larNa hoya che. harinla - dhAtu vizeSa teno bheda karAtA hoya tevo varNa, hariha - haLadara gAMThIyo, tenA bheda sadeza. zaNa - dhAnya vizeSa, ana - bIjaka, tenA phUla te badhAMnI nIbhA samAna varNathI pILI pAlezyA hoya che. aMka - maNi vizeSa, kuda - puSpa vizeSa, kSIra - dudha, phUlaka - tUla, rU. pUrapANIno pravAha. rajata - rUpuM hAra - muktA kalApa. tevo zveta varNa. A pramANe varNa kahyo, have "rasa' ne kahe che - * sUtra - 1392 thI 1397 - (132) kaDavI tuMbaDI, lamaDAM, kaDavI rohiNIno sa jeTalo kaDavo hoya che tenAthI anaMta guNa adhika kaDavo kRSNa lezyAno rasa hoya che. (1393) trikaTu ane gajapIpalano sa jeTalo tIkho che, tenAthI anaMtaguNa adhika tIkho rasa nIla lesyAno hoya che. (1394) kAcI kerI ane kAcA kapityano rasa jeTalo kasAyelo hoya che tenAthI anaMtaguNa adhika kasAyelo kApota vaizyAno rasa hoya. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (135) pAkI kerI ane pAkA kapitthano rasa jeTalo khATomITho hoya che, tenAthI anaMtaguNa adhika khaTamITho tejalezyAno sa hoya che. (1396) utama surA, phulonA banelA vividha Asava, madhu, mereyaka rasa jevo asta hoya tenAthI anaMtagaNa adhika asta pazalezyAno rasa hoya. (1397) khajUra, drAkSa, dudha, khAMDa ane sAkarano rasa jeTalo mITho che, tenAthI anaMtaguNa adhika mITho rasa zukla vezyAno hoya che. vivecana - 1392 thI 1397 - sUtrArtha spaSTa ja kahela che mAtra vizeSa zabdo ja atre noMdhIe chIe - karka - kaDavo, rasa - AsvAda, rkiAba - lImaDo, rohiNI - vayAvizeSa, ahIM kaTuka vizeSaNa tenA atizayane jaNAvavAne mATe che. athavA oSadhi vizeSane jaNAvavA ahIM kaTuka zabda bIjI vakhata noMdhela che. A kaDavA tuMbaDA AdinA rasathI anaMta zazi vaDe guNatA jevo AsvAda hoya tevo kaDavo rasa kRSNa lezyAno jANavo te tAtparya che. trikaTu - tIkSNa kaTu. nIla glezyAno rasa ati tIkSNa - tIkho jANavo. taraNa - aparipakva kerIno rasa, tuvara - kaSAyelo. jevo rasa hoya tenAthI anaMtaguNa rasa kApota lezyAno jANavo. pariNAMtA - paripakva evI kerI, kavitvano rasa athata kaMIka khATo ane kaMIka mITho evo rasa tejolezyAno jANavo. varavAra - pradhAna surA. vividha puSpono dAru, madha Adino rasa A badhAM raso karatA anaMtaguNa kaMIka amla kaSAya mAdhuryavAna rasa padmano che. khajUra, drAkSa Adi prasiddha che. tenI jevo madhura rasa ema artha levo. -0- A pramANe lezyAno rasa kahyo. have leyAnI gaMdha kahe che - * sUtra - 1398, 1399 : gAya, kutarA, sapanA marelA zarIranI jevI durgadha hoya che, tenAthI anaMtaguNa adhika durgandha traNe Apazasta lezvAnI hoya che. sugaMdhI phUla, pIsAtA sugaMdhI padArthonI jevI gaMdha che, tenAthI anaMta guNa adhika sugaMdha traNe prazasta vezyAnI hoya che. * vivecana - 1398, 1399 - gAya AdinA maDadAnI gaMdha hoya tevA prakAranI gaMdhathI anaMta gaNI durgadha aprazasta - azubha lezyAnI hoya che. azubha lezyA kaI? kRSNa, nIla ane kApota. ahIM lazyAnuM aprazastapaNuM azubha gaMdhano hetu che. jAI, ketakI Adi phUlono pamarATa, koSThapraTAdi niSpanna vAsa, arthAta A badhAMnI je gaMdha, te pIsAtA hoya tyAranI sugaMdha, kemake te vakhate A gaMdha ghaNI prabaLatara hoya che. tenAthI anaMtaguNa sugaMdhI prazasta lezyAnI gaMdha hoya. te prazasta Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34/1398, 1399 lezyA eTale tejo, padma, zukala. ahIM paNa prazastatvanA vizeSathI gaMdha vizeSanuM anumAna che. gaMdhanI kahIne have lezyAnA sparzane jaNAve che - 0 sUtra - 1400, 1401 karavata, gAyanI jIbha, zAkavRkSanA pAnano sparza jevo karkaza hoya che, tenAthI anaMta gaNo adhika karkaza sparza traNa aprazasta lezyAono hoya che. bUra, navanIta, zirISapuSpono sparza jevo komaLa hoya che, tenAthI anaMtagaNo komaLa sparza traNa prazasta lezyAno che. - 7 vivecana 1400, 1401 - karavata ke gAyanI jIbhanA sparza jevo, athavA zAka nAme koI vRkSa vizeSanA pAMdaDA jevo je sparza hoya tenAthI anaMtaguNa, arthAt aprazasta lezyAno sparza Avo karkaza hoya che. jyAre prazasta lezyAno sparza atisukumArapaNAthI batAvavA bUra, mAkhaNa AdinA sparzanI upamA Apela che. ahIM aneka dRSTAMta che te vividha dezanA ziSyonA anugrahane mATe che. athavA kahelA udAharaNamAM varNAdi tAratamyanA saMbhavathI lezyAnuM svasthAnamAM paNa varNAdi vaicitrya jaNAvavA A sUtra che. have pariNAma dvArathI lezyAne kahe che - - 171 0 sUtra - 1402 - lezyAonA traNa, nava, sattAvIza, ekyAzI ke baso tetAlIza pariNAmo hoya che. vivecana - 1402 - traNa prakAre ityAdi lezyA pariNAma kahyA, je sUtrArthamAM noMdhela che. pariNAma eTale te rUpe gamana svarUpa. ahIM trividya te jadhanya, madhyama ane utkRSTa bhedathI che. navavigha - te dhanyAdine svasthAna tAratamya vicAraNAmAM pratyekane jadhanyAdi traNathI guNatA nava, e pramANe pharI trikanA guNanathI - 27 bhede, 81 bhede, 243 bhede bhAvanA karavI. - e pramANe tAratamya vicAraNAmAM saMkhyAniyama zo che ? e upalakSaNa che Avo saMkhyA bhedano sAkSIpATha prajJApanA sUtramAM paNa che ja. pariNAma kahyuM have lezyAnA lakSaNo kahe che - 1403 thI 1414 * sUtra (1403, 1404) je manuSya pAMca AzravomAM pravRta che. traNa guptiomAM agupta che, cha kAyamAM avirata che, tIvra AraMbhamAM saMlagna che, kSudra che, avivekI che.... niHzaMka pariNAmavALA che, nRzaMsa che, ajitendriya che, A badhAM yogothI yukta che, te kRSNa vezyA pariNata hoya che. * Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (145, 1406) je irSyALu che, amarSa che, atapasvI che, ajJAnI che, mAyAvI che, lajjA rahita che, viSayAsakta che, dveSI che, dhUrta che, pramAdI che, rasa lolupa che, sukhano gadSaka che... AraMbhathI avirata che, sada che, dusAhasI che - A yogothI yukta manuSya nIla lehyAmAM pariNata hoya. (1407, 1408) je manuSya vakra che, AcAra vaka che. kapaTa kare che. saraLatA rahita che, pratikUcaka che. potAnA doSone chupAve che, padhika che, sarvatra chatrano prayoga kare che, mithyASTi che, anArya che. utpAsaka che, duSTa vacana bole che, cora che, matsarI che - A badhAM yogothI yukta te kApata lAmAM pariNata hoya che. (1409, 1410) je namra che, Asapala che, mAsA rahita che, kutUhala che, vinaya karavAmAM nipuNa che, dAMta che, yogavAna che, upadhAnavAna che, .... pirAdhama che, daDha dhAma che, pApa bhIra che, hitaiSI che - A badhAM rogothI yukta te tejalezyAmAM pariNata hoya che. (1411, 1412) krodha, mAna, mAyA, lobha jenA atyaMta anya che, je prazAMta citra che, potAnA AtmAnuM damana kare che, rogavAna che, upadhAna karanAra che.... je mitabhASI che, upazAMta che, jitendriya che . A badhAM rogothI mukta hoya te patra taiyAmAM pariNata hoya che. (1413, 1414) Atta ane raudra dhyAnone choDIne je dharma ane zukala dhyAnamAM lIna che, je prazAMta citta ane dAMta che. pAMca samitithI samita ane traNa gutiothI gupta che... sarAga hoya ke vItarAga paraMtu je upazAMta che, jitendriya che . A badhAM rogothI yukta te zukala lephsAmAM pariNata hoya che. * vivecana - 1403 thI 1414 - sUtrArtha suspaSTa ja che. to paNa kaMIka vizeSatA jaNAvIe chIe. pAMca Azrava te hiMsA Adi, pramata - pramAdavALo, athavA pAMca AzrayamAM pravRtta. tethI mana, vacana, kAyAthI aniyaMtrita ati manogumi AdithI rahita. pRthvI kAyAdimAM anivRtta - teno upamadaka. Avo te atIvra AraMbhI paNa hoya, tethI kahe che - utkaTa svarUpanA adhyavasAyathI sAvadha vyApAramAM pariNata thayelo hoya. - tathA - sudra- badhAMne ahitaiSI ane kRpaNatA yukta. sahasA - guNa doSanI paryAlocanA vinA pravarte athavA dhananI zaMkA rahita atyaMta jIva bodhathI anapekSa pariNAma ke adhyavasAya jenA che te nRzaMsa - jIvone haNatAM jarApaNa zaMkita thato nathI athavA ni:zaMza - bIjAnI prazaMsA hita. anigRhIta iMdriya vALo. bIjA pUrva sUtra uttarAddhasthAna ahIM kahe che, upasaMhAra kare che - Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34/1403 thI 1414 173 A anaMtarokta mana, vacana, kAya, vyApAra, paMcAzrava pramatta Adi, A yoga samAyukta kRSNa lezyA ja tathAvidha dravya saMparkathI sphaTikavatu tenAthI raMjita thaI tenA rUpatAno bhAgI thAya, AnA vaDe paMcAzrava pramattatvAdinA bhAvakRSNa lezyAnA sadbhAvanA upadarzanathI A lakSaNatva kahyuM. A pramANe AgaLa paNa lakSaNatva bhAvanA karavI. nIlalezyA lakSaNa kahe che - IrSyA - bIjAnA guNane sahana na karavA. amarSa - atyaMta abhiniveza, tapathI viparIta, kuzAstra rU5 vidhA, vaMcanatA, asamAcAranA viSayamAM nirlajjatA, viSayonI abhilASA, pradvaiSa, jUThuM bolavAthI zaTha, jAtyAdi madanA AsevanathI pramatta, rasomAM lolupa, sukhano gaveSI - "mane kaI rIte sukha thAya che ?" prANInI upamardanathI anivRtta. AvA yogathI nIla glezyAmAM pariNata thAya. kApota lezyA lakSaNa kahe che - vacanathI vakra, kriyAthI vakra, manathI nikRtivALo, hajutA rahita, svadoSane DhAMkavA vaDe pratikuMcaka, chaghathI vicarato, athavA A badhAM zabdo ekAWka che, vividha dezanA ziSyonA anugrahAyeM kahela che. prAsaka - rAgAdi doSathI game tema bolanAra, matsara - bIjAnI saMpattine sahana na karato athavA hoya tenA tyAganA abhAva vALo, - A yogothI samAyukta kApota leyAmAM pariNata thAya. tejo lezyA lakSaNa kahe che - kAya, vacana, mana vaDe namra hoya capaLatA rahita, zAya rahita, akautukavAna tethI ja gurU Adi paratve ucita pratipatti vALo hoya, iMdriyanA damanavALo, svAdhyAyAdi vyApAravAta- zAstropacArane jANato, dharmAnuSThAnanI abhirucivALo, aMgIkRta vratanA nirvAhavALo, avadha, pApa bhIru, mukti gaveSaka, paropakAra cittavALo, hiMsA Adi Azraya rahita - AvA yogathI yukta te tejo lezyA pariNata thAya che. padma lezyA lakSaNa kahe che- atIva alA krodha ane mAna jenA che te, e rIte pAtaLA mAyA ane lobhavALo, tethI ja prakarSathI upazama citta vALo che te, ahitanI pravRttinA nivAraNathI jeNe AtmAne vazIkRta karelo che te, sva5 bhASaka, anubhaTa paNAthI upazAMta AkRti, vazIkRta iMdriyavALo - A yogathI samAyukta padma lezyAmAM pariNata thAya che. 0 zukla lezyA lakSaNa kahe che - azubha dhyAnane pariharIne ane pUrvokta zubha dhyAnamAM satata abhyAsathI sAdhe che. te kevo thaIne ? prazAMta citta ane dAMta AtmA thaIne. - 4 - samitivALo thaIne mana AdithI samasta vyApArano virodha karanAra, te akSINa anapazAMta kaSAya paNAthI sarAga hoya ke vItarAga tevo - X- AvA yogavALo zukala legyAmAM pariName che. ahIM je vizeSaNonI punarukti che, tene vizuddhithI ke prakRSTatvathI jANavA. have sthAnadvAra kahe che - Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra - 1415 - asaMkhya avasarpiNI ane utsarpiNI kALanA jeTalA samaya hoya che, asaMkhya yojana pramANe lokanA jeTalA AkAza pradeza hoya che, teTalA ja lezyAonA sthAna hoya che. 174 0 vivecana - 1415 - saMkhyAtIta apasarpe che - pratisamaya kALa pramANe ke jIvo, zarIra - Ayu pramANAdinI apekSAthI avazya hAnine anubhave che te avasarpiNI che, je daza koDAkoDI sAgaropama pramANe che te ja pariNAmathI utsarpiNI che, paNa temAM avazya zarIra, Ayu pramANAdinI vRddhi thAya che. samaya - paramaniruddha kALarUpa che. te lokanA pramANapaNAthI asaMkhyeya samaya che. tethI asaMkhyAta lokAkAza pradeza parimANa lezyAnA thAya che. A sthAnomAM prakarSa ane apakarSa thAya che. ahIM lezyAnA sthAno samayathI asaMkhyeya utsarpiNI - avasarpiNI che ane kSetrathI asaMkhyAtaloka pramANa che. sthAnane kahIne have lezyAnI sthiti kahe che - - * sUtra - 1416 thI 1421 - (1416) kRSNa lezmAnI jadhanya sthiti muhUrtAI ane utkRSTa sthiti eka muhUrta adhika tetrIza sAgaropama che. (1417) nIla vezyAnI jadhanya sthiti aMtarmuhUrta che, utkRSTa sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga adhika daza sAgaropama che. (1418) kApota vezyAnI janadhanya sthiti aMtarmuhUrta, utkRSTa sthiti palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika traNa sAgaropama che. (1419) tejo lezmAnI jadhanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa sthiti palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika ne sAgaropama che. (1420) padma lezmAnI dhanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa sthiti eka muhUrta adhika daza sAgaropama che. (1421) zukala lezmAnI jadhanya sthiti aMtarmuhUrta che, utkRSTa sthiti muhUrta adhika tetrIza sAgaropama che. * vivecana 1416 thI 1421 sUtrArtha spaSTa ja kahela che, to paNa kaMIka vizeSa noMdhIe chIe - muhUrtano addha te muhUrtoddha. sama pravibhAganI avivakSA vaDe aMtarmuhUrta ema kahela che. tethI muhUrtoddha ja jadhanyA sthiti che. 'sAgara' evA padathI 'sAgaropama' jANavuM. * * * - * - ahIM aMtarmuhUrtanA asaMkhyabhedapaNAthI aMtarmuhUrta zabdathI pUrvottara bhava saMbaMdhI be aMtarmuhUrta kahela che. A pramANe badhe kahevuM. udadhi zabdanI upamAthI paNa 'sAgaropama' artha ja levo. temaja 'palya' zabdathI - * 'palyoSama' levuM. nIla lezyAnA viSayamAM A upamAo che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34/1416 thI 1421 175 kApoti Adi cAra leyAmAM anukrame traNa, be, daza ane tetrIza sAgaropama utkRSTathI sUtrArthamAM kahyA mujaba jANavI. have upasaMhAra karatA uttaragrantha saMbaMdha kahe che - * sUtra - 1422 + vivecana - layAnI A sthiti krodhathI kahI che. have cAre gatimAM A lezyAnI sthitine kahIza. -0- odha - gati bhedanI vivakSA vinA, cAre gati - narakagati Adi, have pratijJAnusAra A sthiti kahe che - * sUtra - 1423 thI 1437 - (1423) kApota vezyAnI sthiti - jadhanya 10000 varSa, utkRSTa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika traNa sAgaropama che. (1424) nIla lephsAnI sthiti - jadhanya palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika traNa sAgaropama, utkRSTa palyopamano asaMkhyAta bhANa adhika daza sAgaropama che. (145) kRSNa vezyAnI sthiti - jadhanya palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika daza sAgaropama, utkRSTa 33 - sAgaropama che. (1426) narasika jIvonI vezyAonI sthiti vaNavI, have tiryaMca, manuSya ane devonI vaizyA sthitinuM varNana karIza. (14) kevaLa zukla vaizyAne choDIne manuSya ane tiryaMconI jeTalI paNa vezyAo che, te badhAMnI jadhanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta che. (1428) zukala vezyAnI jadhanya sthiti aMtamuhUrta ane utkRSTa sthiti 900 varSa jUnI eka karoDa pUrva che. (1429) manuSya ane tiryaMconI lezyAnI sthitinuM A varNana che. have devonI vezyAonI sthitinuM varNana karIza * (1430) kRSNa vaizyAnI jadhanya sthiti 10000 varSa che, utkRSTa sthiti palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. (1431) kRSNa leyAnI utkRSTa sthitithI eka samaya adhika nIla lephsAnI jadhanya sthiti che, utkRSTa palyopamano asaMkhyAta bhAgAdhika che. (143ra) nIla vezyAnI utkRSTa sthitithI eka samayAdhika kApota vezyAnI jadhanya sthiti che ane utkRSTa sthiti palyopamano asaMkhyAta bhAgAdhika che. (1433) have AgaLa huM bhavanapati, vyaMtara, jyotika ane vaimAnika devanI tejI vaizyAnI sthitinuM nirUpaNa karIza. (1434) tene vezyAnI jadhanya sthiti eka palyopama, utkRSTa sthiti palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika be sAgaropama che. (143pa) tejo vezyAnI jadhanya sthiti 10000 varSa ane utkRSTa sthiti palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika be sAgaropama che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1436) teje kezyAnI utkRSTa sthitithI eka samaya adhika padya lezyAnI jadhanya sthiti che, utkRSTa sthiti eka muhUrta adhika daza sAgaropama che. (1437) patra vezyAnI utkRSTa sthitithI eka samaya adhika zukala legyAnI jadhanya sthiti che ane utkRSTa sthiti eka muhUtavika 33 - sAgaropama che. * vivecana - 1423 thI 1437 - sUtrArtha spaSTa ja che, vRttigata kiMcita vizeSatA A pramANe - kApota lezyAnI jadhanya sthiti 10000 varSa kahI. te ratnaprabhA nArakIne AzrIne samajavI, kemake tyAM ja A Ayu sthiti che. utkRSTa sthiti kahI te vAlukA prabhAne AzrIne jANavI. je samayAdhika paNuM sUtramAM kahyuM te samajAtuM na hovAthI tenI vyAkhyA karela nathI. cAvata - X- *- utkRSTA 33 - sAgaropama sthiti kRSNa lezyAnI kahI te mahAtamaprabhAnI jANavI. kemake ATaluM AyuSya tyAM ja saMbhave che. nArakonI AgaLa devonI dravya leNyA sthiti e pramANe ja ciMtavavI. temanA bhAva lezyAnA parivartamAna paNAthI anyathA paNa sthitino saMbhava che. A pramANe narakamAM thAya te nairayika temanA saMbaMdhI lezyAnI sthiti varNavIne have bAkInI gatinI kahe che : lezyAnI jadhanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrvArdha kahI, te kaI rIte ? pRthvI kAyAdimAM ane saMmUrNimamanuSyAdimAM je kRSNA Adi lezyAche, tetiryaMca ane manuSyonI maLe ja saMbhave che. e paNa kavacita koIkane saMbhave che. e viSayamAM prajJApanAnuM lezyApada' jovuM. zuM zukla lezyAnI paNa aMtarmuhurta ja sthiti hoya? tevI AzaMkAthI kare che - kevaLa zuddha lezyA arthAt zukala lezyAne varjIne kahevuM. zukla lezyAnI sthitimAM utkRSTApUrvakoTI kahIche tenavavarSavaDe jUna jANavI. ahIM jo ke kyAreka pUrvakoTi AyuvALAne ATha varSe paNa vratanA pariNAma prApta thAya che, to paNa ATalI uMmaravALAne eka varSanA paryAyanI pUrve zukla lezyAno saMbhava nathI. tethI nava varSa jUnA pUrvakoTi kahela che. bAkI sUtro spaSTa ja che. - kRSNa lezyAnI je jadhanya sthiti 10000 varSa kahI, te vyaMtara ane bhavanapatimAM ja saMbhave che, kemake temanuM teTaluM Ayu hoya che. e pramANe - - *--- Adha traNe sthiti vyaMtara ane bhavanapati nikAyane AzrIne kahelI jANavI. pachI je sUtra che temAM samasta nikAya bhAvinI tejo leyAnI sthiti batAvelI che. tethI te bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa, vaimAnika e cAre nikAyanI sthiti samajavI. jo ke sAmAnya upakrama che to paNa te vaimAnika nikAya viSayapaNAthI ja te sthiti jANavI. ityAdi - - - x x*- X- padmalegyAnI sthitimAM je daza sAgaropama sthitinuM kathana karela che, te jadhanyA sthiti sanaskumAramAM ane utkRSTA sthiti brahmalokamAM jANavI kemake teone ja A AyuSyano saMbhava che. - - *-- - - - zukla lezyAnI sthitinuM je kathana che, te lAMtaka devalokathI AraMbhIne sarvArthasiddha sudhI saMbhave che tema jANavuM. e pramANe sthiti dvAra kahyuM. have gatidvArane kahe che - Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34/1438, 1439 177 * sUtra - 1438, 1439 : kRSNa, nIla ane kApota A traNe dharma vaizyAo che. A traNathI jIva anekavAra durgatine prApta thAya che. teje, padma ane zukla vezyA, A traNe dharma vaizyAo che. A traNethI jIva anekavAra sugatine prApta thAya che. * vivecana : 1438, 1439 - - kRSNa, nIla ane kApota A traNe lezyAo adharma lezyA che. kemake te pApanA upAdAnanA hetu paNe che. pAThAMtarathI te adhama lezyA che. traNe paNa avizuddhatvathI aprazasta che. e lezyAthI jIvo naraka ane tiryaMcagati rUpa durgatine pAme che. kemake saMkilaSTapaNAthI tene prAyogya Ayu ja teo bAMdhe tema saMbhave che. teja, padma ane zukla e traNa lezyA dharma lezyA che, kemake vizuddhatAthI te dharmanA hetupaNe che tethI A traNe legyA vaDe jIva deva ane manuSya lakSaNa sugatine athavA muktine prApta kare che. kemake temane tevA prakAranA Ayuno baMdha athavA sakala karmano kSaya thAya che. gatidvAra kahyuM. have AyuSyanA dvArano avasara che - temAM je legyAmAM je AyuSyanuM pramANa che, te sthiti dvAramAM ja arthathI kahela che. ahIM to A kahe che - jIva je legyAmAM utpanna thAya che, te legyAmAM ja mare che. temAM janmAMtara bhAvi lezyAnuM zuM pahelAM samaye parabhava Ayuno udaya thAya ke carama samaye anyathA paNa hoya te saMzayanA nivAraNa mATe kahe che - * sUtra - 1440 thI 144ra - (1440) prathama samayamAM pariNata badhI vezyAothI koIpaNa jIva bIjA bhavamAM utpanna thato nathI. (1441) aMtima samayamAM pariNata badhI vezyAothI koIpaNa jIva bIjA bhavamAM utpanna thato nathI. (1442) lezvAonI pariNati thatAM aMtamuhUrta vyatIta thaI jAya che ane jyAre aMtamuhUrta zeSa rahe che. te samaye jIva paralokamAM jAya che. * vivecana - 1440 thI 1442 - cha e vezyA tenI pratipati kALanI apekSAthI pahelAM samayamAM pariNata thavAthI, koIno paNa upapAta - utpati thatI nathI. e pramANe ja bIjA bhavamAM jIvane tevI lezyA vaDe aMtya samayamAM pariNata vaDe paNa koI jIvanI utpatti thatI nathI. zeSa aMtarmuhUrta rahetA avatiSTha evI lezyAo vaDe pariNata vaDe upalakSita jIva bhavAMtaramAM jAya che. ahIM maraNakALamAM bhAvibhava lezyAnA utpattikALamAM athavA atIta bhava legyAmAM aMtarmuhUrta avazya thAya che. jo ke deva nArakamAM A kALa be aMtarmuhUrta che. A viSayamAM prajJApanAnI sAkSI paNa che ja. - X- X A pramANe vezyAnI nAma Adine kahIne, have adhyayananA arthano upasaMhAra karatA A upadeza kahe che. 30/12, Jain t ernational Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 sUtra - 1443 - A pramANe lezyAonA anubhAgane jANIne prazasta lephsAonA parityAga karIne, prazasta vezyAomAM adhiSThita thavuM joIe - tema huM kahuM chuM. 178 7 vivecana 1443 je kAraNathI A prazastA lezyA durgatino hetu che ane prazastA lezyA sugatino hetu che, te kAraNathI anaMtara kahelI lezyAnA anubhAgane vizeSathI jANIne kRSNAdi traNe aprazasta lezyAno tyAga karIne taijasa Adi traNa prazastAno bhAva pratipatithI muni Azraya kare che. * muni dIparatnasAgare karela adhyayana 34 no TIkA sahita anuvAda pUrNa . # - Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 adhya. 35 bhUmikA haja adhyayana - 35 - "aNagAramArga gati" che. lezyA adhyayana - 34 nI vyAkhyA karI. have adhyayana - 35 muM AraMbhIe chIe, teno saMbaMdha A pramANe che - anaMtara adhyayanamAM lezyA kahI. tene kahevAmAM A Azaya hato - azubha anubhAva lezyAnA tyAgathI zubhAnubhAva ja legyAmAM rahevuM. ane te bhikSaguNa vyavasthita ja samyam rIte dhAraNa karI zake che paNa tevuM vyavasthApana tenA parijJAnathI thAya, tethI teno artha ahIM AraMbhe che, A saMbaMdhathI AvelA A adhyayananA cAra anuyoga dvAra pUrvavat yAvat nAmanikSepamAM "ANagAramArgagati" nAma che. tethI aNagAra, mArga ane gati e traNe padonA nikSepAne mATe niryuktikAra kahe che - * niryukti - 549 thI pa51 + vivecana - "anagAra" zabdano nikSepo nAmAdi cAra bhede jANavo. temAM dravya aNagAranA be bheda che. temAM noAgamathI dravya aNagAra traNa bhede che - temAM tavyatirikta dravya aNagAramAM nilava Adi Ave che. bhAvamAM samyaga daSTi, agAravAsathI vinimukta levA. mArga ane gati baMne zabdo pUrve udiSTa che. bhAva mArgamAM "siddhigati"no adhikAra jANavo. -0- traNe gAthA aSTa che. vizeSa e ke nilava AdimAM cAritra pariNAma vinA gRhanA abhAvavALA levA. ANagAra paNa dravya ane bhAvathI kahyA che. bhAvamAM samyagadarzanavAna, aNagAravAsathI mukta cAstriI lIdhA. tathA bhAvamArgathI samyagadarzana jJAna cAtri lakSaNathI siddhigati vaDe arthAta bhAva aNagAra vaDe adhikAra che, nAma nikSepo kahyo. have sUtra kahe che - * sUtra - 1444 - jJAnIo dvArA upadiSTa mArgane mArI pAsethI ekAgamana vaDe sAMbhaLo, jenuM AcaraNa karIne bhikSa duHkhono aMta kare che. * vivecana - 1444 - huM kahuM chuM te sAMbhaLo, ekAgra manathI, ananyagata cittavALA ziSyane Ama kahe che. A mArga, yathAvasthita vastu tattvathI utpanna kevaLa vALA arahaMta vaDe kahevAyela che. athavA zrutakevali, gaNadhara Adi vaDe pratipAdita che. vaLI A mArgane AcaranAra sAdhu zArIrika, mAnasika duHkhono aMta kare che, sarve karmonuM umUlana kare che. AnA vaDe Asevya - Asevaka saMbaMdhathI aNagAra saMbaMdhI mArganuM je phaLa - mukti gati che, te dazavila che te aNagAra mArga ane tenI gati arthathI kahI che, te sAMbhaLo. * sUtra - 1445 thI 1464 - (1445) gRhavAsano parityAga karI pravrujita thayela muni, A saMgone jANe, jemAM manuSya Asakta thAya che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1446) saMyata bhikSu hiMsA, jUTha, corI, brahArarya, icchA-kAma ane lobhathI dUra rahe. (1447, 1448) manohara citrothI yukata, mALA ane chUpI suvAsita, kamADo ane sapheda caMdaravAthI yukta - evA cittAkarSaka rasthAnanI manathI paNa icchA na kare... kAma rAga vadhAranArA AvA prakAranA upAzrayomAM iMdriyono nirodha karavo bhisune mATe duSkara che. (1449, 1450) AthI ekAkI bhikSa smazAnamAM, zUnyadharamAM, vRkSanI nIce tathA parata ekAMta sthAnamAM rahevAnI abhiruci rAkhe.... parama saMyata bhikSa prAsaka, anAbAdha, strIonA upadravathI rahita sthAnamAM rahevAno saMkalpa kara, (1451, 145ra) bhikSa svayaM dhara na banAve, bIjA pAse na banAvaDAve, kemake gRhakarmanA samAraMbhamAM pANIno vadhu jovAyela che.... basa, sthAvara, sUkSma ane bAdara jIvono vadha thAya che tethI saMyata bhikSa gRhakarmanA samAraMbhano parityAga kare. (1453, 1454) e ja pramANe bhojana-pAna rAMdhavA ane raMdhAvavAmAM hiMsA thAya che. tethI prANa ane bhUta jIvonI dayAne mATe rAMdhe ke rAte nahIM... bhojana ane pAnane pakAvavAmAM pANI, dhAnya, pRthvI ane kASThane Azrita jIvono vadha thAya che. tethI sAdhu raMdhAve nahIM. (14) agni samAna bIjuM zastra nathI, te ghaNAM prANanuM vinAzaka che, sarvata tIkSNa dhArathI yukta che, tethI bila agni ja saLagAve. (1456 thI 1458) kraya - viyathI virakta bhikSu suvarNa ane mATIne samAna samajanAra che, tethI te sonA-cAMdInI manathI paNa icchA na kare. vastune kharIdanAra vika hoya che, vecanAra vazipha hoya che. tethI jaya - vijayamAM pravRta sAdhu - "sAdhu" nathI... bhikSAvRti ja bhikSane bhikSA karavI joIe. jaya - vijayathI nahIM. kaca vizva mahAdoSa che, bhikSAvRtti sukhAvaha che. (1459, 1460) muni zrutAnusAra aniMdita ane sAmudAyika uchanI eSaNA kare te lAbha ane lAbhamAM saMtuSTa rahIne bhikSA carcA kare. kAlolupa, samAM anAsakta, rasanendriya vijetA, mUrSita, jIvana nivahane mATe ja khAya, sane mATe nahIM. (1461) muni arcanA, racanA, pUjA, Rddhi, satkAra ane sanmAnanI manathI paNa prArthanA na kare. (1462) muni zukla dhyAnamAM lIna rahe. nidAna rahita ane akiMcana rahe, jIvana paryanta zarIranI Asaktine choDIne vicaraNa kare. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35/1445 thI 1464 181 (1463) kALadharma upasthita thatAM muni AhArano parityAga karI, manuSya zarIrane choDIne duHkhothI mukti ane sAmarthyavAna thaI jAya che. (1464) nirmama, nirahaMkAra, vItarAga ane anAzrava muni kevaLajJAna pAmIne zAzvata parinirvANa pAme che - tema huM kahuM chuM. * vivecana : 1445 thI 1464 - (1445) gRhavAsa - gharamAM rahevuM athavA ghara ja paravazatAnA hetuthI pAza, te gRhapAza, teno tyAga karIne, sarvasaMgane choDIne bhAgavatI dIkSA svIkArela muni, pratyakSa patra - patnI Adino pratibaMdhane bhavahetu rUpa jANIne nizcayathI tene choDe. saMga - nI vyutpatti kahe chejemAM pratibaMdhita thAya athavA je saMga vaDe jJAnAvaraNAdi karmo sAthe saMbaddha thAya che. (1446) hiMsA -- prANa vyaparopaNa, elIka - asatya bhASaNa, caurya - adattAdAna. abrahmasevana - methuna AcaraNanI icchArUpa, kAma - icchAkAma athavA aprApta vastunI kAMkSArUpa, loha - labdha vastu viSayaka guddhi. saMyata teno tyAga kare. AnA vaDe mUlaguNo kahyA temAM sthita evA zarIrane avazya AhArAdi prayojana hoya, tethI te viSayamAM kahe che - (1440) manohara citra pradhAna gRhane, te paNa puSpa ane dhUpathI sugaMdhI karAyela hoya, kamADothI yukta hoya, te paNa zvetavastrathI vibhUSita hoya, manathI to zuM ? vacanathI paNa na prArthe. tyAM kaI rIte rahe? (1448) kAma rAga vadhAranAra upAzrayamAM iMdriyono nirodha duSkara che. temAM iMdriyo - cakSu Adi, upAzraya - duHkhamAM jeno Azraya karAya che te dukara - unmArga pravRttinA niSedhathI mArgamAM rahevuM. muzkela hovuM te - sva sva viSaya pravRttine niyaMtrita karavI muzkela che. kAmarAga - manojJa iMdriya viSayomAM Asakti. AvA sthAne mUlaguNamAM kaMIka aticAra saMbhave che. evuM hoya to kyAM ? kema ? rahevuM. (1449) mazAnamAM, zUnyagRhomAM, vRkSanI samIpamAM, tathAvidha kALamAM, rAgadveSa rahita ke asahAya rahe. bIjAnA tevA prakAranA pratibaMdhane na svIkArIne ane bIjA vaDe niSpAdita sthAnamAM bhikSu rahe. (1450) acitibhUta bhUbhAgamAM, potAnA ke bIjAne bAdhA na thAya te rIte athavA AvanAra satvo ke gRhastha - zrI AdinA upadrava rahita sthAnamAM rahe. kemake A ja muktipadanA zatru rUpe. temAM pravRttane upadrava hetu thAya che. ukta zmazAnAdimAM to zAkyAdi bhikSa paNa rahe, tethI kahyuM ke - mokSane mATe samyapha prakAre yatna kare. jina mArga svIkArelane ja muktimArga prati vastutaH samyaka cahna saMbhave che. temAM paNa mAtra ruci na kare. paNa temAM saMkalpa kare -0- parakRta vasati evuM vizeSaNa kema kahyuM? (1451) potAnA mATe upAzraya kare nahIM. gRhasthAdi pAse karAve paNa nahIM ke karanArane anumode nahIM. kemake gRha niSpati karmamAM samAraMbha thAya. kemake prANIne Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 paritApa kara thAya che. ekendriyAdi prANIno ghAta thAya che. "bhUtono vadha kahyo" te keTalAMkane na thAya, te AzaMkAthI kahe che - (145ra) be iMdriyAdi trasa, pRthvI Adi sthAvara, temAM paNa sUkSma ane bAdara jIvono vadha thAya che. tethI samyagra hiMsAdi uparata thayela saMyata teno tyAga kare. A pramANe Azraya ciMtA kahIne have AhAra ciMtA kahe che - (1453) te ja prakAre bhojana - zAli odanAdi, pAna - dudha vagere tene na svayaM rAMdhe, tema jIvavadhA thAya. tethI prANa ane bhUtanI dayAne mATe rAMdhavA - raMdhAvavAmAM pravRttane je jIvopaghAta saMbhave che, te na thAya mATe rAMdhe - raMdhAve nahIM. A ja arthane kahe che - (1454) pANI, zAli Adi dhAnya, tenI nizrAe rahela purA, kIDIo vagere rUpa jIvo, bhUti ane kASThane AzrIne rahela ekendriya Adi haNAya che. tethI bhikSa rAMdhe - raMdhAve nahIM. rAMdhanArane anumode nahIM. (1455) agni samAna zastra nathI. gAthArtha spaSTa che. vizeSa A pramANe jANavuM - ghArA - jIva vinAzikA zakti. kemake badhI dizAmAM rahelA jIvano upaghAta kare che. zAstra - jenA vaDe prANI haNAya tevA Ayudha Adi tenI dhArathI alpa jaMtune paNa upaghAtaka thAya che. tethI agni na saLagAvavo AnA vaDe ThaMDI nivAravA mATe paNa aninA AraMbhano niSedha karyo. -0- payana, pAcananA niSedhathI kraya - vikraya karavo yukta mAne, tevI AzaMkAthI hiraNyAdinA parigrahanA niSedhapUrvaka teno paNa parihAra kahe che. (1456) suvarNa, rUpuM, bIjAM dhana - dhAnyAdine cittamAM to ThIka vacanathI paNa na prArthe. kevo thaIne? sonA ke mATe baMnemAM tulya banIne. sAdhunivRtta thAya. konAthI? kharIda ke vecANanI pravRttithI. ema zA mATe ? (1457) mUlya ApIne bIjAnI vastu le te kharIdI, potAnI vastu mUlya laI bIjAne Ape te vaNi, temAM pravarte te sAdhu na kahevAya. (1458) tathAvidha vastunI yAcanA karavI paNa kharIdI na karavI. bhikSA vaDe ja nirvAha karavo te bhikSAvRtti. ayAcita vastu levI te kharIda-vecANa mAphaka sadoSa ja che. tethI bhikSAvRtti vaDe ja Aloka ane paralokamAM kalyANa ke sukhane prApta kare che. AnA vaDe krIta doSa parihAra kahyo. (1459) samudAna bhikSA - eka gherathI ja bhikSA na letA judA judA gharomAMthI thoDuM thoDuM laI, madhukaravRttithI bhramaNa karatA ja A pramANe thAya che. AgamamAM abhihita ugama eSaNAdi bhikSAvRttithI ja abAdhita thAya che. - x- 4 - piDapAta eTale pAtramAM bhikSA paDavI te. arthAta bhikSA mATe aTana kare - gaveSaNA kare. have piMDa - azanAdine prApta karIne je rIte khAya, te kahe che - (1460) sa-rasa anna pAmIne laMpaTa na bane. snigdhAdi rasanI prAptimAM AkAMkSAvALo na thAya, te mATe jIbhane vazamAM rAkhe, saMnidhi Adi na karavA vaDe Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35/1445 thI 1464 183 amUrchita na thAya. AvA prakArano thaIne rasane mATe 'A sarasanuM huM AsvAda karIza'' ema mUrchAthI AhAra na kare. kevaLa saMyamanA nirvAha mATe ja AhAra kare. AnA vaDe piMDavizuddhi kahI. A pramANe Azraya ane AhAranI vicAraNAthI uttaraguNa kahyA. have A rIte rahetA sAdhune AtmAmAM bahumAna utpanna thatAM kyAreka arcanAdi prArthe to ? - (1461) puSpAdithI arcanA, pUjA, niSadhAdi viSayaka racanA, vaMdana, vayanAdi vaDe stavanA, viziSTa vastrAdithI pUjana, pratilAbhana, Rddhi, arthapradAnAdi satkAra, abhyutthAnAdi sanmAna, tene manathI to zuM ? vANIthI paNa na prArthe, abhilASA na kare. to zuM kare ? te kahe che - (1462) zukla dhyAnane dhyAve, niyANA rahita ane akiMcana thAya, kAyAne vosirAvIne vicare, apratibaddha vihArathI vicare. kyAM sudhI ? maraNakALa prApta thAya tyAM sudhI. mRtyu samaye zuM kare ? (1463) azanAdi AhArano parityAga kare. saMlekhanA kare. kyAre ? kALadharmamAM - AyuSyanA kSayanA lakSaNamAM, mRtyu svabhAva nIkaTa Ave tyAre, tathA manuSya saMbaMdhI zarIrano tyAga karIne, vIryaMtarAyanA kSayathI viziSTa sAmarthyavAna banIne zArIrika ane mAnasika duHkhone vizeSathI tyaje che. tenA nibaMdhaka karmano apagama thAya che. keva thaIne ? (1464) mamatvarahita, "huM amuka jAtino chuM" ityAdi ahaMkAra rahita, rAga ane dveSa rahita thaIne, mithyAtva Adi tenA hetunA abhAve karmAzrava rahita thaIne kevaLajJAnane prApta kare. kyAreya paNa viccheda na pAme tevA zAzvata ane asvAsthya hetu karmanA abhAvathI sarvathA svasthIbhUta thAya. A pramANe vIza sUtronI vivecanA karI. -0-0 muni dIparatnasAgare karela adhyayana 35 no TIkA sahita anuvAda pUrNa, - Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 u adhyayana - 36 - "jIvAjIva vibhakti" uche. X anagAra mArgagati' nAme adhyayana - 35 kahyuM have chabIzamuM kahIe chIe. teno saMbaMdha A che - anaMtara adhyayamAM hiMsAno tyAga karavo Adi bhikSanA guNo kahyA, te jIva-ajIvanA svarUpanA parijJathI ja sevavA zakya che, tethI tene jaNAvavAne mATe A adhyayana AraMbhIe chIe. AnA upakramAdi cAra anuyoga dvAro che. - temAM bhASyagAthA A che - * bhASya - 1 thI 15 - saMkSepArtha - tenA anuyoga dvArA cAra che - upakrama, nikSepa, anugama ane naya. upakrama che bhede - nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, bhAva athavA AnupUrvI nAma pramANa vaktavyatA jANavI. arthAdhikArathI te cha che. badhAMne yathAkrame varNavIne A samavatAra karavo. temAM AnupUrvI utkIrtanAnupUrvImAM avatare che. pUrvAnupUrvIthI AchabIzamuM ane pazcAnupUrvIthI A paheluM adhyayana che. anAnupUrvI vaDe to ekAdithI chatrIza sudhImAM koIpaNa krame Ave. nAmamAM che bhede nAma che, temAM bhAvamAM kSAyopathamiktA che, kemake badhuM zrata kSAyopathamikamAM Ave che. pramANamAM vaLI bhAva pramANamAM te traNa bhede che. vaLI te lokotara ane anaMga zrata evA AgamamAM avatare che. te paNa kAlika zratamAM A Agama avatare che. te paNa anaMtara, paraMpara ubhayarUpa Agama trikamAM avatare che. paNa saMkhyA parimANa samavatare che. arthAdhikArathI ahIM jIvAjIvothI varte che. - 4 - XnikSepamAM sthApanA eka arthamAM thAya che te traNa bhede che. odha, nAma ane sUtra AlApaka. - x x- temAM AnuM nAma jIva ane ajIvAno vibhAga "jIvAjIva vibha"i che. ahIM jIva, ajIva ane vibhakti traNa pado varte che, teno nikSepo - * niryukti - papara thI papa9 + vivecana - jIvano nikSepo cAra bhede che temAM dravyajIvanA be bhedo che. temAM noAgama dravyajIva traNa bhede - jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta. jIvavyabhAvamAM jIvadravyanA daza bhede pariNAma che. ajIvano nikSepo paNa nAmAdi cAra bhede che, temAM dravyathI ajIva be bhede che. * x * cAvata bhAvamAM ajIva dravyanA pariNAma daza prakAre che. vibhaktino nikSepo paNa nAmAdi cAra bhede che. - - yAvatu jIvonI ane ajIvonI vibhakti te be bheda che temAM jIvanA paNa siddha ane asiddha be bhede vibhAgo che. ajIvonA paNa rUpI ane arUpI ajIva evI vibhASA sUtramAM che. bhAvamAM cha bhede vibhakti che, temAM ahIM dravya vibhaktino adhikAra che. -0- gAthArtha kahyo. kiMcita vizeSa kahe che, te A pramANe che - jIvadravya te dravyajIva kahevAya che. --- dravyanI prAdhAnyatAthI dravyajIva, bhAvamAM dazabhede ja che. karmanA kSayopazama ke udayanI apekSA pariNatirUpa jIvadravyanA saMbaMdha jIvathI ananyatvathI jIva paNe vivakSIta te jIva che. temAM kSAyopathamikamAM pAMca iMdriyo Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhya. 36 bhUmikA 185 ane chaThuM mana. dayikamAM krodhAdi cAra maLIne daza bheda thAya. e pramANe ajIvanA nikSepamAM paNa jyAre pudgaladravya ajIva rUpa sarvaguNa paryAya rahita paNe vicArAya tyAre tavyatirikta dravya jIva. bhAvamAM ajIvadravyanA - pugalanA dazavidha pariNAme ajIva che. ane te pAMca-pAMca zubhAzubha paNe vivakSita che. te zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdha e pramANe jANavA. vibhaktinA nikSepamAM be prakAre vibhakti che. jIvonI ane ajIvonI. jIvonuM vibhAgathI avasthApana, e pramANe ajIvonuM sthApana. - X- - - *- bhAva nikSepamAM dayikAdi bhAva viSayaka cha prakAro jANavA. - 8 - 4 ahIM jIva, ajIva dravya vibhAga avasthAna rUpathI adhikAra che. e pramANe nAma nikSepo kahyo. have sUbAnugamamAM sUtra kahe che - * sUtra - 1465 - jIva ane ajIvanA vibhAgane tame ekAca mane mArI pAsethI sAMbhaLo, jene jANIne bhikSa samyapha prakAre saMyamamAM yatnazIla thAya. * vivecana - 1465 - jIva - upayoga lakSaNavAna, ajIva - tethI viparIta, vibhakti - temanA bhedAdi darzanathI vibhAga vaDe avasthApana. te jIvAjIva vibhaktine huM kahuM chuM. he ziSyo ! tame sAMbhaLo. kevI rIte? darzanamAM kahela jIva, ajIva vibhAganA avagata tatvathI temAM ja citta parovIne, te ekamana. ahIM ja zraddhAvALA thaIne. A pramANe jIva ane ajIva vibhaktine jANIne pachI bhikSu - zramaNa samyak - prazasta yatnavAtuM bane. saMyamamAM - uktarUpa saMyama viSayamAM. jIvAjIva vibhaktinA jJAnanI mAphaka lokAloka vibhAganuM jJAna paNa saMyama yatanamAM viSayapaNAthI upayogI che, tethI te kahe che - * sUtra - 1466 - A loka jIva ane ajIvamaya kahevAyelo che. ane jyAM AjIvano eka deza kevaLa AkAza che, te aloka kahevAya che. * vivecana - 1466 - jIva ane ajIva rU5 pratyeka prANIne pratyakSa A loka vizeSathI kathita che, tema tIrthakAdie kahela che. jIva ane ajIvone yathAyoga AdhAra - AdheyapaNAthI vyavasthita loka che. AnA vaDe sajIvano samudAya lakSya karAya che. te dharma, adharma, AkAza, pudgalarUpa teno eka aMza te AkAzane aloka kahe che. - X- 4 - have jIvAjIva vibhakti prarUpaNA dvArathI tene kahe che - * sUtra - 1467 - dravyathI, kSatrathI, kALathI ane bhAvathI jIva ane ajIvanI prarUpaNA thAya che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 vivecana - 1467 - - dravyane AzrIne A - A bheda, kSetrane AzrIne A A kSetra, kALathI AvA prakAranI kAma sthiti, bhAvathI AnA A paryAyo. tenI bhedanA abhidhAna dvArathI je prarUpaNA svarUpa upadarzana, temano vibhAga. temAM alpa vaktavyatAthI dravyathI ajIva prarUpaNA kahe che - * sUtra - 1468 thI 1470 sajIvanA be bheda che - rUpI ane arUpI. arUpInA daza bheda che ane rUpInA cAra bheda che... dharmAstikAya, teno deza, teno pradeza, adharmAstikAya, teno deza, teno pradeza, A kAzAstikAya, teno deza, teno pradeza, ane addhAsamaya, A daza bheda arUpI ajIvanA kahyA che. * vivecana 1468 thI 1470 rUpa sparza Adine AzrIne mUrta, te jenA ke jemAM che te rUpI. arUpI - jemAM ukta rUpa nathI te. A be bhede ajIvo kahelA che. tenA daza bhedo tIrthaMkara Adi vaDe pratipAdita che. - *- rUpI ajIvo cAra bhede che. temAM arUpI daza prakAre kahe che, te A pramANe - 186 - (1) gati pariNata pudgalone svabhAvathI dhArI rAkhe che te gharma - A dharmanA pradezono samUha te dharmAstikAya. je sakala deza pradeza anugata samAna pariNitavALuM viziSTa dravya che. (2) te dharmAstikAyanA pradezanI apekSAthI samAna pariNita rUpatvathI deza apekSAthI asamAna pariNatine AzrIne viziSTarUpapaNe upadeza kare che te deza - traNa bhAga, cAra bhAga Adi (3) te ja dharmAstikAyanA prakarSathI anyapaNAthI dezAMtaranA abhAvathI kyAMya paNa javAnA abhAvarUpa te pradeza - niraMza bhAga. * (4) gati pariNata jIva pudgalone dhAraNA karatA nathI ke svabhAvathI avasthApita karatA nathI. te sthitinA upakArakapaNAthI 'adharma' che tene pUrvavat adharmAstikAya jANavuM. (5) adharmAstikAyanA deza ane (6) adharmAstikAyano pradeza. baMnenI vyAkhyA dharmAstikAyavat. . (9) VAT svasvabhAvanA aparityAgarUpathI kAza - svarUpa vaDe je padArtho temAM pratibhAse che, te AkAza, athavA sarva bhAvonI abhivyaktithI temAM badhAM padArtho pratibhAse che te AkAza. tenA paNa AkAzAstikAya, (8) AkAzAstikAya deza, (9) AkAzAstikAya pradeza e traNa padanI vyAkhyA dharmAstikAyavat jANavI. (10) addA - kALa, te rUpa samaya te addhA samaya, te nirvibhAgarUpa hovAthI tenA deza ke pradeza na kahevA. arUpInA A daza prakAro thAya che, temanuM anukrame gati, sthiti, avagAhanA e upakAratva che. jyAre dazamo kALa - vartanAlakSaNa jANavo. - x - x - x - x - have AnA ja kSetrathI kahe che - Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1471 0 sUtra - 1471 dharma ane adharma loka pramANa che. AkAza loka ane alokamAM vyApta che. kALa kevala samaya kSetramAM ja che. vivecana - 1471 - dharmAstikAya ane adharmAstikAya baMne loka parimANa kahevAya che. * * * X* X - x - A baMnenuM je lokamAtratva che. te tenAthI avaSTabdha AkAza je lokapaNAthI sUcave che. AnuM aloka vyApitva hoya to jIva ane pudgalono paNa temAM pracAra saMbhave che, tethI tene paNa lokatva prApta thaze. tethI A loka ja che, aloka nahIM tema arthathI kahela che. - 187 AkAzanuM sarvagatatva che. samaya eTale addhA samaya, tene AzrIne je kSetra, te samaya kSetra - je akha dvIpa samudranA viSayabhUta hoya che. te kSetra pachI samayano asaMbhava che. samaya mUlatvAdi je AvalikA AdinI kalpanA paNa ATalA samayakSetra vartI ja che.- 4 - 4 - X-X Ane ja kALathI kahe che - 0 sUtra - 1472, 1473 - dharma, adharma, AkAza A traNe dravya anAdi, anaMta ane sarvakALa che.... pravAhathI samaya paNa anAdi anaMta che. ane pratiniyata vyakti rUpa eka eka kSaNanI apekSAthI Adi sAMta che. * vivecana - 1472, 1473 dharma, adharma ane AkAza e traNe anAdi che - kemake tenI Adi vidhamAna nathI, tethI amuka kALathI A traNenI pravRtti che te kathana asaMbhava che. jeno aMta nathI tene anaMta kahe che. A traNe paNa keTaloka kALa pachI nahIM hoya tevuM nathI, tethI tene aparyavasita ke anaMta kahe che. sarvakALa, kALanA atyaMta saMyogamAM - sarvadA svasvarUpano parityAga na karavAthI te nitya che, tema kahela che. samaya paNa aparApara utpattirUpa pravAha svarUpa che, tethI tene anAdi aparyavasitatva rUpathI prarUpAyela che - X - Adeza - vizeSa pratiniyata vyaktipaNAthI vicAratA samaya Adi saparyavasita che. - 4 - 4 - 4 - A ajIva arUpInI dravya, kSetra, kALathI prarUpaNA karI. have bhAva prarUpaNAno avasara che - temAM amUrtatvathI AnA paryAyo nathI. te rUpI paryAyo mAphaka varNAdi prarUpaNA karatA * x* x x- pahelAM dravyathI rUpInI prarUpaNA karatAM A pramANe kahe che - * sUtra - 1474 - rUpI dravyonA cAra bheda che te A pramANe - (1) skaMdha, (2) skaMdha deza, (3) skaMdha pradeza ane (4) paramANu. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * vivecana - 1474 - pudgalone vicaTanathI ke caTanathI zoSe che, dhAraNa kare che athavA poSe che tene skaMdha kahe che. skaMdhano deza- bhAga,te skaMdha deza. te skaMdhonA pradeza - niraMza bhAgo, te skaMdha pradeza. parama evA te aNu-paramANu eTale nirvibhAga dravyarUpa. rUpIdravyanA A cAra prakAro che. - ahIM deza ane pradezanA skaMdhamAM aMtabhavathI skaMdha ane paramANu e be bheda saMkSepathI rUpI dravyanA bhedo jANavA. te baMnenA lakSaNo kahe che - ekatva - samAna pariNati rUpathI, pRthakatva - bIjA paramANunA asaMghAta rUpathI lakSya karAya che te. skaMdha ane bhinna kramatvathI paramANu, skaMdho ja paramANa rUpe saMhata che. paramANunI paramANuthI asaMhAti che. athavA A skaMdha ane paramANu rU5 be bheda kaI rIte kahyA? ekapaNAthI, benA traNanA cAvata anaMta ke anaMtAnaMta pRthati paramANunA anyonya saMghAtathI dvipadezikaQdirUpa samAna pariNatirUpa eka bhAvathI che, tathA pRthakatva - moTA skaMdhothI vicaTanarUpa bhedathI che. - x x- temAM ekatvathI keTalAka aNuo vaDe saMhanyamAnatAthI eka pariNatirUpathI, pRthakatvathI te samaye ja keTalAMka aNunA vicaTanathI bheda rUpa skaltha - te dvipadezAdi utpanna thAya che. - *- X ekatvathI asahAtvathI lakSita je pRthakatvathI kaMdho thakI vicaTanarUpa, tenA vaDe utpanna thAya che. ekatva vizeSaNa, je asahAya dviaNukAdinuM vAstavamAM ekatva pariNata chatAM dezAdinI buddhithI parikabhita skaMdhothI pRthakatva, tenAthI paramANuM na. upaje tema kahe che. Ane ja kSetrathI kahe che - * sUtra - 1475 - paramANunA ekava thavAthI skaMdha thAya che. skaMdhonA pRthaka thavAthI paramANa thAya che. A dravyanI apekSAthI che. kSetranI apekSAthI te skaMdha Adi lokanA eka dezathI laIne saMpUrNa loka sudhImAM bhAjya che - asaMkhya vikArUpa che. ahIMthI AgaLa aMdha ane paramANunA kALanI apekSAthI cAra bhedone have huM kahuM chuM. * vivecana - 1475 - loka - coda rAjarUpano ka deza - eka, be Adi saMkhyAta, asaMkhyAta pradezarUpa pratiniyata bhAga lokano eka deza te lokamAM bhAgathI darzanIya che. te skaMdha ane paramANuo kSetrane AzrIne che. ane ahIM avizeSa kahevA chatAM paramANuno eka pradeza ja avasthAnathI skaMdha viSaya ja bhAjatA jANavI, te ja vicitratvathI pariNatanA bahutara pradezothI upacita paNa keTalAMka eka pradezamAM kahe rahe che. - 4- bIjA saMkhyAta pradezomAM yAvatu akala lokamAM paNa tathAvidha acita mahAtkaMdha thAya che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1475 kALabhedathI te skaMdhAdine cAra bhede kahe che. - sAdi, anAdi, saparyavasita ane aparyavasita bhedathI anaMtara ja kahevAze. ahIM cha pAda rUpa gAthA kahI che. ahIM daza dharma A pramANe jANavA unmata, zrAMta, zuddha, brabhUkSita, tvarA, bhIru, lubdha ane kAmI. * sUtra - 1476 thI 1478 - (1476) skaMdha Adi pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI Adi sAMta (sAdi saparyavasita) che. (1477) rUpI ajIva - pudgala dravyonI sthiti jadhanya eka samaya ane utkRSTa asaMkhyAta kALanI batAvAyelI che. 199 - (1478) rUpI ajIvonuM aMtara - (potAnA pUrvAvagahita sthAnathI cyavIne pharI pAchA tyAM ja AvavAno kALa) - jadhanyathI eka samaya che ane utkRSTathI anaMtakALa hoya che. * vivecana 1476 thI 1478 - saMtatine AzrIne skaMdha ane paramANuo anAdi anaMta che. kemake pravAhathI te kyAreya na hato ke nahIM hoya tema nathI. sthiti - pratiniyata kSetra avasthAnarUpathI te sAdi sAMta che. te ja apekSAthI te pahelA na hato, pachI paNa nahIM hoya, sAdi sAMta paNe te asaMkhyakALa che. jadhanyathI eka samaya che. konI ? rUpI ajIva pudgalonI. asaMkhyeya kALa pachI tenuM avazya vidhAna thAya. A kALadvArane AzrIne sthiti kahI, temAM avAMtara kahe che - rUpInI jadhanyathI eka samaya, utkRSTathI anaMtakALa. vivakSita kSetramAM avasthita ane pracyutanI pharI tatprAptithI A vyAkhyAna che. have Ane ja bhAvathI kahe che - . mata, * sUtra - 1479 thI 1510 (1479) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI skaMdha AdinuM pariNamana pAMca prakAranuM che. (1480) je skaMdha Adi pudgala varNathI pariNata che, te pAMca prakAre che - kRSNa, nIla, rakta, pIta, zukla. (1481) je pudgala gaMdhathI pariNata che. te be prakAranA che - surabhigaMdha ane durabhigaMdha. (1482) je pudgala rasathI pariNata che te pAMca prakAre che tIkhA, kaDavA, kaSAya, amla, madhura. (1483) je pudgala sparzathI pariNata che, te ATha prakArathI che karkaza, mRdu, guru, laghu - tathA - (1484) zIta, uSNa, snigdha, rUkSa. A prakAre A sparzathI pariNata pudgala kahevAyela che. (1485) je pudgala saMsthAnathI pariNata che, te pAMca prakAre che parimaMDala, vRtta, trikoNa, catuSkoNa, dII. - Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1486 thI 1490)H- (1) je yugala varNathI kRSNa che. (2) je pudagala varSathI nIla che.... (3) je pudagala varNathI lAla che... (4) je yugala varNathI pILA che... (1) je yugala varNathI zveta che; te - te yugala gaMdha - rasa - sparza . saMsthAnathI bhAjya che. (1491, 1492) je yugala gaMdhathI sugaMdhita che athavA gaMdhathI dudhita che. te - te yugala varNa, rasa, sparza, saMsthAnathI bhAjya che. (1493 thI 1497)H- (1) je yugala rasathI tikta che, ke (2) je pudgala rasathI kaTu che, ke (3) je pudgala rasathI kaSAvita che, ke (4) je pudgala rasathI khATA che, ke (1) je pudgala rasathI madhura che, te - te pudagalo varNa, gaMdha, sparza ane saMsthAnathI bhAjya che. (1498 thI 1505)H- (1) je yugala sparzathI karkaza che, ke (2) je pudgala sparzathI mRdu che, ke (3) je yugala sparzathI gara che, ke (4) je pudagala sparzathI laghu che, ke (5) je pagalA sparzathI zIta che, ke (6) je pudagala sparzathI uSNa che, ke (1) je pagalA sparzathI niSpa che, ke (8) je pudgala sparzathI rakSa che, te - muddagalo varNa, gaMdha, rasa, saMsthAnathI bhAjya che. (1506 thI 1510)- (1) je pugala saMsthAnathI parimaMDala che, ke (2) je pudgala saMsthAnathI vRtta che, ke (3) je pudagala saMsthAnathI trikoNa che, ke (4) je pudagala saMsthAnathI catuSkoNa che, ke (5) je pugala saMsthAnathI AyAta che, te - te pugalo vaNa, gaMdha, rasa ane sparzathI bhAjya che. vivecana - 1479 thI 1510 - varNathI, gaMdhathI, rasathI, sparzathI, saMsthAnathI arthAta vaNadine AzrIne jANavA. svarUpane AzrIne varNAdinA anyathA - anyathA thavA rUpa paramANunA ane skaMdhonA pAMca prakAro, varNAdithI kahela che. pratyekanA AnA ja uttarabhedo che - varNa pariNAmabhAgI thAya tene ja kahe cheHkRSNa - kAjaLa Adivata che, nIla - nIlyAdivata che, lohita - hiMgaloka Adiva che, hAridra- haLadara Adivata che. ane zuklazaMkha Adivata che. 'tathA' zabda samuccArye che. gaMdhathI - temAM, surabhigaMdha jemAM che, te tathAvidha pariNAma jemanA che, te A surabhigaMdha pariNAma - zrIkhaMDAdivat che. durabhigaMdha jemAM che te durabhigaMdhavALA - lasaNa Adivatu jANavA. rasathI - tikta te kosAtakIvat che, kaTuka te suMTha Adi vat che, kaSAya te apakva kapitthAdivatu che, amla te amlatasAdiSata che ane madhura te zarkarAdita che. sparzathI - karkaza te pASANAdhivat che. mRdu te haMsarUtAdivaTu che, guru te hIraka Adivat che, laghute arthatUlAdiva che, zIta temRNAlAdivat che, uSNatevali Adiva8 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1479 thI 1510 191 che. snigdha te ghI Adivata che ane rUkSa te bhUti Adiva che. -0- have upasaMhAra kahe che - A pramANe sparza pariNata A skaMdha Adi ane pUraNa - galana dharmathI pugalo tIrthakara Adi vaDe samyaka pratipAdita thayelA che. jenA vaDe skaMdha Adi samyaka sthiti rahe che te saMsthAna, te rUpa pariNata. have A varNAdi pAMceno paraspara saMvedha kahe che - varNathI je skaMdhAdi kRSNa hoya, te vaLI baMne gaMdhathI, rasathI, sparzathI, saMsthAnathI bhAjya che. A anyatara rasAdine yogya thAya che. te bhaMgo A pramANe che - (1)ahIM be gaMdha, pAMca raso, ATha sparzI, pAMca saMsthAna A badhAM maLIne 20 bheda thAya, te kRSNavarNamAM ATalA bhaMgo prApta thAya che. e ja pramANe (2) nIlavarNamAM 20 bhedo, (3) lohitamAM paNa 20 bhedo, (4) pItavarNamAM 20 bhedo, (5) zvetavarNamAM paNa 20 bhedo ema 100 bheda thAya. gaMdhathI - je jhaMghAdi thAya temAM surabhi bhAjya hoya, te varNathI kRSNAdimAMno koIpaNa varNavALo thAya. e pramANe rasathI ane sparzathI paNa bhAjya che, saMsthAnathI paNa bhAjya che. A rasa Adi 18 che, te pAMca varSothI maLIne zubheda thAya che, e pramANe dadha viSayaka paNa 23 bhedo ja thAya. tethI baMne gaMdhathI - 46 - bhaMgo prApta thAya, rasathI-tikta Adi. je skaMdho bhAjya che te varNa-gaMdha- sparza ane saMsthAnathI gaNatA kula 20 bhedo thAya. e pramANe kaTunA - 20, kaSAyanA - 20, AmsanA - 20, madhuranA - 20 e badhAM maLIne rasapaMcakanA 1000 bheda. sparzathI - karkaza. jenAthI saMghAdi bhAjya che. te varNa, gaMdha- rasa - saMsthAnathI paNa bhAjya che. te varNAdi kula-17 thaze. tenA yogathI 17 bhaMgo prApta thaze. AvA - 17 - 17 bhaMgo mRdu Adi bIjA sAte sparzathI 136 jANavA. saMsthAna-parimaMDalathI je varte che, te sAmAnya prakamathI skaMdha che, kemake paramANunA saMsthAnano saMbhava nathI. tene varNa - gaMdha - rasa ane sparzathI bhAjya karatAM A vaNadine AzrIne 20 - bhaMgo prApta thAya che. e pramANe bAkInA vRtta Adi cAre saMsthAnathI 20 - 20 bhedo prApta thatAM saMsthAnanA 100 bhego thaze. ema kula 482 bhaMgo thaze. A pramANe paristhUla nyAyathI kahela che, anyathA A pratyekanA tAratamyathI anaMtatvathI anaMtA bhaMgo saMbhave che. A je pariNAmanuM vaividhya che, te kevaLa Agama pramANathI ja jANavuM. have upasaMhAra dvArathI uttaragraMtha saMbaMdha kahe che - * sUtra - 1511 - A saMkSepathI ajIva vibhAganuM nirUpaNa karela che. have kramazaH jIva vibhAganuM huM nirUpaNa karIza - Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 0 vivecana - 1511 - anaMtarokta ajIva vibhaktinI vyAkhyA kahIne pachI huM jIva vibhaktine anukramathI kahIza. A pratijJAnusAra have kahe che - * sUtra - 1512 - jIvanA be bheda kahelA che . saMsArI ane siddha. siddha aneka prakAro che, tenuM kathana kahuM chuM, te tame sAMbhaLo. * vivecana - 1512 - saMsare che, upalakSaNatvathI jIvo jemAM rahe che, te saMsAra - cAra gatirUpa che ane siddho. e pramANe be bhede jIvanI vyAkhyA karI. temAM siddho - aneka prakAranA kahyA che, tenuM kIrtana have kare che. alpa vaktavyatAthI pahelAM siddhone kahe che. tenuM aneka vidhava upAdhi bhedathI A pramANe che - * sUtra - 1513, 1514 - strIliMga siddha, purUSaliMga siddha, napuMsakaliMga siddha, svaliMga siddha, anyaliMga siddha, gRhaliMga siddha.... utkRSTa, jadhanya, madhyama avagAhanAmAM tathA ud - adho - tIcha lokamAM, samudra - jaLAzayamAM jIvo siddha thAya che. * vivecana - 1513, 1514 - sUtrArtha spaSTa ja che, kiMcit vizeSa A che - strI Adi zabdo siddhanA pUrva paryAyanI apekSAe jANavA. svaliMga - muktipathe cAlanAranuM bhAvathI aNagAratva, tethI anagAraliMga - rajoharaNa, muLa vastrikAdi rUpa che. A apekSAthI jUThuM te anyaliMga, gRhasthavezamAM siddha thAya te gRhIliMga. ca zabda - tIrthasiddha, atIrthasiddha Adi anukta bheda sUcave che. - * - *- ahIM siddhatvanA kAraNarUpamAM strIpaNuM ke puruSapaNuM Adi nahIM paNa samyagudarzanAdi ratnatraya ane viziSTa sAmarthya satva heturUpa che. - - - - - X- - - X- (ahIMvRttikArazrIe digaMbara matAnusAra strInI mUktino abhAva, vatrarahita paNuM. parigraha kaI rIte ? ityAdi viSayonuM khaMDana karatI dalIlone mUkelI che. amArA pUrvasvIkRta kAryakSetra anusAra ame A vAda - prativAdano anuvAda karela nathI. - X - X - X - X - X - X - A vAda * prativAda ghaNAM laMbANathI che, suMdara taka paNa che paNa tene jijJAsuoe vRttimAMthI jovA) have siddhone avagAhanathI ane kSetrathI kahe che - zarIranI utkRSTa avagAhanA 500 dhanuSa pramANa temAM siddha thAya, jadhanya avagAhanA te be hAtha pramANa zarIrarUpa che, ane ukta utkRSTa ane jadhanya avagAhanA madhyenI je avagAhanA te badhA madhya avagAhanAvALA siddho kahyA. kSetra- urdhvalokamAM merucUlikA AdithI siddha thayelA saMbhave che, tyAM paNa keTalAMka siddha pratimAM vaMdanArthe gayelA cAraNa zramaNa Adine mukti prApta kare che. adholokamAM Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1513, 1514 193 arthAta adholokika grAma rUpamAM siddha thAya tene adholokamAM siddha jANavA. tIrthAlokamAM - te aDhIdvipa ane be samudrarUpa temAM paNa keTalAMka samudramAM ane keTalAMka nadi AdimAM siddha thayA. ahIM strI siddha Adine jaNAvIne strItva AdimAM siddhino saMbhava kahyo. have temAM paNa kemAM keTalAM siddha thAya che? te kahe che - * sUtra - 1515 thI 1518 - (1515) eka samayamAM daza napuMsaka, vIsa strIo ane (108). ekaso ATha puruSa siddha thaI zake che. (1516) eka samayamAM gRhaliMga cAra, ansaliMgamAM daza, svaliMgamAM ekaso ATha (108) jIvo siddha thaI zake che. (1pa17) eka samayamAM utkRSTa avagAhanAvALA be, jadhanyavALA cAra ane madhyama avagAhanAvALA ekaso ATha jIva siddha thaI zake che. - (1518) eka samayamAM uMlokamAM cAra, samudramAM be, jaLAzayamAM traNa, dholokamAM sIsa, tIlokamAM 108 jIvo siddha thaI zake che. * vivecana - 1515 thI 1518 - napuMsaka eTale vardhita, kRtrima rIte karAyela levA. samaya - avibhAga kALarUpa levo. eka - A eka saMkhyA che. siddhayati - nihitArtha thAya che. bAkI cAre sUtrArtha spaSTa ja che. kiMcita vizeSa je vRttigata che, te A che utkRSTa avagAhanAmAM uktarUpa eka kALe be be saMkhyAmAM siddha thAya che, e pramANe jadhanya avagAhanAmAM ane yavamagra - madhyama avagAhanAmAM jANavuM. kemake yavamadhyatva te utkRSTa ane jadhanya avagAhanAnI madhyavatapaNe hovAthI tene madhyama avagAhanA kahe che. - x x x urdhvalokAdi viSayaka prastuta sUtra-1518 ne badale bIjA be sUtro paNa kahevAya che, jenI noMdha vRttikAre karela che, paNa arthathI to tulya ja che. - A pramANe pUrvabhAva prApanIya nayanI apekSAthI anekabhede siddhone jaNAvIne have pratyutpannabhAva prajJApanIya nayanI apekSAthI temanA ja pratighAtAdinA pratipAdanane mATe kahe che sUtra - 1519, 1520 - (1pa19) siddho kyAM pratita thAya che ? siddho kyAM pratiSThita che? zarIrane kyAM choDIne, kyAM jaIne siddha thAya che ? (1para) siddho AlokamAM pratita thAya che. lokanA agrabhAgamAM pratiSThita che. manuSyalokamAM zarIrane choDIne tyAM jaIne siddha thAya che. * vivecana - 1519 - 15ra0 - siddho kyAM pratipAta - khalita thAya che arthAt temanI gati viruddha thAya che? siddho kyAM pratiSThita - sAdi anaMta kALa mATe sthita thAya che ? zarIrano tyAga Jailleerderinternational Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda/3 karIne, kyAM jaIne niSThitArtha thAya che ? A praznonA uttara ApatA bIjA sUtramAM A pramANe kahe che - kevaLa AkAza lakSaNa AlokamAM jaIne tenI gati rokAya che, tethI AgaLa alokamAM dhamastikAyanA abhAvathI tenI gati asaMbhava che. lokanA uparanA vibhAgamAM sadA avasthita rahe che. urdhvagamananA abhAvamAM adho ke tII paNa gamana saMbhavathI, temanuM tyAM pratiSThAna kema thAya ? temanA karmo kSINa thavAthI ane karmanA AdInatvathI adho ke tIkhuM gamana thaI zakatuM nathI. anaMtara prarUpita tachalioka AdimAM zarIrane choDIne lokanA agrabhAgamAM siddha thAya che. ahIM pUrvApara kALa vibhAgano asaMbhava che. je samayamAM bhava kSaya thAya. te ja samayamAM mokSamAM gati thAya che. lokanA agrabhAge jaIne siddha thAya che, tema kahyuM. lokAgramAM iSa prabhArA upara jeTalA pradezamAM siddhanuM je saMsthAna, je pramANa ane je varNa che, tenuM abhiyAna karatAM kahe che - * sUtra - 15ra1 thI 15ra5 / 1 (15ra1) savasiddha vimAnathI 1ra - yojana upara iSata prArabharA nAme pRthvI che. te prakAra che. - (12) tenI laMbAI 45 lAkha yojanA che e tenI pahoDAI paNa teTalI ja che, tenI paridhi paNa traNa gaNI che. (13) madayamAM te ATha rojana sthaLa che. kramazaH te pAtaLI thatAM - thatAM aMtima bhAgamAM mAkhInI pAMkhathI paNa adhika pAtaLI thaI jAya che. (15ra4) jinezvaroe kahela che ke - te pRthvI ajuna svarNamayI che, svabhAvathI nirmaLa che ane ulaTA chamakAre rahela che. (155) te zaMkha, karana ane kuMdapuSpa samAna zveta che. nirmaLa ane zubha che. A sItA nAmanI jaSata prAbharA pRtIthI eka hajAra (1000) rojana upara lokano aMta batAvelo che. * vivecana - 15ra1 thI 155 / 1 - sarvArtha nAmanA vimAnathI bAra yojana upara iSata prAbharA nAme pRthvI che. iSata Adi nAma upalakSaNa che. tenA aneka nAma kahelA che, te A pramANe - iSata, iSata prAgabharA, tanu tanatana, siddhi, siddhAlaya, mukti, muktAlaya, lokAgra, lokAgra stupikA, lokaparibujhaNA, sarva prANabhUtajIva satvasukhAvahao ityAdi bAra paryAya nAmo jANavA. "pRthvI' bhUmichatra arthAta Atapatra, tenA saMsthAnanI jema saMsthita che, tethI chatra saMsthitA kahyuM. ahIM "ulaTu' vizeSaNa umeravuM. arthAta ulaTA chatra AkAre saMsthita che te pIstAlIza lAkha yojana lAMbI-pahoLI che, paridhi traNa gaNI che ityAdi- X - X... madhyanA pradezamAM ATha yojana sthaLache, to zuM badhe AvI ja che? nA, kramazaH pAtaLI thatA - thatA cheDe mAkhInI pAMkhathI paNa adhika pAtaLI che. ahIM caramAMta no Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1521 thI 15ra5-1 195 artha badhAM dizA bhAgavata paryanta pradezomAM evo artha karavo. - X - X- jo ke ahIM pAtaLI thavAnuM pramANa kahela nathI, to paNa pratiyojane aMgulapRthakvathI hAni jANavI. ahIM keTalAMka vizeSa kahe che, te A pramANe - arjuna - zveta suvarNa, tenAthI banAvAyelI evI iSata prAgabhArA, nirmaLa - svaccha, zuM upAdhivazathI? nA, sva-rUpathI. utaiAnaka - urdhvamukha je chatra tenA jevI chatraka saMcita. jinavare kahelI che. zaMkha, kuMda, aMka Adi samAna zveta varNavALI, niSkalaMka, atyaMta kalyANane denArI hoya che. je te pRthvI AvI hoya che, to pachI zuM che? * sUtra - 1525 / 2 - sItA nAmaka iSat prAgabhArA pRthvIthI eka yojana upara jaIne lokano aMta batAvelo - kahelo che. * vivecana - 15ra5 / 2 - sItA nAmaka pRthvInI upara0 ityAdi sUtrArthavata jANavuM. (zaMkA) jo eka yojane lokAMta che, to zuM tyAM badhe ja siddho rahelA che ke tenAthI kaMI jUduM che? te kahe che * sUtra - 1526 - te rojanano uparano je koza che, te kozanA chaThThA bhAgamAM siddhonI avagAhanA hoya che. * vivecana - 1526 - iSat prAgabhArAnA uparavartI eka koza arthAta gAu, te uparavata gAuno chaThTho bhAga 3 - 2000 dhanuSano chaThTho bhAga thAya. kemake eka gAunA 2000 dhanuSa kahelAM che. te pramANe - 233-1/3 dhanuSa thAya. tyAM siddhonI avasthiti thAya che. kemake utkRSTa 500 dhanuSanI kAyAvALA siddha thAya teno 2/3 bhAga ja avagAhanA rahe. tethI 500 x 1 = 333 - 13 ja thAya. have tyAM - te sthAnamAM zuM? te jaNAve che .. * sUtra - 1527 - bhavaprapaMcathI mukta. mahAbhAga, paragamati "siddhine prApta siddha tyAM agrabhAgamAM sthita che - rahe che. * vivecana - 1527 - anaMtara upadarzita rUpamAM "siddho' uktarUpe, mahAbhAga - atizaya aciMtya zakti, lokAgramAM sadA avasthita thAya che. te narakAdi prapaMcano tyAga karIne siddhi nAmaka gati, je bIjI gatinI apekSAthI zreSTha che. tevI varagatine pAme che. - o - te gatimAM konI keTalI avagAhanA hoya ? Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra - 1528 - aMtima bhAvamAM jenI jeTalI uMcAI hoya che. tenAthI traNa bhAga nyUna siddhonI avagAhanA hoya che. * vivecana - 1528 - * ussedya - zarIranI uMcAI, siddhonI je uMcAInuM parimANa hoya che. kyAre ? carama janmamAM. A paNa pUrvabhAvanA prajJApanIyanI apekSAthI kahela che. tenAthI tribhAga nyUna. avagAhanA - svapradezathI. Ama kema thAya ? zarIranA vivaronA pUrAvAthI ATalI ja avagAhanA rahe che. Ane ja kALathI prarUpavAne mATe kahe che - * sUtra - 15ra9 - ekanI apekSAthI siddha sAdi anaMta che. ane pRthapaNAthI - bahuvanI apekSAthI siddho anAdi anaMta che. * vivecana - 1529 - ekatva - asahAyapaNAthI vivakSA karatA Adi anaMta che. kemake je kALe te siddha thAya che, te te jIvanI Adi che, paNa muktithI kadApI bhraza thato nathI. mATe tenA paryavasAnano saMbhava nathI. jyAre pRthutva- sAmatyanI apekSAthI kahe to anAdi anaMta che, kemake siddho kyAreya na hatA ke nahIM hoya tema nathI. have AnuM ja upAdhi nirapekSa svarUpa kahe che - * sUtra - 1530 - teo ArUpa che. jIvaghana che. jJAna ane darzanathI saMpanna che. jenI koI upamA nathI tevuM atula sukha temane prApta che. * vivecana - 1530 - rUpI - rUpa, rasa, gaMdha, sparzavALA. tenAthI viparIta te arUpI - rUpa Adino abhAva. jIvo, te satata upayuktatAthI ghana - vivaronA pUraNathI niraMtara nizcita pradezathI jIvadAna kahela che. ukta rUpa jJAna-darzanavALA, te ja saMjJA - samyam bodharUpa jenAmAM saMjAta che te - jJAnadarzana saMcita ata jJAna darzana upayogavALA. jenI koI tulanA thaI zakatI nathI. mATe teo atula che. kemake te aparimita che. - x x - x sukha - zarma, ekI bhAvathI duHkhanA lezamAtra paNa akalaMkitatva lakSaNathI prAsa. kevuM sukha? jenI koI upamA nathI, tevuM anupama sukha. tethI tene nirupama kahela che. cAra arthamAM sukha zabda prayojAyela che. (1) viSayanI vedanAnA abhAvamAM, vipAkamAM ane muktimAM. (2) duHkhanA abhAvamAM paNa puruSa potAne sukhI mAne che. sarakArI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1530 (3) punya karmanA vipAkamAM iMdriyArthonuM iSTa sukha che. (4) karmarUpI kalezano vimokSa thatAM mokSamAM anuttama sukha che. ahIM 'sukha' zabda A mokSasukSanA arthamAM prayojAyelo jANavo. - * * * - - 4 - ukta graMthamAM avagata nirAkaraNane mATe pharI temanA kSetranA svarUpane kahe che - - 0 sUtra - 1531 - jJAna - darzanathI yukta, saMsAranI pAra pahoMcela, paramagati siddhine prApta te badhAM siddho lokanA eka dezamAM sthita che. * vivecana 1531 lokanA eka dezamAM athavA lokAgramAM, siddho saMpUrNa jJAna ane darzana saMjJita, saMsArano pAra pAmelA ane pharI pAchA na AvavArUpa lakSaNathI adhiktAthI atikrAMta thayelA, zreSTha evI siddhigatimAM gayelA. - 4 - x - 4 - x - A pramANe pUrve sUtramAM je kaheluM ke - "jIvo be bhede che - saMsArI ane siddha.'' temAMthI siddha jIvone kahyA. have saMsArIne kahe che - sUtra - 1532 saMsArI jIvonA be bhedo kahelA che 6 sthAvara jIvo traNa bhede kahelA che. - - - - - 197 kahela che, chatAM vipratipattinA 0 vivecana - 1532 - 'saMsAramAM rahela' te pUrvavat. tenA be bhedo kahyA. te baMnemAM sthAvaronA traNa prakAro kahelAM che. ahIM alpavaktavyatA hovAthI pachI nirdeza karavA chatAM pahelAM sthAvarane kahela che. A traNa bhede sthAvarone have kahe che - 0 sUtra - 1533 pRthvI, jaLa, vanaspati A traNa prakAre sthAvara jIvo kahelA che, have tenA bhedo tame mArI pAsethI sAMbhaLo. 0 vivecana 1533 - ahIM jIva zabda pratyeka sAthe joDavo - pRthvIjIva, ajIva ane vanaspatijIva. jemake pRthvI ja jIva te pRthvIjIva. ityAdi. trasa ane sthAvara. temAM (zaMkA) pRthvI Adi jIva zarIro, AvA prakAre nathI, A jIvo kAThinya Adi lakSaNa che, to kaI rIte upayogalakSaNA pRthvI Adi jIva kahyA ? (samAdhAna) jIva ane zarIranA anyonya anugatatvathI vibhAganA abhAvathI kahela che. te anArSa nathI. ukta prakAre pRthvI Adi sthAvaro traNa bhede kahelA che. uttaragraMthanA saMbaMdhane mATe kahe che - Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 pRthvI AdinA bhedo huM kahuM chuM, tame tene dhyAnathI sAMbhaLo - "jevo uddeza tevo nirdeza'' e nyAyathI kahe che - sUtra 1534 thI 1540 - (1534) pRthvIkAya jIvanA be bheda che sUkSma ane bAdara. te baMnenA paNa vaLI babbe bhedo che - paryApta ane apacapti. (1535) bAdara paryApta pRthvIkAya jIvanA be bhedo che arthAt mRdu ane khara kaThora, A mRdunA paNa sAta bhedo che. (1536) kRSNa, nIla, rakta, pIta, zveta evI pAMDu mATI ane panaka. ane khara arthAt kaThora pRthvInA 36 bhedo che. (1537 thI 1540) zuddha pRthvI, zarkarA, bAlU, upala - patthara, zilA, lavaNa, usa - kSArarUpa, loDhuM, tAMbu, puka, zIzuM, cAMdI, sonuM, vajra.... haDatAla, hiMgula, menasila, sasyaka, aMjana, pravAla, abhrapaTala, abhravAluka ane vividha maNi paNa bAdara pRthvIkAya che.... .... .... uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 .... - gomedaka, Tucaka, aMka, sphaTika, lohitAkSa, marakata, masAragalla, bhrajamocaka ane iMdranIla.... * caMdana, geruka, haMsagarbhA, pulaka, saugaMdhika, caMdraprabha, vaisUrya. jaLakAMta ane sUryakAMta (e 36 bhedo kahelA che) vivecana 1534 thI 1540 - - - - zvA pRthvIjIvanA be bhedo che - (1) sUkSmanAma karmanA udayathI sUkSma, (2) bAdara nAma karmanA udayathI bAdara. A baMnenA paNa babbe bhedo che - (1) paryApta - AhAra, zarIra, iMdriya, zvAsocchvAsa, vAcA ane mananA abhinivRtti hetu, tathAvidha dalikonI paryApti - 4 - x - A paryAsi jemane hoya te paryAptA ane (2) tethI viparIta te aparyAptA. AnA vaDe paryAptA - aparyAptAnA bhedathI sUkSma ane bAdara che. arthAt baMnenA babbe bhedo che. have tenA ja uttara bhedone kahe che - paryAptA bAdara paNa be bhede kahelA che - (1) zlakSya - cUrNa karAyela loTa samAna mRdu pRthvI, te rUpa jIva upacArathI zlakSya ja kahevAya che. te (2) khara - kaThina pRthvI ca samuccayamAM jANavo. ukta be bhedamAM je zlakSya che. te sAta prakAre che - kRSNa, nIla, lohita, pIta ane zukla tathA ApAMDu - kaMika zubhatvane pAmela. varNanA bhedathI cha prakAro kahyA. ahIM pAMDuranuM grahaNa kRSNAdi varNonA paNa svasthAna bhedathI bhedAMtarano saMbhava sUcavavA mATe che, sAtamo bheda te pAka - atyaMta sUkSma raja rUpa evI je mATI, te panakamRtikA * X - * * X = have khara pRthvInA bhedanA upadarzananA upakrama kahe che - khara, te ahIM bAdara pRthvI jIva rUpe chatrIza bhedothI kahela che - Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1534 thI 1540 199 (1) pRthvI (2) zarkarA satyabhAmAvat zuddha pRthvI. je zarkarAdi rUpa hotI nathI, nAnA TukaDArUpa hoya, (3) vAlukA - retI, (4) upala - gaMDa zailAdi, (5) zilA - patthara, (6) lavaNa - samudralavaNAdi, (7) USa - kSAra mATI, (8) ayas - loDhuM, (9) tAma - tAMbu, (10) puka - rAMga, (11) sIsaka - sIsuM, (12) rUpu, (13) suvarNa. A loDhuM Adi dhAtuo che. * * * * * vajra - hIrA, haritAla, hiMgaloka ane manaH zilA prasiddha ja che. sAsaka e dhAtu vizeSa che. aMjana - samIraka, pravAlaka - vidyuma. abhrapaTala - abharakha, abhuvAlakA - abhrapaTala mizra vAlukA. A badhAM bAdara pRthvIkAyanA bhedo kahyA. pachI maNinA bhedo kahe che - te gomedha, rucaka, aMka, sphaTika Adi sUtrArthavat jANavA. - - caMdana, geru, haMsagarbha, pulaka, saugaMdhika Adi prasiddha che. A pramANe pRthvI Adi cauda, haritAla Adi ATha, gomedha Adi cauda bhedo, e pramANe badhAM maLIne 36 bhedo jANavA. have teno upasaMhAra karatAM sUkSma pRthvIkAyanI prarUpaNA kare che * sUtra 1541 - A pramANe kaThora pRthvIkAyanA chatrIza bhedo kahyA. sUkSma pRthvIkAyanA jIvo eka ja prakAranA che, tethI te vividha prakAranA bhedothI rahita che, tema jANavuM. * vivecana 1541 - A khara pRthvI ane tenA vibhAgathI tattvajIvonA chatrIza bhedo batAvyA. paNa sUkSma pRthvIkAyane eka bhede ja kahela che. kemake temAM vividha bhedo vidhamAna nathI. A pramANe sUkSma ane bAdara pRthvI jIvo kahyA. have tene ja kSetrathI kahe che - - sUtra - 1542/1 - sUkSma pRthvIkAyanA jIvo saMpUrNa lokamAM ane bAdara pRthvIkAyanA jIvo lokanA eka dezamAM vyApta che. vivecana - 1542/1 - sUkSmo. sarvalokamAM - cauda rAjarUpa lokamAM sarvadA tenuM astitva che. lokano deza - vibhAga, te lokadezamAM bAdara jIvo che, tenI kyAreka ke kyAMka paNa sakala vyApti asaMbhava che. have Ane kALathI jaNAvatA prastAvanA kahe che - * sUtra - 1542/2 have cAra prakArathI pRthvIkAyika jIvono kAlavibhAga kahIza. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * vivecana - 1542/2 sUtrArtha spaSTa che. have pratijJAnusAra kahe che - * sUtra 1543 thI 1546 - (1143) pRthvIkAyika jIva pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sAdi sAMta che. (1544) pRvIkAyika jIvanI utkRSTa sthiti 22000 varSa ane jadhanya sthiti - Ayu aMtamuhuta kahela che. (1545) pratIkAyikanI utkRSTa kAyasthiti asaMkhyAta kALanI, jadhanya kAya sthiti aMtamuhUrta che. pRthvInA zarIrane na choDIne niraMtara pRthvIkAyamAM ja utpanna thatA rahevuM te phAyasthiti che. (1pa46) pRthvInA zarIrane eka vakhata choDIne pharI pRthvInA ja zarIramAM utpanna thavAmAM vacceno aMtarakALa jadhanya aMtamahUrta che ane utkRSTa anaMtakALa che. * vivecana - 1543 thI 1546 - saMtati - pravAha, pravAhathI kyAreya paNa abhAvano asaMbhava hovAthI te anAdi anaMta che. bhAvasthitane AzrIne sAdi sAMta che. kemake baMnemAM tenuM niyata kALapaNuM che. - X- X- * Ayu - jIvita, tenI sthiti - avasthAna. - x-x kAya - pRthavIkAya, temAM je sthiti - temAthI udvartana thayA vinA temAM ja rahevuM te pRthvI jIvonI kAyasthiti che. pRthvI rUpa kAyAne tyajyA vinA je sthiti che te - x*- have bIjA prakAre aMtarakALa kahe che. temAM pRthvI jIvonuM potAnI ja kAyAmAM pharI upajavuM arthAta pRthvIkAyathI udvartIne je pharI vakhata te ja pRthvIkAyamAM utpanna thavuM te. Ane ja pharI bhAvathI kahe che - * sUtra - 1547 - varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanA AdezathI to pUedInA pRthvInA hajAro bheda kahelA che - * vivecana - 1547 - varNAdinA bhAvarUpacthI tenA saMkhyAbedanA abhidhAnatva thakI A bhAva abhidhAyitA che. upalakSaNathI te hajAra che. varSAdinA tAratamyathI ghaNAM bhedapaNAthI asaMkhya bhedatA paNa saMbhave che. A pramANe pRthvI jIvone batAvIne have apajIvo kahe che - * sUtra - 1548 thI 1555 - (1548) apakAya jIvanA be bheda che - sukSma ane bAra te baMnenA paNa babbe bheda che . pati ane apati. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1548 thI 1555 201 (1549) bAdara parata apakAya jIvonA pAMca bhedo che - zuddha, jaLa, osa, haratanu, mahikA ane hima. (1papa0) sUkSma apakAyanA jIva eka prakAranA che. tenA bheda nathI. sUkSma akAya jIva saMpUrNa lokamAM che, bAdara akAya jIvo lokanA eka bhAgamAM vyApta che. (1pa1) akAyika jIva pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sAdi-sAMta che. (1552) temanI A sthiti utkRSTathI 7000 varSa ane jadhanyathI aMtamuhUrta che. (1papa3) tenI kAyasthiti utkRSTa asaMkhyAta kALanI, jadhanya ApyuM aMtamUhurta che. akAyane na choDIne niraMtara akAyamAM utpanna thavuM te ja kAyasthiti che. (1554) AkAya choDIne pharI aplAyamAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI anaMta kALanuM che. * vivecana - 1548 thI 1555 - sUtrArthamAM badhuM ja spaSTa che. zuddha jaLa - medha, samudrAdinuM jaLa osa - jhAkaLa, zarada Adi RtumAMnI prAbhAtika sUkSmavarSA. haratanuM - snigdha pRthvIthI utpanna jaLa, mahikA - garbha sUkSma varSA, hima - barapha * x have vanaspati jIvone kahe che - * sUtra * 1556 thI 1569 - (1556) vanaspatinA jIvonA be bheda che - sUkSma ane bAdara te baMnenA paNa banne bhedo che - pati ane paraNi. (17) bAdara palaka vanaspatikAya jIvonA be bheda che - sAdhAraNa zarIra ane pratyeka zarIra (1papa8) pratyeka zarIra vanaspatikAyanA jIvonA aneka prakAro che. jemake - vRkSa, guccha, gulma, latA, vallI ane tRNa. (1papa9) latAvAlaya, parvaja, kuhaNa, jalaruha, auSadhi - caNA Adi dhAnya. tRNa ane haritakAma A badhAM ja pratyeka zarIrI che. (156) sAdhAraNa zarIrI aneka prakAranA che - Ala, mULo, Ada. (1561) haritIkaMda, siritIkaMda, sisTirilIkaMda, jAvakaMda, kaMdalI kaMda, pyAja - DuMgaLI, lasaNa, kaMdalI, kusumbaka. (1562) lohI, snihu, kuka, kRSaNa, vaja kaMda, suraNa kaMda. (1563) Azvaka, siMhaka mukuMTI, haridrA ityAdi aneka prakAre jANavA. (1564) sUkSma vanaspatikAyanA jIva eka ja prakAranA hoya che. temAM vividhatA nathI. sUkSma vanaspatikAyanA jIvo saMpUrNa lokamAM e bhAdara vanaspatikAyanA jIvo lokanA eka bhAgamAM vyApta che. WW) Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1565) vanaspati jIvo pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthitti apekSAthI sAdi sAMta che. (1566) vanaspatinI Ayusthiti utkRSTa 10000 varSa, jadhanya thakI aMtamuhUrta che. (1567) vanaspatinI kAyasthiti utkRSTathI anaMtakALa, jadhanyathI aMtamuhurta che. vanaspatinuM zarIra na choDIne niraMtara vanaspatinA zarIramAM ja utpanna thavuM te kAyasthiti che. (1568) vanaspatinA zarIrane choDIne pharI vanaspati zarIramAM utpanna thavAmAM aMtara jadhanyathI aMtamuhUrta, utkRSTa asaMkhyAtakALa che. (1569) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI vanaspatikAyanA hAra bheda che. * vivecana - 1556 thI 1569 - cauda sUtrono sUtrArtha spaSTa ja che. vizeSa A pramANe - sAghAraNa eTale anaMtajIvonuM paNa samAna eka zarIra hoya te upalakSaNathI temano AhAra ane pAna grahaNa paNa teomAM sAdhAraNapaNe hoya che. - X pratyeka zarIrI jIvo aneka prakAre kahelA che. te mukhya bAra bhede kahe che - (1) vRkSa - Amra Adi, (2) guccha - vRtAkI Adi, (3) zubha - nava mAlikA Adi, (4) latA - caMpakalatA Adi, (5) valI - TapuSI Adi, (6) tRNA - arjunAdi, (9) latAvalaya - nAlikerI Adi, (8) parvaja - saMdhiothI thayela athavA parvaga te zeraDI Adi, (9) kuhaNa - bhUmi phoDA Adi, (10) jalaraha - jaLamAM ugatA padma Adi, (11) oSadhitRNa - zAli Adi, (12) haritakAya - taMduleyaka Adi, te ja kAyA - zarIra jenuM che te ca zabda AnA ja svagata aneka bhedano sUcaka che. sAdhAraNa zarIra arthAt pratyeka zarIrI nahIM te. cAluthI haLadara sudhI prAyaH kaMda vizeSa che. tenA sAdhAraNa zarIranA lakSaNo ahIM batAvelA che. jemake - samabhAgane bhAMgatA graMthicUrNa ghana thAya pRI sadeza bhedathI anaMtakAyane jANavuM ityAdi- x x - x- panakanA jIvo paNa ukta vyAkhyAthI sAmAnya vanaspati jANavA. - x* x vanaspatinI kAya sthiti, bhavasthiti ityAdi sUtrArthamAM batAvelI ja che. paNa nigodanI sthiti jadhanya ke utkRSTa baMnethI aMtarmuhUrta kahelI che. ahIM paNa sAdhAraNa vanaspatine AzrIne ja utkRSTa sthiti anaMtakALa kahelI che. vizeSa apekSAthI pratyeka vanaspati tathA nigodamAM bAdara ane sUkSmanI asaMkhyAtakALa avasthiti che ityAdi - X - X - X - X - panakanA jIvonuM asaMkhyakALa aMtara che, temAMthI uddhartIne pRthvI AdimAM utpatti thAya che. - x x have A sUtrano upasaMhAra ane uttara sUtrano saMbaMdha kahe che - * sUtra - 1570 - A pramANe saMkSepathI traNa prakAre sthAvara jIvonuM nirUpaNa karela che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1570 20 3 have kramazaH traNa prakAranA trasa jIvonuM nirUpaNa karIza - * vivecana - 1570 - pRthvI Adi sthAnazIla sthAvarone traNa prakAre kahyA. A traNe svayaM avasthitinA svabhAvathI che. tene saMkSepathI kahyA, vistArathI AnA ghaNAM bhedo che. sthAvara vibhAgo kahyA pachI have basonA traNa bhedonA anukramathI kahe che. 0i sUtra - 1571 - tejasa, vAyu ane udAra basa e traNa trasakAyanA bhedo che. te bhedone tame mArI pAsethI sAMbhaLo. * vivecana - 1571 - tejanA yogathI tejasa, ahIM tadvartI agni jIvo paNa te pramANe kahyA. vAya che te vAyu - vAta, pavana. udAra - ekendriyonI apekSAthI prAyaH pUla beiMdriya Adi. trasa - cAle che, ekathI bIjA dezamAM saMkrame che. tethI trasa che. tenA traNa bhedo kahyA. teu ane vAyu baMne jIvo sthAvaranAma karmanA udayavALA hovA chatAM ukta rUpe cAle che mATe tene basapaNe kahyA. te be bhede che - gatithI ane labdhithI arthAta traNa jIvo be bhede hoya - labdhi basa ane gati basa. temAM teu ane vAyu baMne gati trasa che ane udAra te labdhi trasa che e rIte bane trasa jANavA. AgaLanA sUtrano saMbaMdha joDatA kahe che - teukAya AdinA bhedone tame mArI pAsethI sAMbhaLo. temAM have teukAyanA jIvone kahe che - 0 sutra - 1572 thI 1580 - (1572) teukAyanA jIvonA be bhedo che - sUkSma ane bAdara pharI te baMnenA pati ane apayakti banne bhedo che. (1573) bAdara pathami teukAya jIvonA aneka bhedo che - aMgAra, mumura, ani, arci, vAlA.... (1574) ulkA, vidhuta tathA AvA prakAranA aneka bhedo kahelA che. sUkSma teukAyanA jIva eka prakAranA che, tenA peTA bheda nathI. (1575) sukSma teukAyanA jIva saMpUrNa lokamAM ane bAdara teukAyanA jIvalokanA eka bhAgamAM vyApta che. (1576) te jIvo pravAhanI sApekSAthI anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sAdi sAMta che. (1577) teukAyanI A sthiti utkRSTa traNa ahorAtranI che ane jadhanya sthiti aMtamuhUrta che. (1578) teukAyanI kAyasthiti utkRSTa asaMkhyAtakALa che, jadhanyathI aMtamuhUrta che. taijasa zarIrane na choDIne niratara tejasa zarIramAM ja utpanna thavuM te kAlAsthiti che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1579) taijasa zarIrane choDIne pharI taijasa zarIramAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanya aMtamuhUrta che, utkRSTa anaMtakALa che. (1580) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI teukAyanA hajAro bhedo che. * vivecana - 1572 thI 1580 - nave sUtro prAyaH pUrvavata che. vizeSa e - aMgAra - dhuMvALA vagaranI jvAlA, marmara - bhasmRmizra agnikaNa, UMci: - mULa pratibaddha javALA. tejo jIva kahyA, have vAyu jIvone kahe che - * sUtra - 1581 thI 1589 - (1581) vAyukAyanA jIvonA be bhedo che - sUkSma ane bhAdara pharI te baMnenA paNa paryApta ane apayama banne bhedo che. (1582) bAdara paNa vAyukAyanA jIvonA pAMca bheda che - utkalikA, maMDalikA, dhanavAta, gujarAta ane zukravAta. (1583) saMvartaka vAta Adi bIja paNa AvA bhedo che - 0 - sUkSma vAyukAyanA jIvo eka prakAre che. tenA peTA bhedo nathI. (1584) sUkSma vAyukAya jIvo saMpUrNa lokamAM ane bhAdara tAlukAnA jIva lokanA eka bhAgamAM vyApta che. have huM cAra prakAre vAyukAyika jIvonA kALa vibhAgonuM kathana karIza. (1585) te jIvo pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthiti apekSAthI te sAdi sAMta che. (1586) te jIvonI Ahusthiti utkRSTa 3000 varSa che, jadhanyathI aMtamuhUrta che. (1587) tenI kAyasthiti utkRSTa asaMkhyAtakALanI che. jadhanya aMtamuhUrta che. vAyu zarIra na choDIne niraMtara vAyunA zarIramAM ja utpanna thavuM te kAyasthiti che. (1588) vAyu zarIrane choDIne pachI pharI te zarIramAM utpanna thavAmAM aMtara jadhanya aMtarmuhUrta utkRSTa anaMtakALa che. (1589) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI vAyukAyanA hajAro bheda hoya che. vivecana - 1581 thI 1589 - nava sUtro pUrvavata che. pAMca saMkhyA upalakSaNathI che, ahIM AnA aneka bhedo che. (1) utkalikA vAyu- je rahI rahIne pharI vAya che, (2) maMDalikA vAya - vAtolI rUpa che, (3) dhanavAta - ratnaprabhAdinI adhovata, (4) guMjAvAta - je guMjato thAya che, (5) zuddhavAta - maMda pavana (6) saMvartaka vAta - je bahAra rahelA tRNAdine vivakSita kSetramAM pheMke che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1581 thI 1589 205 have udAra basane jaNAvavAne mATe kahe che - * sUtra - 1590 - udAra basane cAra bheda varNavela che, te A - beiMdriya, teiMdriya, caturiMdriya ane paMcendriya. * vivecana - 1590 - udAra basa cAra bhede che - (1) beiMdriya - sparzana ane rasana nAmaka. AnI nivRtti ane upakaraNa nAmaka dravyendriyane AzrIne kahe che. kema ke bhAvendriya AzrIne to ekendriyone paNa pAMce indriyo saMbhave che. - X- X- e pramANe bAkInI iMdriyomAM paNa samajI levuM. teiMdriyamAM trIjI dhrANendriya che, cauridriyamAM cothI cakSu che. paMcendriyamAM pAMcamAM zrotra che. e pramANe have beiMdriyanI vaktavyatA kahe che - * sUtra - 1591 thI 1599 - (1pa91) veiMdriya jIvanA be bhede vAvelA che - payakti ane apayad. tenA bhedo mArI pAsethI sAMbhaLo - (1592 thI 1594) kRmi, sImaMgala, alasa, mAtRvAhaka, vAsImukha, sIpa, zaMkha, zaMkhanaka.. palloya, azullaka, varATaka, jalaukA, jAlaka ane caMdanikA... ityAdi aneka prakAranA veidriya jIvo che. teo lokanA eka bhAgamAM vyApta che, saMpUrNa lokamAM nathI. . ( 15) pravAhanI apekSAthI beiMdriya jIvo anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sAdi-sAMta che. (1pa96) beiMdriyonI A sthiti utkRSTa bAra varSa jadhanyathI aMtarmuhUrta che. (19) temanI kAyasthiti utkRSTa saMkhyAtakALa che, jadhanya aMtamuhurta che. beiMdriyanuM zarIra na choDIne niraMtara beiDhiya zarIramAM ja utpanna thavuM te kAyasthiti che. (1pa98) beiMdriya zarIrane choDIne pharI iMdriya zarIo utpanna thavAmAM je aMtara che, te jadhanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALa che. (1599) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI beiMdriyathI hajAro bheda thAya che. * vivecana - 1591 thI 1599 - nava sUtronA artha spaSTa che. vizeSa e ke- kRti - azuci AdimAM saMbhave che. mAtRvAhaka - lAkaDAnA TukaDAmAM jamInathI saMbaMdhita thAya che te. sIpa - zakti. - - jalaka - jaLo, duSTa lohI kheMcavA mATeno jIva caMdanaka - akSa. -0- have teiMdriyonI vaktavyatA kahe che - * sUtra - 1600 thI 1608 - (1600) tedriya jIvonA be bheda varNavelA che - paNa, apayami. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 A be bheda mArI pAsethI sAMbhaLo. (1601) kunthu, kIDI, mAMkaDa, makaDI, dImaka, tRNAhAraka, ghuNo, mAluka, patrahAra ke - (1602) miMjaka, hiMduka, puSabhiMjaka, zatAvarI, gulmI, iMdrakAyika - (1603) iMdragopaka ityAdi aneka prakArathI te iMdriya jIvo che. te lokanA eka bhAgamAM vyApta che, saMpUrNa lokamAM nahIM. (1604) pravAhanI apekSAthI te iMdriyo anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sAdi sAMta che. (1605) teiMdriyonI Ayusthiti utkRSTathI ogaNapacAza divasa ane jaghanyathI tamuhUrtanI che. (1606) teiMdriyonI kAyasthiti utkRSTa saMkhyAta kALa, jadhanyathI aMtarmuhUrta che. te iMdriya zarIra na choDIne niraMtara teiMdriya zarIramAM utpanna thavuM, tene kAyasthiti kahe che. (1607) teiMdriya zarIrane choDIne pharI teiMdriyamAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che. (1608) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI taiiMdriyonA hajAro bheda che. * vivecana 1600 thI 1608 A nave sUtro pUrvavat che. vizeSa e ke temAM - piIlikA - eTale kIDI, guMmI - zatapadI Adi. - 4 - have cauridriyanI vaktavyatA * - * sUtra - 1609 thI 1618 (1609) caridraya jIvanA be bhedo varNavela che prApti ane apati tenA bhedo mArI pAsethI sAMbhaLo. (1610) adhikA, potikA, makSikA, mazaka, macchara, bhramara, kIDa, pataMga, DhiMkuNa, kukuNa, (1611) kukkuDa, smRgiriTI, naMdAvartta, vIMchI, Dola, bhRgarITaka, viraNI, akSivedhaka, (1612) akSila, mAgadha, akSiroDaka, vicitra, citrapatraka, ohiMjaliyA, jalakArI, nIcaka, taMtavaka (1913) ityAdi cauridriya aneka prakAranA che. te lokanA eka bhAgamAM vyApta che. saMpUrNa lokamAM nahIM. (1914) pravAhanI apekSAthI cauriMdriya anAdi anaMta che, sthitinI apekSAthI sAdi-sAMta che. (1915) caridriyanI Ayusthiti utkaTathI cha mAsa che ane jadhanyathI aMtarmuhUrtanI che. (1916) caridriyanI kAyasthiti utkRSTathI saMkhyAtakALanI jadhanyathI aMtarmuhUrtanI che. cauridriyanA zarIrane na choDIne niraMtara Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1609 thI 1618 200 cauridrayanA zarIramAM utpanna thatAM rahevuM te kAyasthiti che. (1617) cauriMdriya zarIrane choDIne pharI cauriMdriya zarIramAM utpanna thavAmAM aMtara jadhanya aMtamuhUrta utkRSTa anaMtakALa che. (1618) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI cauriMdriyanA hajAro medo che. * vivecana - 1609 thI 1618 - daza sUtro spaSTa ja che. AnA keTalAMka bhedo apratIta che. te bhedo te - te daza prasiddhithI ane viziSTa saMpradAyathI jANavA. - - - * sUtra - 1619 - paMcendriya je jIvo che, te cAra bhede vyAkhyAyita che, te A - nairayika tiyaca, manuSya ane deva che. * vivecana - 1619 - sUtra spaSTa che. vizeSa A tIrthakaroe A cAra bheda kahelA che. temAM pahelA nairayikone kahe che : * sUtra - 1620 thI 1633 - (1620) nairayika jIvo sAta prakAranA che, te sAta pRthvImAM thAya che. (A sAta pRthvI A pramANe che :) ratnAbhA, zarkarAbhA, vAlukAbhA.... (16ra1) paMkAbhA, dhUmAbhA, tamAM ane tamastamA. A sAta prakAranI pRthvIomAM utpanna thanArA nairayikone sAta prakAre varNavelA che . parikirtata che. (1622) narasiko lokanA eka bhAgamAM vyApta che. A nirUpaNa pachI cAra prakArathI nairayika jIvonA kAlavibhAganuM huM kathana karIza. (te A pramANe -) (1623) nairayiko pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che. sthitinI apekSAthI teo sAdi sAMta che. (16ra4) pahelI pRthvImAM nairayika jIvonI Ayu sthiti jadhanyathI 10,000 varSanI che. utkRSTathI eka sAgaropamanI che. (1625) bIjI pRthvImAM nairayika jIvonI Ayu sthiti jadhanyathI eka sAgaropamanI che, utkRSTathI traNa sAgaropamanI che. (1626) trIjI pRthvImAM nairayika jIvonI Aya sthiti jadhanyathI traNa sAgaropamanI che, utkRSTathI sAta sAgaropamanI che. (1627) cothI pRthvImAM nairayika jIvonI A sthiti jadhanyathI sAta sAgaropamanI che, utkRSTathI daza sAgaropamanI che. (1628) pAMcamI pRetImAM nairayika jIvonI Ayu sthiti jadhanyathI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda daza sAgaropamanI che, utkRSTathI satara sAgaropamanI che. (1629) chaThThI pRthvImAM narasika jIvonI Ayu sthiti jadhanyathI satara sAgaropamanI che, utkRSTathI bAvIza sAgaropamanI che. (1630) sAtamI pRthvImAM nairayika jIvonI Ayu sthiti jadhanyathI bAvIza sAgaropamanI che, utkRSTathI tetrIza sAgaropamanI che. (1631) nairasikonI je A sthiti vaNavelI che, te ja temanI jadhanyathI ane utkRSTathI kAya sthiti che. (1632) narayika zarIrane choDIne pharI nairayika zarIramAM utpanna thavAmAM aMtara jadhanya aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che. (1633) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI A nairayikonA hajAro bhedo che. * vivecana : 1620 thI 1633 nairayikanA cauda sUtro kahyA. te sAta bhedo che. kemake pRthvI sAta che. tethI temAM thanAranuM saptavidhatva jANavuM. te kaI che ? (1) ratnAbhA - vairyAdi ratno jevI AbhA che, temAM ratnakAMDanA bhAvanApatinA bhavano vividha ratnovALA saMbhave che. (2) zarkarA - glajja pASANanA TukaDArUpa, (3) vAlukA - retI, (4) pajka - kAdava, (5) dhUma - dhUma ke dhUmAkAra paraNita pudgala, (6) rAma - aMdhakAra, (7) samasyAmAM - prakRSTataratama. A sAta pRthvIthI sAta airiyako kahyA. loka, sthiti Adi sUtrono sUtrArtha spaSTa ja che, tethI atre vRttinA anuvAda dvArA punarukti karela nathI. - x-x-x-x Ayusthiti kahIne kArya sthiti kahe che - Ayusthiti e ja kAya sthiti jANavI, kemake mairayiko nArakamAMthI uddhartIne pharI tyAM ja utpanna thatAM nathI, teo tyAMthI udvartIne garbhaja paryAptaka saMkhyAta varSAyukamAM utpanna thAya che. jo ke atyAdimAM utpanna thaIne tyAM ati saMkaliSTa adhyavasAyathI aMtarmuhUrtamAM marIne paNa narakamAM upaje che, to paNa nArakamAM anaMtara utpanna to na ja thAya. A rIte nairayikane kahIne have tiryaMcane kahe che - * sUtra - 1634 thI 1657 - (1634) paMcendriya tirasa jIvanA be bheda vaNaselA che - saMmaEima tiya ane garbha tirasa. (1635) A baMnenA paNa traNa-traNa bhedo che - jalacara, sthalacara ane kheyara. te bhedo mArI pAsethI sAMbhaLo. (1636) jaLacara pAMca prakArathI kahe che - matya, kacchapa, grAha, magara ane saMsamAra. (1637) teo jekanA eka bhAgamAM vyApta che, saMpUrNa lokamAM nahIM Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 36/1634 thI 1657 ahIMthI AgaLa tenA cAra prakAre kAla vibhAgane huM kahIza. (1938) jalayaro pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che, sthitinI apekSAthI te sAdi sAMta che. (1639) jalacaronI Ahusthiti utkRSTathI eka karoDa pUrvanI che. jadhanyathI aMtarmuhUrtanI che. (1640) jalacaronI kAyasthiti utkRSTathI pUrvakoDI pRthakatva che ane jadhanyathI aMtamuhUrtanI che. (1641) jalacaranA zarIrane choDIne pharI jalacaranA zarIramAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALa che. (1642) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI jalayaronA hajAro bhedo che. (1643) lacara jIvonA be bheda che - catuSpada ane parisapa. catuSpadanA cAra bhedo che, tenuM huM kirtana karIza, te sAMbhaLo. (1644) ekapura te azva Adi, dvira te baLada Adi, gaMDIpada te hAthI Adi, sanakhapada te siMha Adi. (1645) parisarSa be prakAranA che - bhajaparisarpa te godhAdi, uraH pasipa te sApa Adi. A baMnenA aneka prakAro che. (1646) te lokanA eka bhAgamAM vyApta che, saMpUrNa lokamAM nahIM. have AgaLa huM cAra prakAranA sthaLacarano kALa vibhAga kahIza. (1647) pravAhanI apekSAthI sthaLacara jIvo anAdi anaMta che. sthitinI apekSAthI sAdi-sAMta che. (1648) sthaLasaranI sthiti utkRSTa traNa palyopamanI che. jadhanya aMtamuhUrtanI che. (1649) utkRSTathI pUrva koTi pRthakatva ane sAlika traNa palyopama, jadhanyathI aMtamuhUrta sthaLacaronI kAyasthiti che. (1650) sthaLaparanuM pharI sthaLacaramAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanyathI tamuhUrta ane utkRSTathI anaMtakALa che (varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI sthaLAyaranA hajAro che.) (1951) khecara jIvanA cAra prakAra kahela che . carma pakSI, roma pakSI, samudga pakSI ane vitata pakSI. (162) te lokanA eka bhAgamAM vyApta che, saMpUrNa lokamAM nahIM. have AgaLa cAra prakArathI khecara jIvonA kALa vibhAgane kahIza. (1653) pravAhanI apekSAthI khecara jIvo anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI te sAdi-sAMta che. 3/14] Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1654) khecara jIvonI Ahusthiti utkRSTa palyopamano asaMkhyAta bhAganI che, jadhanyathI aMtamuhUrta che. (1655) utkRSThathI pRthakatva karoDa pUrva adhika palyopamano asaMkhyAta bhAga, jadhanyathI aMtamuhUrta beyaronI kAyasthiti che. (1656) khecara jIvonuM punaH temAM upajavAnuM aMtara jadhanyathI aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che. (1657) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI khecara jIvonA hajAro medo kahevAyelA che. * vivecana - 1634 thI 1657 - ukta covIza paMcendriya sUtro prAyaH vyAkhyAta ja che. tethI vRtigata kiMcit vizeSatAnI ja atre noMdha karIe chIe - saMmUIna - atizaya mUDhatApaNAthI nivRtta athavA utpatti sthAna pagalonI sAthe ekI bhAvathI te pudgalanA upAcayathI samRcikRta thAya che, te saMmUrNima. teo manaH paryAtinA abhAvathI sadA saMmUrjita mAphaka ja rahe che. tathA garbhamAM vyutkrAMta te garbhaja. jalacara - jaLamAM phare - bhakSaNa kare che. e pramANe sthaLa - nirjaLa bhUbhAgamAM care che, te sthalacara, khecara - AkAzamAM care che te. bura - caraNa, adhavartI asthi vizeSa, te eka hoya to ekakhurA ane be hoya to hukhurA. gaMDI - pakSakarNikA, tenI jema goLa. - x bhujA - zarIrano avayava vizeSa tenA vaDe sarake te bhujaparisarpa. ura - chAtI, chAtI vaDe sarake che te uraH parisarpa. tiryaMco marIne tiryaMcamAM sAta ke ATha bhavagrahaNa ja kare che, kemake paMcendriya tiryaMca ane manuSyane tenAthI adhika niraMtara bhavono temAM saMbhava nathI. zeSa vRtti sugama che - 0 * have manuSyone jaNAvatA kahe che - * sUtra - 158 thI 1666 (1658) manuSyonA be bhedo che - saMmUrchAima manuSya ane garbhaja manuSya. huM tenuM varNana karuM chuM, te kahIza - (1659) garbhavyutkrAMtika - garbhaja manuSyanA traNa bhedo che - AkarmabhUmika, karmabhUmika ane AMtardIpaka. (1660) karmabhUmika manuSyonA paMdara, AkarmabhUmika manuSyonA trIza, aMtarlipaka manuSyonA AhAvIza bhedo che. (1661) saMmUrzika manuSyanA bheda paNa A pramANe ja che. teo badhAM lokanA eka bhAgamAM vyApta che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 36/1658 thI 1666 (1662) ukta manuSya pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sAdi sAMta che. (1663) manuSyonI Ahusthiti utkRSTathI traNa palyopama ane jadhanyathI aMtamuhUrta kahevI che. (1664) manuSyonI kAyasthiti utkRSTathI pRthakatva karoDa pUrva adhika traNa palyopama ane jadhanyathI aMtamuhUrta che. (1665) manuSyanuM pharI manuSyamAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanyathI aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che. (1666) varNa, gaMdha, rasa sparza ane saMsthAnanI apekSAthI manuSyanA hajAro bheda kahelA che. vivecana - 1658 thI 1666 - manuSyonA nava sUtro pUrvavata jANavA. vRttimAM kahela kathanamAMnI sUtrArtha uparAMtanI vizeSa vAta ja ame atre noMdhela che - 0 aMtahapa- samadranI madhyamAM rahela dvIpa, temAM janmela hovAthI te aMtadvIpaja kahevAya che. 0 karmabhUmi paMdara kahI che, te A pramANe - pAMca bharata, pAMca airavata, pAMca mahAvideha, e traNe maLIne paMdara thAya che. akarmabhUmi - haimavata, harivarSa, raka, hairaNyavatuM, devakura ane uttarakuru rUpa cha che. te pratyeka pAMca - pAMca saMkhyaka hovAthI 30 bhedo. 0 pachI nirdeza hovA chatAM "karmabhUmi' nuM kathana pahelAM karyuM. kemake - mukti sAdhakatvathI tenuM prAdhAnya che. 0 aMtarlIpamAM - paheluM catuka - (1) ekoruka, (2) AbhASika, (3) lAMgUlaka ane (4) vaiSANika che. bIjuM - catuSka - (1) hayakarNa, (2) gajakarNa, (3) gokarNa, (4) zakhulI karNa - trIjuM catuka - (1) Adarzamukha, (2) meSa mukha, (3) hayamukha, (4) gaja mukha - cothe catuSka (1) azva mukha, (2) hasti mukha, (3) siMha mukha, (4) vAgha mukha. - pAMcamu catuSka (1) azva karNa, (2) gaja karNa, (3) siMha karNa, (4) karNa prAvaraNa. - chaThuM catuka - (1) ulkA mukha, (2) vidhubhukha, (3) jillA mukha, (4) megha mukha. - sAtamuM catuka - (1) dhana daMta, (2) gaja daMta, (3) zreSTha daMta, (4) zuddha daMta. A sAte maLIne 28 - aMtarlIpo thayA. A nAmanA yugala dharmiko tyAM vase che. - x x x x x-. saMmUrSita jIvonI utpatti, garbhavyutkrAMtika manuSyonA - maLa, mUtra, zlekha, siMghAna, vamana, pitta, pUta, zoNita, zukra, phlevara, strI puruSono saMyoga, gAmanI khALa, nagaranI khALa, zukrapudgalomAM temaja badhAM azuci sthAnomAM A saMmUrNima manuSyo utpanna thAya che. temanI aMgulanI asaMkhyAtatama bhAga avagAhanA mAtra hoya che. - x- x Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 A pramANe manuSyone kahIne, have devone kahe che - * sUtra - 1667 - devonA cAra bhedo kahelA che, te A pramANe - (1) bhavanavAsI, (2) vyaMtara, (3) jyotiSa, (3) vaimAnika. * vivecana - 1667 - tIrthakAdi e devone cAra prakAre nirUpelA che, te huM kahIza. bhavanavAsI arthAt bhImeyaka- bhUmimAM thayela, temanA bhavano ratnaprabhA pRthvInA aMtabhUtapaNe che. - 1 - * - *- - vANamaMtara - vividha aMtaro jenA che te, utkarSa apakarSarUpa vizeSarUpa nivAsabhUta ke girikaMdarA athavA vivarAdimAM rahe che, te vyaMtara. - x x x- jyotiSa - camake che, prakAze che vimAno, temAM nivAsa karavAthI te devo paNa jyotika kahevAya che. vaimAnika - vizeSathI manAya che, sukRtone bhogave che te vimAna, temAM thavAthI vaimAniko kahevAya che. have devonA ja uttara bhedo kahe che - * sUtra - 1668 - bhavanavAsInA daza, vyaMtara devonA ATha, jyotiSanA pAMca ane vaimAnika deto be bheda kahelA che. * vivecana - 1668 - bhavanamAM vasavAno svabhAva che. bhavanavAsInA daza bhedo che. vanamAM vicitra upavanAdimAM vasavAno svabhAva hovAthI te vanacArI arthAta vyaMtara kahevAya che, tenA ATha bhedo kahelA che. jyotiSu - vimAnamAM thAya te jyotiko tenA pAMca prakAro che. vaimAniko be bhede che. have A devone nAma uccAraNapUrvaka jaNAve che - * sUtra - 1669 thI 1679 - (1669) arakumAra, nAgakumAra, savaNa kumAra, vidhabhumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, diphakumAra, vAyukumAra, svanitakumAra e daza bhAvanavAsI de che. (1970) pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara, puiruSa, mahorama ane gaMdharva e ATha vyaMtara devo che. (1671) caMdra, sUrya, nakSatra, graha, tArA e pAMca jyotiSa devo che. A devo divicArI che - (merane pradakSiNA kare che.). ' (1972) vaimAnikanA be bheda varNavelA che - kalpopaNa mAne kanyAtIta e be nAme teone jANavA. (1673) kalpapata devo bAra prakAre kahelA che. te A pramANe - (1) saudharma, (2) izAnaka, (3) sanakumAra, (4) mAhendra, (5) brahAloka, Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 36/1669 thI 1679 (6) lAMtaka - tathA - (1674) (7) mahAzukra, (8) sahasara, (9) Anata, (10) prANata, (11) AraNa ane (12) aSNuta, A kalyopaga deva che. (1975) kathAtIta devonA be bhedo varNavela che (1) zaiveyaka ane (2) anuttara. temAM zaiveyaka devonA nava prakAro che. (1676 thI 16781) raiveyaka devonA nava bhedo A pramANe che - (1) mAghastana - Adhastana, (2) aghastana - madhyama, (3) agastana - uparitana, (4) madhyama - zastana, (5) madhyama - madhyama, (6) madhyama - uparitA, (7) uparitana - aghatana, (8) uparitana madhyama, (9) uparitana - uparitana. (168/2, 1679) anuttara devanA pAMca bhedo che : (1) vijaya, (2) vaijayaMta, (3) jayaMta, (4) aparAjita ane (5) savArthasiddha. A pramANe vaimAnika devo aneka prakAre che. * vivecana - 1669 thI 1679 - A agiyAre sUtro prAyaH pratIta ja che. vizeSa A pramANe - 0 kumAra AkAra dhArI hovAthI asura Adi badhAM kumAro kahevAya che. 0 tArAgaNa - prakIrNa tAraka samUha 0 dizAvicArI - merane pradakSiNA karavA vaDe nityacArI 0 jyotirAlaya - vimAno Alaya ke Azraya jenA che te. 0 kalpopaga- iMdra, sAmAnika, trAyaTiMza Adi daza prakAra paNAthI devo A kalpomAM utpattinA viSayane pAme che, tethI kalyopaga che. 0 kapAtIta - ukta rUpa kalAthI atIta hovAthI kalpAtIta che. 0 sIdharma- sudhamAM nAme zakanI sabhA jemAM che te kalpa, ityAdi 0 greveyaka - lokapuruSanA 13- rAja uparivartI grIvA, te pradezamAM rahetA hovAthI, temanA AbharaNa rUpa hovAthI, tenA nivAsI devo te raiveyakA. 0 anuttara - jenAthI vadhu sthiti, prabhAvAdi koI devanA na hovAthI. * sUtra - 1680 thI 1008 - (1680) te badhAM devo lokanA eka bhAgamAM vyApta che. have AgaLa huM cAra prakAre temanA kALa vibhAganuM kathana karIza. (1681) devo pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sAdi sAMta che. (1682) bhavanavAsI devonI utkRSTa Ayu sthiti kaMIka adhika eka sAgaropama che, jadhanya Ayu 10,000 varSa che. (1683) vyaMtara devonI utkRSTa Ayusthiti eka palyopama ane jadhanya Ayu 10,000 varSanI che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1684) jyotiSI devonI utkRSTa Aya sthiti eka lAkha varSa adhika eka palyopama ane jadhanyAyuM palyopamano AThamo bhAga che. (1685) saudharma devonI A sthiti utkRSTathI be sAgaropama ane jadhanyathI eka palyopama che. (1686) izAna devonI Ahusthiti utkRSTathI kaMIka adhika be sAgaropama, jadhanya kaMIka adhika palyopama che. (1687) sanaskumAra devonI Ahusthiti utkRSTathI sAta sAgaropama ane jadhanyathI be sAgaropama che. (1688) mahendrakumAra devonI Ahusthiti utkRSTathI sAdhika sAta sAgaropama ane jadhanyathI sAdhika be sAgaropama che. (1689) brahmaloka devonI Ahusthiti utkRSTathI daza sAgaropama ane jadhanyathI sAta sAgaropama che. (1690) lAMtaka devonI utkRSTa Asthiti cauda sAgaropama ane jadhanyathI daza sAgaropama che. (1691) mahAzaka devonI utkRSTa Ayusthiti sattara sAgaropama ane jadhanyathI cauda sAgaropama che. (1692) sahasAra devonI utkRSTa Asthiti aDhAra sAgaropama ane jadhanyathI satara sAgaropama che. (1683) Anata devonI utkRSTa Ayusthiti ogaNIsa sAgaropama ane jadhanyathI aTAra sAgaropama che. (1994) prANata devonI utkRSTa Asthiti vIsa sAgaropama che ane jadhanyathI ogaNIsa sAgaropama che. (165) AraNa devonI utkRSTa Ayusthiti ekavIsa sAgaropama che ane jadhanyathI vIsa sAgaropama che. (1696) ayyata devonI utkRSTa sthiti bAvIza sAgaropamAM ane jadhanyathI ekavIsa sAgaropama che. (1697) pahelA raiveyaka devonI utkRSTa Ayusthiti tevIza sAgaropama ane jadhanyathI bAvIza sAgaropama che. (1698) bIjI raiveyakanA devonI utkRSTa Ayusthiti covIza sAgaropama ane jadhanyathI tevIza sAgaropama che. (1699) trIjI saiveyakanA devonI utkRSTa Ayusthiti parIza sAgaropama ane janyathI covIza sAgaropama che. (1700) cothA raiveyakanA devonI utkRSTa Ayusthiti chavvIsa sAgaropama ane jadhanyathI pacIza sAgaropama che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1680 thI 1708 215 (1701) pAMcamAM praiveyakanA devonI utkRSTa Ayusthiti sattAvIza sAgaropama ane jadhansathI chavIza sAgaropama che. (1702) chaThThA praiveyakanA devonI utkRSTa Ayusthiti aThThAvIza sAgaropama ane jadhanyathI sattAvIza sAgaropama che. (1703) sAtamA traiveyakanA devonI utkRSTa Ayusthiti ogaNatrIza sAgaropama ane jadhanyathI aTThAvIza sAgaropama che. (1704) AThamA traiveyakanA devonI utkRSTa Asusthiti zrIza sAgaropama ane jadhanyathI ogaNatrIza sAgaropama che. (1705) navamA veyakanA devonI utkRSTa Ayusthiti ekatrIza sAgaropama ane jadhanyathI trIza sAgaropama che. (1706) vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjitanA devonI Ayusthiti utkRSTa tetrIza sAgaropama, jaghanya ekatrIza sAgaropama che. (1707) mahAvimAna sarvArtha siddhanA devonA ajadhanyotkRSTa Ayusthiti tetrIza sAgaropamanI che. (1308) devonI je A Ayusthiti che te ja tenI ajadhanyotkRSTa kAyasthiti che. * vivecana 1680 thI 1708 - sUtrArtha saraLa ane spaSTa che. je vizeSatA che te ja noMdhIe chIe. 0 sAgara eTale sAgaropama, teTalI sthiti - Ayu jANavA. 0 bhaumeyaka - bhavanavAsI, ahIM sAmAnyathI kahI chatAM uttara nikAyanA adhipati balinI ja jANavI. dakSiNamAM to sAgaropama ja che. 0 lAkha varSa adhika ema jyotiSamAM utkRSTa sthiti kahI te caMdranI che. sUryanI 1000 varSAdhika che. ityAdi - x - X + X - - 0 adhanyotkRSTa - jemAM jadhanya ke utkRSTa bheda vidhamAna nathI te. 0 mahAvimAna - te devonA Ayusthiti AdithI mahatapaNuM che. 1709, 1710 - * sUtra devanuM zarIra choDIne pharI deva zarIramAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che. va, gaMdha, rasa, sparza, saMsthAnanI apekSAthI devonA hajAro bhedo paNa thAya che. * vivecana 1709, 1710 baMne sUtro pUrve vyAkhyAyita thayelA che. have jIva - ajIvane savistara kahIne tenA nigamanane mATe kahe che - * - - Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra - 1711 - A pramANe saMsArI ane siddha jIvonuM vyAkhyAna karyuM. rUpI ane arUpInA bhedathI be prakAre ajIvonuM vyAkhyAna paNa karyuM. * vivecana - 1711 - saMsArI ane siddhanA bhedathI jIvone sarva bhedanIta vyAptithI kahyA. rUpI - arUpI paNa kahyA. zuM A bheda sAMbhaLIne ja kRtArthatA mAnavI? te AzaMkAne nivAravA kahe che. * sUtra - 1712 - A jIva, ajIvanuM vyAkhyAna sAMbhaLIne temAM zraddhA karI jJAna ane kriyA Adi badhAM nayothI anumata saMyamamAM muni e. vivecana - 1712 - A jIva, ajIvane sAMbhaLI - avadhArIne, te pramANe svIkArIne maitramAdi badhAM nayothI abhipreta thaIne, jJAna sahita samyakracAtrimAM mani ramaNa kare. saMyama eTale pRthvI Adi jIvonA upamananI viramela evA mani. -0- saMyama rati karyA pachI zuM kare? te kahe che * sUtra - 1713 - tyAra pachI aneka varSa sudhI zAsaNaya pAlana karIne muni A anukramathI AtmAnI saMlekhanA kare - * vivecana - 1713 - aneka varSo zramaNabhAvanuM Asevana karIne have kahevAnAra kramathI nayonuSThAnarUpa vyApAra kramathI - pravajyA lIdhA sivAya A vidhi kahI nathI. have kayA krame saMlekhanA kare? te lekhanA bhedAdipUrvaka kahe che - * sUtra - 1714 thI 1718 - (1714) utkRSTa saMlekhanA bAra varSanI hoya che, madhyama saMlekhanA eka varSanI. jadhanya saMlakhanA cha mAsanI hoya. (1713) pahelAM cAra varSamAM dudha Adi vigaIono tyAga kare. bIjA cAra varSomAM vividha prakArano tapa kare. (1716) pachI be varSa sudhI ekAMtara tapa kare. bhojananA divase AyaMbila kare. pachI agiyAramAM varSa pahelAM cha mahinA sudhI koIpaNa jAti vikRSTa tapa na kare. (1717) pachInA cha mAsa vikRSTa tapa kare. A pUrA varSamAM parimita AyaMbila kare. (1718) bAramAM varSamAM niraMtara AyaMbila karIne pachI muni eka pakSa ke eka mAsanuM anazana kare. vivecana - 1714 thaI 1718 - pAMca sUtro kahyA. saMlekhanA kALa bAra varSa ja utkRSTathI jANavo. jUnAdhika Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1714 thI 1718 nahIM. saMlekhanA - dravyathI zarIranI. bhAvathI kaSAyomAM kRzatA lAvavI. - x - 4 - 4 - A trividha saMlekhanAmAM utkRSTano kramayoga kahe che - je sUtrArtha - 1715 thI 1717 mAM svayaM spaSTa ja che tethI ahIM punarAvRtti karela nathI. - x - x - x - 4 - 4 - atre vRttikArazrIe nizItha cUrNino saMpradAya paNa noMdhela che. temAM paNa mULa to dvAdaza varSIya saMlekhanA kema karavI teno vidhi ja abhipreta che. mAtra aMtima cAra mAsa mATenuM vizeSa kathana tyAM che. A pramANe pAMca sUtrono artha kahyo. A rIte anazana svIkAryA pachI paNa azubha bhAvanAmAM mithyAdarzananA anurAgAdi thAya, to teno parihAra karIne, tenI viparIta AsevanAne jaNAvavAne mATe yathAkrame anartha hetutA ane arthahetutAne darzAvatA A pramANe kahe che - 0 sUtra - 1719 thI 1722 - - (1719) kAMdIM, AbhiyogI, philbiSikI, mohI ane AsurI bhAvanA durgati denArI che. e mRtyu samaye saMyama virAdhikA thAya che. (1720) je maratI veLAe mithyAdarzanamAM anurakta che, nidAna vaDe yukta che, hiMsaka ane temane bodhi ghaNI durlabha che. 217 (1721) je samyagdarzanamAM anurakta che, niyANA rahita che, zukla lezyAmAM avagADha che, temane bodhi sulabha che. (1722) je maratI veLAe mithyAdarzanamAM anurakta che, niyANAyukta che, kRSNa vezyAvagADha che, temane bodhi ghaNI durlabha che. * vivecana - 1719 thI 1722 - ukta kaMdarpAdi bhAvanA durgatinA hetupaNAthI durgata che. ahIM 'durgati' zabdathI deva durgati jANavI. tene vaza thaIne saMvyavahArathI cAstri satAmAM hovA chatAM AvI nikAyotpatti thAya ane cAritra rahitane to vividha gatimAM bhramaNa ja thAya - x - xmaraNa samaye samyagdarzanAdinI virAdhanA thAya che. AnI satAmAM utarakALamAM zubha bhAvamAM sugatino paNa saMbhava che. mithyAdarzana atatvamAM tatvanA abhiniveza rUpa, temAM Asakta, te mithyAdarzana rakta, samyagdarzana virAdhanAmAM ja A Asakti kare che. nidAna sahita eTale Asaktiyukta prArthanA rUpathI varte che, te sanidAnA. hiMsaka eTale prANi upamardaka. e pramANe je mare che - prANone taje che, temane jinadharma prApti arthAt bodhi durlabha thAya che, tema kahyuM. ukta svarUpavALuM samyagdarzana, temAM rakta hoya, niyANA rahita hoya, zukla lezyAmAM pravezela hoya tevA jIvo jo maraNa pAme to te jIvone bodhi sulabha thAya che. pharI mithyAdarzanavALuM sUtra kahe che. teo hiMsakatvathI pAMce Azraya rUpa pramAdAdi lakSaNa jANavuM. - vizeSathI tathAvidha saMkilaSTa pariNAma rUpatAthI jANavA. - x - - X - X* Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 x- temAM bodhI - jinadharma prAptine atIta durlabha kahelI che. AnA vaDe kaMdarpa bhAvanAdine durgatirUpa arthatA nibaMdhanapaNAthI kahIne, tenI viparIta bhAvanAmAM sugati svarUpAyeM kahyuM. bIjI vaDe mithyAdarzana Asaktane durlabha bodhi rUpa anartha kahyo. e pramANenA krame ja - - X- cAre sUtro jANavA. jinavacana ArAdhanA mUla ja sarve saMlekhanAdi zreya che. tethI temAM ja AdaranA khyApanArthamAM, tenuM mAhAbhya kahe che - * sUtra - 1723, 1724 - je jinavacanamAM anurakta che, jinavacanonuM bhAvapUrvaka AcaraNa kare che, teo nirmaLa ane rAgAdithI asaMkilaSTa thaIne parimita saMsArI thAya che. je jIva jinavacanathI aparicita che, te bicArA aneka vakhata bAlamaraNa tathA akALa maraNathI mare che. * vivecana - 1723, 10ra4 - jina - zabda ahIM arthathI tIrthakaranA arthamAM ja kahela che. vacana eTale Agama. AvA jinavacanamAM satata pratibaddha, jinavacana vaDe abhihita anuSThAnone jeo kare che, temAM sthira thAya che. te paNa aMtara pariNAmathI bahirvatithI nahIM. tethI ja avidhamAna mala jene che te mala rahita kahevAya. ahIM bhAvamala eTale te anuSThAna mAlinya hetu mithyAtva Adine jANavA.. tathA asaMkilaSTa- rAga Adi saMkaleza rahita thAya che. parita - samasta devAdi bhAvonI ApatA pAmavA vaDe parimita evA saMsArane karelA teo vidhamAna hovAthI parita saMsArI kahevAya che. arthAta keTalAMka bhavonI aMdara ja teo muktine bhajanArA thAya che. bAlamaraNa - viSa bhakSaNa vaDe thatuM, tevA prakAranA anya paNa aneka vakhata akAma maraNone pAme ke je maraNo atyaMta viSayamRddhitA vaDe anicchanIya hoya che te bicArA anekavAra maraze. - x- X Ama hovAthI jinavacanane bhAvathI karavuM joIe. te bhAvakaraNa ane AlocanA vaDe thAya, te zravaNane yogya vinA thaI na zake te hetu vyatirekathI na thAya. -- tene kahe che - * sUtra - 105 - je ghaNA AgamonA vijJAtA che, AlocanA karanArane samAdhi utpanna karanAra che. guNagrAhI hoya che. teo A kAraNothI AlocanAne sAMbhaLavAmAM samartha thAya che - hoya che. * vivecana - 105 - aMga ane upAMga Adi ghaNAM bhedapaNAthI athavA ghaNAM arthapaNAthI te Agama Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1725 219 arthAt zrutamAM viziSTa jJAna - samajaNavALA te bahu AgamavijJAnA kahevAya. samAdhi - ukta rU5, tenA utpAdaka hoya. deza ane kALa Adi atizayatAthI samAdhine ja madhura, gaMbhIra, bhANiti Adi vaDe AlocanAdAtAne samAdhi upajAve. guNagrAhI - upavRMhaNArthe bIjAne samyagadarzanAdi guNane grahaNa karAvanArA. e rIte bahAgama vijJAnatva Adi hetuo vaDe AyAdi yogya thAya che. - *- x A ja AlocanA ane zravaNanuM phaLa bIjAne vizuddhirUpa saMpAdita karavAmAM iSTa thAya che. zeSa pUrvavat jANavuM A anazana sthite je kRtya - karavA yogya che, tene prasaMge batAvIne have kaMdapadi bhAvanAno je parihAra karavAnuM kahyuM, temAM je karavAthI te thAya che, tenA parihAra vaDe ja temAM parihAra thAya. ajJAtane A na thAya, tema jaNAvavA mATe kahe che * sUtra - 1726 thI 1730 - (1726) je kaMdarpa ane kahyucya kare che, tathA zIla, svabhAva, hAsya ane vikathA vaDe bIjAne hasAve che, te kAMdI bhAvanAnuM AcaraNa kare che, tema jANavA (1727) je sukha, vRnAdi rasa ane samRddhine mATe maMtra, yoga ane bhUmi karmano prayoga kare che. te abhiyogI bhAvanAnuM AcaraNa kare che, tema jANavuM. (1728) je jJAnanI, kevalInI, dhamAcAryanI, saMghanI tathA sAdhunI niMdA - avarNavAda kare che, te mAyAvI tibipikI bhAvanAnuM AvaraNa kare che, tema jANavuM. (1729) je niraMtara krodhane vadhArato rahe che ane nimitta vidhAno prayoga kare che, te AsurI bhAvanAnuM AcaraNa kare che. (1730) je zAthI viSabhakSaNathI athavA agnimAM baLIne athavA pANImAM DUbIne AtmahatyA kare che, je sAdhu AsArathI viruddha bhAMDa - upakaraNa rAkhe che, te aneka janmo - maraNonuM baMdhana kare che. * vivecana - 17ra6 thI 1730 - (ahIM sUtrano artha to spaSTa kahelo ja che. vaLI vRttimAM arthanI vyAkhyA sAthe sAkSIpAThonuM paNa prAbalya vartAI raheluM che. tethI ame vRttine akSarazaH anusaravAne badale temAMnI keTalIka vastu ke zabdArtha - vyAkhyAne ja mAtra prAdhAnya ApIne A pAMca sUtranuM vivecana karI rahyA chIe.) kada - aTTahAsya, anidbhuta, bakavAda, guru Adi sAthe paNa niSThara vakroktirUpa ane kAma kathAno upadeza ke kAma kathAnI prazaMsA karavI, te kaMdarpa kahevAya che. - X- X kauFcca - A kauFcca paNa be bhede jaNAvela che, te A - Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1) kAyakItyucya- jemAM svaya-pote hAsya vinA ja bhramara, nayana, vadanAdinA vikAro kare che, jethI bIjAne hasavuM Ave. - - - (2) vApha kautkacya - evI rIte bole ke jenAthI bIjAne hasavuM Ave che tathA vividha jIvonA avAjo kADhIne mukha vaDe AtodhAdine vagADe che, te vAka kIlucca kahevAya - X- x AvA kaMdarpa ane kahyucyane kare che. zIla - je prakAre bIjAne vismaya upajAve che, phaLa nirapekSa evI vRtti - svabhAva - bIjAnA vimaya utpAdana abhisaMdhi vaDe ja te te mukha vikArAdi karavA, hasana - aTTahAsyAdi karavA. vikathA - bIjAne vismaya pamADe tevA vividha ullApo karavA. ukta zIla Adi vaDe vimaya yukta bIjAne karavA te kaMdarpanA yogathI kaMdarpo che. tenAthI A kAMdapa bhAvanA kahI che. athavA tenA bhAva AbhyAsarUpa AtmAne kahe che. A ja pramANe AgaLanI bhAvanA paNa bhAvavI. maMtra - pUrve kahela che, teno yoga- vyApAraNa, te maMgayogane karIne athavA maMtra ane yoga- tathAvidha dravyanA saMbaMdhathI maMtrayoga tene karIne arthAta temAM pravRtta thaIne vartavuM. bhUti - bhasma, rAkha, mATI saMbaMdhI karma- vasati AdinI rakSArthe tenuM pariveSTana karavuM te bhUti karma. - x- - - zA mATe A maMtra yoga ke bhUti karma Adi kare? te kahe che - sAtA - sukhane mATe, rasa - mAdhurya Adine mATe, haddhi - upakaraNa Adi saMpattine mATe arthAt te - te hetu ke nimittathI kare. abhiyoga - tene AbhiyogI bhAvanA kahe che, tema kahevuM. Ama kahIne sUtrakAra evuM jaNAve che ke je niHspRhatAthI apavAda rUpe kavacita kare to guNane mATe arthAt adoSane mATe che. - x x jJAnanI - zrutajJAnanI, kevalI - kevaLajJAna pAmelAnI, dharmano upadeza denAranI, AcAryanI, saMghanI, sarve sAdhuonI niMdA arthAta je avarNavAda ke acchAdhA kare che. - x x x- kevI rIte ? zrata jJAnanI - jemake A zuM vAraMvAra vratanI ane apramAdanI Adi vAta kahe che, mokSAdhikArIne vaLI jyotiSAdithI zuM? kevalInI - jemake, A jJAnadarzana upayoga anukrame zA mATe, baMne bhegA vartatA hoya to zuM vAMdho? icyAdi. - x-x dharmAcAryanI - ghaNAM kAgaLA kutarAnA paNa saMgho hoya ja che ne, to A saMgha vaLI kaI vizeSatAvALo che ? Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1726 thI 1730 221 e pramANe sAdhunI, gurunI AdinI niMdA kare. e pramANe avarNa bolavAno jemano svabhAva ke AcAra che, te avarNavAdI. X - bhAyA zaThatA, svasvabhAvane gopAvavA Adi vaDe - e pramANe te philbiSikI bhAvanAne kahe che. AsurI - jene krodhano vistAra viccheda pAmato nathI, sadA virodhazIlapaNAthI, anutApa karyA vinA, kSaNaNA - pAmaNA Adi vaDe paNa prasakti na pAmIne varte - evI evI rIte AsurI bhAvanAne kahe che. x = X - X - X - pachI 0 0 zastra - khaDga kSurikA Adi, jenA vaDe vadha vagere karAya che, tenuM grahaNa svIkAra karavo. AtmAmAM avadhAraNa karavuM. - viSa - tAlapura Adi, tenuM bhakSaNa karavuM. - jvalana - potAnI jAtane bALI nAkhavI arthAt baLI maravuM. jaLa pradeza - pANImAM DUbI jaIne AtmahatyA karavI. - ca zabdathI bhRgupAta Adi anya rIte AtmahatyA karavI. AAdhAra zAstra vihita vyavahAra, tenA vaDe je upakaraNa ke bhAMDa Adi, tathA je zAstra vihita nathI tevA anAcAra bhAMDopakaraNa Adi. teno hAsya, moha AdithI paribhoga karavo. - ukta AtmahatyA ke anAcAra bhAMDa sevanAdi vaDe janma ane maraNane upacArathI tenA - tenA nibaMdhaka karmone bAMdhe che arthAt AtmAnI sAthe vizlaSTa kare che. saMkaleza janakatvathI A zastrAdi grahaNa te anaMta bhAvanA hetupaNe che mATe karma baMdha kahyo. AnA vaDe unmArgano svIkara ane mArgamAM vipratipati kahelI che. ane artha vaDe '"mohI'' bhAvanA batAvI che. - x - x (zaMkA) pUrve AvI bhAvanAnuM phaLa devagatimAM javA rUpa kahyuM, ahIM anya rIte kaho cho, temAM virodha kema na Ave ? (samAdhAna) pUrve je phaLa kahyuM te anaMtara phaLane AzrIne kahela che, jyAre ahIM A phaLa kahyuM te paraMpara phaLane AzrIne kahela che. temAM sarva bhAvanAno upanyAsa che. tethI ja ahIM e pramANe kahela che ke - "A bhAvanAo bhAvIne devadurgatine pAme che, pachI tyAMthI cyavIne anaMta bhavasAgaramAM bhramaNa kare che.' have upasaMhAra dvArathI zAstranuM mAhAtmya jaNAvavAne mATe sUtrakAra maharSi mAtra adhyayanane AzrIne nahIM paNa samagra zAstrane AzrIne chelluM sUtra batAvI rahyA che - 0 sUtra - 1731 A pramANe bhavya jIvone abhipreta chatrIza uttarAdhyayano athavA uttama adhyAyone pragaTa karIne buddha, jJAta vaMzIya bhagavana mahAvIra nirvANane pAmyA - tema huM kahuM chuM. . Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * vivecana - 1731 - anaMtara vaNavala sUtra rUpe kaMIka arthathI ane kaMIka sUtrathI prakAzIne - athavA prajJApanA karIne parinirvANa pAmyA. koNa ane kevA ? (te mahApuruSane varNavatA kahe che ) buddha - kevaLa jJAnathI sarva vastu tatvane pAmelA. jJAta - jJAta kuLamAM utpanna thayelA evA, vartamAna svAmI. A chatrIza evA uttara - pradhAna, adhyayana karAya ke bhaNAya te adhyAyo athavA adhyApano. te vinayakRta' Adi uttarAdhyAyano. bhavasiddhika - bhavya, temane gADha paNe abhipreta arthAt bhavasiddhika saMmatA athavA bhavasiddhika saMvRtta - te ja bhavamAM - manuSya janmamAM siddhi pAmanAra te bhavasiddhika ane saMvRtta - Azrava nirodha. parinivRtta - krodhAdi dAhanA upazamathI samatAMta svasthIbhUta thayelA. teoe A mAhAmya kaheluM che. niryuktikAra paNa A mAhAbhya svarUpane jaNAve che - * niryukti * 560, 51 + vivecana - jeo bhavasiddhika che, parita saMsArI che, bhavya che, evA dhIra puruSo A chatrIza uttarAdhyayanane bhaNe che. jeo abhavasiddhika che, granvikasatvA che, anaMta saMsArI che te saMkilaSTa karmovALA abhavyo teo te A asat che. - - ukta niryuktinuM vivecana karatA vRttikAra kahe che - bhavyariddhika eTale bhavya jIvo, parita saMsArI - jeNe saMsArane parimita karelo che tevA. bhavya - samyagadarzanAdi guNane yogya eTale granthino bheda karelA, A adhyayano bhaNe che. - - - ahIM sakhyam jJAnanA sadbhAvathI nizcayathI pATha saMbhave che. bIjAone te vyavahArathI saMbhave che. graMthimasatrA - abhinna graMthi. anaMta - aparyavasita athati anaMta saMsArI - kyAreya mukti sukhane na pAmanAra evA abhavyo. saMklaSTa - azubha evA jJAnAvaraNIyAdi ka jemane che tevA saMkliSTa kamavALo. abhavya * ayogya. - x- - - A baMne gAthA vaDe niryuktikAre mAhAsya batAvatA kahyuM che ke viziSTa yogyatAvALA tAviko vaDe ja A adhyayanano sadbhAva jANavo. A adhyayano kaI rIte dhAraNa karavA ? te kahe che - Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/1731 223 * niyukti - 562 + vivecana - tethI anaMtagama paryAyo vaDe saMyukta evuM A adhyayana, ke jinezvara vaDe prApta che, tene yoga anusAra gurunI kRpAthI ja bhaNavuM joIe. -0- A niryuktino vRttikAre karela viziSTArtha A pramANe - jina - zrata jinAdi vaDe, prarUpita - kahela, anaMtA Ave te gama - arthanI paristhiti prakAre, paryava - zabda paryavo ane arthaparyavo rUpa evA anaMtagama paryAyothI.. saMyukta. yathAyoga - upadhAnAdithI ucita vyApAra. tene atikrakhyAvinA yoga anusAra, guruno prasAda - citta prasannatApUrvaka bhaNe. A adhyayana - cogyatA prAptimAM pramAda na kare. - x- 4 - muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 36 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa uttarAdhyayanasUtra saTIka anuvAda pUrNa para bhAga - 39 - samApta para Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda vibhAgIkaraNa mAga adhyayano 39 adhya. 1 thI 6 38 adhya. 7 thI 21 39 adhya. 22 thI 36 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa | || - AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga 1 ane 2 sUtrakRtAMga 3 ane 4 sthAnAMga - 5 thI 7 . samavAyAMga bhagavatI | 9 thI 13 jJAtAdharmakathA upAsakadazA, aMtakRdazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa 15 vipAkazruta, papAtika , | 16 rAjaprazrIya | 17 jIvAjIvAbhigama 17 thI 19 prajJApanA 20 thI 22 sUrya/caMdra-prajJapti | 23,24 jaMbUdvIpa prajJapti 25 thI 27 nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 | 28 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa 29 | mahAnizItha 30 Avazyaka 31 thI 34 piMDaniryukti, oghaniryukti | 35 dazavaikAlika | 36 . uttarAdhyayanA 37 thI 39 naMdIsUtra | 40 anuyogadvAra kalpa (bArasA) sUtra 41 42 Jam Euucation memational Tor private & Personal use only www.jainelibrely ory