Book Title: Acharanga Sutra
Author(s): Saubhagyachandra Maharaj
Publisher: Lakshmichand Zaverchand Sanghvi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023120/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enk a "cArAMgasUtra saMtamAla Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AcArAMgasUtra gUjarAtI anuvAdana :: anuvAdaka :: kavivarya paMDita thI nAnacaMdrajI savAmInA | suziSya pAtAvadhAnI paM. zrI saubhAgyacaMdrajI mahArAja vIra saMvata : mi vana 1992 suya eka rUpiye Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra * ' tya prakAzana ja che ane ' ~ ~ ~ ~ ~ ~~ ~ : prakAzaka : lakSmI caM da ka va ra caM da sa dha vI - maMtrI zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira mANekalcaka : amadAvAda prathamavRtti * * prata 2000 000 : paryuSaNa parvAdhirAja - 1992 , . . . . . maganalAla bakAbhAI paTela zrI suryaprakAza prinTiMga presa, pAnakoranAkA......amadAvAda Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = arpaNu =jenI pravRtimAtramAM anekAMta che je pravRttivIra chatAM nivRttidhIra che je ekadazIya chatAM sakaladezIya che je anAsakti ane tyAganA avirodha , - sahacAranI jIvaMta pratimA che. , e = virala vibhUtine === Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana zrI "sAdhaka sahacarI pragaTa thayA bAda lagabhaga savA varSane aMtare sUtragraMtha tarIke zrI AcArAMga bahAra paDe che. jaina AgamAM zrI AcArAMgasUtranuM sthAna sarvocca tarIke prasiddha che. gaNadharapraNIta aMgasUtramAMya enuM nAma sauthI paheluM che. jeTaluM e ucca ane prathama koTinuM che, teTaluM ja temAM AvatuM vastu paNa gaMbhIra, vyApaka ane jIvanane talasparzI che. ATalA gahana ane sarvagrAhya sUtranuM bhASAMtara eka ucca koTinA vidvAna munirAjane hAthe thAya e sarva rIte IcchavA yogya che. "jaDa saMskRtinI dhodhamAra vRSTi thaI rahI che, vijJAna ane yaMtravAdanA jhaMjhAvAte mAnavajAtane DagamagAvI dIdhI che, buddhivAdane yuga beThe che, jagata nAstika thaI gayuM che, thatuM jAya che, dharmabhAvanAe osarAtI jAya che, eve vakhate AvAM tattvajJAna ane AdhyAtmikatAthI bharelAM sUtra apathya nIvaDaze" AvA sUre keTalAka DAhyA puruSa kADhI rahyA che. paNa amAre anubhava ethI kaMIka juduM ja kahe che. amane lAge che, koI kALe prajA jIvana vinA TakI nathI, Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na TakI zake. jIvavA mATe jeTaluM jIvana anivArya che, teTalI ja mAnavajAta mATe dharmabhAvanA anivArya che, ane rahevAnI. jene nAstika saMdhAya che evI vyakti paNa nIti, mAnavatA, satya, ityAdi tamAM mAne ja che. enAmAMya paragajuvRtti, hRdaya, bhAvanA, lAgaNI, sneha evA evA amRtabhAva ochAvattA pramANamAM najare paDe che. keNu kahI zakaze ke e dharma vinA jIvI zake che ? paNa ApaNuM dezamAM ke anya dezamAM dharmane nAme keTalIka rUDhio cAlI rahI che, ane e dharmasAdhaka thavAne badale UlaTI dharmarodhaka thaI paDI che. tyAre ja jagata pokAre che ke amAre nirbheLa dharmanI jarUra che-nagada dharma joIe che. e dRSTie jotAM prathama karatAMye Aje dharmanI jijJAsA vadhI che; sAhityaruci ane kartavyabuddhi khIlI che. je kaMI aci dekhAya che te kharuM pUcho te dharmavikRtinA trAsane pariNAme janmela sAcA dharmanI bhUkharUpe ja che. evo khorAka pUro pADavo e amArI nIti che. mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira taraphathI pragaTa thatAM prakAzamAM jainadharma ane jenasamAjanuM baMdhAraNa mukhyatve carcAya che. paNa jainadharma eTale amuka saMpradAya ke vADAno dharma nathI, jainadharma ane bhagavAna mahAvIre je kaMI kahyuM che te nikhila vizvane saMbodhIne sarva prANInA hita arthe kahyuM che. eTale emanAM vacanane yathArtha svarUpamAM mUkI varSo pahelAM vizvavaMdya mahAvIre je ahiMsA ane satyanA prayogo ajamAvI jagatamAM zAnti sthApavA prayAsa karyo hato, ane Aje gAMdhIjI e ja siddhAMtathI je vizvazAnti IcchI rahyA che, e gukAryamAM yiicata paNa A prayAsa upayogI thAya emAM ame amArI kRtakRtyatA anubhavI rahyA chIe. amArAM prakAzanene jaina tathA jainetara prajAe ekasarakhA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvakAra ApI je AzAtIta vijaya apAvyo che ane utsAha preryo che, te AbhAra zabdamAM zI rIte AvI zake? zrI AcArAMga jevA gahana ane AdhyAtmika viSayane saraLa, jIvananA pratyeka kSetramAM upayogI ane ATale AkarSaka banAvI zakAya che, e huM A bhASAntara joI sAva navInatA anubhavuM chuM. anuvAdaka munirAjanI lekhinImAM ja UMDANa, recakatA, mIThAza ane prauDhatva sahajasAdhya che. paNa A anuvAdamAM kevaLa AdhyAtmika graMtha hovA chatAM je prasAdaguNa AvyuM che e hRdayamAM kaMIka adbhuta AnaMdermio, avanavI preraNuo janmAvyA vinA raheto nathI. A graMthane amuka vibhAga judAM judAM patromAM prakAzita thaI cUkyA pachI ane lekenI mahinAo thayAM uparAuparI mAgaNI cAlu hevA chatAM ame amAruM prakAzana moDuM ApI zakIe chIe te badala duHkha thAya e svAbhAvika che. chatAMya moDemoDuMya ame je ApIe chIe e mIThuM ane saMtoSaprada che, e amArI zraddhA ane AsthAsana Ape che. amArAM bIjAM sUtraprakAzanenI apekSAe A graMthanA mUlyanI adhikatA dekhAze, paNa enI pAchaLanAM amArAM zrama, sAdhana ane samayane upaga jonArane e asvAbhAvika nahi ja lAge. li. sevaka, lakSmIcaMda jhaveracaMda saMghavI maMtrI, zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira, mANeka, amadAvAda. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja lekhakanAM bIjAM pustaka dhArmika prakAzane - uttarAdhyayanasUtra dazavaikAlikasUtra sAdhaka sahacarI jainasiddhAnta pAThamALA sAmAjika prakAzane - pApanuM prAyazcitta Adarza gRhasthAzrama sukhane sAkSAtkAra smaraNazakti . prAptisthAna - zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa..... ........... A pustakamAM je je pustakanAM avalokana, pramANa vagere TAMkyAM che emane ullekha A pramANe che : AcArAMgasUtra(mULa)sugharmasvAmI yAyAzaMgabhUtra niryakti -bhadrabAhusvAmI (yavANu) vRtti ... -zIlAMkasUrI tatvAryAdhirAma sUtra . dIpIkA -ajitadeva nivA uttarAdhyayanasUtra pathikanAM puSpa . dazavaikAlikasUtra gItAmaMthana upAsaka dazAMgAdi sUtro jIvanazodhana ardhamAgadhI koSa prAcIna bhAratavarSa SaDdarzana samuccaya zrI araviMda yoga ThANAMgasUtra joDaNI keSa jJAtAjI dharmamaMthana naMdIsUtra dharmaprANa lekazAhanI lekhamALA praznavyAkaraNa Acarang Sutra- oN bhI samayasAra History of Indian hiMdIsaMskRti ANi ahiMsA Literature zrImadbhagavadgItA History of Sanskrit LiterUrdu itihAsa ature; Jainism AcArAMga sUtra [hiMdI] ityAdi amUlakha RSijIkRta Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sarva pustakAnA lekhakA ke anuvAdanA eka sAthIdAra tarIkenA sAtha huM na bhUluM tevA che. te uparAMta pratyakSa ke parAkSa jemaNe jemaNe protsAhana preryuM che, te saunA ullekha huM kema visarI zaku . mArI A pravRttimAM jo AbhAra vyakta karavAnI mane taka maLe te huM e samAjane ane mArA pUjya gurudevanA atyanta AbhAra mAnuM ke jemaNe mane vikasavAnI saMpUrNa taka ApI. jema bIjA sAdhakAnA saMbaMdhamAM bane che tema mArI svataMtra vicArasaraNIne emaNe prathamathI ja dAkhI dIdhI hAta, te huM mAtra abhyAsadbArA mArA sAdhanAkSetramAM ATale u na ja sAdhI zakata. A pustakanA pAThekAne mAre e paNa yAda devaDAvavuM Avazyaka che ke sUryaprakAza prese mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira tarapha Aja sudhI khUba sahayatA dAkhavI che ane A pustakanA nAjuka prasaMganI enI sahAya tA 'ullekhanIya che. presa maeNnejara zrI. zaMkaradatta zAstrI, bhAI cimanalAla zAha ane bhAI zAntilAla zeThanA saMpUrNa prayatna na hAta tA A pustakanuM prakAzana ATaluM zIghra chatAM zuddha, saMgIna ane sudara na banI zakata. 10 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A...cA...rAM...ga...mAM AtmA.....nAM.....udbhaSika krAntimaya kavana ane tejachAyA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "cirasmaraNIya raheze dharmaprANu lokAzAhanI lekhamALA" ke jeNe mane vartamAna jenasamAjanA nidAnanI aNamelI bheTa dharI. A vAkaya mArA aMtaHkaraNe Aja pahelAM paNa amUlya lAbha aneka vAra uccAryuM che. zrI AcArAMgane A anuvAda enuM phaLa che. je maulika jenasaMskRti ane jenasamAjanA vartamAna mAnasane ATalo UMDe ane vyApaka anubhava na thayo hota to kevaLa abhyAsathI huM ATaluM hadaya reDI zakata ke kema ? e viSe mane zaMkA che. eTale zrI AcArAMganA A anuvAdane yaza ene ja phALe jAya che ema mAre kahevuM joIe. zrI AcArAMgasUtranA anuvAdane AraMbha muMbaImAM praveza karyo tyArathI ja thayeluM. paraMtu te vakhate be adhyayane pUrAM thayAM haze teTalAmAM e kArya adhUruM rahyuM. e adhUruM anuvAdane AraMbha rahevAmAM bIjAM gauNa kAraNe hatAM kharAM, paNa temAMya mukhya nimitta hatuM "dharmaprANu lekAzAhanI lekhamALA. e lekhamALAe sAdhusamAja para sIdhI asara karI ane pachI enI ADakatarI asara samasta samAja para UtarI. samAjanA UhApohe sAro evo samaya rekI lIdhe ane zrI. AcArAMganuM kArya sthagita rahyuM. eTalAmAM cAturmAsane nivRtta kALa : samApta thayA. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyArabAda muluMdanA UMcA ane ekAMta pahADa para khIlelI vanazrI vacce avakAza maLavAthI enI pharIthI zarUAta thaI ane lagabhaga pUrvArdha tyAM ja pUrNa karyuM. eTalAmAM to zArIrika samRddhanI utpatti kAraNe ghATakeparamAM oparezana thayuM, ane deDheka mAsa eNe laI lIdho. punaH muluMdanA nAgarika kheMcI gayA. muluMda gayA pachI uttarArdha lakhAyuM ane pUrvArdhanuM punaH avalokana karavAno samaya maLyo. A vakhate mArI pAse AvelA eka sAdhaka paNa sAthe ja hatA. e vAMcatA jAya ane huM sAMbhaLate jAuM. e sAdhakane A vAcanathI khUba rasa paDyo. sAdhakajIvana sAthe AcArAMgano atyaMta sumeLa che, ema emaNe potAnA ja jIvana parathI jANyA pachI mArI pAse eka dalIla mUkI ke "zrI AcArAMganI beMdha pAchaLa je daSTi che ene kaMIka haju vadhu vistRta rUpa apAya te mArA jevA aneka sAdhakane AzvAsanadAyaka ane upakAraka thaI paDaze." mane A dalIla cI. zrI AcArAMga pratyeka sAdhaka-pachI te gRhastha ho ke saMnyasta bhikSu che, dhanika ho ke garIba ho, sAdhanasaMpanna ho ke sAdhana vihIna ho ene navIna dRSTi ane navapreraNuM AcArAMganAM teja ApI zake che. jIvananI koI paNa bAju evI nahi rahetI hoya ke jene zrI AcArAMgamAM eka yA bIjA prakAre nirdeza na hoya. AthI ja mane jeTale zrI gItAjI pratye Adara che teTalo ja zrI AcArAMga pratye che. huM te zrI gItAjIne jenadharma graMtha gaNuM ane zrI AcArAMgane vedadharma graMtha gaNuM! kAraNa ke zrI AcArAMganI saMklanAmAM brAhmasaMskRti ane zrI gItAjImAM kSAtrasaMskRti che. jainatvane pAye kSAtrasaMskRti ja che. zramaNa bhagavAna mahAvIra pote kSatriya hatA. pherA eTale ja ke gItAnI sAmagrI bAhya yuddhanA maMDANa para racAI che, tyAre jainatva AMtarika yuddhanA maMDANa para racAyuM che. mahAbhAratanuM yuddha che gItAnuM rUpaka ane sva tathA parabhAvanuM yuddha e che zrI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMganuM pratIka. A spaSTa karyAM che. rasajharaNA zrI AcArAMgamAM evAM ghaNAM sUtreA che ke jemAMnuM eka ja sUtra eka svataMtra graMtha rAkI zake, ane e dRSTibiMdue enA nAMvistAra huM vikasAvavA nahAtA mAgatA. mAtra zrIAcArAMga jainasaMskRtine je rIte rajU kare che te rIta ja UMDANuthI chatAM sakSipta cacI hatI. ene ja pharIthI vistRta rUpa ApavuM muluMdathI pharI zarU karyuM, ane varasAvAmAM samudrataTa pAse taddana nikaTavatI rahelA masANInA baMgalAmAM maLelI ekAMte e kArya samApta karyuM. e mukSudranA girizcaMganI tarurAji ane varasAvAnAM UchaLatAM meAAM vacce vahetA madhura vAyunAM sauM, saurabha, gAMbhA ane ullAsapreraka saMsmaraNA zrI AcArAMga vAMcatAM Aje paNa divya AnaMdanuM kiraNa pheMkI jAya che. mArA e manaHprasAdane phALA zrI AcArAMganA pADakAne paNa kAM na ApuM? AdhyAtmika viSaya zuSka che, ema mane nathI lAgyuM; tema jIvanavyavahAra ane AdhyAtmika bhAvanA anna bhinnabhinna hAI zake ema paNa mane dekhAyuM nathI. zrI AcArAMga A vAtanI sAkSorUpa che. zrI AcArAMganuM vAcana ane emAM AlekhAyeluM jainasaMskRtinuM citra je padApAH Ape che te, ane AjanuM jainasamAjanuM mAnasa je padApATha Ape che. emAM AkAzapAtALa jeTaluM aMtara che ema UMDANuthI vicAranArane jaNAze. paraMtu ema sAthI thayuM che ema paNa huM ahI~ kahI devA mAguM chuM. enI sAthe jainasamAjanA sAmAjika itihAsane khAsa sabaMdha che. prathama huM eka tarapha jainasaMskRti ane bIjI taraphathI jainasamAjanA vartamAna mAnasanuM tulanAtmaka citra dArU x jIe pariziSTa pu. 8 tattvajJAna nIrasa zA mATe? khulAsA meM pramANA ApIne pariziSTamAM 15. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsA ane mamatvane tyAga e jaina saMskRtine pradhAna sUra che. vizvamaitrI ane jIvanazAntinuM mULa e be tamAM che e vAta kharI che, paNa eno sabaMdha zrI AcArAMgamAM jaina- padArtha karatAM vRtti sAthe vizeSa che, saMskRti ema e kahe che. zrI AcArAMgajImAM juoH . uDuM sotA aho sotA tiriyaM sotA viyaahiyaa| ete sotA viyAhiyA kirda saMrti vidda ! (6-6-7) pApapravAho Urdhva, adhe ane tiryaga traNe dizAmAM che. jyAM Asakti che, tyAM ja baMdhana che. vaLI- je AsavA te parisavA je gharavA te sAravA (3--2) vRttine lIdhe je AsavanAM sthAne che, te saMvaranAM sthAna banI zake che ane je saMvaranAM sthAna hoya, te AvanAM sthAna banI zake che. neva gAme neva raNe A gAmamAM paNa dharma pALI zakAya che ane araNyamAM paNa pALI zakAya che; paNa jenI vRtti zuddha nathI, te gAmamAM ke jaMgalamAM kyAMya dharma ArAdhI zakatuM nathI. jaM sammati pAsaha te mojati rada (-3-23) jyAM samyaktva che, tyAM ja munipaNuM che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArAMza ke A parathI kAI sthaLe amuka veza ke amuka sthAnanA tyAga sAthe mukhya AdhAra nathI ema samajAvyuM che. mukhya AdhAra te mamatvabhuddhinA tyAga para che. veza ane sthAna / nimittapUratAM che. zuddha nimitta mAtra upAdAnane sahAyakArI nIvaDI zake. vaLI zrI AcArAMga kahe cheH aggaM ca mUlaM ca chindhi ( 3-2-6) agraka ane mULakanA bhedane jANI ka* tADA, arthAt kanA mULakAraNa meAhAdi deSA dUra karavA tarapha ja lakSa Ape. vartamAna jainasamAja vartamAna jainanAM ahiMsA ane aparigraha amuka kSetramAMja samApta thAya che. custa jaina kIDI kacarAi jatAM jeTale Dare che, teTalA kAryanu bhUruM ciMtavatAM DaratA nathI. parAkSa rIte enA nimitte vyaktine, samAjane ke dezane hAni paheAMce ene paNa e bhAgye ja vicAra kare che. lileAtarI khAtAM te jeTalA Dare che, teTalA tijorImAM nANAM bharatAM DaratA nathI. milA, saTTo, vyAjakhArI, mUDIneA saMgraha e badhuM ethI ja dekhAya che. asatya ke je saMsAraduHkhanuM mULakAraNa che te---- kheAlatAM ene duHkha thatuM nathI, jeTaluM duHkha rUpiyA paDI javAthI thAya che. eka mADI ke mAkhI bhUlathIye ane hAthe cagadAI jAya ke ene ijA paheAMce te te prAyazcitta le che; paNa peAtAne tyAM parasevA vALI kAma karatAM mANasAnI rAjI kApavAmAM, ene peTa pUratuM nahi ApavAmAM, hada karatAM kAmane mejo vadhu nAkhI kacaravAmAM ke samaya laI emanAM zANita cUsavAmAM ene kSeAbha thatA nathI. 17 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aje jaina zrAvikAne AThama pAkhIne divase lijetarI khAvAmAM ke khAMDavAdaLavAmAM jeTale bhaya lAge che, te niMdA, IrSyA ke kaleza karavAmAM lAgatuM nathI. jena zramaNa lilotarI ke kAcA pANIthI dUra rahevAnI jeTalI cIvaTa rAkhe che, teTaluM carabIvALAM vastrothI dUra rahevA bhAgye ja dhyAna rAkhe che. enAM upadezamAMya jeTalo lilotarItyAga ke bIjA bAhya tyAga athavA tapazcaraNa para bhAra apAya che, teTale AMtarika jIvananA vikAsa para bhAgye ja apAya che. parigrahatyAgane e haMmezAM upadeza Ape che e vAta kharI, chatAM e je maMdira ke upAzrayamAM vase che tyAMthI te parigrahane padArthapATha vizeSa rUpe maLe che. jenasamAjanI vyavasthAmAM tyAgapUjA, vikAsapUjA, ane guNapUjAnuM ja sthAna mukhya hovA chatAM AjanI samAjavyavasthAmAM vyakitapUjA ane dhanapUjA ja mukhyatve dekhAya che. amuka dhana Ape e samAjanA sabhya bane, ethI vizeSa dhana Ape te mAnanIya sabhya bane, ane ethI paNa vizeSa dhana Ape te saMghapati sudhdhAM banI zake. A rIte jotAM parigrahavRttine tathA saMgrahavRttine saheje pioSaNa maLe ja; ane parigraha vadhe eTale pApa vadhe ja. kAraNa ke dharma ane dhanane te sadAya hADavera ja rahyAM eTale ahiMsA ane aparigrahavRtti na jaLavAtAM vizvamaitrI ane jIvanavikAsa banI pUri tUTI paDe e svAbhAvika che. Ama jyAre zrI AcArAMga kevaLa AMtarika doSonA nivAraNa upara mukhyatve ane e AMtarika deSonA nivAraNanA e ja bAhya kriyAo para gauNa rUpe bhAra mUke che, tyAre varta. mUkyAM ja bhUla mAna jainasamAja mukhyatve ja bAhya kriyAo para bhAra mUkate najare paDe che, ane bAhya kriyAomAM paNa sagavaDapaMtha tarapha enuM valaNa vizeSa rUpe che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNAme ahiMsA cabUtarA caNavA sudhI, pAMjarApoLa sudhI ke evA nAnA nAnA cho sudhI pahoMcI zake che, mAnavabALa sudhInI maitrI mAtra uccAravAmAM ja rahI jAya che. sAmAyika saMskRtine karI pratikramaNa ke pauSadha karanArA udAra ane custa vArase janadharmIonI paNa parigrahalAlasA te evI ne evI ja rahe che. ane e ja pramANe sAmAjika jIvana ane dhArmika jIvanane akSamya jevo dumeLa paNa paDI jato dekhAya che. jemake eka dharmika gaNAtI vyaktinuM paNa maryAdAtIta abrahmacarya, jIbhasvAdanI ati lelupatA, aprAmANikatA, avizvAsa, droha, ISya ane kalezanI bhaThThIthI baLatuM sAmAjika jIvana najare jovAya che. AvI kaika asaMgatatAo ke je jainadharma te zuM kaI paNa dharmane nAme na cAlI zake te jainadharmane nAme cAlI rahI che. enA kAraNarUpe huM vartamAna zramaNasaMsthA ke saMgha saMsthAne doSa nathI jete, paNa samAjane maLelo saMskRtino vAraso ja emAM pradhAna rUpe javAbadAra che evuM mAruM mantavya che. have te keTaluM prAmANika che, e tapAsavA sAru pramANe para daSTipAta karIe. - sAthI prathama e svIkArI levuM paDe che ke koI paNa maulika saMskRti dUSita nathI ja hotI. enA bAhya AcAra, kriyAkAMDa amuka uddeza mATe yojAyelAM hoya che, paNa rUDhine atha mULa uddeza bhulAI jatAM e rUDhinuM svarUpa pakaDI le che-e ja dUSaNa che. rUDhine jema jema pracAra thAya tema tema saMskRtimAM saDo pese che. Adhunika pracalita jainasaMskRti saMbaMdhamAM paNa tema ja banyuM che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janadarzana jainadharmanI jyArathI vyavasthita samAjaracanA thaI che, tyArathI emAM 1stro, puruSa, gRhastha sAdhaka ane tyAgI sAdhaka e cAre tyAga ane aMgeAnA samAveza rahetA AvyA che. samasta saMsAra kadI pUrNa tyAgIye banyA nathI, tema samasta saMsAra kadI saMpUrNa pApIye banyA nathI. vyavahAranA sumeLa jaina sUtrAmAMya joze teA rapradezI jevA rAMjA ke arjunamAli jevA pratidina sAta sAta nirdeSa manuSyAne kAraNavagara dhANu vALanAra paNa dekhAya che. ane zrIkRSNa jevA jainazAsananA prabhAvakA paNa najare paDe che. anAthI jevA zrImatAne Thekare mAranAra, jakhUsvAmI jevA ramaNI ane rAjyasattA tyAgI denAra tyAgavIrAya dekhAya che. ane 4brahmadatta jevA vilAsI ekAMtabhAgI ane sattAvAhI cakravatI nRpatiya najare caDe che. gajasukumAra jevAne sukumAra deha para pracaMDa tyAganA tape tapatA, dhyAnastha muninA tAjA leAJa karelA zira para paDatA kheranA aMgArAnI kaDaka seATIthI ye mAMDamAMDa kevaLa maLyuM saMbhaLAya che, tyAre bharata jevA cakravI sayanagRhanA arisAbhuvanamAM beThAM beThAMya kevaLajJAna pAmyAnAM sarvajJa thayAnAM dRSTAMta sAMpaDe che. puruSaliMgamAM mukti maLe che, tema strIliMgamAMya mukti sAdhyAnAM dRSTAMtA maLe che. sArAMza ke kAI siddhAMta ekAMta nathI. anAsaktine siddhAMta paNa apekSAe che, ane tyAgane siddhAMta paNa amuka apekSAe che. zramaNu mahAvIra jevA tyAganA prakhaLa ane custa himAyatIneya sAdhakanI keATimAM gRhasthAne anekAMtatA 1 sAhU, sAhuNI, sAvaya, sAviyatti cauviho saMgho pannatau ( DhALI ) 2. rAya prazreNI 3. jJAtAputra 4. uttarAdhyayanasUtra jue. 20 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAna ApavuM ja paDayuM che. A vastu zrI AcArAMgamAM pradhAnapaNe che e enI vizeSatA che. enA paranAM mArA tIvra pakSapAtanuM e paNa eka kAraNa che. paNa jyArathI eka apekSita siddhAMtane ja saMpUrNa ane sarvAga satya mAnI levAmAM Avyo che, tyArathI jainasaMskRtimAM saMkucitatA - pesatI AvI che. AjanI uparyukta dazAmAM saMskRti vikAra zramaNasaMsthA ke samAja saMsthAne doSa nathI paraMtu ene vArasAthI cAlatI AvelI saMskRtinA vikArane ja deSa che. saMskAritA ane dharma saMskAritA e dharmanuM phaLa che, ane vastusvabhAva e padArthane dharma che. je padArthanA paryAya badalAya parivartananI che te dharmanA paryAyo zA mATe na badalAya ! AvazyakatA RtunAM parivartana thAya, padArthonAM parivartana thAya, sUryanA tApanAM nyUnAdhika rUpe uSA, madhyAhna ane saMdhyA jevAM parivartana thAya, te dharmakriyAonAM parivartana zA mATe nahi ? bhagavAna mahAvIranuM jIvana juo ke emanuM tIrtha-saMdhabaMdhAraNa tapAse. pUrva karatAM aneka rIte parivartana dekhAze. jena saMskRtinuM mukhya dhyeya tyAga che. chatAM e pote dharmasaMskaraNa Adarza gRhastha jIvana gujAre che. gRhastha navuM nathI jIvanamAMya saMyama saMbhave che ema jIvI batAve che. cAturyamanI paraMparAne badalI te pAMca mahAvratonI sthApanA kare che. vastra dhAraNamAM parivartana kare che. zramaNasaMsthAnA niyameya navIna rIte ghaDe che. evI te nAnImoTI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka kriyAomAM pAravana kare che. e vAta 1 kaizI gautamIya saMvAdamAM spaSTa ApI che. zuM A dharmAMsaMskaraNanuM sUcaka nathI ? zAstrAmAM AvatA 'vyaM, pitta, hAruM, mAthaM ca vinAya' dravya, kSetra, kALa ane bhAvane oLakhI vavAnavInatAnA Adarza nA ullekha zuM navInatAne apanAvavAne Adarza nathI ? ' vyavahArAmAM jinakalpanA AvatA nirdeza saMskaraNanI zakayatAne sUcaka nathI, teA khIjAM zuM che? bIjAM danAmAM 2paryAyanuM nAma sudhdhAM nathI tyAre jainadarzana paryAyane svIkAre che. Ama aneka rIte parivartana ke saMskaraNanA nirdeza hAvA chatAM, khUda bhagavAna mahAvIra navasarjana karyAM che ? ane enA paTTadhara ziSyAe cAlatI praNAlikAmAM ucca dhyeyane anulakSIne parivartana karyAnA spaSTa ullekhA heAvA chatAM, TheTha jakhUsvAmIthI mAMDIne Aja sudhInA itihAsane UMDANathI tapAsIe te| jaNAze ke dharmasaMskaraNajIvI jaine ane rUDhibhaMjaka mahAna krAntikAra mahAvIranA anuyAyIe kevaLa para parAjIvI, rUDhijIvI rahyA che, navasarjaka banI zakayA nathI. prati dhananu pariNAma jainasaMskRtimAM jIvatI 'jaina kAmanI vartamAnamAM dekhAtI avadazA ke pragatiruMdhananuM mULa A ja che. je mahAvIra jaina-jainasamAja guNapUjA ane vikAsapUjAmAM mAnanArA hatA te vyaktipUjaka banyA che. je vIratAbharI ahiMsAmAM mAnanAra hatA samAja kayA ? 1 juA zrI uttarAdhyayanasatranuM 23 su adhyacana. 2 danAnI mAnyatA mATe ziSTamAM jIeH SaDadananI sakSipta mImAMsA, svIkAre che. vaLI vaizeSikA paramANuvAdane mAne che ne e nitya che. ema drunyane padArtharUpe ane enA dharmane guNarUpe te mAne che, paNa ullekha nathI. e ja rIte sAMkhyamAM, vedAMtamAM ke kAMca paryAyanuM nAma ja nathI. emAM paryAyane 11 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te Aja pAmara ane kAyara banyo che. je saMyama ane satyane pUjaka hato, te Aje parigrahI ane vilAsI banyo che. je zramajIvI ane baMdhutvajavI hato, te ALasu ane klezI banyo che. je vizvanI samAnatAno himAyatI hatA, te sattApUjaka ane svArthodha banyo che. emAMya A vastunI javAbadArI mukhya che. jena zabda je vivekabharI kriyAzIlatA sUcave che, AMtarazatruone jItavAnI je vIratA batAve che, ane jagatanA sAmAnya janasamUha karatAM jJAna ane cAritrazaktinI je vizeSatA batAve che te keTalI kevI ane kyAM che ? anyadharmanA jainatvane artha anuyAyIomAM je jijJAsA, je lAgaNa, je prema je saMgaThana dekhAya che, te jainasamAjamAM kayAM che ? AjanA jainasamAjanuM rekhAcitra deratAM eka samartha samAlocaka kahe che ke "eka sAmAnya matabheda khAtara aMdaroaMdara laDIne sAdhana, zakti ane samaya veDaphI nAkhanAra je koI samAjanuM citra jevuM hoya to AjanA jainasamAja para daSTi pheMkaje." vartamAna jaina samAjane mATe A keTaluM zaramajanaka !!! A badhAnuM kAraNa vArasAmAM maLelI asahiSNutA sivAya asahiSNutAne bIjuM zuM che ? e asahiSNutA zAthI janmI ? vAra e viSaya khUba ja vizALa che. ahIM te huM mAtra aMgulinirdeza karIza. sarvajJatvanI mAnyatA jainadarzananA pratyeka tIrthakara ahaMnta, jina ane sarvajJa gaNAya che. sarvajJa eTale bhUta, bhaviSya ane vartabhAvabhUlyAnI mAnanA pratyeka bhAvane aMjalijala samAna ekIpUjA vakhate jANanAra ane dekhanAra evI jenI mAnyatA che. evA ja sarvajJa bhagavAna zrI mahAvIra (3 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI gayA hatA. A mAnyatAnA saMbaMdhamAM ApaNe kazI carcA na karIe e ISTa che. emAM UMDIUMDI dharmazraddhAnI je rakSA che, te mAnavasamAjane jarUranI che. paNa prazna e che ke sarva ne nAme sarvajJanA zabdo para paNa je sarvajJatvano Aropa karAyo che te kaI apekSAe ? zabada pote nitya che ke anitya ? zabda pite apekSita che, pudgala che, to bhAva ane AzayanI nityatA jaLavAtAM emAM parivartana thavuM zakya che ke kema ?x zrI jaMbUvAmInA aMtima nirvANa pachI mokSanAM bAraNAM baMdha thayAM evo sthAnakasUtramAM ullekha che. e jijJAsu vRttine ullekha sahetuka ja hoya ema svIkAravAmAM hAsa harakata nathI. paNa emAMthI e zIkhavAnuM nahotuM ke zAstrIya vikAsanAM dvAra baMdha karavAM. zrI AcArAMgamAM spaSTa ja lakhyuM che ke je kevaLajJAnIo bhAkhe che te ja takevaLIo paNa bhAkhe che. je AcArAMgamAM zrutakevaLInI ATalI yogyatA sUtrakAra jaNAve che, te mutakevaLI dravya, kSetra, kALa tathA bhAvane joI jenasaMskRtinA mULa uddezane jALavI karmakAMDanAM khAMmAM parivartana kama na karI zake? paNa duHkhanI vAta che ke ema karavAthI rakhe zramaNa bhagavAna mahAvIranA sarvajJatvamAM vAMdho Ave, e bhrame ApaNI sarjaka praNAlikAnuM bhaMjana karyuM, jijJAsu buddhinAM bAraNuM baMdha karI nAkhyAM? pariNAme ApaNI sAhityasamRddhio khUba phUlIphAlI, paNa emAM navasarjananuM cetana bahu a5 bhaLyuM. zabda para sarvajJatvane Arepa karavAne pariNAme ApaNuM * "zAstra pite ja ema bhAkhe che ke zrI sarvajJa jeTaluM jANe ethI anaMtame bhAga bhAkhI zake, ane jeTaluM bhAkhe ene anaMtame bhAga zrI gaNadhara ene grahI zake ane zrI gaNadhara jeTaluM grahe tene anaMtamo bhAga ja gUMthI zake." zabdanAM parivartanane AdhAra AthI vizeSa bIje ze joIe ? Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhityopAsanA bhAvapUjaka-cetanapUjaka marTI, zabdapUjaka-jaDapUjaka jaDa banatI gaI. Aje jJAnapaMcamIne divase sAhitya pAsanA zAstrone zaNagArI gheDAgADI ke meTaromAM sAmaiyuM kADhI pheravavAnI prathA enuM ja pratIka che. jesalamIranA bhaMDAremAM hUMbaDAMnI jema laTakatAM ke berAnI thapInI jema khaDakelAM pustakone najare jonArane ApaNI sAhityapAsanAno bahu suMdara khyAla AvI zakaze. satyane trikAlAbAdhita mAnanAra ke samajanAranI pharaja eTalI ja vadhe che. " 3pavA, phuvA ane vineva " utpatti, sthiti ane laya evI satanI maLatI zAstravyAkhyA satya eTale kevaLa parivartananI sUcaka ja che. satya pite dhruva che e vAta kharI, paNa satya je rUpakamAM paDe che te rUpaka parivartanazIla ja che, ane havuM ghaTe. . karmakAMDonI asara ahIM koI trikAlAbAdhitanI dalIla karatuM hoya te ene pUchajo ke AsapAsanA bAhya karmakAMDonI asarathI jenasamAja pRtha rahyo che ema koNa kahI zake tema che ? zrI bhadrabAhu svAmInA karmakAMDanI bhaviSya pramANe bAra dukALa pachI jenazramaasara ne jyAre bihAra ane magadha cheDavAM paDyAM tyAre eka zAkhA dakSiNamAM pratiSThita thaI ane bIjI pahoMcI kAThiyAvADa ane gujarAtamAM. dakSiNanI zAkhAnuM valaNa jinakalpa tarapha vizeSa DhaLatuM hoI e saMpradAyanA zramaNavarge digabaratva para khUba bhAra mUkyo ane bIjo varga vetAMbara ja rahyo. zrImAna zaMkarAcAryane samaye dakSiNamAM vedadharmanI je chApa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDI e karmakAMDenI chApa Aje paNa digaMbara samAjamAM keTalI UMDI che? jue, digaMbara zramaNanI gecarI vakhatanI asala koNa bacyuM? yiA, zrAvaka varganI janoI dhAraNa karavAnI kriyA ItyAdimAM brAhmaNa karmakAMDenI asara nathI ema koNa kahI zakaze ? kAThiyAvADa, gUjarAtamAM vaiSNava ane zevAnuM jera thayuM eTale ene cepa jenoneya lAgyo. jenI sAmAjika praNAlikAmAM enI ja UMDI chApa che. aspRzyatA, jJAtibheda, komIanya dhamaonI custatA, strIpuruSanA asamAna adhikAra vagere asara to enA pramANarUpa che. AvuM to ghaNuM che. jevI rIte janajIvana para enI asara che, tevI ja jaina sAhitya para paNa che ja. digaMbarIya sAhityamAM Aje paNa dekhAtA tattvajJAnanA valaNamAM taddezIya Itara darzananA sAhityanI asara jhabakyA vinA rahetI nathI. vetAMbara sAhityamAM paNa e valaNa to spaSTa ja parasparanI asara che, ane hovuM joIe. kAraNake te anivArya che. pAse UbhelA samAjanI chAyA bIjA samAja para paDe emAM kazuM Azcarya nathI. jevI rIte jainadarzananA sAhityamAM Itara chAyA che tema chataramAM jainasAhityanI chAyA paNa che ja. gadarzana sAMkhyane ja uttaravibhAga che, evI prAmANika mAnyatA che. kALadaSTie jotAM sAMkhyadarzananI pahelAM AgamakALa che, ema itihAsa sAkSI pUre che. tattvArthapAsenA paDachAyA sUtra kevaLa jaina AgamanA pAyA upara racAyuM che, eTaluM ja nahi paNa enAM badhAM sUtro jaina AgamamAM che evuM sthAnanirdeza karI samanvaya batAvatuM eka pustaka paNa bahAra paDI cUkayuM che. 1. gItAjImAM paNa A ja bhAva che juo a. pa, loka 4. - 2. juo upAdhyAya zrI AtmArAmajIkRta "tArtha aura Agamasamanvaya. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthanAM sUtra sAthe ceAgasUtronI ghaNe sthaLe samAnatA maLI Ave che. e parathI ekanIjAnI pArasparika asara che, ema mAnavAnu kAraNa che. digaMbara jevA tattvajJAnanuM asaranAM pramANe vizeSa valaNa dharAvatA sAhityamAM rivazAdi purANAnuM sthAna che, e paurANika saMskRtinI chAyAnuM ja sUcaka che. zvetAMbara sAhityamAM paNu jainadaSTinI gUMthaNIe racAyelAM DhALasAgara ane rAmAyaNanI pUrtinI ja pratIti pUre che. rAmarasa paNa mahAbhArata tathA e ja rIte gItAmAMya jainasaMskRti tathA bauddha saMskRtinI ati UDI chApa che. enAM pramANA me pariziSTamAM ApyAM ja che. sAdhanAnA dRSTibiMduthI tapAsatAM janAnAM ahiMsA ane saMyame vedadhamAM ghaNI UMDI chApa pADI che, emAM kayA taTastha vidvAna nA kahI zake tema che? eTale sAhityadRSTie vedasaMskRtinI eka khIjA para ghaNI ja sArI asara che. paNa mAre ahIM e kahevuM che ke e badhu hovA chatAM navasarjananI dRSTie vedasAhitya jeTaluM kheDAyuM che teTaluM jainasAhitya nathI kheDAyuM. ane enuM kAraNa zabde zabde sarvajJatvanA AreNanI ApaNI bhramamUlaka mAnyatAnA maLelA vAraso che. e ceAgya thayuM che ke ayogya e mAtra apekSAvAda para nirbhara che. * ethI ja jainasamAjane tattvArthanA praNetA zrI umAsvAtivAcaka jevA sama saka maLyA, jemaNe Agamarahasya laI tattvArthasUtrane saMkSipta gadyAtmaka zailIe prasanna evI gIrvANugIrAmAM racyuM; paNa emAM navasarjana keTaluM ? ene sarakhAvA yAganA praNetA RSipata jila sAthe pataMjalimuninA yAgadarzanamAM veda, 1 pariziSTamAM SaDadananI sakSipta mImAMsAnA lekha vAMce!. 27 navasarjananI bhUkha Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zruti, smRti ka upaniSad karatAM dhAMya navamaulika tattvo maLI Ave che, paNa tattvArthasUtramAM evuM keTaluM che ? sarakhAve| zrI haribhadrasUri ane zrImAna zaMkarAcAya neH zrI ribhadrasUri eTale navasarjananI mUrti, prakANDaH abhyAsI ane pratibhA- sapanna puruSa. pote janmathI ja brAhmaNa. sarasvatInA parama upAsaka. emaNe sAhityakSetra kheDayuM. emanI zakti agAdha, eTale sAhityanA Dhaga mUkayA. paNa emAM navasarjana keTaluM ? zrI haribhadrasUri yeAgadarzInanI asarathI emaNe yeAgazataka, yAgabiMdu ane yeAgadRSTisamuccaya racyAM. dArzanika asarathI SadarzInasamuccaya ane nyAyanA itara graMthA banAvyA. emanA trIseka anya danAnI tA svataMtra graMthai! ane ghaNA graMthA paranI harIgai TIkAe Ajeya meAbUda che. paNa e badhuMya khIjA danAnI harIphAIrUpe jANe kema na nirmAyuM heAya ema jaNAyA vinA rahetuM nathI. e sAhityamAM navInatAnAM AkarSaNA kevAM ane keTalAM ? yAgaSTisamuccayamAM navInatA che e vAta kharI, paNa ene DhALeA joIe te turata ja jaNAI rahe ke saMskRtine maLelA vArasA emAMya mukhyatve jhaLake che. zakarAcAryanuM prahmasUtra .paranuM eka mAtra bhASya ja joie, teA navInatAnAM darzana thayA vinA rahetAM nathI. ane vivekacUDAmaNi te jANe taddana nUtana graMtha. aMtaHkaraNacatuSTayI ane enAM lakSaNA ApaNane enI maulikatAnuM spaSTa bhAna karAve che. A banne vyakti vidyA ane pratibhAmAM ekakhIjAthI 1 A sarakhAmaNI-kALadaSTie nathI, sAhitya ane pratibhAnI dRSTie che, kALamAM zrImAna zakarAcArya karatAM zrImAna haribhadrasUri ghaNA AgaLa che. jIesaprANa lekAzAhanI lekhamAMLA, 18. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ echI Utare ema naheAtI. chatAM maulika sarjanamAM ATalA phera heAya, eka krAntikAra ane ane khIjA sAhityakAra saMskRti vArasAne rahe ema banyuM hoya, te enuM kAraNa saMskRtivArasAnuM piraNAma nahi teAkhIjAM zuM heAi zake? jaina saskRti ane vedasaMskRti bhAga veda ane zrutie hAvA chatAM mAnavasamAjanI vyavasthAathe jJAnavikAsathI prerAine manunI smRti racAI. AtmajJAnanI kSudhA tRpta karavA arthe upaniSadA nirmAyAM. tarka vikAse danAne janma ApyA. bALamAnasa mATe paurANika saMskRti janmI. Adarza gRhasthajIvananA pratyeka kSetrane vyakata karatAM ane kartavyadharma nA aNumeAla Adarza ApatAM mahAbhArata ane rAmAyaNa sarjAyAM. evI teA aneka navInatAe che. are ! eka zakarAcAyanA mAtra advaitamata para ja vicAra karIe, teAya e ja siddhAMta para keTaluM navasarjana thayuM ene khyAla Ave. Aje paNa evI praNAlikA cAle che ke je AcArya' zakarAcAya nI gAdI para Ave emaNe brahmasUtra para navIna dRSTie bhASyanuM nirmANa karavuM ja joie. e zuM navasarjaka zaktinI udhanArI saMskRtinA vArasAnuM sUcaka cihna nathI ? vedasaskRtinI sarja napraNAlikA gItAnA samRddha phAla e saMskRtivArasAne AbhArI che. vaLI eka ja gItA para jue jJAnezvarI gItA ke tilaka gItA, evI te aneka TIkA ane enI pratyeka bhASAmAM chapAyelI seMkaDA AvRttio, temaja dareka TIkAgraMthamAM paNa jANe maulika tattva ja bharyuM hAya jainasAhityanuM cetana ema dekhAyA vagara rahetuM nathI. jyAre tene siddhasena divAkara jevA tArkika zirAmaNa paMDita maLe che, teya emanA navasarjanathI jaina sAhitya navapallavatA nathI pAmI zakatuM: keTalI 9 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khedanI bInA ! ApaNu purANasaMskRtinI custatAne ane ApaNI e navasarjanazaktine keTa bAMdhavAno eka ja dAkhale juo. ApaNuM e samartha paMDita "namo sidaMtA" evAM paMca parameSThInAM padone. mAtra saMskRta bhASAmAM "namo sadaMtaridvAjAthafidArapugyA" race che ke turata ja jANe mahAguno karI nAkhyo hoya tema saMdhabahAra mUkavAnI kriyA TheTha ItihAsane pAne caDe che ne ApaNI vArasAgata saMskRtinA keTa para eka UMDI mahArachApa mArI jAya che. ane evo vArase jemajema maLato jAya che tematema jaina prajA jijJAsu buddhithI para thatI jAya che. tapAso TheTha I. pU ne 400 varSa pUrvethI mAMDIne Aja sudhIne itihAsa, tArkika cUDAmaNi siddhasena divAkara, zrImAna haribhadrasUri, zrImAna hemacaMdrAcArya jevA samartha prabhAvika puruSo maLyA; zrIabhayadevasUri, zrIvAdadevasUrI ane zrIyazovijyajI jevA mahApaMDita maLyA; ane e ja rIte digaMbara saMpradAyamAM samaMtabhadrAcArya, devanaMdIakalaMka ane evAevAM samartha vikraratno maLyAM; paNa ApaNA e mahAsamartha AcAryo pAsethI paNa ApaNe kazuM navuM na meLavI zakyA, ane kevaLa prAcIna saMskRtinA prabhAve vArasAvI banyA; jeke vArasAvI hovA chatAM bIjAnAM AMdolananI asara te ApaNane maLI ja che, je meM AgaLa spaSTa karyuM che. AjanuM rUDha mAnasa navInatA tarapha sUga karatuM thaI gayuM che, ane navIna AMdolana jAge ke turata ene dAbI devA mATe sajaja rahe che. tema ja AjanA jenasamAjanI zakti navasarjanane vikasAvavAne badale navasarjananAM baLAne vighAtaka evA AMtarakalahamAM veDaphAya che, enuM mULa ahIM che. jyAM sudhI e AkhI saMskRti palaTo na pAme tyAM sudhI aMdaraaMdaranI zaktio A rIte kSINa thAya che, ane thavAnI ja. vartamAna saMskRtinA valaNane palaTo karI zuddha jainasaMskRtinuM punarAMdalana jagAvavuM e ja saMskRtisudhArane ane paristhitiukelane Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAco ane zreyaskara mArga che. have ApaNe e prAcIna saMskRtimAMthIye je vicAraka ane navasarjaka baLa utpanna thayAM tene ane jenasamAje eno upayoga zo karyo e vAtane vicAra karI laIe. jaina ItihAsanAM suvarNa pAro - vikamanI zatAbdI pachInA jaina itihAsamAM suvarNa pAtro maLe che pAMca. prathama maLe che zrImAna kuMdakuMdAcArya. cIlecIle cAlatA - jenasamAjamAM emaNe AdhyAtmikatAnA jhokavALuM zrImAna kuMdakuMdAcArya navIna kiraNa pheMkyuM che. samayasArane aNamUle tattvajJAnane grantha enI sAkSIbhUta che. aSTaprAbhRtamAM ekaka tattvonI karelI samAlocanA ekAMta dhArmika krAntinI. ane navInatAnI sUcaka che. bhale e navInatAe samagra saMskRtino palaTa na karyo hoya, para tu karmakAMDIya valaNavALA mAnasa sAme emanA sAhitya jambara krAnti jagAvI che emAM zaMkA nathI. bIjuM suvarNa pAtra maLe che "dharmaprANa" loMkAzAha. emaNe je navInatA ApI che e vyavahAra ane addabhuta che. karmakAMDanI jaTilatA, sAdhanabaddhatA, rUDhicustatA ane zramaNasaMsthAnI dhamaprANu kAzAha zaithilyavRtti tathA sAmAjika avyavasthA tathA sattAzAhInA vikAra sAmeno prabaLa roSa emanI sArvatrika jIvanacaryAthI spaSTa tAravI zakAya che. jenasamAjanI vikRtinA koI paNa nADapArakhu. Adarza cikitsaka ane siddhAMta khAtara sarvArpaNa karI jenasamAjanA rUDha mAnasa sAme jhajhUmanAra kArDa hoya te te ajoDa dharmakrAntikAra dharmaprANa lekazAha. . trIjuM suvarNa pAtra che ApaNA alabelA yogIzvara zrI AnaMdaghana che. sAMpradAyikatA ane sattA sAmeno prabaLa virodha emanA eka ja jIvanaprasaMga parathI joI zakAya che. yogIzvara gIzvara AnaMda- eka gAmamAM gayelA. samAjanA vaDerA Ave ne dhanajI. vyAkhyAna vaMcAya evI grAmaprathA hatI. paNa yogIzvare to samaya thatAM vyAkhyAna cAlu karyuM. 31 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emane te zretAnI garaja hatI, zrImaMtanI nahatI. zrImaMta paNa sAco zretA hoya te enuM sthAna paheluM bhale Ave, paNa jenadarzanamAM uccatAnuM mApa dhana, sattA ke zANapaNathI nahi mAtra egyatAthI apAya che. e yogIzvaranuM jIvanasUtra hatuM. zeThajI moDA AvyA ane vyAkhyAna to cAlu thaI gayuM hatuM. zeThajIne roSa caDyo ne yogIzvarane Takora karI. A eka nimitte, jenasamAjanA durbhAgye eNe eka samartha puruSane gumAvyA. | gIzvare AtmavikAsa to sAdhyo ja. Aje paNa emanAM paDyo gIzabhUmikAnI sAkSI pUrI rahyAM che. emanI samatAganI sAdhanA kevI jIvanavyApI ane sarvatomukhI udAra hatI e "paDadarzana jina aMga bhaNIe' e pada spaSTa kare che. jenasamAje je e mahApuruSane pacAvyA heta te jenasamAjanuM navacetana koI aneruM hota. paNa e bIcAre zuM kare ! ene te tyAMya naDI pelI vArasA prApta saMskRti. cothuM suvarNa pAtra zrImad rAjacaMdra. zrImadda eTale AdhyAtmapathano ekalavo pathika, adhyAtmarasane rasika madhukara. emanAM kAvya juo, patra juo, lekha juo ke pustaka juo. emanuM rasakSetra zrImad rAjacaMdra mAtra e ja. emanA para chAyA che kuMdakuMdAcArya tattvajJAnInI e kharuM. chatAM emanI navasarjaka zakita avadhya che emAM saMzaya nathI. emanA sAhityamAM cAlatI AvelI saMskRtino chAyA cheka ja nathI ema nizcitapaNe na kahI zakAya. emanAM kAvyomAM strIne " kASTanI pUtaLI nI upamA ApelI najare caDe che. emanA AdhyAtmika saMgItamAM nivRttipradhAnatAne svara mukhyatve guMje che. A pAtraneya jenasamAja na jhIlI zako, ema kahevuM asthAne nathI. kadAca AmAM bAhya karmakAMDo pratyenI eka ja emanI udAsInatA kAraNabhUta hoya ! AmAMnAM koI karmapremI, koI jJAnapremI ane koI bhakitapremI; Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM e gaNAyA tattvajJAnIo, eka gaNAyA, ceAgI, ane eka thayA tattvavI, siddhAMtaLavI, dhajIvI marajIvA. e badhAyamAM vArasAgata saMskRti aa hatI. chatAM navInatA paNu sAthe ne sAthe ja hatI. e navasarjanane jainasamAje na jhIlyuM. ke na vikasAvyu'. paNa UlaTuM pAchaLanA rUDhicusta vidvAnAe anesaMpradAyagaDhanA rakSakoe ene cagadavA mATe khaLa kheMcyuM. kevI hatabhAgyatA ! paNa emAM doSa kAneA ? pAMcamuM suvarNa pAtra zrIyuta vADIlAla meAtIlAla zAha vADIlAla eTale samAjane javalaMta dIpaka, samAja racavAnI bhavya kalpanAomAM svataMtra viharanArA vihaMgama. emanuM tattvajJAna sadgata vA. e. zAha sAgarasamuM UMDuM, chatAM enI kalama tIkhI te tamatamatI. enA manerathA divya. chatAM kaThaNa praNAlikAbhede e sAhityamAM Aje paNa evuM ja kaika agamya kathe che. e hatA kavI marajIvA, tAya akathya vedanA ThAlavI vidAya thaye.. A badhAM pramANu ApI huM ema kahevA mAguM chuM ke jyArathI jainasa MskRtimAM Atha ka kAMDA para bhAra mukAtA gayA ane AMtarika vikAsa gauNa banatA gayA, tyArathI maulika jainasaMskRti bhulAtI gaI ane pariNAme jIvana ane dharmanA rAheA judA paDI gayA. pachI ahiMsAmAMthI vIratA ghaTI gai, saMyamane badale parigraha vacceA 'sabhye lIva huM zAsana rasI'te baddale ghara gharamAM ja najIvA kAraNAne AThe klezo vadhyA. enuM kAraNa jainadharma ke jainazAstra. "nahiM, paNa vArasAmAM maLelI saMskRti che. ane te AmUlAgna palaTA mAge che. pariNAma A mAlika vicAraNA sthApita karavA mATe ja AcArAMgamAM satya, ahiMsA, sayama, tyAga, tapazcaryAM anAsakti ityAdi 33 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsanAM aMge kevAM vAstavika vAcaka lAvavA prayatna kare. e vicAratAM ene lAgaze ke jainadharma eTale naisargika dha hAya. te kAI paNa kSetramAM svAbhAvika ja paLavA joI e. ethI ja zrI AcArAMgasUtra kahe che ke A dha kAi amuka vaSa~nA ja nathI, saune che. mArA vakatavya ane AcArAMganAM kiraNAne samanvaya batAvI have zno AcArAMga pAchaLanAM mArA dRSTibiMduone nirdeza karI dauM. x X X AcAra'gamAM dharmanuM svarUpa svarUpe carcA che, ene peAte ja svataMtra muddhithI tAla * dRSTibiMdu A pahelAM bhASAntara pAmelAM prakAzane karatAM Ane nevistAra vadhu samRddha karyAM che ane pariziSTa paNa umeryuM che. navInatA zrI AcArAMganA prathama zrutaskandhanAM sUtreA saMkSipta chatAM je gAMbhIryAM, UMDANu, sarvavyApakatA dharAve che, enu' yakicita paNa noMdhadvArA bhAna thAya, teA pAThakane mAtra para MparAgata ja nahi paNa svataMtra :vicArasaraNI khIlavavAnIya taka maLe, e A neAMdhavistAranI pAchaLanuM mukhya dRSTibiMdu che. ane sAdhakajIvanane lagatI jhINAmAM jhINI khAkhata paNa sUtrakAre na javA detAM enI gUMthaNI keTalI suMdara, rAyaka ane prasanna zailImAM racI che te sAdhakanA jIvanavikAsanA ukela ApyA che, eneA khyAla Ave, ityAdi gauNa bAbate te aneka che. pariziSTadvArA zrI AcArAMganA UMDA sUra jeTaleA vadhu spaSTa ane surekha rIte bahAra lAvI zakAyeA che teTalA pariziSTa vinA na lAvI zakAta. zrI gItA ane zrI AcArAMganuM aneka dRSTie 34 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batAveluM pramANapUrNa ane zAstrIya sAmya bhAratIya tattvajJAnanI ekatAnuM sUcaka che.ema pratyeka sAdhakane jJAna thAya teA sadha sahiSNutA ke sava dhama samabhAvanuM tattva sahaja rIte jIvanamAM vaNAya. ane e sauthI prathama jarUranuM che. uparanA bAhya kriyAkAMDAnA sAmAnya bhedathI ke vicArAnA sAmAnya matabhedathI dharmAMne bahAne Aje asAmajasya vadhI rahyuM che tenA pratIkAra karavAnI sAcI dharmadRSTi pragaTe, anAsakti ane tyAgane maulika Adaza ane uddeza samajI jIvanamAMnI dharma ane kama vacce asaMgatatAo dUra thAya, e khAtara samanvaya sUcavatA paricchede che. SaDUdananI saMkSipta mImAMsA abhyAsIne upakAraka thai paDe eTalA sAru che. ane chelle ApeleA pAribhASika zabdakaiASa e pariziSTanu khAsa upayeAgI aMga che. ghaNA sArAsArA vidvAne paNa te te darzanAnI dhArmika paribhASAnA zabdonA anAtA na heAvAne kAraNe ghaNIvAra akSamya evI bhUle karI nAMkhe che. e khAtara khAsa jainadhanI pirabhASAmAM AvatA pAribhASika zabdonA a dArzanika ane laukika paribhASAne sAme rAkhI mUkayA che. jema huM pratyeka anuvAdamAM vRtti, cUrNi, dIpikA RtyAdine najara sAme rAkhuM chuM, tema A anuvAdamAM paNa e nIti meM svIkArI tA che ja. paNa jyAM jyAM TIkAkArAnA bhinvaMbhanna matA paDacA che, tyAM ene nirdeza karI meM mAruM svataMtra maMtavya paNa rajU karyuM che, ane ene lagatAM pramANeA ane dalIlA mUkI che. A anuvAdamAM keTalAMka svataMtra mantavye paNa meM sAdara mUkyAM che. paNa e jyAM jyAM che, tyAM sUtrakArane Azaya ane itara TIkAkArAnA abhiprAyAne darzAvyA che, eTale pAka emAMthI nirbheLa rIte judAM tAravI zakaze. e saMbaMdhamAM 35 mantavya Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koIne je kaMI pUchavA yogya lAge te svayaM samAdhAna na karatAM niHsaMkocabhAve mane puchAvI le e huM IcchuM chuM. A anuvAdamAM paNa saMkalanAdaSTi to pUrvavat ja che. A anuvAdanI artharacanAmAM sUtronA akSarazaH arthe ja mUkyA che ane jyAM AMtara vaktavya che te ( ) kauMsamAM mUkayuM saMkalanA ane racanA che. noMdharacanAmAM AcArAMganI maulika saMskRti jALavavAnI ane AjanI jaina saMskRtithI TevAyelA sAdhakane maulika jainasaMskRti tarapha vadhu lakSa Apate karavAnI daSTi mukhya rAkhI che. ethI kadAca ghaNuMya prathama dRSTie jenArane navIna jevuM lAgaze, keTalAkane kSobhajanaka ke kutUhala janaka paNa nIvaDaze. paraMtu jema jema te svataMtra buddhithI vicAraze, tematema emAMthI navapreraNuM maLI zakaze. sAdhakanA jIvanamAM kSaNe kSaNe uddabhavatA vikalpa, vRttinAM kaMko ane AvI paDelI khATImIThI paristhitiomAMthI UgarI ekAMtazAMti ane aDola samabhAvamAM rahI zakavAnI zakti keLavavAnuM kane mana na thAya ? e jijJAsAne saMtoSavAnuM lakSa neMdha, upasaMhAra ane bIjI vividha sAmagrInI racanA pAchaLa mukhyarUpe rAkhavA prayatna karyo che. bhASAdaSTie saraLa zabdo vAparavA tarapha vizeSa dhyAna ApyuM che. e uparAMta paNa A sUtra kevaLa sUtrAtmaka hoI bhAvanAdaSTie ati gahana che, ene bhAvanI dRSTie paNa saraLatA haLavuM banAvavA zakya eTale prayatna sevyo che. AdhyAtmika bhAvanA tathA pAribhASika zabda upara jaina saMskRtinI chApa hevI svAbhAvika hovA chatAM kaMI paNa dharmane sAdhaka e badhA bhAvane samajI zake eTaluM ja nahi, balake jIvanagrAhya banAve e rIte lakhavA koziza karI che. gRhasthadazAnA sAdhaka jIvanathI mAMDIne tyAgIjIvananA Aja sudhInA mArA pitAnA anubhava ane aneka sAdhakonA sukhada Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahakArathI sAMpaDelA vividha banAvAnI gUMthaNIe AmAM parAvAI che. sArAMza ke AcArAMganA anuvAda kevaLa mArA abhyAsanuM ja nahi paNa mArA jIvaMta anubhavanu' phaLa che. AcArAMge mArA jIvanamAM rasa, utsAha, zAMti ane satApa preryA che ema huM spaSTa kahI zakuM chuM. zrI AcArAMgakAre AdhyAtmika jIvananuM citra eTaluM te naisargika, rasika ane preraka doryu che ke koi paNa sAdhaka koI paNa kSetramAM rahevA chatAM ene jhIlI zake eTaluM e saraLa che. paddhati satyanA zrIAcArAMgakAra jema tulanAtmaka paddhatinuM dhAraNa prathamathIja zarU kare che tema e dhAraNa enA anuvAdamAMya jALavyuM che. AcArAMgakAranI paddhati jema pratyeka bhUmikAnA praznone haNe che, tyAga ane anAsakita banne te svIkAre che, gRhastha sAdhaka ane tyAgI sAdhaka bannene vikAsanI samAna taka Ape che, dareka darzana, mata, ke mAnyatAne eka:ja keMdra para sthApita karavA mathe che; teja diSTa anuvAdamAM rAkhI che. ane eja vastune vadhu spaSTa karavA mATe pariziSTamAM zrIbhagavad gItA ane zrI AcArAMganI tulanA gADhavI che, bannenAM sUtreA sAma sAme mukyAM che. koNa name che ke koNa jIte che! enA niNaeNya te pAThakoja kare. mane pUche te! eTaluM ja kahuM ke banne sAdhakajIvananAM samAna pAsAM che, banne pAsAM sAdhakajIvana mATe samAna sathA upayAgI ane AdarzosamAM che. .. mArI pAse pUrvA ane uttarA anelAM taiyAra hatA, che; chatAM meM prathama zrutaskandhanI prathama pasaMdagI zAthI karI? eneA niya huM ApuM e karatAM preA. davee zrI AcArAMga sUtra"nI oLakhamAM ApelI vigata vAMcI levAnI bhalAmaNa karuM te zuM khoTuM ? prathama zrutaskandha tattvajJAna ane sArvAMtrika upayeAgitAnI je pUrti pasaMdagI 37 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che te dvitIya zrataskandamAM nathI. dvitIya zrutaskaMdhamAM paNa sAdhakanI caryA ane yamaniyamanuM vastu ochuM mUlyavAna nathI, paNa e vastu khAsa karIne bhikSukajIvanane saMbaMdha dharAvatuM heI sAdhakane soMga ane saurabhabharyA jIvana sArA pUrvArdha jeTaluM AvakAralAyaka na thaI zake, e banavA lAgyA che. mULapAThanI mAgaNI ghaNA jaina sAdhakanI rahe che, e vAta mArI jANabahAra nathI, mULa sUtra ApI nIce anuvAda karavAnI tarapheNamAM te huM prathamathI ja nathI, ane chelle mULapATha mULapATha ApavAthI mUlya ane gurutvamAM beje thAya eTale evA viziSTa jijJAsuo alaga maLatA mULasUtrane maMgAvI le e saraLa mArga che. A daSTibiMduo jANI lIdhA pachI A prathama zrutaskaMdhamAM AvatuM vastu zuM che, e jANavAnI IcchA thAya emane graMtha pote ja kahI Apaze e uparAMta e viSayanI spaSTatA DaoN. dave e derelI zrI AcArAMgasUtranI oLakha, anukramaNikA ane pariziSTa vagere karI Apaze. gRhasthajIvana gALatA sAdhakaneya jIvanavikAsanI taka Ape, saMyamI jIvana gALanAramAMya zuktAne badale rasikatA prere, tyAgI sAdhakaneya tyAga pAchaLano uddeza samajAve, AkarSaNa akarmaya ane Darapoka vRtti cheDAvI karmacArI ane nirbhaya banAve, lokasaMgamAM rahetA zramaNane satyavRttizIla rahevA chatAM samAja ane satkarSa sAdhavAnI cAvI batAve ane vyaktivikAsamAM mAnanArane pitAnA AdhyAtmika kSetramAM saraLatA karI Ape evA "AcArAMga" prati keNa na AkarSAya ? - 38 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * A anuvAda ApaNI dharmabAdhaka rUDhigata praNAlikAnuM bhaMjana karI sAcuM ane nirmaLa jainatva lAvavAmAM uranA abhilASa upayogI thAya; tathA evo prayatna karatA sAdhakane yatakicita paNa AzvAsanadAyaka nIvaDe; ane viziSTa abhyAsI sAdhakone protsAhana ApI zake; teya huM mAre prayatna sArthaka lekhIza. mAtra eTaluM ja ke jevI rIte zrI AcArAMganuM vAcana aneka kolAhale vacce mArAmAM zAMtino saMcAra kare che, tevI rIte saune te ISTa thAo e ja zubhecchA. 3% iAMtiH kAMdAvADI upAzrayasthAna ] saMtabAla" Ta Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AcArAMgasUtra ni....da...I..... na vetAmbara jainasiddhAnta ke Agama mukhyataH cha vibhAgamAM vaheMcAyela che. (1) bAra aSNa, (2) bAra upADyuM, (3) dasa prakIrNa, (4) cha chedasUtra, (5) cAra mUlasUtra ane janasUtro ane (6) anuyogadvAra Adi chUTaka grantha. vetAMAcArAMga bara sAdhumAgaya saMpradAya aMga, upAMga, - mULa ane cheda evA cAra vibhAge maLIne batrIsa sUtrone pramANabhUta gaNe che. digambara jainasiddhAntanI vyavasthA upalI rUparekhAthI kaMIka judI che, to paNa badhA phirakAo eka vAta te nirvivAdapaNe svIkAre che ke samasta Agama paikI bAra aksagrantho sauthI jUnA ane upayogI che. te bAra adgagranthanAM nAma nIce pramANe cheH (1) AcArAlga, (2) sUtrakRtArga, (4) sthAnAjJa, (4) samavAyAga, (5) bhagavatI vyAkhyAprajJapti, (6) jJAtA dharmakathA, (7) upAsakadazA, (8) antakRdazA, (9) anuttare papAtikadazA, (10) praznavyAkaraNa, (11) vipAkasUtra, (12) daSTivAda. A bAre agagrantha paikI zrI AcArAMgasUtra anukrame tema gAmbhIrya ane Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayeAgitAnI dRSTie prathama che. samasta AgamanA maulibhUta A agagranthanAM TippaNubhASAntara pUjya munizrI ' satakhAla 'jI jevA prakhara abhyAsI vidvAna taraphathI leAkasaMgrahA bahAra paDe che, e ApaNA badhAnA saddabhAgyanuM cihna che. zrI AcArAMgasUtranI amUlyatA tarapha pazcimanA vidvAne nuM lakSa I. sa. 1882mAM jyAre tene pre|. jaMkeAkhIe laMDanamAM Prakrit Text SeriesHi Sacred Books graMthanAM mUlya of the EastnA bAvIsamA pustakamAM tene anuvAda karyAM, tyArathI ja derAyuM che. tyArapachI prA. jiMge sane 1910mAM lIpajhIga mukAme German Oriental SeriesnA 12mA maNakAmAM pUrvA chApI prasiddha karyAM tenuM ja jamana bhASAntara " Words of Mahavira "mAM pR. 66thI 121mAM ApyuM. sivAya hindustAnamAM AgamAya samiti taraphathI TIkA sAthe tathA rAjakATa vagere sthaLethI bhASAntarA sAthe A grantha bahAra paDyo che. mahattA zrI AcArAMgasUtrane 25 adhyayana ke adhyAya che; tenA cha vibhAga che (jene smudha kahevAmAM Ave che). (1) adhyayana 1 thI 9 sudhI, jenuM nAma varmaverA; (brahmacaLi) athavA maulikatA ane prathamazrutadha che. (2) bIjo zrutavanya adhyayana- 10 thI 25 nA che ane te traNa samUhamAM (jene daihiA athavA chUTA nAma che temAM) vaheMcAyela che. prathama cUlikAmAM adhyayana 10 thI 16, mIjImAM 17 thI 23 ane trIjImAM 24 ane 25 adhyayanAne samAveza thAya che. pratyeka adhyayananA peTAvibhAga uddeza nAmathI oLakhAya che, AvA uddezanI kula saMkhyA paceAterathI vadhAre che. zrI AcArAMganA upara jaNAvela vibhAgasUcaka zabdA--skaMdha ane-cUlikA, ja batAvI Ape che ke A grantha ekIsAthe ane 1 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka ja samaye temaja eka ja hAthe racAyela na hoya. "skandha' zabda sAmAnya rIte zarIrane ane vizeSa rIte granthanA zarIrane vAcaka che, ane cUlikA' zabda pariziSTano bAdhaka che. jethI ApaNane ema anumAna thAya che ke mULa AcArAMgagrantha adhyayana 1 thI 9 jeTalo ja hoya, ane bAkIno bhAga pAchaLathI dhIredhIre eka athavA aneka vyaktie umeryuM hoya. bhASAnI, zailInI ane vastunI daSTie A anumAnane sabaLa AdhAra maLe che, mATe te muddAo vigatathI tapAsIe zrI AcArAMgasUtranuM vastu A pramANe che. pahelA adhyayananA prathama uddezamAM saMsAranA baMdhanuM kAraNa ane punarjanmanA prAjaka hetuo upara vicAra che, jemAM haMtA, mamatA vastu dazana e sarva duHkhanuM mULa che ema pratipAdana karyuM che. te dvArA thatI hiMsA aTakAvavA mATe bAkInA udezamAM pRthvI, apU, tejasa, vanaspati, trasa ane vAyukAyanI hiMsAnA parihAre saMpUrNa mImAMsApUrvaka batAvyA che. bIjA adhyayana (kavi)mAM mAtApitAthI zarU karI saMbaMdhamImAMsA Adi viSayo para kevI rIte vijaya meLavavo te batAvyuM che. trIjA (zatIya) adhyayanamAM sukhaduHkha sahiSNutA, cethA (samyaka tva)mAM tattvajJAna, pAMcamA (lekasAra)mAM sumArge javAnAM bedhavacane, chaThThA (dhUta)mAM AtmAne karmanA melathI kema dUra rAkhavo te, tathA AThamA ( kuzIlaparityAga )mAM bhaktapariNA, ItimaraNa ane (1) zrImadbhAgavatapurANanA vibhAgasUcaka bhAgone karyuM kahe che. 2 zrI dazavaikAlika satramAM daza adhyayana pachI nRskiAo Ave che. tyAM teo dekhItI rIte pariziSTa ja che, kemake brAjhila daza adhyayana pachI ja pUruM thAya e spaSTa che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdApagamanarUpa maraNathI mekSa sAdhavAnA prakAra tathA navamAmAM zrI mahAvIranA jIvanamAMthI udAharaNA--A pramANe geDavaNa che. A uparathI jaNAya che ke pratyeka pAchaLanuM adhyayana pratyeka pUrvanA adhyayanamAMthI naisargika rIte phalita thatuM Ave che. tethI adhyayana 1 thI 9 sudhInA grantha avicchinna ane ravayaM sampUrNa hoya ema lAge che, khIjA bhAgamAM sAdhuo mATe AhArazuddhinA niyame, nivAsasthAna, vihAra, vAhana, vastrapAtra, abhyAsa, parasparavyavahAra, gRhastha sAthene vahevAra, vagerenA niyame ApyA che. kayAM pahelA vibhAganA cha jIvanakAya jevA tattvajJAnanI mImAMsA ke pAdapApagamanAdi maraNanA upadezanI ucca bhUmikA ane kayAM vajrapAtrAdinI saMbhALanA niyamapeTAniyamanI zRMkhalAe ? A uparathI eTaluM te jAya che ke zrI AcAphaMgasUtra echAmAM echA e vibhAganuM baneluM che--eka tattvajJAna cantanAdinA, bIjo sAdhuo mATe yamaniyameAnA; ane banne bhAgAnuM stu atyanta vibhinna che. have rolI viSe vicAra karIe. bIjo AkhA skaMdha ( chelluM Avyamaya adhyayana bAda karatAM ) mukhyataH gadyamAM lakhAyela che ane te gadya jainabauddha zailInuM eTale Avana punarAvartanavALuM tathA paryAyapraparyAyanA bAhulyavALu che. jyAre pUrva skandhanI zailI taddana judI ja che. A zailI kevala gadyanI ane AdyapadyanA mizraNanI che. meTA gadyanA phakarA pachI meATA padyanA karA AvyA kare che.2 eTaluM ja nahi paNu akkeka khaSNe gadya mA pachI ekAda be padyo Ave che. kayAreka tA gadyanI vacamAM AkarSaka zailI ane purAtattva 1 udAharaNa, adhyayana che. 2 udAharaNa, a. 3. u. 3; a. 8 vagere. 3 udAharaNa, a. 3, 6. 2; a. 8. u. 3. vagere. 43 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padyanA ekabe pAda evI rIte seLabheLa thayA hoya che ke tene judA pADavA kaThaNa thaI paDe che. A mizra zailI ghaNI jUnI che. etareya brAhmaNa, upaniSado ane kRSNa yajurvedamAM A zailI pUrNatAe pahoMcelI dekhAya che. jyAre gadyamayI zailI apekSAe Adhunika che. bIjuM, je padyakhaDe gadyAntargata bhAse che te vedakAlIna ane tevA bIjA jUnA tripTam, anuNyabhU jevA chaMdonA kakaDA che. e paNa zailInI prAcInatAsUcave che, tathA pUrvArdhauttarArdhanI vibhinnatA pratipAdana kare che. bhASAnI daSTie tapAsatAM samasta jaina AgamamAM zrIAcArAMganI bhASA prAcInatama che; pUrvArdhamAM ArSamAgadhI (eTale ardhamAgadhI) nAM nAma, kriyApada, sarvanAmanAM bhASAdaSTi jUnAM rUpe uttarArdha karatAM vadhAre pramANamAM maLI Ave che. vartamAna trI. pu. e. va. parasma-ti pUrvArdhamAM-ta ja rahe che. (udA. a. 2, u. 1 muzati) jyAre uttarArdhamAM te ru tarIke vAraMvAra dekhAya che. (udA. rika vagere ) vAkayaracanAmAM paNa pUrvArdhanAM vAkyo sAdAM ane TUMkAM che. uttarArdhamAM mizra, sAlaMkAra ane lAMbAM che. teA rIte 1 a. 4, u. 4, sUtra 258; a. 3, u. 4. sUtrara14-216. ra zunA zepanI thAnuM udAharaNa sauthI jANItuM che. 3 chogya ane bRhadAraNyakamAM A sthiti TheraThera che. 4 lagabhaga Akheya kRSNayajurveda a zailImAM lakhAyela che. pa-6 a. ra, u. 4. sutra 108-112nA kakaDA AvA ja che. 7 che. zabrige AvA kakaDAono uddhAra karavA tathA tenAM mUla zodhavA mATe khUba prayatna karyo che ane temAM temane khuba ja saphaLatA maLI che. juo "Words of Mahavira' no upodaghAta. ( 8 pro. brige A bAbata vicArathI cacI tethI tenI punarukti ahIM asthAne che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvA tathA uttarArdhAMne vastu, zailI ane bhASAnI dRSTie tapAsatAM pUrvAdha ghaNuM ja jUnuM ane uttarArdha tenI apekSAe Adhunika Thare che. pUrvAdha tattvajJAnane grantha che, uttarAdha dhArmika yamaniyamakheAdhaka grantha che. samayavicAra have pUrvArdhanA samaya kayA te upara TUMkANuthI vicAra karI laI e. pUrvA je tattvajJAnaneA grantha che tene khIjA kAI tattvajJAnanA granthanI sAthe sAmya che ke kema te tapAsIe. A samAnatA (1) mAtra bhASAnI, (2) mAtra vicArAnI, (3) bhASA ane vicArA ubhayanI~ ema traNa prakAranI heAya che. temAM uttarAttara samAnatA pUrvI pU karatAM alavattara gaNAya che. AvI samAnatA zrI AcArAMgasUtrane zrImadbhagagItA sAthe udhADI rIte dekhAI Ave cheH zrI gItA ane zrIAcArAMga zrImad bhagavadgItAnA keTalAka vicAra| zrI AcArAMgasUtrane anurUpa che. eTaluM ja nahi paNa ghaNAya zabdo, vAkhyA ane pAribhASika zabdo paNa ubhayamAM adbhuta rIte maLatA che. ceDAM udAharaNA tapAsIeH jJAnathI meAkSa maLe che. A bAbata upara zrI gItA jeTaleA ja bhAra zrI AcArAMga mUke che. ajJAna ane kaSAyeA anya ane punarjanmanA hetu che e vAta zrI AcArAMga jeTalI ja zrI gItAmAM spaSTa che. raindriyAmAM viSayasaMparkathI rAgadveSa anicchiAe paNu utpanna thAya che, e mAnasazAstrane jhINA paNa upayAgI siddhAMta bannemAM taratA dekhAya che. ghaNA zabde eka ja rUpe ane lagabhaga eka ja amAM banne granthAmAM vaparAyA che. jIeH 1 AvArAMza . sU. 17 ra AvA a 1, 3, 2. vagere sthaLe. sU. 10 vagere sthaLe. 45 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AcArAMga samAmA seM. 8. sa. 36 zrI gItA yasya sarve samAraMbhAH kAmasaGkalpavarjitAH / zuLa (jagatanI utpattinA heturUpa) daivI zreSA muLamathI mama mAyA duratyayA / je guNe se mUlaTThANe kSetra ( zarIranA aImAM ) idaM zarIraM kaunteya kSetra mi. tyabhidhIyate / 6. rU. 6. 87 samatA 6. 8. 3. rU. samaSi, samAdita. 3. 8. 6. cha . 8. 6. 40 tathA AkhA vAkayane pratidhvani hAmAhAme vagerethI zarU karI alAbhotti na soejjA, lAbhotti na majejja samatvaM yoga ucyate / samAdhau na vidhIyate / sukSamahitaH / Azare I. pU. trIjA aDadhI saddI ke tethI sukhaduHkhe same kRtvA laabhaahAmI.nayAnI vadhAre khArIkIthI tapAsanAra AvAM sAmyada ka udAharaNAnI sakhyA vadhArI zake; paNa AthI aneka dRSTie viziSTa rIte zrI gItA ane zrI AcArAMganuM anekavidha sAmya batAvanAre viSaya, anuvAdake jhINavaTa bharI rIte ane sapramANurUpe pariziSTamAM RNyA che, eTale te joi levAnI huM khAsa bhalAmaNa karI viramuM chuM. zrI gItAne padyAtmaka upaniSaddAnA kALamAM mukAya che, ane zrI AcArAMgasUtranuM zrI gItA sAthenuM ATaluM badhuM sAmya jotAM tathA zailImAM tenuM sAmya brAhmaNu upaniSad sAthe kALa dRSTie tapAsatAM che e jotAM zrI AcArAMga sUtrane jainagranthamAM sauthI jUne gaNavAmAM ane tene meADAmAM meADe zatakamAM mUkavAmAM kSati jaNAtI nathI. saddI, vahelA paNa hAI zake. 4 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayAgI viSaya eka upayAgI khAkhata upara, chevaTamAM, vicAra karI laieH adhyayana 9 mAnuM vastu--zrI mahAvIranuM jIvanavRttAMta, jo A grantha ATalA badhA jUnA Thare che te! zrI mahAvIranA jIvanavRttAntanA je aMze ApaNane navamA adhyayanamAM maLe che te ghaNA ja prAcIna heAI tene vizvAsapAtra gaNavA joI e. kamanasIbe zrI mahAvIranuM pUruM jIvanacaritra ApaNane prApta thatuM nathI, tApaNa khetraNa agatyanI khAkhatA upara vicAra karavAnuM maLe che. eka te, yatie vastra. dhAraNa karavAM na karavAM te viSe temane peAtAnA AcAra; khIjAM, temaNe sahana karelA pariSahA; ane trIjuM ( aitihAsika dRSTie agatyanuM. che) teo hADha dezamAM pharyo te (4. 9, u. 3, zleA. 3 ). jene ApaNe hAlamAM lATa deza tarIke oLakhIe chIe te deza A na hAI zake, kAraNa ke pazcima hiMdamAM jainadharmanA pracAra zrI mahAvIranA dehAtsa` pachI ja thayA gaNAya che. jADhanA leAkeA kUtarAM pALatAM ane tene huDadAvatAM, paradhIne ane ajANyAne duHkha ApavAmAM kAcuM na mUkatAM, tathA teo kaDhera ane khIbhatsa bhASA kheAlatA vagere vagere khAkhatA jADha dezanI sa MskRti vize bahu U McA abhiprAya vyakta karatI nathI. e hADha deza ApaNuM gujarAta heAvA saMbhava nathI e ApaNuM sadbhAgya. A mahAvIra jIvanacaratranI asara khIjA ghaNA janagranthAmAM jovAmAM Ave che. cAdana, pasUtra ane traimacaMdra upara vizeSa che. sUcanaDaMga, 4. 2. |. e zrI AcArAMganI sAthe amAM ane zabdAmAM maLatuM Ave che. patra mAMhenA jJinaritra nAmanA pahelA vibhAgamAM bAvA. mU. nA 4. 2 nI asara che ane muni hemacaMdranA triSaSThirAjAApu SamAMnA 10mA pamAM mahAvIracaratra AcArAMganI chApa 47 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNavyuM che. te uparyuM kata AcArAMganA vibhAgamAMthI preraNA laine ja thayuM hoya ema dekhAya che. sunimahArAja zrI satabAla'jI e AvA apratima ane kaThina sUtrAtmaka zailIvALA grantha vidvattApUrNa chatAM saraLa ane vistIrNa noMdhA tathA samRddha pariziSTa sAthe navIna DhabathI anuvAdita karI samasta gujarAtI prajAne sarvAMsulabha karI ApyA te mATe:jaina prajA ja aMtaranA AbhAra nahi paNa sarva dharmAMpremI gurjara naranArI temanA atyaMta RNI che emAM saMzaya nathI. rAjakumAra kaoNleja rAjakoTa tA. 26-7-36 " DaoN. TI. ena. dave ema. e; khI. TI. (muMbaI); pIeca. DI. (laMDana.) Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a * nuM * * * . . . 5 . viSaya maMtrInuM nivedana . . . sahAyaka . . AcArAMgamAM AtmAnA ubedhaka . krAtimaya kavana ane tejachAyA pra. davenuM nidarzana . . . adhyayana uddezaka 1 zastraparijJA . . 1 viveka 2 pRthvIkAya, . . 3 jalanikAya . 4 agnikAya . . 3 thI 35 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 vanaspatikAya . . . : 25 6 trasacho . . . . . 29 7 vAyukAya . . . . . 33 2 lokavijaya * . . . . . . 36 thI 71 1 saMbaMdhamImAMsA . . . . 36 2 sayaMmanI sudaDhatA . . . . 42 3 mAnatyAga ane bhegavirakti * * 45 4 bhegothI duHkha zA mATe ? . . 50 5 bhikSA kevI meLavavI ? . 6 lokasaMsarga rAkhave, paNa mamatva cheDavuM. 63 3 zItANya * * 72 thI 111 nirAsakti * * * * * 73 2 tyAgamArganI AvazyaktA . . . 81 3 sAvadhAnatA. . . . . 88 4 tyAganuM phaLa. . . . . 100 4 sabhyatva * . . . 112 thI 140 1 ahiMsA . . . . . 112 2 ahiMsA ane dhama . * * * 120 3 tapazcaraNa . . * * * * 128 4 tapazcaryAne viveka . . . * 135 5 lokasAra * * * * 141 thI 217 1 cAritrapratipAdana . . * 145 2 cAritra khIlavavAnA upAya - 151 3 vastuviveka . * * * * 160 4 svAtaMtryamImAMsA . * * * 177 - 5 akhaMDa vizvAsa . . 194 6 sapuruSonI AzAnuM phaLa. . 210. 50. . 6 . . . . Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 - 6 dhUta * * * * 218 thI 278 1 pUrvagraho parihAra . . . 219 2 sarvodayane saraLa mArga-svArpaNa . . 231 3 dehadamana ane divyatA . . 242 4 sAdhanAnI samaviSama zreNIo . 5 sadupadeza ane zAMta sAdhanA. . . 264 7 mahApariNA * * * * * * 279 8 vimekSa . . . . 280 thI 360 1 kusaMgaparityAga . * * * * 281 2 pralobhanaya . . . . 298 3 divya dRSTi . . 307 ja saMkalpaLanI siddhi. * * * 318 5 pratijJAmAM prANArpaNa . 33 6 svAda jaya . 329 7 sAdhyamAM sAvadhAnI. .. 238 8 samAdhiviveka . . . . 344 9 upadhAna zrata . . . . 361 thI 432 1 pAdavihAra * * * * * 362 2 vAranAM vihAra sthAno - 3 zramaNanI sahiSNutA . * * 402 4 vIraprabhunI tapazcaryA. * * * 412 pariziSTa . * * 1 thI 112 zrI AcArAMgano upasaMhAra . - 1 bhagavaddagItA ane zrI AcArAMga viSe eka tulanAtmaka vicAra 389 51 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 saiddhAMtika samanvaya . 2 sAdhanAtmaka samanvayaH saMkSipta paricaya . 23 3 zAbdika samanvaya .. .. padarzananI saMkSipta mImAMsA. . . 58 pAribhASika zabdaza. , ' ' + * 87 zrI AcArAMganuM sUktAmRta . " , 98 zrI mahAvIra sAhitya prakAzana * * che. maMdira sAhitya phAla , . . 103 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutanya prathama Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatvabuddhine tyAge teja tyAge mamatvane; mamatva jyAM nathI tene mArgane jANa jANavo. mATe mamatvabuddhine cheDIne sujJa lakasvabhAvane jANa cetIne karma sAdhaka Acare. lokasvabhAvanuM jJAna vaNAyuM vartane nathI, nirAsakti jagAvAne tadarthe tyAgamArga che. lakavijyA" Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zastrapariNA anaMtadhA vagA padArthamAtramAM aneka dharmo hoya che. gharmonI anektAne aMge daSTibiMduo paNa aneka hevA ghaTe, AthI eka vastune eka ja daSTibiMduthI na jevAM aneka daSTibiMduthI jotAM zIkhavuM ghaTe. A adhyayanamAM Avate rijJA zabdane vAgyAthI te sUcave che. rijJA eTale eka padArthanuM ghaNu bAjuthI zAna karavuM-nirIkSaNa karavuM-samajavuM. pariNAne vadhu spaSTa samajavA mATe tene sAcI samaja athavA viveka zabda tarIke paNa oLakhAvI zakAya. padArtha jJAnamAM ane vivekamAM e tArA che ke, vizvamAM satyAsatyane pArakhavAnI nigbuddhino samAveza che, jyAre padArthajJAnamAM te te buddhi hoya ane na paNa heyAnane ya ja mAtra viSaya che jyAre parijJAmAM te yaheya ane upAdeya traNe samagreza hoya. mATe ja jenadanamAM e parikSAnA be bheda chepariDara) pratyAkhyAna pariNA. jJa pariNAmAM jJAnaktine avakAza che, ane pratyAkhyAna parikSAmAM tyAgane avakAza che. "jJAna daMvitti' Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . AcArAMgasUtra je jJAnanuM phaLa vartanamAM pariNamatuM nathI, te sAcuM jJAna nathI-jainadarzanamAM e mukhya pratipAdana che. ahIM "zansaparijJA" nAmanuM prathama adhyayana che. zastrane artha hiMsabhAvanA athavA hiMsAnAM sAdhane thAya che. dharma e vikAsanuM anuttara sAdhana che; ane dharmanuM prAthamika mULa ahiMsA che. dareka mata, dazana ke paMthamAM ahiMsAnuM mAhAsya avireAdha rIte najare paDe che. AthI vikAsapaMthamAM ahiMsaka vRtti sAthI prathama abhISTa dhArI tenuM varNana A adhyayanamAM sauthI prathama ApavAmAM AvyuM che. prathama uddezaka - viveka ahiMsAnA vyavahAru prAgamAM vivekanI anivArya agatya che. jyAM sadavicAra ke vivekabuddhi nathI, tyAM thatI kriyA avazya karmasamAraMbhajanaka heya che. ethI vivekanuM pUrva ane pazciAta rUpa varNavatA- 1 - guruvalyA' [1] he AyuSyanA zramaNa bhagavAna mahAvIre je kaheluM te meM sAMbhaLeluM ane te A pramANe che." evI rIte pitAnA ziSya zrI jaMbUsvAmIne uddezIne zrI sudhasvAmIe kahyuM. * * AtmavicAra " [2] ja A jagatamAM keTalAka evA jIvAtmAo paNa hoya che ke Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka jemane huM-pUrva dizAthI, dakSiNa dizAthI, pazcima dizAthI, uttara dizAthI, UMcI dizAthI, nIcI dizAthI ke bIjI vidizAo (IzAne, aMgni, naiRtya ane vAyavya)thI ke anudizAomAMthI kayAMthI Avyo chuM evuM paNa bhAna hotuM nathI. - neMdha -cAra dizAo, cAra vidizAo tathA emanA ATha aMtarAla, vibhAgo maLI seLa anudizAo tathA UMcI ane nIcI maLI kula aDhAra dizAo kahevAya che. uparanA sUtramAM sauthI prathama vicArazreNinuM darzana ApyuM che. vicAranI bhUmikA AvyA pachI ja vikAsane prAraMbha thAya che. "huM kyAMthI Avyo ?" - e jijJAsu hRdayane sauthI prathama prazna che. paNa jIvananA dIrdhakALamAM ghaNAye manuSyone pitAnA jIvananA dhyeya saMbaMdhI prazna ja uddabhavato nathI; ane teo je sthiti ane saMyogomAM mukAyA hoya te vAtAvaraNa joI anyanuM prAya: anukaraNa karI rahyA hoya che. vizvanI vividha pravRttiomAMnI keI-ke je apUrNa dayeyavALI ke cazanya hoya che tene pita-AcaravA chatAMye eThuM khANuM paNa jANe ene mana navuM sarjana hoyanI, tema te mAnI bese che. joke AvI apUrNa dayavALI ke dayeyavinAnI pravRttimAM paNa tene ghaNIvAra saMtoSa maLI zake che khare, paraMtu A saMtoSa e kaMI sAro AtmasaMtoSa nathI. ane evA saMtoSanA garbhamAM zAti, sukha ke sthiratA nathI. - jyAre hRdayamAM sAcI jijJAsA jAge che, tyAre ja A prazna udabhave che. A [2] vaLI keTalAka adhikArI jIne kvacita A prazna udbhave che khare. paraMtu "mAre AtmA punarjanma pAmanAre che ke nahi ? huM prathama koNa hato ? ane ahIMthI mRtyu bAda parabhavamAM (janmAMtaramAM) huM keNu thaIza ? (huM kyAM jaIza ?) tenuM tene yathArtha jJAna hotuM nathI. . nodha:-vastuta: janma, jarA ke maraNa e AtmAnA dharma ja nathI. AtmA nitya, akhaMDa ane jyotirmaya che. chatAM karmasaMsargathI jaDarUpa karmanA dharmonI AtmA para paNa asara thayA vinA rahetI nathI, ane tethI karmasaMgI caitanyane janma, maraNAdi dharmomAM yojAvuM paDe che. je karma che te karmanA pariNAmarUpa punarbhava che ja. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra (1) vizva ane AtmAne ze| saMbaMdha che, AvuM sabadhabhAna thayA pachI (2) jIvAtmA zAthI utpanna thAya che, AtmAnAM janmamaraNanuM kAraNa zuM che--te jANavAnI jijJAsA jAge che. tyArabAda (3) pUrvakALanI paristhiti jANavAnI preraNA maLe che, ane (4) pachI bhaviSyane vicAra Ave che. te AvatAM ja bhaviSyakALanA kAraNarUpa vartamAnakAlIna pravRttinI zuddhi para lakSa jAya che. A rIte A cAra prazno pachI vikAsamAga mAM sthiratA Ave che. w [3] 4 (svarUpaprAptine mATe, sukhane mATe ke zAMtine mATe AvA jJAnanI paramaAvazyakatA che. te jJAna vinA badhA prayatna ane puruSA pazu jevA che. te jJAna zAthI prApta thAya ? tenA pratyuttaramAM bhagavAne bhAkhyuM che ke:-) -(1) potAnI meLe--jAtismaraNujJAna (pUrvAMbhaveAnAM smaraNa)thI, (2) khIjA jJAnI tIrthaMkara ke kevaLa puruSAnA kahevAthI, ke (3) upadezakoThArA sAMbhaLavAthI AvuM jJAna thaI zake che, ke huM--pUrva dizA, dakSiNa dizA, pazcima dizA, uttara dizA, Urdhva dizA, nIcenI dizA, vidizA ke anudizA te paikI--kayAMthI AvyA chuM ? noMdhaH--jAtismaraNajJAna e eka matijJAnanA bheda che. mAnasika mUDhatA dUra thavAthI ane ciMtanazakti khIlavAthI jAtismaraNujJAna utpanna thAya che. e rIte svAbhAvika athavA anya nimittadvArA paNa e jJAna thAya che. [3] va vaLI keTalAkane evuM paNa jJAna thAya che ke mAre| AtmA punarjanmane pAmanArA che ke je AtmA phalANI dizAthI ke phalANI anudizAthI AvyA che, kivA je sarva dizAethI ke sarvAM anudizAethI AvyA che te pote huM chuM. A pramANe jene jJAna thAya ae, te AtmavAdI, leAkavAdI, karmavAdI ke kriyAvAdI che ema jANavuM. x noMdha:-AtmA nitya che, tarUpa cAkkasa pratIti thavI e AtmavAda. x jyAM kriyAvAdI, vinayavAdI ane ajJAnavAdI tathA akriyAvAdI ke jenI aMtargata kAlavAdI, svabhAvavAdI, niyativAdI, IzvarakatRtvavAdI, AtmakayavAdInA samAveza che. emAMnI kAI ekAMta mAnyatAne na pakaDatAM sApekSa rIte saiAnA svIkAra kare e AtmavAdI, karravAdI, leAkavAdI ane kriyAvAdI navA, eve zrI- zIlAMsUrijIne abhiprAya che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka saMsAranA kAryakAraNanuM spaSTa bhAna te lokavAda. AtmA pote kartA ane bhaktA che tevuM (padArthonuM, cAkasa karyajJAna te karmavAda. ane karmabaMdhanathI chUTI javAnI kriyAonuM jJAna thayuM tene kriyAvAda kahevAya. AtmavAda, lakavAda, karmavAda ane kriyAvAda A cAre vAdanA ekIkaraNathI ja sAce AtmavAda samajAya. je kevaLa AtmavAdI che te AtmavAdI nathI, paNa ekAMtavAdI che. ekAMtavAdamAM pratyakSa Atmapatana kadAca na paNuM dekhAya, paraMtu AtmavikAsa to nathI ja. AtmasvarUpane jANavAnI icchAvALAne karmavAda, lokavAda ane kriyAvAda paNa sAthe ne sAthe ja jANavAnI AvazyaktA che. athavA bIjI rIte ema paNa kahI zakAya ke AtamavikAsanA A cAre pAyA che. e cAre pAsAe jALavavAthI cAra pAsAM majabUta rahe che. AtmA karmane staMbhoktA che; karmabaMdhanathI saMsAra thAya che; saMsAranA AgamanathI kriyAonI paraMparA janme che ane kriyAonuM pariNamana vRtti para thatAM ja AtmacetanyanuM parispaMdana thAya che-e rIte cAre aMge paraspara saMkaLAyelAM che. A parathI jijJAsune eTaluM jJAna thaI javuM joIe ke je AtmA jaDa karmathI mizrita che te AtmAnA vikAsa mATe kevaLa tattvajJAnanI vAto ja karavAthI AtmabhAna thavuM azakaya che. AtmabhAna mATe to jaDa karmanAM AvaraNe dUra thAya tevI zuddha pravRtti AdaravI joIe. paraMtu A sthaLe eka vAta khAsa yAda rAkhavAnI che, ane te e che ke (adUSita) pravRttidvArA tenAmAM zakti ane saMyoganI jemajema anukULatA thatI jAya tema tema AtmalakSya vacce kAkarSaNa-siddhio vagerenuM pralobhana-paNa vadhatuM jAya. tevA prasaMge sAdhaka pralobhanamAM na sapaDAtAM eka AtmalakSya rAkhI vikAsa- zreNie AgaLa dhape. karmabaMdhahetuvicAra [4] karma e saMsAraparibhramaNanuM kAraNa che. te kaI jAtanI kriyAethI thAya che te have sudharmasvAmI spaSTa karatAM kahe che, ke "he jaMbU! meM karyuM (1), meM karAvyuM (2), meM bIjA karanArane anamedana ApyuM (3), huM karuM chuM (4), huM karAvuM chuM (5), ke karanAra ThIka kare che tema mAnuM chuM (6), huM karIza (7), huM kasavIza (8), ke huM bIjA karanArane anumodana ApIza (9), e rIte nava medAne Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra mana, vacana ane kAyA e traNa cogAe guNatAM 27 bheda thayA. e rIte karmabaMdhananA kAraNabhUta kriyAonA bhede ane prabhedathI dareka puNyapApanI tathA dharmAdharmanI vyavasthA mAnavI joIe; ane A rIte karmasamAraMbhane-karmabaMdhananA kAraNabhUta kriyAbhedane jANavA jeIe. [pI (jeo uparanA bhedane yathArtha nahi jANatAM mati bhramathI mAtra kaI eka siddhAMta ja svIkArI le che athavA kriyAnAM zubhAzubha phaLAne jANavAnI ceSTA karyA vagara), mUDhatAthI jaDa kriyA karyA kare che te ajJAtakarma . kharekhara A dizAvidizAomAM paribhramaNa kare che, athavA sarva dizA ane sarve anudizAomAM paribhramaNa kare che; nAnA prakAranI yonio (pazu, kIDA, paMkhI, naraka ane evI halakI gatio)mAM utpanna thAya che, ane aneka prakAranAM duSkarmajanya aNagamatA sparza vagerenAM duHkhone anubhava kare che. nedha-ghaNAye jIvAtmAo ema mAnatA hoya che ke ApaNe pite ja je aghaTita kArya karIe te pApa lAge. bIjA ApaNe mATe kare temAM ApaNane zuM? A vAta ekAMta hovAthI tene ahIM asvIkAra che. jainadarzana sAkSAt karma ane paraMparAgata karma ubhacane svIkAre che. keTalIka kriyAo evI paNa hoya che ke je karavAthI alpa pApa ke puNya baMdhAya ane karAvavAthI ke anumodana ApavAthI vadhu baMdhAya. vaLI ghaNI kriyAo evI hoya che ke je karavAthI ja vadhu pApa ke puNya baMdhAya. te ja rIte dareka bheda mATe samajavuM. A rIte saMyama ane vivekapUrvaka (aneka daSTi. bithI) pApapuNyAdine ukela lAvavo joIe. [6-7-8] AthI kharekhara e kriyAomAM bhagavAne parijhA (viveka) samajAvela che. A jIvitavyane laMbAvavA mATe, suyazanI prApti arthe, satkAra, sanmAna, pUjanAdi bhegavavA arthe, janmamaraNanA baMdhanathI mukta thavA mATe ane duHkhane dUra karavA mATe A vizvamAM pApanI kriyAne leke aMdhaparaMparAe Acarye jAya che. zANA sAdhake teno barAbara viveka samajavAnI jarUra che. AkhA lokanI kriyAone uparanA varNanamAM samAveza thAya che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka noMdha -ahIM rasUtrakAre samasta lokamAM thatI kriyAo sAthe vivekane saMbaMdha batAvI e samajAvyuM che ke gRhastha ke tyAgI kaI paNa sAdhaka keI paNa kriyAmAM sahaja paNa viveka na cUke. viveka cukA eTale e kriyA game teTalI ucca koTinI hoya to hiMsA thaI cUkI samajavI. AthI ema phalita thayuM ke vyavahAramAM ke dharmamAM, koI paNa zubha kriyAne nAme ke anyanA papakAra temaja devanI upAsanA ke gurunI bhaktinA bahAne paNa sUkSma hiMsAye kSamya nathI. hiMsA keI paNa nimittarUpe thatI hoya, paNa hiMsA e hiMsA ja che ane te adharma che. tethI kaI paNa dharmakriyAmAM adharmane sthAna na hovuM ghaTe. toye sUtrakAra kahe che ke dharmane nAme paNa loko adhama karatA hoya che ane ame dhama karIe chIe ema mAnatA hoya che. AnuM kAraNa sAcA vicAranI khAmI ane aMdha anukaraNathI TevAyelI vRtti ja che. [9] A saMsAramAM pUrvokta badhA karmasamAraMbhe kriyAo)ne je jJa pariNAthI jANI pratyAkhyAna pariNAthI tyAga (vivekapUrvaka samajI ane vivekapUrvaka tyAga) kare che te ja pariznAtaka ( vivejyukta saMyamI) muni gaNAya che. " upasaMhAra huM kANa? kyAMthI Avyo ? ahIM AvavAnuM zuM prajana? e saddavicAranAM pUrvacihyo che. vicAra pachI yogyatA jAge che. yogyatA eTale vikAsanI jijJAsA. dharma e vikAsanuM avalaMbana che. ahiMsA e dharmanuM mukhya aMga che, ane te vivekadvArA susAdhya che. saMyama paNa vivekapUrvaka pALavAthI athArtha maLI zake che athavA kahe ke satyAsatyanuM jJAna thayA pachI ja vairAgya, saMcama tathA tyAgAdinI ArAdhanA thAca che. sArAMza ke viveka e apUrva vastu che. AthI sauthI prathama sau koI jIvAtmAone enI ArAdhanA ISTa thAo.' - ema kahuM chuM zastrapariNAadhyayanane prathama uddezaka pUrNa thaye. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya uddezaka pRthvIkAya manuSya ke pragaTa ane vikasita cetanAvALAM meTAM jIvajaMtuone na mAravAM eTalethI ja kaMI ahiMsAnI saMpUrNa ArAdhanA thaI jatI nathI. ahiMsakane to potAnA pratyeka upayogI padArtha vAparatAM, hAlatAM cAlatAM ane evI sarva kiyAe karatAM karatAM ahiMsAnuM smaraNa rahevuM joIe. pRthvI, jaLa, agni, vanaspati ityAdi sthAvara che paNa cetanyavaMta che, te ahIM kramazaH samajAve che. gurudeva bolyA:[1] priya jaMbU! je; A saMsAranAM prANIo-loko bicArAM kevAM viSayakaSAyAdithI badhI rIte hInatAmaya, duHkhamaya, dudhamaya ane ajJAnamaya jIvana gALI rahelAM dekhAya che teo potAnA ajJAnathI Atura (adhIrA) thaI A saMsAranI kalezabhaThThImAM pote saLage che, ane bIjAM (tenI nikaTa rahelAM bIjA prANIone paNa paritApa upajAve che. dha-kaSTa eTale ajJAnathI utpanna thayelI paristhiti ke ajJAnajanya kriyAonuM kaTu pariNAma. ajJAnathI mAtra ajJAnIne kaSTa thAya che Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 rUma ahiMsA evuM nathI, ajJAnInuM ajJAna bIjAone paNa paDe che. vyakti e samaSTinuM aMga che. vyaSTinI pratyeka kriyAne samaSTi sAthe gADha saMbaMdha che. [] jaMbu; je ! A saMsAramAM pRthaka pRthak sarva sthaLe A bhinnabhinna prakAranAM prANIo vase che tene paritApa na thAya e rIte saMyamI puruSo saMyamane jALavIne jIvana nirvahe che. [3]jyAre ghaNuM te "ame tyAgI puruSo chIe " e pramANe kahevaDAvanArA paNa vividha prakAranAM zastrathI pRthvI saMbaMdhI karmanA samAraMbha (ati pApakarma) karIne pRthvI para zastraprahAra kare che, ane te jIvonI hiMsA karatAM karatAM bIjAM paNa tadAzrita rahelAM aneka prANIonI hiMsA karI nAkhe che. | nedha-A tyAgI chavana mATe udezIne saMbodhAyelAM vacana che. jenadarzanamAM sUkSma jIvone paNa svecchApUrvaka na dUbhave te aNagAra kahevAya che. aNagArane pUrNa saMyamI ane satata nirAsakta jIvana gALavAnuM jainazAsananuM pharamAna che. gRhasthajIvanamAM paNa AdarzarUpe AnI upayogitA che ja. [4] he ziSya ! bhagavAna mahAvIre A parisA samajAvatAM kahyuM che, ke je zramaNa, jIvananA nirvAha mATe, vaMdana, sanmAna ke pUjananI. prAptine arthe, bhramathI mAnI lIdhelA siddhAMta pramANe, janmamaraNathI mukta thavA mATe ke duHkhanA (pratighAta) nivAraNa sAru svayaM pRthvIkAyA jevA sUkSmajIvonI hiMsA pote kare che, bIjA pAse karAve che athavA, hiMsA karanArane anumodana Ape che, te hiMsA tenA akalyANanI ane abedhanI jananI bane che; arthAta ke tethI azreya ane ajJAna vadhe che. noMdha-zramaNabhagavAna mahAvIranA samayamAM keTalAka sAdhuo potAne sAdhuo tarIke oLakhAvatA hatA, ane AraMbhanAM kAryo jAte karatA hatA, karAvatA hatA, athavA tevAM kAryomAM rasa letA ' hatA; vaLI dharmanimitta thayelI hiMsA e hiMsA nathI, ema paNa mane Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 AcArAMgasUtra samAvavAnA prayatna karatA hatA. uparanA kathanamAM e samajAvavAmAM AvyuM che ke hiMsA e hiMsA ja che, ane te dhanimitte paNa kSamya na hAI zake. jee peAtAne dharmiSTha kahevaDAve che tenA para teTalA ja ahi saka rahevAne kheAjo vadhe che. AthI tenuM jIvana khUba sacanI hovuM joIe, ane peAtAnI jIvanakriyAmAM sUkSma jIve tarapha paNa pratikSaNe upayegamaca rahevuM joIe. [5] sadeva kivA zramaNavarA (jJAnI janA) pAsethI AtmavikAsaarthe AdaravAyeAgya upayeAgI jJAna pAmIne A vizvamAM keTalAka bhavya jIvA jANI zake che ke hiMsA e karmAMdhananuM kAraNa che, meAha tathA AsaktinA kAraNabhUta che, ane naraka jevI durgatinA paNa kAraNabhUta che. paraMtu jee ati ati Asakta thayelA jIvo heAya che te bhinnabhinna prakAranAM zastradvArA pRthvIkanA samAralathI pRthvI zastrane AraMbhIne avivekathI khIjA paNa aneka prakAranAM prANIonI hiMsA kare che. te badhA khAvApIvA tathA kIti vagere meLavavAnA mehamAM ja mUMjhAI pahelA jANavA. noMdha--sUtrakAra kahe che ke:-peAte sapUrNa ahiMsaka banI, ahiMsAnI bhAvanAne sarvatra pracAra karavA, e tyAgInI pharaja che. teAye keTalAka pAmara sAdhaka samAjamAM peAtAnuM sthAna TakAvavA mATe te samAjanI ma mAnyatAmAM bhrama heca ane pachI kadAca te vAta teone samajAya teAye peAtAnI javAbadArI samajIne te bhrama dUra karavAne badale tene vadhAravAnuM kArya kare che: te tyAgI na gaNAya. jene kIrti, pUna ke khAnapAnanA mAhana hAya, satya khAtara jIvananA balidAnanI paNa taiyArI heAya, te ema prazna thAya ke pRthvIkAya jevI samaja tyAgI. ahIM kAIne para ATale bhAra zA mATe ? tenA ukela sUtrakAra A pachInA sUtramAM Ape che: t [6] A sAMbhaLI jaMbUvAnI Azcarya pUrvaka potAnA gurudevane pUche che, ke pUjyapAda ! pRthvInA jIvone teA netra, nAsikA, kAna, jIbha, vANI ke. vikasita mana nathI, teA tene duHkhanuM vedana kema thatuM haze ? Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUma ahiMsA | gurudeve kahyuM-AtmAthI ziSya ! jema koI janmathI ja aMdha, badhira heAya te mANasanA koI paga, ghUMTaNa, jAdha, DhIMcaNa, sAthaLa, keDa, nAbhi, udara, pAMsaLI, pUTha, chAtI, hRdaya, stana, khaMbhA, bhuja, hAtha, AMgaLI, nakha, Deka, dADhI, heTha, dAMta, jIbha, tALavuM, lamaNA, kapALa, kAna, nAsikA, AMkha, bhamara, mastaka vagerene koI (bhAlA vagerethI) che, bhede, mAre ke kaSTa upajAve to te kahI bhale na zake chatAMya avyakta vedanA tene avazya thAya. te ja rIte je jIvone dukha vyakta karavAnuM sAdhana nathI tene paNa duHkha te thAya che ja. noMdha -hiMsAthI parajIvone je pIDA thAya che te ghaNaye vAra dekhAtI nathI, athavA jevAya che te tenI darakAra bhAgye ja thAya che. chatAM hiMsakabhAvanAnI apekSAe te hiMsA karanAranI vRttinuM patana te jarUra thAya ja che. ' [7] je hiMsakavRttivALA chavo hoya che temane pite hiMsAno prayoga karatA hovA chatAM paNa hiMsakakriyAonuM bhAna rahetuM nathI (paraMtu AraMbhanuM pApa tene avazya lAge che). paraMtu je puruSo hiMsakavRttithI nivRtta thayelA hoya che te sUkSama ke sthULa zastrano prayoga karatA nathI ane teo hiMsAnA pariNAmane jANI teno viveka karI zake che tethI tene nibiDarUpe AraMbhanuM pApa lAgatuM nathI). noMdha:--je vRttinI mana para asara vizeSa rahetI hoya te vRtti pachI TevarUpe thaI jAya che. ane te TevarUpe thaI gayA pachI manuSya hamezAM emAM ja valakhAM mAre che. ane A rIte ethI vivekano nAza ane anarthanI paraMparA notarAtI jAya che. [8] A mATe A badhuM jANIne zANe sAdhaka pRthvIzastrano. (pRthvIkAyanI hiMsAno) pote prayoga na kare, anyadhArA na karAve ane karanArane anumodana paNa na Ape. . Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra [8] ja A rIte pRthvIkAyanA cha saMbaMdhI hiMsAnI kriyAone paNa je 7 parijJAthI jANI pratyAkhyAna parivrAthI tyAge che te kharekhara vivejyukta saMyamI muni gaNAya che. noMdha -uparanI bInA aNagAra tyAgIne udezIne lakhAyelI che. kAraNa ke gRhastha sAdhakane jIvana TakAvavA mATe pRthvI Adi sthAvara chanI hiMsA anivArya che chatAM hiMsA e to hiMsA ja che, ane hiMsAmAM pApa paNa che. mAtra adhika yogyatAvALA jIvonI ghAtanI apekSAe A pApa alpa gaNI zakAya, joke tenA pariNAmane vadhu AdhAra AsakitanI tIvratA ke maMdatA para nirbhara che. eTale gRhastha gaNAtA sAdhake paNa AvI vAtomAM vivekapuraHsara Asaktine ochI karatAM zIkhavuM joIe. ema kahuM chuM, zastraparijJAadhyayanano dvitIya uddezaka samApta thaye. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya uddezaka jalanikAya - jalanikAyanA jIvonI samIkSAmAM prathama aNagAranI pigyatA spaSTa kare che, ane tevA ucca adhikArane pAmele sAdhaka je eka sAmAnya khalanAmAM paNa bedarakArI seve te te adhika khalanAe karavAne TevAya che ema mAnasazAstranA niyamathI siddha kare che. Akasmika skUlanA thavI e judI vAta che, ane khalanA tarapha bedarakAra thavuM ke rahevuM e judI vAta che. A viveka zIkhI levAya che te jAgaruka sAdhaka khalanAnI navI paraMparAthI chUTIne pUrvambalanAone nivArI zake che e spaSTa karatAM gurudeva bolyA:- [1] he jaMbU! huM kahuM chuM te sAMbhaLaH- je jIvanaprapaMcathI mukta thaIne agArI maTI aNagAra thayuM che, jenuM aMtaHkaraNa ane kArya saraLa banI gayAM che, je mekSamArga tarapha vaLe che ane mAyA (dagA, chaLa, kapaTa)ne je Acarato nathI, te aNagAre pote je zraddhAthI. je bhAvanAbaLathI tyAgamArga aMgIkAra karyo che te ja bhAvathI jIvananA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 AcArAMgasUtra antaparyaMta peAtAnA jaDa saMsargajanya pUrvasvabhAvanI adhInatAmAM na phasAtAM tyAgamAnuM yathA pAlana karavuM joIe. A mekSanA mahAmA mAM vIrA ja cAlyA che ane pAra pAmyA che, ane temaNe ja te mAne ArAjyeA che. emAM zaMkA jevuM kaMI nathI. noMdhaH--(1) jevA vicAro heAya tevuM ja khAle, ane jevuM bele tevuM ja cAleH arthAt ke mana, varcuna ane kArTUnI ekavAkyatA e sAdhutAnuM prathama lakSaNu che. tyAga grahaNa karI satata jAgRta rahe te sAdhu. kAraNa ke sama AtmA mATe paNa pUrvasa MskArone laIne nikhaLatA thavI sAvita che. mana jyAre pUrvasa MskArane adhIna thAya tyAre jIvAtmAnAM sAmarthya, tyAga ane zakti kSaNabharamAM nAbUda thavAnA samaya AvI paDavAnAM ghaNAM dRSTAMtA maLI Ave che. malinatAnI sahaja asara paNa tyAganI pavitratA ane cAritranI suvAsane vaTalAvI mUiche. sahajavIratA vinA muktimArganI ceAgyatA nathI--mAla dvomAM bahAranI vIratA, AMtaradraDhomAM AMtarika vIratA. bahAranI vIratA karatAM AMtiraka vIratA kADhigaNI kaThina ane duHsAc che. bAhya vIratAmAM sanmAna, sAmrAjya, hakka vagere meLavavAnuM hoya che, AMtarika vIratAnA mArgamAM UlaTuM ghaNAM varSAthI sa dharI rAkheluM e badhuM---- ahatva, mamatva, Asakti vagere daphanAvI devAnuM hoya che. e vIranAM zasro paNa judAM che. te hAthamAM nahi, paNa haiyAmAM dhAraNa karAya che. evA ahIM bhAva che. [2] he jammU ! A rIte jainazAsananI AjJAthI (vItarAganA vacanathI) sa'sArane eLakhI pote nirbhaya ane, anyane (jalanikAyAdi jIvAne) paNa nirbhaya banAve. noMdhaH--te ja sAcA nirbhaya che ke jenAthI sau kAI nAnAmeATA jIvAne abhaya maLe che. peAtAnAthI jyAre kAI bhaya na pAme teneA ni:svA ane nirvikArI prema akhaMDa vahe, tyAre ja nirbhayatA prApta thAya, niya dazA prApta karavAnuM dhyeya e sarvottama ane kAryakArI dhyeya che. je nirbhayatAmAM asaMyama ane svacchaMdatA che te nirbhayatA bhayAnaka che. ane e nirbhayatA ahAra dekhAtI hoya teAye e ni`catA nathI, paNa mahAna pAkatA che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 sUkSma ahiMsA [3] aho jaMbU ! sAMbhaLa, huM tane kahuM chuM -A saMsAramAM nAnA prakAranAM prANIo vase che. te badhAM caitanyavALAM che. te viSe zaMkAne sthAna na hovuM joIe. temaja AtmAnA astitva viSe paNa saMzaya rAkhavAnuM kAraNa nathI. je saMsAranA saMbaMdhamAM ( A badhuM dekhAya che te che ke kema ?) evo sandaha rAkhe che, te AtmAnA astitva mATe paNa zaMkAzIla bane che. ane je AtmA viSe zaMkAzIla bane che, athavA te bIjA jIvono je apalApa kare che, te pitAnA AtmAno paNa apalApa kare che. tathA pitAnA AtmAno je apalApa kare che, e bIjA chAno paNa apalApa kare che. (kAraNake jIva ane jagatane gADha saMbaMdha che.) te e leka viSe paNa zaMkAzIla bane che. (ema karavuM e vikAsamArgamAM bAdhArUpa che tema jANI AtmapratIti para aDaga rahevuM.) noMdha:-pratyeka nAnAmoTA prANImAM AtmA che. ApaNAmAM paNa AtmA che. ApaNe AtmA jema nAnA karmavazAt bhinnabhinna prakAranI dehAdi sAmagrI pAmyo che tema saMsAranAM itara prANIonA saMbaMdhamAM paNa che. tethI ApaNe je sAcA sukhanI prApta karavI hoya, te te ene ijA pahoMcADavAthI nahi paNa sukha ApavAthI thaI zake. aneka jJAnI puruSoe AtmapratItine sAkSAt anubhava karyo che, ane ApaNe paNa anumAnathI tenuM astitva jANuM zakyA chIe. ethI kadI ane kaI saMgomAM nAstika banavAnI AvazyaktA nathI. [4] priya jaMbU ! saMyamI puruSo jyAre A rIte manaH samAdhAna karI vivekapUrvaka varte che, tyAre keTalAka potAne tyAgI kahevaDAvavA chatAM bhinnabhinna prakAranAM zastrothI jalAdi jevo para kriyAno samAraMbha karyA kare che, ane e jalAdi samAraMbhamAM (avivekI dRSTithI) bIjA paNa aneka jIvonI hiMsA karI nAkhe che. meM -jaLamAM aneka jIvo che te vaijJAnika zodhathI jagajAhera thaI cUkyuM che. vaijJAnikoe vanaspatimAM hAsya, zoka, bhaya, krodha, rAga, aha kAra Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 AcArAMgasUtra evIevI lAgaNIone spaSTa anubhava karAvyeA che. e parathI have carmacakSuthI pratyakSa na dekhAvA chatA sthAvara veAmAM caitanya che e siddha karavApaNuM A vijJAnayugamAM rahyuM nathI. [5] he ziSya ! bhagavAna mahAvIre A saMbaMdhamAM parijJA samajAvatAM kahyuM che ke kAI zramaNa jIvananA nirvAha mATe, vaMdanAdi arthe, janmamaraNanI mukti sAru ke duHkhanA nivAraNa sAru jalAyanA jIvAnI hiMsA svayaM kare che, khIjA pAse karAve che, athavA hiMsA karanArane anumedana Ape che, te te hiMsA tenA ahitane ane ajJAnane janmAve che. [6] sarvajJa bhagavAna kivA anya jJAnI jane pAsethI AtmavikAsaarthe AcaravAyAgya upayAgI vastu pAmIne A vizvamAM keTalAka bhavya jIvA jANI zake che ke hiMsA e ka dhananuM, meAhanuM ane narakAdi durgAMtinuM kAraNa che. paraMtu jee ati ati Asakta thayelA hAya che te leAkeA bhinnabhinna praznAranAM zastrothI jalakAyanA mahAra bhadrArA jalanA jIvA para tenuM hiMsaka zastra ajamAvIne khIjA paNa aneka prakAranAM prANIonI hiMsA karI nAkhe che. [7] ja! jala pAte jema cetanavaMta che tema ene Azraye khIjA paNa aneka jIvA rahelA haiAya che. jinazAsanamAM A vastu spaSTatAthI samajAvI che. e viveka sAdhujAe bhUlavA na joi e. ane zastrapariNata nirdoSa jalathI temaNe jIvana calAvavuM, paraMtu saceta jala na vAparavuM joI e. * ema karavAthI emanA para hiMsAnuM ane pratijJAbhaMga thavAthI cArInuM paNa deASArApaNa thAya che. [8] keTalAka zramaNA ema kahe che ke amane pIvA mATe te kalpya che, vibhUSArthe paNa kalpya che. ema kahI tee aneka prakAranAM zastrothI jalAdinI svaya hiMsA kare che. A vAta bhikSu zramaNa mATe ceAgya nathI. * jue * bhikSupratijJAH' dA0 4 zuM adhyayana. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUkSama ahiMsA 19 [9] huM kharuM kahuM chuM ke jaMbU! je ajJAnI athavA hiMsakavRttivALA ja hoya che temane pite hiMsAno prayoga karavA chatAM paNa hiMsakakriyAonuM bhAna hatuM ke rahetuM nathI. paraMtu je puruSo hiMsakavRttithI nivRtta thayelA hoya che te ja sUkSma ke dhULa hiMsAne prayoga karatA nathI, ane hiMsAnA pariNAmane jANIne teo teno viveka paNa karI zake che. AvA upagavaMta sAdhakane AraMbhanA doSe sparzatA nathI. [10] mATe zANe sAdhaka jalakAyo AraMbhane karmabaMdhananuM kAraNa jANune jalakAyane AraMbha pite na kare, bIjA pAse na karAve ane kaI karatA hoya te tene anumodana paNa na Ape. A rIte jalakAyanA jIvonI hiMsAne ahitakara jANune je zramaNavara, vivekapuraHsara saMyama rAkhe che, te kharekhara parisAtakarma (vivekI) muni kahevAya che. ema zramaNa bhagavAna mahAvIre bhikSusaMdhane uddezIne kahyuM che, te huM tane kahuM chuM. upasaMhAra jalamAM paNa cetana che. jala vinA jIvananirvAha zakya nathI. eTale gRhastha sAdhaka potAnA dharmanI maryAdA jALavI vivekapUrvaka ene upayoga kare. ema kahuM chuM. zastrapariNAadhyayanane tRtIya uddezaka samApta thayo. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha uddezaka agnikAya satyazuzraSaka ziSya! sAMbhaLa; huM kahuM chuM. ema sudhamasvAmI ja bUsvAmIne uddezIne bolyAH [ 1 ] he jaMbU! bhagavAna mahAvIranA zabdomAM kahuM chuM ke jijJAsue A saMsAra ane temAM rahelAM prANIo viSe zaMkAzIla na thavuM ane AtmAnA astitva viSe paNa zaMkAzIla na thavuM. jabUe pUchavuM -gurudeva! ema karavAthI zI hAni thAya ? gurudeve kahyuM -AtmAthI ziSya ! jeo saMsAra viSe zaMkAzIla bane che, te AtmAnA astitvamAM paNa zaMkAzIla bane che. ane je AtmAnA astitvamAM zaMkAzIla rahe che, te saMsAranA carAcara jIvonA astitva viSe paNa zaMkAzIla banatA jAya che. nedha-AtmA ane saMsArane anya prANagaNuM A jagatamAM pratyakSa vidyamAna dekhAya che. juoH ghATIluM zarIra, puSTa iMdriya, ane manehara aMgopAMga hovA chatAM eka vastu vinA kSaNavAramAM te saDavA mAMDe che temAM manoharatAne badale beDezaLatA Ave che; AkarSaNane badale dhRNuM thAya che. je caitanya vinA saghaLuM nirarthaka che, e vastu kaI ? tenuM ja nAma AtmA. je caitanya vinA saghaLuM nirarthaka che, e AtmAnA utkarSa mATe sau jIvo Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUkSma ahiMsA 21 zakti ane sAdhaneAnA pramANamAM satata prayatna kare che. A rIte tenuM astitva anumAnathI spaSTa thAya che. te viSe zaMkA karavAnuM kazuM prayeAjana nathI. AtmAnA astitvamAM jee azraddhAzIla thaze, te puNya, pApa, dha, adharmo vageremAM paNa azraddhAzIla thaze. ane te azraddhA AvyA pachI te game tevAM atyAcArI pApakama karavA chatAM tenuM hRdaya tene DaMkhaze nahi, ane te mAnava maTI rAkSasa banaze. AthI AtmAnuM astitva, dharmo, adha, pApa, puNya, sadguNa, durguNa ityAdine viveka karI jijJAsu vikAsamAmAM AgaLa dhape. [2] jaMkh kheAlyAHgurudeva ! je AtmA nitya che tenI paripUrNa sAdhanA mATe Ape ahiMsAnA rAjamArga batAvyA, paNa e jIvanamAM sAdhya kema bane ? gurudeva melyAH-priya jaMbU! bhagavAna ema kheAlyA hatA ke je A xdI leAkanA zastranI paristhitinA rahasyavettA che, te azastra (saMyama)nA rahasyavettA che, ane je saMyamane rahasyavettA che, te ja A mahAsaMsAramAM hiMsAnAM sAdhaneAne rahasyavettA che. sArAMza ke, je ahiMsAnuM rahasya jANe che, te ja saMyamanuM rahasya jANe che. ane je saMyamanuM rahasya jANe che, te ja ahiMsAnuM rahasya jANe che. noMdhaH--je A mahAsaMsAramAM hiMsA tarapha khedarakAra rahetA nathI, te ja sAcA saMcamanA rahasyavettA che. ane je saMcamane jANakAra che, te ja sAcI ahiMsAnA ArAdhaka che. A rIte ahiMsA ane saMcamaneA paraspara pAzcapeASaka bhAva che. asaMcamI kadI ahiMsaka rahI zake nahi, ane hiMsaka kadI saMcamI banI zake nahi. iMdriyasa cama,vANIsaMcama ane mana:sacama e ahiMsakabhAva--premabhAva--janaka che. [3] meAkSArthI jaMbU ! sadA jitendriya, sadA apramatta ane saMyamI evA vIra mahApuruSAe A ja sabaLa zastrodrArA AtmA para x koI TIkAkAra ahIM prakaraNavazAt dIrdhalAkanA a vanaspati kare che ane tenuM zasra agni ka2e che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 AcArAMgasUtra vijaya meLavIne vItarAgabhAvanI parAkASThAnA akhaMDa, anaMta ane sthira sukhane yathArtha sAkSAtkAra karyo che. nedha -AgaLa vicAra, viveka ane vairAgya e traNa vikAsanAM sAdhano batAvyAM hatAM. ahIM jitendriyatAthI jAgRti utpanna thAya, ane jAgRti pachI saMyamanuM yathArtha pAlana thAya ema batAvI vicAra, viveka ane vairAgna pachI A bIjAM aMge kramazaH vikAsanAM sAdhano che, ema batAvyuM che. bheda mahApuruSanI anubhavelI A anupama rasAyaNo che. dhImedhIme ane kramapUrvaka emanuM satata sevana karavAthI anaMta jIvo nirAbAdha ArogyadazAne pAmyAM che. A rasAyaNo jugajugajUnI hovA chatAM saDatI nathI. jema amRta amara kare che ane pote paNa amara rahe che, tema A badhAM vikAsamArganAM amara amRtasamAM aMgo che. [] jaMbU belyA:-gurudeva! ghaNuM jIvo mekSArthI hovA chatAM A saMsAramAM aneka prakAre daMDAya che, dukhAya che, ciMtAthI baLe che ane rogothI pIDAya che, tenuM zuM kAraNa haze? priya ziSya! mekSAtha hovA chatAM je pramatta dazAmAM AvI jAya che te kharekhara AvI zikSA adhikArI ja che (kAraNake jyAM sudhI pramAdarUpa kAtIla jheranuM kUMDuM paDayuM che tyAM sudhI zAtirUpa amRtanAM biMduo sparzatAM ja nathI, ane kadAca bhAvanArUpe sparze che topaNa tenI aMtaHkaraNa para sthAyI asara rahetI nathI. ) mATe medhAvI sAdhaka je kArya meM pUrvakALe pramAdathI karI nAkhyuM te have nahi karuM," evI hRdayapUrvaka bhAvanA bhAvI satata jAgarUka rahe. neMdha -mada, viSaya, kaSAya, niMdA ane vikathA e pAMca pramAdo kahevAya che. te kAtIla jhare che. te tarapha je bedarakAra rahe che, te daMDAya che, pIDAya che ane anaMtavAra AdhyAtmika mRtyu pAme che. amRtanuM AsvAdana maLe cA na maLe, paraMtu sauthI pahelAM jheranA saMsargathI chUTavAnuM mana te kene na thAya! Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 sUkSama ahiMsA [5] bUe kahyuM -gurudeva! ahiMsakavRtti e pramAdarUpI jherane rokavAnA sAdhanarUpa che ema Ape sauthI prathama ja kahyuM che. have pRthvI ane pANI sivAya A vizvamAM Itara jIvo kyA kyA che, tenuM saMkSipta varNana karavA kRpA kare. sudharmasvAmIe kahyuM ke -agnikAyanA jIvonuM ahIM varNana karuM chuM. tenI paNa hiMsA karavI na ghaTe. chatAM keTalAka pitAne sAdhu kahevaDAvanArAo paNa agnikarmanA mahAraMbhadvArA agninA jIvo para zastro calAve che ane temane tathA temane Azraye rahelA kIDA, udhaI ane evA nAnAmoTA kaika jIvone haNI nAkhe che, e gya nathI. neMdhA-moTAmoTA agninA samAraMbha karIne paMca dhUNI dhakhAvAmAM dharma thAya che, jalazuddhithI pApano nAza thAya che, AvIAvI aneka mAnyatAo te kALamAM bahu pracalita hatI. bhagavAna mahAvIre jala. agni ityAdimAM paNa cetanya che ema batAvI tenI hiMsAmAM dharma hoI ja zake nahi evuM spaSTa samajAvyuM che. tene lagatI upalI bInA che. [6] tethI ja bhagavAne tyAM A chavitavya nibhAvavAne viveka samajAvyo che. chatAM kaI vaMdana, mAna ke satkAra mATe, athavA jIvana mATe, karmabaMdhanathI mukti mATe ke zArIrika tathA mAnasika duHkhanA nivAraNane mATe (dharmanimitte) svayaM agnine samAraMbha (hiMsA) kare che, bIjAo dvArA karAve che ke karanArane anumodana Ape che, te te vastu tenA hitane badale hAnikartA ane jJAnane badale ajJAnajanaka nIvaDe che. [] bhagavAna kiMvA jJAnI puruSonA saMsargathI rahasyane pAmIne temAMnA keTalAkane AvuM jJAna thaI jAya che ke "jeo vividha prakAranAM zastrothI agnikarmane samAraMbha karI agninA cha para zastrane AraMbha kare che, ane tene laIne tadAzrita rahelA aneka jIvone haNI nAkhe che, temane te vastu kharekhara baMdhana, Asakita, mAra ane narakanA kAraNabhUta che. Ama chatAM paNa Asakta leke hoya che, teo to ajJAnamAM mUMjhAIne evuM adhArmika kArya karI ja nAkhe che." Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 24 AcArAMgasUtra [8] gurudeva! agnisamAraMbhamAM agni sivAya bIjA kyA jIvonI hiMsA thAya che te kRpA karI samajAvo. priya ziSya! sAMbhaLa; agninA AraMbhathI pRthvI, ghAsa, pAMdaDAM, lAkaDAM, chANa ane kacarAne Azraye rahelAM nAnAmeTAM aneka jIvajaMtuo tathA pataMgiyA vagere UDatA jI agni joIne jyAre agnimAM paDI jAya che tyAre temAMnA keTalAka jIvo te turata khAkha ja thaI jAya che ane keTalAka saMkucita thaI pachI mUchita thAya che ane mUrNita thayA pachI tyAM ja marI jAya che. [9] paraMtu A viveka hiMsA karanArane hete ja nathI. je ahiMsaka rahevA mAge che, tene ja A badhe viveka heya che. noMdha - avivekI kSaNekSaNe pApaparaMparA vadhAre che jyAre vivekI sAdhaka kArya karavA chatAM vivekadvArA ja pApane ghaTADe che. [10] A rIte buddhimAna zramaNa hiMsAnuM pariNAma jANIne svayaM agnikAyanA jIvone AraMbha na kare, anyadvArA na karAve ane karanArane anumodana paNa na Ape. A rIte agnikAyanA jIvonI hiMsAnuM duSpariNAma je jANe che te pariznAtakarmA ( vivekI ) zramaNa kahevAya che. ema kahuM chuM. zastrapariNAadhyayanane caturtha uddezaka pUrNa thayA. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama uddezaka vanaspatikAya [1] jaMbU! je buddhimAna ane sAvadhAna sAdhaka abhayane yathArtha rUpe oLakhIne "kAI prANI jAtane nahi dUbhavuM" evo nizcaya kare che ane hiMsAdi kAryothI tathA saMsAranAM baMdhanothI virakta thAya che te ja jainasaMghane aNagAra (tyAgI) zramaNa kahevAya che. neMdha -abhayanI bInA agAunA uddezakamAM AvI gaI che. [2] jaMbU belyA-gurudeva ! karmanA baMdhananuM tathA jarAmaraNarUpa saMsAracakranuM mULa kAraNa zuM haze ? gurudeve kahyuM -zadAdi viSayo-kAmaguNo-e saMsAranuM kAraNa che ane saMsAra e viSayenuM kAraNa che. noMdha -vastutaH ahIM kAraNane uddeza upAdAna kAraNa nahi paNa nimitta kAraNa pUrato che. saMsAranuM upAdAna (mULa) kAraNa te Asakti ja che, ane viSaya to mAtra nimitta (gauNa-AnuSaMgika) kAraNo che. paraMtu nimitta kAraNe paNa upAdAnanAM uttejaka to che ja. AthI nimite kAraNathI sAvadha rahevuM e sAdhakanI sAdhanAnuM prathama lakSya hovuM ghaTe. [3] bhagavana! viSaye saMsAranuM kAraNa zI rIte banI zake ? AtmaniSTha jaMbU! UMcI, nIcI, tIrachI ane pUrvAdi dizAemAM jaIne ke rahIne A jIvAtmA aneka padArthonA saMsargamAM Ave Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 AcArAMgasUtra che. tyAM te bhinnabhinna prakAranAM rUpAne jue che tathA vividha zabdone sAMbhaLe che. ane tethI te AvI rIte dekhelI svarUpavatI vastu para ane saMbhaLAyelA maMjIla zabdo para mAhita bane che, Asakta thAya che. A Asakita e ja sasAra che. AthI viSayAne saMyama e vItarAganI AjJA che. je sAdhaka viSayAmAM saMyama nathI rAkhatA te vItarAganI AjJAnI bahAra che. kAraNake bhAgAmAM tRpti nathI. chatAM AsakitavazAt vAraMvAra te viSayavyAmUDha jIva pramAdI (bhUlAne bhaMDAra) banI tathA sanathI vimukha thaI gRhasthAzramamAM saMtapta rahe che ane gRhasthAzramane paNa bagADe che. noMdha--viSayAnAM darzanathI gupta viSayavAsanA nagI UThe che; viSacavAsanA udbhavavAthI gADha Asakti thAya che; ane gADha Asaktine pariNAme jaDatA Ave che. jyAM jaDatA che, tyAM caitanyano hrAsa che ane saMsAranI vRddhi che. vItarAgatA prApta karavAnI sAdhanAno prAra'bha viSacaviraktithI thAya che. AthI e sAdhanA karavI ne vItarAganI AjJA ArAdhavI e banne samAna che. [4] jakhUe kahyuMH gurudeva ! ahiMsakavRtti e pramAdarUpI jherane rAkavAnA sAdhanarUpa che, ema Ape sauthI prathama ja kahyuM che. have pRthvI, pANI ane agni sivAya A vizvamAM itara jIvA kayA kayA che, emanuM saMkSipta varNana karavA kRpA karA sudha svAmIe kahyuM: vanaspatikAyanA jIvAnuM ahIM vana karuM chuM. temanI paNa hiMsA karavI na ghaTe. chatAM keTalAka peAtAne sAdhu kahevaDAvanArA manuSyA paNa vanaspatikAyanA mahAra bhadvArA vanaspatinA jIvA para zastra calAve che ane temane tathA temane Azraye rahelA krIDA, UdhaI ane evA nAnAmeTA kaika jIvAne haNI nAkhe che. [5] tethI bhagavAne tyAM A jIvitavya nibhAvavAne viveka samajAvyo che. chatAM keAI vaMdana, mAna, satkAra, jIvana, janmamaraNathI mukti ane zArIrika tathA mAnasika duHkhanA nivAraNate mATe mAnasika Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUkSma ahiMsA ( dharmanimitte ) svayaM vanaspatisamAraMbha (hiMsA ) kare che, khIjAedvArA karAve che ke karanArane anumeAdana Ape che, teA te vastu tenA hitane bale hAnikartA ane jJAnane badale ajJAnajanaka ja che. 27 [6] jJAnI bhagavAne kiMvA nAnI satpurUSAnA saMsa`thI rahasya pAmIne temAMnA keTalAkane AvuM jJAna thaI jAya che ke 'je vividha prakAranAM zastrAthI vanaspatikAyanA samAraMbha karI vanaspatinA jIve para zastranA AraMbha kare che ane tene laI ne takrAzrita rahelA aneka jIvAne haNI nAkhe che, temane te vastu kharekhara dhana, Asakita, mAra ane narakanA kAraNabhUta che. Ama hAvA chatAM je Asakata leAkeA che, te ajJAnInI jema evuM adhArmika kArya karI ja nAkhe che. [7 X] jijJAsu buddhithI zrI jaMbUe pUchyuM ke gurudeva ! vanaspatimAM kevuM caitanya che te mane kRpA karIne samajAveA. gurudeve kahyuM: ene huM ApaNA potAnI zarIraracanA sAthe tulanA karI samajAvIza. jue; A ApaNuM zarIra jema janmavAnA svabhAvavALuM che, tema A vanaspatinA jIvA paNa janme che. ApaNe vadhIe chIe, tema te paNa vadhe che. jema ApaNAmAM caitanya che, tema temanAmAM paNa che. jema A zarIra kApavAthI sukAya che, tema vanaspati paNa kApavAthI sukAya che. jema zarIrane AhArAdinI jarUra che, tema emane paNa AhAranI jarUra che. jema A zarIra anitya che, tema temanuM zarIra paNa anitya che. ApaNuM zarIra jema azAzvata che, tema te paNa azAzvata che. jema A zarIranI hAnivRddhi thAya che, tema temanI paNa hAnivRddhi thAya che. mATe ja te sajIva che. noMdhaH--vanaspatizarIramAM caitanya che te vAta have vijJAnathI siddha thayA pachI vizeSa kazuM kahevAnuM rahyuM nathI. [cha va] AvuM keTalIkavAra jANavA chatAM asaMyamIne AvA viveka hAtA ja nathI. je ahiMsaka rahevA mAge che, tene ja A Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 AcArAMgasUtra viveka hAya che. athavA jee vanaspatikAyanA samAraMbha kare che, temane ja AraMbha lAge che. je tenA samAraMbha karatA nathI, tene pApa lAgatuM nathI--e rahasyane pratyeka sAdhaka vicAre. noMdhaH--pApane mukhya sabaMdha vRtti sAthe che, kriyA sAthe nahi --evA A gAthAnA sAra che. [8] A rIte buddhimAna zramaNa hiMsAnuM pariNAma jANIne svaya' vanaspatikAyanA jIvAnA AraMbha na kare, anyadvArA na karAve, ane karanArane anumAdana paNa na Ape. A rIte vanaspatikAyanA jIvAnI hiMsAnuM duSpariNAma je jANe che, te parijJAtakamAM ( vivekI ) zramaNa kahevAya che. ema kahuM chuM. zastraparinAadhyayananA paMcama uddezaka samApta thayA. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha uddezaka trasa jIvo priya bU! have hAlatAcAlatA-trasa jIvonA bheda kahuM chuM te sAMbhaLa. gurudeva belyA - [1] aMDaja-IDAthI utpanna thayelAM pakSIo; (2) tija- thelIthI utpanna thayelA ghoDA, hAthI, vagere; (3) jarAyuja-gAya, bheMsa vagere pazuo; (4) rasaja--rasathI utpanna thayelA kIDAo; (5) svedaja-parasevAthI utpanna thayelA jU vagere cho; (6) saMmUchima -oni sivAya utpanna thayelAM kIDI, mAkhI, vagere; (7) ubhi - bhUmi keDIne nIkaLanArAM tIDa vagere prANuo; ane (8) aupapAtika utpAtathI janmelA deva tathA naraninA jIvo. vahAlA ziSya ! A AkhAye saMsAramAM hAlatAcAlatA badhA chane saMkSipta varNavelA e ATha bhedamAM samAveza thaI jAya che. maMda ane ajJAnI prANIo A saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che. [2] priya ziSya ! AsapAsanI paristhitine gaMbhIra vicAra karIne, khUbakhUba maMthana karIne meM barAbara jAyuM che ke be ikiyAdi badhAM prANIo, vanaspati vagere badhAM bhUta, paMcendriyAdi sarva Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 AcArAMgasUtra jIvA ane pRthvI vagere badhAM sattvAne mAtra sukha ja priya che; asukha jarAye priya nathI. duHkhathI te trAse che. te hamezAM mahAbhayathI uvigna rahe che, ane sukhanI zodha pAchaLa prayatnazIla che. noMdhaH!!--samasta sa`sAranA bhinnabhinna vargane vAnI bhUta, sattva, prANI ane jIva evI cAra saMjJA ApI che. eka sUkSma jIvaDAthI mAMDIne hAthI jevA mahAna prANI sudhI sau koIne ekasarakhI sukhanI ja abhilASA che. du:kha koIye vAMcchatuM nathI. upAyA paNa sukhaprApti arthe ja ajamAve che. pachI sukhanuM mULakAraNa maLe nahi, ne sukha zodhavA jatAM duHkha maLI jAya, te te judI vAta che ! [3] viSaya ane kaSAyAdi ripuethI pIDAyelA--vaza thayelA----kaika pAmara jIvA potAnA svArtha mATe Atura banI khIjAene pIDA ApI rahyA che. parasparanA trAsathI te bicArA ahIMtahIM judAjudA sthaLe trAsatA phare che. jo; A saoNMsAramAM kevI vicitratA lAge che! noMdhaH--krama, mAyA ke meAhanA prAbalbathI svArthanI taMtunaLamAM phasAyelA jIve kevAM valakhAM mAre che ? peAtAnA caitanyane vecIne paNa jaDanA te kevA gulAma banI rahyA che? teNe peAtAnA hAthe bhayanI kevI bhayaMkara bhUtAvaLA khaDI karI dIdhI che ? have parasparanA caitanyane cagade che, kanaDe che, khUde che. zuM sAce ja A tenA aMtaHkaraNano avAja haze ? bhaya, zAka, kheda, ciMtA, bhAganArA ane A badhuM temane kANa karAvI rahyuM che? Ano pratyuttara pAte ja che. pAtA sivAya khInne kAI paNa ene uttara ApI zake tema che ? jakhUe kahyuM:--gurudeva ! ahiMsakavRtti e pramAdarUpI jherane rAkavAnA sAdhanarUpa che, ema Ape sauthI prathama ja kahyuM che. have pRthvI, pANI, agni ane vanaspati sivAya A vizvamAM itara jIvA kayA kyA che, emanuM sa MkSipta varNana karavA kRpA karo. [4] sudharmAMsvAmIe kahyuM keH--trasakAyanA jIvAnuM ahIM vana karuM chuM. temanI paNa hiMsA karavI na ghaTe. chatAM keTalAka pAnAne sAdhu Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUkSma ahiMsA A 31 kahevaDAvanArAo paNa trasakAyanA mahAraMbhadvArA trasa jIvo para zastra calAve che, ane temane tathA temane Azraye rahelA nAnAmoTA kaika itara jIvone haNI nAkhe che. [5] tethI bhagavAne tyAM A jIvitavya nibhAvavAne viveka samajAvyo che. chatAM jeo vaMdana mAna, satkAra, jIvana, janmamaraNathI mukti ane zArIrika tathA mAnasika duHkhanA nivAraNane mATe (dharmanimitte) svayaM trasasamAraMbha (hiMsA) kare che, bIjAodvArA karAve che, ke karanArane anumodana Ape che, temane te vastu tenA hitane badale hAnikartA ane jJAnane badale ajJAnajanaka ja che. [6] jJAnI bhagavAna kiMvA jJAnI puruSanA saMsargathI rahasya pAmIne temAMnA keTalAkane AvuM jJAna thaI jAya che, ke " jeo vividha prakAranAM zastrothI trasakAyano samAraMbha karI trasa jIvo para zastrano AraMbha kare che ane tene laIne tadAzrita rahelA aneka jIvone haNuM nAkhe che, temane te vastu kharekhara baMdhana, Asakti, mAra ane narakanA kAraNabhUta che. chatAM jeo Asakta hoya che, te leka evuM adhArmika kArya karI ja nAkhe che." trasa jIvonI hiMsAnAM kAraNe [7] ghaNAye manuSyo hAlatAcAlatA jIvone joI zake che; emanAM bahumUlAM jIvananuM mUlya AMkI zake che; pitAva te badhA sukhanAM kAmI che tema paNa te samajavAnI buddhi dharAve che. chatAM pitAne ke parane hAthe thatI hiMsA te kema nibhAvI letA haze? zuM kharekhara teo ghAtakI haze ? nA; temAMnA ghaNuMkharAnAM aMtaHkaraNa te dayAmaya hoya che. te pitAnAM bALabaccAMnuM prema ane vAtsalyathI rakSaNa kare che. chatAM gurudeva ! Ama thavAnuM zuM kAraNa haze ? gurudeve kahyuM --vahAlA jaMbU! tuM kahe che te yathArtha che. teo pite ghAtakI nathI banavA cAhatA, paraMtu svArthanI atimAtrA temane AvI paristhitimAM mUke che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 AcArAMgasUtra temAMnA keTalAka ajJAnI ane vahemI cho trasa jIvone devadevIenA bheganimitte paNa mAre che. [ jaMtramaMtradvArA senAne puruSa banAvavAnI svArthecchAthI yuvAna puruSane paNa mArI nAkhe che.] kaI cAmaDAMne mATe, kaI mAMsane mATe, keI lehI mATe, kaI hRdaya mATe, kaI temAMnuM pitta kADhavA mATe, keI carabI mATe, kaI pAMkhe, pUMchaDAMo, vALa ke siMgaDAM mATe, kaI dAMta, dADha, nakha, nasa, hADakAM ke hADakAMnI mijAo mATe, keTalAka irAdApUrvaka to keTalAka nirarthaka rIte hisA karI nAkhe che. keTalAka pUrvakALanAM vairane laIne hiMsA kare che, keTalAka "mane mAre che ema mAnI pratihiMsArUpe hiMsA kare che, ane keTalAka bhaviSyamAM A mane mAraze evI bhrAntithI paNa hiMsA kare che. noMdhaH-paMcaMdriya prANIo ane pazuo jevA upayogI jIvone lagabhaga rUDhi ane vahemanimitte ke rasAsvAdanimitte haNuM nAkhavAmAM karatA karavAmAM ajJAnanuM ja Adhipatya vizeSa hoya che. ajJAna jeTalo anartha kare che teTalo kaI vastu nathI karatI. [8] AvuM keTalIkavAra jANavA chatAM asaMyamIne Avo viveka hoto ja nathI. je ahiMsaka rahevA mAge che tene ja A viveka hoya che. [9] A rIte buddhimAna zramaNa hiMsAnuM pariNAma jANIne svayaM trasakAyanA jIvane AraMbha na kare, anyadvArA na karAve ane karanArane anumodana paNa na Ape. A rIte trasakAyanA jIvonI hiMsAnuM duSpariNAma paNa je jANe che, te parijJAtakarmA ( vivekI ) zramaNa kahevAya che. ema kahuM chuM. zastrapariNAadhyayayane SaSTha uddezaka samApta thayo. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama uddezaka vAyukAya gata cha uddezakamAM pRthvI, jala, agni, vanaspati ane trasakAyanuM varNana karyuM. A prakaraNamAM vAyukAyanA chAne ullekha che. sAmAnya rIte pRthvI, jala, agni, vAyu, vanaspati ane vasa e kama heya che, paraMtu bIjA nI apekSAe bhikSu sAdhakadvArA paNa hAlatAM cAlatAM ke bIjI kriyAo karatAM vAyukAyanI hiMsA thaI javI azakya parihArarUpa hAI vAyukAyanuM prakaraNa aMtima rAkhavAmAM AvyuM che. gudeva bolyA :-- [1] je mAnasika ane zArIrika vedanAne cikitsaka heya che, te samartha AtmA sUkSma hiMsAne paNa ahitakara jANIne vAyukAyanA jIvonI hiMsAne parihAra karI zake che. kAraNa ke he jaMbU! je pitAne thatAM sukhaduHkhanuM barAbara nidAna kare che, te ja bIjA jIvone thatAM sukhaduHkhanuM nidAna karI zake che. ane je bIjA nAM sukhaduHkhanI lAgaNIne jANI zake che. te ja potAnI lAgaNIne samajI zake che. kAraNa ke pote ane para e banne paraspara samAna che. neva-potAnuM caitanya ane anya jIvonuM caitanya ekasarakhuM . karmonI asara paNa ozavanA svarUpamAM sau ne tevA ja rUpe thatI rahe Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 AcArAMgasUtra che. ATaluM je vicArI zake che, te bIjAnA bhAge pitAnuM sukha kadI vAMccha nathI. anyane duHkha upajAvI prApta kareluM sukha e sukha nathI, paNuM sukhabhAsa che. jyAre anyane zAMti pahoMcADavAthI kadAca saMkaTa prApta thAya, topaNa tenA garbhamAM sukha ja che. [] AvuM jANI ahIM mokSamArganAM sAdhano (jJAna, darzana, cAritrAdine pAmelA saMyamI puruSo sUkSma jIvonI hiMsA karI pote jIvavA mAgatA nathI. " [3] paraMtu bIjA saMyamIone joI keTalAka pitAne tyAgI kahevaDAvavA chatAM paNa vAyukAyanA mahAraMbhadvArA vAyunA jIvo para za calAve che; ane temane tathA temane Azraye rahelA bIjA nAnAmeTA kaika jIvane haNI nAkhe che. ' nA [4] tyAM bhagavAne A jIvitavya nibhAvavAno viveka samajAvyuM che. chatAM jeo vaMdana, mAna ke satkAra mATe, udaranirvAha mATe, janmamaraNathI mukta thavA mATe ane zArIrika tathA mAnasika duHkhanA nivAraNa mATe dhirmanimitte svayaM vAyusamAraMbha hiMsA) kare che; bIjAo dvArA karAve che ke karanArane anumodana Ape che, temane te vastu temanA hitane badale hAnikartA ane jJAnane badale ajJAnajanaka ja che. [5] jJAnI bhagavAne kiMvA jJAnI puruSonA saMsargathI rahasya pAmIne e sAdhakemAMnA keTalAkane AvuM jJAna thaI jAya che, ke jeo vividha prakAranAM zastrothI vAyukAya samAraMbha karI vAyunA cho para zastrane AraMbha kare che ane tene laIne tadAzrita rahelA aneka jIvane haNI nAkhe che temane te vastu kharekhara baMdhana, Asakti, mAra ane narakanA kAraNabhUta che. chatAMya jeo Asakta che te loko evuM adhArmika kArya karI ja nAkhe che." ' . . ! - ' = ] priya ziSya jaMbU ! tane kahuM chuM ke -te vAyunA jIvonI sAthe bIjAM paNa UDatAM macchara ityAdi prANIo che. teo vAyunI sAthe ekaThAM thaIne paDe che ane vAyunI hiMsA karatAM te paNa piDAya che, mUchita thAya che ane mRtyu pAme che . . ." Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUkSma ahiMsA 35 [] AvuM keTalIkavAra jANavA chatAM asaMyamIne AvA viveka hAtA ja nathI. je ahiMsaka rahevA mAge che tene ja A viveka hAya che. * [8] upara kahyA pramANe cha jIvakAya ( cha prakAranA jIvA)nI hiMsAthI karmabaMdhana thAya che te jANavA chatAM jee AvA AcAramAM ramatA nathI ane ArabhAdi (hiMsaka) kAryomAM Asakta hAvA chatAM * ame saMyamI chIe' ema khele che tathA svacchadAcArI thaI ArbhamAM tallIna thaI rahe che te AThe karmonAM baMdhana bAMdhe che. noMdhaH--Asakti AThe prakAranAM kaSNadhananuM mukhya kAraNa che. yogya pApakarmane caravuM niha [9] mATe saMyamadhanavALA sAdhake sAvadhAna ane samajavAna thaI te AvA na vA na karavA cA [10] ema jANIne buddhimAna puruSe cha kAyanA jIvAnI hiMsA karavI nahiM, karAvavI nahi ane karanArane anumeAdana paNa ApavuM nahi. AvA AraMbhamAM jene saMpUrNa viveka hAya te ja AraMbhatyAgI muni kahevAya che. upasa'hAra vanuM astitva, kaba dhana ane mukti ityAdi tattvA khatAvI tathA jIvanavikAsa sAru vicAra, viveka ane saMcama e traNa aMgenuM varNana ApI A acacanamAM bhAvahiMsAthI chUTavAnA saphaLa ane saraLa upAyAnuM nidarzana karyuM che. kAraNa ke, ahiMsA e ja eka prakArane saMcama che. athavA trIjI rIte ema paNa kahI zakAya ke ahiMsA mAtra saMcamathI ja sAdhya che. koIne pratyakSa mAravuM e dravyahiMsA che ane aviveka, mAnasika duSTatA, verakRtti, IrSyA vagerene Azraya ApavA te bhAvahiMsA che. bhAvahiMsA dravyahisAmAM pariName che, ane ema Atmapatana thAya che. kAraNa ke jIvamAtra pAtArUpa che, tethI khIjAne haNavAthI peAte ja haNAya che. vAsanAmAM baMdha che ane viratimAM mukti che. te bhAvanA ApI, nAnAMmeATAM badhAM prANIomAM caitanya che mATe sau tarapha anukapA rAkhA; premanI parA mAMDA; vivekathI jIvA ane vikAsapathamAM AgaLa dhapeA. ema bhagavAna mahAvIranA vizvama dhRtvane saMdeza ApatA zrI sudha svAmI jaMbUsvAmIne uddezIne adhyayanane aMte khelyA ke, ema kahuM chuM. e pramANe zastraparinA nAmanuM prathama adhyayana pUrNa thayuM. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkavijaya prathama adhyayanamAM meAkSamAnA mULasAdhana-ahiMsAsUkSma varNa na thayuM. have bIjuM adhyayana levijayanuM Ave che. lAka eTale sasAra. patipatnInA sabaMdha, mAmApa ane bALakanA saMbaMdha, mitra, saMpatti, vaibhava ityAdinA sasarga e bAhya saMsAra: ane tenA sazathI utpanna thatA ahaMtA, amatA, Asakti, vikAra, sneha, vaira e badhA bhAvAnI AtmA para asara thAya te AtyaMtara athavA bhAvasasAra.. bhAvasasAra dravyasaMsAranA hetubhUta che, joke rAgAdi ripuo para vijaya meLavavA te ja sAthe lAkavijaya che. paraMtu dravyasaMsAra (bAhyasa'sAra)nI nivRtti e paNa eka sAdhana che; ane te sAdhanAnI bhAvanA paNa bhAvakaSAyAnA maMdapaNAne laI ne ja uddabhave che. tema dhArI A adhyayananA prathama uddezamAM svajanasutAdinA saMbaMdhanA viveka samajAve che. prathama uddezaka sabaMdhamImAMsA RNAnubaMdhathI sabaMdhI cAjAya che. bhinnabhinna sthaLethI AvelA jIvA parasparanA samAna tattvane lIdhe mAtA, pitA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saba dhamImAMsA patnI, ginI, putrarUpe joDAya che. AvA sabadho jo kevaLa vyasa baMdharUpe rahetA temAM vikAsane sthAna che ja. paNa mAyAjALamAM phaMselA jIve gaNAnubaMdhane nAme prAyaH sAhasaMbaMdha ja pASatA hAya che. mesabadha ane byasaMbaMdha cheka ja bhinnabhinna che, enI dizA paNa judIjudI che. ka vyasabaMdhamAM RNa pUruM thaye nikaTa sabadhInu zarIra chUTe ke sadhAya teya kheloka ke hu jevuM kazuM banatu nathI; paNa mehusa badhamAM STanA sacAgathI te aniSTanA viyAgathI kheda, zAka ane paritApa ke hanI asara thAya che. ka vyasabadha badalA icchatA ja nathI; meAhu saMbadha kacche che. ethI ja ka byasa baMdhamAM baMdhana nathI; mehasaMbaMdhamAM dhana che ja. mATe mesaMdha ADIne kabvasabaMdhane samajI, e RRNa cukavavAnI taiyArI karI, saMbadhamAtrathI 52 thavAnA Adarza rajU karatA sudeva melyAH-- [1] X priya jammU ! je zabdAdi viSayA ( kAmaguNA ) che, te saMsAranA mULa hetubhUta che; ane je saMsAranuM mULa (hetu) che, te viSayA che. AthI je viSayArthI hAya che, te pramAdI banI ati paritApathI paritama rahyA ja kare che. noMdhaH-viSayA, je para parAthI saMsAranuM mULa thAya che te krama A pramANe cheH-- rAjjAdi viSayAthI kAmecchA--vAsanAne vega maLe che. vAsanAthI cittanA vikAra thAya che. vikRta cittavALA jIvAtmA viSayApabhAgamAM vAstavika AnaMda nahAvA chatAM caitanyarasa-AnaMdanI prApti anubhavavAne Atura bane che. A tutA, A mugdhatA, A Asakti, A mahAdri sthiti te ja saMsAranuM mULa, A rIte viSayA kramazaH saMsAranA mULabhUta banI rahe che. [1] a he jakhU! mArI mA, mArA bApa, mArA bhAI, mArI ahena, mArI strI, mArA putro, mArI putrI, mArA mitra, mArAM sagAM, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 : AsArAMgasUtra mArAM saMbaMdhI, mArA jaNutA, mArAM (vividha prakAranAM hAthI, gheDA, zayanAdi) sAdhane, mArI latamAruM khAnapAna ane mArAM vastro evAevA aneka padArthonI vaLagaNamAM phasAyelA leke jIvananA aMta sudhI gAphala banI AsaktithI ja karmabaMdhana karatA rahe che. * * - noMdhA-vaLagaNa eTale Asakti. jyAM sudhI AsaktinA gADha saMskAre che, tyAM sudhI saMbaMdhe mehasaMbaMdha bane che; vyasaMbaMdha banatA nathI. meha ane mamatAne vega narama paDyA pachI ja mehasaMbaMdha chuTI zake che. eka ja karma-- je mamatvabhAvathI karAyeluM hoya che ane nirmamatvathI karAyeluM hoya che temAM ghaNuM ja aMtara paDe che. AsaktithI je karmabaMdhana thAya che, te nirAsaktithI thatuM nathI. [2] AsaktithI sAdhano ane saMpatti mATe rAtridivasa ciMtA karatA, kALaakALanI kuzI paravA karyA vinA rAgasaMbaMdhamAM ane dhanAdimAM ati lubdha banI, viSaya sAme ja citta rAkhIne nirbhayapaNe vizvamAMthI lUMTaphATa macAvavA maMDI paDe che ane aneka prakAre vAraMvAra hiMsA karI nAkhe che. . . . . :: noMdha -Asakti e. parigraha vadhAravAnA heturUpa che. ane parigrahavRtti jemajema vadhe tema tema prema, pramAda, mitrI, madhyasthatA vagere ucca guNe vinAza pAme ane svArtha, prapaMca, ThagAI' vagere deSone janma thato jAya. A dethI prathama mAnasika, pachI vAcika ane kAcika hiMsA thavAne paNa saMbhava rahe. AthI jene sAcA ahiMsaka banavAnI icchA hoya teNe sauthI prathama AsaktinuM dvAra dhImedhIme baMdha karatAM zIkhavuM joIe. parigrahI kadAca kAyAthI ahiMsaka hoI zake ke rahI zake, paraMtu tenA hRdayamaMdiramAM mAnasika hiMsAnI vRttine bagADa te avazya hoya che. . . [3] gurudeva! Asakti kema ghaTe che , ' . . . . ahA jaMbU! ene prathama upAya vicAra ane bIjo upAya saMyama che. je prathama te A saMsAramAM manuSyanuM AyuSya paNa ghaNuM TUMkuM che. " vaLI te daramyAna jerAavasthAmAM AvatAM kAna, nAka che ane sparzendriyanuM jJAna ghaTatuM jAya che. AvI ekAeka Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 saba dhamImAMsA jarAvasthA joI. te vakhate te prANI rmUiDha banI jAya che. ( kazuM sUjhatuM nathI, e vAtane khUbakhUba vicAra. ) ', noMdha:-yovana ati caMcala che. thADA ja divaseA pahelAM jenAM aMgamAM yuvAnInI mastI ane AMkhamAM yuvAnInuM nUra hoya te ja gheADA dahADA jatAM hIna, dIna ane kSINu khanI naya che. yuvAna vaya ja caitanyavikAsa sAdhavAnI sAdhanAnuM vaya che. te gayA pachI jarAvasthAmAM zarIra paNa paravarI samuM banI rahe che. [4] vaLI jarAvasthAvALA te vRddha jenI sAthe vase che. te ja sagAM vRddhAvasthAmAM ene tarADe che, kivA taje che. athavA te, te pete peAtAnA kuTumbIenI niMdA karavA maMDI paDe che; kivA kuTumbane nirAdhAra banAvI paralAkaprayANa karI jAya che. sArAMza ke, he jIva! te kuTumba tane duHkhamAMthI bacAvanAra ke Azraya ApanAra nathI, ane tuM paNa temane bacAvavA ke Azraya ApavA samartha nathI. vaLI davayamAM te A jIva hAsya, krIDA, meAjazAkha ke zaNagArane lAyaka paNa raheto nathI. noMdha:- ahIM je kSetramAM jIva joDAyelAche e kSetrane lagatI vAstavika vicAraNA che. [5] he jakhu ! ema jANI dhIra ane dhImAna puruSa . A uttama. avasara pAmIne turata ja vicAramArganI abhimukha thaI saMyamI ane che, ghaDIbhara paNa pramAda karatA nathI. kAraNa ke te jANe che ke A samaya, yauvana ane vaya e badhuM dhasArAbaMdha phUcakadama kaye jAya che. ( AvI vicAraNAthI Asakti dhare che. ) [6] paNa jee AveA vicAra nathI karatA, tee asaMyamathI jIvavA mATe Atura banI gAphala thaI vizvamAM kAI e nathI karyuM tevuM huM karIza ema sathI sarasAI meLavavA mATe kaika prANIone bheDhe che, mAre che, kApe che, lUMTe che, prANaviAM banAve che, tenI lakSmI jhuMTavI le che tyAdi aneka prakAre mana, vANI ane karmathI peAtAnA prasaMgamAM AvatA veAne trAsa ApatA rahe che. * Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra neva-mohasaMbaMdhathI vicAra ane vivekabuddhi naSTa thaI asaMyama, kIrti lAlasA ane hiMsAdi de kema saMbhave che? enuM AmAM citra che. [he jaMbu ! (paraMtu Ama satata prayatna karavA chatAM je ahika arthaprApti na thAya te "sagAMnuM huM poSaNa karIza" evAM ahaMkAranAM vacano niSphaLa jAya che) ane pahelAM ke pachI tenA kuTumbane ja uDuM tenuM poSaNa karavuM paDe che. athavA mAne ke kadAca (arthapratadvArA) kuTumbIjananuM te poSaNa kare to paNa (tethI zuM?) teo kaI tene bacAvI zakanAra nathI tema te pote paNa teone bacAvI zakanAra nathI. nedha-kuTuMbanA RNane bahAne jIva mehasaMbaMdha kevI rIte piSe che? e AmAM spaSTa karyuM che. [8] AvI rIte parigrahabhAvanAvALA puruSo pitAnuM AvuM anarthajanya dhana, AgaLa upara pitAne ane pitAnA kuTumbane kAma lAgaze ema dhArIne saMgrahIta karyuM jAya che, paraMtu aMte e temane pitAne paNa rogonI prApti thaI jAya che. tethI tene upabhoga pate sudhAM laI zakatA nathI, te bhaviSyanI to vAta ja zI ? noMdha -putra ke kuTumbane arthe dhana bheLuM karI ApavAmAM ja mAtra kartavyadharma pUrNa thaI jatuM nathI. ApeluM dhana paNa je saMskArI na hoya te dhULamAM maLe che. ane saMskAra hoya te nirdhanatA hevA chatAM prabhutva prApta thAya che. eTale te sAruM parigraha vadhAryo javo e kevaLa bhramamUlaka mAnyatA che. [] Ave samaye dhana paNa kAma lAgatuM nathI. ane jenI sAthe te vase che (jene mATe arthasaMgraha kare che), te sagAMo ja kaMTALIne pahelAM ke pachI ene tarachoDI mUke che, athavA te pote regathI kaMTALIne tene je che ane kadAca tevuM na bane te paNa he jIva! te badhAM tane ane huM ene sagAne kkI bacAvI zakavAne samartha nathI, e vAta"punaHpunaH ciMtana. mA te M], vaLA praveka kANuM pepitAnAM sukha ane duHkhanAM pate ja nirmAtA ane bhakatAe tevuM jANune tathA potAnI ummara Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbaMdhamImAMsA cAlI jatI jANIne (bhaviSya para AdhAra na rAkhatAM), a paMDita Atmana ! tuM svayaM ja avasarane oLakha. noMdha - huM ja karuM chuM to cAle che, nahi te A badhAMnuM zuM thAya!" e mAtra mithyA abhimAna che. ane te jAtanA mAnI lIdhelA kartavya dharmanI othamAM eka mahAsvArthane zatru chupAyelo che. tenuM mULa zodhIne apramatta rIte zubha ane zuddha prayatna karatA rahevuM e ja puruSArthane hetu che. Avo avasara, AvI yogyatA, AvAM sAdhane punaH punaH prApta thatAM nathI. je padArthathI Aje duHkhanuM vedanA thAya che, te ja padArthathI bhaviSyamAM sukhanuM vadana thavAnuM che. puruSArtha kare. [11] ahe sAdhako ! jyAM lagI kAna, AMkha, jIbha, nAka ane kAyAnI vijJAnazakti maMda paDI nathI tyAM lagI ja AtmArtha siddha karavA prayatna kare egya ane kAryakArI che. (A vAtane vicAre ane tamArA AtmAne kSaNekSaNe samajAve.) upasaMhAra svajana, dhanAdine saMbaMdha nAzavaMta che. nAzavaMtanI AsaktimAM zAzvata sukha nathI. zAzvata sukha e sau keInuM dhyeya che. te temAM upalabdha nathI thatuM. tethI ja asaMtoSane anubhava thAca che. saMbaMdhanI AsaktithI mamatva thAya che, ane e mamatvathI ahaMkAnI vRddhi thAya che. mATe saMbaMdhonI AsaktithI vegaLA rahevuM ane nirAsaktibhAve satkarma karatA rahevuM e ja samucita che. ema kahuM chuM. kavi adhyayanane prathama udezaka samApta thaye. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya uddezaka saMyamanI sudaDhatA saMyamanI bhAvanA tarapha abhiruci thayA pachI ke saMyamanI sAdhanAmAM gayA pachI saMyamapratye kadAca arati aprema utpanna thAya te zuM karavuM? te batAvatA zrI sudharmasvAmI jabUsvAmIne uddezIne bolyA , [1] ahe jaMbu! buddhimAna sAdhakane tyAgamArgamAM kadAca kaI sArAMmAThAM nimittathI aruci utpanna thAya che te tene dUra rAkhe tema karavAthI karmabaMdhanathI ghaNuM ja alpakALamAM mukta thavAya che. " . . nedha-sAdhanAne mArga kare che. ghaDImAM pralobhana, dhaDImAM vipatti, evA evA aneka patananAM nimitta khaDAM thAya che. ghaDImAM prazaMsA to ghaDImAM niMdA, evAM aneka kAraNe upasthita thAya che, tyAM naTanI jema eka lakSya para samabhAva rAkhI je sAdhaka jIvana nirvahe che te tarata ja pAra Utare che. paraMtu je nimitta kAranI AMTImAM sapaDAya che tenI gUMcavaNane pAra raheto nathI. [2] keTalAka ajJAnI mUDha cha pariSaha ke upasarga AvatAM vItarAgadevanI AjJAthI UlaTuM vartane saMyamathI bhraSTa thaI jAya che. [3] amo aparigrahI rahI zakIzuM ema bolI keTalAka dIkSita thavA chatAM vItarAganI AjJAthI bhraSTa thaI, muMnivezane lajavIne, kAmabhegenuM sevana karatA rahe che. taMthA (te meLavavAnA upAyamAM racyApacyA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyamanI sudaDhatA 43 rahI) mehamAM vAraMvAra khUkyA rahe che. teo nathI A pAra ke nathI pele pAra. noMdha -suniveza hovAthI te gRhasthI nathI, ane muni padanI javAbadArI pramANe na vartatA hovAthI te muni paNa nathI. ' ''[4] kharekhara te ja vimukta puruSo che ke jeo saMyamanuM sadA pAlana kare che. vaLI jeo nirlobhathI lebhane chatI prApta thatA kAmabhogane paNa vAMchatA nathI, ane prathamathI ja lobhane nirmaLa jevo karIne pachI ja tyAgI bane che, tevA puruSo kemerahita banI sarvajJa ane sarvadaza thAya che. AvuM vicArIne je lebhane cAhatA nathI, te ja kharekhara aNagAra kahevAya che.. noMdha lebha e sarva deponuM mULa che. te taraphanI Asakti ghaTe tyAre ja rasAdhutA Ave. AvI zuddha sAdhutA ja vikAsane sAdhya karAvI AtmasAkSAtkAra ane vizvano sAkSAtkAra karAvI zake che. e daSTie ahIM lobhanuM sthAna prathama ApyuM che. [5] ajJAnI chavo kALa ke akALanI kazI darakAra rAkhyA vinA, vitta ane vanitAmAM gADha Asakita rAkhI, rAtadivasa (ciMtAnI bhaThThImAM) saLagyA kare che ane vagaravicAre vAraMvAra hiMsakavRttithI aneka duSkarmo karI nAkhe che. noMdha -Asakti ane madhyasthatA banne virodhI vastu che. AtmAnA sahaja guNano AsaktithI lopa thAya che ane samaja, kAryadakSatA tathA evA aneka guNene dhAraNa karanAra sAdhaka paNa akSamya evI ghaNI bhUla karI bese che. AthI Asaktine dUra karavI e sAdhanAnuM mukhya aMga hovuM ghaTe. [6] evI khalanAnAM mukhya kAraNe kayAM che te batAvatAM gurudeva kahe che ke, aho jaMbU ! AtmabaLa, jJAtibaLa, svajanabaLa, mitrabaLa, pratyabaLa, devabaLa, rAjaLa, cerabaLa, atithibaLa, kRpaNabaLa tathA zramaNabaLa ityAdi aneka prakAranAM baLAnI prAptine mATe hiMsAdi kAryamAM pravarte che. ghaNIvAra A kAryathI pApane kSaya thaze athavA paralokamAM sukha maLaze evI vAsanAthI paNa ghaNuM ajJAnI jano. AvAM AraMbhanAM kAryo kare che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ quominen nedhakahIM cAmabaLa eTale zarIramAM ane tyAgaLa eTale bhavAMtara jatAM thatuM baLa levAnuM che. - |i mATe buddhimAna sAdhake evAM kAryo mATe pote jAte hiMsA na karavI, anyadvArA paNa na karAvavI, ane hiMsA karanArane anumadina paNa na ApavuM. [] A mArga ArmI (vItarAga devo)e batAvyo che, mATe catura puruSoe potAne AtmA uparanI vRttithI na levAya tema A mArcamAM vartavuM joIe. upasaMhAra Ama sAkAra na thaye hema tyAM sudhI vRttinA pUrva adhyAne laIne te adhakane Damaru sthiti thavAno bhaya rahe che. A samaye je pue e yamarasa che tenA vacane 5ranI apUrva zraddhA ane tevA puruSonI AjJAnI ArAdhanA e ja apUrva avalaMbana bane che. ema kahuM chuM. kavijaya adhyayananA ditAtha uddeAka samApta thayo. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya uddezaka mAnatyAga ane bhegavirakti saMyamamAM arati thavAnuM kAraNa aAna, lobha ane kAma che. tenuM varNana bIjA uddezamAM ApI sUtrakAra have lobhathI bIja aMkanA mAnakaSAya (ahaMkAra) tathA begatyAga viSe kahevA mAge che. | gudeva bolyA:[1] he jaMbU ! A jIvAtmA bhUtakALamAM ghaNIvAra ucca gotramAM utpanna thayo che ane anekavAra nIca gotramAMye utpanna thayo che. emAM kazIye nyUnatA ke adhikatA nathI (kAraNa ke banne sthitimAM karmavargaNAnAM pugaLe te che ja.), ema jANIne jarAye ahaMkAra ke dInatA na karavI; ane kaI paNa madanA sthAnanI vAMchanA paNa na karavI. je jene mada kare che te te ja sthitimAM jaI hInatA pAme che. AvuM samajatAM kayo vidvAna pitAnA gotrane garva karaze? athavA kaI vastumAM Asati dharaze? nedha-trane artha kuLa thAya che, tema gati paNa thAya che. ucca ke nIca kuLamAM janmavuM ke UMcInIcI gatimAM javuM te bhavabhramaNanI dRSTie samAna che. kharI rIte to jIva mAtra samAna ja che. keI uci ke nIca nathI. je uccatAnuM abhimAna kare che, tene AtmA abhaDAya che; ane potAnI nIcI sthiti mAnI pAmaratA dhare che, te paNa pitAnI meLe dukhita thAya che.. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra [2] mATe buddhimAna puruSa uccapaNAnA harSa ke (nIcapaNAne) rASa na kare. ane badhA jIvAne sukha priya che ema jANI sau sAthe vivekapUrvaka vyavahAra kare. vaLI e yAda rAkhe ke jIva potAnA pramAMthI ja AMdhaLApaNuM, baherApaNuM, mUMgApaNuM, kANApaNuM, "ThApaNuM, kUbaDApaNu, vAMkApaNuM tathA kAbarApaNuM vagere pAme che; aneka yAnimAM janma dhare che; ane aneka prakAranA bhayaMkara spardhA (duHkhA)nI yAtanA veThe che. caMda noMdhaH----Izvara, zakti ke khIjuM kaI kApa karIne nudAMjudAM du:kha Ape che tevuM kazuM nathI. jIvAtmA pAte peAtAnI ja bhUlAthI du:khI thAya che. AthI bhaviSyamAM bhUla na thAya te rIte vivekapUrvaka je rahe che te svayaM kudaratanI kRpA meLavI zake che. Asakti ke phaLanA meAha rAkhyA vinA satkarma karavAnI sAmAM preraNA che. [3] A jAtanI ka racanAnA svarUpathI ajANa jIvAtmA A saMsAramAM rAgathI piDAI ne ane apakIrtine pAmIne janmamaraNanA cakramAM phasAtA rahe che. [4] kSetra tathA padArthomAM mamatvavALA dareka jIvane jIvana ane sukha ati priya lAge che. chatAM karmonA pariNAme ene maraNa ane du:kha banne sahevAM paDe che. [5] kadAca zubha kavazAt tevA mALaveAne vividha prakAranAM vastrA, maNi, AbhUSaNa, suvarNa ane strI Adi padArtho maLe teAya ene meLavIne emAM ja teo satata Asakta banI rahe che. noMdhaH- jyAM Asakti che, tyAM sukhada sAdhanAnI hAjarI hAya tAya mAnasika du:kha te che ja. [6] evA saMpUrNa bALa ane mUDha banelA jIvA viparyAsa pAmIne ema atA phare che ke ' A jagatamAM tapazcaryAM, yama ke niyama kazAye kAmanAM nathI. 2 noMdha:-iMdriyadamana, maneAdamana, saMcama e badhAM AtmavikAsanAM mukhya ane upayAgI agA che. emanA pAlanathI zArIrika ane mAnasika ta durastI rahe che; ane zarIra ane mana svastha rahevAthI vikAsamAmAM AgaLa vadhI '; Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnatyAga ane bhAgavirakti 47 zakAya che. eTale kAI paNa sAdhakane mATe camaniame vagerenI khUba AvazyaktA che. paraMtu meha ane Asakti evI vastu che ke je samaya AtmAne paNa eka pAmara jyo qhanAvI mUke che. AthI te pAte iMdriyAnA gulAma anI jAya che ane camaniyama AcarI zakatA nathI. eTale tethI zuM thavAnuM che?. te zA mATe joIe ? A te ekAMta mUrkhatA che, zarIrane kaSTa ApavAthI zuM vaLe ? AvA vicArA pAte seve che ane enA pracAra paNa kare che. paraMtu temanA A pralApa bahu aMze svacchaMda ane pAmaratAthI ja yukta hovAthI prazna para teno prabhAva paDatA nathI, ane tethI te satya ke saiddhAMtika vastu tarIke nizcita ke sthAyI rahetA nathI. [7] paraMtu je puruSA sAcA ane zAzvata sukhanA sacchuka che, teo AvA svachaMdI ane asayamI jIvanane icchatA nathI. te teA janmamaraNanA mULane zeAdhI ( tethI chUTavA mATe ) saMyama pALavAmAM ja dRDha rIte udyamavaMta rahe che. [8-9-10] kALanA kazA bhareAse nathI. badhA jIvA lAMbA AyuSyane tathA sukhane cAhe che ane jIvavA mAge che. maraNa ane duHkha badhAMne apriya (pratikULa) ane jIvana tathA sukha badhAMne priya lAge che. noMdha:janmelAnuM mRtyu e nizcita vastu che. ane te kayAre Ave teno paNa bharAse nathI. chatAMye badhA jIveA jIvavA icche che. maraNapathArIe paDelAneya mRtyu bhayaMkara bhAse che. tenu kAraNa je kaI hoya te! te e ke eNe je dhyeya rAkhyuM hatuM te pAra paDacuM nathI. sAcanI sAdhanA thaI nathI, tethI ja te jIvane peAtAnI apUrNatAne lIdhe ja duHkha thAya che. [11] ( Ama hAvA chatAM te dhyeyane meLavavA jIvanaparyaMta paNa e UlaTA ja prayAso karyA kare che.) keTalAka lokeA epagAM (manuSyA) ane cApagAM (pazue) rAkhIne e dvArA dravyasaMyamane badale ulaTuM peAtAnI svArthIpUrti mATe mAtra dhana ekaThuM karyA kare che, ane temAM mana, vANI tathA karmathI Asakta thatA rahe che. noMdha:-prathama te ajJAnathI mAnI lIdhelAM sukha bhAgavavAnAM sAdhanAne ekaThAM karavAmAM ja kaparuM kaSTa bhAgavavuM paDe che, chatAMya te sAdhanA dharmavihita Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 AcAsaMgasUtra prayatnothI meLave che ke kema? te eka prazna che. ane tethI ja tevI arthaprAptithI ichAnI vAstavika tRpti thatI nathI. [12] AvI eyana prattithI paNa kadAca temanI pAse vividha prakAranAM saMyatti ane sAdhane vadhu ekaThAM thaI jAya te pUrNa aMte tene tenA bhAyAto ja vahecI khAI jAya che; kAM to e corI jAya che, kAM to rAjA lUMTI le che, kAM te vyApAramAM khavAI jAya che, athavA to agnithI baLI jAya che. noMdha:Aha vastune saMsarga kSaNika che, kAraNuM tene saMbaMdha kevaLa zarIra sAthe che. sAdhanarUpe padArtho meLavavA e judI vastu che ane tene ja sAdhya mAnI Asakti rAkhavI e judI vastu che. padArthonI AsaktimAM adhama ane paritApa sivAya bIjuM kazuM nathI. pariNAme pote patana pAme che ane padArtho pitAne paMthe prayANa kare che. A rIte sAdhana ane sAdhya bane chevAya che. [13] ema nirthaka rIte paravastu mATe e bALajIvo krUra karma karIne (e kareluM dhanAdi lUMTAI jatA tevA duHkhathI UlaTA jAgRta thavAne badale) vadhu viparyAsa pAme che. noMdhaH emanuM dayeya nazvara padArthone meLavavAnuM na hovA chatAM nAzavaMtane nitya mAnI e prayatna kare che. nathI to e padArthone meLavavAmAM sukha, ke nathI emanI prAptimAM ke bhegamAM sukha, e e chAne vahelomeDe anubhava te thAya ja che. vaLI nAzavaMtane nAza thavo e eno svabhAva paNuM che, teya emanA vize e raDe che, e ja jagatanI ajJAnatAnuM navaluM Azcarya [14] A badhuM munideve vIra prabhue) anubhavapUrvaka jaNAvyuM che. [15] A vAta spaSTa hovA chatAM jeo mAtra svachaMdI ane asaMyamI che teo A vAta svIkArI zaktA nathI. kAraNa ke, e anaupatarA eTale ke saMsArane pravAha tarI zakavAne asamartha hoya che. mAtra teo viSayanI lAlacu vRttivALA hAI saMsArarUpI samudramAM gothAM khAdhA kare che. teo nathI A pAra jaI zakatA, ke nathI pelI pAra pahoMcI zakatA. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnatyAga ane legavirakti 49 noMdha -ajJAnInI zakti svacchedamAM pariName che, ane vRttino svachaMda e tAttvika asaMyama che. [16] vaLI keTalAka evA paNa ajJAnI jevo hoya che ke jeo saMyama grahaNa karavA chatAM saMyamamAM sthira rahI zaktA nathI. te ajANa che asatya upadeza pAmIne ke ApIne asaMyamamAM ja rata rahe che. noMdha -ahIM saMyamanA svAMgane lagatI bInA che. jyAM svaccheda hoya tyAM saMcamane daMbha hoI zake; saMyama nahi! [17] tattva samajanArane kaMI A upadeza (sataasatanI samajAvaTa) ApavAnI AvazyaktA nathI. (kAraNa ke te samaju hovAthI pote sIdhe mArge cAle che.) [18] paraMtu je bALa-ajJAnI hoya che te viSayamAM rakta banI viSayonuM sevana karatAM karatAM ane emAM bhegecchA zAMta na thatAM duHkha vadhArIne duHkhonA ja cakramAM bhame che emane sAru A upadeza che. neMdhA-A be sUtromAM jijJAsune ja upadezanI AvazyaktA che ema sUtrakAra batAve che. svacchaMdIne apAyele upadeza anarthakArI nIvaDe che, ane jijJAsu upadezakane svayaM zodhI le che. upasaMhAra ahaMkAra aniSTa tatva che. te ja pramANe pAmaratA, dInatA paNa aniSTa tatva ja che. te bane thavAnuM kAraNuM dhana prApti, dhanahAni, bhogenI prApti ane bhagahAni vagerethI UThatI azraddhAjanya mAThI bhAvanAo ja che. mATe dhanaprApti, sAdhanaprApti tathA uccatAnI ke ucca kSetranI prApti zA mATe, enuM phaLa zuM, vagere jANu brAntamArgane choDI sAcA mAge cAlavuM ke cAlavA prayatna karavo, e ja uttama che. ema kahuM chuM. lokavijaya adhyayanano tRtIya uddezaka samApta thayo. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha uddezaka bhegothI du:kha zA mATe? kAmagathI Asakti, AsaktithI kamabaMdha, karmabaMdhathI AdhyAtmika mRtyu, AdhyAtmika mRtyuthI durgati ane durgatithI dukha; A rIte kAmaga e duHkhanuM mULa che. gurudeva bolyA:[1] he jaM! kAmabhoganI AsaktithI rogo utpanna thAya che. noMdhaH-viSaya taraphanI gADha Asaktine kAraNe cittatApa satata rahyA kare che. cittaglAnine lIdhe sthAnA sthAna ke nItianItine khyAla karyA vagara e jIva viSaya meLavavA arthe jhAvAM mAravA maMDI paDe che. evA prayatna, kusaMga tathA cittaglAnine pariNAme zArIrika rage paNa avazya janme che ane e rIte 'mone rogamaya' sUtra sArthaka thAya che. [] eve vakhate jenI sAthe te vase che te snehIo ja tene avagaNe che. athavA (sevAzuzruSA na thatAM) te (regika) temane avagaNe che. seMdhA evA jIvanI beTI pravRttithI ke regathI snehIono sneha sukAI jAya che athavA to enA pratye aNagame jAge che. [3] vaLI kadAca nehIo snehAdhIna rahe to paNa teo tene rakSaNa ke zaraNa ApI zakanAra nathI. ane te ja rIte te pote paNa Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gothI duHkha zA mATe? pa1 temane rakSaNa ke zaraNa ApI zakavA mATe samartha nathI. potapotAnAM sukhaduHkho sau jene potapotAne judAM judAM bhegavavAM paDe che. noMdhaH-ahIM Asaktijanya pariNAmane anulakSIne kahyuM che. [4] A saMsAramAM keTalAeka evo evI prakRtinA hoya che ke jemane (mRtyunA kinArA sudhI satata) bheganI ja vAMcchA rahyA kare che. temane thoDIghaNI je kAMI dhanaprApti ke bhogaprApti thaI che te bhogavavA mATe temAM te mana, vANI ane kAyAthI khUba Asakta thaI jAya che. noMdha -bhoganI tIvra Asakti prApta padArthone saMtoSapUrvaka upayoga karavA detI nathI, paNa saMgrahavRttine ja vadhu ne vadhu poSe che. [5] ane e dhana bhaviSyamAM kAma lAgaze tema mAnI tenuM rakSaNa karavA mATe bIjAM ghaNAM sAdhane roke che. chatAM tenuM ekaThuM kareluM dhana keI ne koI rIte nAza pAme ja che. kAM to te dhana tenA bhAyAta vaheMcI le che. athavA cAra cerI le che; kAM to rAjAo ja lUMTI le che athavA nAza pAme che, kivA agnithI baLI jAya che. noMdhaH-saMgrahavRttinuM pariNAma pitAnI hAjarI ke gerahAjarImAM kevuM Ave che, enuM citra ahIM rajU karyuM che. [6] e rIte kuTuMbAdikanA arthe krUra karma karIne ekaThuM kareluM dhana paNa A rIte pitAne badale pArakAne tyAM cAlyuM jatAM tene khUba duHkha thAya che, ane duHkhanA bhArathI mUDha thaIne te vAraMvAra viparyAsa pAme che. neMdha -A sUtra pitAnA bhaviSya mATe kuTuMbanimitte ke bIjA koI nimitte paNa saMgrahavRttine poSavAnI sakhta manA kare che. [] mATe he dhIra puruSo ! tamAre viSayanI AzA ane lAlasAethI dUra rahevuM. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para AcArAMgasUtra noMdha -viSayanI AzA eTale Asakti ane lAlasA eTale parigraha, e bane jhera che. e jheranA saMsargathI AtmAnuM mRtyu thAya che. [8] tame jAte ja AzArUpa zalya aMtaHkaraNamAM rAkhIne hAthe karIne duHkhI thAo cho. noMdha:AzAthI citta saMtapta rahe che, jethI tene zalyanI upamA ApI che. zalya nAnuM hovA chatAM hRdayanA komaLa bhAgamAM cUbhavAthI kSaNekSaNe citA, kheda, duHkha vagere utpanna thayA kare che. [9] paisAthI bhogapabhoge maLe ane na paNa maLe. noMdha -je jaDa saMskRti dhanane bhogaprAptinuM sAdhana mAne che ene paNa A sUtra javAba Ape che ke dhana ke padArtho maLyA pachI paNa jenAmAM saMgrahavRtti nathI e ja eno upayoga karI zake che, bIje nahi. vaLI ethI bhegapabhoganAM sAdhana maLe toya zuM? zarIrasthiti kharAba hoya te bhAgethI vaMcita ja rahevuM paDe, athavA te meLaveluMya veDaphAI jAya. ane kadAca bhego bhogavavA maLe te paNa bhogathI sukha thAya che, e to mAtra bhrAnti ja che. prApta thayelA e kSaNika sukhanA garbhamAM anaMtagaNuM duHkha che tene anubhava kyAM dUra che ! [10] chatAM je jIvAtmAo mehanI AMdhIthI aMdha thayelA che te anubhava thavA chatAM AvI sIdhI ane saraLa vAta samajI zakatA nathI e ja vizvanI vicitratA che. [11] UlaTA. strIomAM Asakta thayelA jano ema paNa bele che ke "strIo ja eka sukha meLavavAnuM sthAna che." noMdha -jeo strIne bhoga bhogavavAnA padArtharUpa mAne che, teo kharekhara strI jAtinuM ane pitAnA AtmAnuM haDahaDatuM apamAna kare che. [12] paNa kharuM jotAM te A brAntisUlaka mAnyatA che. ane kharekhara AvI Asakita tevA mUDha jIvone duHkha, moha, maraNa, naraka ane tiryaMcagatinA kAraNabhUta bane che. neMdha -agiyAramuM ane bAramuM sUtra strI jAtinuM sanmAna ane puruSajAtinI maryAdA sUcave che. koI paNa padArthano AsaktipUrvaka upayoga kare e bhAga che. bhagavRtti dukha janmAve che, ane AtmAne DubADe che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhegethI duHkha zA mATe? - pa3 [13] paraMtu mohathI mUDha thayelA jIvo potAnA vAstavika dharmane jANI zaktA nathI. [14] AthI anaMtajJAnI tIrthakara deve prathamathI ja kahyuM che ke kaMcana ane kAminI (parigraha ane abrahmacarya) e mahAmahanAM nimittabhUta che. mATe zANA sAdhake tevAM nimittomAM gAphala banavuM nahi. nedha -teramuM ane caudamuM sUtra padArthono tyAga vRttino saMyama zA arthe che te spaSTa karI de che. AthI e siddha thayuM ke vAsanAne vega pradIpta thAya tevAM nimittothI bacavAno prayatna karavo te to Avazyaka ja che. paraMtu teTalethI kaMI patI jatuM nathI. te vAsanAnAM mULane nAbUda karavA mATe paNa satata mAnasika prayatna cAlu rAkhavo joIe. eTale ke sAdhake pratikSaNe apramatta rIte jAgrata rahevuM joIe. [15] e rIte kuzaLa puruSe apramAdathI mekSa ane pramAdathI thatA maraNane vicArIne tathA zarIrane kSaNabhaMgura jANIne pramAda dUra kare. [16] bhogomAM kaMI tRpti nathI mATe e kazA kAmanA nathI. o muni ! kAmabhogecchA mahAbhayaMkara che ema vicAra. noMdha -A paMdaramA ane soLamA sUtramAM viSayonA valaNa tarapha vaLatA manane Atmamagna karavAno prayoga batAvyo che. [17] vaLI saMyamI munie kaI jaMtune pIDA na ApavI. neMdha -A rIte bhegavirakti ane ahiMsA e saMcamanAM mukhya aMge bane che. gADha AsaktithI thatI kriyA e bhoga che, ane AtmA paga cUkI vRttine vahetI mUkavI e hiMsA che. A tIvra Asakti ane hiMsAnA valaNathI dUra rahevuM e ja saMyama. [18] jeo A saMyama pALatAM kaze kheda nathI pAmatA evA apramAdI ane parAkramI muni ja vakhaNAyelA che. nedha -ahIM sudhI je saMcamanI vyAkhyA AMkI te saMcamamAM akhaMDa jAgRta ane puruSArthI rahevuM e Adarza muninI maryAdA che. [19] e muni sAdhaka pitAnAM sAmanirvAhanAM sAdhane gRhastha pAsethI nirdoSa rIte meLave. kadAca koI Ape na Ape te tenA tarapha Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 AcArAMgasUtra kepa na kare. thoDuM maLyAthI tenI niMdA na kare, ane nakAra kare to tyAMthI turata ja pAcho vaLe. ane Ape to paNa turata ja pitAne sthAne pAcho vaLe. nedha-A sUtramAM saMcamArge sAdhanono upayoga karavAmAM doSa nathI ema sUcavI bhega ane upayogano bheda batAvyo che. chatAM saMcamIne sAdhano maLe ke na maLe, teya rAga ke dveSa na thAya ane samatA rahe e enA saMcamanI kasoTI che. bIjI prajAnI pharaja che ke saMcamIne upayogI sAdhano pUrAM pADavAM; paNa prajA e pharaja cUke, toya sAco saMyamI enuM duHkha manamAM na lAve, temaja saMyamanAM sAdhano meLavavA mATe gRhasthanA atisaMsargamAM na Ave. ri0] munirAja AvuM munitva pALe. upasaMhAra bhAga ane upayoga banane bhinna vastu che. eka Asakti vadhAre che, bIjuM Asakti ghaTADI saMyamanAM dAna kare che. ekamAM svaccheda che, bIjAmAM viveka che. ethI ja bhege duHkhajanaka bane che, ne saMyama sukhapreraka bane che. ema kahuM chuM. lakavijaya adhyayanane caturtha uddezaka samApta thayo. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama uddezaka : bhikSA kevI meLavavI ? AhAranI paNa vRtti para asara thAya che. tethI nirdoSa vRtti rAkhavA mATe sAdhakane kherAkanI paNa zuddhiazuddhinA viveka karavAnI khUba AvazyakatA che. ahIM zramaNa sAdhake kevI rIte bhikSA ane upakaraNA [saMyamapAlananAM sAdhanA ] meLavavAM te spaSTa kare che. gurudeva melyAH [1] jammU ! leAkA peAtAne mATe tathA peAtAnA putra, putrI, vahu, nAtajAta, dhAyamAtA, rAjA, dAsa, dAsI, neAkaracAkara, parANA ke sagAMsaMbaMdhIo mATe khAvApIvA sAruM prabhAta ke sAyaMkALe judAjudA prakAranAM zastrothI AraMbhA kare che ane ghaNuMghaNuM saMdharI paNa rAkhe che. noMdhaH--saMgrahamAM dhanAddhi ane khAdya padArthoM banneno samAveza che. khAdya padArthomAM kharAkha thavAno--sadoSa thavAno bhaya che, ane dhanAdi saMgraha e parigrahanuM kAraNa che. AthI upara ema kahyuM ke jagatanA leAkeA khAvApIvA ke bhAgavavA mATe AraMbha ane parigraha banne prakAranI vRttiothI jakaDAyelA rahe che. gRhasthAnI saMgrahavRttino munine cepa na lAge, tevI jAgRta avasthA rAkhavA mATe uparanuM sUcana che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 AcArAMgasUtra [2] mATe A prasaMge saMyamamAM udyamavaMta, Arya, pavitra, buddhimAna, nyAyadarzI ane samayajJa tathA tattvajJa aNagAre dUSita AhAra le nahi, levaDAvavo nahi tathA lenArane prazaMsA nahi. noMdha -ghara ane gharanuM mamatva na hoya te aNagAra; jenuM aMtaHkaraNa nirmaLa hoya te Arya; jenI buddhi paramArtha tarapha DhaLe te AryaprajJa; ane nyAyamAM ja jenuM satata ramaNa hoya te Aryadaza; ane samayane yogya kriyA karanAra hoya te samayajJa kahevAya che. A badhAM vizeSaNe sArthaka che, ane teTalI vadhu javAbadArInAM sUcaka che. [3] bhikSu sAdhaka badhAM dUSaNothI dUra rahI nirdoSapaNe saMyamanuM pAlana kare. nedha-ahIM bhikSAne lagatI bInA che. [4] vaLI muni yAvikraya (levuMcavuM)nuM kArya pote kare nahi, karAve nahi ke karanAranI prazaMsA paNa kare nahi. neMdha -prastuta prasaMga bhikSAgrahaNano hovAthI potAnA nimitte kharIdelI ke vecelI vastu muni sAdhake grahaNa na karavI ema kahevAno sUtrakArane Azaya che. anyathA paNa kaI vastu levI ke vecavI e munidharma mATe saMgata nathI. kAraNa ke tema karavAmAM mamatva, baMdhana, parigraha vagere dene saMbhava rahe che. [5] priya jaMbU! evo muni pitAnI zakita, pitAnI upayogI AvazyaktA, kSetra, kALa, avasara, jJAnAdinA vinayane tathA pitAnAM zAstra, paramatanAM zAstra ane anyanA abhiprAyane jANanAre, parigrahanI mamatA dUra karanAra tathA nirAsakta bhAve yathAkALa anuSThAna karanAro banI rAga ane deSanAM baMdhane chedIne mokSanA mArgamAM AgaLa dhape che. | nedha ahIM avasara ApIne kAla joIne ja kArya karavAnuM sUcavyuM che. eka je kArya koI kALa mATe AdaraNIya hoya che te ja kArya bIjA kALamAM tyAjya thaI jAya che. je kALane na oLakhe to te kArya rUDhimaya thaI aniSTa utpanna kare. vaLI potAnA zarIrazakti joIne ja yogya rUpe dharmAcaraNa karavuM tema paNa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSA kevI meLavavI ? 57 ahIM kahyuM che. AthI jainadarzanamAM vivekanI paLepaLe AvazyaktA batAvI che, ema 'spaSTa dekhAya che. svadarzananAM zAstra ane paradazananAM zAstranuM adhyayana karavuM, mAnasika bhAvonuM avalokana karavAnI zakti meLavavI, e paNa muni mATe ati Avazyaka che, ema ahIM batAvyuM che. [6] vaLI, munie vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNa, sthAnaka ane Asana vagere saMyamanAM sAdhana paNa gahastha pAsethI nirdoSa rIte grahaNa karavAM joIe. nedha -A rIte prathama AhAra ane pachI bIje sAdhana ke je saMyamane mATe upayogI che temanI paNa zuddhi batAvI bahAranA nimittothI sAvadhAna rahevA saMyamIne sUcavyuM che. [7] vaLI munine AhArAdi je kaMI maLe temAM paNa te vivekapUrvaka parimita ja grahaNa kare. neMdha -gRhasthane bojo thAya ke tene pharIthI te padArtha utpanna karavAnI takalIpha levI paDe te rIte koI paNa padArtha grahaNa na kare, tema kahI ahIM bhikSusAdhakanA nirdoSa jIvananuM varNana karyuM che. [4] AtmArthI jaMbU! vaLI tyAM paNa bhagavAne kahyuM che ke muni, "AhArAdine mane kevo lAbha maLyo che huM kharekhara labdhivALo chuM" evuM abhimAna na dhare ane yAcavA chatAM na maLe te kheda paNa na kare. padArtha maLatAM saMgraha karI na rAkhe, temaja parigrahanI vAMchanA paNa na rAkhe. sArAMza ke pitAnA AtmAne parigrahavRttithI haMmezA dUra rAkhe. noMdhajainadarzanamAM abhimAna tathA parigrahavRttinA tyAga pratye keTaluM sUma lakSa apAyuM che, te uparanuM sUtra vAMcatAM jaNAI rahe che. [9] A mArga AryapuruSoe batAvyo che. emAM pravartanAra kuzaLa puruSa karmabaMdhanathI baMdhAtA nathI. neMdha -ahaMtA ane mamatA mukhyatve karmabaMdhananuM kAraNa che. [10] ahe jaMbU! viSayavAMchanAthI dUra rahevuM ghaNuM vikaTa kAma che. vaLI jIvita paNa vadhI zakatuM nathI. mATe sAdhake satata Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra jAgrata rahevuM ghaTe. kharekhara je jIva satata viSayavAMchanA ryAM kare che, te viSayAnA viyAga thatAM kSaNekSaNe zAka kare che, pUre che, lAja cheDI de che ane pIDAya che. 58 noMdha:pazupakSInI ceAnimAM je viSayeA heAya che te manuSyayeAnimAM mane|vikAra thatAM viSayavAMchanAnuM svarUpa le che. e saMskAro jeTaluM dRDha svarUpa pakaDe teTaleA ja emanA tyAga azakya bane che. pachI viSayAno viyAga evA jIvanI kevI vikRti kare che, teno A citAra vicAravAjevA che. [11]je saMsAranI vicitratAne jANe che te puruSa leAkanA UMcA, nIcA ke tIrachA bhAgane jANe che. (arthAt ke leAkamAM jIvA kema utpanna thAya che, tene viveka jANI zake che. ) noMdha----eka ja padArtha ekane iSTa lAge che, khIntane te ja aniSTa lAge che, ekane je mitra lAge che te ja khIjAne zatru lAge che. ekanuM jyAM baMdhana che, tyAM bIjAnI mukti che. A badhI saMsAranI vicitratAne je jANe che, te leAkanA UMcA, nIcA ane tIrachA bhAgane eTale ke lokamAnasanI vividha prakRtione paNa jANI zake che. ahIM avalAkanabuddhinu rahasyasUcana che. [12] viSayAmAM ati Asakta thavA saMsAramAM paribhramaNa kare che. mATe manuSyajIvana jevA prApta thayelA A uttama avasara jANIne je viSayAdinI AsaktithI dUra rahe che, te ja vIr ane te ja prazaMsanIya che. AvA vIra puruSA ja saMsAramAM baMdhAI rahelA khIjA jIvAne bahAranAM tathA aMdaranAM baMdhanothI mukata karI zake che. noMdha:--jeo pAte ja mukta thavAnA mArgamAM hoya che te ja anyane mukta karI zake che. AthI vizvane upakAraka thaI paDavAnI icchAvALA sAdhaka prathama peAte ja sudhare. ahIM sAcI vIratA ane sAcI svataMtratA zAmAM che, te samajAya che. [13] A zarIra jema bahArathI asAra che, tema aMdarathI paNa asAra che; ane jema aMdarathI asAra che, tema bahArathI paNa asAra che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 bhikSA kevI meLavavI? noMdha -A sUtra khUba UMDuM vicAravA jevuM che. viSayAsaktine rUDha thayeluM valaNa je jAtanI avalokanabuddhithI ghaTe che tenI dizA ahIM batAvI che. mANasa zarIrane dekhe che, athavA to bahAranI nAzavaMta jaDa vastuone dekhe che, ane tenA upara e AkarSAya che. ene lAge che ke pitAne AkarSI zake evuM kaI tattva A zarIramAM cA te jaDa vastumAM che; ane ene zodhavA tathA sparzavA te mathe che. uparanuM sUtra kahe che ke zarIra jevuM bahAra dekhAya che tevuM ja aMdara che. eTaluM ja nahi paNa te asAra-sAravagaranuM che; ane mane AkarSavAra te e zarIra nathI, paNa mArI vRttinuM e zarIramAM paDeluM e mAtra pratibiMba che. A rIte pitAnA pratibiMbane-paDachAyAne-bahArakapIne jyAre sparzavA mathe che, tyAre pote tathA pitAnuM pratibiMba je AcanAmAM paDe che te Ayano, ema banne vikRta thAya che. eTale ja kaI philasUphe kahyuM che ke Beauty is to see not to touch. auMdarya jovA mATe che bhogavavA mATe nahI.) [14] arthAta ke paMDita sAdhaka A zarIranI aMdara rahela dugaMdhI padArtho tathA zarIranI aMdaranI sthitio- je hamezAM zarIranI bahAra maLAdikane jharatI rahe che tene joI A zarIranI yathArthatA samajIne teno upayoga kare. noMdhaH-zarIra ke jaDa padArthanI Asaktine lIdhe bhego bhagavAya che, paNa e kSaNika sukhanAtha janaka e bAhya padArtho nathI. [15] A badhuM yathArtha jANIne tevA buddhimAna puruSe bALaka jema mukhamAMthI paDatI lALane cUse che, tema lALa cUsanAra (vamelA bhAgone cAhanAra)na thavuM ane svAdhyAya, ciMtanAdi tarapha vimukha na rahevuM. noMdha -bALakanA mukhamAMthI jema lALa paDe tema UgatA sAdhakane aneka icchanIya ane anicchanIya vRttio AvyA ja kare, paNa e vRttione bALakanI lALa mAphaka cUsI na jAya paNa pheMkI de. arthAta vamavA jevI beTI vRtti jAge tene mUrta svarUpa na ApatAM, zarIra jema bAhya ane AMtarika asAra che tema tajajanya vRttine paNa asara temaja malina samajIne turata ja vamI nAkhe. manuSya akAryane jyAre akAryarUpe jue che tyAre jevA pachI paNa karmane deza Ape che, paNa kharI rIte tyAM enA sAcA puruSArthanI ja khAmI che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 AcArAMgasUtra [16] "A kIdhuM ane A karazuM" evI ciMtAvALo sAdhaka puruSa vyAkuLa rahe che, atimAyAvI bane che. vaLI te e lobha paNa kare che ke je lebhadvArA te pitAnA AtmAne ja vairI banI duone vadhAre che. nedha-svAdhyAya ane AtmaciMtana anAsaktinAM janaka che ema samaja sAdhaka krodhAdi do janmAvato nathI. AsaktinuM valaNa ja krodha, mAna, mAyA ane lobhane vadhAranAruM che. eTale je sAdhaka peTa mATe e deze sevavA paDe che ema mAne che tenuM e ajJAna che e uparanA sUtrane bhAva che. anubhava paNa ema ja kahe che ke jene vyaktitvanuM bhAna che te nirdoSa zramathI sAdhane jarUra meLave che ane zarIra, mana tathA AtmAne svastha rAkhI zake che. [17] he jaMbU! ema paNa kahevAya che ke ati AsaktivALA puruSa A kSaNabhaMgura zarIrane paNa jANe te ajara amara hoyanI, tema tenA mATe haMmezAM ciMtAtura rahyA kare che. zANe sAdhaka evA puruSane duHkhI jANIne pote tevA padArthomAM Asakita na rAkhe. noMdha -zarIra dharmanuM sAdhana che tema jaNI tene svastha ane nirAbAdha rAkhavuM e sAdhakanuM anivArya kartavya che. paraMtu AsaktithI kAMI dehAdinI svasthatA rahI zakatI nathI. mATe vyAmoha na rAkhatAM zarIra mAtra eka upayogI sAdhana che ema samajIne ja teno upayoga karavo joIe. [18] mUDha che ke je vastusvarUpanA jJAnathI ajANa che te IcchA ane zokanAM aneka duHkha bhogave che. mATe ja huM kAmaparityAga viSe je upadeza ApuM chuM, te dhArI rAkho. noMdha:-tyAga ane anAsakta bhAvanAonI samajaNamAM keTalIye vakhata khUba gerasamaja thayelI dekhAya che. ghaNuM sAdhako emanI vAstaviktAne samajI zaktA nathI. ahIM enI spaSTatA khUba suMdara che. tyAganI utpatti ane maryAdAne nahi samajavAne kAraNe loko ghaNIvAra dhArmika UMDA rahasyothI dUra rahI jAya che. mULa vAtamAM te kyAMye kiyA pite ekAMta rIte niSedhavAyogya ke ArAdhavAyegya nathI; kAraNa ke mukhyatve kriyAmAM dharma ke adharma nathI, paNa Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSA kevI meLavavI ? vRttimAM che, bhAvanAmAM che. kriyA pachavADe je vRtti hoya te ja zubha azubha karmo cA te AtmavikAsa karanAra ane AtmavikAsane avadhanAra che. eTale ke vRtti ja kriyAne kiMmata Ape che. eTale e vRttine-lAlasAne mArIne anAsaktabhAve kriyA karavAnuM zAstrakAre pahelA pharamAvyuM; paNa kiyAnAM sAdhano ane zakti hovA chatAM kriyA taraphathI vAsanA kADhI laIne virakta bhAve kriyA karanAra koI viralA-ogI ja hoI zake. mATe ja utsargamAgarUpe vikAsa prati laI javA sAru tyAgamArganI suMdara bhejanA pharamAvI. kAraNake kriyA karatAM karatAM mANasa kriyAnA pariNAma ane bhAvanA tarapha kheMcAI jAya che, ane ene Asakti vaLage che. mATe kriyA evI svIkArya hovI ghaTe ke jemAM Asakti na vaLage ane nirAsakta vRtti keLavAtI jAya, vikAsa na raMdhAya paNa vRddhi pAme, ane zubha bhAvanA vadhe. ane je kriyAthI Ama na bane te kriyAne tyAga karanAra te tyAgI. ene AtmavikArAmAM ADakhIlI karanAra kiyA tyAjya hoya. A rIte bAkInI zubha kriyAo karatAM karatAM tyAgI Asakti naSTa karI jyAre anAsakta bane tyAre teno tyAga phalita thayo che ema gaNAya. tyAganuM sthAna sAdhanapUratuM ane sAdhananI kiMmata upayogitApUratI che. je tyAgamAMthI anAsakti janme tenuM nAma tyAga. e rIte jotAM tyAgano ke nirAsaktine udeza bhinna nathI, paNa e banne vacce mAtra bhUmikAbheda che. kriyAnA tyAgathI vRttinA tyAganuM kAryakSetra jeTaluM sarala thaI zake che, teTaluM kriyAonAM pratyakSa khaDAM thatAM nimitto vacce sarala thaI zakatuM nathI. eTale ja tyAga e jainadarzanamAM rAjamArga gaNAya che. A uparathI tyAga ane kriyAkAMDenuM mahatva ane sAdhanAnI maryAdA sarva kaI jijJAsu samajI le ane enAM pariNAma ane upayogano paNa vicAra kare. | |19 paramArtha na samajavA chatAM paMDitapaNAnuM abhimAna dharI bakavAda karanArA, keTalAka vezadhArI zramaNe kAmavikAra zamAvavAnA upadezaka thaI varte che, ane jANe ame kaMI apUrva kArya karIzuM e DaLa dhArIne phare che, paNa tema na karatAM UlaTuM teo nAnAmoTA chavajaMtune haNanArA, kApanArA, pheDanArA, lUMTanArA, gUMTanArA tathA prANathI rAhata karanArA bane che, e zocanIya che. evA ajJAnIo jene upadeza Ape che ke saMsargamAM Ave che te karmathI baMdhAya che ne e pote paNa baMdhAya che, mATe evA bALa Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra jInI sabata na karavI, eTaluM ja nahi paNa je tevAonI saMgati karatA hoya temanI paNa sabata karavI nahi. jeo gRhavAsa tyAgI zramaNa thAya che temane te AvI rIte hiMsAthI kAyacikitsA karavAno upadeza karavA yogya nathI. noMdha --A gAthA sAthe e vakhatanA kALabaLane saMbaMdha che paNa te atyAranA prasaMge samayocita te che ja. paMDitapaNuM ane paramArthanuM samajavuM e bhinna vastu che. jeNe mAtra gokhyuM ke vAMcyuM ja nahi paNa anubhavyuM che te teTalo eTale ke potAnA anubhavapUrata ja upadeza devA yogya che, ema kahI ahIM upadezakanuM ane puruSanuM lakSaNa AMkyuM che. kAmavikAranuM zamana ane custa ahiMsA e be saMtanAM mukhya lakSaNa che. evA saMtano ja satsaMga ke upadeza upakAraka banI zake. upasaMhAra * zuddha vRtti rAkhavI e zuddha jIvana jIvavAnuM mULa che, ane zuddha jIvana ja sAcA sukhanuM janaka che. ema kahuM chuM. lakavijaya adhyayanane paMcama uddezaka samApta thayo. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha uddezaka kasaMsarga rAkhe, paNa mamatva choDavuM. saMga baMdhana nathI, paNa mamatva baMdhana che. saMyamI manuSyane paNa UMDe UMDuM mamatva heya che. mamatA mamatvabuddhimAMthI janme che. mATe te para kAbU lAvavA prayatna karavo ghaTe. gurudeva bolyA- [1] vahAlA jaMbU ! pUrvokta vastusvarUpane jANIne samAbhimukha thayele sAdhaka svaye thoDuM paNa pApakarma na kare ane anyArA paNa na karAve. [2] je kaI (prathama adhyayanamAM varNavelA) cha kAyanA jIvo pikI eka kAyanA AraMbhamAM pravartatA hoya te cha kAyane AraMbha karanAra gaNAya che. noMdhaH--je cha prakAranA cha paikInA koI ekane paNa haNavAnI buddhi rAkhe che, ke haNe che, te chae kAyano vighAtaka gaNAya che. kAraNa ke hiMsakavRtti e evI vastu che ke Aje te nAnI hiMsA karato haze to kAle moTI hiMsA paNa karI nAkhaze. ane je hiMsavRtti haze to tene laIne te sAdhaka satya, asteya, brahmacarya ke aparigrahanI ArAdhanA paNa nahi karI zake. [] pitAnA sukhane mATe doDadhAma karatA bALajIvo pitAnA - hAthe ja duHkha utpanna karIne mUDha banI duHkhI thAya che tathA pite jAte Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra karelA vrataniyamane pramAdathI bhaga kare che, athavA to vicitra dazAo bhagave che, ke je dazA atyaMta bhayaMkara ane duHkhada che. AvuM jANIne muni sAdhaka parane pIDA utpanna thAya tevuM kAMI paNa kArya na kare. A ja paritA (sAce viveka) kahevAya, ane AvI parijJAthI ja kramapUrvaka karmakSaya thAya che. noMdha -sukhanuM yathArtha mULa zodhyA vinA jeo sukha mATe doDadhAma kare che, temane sukhanI prAptine badale ekAMta duHkhanI gartAmAM gabaDavuM paDe che. tAtparya e che ke sAdhakamAM jemajema vivekazaktinI jAgRti thAya che tematema te svayaM ahiMsaka banato jAya che. [4] aho jaMbU ! je mamatvabuddhine cheDI zake che te ja mamatva cheDI zake che. ane jene mamatva nathI, te ja mokSamArgane jANakAra sAdhaka samaja. neMdhaH--jyAM sudhI mamatvanI vRtti aMtaHkaraNa sAthe jaDAyelI che, tyAM sudhI keAI paNa padArthane joIne Asakti thavAnI ja. arthAta padArtha pite kaMI Asaktino janaka nathI AthI padArtha pratye vaira rAkhavuM e kaMI vikAsano mArga nathI, ane padArthothI dUra rahevuM e kaMI bahu kaparuM kAma paNa nathI. sArAMza ke padArtha pratye kAbU lAvavAnA prayatna sAme ja te kArya paNa vRtti para kAbU lAvavA artheja che te dayeya na bhUlavuM ghaTe. bAhya padArthono tyAga sAdhanAnI prAthamika bhUmikA mATe upayogI che. kAraNa ke prathama te parathI cittavRttine haTAvavAno prayoga karavo, ane pachI te cittavRttinI AMtarika vAsanAnuM rahasya samajI te para vijaya meLavatA javuM, e sAdhakanA vikAsane sAce mArga che. parathI he jaMbU! huM ema kahevA mAguM chuM ke A badhuM joIne buddhimAna sAdhaka lekasvarUpane jANIne lakasaMjJAo dUra karI vivekapUrvaka pitAnA paMthamAM vicare. noMdha-ghaNA sAdhake vairAgyapUrvaka sAdhanAmArgamAM joDAya che, tyAre padArtho para tene jarAye Asakti nathI evo anubhava thAya che. chatAM kaI prasaMga e AvI paDe che ke teno kaI ne kaI padArtha para mamatvabhAva Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsarga rAkho, paNa mamatva cheDavuM 65 sahasA jAgI UThe che. A prasaMge tene pitAne paNa Azcarya thAya che ke A zuM ? paraMtu temAM Azcarya pAmavA jevuM kazuM nathI. ema thavuM e mamatvabuddhinuM pariNAma che. jyAM sudhI verAgyanA prabaLa veganuM AcchAdana hatuM tyAM sudhI te mamatvabuddhino prakAza padArtha para paDato nahoto, ane tethI padArtha pratye te vRtti manane prerI zaktI nahotI, paNa te vairAgyanuM AviSkaraNa dekhAya to te jarAye asvAbhAvika nathI. verAgya e jijJAsAnuM sauthI prathama cihana che. te pragaTyA pachI je sAdhaka pUrNatA na mAnI letAM mamatvabuddhinA svarUpane samajI tenA para kAbU lAvavAno puruSArtha Adare che te zIdhra AgaLa dhape che. A sthaLe saMsArano sarvasAmAnya pravAha je tarapha DhaLI rahyo hoya che ane jeNe rUDhinuM paNa svarUpa lIdhuM hoya che tenA tarapha paNa lakSa na ApatAM potAno paMtha kApo, e ja sAdhaka mATe ISTa ane AcaraNIya che. lokasaMjJAmAM kIrti, moha, ahaMkAra, vAsanA vagereno samAveza thAya che. dharmiSTanAM uttama dharmakAryo paNa AvI vRttinA dhyeyathI niSphaLa jAya che ane vikAsanA mArge AgaLa dhapelA sAdhakanuM paNa AvI lokasaMjJAnA aMdhaanukaraNathI patana thatAM vAra lAgatI nathI. [6] he jaMbU ! saMsAra taraphanI vRttinA gADha ke AchA saMskAra pratyeka sAdhakamAM hoya che. tethI tevA keI mehaka vastunA nimittadvArA te tAjA thatA sAdhanAnA mArgamAM arati (kaMTALo) utpanna thAya che te paNa te kaMTALAne vIra sAdhaka pitAnA mana para lAvato nathI, temaja pralobhana utpanna karanArA padAthI para Asakita paNa dharatI nathI. paraMtu tevA prasaMge te sAvadhAna ane svastha thaI samatAgane sAdhaka (badhI vastu pratye taTastha vRttivALA ) banI koI paNa padArtha para rAgavRttine utpanna thavA deto nathI. noMdha -je vRttino vega nIcenI bAju para DhaLavA mAMDaze ke turata ja sAdhake sAvadhAna thaI samabhAvI banavuM joIe. tevI DAmADoLa sthitimAM je te kaI eka bAju tarapha DhaLI jAya to kAbU gumAvI besatAM vAra lAgatI nathI, ane ekavAra paNa jo aMta:karaNa vRttine adhIna thaI gayuM te pachI tene Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra kAbUmAM lAvavA mATe zatagaNo puruSArtha karavA chatAMye keTalIka vAra niSphaLa thaI javuM paDe che. AthI AvA nAjuka prasaMge jarA paNa gAla banavuM e sAdhaka mATe bhayaMkara vastu che. [7] aho sAdhake ! (tamArA paMthamAM) manahara mohaka zabda, sparza ityAdi viSayo upasthita thavAnA che, paraMtu tevA prasaMge evA patita jIvananA mohathI tame alaga raheze ane te prasaMgane sahI leje. (arthAta tamArI vRtti para ene aDakavA na deze.) [8] 1 vahAlA jabU! je (A duHkhada saMsAramAM paNa keTalAMka) munirane saMyamane ArAdhIne mAnasika, vAcika ane kAyika karmarUpa zarIrane AtmAthI pRthaka karatAM rahe che, arthAta ke dehabhAvathI chUTavAno prayatna kare che. [8] 2 AtmAthI jaMbU ! satapuruSAthI ane tattvadI te mahApuruSo lUkhA sUkA padArthonuM sevana kare che. naMdha:potAnI AvazyaktAo haLavI karI khAvA, pIvA, paheravA vageremAM bahu alpa padArthothI potAnuM jIvana calAvI zake che ane chatAM adhika ane mUlyavAna padArthono upabhoga karanArA karatAM tene adhika AtmasaMtoSa - maLI rahe che. [ evA sAdhaka munie saMsAranA pravAhane tarI zake che. ane AvA puruSo ja saMsArathI pAra pAmelA, parigrahathI mukta thayelA ane tyAgI jana tarIke oLakhAyA che. ema kahuM chuM. nedha -mAtra jJAnanI ane tatvanI vAto karanArA ja tatvajJa, tatvadaza, tyAgI ke tAraka kahevaDAvI zake nahi, temanuM vartana ane cAritra paNa tadanusAra hovAM joIe. tyAre ja temane sAcA tattvadazI, tyAga ane saMsAranA tAraka tarIke gaNuM zakAya. [10] paNa tIrthakara devanI AjJAne na mAnatAM je sAdhake svachaMdathI varte che te kharekhara muktinI prApti mATe ayogya Thare che; ane tevA sAdhake vijJAnathI paNa apUrNa rahevAthI koIne sIdhe pratyuttara paNa Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasaMsarga rAkho, paNa mamatva choDavuM 67 ApI zakatA nathI, tethI zaramAIne bhayabhIta thaI pitAnuM jIvana kaSTamAM ja pasAra kare che. neMdha -lekanuM tattvajJAna samajavuM, saMcamamArgamAM mana, vANuM ane karmane joDI devAM, nimitto maLavA chatAM saMyamamAM kaMTALo ke viSayomAM rAga na dhara arthAt samasthitimAM rahevuM tathA tapasvI jIvana gALavuM, e ja vItarAganI AjJAnuM pAlana karyuM gaNuca. vijJAnano AmAM bahu suMdara artha che. jeNe jagatanA banAvo, padArtho ane avayavone UMDANathI nihAnyA che tathA temAM rahelAM bhinnabhinna tone vividha daSTibiMduthI avalakyAM che e sAdhaka sAcA tatvane samajI zake, ane pacAvI zake ane te ja vastune tenA satya svarUpe dravya, kSetra, kALa, bhAvanI apekSAe bIjAnI pAse rajU karI zake. [11] mATe jeo vItarAganI AjJAnA ArAdhaka banI duniyAnI jaMjALa (AMtarika tathA bAhya mamatva)thI para thAya che, teo ja sAcA vIra puruSo hovAthI vakhaNAyA che. ane te ja karma baMdhanathI chUTavA mATenI yogyatAvALA hovAthI siddha thAya che. [12] ahe jaMbU! anubhavI mahApuruSono kathele (uparyukta) ja mArga nyAyamArga che. Atho (te jJAnI puruSoe) manubhyonAM duHkha utpanna thavAnAM je kAraNe batAvyAM che, temane je kuzaLa sAdhake jJa parijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tyAga kare che te puruSe ja anya janone duHkhanAM kAraNo samajAvI emano parihAra karavAnuM kahI zake che. noMdha -nyAyamArgane nizcaya thayA pachI ja tene AdarI zakAya. AthI prathama vivekapUrvaka vasturahasya samajavA prayAsa karo. kAraNake yathArtha AdaravAmAM samAyA pachI bahu muzkelI UbhI thaI zakatI nathI. ane je pote AdaranAra che, te ja bIjAne te mArge lAvavA samartha banI zake che. mATe tevA puruSo ja upadeza ApavA sArA yogya kare che. [13] e rIte prathama pate karmanuM yathArtha svarUpa jANI pachI ja sarva rIte upadeza Apavo ghaTe. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 AcArAMgasUtra [14 je paramArtha daza che te mokSanA mArga sivAya bIje kyAMya ramato nathI, ane je mekSamArga sivAya bIje sthaLe ramata nathI te ja paramArthadazI che. nedha-jenI dRSTinuM viSa dUra thavAthI amRtano uddagama thayo che, tene pitAmAMthI ja AnaMda maLe che. AthI tenuM lakSya te sivAya kayAMya TharatuM ja nathI, ane jenuM lakSya te mArgamAM ja joDAI gayuM che te ja sAco paramAWdazI che. upadezakone jJAtavya vAte [15] sAce upadezaka sAdhaka je upadeza kula, rUpa ane dhanathI adhiktAvALAne Ape che tevo upadeza eka sAmAnya (rAMka) manuSyane paNa Ape che. noMdha -zrImaMta, rAjA, dalita, garIba, patita vagere sau para sAco upadezaka samabhAvI hoya che. tenI daSTimAM A UMca, A nIca, A adhika, A alpa ke A patita evI lezamAtra bhedabuddhi hotI nathI tema samajAvyuM che. kAraNa ke sarva para ekasarakhe samabhAva e ja muninuM lakSaNa che. keI Ano artha evo na kare ke saune eka jAtano upadeza ja Apo; kAraNa ke tema karavAthI tenuM pariNAma aniSTa Ave. tyAM jenI jevI yogyatA ane bhUmikA hoya te ja pramANe kahevuM joIe. ema spaSTa karatAM [16] ahe jaMbU ! (upadezake zrotAjano abhiprAya, dharma, vicAra vagere jANIne pachI ja upadeza karavo joIe. anyathA ajANapaNathI tenI yogyatAthI viruddha kahevAI jAya to) te kadAca kopAyamAna thAya, athavA haNavA paNa UThe, mATe upadeza ApavAnI rIti jANyA sivAya upadeza ApavAmAM paNa kalyANa nathI. [17] aho jaMbU! "zrotA kaI jAtano che ? mA mata, paMtha ke dharmane mAne che ? kyA devane name che ?" (ItyAdi bAbate jANIne upadeza Apavo.) evI rIte satyaupadeza ApIne saMsAranA Urdhva, adho ke tiryam bhAgamAM (saMsAranAM baMdhanothI) baMdhAyelA jIvane je parAkramI puruSo cheDAvI zake che, te AlokamAM vakhaNAyA che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasaMsaga rAkhavo, paNa mamatva choDavuM 69 noMdha:-je dravya, kSetra, kALa ane bhAva tathA svazAstra ane para zAstrano jANanAra hoya tevo dIrdhadRSTi, samadazI ane jJAnI puruSa ja upadezaka thavAne yogya che. AmAM lakhAyelA dharma, mata, paMtha ane devane artha ema dekhAya che ke anukrame zrotAnuM sAdhya, tenI mAnyatA, sAdhyane pahoMcavAno mArga ane enI pUjApAtra vastu zI che te samajIne, tenuM dhyeya jANIne, tenA yogya vikAsa mATe mAnasazAstrathI avalokIne, tenI zakti anusAra upadeza apAya te yogya gaNAya. je e upadezathI sAdhakanuM hita na sadhAyuM hoya, ene vikAsa na thayo hoya, te upadezake mAnavuM ghaTe ke upadezamAM kayAMka bhUla che, ane ema jANI dravya, kSetra, kALa ane bhAva anusAra e kriyAnI rItabhAta rAkhavI joIe. [18] AvA satapuruSo haMmezAM pitAnA jIvanamAM jJAna ane kriyA bannene vaNIne hiMsAthI ( dUSita jIvanathI) lekhAtA nathI. | nedha-viveka ane sadvartana e bannenuM sahakArIpaNuM dUSaNathI bacAve che. [19] je puruSa karmane dUra karavAmAM nipuNa che ane baMdha tathA mekSanA svarUpane yathArtha rIte jANI zake che te ja kharekhara paMDita jANe. noMdha -je jJAna baMdhanathI mukta karavAmAM sahAyaka thatuM nathI, te sAcuM jJAna nathI; ane tevA paMDito pathA paMDita tarIke gaNAya che. e sva ke para ekeyanuM bhaluM karI zakatA nathI. [20] jeoe baMdha tathA mekSanA svarUpane yathArtha rIte jANyuM che, ane je (ghAti) karmane kApavAmAM saphaLa thayA che, te kuzaLa puruSo (kevaLI bhagavAne)ne to pachI baMdhana ane mukti jevo prazna ja rahetuM nathI. (kAraNa ke teoe pitAnI sAdhanA pUrNa karI lIdhI che.) [21-ro zANo sAdhaka, AvA sAdhanAsaMpUrNa puruSe je mArga pravaryA hoya te mArge pravarte, ane jyAM na cAlyA hoya tyAM na cAle, temaja hiMsA tathA lesaMjJAne jANIne te bannene parihAra kare. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 AcArAMgasUtra | nedha:-A be vAkayono saMbaMdha che. janatAne aMdha anukaraNa karavAnI Teva hoya che. ane ghaNuM lake eka vakhatanA eka kSetranA keI hetupUrvaka upadezelA vikAsamArganA sAdhanane trikAlAbAdhita sAdhana mAnIne gatAnugatika cAlatA hoya che. ene ApaNe rUDhi kahIe chIe. joke sAdhana trikAlAbAdhita hoI zake nahi, paNa lokasamUha sAcA jJAnanA abhAve e mArgane jaDapaNe vaLagI rahe che; eTaluM ja nahi paNa tenA meha khAtara temAM satyanuM ApaNu paNa kare che. jyAre ahIM zAstrakAra kahe che ke lokasaMjJAe rUDhigata svIkArela mArga e vikAsano rAjamArga che evuM nathI, paNa sarvajJanA upadezelA je mArgamAM AtmavikAsaicchuko jatA hoya e mAge sAdhake javuM ghaTe. hiMsAthI mekSa maLe che, svarga maLe che evI vedadharmane nAme pracalita mAnyatA ane rUDhigata vyavahAranI sAme AmAM pratikAra che. tamAruM ke tame kaho cho e ja sAcuM nahi; paNa sapuruSoe dekhyuM che te ja sAcuM che, ane sAdhake tene pitAnuM karavuM rahyuM. sAcA sAdhake lokarUDhinA sArAsArane ane upayogitAne vicArIne je e vikAsanA mArge aDacaNarUpa hoya to tajavI ja rahI. sarvajJanA vacanamAM ja zraddhA rAkhavI ghaTe, kAraNa ke jene anubhava hoya te ja sanmArga batAvI zake. paNa e vacana sarvajJanuM che ke nahi? te ema kahI zake ke nahi ? eno toDa kADhIne emane nAme upadezelAM satyone vivekabuddhinI gaLaNIe gALavAM joIe. [23-24] priya jaMbU ! kharI vAta te e che ke tattvajJa puruSone upadezanI athavA vidhiniSedhanI AvazyakatA ja nathI. paraMtu je ajJAnI (AtmasvarUpathI ajANa) jevo hoya che teone mATe ja te upayogI vastu che. kAraNa ke teo je bhUmikA para che tyAM AsaktipUrvaka AzA, IcchA ane viSayenuM sevana karatA rahe che. ane A rIte teo duHkhane kaI paNa prakAre ochuM nahi karatAM UlaTA vadhu duHkhI thaI zArIrika ane mAnasika duHkhone ja cakramAM pharyA kare che. upasaMhAra mamatA eTale mArApaNuM. mamatvabuddhi eTale mArApaNu Aropa. AtmA ane jaDa e bannenuM pArasparika mizraNa e ja saMsAra. vibhAvika dazAne laIne AtmA potAnA paramAtmAsvarUpane eka nAnA sarakhA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasaMsarga rAkho, paNa mamatva choDavuM 71 deha ane tene lagatAM sAdhamAM samAvI de che tenuM nAma ahaMvRtti. ahaMvRttinuM padArtha para gamana thayA pachI padArtha paranI mamatA jAgavA mAMDe ane e jAgyA pachI jyAre mamatvabuddhine AraMbha thAya tyAre ja patanano prAraMbha thAya che. mamatAmAM mAtra padAtha pratyenI mAlikI ja nathI, paNa e mAlikImAM sAdhanabuddhine avakAza che; jyAre mamatvabuddhimAM to te padArtha pratyenA moha sivAya bIjuM kazuM dekhAtuM nathI, AtmabhAna sudhdhAM bhUlI javAya che. AthI ja te padArtha jaDa hovA chatAM citanya tyAM vecAI jAya che, ane tene ja mAtra sAdhya kapIne temAM ja Asakta banI adhaHpatana svayaM vaherI le che. ane e ja lobhathI ahaMkAranI puSTi thAya che. AsaktithI caitanyanI kSINatA thAya che, caitanyanI kSINatAthI karmabaMdhana thAya che ane karmabaMdhanathI saMsAra vadhe che. saMsAranI vRddhi e ja duHkhanuM kAraNa che. lokasaMjJA ane hiMsaka vRttine chatIne maunatvamAM AgaLa vadhavuM, maunatvanI sAdhanA pachI ja upadezaka banavuM, yogyatA pramANe ja anubhavamaya upadeza ApI lokakalyANa ane AtmakalyANano samanvaya sAdhavo, ane karmabaMdhanathI chUTavAnuM ja mAtra lakSya rAkhI saMcama, tyAga, prema, nirbhayatA ityAdino AdhAra laI, vacce AvatAM bAdhaka kAraNone dUra karI, vikAsanA sapAne caDaye javuM. ema karatAM karatAM karmabaMdhanathI savathA mukta thavAya che, ane e ja lokavijaya che. ema kahuM chuM. e pramANe lekavijaya nAmanuM dvitIya adhyayana pUrNa thayuM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zItoSNIyA zIta ane uSNa e banne zabdo maLIne zISNu eve samAsa thAya che. te saMbaMdhI vIgata AmAM hevAthI A adhyayananuM nAma zItaya paDayuM che. zita ane uSNa e bane bhinna ane parasparavirodhI guNe dekhAya che. paraMtu te bannene vedanAruM mana te eka ja che. je tattva ThaMDIno anubhava karAve che, te ja tattva uSNane anubhava karAve che. je vastu sukhane janmAve che, te ja vastumAMthI du:kha paNa janmI zake che. A anubhava jIvamAtrane svAbhAvika thAya che. paraMtu zIta ane uSNa, sukha ane duHkha, e banethI para evI kaI sahaja sthiti paNa kaI vAra citta anubhave che. sAdhakane e anubhava thatAM ane sUkSma rIte avaletAM te jAgRta thaI jAya che, ane A anubhavamAM ja sAco AnaMda che evI ene pratIti paNa thatI jAya che. jainadarzanamAM A sthitine samabhAvaga tarIke nirdeza che. vikAsanI sAdhanAne samabhAva e ja pAye che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama uddezaka nirAsakti samabhAvanI sthitimAM rahele sAdhaka, viSaye kadAca sAMnidhyamAM AvI paDe toye viSayane lepa lAgavA detA nathI. rAga ane dveSane viSaya sAthe saMbaMdha e sAdhakane barAbara jJAta hoya che. AvI sAdhanAne nirAsaktiyoganI sAdhanA kahI zakAya. saMyama ane padAthatyAganI pAchaLa A vRtti tarapha sAvadhAna rahevAnuM A uddezakamAM sUcavatA gurudeva bolyA:[1] (amunio) ajJAnI jane (jAgRta hoya toye) sadA sUtelA che. (munio) jJAnI jane sadAye ( AtmAbhimukha ) jAgRta che. neMdha-nidrA be prakAranI hoya che -(1) dravyanidrA (2) bhAvanidrA, dravyanidrA kevaLa deha tathA idriyonA zramanivAraNArthe che. te nidrAthI sUnArane zIdhra jAgRti che. paraMtu jeo bhAvanidrAmAM sUtelA che, teo jAgatA dekhAvA chatAye suSupta che. ajJAnathI prApta thayelI caitanyanI suSupti e bhAvanidrA che. A saMsAranA prANuo lagabhaga bhAvanidrAthI sUtAM che. keI kaI virala mahApuruSo ajJAnano aMdhakAra dUra thavAthI jAgRta dekhAya che. bAkI A saMsAra dIrdha nidrAmAM sUto che, ane evI gADha suSupti hovAthI ja tenI sAme A vizvanI nATyazALAmAM janma, jarA, mRtyu, rega, duHkha, saMkaTa evAM aneka anubhavapUrNa nATaka bhajavAye jAya che. chatAM paracatti pattA AMkha khullI hovA chatAMye teo joI zaktA nathI, eTale ke meLavavA gya anubhava meLavI zaktA nathI. AnuM nAma ja bhAvanidrA che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 AcArAMgasUtra [2] ahe leke! saMsAramAM ajJAna e ja duHkha che ane ajJAna e ja ahitakartA che, ema jANo. noMdha -jagatamAM badhAM duHkha ane ahitonuM mULa che keI hoya te vistasvarUpanA sAcA svabhAvanA jJAnanI gerahAjarI ja che. - [3] saMsAranuM AvuM svarUpa jANuM jJAnI puruSa saMyamanAM je bAdhaka zo ajJAnIne pIDe che temanAthI dUra rahe. nedha-hiMsA, asatya, abrahmacarya ane parigraha e saMcamane mATe zA che, te ja ajJAnanAM utpAdaka che. AthI jJAnI puruSo emanA saMsargathI hamezAM dUra rahe che ane jeo emanAthI dUra rahe che, te ja muni ane te ja jJAnI ane kahevAya che. [4] je sAdhakane zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza e badhA suMdara ke asuMdara prApta thavA chatAM te banne vacce samAna bhAva (rAgadveSarahitapaNuM) rAkhI zake che, te ja sAdhaka caitanya, jJAna, veda (zAstrIya jJAna), dharma tathA brahmanivikalpane jANakAra jANavo, ane te ja sAdhaka vijJAnabaLathI lesvarUpane jANI zake che temaja te ja sAdhaka muni kahevAya che ema samajavuM. evA dharmanA jANakAra saraLa munio saMsAracakra tathA Asaktino rAgAdi sAthe zuM saMbaMdha che, te jANe che. ane sukha tathA du:khanI jarA paNa paravA na karatAM saMyamamArgamAM upasthita thatAM sAnukULa ane pratikUla prasaMgone samabhAve veThI le che. tevA dhIra munio ja jAgRta rahI vera, virodha, vaimanasyAdine dUra karIne duHkhothI paNa mukta thAya che. noMdhaH--jainadarzana vizvadarzana che enI bhAvanA AmAM nItare che. jaina sAdhu kevo hoya ? kone kahevAya ? e AmAM spaSTa che. caitanyane jANavuM ke jJAnI kahevaDAvavuM, vedAMtanA abhyAsI ke dharmanA dhuraMdhara dekhAvuM ane nirvikalpa brahmamaya svarUpanI sthitimAM hovAnuM mAnavuM, e pahelAM ene mApavAnuM je mApaka yaMtra che te ahIM batAvyuM che. e badhA guNe ke bhinna guNo dharAvanAra e che ke jene sukha ane duHkha pratye samabhAva che, je kartavya karatA chatAM nirAsakta che, ene je kaho te; muni kaho, jJAnI kahe, sAdhu kaho, A Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAsakti 75 dharmano kaho, ke anya dharmano kaho. tyAM game te hoya mAtra vyaktinI pUjA nathI, guNanI che. vyaktine Agraha nathI, guNano che. tyAM vizvanAM badhAM tattvone dAkhala thavAno avakAza che. e sAdhu kevo hoya ? ene A saMsAranA badhA cakarAvAnA mULa rUpe Asakti ja che evuM jJAna hoya, saMsAracaka kema phare che tenuM bhAna hoya. te virala puruSa potAnA mArgamAM AvatA prasaMgone e sukhada hoya ke duHkhada paNa taTasthabhAve haste mukhe svIkArI le. AvA sAdhune jaina sAdhu kahevAya. [5] paNa jarA ane mRtyunA sapATAmAM sapaDAyelA ane tethI hamezAM mahAmehathI mUMjhAI gayelA puruSo dharmanA rahasyane jANI zakatA nathI. - dha -mahAmaha e AtmasvarUpanI oLakhANamAM moTuM AvaraNa che. jema AMkha para paDade ke bAdhaka kAraNa AvI javAthI vastu hovA chatAM spaSTa dekhAtI nathI, tema mohAMdha manuSya vastu samakSa hovA chatAM vastusvabhAva vAstavika dharmane joI ke jANI zakato nathI, sArAsArane viveka karI zakato nathI; ane tene pariNAme dharmarahasyane bhUlI paraMparAthI UtarI AvelAM kriyAkAMDe ke vastunA bAhya khAne ja vastune vAstavika dharma kalpI levAnI adhIrAImAM te jhaDapAI jAya che ane AtmavikAsa ruMdhe che. A mahAmoha e zI vastu che ane tenuM pariNAma zuM e vicAraNA thaI. paNa mahAmaha zAthI thAya che? te gaMbhIra rahasya uparanA sUtramAM sUtrakAre spaSTa karyuM che. te ema kahevA mAMge che ke mANasa eka vastune (mohita thaI) vaLagI paDe che tyAre eka te ene e vastu paranuM tIvra AkarSaNa hoya ane bIjuM e jatI raheze e Dara hoya. A be kAraNomAMthI ja gabharATa utpanna thAya. ane eka bAju te vastu kaI rIte cAlI na jAya enI ciMtA thAya. ane che tyAM sudhI ene upayoga karI levAnI jhaMkhanA thAya. upayoga kevo hovo ghaTe ? e enA pitAnI vicArazaktithI nakkI karavA mathe khare, paraMtu jyAM gabharATa hoya, ciMtA hoya, sAdhana cAlI javAnI bhIti ane sAdhanano moha hoya, tyAM sAro vicAra zI rIte saMbhave? A rIte manuSyane jyAM sudhI jarA ane mRtyunA sapATAne bhaya lAge che tyAM sudhI e vihavaLa rahe che ane rahevAno ja. AthI ja yuvAnIne kALa, eTale padArthonI bhAgadazAne kALa, ene mana nizcita thaI gayo che, ane ethI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 AcArAMgasUtra bUDhApa ane mRtyu AvatAM e dazA rakhe jatI raheze e bIkathI padArtha pratyene mAtra meha ja nahi paNa mahAmoha jAge che, ane mahAmohamAM paDI e jIvAtmA akarAMtiyAnI jema padArthanA svarUpano nahi paNa padArthano ja upabhoga karavA maMDI paDe che. A ja saMsArane jInI vihavaLatAnuM mULakAraNa. jyAre e jIvAtmAne bUDhApo, yuvAnI ane mRtyu e badhI sthitio pitAnuM nahi paNa pitAnA vepTana (deha)nuM parivartana mAtra che, evI tIvra pratIti thaze, athavA bIjI rIte kahIe te pitAnA zuddha caitanyamaya ane avinAzI svarUpanI tene jyAre oLakhANa thaze, tyAre e padArtho pratye upabhoga karavA chatAM saheje nirAsakta rahI zakaze. AvI sthiti e ja dharmanA vAstavika rahasyavettA sAdhakanI sthiti che ema jANe. deha ane AtmAnI bhinnatAnA sAcA jJAnanA abhAvathI mahAmaha thaI je vyAkuLatA janme che, te vyAkuLatAnuM rahasya jANyA vinA aMta nathI. mATe e rahasya samajIne saMyamamArgamAM pravezAya to ja e saMcama vikAsano saMpUrNa sAdhaka nIvaDe. [6] (A saMsAramAM meha e ja viSuLatAnuM kAraNa che mATe evAM ) viSphaLa prANIone joIne muni sAvadhAnatAthI saMyamamAM pravartamAna thAya. [7] he buddhimAna muni (mohathI bhAvanidrA ane tethI utpanna thatuM duHkha) evuM jANIne tuM vihavaLa thavAnI IcchA na karIza ( arthAta ke sAvadhAna raheje ). noMdha -mahAmohanA kAraNe je vihavaLatA janme che tenuM mULa kAraNa deha ane AtmAnI bhinnatAnuM ajJAna che, e vAta samajIne sAdhake saMcamamArgamAM pravartamAna thavuM ghaTe, ane e sAdhaka ja saMcamanA rahasyane samajI zake evuM uparanA sUtramAM pratipAdana che. anubhava paNa ema ja kahe che ke jyAM sudhI AtmAnA vizuddha svarUpanI pratIti na thAya tyAM sudhI sahaja saMcamanI jAgRtiye thatI nathI, ane saMyamanI sahajaskuraNa vinA je saMcama dekhAya che te saMyama AtmavikAsamAM sIdhI rIte sAdhaka nIvaDI zakato nathI. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAsakti [8] he jaMbU ! zANuM sAdhake saghaLAM duHkha AraMbhathI thAya che ema jANI jAgRta thavuM, kAraNa ke pramAdI ane mAyAvI (kaSAyavaMta) prANI vAraMvAra garbhamAM AvI janmamRtyunA cakramAM paDe che. paNa je sAdhaka janmamRtyuthI DarIne zabdAdi viSayomAM rAgadveSa na dharatAM saraLa (samabhAvI) thaIne varte che te kharekhara mRtyunA bhayathI mukta thAya che. noMdha-je kriyA pramAda ane kaSAyathI janme te kriyA ja AraMbha gaNAya. vRttine joyA vagara mAtra kriyA uparathI je AraMbhanuM mApa kaDhAya, to te barAbara nathI evo ahIM Azaya che. viSayonuM kheMcANa paNa e pramAda ane kapAsanA kAraNe ja che, joke kadI kadI e viSaya :(cittavikArajanya) dehabhAvane laIne kSaNika sukha janmAve che khare. paraMtu e sukhanuM pariNAma to bhayaMkara ja che. jaDanA gADha saMsargathI e jaDajanya sukha taraphanuM AkarSaNa kudaratI rIte rahe che, te AkarSaNathI AraMbhAdi pApakriyAo thAya che. ane e jaDajanya sukhamAM tRpti na maLatA jIvana laMbAvavAnI jhaMkhanA ugra svarUpe kAyama rahe che. ethI ja mRtyune bhaya che. A rIte mRtyune te ja sukhe bheTI zake che, ke je mRtyunA svarUpane ane sAMsArika padArthonA saMbaMdhane yathArtha jANe che; ane je mRtyunA svarUpane jANe che te ja mRtyunA bhayathI nirbhaya bane che ane janmamRtyuthI mukAya che. [9] je puruSo para ( viSayAsakti )thI thatAM duHkhone jANe che, te vIra puruSo AtmasaMyama jALavIne viSayo sAthe nahi phasAtAM pApakarmothI dUra rahe che. noMdha -jJAna eTale svabhAva ane parabhAvanI bhinnatAnuM bhAna. ane evA sAcA jJAna vagara sAce vairAgya jagato nathI, ane sAcA vairAgya vagarano tyAga pApakarmothI bacAvI zakatA nathI, ema kahevAnuM sUtrakArane Azaya dekhAya che. [10] je viSapabhogane anuSThAnane zastrarUpe jANe che te azastra (saMyamane jANe che, ane je saMyamane jANe che te viSaye pabheganA anuSThAnane zastrarUpe jANe che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra noMdha:----viSayApabhAgajanya sukhano anubhava eTale AtmAnuM patana. AthI viSayAsakti, pachI te game te iMdriyano viSaya hAya, e AtmAne haNavAnuM zastra che. tene je yathA samajeche, te ja saMcamane ArAdhe che ane sacamanA sAthe| ArAdhaka hAca che; te ja viSayAsaktithI para rahI zake che. eTale ke viSacAsakti ja bhavabhramaNanu kAraNa che, viSayeA nahi. A uparathI ema phalita thayuM ke viSayAsakti ane saMcama e banne ekIsAthe rahI zakatAM nathI. 78 [11] he jammU ! akarmAM sAdhakane saMsArasa baMdha rahetA nathI. karmathI ja sadhaLI upAdhie janme che. noMdhaH--AdhyAtmika zabdonI paribhASAmAM aneka zabdonA sabaMdhamAM khUba ja goTALA thato AvyA che ane thAya che. uparanA sUtramAM je spaSTatA karavAmAM na Ave teA ka zabda samadhamAM tema ja thAya. AsaktithI janmatI kriyA e ja ka ane nirAsaktithI thatI kriyA e ja dhama . AthI ja jainadarzanamAM dharmanI vyAkhyA paNa ' vastune svabhAva e ja dharma ' e rItanI che, ane A rahasyano vettA sAdhaka ja sacamI che ema paNa uparanA sUtramAM sUtrakAra spaSTa vadyA che. have AmAM zabda mUkIne ema kahevA mAge cheke je akarmA eTale ke nirAsakta heAya che tene saMsArano sakhadha svAbhAviktA raheto ja nathI. saMsAra eTale AsaktipUrNa vyavahAra. mATe ja teno saMbaMdha upAdhimaca heAca e svAbhAvika che, ane tethI sUtrakAra mahAtmA paNa te ja vadhe che ke kathI eTale ke AsaktipUrNa kriyAthI ja upAdhie janme che. sAmAnya rIte AvAM rahasyapUrNa ane syAdvAdathI leAla sUtreA jo ApaNe te samayanI paristhitine anulakSIne uccArAyelAM samajIne tenA arthAnA ukela na lAvIe to arthane badale keTalIka vAra ana ja thAya. A ja sUtramAM rahelA ka zabdano kevaLa kriyA eTale artha ja krADhIe tA kriyAthI lAne saMsAraneA vyavahAra rahetA nathI ema artha nIkaLe ane jo e ja artha nIkaLe teA TheTha mukta thayA sivAyano koI paNa evA jIvAtmA na nIkaLe ke je kriyAtmaka na heAya. ane mukta dazA eTale teA siddha Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAsakti 79 dazA. A dazA mATe to prayoga ja na hoI zake. eTale sUtramAM akarmAno artha nirAsakta sAdhaka ja samucita rIte ghaTe che ane AgaLa AvatAM sUtro te ja artha ahIM prastuta che ema spaSTa kare che. [12] A rIte sAdhaka, karmanuM yathArtha svarUpa jANIne ane hiMsakavRttine karmanuM mULa samajIne tenAthI dUra rahe. nedha-AsaktipUrvakanI kyiA e kama che, ane AsaktivALI vRtti e karmanuM mULa che. eTale ke je kriyAmAM hiMsakavRtti ke Asakti hoya te ja kriyA adharmarUpe pariName che. ane tIvra kamabaMdhana kare che. e A sUtramAM Azaya che. karma zabdanA AgaLa karelA arthanuM A sUtra A rIte vadhu samarthana kare che. [13] A badhuM svarUpa vicArI (karmathI dUra thavAnA ) sarva upAyo grahaNa karI zANe sAdhaka rAga ane dveSa e bannene mULamAMthI parihAra kare. nedha-viSayo ane viSaya tarapha DhaLatI vRtti, padArtho ane tene bhogavavAnI jhaMkhanA e badhAnAM bhedenuM rahasya jANuM AsaktivALI vRtti ke jethI rAga ane dveSa janmI saMsArane vadhAre che te tarapha khUba sAvadhAna rahevuM ghaTe. [14] kAraNa ke buddhimAna sAdhaka samaje che ke rAga ane dveSa e banneya ahitakara che. saMsAranA leke tenAthI ja duHkhamaya dekhAya che. pratyeka sAdhake AvuM samajIne ja lesaMjJAthI dUra rahI saMyamamAM parikramaNa karavuM ghaTe. noMdha -kayAM rAga dekhAya che tyAM deSa che ja ema mAnavuM. kAraNa ke rAga ane dveSa bannenuM utpattisthAna eka ja che. jyAM rAgadveSa che tyAM saMsAra che ja, ane saMsAra che tyAM duHkha paNa che ja. hRdaya sAthe ATalo nizcaya thayA pachI duHkhathI AtyaMtika nivRtti icchanAra sAdhaka lokonI pravRtti tarapha na DhaLatAM ke svara pratye moha, vAsanA ke rAga na dharatA kevaLa premamaya jIvana banAve. satya pratyeno prema jAgyA pachI anukaMpA, saMyama, tyAga, arpaNutA ane nirbhayatA e badhuM kramaza janme che ja. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra upasaMhAra duHkhanuM kAraNa ajJAna che. sva ane paranI bhedabuddhine viveka e jJAna, che. ane A jJAnI Asakti e ja duHkhanuM kAraNa che ema jANuM nirAsakti keLavavA mATe saMyamane Aradhe che. ema kahuM chuM. zItoSNIya adhyayanane prathama uddezaka samApta thayo. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya uddezaka tyAgamArganI AvazyaktA ka mAge grahaNa karavAthI vibhAvikatA TaLe? tenA pratyuttaramAM have sUtrakAra tyAgamArganI AvazyaktA samajAve che. vratanI AmAM vicAraNu saheje samajAya che. pahelA sUtramAM ahiMsA zA mATe e batAvyuM che. keI paNa sAdhaka ke je vizvanuM eka aMga che, te pramatta banI vizvanAM bIjA keI paNa prANune pIDIne potAne vikAsa na sAdhI zake. je sukha pote vAMcche che te bIjAne paNa joIe che. bIjAne du:khe pitAnuM sukha na sAdhI zakAya, AmAM vyakti ane samAjane zuM saMbaMdha che tenuM AbehUba bayAna che. vyaktinA vikAsamAM samAjanuM paNa hita che ja, pachI te pratyakSa hoya ke pakSa hAya ! kAraNa ke vyaktitvanI parAkASThA sudhI vyakti ane vizvane saMbaMdha rahe ja che. A vAtanI -eTale ke vizvabaMdhutvabhAvabharyA ahiMsAnA UMDA siddhAMtanI-upekSA karIne keI gRhastha ke tyAgI sAdhaka pitAne vikAsa na sAdhI zake. gurudeva bAlyA - [1] AtmArthI ziSya ! (1) A saMsAramAM nuM janma ane jarAnAM duHkhene je ! (2) tane jema sukha priya che tema ja AkhA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 AcArAMgasUtra saMsAranA jIvone sukha priya che-ema vicAra karI tuM tevuM tAruM vatana banAva. baMdhanathI mukta thavAne A eka uttama mArga che. ema jANIne tattvadarzI sAdhaka pApakarma (hisA) karato nathI. noMdha -janma ane jarAnA duHkhanuM nirIkSaNa eTale ke karmanA avicaLa siddhAMtanuM nirIkSaNa. je kriyArUpe pariName che tenuM pariNAma te kiyAnA kartAne avazya jogavavuM paDe che, ane te kamane laIne ja janma, jarA eTale ke saMsAraparibhramaNa che. te vAtane samajavI ane upayogamaya jIvana banAvavuM. pitAnA sAcA sukhane meLavavAnI cAvI ahiMsaka vRtti ane ahiMsaka vartanamAM che. A rIte ahiMsA e satyAthInuM sAdhana banI rahe che. [2] vaLI he muni sAdhaka! jeo jIvahiMsAdi AraMbha ane gADha parigrahAdinA kAdavamAM jIvanArA ane A leka tathA paralokamAM mAtra kAmaga prApta karavAnI lAlasAvALA che, teo lAlasAkArA karmamaLane ekaThe kare che ane karmamaLane laIne vAraMvAra garbhamAM gamana kare che. mATe tenI jALamAM tuM phasA mA. noMdha -ahIM A loka ane paralokamAM kAmabhAgo maLavAthI sukhanI prApti thAya che evI beTI samajaNa uparathI kAmabhogo meLavavAnI lAlasA rAkhatA che aneka prakAranA hiMsAdi AraMbha kare che e vAta to spaSTa che ja; paNa je lAlasAnA piSaNa mATe prANuM jAtanI hiMsAmAM paNa caNa ke karmakAMDane nAme dharmanA IjAradAro je dharma batAve che, pAralaukika sukhanI lAlaca Ape che tenI avAstaviktA siddha karIne sUtrakAra kahevA mAMge che ke -jIvAbhAnI sAthe paralokamAM kriyA ke kriyAnuM phaLa nathI AvatuM, paNa kriyA karatI vakhate ke kriyA karyA pachI je saMskAre vRtti upara sthApita thAya che, te jIvAtmA sAthe rahela saMskArono samUha ja Ave che; ane tene ApaNe karma tarIke oLakhIe chIe. [3] vaLI ajJAnI ane kAmaguNemAM Asakta puruSa hAsyavinoda khAtara bIjAne prANa harI levAnI ceSTA karI nAkhe che, tethI evA bALajI sAthe sabata na karavI. kAraNa ke tema karavAthI riNAme aneka jAtanI prAdhi (kharAbI) utpanna thAya che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAgamArganI AvazyakatA 83 noMdhaH-pramAda ane Asakti ja hiMsAnuM mULa che. pramAdI ke Asakta game tevI kriyA karatAM paNa kakha dhana karavAno ja, eve! ahIM Azaya che. kAraNa ke Asaktine peASavAthI caitanyamaya azeAmAM jaDatA bhaLe che. jaDatA vadhavAthI nicatA vadhe che, vRtti DeAra thAya che, khIjAnA prANanA bhege paNa tene mA sUjhe che ane bIjAnA duHkhamAM paNa te Ana Mda jue che. evA krUra manuSyA jJAnInI dRSTie khALa gaNAya che. temanA saMgathI peAtAnA doSA sAdhakane sAdhanAmAmAM sthira na thavA de, eve saMbhava gaNAya. kAraNa ke AMdolanonI asara vyApaka hAya che, mATe duSTa AMdolanothI sAdhake khacatA rahevuM ghaTe. [4] AthI kharA tattvadarzI sAdhaka peAtAnA paramadhyeyane anulakSIne AvA apAyeAthI ( khAdhaka kAraNeAthI ) cetatA rahI pApakarmo karatA nathI. [pa] paNa huM dhIra puruSA ! tame mULaka tathA agrakanA bhedane vivekabuddhithI samajo. ema karavAthI karmonA paricchedane anubhavI tame sahaja niSka darzI--niSkarmo banI jazeA. noMdhaH pApaka zabdathI pApakriyA eTale ja parimita artha ghaTAvavAno sAmAnya rIte svabhAva thaI paDe che, eTalA khAtara sUtrakAra mahAtmA peAte ja pApakanI vAstavika vyAkhyA samajAvatAM kaMhe che, ke "kamAM be prakAranAM che: mULa karma ane agrakama.' keTalIka vakhata kriyA parathI ja dhama ke adhama nI vyAkhyA bAMdhI levAtI hoca che. sUtrakAra ahIM kahe che ke tema nathI. kriyA peAte ekAMtadhama adhayukta nathI. (1) je kriyA pAchaLa Asakti hoya che te ja mULaka eTale meAhanIya ka--mULiyAMvALI AsaktipUrvakanI kriyA; (2) ane agrakarmI eTale mehanIyathI itara karmo ke je kriyA pAte bhale zubha ke azubharUpe dekhAtI hAya, para Mtu jenI pAchaLa Asakti na heAya; te mULiyAMvALI nahi, paNa kevaLa agra eTale TAcavALI kriyA kahevAya. AvI kriyAe jyAM sudhI sAdhakajIvana che tyAM sudhI rahevAnI ja; paNa temanI pAchaLa Asakti nahi hevAthI tevI agrakavALI kriyAomAM AtmavikAsa ruMdhAto nathI, eTaluM ja nahi paNa tevI kriyAone lIdhe khaMdhAtAM karmono aMta paNa zIghra ANI zakAya che. evA bhedajJAnanA anubhava pachI ja sAdhaka vidhiniSedhAnA rahasyane ukelI zake Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra che, ane nirAzakta banI zake che. karmonA UMDA bhedane samajyA vagara nirAsakti asaMbhavanIya che. paNa e nirAsakti lokasaMsarga ane padArthonA saMgamAM rahIne keLavavI e kaMI utsargamArga nathI. paNa apavAdamArga che. e apavAdamArgo ko sAdhaka jaI zake che te AgaLanA sUtramAM samajAve che. rIte karmabhedano jJAtA te sAdhaka maraNathI mukAya che. jene (saMsAranA) bhayanuM paNa saMpUrNa bhAna thaI cUkyuM che, te mekSano draSTA banI lokamAM rahevA chatAM ekAMta-rAgadveSarahita samabhAve jIvI, zAMta, samiti (upaga)vaMta, jJAnavaMta ane sadA puruSAthI banI, kALanI paravA na karatAM vIratApUrvaka AgaLa dhape che. noMdha -Avo karmabhedano je jJAtA hoya che tenA jIvanamAM samabhAva, saMtoSa, upayogamayatA, vivekabuddhinI jAgRti ane satata puruSArtha vagere guNe sahaja vaNAI gayA hoya che. ane te ja padArthonA saMgamAM rahevA chatAM paNa nirAsakta rahI zake. enI eka paNa kSaNa AtmalakSavihoNuM na hoya, enI eka paNa kriyA kudaratanA niyamathI viruddha na hoya. ene jIvana ane mRtyu banne dazA samAna hoya. A badhuM huM ja karuM chuM evuM svapnamAM bhAna na hoya. evA nirAsakta puruSanuM AkhuM jIvana kudaratanA niyamone adhIna ja vahetuM hoya ane evo puruSa ja viSayonA saMgamAM hovA chatAMye vIratApUrvaka AgaLa vadhI zake che. [7] ( aha sAdhake A sAdhanAmArgamAM AgaLa dhapatAM tamane vRtti Thage to ?) pUrve pApakarma bahu karyA che tema mAnI have tame satyamArga para vadhu ne vadhu pairya dhAraNa kare. sayaMmamAM lIna rahelA buddhimAna sAdhake badhAM (pUrvakRta ane pazcAtakRta) duSTa karmone nAza karI nAkhe che. noMdha -chaThThA sUtramAM sadupayogI evo jJAnayogI saMgamAM paNa nilepa rahI zake che te vAta kahI. eTale ke jJAnayoga pachI jJAnamArga ane tyAgamArga tathA tyAgamArga pachI nirAsaktinI je kamika bhUmikAo che, tene badale jJAnamArgathI ja nirAsaktinI navIna zreNu batAvI. have A sUtramAM kahe che ke - jenA pUrva adhyAse gADha hAI lAlasA ane vAsanAnA saMskAro jAgRta thavAnA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAgamArganI AvazyakatA 85 prasaMgo vAraMvAra Ave te cAhe teTalI vIratA hoya te paNa e vIratAne nimitte ApIne nakAmI veDaphavI te karatAM saMgathI dUra rahevuM e vadhAre ucita che; ane e ja satyamArga-utsargamArga che. A be rAho sUtrakAra eTalA mATe kahe che kAraNake vilAsamAM ke kAmomAM sukhanI prApti nathI. je AtmAno svabhAva che te meLavavA mATe vahelA cA moDa jIvAtmAe puruSArtha kara ja rahyo. e puruSArtha eTale vibhAvika tattvonA tyAgano puruSArtha. paNa jema dAktara dardInA rogane samajIne tenA Arogya mATe meDikala ane sarjIkala be judIjudI rItamAMthI dadIne yogya game te rIta akhatyAra kare che tema cittanA rega mATe paNa be mArga che. eka to e vibhAvikatAne vadhu utpanna thavA detA pahelAM sarajIkala nIti mujaba kApIne pheMkI devI, ane bIjI nIti rogamAM rahelAM vibhAvika tattvone dUra karavA mATe emanI sAmenAM vibhAvika tatvo rUpI davAone nAkhIne svAbhAviktAne utpanna karavI. jema A be mArgo che, tema kAM to sAdhaka lokasaMsargamAM rahevA chatAM nilepa rahI sAdhanAmArgamAM AgaLa dhape che, ane kAM te ekAMta sevI sIdhe ja vibhAvikatAne toDato toDato lokasaMsargathI dUra rahI sAdhanAmArge AgaLa dhape che. paraMtu e vAta to nizcita ja che ke vahelA yA meDA--bhave ke bhavAMtare paNa-jIvane tene zuddha svabhAva tarapha javA vinA chUTako nathI. eTale jene AtmAnA zuddha svarUpanuM bhAna thAya eNe pramAdI na banatAM saMcamamArgamAM satata pravartamAna thavuM, ane je e mArgamAM hoya eNe pitAne rAha na cUkave, e hitAvaha che. [8] A jhAMjhavA jevA sukhanI pAchaLa bhamanArA vilAsI pAmara jIvane juo ke je bicArA caMcaLa cittavALA banI cALaNImAM samudranuM pANI bharavA mathe che. ane te mATe bIjAone mAravA, herAna karavA taiyAra thAya che. nedha-sukhane sau icche che. ane kAmabhogothI sukha maLe che, te nirAsakti ke kAmabhogono tyAga emane ekeya mArga zA mATe svIkAravo ? e praznane AmAM ukela che. sUtrakAra ema kahe che ke je sukha kAmagothI maLe che. evI kalpanA che te jhAMjhavAnA jaLa jevI che jIva tenI pAchaLa jemajema deDe che tematema hatAza thAya che ane svatva gumAve che. cittanI caMcaLatA ane ThekaThekANe jhAvAM mAravAnI vRttine anubhava A vAtanI sAkSI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra pUre che. hiMsA paNa AvA kAraNothI janme che. ahiMsA e vikAsanuM mULa che, ethI eTale aMze tyAganI AvazyakatAnI vadhu puSTi kare che ane kahe che ke cALaNamAM jema nIra bharAtuM nathI tema sukhAbhAsamAM sukha kalpavAnI AzA paNa pUrI zakAtI nathI. [9] lobhavaza tevA karmo karIne paNa Akhare (bhAna thatAM te mArgane choDI) keTalAye sAdhaka je pachIthI saMyamamArgamAM udAmavaMta thayA che. (tenAM aneka dRSTAMta che.) mATe ja je jJAnI sAdhake ekavAra bhoganI vAMchanA tathA asatyAdi deSono tyAga karyo che te sAdhaka (aneka prakAranAM pralebhana maLavA chatAM) maLelA bhogone niHsAra jANIne pharIthI sevavAnI (svapramAMye) icchA kare nahi. noMdha -sAcA sukhanI prApti mATe tyAgamArga e rAjamArga che. jeNe bAhya padArthomAM sukha mAnyuM hatuM tevA anekone paNa sukhaprApti mATe e svIkAra paDyo che ema kahIne ahIM enuM vadhu pratipAdana kare che. - jainadarzana kahe che ke - bharata vagere aneka cakravatIo cha khaMDanA adhipatio hatA, to paNa temAM temane AtmasaMtoSa mAnyo nahi, ane teo tRSNAnI beDIne teDI Akhare mukta thayA tyAre ja sukhanA adhikArI banyA. Avo jene nizcaya che te kAmabhoganI sAmagrImAM hovA chatAM alipta rahevA prayatna seve che. ane te chUTayA pachI to kadI temanI tarapha dRSTi sudhAM TheravatA nathI, kAraNa ke temane anaMta jJAnI janetA ane potAnA anubhava parathI tenuM svarUpa yathArtha samajAI gayuM che. [10-11] priya sAdhake! saMsAranA pratyeka prANIne janma ane maraNa lAgu paDyAM che (pachI te deva che ke pazu prANI che!). ema jANI saMyamamArgane aMgIkAra kare. arthAta ke koI paNa jIvane na dUbha, anyadvArA na dubhAve, ane je kAI dUbhave tene anumodana na Apo. [12] ane strIAdimAM Asakti na lAvatAM vAsanAjanya sukha (sukhAbhAsa)ne dhikkAra ( na icche che. temaja jJAna, saMyama ityAdi guNe prApta karIne pApakarmothI haMmezAM dUra raho. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAgamArganI AvazyakatA 87 [13] vaLI he parAkramI sAdhako ! krodha ane krodhanA kAraNarUpa ahaMkArane paNa haNI nAkho; ane lebhathI paNa atiduHkhathI bharelI naraka jevI adhamagatimAM javuM paDaze tema samajI he mokSAthI sAdhake ! hiMsakavRttithI dUra rahI zakasaMtApa na kare. [14] temaja he dhIra sAdhake! (bAhya ane AtaMrika ) parigrahane ahitai jANIne tene turata ja dUra kare ane A saMsAra ( viSayavAMcchArUpa)nA pravAhane paNa ahitakara jANIne indriyone kAbumAM lAvavAno prayatna kare. A manuSyajIvana jevA ucca jIvana para ane sAdhakanI bhUmikA sudhInA uccapada para tame AvI pahoMcyA che, te kaI paNa nAnA ke moTA prANIonAM prANune na dUbhavo. A pramANe samasta lokanuM kalyANa IcchanAra zravaNubhagavAna mahAvIra sAdhakane saMbodhIne belyA hatA te ja vastu he priya jaMbU! huM tane spaSTa rUpe kahuM chuM. neMdhaH-pahelAMnA nava sUtromAM tyAganI AvazyaktA ane anivAryatAnA saMbaMdhamAM zAstrakAre kahyA pachI tyAgI kevo hoya, saMcamInuM jIvana kevuM hoya, vagerenuM 10 thI 14 sUtramAM nirUpaNa karyuM che. emAM satyane dayeya rUpa banAvI saMyama ArAdhavA kahe che. ane e saMcama eTale tyAgamArgamAM javA pahelAMnI sthiti ane emAMye ahiMsAnuM sarvotkRSTa sthAna vagere svarUpa batAvyuM che. temaja strIAdimAM Asakti na lAvavAnuM kahI vAsanAjanya sukhano virodha karatAM sUtrakAre brahmacaryanuM nirUpaNa karyuM che; ane chelle chelle saMyamamAM alpAMze paNa je parigrahanI vRtti hatI teno parihAra, eTale ke AMtarika, vAsanAno tyAga karavA ane e tyAgamArgamAM svAdAdi viSayo tarapha jatI iMdriya para jaya karavAnI vyavahAra sAdhanA batAvI che. upasaMhAra A pramANe satyalakSIpaNuM, ahiMsA, brahmacarya, aparigraha ane iMdriyajaya e cAre mukhya vratanA pAlananI AvazyakatAno uddeza bahu suMdara rIte samajAvavAmAM Avyo che. ema kahuM chuM. zItoSNIya adhyayanane dvitIya uddezaka samApta thaze. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya uddezaka sAvadhAnatA A adhyayananA prathama uddezakamAM saMyama ane cittavRttine saMbaMdha samajAvI sukha ane du:kha e banne lAgaNIthI para evA keI (AnaMdanA) saMvedanane sAce mArga darzAvyo, ane bIjA uddezakamAM AsakitathI virAma pAmavA mATe tyAgamArganI AvazyakatA ane tyAganuM svarUpa ApyuM. have sUtrakAra mahAtmA tyAga eTale niSkriya rahevAnI dazA nathI, paraMtu paLepaLe upasthita thatAM aneka pralobhane ane eka vacce mAnasane samatola rAkhavAnI athavA to satakriyAmAM jAgRta rahevAnI bhUmikA che ema samajAvI tyAgane gUDha uddeza A uddezakamAM vadhu spaSTa kare che. saMkaTa sahevAM ane pApakarma na karavAM, eTale kevaLa niSkriya banavAnuM nathI. dehane niSkriya rAkhyuM ema mAnIe te kaMI manathI niSkriya rahevAtuM nathI. eTale tyAM paNa sakriyatA te che ja, mATe adharmanI kriyA choDI dharmakriyAmAM rakta rahevuM joIe. eka kSaNe eka ja upaga heya. adhamanI kiyA ane dharmakriyA ekIsAthe na heya. jyAM yoga che, tyAM pravRtti to che ja. AthI nirghatti eTale niSkiyatA nahi, paNa nivRtta eTale satapravRtti. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 sAvadhAnatA gurudeva melyAH [1] hai jaMbU ! avasara maLelA jANIne kAI paNa tyAgI pramAda na kare. noMdha:-padArthothI ke viSayeAthI vegaLA rahyA eTale tyAga thaI gayA, evI bhrAnti ghaNAkharA zANA gaNAtA sAdhakAmAM paNa pravartatI hoya che. sUtrakAra mahAtmA ahIM e bheda TALI nAkhe che ane samAve che ke padArthone tyAga eTale kevaLa nimittonA tyAga. te tyAga upAdAnanI--sattvanI saMzuddhi artha upayogI nIvaDe eTalA mATe che. tethI have te sAdhanAno uttama avasara maLelA jANI UlaTuM evaDI rIte jAgRta rahevuM ghaTe, eTale ke kSaNa paNa pramAda na karaveza ghaTe. pravRttimAnane niSkriyatA teTalI nathI pIDatI, jeTalI nivRttimAnane pIDe che. satra nivRttine icchato sAdhaka ne iMdriyA ane citta para sAvadhAnI na rAkhe teA pUrvanI acAselI ane khIjarUpe rahelI vAsanAone te bamaNA jethI bahAra lAve che. eTale nivRtta sAdhakane cittanA dharma para khUba ja lakSya rAkhavuM rahyuM. anubhava paNa ema ja kahe che ke je sAdhakA padArtha tyAgane tyAga kalpI gAphala rahyA che--pramatta thayA che teone pastAvuM ja paDayuM che. padArtho-- vicAne tyAga eTale tyAganA saMkalpa jamAvave te. saMkalpabaLa pachInI sAdhanAthI sahajatyAga para javuM e ja tyAganI siddhi gaNAya. [2] temaja jema petA tarapha jue che, tema khInna tarapha jue. e dRSTi prApta karyAM pachI e kAI ne haNe ke na anyadvArA kAI ne haNAve. na noMdhaH----ahIM je ahiMsAnuM pratipAdana che. te ahiMsA vizvekacanA arthamAM che. tyAgI sAdhaka Atmavat savane qhue eTale ke tyAgInA mAnasanI UMDANamAM paNa kAIe vyaktiparatve dveSa, tiraskAra ke ghRNA na hoya eTaluM ja nahi; paraMtu A mArAthI adhama che, halakA che, alpaguNI che evIye bhAvanA na heAya. tyAga eTale eka nAnIzI nirjhariNInuM vizvanA mahAsAgaramAM maLI javuM te, peAtAnA vyaktitvanuM vizvanA vyaktitvamAM samarpaNa karavuM te. paNa vyaktitva nagyA vinA vyaktitvanuM samarpaNa paNa na sabhave ! eTale prathama vyaktitva vikase, ane pachI samarpaNa thAya. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra vizvatvamAM vyaktitvane samapI devAno puruSArtha e tyAgInI sAdhanA. jema nirjhariNI sAgaramAM maLI gacA pachI peAtAnI svAdiSTatAnA rocaka guNanIce arpaNatA kare che, ane sva ane para jevuM ene kazuM rahetuM nathI, tema tyAgI sAdhaka padArtho pratyenI peAtAnI mAlikI, mamatva, ahatva ityAdino tyAga karI vizvamAM arpaNa kare che, ane tyAM e samasta caitanya sAthe caitanyasvarUpe ektA anubhave che. vyaktirUpe bhinnabhinna heAvA chatAM A sva ane A para evI tenI bhedabuddhi viramI jAya che. have mahAsAgara jevA mahAvizvamAM eka nAnuM sarakhuM AMdelana paNa tene ajANa-avedha nathI; eTale ja e vizeSa jAgRta rahe che. vizvanI pratyeka kriyA sAthe teno sumeLa che ema e vade che, eTale ja te mana, vANI ane karmathI satyanA prayogA karI vizvamAM mUke che. 90 have tene kAI paNa ceSTA vizvathI gupta rAkhavAnu rahetuM nathI. je piMDe che te ja brahmAMDamAM che, je peAtAmAM che tevuM ja satra che evA ene aparakSa anubhava thavA mAMDe che. A apakSa anubhava eTale ahiMsAnI parAkASTAno sahaja thatA anubhava. [3] AtmAthI ziSya gurudevane saMkheAdhIne pUchyu ke khIjAtI ke parasparanI zaramathI dabAI ne ke adhIna banIne keTalAka sAdhakA vRttimAM pApa hAvA chatAM pApakarma karatA dekhAtA nathI, teA tene tyAga kahI zakAya ? gurudeva ! AsapAsanA saMyeAgAne kriyArUpe gurudeva khelyAH priya ziSya ! tyAM te samatAnI upekSA che. jyAM lAkaiSaNA che, tyAM samatA Take ja zI rIte ? kAraNa ke samabhAvane sabaMdha AtmA sAthe che mATe sAcA sAdhaka samabhAvathI ja AtmAne prasanna rAkhe. noMdha:--vizva sAthenuM ekaca eTale piva yudgha jovidyuM nAranoyam nAcaraLIyam | jagata zuM kahe che? kema cAle che? tenI rAherAhe cAlavAmAM DahApaNa che. evI dRSTi nahi. beMke keTalAka tyAgI sAdhako paNa AvuM mAnI peAtAnuM gADuM gamaDAvye jAya che. ane mAhya rIte e pUrNa tyAgI paNa dekhAya che. chatAM khIjAnI eTale khInta gRhasthAnI zaramathI, parasparanI eTale sAdhakAnI peAtapeAtAmAM zarama lAgavAthI rakhe A kriyA joI khIntae mane nirdeze, ke Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvadhAnatA mArI prA ke pratiSThAmAM kSati pahoMcaze. evIevI samAjaiSaNA ke lekeSaNe khAtara DarIne je pApakarma nathI karatA teo Adarza tyAgI nathI. jyAM samatA che. tyAM ja tyAga che, je tyAgamAM nirbhayatA ane svAbhAvikatA nathI te tyAga vikAsamAM upayogI nIvaDato nathI, ema batAvI sUtrakAra mahAtmA samabhAvanI siddhi e ja tyAganuM phaLa che, tevuM A sUtramAM samajAve che. tyAgathI padArtho pratye tiraskAra na jame, ghaNAye na janme, AvezanyA kiMvA lAgaNI janya (mAnI lIdhela) AnaMda paNa na janme, paraMtu AtmAnI samatalatA jAge, ane A samatalatA e ja AtmAnA sahaja AnaMdano yathArtha anubhava. [4] mATe A jJAnavaMta sAdhaka samabhAva-AtmAnA samatolapaNAne pitAnuM sarvotkRSTa dhyeya banAvI kiMcita paNa pramAda kadI na kare, ane AtmarakSaka temaja sadeva pIra banI dehane saMyamayAtrAnuM vAhana ane sAdhana samajI tene upayoga kare. nedha-keTalAka tyAgI ane tapasvIo jeke svecchAe ja kaThina tapazcaryAothI kiMvA zuSkavRttithI paNa prasannatA jALavI jIvI rahyA hoya che. paraMtu zuddha ceya vinAnuM ekAMta dehadamana jIvanamAM zuSkatA lAvI mUke che. kiMvA vRttine prabaLa pratyAghAta thAya, te azraddhA janmAve che. bhagavAna buddhadeva jevA keka ghora tapasvIoe ati dehadamana zuSka jevAM nIvaDyAno anubhava jagatane khoLe karyo che. evuM ja kaMIka sUtrakAra mahAtmA ahIM samajAve che. dehaparane vilAsa jema AtmaghAtaka che. tema deha taraphanI bedarakArI paNa jIvanarasane cUsanArI nIvaDavAno saMbhava che. AthI sAdhanAmAM AtmarakSA ane haiye bannene sAme rAkhI deharUpI sAdhana vyavasthita, sughaDa, niyamabaddha saMcamI ane kAryasAdhaka nIvaDe te rIte tene jALavI rAkhavuM e sAdhanAnuM eka upayogI aMga che. amuka hada sudhI zarIrabaLa sAthe manobaLane paNa saMbaMdha che. eTale zarIranI taddana upekSA na karI zakAya. A rIte sAcasAdhakanI gyatA ane sAdhanano sadupayoga e tripuTInuM AbehUba varNana ApyuM che, ane ene samanvaya sAdhavAnuM sUcavyuM che. [5] sAdhaka atimahaka ke sAmAnya saghaLAM rUpamAM virakta rahe. ne -zarIrarakSA mATe rasepabhaga e Avazyaka tatva che, ane e Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra rasepabhoga iMdriyo ane viSayomAM che ema mAnI kaI rUpa ke rasAdi viSayomAM AkarSAtAM pahelAM ATalo vicAra kare to sAruM. A sUtra racI sUtrakAra ema kahevA mAMge che ke rUpa pate saudarya nathI paNa sAMdaryanuM pratibiMba che. soMdarya e kudaratanI jagadravyApI bakSIsa che, ane te sahaja che. padArthamAtramAM te khajAne akhUTa rIte bharyo che. paNa jema padArthanuM padArthava lUMTAtuM ke khavAtuM nathI, tema sAMdarya e kaMI lUMTavAnI ke khAvAnI vastu nathI. sAMdarya e kevaLa nirakSaNIya--anubhavanIya vastu che. jevI rIte dehachAyAne pakaDavA mATe tenI pAchaLa doDate musAphara jema jema nAse, tematema chAyA dUra ne dUra thatI rahe che ane nirAzA tathA zramathI te duHkhita thaI jAya che, te ja rIte rUpamAMthI sAMdarya luMTavAnI lAlasAvALA mAnavInI dazA thAya che. AthI ja A sUtramAM sUtrakAra mahAtmA kahe che ke rUpamAM rasepaganI prApti nathI. je rIte rUpa te ja rIte indriyonA pratyeka viSayanA saMbaMdhamAM samajavuM. paNa rUpa e AMkhano viSaya che, ane AMkha e eka evI iMdriya che ke tenI gati ane capalatA atitIvra hoya che tenuM AkarSaNa paNa teTaluM ja ugra ane tene mATe nimitta paNa paLepaLe tevAM ane teTalAM ja maLatAM rahe che. bIjI iMdriyone je pralobhane sahaja nathI hotAM tevAM AMkhane sahaja rIte ane vinAprayane prApta thaI paDe che. bIjI IndriyonA vedana pachI paNa manane tAtkAlika asara pahoMce che tevuM kaMI nizcita nathI. paraMtu AMkha to satata jAgRta hevAthI eka vastu jeI ke turata ja manamAM tenuM pratibiMba paDavAnuM, citta para saMskAre jamAvavAnuM; ane ekavAra jyAM manane vega Dhanyo pachI te pharIpharI te ja tarapha kheMcI javAnuM. AthI ahIM AMkhanA viSayarUpe rUpano pradhAnapaNe nirdeza karyo che. A vastu AkhuM vizva vedI rahyuM che; paNa je jAge che te ja joI zake che, te ja jANI zake che. AvuM jANyA pachI bAhya khAM para rAga kema thaze ? eTale ke virAga ja janmaze. A bhAvanAthI thayelo vairAgya enuM nAma sahajavairAgya. [6] e rIte Agati (Agamana) ane gati (gamana)nuM svarUpa vanANIne (eTale ke saMsAranuM rahasya samajIne) je mahApuruSoe ( AtmasamatalatAnI) sAdhanAdhArA rAga ane dveSa dUra karyA che, te samasta lokamAM koIthI paNa chedIbhedI ke bALI zakAze nahi. (dAvuM, bhedAvuM ke baLavuM e mAtra dehadharma che. ane te dehabhAvathI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvadhAnatA 93 utpanna thAya che. AtmabhAna thatAM dehabhAna jaNuM thAya che, ane dehabhAna naSTa thatAM dehadharma' Ape!Apa viramI jAya che. tevA ucca koTinA sAdhakane zastro chedIbhedI zakatA nathI ke agni khALI paNa zakatA nathI. ) noMdhaH-pUrva sUtromAM laukika vAsanAnuM vAstavika svarUpa darzAvyuM. A sUtramAM Agamana ane gamana zabdathI saMsArasvarUpa ApI koI paNa Rddhi, samRddhi ke siddhinI jhaMkhanA karavI eTale sa`sAra vadhArave ema pAralaukika ane ihaloki kAmanAone lagatI vAta sUtrakAra vade che. tyAga ke tapadvArA svargaleAka maLe che tevI vAsanApUrvaka ghaNAye sAdhake tyAga ane japatapa karatA hoya che. eTale ke pAralaukika sukhanA hetupUrvaka ahika sukhane bhega ApatA heAya che. ane keTalAka sAdhake te cogamaLathI tathA tyAga tapazcaraNathI siddhi utpanna karavAnuM dhyeya rAkhatA heAya che. ahIM sUtradhAra kahe che ke koI paNa kriyAnuM pariNAma to Ave ja che. paraMtu je kriyA pAchaLa bhautika sukha, Rddhi, samRddhi ke siddhi meLavavAnI jhaMkhanA che temAM apa NatA ke tyAga che, ema kahI na zakAya. tyAga, tapa ane yogabaLaneA eka ja hetu heAvA ghaTe, ane te rAga ane dveSane ghaTADavAne. jyAM aihika, alaukika ke pAralokika kAI paNa siddhinI jhaMkhanA che, tyAM rAganA azAnA saMpUrNa kSayanI bhAvanA che ema na kahI zakAya. samatAyoganI jemajema sAdhanA thatI jAya, tematema rAga ane dreSa ghaTato jAya, ane rAgadveSa gayA pachI Atmavedana deha heAvA chatAM AtmabhAve sahaja rIte thatuM jAya. AvA cogI puruSane koI zastrA chedIbhedI ke khALI zakatA nathI, ene artha e ke deha para thatI tevI koI paNa asara tenI AtmIya ekAgratAmAM Dakhala karI zakatI nathI. A dazA adhyAtma ceAgIonI sahajadazA che. ceAgIe A bhUmikA para sahaja rIte heAya che. dehane leza paNa indra na thAya tevI siddhi temane prApta hAvAM chatAM paNa teo tene tuccha gaNe che. jagatamAM temanI A siddhie spaSTa dekhAtAM temanI tarapha leAkANuM khUba vadhe che, chatAM temane mana siddhie kevaLa tuccha vastu hAya che te kadI tene upayoga karatA nathI ane karavA icchatA paNa nathI. teo to kevaLa karmIjanya pariNAmane jANIne dehakaSTane samabhAve vedI le che. emanA AtmA para dehadu:khanI asara thavA pAmatI nathI. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra [7] ahe| jaMbU ! A jagatamAM keTalAMka evAM ( ajJAnI ) paNa prANIo hoya che ke jeo bhUta bhaviSyakALanA banAveA (prathama huM koNa hatA, hamaNAM koNa chuM, mAruM zuM thaze, vagere jIvanane upayAgI bAbate)ne yAda karatA nathI. ane A jIvAtmA para jaDakanI asarathI zuM zuM thayuM, ane zuM zuM thavAnuM che, te vicAratA paNa nathI. vaLI keTalAka tA ema ja mAne che ke A AtmAne jevuM sukha ke duHkha thaI gayuM te ja bhaviSyamAM thavAnuM che. 94 noMdhaH--ghaNA sAdhakA buddhi haiAvA chatAM vicAraNA ja karI zakatA nathI, vicAraNAnI taka letA nathI ke pUrvAcAsAne vaza heAvAthI te taka maLatI nathI. je kahA te, paraMtu kharI vAta e che ke temane navIna vicAraNAne abhAve ja mArga maLavA muzkela ane che evuM anubhavAya che. ghaNIvAra eka ja vicAranuM kiraNa dhAra nidrAmAMthI jAgRta karavA mATe khasa thAya che. eTale sUtrakAra vicAranI AvazyakatA khatAve che. ane keTalIkavAra vicAra thavA chatAM karmonA acaLa kAcadAnA avizvAsa ke tenI paddhatinI pUrNa samajaNa vinA je spaSTa mArga maLatA nathI te batAvI vicAranI sAthe zraddhA ane UMDA manananI AvazyakatA paNa samAve che. [8] paNa tattvajJa (tathAgata) puruSe tema nathI kahetA ke mAnatA. (te te ema kahe che ke karmAMnI pariNati--pariNAma vicitra hovAthI karmAnusAre sukhadu:kha thavAnAM.) mATe pavitra cAritravALA maharSi sAdhake e pUrvokta vastune yathA vicArIne kaba'dhanAnA kSaya karavA joi e. noMdhaH--ahIM karmAMnA acaLa kAyadAnuM pratipAdana che. kanA siddhAMta, gItAjI paNa kahe che, koI Izvara ke zakti para avalaMkhita nathI, paNa svAbhAvika che. mAnasika, vAcika ke kAyika kAI paNa evI kriyA nathI thatI ke jenuM piraNAma na heAya. eTale yiA divati' e siddhAMta sarvavyApaka ane sanAtana siddha thAya che. paNa jagatanA mAnavA karmonA acaLa kAcadAne zuddha samajaNe svIkAra karatA nathI. zuddha samajaNapUrvakanA svIkAra thayA tyAre ja gaNAya ke jyAre e bhAnapUrvaka jIvana vaNAtuM hoya. ghaNIvAra evuM bane che ke karmAnuM riNAma sAkSAta na dekhAya. eka mANasa duSTa karmI karatA heAya chatAM sukhI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvadhAnatA 95 dekhAya, jyAre eka satkarma karato hoya chatAM du:khI dekhAya. paNa AvuM to mAtra uparanA bAhya dekhAvarUpa ke karmanA kALanI apakavatAne lIdhe dekhAya che. vAstavika rIte kama tenA kartAne choDatuM nathI, saMskArarUpe te sthAyI rUpa dhAraNa kare che, ane jIvAtmAne tenuM phaLa Ape ja che. bhale te A janmamAM Ape ke pachInA janmamAM Ape. paNa jIvamAMthI jyAre vibhAviktA jAya che tyAre tene svAbhAvika sthiti ane kudaratane acaLa kAyado samajAya che. amuka sthitie pahoMcyA vagara A vAta kadAca na paNa samajAya, paraMtu ApaNe jhera e jhera che ema anubhavIne ja nathI samajatA. evA to ghaNAye viSayo che ke jeno jyAM sudhI ApaNane sAkSAtkAra na thAya tyAM sudhI paNa svIkAra karavo ja paDe. bhale svAnubhava thatAM sudhI e ApaNuM zodhane viSaya rahe; toye samaya Avye e satya ApaNane jaDavAnuM che, evI ApaNe khAtarI rAkhavI ja paDe ke jethI ema karatAM karatAM paNa e zeAdha pUrI thAya. [] yogI sAdhakanA manamAM vaLI sukha zuM ane udAsInatA zuM ? (chatAM sAdhanA e kaMI siddha dazA nathI eTale) kadAcita evo prasaMga Ave to te prasaMgane anAsaktabhAve vedI le. sAdhaka hAsya, kutUhala ItyAdine choDIne iMdriya, mana, vANI ane kAyAne, kAcabo jema pitAnAM aMgone gopavI rAkhe che tema, haMmezAM gopavI rAkhe. nedha-kAcabo jema zarIrane sahasA na bhedI zakAya evI pIThanA rakSaNataLe dabAvIne bAhya AkramaNathI bace che ema bahAranI badhI bAjI saMkelIne AtmAbhimukha thavAnA satata puruSArthane sAdhaka DhAla banAvI bAhya AkramaNothI bace. kAcabAnuM dRSTAMta zaktione kendrita karavAnuM ane idriyajaya meLavavAnuM sUcave che. [10] he jIva! tuM pite ja tAre mitra che. bahAranA mitrane kyAM zodhI rahyo che ? ( bahAra zA mATe mitrane Icche che ?) noMdha -tane je kaMI joIe che, anaMta kALathI je icachI rahyo che, te bIje kaI nahi ApI zake; te tane tArAmAMthI ja maLaze, ane tyAM ja te bharyuM che. jene zodhe che, te tuM ja che. pratyeka AtmA anaMtatAne zodhI rahyo che. AtmasvarUpa sivAya kaI paNa sthaLe anaMtatA nathI. chatAM anaMta e Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra pite ja che, enuM ene bhAna nathI; eTale e bahAranuM zaraNu zodhI rahyo che. ane jema jema e bahAranuM zaraNu levA mathe che, tematema vAsanA ane tRSNAmAM gUMcAIne svasvarUpathI te vegaLo thato jAya che. bahAranA padArtho aMtavAna che. aMtavAnamAM anaMtatAnuM dhana e ja ajJAna ane e ja duHkhanuM mULa. [11] je karmane dUra karanAra che, te ja mukti meLavavAno adhikArI che; ane je mukti meLavavAno adhikArI che, te ja karmane nasADanAra che. noMdha -paNa ATaluM gokhIne ke vAMcIne koI karmabaMdhanathI mukti meLavavA Icche ke pitAne mumukSu athavA satyAthI mAnI le, te te tyAM bhUle che. sUtrakAra kahe che ke je satyAthI hoya te satyapuruSAtha hovo ja ghaTe. vIryanA sadupayoga vinA karmathI mukti to dUra rahI, paNa karmathI mukti meLavavAno adhikAra paNa prApta thaI zake nahi. [12] he puruSa! tArA AtmAne viSayamArgamAM (jaDajanya gAkarSaNamAM) jatAM rokI rAkha. ema karavAthI tuM duHkhothI chUTI zakIza. noMdha -ATaluM barAbara samajAvyA pachI paNa jyAM sudhI satya tarapha valaNa thavAmAM bAdhaka kAraNe naDatAM hoya, tyAM sudhI satyamArganuM valaNa thavuM azakya che; eTale sauthI prathama kaye mArge puruSArtha kare e ahIM batAve che. viSayAnuM valaNa ane AtmAbhimukhatA e banne ekasAthe TakI zake nahi. e bane parasparanA kaTTara virodhI tattva che. ATaluM jANavA chatAM zANA gaNatA sAdhakeya ahIM eka yA bIjA prakAre bhulAvAmAM paDe che. viSayanA . valaNane roga, saudaryapipAsA, sneha, praNaya, prema ane evA evAM AkarSaka nAmanA epa caDAvI vAsanAjanya saMsakArene te daDha karatA rahe che. sUtrakAra kahe che ke e viSayamArganA valaNathI pAchA vaLe. joke pUrvAdhyAne laIne vRtti te tarapha kheMcAya e saMbhavita che, paNa e adhyAsane navIna daSTithI pharIvAra avalokI zuddha kare. vRtti jAya to AtmAne emAM na bheLavo. e kriyAmAM AtmA jyAre bhaLe che, tyAre ja patananAM pagaraNa maMDAya che ane adhyAso daDha svarUpa pakaDe che. ane jemajema adhyAse daDha thAya tematema saMsAra vadhe ane rAgadveSa poSAya. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvadhAnatA [13] he puruSa! tuM satyanuM ja sevana kara; kemake satyanI AjJAthI ja pravartatAM buddhimAna sAdhako saMsArane pAra pAme che ane dharmane yathArtha rIte pALIne kalyANa meLave che. noMdha -to pachI AtmAne kayA mArge vALavo e prazna rahe. ethI A sUtramAM sUtrakAra tenoye khulAso Ape che ke satya tarapha vaLe. sat eTale hevuM. je jema che tema hovuM eno artha e ke vastu jevA svarUpe che tevA svarUpe-tenI uparanI upAdhio sAme na jotAM-teno mukhya svabhAva nirakhIne, tenA bhAnapUrvaka vartavuM; eTale satyamaya jIvana banAvavuM. AvA satyAthIne satyamaya banatAMnI sAthe ja tenuM kalyANa che. satyanI pUrNa sAdhanA eTale vikAsanI parAkASThA che. ema kahIne ahIM mekSa, svarga, mukti ke tevuM kaI paNa dhyeya nahi paNa satya e ja dhyeya havuM ghaTe ema batAvI, bIjA dayanA bAnA heThaLa vikRti nabhavAne saMbhava hoI kevaLa satyane ja dayeya banAvavA upara bhAra mUkatA hoya evuM dekhAya che. [14] rAga ane dveSathI kaluSita thayelA keTalAka (kahevAtA) sAdhake A kSaNabhaMgura jIvana mATe kIrti, mAna ke pUjA meLavavA sAru pApakarmo karavAmAM mazagUla rahe che, ane te pApakarma dvArA (paNa) maLelI kIrti vagerethI khUbakhUba khuza thAya che. nedha-sAdhanAmArgamAM joDAyA pachI viSacalipsA zamI gaI hoya evA ghaNA sAdhako maLI Ave che. paraMtu tevA sAdhakone, kIrti, mAna, pUjA ke pratiSThAnuM bhUta vaLagI jAya che ane tene satyamArge jatAM pakaDI rAkhe che. sUtrakAra kahe che ke e paNa rAgadveSanuM mahAna kAraNa che. enA phAMsAmAM phasAyelA sAdhaka paNa eka yA bIjA prakArane saMsAra vadhAre che. sArAMza ke sAdhaka jIvananuM dayeya ke cAthInuM lakSya keI paNa jAtanA bAhya AkarSaNa tarapha nahi paNa kevaLa AtmAbhimukha eTale satya tarapha ja hovuM ghaTe. AmAM uparanA sUtrane saMbaMdha samajIe to satyanuM sthAna paheluM che, ane te ja dayeya che, ema dekhAyA vagara rahetuM nathI. [15] mATe sAdhaka pitAnI sAdhanAmArgamAM duHkha ke pralobhane AvI paDatAM vyAkuLa na thAya. ane he priya jaMbU ! huM khAtarIpUrvaka Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ << AcArAMgasUtra kahuM chuM ke samadaSTivaMta ane sekSAthI sAdhaka lokamAM rahyA chatAM leka ane aleka sabaMdhInA sarva prapaMcathI dUra rahI zake che. : noMdhaHsAdhanAmArgamAM sAdhakane aneka vakhate aneka prasaMgomAM bhaya ane lAlace AvyA kare. sUtrakAra mahAtmA kahe che ke e samaye sAka vihavaLa na banatA saMsAranAM AkarSaNothI dUra rahe. jene satyamArganI tamannA jAgI che ene evA anubhavo thavA svAbhAvika che; ane evA anubhavo vikAsanA nimittone eka bhAga che ema kahIe to paNa cAle. je pralobhananAM nimittomAM mananI caMcaLatA thAya, te e caMcaLatAne adhIna thatAM patana thavuM sulabha thAya che. A patana eTaluM to bhayaMkara che ke tenA sapATAmAMthI unnata dazA para javuM ati ati kaparuM che. AthI ja pralobhananAM nimitte karatAM saMkaTanAM nimitto iSTa che, evo jJAnIone anubhava che. joke AvI paDelAM saMkaTone--kaI jAtanA mAnasika vRttinA pratikAra sivAya-sahana karavAmAM paNa kaMI ochA AtmasAmarthyanI apekSA nathI, e bhUlavA jevuM nathI. eka cAlAka naTa dora para cAle che. tenI AsapAsa eka bAju UMDI ane bhayaMkara khINa che, ane bIjI bAju patharAnA DuMgarAo che. Ave ja samaye tenI kAryadakSatAnI kasoTI thAya che. jeNe satyadRSTi sAdhya karI che, jenuM eka ja lakSya che, je bIjA aneka nimitto sAme pasAra thavA chatAM temanI sAme mITa sudhdhAM mAMDato nathI ke mana para bhaya, rAga ke vairanI asara thavA detA nathI, te ja sAdhaka sAdhanAmArgane dhImedhIme chatAM nirbhaya rIte vaTAve che. sAco mokSAthI ane samadaSTivaMta sAdhaka lokamAM rahevA chatAM lokAlokanA prapaMcathI mukta thaI zake che. ema kahIne sUtrakAra e batAve che ke saMsAra bahAra nathI, saMsAra to AtmAnI sAthe che. eTale bAhya saMsAramAM rahevA chatAM sarva prakAranA prapaMcathI chUTI zakAya che. paraMtu tene mATe eka to sAcI daSTi ane bIjuM mekSAthIpaNuM e bane to joIe. keTalAka sAdhakemAM mumukSubhAvanA jAgI hoya che, paNa samadaSTi-vivekabuddhi jAgrata nahi hovAthI teo satyamAge pitAnA puruSArthane vALI zaktA nathI. eTale daSTimAM samatA sauthI prathama ArAdhI levI joIe. jeTaluM mamatva, abhimAna, bAhya prazaMsA ane kRtrima vastu para DhaLatI vRttithI dUra rahevAya, teTalI ja samadaSTi sadhAya. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvadhAnatA upasaMhAra tyAga pachIce pramAda kSamya nathI. sarvane AtmasamAna gaNI pratyeka kriyAmAM javAbadArIpUrvaka jAgrata rahevuM e apramAda che. samabhAva prApta thayA vinA jIvanamAM apramAda vaNAto nathI. jayAM bAhya dRSTi che, tyAM zuddha samabhAva TakatA nathI. eTale samabhAva e ja sAdhanAnuM pradhAna lakSya hovuM ghaTe. dehasaMcama yAtrAnuM sAdhana che. Idriyo ane manadvArA sAdhanA saphaLa bane che. eTale viSayenA vegane saMyama sAdhanAmAM pUrNa Avazyaka che; ane te asvAbhAvika paNa nathI. AtmAnaMda cAkhyA pachI bAhya daSTi ApoApa viramI jAya che. karmanAM vicitra pariNAmone samabhAvI ja saraLatAthI sahe che. e jANe che ke je kamane rtA che, teNe te bhegavavAM ja rahyAM. AtmAthInuM satya e eka ja lakSya hoya. viSayonA vegane dabAvyA vinA satyanuM lakSya prApta thavuM zakya nathI. samadaSTivaMta ane mekSAthI sAdhaka satyalakSI banI satyanI pUrNatA pAme che. ema kahuM chuM. zItoSNIya nAmanA adhyayanane tRtIya uddezaka samApta thayo. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha uddezaka tyAganuM phaLa zItaSNaya adhyayananA traNa uddezakamAM tyAganI AvazyakatA, tyAganuM svarUpa ane tyAgamAM apramattatAnuM sthAna ema kamapUrvaka varNana ApyA pachI have sUtrakAra tathA uddezakamAM tyAganuM pariNAma batAve che. tyAganI oLakha amuka veza, amuka darzana, amuka paMtha ke amuka saMpradAyathI nathI thatI; kaSAyonuM zamana e ja tyAgInA tyAganI AdatAnuM mApaka yaMtra che. jyAM eTale aMze kaSAyonI upazAMtatA ke kSaya tyAM teTalo ja te tyAgI. je tyAgInI chAyA kaSAyene haLavA. karavAne badale vadhAre te tyAga tyAga nathI. - gurudeva bolyA - [1] vahAlA jaMbU! je sAdhaka upara varNavelA tyAgane upAsaka hoya che, te avazya krodha, mAna, mAyA ane lebhane vamaze ja; arthAta ke Adarza tyAga avazya te sAdhakanA kaSAyane ghaTADaze ja. evo (binaanubhavI puruSane nahi paNa) potAnA pUrvakAlIna sakaLa karmono aMta karanAra, karmanA AgamananuM dvAra paNa baMdha karI karmabaMdhanathI sarvathA Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 - tyAganuM phaLa - mukta thanAra, ane tethI ja sarvattapadane prApta karanAra siddha puruSono A sAkSAta anubhava che. nodha -jema jhera pIvAthI manuSya mare ne amRta pIvAthI amara bane ja evA padArthanA pariNAmane anubhava thAya che, tema tyAganuM phaLa kakSAnA ghaTavApaNArUpe pariName evo anubhavI puna aTala vizvAsa ane nizcaya che. joke anaMta kALane jenI sAthe A jIvAtmAne abhyAsa che e kaSAyanuM sarvathA nAbUda thavuM turata zakya nathI, chatAMye je kriyA ochI ke vadhu pramANamAM kaSAya ke je saMsAranA mULa kAraNabhUta che tenI hAni kare te ja kriyAne dharmakriyA tarIke oLakhI zakAya. jeTale aMze saMcama, tyAga ke tapazcaryA phaLe teTale aMze kaSAye ghaTe ja. tethI ja vyakti vyaktine thatA kaSAmAM tAratamya hoya che. eka vyaktine krodha tene saLagAve che, eTaluM ja nahi paNa samAja ke dezane suddhAM duHkhanA nimittarUpa banI mahAanartha janmAve che; tyAre bIjI vyakti nimittavaza banI bhUlathI krodha te karI nAMkhe che; paraMtu sahaja vAramAM te kedha zAMta paDI jaI keTalIkavAra snehanA rUpamAM tAtkAlika palaTAI jAya che, ane kedha badala tene khUba pazcAttApa thato paNa anubhavAya che. AnuM kAraNa te te vyaktinI AtmakaluSitatA ke Atmazuddhi che. janadarzanakArae eka eka kaSAyanAM cAracAra peTAbheda pADI samavavA prayAsa karyo che. tenA nAme A pramANe che: anaMtAnubaMdhI, apratyAkhAnI, pratyAkhAnI ane saMjavalanI. A bhUmikAo anukrame tIvratama, tIvrata, tIvra ane naramarUpe hoya che, ema A cAra kaSAyonA soLa bhede samajavA jevA che. A rIte kaSAyane tyAga ja padArtha tyAgano hetu bane che. jemajema krodhAdi ripuo ghaTe, tema tema aMtaHkaraNanI zuddhi thatI jAya che. aMta:karaNanI zuddhi pachI ja AtmasAkSAtkAra thaI zake che, ane AtmasAkSAtkAra pachI samasta vizvano sAkSAtkAra sahaja rIte thAya che. [2] je ekane jANe che, te sarvane jANe che ane je sarvane jANe che, te ekane jANe che. noMdhaH- je sarva paryAyothI eka jaNe che, te sarvane jANI zake che. sarva padArthone saMpUrNa rIte tyAre jANe che ke jyAre nijasparUpane jANe che- ema samajavuM A uparanA sUtrane bhAvArtha che. je svabhAva ekano che, te ja Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 AcArAMgasUtra svabhAva anaMtane che. ekanuM vAstavika svarUpa jANyA pachI anaMtanuM svarUpa jANavuM sahaja banI rahe che. tethI ja sUtrakAre ahIM eka ane anekano sumeLa batAvyo che. anaMtatA ane ektAmAM zabdaprayoganA bheda sivAya kazo bheda nathI. AtmAnuM potAnuM svarUpa anaMta che, ane vizvanuM svarUpa paNa anaMta che. je pitAnI anaMtatAne pAmI gayo, te ektAne pAmyo che ane je ektAne pAmyo che, teNe anaMtatA paNa sAdhI lIdhI che. "piMDe so brahmADe" evuM vAkya che te akSarazaH A rIte samajI zakAya. vizva ane vyaktine bhede jyAM sudhI ahaMtva, mamatvAdi Agraha che tyAM sudhI ja rahe che. jyAM vyaktitvane Agraha gaye ane caitanya ane jaDane bheda samajAya, tyAM AkhA vizvane bheda ukelAI ja gayo jANa; kAraNa ke je svarUpa caitanya ane jaDamAM dekhAya che te ja vizvamAM che. saMkhyA ane baLanA bhedanI taratamatA jANavA samajavAmAM jarAye bAdhaka nathI. eka ane sarvane A bheda kevaLa anubhavagamya hovAthI buddhine savathA saMtoSI zakAze nahi; chatAMye takedArI je kaMI samAdhAna maLe te dvArA zraddhA rAkhavI ja rahI. ApaNe sAmAnya rIte koI paNa padArthanA keI eka dhama. guNane IdriyadvArA jANue, eTale e padArtha meM jANuM lIdho evA zabdaprayoga karIe chIe, paraMtu A kathana kevaLa ApacArika che, vAstavika nathI. jemake, nAraMgIne AMkhathI jonAra ema kahI nAkhe ke meM nAraMgI jeI, paraMtu nAraMgInuM teNe mAtra rUpa joyuM che; rUpa uparAMta te nAraMgImAM rasa, gaMdha, sparza, ghanatva, ladhutva, gurutva, ityAdi ghaNAya guNo che, temane teNe anubhava karyo nathI, e samajAya tevI bInA che. eka indriyathI ke sarva IndriyathI ke manathI ekIsAthe kaI paNa padArthonA saMpUrNa paryAyo, badhI sthitio ane badhA guNa joI ke jANI zakAya ja nahi; kAraNa ke padArthanA sarva dharmone ekIsAthe nirNaya karavo e iMdriyano viSaya nathI. e jJAna temanI zaktithI para che. joke padArthonA badhA dharmonuM mULa to eka ja che, paNa te kevaLa Atmagamya che, buddhigamya nathI. AthI eka AtmasAkSAtkAra eTale anaMtatAno sAkSAtkAra. jayAre AtmA karma lepathI saMpUrNa zuddha thAya, eTale ke te kevaLa jJAnamaya bane, tyAre anaMtatAne sAkSAtkAra thAya. A kevaLa saMpUrNa jJAnanI sthiti che. te sthitine je zabdadrArA vyakta karavI hoya to sarvajJa Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 tyAganuM phaLa zabdathI thaI zake. vedajJAna paNa e ja kahe che ke : sarvazaH 3 vid eTale ke je sarvajJa che te sarvane saMpUrNa jJAtA che, athavA je padArthamAtranA sarva dharmonA jJAtA che te ja sarvajJa che. sArAMza ke, eka AtmadharmanI cAvI hAtha lAge eTale badhA padArthonA badhA dharmanI cAvI hAtha lAgI jAya. A vAtane eka sAdA dRSTAMtathI A rIte samajI zakAya. dA. ta. koI eka mANasa kaI eka nagara tarapha javA mAge che. tenA mArga vacce rastAmAM aneka ADAavaLA mArgo phUTe che. paNa pratyeka sthaLe pATiyA para te te sthaLonAM nAmo lakhyAM che. nIkaLelo mANasa sAkSara hovA chatAM jyAM sudhI e pATiyAM tarapha jato nathI, ane potAne je mArge javuM che te dhyeyane meLa sAdhatA nathI, tyAM sudhI te aneka nAnImoTI keDIodvArA paribhramaNa karavA chatAM cekasa sthaLe pahoMcI zakato nathI; joke te aneka mArge javAthI raste jatAM jatAM bIja aneka dazyone anubhava karaze khare. paNa tene akSare ukelavAnI mULa cAvI na maLe, tyAM sudhI tenI siddhi nahi thAya ane parizrama anaMta thaze. paraMtu jene e cAvI maLI jAya te kevaLa potAnA icchita paMthe pahoMcaze, eTaluM ja nahi balake jatAM jatAM mArgamAM te bIjA paNa mArgone anubhava karI zakaze. e rIte jene padArthonA dharmane oLakhavAnI cAvI maLI jAya, te pitAnA iSTamArge jaI zakaze. eTaluM ja nahi paNa te cAvI dvArA ene jagatanA vividha padArtho ane temanA vividha dharmonuM sahaja bhAna thaze. - vijJAna Aje bhale game te svarUpamAM pariNamatuM hoya, paraMtu vijJAnanuM beca upara kahyuM te ja--eTale ke padArthonA dharmanI mULacAvI zodhavAnuM che. te cAvI zodhAI gaI eTale enA eka padArthamAMthI aneka judIjudI sthitione anubhava ane upayoga thaI zake-jema ghaNuM zAstranA vAcako Aja sudhI A drazya zazita ' "zabdamAM zakti che' ema bolyA karatA hatA, paNa e zakti kayAM che. enuM mULa zodhavA vijJAne maMthana karyuM, to te prayatnadvArA te zakti jANI zakAyuM ane e zaktino vividha upayoga paNa karI zakayuM. reDiyo, Teliphena ityAdi zodho zabdazaktinA paricayathI dazyamAna thAya che. A parathI ema samajAya che ke bhale kaI eka ja viSayano abhyAsI hoya paNa je te vastunI upara rahelI vividha avasthAonuM nahi paNa e avasthAo jethI utpanna thayuM che te tattvanuM svarUpa jANe, te tene pratyeka padArthanA svarUpane anubhavavAnI mULa cAvI hAtha lAgI jAya. paNa AvuM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 AcArAMgasUtra zeAdhana vRttionA virAma sivAca sulabha nathI, ane vruttionA virAma te vRttionA abhyAsa vitA jAge nahi. AthI kRttionA abhyAsanI cojanAarthe ja dha saMsthApakA dharmAMtattvanuM nirUpaNa kare che ane kahe che. A pathI je satyArthI haze te vividha padArthonA chIcharApaNAnA bAhya svarUpane jANavAnI mAthApheDamAM na paDatAM, paTTAnA AMtiraka mULa svarUpanI jANa mATe prayatna karaze, ane te khAtara jIvananAM jIvane samApta thAya taye tenI mULa cAvInI ja zeAdha karaze; ane ekadrArA eTale AtmArA AkhA anaMta vizvane jANI leze. A zeAdhamAM dharmAMtattva adbhuta sahAya kare che. chIcharApaNAmAM bhramaNa na karAvatAM vastunA mULasvabhAvanI cAvI odhI Ape te ja dharma. jainadarzana dharmanI vyAkhyA paNa e ja Ape che, ke vastune svabhAva e ja vastune dharma. [3] pramAdIne sarvathakI ( sarva prakAre ) bhaya hAya che. apramAdIne ( yAMya kAI taraphathI) bhaya hAtA nathI. noMdhaH--paNa sarvajJa thatAM sudhI eTale ke pUrNa siddhi prApta thatAM sudhI sAdhakane sAdhanAnAM sa kALamAM apramatta rahevAnuM che. rakhe koI sAdhaka sAdhanAne siddhi mAnI gAphala banI jAya! te khAtara pharIthI sUtrakAra mahAtmA apramattatAnI A sUtramAM cAdI Ape che. anubhava paNa ema ja kahe che ke te vRttinI ThagAImAM sAdhaka bedarakAra banI naya, teA ati puruSArthathI prApta thayeluM phaLa paNa kSaNavAramAM gumAvI bese. ane evAM dRSTAMtA paNa ochAM nathI. AthI pratyeka sAdhaka apramattatAne satata baLavI rAkhe. vaLI sUtrakAra ahIM eka bIjI vAta kahI de che te e ke pramAda ane bhraya prazne sahacArI che. pramAda eTale AtmasvarUpanI skhalana!--AtmAnI zaktine avizvAsa jAgavA te. jene AtmavizvAsa nathI, te kadI kAI paNa kSetramAM nica tu banI zake, na rahI zake. tyAM vahema, jaDatA, daMbha e badhuMce nabhe, ane tyAM ma, vyaktitva, sa`cama ke tyAga na Take, e vAtanI anubhava paNa sAkSI pUre che. [4] je ekane namAve che, anekane namAve che, te ekane namAve che. te anekane namAve che; ane je Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tyAganuM phaLa 105 che . neMdha -je pitAne te che, te jagatane jIte che; ane jeTale aMze je jagatane jItI zake che ema dekhAyuM hoya tyAM samajavuM ke teNe teTale aMze pitAne jItyo hovo joIe. Ama kahIne sUtrakAra be vastu kahe che: eka to AtmavizvAsanI, ane bIjI vRttivijayanI. AtmAnI anaMta zakti che. tethI je AtmAne sAdhe che, te anaMta zaktione sAdhI le che; eTale koI paNa sAdhanAne hetu AtmaprAptino ja hovo ghaTe. AthI ema paNa phalita thAya che ke je dvArA AtmaprApti na thAya te mArga sAdhanAno mArga kahI zakAya nahi. vRttinA vijaya vinA AtmaprApti zakya nathI, eTale ja saMyama ane tyAgamArga batAvyo. A rIte vRttino vijaya e ja tyAgane Adarza ane vRttino vijaya thayo eTale lokano vijaya ane AtmAnuM darzana paNa thayuM ja samajavuM. jyAM AtmadazIMpaNuM che, tyAM bhaya ane icchA bannene virAma che; paNa jyAM vRttinI adhInatA che, tyAM saMsAranI parAdhInatA ane dikha badhuMye che. [5] AthI ja vIra sAdhake saMsAra saMbaMdhI duHkhane jANIne saMsAranA sAga joDanAra ta (Asakita ityAdika)ne vame che. ane tene vamIne mahAyAna (eTale ke utkRSTamArga-satyamArga-saMyamamArga) tarapha gamana karI kramapUrvaka AgaLa ne AgaLa vadhe che. (paramapada-nirvANane pAme che. ) teone pachI jIvitanI paNa AkAMkSA rahetI nathI. noMdha --A sUtramAM vIra sAdhakanI vIratAne upacoga samajAvyA che. pAzava baLa ke vilAsamAM vaparAtI vIratA e vIratA nathI, paNa saMsAranAM mULa ukheDavAne puruSArtha e ja vIratA che. AvI vIratA saMcama ane tyAgamAM upayogI che. ane te tyAgI vIratAne pariNAme jIvanecchA ke jenI saMsAranA jIvamAtra para asara hoya che tene sudhAM chatI jAya che. jyAM sudhI jIvanamAM kaI paNa bheca bAkI hoya, tyAM sudhI jIvananI jhaMkhanA virame nahi; eTale jIvananI jhaMkhanAne vijaya eTale dhyeyano vijaya, kiMvA dayeyanI siddhi.ecanI siddhi pAmavI, ane vIratAnI parAkASThAe pahecavuM, e banne ekIsAthe ja sadhAtA rahe che.. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 AcArAMgasUtra [6] je ekane khapAve che, te bahune khapAve che; ane je bahune khapAve che, te ekane khapAve che. noMdhaH-paraMtu Asakti para vijaya kema maLe tene A sUtramAM uttara che. ekane eTale ke mehanIyane. je eka mohanIyakarma para vijaya meLave che, te sarva para vijaya meLavI zake che kAraNa ke eka mAtra mohanIyakama ja saMsAranuM mULa kAraNuM ane AtmaprakAzamAM bAdhA karatuM pragADha AvaraNa che. mohanIya eTale mehane vaza thaI AtmA je karma kare che. tenA para vijaya meLavyA pachI itara karmo para kAbU lAvavAmAM kazIe muzkelI paDatI nathI. [7-8] je buddhimAna sAdhaka AjJAmAM zraddhALu che, te lekanuM yathArtha svarUpa jANe che; je saMsAranuM yathArtha svarUpa jANe che, tene anyane temaja anyane teno bhaya rahetuM nathI. nedha-ahIM AjJAmAM zraddhA hovAnuM sUcavI sUtrakAra mahAtmA ema kahevA mAge che ke jyAM sudhI satpanI AjJAmAM zraddhA hatI nathI, tyAM sudhI sAdhanAmAM nizcayatA AvatI nathI. AjJAmAM zraddhA na hoya, tyAM sudhI aMta:karaNa icche toya AjJAnuM yathArtha pAlana na ja thaI zake. apaNutA vinA AjJApAlana na thAya, ane arpaNutA te zraddhA pachI ja Ave. tethI ja anubhavI puru bhAkhe che ke, zraddhAvAna mane jJAnamU. AtmajJAna zraddhAthI ja janme che. sArAMza ke zraddhA ja sauthI prathama agatyanI vastu che. zraddhA pachI ja sAcuM jJAna jAge che, ane tevA jJAna pachI ja zAnti sAdhya bane che. zraddhA e hRdayanI vastu che, to te sAcI rIte tyAre ja jANe che ke jyAre sadabuddhinA aMze sarva rIte khalyA hoya, nirAbhimAnitA AvI hoya ane AjJAmAM arpaNa thaI javA jeTalI buddhi ghaDAI gaI hoya. A vAta. bhUlavI joIe nahi. puruSa, zAstra ane sadabuddhiAra kareluM nizcaya e tripuTIne meLathI sAcI zraddhA jAge che, ema mahApu vade che. AvI sAcI. zraddhA kevaLa tarkabuddhithI ke kevaLa lAgaNanA uchALAthI AvI zake nahi. te mATe zuddha hRdaya ane sadabuddhi bane taiyAra joIe, arthAta ke jijJAsA joIe, verAgya joIe ane viveka paNa joIe. zraddhAdArA sAcuM AtmajJAna thAya, ane A thayA pachI ja bhaya virame. je pote nirbhaya bane che, tenAthI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 tyAganuM phaLa jagata paNa nirbhaya ja bane che. A sthiti sahajatAnI che; saMpUrNa ahiMsAnI che. kAraNa ke, je aMdara che tenuM ja bahAra pratibiMba dekhAya che. aMdaranI vRtti ja bahAranI kriyAnuM mULa kAraNa che. sthitaprajJa ane bhakta sAdhaka pote lokathI bItA nathI ane leka tenAthI bItA nathI, kAraNa ke te pote nirbhaya banyo hoya che. ane je pite nirbhaya hoya, te ja bIjAne nirbhaya banAvI zake che. [9] zastro ekabIjAthI caDatAMUtaratAM, teja ke narama tathA tINa ke sAmAnya ema hoI zake che, paraMtu azastramAM caDatAUtaratApaNuM hotuM nathI. noMdha -ahIM zastra arthAta AtmAne bAdhA karanArAM taravoeTale ke Asakti ane tenAthI janmatA rAgAdi zatruo samajavAnA che. vAsanA eka maTe ane bIjI janme. eka sAmAnya hoya ane bIjI vizeSa hoya, eka maMda hoya ane bIjI tIvra hoya, ema temAM anekaparuM ane vividhapaNuM hoya che. paraMtu azastra arthAta ke AtmAnI sahajadazAmAM tevuM kazuM hotuM nathI. A vastune nIcenA daSTAMtathI barAbara samajI zakAze. eka mANasa krodhathI, bIjo abhimAnathI, trIje ghaNAthI, cothA viSacAsaktithI, pAMcame lobhathI ema vividha rIte AtmAne haNI zake che. tema ja e krodha, abhimAna, ghaNe, viSayAsakti ane lobhamAMya vaLI taratamatA batAvanArAM aneka kAraNe ane kriyAo thatI dekhAya che. paraMtu AtmAnI sahajadazAmAM, samabhAvamAM ke zuddha premamAM tevA bheda nathI. te to badhI sthitimAM ne badhe sthaLe eka ja svarUpamAM rahe che. pracaMDa krodhI paNa kaI para krodhI, to keAI para snehI, ema vividha banaze; paraMtu samabhAvI ke zuddha premInuM to sarvatra ane sarva sthaLe te ja tattva dekhAze. te zatru para paNa prema ane samabhAva ja heALaze, ane mitra para paNa te ja amRta veraze. sArAMza ke patananA mArgomAM vividhatA che. sahajavikAsanA mArgamAM e jAtanI vicitratA nathI. jJAnI bhakta, mUrkha ke karmakAMDI kaI paNa he, AtmavikAsanA mArge je heAya te sau samAna che, tyAM bhinnatA nathI.. [10] je krodhane tyAge che, te mAnane tyAge che; je mAnane tyAge che, te mAyAne tyAge che; je mAyAne tyAge che, te lobhane tyAge che; je lobhane tyAge che, te rAgane tyAge che je rAgane tyAge che, te ro. - , Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 AcArAMgasUtra deSane tyAge che; je deSane tyAge che, te mehane tyAge che; ane je mehane tyAge che, te garbhathI mukta thAya che. je garbhathI mukta thAya che, te janmathI mukta thAya che; je janmathI mukta thAya che, te maraNathI mukta thAya che, je maraNathI mukta thAya che, te narakathI mukta thAya che; je narakathI mukta thAya che, te tiryaMcagatithI mukta thAya che; ane je tiryaMcagatithI mukata thAya che, te duHkhathI mukta thAya che. noMdha -have tyAganA phaLano upasaMhAra karatAM karatAM sUtrakAra kaSAyo ane tenAthI janmatI sthitithI mAMDIne TheTha bhavabhramaNa sudhI A krama varNavI de che. A sUtramAM samasta prANIsamAjanI gaMbhIra cikitsA che, jaDa ane jIvAtmAnA saMbaMdhanuM bayAna che, ane saMsAranAM mULabhUta kAraNonI rahasyapUrNa samIkSA che. krodhanuM sthAna ahIM prathama mUkyuM che, temAM paNa rahasya che. koine kriyArUpe je anubhava thAya che te pote krodha nathI, paNa krodhanuM pariNAma che. krodha eTale juse, Aveza. Avo Aveza padArtha pratyenI AsaktinA pariNAmathI janme che. gItAjImAM paNa kAmathI krodha, krodhathI saMmoha, saMmohathI smRtivibhrama, smRtivibhramathI buddhinAza, buddhinAzathI AtmaghAta, AtmaghAtathI ayuktatA, ayuktatAthI bhAvanAne vidhvaMsa, bhAvanAnA vidhvaMsathI saMpUrNa azAMti ane azAntithI du:kha A ja krama che. paNa A kamane koI paNa sAghaka pagathiyArUpe samajIne prathama pahele pachI bIje ane pachI ja trIje javAya ema na samajI le! kAraNa ke Avo kama samajanAra ghaNIvAra bhUlamAM paDe che. joke ghaNuMkharA mANasone upalaka rIte joIe eTale ke kriyA parathI tapAsIe to te krodhI nathI dekhAtA paNa mAnI dekhAya che. keI abhimAnI dekhAya che. paNa krodhI nathI dekhAtA. paraMtu A dekhAtI sthiti e vAstavika sthiti nathI. tenAmAM je nathI dekhAtuM te mAtra nimittakAronI gerahAjarIne laIne che, mULakAraNanA nAzane lIdhe nahi. je eka kSetrano guNa che te nimita maLatAM bIjA kSetrane durguNa bane e svAbhAvika che. jenAmAM eka saguNa svAbhAviktAthI jAge, tenAmAM badhA kSetromAM te saguNone prakAza paDavo joIe. pachI nimittonI apekSAe ochA ke vadhu Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAganuM phaLa pramANamAM dekhAvuM e judI vAta che. ane jo ema na hoya te vAstavika vikAsa. na gaNAya. dharmane paNa AvI vijJAnabuddhithI tapAsavA joIe. je sAdhaka dharmasthAnamAM asatya na bole, paNa jIvanavyavahArane lagatI kriyAomAM eTale ke kApaDa mApatAM ke mAla letAMdetAM jUThuM bole te sAdhake dharmanI ArAdhanA karI nathI ema manAya. eka kriyA thAya eTale bIjuM tenI sAthe ne sAthe ja thAya che. ghaDiyALanuM eka mukhya cakra cAle, eTale badhAM cakro ane tenA kAMTAo tenI sAthe ja pharavAnA. tema eka kriyAmAM sAcI zuddhi Ave eTale AkhA jIvanamAM zuddhine saMcAra thayA vinA rahe nahi. [11] mATe buddhimAna sAdhake ( AvezanuM mULa bALI A rIte) krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa tathA mehathI pRthapha thaIne garbha, janma, maraNa narakagati ane tiryaMcagatinA duHkhothI nivRtta thavuM. A zastrothI viramelA ane azastra ( tyAga )dvArA AgaLa vadhI saMsAranA pAra pAmelA sarvajJa puruSonuM anubhavapUrNa vAkya che. nedha-sarvajJanuM vacana kahI ahIM sUtrakAra puruSonI AjJAnI adhInatA svIkAravAnI preraNuM Ape che, ane e parathI ema paNa phalita thAya che ke sarvajJa ke puruSonI AjJA svayaM zraddhAspada banI zake che. kAraNa ke te AjJA nircAja ane niHsvArtha hoya che. temAM kevaLa lokakalyANano eka ja uccattama udeza che. [12] e rIte prathama kAryonAM mULakAraNone chedI ( AvatAM karmonAM dvAre rekI ) pachI pUrvakRta karmone aMta lAvI zakAya. noMdha -sau sukhane, AtmasvarUpane jhaMkhe che, ane te meLavavA bhinnabhinna dizAmAM--koI bAhya bhautika kSetramAM, keI mAnasakSetramAM ane kaI AdhyAtmika kSetramAM ema bhinna bhinna prayatna paNa kare che; chatAM je vastune e icche che te zAthI nathI maLatuM? ene sUtramAM sUkSma khulAse che. e sUtramAM prathama karmonAM mULa kAraNene chedavAnuM kahI, ema kahevA mAge che ke jyAM sudhI bAdhaka kAraNano nAza na thAya tyAM sudhI ISTasiddhi na thAya, pachI game teTalI ane game tevI e kriyA suMdara dekhAya to temAMthI saMtoSa na maLe, jemake keAI dhruvakAMTAne hAthamAM laI game teTalI AkarI pratijJAo Ape to te uttara dizAbhimukha rahevAne. tene AMgaLI vatI pUva Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 AcArAMgasUtra dizAbhimukha rAkhavA prabaLa prayatna kare, to te sthAna para AMgaLI hoya tyAM sudhI ja te pUrva dizA tarapha rahe, ane AMgaLI laI lo eTale pharIne te uttara dizA tarapha vaLI javAno. A rIte seMkaDo varSa sudhI keI yatna kare to tenuM mULa kAraNa jANI te bAdhaka kAraNa dUra na karAya tyAM sudhI te sthitimAM phera paDe nahi. paNa jyAre te pahelAM tenuM bAdhaka kAraNa zodhe, eTale ke jyAre tene khyAla Ave ke dhuvakAMTA para rahelA lohacuMbaka nAmane dhAtu uttara dizAmAM tene AkarSe tevA tenA DuMgarAo che. ane tethI te dizA tarapha kheMcAya che. ane Ama jaNyA pachI te dhAtune uparathI dUra kare tyAre te manuSya te kAMTAne icchita mArge vALI zake. te rIte je sAdhaka potAnI thatI bhUlanuM mULa zodhI tene dUra kare to ja te Icchita paMthe AgaLa dhape ane pecanI prApti karI zake. [13] pazyakane upAdhi zI che? nathI ja ane nathI. te prayoga paNa nathI. . nedha-have sUtrone upasaMhAra karatAM sUtrakAra ahIM pazyanuM AbehUba svarUpa Ape che. pazyaka eTale draSTA, draSTA eTale dazya jenAra nahi paNa svarUpa jenAra. Ane raMgamaMDapa para veza bhajavatA naTa sAthe sarakhAvIe to ema kahI zakAya ke naTa joI e to bhUpatinI bhUmikA bhajave ke bhikhArInI bhUmikA bhajave, paNa bane sthitimAM tene pite nATakiye che te svarUpanuM bhAna rahe che ane rAjA ke bhikhArInA vezanI asara tenA upara thatI nathI. je potAnA svarUpanuM bhAna thayA pachI draSTA banI gayo che, tevA sAdhanAsiddha puruSane sArA ke mAThA prasaMgo ke do sAthe saMbaMdha hovA chatAM tenI sArI ke mAThI asara tene vaLagI zakatI nathI; eTaluM ja nahi paraMtu e sthitinI prazaMsA varNavI zakAya tevI paNa e sthiti hotI nathI. ema kahI e sthiti kevaLa anubhavagamya che ema batAve che. tyAganA pariNAme thatuM kaSAyonuM zamana A rIte draSTA hovAnuM bhAna karAve che. upasaMhAra kaSAya e ja bhavabhramaNanuM mULa che eTale jeTale aMze kaSAyonuM zamana teTalI ja nirAsakita ke tyAganI saphaLatA che. kaSAyonA zamanathI Atmazuddhi thAya che. AtmazuddhinI parAkASThAnuM pramANa sarvajJatAnI prApti. kAraNa ke je ekane Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAganuM phaLa 111 saMpUrNapaNe jANe te samastane saMpUrNapaNe jANI zake, e naisargika niyama che. mahAna AtmAo ja A satyamArgane pAra pAmI zake, ane sarvajJa banI zake. jIvitanI AkAMkSAne tyAga, pUrNa nirbhayatA ane satyanI akhaMDa ArAdhanA e vIratAnAM lakSaNa che. jenI eka mAge zakti haze te bIje mAge paNa vaLI zakaze. jJAnanA mULamAM zraddhAnA apUrva baLanI prApti che. satpaSadarzita satyamArgamAM pravartavAnI tAlAvelI e zraddhAnuM cihana gaNAya. zraddhAvAnane Atmonnatino mArga vadhu saraLa che. ema kahuM chuM. zItoSNaya nAmanuM tRtIya adhyayana pUrNa thayuM. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktva samyaktva eTale sAcApaNu.. trIjA adhyayanamAM tyAga ane tyAganA phaLarUpe satprAptine lagatI khInA AvI. jyAM sudhI satyathI jijJAsA na thAya tyAM sudhI tyAga saMbhave nahi, eTale tyAga mATe je tattvanI AvazyaktA che. tema kaheA ke je tattva tyAganA pAyArUpe che tema kaheA. paNa te rUpe A adhyayanamAM strakAra mahAtmA satyane lakSa manAvI tenAM sAdhanA va ve che. prathama uddezaka ahiMsA prathama adhyayanamAM ApelI sUkSma ahiM'sAmAM vivekadRSTi mukhya hatI. ahIM ApelI ahiMsAmAM jIvananA sa kSetragatavyApaka ahi'sAnI mAlika dRSTi che. prathama ahiMsA Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiM'sA 113 aa viveka Ave ane pachI ahiMsAnI AcaraNIyatA Ave. paNa ahiM sAnuM sthAna ja prathama zA mATe ? A uddezamAM satyanA mukhya sAdhanarUpe ahiMsAne lagatI bInA che. paNa khIjA' te kema nahi ? e prazna prathama take thavA sabhava rahe kharo. paNa ahiMsAnu svarUpa eTaluM te sAmukhI ane sarvavyApI che ke te parathI jIvanavikAsane lagatA badhA praznonA ukela AvI rahe. eTale ahiMsAmAM khIjA vratAnA gANapaNe paNa samAveza thaI jAya che. ane te ja kAraNe tenu sthAna paheluM che. tethI ja sUtrakAra ema paNa kahI de che ke je dharmamAM vizvanAM sUkSma ke sthULa, cahna ke acara sa prANIo pratye samAnabhAve vartavA jeTalI ahiMsAnI udAra vyAkhyA hAya te ja dharmo sAcA ane sanAtana heAvAnA dAvA dharAvI zake. gurudeva AlyA: [1] ahe| jakhU! mane sAMbhaLa. huM kahuM chuM ke jeTalA tIrthaMkarabhagavAnA thaI gayA, je hAla varte che, ane bhaviSyakALamAM thavAnA che te badhA A rIte kahe che, batAve che ane varNave che keH-e iMdriyAdi e iMdriyavALAM ) sarvAM prANI, vanaspati vagere sarvabhUtA, paMcendriyAdi sarva jIvA tathA pRthvI Adi sarva sattvAne haNavAM nahi, temanA upara hakUmata dharAvavI nahi, temane ( mamatvabhAvathI ) kabaje karavAM nahi, saMtApavA nahi ane mArI nAkhavAM nahi. noMdha:--ahiMsA e game tevuM teAye sAdhana che. ane sAdhana sakALe, sakSetre, sa dravye ane sabhAve eka ja rUpe hoya tevuM ekAMta nathI. tethI prathama te ahiMsAnuM rahasya vivekapUrNAMka ukelavuM joIe, ane pachI AcaraNa thavuM joIe. jo rahasya na samAya te ahiMsAnA siddhAMtanuM vikRta pariNAma e rIte Ave, ke je hAla ghaNe sthaLe. dekhAI rahyuM che. eka teA dharmone The thatI hiMsArUpe, ane bIntu dharmane oThe gerasamajaNe thatI ahiMsAnA arNarUpe. eka tarapha devane nAmeya pazuonAM mali apAya che, 8 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 AcArAMgasUtra ane khIjI tarapha sUkSma jaMtuo tarapha dayA hAvAnuM batAvanArAo mAnavajAta pratyenI hamadardIthI paNa dUra dekhAya che. A bannene sUkSma rIte avalokIe tA kAInI vRtti ane kriyA khannemAM hiMsA dekhAya che, te koInI vRtti karatAM kriyAmAM vadhu hiMsA dekhAya che, ane kAInI kriyAmAM kadAca pratyakSa na dekhAtI heAya tAye vRttimAM hiMsA hAya che. jyAM ahiMsAnuM sAcuM svarUpa samajAyuM heAya tyAM AvI sthiti na heAya, ema sUtrakAra kahe che. sAmAnya rIte hiMsA eTale koI jIvane haNI nAkhavuM eTalI ja vyAkhyA manAya che, paNa e pUrNa nathI ema ahIM sUtrakAra kahe che. ane tethI kAI paNa jIva--pachI te nAnA hAya ke meTA hoya tenA upara mAlikI rAkhavI, mamatva rAkhavuM, kabajo dharAvaveA ke tenI lAgaNI dUbhavavI e paNa hiMsA ja che. hiMsAnI A samajaNa pachI ahiMsAnI vyAkhyA keTalI udAra hoya e saheje samajI zakAya. ahiMsAnA upAsaka manathI paNa kAInI lAgaNI dUbhavavA icche nahi, peAtAnA Azraye rahelA jIvA para atyAcAra gujAre nahi. adhIna rahelA nokaracAkara ke pazuo paNa peAtAnA samAna sukha icche che. temanAmAMya cetanArAkti che, prANatattva che, dehArdi sAmagrI che, vyakta ke anyakta manaHzakti che, jIvanecchA che ane satyanI jijJAsA paNa che. ema samajI peAtAne tene mAlika na samaje paNa pAlaka, pASaka ke pitA tarIke samaje, ane tenA para bALaka jevuM vartana rAkhe. e sAcI ahiMsA che. paNa jyAM parigrahanI bhAvanA, Asakti ane mamatA che, tyAM zuddha ahiMsA na sabhave, je sAcA ahiMsaka heAya tenA pratyeka kAmAM vivekabuddhi jAgRta ja hAya, e kAyara na hoya tema vilAsIce na hoya. kAI paNa kArDamAM e peAtAne svA khIntanA bhAge na sAdhe. A jAtanI bhAvanA vagaranI kahevAtI ahiMsA e ahiMsA teA nathI ja. [2] A ja dharma pavitra, sanAtana ( jUnA ), ane zAzvata (nityavartI) che. ane tethI ja saMsAranAM duHkhAne jANanAra (hitakArI) tIrthaMkara bhagavAne sAMbhaLavA taiyAra thayelAone, nahi thayelAone, gRhasthAne, rAgIone, tyAgIne, bhAgIne ke yAgIone saune batAvyA che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA 115 noMdhavyApaka ahiMsAnA pAlanamAM samasta prANujAtanI rakSA * ane nirbhayatA samAyelAM hoI temAM vizvazAnitanuM mULa che, ema prathama sUtrathI phalita thayuM. A sUtra ema kahe che ke AvI jAtanA vizvapremanA saMskArene sthApita karAve e ja dharma sAce ane sanAtana gaNAya. dharmanI satyatA ane prAcInatA kALa parathI niyata karavAmAM Ave che, tyAM bhUla che. kALa ke saMyogo para dharmanuM nirmANa ja nathI. dharmanirmANano AdhAra pratyeka jIvanA pRthaka pRthaka jIvanavikAsa para nirbhara che. jIvananAM kSetre ane bhUmikAmAM jema jema vividhatA dekhAya tema tema te pAtra paratve dharmamAM paNa tevuM vaividhya hAya, ane hovuM ghaTe. AthI ja kahe che ke dharmatatva keI amuka sAdhaka, amuka saMpradAya ke amuka samAja mATe ja nathI. sUryanAM kiraNonI mAphaka prANImAtramAM tene cirAga saLage che. mAnavajAtamAM buddhi ane puruSArthane svAdhIna vikAsa hoI temAM A tattva vadhu vikasita banavAno saMbhava che, ane tethI temane uodhIne ahIM kahyuM che ke gRhastha ke tyAgI, A matane mAnanAre ke bIjA matane mAnanArA ane bhagI ke yegI sau koIne A dharmanuM pAlana ekasarakhuM anivArya bane che. jeke dharma paNa dravya, kSetra, kALa, bhAva, bhUmikA tathA mAnavaprakRtine apekSita hAI temAM vikAsabhede taratamatA hoI zake paraMtu jagatamAM jIvatI kaI paNa vyakti dharmatattvathI pRthak te na ja hoI zake ane rahI zake. A rIte jIvanamAM jeTale aMze dharmanuM sthAna, dharmanI vyApaktA ane dharmanI vividhatA hoya, teTale aMze ahiMsAnuMye sthAna, vyApaktA ane vaividhya hevAM svAbhAvika che. AthI koI paNa kSetra ke bhUmikAmAM vasatA vikAseccha mAnavane tenuM pAlana saMbhAvya ane suzakya banI rahe che. [3] e dharma kharekhare che, ane mAtra jinapravacanamAM ja varNavela che. - neMdha -mAtra jinapravacana kahevAnuM ahIM e prayojana che ke - jainadharma amuka kula, jJAti, ke samAja nathI. jaina zabda guNavAcaka che. jainanA guNane dhAraNa kare te jaina. pachI te game te jJAti, kuLa ke samAjane Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 AcArAMgasUtra ho. ane tethI ja samasta jagatanI apekSAe sUtrakAre dharmatatvanI tathA ahiMsAnI vyApaktA varNavI che. ane e kALe jainatvane anusaratA varga sivAya Itara pravartatA dharma, mata ke paMghamAM ahiMsAnI ATalI udAra vyAkhyA nA hoya, ane vahema, rUDhi tathA ajJAnatAne laIne devadevIo ke evAM nimitte thatI hiMsA adharma nathI paNa UlaTe dharma che evA vikRta dharmano pracAra thato hoya, evo Azaya uparanA sUtranA kALathI phalita thAya che. [4] mATe zANe sAdhaka AvA nirdoSa dharmanuM yathArtha svarUpa jANune zraddhA karyA bAda te tenA pAlanamAM) ALasu na bane, ane samajIne grahaNa karyA bAda te dharmane prANu jatAM sudhI tyAga na kare. noMdha -sadoSatA ane dharmane lAgatuMvaLagatuM nathI. je kriyAmAM je rAma saMdeSatA hoya te kriyAmAM te samaye dhama na hoI zake. sUma hiMsA paNa dharmane nAme kSamya nathI. saMskAritAne dharma samajI tevA sadudharma para zraddhA rAkhavI ema kahe che. AvA dharmamAM keI deza, kSetra, saMpradAya ke mata bAdhita na hoI zraddhA thavI azakya nathI. Avo dharma jALavavA chatAM uccakoTine jIvanavyavahAra jALavI zakAya che, eTale te dharmanuM pAlana azakya nathI. mAtra sAcI jijJAsA ane sAcI vicAraNA hovI ghaTe. eTaluM ja kahe che ke tevA dharmanA pAlanamAM "huM dharmane samajato nathI, mArAmAM amuka prakAranA AdhyAtmika graMthono abhyAsa nathI, ke mArAmAM dharmapAlananI ke kriyA karavAnI zakti nathI" tevo bacAva karavAno avakAza nathI. tevA bacAvanA garbhamAM sAcuM kAraNeya hotuM nathI. ALasa ane pramAda ja A jAtane bacAva karAve che. eTale vikalponA vamaLamAM na gucAtAM sau koI koI paNa kSetra ke bhUmikAmAM rahIne kamapUrvaka sadharmanuM pAlana kare. dharmapAlanamAM prANArpaNanI paNa paravA na hovI joie. [5] sAdhaka dekhAtA raMgarAgamAM ( aMjAI na jatAM) vairAgya dhAraNa kare. neMdha -A sUtramAM ahiMsAnA upAsakoe padArtho pratye meha ghaTADo joie ema batAvyuM che. jyAM moha che, tyAM pratyakSa ke parokSa hiMsA thavAno saMbhava che ja. ahiMsAnA sUtra uccAravAthI, ke ahiMsaka gaNAtA dharmamAM bhaLI ghaDI bAhya rUDhigata cAlatI ahiMsaka kriyAo karavAthI ja Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA 117 mAtra ahiMsaka banI javAtuM nathI. ahiMsAnA pAlana sAruM peAtAnI rUDha mAnyatAo ane AdatAne bhega Apaveza paDe che, uparanA raMgarAga paranA meAha ghaTADavAnA prayAga karavA paDe che. tyAre ja jIvanamAM Adarza ahiMsA vaNAya che. meha e jIvana sAthe jakaDAyelA pragADha aMdhakAra che. te vicAranA dIpaka sivAya na jaI rAke, eTale meAha ghaTADavA mATe sAdhaka vicAre ke A bahAra dekhAtuM vizva e vicitra nATakazALA che. kahIM hAsya, dana, saudarya, bhayaMkaratA, prema, nirdayatA, svAbhAvikatA, kRtrimatA Adi aneka vividha rA temAM eka pachI eka palaTAtAM najare paDe che; tathA eka ja sthAne kSaNe kSaNe navAMnavAM rUpe dekhAya che. e badhA dekhAve jeI sAdhaka temAM tanmaya na khanI jatAM tenAM kAraNAne tapAse, ane dareka padArthane samadaSTithI avaleAkI, tenA mULakAraNa ane svabhAvanu pRthakkaraNa karI temAMthI sadbodhane dhaDo laI savruttine vikasAve. [6] vaLI duniyAnI dekhAdekhI ( aMdha anukaraNa ) pazu na kare. noMdha:-bahAranuM aAvuM ane meha thave! je kAraNe zakya che te mukhya kAraNa ahIM samajAvyuM che. adhaanukaraNamAM sAcI samajanA abhAva hAya che. jeo Adhasa jJAne anusare che, temanI svataMtra buddhi kSINa thatI rahe che. eTale e peAtAnA sukhanA sAcA mArgane vicAra karavAthI vaMcita rahe che, ane meAhane dUra karavAthI thatA sukhanI kalpanA paNa te karI zakatA nathI. ane meAha khIjAnI preraNAthI nahi, paNa svataH janmatA vicAra ane vivekathI ja dhaTe che. [7] je meAkSArthI sAdhakamAM lAkaiSaNA ( bahirmukha diSTa ) nathI hAtI, te sAdhakane ( eka satpravRtti sivAya ) bIjI kazIye pravRtti hAtI nathI. ( athavA bIjo artha ahIM e paNa ghaTI zake ke jenAmAM prathama kahelI ahiMsaka vRtti nathI tenAmAM satpravRtti paNa na hAI zake.) noMdhaH--lokeSaNA ja saMsAranuM mULa che. huM bahAra sAro dekhAu' e .AtanI AsaktithI ja pApakha dhananI kriyA thAya che. e lokeSaNA jema jema dhaTatI jAya tematema te sAdhakanI pratyeka kricAmAM, pratyeka pravRttimAM zudhdhinu tattva vadhatuM jAya. AvA zuddha manuSya kAinuM aniSTa Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 AcArAMgasUtra karato nathI ane cAhatA nathI. te pitAnuM jIvana haLavuM banAvI mAtra parikalyANanA zubha AzayathI ja pravRtti seve che, eTale enI pravRti karmabaMdhananA kAraNabhUta hotI nathI. [8] AtmAthI jaMbU ! meM uparanI bhagavadbhASita je je bInA kahI che te dIThelI paNa che, sAMbhaLelI che ane anubhavelI paNa che. nedha -tavadarzI puruSa je je bhAve pitAnA aparakSAnubhUta svAnubhavathI jANe che, te ja kaLe che. ane tevA anubhavanA udgAre ja sva ane para ubhayane lAbhaprada thaI paDe che. A sUtramAMthI kaNa upadeza ApI zake, keno upadeza upAgI, saphaLa ane sAmAnA hRdaya para vizvAsa janmAvanAra nIvaDI zake, e samajAya tevuM che. [9] jeo saMsAramAM Asakta thaIne kheMcI rahe che, te che saMsAramAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. noMdha -anAsakti ane vikAsa e bane ekIsAthe na TakI zake. dharma je vikAsanuM sAdhana hoya to temAM bahirmukha daSTi na hovI ghaTe. | [10] mATe tattvadarzI dhIra sAdhake e pramAdIjanone dharmathI abhimukha jANIne aharniza udyamavaMta banI sAdhanAmArgamAM sAvadhAnapaNe vartavuM ghaTe. nedha -apramAda e ja amRta che, e ja dharma che. pramAda e adhyAtma mRtyu che. te daIne cepa e bhUDe che ke tenA dardIne ja mAtra nahi paraMtu te dardInA saMsargamAM AvanArA pratyekane pakaDI pADe che, ane patananI gartAmAM dhakelI de che. AthI dharmamArgane yathArtha samajIne zraddhA-daDha nizcayapUrvaka pitAnA mArgamAM apramata rahevuM, e ja samyakatvanuM pariNamana che. upasaMhAra ahiMsAne jIvananA pratyeka kSetra sAthe saMbaMdha che. sAcA ane sanAtana dharmanuM pAlana, ahiMsAnI jIvanavyApI AcaraNayAtAmAM che. AvI ahiMsA ke jeno saMbaMdha pratyeka karma, mana ane vANI sAthe che te jIvanamAM Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 ahiMsA vaNAya to te dvArA kevaLa vyakitane ja nahi paNa samAja, rASTra ane vizvano paNa vikAsa che, ane e sarvane mATe anivArya hoI zraddhAspada banavI ghaTe. kRtrima vilAsamAM hiMsAnI saMbhAvyatA che. hiMsA ane dharma ekIsAthe hoI zake nahI. bahirmukha dRSTi AtmavikAsanuM AvaraNa ane karmabaMdhananuM mULa che. enAthIja Asaktine vega maLe che. ahiMsAnA jIvanavaNATanI zakayatA mATe Asakti ane pUrvadayAsathI para rahevuM Avazyaka che. eTale jAgRti e jIvanavikAsamAM upayogI sAdhana banI rahe che. ane jAgRtithI pravRttimAM ane vRttimAM zubha saMskAre sthApita karavAnI taka sAMpaDe che. ema kahuM chuM. samyaktva adhyayanane prathama uddezaka samApta thayA. ' Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya uddezaka ahiMsA ane dha sUtrakAra ahiMsAnuM svarUpa batAvI ahI dhama ane vyavahAranA meLa sAdhI kahe che ke jayAM ahiMsA nathI tyAM dha nathI. gurudeva melyAH-- [1] AtmArthI jaMbU ! sAMbhaLa; je Asava ( karmabaMdhana )nA hetue che te saMvara ( karyAM reAvA )nA hetue paNa thaI zake che; ane je ka khapAvavAnA hetue che te karma baMdhAvAnA heturUpa paNu thaI paDe che. [2] athavA teA jeTalA karmAM khapAvavAnA hetuo che, teTalA ja karma bAMdhavAnA hetuo paNa che. ane karma bAMdhavAnA hetue che, teTalA ja kama' khapAvavAnA hetuo paNa che. noMdha:jyAre dhamAM ke vyavahAramAM nimittone ja mahattva apAya, ane e mahattva paNa eTaluM vadhI jAya ke temAM upAdAnane te| lagabhaga bhUlI ja javAya, tyAre dhama jIvanavyApI kSetrane khadale kama kAMDA, zuSkatyAga athavA evAM ja kaI khAdya AcaraNamAM samApta thaI jatA heAca ema dekhAya che. vAstavika rIte jotAM kama kAMDA tA mAtra nimittapUratAM che, ane temanA hetu upAdAna ( aMtaHkaraNasthita saMskArA)nI zuddhiarthe hAvA ghaTe. je nimitto Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane dharma 121 upAdAnanI zuddhimAM upayogI na nIvaDatAM hoya te nimittone mahattva ApavuM nirarthaka gaNAya, e pratipAdana A banne sUtro sacoTapaNe kare che. sArAMza ke bahAra dekhAto saMsAra e saMsAra nathI, paNa saMsAra to aMtaranI vAsanAmAM che. eTale bAhya saMsAra e kALo kolase nahi, paNa ene jevo je upaDyAga ke dupayoga karI zake teTalI ane tethI tenA upAdAnanI zuddhiazuddhi mATenuM mAtra nimitta bane. eTaluM ja vicAravuM rahyuM. uparanAM bane sUtro nirAsaktiyoganAM sUcaka che. mana iva manuSyAna zALa vaMdhanokSayoH e bhAva paNa ahIM bahu spaSTa thAya che. vizvamAM eka paNa nirarthaka vastu nathI. padArtha mAtramAMthI jJAna maLe che. eka ja padArtha ekane amRtarUpa bane che, ane bIjAne jhera paNa banI zake che. micchAdaSTi jIva jyAM jaI pApanAM poTalAM bAMdhe che, tyAM ja samyakdaSTi jIva karma bAMdhavAne badale choDe che. kozA jevI lAvaNyavaMtI ane catura vezyAnA vilAsagRhamAM lAMbA kALa sudhI ahorAtra vasavA chatAM zrI sthUlibhadra nirvikAra rahyA. eka tarapha vikArottejaka vAsanAnuM tIvra vAtAvaraNa, ane bIjI tarapha zAMtamUrti yogIzvaranI aDagatA. e bannenA ugra mAM Akhare gI jItyA, ne vezyA para potAnA sacAritranI akhaMDa chApa pADI. A rIte karmabaMdhananA sthAnamAM karmabaMdhana toDyA evo ullekha jaina graMthomAM maLe che. te ja rIte keTalAka cho evA paNa hoya che ke je uttama TinA pavitra vAtAvaraNamAM paNa pitAnI gaMdI vAsanAnA prabaLapaNAthI-pApiNDa vRttithI kamanAM tIvra baMdhana bAMdhe che. sArAMza ke nimitto karatAM upAdAnanuM prAbalya che. jenuM upAdAna pavitra che, tene nimitto game tevAM maLe to tenI pavitratA jaze nahi, paNa jenuM upAdAna apavitra haze, te pavitra nimittomAMthI patana pAmaze. AthI sAdhake upAdAnane pavitra banAvavAno pratyeka sAdhanAmAM prayatna karavo, ane te ja vece AgaLa vadhavuM ghaTe. paraMtu A uparathI nirAsakti keLavIe to karmabaMdhananA sthAnamAM taTastha, madhyastha ke samabhAvI rahI zakAya che ema mAnI keI sAdhaka potAnI kaseTI mATe svayaM tevA sthAnamAM javAnuM sAhasa na kare; kAraNa ke nirAsakti vadavAmAM jeTalI saraLa che teTalI AcaraNacatAmAM vikaTa che. - [3] A pade ( uparanAM rahasyo )ne saMpUrNa rIte samajanArA tIrthakara devo (zAsanAdhIzo)nA pharamAvyA pramANe A saMsAranA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 AcArAMgasUtra jene A rIte karmothI baMdhAtA joIne ko sAdhaka udyamavaMta nahi bane ? [4] priya jaMbU ! jJAnI bhagavAna saMsAramAM rahevA chatAM sarala, badhI ( mumukSu, supAtra bhUmikAgya ) ane buddhizALI puruSone evI rIte dharma kahe che ke jethI teo kaleza, zoka ane paritApanA sthAnamAM tathA kedhAdi, viSayAdi ke niMdAdi duSTa doSonA vAtAvaraNamAM hovA chatAMye dharmAcaraNa karI zake che. ahe! jaMbu ! A vAta anubhavapUrNa satya che. nedha-uparanA sUtramAM be bhAvanA che. eka to lokasaMgamAM rahevA chatAM anAsakta rahI vikAsa sAdhI zakAya che, ane bIjI bhAvanA e che ke AvA saMsArIone pitAnA vikAsane mArga jJAnI ja batAvI zake. jeNe anubhavyuM che, jeNe vividha dRSTibiMduo pacAvyAM che, jenAmAM anekAMtatA che, ane vikya che, te puruSa ja sAcuM jJAna ApI zake. bhinnabhinna vyaktionA vikAsa mATe mArga paNa bhinnabhinna hovA joIe, evo bhAva AmAMthI spaSTa nIkaLe che. saMsAramAM rahevA chatAM dharmAcaraNa karI zakAya che, ema kahIne ahIM dharma ane vyavahArane sumeLa sarasa rIte sAtho che. aNagAra ke AgAra keI paNa mArgane AmAM ekAMta Agraha nathI, Agraha mAtra vikAsane che. paNa enI rIta batAvanAra puruSa jJAnI havo ghaTe. jene lokamAnasano vizALa anubhava nathI, tevA puruSo je upadeza ApavA bese kadAca anartha paNa thAya, evo bhAva sUtrakAra ahIM rajU kare che. [5] aho ! jaMbu ! keTaluM Azcarya ! je A badhA ja mRtyunA mukhamAM jaI paDyA che. AvAM prANIne mATe mRtyu nahi Ave evo kazo ja nizcaya nathI. chatAye AzAthI taNAtAM, UMdhAM sthAnavALAM prANI kALanA meMDhAmAM paDyAM paDyAM paNa jANe kema kadI maravuM ja na hoya, tema pApakriyAomAM masta-taraboLa rahyA kare che, ( karmabaMdhanathI ) vicitra janmaparaMparA vadhAre che, ane pAchA tenI te ja AzAnI jALamAM sapaDAya che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane dharma 123 [6] A saMsAramAM evA paNa keTalAeka bhAre karmI (mehamUDha ) hoya che ke jemane narakAdi du:kha bhogavavAne jANe nAda ja na lAgyo hoya, tema tevAM aghora pApakarmo karI pharIvAra tevA sthaLamAM utpanna thaI te prakAranAM duHkho vedyA kare che. noMdhaH-prathama kArAgRhamAM jatAM manuSya kare che, paraMtu je betraNa ke cAravAra na hoya tene pachI e sahaja thaI jAya che. tema jene ati kaparAM duHkhone paricaya thaI gayo hoya te jIvAtmA eTale TevAI jAya che ke pachI tene duHkhane bhaya ja jANe na lAgato hoya ema thAya che. Ama kahevAnuM kAraNa e che ke jIvAtmAne potAnAM karelAM karmono samAThe anubhava vAraMvAra thAya che, chatAM te potAnI mUDha pravRttine sudhAravA prayatna karato nathI. tethI jJAnI puruSo ema anumAna kare che ke kadAca te paricayathI TevAI gayo haze (joke A eka opacArika vAkya che), nahi to pitAnI meLe zA mATe Ama vAraMvAra phasAca? ghaNIvAra kaMI paNa na karavAnI ALasuvRttine kAraNe je jIvo ame zuM karIe, amane anukuLa saMcAgo nathI ke ame bhAre karme chIe evA lUlo bacAva kare che temane A sUtramAM mIThuM udbodhana che. [7] ati krUra karmo karavAthI jIvo ati bhayaMkara dukhavALA sthAnamAM utpanna thAya che. ane je jIvo ati krUra karmo karatA nathI, te tevA duHkhI sthAnamAM utpanna thatA nathI. noMdha-jIvAtmA je prakAranA karmo kare che, tevA tevA AkAramAM caitanya vikRta thatuM jAya che; ane te vikRta cetanya karmone vaza hovAthI je prakAranA karmone vya vAtAvaraNa hoya che, tevA tevA nikRSTa (halakA) sthAnamAM ene yojAI javuM paDe che. ATaluM svarUpa jeNuM je sAdhake adhamakRtya karatAM Dare che, te adhama sthAnamAM javuM paDe tevuM kaluSita mAnasa ghaDatA nathI. [8] A pramANe je satya zrutakevaLI puruSe kahe che, te ja satya kevaLajJAnI puruSe kahe che. ane je satya kevaLajJAnIo kahe che, te ja satya zrutakevaLI puruSo paNa (A saMsAranA jIvone saMbodhavA mATe ) kahe che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 AcArAMgasUtra noMdha -jainadarzanamAM dazapUrvathI mAMDIne caudapUrva sudhInA jJAnanA dharanAra hoya te zrutakevaLI kahevAya che. A sapura tIrthakara denA upadeza pramANe ja pravarte che. tethI A satyunI vANImAM sarvajJa devenI vANInI ekavAkyatA barAbara jaLavAI rahe che. AvA samayajJa ane savartanavALA mahApuruSonI zikSAne anusaravuM e sAdhakanuM kartavya thaI paDe che. [9]. A jagatamAM kaI zramaNa tathA brAhmaNo satya ane sanAtana dharmathI viruddha pralApa kare che. jemake "ame dIThuM che, sAMbhaLyuM che, nakkIpaNe jANyuM che, tathA pratyeka dizAthI barAbara tapAsyuM che ke (dharmanimitte) prANu, bhUta, jIva ke sattva-e cAra prakAranA koI paNa vibhAganA koI paNa jIvane, haNavA, dAbavA pakaDavA, duHkhI karavA ke prANavido banAvavAmAM kaMIe doSa thatuM nathI."kharekhara e mithyA pralApa kare te anAryonuM ja vacana gaNAya. neMdha -nAnA ke moTA koI paNa jIvane jarA paNa dUbhavavo te hiMsA che. dharmane nAmeya hiMsA na hoI zake. A vAta sAva spaSTa ane satya che, ema jANavA chatAM te kALamAM dharmanimitte devadevI pAse hiMsA karAvavAno ajJAna ane aMdhasvAthI zramaNe tathA brAhmaNe pracAra karatA hatA. e vidhi adyAvadhi mUkha lokomAM vaMsAvazeSarUpe rahI gaI che. te prathAne bhagavAna mahAvIre nAza karavA mATe bharapUra prayatna karyo hato ane sAcI AryabhAvanAne pracAra karyo hato, e itihAsano AmAM dhvani che. AthI Arya ane anArya e guNanipanna saMjJA che, ema paNa spaSTa samaya che. [10] je Arya sAdhake hoya che te te A joIne A sthaLe evuM ja kahe che ke -ahe dayApAtro ! tamAruM te jovuM, sAMbhaLavuM mAnavuM, nakkIpaNe jANavuM tathA badhAM dRSTibiMduethI tapAsI jevuM e badhuM duSTa (asatya-anarthakArI) che, kAraNa ke tame evuM kaho che ke "jIvone mAravAmAM kaze doSa nathI"; paNa A tamAruM kathana anArya lokone anusaratuM ja che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane dharma 125 neMdha -jAtithI anArya gaNAtA lake karatAM kriyAthI jeo anArya che te vadhu bhayakaMra che; kAraNa ke pelA te bicArA pApapuNya ke dharmaadharmane samajatA nathI, tethI ja bhUla kare che. paraMtu jeo dharmane samaje che chatAM dharmane nAme adharma Adare che, te kharekhara upayuMkata anAryo karatAM vadhu dUSita che. anAryamAtra pote ja pApa kare che ane be che, paraMtu Aryane nAme anAryamAM pravartanArAo pote DUbe che ane temane anusaranArA bIjA paNa anekane DubADe che. A sUtra ema kahe che ke kaI paNa hetu mATe hiMsA, karavI e AryanA svabhAvamAM na hAya. [11] ane ame te kahIe chIe, bolIe chIe ane ema varNavIe paNa chIe ke ---koI paNa prANIne koI paNa prayojanathI mAravuM, duHkha devuM, saMtApavuM, pIDavuM ke prANarahita banAvavuM nahi, ane e (ahiMsaka) rIte vartavAmAM ja doSa nathI. A vacana AryapuruSonuM che. | nedhaH--je kaI mahApuruSoe vikAsa sAthe che, te anyane bhoga. laIne nahi paNa anyane bacAvIne. A bhAvanAne pracAra karavo ane vartavuM, e ja Arcasva che. emAM ja Arya dharma che. bIjAne nAza karIne svArthodha ane atyAcArI banavuM ane vikAsa sAdhavo, e banne vAto parasparaviruddha che. AryabhAvanAne ahIM accho paricaya maLe che. AryasaMskRti eTale jaina ke vedasaMskRti ema nahi, paNa Arya eTale te saMskArI puruSa ane Aryava eTale saMskAritA ema samajAya che. [12] dareka matavALAnAM dharmazAstromAM zuM zuM kaheluM che te barAbara tapAsIne ame dareka jAtanA anuyAyIone prazna karIe chIe ke (zAstravAdane bahAne beTA jhagaDAo macAvI zA mATe e matanA saMsthApakane anyAya kare che ?) he paravAdIo ! vAru, tamane sukha apriya che ke duHkha apriya che? je tamane duHkha ja apriya che, te tamArAM jevAM cetanAvALAM badhAM prANuone paNa duHkha ja mahAbhayaMkara ane aniSTa che. tema siddha thAya che, mATe tame tema varte. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra noMdhaH--A sUtra ema kahe che ke jevuM peAte icche che, tevuM ja Apyu jagata icchI rahyuM che. eTale sva ane paranI ekavAkayatA sAdhavA mATe dharmonI utpatti thAya che, ane tethI pratyeka dharmo, pachI te game te prasasthApakAe nirdezyA heAya, paNa je te dharmI tarIke oLakhAtA hoya te temAM ahiMsAnuM sthAna heAvuM ja joIe. vaLI dareka dharmonA abhyAsa ane anubhava pachI paNa ame ema kahIe chIe ke hiMsA e dharmanuM lakSaNa nathI, paraMtu dha'ne nAme ghusADI dIdhele ana che. Ama kahI vAstavika dharmAM te che ke jyAM ahiMsAnA siddhAMtane saMpUrNa Adara che ema saceTapaNe ThasAve che. ahIM e prazna thaI zake che ke te ahiMsA e ja dharmI heya te dharma, patha, mata, vagere A badhA bheda zA mATe joIe ? vizva para eka ja dhama pravate eTale A badhI mUjhavaNa TaLe. paNa A vastu jeTalI suMdara che, teTalI rAca nathI. bhinnabhinna prakRtinAM mAsa mATe bhinnabhinna sAdhane hAvAM asvAbhAvika nathI. satya eka ja che, chatAMya te daze dizAmAM vyApaka che. patha, mata, saMpradAya ane vADAonI anekatA e enAM ja vividha svarUpe che. eka kiraNa khInna kiraNa sAthe laDe te karatAM jeTaluM aikya sAdhe teTaluM ja te vistare ane anaMtatAmAM maLe. AthI je sAdhakA ntyAti ane anaMtatvanA pUntarI che, te game te vibhAgamAM rahI ane game tyAMthI e meLavI AgaLa *pe che. paraMtu jeo eka kiraNamAM ja anaMtatA kalpI le che, te kadAgraha ane sAMpradAyiktAmAM custa rahI pote bhUle che ane khIjAne paNa bhulAve che. te sa'kucitatAmAM na purAtAM zANA sAdhaka peAtAvat sarvatra jIe ane AgaLa dhape e samyaktvane paNa sAra che. A sUtramAM eka vizeSatA e jhare che ke:-kAI bhinna matavALAone temaNe mithyA mAnyA nathI ke peAtAnA darzananI lAlacamAM preryA nathI. mAtra temanI mAnyatAmAM je bhUla che te mAnasazAstranI dRSTie kasI batAvI che. ahIM ja jainadarzananA syAdvAdane pratyakSa anubhava thAya che. je darzana jeTaluM vyApaka hoya teTaluM ja udAra ane svAbhAvika hAya. naisargiCka darzana jeNe pacAvyuM heAya tevA mahApuruSAne peAtAnA anuyAyIoe vadhAravAnI lAlasA na heAya; paNa te te| pAte satyanI je anubhUti lIdhI che, te anubhUti jagatane thALe dhare che; jagata temAMthI levuM heAya teTaluM le. A edhapATha naisargika dhane mAnanAra pratyeka sAdhake jIvanamAM vavAyeAgya che. 126 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane dhama upamahAra kra baMdhanane mukhya AdhAra koI bahAranuM sthAna, kSetra ke kriyA para nahi, paraMtu AMtarika vRtti para che. bahAra dekhAtI kakha dhananI kriyA paNa jJAnI puruSAne kasavara ke kanarAnA kAraNabhUta bane che. 127 karma baMdhananuM kAraNa samajI sAdhaka puruSArthI ane mRtyunA bhaya rAkhavAthI mRtyune jitAtuM nathI. ni ya ja mRtyune jIte che. vIra ja ka`khaMdhane cheDI zake che, ane vyApaka ahiMsAne paNa te ja pAmI zake che. pragaTa dazyamAna dharmo, mata, saMpradAya ke pathe| ahiMsAnA pracAra mATe cAnnayA heAvA joIe. mAtra mAnavamAnava vacce ja nahi, paNa samasta vizvanA jIneA sAthe premanI sAMkaLa sAMdhe te dhama. evuM jyAM na dekhAya; tyAM mAnavuM ke e dha nathI, dharmanA vikAra che. e dha vikAra adhama jeTaleA ja ana kArI nIvaDe che, mATe ene sarvathA dUra karavAyeAgya che. paraMtu vikRta vicAre ke vikRta mAnyatAonuM khaMDana satyAI satyane jALavIne ja kare. satyArthInI zailI khaMDanAtmaka na hoya, paNa ma`DanAtmaka ja hAya. tenI kAI paNa pravrutti vivekabuddhi, vacanamA ane anukaMpAbhAvathI vaMcita na heAya. ene adhama para tiraskAra hoya, paNa adhama karanAra para te prema ja hoya. yAAdanA ArAdhaka ke sanAtana dharmA sAdhaka ATaluM dharahasya kharAbara vicAre. ema kahuM chuM. samyaktva adhyayananA dvitIya uddezaka samApta thayeA. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya uddezaka tapazcaraNa sUtrakAre prathama uddezakamAM ahiMsAne satyanA sAdhanarUpe varNavI bIjA uddezakamAM zuddha ahiMsAnI samIkSA karI che ane hiMsAnA prabaLa virodha darzAvyeA che. have A uddezakamAM ahiMsAnA pAlana mATe tapa-icchAnA nirodha ane saMyama e anivAya hAvAM ghaTe, ema samajAvavA mATe tapazcaraNanuM rahasya batAve che. cittanA maLavikSepa paNa A saMsAranA sukhanu mAdhaka kAraNa che, AtmasvarUpanA darzananuM AvaraNa che. e dardIne dUra karavA mATe je eka ajoDa rasAyaNa che tene jainadanamAM tapazcaryA kahevAmAM Ave che. e tapazcaryAnA prakAra eka nathI, paNa bhinnabhinna venAM bhinnabhinna dAMnI samIkSA karIne zramaNa bhagavate tenA khAra bheda batAvyA che. e rasAyaNanA sevanathI A jIvAtmA zuddha, buddha, parizuddha ane mukta thAya che. te rasAyaNanu sevana karatArA sAdhake je pacceA pALavAnAM hAya che te samajAvavA mATe Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapazcaraNa 129 gurudeva bolyAH[1] ahe sAdhaka! dharmabhraSTa, adharmapracAraka ke saddadharmanA virodhakanA vatana tarapha tuM kazuMye lakSa na Apa. jeo adhArmika tarapha upekSAbuddhi rAkhe che (ane zAMta paNe potAnA sAdhanAmArgamAM pravarte che) te ja sAcA vidvAne che. noMdha -bIjA udezakamAM virodhI mata, dharma ke paMthanI beTI mAnyatAono virodha karyo. paraMtu e parathI kaI sAdhaka vyaktigata khaMDanAtmaka ke kaluSita pravRttimAM na paDI jAya eTalA mATe A prathama sUtramAM pharI cetAve che ke tuM emanA vyaktigata vartana sAme kazuMya lakSa na Apa. mAtra svadharmo sthira thA. eTale ke AtmAbhimukha bana. je sAdhake vyaktigata ke samAjagata khaMDanamAM paDI jAya che, te sAdhakanI sAdhanA khaMDita thAya che. cittanAM maLa, vikSepa tathA AvaraNe dUra karavA mATe kevaLa temaNe potAno spaSTa dharma nakkI karI levo e ja emanuM kartavya hoya ema sUtrakAra kahevA mAge che. A adhyayana paNa samyaktvanuM cAle che. deva, guru ane dharma paranI zraddhAne paNa ATalI maryAdA che. paNa te rahasya na samajatAM je sAdhaka vyaktigata khaMDanamAM paDI jAya, to aMtaHkaraNanI zuddhinuM kArya karavAne badale UlaTe maLa vadhe, eTale bahirmukha dRSTine sauthI prathama saMkocI levI joIe. to ja AtmAbhimukha pravRtti tarapha vaLAya. ahI adhArmikenA traNa vibhAgo kasyA che. temAM vRttinA pariNAmanI taratamatAne UDe mama che. dharmabhraSTamAM ajJAna ane Asakti banne hoya che. adharmapracArakamAM prAyaH ajJAna hoya che, paNa sadharmanA vireAdhakamAM mAtra ajJAna ja nahi paNa vRttinI malinatA ane zaktine durupayoga paNa sAthesAthe ja che. te saunA tarapha sAdhake upekSA rAkhI svalInatA eTale ke svAbhimukha dRSTi rAkhavI. [2] he sAdhaka ! tuM barAbara vicArI le ke jeo pApakarmane duHkhanuM kAraNa jANI tevAM asadAcAraNane tyAga karavA mATe, zarIrazuzraSAnI kazIye darakAra karyA vagara, dharmanA jANuM ane aMtaHkaraNanA zuddha tathA saraLa thaI karmabaMdhanane teDavA prayatna kare che, te ja kharekharA uttama vidvAne che-ema pratyeka tatvadazI puruSa kahe che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 AcArAMgasUtra noMdha - have AMtarika dRSTi pAmyA pachI zuM karavuM e jaNAve che - asatapravRtti e ja pApakarma, ane pApakarmanuM pariNAma e ja duHkha. AthI duHkhanA Atmattika kSaca mATe asatane tyAga ane satyane svIkAra ke je asadAcaraNanA tyAgathI ja janme che, tene jIvanamAM vaNa joIe. AvAM asadAcaraNanA tyAgamAM je deha tarapha bedarakAra rahevuM paDe, paNa tyAM satyanA zedhakane satya AgaLa dehanI kiMmata kazIye na hoya. prathama deha e vikAsanuM anuttara sAdhana che, mATe te tarapha jarA paNa bedarakAra na banavAnuM sUcavyuM hatuM. ahIM tenI maryAdA sUcavI che. sAdhaka dehanI zuzraSA jarUra kare, paNa te vikAsane upayogI hoya tyAM sudhI vikAsanA bhAge nahi. A ja dRSTie vilAsaniSedha ane IcchAnidhirUpa tapazcaryAnI AvazyaktA jaNuve che. [] (have te tattvadarzI puruSe kevA hoya che te varNave che.) e tattvadazI puruSo duHkhanAzanA upAyane tathA mULakarmanA svarUpane jANavAmAM kuzaLa, zArIrika ane mAnasika duHkhanA prabaLa cikitsaka (vaidya) ane yathArtha rIte mitabhASI hoya che. tathA teo rUpaparijJAe (vivekabuddhithI) padArthanuM svarUpa jANIne (khara mArga grahaNa karI) kheTAMne tyAga karanArA hoya che. noMdha -tatvadarzI puruSo mAtra vidvAna hoya che, mATe temanA para zraddhA rAkhavI ghaTe, ema nahi. paNa temaNe potAnuM sAdhakajIvana vikasAvIne anubhava prApta karyo che, mATe temanuM vacana zraddhaca ane AcaraNIya che, evuM batAvavA mATe sUtrakAra tatvadazInA guNo varNave che. A rIte vikAnanI vyAkhyA paNa je pracalita che te karatAM judI ja dekhAya che. jyAM vartana ane vANInI ekavAkyatA che, tyAM ja vidvattA che ema samajAvyuM che. ane AvA tatvadarzIone ja tatva batAvavAnI yegyatAvALA tarIke svIkAryA che tenuM kAraNa e che ke tevA mahApuruSo ja dravya, kSetra, kALa, vastu, svabhAva tathA svaparanA bhedajJAnanA anubhavI hovAthI satyamArganuM yathArthanirUpaNa ane bhAna karAvI zake che. (4) mATe A jagatamAM satapuruSonI AjJA pALavAna Icchuka paMDita sAdhaka anAsakata banI ( icchAne niSedha karI), pitAnA AtmAne yathArtha jANune (samajapUrvaka) tapazcaraNadvArA zarIrane kase. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapazcaraNa 131 dha-AtmAbhimukha daSTi pragaTAvavA mATe ahIM tapazcaryAnI AvazyaktA batAvI che. je kriyAthI nirAsakti janme, te kriyAne tapazcaryA kahevAya; AthI ja icchAne nirodha e tapa, evI vyAkhyA spaSTa thaI rahe che. mahApuruSo A daSTibiMduthI ja zarIra kasavAnuM kahe che. eTale ke tapazcaryAno hetu dehadamanane nathI, paraMtu vRttidamanane che. vRttidamana e tapazcaryAnuM mApaka caMtra gaNAya. jeTale aMze vRtti kAbUmAM Ave teTale aMze tapazcaryA saphaLa gaNAya. [5mATe he sAdhake! tamArI duSTa manavRttine (tapadvArA) kuza kare, charNa kare. [6] kAraNa ke jema lIlAM lAkaDAM karatAM sUkAne ane sUkAM karatAM jUnAM lAkaDAMne agni jaladI bALe che, tema je Asakitarahita ane Atmanika apramatta sAdhaka haze tenAM karmo jaladI baLaze. nedhaH--lIlAM lAkaDAne sUkAM banAvavAM, eTale prathama te kriyAmAM thatI bhUlane pazcAttApa ane saMyamane tApa Apa; pachI nimittamAtranA tyAgadvArA AsaktinA bIjane chANuM banAvavuM; ane AsaktinuM bIja jIrNa thayA pachI tene agnine sparza karAvavo, eTale ke nirAsakti jagADavAnA prayogo karavA. A kramanuM pAlana karavAmAM zrama alpa che, ane saphaLatA sAdhya che. kamanA ullaMghanamAM saphaLatA nathI ane saMtoSa nathI; to siddhinI te vAta ja zI che AthI apramattatA, nirAzakti ane AtmaniSThA jALavI AgaLa dhapavuM ghaTe. [7] paraMtu te sAdhaka ! manuSyabhavanuM AyuSya ( A sAdhanAkALano samaya) bahu alpa che. ane keTaluM che ? te paNa vizvAsa rAkhI zakAya nahi. mATe vairyanuM sevana karI sauthI prathama krodhane (tArA AtmAthI) dUra kara nedha-uparanI vAtane pharIthI daDha karavA mATe sUtrakAre A sAtamuM sUtra bhAkhyuM che. ahIM manuSyabhavanuM AyuSya alpa che, ema kahI satata jAgRti rAkhavAnuM sUcave che. eka paNuM kriyA tenA pariNAmanI jANa sivAya AdaravI ke AcaravI na ghaTe. je kriyAnuM pariNAma vicAratAM temAM svArtha, Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra AcArAMgasUtra abhimAna ke tevA mahAdoSa jaNAya, te kriyA game teTalI suMdara hoya topaNa mAre na karavI, e sAdhakamAM je viveka jAge e vivekanuM nAma ja jAgRti. paNa satata jAgRti rAkhavA jatAM sAdhakanI sAme pitAnI je bhUle dekhAya te bhUlo joI te nirbaLa, pAmara, akarAMti ke utAvaLa na banI jAya ! eTalA mATe sAdhakane pharI coMkAvatAM sUtrakAra kahe che ke - je, rakhe jAgRtinI ghelachAmAM sAhasa karI besato ! duSTa vRttine charNa karavAnI sAdhanAmAM dhairya rAkhaje. bhUlone karanAra karatAM ghaNIvAra bhUlo jANyA pachI temanA bhayathI bhAna bhUlanAra vadhu cakarAve caDe che. e pitAnI sAdhanAye cUke che ane AtmazraddhA gumAve che. mATe bhUlone jANyA pachI paNa bhUlo jaladI nIkaLI jAya ke tarata kADhI nAkhuM evAM mAnasika bhUta ke bhrAntimAM utAvaLe na thatAM vivekabuddhithI badhuM kasaje, dhIre thaje. ema kahI bhUlonuM mULa krodha che, Aveza che, mATe sauthI prathama krodhane tArA AtmAthI aLago kara, ema kahyuM che. ahIM mAtra krodha mATe kaheluM che. paraMtu krodhanI sAthe itara paNa Atmazatruo gaNuM levA. krodhanuM sthAna prathama zA mATe che? te hetunI vicAraNA AgaLanA uddezakamAM thaI gaI che. [8] AtmAthI jaMbU bolyA he bhagavana! kedhAdi de dUra kema thaI zake che tenA uttaramAM gurudeva kahe che ke he sAdhaka! A jagatanA che kedhAdithI kevAM duHkho veThI rahyAM che ane veze tenuM svarUpa tapAsI tArI samajanI kasoTI kara. noMdha -odha e mULadeSa che. dezane doSa kahevAthI doSo ghaTatA nathI, ema batAvIne ahIM doSanivAraNane suMdara mArga rajU kare che. ghaNI vakhata sAdhaka potAne khUMcatA dezone dUra karavA icche che. paNa ene dene dUra karavAnA mArgane spaSTa khyAla hoto nathI, tethI ghaNIvAra doSo ghaTavAne badale vadhe che, evo anubhava thAya che. kAraNa ke tevA prasaMge enA hRdayamAM doSo pratyeno aNagamo eTalo vadhI jAya che ke e vihavaLa banI jAya che. AvI vihavaLatAmAM be pratye ghaNuM hoya kharI, paraMtu vivekabuddhi na hoya. ane jyAM sudhI vivekabuddhidAra vRtti para tenI pAkI asara na thAya, arthAt ke vRtti palaTAya nahi, tyAM sudhI nimitto khasI jAya toye de khasI zake nahi ane te eka kSetramAM nahi te bIjA kSetramAM dekhAtAM jAya. tethI pariNAme sAdhanA tathA zrama ane niSphaLa jAya. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tapazcaraNa 133 tethI dezone dUra karavA mATe denA utpattisthAnarUpa TheTha vRtti sudhI vivekabuddhine pahoMcADavI joIe. vastunA pariNAma ane svarUpanI spaSTa vicAraNA e ja vivekabuddhinuM svarUpa. pariNAmanI zuddha vicAraNuM bhUlathI bacAve che. ane kadAca cittanA tIvra Avegavaza bhUla thaI jAya toye te bhUla vikAsamAM bAdhaka thatI nathI ke vadhatI nathI; kAraNake bhUlanuM pariNAma AvatA pahelAM pariNAmanuM teNe manadvArA vedana karI lIdhuM hoya che. tethI te samabhAva rAkhavA dhAre te rAkhI zake che, ane jAgRta paNa rahI zake che. A sUtramAM svarUpavicAra para bahu bhAra Apyo che. je padAtha kheMcato hoya tenuM prathama vAstavika svarUpa juo ane tamArI buddhinI kasoTI kare. vastune bhega karatI vakhate tenA pRthaka pRthaka aMzane avalokavAnI buddhinA abhAvane kAraNe ja vastu taraphanI lAlasA ane vastuviyogamAM Aveza ke dveSa janme che; eTale svataMtra vivekabuddhithI vastune avalaktA zIkhe. [] vaLI jeo kaSAyone upazamAvI pApakarmathI nivRtta thayA che te kevA vAsanAhita (zAMta) ane paramasukhamAM nimagna rahe che, tene paNa anubhava kare | nedha:-A sUtramAM to sUtrakAra mahAtmA ghaNuM kahI nAkhe che. AMtarika ke bAhya koI paNa zAMtinuM mULa jagatanA bAhya padArthomAM ke zarIramAM nathI. bAhya padArtho ke zarIra je sukha, duHkha, zAMti ke azAMti janmAve che, tenuM kAraNa te nahi paNa potAmAM rahelI vRtti ja mAtra che. paraMtu A vAta sAMbhaLIne tuM besI na rahe. tene jIvanane paramasiddhAMta banAvI svayaM anubhava kara, ema paNa teo kahe che. siddhAMta eTale aMtaHkaraNanI cokkasatA thayA pachI baMdhAyelI mAnyatA. siddhAMta Ave to tenI pAchaLa zakti Ave ane anubhava thAya ja. vRttivijayanA prayoga karyA vinA A anubhava sahajalabhya nathI, toye tema kaye ja chUTake che, evo ahIM vani che. jyAM sudhI potAnA zuddha vicAranI svayaMskuraNuM ane tene vivekabuddhipUrvaka vaLagI rahevAnI vaphAdArI na jAge, tyAM sudhI te sAdhakanA jIvanamAM siddhAMta, zakti ke anubhava jAgRta thAya nahi. ane sthiratA vinAnA lokenI jema e sAdhaka ahIMtahIM jyAM namAve tyAM name. A rIte vicArenI cokkasatA e vikAsanuM prAthamika cihana che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 AcArAMgasUtra ' jagatanA mahApurunI zAntinuM bIja jijJAsApUrvaka padArthanI avalonabuddhithI utpanna thayuM hoya che, eTale te puruSonI zAni parathI paNa tuM zraddhA janmAvI tArA AtmAmAM paNa tevI ja zAnti bharI che tene anubhava kara; ema sUtrakAra vade che. [10] uparanI banne bAju tapAsIne buddhimAna ane tattvadarzI sAdhaka kadApi prabaLa nimitto maLavA chatAMye keAI para krodha na kare. noMdha -ahIM " prabaLa nimitte maLavA chatAM " e pada mUkavAnuM prayajana e che ke nimitte pote kaMI mahAna nathI. nimitta dvArA je kaMI kiyA thAya che temAM nimittonI mahattA nathI paNa mukhyatve upAdAna ja kAraNabhUta hoya che. vRtti pote ja aMtaramAM rahI bahAranAM nimitte UbhAM kare che athavA nimittone vaza thAya che. e vRttinA dUSita AveganuM ja nAma krodha. eTale A krodha ke vRttinA Avegane zamAvavo e ja sAdhanAnuM phaLa hovuM ghaTe. vivekabuddhi ane AtmAbhimukhatAnI paNa e eka kasoTI che. upasaMhAra paramAnyatA ke parabhUmikAnA dharma tarapha upekSA rAkhI svadharma paranI zraddhA keLavavI. je vidyAnA saMskAra jIvanamAM samasta tavone saMskArI banAve che, te ja sAcI vidyA che. tattvadazI puruSonAM vacana para zraddhA rAkhavAthI jIvana praphulla ane vikasita bane che. AtmAbhimukha daSTinA vikAsa mATe dehadamana, idriyadamana ane vRttidamana traNenI AvazyaktA che. je vilAsamAM krodhAdi ripuonI utpatti che, te vilAsa duHkhada che. tamArI sAcI daSTi jAgRta kare ane te dRSTithI padArthone ane jagatane avaloke; samajanI kaseTI kare. kaSAyonI upazamatAmAM zaktinuM mULa che. jagatanA sarva mahApuruSoe e ja mArga svIkAryo che. tamAruM paNa e ja mArga valaNa thaI kalyANa thAo. ema kahuM chuM. samyakatva adhyayanane tRtIya uddezaka samApta thaze. - - - Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha uddezaka tapazcaryAne viveka " satyanI ArAdhanAmAM tapazcaryAnI AvazyaktA che, ema trIjA uddezakamAM vyakata karyA pachI kahe che ke tapazcaryAne hetu tyAre ja sare ke jyAre te sAdhaka teTalI gyatA para pahoMcyuM hoya. saMyama-AvazyakatAo ghaTADavI-e tapazcaryAnuM prAgU svarUpa che. tethI tenI ArAdhanA karyA pahelAM eTale ke saMyamI banavA pahelAM je sAdhaka tapazcaryA kare che tene tapazcaraNane vAstavika lAbha maLI zakatuM nathI. - gudeva bolyAH- 1] AtmAthI jaMbu! sAdhaka vRttinA pUrva adhyAse ( karmasaMgane laIne ghaNuM kALathI AtmAmAM rahelI jaDa bhAvajanya mamatA)nI asarathI nivRtta thaIne ane mAnasika zAMti meLavavIne pachI ja kramapUrvaka pahelAM ochI, pachI thoDI vizeSa, ema anukrame tapazcaraNanI vRddhi karI dehadamana kare. nedha - dehane kasavAno prayoga eTale dehadamana. e paNa tapazcaraNane eka vibhAga te che ja. paNa saMyama ane tyAgane AcaratA sahaja rIte je tapazcaryA thAya che te ja vAstavika che. je tapazcaryA karUDhi, asamajaNa ke evAM koI nimittavaza thAya che te saphaLa nathI banI zaktI. jeTale aMze tapasvInAM Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 AcArAMgasUtra mana, vANI ane karmamAM upazama-zAMtinI vRddhi thayelI jaNAya, teTale aMze te tapazcaryA phaLI gaNAya. [2] ane eTalA mATe vIra sAdhake nizcala ane zAMta manathI (jIvananA aMtaparyata) svasvarUpamAM prema dhAraNa karI, AtmalInatA keLavI, samiti tathA jJAnAdi hitakAraka saddaguNene sAthe rAkhI. haMmezAM yatnapUrvaka rahevuM-vartavuM. nedha-karma khapAvavAnA prayogomAM je guNenI AvazyakatA che te ahIM batAvyA che. ghaDI ghaDImAM jenuM mana avyavasthita banI jAya che; nimitta maLatAM uzkerAI jAya che, te sAdhaka vRttivijayanA anuSThAna karavA mATe leza paNa lAyaka nathI. sAdhaka haMmezAM svAbhimukha eTale potAnA manana draSTA thaIne rahe. mana para nimittonI te leza paNa asara na thavA de. paLepaLe je sAdhaka ATalo jAgRta hoya te ja anuSThAnAdimAM pravartavAnI yogyatA dharAvI zake. [3] vahAlA mekSAthI ziSya! mATe ja jJAnI bhagavAne kahe che kemekSAthI ane vIra sAdhakone mATe paNa A mArga bahu vikaTa che. nedha-kaika samartha sAdhakee sAdhanAmArgamAM pravezatAM mULamAM ja gothAM khAdhAM hoya evAM aneka dRSTAMte che. AthI ja prAthamika sAdhanA mATe kaDaka vidhavidhAna ane niyamo yojavAmAM Ave che te sahetuka che. kAraNa ke vIra puruSonI vIratA ane mokSAthI nI mumukSatA duSTa vRttionA vegane uzkeranArAM nimitto maLatAM vAra ja ghaNIvAra dabAI jatI kiMvA naSTa thatI dekhAya che. mATe kaI sAmarthya ke zaktinA ahaMkAramAM niyamone tiraskAra karIne svacchaMdatA na piSe paNa sAdhanAmAM satata jAgrata rahe. agnimAM baLI maravuM, parvatathI paDIne jIvanano aMta ANavo ke jIvanabhara nirvastra ane zuSkavRttithI rahevuM zakya che, paNa pUrvasaMdhyAethI chUTavAne prayatna karavA mATe zuddha zraddhA rAkhavI ane vRttine jItavI e vIreneya duzakya che, ema sUtrakAra varNave che. anubhava paNa e vAtanI sAkSI pUre che. [4] he sAdhake ! ahaMkAra ane kAmavAsanAne uttejita kare tevI rIte tamArA dehamAM mAMsa ane lohI na vadhAratAM UlaTuM tapa Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapazcaryAne viveka 137 zraryAdvArA dehanuM damana kare. je brahmacarya (AtmasvarUpanA lakSya athavA kAmaparityAga)mAM rahIne zarIrane tapathI dame che te ja vIra puruSo mukti meLavavAnA adhikArI hovAthI mAnanIya gaNAya che. nedha-vIratAne koI artha samajyA vinA zarIrane puSTa karavAmAM vIratA mAnI bese mATe sUtrakAra kahe che -zarIranI puSTimAMthI vIratA nathI janmatI, paNa vIratA to caitanyane guNa che. brahmacarya, saMkalpabaLa ane vRttivijaya para vIratAne AdhAra che. sAcA vIrane mATe vRttivijaya e ja sAco vijaya che. AthI te ahaMkAra tathA kAmavAsanAne jItavA mATe zarIra ane mana bannene kase che. zarIra ane indriyonuM ati puSTapaNuM ghaNIvAra vRttine uzkerI mUke che. eTale A rIte kevaLa pUrvaka ja nahi balake navAM karmo karI vilAsamAM sukha mAnI vilAsa vadhArI mUka e AtmavizvAsanI truTinuM ja pariNAma che. AtmavizvAsa na hoya tyAM utpanna karavA mATe bAhyatyAganI paNuM AvazyakatA che. ema kahI ahIM bAhyatapanI AcaraNIyatA batAvI che; paraMtu te tapa vivekapUrvaka ane yecanA bhAnapUrvaka hevuM ghaTe. [5] he jaMbU! keTalAka sAdhake prathama te netrAdi dediyAne ( zabdAdi viSayo para jatAM) rokIne sAdhanAmArgamAM joDAya che, paraMtu (vAsanA para kAbU lAvavAno prayatna cAlu rAkhavAthI) pAchaLathI mohavaza thaI viSayo tarapha Asakta banI jAya che. tevA bALajIvo kazA paNa baMdhanathI ke kazA paNa prapaMcathI chUTI zakatA nathI. ane evA ajJAnI che meharUpI aMdhakArane laIne tIrthakaradevanI AjJA ( saddadharma )ne paNa ArAdhI zakatA nathI. noMdha -je bAhyatapazcaraNane hetu nathI samajatA tenuM tapazcaraNa nirarthaka che ema ahIM darzAvyuM che. padArtha para jatI Idriyone revI e pratijJA te mAtra sAdhanAne prayoga che; sAdhanAnI siddhi nathI. daDha saMkalpanI vADa racavI e pratijJAne hetu che. paNa pratijJA pAmela sAdhaka ghaNuM karI nAkhyuM hovAnuM mAnI garvamAM AvI gAphala rahe, te tenI sthiti ati kaDI thaI jAya che. tIrthakaranI AjJApAlananI mahattA ene AbhArI che. | tIrthakaranI AjJA eTale zAsananA daDha niyamo pALavAnI sAdhakanI mahAmUlI pratijJA. vRttinI adhInatAmAM paravaza thacalA sAdhakane pratijJAnuM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 AcArAMgasUtra smaraNa ja rahetuM nathI, ane kadAca rahe che te paNa te vRttinA AvezamAM tene Thokara mAre che, vRttine Aveza zamyA pachI kadAca tene bhUlanuM bhAna thAya che kharuM, paraMtu te vakhate e ema mAnatA hoya che ke have tema nahi ja thavA dauM. paraMtu te mAtra temanuM vANI jalpanarUpe ja rahe che. kAraNa ke vRtti para kAbU na lAvo ane patananAM nimitto vacce rahevuM emAM sAdhakane kadIye vijaya thato nathI, ane apavAdarUpe ghaDIbhara thAya te paNa tenuM pariNAme to patana ja che--e vAtamAM jarAye saMdeha nathI. [6] vahAlA jabU! jeNe pUrvabhavamAM dharmasAdhanA karI nathI ane bhaviSyamAM dharmasAdhanA thAya tevI yogyatA prApta karI nathI, te vartamAnakALamAM dharmasAdhanA karavAne lAyaka zI rIte banI zake ? noMdha:-atyaMta prayatna hovA chatAM ghaNIvAra sAdhakanI AMtarika manodazA ja evI vicitra hoya che ke te vRttivijayamAM vAraMvAra niSphaLatA anubhave che. tenuM kAraNa tenAM pUrvakarmo paNa hoya che, evuM A sUtramAM zAstrakAra vade che. ane karmanI saLaMga saMkalana ApI de che. kriyAmAtranuM phaLa che e siddhAMta nirNita che, to kriyAnA phaLa mATe punarbhava hovo sahaja rIte samajAya che. A rIte saMskAro para ja dharmapAlanane AdhAra che. ethI saMskArenI zuddhi kare tevI kriyA karatAM rahIne ja vRtti para kAbU meLavavo zakya bane che. - sAdhano ane saMyogo suMdara maLavA chatAM jeNe vRtti para kAbU dharyo nathI te sAdhaka sAdhanAmAM bese topaNa saphaLa thaI zakato nathI. yugayuganA satata prayatna pachI ja jaDavRttinA paLepaLe thatA parAbhavane jItavAnuM sAmarthya prApta thAya che. sAdhanAno mArga jeTalo bahArathI suMdara, saraLa ane sahajasAdhya lAge che teTalo ja te uDe jatAM kaThina ane kapara anubhavAya che. chatAM te mArge gayA vinA icchitanI prApti nathI. mATe vahelAmoDA paNa te mArge cAlavAnuM ja rahyuM. [] priya jaMbU ! A tarapha daSTi pheMka-pApi vRttidvArA A jIvAtmAne vadha, baMdhana ItyAdi bhayaMkara duHkho ane asahya vedanAo bhogavavI paDe che, ema samajI je paramAthI ane jJAnI puruSo tevI vRttithI dUra rahevA satata prayatnazIla rahe che temanuM vartana keTaluM sAcuM, suMdara ane prazaMsanIya che ! Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapazcaryAnA viveka 139 noMdhaH--cAritryazAlI puruSanuM vAtAvaraNa ja temanI AMtaravRttinI pavitratAnI sAkSI pUre che; hRdaya pavitra thAya eTale vanamAM pavitratA ja Ave ema kahI sUtrakAra be vAtA kahI nAkhe cheH (1) keTalIkavAra pUrvaka mAnI navIna puruSArthathI keTalAMka sAdhakA dUra rahe che temane tattvadarzInuM A dRSTAMta ApI preraNA Ape che. (2) jeenuM vana suMdara ane sAcuM hoya che. te ja tattvane samajyA che ema mAnavuM. [8] mATe ahe| sAdhakA ! tame paNa ahAranA pratibadhA kApI pApakamethiI para thaI meAkSa (kabaMdhanathI mukta thavA ) tarapha lakSya rAkhI sAdhanAmAM AgaLa dhapeA. noMdhaH--mahAranA pratibadhA kApavA eTale ke parigraha tathA viSayeAthI dUra rahevuM. vRttivijayanI vAta karavAthI rakhe kAI khAdghatyAganI AvazyaktA bhUle ! mATe anekAMtI mahAtmA bAhyatyAganI mahattA cAda karI Ape che. [9] karelAM karmonuM phaLa avazya maLe ja che. Ama jANIne tattvajJa sAdhakeA karma baMdhananA hetuothI ha MmezAM dUra rahe che. noMdhaH--kriyAnA kartAne ja kriyAnuM phaLa bhAgavavuM paDe e karmanA siddhAMta che. ane e kAyadAmAM koIne mATe karoAye apavAda heAtA nathI. jevuM je kare tevuM te phaLa pAme ja, e siddhAMta tarapha sadA lakSa rAkhI eTale ke nAnI ke meTI pratyeka kriyAnA pariNAmane UMDANathI vicArI sAdhaka ne kriyAmAtramAM vivekabuddhi dharAvatA thaI jAya te! tIvra madhana paDe tevAM karma karatA tenuM ataHkaraNa tene bacAvI le che. [10] je sAdhakA kharekharA vIra, sapravRttimAM " pravanAra, nAnAdi guNAmAM ramanAra, haMmezAM udyamavaMta, kalyANa tarapha lakSya dharanAra, pApathI nivRtta thayelA ane leAkane yathA paNe jonAra hatA, te pUrva, pazcima, dakSiNa ke uttara ema badhI dizAomAM rahIne paNa satyane ja vaLagI rahyA hatA. noMdhaH-- sUtramAM satyanI kaDakatA ane satya pAchaLa vaLagI rahevAnI dRDhatA khatAvI che. satya e sabyApaka che. satyanI sAdhanA amuka ja sthaLe thAya evuM kaI baMdhana satyane hetuM nathI. ane A satyane kharAkhara samajI ke Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 AcArAMgasUtra oLakhI zakyA che, te game tyAM ane game tevA saMjogomAM paNa satyanuM pAlana karI zakyA che. satyanA Agraha khAtara sarva kaMI temaNe hepyuM che, satyanA siddhAMta pAchaLa emaNe jIvananAM jIvana vitAvyAM che, paraMtu satyanI sAdhanAmAM teo saheja paNa zithila thayA nathI. satyavAna sAdhakane tenI vRtti satyAgrahane badale kadAgrahamAM ghasaDI na jAya te khAtara satyavAnanA sadguNo varNavatA sUtrakAra kahe che ke satyAthI sadA satyavAna-vIra apramatta, sAthI, vivekI, AtmAthI ane pApabhIru have ja ghaTe. [11] tevA uparyukta guNothI yukta sapuruSone abhiprAya huM saune jaNAvuM chuM ke "tattvadarzI puruSane upAdhio rahetI nathI." nedha-sUtrakAra sau sAdhakane anubhava pUrNa pratIti Ape che ke tatva jANyA pachI upAdhio rahetI nathI. mATe nizcita bhAve vikAsamArgamAM sau pravRtta thAo. upasaMhAra tapazcaryAmAM paNa vivenI AvazyaktA che. kama ane viveka jALavavAthI pratyeka kriyAmAM saphaLatA maLe che. jIvananAM dAna karatAMye jijJAsA moMdhI che. tapazcaryAthI deha kRza karavo sahelo che, paNa markaTa samI caMcaLavRttine kRza karavI kaThina che. deha ane iMdriyonuM damana vRttinA uzkerATane dabAve che, viSanA vegane reke che, paNa viSayo tarapha vRttinuM valaNa jyAM sudhI rahe tyAM sudhI tapazcaryAnI sarvAgasiddhi na gaNArya. pUrvakane bALavAmAM tapazcaryAne agni saphaLa thAya che, to vartamAna karmonI zuddhi para satata lakSya rAkhavuM ghaTe. satyaniSThAmAM vIratAnI kasoTI che. satyano mArga ja eka ane ajoDa AnaMdadAtA che. ema kahuM chuM. A pramANe samyaktva nAmanuM caturtha adhyayana pUrNa thayuM. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasAra lokane sAra dharma che, dharmane sArajJAna che, jJAnane sAra saMyama che, saMyamane sAra nirvANa che, ane nirvANane sAru AnaMda che. prathama uddezaka cAritrapratipAdana vastusvabhAva e ja dharma eTale lekamAMthI je kaMI meLavavA jevuM hoya te mAtra vastusvabhAva. vastusvabhAvanuM cittavRtti para saMskArarUpe sthApita thavuM te jJAna. jJAna thayA pachI satyanI jijJAsA jAge ane satyanI jijJAsA pachI sahaja rIte jeTale aMze parabhAvane tyAgI svabhAva tarapha vaLavAnI kriyA thAya tenuM nAma cAritra. cAritra AvyA pachI tyAga, tapazcaraNa ane evA aneka prayogo dvArA vRtti para Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 AcArAMgasUtra saMpUrNa vijya thavo, eTale ke cittasaMskArane sarvathA kSaya te nirvANadazA. A rIte AnaMda, sukha ke zAntinA dayeye pahoMcavA mATe sadudharmanI ArAdhanA karavI iSTa che. paraMtu dharma kene kahe? e ja eka mahAprazna che. jenA sevanathI viSayajanya sukhanI abhilASA maMda paDe ane sAcA sukhanI zodha tarapha mana, iMdriye ane zarIranuM valaNa thAya te dharma. ane AvuM dharmamaya jIvana e ja sAcuM cAritravAna jIvana. gurudeva bolyA - [1] he jaMbu! je kaI A jagatamAM prayojana athavA niSpojana jIvonI hiMsA kare che, teo pAchA te ja jIvanI gatiemAM jaIne utpanna thAya che. evA tattvadazI chone viSayajanya sukhethI cheDavivAM e bhAre muzkela che. tevA che karmabaMdhanane laIne janmamaraNanI paraMparAthI chUTI zakatA nathI, ane mekSanA mArgathI athavA satyasukhathI paNa vegaLA rahe che. ane ghaNIvAra evuM paNa bane che ke viSayasukhane teo bhegavI to zakatA nathI, paNa cittano vega viSayo tarapha ja hovAthI te viSayothI dUra paNa rahI zaktA nathI. neMdha -bIjA para je kaMI hiMsAno prayoga thAya che tenuM phaLa pitA para paNa te ja rUpe pariName che-pachI te saprojana ho ke aprojana ho, ema A sUtrane pUrvabhAga kahe che. tene bhAvArtha TUMkamAM A che: mANasa potAne haNune pachI ja bIjAne haNI zake che. keI bIjAne haNavA taiyAra thayelo dekhAya tyAre samajavAnuM ke prathama te pote ja haNAye che. haNAyelo ja bIjAne haNI zake e naisargika niyama che. AtmAbhimukhatAthI sAdhaka jeTalo dUra teTalo ja e bIjAonI sAthe maitrIbhAvathI dUra rahe. ane tyAM sudhInI tenI badhI kriyAo lagabhaga sva ane pArane ghAtaka ja nIvaDe. AvI kriyAo jemajema ugra thAya, tematema AtmavyApakatA haNAtI jAya ane AtmA vadhu vikRta bane. AvuM vikRta cetanya pAchuM vikRta vAtAvaraNamAM ja kheMcAya, ane e caitanyane sukhanI jhaMkhanA hevAthI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritraMpratipAdana 143 te Adya vidhAmAM sukha meLavavA mathe. pachI viSaya sAthenu AkramaNa vadhu ne vadhu thavAthI AtmabhAnathI vadhu ne vadhu dUra thavApaNuM thAya. tevA jIvAne jyAM sudhI tattvalAna--samyaktva--satyapipAsA jAge nahi tyAM sudhI tee viSayasukha bhAgavI paNa zake nahi, temaja viSayathI vegaLA paNa rahI zake nahi, tevI sthitimAM heAya che. arthAt ke vastusvarUpanuM sAcuM bhAna jemanA hRdayasa'skAro para sthApita na thayuM hAca temane parANe thayelA ke koIe karAvelA viSayAne tyAga tyAgarUpe phaLatA nathI. paNa keTalIka vAra UlaTI vikRti thAya che. mATe tevA jIvAne prathama viSayAnu vAstavika svarUpa batAvI tenI vRttinu valaNa te parathI haTAvI levAneA prayatna karavA joIe. cAritragaThana A rIte ja thAya che. cAritra kriyA parathI nathI AvatuM paNa vAstavikatA parathI Ave che. A AkhA sUtrane sAra TraeNka zabdomAM e nIkaLe ke peAtA pratyenA avizvAsa ja aneka doSanuM mULa ane peAtA pratyene vizvAsa e ja sarvAM sadguNAnuM--vikAsanuM mULa. paNa e vizvAsa vinA rAkti na Ave eTale ja ni`LanA tyAga e tyAga na heAI zake paNa tyAganA svAMga heI rAke, ane tyAga vagaranA svAMga te vadhu patana kare. sakhaLane te tyAga sahaja hoya. tyAga ane tyAganA svAMganu ATaluM bheda rahasya samajavA ceAgya che. [2] tattvadarzI spaSTa joI zake che ke jema dAbhaDAnI Toca para raheluM jaLabaMdu khIjA pANInA biMdu upara paDavAthI athavA vAyuthI kaeNpita thavAthI zIghra nIce paDavAnA saMbhava rahe che, tema ajJAnI jIvAnuM AyuSya asthira che. noMdhaH--prathama sUtramAM vastunu vAstavika ajJAna e ja patananuM mULa kAraNa khatAvyuM. have A sUtramAM AdhyAtmika patanathI zarIranuM paNa patana thAya che ema samajAve che. sUkSma zarIranI sAthe sthUla zarIranA sabaMdha tA che ja. sUkSma zarIra ja sthULa zarIra saje che. sthULa zarIra eka ArasI che. je bhAve sUkSma zarIramAM heAya che tenuM pratibiMba sthULa zarIrarUpI ArasImAM paDe che, ema kahI zakAya. AkRtinA thatA pheraphAra tenI pratItirUpe che. viSarcA tarapha DhaLatI vRttithI janmatA cittanA paritApa deha para kAramI asara upAve temAM Azcarya jevuM kazuM nathI. A rIte vAsanAthI vikRta thayelA jIve nuM AyuSya kSaNe kSaNe bhayagrasta rahe che. mRtyune bhaya e paNa mRtyunuM pUrUpa che. jeTaluM ajJAna teTalA ja mRtyune bhaya vizeSa. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 AcArAMgasUtra [] tema chatAM ajJAnI ane kara karma karatI vakhate te kSobha pAmatA ja nathI. paNa jyAre tenuM duHkhada pariNAma bhogavavuM paDe che, tyAre te mUDha banI jAya che ane khUba kheda pAme che. paNa mohAMdhakArane laIne tene sanmArga sUjhatuM nathI, ane vaLI mehanI prabaLatAthI te garbha ane maraNAdi duHkhanA cakramAM vAraMvAra bhamyA kare che. noMdha -ajJAna aniSTa che athavA pratyeka bhUlanuM mULa che ema uparanAM be sUtromAM samajAvyuM. paNa bhUlanuM svarUpa jIvana sAthe kevA rUpe vaNAyuM hoya che te ahIM samajAve che. ghaNI vakhata evuM bane che ke mANasa bIjAnI ke potAnI bhUla joI pote bhUlanuM svarUpa samaje che evI bhrAtimAM paDe che. Ane brAnita eTalA mATe kahevAmAM Ave che ke potAnA para tevo prasaMga Ave to te pote paNa tevI ja ane keTalIkavAra to tethI paNa gaMbhIra bhUlo karI nAkhe che. to bhUla pratye eTale te te bedarakAra hoya che ke tene kSobha sudhAM thato nathI. bhUla karI nAkhavI jeTalI bhayaMkara nathI, teTalI bhUla pratye bedarakArI rAkhavI bhayaMkara che. Ama thAya che tenuM kAraNa e che ke -bhUlanA svarUpane e samajyA ja nathI. ajJAna te AnuM ja nAma. ajJAnI bhUla karatI vakhate bhUlane jotAM nathI eTaluM ja nahi paNa bhUlanuM pariNAma bhagavatI vakhate tene bhUlanuM mULa maLatuM nathI. ane tema tema te vadhu mUMjhAya che. - sAdhaka bhUlanuM svarUpa samajyo tyAre ja gaNAya ke jyAre te bhUla na kare evuM tenuM jIvana ghaDAI jAya. kadAca AvA sAdhakane pUrvaacAsa bhUla karAvI nAkhe evuM bane kharuM, paNa tenuM pariNAma je kaMI Ave te badala tene zoka saMtApa na hoya. kriyAnA iSTa ke aniSTa phaLathI tene sukha, saMtApa ke mUMjhavaNa na thAya. A vAta anubhava pachI ja samajAya tema che. bhUlanA svarUpanuM ajJAna sarvatra daSTigocara thatuM hoya tevI sthiti jyAM sudhI hoya tyAM sudhI bhUlone nAbUda karavAnA te manuSya game teTalA upAyo yoje ke prayatna kare te badhA niSphaLa ja javAnA; eTaluM ja nahi paNa bhUlanI paraMparAne vadhAranArA thaI paDavAnA. "bhUlo ja bhUlanuM mULa che" e sUtranuM rahasya citavavA yogya che. prathama sUtramAM viSaya tarapha DhaLatI vRttine hiMsAnuM kAraNa batAvI te dvArA Atmika mRtyu zI rIte thAya che ane tene karma tathA gatio sAthe zera Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritrapratipAdana saMbaMdha che te jaNAvyuM. bIjA sUtramAM DAbhaDAnI aNI para rahelA jaLabiMdunI upamA ApI tevA jIvonA dehanI paNa kSaNabhaMguratA varNavI ane trIjA sUtramAM evA ajJAnI jane ThekANe zAthI AvatA nathI, teo bhUlane jANavAno prayatna karavA chatAM bhUlathI kema chUTI zakatA nathI, tenuM kAraNa batAvatA kahe che ke teomAM sAcI jijJAsA jAgI hotI nathI. ane have pachInAM sUtromAM sAcI jijJAsAnuM svarUpa zuM hoya, ane te jijJAsA pachI nirNaya thaye tenuM vartana kevuM bane, tenI citta saMskAra para kevI asara thAya te jaNAve che. ] je saMzayane jANe che te saMsArane paNa jANe che, ane jeNe saMzaya nathI jANyo teNe saMsArane paNa nathI jA. nedhaH-pote je mArge cAle che tyAM bhUla thAya che evuM bhAna thayA pachI tattvanI jijJAsA jAge che ane e jijJAsA pachI jJAna thatAM sudhI vaccenI je sthiti hoya che tene saMzaya tarIke oLakhavAmAM Ave che. jJAna paNa tyAre ja thAya che ke jyAre abhimAna ochuM thavAthI potAne ema bhAna thAya ke pote je kAMI mAnyuM che te sivAya tenI bahAra bIjuM kAMIka jANavA jevuM che athavA pote je mAnyuM che te asatya ke satyAbhAsI che, tathA satya jANyA pahelAM pote zAMti ke samAdhAna meLavI zake tema nathI. mATe satya jANavuM e jarUrI che. ane A kAraNe pitAnI mULa mAnyatAmAM je saMzaca thAya teno ahIM ullekha che. saMzayane jANavA arthAta saMzacanA draSTA thavuM. saMzayanA draSTA thavAthI ja saMsAranA draSTA thavAya che. eTale ke AtmajJAna prApta thayA pachI ja saMsAranuM jJAna thAya che. saMsAra eTale AMtarika vAsanAmaya saMskAre. saMzaya e buddhine viSaya che. saMzaya pachI ja buddhi nirNaya karI zake che, ane te nirNaca vinA to pragati thaI zakatI nathI. AthI saMzaya e vikAsanuM aMga gaNAya che. e bAdhaka vastu paNa nathI, balake svAbhAvika ane upayogI vastu ja che. idrabhUti Adi gaNadhara saMzaya pachI ja nirNaya pAmyA hatA. chatAMya keI sthaLe e spaSTa ullekha Ave che ke - saMzayAmA vinati tenuM zuM ? e thananuM tAtparya e che ke saMzaya thavo e kevaLa buddhinI ja vastu che, ane tenuM kSetra buddhi sudhI ja hovuM ghaTe, paraMtu AtmAne sparzavuM na joIe. je AtmAne spaze to kevaLa buddhinuM ja sAmrAjya thAya, hRdaya zunya banatuM jAya ane hRdayazakti kSINa thAya, to buddhi sAco nirNaya karI ja na zake. ane jyAM satya nirNaya ja 10 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 AcArAMgasUtra na hoya, tyAM pravRtti ke nivRtti kazuMye nizcita kyAMthI hoya ? ane jyAM pravRtti ke nivRtti nizcita na hoya, tyAM zAMti ke samAdhAna na hoya e svAbhAvika che. sArAMza ke je saMzaya pAchaLa nizcaya che te saMzaya Te nathI, paraMtu je saMzaya pAchaLa nizcaya nathI te to kharekhara tyAjya che ane te saMzaya nathI, paNa vikalpa mAtra che. A vizvanA kAryakAraNanI paraMparA para jijJAsA thavI e kaMI khetI vastu nathI; paraMtu ghaNI vastuo pratyakSa hoya ane ghaNI vastuo parokSa paNa hoya, tethI jyAM buddhi na pahoMce tyAM pAsenA sago parathI anumAna karIne paNa nizcaya karI levAnuM bahudhA rahe che. eTale saMzayane nirNaya buddhi ane hRdaya bannenA samanvayathI thaze ghaTe. te para ja sAdhakanA vikAsanI saphaLatAne AdhAra che. ahIM hRdaya eTale aMtaHkaraNa ke jenA para AtmAnAM vizeSa kiraNe che. tene bhAvamana tarIke paNa oLakhI zakAya. buddhi eTale bahAranuM dravyamana ke jenA para bhautika asara vizeSa hoya che. buddhi e jJAnamAM sahAya karI zake, paNa jJAna to aMta:karaNanI vastu che. eTale buddhi eTale jJAnanuM sAdhana ane aMtaHkaraNa eTale jJAnanuM sthAna. [] saMsAranA svarUpane jANakAra je sAdhaka nipuNa che, te kadI saMsAranA saMbaMdhamAM phasAte nathI. noMdha[ TIkAkAre hArica zabdathI abrahmacarya e artha le che. paNa sAgAriya zabdane artha ahIM saMsArasaMbaMdha-gAIDjha vadhu sughaTita lAge che. ] je saMzaya pachI hRdayapUrvakane nirNaya thAya, viveka jAge ane baMdhanathI mukta thavAnI tIvra abhilASA paNa thAya evo saMzaya karanAra sAdhaka baMdhanamAM phasAya evI kriyA kare nahi, temaja vAMche nahi, e svAbhAvika che. [6] AtmAthI jaMbU ! vAsanAnI sUkSma asara cho para daDha rUpe hoya che, tethI kadAca vAsanAmaya vikalpa Ave, kiMvA ajANatAM baMdhananuM kArya thaI jAya te te bhUlane turata ja sudhArI le paraMtu chupAvavAne prayatna na kare. kAraNa ke tema karavAthI tene bamaNuM pApa lAge che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritrapratipAdana 147 nedha - A sUtramAM bhUla karanAra karatAM bhUla chupAvanArane vadhu dUSita ga che. anubhava paNa ema ja kahe che. eka bhUlane chupAvavA mATe seMkaDe bhUlonA cakarAvAmAM paDavuM paDe che. jAgRta sAdhaka potAnI pratyeka kriyA khUba UMDANathI vicAre, tapAse ane pachI ja kare; paNa chatAMye bhUla thAya to te bhUlanuM pariNAma AnaMdapUrvaka jogavI le. cikitsAzAstrIo ema kahe che ke Ugato roga na dabAvavAthI vadhe jAya to pachI dehane je kaSTa veThavuM paDe che, tenAthI kaikagaNuM kaSTa nAnI bhUlane nibhAvI levAthI veThavuM paDe che. mATe eka paNa bhUlane sAdhaka jatI na kare. [7] AthI vAsanAne rokavA sAru sAdhaka kAmonAM pralebhane prApta thavA chatAM tenAM pariNAmane khUba vicArIne temanA paricayathI ja dUra rahe ane cittane paNa tethI dUra ja rAkhe. (kharAba saMkalpa sudhdhAM na thavA de. ). nedha:-A sUtramAM vAsanA rekavA sAru bAhya padArthanA tyAganI ane padArtha para thatA cittAkarSaNane rokavAnI vAta karI sUtrakAra ema kahevA mAge che ke -keAI paNa sAdhaka padArtha bhegavavA chatAM huM nirAsakta rahI zakuM chuM evA abhimAnathI, ke pralobhana pamADe tevA padArtha sAthe vasavAthI pitAnA vikAsanI kaseTI karuM ema mAnI, tevA saMgomAM svayaM na yojAya- A vAta khUba vicAravAyogya che. patana be rIte thAya che. eka to svayaM paDavAthI ane bIjuM bedarakArIthI. bedarakArIthI koI uparathI paDe che temAM aMgane vadhAre jokhama che. svayaM paDe che tyAM sAvadhatA hovAthI jokhama alpa che. te ja rIte sAdhanA saMbaMdhamAM samajavuM. je sAdhaka jAgRta hovA chatAM pUrvasaMsakArothI kheMcAI jAya che, tene duHkhada pariNAmanuM bhAna hovAthI eTaluM duHkha thatuM nathI, jeTaluM padArthane kheMcIne bhogavanArane thAya che. pahelAmAM bhUlanuM bhAna che, bIjAmAM bhUlane satya mAnavAnuM ajJAna che. pahelAmAM namratA che, bIjAmAM mithyAbhimAna che. pahelAnuM patana paNa vikAsa mATe che; bIjAnI pragati paNa bevaDA patana mATe che. [8] jue -keTalAeka che bicArA viSayamAM ati Asakta banIne adhama gatiomAM taNue jAya che, ane A saMsAramAM evA Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 : AcArAMgasUtra je kaI AraMbhathI jIvanArA hoya che, te badhA vAraMvAra mohajALamAM phasAI paDe che. neMdha-viSayAsaktinuM duSTa pariNAma keTalI hada sudhI jAya che, tenI A sUtramAM samajaNuM che. anya sthaLe kAmathI krodha ane ema TheTha AtmaghAta ane zarIranAzathI mAMDIne sAdhabhraSTatA sudhIne krama varNavAyo che. te A sUtranI puSTi kare che. tema AsaktithI AraMbha, pApakriyAthI pApapariNAma ane pariNAma bhogavavA mATe janmamaraNa, ema Akhe kama cAlyA ja kare che. e jALamAMthI chUTavAne upAya A AkhA uddezakamAM batAvyo che. prathama bhUlanA svarUpane tapAsavuM, bhUla zAthI thAya che tenA mULane nevuM. Ama karavAthI bhUla thatI vakhate paNa bhUlano khyAla raheze. chatAM pUrvaadhyAsethI bhUla thaI jAya to te bhUlanA pariNAmane premapUrvaka sahI levuM e cAritragaThanane atisarala ane suMdara mArga che. 9vaLI keTalAeka sAdhu vezadhAraNa karanArA hovA chatAMye AsaktivazAt pApakarmonI pravRtti karIne pariNAme duHkhI thAya che. noMdhaHprathama sAmAnya sAdhakanI vAta karI have tyAgI sAdhakanI vAta kare che. cAritragaThananA A rahasyane nahi samajanArA je tyAgI hoya che teo bAhya AraMbhane reke che. to AraMbhaLavI gaNAya che, ema uparanA sUtramAM bhAva che. jeo AtmabhAvane choDI parabhAvomAM zaraNuM mAne che, teo pApakamamAM vadhu ne vadhu aTavAtA jAya che. Ama kahIne sUtrakAra e batAvavA mAge che ke cAritragaThana AMtarika baLathI ja thaI zake, AMtarika baLanA sAdhanarUpe bahAranI badhI kriyAono upayoga bhale hoya paraMtu bahAranI kriyAnA mahatvanI cAvI te AMtarika baLa para ja hoya. jeTale aMze AMtarika baLa gumAvyuM teTale aMze pAmaratA AvI ja; eTale AMtarika baLane vikasAvavA mATe saMyama, tyAga, vagere sAdhane batAvyAM che. kAraNa ke AMtarika baLanA vikAsathIcAritrathI ja Atmazakti khIle che. [10] he jaMbU! temanA keTalAka te vaLI bhUla jANavA chatAM tene sudhAravAne badale bIje ja mArga pasaMda kare che. teo svachaMdA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritrapratipAdana 149 cArI thaI ekacaryA kare che. tenI ekacaryA svachaMdathI janmI hoya che. tenI temanA guNo ja pratIti ApI de che. teo bahukrodhI, bahu mAnI,bahu mAyAvI, bahu lAbhI, bahu pApI, bahu daMbhI, bahu ThagArA, bahu duSTa vAsanAvALA, hiMsaka ane kukamI hovA chatAM "huM te dharma mATe vizeSa udyamavaMta thayo chuM" ema bakavAda karatA hoya che. paNa kharI rIte "rakhe koI mane jANuM jAya " evA bhayathI te ekalA thaIne phare che, ane ajJAna tathA pramAda banne doSothI niraMtara mUDha banI vAstavika dharmane samajI zaktA nathI. nedha -bAhya zaraNane mAnanAre, bAhya vidhiniSedhamAM khUba mAnanAre sAdhaka keTalIka vAra temAMthI kaDavA anubhava maLyA pachI coMkI UThe che. ane tethI e badhuM choDI pitA tarapha vaLavAno bhAva tenAmAM jAge che. paNa A vakhate eka bhulAvAne choDI bIjA bhArI bhulAvAmAM paDavAne bhaya A sUtramAM sUtrakAra pragaTa kare che. ezcaryA karanAranA mAnasika durgaNono je bhaMDAra varNavyA che te mananIya che. ghaNI vakhata tyAgI sAdhakane bAhya nimitto dvArA kaDavo anubhava thAya che. tyAre te AkhI duniyA kharAba che, ema mAnI tethI aLago thavA maLe che. ane te ema mAne che ke - huM ekalo rahIza to A badhI mAthApheDa maTI jaze. AvA sAdhakanuM mULa ja kAcuM che. e upAdAna ane nimittone saMbaMdha sama ja nathI. nimittenuM jora upAdAnane laIne che, saMsAra aMtaramAM che, bahAra mAtra tenuM pratibiMba che, tenuM tene jJAna nathI. eTale ekaDe ghaMTanAra karatAMye tenI nIcI kakSA che. chatAM tenI bhUla ema manAve che ke huM have thoDA ja vakhatamAM advitIca mahAtmA banI jaIza. je koie nathI karyuM te huM karIza ema mAne che. AnuM pariNAma kevaLa adha:patanamAM Ave che. ane vadhu duHkhano viSaya to e che ke -te ekalA banI javAthI te bhUlane sudhAranAra maLavo paNa tene durlabha thaI paDe che. sArAMza ke ekalInatA kheTI nathI. paNa tenuM ekAMta ekalA ke ataDA paDI javAthI prApta thatuM nathI. paraMtu vRttinA vijayathI prApta thAya che. jagata bagaDI gayAnA je baLApA nIkaLe che temAM prAya: AMtarika nabaLAI ja kAraNabhUta hoya che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 AcArAMgasUtra [11] he manuSyo! jeo pite pApanAM anukAnathI nitya nathI ane pite ajJAnI hovA chatAM mekSa jevI vastunI manamAnI DaMphAso hAMkyA kare che, tevA duHkhI jevo bicArA karmamAM ja kuzaLa che; nahi ke dhamamAM. AvA jevo saMsAranA cakramAM pharavAnA adhikArI bane che. noMdha -mokSanAM zAstra bharyuM ke mokSanI vAto chelve mokSanI prApti thaI jatI nathI. jeo mokSanA abhilASI hovA chatAM svachaMda, pramAda, kaSAyo ane viSayavilAsanI gartAmAM sabaDyA kare che, te saMsAre nathI ArAdhatA ane mokSa paNa nathI ArAdhatA. teo mAtra AdhAra vinA trizaMkunI jema vacce ja laTakI rahe che-ema kahevAnuM sUtrakArane Azaya che. upasaMhAra cAritranuM ghaDatara AMtarika baLathI ja thAya che. AMtarika baLa keLavavA mATe saMyama upAgI sAdhana to che ja. viSayasukhanI lipsAmAMthI je hiMsA janma che te AdhyAtmika mRtyunA ane zArIrika chAsanA kAraNabhUta bane che. gRhasyajIvanamAM saMyama susAdhya ane suzakya che. saMyamamAM sukha sahaja che. bhUlanuM bhAna thaye saMyama saraLa ane svAbhAvika bane che. bhUlanuM bhAna bhUlanuM kaDavuM pariNAma bhogavavAthI thaI zake che, e mAnyatA barAbara nathI. kriyA mAtra pariNAma denArI che, eTale kriyAnuM pariNAma bhogavavuM e to eka naisargika niyama ja che; paraMtu jema jema chava kaDavA pariNAmo bhogave che, tematema tenI vRttimAM vadhu vakratA pese che ane bhUlanuM bhAna thavAnI taka dUra ne dUra jAya che. bhUlanuM bhAna jijJAsA pachI jAge che. nirNaya paNa jijJAsA pachI saMbhave che. sAco nirNaya jIvane svayaM saMcamane mArge cojI de che. AraMbha AsaktithI janme che. tyAgI paNa Asakta hoya to te AraMbhachavI che. ane gRhastha paNa saMcamI ke nirAsakta hoya to te anAraMbhaLavI che. - ema kahuM chuM. lokasAra adhyayanane prathama uddezaka samApta thayo. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya uddezaka cAritra khIlavavAnA upAyo gata udezamAM cAritragaThananI vividha samAlocanA karI, ane AMtarika baLa khIlavavAthI ja cAritranuM ghaDatara thAya che tathA cAritra vAstavikatAmAMthI ja janme che ema samajAvyuM. have A uddezakamAM AMtarika baLa khIlavavAnA upAye batAvatA gurudeva bolyAH- | [1] A vizvamAM je sAdhake pApI pravRttithI nivarselA che, te sAdhake pitAnA zarIrAdine nirvAha paNa anAraMbhIpaNe (nirdoSa rIte) calAvI zake che. noMdha -AMtarika baLa pApapravRttithI nivAryA vinA khIlI zake ja nahi. eTale prathama sUtramAM pApI pravRttithI nivartavAne nirdeza kare che. upaganI zanyatAmAM adhama che, AthI pApI pravRttithI nivartavuM eTale upagamaya jIvana jIvavuM. ane upagamaya jIvana eTale ecayukta jIvana samajavAnuM che. AvA sAdhakane je sAdhana maLyAM che to sAdhanane upayogI sAmagrI maLI ja rahevAnI che. e kudaratanA acaLa siddhAMta pratye vizvAsu hoI zake, saMyamI rahI zake ane sAdhana para sAdhananichA hovA chatAMye nirdoSa rahI zake. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 AcArAMgasUtra [2] he sAdhaka! tuM dUSita pravRttithI dUra rahI pUrvagata dene sAdhanAdhArA dUra karyA kara. "hamaNAM ja A avasara che," ema vicArI pavitra saMyama tarapha ja dRSTi rAkha. A zarIra, sAdhakajIvana ane sAdhanAnAM AvAM anukULa sAdhanane samaya pharIpharI nahi Ave mATe temanuM pharIpharI zodhana kara. neMdha -sAdhaka saMyamI banyA pachI paNa jAgRta dazAne bhUlI na jAya, pUrvaadhyAso tene punaH pitA tarapha kheMcI na jAya, eTalA mATe paLe paLe jAgrata rahevAnuM A sUtramAM sUcavyuM che. ghaNIvAra evuM bane che ke sAdhakajIvanamAM paNa satata saMyamanuM valaNa kaMTALo utpanna kare che. ane e kaMTALe ke pramAda paNa jANe keI nirAsaktine guNa hoya tema manAvavA tenI vRtti te sAdhaka para AkramaNa kare che. AnuM mULakAraNa pUrva abhyAsa ja che. chatAM te sAdhakane te vakhate tenuM bhAna hotuM nathI. tethI te lokapravAhamAM kheMcAI jAya che. A kheMcANa keTaluM patana kare che, te to anubhavagamya bInA che. paraMtu te prasaMga na Ave ema sUtrakAra icche che. ane tethI cakAve che ke he sAdhaka ! A avasara pharIpharI nahi Ave. ane kahe che ke -e vAta ahIM zA mATe kahevAmAM AvI che tenuM paNa tuM tArA jIvanamAM zodhana kara. tyAre ja tane ene marma samajAze. [3] tIrthaMkaradeve e mArga batAvyo che (ane ema paNa samajAvyuM che ke badhA jene juduM juduM sukhaduHkha thAya che, ema jANI (AtmAbhimukha banavA mATe) saMyamI sAdhake sAdhanAnA mArgamAM jarA paNa pramAda na karavo. noMdha -jAgrata sAdhakane paNa acAse vaza karI nAkhe to bIjAnuM zuM gajuM? ema mAnI kaI sAdhanAnA mArge javAmAM nirAzA na anubhave e khAtara sUtrakAra te gUMca ukelI nAkhe che, ane ema thavAnA kAraNane spaSTa karI mUke che. "badhA jIvone sukha ane duHkha juduM juduM thAya che," e vAkayanA bhAvArthamAM te vAta zamAvI che. anubhava. paNa A vAtane svIkAre che ke je eka vastu ekane sukharUpa hoya che, te ja vastu bIjAne duHkharUpa hoya che; athavA echuM sukha ke duHkha ApI zake che. ATalI vAtane UMDANathI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra khIlavavAnA upAcA 153 vicArAya te pachI padArtha peAte sukha ke duHkha ApanAra nathI. e vAta samajAya, ane vRttimAMthI pApa saheje chUTatuM jAya. pUrva adhyAsA kriyA karAvI nAkhe evuM bane, tepaNa te kriyAmAM vRtti pApI na heAya eTale te kriyA vikAsamAM mAdhaka na nIvaDe. jyAM sudhI A vAta haiye na coMTI hAya tyAM sudhI pUrva abhyAsAne laIne, ke prasaMganI adhInatAne laIne ke game te nimitte je pApI kriyA thAya te kusaMskArane mUktI jAya che. ane e kusaMskAra nimitta maLatAM ja punaH te svarUpe AvIne UbhA rahe che. A rIte cakra cAlyA kare. eTale jyAM sudhI samajaNanA mULamAM rahelI bhUla nIkaLI zuddha samaja na thAya tyAM sudhI jAgRti hAca tame te kACkArI nIvaDe nahi. [4] jema A vizvamAM vAnA AzayeA bhinnabhinna che, tema temanuM duHkha paNa bhinnabhinna che. mATe munie kazI paNa hiMsA ke mRSA bhASaNa jevA dUSaNane na sparzItA, saMyamamArgamAM upasthita thatAM kaDaka saMkaTAne paNa samabhAve sahana karavAM. ane A rIte vartanArA muni ja uttama prakAranA cAritrazIla muni gaNAya. noMdha:-bahAra je sukhaHkha dekhAya che te AzayathI ja thAya che. A ArAyAnI bhinnatA eTale karmonAM pariNAmeAnuM tAratamya. enA upara ja AkhA saMsAranuM vividha svarUparUpe maMDANa che ema kahIe te cAle. pratyeka vyakti bhinnabhinna AkRti ane sAdhanasAmagrI dharAve che. tenuM kAraNa paNa ArAyAnI bhinnatA ja che. saMsAranI A vividhatA e ja kanA acaLa kAyadAnI naisargika kudaratI zaktinA astitvanI pratIti che. je muni ATaluM manana karaze te muni pramAda ke kaSAyane kSamya nahi karI zake. kAraNa ke kudaratanA acaLa kAyadAnI sAcI pratIti nathI thaI tyAM sudhI ja te peAtAnA mATe puruSArthInA durupayeAga kare che, veDaphe che, bIjAne haNe che ane peAte haNAya che. hiMsA ane mRSAnuM mULa naisargikatAnA avizvAsa ja che. svA jyAM sudhI kudaratanA acaLa kAyadA para sAdhaka vizvAsu na bane tyAM sudhI te khInnanuM bhaluM karavAnA koDa seve tAye te kADa pUrNa thaI zake nahi. je je kSetramAM te praveze temAMtemAM tenuM abhimAna tene satAvyA kare. A dRSTibiMdu na samajAyuM heAya tyAM sudhI ja dAna ane paropakAranI mahattA che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 AcArAMgasUtra saMcamIne saMyama je sva ane paranuM kalyANa sAdhe che te dAtA ke paropakArI nathI sAdhate. AthI ja prathama dAna, pachI popakAra ane tyArabAda saMyamanuM ucca sthAna kapAyuM che. saMyamamAM kaSTa Ave te sAdhakane duHkharUpa nathI lAgatAM, enuM kAraNa e che ke saMyamanI zreNIne avalaMbelo sAdhaka kaI bIjI ja bhUmikAmAM gayo hovAthI tene apUrva ullAsa pragaTe che. kadI AvA ullAsana pUrve tene paricaya na hovAthI te sthitine te zAna dazA mAne che. paNa A eka sAdhanAnI bhUmikA ja che. tene tene yathArtha anubhava na hovAthI koI veLA nimittavazAt je tene pUrvaadhyAse AvIne herAna kare che te ekadama vyAkuLa thaI bese che. patana thayuM tevA bhaye te trAsI UThe che. paNa A trAsa tenA jIvanamAM kAM te sAcesAcuM patana ANe che, athavA hatAzatA lAvI mUke che. A banne sthiti kaniSTa che. AmAM zaktine avizvAsa ja kAraNabhUta che. eTale nirbhayatA ane AMtarika zakti e be cAritragaThananA mULabhUta pAyA che. e ja daSTie pitAne thatAM sukhaduHkha ke bIjAne thatAM sukhadu:kha joI te pitAne samabhAva na gumAve. [5] je sAdhake hAlamAM pote pApamAM pravartatA nathI chatAM kadAca pUrvakarmanA phaLasvarUpe temane vividha prakAranI upAdhio Ave to te vakhate thatuM duHkha teo samabhAvapUrvaka sahana kare. ema vIra tIrthakara devoe pharamAvyuM che. ' neMdha -karmanI sAMkaLa trikALAbAdhita che. punarbhava-punarjanmathI temanI vacce paDadA paDatA jAya che. pAchaLanAM karmonuM A jIvane jJAna nathI tethI ja te kudaratanI sAmAnya kriyAthI paNa coMkI UThe che, nirAza thaI jAca che. joke Ama thavuM e paNa asvAbhAvika nathI. kAraNa ke vartamAnakALamAM je kriyA thAya che te paNa zuddha che ke azuddha, vikAsane paMthe preranArI che ke patanane paze tenuM ce jyAM bhAna na hoya tyAM pUrva kriyAnA phaLanI pratIti ke sahana karavAnI zakti zI rIte jAge ? paNa AvA sAdhake AptajaneanubhavI punA (gunA) vacananA avalaMbanathI paNa eTalo vizvAsa meLavI levo joIe ke je kaMI thAya che, te badhuM hetupUrvaka ja thAya che. kriyAnA kartAne kriyAnuM phaLa icchAo ke anicchAe, paDadA sAme ke paDadA pAchaLa Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 cAritra khIlavavAnA upAye AvI maLe che, te bhAgavye ja chUTakA che, ane eveA nizcaya karI dhairya dhAraNa karavuM rahyuM. [6] A zarIra vaheluM ke mAruM paNa avazya chUTavAnuM athavA tUTavAnuM. kAraNa ke te azruva ( aniyamita ), anitya, kSaNabhaMgura, vadhavAghaTavAnA svabhAvavALuM ane nAzavaMta che ja. mATe huM sAdhakA ! A dehasvarUpane ane A durlabha avasarane pharIpharI vicArA. noMdhaH--ahIM sUtrakAra samabhAva zI rIte jaLavAya tene lagatA vicAro Ape che. rArIra nAzavaMta che, eTale e cAlI jaze; tevA bhacamAM sAdhaka vihavaLa khanIne bhAna bhUle, aAgRta-pramatta bane, enuM sAdhanapUratuM mahattva bhUlIne sAcca mAnI bese ane vilAsI bane, teAye patanane netare. paNa sUtrakAra kahe che e dehanA svarUpane ane du^bha avasarane krIr3I vicAre. dehanA svarUpanuM jJAna eTale deha maLavAnA mULakAranuM jJAna. A jJAna thatAM saheje samajAze ke dehanI nazvaratA eTale dehaneA nAza nahi,. paNa dehanuM parivartana. mAtra enA sAdhananeA ja pheraphAra, ene! nahi. jene mAtra ATaluM deha saMbadhI jJAna thAya tene mRtyunI bhIti saheje TaLI jAya. ane nica ane. ane avasara ALakhavA eTale eka paLa nirka nathI ema mAnI apramattatA jALavavI te. AvA jJAnI ane apramatta sAdhaka paNu dehanI zuzruSA karaze ja. paNa te mAtra dehane sAdhana samajIne, AtmAnuM rakSaNa karIne, dehane sAcavaze; AtmAne vecIne ke haNIne nahi. [7] je sAdhaka upara pramANe zarIranuM svarUpa .tathA avasara vicArIne evAM cetananAM jJAna, vijJAna, sukha, AnaMda ityAdi guNAmAM ramanArA hAya che, tevA nirAsakta tyAgI sAdhakane anaMta saMsAramAM paribhramaNa karavAnuM rahetuM nathI. noMdhaH-pahelA sUtreAmAM dehanI nazvaratA batAvI. je deha pAte ja nAzavaMta hAya te svAbhAvika mAge che keH-sukha ke AnaMda Asaktine laIne dehAra nAzavaMta che te dehathI maLatuM sukha kSaNika ke che. paraMtu A sUtramAM te ema kahevA ApavAne dehane svabhAva ja nathI. viSayeAnI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ' ' . AcArAMgasUtra je vRtti sukhano anubhava karAve che te sukha nathI, paNa subhAsa che. vRttine adhIna thayelA vikRta caitanyanA Avezane sukha manAtuM hoya, tyAM kevaLa mUDhatA che, ema ja kahI zakAya. e AvezanuM pariNAma bhayaMkara Ave che. ethI ja jJAna, vijJAna, sukha ane AnaMda ApavAne jeno svabhAva che tevA AtmA tarapha vaLavAnuM samajAvyuM che. e ja sAco mArga che, ane e mAge vanya ja Tako che. [8] A duniyAmAM sAdhuveza (tyAgInAM cihna) dhAraNa karIne paNa keTalAka sAdhake thoDo ke ghaNe, nAno ke meTe, sacitta ke acitta parigraha rAkhe che. te sAdhu hovA chatAM parigrahI gRhasthanA jevA ja athavA tethI paNa halakA che. nedha -je nirAsaktinI bhAvanA pUrvarasUtramAM vyakta karI tene have spaSTa zabdomAM sUtrakAra kahe che ke -veza paheravAthI nirAsakti AvI zakatI nathI. vezanuM tyAgacihana pUratuM sthAna bhale hoya, paraMtu e tyAga nathI, eTaluM ja nahi paNa padArtha tyAga e paNa tyAga nathI. nirAsakti je drArA utpanna thAya temAM ja vAstavika tyAgano samAveza che. je sAdhaka nirAsaktinA daya vinA padArthono tyAga kare che, te sAdhaka dhanano parigraha choDaze, paNa padArtho paranuM mamatva nahi choDe; bAlabaccAM ane saMbaMdhIne choDaze, paNa koIne sevaka tarIke upayoga karavAnI saMjJA nahi choDe. [9] keTalAka jIvone e parigrahapaNuM ja adhama gatimAM duHkharUpa mahAbhayanuM kAraNa bane che. athavA saMsAranI (AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha saMbaMdhanI ) saMjJAvRtti paNa tevI ja bhayajanaka thAya che tema dhArI tevI vRttithI jijJAsu sAdhaka dUra rahe che. nedha-parigrahapaNuM eTale parigrahanI vRtti. ene lAlasA paNa kahI zakAya. eka te e, ane bIjuM saMsAramAM sukha che evI mAnyatA. A banne adhama gatinA mULabhUta kAraNe che. jyAM sudhI parigrahavRtti ke e saMjJA che tyAM sudhI te sAdhaka kadI nirbhaya banI zake nahi. ane satya, saMyama, tyAga ke tapanuM phaLa meLavI zake nahi. eTale sAcuM sukha meLavavA mATe sauthI prathama aparigrahavRtti ane ghasaMjJAne tyAga karAvanAra vicArakazakita ane jAgRti rAkhavI ghaTe. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra khIlavavAnA upAya 157 [10] AvA AsaktithI rahita tyAgI puruSA, sAcA sAdhaka che ema nizcaya rUpa jANIne aheA sAdhaMkrA! tame divya dRSTivaMta bane ane e vIranA mArgImAM abhiniSkramaNa kA; kAraNa ke aparigrahI ane divya daSTivALA sAdhakAne ja bhrahma--Atma--prApti thaI zake che. je sthiti noMdha-brahmaprApti, AtmaprApti, mukti ke nirvANa prApta karavAnu jIvamAtranu dhyeya che, te uparanA mArge ja maLI zake che. paNa te badhuM bahAra nathI, aMdara che. ema samAvavA mATe have AvatA sUtramAM sUtrakAra kathe che keH-- 66 [11] ahe| jaMbU ! meM sAMbhaLyuM paNa che ane anubhavyuM paNa che ke kathI mukti meLavavI " e kA` ApaNA peAtAnAthI ja thAya che. noMdha-sukhane bahAra DhUMDhanArAone A sUtramAM bahu sudara nirdeza karyA che. jIvana game tevuM nica vitAvanArA ane mekSanA ijAradArone lAMca ApI mekSa ke svarganI ciThThI meLavI satASa mAnanArAone AmAM sAcu mAdarzana maLI rahe che. mukti ke svarganI ciThThI ApI devI e bIna kAInA sAmarthyanI vAta nathI. Apta puruSa hAya, sarvajJa hoya athavA gata ke mukta puruSa hAya, te mAtra eTaluM ja kahI zake ke A mA` niSka Taka che. eve mane anubhava che, e mArge javAmAM sukha ane zAMti ame vedyA che. pachI e mArge cAlavuM ke na cAlavuM te kriyA teA sAdhakanA peAtAnA ja hAthamAM che. tene cAlavuM hoya teA bahAra evI kAI zakti nathI ke tene aTakAvI zake. mAdakanuM AthI vadhu mahattva jIvanavikAsamAM samajavuM e bhUla che. [12] mATe sAdhake parigrahathI mukta thaI sAdhanAnA mArgamAM je saMkaTa AvI paDe te samabhAve sahana karavAM. noMdhaH--parigraha ane parigrahavRttithI para rahevA chatAM keTalAka sAdhakA saTa upasthita thaye satyamArgomAM kAMTALeA anubhave che. sUtrakAra kahe che ke saMkaTane saMkaTa mAnI duHkha anubhavavuM e vRttinuM ajJAna che, mATe pratyeka prasaMgamAM AtmAbhimukhaLSTi--samabhAva keLavavA joIe. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 AcArAMgasUtra [13] je sAdhake pramAda seve che, teo dharmathI parAkSukha thayelA che, ema jANIne zANe sAdhaka apramattapaNe vicare. | nedha-kriyAthI dharmiSTha gaNAte chatAM je sAdhaka jIvanavyavahAramAM upayogazUnya dazAe varte che tene sUtrakAra ahIM sAcA mArganuM darzana karAve che. pramAda e ja pApa. upaganya jIvana e ja pApa. e A sUtramAM vani che. jyAM upayogazanyatA che, tyAM nivRttine ADe ALasa ane vilAsa poSAya che; ane jyAM upayogamaya dazA vate che, tyAM kriyAparatA hovA chatAM nivRtti che. [14] ema uttama prakAre A tIrthakarabhASita kriyAne muni sAdhaka yathArtha rIte pAlana kare. noMdha -aparigrahI vRtti e vIrane sAco mArga che ema kahI parigraha ane te paranI mamatA choDavAnuM AgaLanAM sUtromAM varNavI, 12-13 ane 14mA sUtramAM kramapUrvaka samabhAva, jAgRta dazA ane jinamArganI zraddhApUrvaka ArAdhanA karavAnuM jaNAvyuM che. upasaMhAra sAdhutA ane parigrahIpaNuM e bane virodhI guNe che. upagamaya jIvana e ja dharma. kriyAmAM pragaTapaNe pApa na dekhAya toye jyAM parigrahavRtti che, tyAM AraMbha-pApa che ja. parigraha ane AraMbhathI saMsAra vadhe che. mahAparigraha ane mahAAraMbha adhama saMskAra ane adhama gatinA utpAdaka che. saMsAranI vividha AzA, tRSNAe ane icchAothI sukha ane duHkhanuM nirmANa thAya che. saMyamI sAdhaka ATaluM jANuM banne sthitimAM samabhAva jALave. karmane koyaDo koIne koI kALe choDato nathI, choDaze paNa nahi, sukha ke duHkha manAya che tenuM kAraNa paNa kamanI vicitratA che. karmamukti AtmabhAna pachI ja saMbhave che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra khIlavavAnA upAyA 159 AtmasvarUpanI ane dehasvarUpanI UMDI vicAraNA pachI mamatA ane parigrahI vRtti paNa ghaTe che. satyamAM zraddhA ane samabhAvathI cAritrakhaLa khIle che ane dukha dhana tUTe che. ema kahuM chuM. lAkasAra adhyayanane dvitIya uddezaka samApta thaye.. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya uddezaka vastuviveka cAritragaThana ane tene khIlavavAnA upAye varNavAI gayA. bIjA uddezakamAM kahelI niSparigrahavRttine rakhe kaI durupayega kare ! "mUcha e ja parigraha che. mATe padArtho game tevA ane game teTalA vAparavAnI chUTa che. mATe mAtra mUcha na hevI joIe--ema rakhe keI mAnI le! te bhramane A udezakamAM ukela ApatAM syAdavAda jemanI nasenasamAM sahaja vaye che evA gurudeva siAne saMbodhIne bolyA. gurudeva bolyA | [1] je kaI gRhastha kiMvA bhikSu A jagatamAM niSparigrahI thAya che te badhA tIrthaMkara devanI vANuM sAMbhaLI athavA mahApuruSa ke jJAnI puruSonAM vacane vicArI, vivekavaMta banI, sarva prakAranA parigrahane tyAga karIne ja niSparigrahI bane che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastuviveka 161 noMdhaH-parigraha hovA chatAM, rAkhavA chatAM, te bhogavavA chatAM huM to nirAsakta rahI zakuM chuM ke nirAsakta rahI zakIza ema je bole che ke mAne che, te pAkhaMDa, daMbha ke AtmavaMcanA seve che-evo kaMIka bhAvArtha A sUtramAM che. anubhava paNa ema ja kahe che ke parigrahane saMparka rAkhIne niSparigrahI vRtti keLavAI zakatI nathI. eTale niSparigrahI vRtti keLavavA mATe bAhya padArthono parigraha, te para thato meha ane AkarSaNa sauthI prathama take choDavAM jarUrI che. jema keI agnine hAthamAM rAkhI ThaMDaka meLavavAnI icchA rAkhe ke ThaMDInA jApa jape topaNa ThaMDaka na thavI ane agninI uSNutA sahavI tene mATe anivArya che. tema ja je sAdhaka parigrahanA agnine sAthe rAkhIne nirAsaktinI ThaMDaka zodhe che te niSphaLatA anubhave che. - ghaNIvAra evuM bane che ke e parigraha pAchaLa tene Azaya nIca, dra ke svAthI nahi paNa ucca, udAra, ane paramAthI dekhAte hoya. mAtra popakAra ane paramArtha khAtara te padArthone saMgraha karato hoya to tenI pAchaLa chupAyelI parigrahavRtti phUlIphAlI Akhare unnati ane cazanA zikhare caDelA e sAdhakane pADavAmAM madadarUpa banavA saMbhava rahe che. eTale ja niparigrahavRtti keLavavA mATe bAhya tyAganI AvazyakatA che. pachI bhale te gRhastha sAdhaka ho ke bhikSu sAdhaka ho. darekane potAnI yogyatA ane zakti mujaba padArtha tyAga kara upayogI nIvaDe che. joke e AvazyatA saune anivArya che ema jANyA pachI paNa bAhya tyAganI bhAvanA pragaTavI e kaMI sahaja vastu nathI. kAraNa ke pote je kaMI Icche che te bAhya padArthomAM chupAyuM che e ghaNuM kALane jIvana adhyAta che. eTale e kema chUTe ? tenA upAyamAM sUtrakAra vicAra ane viveka batAve che. satyAsatyane pArakhavAnI vivekabuddhi jAge, eTale anataMkAlane asatyane satya mAnavAne adhyAsa hoya toye chUTI jAya che. paraMtu jyAM sudhI e jAge nahi, tyAM sudhI te manuSya kazuM hitAhita paNa samajI zake nahi. te choDavAnI to vAta ja zI ? AvI vivekabuddhi savicAra pachI ja Ave che, ema uparanA sUtramAM sUtrakAra vade che. paNu e vicAra zabda eTalo to rUDha thaI gayo che ke hAlatAM ne cAlatAM sau koI ene upayoga karI nAkhe che. paNa vicAranuM svarUpa ApaNe mAnIe chIe eTaluM sarala ke susAdhya nathI. jene ghaNIvAra vicAra tarIke 11 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 AcArAMgasUtra oLakhIe chIe te vicAra nathI hota paNa kevaLa vikalpa hoya che. jIvanamAM adbhutatA, navInatA ane divyadaSTi prere e vicAra. bAkI te uparanA mana upara AvatA vicAre e to vikalpamAtra che. chatAM e vikalpa para vicArone Aropa mukAya che. e te samudranA uparanA raNane taraMga mAnavA jevI bhUla che. taraMga jema jalanuM Urdhvagamana che, tema vicAra e aMtaHkaraNanuM UrvakaraNa che. taraMga jema samudrane AhalAdita kare che, udAra banAve che, tIrane bheTavAnI tAlAvelI jagADe che ane vega Ape che, tema ja vicAramAM zakti che. vicAranuM eka kiraNuM jIvanamAM jota jagAvI de che. aneka kALanA ajJAna ane mehanA timirane te vikherI nAkhe che. jIvananA gucavAyelA koDAne te ukelI de che, ane pratyeka kAryanA pariNAma sudhI pahoMcavAnI divya zakti samape che. je parathI kriyAnuM mULa kAraNa ane pariNAma sudhI daSTi pahoMce te vicAra kahevAya. paNa Avo UMDe vicAra anubhavI janonA pragaTadyatana vinA prApya nathI. AthI ja AptapuruSonAM vacane ke satsaMga temAM kAraNabhUta batAvyAM che. AptapuruSa eTale nikhAlasatA, niHspRhatA ane satyanI sAkSAta mUrti. nispRhatA vinA svAnubhava na jAge. bIjAM vacano anekavAra sAMbhaLyA chatAM hRdayanA sara ne jagADe, hRdaye na spaze. paNa sAcA saMtanuM eka vAkya jIvana palaTI zake. satsaMganI mahattA A daSTie che. paraMtu jyAM vyaktinAM vyaktitvane badale vyaktinAM khAM tarapha DhaLavAnI kriyA thAya tyAM satsaMga phaLadAyI na nIvaDe, ane vAstavika rIte to e satsaMga paNa na kahevAya. vyaktirAgamAM baMdhAyelAne mukta kare, svataMtra banAve ane potAno anaMta kALano pUrvagrahadurAgraha choDAve, te ja satsaMga. [2] priya jaMbu ! tIrthakaradeve samatAthI ( samatAmAM), dharma varNavyo che. te bolyA che ke -ahe sAdhake! je rIte meM ahIM karma khapAvyA che te rIte bIjA mArgomAM karma khapAvavA muzkela che. mATe ja kahuM chuM ke mAruM daSTAMta laI bIjA mumukSuoe paNa potAnuM vIrya chupAvavuM nahi. noMdha:-prathama sUtramAM bAhya padArthanA tyAganI jarUriyAta batAvI ane tyAgabhAvanA kyAre ane kaI rIte jage tenA upAyo varNavyA. parantu Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastuviveka - 163 tyAganA saMbaMdhamAM keTalIka vAra gerasamaja UbhI thavAno saMbhava rahe tethI tene ukela A sUtramAM ApavA prayAsa kare che. dharma samatAmAM che ema bolIne sUtrakAra kahe che ke -tyAga samabhAvathI jAgyo hovo joIe. tyAgamAM samatA joIe ja. Ama kahevAno Azaya e che ke padArtha tyAgamAM be bhAvanA dekhAya che. eka to padArtho taraphanI dhRNA ane bIjI padArtho pratyenI atRpti. A bhAvanAnA mULa upara ja tyAganI zuddhiazuddhino AdhAra che. je tyAgamAM padArtha para tiraskAra che te tyAgamAM zuddhi ke samajaNa nathI, ema kahI zakAya. kAraNa ke je vRttine Aje padArtha para tiraskAra che te vRttine prasaMga Avye saMcama para paNa tiraskAra nahi thAya enI khAtarI zI ? kathitAzaya e che ke vRttinA mULamAM je deSa hoya te Aje eka ja kSetramAM dekhAto hoya to paNa vahelo cA meDe e bIjA kSetramAM paNa dekhAvAne ja. je sAdhake padArtha tyAgathI sukha che evuM mIThuM pralobhana kyAMkathI sAMbhaLI tyAga karyo che ane Aje tenI vRttino vega saMyama tarapha vALavA prayatna karI rahyo che, te sAdhaka kadAca e mArgamAM sukhano anubhava na karI zake ane bIjAM bAdhaka kAraNo naDe, tyAre bIjI tarapha DhaLyA vagara kema rahI zakaze ? tyAgane hetu veganI dizA badalavAne nahi paNa vegane zamAvavAno che. ane e veganuM zamana UMDI vicAraNa vagara zakya nathI. jyAre mAnavIne bhAna thAya ke padArthomAM sukha ke duHkha ApavAnI zakti nathI. te to nimitta mAtra che, mArI vRttie ja ajJAnathI padArthomAM sukha ke duHkhanI kalpanA karI che. jene eka vastu joIe che te vastu nahi maLe to tene duHkha thaze. agara sukha maLaze to kSaNika sukha thaze. paNa jene e vastu joItI ja nathI ene e vastu saMbaMdhInuM kaMI paNa sukhadu:kha thavAnuM nathI. sukha ke duHkhanuM kAraNa bahAra nathI paNa mArI samajaNamAM che-tyAre ja sAco tyAga janmaze. eTale ja sUtrakAra kahe che ke tyAga samatAthI janmo joIe; ane A bhAvanA pragaTayA pachI ja vRttine zuddha karavA mATe nimittothI dUra rahevAnI AvazyakatA jaNAya che, ane e samajaNapUrvaka je tyAga thAya che te tyAgamAM samabhAva hovAnI pUrNa saMbhAvanA che. sarvajJa purUe samabhAvanI parAkASTA pite anubhavI che. ethI ja teo dharmane samatAthI varNavI zake che. satyane anubhavI ja satya darzAvI zake, bIje nahi; evo bhAva paNa A sUtramAM Tapake che. A sUtrane bIjA Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 AcArAMgasUtra bhAgamAM zrItIrthakarabhagavAnanA zrImukhethI "meM ahIM karma khapAvyA che te rIte bIje khapAvavAM muzkela che" ema kahevAyuM che. e kathanamAMthI e sAra nIkaLe che ke A mArga-samatAne mArga jeTalo saraLa che teTale bIje nathI. ame samatAyoganI sAdhanA karI karma khapAvyAM che. tame paNa khapAvI zakaze. ema e jJAnI puruSo potAnA anubhavanI cokkasatA batAve che. - prANImAtranA Azaye jyAM bhinnabhinna che tyAM kriyAnI bhinnatA hevI svAbhAvika che. paNa je kaI jijJAsu ke mumukSu satyamArge javA sAru taiyAra thaI gayo che, tenI jijJAsAnuM AmAM suMdara citra che. ane AvalaMbananI gUDha preraNA paNa che. toye rakhe e avalaMbanamAM ja aTakI paDe ! mATe kahe che ke jeje ho, bahAranA sAdhakanimittone mAtra dRSTAMtarUpe nihALaje, cAlavAnuM to tamAre ja che. puruSArthanI cAvI tamArA hAthamAM che, e rakhe bhUlatA. A sUtrane chello zabdArtha to adbhuta che. emAM bhAkhyuM che ke bIja mumukSuoe paNa pitAnuM vIrya chupAvavuM nahi. "bIjA mumukSuo eTale A mArgane badale bIjA mArge janArAo-jemake karmamArga, jJAnamArga, bhaktimArga ke evA hajAre mata, paMtha ane saMpradAyo. je bhinna bhinna mArgo dekhAya che tevA hajAro mArgamAMthI game te mArgo lenArAo, game te paMthanA pathike, e sarvane kahe che ke tame je mArga svIkAryo hoya te bhale rahyo. paNa te mArgane vaphAdAra raheje. tamArI zakti temAM pUrNa jozathI ajamAvaje, ene guMgaLAvaze nahi. anubhava paNa e che ke emAMthI paNa sAco rAha pragaTe che. A uparathI e paNa phalita thayuM ke potAnuM kathana pUrNa satya hoya topaNa tene badhA svIkAre evo Agraha na hovo ghaTe. je vyakti jeTalI vikasI haze teTaluM ja satya tenI daSTine sparzI zakaze. arthAta ke parimita daSTinI apekSAe satya pote paNa parimita che, sApekSa che. tyAM Agrahane avakAza kevo? tethI satya amuka ja kSetra, mArga ke sthAnathI ArAdhI zakAya evuM ekAMta nathI. eTale game te dharma, mata, paMtha ke saMpradAyamAM sAdhaka hoya toye je tenAmAM sAcuM satyAthIpaNuM haze te e dharma, mata, paMtha ke saMpradAca enA vikAsamAM bAdhaka nahi nivaDe. mukhyatA sthAnanI nathI, paNa yogyatA ane mumukSabhAvanAnI che. e yogyatA ane uccatA prApta kare ane vikase. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastuviveka evI bhAvanAthI ja game tyAM raho paNa vIrya chupAvazo nahi ema kahyuM che. jainadarzanamAM vizvavyApaka dRSTi ane anekAMtatA keTalI che enuM A pratIka che. vIryane chupAvavuM eTale zakti guMgaLAvavI. zakti te jIvamAtramAM hoya che. paraMtu zaktine kasavAnA prasaMgene te bhAgye ja joI zake che. kAraNa ke jyAM sudhI mAnavInA vicAracakSu na khUle tyAM sudhI te nimitto ane saMga jema tene kheMce tema te vegamAM kheMcAte rahe che ane bIjanA vicAre tathA anubhavone potAnA che ema mAnI bIjAnA vArasA para te jIvato hoya che. paNa jyAM sudhI svayaM vicArazakti ane svayaM sarjanazakti na pragaTe tyAM sudhI varSollAsa pragaTI zake nahi. vicAra pachI ja zraddhA ane zakti bane pUre che. paNa vRttinI pUrNa zuddhi na thaI hoya tyAM sudhI e zakti be mArge vahevA lAge che. A vakhate sAdhake khUba sAvadhAna rahevAnuM hoya che. AmAMnA eka vaheNane jagatanA DAhyA puruSo zaktine sadupayoga kare che, ane bIjAne durupayoga kahe che. ahIM sUtrakAra e bhAMjagaDamAM paDatA nathI. emanI daSTie te zaktinI mahattA che. sadupayoga ke durupayoga e bane dRSTi to sApekSa che. eTale kahe che ke "vIryane guMgaLA mA." zaktine haNavA karatAM paNa zaktine guMgaLAvavI e vadhu hAnikAraka che, A vAta anubhava pachI ja samajavI sarala thaI paDe che. nimittAdhIno vIvaH e sUtrano nimittane adhIna thavuM e jANe jIvane svabhAva ja kAM na hoya evo artha ghaTAvAya che, ane itara chavo ja mAtra nahi paNa mAnavasRSTi suddhAM A bhAvanAmAM ghasaDAye jAya che. pachI buddhi tathA puSArthanAM svataMtra sAdhana ke je pote ja saMvegone ghaDavA mATe samartha che te maLyAM hovA chatAM temane lAbha teo laI zaktA nathI. koI mAnava pitAnI svataMtra buddhi ane svataMtra puruSArthane upayoga kare che paNa tenAmAM kaI pUrvasaMskAre rahI gayA hoya tyAM sudhI te aMgenI sAme thaI phatehamaMda nIvaDI zakatA nathI. paNa tenI zaktinuM keI ekAda bIja pallavita thAya ane kArya karAvI nAkhe tyAre duniyAne DAhyA kahevAtA loko ke je eka ja mArge javAnA abhyAsI hoya che teone mana A kArya ane bhAvanA navIna levAthI jhIlI zaktA nathI. ane evuM paNa bane che ke e navIna mArgamAM hatAza karI nAkhe evAM aneka nimitto e zaktinA upAsaka sAme khaDAM thAya Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 AcArAMgasUtra che. Ave vakhate e sAdhakanI kharI kasoTI thaI paDe che. jo A samaye sAdhaka peAtAnI zakti guMgaLAvI nAkhe te pariNAma zuM Ave evuM jo koI gaNitazAstrI ke mAnasazAstrI spaSTa karavA ese tA tene javAkha AtmadhAta sivAya khIje na heAI zake. beMke e chupe! AtmadyAta che. paNa je pu hAya che tenAmAM AMdolita thavAne vega UlaTA khamaNe heAya che. te niyama vicAravAjevA che. ethI ja sUtrakAra mahAtmA vade che ke kAI vI ne chupAvaze nahi. jyAM sudhI vivekabuddhi nAge tyAM sudhI vI ne pragaTa karavAmAM tene durupayoga thavAno bhaya teA che ja. paraMtu je vega eka tarapha DhaLe che te nimitta maLatAM bIjI tarapha DhaLavAne ja. zaktine durupayoga karanArA pradezo, dRDhaprahArI ke cIlAtI jevA mahApuruSAne nimitta maLatAM sadupayeAgI thatA dekhyA che. paNa rAktine chupAvanArA teA akALe karamAcA che, enI zAstro sAkha pUre che. ene anubhava kAne nahi heAya ? [3] (1) keTalAka sAdhakA prathama ( siMhanI mAphaka) tyAga grahaNa kare che, ane pachI paNa patita thatA nathI. (2) keTalAka prathama te ( vairAgyapUrvaka ) tyAga grahaNa kare che, paNa pachIthI patita thAya che. (3) keTalAka prathama, tyAgamArgamAM janArA heAtA nathI. ane pachI patita paNa thatA nathI. je samagra leAkanuM svarUpa jANI tadanusAra vana banAve che te paNa tevA ja jANavA ( eTale ke uparanA trIjA vanA jevA nirAsakata jANavA ). A badhuM bhagavAna vIra munie anubhavIne ja kahyuM che. noMdha:vIne na chupAvavuM ene rakhe koI avaLA prayAga karI nAkhe ! e sAru peAtAnI zaktinuM mApa kADhI zakti anusAra sAdhanA karavI ghaTe ema ahIM sUtrakAra kahe che. zakti uparAMtane tyAga sAMASAMga TI zakatA nathI. e samAvavA mATe te vadhe che ke keTalAka tyAgIne! tyAga sAMgeApAMga Take che, eTale ke zuddha samajapUrvakaneA e sahaja tyAga hoya che. khIjo varga prathama te mArga agIkAra kare che, paNa pachI tyAgamAM TakI zakatA nathI. e zAthI bane che tenAM kAraNeA upara kahevAI gayAM che. ane trIje va evA heAya che ke prathamathI ja jete tyAga sahaja heAya che, tene pUchI paNa patita thavApaNuM heAtuM nathI. ahIM nirAsaktiyAganI sahajatA che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 vastuviveka A AkhA sUtrano sArAMza e che ke jenAmAM nirAsakti sahaja vaNAI gaI hoya tevA puruSo padArthone upayoga karavA chatAM, bAhya daSTie tyAgI na dekhAvA chatAM tyAgI ja hoya che, ane aneka pralobhane paNa tene mahAta karI zakatAM nathI, paNa AvA puruSe virala ja hoI zake. eTale tyAganI AvazyakatA svIkArAI che. paNa te tyAga AMtarika baLa, zraddhA ane utsAhapUrvakano hovo joIe ke je sAMgopAMga Take ane nirAsaktine jIvanamAM vaze. joke keTalAka sAdhakone prathama utsAha ke sAcI samaja na hoya toye tyAgamArgamAM bhaLyA pachI te AvI jAya evuM bane che kharuM. paNa e eka akasmAta gaNI zakAya. ane tenI pAchaLa kudaratane keAI gUDha saMketa ke pUrva puruSArtha kAraNabhUta che ema mAnavuM rahyuM. saMsAranuM svarUpa zodhIne, jANune je jIvana ghaDe che te paNa nirAsakta banI zake che ema chelle chelle kahI vyavahAramAM paNuM tyAga Avazyaka ane suzakaya che ema darzAve che. [4] tIrthaMkaradevanI AjJAne AkAMkSa ane Asatirahita vivekI sAdhaka rAtrinA pahelA tathA chellA pahere upayoga (mana, vANI ane kAyAnI ekavAkyatA)pUrvaka hamezAM zIla (karmabaMdhanathI chUTavAnA kAraNarUpa cAritra)ne vicArIne tene yathArtha rati (pitAnA jIvanane tapAse tathA) pALe. neMdha -tIrthaMkaradevanI AjJAmAM rahevuM eTale saccAritryane jIvanamAM vaNavuM e vAta AgaLanAM sUtromAM carcAI gaI che. nirAsakti ane viveka buddhino sahacArI ja cAritra ArAdhI zake ema sAdhakanAM vizeSaNothI ahIM phalita thAya che. paraMtu ghaNI vAra nirAsakta ane vivekI sAdhakane paNa jyAM sudhI rAgadveSanAM bIjo saMpUrNa rIte na baLI gayAM hoya tyAM sudhI jarAye te gAphala thAya te ghaNuM sahevuM paDe che. eTale ahIM rAtrinA prathama ane pAchalA pahere ciMtana karavAnuM kahI saMpUrNa jAgRta rahevAnuM sUcavyuM che. jo ke ahIM kALane apekSIne prathama ane aMtima paLa mATe sAvadhAna rahevAnuM sUcavyuM che, paraMtu kharI rIte te A vAta pratyeka kriyAparatve ghaTADavAnI che. pratikramaNakriyA ke jene anubhavI puruSeo-gRhastha ho ke tyAgI che te baneekaraNIya batAvI che, temAM paNa A ja jAtanuM rahasya samAyuM che. nirAsakti ane vivekabuddhi prApta thAya tyAM je ahaMkAra na hovo Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 AcArAMgasUtra joIe, ema kahevA sAru kriyA thatAM pahelAM te kriyAnA pariNAmane vicAra ane kriyA thayA pachI tenA phaLane tyAga A bane vAta sUtrakAra ahIM sAthe kahI nAkhe che. eTale eno sArAMza e nIkaLyo ke nirAsakti ane viveka e mAtra vANI ke manano viSaya nathI. eno pratyeka kriyA sAthe saMbaMdha che. eTale ja pratyeka kriyA karatAM pahelAM sAdhake tenI jarUriyAta, upayogitA ane svaparahitatAno khyAla karyA vagara na cAle. A pramANe che "kriyAnA pariNAmane ane hetuno vicAra e viveka. ane kriyA karyA pachI tenuM je kaMI phaLa maLe tene tyAga; arthAta ke te kriyA je hetue karI hoya te hetu sare ke na sare, tenuM pariNAma suMdara Ave ke asuMdara Ave, toye 'citta upara kazI asara na thAya tevI samatA rahe, evI cittanI sahajadazA thavI e nirAsakti. [5] sadAcArane nahi pALanArAonI thatI durdazAo sAMbhaLI zANo sAdhaka vAsanA ane lAlasArahita bane. neMdha -jIvanamakAnamAM cAritranuM caNatara hovuM ja joIe. to ja te rasamaya, sauMdaryamaya ane niSkapa, aDola bane-evo anubhavI janono Agraha zA mATe che, tene A sUtramAM ukela che. eka saMskRti ema paNa mAne che ke vyavasthA ane niyamana bane jALavI padArthomAMthI bane teTalAM rasa, saundarya ane kaLAne upayoga karavo, e vikAsane bAdhaka nathI. Aje vijJAnika zodhakhoLane A rIte upayoga thato hoya ema manAya che. vizvamAM Aje A saMskRtino khUba pracAra paNa thayelo ane thate najare paDe che. paraMtu mahApuruSone anubhava ahIM juduM ja vade che. teo kahe che ke anubhava pachI amAe siddha karyuM che ke kaLA, rasa ane sauMdarya jIvananuM saMvAdana che. padArthonuM dabANa temAM mAtra nimittabhUta che. te nimittathI je sUra nIkaLe che, saMvAdana sAdhI je saMgIta skUre che, te aMtaranuM che. bahArathI AvatuM dekhAya che te zodhanA abhAve ja che, svAbhAvika tema nathI. padArthomAM sauMdarya, kaLA ke rasa utpanna karavAnI zakti nathI. te te mAtra AMtarika zaktithI khIlelAM rasa, soMdarya ane AnaMdane bAhya rUpe pragaTa thavAnA nimittarUpa banI zake ane tevuM paNa tyAre ja bane ke jyAre vAsanA ane lAlasAnA citta para sthApita thayelA saMskArane e padArtho para Apa na heAya. padArthonA bAhya AkAra para je meha jAge che tenuM mULa vAsanA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastuviveka 169 che, ane padArthone pakaDI rAkhanArA parigraha jAge che tenu mULa lAlasA che. lAlasA ane vAsanAnAM mULamAM zAnti azakaya che ema pharIpharI sUtrakAra kahe che. eTale jeTale aMze meAha ane parigraha chUTe teTale aMze sadAcAranu pAlana thAya. [] aho sAdhaka ! A aMtaranA Atmazatru sAthe ja yuddha kara. bIjA bahAranA yuddhathI zuM vaLavAnuM che ? Atmayuddha karavAyeAgya je sAmagrI hamaNAM maLI che te pharIne maLavI ghaNI ja muzkela che. noMdhaH--paraMtu meAha ane parigrahanu svarUpa ANyA pachI paNa e sahaja chUTI jAya tevAM nathI. padArthonA tyAga karyuM ke nimittothI bIne dUra bhAgye paNa e dUra thatAM nathI. kiMvA khAdya padArthonI sAthenA yuddha khelyuM ke tiraskAra karyuM paNa te:ghaTI zaktA nathI, ema uparanu' sUtra samAve che ane tene sAcA mArga batAve che. ghaNIvAra sAdhaka peAtAne thatA meha ane parigrahathI kaMTALI khAdya padArtho ke vyakti sAthe dhRNA, tiraskAra, AverA ke dveSanAM macAvavA maDI paDe che, paNa meAha ane parigraha nAbUda karavAne A mArga nathI. mAha ane parigraha e khAdya vastu nathI, vRtti sAthe joDAyalI vastu che. bahAra dekhAtA padArtho ane bahAranI vyakitaonAM zarIrA e mAtra ArasI che, peAtAnI jevI vRtti hoya tevu temAM mAtra pratibiMba dekhAya che. pratibiMbane ja mULa mAnavuM e kevA bhrama ! paNa A vAta sAcI rIte tyAre ja samAca ke jyAre te sAdhakane bahAranAM dekhatAM badhAM du:khAnu` mULa zeAdhavAnI tAlAvelI jAge ane te AMtaraDAyuM mAratAM zIkhe. [7] aheA jakhU! tIrthaMkaradeve vicitra adhyavasAyAnI je rIte samaja ApI che tene te ja rIte svIkAravI, kAraNa ke keTalAka bALasAdhakA dhane pAmIne paNa bhraSTa thaI jAya che ane bhraSTa thaI gA~dika duHkha pAme che. noMdhaH AMtaraDAkiyuM mAravuM eTale zuM ? enI vyavahAru samaja A sUtramAM che. vivekabuddhi nage tyAre AMtaraDAkiyuM karAya. paraMtu vivekabuddhinA sabaMdhamAM paNa kaMi ochI gUMca UbhI thaI nathI. DahApaNa ane vivekabuddhine jagatanA DAhyA puruSo eka mAne che, paNa DahApaNanuM valaNa bahAranAM jagata Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 AcArAMgasUtra tarapha hAya che ane vivekyuddhinuM valaNa peAtAnA aMta:karaNa tarapha hAya che. e annenuM A tAratamya che. eka,ja kriyAparatve vividha abhiprAyA bAMdhI levA ane mata jAhera karI deve| e rIte janatAnuM mANasa ghaDAyuM hAya che, eTale te tarapha jonAra sAdhanuM mAnasa paNa tevuM ja caMcala ane bhIrU banI rahe che. Ave! sAdhaka pratyeka kriyAmAM leAkeAthI jeTalA Dare che teTale AtmAthI DaratA nathI. daMbha, pAkhaMDa ane AtmavacanAnA prAraMbha AvA saMcAgavA ja janme che. sAdhakrane prathama prathama te A sthiti sAle che. tenAthI dUra rahevA tenuM mAnasa aLa pAkAre che. paraMtu samAja ke janatAnI vacce tenI pratiSThA khaMdhAyelI je teNe mAnI lIdhI che te ja tenA paganI eDI banI vikAsane 'dhe che. A ja dRSTie lokasaMjJAnA tyAga karavAnu anubhavI puruSAe TheraThera sUcavyuM che. ekAMta:vRtti, yAna, pratikramaNa evI evI kriyAe ceAjI abhravasAyA (vRttithI UThatA saMkalpavikalpA)nAM samAdhAna arthe tenA upayAga batAvyo che. ahI sUtrakAra bhAkhe che ke: adhyavasAyanA zubhAzubha para kakha dhananI nikhiDatA ke zithilatAnA mukhya AdhAra che. je samaja jJAnI puruSAe ApI che tene te ja rUpe svIkAravI eTale ke amala karavA. bIjI bahAranu jevA karatAM pratipaLe peAtAnI vRttinI cikitsA karyA karavI. A samaja jemanAmAM na heAya te vikAsanA mArgImAM bALaka che ane te satyadharma pALI zakyA nathI. AthI dha eTale saMskAritA, eTalI vyAkhyA phalita thai. je jIvanamAM saMskAritA na heAca te jIvana jIvana na gaNI zakAya. eTale ke mANasa jIve che e jIvana nathI, paNa jyAM vikase te jIvana che. jIvana TakAvavAnI paNa A sRSTi hovI ghaTe. eTale ja jJAnI puruSAe kahyuM che ke " jIvana TakAvavuM heluM che paNa jIvana jIvavuM saheluM nathI." [8] A jinazAsanamAM ja evuM kahevAya che ke je rUpAdi viSayAmAM Asakata thAya che te (prathama ke pachI avazya ) hiMsAmAM pravarte che. noMdhaH--jIvananuM patana adhyavasAyAnI azuddhithI thAya che te vAta AgaLanA sUtramAM kahI che. paNa saunuM dhyeya su Mdara adhyavasAyA karavAnuM ane vikasavAnu haiAvAM chatAM azuddha adhyavasAye kema thatA haro ? e prazna khUba ja Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastuviveka 171 vicAravA yogya che. koIne patana ISTa nathI chatAM patana pAme che tenA kAraNone A sUtramAM ukela che. sUtrakAra mahAtmA ema kahe che ke viSayAsakti ane hiMsA banene gADha saMbaMdha che. eTale ke jyAre vRttimAM viSayAsakti hoya che tyAre je kriyA thAya che te hiMsAtmaka kriyA ja hoya che. e vAtane sAdhako samajI zatA nathI. A vAta jinazAsanamAM mukhyarUpe kahI che. ema vadIne teo jinazAsananI vizeSatA batAvI Ape che ane ema paNa samajAvI de che ke sAdhakanI. A bhUla kAMI jevItevI nathI. A bhUla ja tene gothAM khavaDAve che. vikAsane. mArga sIdhe ane saraLa hovA chatAM A bhUlane laIne UlaTe te cakarAve caDe che. Asakta puruSane kriyA kare ke na kare toye baMdhana che, nirAsakta kriyA kare toye baMdhana nathI; te vAta kharI che. paNa mAtra anubhavagamya che. Aje te nirAsaktinA saMbaMdhamAM keTalIka gUMcavaNa dekhAya che. nirA-- saktine nAme keTalAka sAdhake daMbha paNa calAvatA dekhAya che. AthI nirAsaktinI vyAkhyA jevI hoya to te uparanA kathanamAMthI e nIkaLe ke je nirAsata che te koInI leza paNa lAgaNI dubhAya tevuM karato nathI ane joi paNa zakato nathI. sArAMza ke nirAsakti eTale naisargika jIvana javavuM te. kudaratanA acaLa kAyadA para akhaMDa zraddhA vinA naisargika jIvana zakya nathI. kudaratanA acaLa kAyadA para zraddhA eTale hAthapaga calAvyA sivAya, nivRttine eThe susta jIvana jIvavAnuM nahi, paraMtu satata puruSArtha sevavAnuM hoya che. koI paNa vRttinI vivazatAmAM na sapaDAtA "kriyAtmaka rahevuM eja puruSArtha. A puruSAthI duHkhamAM dana paNa nahi kare ane sukhamAM madamAto paNa nahi bane. kAraNa ke dana ane abhimAna banane nirbaLatAnAM cihano che. je kevaLa zaktino zodhaka ane pUjArI haze te je kaMI karaze te draSTA rahIne ja, kartA thaine nahi. jyAM kriyA paranuM svAmItva jAya tyAM kriyAnA phaLa sAme jovAya ja nahi. ane kriyAnA phaLa sAme na jovAyuM hoya tyAM beTI kriyA kema ja thaI zake ? [9] aho jaMbU! muni sAdhaka te kharekhara te ja jANavo ke je lekene mokSamArgathI UlaTI pravRtti karatAM dekhI, temanI duHkhI dazAne vicArIne, mAtra mekSamArga tarapha ja lakSya rAkhI prasannatApUrvaka cAlyA jAya che. te Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra noMdhaH--eTalI ucca kATIe gayelA nirAsakta sAdhakAne e sAdhanAnA mAge aneka prakAranAM sAnukULapratikULa nimitto AvI maLe che. teve vakhate pratikULa nimittomAM zAMti jALavavI e temane asulabha nathI paNa sAnukULa nimittA sahevAM e atiati kaThina che. A aphATa vizvamAM aneka prakAranI Rddhi, samRddhi ke siddhie paDI che. ane te AvA sAdhakane sahaja prApta thAya che. prathama tA jagakalyANanA nimitte te tenA upayAga karavA prerAya che. paraMtu UMDe U MDe raheluM Asaktinu khIja eka cA khInna prakAre peAtAnAM mAna, pratiSThA ke vilAsa peASavA tarapha tenu valaNa karI de che ane evA kaika ucca bhUmikAe pahoMcelA yegI sAdhakAnAM paNa patana thai ntaya che. A eka vizvasAgaranI dhamarI che. te dhamarImAM sapaDAyelA sAdhaka meLavelA AvyAtmika jIvanane keTalIka vAra nAza karI nAkhe che. 172 ethI ja A sUtramAM kahyuM che ke kevaLa mekSa eTale ke icchAmAtrathI mukti tarapha lakSya rAkhe. pachI te IcchA zubha he| ke azubha he| e AsaktinA rUpamAM pariNamyA vinA rahevAnI nathI, e nizcaya che. kharI khUbI te e che ke icchA pe|te kSaNika hAvA chatAM huM tAruM sAghya chuM, kAmya huM ema kahI sAdhakanA manane manAvavAnA, ThagavAne satata prayatna karI rahI heAya che. sAdhaka bicArA te vRttinI vAtane aMtaHkaraNanA nAda tarIke oLakhI bhUlanI paraparA vadhAratA jAya che. pachI piraNAma zuM Ave? te saheje pI zakAya tema che. AthI kAi paNa ceca rAkhavAnI bhAMjagaDamAM paDavA karatAM naisargikatAmAM sarvANuM thai javuM e ja meAkSanA saraLa upAya che. ane te sivAyanI bIjI pravRttimAM Akhu jagata DhaLatuM heAya tece pAte na DhaLavAnI zakti keLavavI te puruSArthI che. sAdhakanI nagRtinI A maryAdA ciMtanIya che. khIjI vAta uparanA sUtramAMthI e paNa phalita thAya che ke khInna sAdhakA meAkSamA`thI viruddha pravRtti karatA heAya ane bahAranA jagatanI pUnta ke pratiSThA meLavavA kiMvA peAtAnA sevakA vadhAravA pAchaLa macI rahyA heAya teAye tuM emanu e badhuM teIne gabharAiza nahi tathA khoTuM ke aMdhaanukaraNa karavA paNa prerAiza nahi. tuM mAtra tArA peAtAnAM karmAMbadhanAthI mukta thavAnA eka ja mArga sAme joyA karI patha kApyuM jaje, [10] samayajJa jaMbU! AvA sAdhA A pramANe kanA svarUpane jANIne "dareka jIvanuM sukha ane du:kha alaga alaga che", ema Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastuviveka 173 vicArIne kaI paNa jIvane dUbhavatA nathI tema saMyamamArgamAM pravatIne dhIThAI (baDabaDATa) paNa karatA nathI. teo tethI dUra rahe che. | nedha-ATaluM rahasya jANanAra sAdhaka svayaM saMcamI ane ahiMsaka banato jato hoI A sthitimAM tene sahajAnaMdano sAkSAtkAra thAya e svAbhAvika che. paNa sUtrakAra mahAtmA coMkAve che ke he sAdhake ! tame ahIM, sAvadhAna thajo, mauna seva, kazuM vadatA nahi. pitAnI addabhuta dazA ke sthitinuM varNana bIjA pAse jhaTapaTa vyakta karI devAnI utAvaLa karavI, e apUrNatAnI nizAnI che. AnaMdane vedI zakAya, vadI na zakAya. ane sukha te pite sApekSa ja rahyuM; kAraNa ke tene saMbaMdha to vRtti sAthe che. ane vRtti to jIvamAtranI bhinnabhinna hovAthI sau saunI dRSTie sukha paNa bhinnabhinna hoya; te pachI te khaTapaTamAM zA sAru paDavuM ? mATe sahaja sthitimAM vartate. sAdhaka kazeya Agraha na rAkhe. tenAM mana, vANuM ane vartana ekamaya hoya. tyAM kRtrimatA na hoya, ane tethI kadAca bahArathI tevuM kaMI Ave toye Take nahi. te pitAmAM ja masta hoya. tene jagatanuM sAruM ke mAThuM kazuM jevAnI leza mAtra phurasada na hoya. ane kharI rIte te tenI vizvAbhimukha daSTi ja na hoya te kevaLa AtmAbhimukha ja-upayogavaMta hoya. bahAra jue topaNa temAMthI tenI dRSTi potAne gya hoya teTaluM ja dekhe. [11] zANo sAdhaka aihika kIti khAtara yazobhilASI banI sarva lokamAM kaI paNa prakAranI pApI pravRtti na kare, ane bIje mArga na pakaDatAM mAtra ) mokSa tarapha daSTi rAkhI strI AdimAM virata rahI AraMbhathI paNa udAsIna rahe. noMdha -saraLa jIvanamAM paNa kRtrimatA ke daSTiazuddhi tyAre ja saMbhave che ke jyAre caza e jIvananuM dhayeya banI rahe che. ane yaza eTale jagataabhimukha dRSTi. jyAM bahAra javAnuM hoya tyAM aMtarane bhulAya e svAbhAvika ja che. AraMbha ane AsaktinuM mULa ahIM che. A vAta paMDita gaNAtA sAdhake jyAM sudhI vicArI nathI tyAM sudhI bIjuM badhuM kare toye te ekaDAvinAnAM zUnya jevuM che. loTa khAvo ane hasavuM e banne kriyA jema ekasAthe azakya che, tema lAkyazane abhilASA ane AsaktithI dUra rahevuM e kriyA parasparavidhI che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 AcArAMgasUtra [12] mATe AvA saMyamI sAdhakee badhI rIte uttama ane pavitra bodha pAmIne na karavA yogya A pApakarma tarapha kadIye -daSTi na rAkhavI. [13] je samyaktva che te ja munipaNuM (cAritra) che ane je munipaNuM che te ja samyakatva che. dhA-paraMtu lokyazanI abhilASA choDavI eTale lothI dUra bhAgavuM, ataDA rahevuM ke temanA vicArene na pakaDavA athavA loke je mArge jatA hoya tethI UlaTe ja mArge javuM, e avaLe artha koI na laI le ! te khAtara A sUtramAM sUtrakAra kahe che ke uparanA kathanane artha e che ke "jyAM satya che tyAM ja munipaNuM che. munipaNuM lokanA abhiprAyathI prApta thatuM nathI, paNa satyaniSThAthI prApta thAya che. A vAkaya sAMbhaLatI vakhate jeTaluM samajavuM saraLa paDe che teTaluM UMDuM vicArI jotAM saraLa nathI. sAdhaka je je kriyA karato hoya che tenI sAthe ne sAthe te jagata paratve zuM kahe che te para tAkato ja hoya che. rakhe loko mane Ama kaheze, mArI A kriyA joze to ghaNuM karaze vagere te joyA karato hoya che. jo ke A bhaya keTalIkavAra evA sAdhakane paDatAM bacAvI levAmAM kAryakArI nIvaDe che khare. paraMtu emAM prAmANika tatva nathI. satyanI sAdhanA mAtra ja caritranI sAdhanArUpe banI zake. eTale jyAM AtmajJAna che, tyAM ja munipaNuM che ema jANavuM, evo uparanA sUtrane sAra che. [14] te samyakRtva ke sAdhutva dhairyahIna nirbaLa manavALA. viSayAsakta, mAyAvI, pramAdI, ane ghara para mamatva dharanArA sAdhakethI dharI zakAya ja nahi. nedha-nirbaLa, vairyahIna, Asakta, daMbhI, pramAdI ane parigrahI sAdhaka loka sAmena jue to UlaTe vadhu vikRta paNa thAya che, ema A sUtramAM sUcavyuM che. loka sAme jovuM eTale samAjadaSTi rAkhavI evo ahIM bhAva che. je sAdhaka aMtaHkaraNanA avAjane oLakhIne tadanusAra vatI zake che ene lokonA abhiprAyanI jarUra nathI. paNa je sAdhaka e keTIe nathI pahoMcyo, eNe ziSTAbhiprAya para lakSa rAkhavuM ghaTe. ane vAstavika rIte to jyAM sudhI sAdhakamAM ucca sadguNo sthAyI na banyA hoya, tyAM sudhI te lokanA abhiprAya sAme upekSAbuddhi karavA mAge toye tema karI zakato nathI. eTale Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastuviveka 175 upara kahelA durguNuMAnA vijAtIya sadguNAne sauthI prathama sthAna ApavuM joIe. teA ja samyaktva, sAcApaNuM ke munitva TakI zake. [15] ahe| jammU ! muni sAdhakeA ja sAcuM sAdhutva dhAraNa karI zarIrane kase che ane tevA satyadarzI vora sAdhakA bheAjana paNa lUkhuM ane halakuM kare che. ( khAvApIvAmAM khUba saMyama jALave che. ) evA pApI pravRttithI para thayelA muni puruSA ja saMsAranA tAraka, tarIte pAra pAmelA tathA AsaktithI sarvathA mukta hAvAthI mahApuruSAe temane mukta tarIke varNavyA che. noMdhaH--joke A AkhA uddezakamAM nirAsaktinI mULathI mAMDIne sAMgeApAMga ane vyavahAru mImAMsA che, teAye ene badhA sAra jANe A eka sUtramAM sUtrakAra kahI detA heAya tema lAge che. A sUtramAMthI ATaluM phalita thAya che ke:--jyAM satyatA che tyAM ja sAdhutva che. paraMtu tevA sAdhakanAMye dehArdi sAdhanA para jeTale aMze meAha ke mamatva ochAM hAya teTalI ja sAdhutA navI. meAha ane mamatA dUra thAya te ja pApI pravRttithI dUra rahevAya, ane pApI pravRttithI jeTaluM dUra rahevAya teTalI ja tenI vRttimAM nirAsakti che ema kahI zakAya. AvA jJAnI ane anAsakta puruSA A sa'sAramAM rahevA chatAM mukta rahI zake che. kAraNa ke temaNe kabaMdhaneAnuM mULa kAraNa dUra karI nAkhyuM hAya che. jyAM sudhI cIkAza ane bhInArA heAya tyAM sudhI phekelA kAdavanA lAMde dIvAla para cAMTe che paNa sukAtAM vAra ja e nIce paDI Aya che, tema nirAsakta sAdhanuM kriyAjanya ka temAM snigdhatA na heAvAthI AtmAne aMdhanakartA thatuM nathI. upasa'hAra vicAra ane viveka jijJAsAnA mULa pAcA che. vRttiemAM vAraMvAra UThatA vikalpeAnI vicAramAM gaNanA thAya che e bhUla che. jIvanamAM adbhuta navInatA ane divya dRSTinA saMcAra kare te vicAra. vicAranuM kiraNa aMta:karaNanI UMDANamAM jhaLahaLatI caitanyanI jayAtinuM Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 AcArAMgasUtra skuliMga che. te kiraNadvArA jIvananI nigUDha guhAmAM jaI je buddhi satyane rAha spaSTa karI Ape che tene vivekabuddhi tarIke oLakhavAmAM Ave che. vicAra ane viveka pragaTagyA pachI parabhAvane tyAga karI svabhAva tarapha vaLavAno sthULakSetramAM kriyAtmaka prayoga zarU thAya che. parigrahanA tyAga vinA niSparigrahI vRtti keLavAtI nathI. je tyAga samatAmAMthI nathI janmate, athavA te je tyAgathI samatA nathI jAgatI, te tyAga vikAsa sAdhaka nIvaDatuM nathI. satyane sthAna ke kSetranAM baMdhana nathI. anAsakta dazA e tyAganuM phaLa, che. vIryane guMgaLAvavuM e chUpo AtmaghAta che. zIlasaMrakSaNa e cAritranA caNatarane mukhya pAyo che. vRttinAM dromAM vijaya meLave e ja sAco vijetA che. adhyavasAyo para karmabaMdhanane mukhya AdhAra che. jyAM Asakti che tyAM karmabaMdhana to che ja. jagata tarapha jovAnuM choDI daI AtmA tarapha vaLe. jenAmAM bAhya daSTi nathI, je vikAsane mAge che, temAM sahajatA, saralatA ane samatA hoya che. jyAM satya che tyAM AtmajJAna che, ane jyAM AtmajJAna che tyAM munipaNuM che. ema kahuM chuM. sAra adhyayanane tRtIya uddezaka samApta thaye. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha uddezaka svAta'tryamImAMsA trIjA uddezakamAM nirAsaktinI vyavahAru mImAMsA karI sUtrakAra have cAthA uddezakamAM svataMtratAnI vicAraNA Ape che. svacchaMdatA ane svataMtratA vaccenA bheda jyAM sudhI na ukelAya tyAM sudhI svacchaMdatAne ja svataMtratA mAnI sAdhaka svaccha mAnasa ghaDace jAya che. svacchaMdatA e sAdhakajIvananu jIvaleNa che, dhAra patana che. svataMtratA prakRti ane vRttinA niyaMtraNathI janme che. svacchaMdatA prakRtinI parAdhInatAthI janme che. svataMtratAmAM prakRti AtmAne adhIna rahe che, jyAre svacchaMdatAmAM AtmA prakRtine adhIna rahe che. svataMtratAmAM niyamitatA, vyavasthiti ane vivekabuddhi hAya che; jyAre svacchaMdatAmAM ucchaMkhalatA, aniyamitatA ane jaDatA che. svataMtratAmAM vikAsa che, svacchadatAmAM vinAza che. 12 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 AcArAMgasUtra gurudeva bolyA:[1] (jJAna ane vaya bannethI) aparipakava muni sAdhaka ekalo thaIne gAmegAma phare te tenuM pharavuM tathA javuM (AgaLa vadhavuM) dura zakya bane che. noMdhaH-gRhastha sAdhake mATe paNa gurukuLanI prathA prAcIna kALamAM hatI. Aje bhikSuo, sAdhuo ke saMnyAsIo mATe gaccha, saMpradAya ke matane nAme gurukuLa pravarte che ane e badhA sAdhamAM gusAMnidhyane mahimA Aja sudhI cAlyo Ave che. ahIM te bhikSusAdhakane uddezIne kaheluM che. sadguru ke upasAdhakanuM pAse hovuM sAdhakane aneka rIte upayogI che, emAM jarAye zaMkA nathI. - sAdhaka ane siddha vaccenuM aMtara vicAravA jevuM che. siddha hoya tenI pAse sAdhaka hoya toye zuM, ane na hoya toye zuM-tene tenI paravA hotI nathI. joke teya te sAdhakanuM pAse hovuM bAdhaka nahi gaNe. ane sAdhakane avalaMbananI kSaNe kSaNe jarUra UbhI hoya che. - sAdhanAnI nAnI keDInI AsapAsa vAsanA ane lAlasAnI be moTI khAIe che. pratipaLe padArthonAM AkarSaka pralobhane sAdhakanI AMkhane kheMcavA prayatna kare che. bhaya ane vahemanI dekhAtI bhUtAvaLe tene bhaDakAve che. jo saheja paNa gothuM khAdhuM ke gaye ja samajavo. AthI tenI pITha pAchaLa jAgRti ApanAra ke deranAranI anivArya AvazyaktA rahe che. e daSTibiMdue je keAI sAdhakanI sAdhanAnA vikAsamAM nimittabhUta thAya te tenA guru gaNAya. gRhastha sAdhakane paNa vikAsamArgamAM mAtA, pitA ke vaDIla avalaMbanarUpa hoI gurujana gaNAya che. paNa e avalaMbanane avalaMbana tarIke upayoga karatAM AvaDavo joIe; nahi to sAdhaka avalaMbanane sAdhana nA. mAnatAM temAM ja mUMjhAI paDe che, ane avalaMbanane ja zaNagAravA pAchaLa zakti veDaphI nAkhe che. AvA sAdhakanI sthiti UlaTI kaDI ane viSama thaI jAya che. eTale ja sUtrakAre "grAmAnugrAma vicaratA" e vizeSaNa mUkI pragativikAsanI preraNA ApI che. ane jyAM sudhI sAdhaka jJAna ane vacamAM apArapakava hoya tyAM sudhI ja avalaMbananI AvazyaktA che ema samajAvI avalaMbananI maryAdA sUcavI che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAtaMtryamImAMsA 179 che paraMtu sAdhakanI A aparipakvatA puruSArthI, vyavasthita ane niyamita sAdhakanI dRSTie samajavI. anyathA custa ane jaDa prakRtivALAne te hamezAM avalaMbana pAse hoya te aparipakavatA rahevAnI ja che. AvA puruSane te avalaMbana UlaTuM bAdhaka nIvaDe tathA vahema, lAlaca ane pAkhaMDane vadhAre che. kAraNa ke avalaMbana paNa je sAdhaka jAgRta thayela che tene ja upayogI heya. jAgRti karAvavAnI avalaMbanamAM zakti nathI, tema calavI pahoMcADavAnIye emAM tAkAta nathI. te mAtra preraNuM ApI zake. jAgavuM ane cAlavuM e kevaLa sAdhakanI pitAnI svecchAne prazna che. ahIM sUtrakAre jAgRta ane pragatizIlane ja preraNAnI sAcI AvazyakatA ane icchA hoya che e dRSTi biMdu samajAvyuM che. [ ] ( AtmArthI ziSya pUche che-bhagavAna ! aparipakva sAdhakane ekalA pharavuM kema gamatuM haze ? vahAlA jaMbU! teo tenI prakRtimAM parAdhIna ane svacchaMdI banI gayA hoya che tethI ja tene ekacaryA bahu game che. ane tenAM kAraNo A che - ) keTalAka sAdhake mAtra vacanadvArA jJAnI jananI zikhAmaNa maLatAM ja AvezAdhIna banI nAkhuza thaI jAya che, ane teo vivekazanya uchuMkhala thaI sAdhakasaMdhathI chUTA paDI jAya che. [2 vaDe tevA ajANa ane atattvadarzI sAdhakone pachIthI AvI paDatI aneka muzkelIo (ke jene temane prathama khyAla ja hete nathI) oLaMgavI kaThaNa thaI paDe che. mATe e zANA sAdhake, tamAre mATe Ama na thAo. eTalA mATe zrI vIrajinezvarano A abhiprAya che. neMdha A sUtranA prathama vibhAgamAM sAdhaka sahaja maLatI preraNAne choDI devA kema taiyAra thAya che tenAM kAraNe jaNAvatAM kahe che ke je sAdhakamAM jijJAsubuddhi hoya che to te koI paNa sthAna, vyakti ke banAvomAMthI kaMI paNa levA mathe che ane le che. paNa jo sAdhaka upayogazanya-gAphala bane te bahAranAM dazyo tenAM cakSu AgaLa khaDAM thavAthI pUrvAdhyAsone laIne te sAdhaka e nimittane vaza thAya che. joke AvA prasaMgamAM jijJAsA, vairAgya ane Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 AcArAMgasUtra saMyamanA prabaLa vega AgaLa zarUzarUmAM nimittonArane dabAva thaI gayelA dekhAya che, paraMtu pUrvAdhyAsethI vavAyeluM e vAsanAnuM jherI bIja dhIme dhIme vRtti para asara upajAvI bIjA tevA ja prasaMge matye gupta rIte vikasI jAya che. A vRkSa dhImedhIme sAdhakanI cAlu sAdhanAmAM kepha reDe che. ane tethI ja saMkucitatA pese che, ahaMkAranuM kriyAmAM darzana thAya che, ane vikAsa ghAya che. ahaMkAra Ave eTale vizva jevaDA aphATa AtmasvarUpane te puruSa nAnakaDI vyaktimAM ja zamAvavA mathe che. jema jema te mAge zakti vadhuvadhu veDaphAya tema tema te sAdhaka vizvathI ataDe ne eklapa thato jAya ane jema jema vizvathI te ataDo thato jAya, tema tema te mohanI aMdhAra khAImAM DUbato jAya ane vyaktitva vikasAvavAne bahAne vyakitatvane pitAne hAthe ja haNato jAya. ahIM ajaNa ane atattvadazI vizeSaNo vAparI sUtrakAra mahApuruSe avalaMbananI maryAdA sUcavI che. e anubhavI puruSoe ja A maryAdA sUcavI che evuM sUtramAM AvatuM kathana " A vAta upalaka dRSTie joIne dUra karavA jevI nathI paNa khUbakhUba ciMtavavA gya che" ema vade che. [3] mATe sAdhake haMmezA saddagurudeve batAvelI daSTithI jovAmAM saddagurudeve batAvelI anAsaktinuM pAlana karavAmAM, saddagurune puraskAra svIkAravAmAM, saddaguru para pUrNa zraddhA keLavavAmAM upayoga pUrvaka viharavuM. gurudevanA abhiprAyane anusarIne vivekapUrvaka bhUmaMDaLa para vicaravuM eTaluM ja nahi balake jatAM, AvatAM, UThatAM, besatAM, vaLatAM, pramArjana karatAM eTale ke pratyeka kriyAmAM khUba saMbhALapUrvaka hamezAM gurunI anujJApUrvaka ja vicaravuM. nedha --vAstavika rIte ahIM AjJAnI ArAdhanA batAvI che. ghaNI vakhata sAdhaka saddaguru ke upasAdhakonI sAthe rahevA chatAMya eka bhUlane badale bIjI bhUle karatA hoya che. e paNa svacchaMdane eka vibhAga ja che. sadguranuM avalaMbana je hetue che te hetu na sarato hoya, to sAdhaka e AvalaMbana pratye game teTaluM mAna darzAvato hoya toye te vikAsa na sAdhI zake. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAta'tryamImAMsA 181 sadgurunI sevA, bhakti ke saMga kAre phaLyA gaNuAca, tenI spaSTatA batAvI che. pratyeka sAdhakane A vAta mananIya che. (1) sadgurue khatAvelI dRSTithI jotAM zIkhavuM e sadgurunI bhaktinuM prathama rUpa che. ghaNIvAra sAdhaka peAtAnI dRSTi sAthe rAkhIne sadgurunuM zaraNa zeAdhatA phare che. AvA sAdhakane sadgunI prApti thavI sa MbhavatI nathI, ane kadAca thAya te pacatI nathI. gheADA vakhata kadAca te mAnI lIdhelI bhakti ke lAgaNInA vegamAM taNAye jAya che. te sadgurunI AjJAmAM vavAnA koDa seve che ane ghaNIvAra Acare paNa che; toye jyAM sudhI te peAtAnI prathamanI STine sAthe ne sAthe rAkhI gurudevanI AjJAne nihALe tyAM sudhI te tenI vAstavika dRSTine paheAMcI zake nahi ke lAbha paNa meLavI zake nahi. sauthI prathama peAtAnAM pUrva dRSTibiMdune sAva bhUsI nAMkhavAM jeIe, siMha tA eka cA bIjI rIte te dRSTibiMdue AvIne tenI sAdhanAmAM Dakhala karyA vagara rahe niha. (2) eTale ja pUrvAMadhyAsAne bhUlI javA joIe ane Aja sudhI peAte jene nirAsakti mAnI heAya te nahi paNa pUrva adhyAsAne taddana bhUlI javAnI nirAsakti keLavavI joIe. (3) sadguru jyAre ene je kaI Ape tene bheTa tarIke svIkAravI, eTale ke te zikSA ke prAyazcitta, je kaMI Ape te prakRtine pratikULa hAvA chatAM tene saprema svIkAravI. (4) temanI vANI para pUrNa zraddhA rAkhI tadanusAra jIvana ghaDavuM joIe. jeTalA pramANamAM zraddhA heAya teTalA pramANamAM sadgune saMga phaLe. A cAre jIvanavikAsanA parama ucca sadguNe che. paNa ahaMkAra ane meAhane meADyA vinA te sadguNe jIvanamAM pravezI zake nahi. ATaluM kahIne pachI sUtrakAra upayeAgapUrvaka viharavAnuM kahI sadguru pratye e badhuM adhaanukaraNathI nahi paNa vivekabuddhipUrvaka karavAnuM sUcave che. AmAM sadguru kevA heAvA joie, tenI kaI AjJAne vaza thavuM joIe, tenA viveka che. anyathA sadgurunA bahAnA taLe kAI paNa vyakti peAtAnA svArtha ke vAsanAnuM pASaNa bhakatAdvrArA sahelAIthI karI zake che, e gerasamaja dUra karavA khAtara bhakti AMdhaLI na heAya paNa jAgRta heca ema sUcavyuM che. bhakata teA vIra, vivekI, vinamra ane vicAraka hevA ghaTe. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 - AcArAMgasUtra chevaTa chevaTa pratyeka kriyAmAM sAvadhAnI rAkhavAnuM batAve che. temAM te saddaguru ane ziSya banenI yogyatAne AbehUba citAra che. ziSyanI eka paNa kriyA sagurunI AjJAbahAra na hoya, eTale ke je sarvathA arpaNa thaI gayo hoya e ziSya. ane sadguru eTale jenI eka paNa AjJA ziSyanA ekAMtahitavinAnI na hoya. saddaguru eTale niHspRhatAnI mUrti, premane mahAsAgara ane puNacanI gaMgA. temAM ziSyanI spRhA laya pAme, abhimAnanuM khAbociyuM gaLIne sukAI jAya, ane pAtakane puMja zuddha thAya. [4] aho jaMbU! saddaguNa muni sAdhaka, badhI kriyAomAM upagapUrvaka varte che. tema chatAM kadAca zarIra saMsparza (pitAnI kriyA)dvArA keI jIva dubhAya te te pApane A ja bhavamAM kSaya thaI zake tevuM alpa pApa ja lAge che, ane kadAca koIne mahAkAraNavazAt jANIne pApa karavuM paDe te tene mATe AcAryadeva pAse yogya prAyazcitta levAthI karmakSaya thAya che. paNa e prAyazcitta upagapUrvaka AcaravuM joIe--evuM AgamanA jANakAra mahApuruSonuM pharamAna che. noMdha -saddaguru je cAlavAmAM sahAya na kare to tenI AvazyaktA paNa zI ? evo kadAca koIne prazna thAya tenuM nirAkaraNa A sUtramAM che. sAdhakane sadguru ghaNI jAtanI sahAya kare che. keTalIkavAra sAdhaka eTalI hada sudhI pApa zabdathI ja bhIru banI jAya ke te potAnA jIvanavikAsane lagatI upayogI kriyA karatAM karatAM paNa pApathI Dare che. AthI A vakhate gurudeva temane sAce mArga batAvI pApano viveka samajAve che. ane pApano saMbaMdha zabda sAthe nahi, paNa mukhyatve adhyavasAya ane gauNarUpe ja kriyA sAthe che tema batAve che. paNa jyAre pApa karI nAkhyA pachI paNa pitAnuM pApa rakhe bahAra Ave e mATe chupAvavAno prayAsa karI bIjAM pApa vadhArato hoya che. tyAre enA pApanA mULane zodhIne sadguru turata nirmULa karavAnuM oSadha Ape che. kadAca vRttinI AdhInatAne laIne ziSya tema na kare. mATe kahyuM che ke gurudevanI pUrNa adhInatA svIkArI hoya tyAre ja pApa nivArI zakAya ane prAyazcitta saphaLa thAya.. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAta tryamImAMsA 183 satpuruSanI AjJAnI ArAdhavAnI AvazyakatA sUtrakAre prathamathI mAMDIne cothA sUtra sudhI kahI, have pAMcamAthI mAMDIne A udderAnA aMta sudhI teo meAhanI mImAMsA varNave che. strImAhamAM raheluM, sAdhanA svaccha MdI mAnasa para asara karanAra praleAlana ane e svacchaMdI mAnasamAM mukhya bhAga bhajavI zake tevI nATakavRttie vikAsamAnA pathikane Dagale ne pagale dhanAruM AvaraNa tathA mahAsama rAktidharAne namAvanArI zakti che. sAdhakane sadguru tathA satsaMganI asarataLe satata gRta rahevAnI jarUriyAta A dRSTie che. ema khatAvavA sUtrakAra have e ja vastune bahu gaMbhIra rIte ane UMDANathI cace che. [5] AtmAthI jammU ! sAMbhaLa, dIdazI ahujJAnI, kSamAvAna, pavitra vRttivALA, sadguNI ane sadA yatnavata sAdhakA strIAdi meAhaka padArtho joI vicAre ke A vastu mAruM... zuM kalyANa karavAnI che? A saMsAramAM strIpratyenA meAha ja cittane atizaya mUMjhavanArA che. AvI vAraMvAra hitazikSA zrIzramaNabhagavaMta mahAvIradeve ApI che tenuM ciMtvana kare. noMdhaH--ceAthA sUtranA uttarArdhamAM sAdhaka jIvanamAM bhUlathI ke sahaja rIte thayelI hiMsAtmaka kriyAne lagatA ullekha ApyA. ahIM vAsanAne ullekha che. hiMsA lAlasAthI janme che. meAha vAsanAthI janme che. e rIte lAlasA ane vAsanA ane cittavikArAnA ane saMsAranA khIjarUpa che. paraMtu lAlasA karatAMye vAsanA vadhu kharAkha che. lAlasAne pAte ke para joI zake che. paNa vAsanA gupta heya che, ane gupta rIte rahIne ja e vadhu ne vadhu phUlephAle che. dIrdhadazI, jJAnI, sahiSNu, pavitra, upacAgamaya jIvanavALA e badhAM sAdhakanAM vizeSaNA vAparavAnI pAchaLa rahasya che. ane te e jAtanuM che ke AvI ucca keArTine sAdhaka paNa jarA gAla ane eTale ke vAsanA AgaLa pAmara ane te enuMce patana thatAM vAra na lAge. joke vAsanAne saMpU kSaya na thayA hoya tyAM sudhI vRtti para sthApita thayelA sAMskArA, abyAsA manane padArtho pratye kheMcI jAya che ema mAnasazAstrI vade che. paraMtu mana gayA pachI paNa te kriyAerUpe na pariName te khAtara A sUtramAM cetavaNI che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 - AcArAMgasUtra - vRttine saMskAra bAhya mana sudhI pahoMcyo hoya tyAM sudhI enuM vAraNa che. cetananI zaktithI te zakya paNa che. paraMtu te saMskAra kriyAmAM pariName eTale eTale ja te rUDha ane daDha thAya che. rUDha ane daDha saMskAra adhyAsanuM svarUpa pakaDe che ane e adhyAso pratyeka kSetramAM sAdhakane paDe che. tethI ja sUtrakAra vAsanAjanya mehane padArtha para jatA rokavAnA upAya batAvatA kahe che ke sAme dekhAtA padArtho para moha utpanna thAya tyAre ATaluM vicAravuM ke "te vastumAM mAruM kalyANa karavAnI keTalI zakti che?" padArthamAtra pratyenA mahatyAganI vAta kahevAnuM sUtrakArano ahIM Azaya che, toye ahIM pradhAnapaNe strI zabdane nirdeza che. tenI pAchaLa khAsa rahasya che ane te khUba ciMtanIya che. strI e prakRtizaktinuM AbehUba pratIka che. sAMkhyapraNAlikA pramANe puruSathI je pRthaka teTalo sarva prakRtino parivAra samajAya. ahIM sUtrakAra strI ane puruSa vaccenuM je eka vilakSaNa AkarSaNa che tene ja vizeSa rUpe spaSTa kare che. puraSa jema ciMtanyazaktine vikasita aMza che, tema strI paNa caitanyazakitane vikasita aMza che. bane pUrNatA pAmavAnA ichuka che. keI eka bhUmikAmAM ane vikAsanI dRSTie e bannenuM sAhacaryanirmANa sahetuka eTale ke vikAsamArgo upAgI thavA sAru thayuM hoya che. paraMtu vAsanAne adhIna thayeluM cetanya zaktino sadupayoga karavAne badale zaktine paga kare che. Aja sudhInA jagatanA ItihAsamAM A bInA spaSTa tarI Ave che. jyAM sudhI strI ane puruSanI daSTi uparanA veNana (deha) tarapha jAya che, ane e AkarSaNanI tRpti temAMthI zodhavAno prayatna thAya che tyAM sudhI e bannenuM nirIkSaNa ke milana nIcenI bhUmikA para ja kheMcI javAnuM. paraMtu jyAre samajAya ke ene je AkarSe che te A varjhana nahi paNa ene dhArI rAkhanAra citanya che, tyAre ja e zarIranI pele pAra rahelA caitanyanA saundarya tarapha te vaLe; ane tyAre ja tene zaktinAM darzana thAya. A bhAna jene pragaTa thayuM che, tevA sAdhake ja pitAne vikAsa sAdhI zake che. paNa jyAM meha che tyAM dehadISTa maTI caitanyadRSTi kyAMthI pragaTe ? ane vikAsa paNa kayAMthI sadhAya ? Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAtavyamImAMsA 185 strI ane puruSanA zarIrajanya mohane AkarSaNanuM svarUpa apAya che te vaLI eka bIjo bhrama che. kevaLa zarIradaSTie thatuM AkarSaNa e maha che. ane e vAstavikatAnA ajJAnane kAraNe che. A dRSTiAbadue sUtrakAra kahe che ke " A saMsAramAM strImeha ja cittane atizaya mUMjhavanAra che " kAraNake e vikRtimAM zakitane sIdho hAsa che, eTaluM ja nahi paNa e vyAha zakitanA vikAsano mArga paNa bhUlAvI zake che. mATe " strIme mAruM zuM kalyANa karavAnuM che? " ema sAdhako vicAre. A vicAraNAnI pAchaLa strIpuruSanA bhedane keyaDo spaSTa thAya che. moha ane AkarSaNa bane bhinnabhinna vastu che tenIya AmAM pratIti thAya che. AkarSaNane tIranI kriyAthI oLakhAvI zakAya. bANumAM tIrane parevIne pheMkavAmAM Ave eTale e pheMkAya tyAM tIra veganA niyamane adhIna che, tIrane pheMkanAre nahi. A rIte jyAM sudhI vAsanAnuM bIja hoya, tyAM sudhI AkarSaNa thavuM anivArya gaNI zakAya, meha nahi. AkarSaNa thavAnI sAthe jaDa vivazatAmAM cetanya bhAna bhUle to meha thavAno saMbhava khare. A AkarSaNa ane meha taddana vidhI vastuo che. joke e ArSaNamAM paNa azuddha aMze kAraNabhUta che. caitanyanA uccatara pradezomAM bAhya AkarSaNano niyama paNa bAdhita thaI zakato nathI. paraMtu citanyano eTalo vikAsa na thayo hoya tyAM sudhInI bhUmikAmAM AkarSaNa anivArya hAI dAbI na zakAya, paNa meha dAbI zakAya. AkarSaNa eTale kheMcAvuM ane meha eTale mUMjhAvuM. strI puruSa vaccenA AkarSaNanI pAchaLa naisargika zaktine kaMika saMketa che. paNa mUMjhavaNanI pAchaLa naisargika zaktinI kevaLa avahelanA che. strIpuruSa vaccenA AkarSaNanuM kAraNa samajavAnI yogyatA je puNya na jANe tene gRhasthAzrama paNa bojArUpa ja bane. A AkarSaNanA mULakAraNane samajyA vinA ekapatnIvrata ke ekapativratanI bhAvanA paNa saMbhavita na thAya. uparanI vastu prasaMgacita che. toye ucca koTinI vivekabuddhi vinA samajAya tema nathI. eka strI puruSa tarapha ke eka puruSa strI tarapha AkarSAya che tenuM kAraNa te banenAM uparanAM zarIra nathI paNa zarIranI pele pAra raheluM kaI tatva che. e tattva prajotpattinI bhAvanA janmAve che, ane tene laIne saMyoga Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18: AcArAMgasUtra ceAAya, ane e ceAjAnuM paNa ane vyaktine anivArya ane paNa teTalI bhUmikAe svAbhAvika je banne daMpatI heAya te ja te AkarSaNane jIravI zake ane Adarza gRhasthAzramI banI zake. paNa tyAM AkarSaNanA hetu rArIrakalpAya che, tyAM e AkarSaNa nathI; paNa kevaLa meAha che. meha e vikRti che, chatAM jyAre ene ANunA nAmanuM eThuM ApavAmAM Ave che tyAre tA e vikRti vadhu vikArI bane che. ane AvAM srIpuruSe lagnathI teDAI unnata bhAvanAnI ekatA karavA mathe che, paNa teenA AzayanI azuddhinA kAraNe tema thavuM azakaya nIvaDe che. ahIM sAmAnya mAha karatAM strImeAhanI vizeSatA eTalA mATe batAvAya che ke padArthameha ane zrImahamAM ghaNA bheda che. padArtha mAhamAM AtmAnA divya ane udAra svarUpane bhUlavAnuM mane che kharuM, paTTA' jeTalI ja sakucitatA pese che e paNa kharuM. paraMtu tenI kALamarcAdA bahu dI nathI. padArthAnI vividhatAmAM jJAnanA aMze paNa badalavAnI zakayatA che. strImeAhamAM tevuM nathI. strImehamAM te jJAnanA aze! upara ja AvaraNa Ave che. eTale ja e vadhu vikRti che. vAsanA ane lAlasAnuM tAratamya khUba ciMtanIya che. meAhathI koI eka vyakti eka zarIramAM mUMjhAyelI dekhAya tyAre ema mAnI levAya che ke te amuka vyakti para mAhAyela che. paraMtu emAM dRSTinI bhUla che. jyAM vyaktinA vyaktitvane khadale vyaktinAM khAkhA upara mUMjhAvAnuM hoya tyAM vyaktimAha paNa na ja saMbhave. je eka khAkhAne dekhIne mUMjhAya che te khInna khAkhAne dekhIne mUjhAvAnA ja che. bhale e dekhAvAnI zakayatAnA abhAve pratyakSa na dekhAya. A rIte enI mUMjhavaNa vadhatI javAnI. grInati ane puruSannati vaccenI A mUMjhavaNa yugeyuge sudhI aNaukelAyelI paDI che. ANu ane mehanA aNuukele ja strI ane puruSa ekabIjAne jotAM ja camake che, ageApAMga jevA lalacAya che, Avegita thaI jAya che. A sthiti eTale mehu ane mUMjhavaNanI pratIti ApatuM khAdya kriyAtmaka pratioima. mUMjhavaNa ane AkarSaNane bheda na samajAya tyAM sudhI ekapatnIvrata ke brahmacaryanI sAdhanA mATenA khAdya upacArA kevaLa upacArarUpa bane kharA. paNa upacAro amuka Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAtaMtryamImAMsA 187 dRSTibiMdue Avazyaka paNa che. paraMtu vAsanAne niLa banAvavA, kSaya karavA. mATe je kaMI anivA upayAgI che te A sUtramAM sUtrakAra bhAkhI de che. ane te che ekamAtra strI ke puruSanA mAhanA mULakAraNanuM nivAraNuM, upacArAnuM sthAna A pachInA sUtramAM Ave che. e vadhu samucita che, evu ATaluM rahasya samajjA pachI saheje samAze. AthI ATaluM phalita thayuM ke strIpuruSa vaccenI liMgabhinnatA e paNa khAdya upacAra che. ane te rArIraSTie che, jJAnaSTie nathI. A bhAna sudhInI ucca keTie pahAMcavAnA jemanA koDa ane zakti che, te pUrNa tyAganA adhikArI che. AvA puruSe! ja AkarSaNathI para rahI zakavA samarthAM bane che, ane sahaja nirAsakta rahI zake che. paNa jee haju liMgabhinnatAne joI zake tevI sRSTinI bhUmikAe che, chatAM jemane zaktine vikasAvavAnA keADa che, temane mATe AkarSaNa saMbhavita che. paraMtu AkarSaNa na jIravI zake ane mUjhAI paDe tevI bhUmikA paNa ( meAhanA pUrva adhyAsAne laIne) teonI sAthesAthe ja rahe che. tethI temane nicamanapUrvaka AkarSaka nimittothI dUra rAkhI AkarSaNanAM kAraNeA roAdhavApUratA tyAga upayegI nIvaDaze ema mAnI parimita tyAga (gRhasthadIkSA) ApavAmAM Ave che. 4 cArasaMtoSa '"nI vratabhAvanAmAM ekapatnIvrata te che ja. paratu eka patnImAMye maryAdita brahmacarcAnuM sthAna batAvI prajotpattine hetu nirmAhI bhAvanAthI ja phaLe evA evA kaika nigUDha bhAveA darzAve che. AvA aNutyAgIne paNa tyAga e nirAsakti jagADavA mATe che, evu bhAna rahetAM tenI e sthiti thAya che: kAM te te AkarSaNathI para thAya che eTale ke tyAganI siddhimAM pUrNa tyAgamAM sahaja pAra Utare che, ane kAM tA AkarSaNanAM kAraNeA samajI AkarSaNane vedI le che. AkarSaNathI pAra UtaravuM ane AkarSaNane vedI levuM e manne kriyAo vacce sthiti, sthAna ane vyavahAranI dRSTie mahAna aMtara che. teAye e banne sAdhakAne sAdhakaSTae. jovAya te tenA AzayamAM jarAye aMtara nathI. pariNAma paNa khannenuM ekasarakhuM che. phera mAtra hAya te te samayanI zIvratA ke azIvratAneA che. pahele sAdhaka zaktinI tIvratAne kAraNe jhaDapI vikAsa sAdhe che. bIjAne zIghratAe tema banavuM zakaya nathI. teAye : jJAnIjaneAnI dRSTie e banne sthitinA sAdhakAnuM sAdhaka tarIke te! sthAna che ja. kAraNa ke bannene tyAganA hetunuM bhAna thayuM. che tema gaNI zakAya. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 - AcArAMgasUtra tyAganuM A daSTibiMda jainadharmamAM "mAri dho anArI dho" eTale gRhastha ane bhikSu tyAgI e rIte, bauddha dIkSA praNAlikAmAM parimitakAlIna dIkSAnI DhabathI ane vedadharmamAM brahmacaryAzrama pachI ja gRhasthadIkSA ke tyAgI dIkSA laI zakAya evI DhabathI ema eka yA bIjA svarUpe che. A rIte AkarSaNa ane mehanI UMDI mImAMsA pachI e prazna thAya ke mehanivAraNanA upAya zA ? tyAga ke bhaga? sUtrakAra ahIM mohanivAraNane upAya jJAna batAve che. tyAga ke bhoga bane jJAnIne ja pace che. ajJAnIne te e bane veDe che, ekane cittanA paritApe ane bIjAne mukhyatve dehanA paritApe. [6] mokSAthI ziSya ! ( prayatna karavA chatAMye je vAsanAnA pUrvasaMskArene vaza thaI ) muni sAdhaka viSayothI pIDAya to te (drine uttejita thatAM rokavA mATe) bahu nirbaLa (kUkha) AhAra kare, bhUkha karatAM a5 khAya, eka sthAne Ubho rahIne kAryotsarga kare athavA bIje gAma jato rahe. ATale prayatna karavA chatAM paNa mana vaza na thAya te AhArane tyAga paNa karI de, paraMtu kadI strIsaMga (abrahmacaryasevana) te na ja kare. nedha-AkarSaNanI vivazatAmAM mahine janmavAne prAyaH saMbhava hovAthI A sUtramAM ArkaSaNane vaza karavAnA prayogane lagatI vAta sUtrakAra mahAtmA kahe che. viSatpAdaka nimittone tyAga svIkAryA pachI paNa viSanI jAgRti thavAno saMbhava che je kAraNothI thAya che, te bAhya ane AMtarika kAraNenA sUkSma avalokana pachIne A nirdeza hoya tema samajAya che. viSayonI uttejanAne kherAka para paNa meTe AdhAra che. "jevuM anna tevuM mana " e sUtra vicAravAyegya che. rasALa, svAda ane tIkhAM bhojana viSayavRttine ugra banAve che. eTale ahIM lakhesUke khorAka khAvAnuM sUcavyuM che. alpa bhojana paNa eTalI ja mahattvanI vastu che. zarIra pAsethI sAdhanarUpe kAma levA mATe khorAkanI AvazyaktA che, iMdriyane uttejanA karavA mATe nahi. ATalI sAdI vAta sau koI sAdhaka samajato ja haze; toye padArthomAMnA svAbhAvika rasane badale tela, maracuM, mIThAza, khaTAza vagere aneka vastuone rasamizrita karIne khANa khavAya che. e jotAM jaNAze ke tema karavAthI khorAka mATe khAvAnuM nathI rahetuM, khAvA mATe khorAka banI jAya che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAtaMtryamImAMsA 189 A rIte vyaya tathA pApa bane vadhe che, ane zarIrane zrama pUrata na maLavAthI IMdri para te khANAMnI khATI asara thAya che. eTale lakhuM ane a5 bhejana pratyeka sAdhakanAM zarIra ane mana baMnenA Arogya mATe upayogI che, e vAta nirvivAda che. eka sthAne UbhA rahI kAyotsarga karavAnuM sUtramAM che. te zarIrane kasavAnI dRSTie che. A badhA prAge khUba upayogI nIvaDe che, sAdhakane ghaNuvAra patanamAMthI ugArI le che. chatAM ATaluM karyuM patI jatuM nathI. bahAranA upacArathI viSanuM zamana thAya, te na paDe evuM bane, toya tethI vAsanAne vijaya prApta thAya tevI nizcitatA nathI. eTale sthAnAMtara karavAnuM sUcavyuM che. temAM be daSTibiMduo che. eka te ghaNIvAra amuka sthAno ja evAM hoya che ke manuSya para tyAMnA prabaLa AdelananI asara paDe che. tyAgI tavajJAnI ke ciMtanazIla puruSanuM rahevAnuM kyAM bahu banyuM hoya tyAMnuM vAtAvaraNa tyAM besanAra ke rahenAra para tenI tevI asara upajavyAnA anubhava thAya che. te ja rIte kharAba vAtAvaraNanI paNa tevI kharAba asara paDyA vinA rahe nahi, ane bIjuM te sthAnamAM vAsanAne uttejita kare tevAM bAhya nimitto hoya to bAdhAkara nIvaDe. A banne dRSTie sthAna. parivartana Avazyaka che ane tethI lAbha paNa thAya che, e svAbhAvika che. bhikSu gAmegAma apratibaMdha viharatA hovA chatAM comAsAnAM cAra mAsa tene eka sthAne rahevAnI AjJA che. tenuM kAraNa e che ke comAsAmAM jInI adhika utpatti thavAthI ajatanAthI bacI javAya, varSAvihAramAM upasthita thatI azakayatAo TaLI jAya, ane jJAna, dhyAna tathA tapane mATe paNa te Rtu vadhu anukULa che tethI cAturmAsa mATe vihAranI muni sAdhakane jainazAstramAM manA karI che. to ahIM cAturmAsamAM paNa vihAra karavAnuM sUcavyuM che tenI pAchaLa mahAna hetu che. jainadarzana naisargikadarzana hoI tenA niyamo naisargika baMdhAraNapUrvaka ane hetupura:sara yojAyA hoya che. mAtra hetune yathArtha samajIne te niyamanuM pAlana karavuM ghaTe, te enI maryAdA che. viSayonuM dhyAna sAdhakane je nukasAna kare che, te varSARtuno vihAra nathI karato. varSARtunA vihAramAM je doSo che tenA karatAM viSayonA dhyAnamAM vadhu che te dRSTie vihAra kSamya che. ane ahIM te tyAM sudhI sUcavyuM che ke Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 AcArAMgasUtra AhAranA sarvathA tyAga karI jIvana TuMkAvavuM e ceAgya che, paNa abrahmacarcyAnuM sevana karavuM yogya nathI. abrahmacarcAmAM AtmadhAta che. zarIraghAta karatAM AtmaghAta vadhu bhayaMkara che. AthI sAdhakane khIjuM badhAM vratAmAM azakayaparihArane sthAna ApI maryAdApUratA apavAdanuM sthAna rakhAyuM che. paNa brahmaca vratamAM tema nathI karyuM. mana, vANI, ane kAcAne avyabhicAra e ja brahmacaryaMnI sarvAgasAdhanA. [7] ( gurudeva ! muni sAdhaka mATe prANatyAga karavA sArA paNa strIsaMga na karavA ema kahI AtmaghAta karatAM strIsa`gane vizeSa dUSita batAvyA tenuM zuM kAraNa haze ? te Apa kRpA karIne spaSTa samajAvA.) AtmAthI jaMkh! strIomAM phasAtAM pahelAM ( abrahmaca sevatAM pahelAM) ghaNAMye pA| sevavAM paDe che, ane pachI ja kAmabhoga thaI zake che. ( cetanane vecyA vinA vikAranI tRpti zakaya nathI. ) ane kadAcita kAI pahelAM kAmabAganuM sevana kare teA pAchaLathI pApA sevavAM paDe che. A rIte e strIsaMsaga sAdhanAmAmAM apAra Dakhala utpanna karanArA che e badhuM khUba UMDANathI jANI--vicArIne mumukSu sAdhaka tethI haMmezAM dUra ja rahe; tenuM sevana na kare. noMdhaH--paraMtu uparanA sUtranA rakhe koI avaLe| artha laI le, te khAtara A sUtramAM khulAsA karyA che. abrahmacaryanI kriyAthI viSacAnI vAsanAne vega maLe che ane viSayAnI vAsanAne vega jayAM sudhI citta para asara karatA hAya tyAM sudhI sAdhaka kAI paNa sAdhanAmAM saphaLa thaI zakatA nathI. jema eka myAnamAM be talavAra rahI zakatI nathI, tema citta para vikAra ane saMskAra banne ekIsAthe nathI rahI zaktA. saMskArI jIvana para vikAsanA AdhAra che. eTale e dRSTie abrahnacanI kriyAne sakhta niSedha karavAmAM AvyA che. je mahApuruSanA eka ApaghAtathI aneka adhamagatinAM janmamaraNeA bhAgavavAM paDe ema kahe, teja.mahApuruSA ApadhAta sudhInI kriyA kSamya gaNe, tenI pAchaLa khAsa rahasya che. te rahasyanA uparanA sUtramAM sphoTa maLe che. abrahmacarcanI kriyA pAte dUSita teTalA mATe che ke tenI pahelAM ke pachI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAtaMtryamImAMsA 191 aneka prakAranA mAnasika daMDa paDe che. kAmathI krodha, krodhathI saMmoha, saMmohathI smRtivibhrama, smRtivibhramathI buddhinAza ane buddhinAzathI patana, A pramANe enI pAchaLa AkhI patananI zreNI zarU thAya che. te dRSTie te kriyA dUSita che, ne te sAdhaka mATe tyAjya che. [8] (gurudeva! viSayavAsanAnA saMskAra ke je vRtti para sthApita thayA hoya che te patananA kAraNabhUta bane che. mATe e dUra karavA yogya che e vAta huM samajo. paraMtu bhagavana! nimittone ATaluM badhuM mahattva zA mATe ApavuM ghaTe ? vaLI AvuM kevaLa puruSa sAdhakane ja thatuM haze ke strI sAdhikAne paNa thatuM haze ? gurudeve kahyuM:-priya ziSya ! A kathana kevaLa strI sAdhikA ke kevaLa puruSa sAdhakane mATe nathI, bannenA jIvana sAthe Ano saMbaMdha che. joke strI ane puruSanI zarIraracanA bhinnabhinna hoI emanAM vadana paNa bhinnabhinna jAtanAM hoya che paraMtu vAsanAne saMbaMdha to banne sAthe hoya che ja. vahAlA jaMbU! viSayavAsanA para vijaya meLavavAnI sAdhanA karanAra je viSayavAsanAnAM nimittane khullAM rAkhI sAdhanA karavA bese to te niSphaLa nIvaDe che. mATe ja pharIpharI pratyeka mahApuruSe kahyuM che ke:-) vAsanAno nAza karavA IcchanAra sAdhake strIonI zregArakathA na karavI, strIonAM avayava na jevAM, strIo sAthe ekAMtamAM gADha paricaya na rAkho, strIothI neha na karavo, strIonAM aMgone aDI sevA na karavI, vadhu te zuM strIo sAthe vAtacIta karavAmAM paNa maryAdita rahevuM; sArAMza ke potAne mAnasika saMyama barAbara jALavIne pApAcArathI haMmezAM DaratA (dUra) ja rahevuM. neMdha -vAsanA patananuM mULa che. abrahmacaryanI kriyAthI vAsanAne puSkaLa vega maLe che. ema sAMbhaLI ghaNIvAra sAdhaka vAsanAnuM sthAna kyAM che, te konA para ane kevI asara upajAve che, tenuM mULa zuM te bhaMDANathI na samaje ke na vicAre te tenI dazA durvidagdha banI jAya che. bahudhA strIjAti pratye puruSonI ane puruSa jAti pratye strIonI ghaNuM ke tiraskAranI Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 AcArAMgasUtra vRtti naMge che e AvI ja vidagdha dazAnuM piraNAma che. emAM A zakti ane ArAyanI dUSitatA ane kAraNabhUta che. zakti vinAnA tyAga nimitto para dveSa utpanna kare temAM AzcaryAM jevuM nathI. paNa te dveSa upAdAnamAM vadhu azuddhi lAve che, e vAta paNa teTalI ja ciMtavavA cAgya che. Ave sAdhaka vAsanAnA saMskArone nimULa karavAnA prayatna karavAne badale jagata para ghRNA karavAmAM samaya pasAra karatA heAya che. anubhava paNa ema ja kahe che ke strIo para ke padArtho para ghaNA karanAra padArthonI peTa bharIne niMdA karatA hoya che, padArthA sAme bUrA dharatA heca che, teAye e khArIka mUrakhAmAMthI peAtAnI tINI ane tIkSNa najara phUMkayA vinA rahI rAkatA nathI. eka bAju ghaDIdhaDI enI sAme jue che, ene bhAgavavAnI vRttine pApe che. ane khIjI mAjI tiraskAranI vRtti keLavatA rahe che. Anu pariNAma rIte bUrUM thAya che: eka tA padArtho pratyenA dveSa, IrSyA ke niAthI tenuM mAnasa adhama banatu naya che, ane khIjI khAdya bhAga na karavA chatAM padArtho pratyenI bhAgavRttithI AMtarika vAsanAne vega vadhAratA jAya che. AvA tyAgIne tyAga na pace, paNa UlaTu khamaNuM patana kare. eTale ja bheAgathI vAsanAnI tRpti nathI paNa bhAganA ghIthI vAsanAne agni vadhe che. evA jJAnI puruSone! dRDha anubhava hAvA chatAMye AvA gRhastha sAdhAne mATe parimita bhega|pabhAga kSamya gaNyA che. paraMtu je kaMI kriyA kare te jAgRtipUrvaka karo. je icchitanI siddhi padArthonA bhAgathI meLavavA icche che. te padArthAnA bhAgathI maLI zake nahi. paNa te padArthonA upabhAga lIdhA pachI sadvicAra ane UMDA ava lAna pachI vivekabuddhi svaya' janmaze, ema vAravAra samajAvyuM che. AthI e siddha thayuM ke kriyA ke padArtha peAte dUSita nathI paNa tenI pAchaLa rahelI vAsanA dUSita che. padArtho te mAtra nimittarUpa che. A sUtramAM paNa evuM ja tAtpa che. " viSayeAttejaka kathA na kare, viSayAttejaka prazna na pUche, viSacavardhaka dRzyo najI, viSayAttejaka padArthoM paranuM mamatva kavI tevI kriyA na kare ane tyAM mana paNa na javA de" ema kahI mana, vANI ane karmIne nimitteAthI dUra rAkhavAM eTale ke AtmAbhimukha khanavAM sUcavyuM che. ethI eTaluM phalita thAya ke jyAM sudhI upAdAna zudhdha na hAya Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAtaMtryamImAMsA 193 tyAM sudhI nimitto uttejanA karyA vinA rahetAM nathI. mATe nimittothI saMbhALavuM rahyuM. upasa hAra sAdhakane avalaMbananI apekSA teA cheja. paNa tethI avalAMbana lenAra jAgrata na rahe te cAlI zake ema kAI rakhe mAnI le! gurukuLamAM vasatA sAdhakAne paNa satata jAgarUka rahevAnu teA che ja. jenu mana caMcaLa che ane IMdriyA paravaza che te sAdhaka nimitte tarapha bedarakArI seve te mana ane deha banne dvArA vahelA ke meADA patana pAme che. evA aneka jJAnIone anubhava che. bhAgathI bhAganI tRpti thatI nathI, paNa UlaTI vRtti uttejita thAya che. AthI tevI mAnasika sUkSma truTine paNa jatI karavI e mahAbhaya kara che. tenI khAtara te jIvana jAya tyAM sudhI arpaNa thavAnI satata taiyArI ane tyAganI tamannA hAvI joie. te ja te sAdhaka sAdhanAnA mArgamAM sthira rahI zako ane svataMtra banI zako. sadguruzaraNa ( arpatA )ne mahimA ahaMkArane laya karI nirAsakta banavAnuM sUcave che. ahaMkAra ane meAha e banne parataMtratAnAM khIja che, ane te bannenA lacamAM svataMtratAnI utpatti che. jeTale aMze ahaMkAra ane mAhanA dabAva AchA thAya teTale aMze te sAdhaka pratyeka kSetramAM pete svataMtra manatA jAya, ane peAtAnI sAcI svataMtratAnA cepa bIjAne bhagADatA jAya. satpuruSanI AjJAne sarvathA aNu thaI javAmAM pUrNa vikAsa ane pUrNa svAtaMtryanI prApti che. lAlasA ane vAsanA ane cittavRttinA vikAre che. citta paranA zubha saMskAra vinA samatA ane AhalAda zakya nathI. vikAra ane sa MskAra ane ekIsAthe rahI zakatA nathI. strI ke puruSa narakanuM dvAra nathI. strImeAha ja cittane mUMjhavanArA che; mAha ke vAsanA ja narakanuM dvAra che. jeTalI meAha ke vAsanAnI adhInatA teTale ja AtmaghAta. ane meAvijaya e ja pUrNa svataMtratA--Atmamukti. ema kahuM chuM. lAkasAra adhyayananA caturthAM uddezaka samApta thayeA. 13 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama uddezaka akhaMDa vizvAsa cethA uddezakamAM svAtaMtryanI mImAMsA thaI gaI. have ahIM sUtrakAra navIna vAta cace che ke - A prakaraNamAM je je viSaye vicArAya che te pratyeka sAdhakanA jIvanamAM nitya banatA prasaMgenI bahAranA nathI. paNa te prasaMgane avalokIne temAMthI temaNe anubhavane lAbha lIdho hetuM nathI. chatAM paNa jyAre kai viSaya mAnavanI sAme raja thAya tyAre tenI buddhi jeTalI pAvaradhI banI heya, AtmA para tenI buddhie jeTaluM Adhipatya jamAvyuM hoya, eTaluM badhuMya te buddhi ugra banIne kahI nakhAve che, ane manAve che ke A te meM ghaNIvAra joyuM che. vicAryuM che ane anubhavyuM che. paraMtu A vAta barabara nathI. kharI rIte te anubhavamAM hoya che vivekabuddhi ane aMta:karaNanI samanvayajanyAi pachInA daDhanirNayanuM prAdhAnya. ane kalpanAmAM heya che mAtra manomaya sRSTinuM eTale ke prAyaH Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhaMDa vizvAsa 195 vikalAnu prAdhAnya. kalpanA ane anubhava vacce mahAna aMtara che. kalpanAmAM pArakuM pAtAnuM manAvAya che. anubhavamAM peAtAnu hAvA chatAMya peAtAnu' manAvavAnA Agraha hAtA nathI. anubhavImAM he (zuddha jaLanA kuMDa ) jevI gaMbhIratA tathA samajIne samAI javA jevI sahajatA hAya che; paNa kalpanAvALAnI sthiti teA adhUrA ghaDA jevI che, jarA nimitta maLyuM. eTale chalakAya. joke kalpanAmAMya dRSTi ke anubhUta dRzyonA amuka aMzagata saMskAro kAraNabhUta te hoya che ja, paNa sarakAro kai madhA anubhavajanya ke sAMgopAMga satya hAya evuM manatuM nathI. saMskArazAstrAnA abhyAsIo ema varte che ke:--para parAgata, vAtAvaraNagata ane 6jitu ema saMskAronA traNa bhe che. mApadAdAthI UtarI AvelA sa`skArone paraparAgata saMskAra kahevAya che, lagabhaga jagatane ghaNeAkharA mAnavavarga A rIte vicAreAnA, mAnyatAonA, dhananA ane dharma nA vArasA para ja jIvatA hoya che. ane keTalAka vavAtAvaraNamAMthI saskAra khecI jIvato hoya che. paraMtu svajita eTale ke peAtAnA anubhavelA ja saskAro saMgrahenAra to jagatamAM ati virala ja aMga hAya che. ahIM svasarjita saMskAro keLavavAnI divya preraNA che. paraMtu jagatanA vipula vAtAvaraNamAM rasamasatA ane rAcatA sAdhakane pote saMskAramUrti e ghaDI zake tevA kaLAkAra che, e bhAna tyAre thAya ke jyAre tene petAmAM aTala zraddhA pragaTe. paraMtu je sAdhakone mAtra prazno ja karavA game che, temane te e zraddhA kevI rIte jAge? enA mArga matAvatA gurudeva melyAH-- [1] ahA sAdhakA ! A tarapha jIe; jema kAI eka jaLA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 AcArAMgasUtra zaya, samapradezamAM paNa peAtAnA svarUpamAM masta rahI hamezAM nirmaLa jaLathI bharapUra ane peAtAnA pravAhane pAtAmAM zamAvI AtmarakSaNa karatuM rahe che, tema A saMsAramAM mahiSa sAdhA ke je mahAna buddhimAna, jAgaruka ane Ara bhazastrothI viramelA heAya che, te paNa A satyanuM pAlana kare che ane mRtyunA bhaya dharyA vinA satata puruSArtha karye jAya che. (temanuM dRSTAMta cittamAM sthApe. ) noMdha:--sAcI samajanuM phaLa pariNAme vairAgya, tyAga ane nirAsaktimAM pariName che e siddhAMta jeTalA nakkara che, eTale ja sAcI samaja zraddhA pachI ja Ave che e siddhAMta paNa nizcita che. ahIM jaLAzayanu dRSTAMta ApyuM che, tenI pAchaLa ghaNA hetue che. tene vaparAyeluM eke eka vizeSaNa paNa teluM ja sahetuka che. dA. ta., jaLAzayamAM pavitratA che. paNa tenI pavitratA bIjAthI abhaDAI jAya evI kRtrima nathI. sAcI pavitratA pAte pavitra rahe che, ane khInna maLane paNa pavitra banAvI zake che. A vAta mananIya che. jaLArAyamAM je mIThAza che te mAtra dekhavApUratI nathI, hArA tRSAturanI tRSA chupAve tevI tenAmAM divya zakti che. " samabhUmimAM raheluM jaLAzaya" evuM jaLAzayanuM je vizeSaNa vaparAyuM che emAM e bhAva che keH--jaLAzaya peAte khIjI badhI sthaLabhUmi eTale ke peAtAthI vijAtIya bhUminI vacce hevA chatAM peAtAnI cAre kAMThAnI maryAdA jALavIne gela karI rahyo che, eTaluM ja nahiM balake peAte peAtAnA svarUpamAM nirmaLatAmAM masta rahIne meAja mANI rahyo che, ema sUcave che. ATaluM jALavavA chatAMye bahAranuM AkramaNa Ave tA tene jItavAnI tenAmAM gaMbhIra chatAM amedha zakti che. bahAranI vijAtIya bhUminI raja Ave te tenA para peAte vijaya meLavI tene nIce dabAvI nirmaLatAmAM UlaTI vRddhi kare che. jIeH--jaLAzayanI AsapAsa khIjI badhI sthaLabhUmi heAvA chatAM tenA pratye dveSa ke dhRNA nahi khalake keTaluM ane kevuM audArya rAkhe che? aneka dA pAse heAvA chatAM paNa e keTale| nirAsakta ane svarUpamagna che ? ATalI ceAgyatA chatAMye e keTalA jAgRta che? paNa A badhuM tenA AtmavizvAsa pachI ja tenAmAM AvyuM che e vAta bhUlI javI na joIe. bIjAnI sAthe vasavA chatAM ke khAne avakAza ApavA chatAM, " je kaI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 akhaMDa vizvAsa mAruM che te koI chInavI levAnuM nathI, ane chInavI levA jevuM haze te mAruM nathI. to pachI ciMtA zI ?" eTalI pratIti thayA pachI ja A yogyatA pragaTe che. jaLAzayanI jema vivekI, jAgRta ane AraMbhakriyAthI para thayelA maharSi puruSo paNa evI ja sahaja udAratA, sahaja nirAsakti ane svarUpamagnatA rAkhI zake che. hajAre pAtakIo tenI jJAnagaMgAmAM pavitra thaI zake che. je loko jagatanI daSTie adhama, nIca, nAstika, pApI ke mithyAtvI dekhAtA hoya te paNa temanA daSTibiMdumAM evA nathI dekhAtA. emane mana to kAMcana ane loSTha bane samAna hoya che, emanI dRSTi emAMnA eke para lAbhAtI ke kheMcAtI nathI. ekAMta emane atipriya hAya, toye janatAno khaLabhaLATa temane khaLabhaLAvato nathI. hajAre jano emanA jJAnanI mIThAza cAkhI zake eTalA te jJAnanA bhaMDAra hoya che, chatAMye nitya navIna jananA saMsargathI pitAnA anubhavane nakkara banAvavAnI emanI jijJAsA tAjI ja rahe che. e pArasa karatAMye vadhu udAra hoya che. emano saMga pApIne paNa saMtanA rUpamAM palaTAve che. e puNyanA puja samA che, emanuM vAtAvaraNa ja samasta jagatane pAvana kare che. emane maraNanI leza paNa paravA hotI nathI. A puruSo pite mukti taraphano mArga kApe che, bIjAne paNa preraNA Ape che, chatAMye jagata para ame upakAra karIe chIe, evuM emane bhAna paNa hetuM nathI. ahIM AtmavizvAsa ane kudaratI kAnUnane adhIna thaI vahetA jIvanano sumeLa citAra che. AvuM jIvana maharSi sAdhakane to sahaja hoya; bIjA sAdhake A rIte draha ( jaLAzaya ) ane maharSinA dRSTAMtano ghaDe laI pitAnuM jIvana keLave, ema kahevAno sUtrAzaya che. [2] he jaMbU! A mArganI yathArthatA jANI temAM gayA bAda "phaLa thaze ke nahi thAya" e je sAdhaka ghaDIghaDI saMzaya rAkhe che te sAdhakane sAdhanAmAM umavaMta rahevA chatAM samAdhi prApta thatI nathI. nedha -A sUtra ema kahe che ke upara varNavelo mArga anubhavIe batAvelo nizcita mArga che, temAM saMzaya na karatAM zraddhA keLave. kAraNa ke Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 AcArAMgasUtra zraddhA vinA jJAna nathI, ane jJAna vinA samAdhi nathI. sau mAnasika samAdhi icche che. eTale zraddhA sau kAIe keLavavI ja rahI. zraddhA eTale anubhavI puruSonA anubhava, zAsrIca vayana ane peAtAnI satyazeAdhaka buddhi e traNene samanvaya karyA pachI satkAryanI pAchaLa puruSA karavAneA aTala nizcaya karavA te. zraddhAmAM vivekabuddhi tathA hRdaya bannene avakAza che. jyAM e traNeyanA sumeLa na hoya tyAM aMdhazraddhA ke azraddhA hovAnI. eka nAnAmAM nAnA kA pAchaLa paNa jyAM zraddhA nathI, tyAM te kA` prANaviheNuM nizceta khApu anI rahe che. A je tene Ama karatAM zraddhA pratyeka kAnA prANa che. nIrasamAM nIrasa jaNAtA kAmAM paNa zraddhA rasa reDe che, saudanI saurabha phelAve che. rasa kAne na game ? paraMtu mAnavanA hRdayamAM eka evuM tattva hAya che ke zraddhALu banatA rokI rAkhe che. rakhe zraddhA karIza te! kaMI gumAvIza, evI ciMtA pamADe che. paNa " kAI paNa kriyA phaLarahita heAtI nathI," evA kudaratanA avicaLa siddhAtamAM zaMkA heAvI e ajJAna che. ene vicikitsA athavA khIja zabdomAM vikalpa kahevAya che. jeTaleA eka khinajathI mAMDIne vanaspatine ke kIDI, UdhaI, bhamarA ke pazu jAnavAne naisirgIka zakti paranA vizvAsa dekhAya che ( joke e parAdhIna vizvAsa che. ) teTale mAnavamAM nathI dekhAtA, enuM mukhya kAraNa A AtanI phaLa viSenI enI zaMkA che. mAnavane aMta:karaNanA vikAsa ane buddhi e be tattvA itara prANIduniyAthI vizeSa maLyAM che. ethI eNe svAdhIna thaInesargika niyamane vadhu anukaLa thavuM joie, te sAdhanothI vadhu saskRta thavuM joIe. chatAM mAnavajAtanA meATA bhAga te sAdhanAthI vadhu vikRta thatA jAya che. tenuM kAraNa paNa mukhyatve A jAtanI vRtti ja che. saMgrahabuddhi, hAyalAlasA, cittanA baLApA, evuM evuM badhuM AthI janme che. A jAtanA vikalpa e kaI sAmAnya kruNa nathI ! paNa pratyeka kSetramAM vihavaLatA, caMcaLatA, bhaya ane kSeAbha utpanna karanAra bhayaMkara dRrguNa che. AvuM badhuM prAca: AvA vikalapeAthI ja puruSe kahe che ke je vicikitsAne sAthe laIne mathe che te kadI sukha ke zAMti meLavI zakate! nathI. thAya che. tethI anubhavI sukha ke zAMti zeAdhavA Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhaMDa vizvAsa - 19 paNa ATaluM jANuM ke samajI levAthI e dUra thaI jaze evuM, kiMvA vikalpa e te manane eka svAbhAvika ane svataMtra guNa che tene dUra kema karI zakAya evuM mAnI koI te tarapha bedarakAra na rahe. vikalpa e vRttinuM eka prakAranuM spaMdana (kaMpa) che, manadravyanI eka kriyA che e kharuM. paraMtu teya e nivArya to che ja. eTale manamAM utpanna thatA vikalponuM vivekabuddhidvArA samAdhAna karI temane zAMta karavAno prayAsa karavo joIe. je sAdhaka vikalponuM zamana na karatAM vadhu vega Ape che emanuM mana eTaluM ja ugra ane caMcaLa bane che, emanI smRti paNa zuddha rahetI nathI. ane ethI ja teo upayogabhraSTa thaI nimitto maLatAM daMbha, abhimAna, krodha ane evA tAmasI guNa tarapha kheMcAI jAya che. AvA sAdhakane zAMti kyAMthI hoya ! vikalpavAna pratyeka sthaLe zaMkAzIla hovAthI kazI pragati sAdhI zakato nathI. A sthaLe e paNa kahI devuM ucita che ke vikalpone keTalAka ajJAna sAdhake vicAra ke ciMtana mAne che. e temane mahAna bhrama che. vicAra ane ciMtanamAM nirNaya hoya che, vika95mAM nirNaya hoto nathI. vikalpavAna sAdhaka gUMcAyelA sUtaranI jema ukelavA jatAM vadhu gUMcavAte jAya che. ane ene AvA vikalpothI mAnasika dardo paNa zIdhra lAgu paDI javAno saMbhava rahe che. (3) mahApuruSonAM gaMbhIra vacanane keTalAka munideva samajIne anusare che ane keTalAka gRhastho gRhasthajIvanamAM hovA chatAM paNa anasarI zake che. ane te prasaMge je kaI sAdhaka potAnA karmodayathI) tattvadazI puruSonI sAthe rahevA chatAM te samajI ke AcarI na zakata. hoya te tene kheda kema na thAya ? avazya thAya ja. paraMtu AvA prasaMge te sAdhakane bIjA vicakSaNa sAdhake ThekANe lAvavA mATe kahevuM ghaTe ke AtmabaMdhu!) jinavaradevee (svAnubhavathI) je kaMI bhAkhyuM che te niHzaMkapaNe satya che. ema vicAravAthI e mahApuruSonI AjJAne ArAdhavAnI zraddhA pragaTa thaI zakaze. | nedha-ahIM gRhastho paNa anubhavI puruSonA vAkayane anusare che. e rIte tyAgI sAdhaka ane gRhastha sAdhaka banene ullekha karI A uparanuM Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra kathana keI eka mATe nathI evuM sUtrakAra kahI de che. AptapuruSo kaI ekane saMbodhIne kahe che, te AkhA jagatane saMbaMdha dharAvatI bInA hoya che evuM AmAMthI phalita thAya che. ane te vAstavika che. kAraNa ke vyakti ane vizvanA saMbaMdhanuM temane saMpUrNa jJAna hovAthI teo amukanA maTI samasta jagatanA banI gayA hoya che. ane tethI temanA pratyeka padamAMthI vizvanI pratyeka yogya vyaktine sahaja sahaja preraNuM sAMpaDe che. A rIte je anubhavI puruSanI nikaTamAM nathI te paNa darzana, vANI ke AMdolanothI te mahApuruSo pratye zraddhA keLavI jIvana ghaDI zake che. te je sAdhaka mahApuruSonI pAse rahevA chatAM, teno sevaka ke ziSya bIjAnI dRSTie dekhAvA chatAM pote vizvAsa na keLavI zakato hoya, adhIna na banI zakato hoya, adhIna banavAnI IcchA hovA chatAM tevuM AcarI na zakato hoya tevA yogya sAdhakane du:kha thavuM svAbhAvika ja che. paraMtu AvI sthitimAMya te nirAza na thAya ema ahIM sUtrakAra kahevA mAge che. kAraNa ke vikalpavAnane nirAzA vadhu paDe che. mATe jIvanamAM AzA ane utsAhanAM sUtro pUrI e sAdhaka A pramANe ciMtana kare ke "jinezvare-AtmavijetAo je kaMI kahe che te satya hovuM svAbhAvika che. ane satya to e ja kahevAya ke jemAM zaMkAne avakAza na hoya." AvuM ciMtana keI ne kaI kALe suyogya sAdhakamAM satya paranI zraddhA janmAve che. bAkI jyAM vikalpo hoya tyAM kaI tatva saMbhavatuM nathI. te zraddhA zAnI saMbhave ? eTale vikalpavALI sthitimAM zraddhA na hovI saMbhavita che. paNa zraddhA na thavAnAM kAraNo bahAra zodhAya che, tyAM ja bhUla che. vikalpo gayA pachI phaLanI pratIti thavI muzkela nathI. kAraNa ke pratyeka jana potAnI AsapAsanA banatA aneka sahaja banAvo vaccethI kudaratanA kAnUnanI saphaLatA zodhI zake che ane niyamitatA joI zake che. ATaluM jaNAyA pachI e badhuM aMtaHkaraNapUrvaka vicAravuM joIe, ane jyAre aMta:karaNathI vicAraze eTalezraddhA AvyuM ja Dhake che. [4] priya jaMbU! mahApuruSo dvArA vastusvarUpa samajIne zraddhALu thayelA ghaNuM muni sAdhake tyAga grahaNa karatI vakhate "jinabhASita Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhaMDa vizvAsa 201 "" ja satya che evuM mAne che kharA, paNa temAMnA keTalAeka ja aMta sudhI tevA vizvAsa TakAvI zake che. keTalAeka teA pahelAM zraddhALu hAya che, paraMtu pachIthI saMzayI banI jAya che. keTalAeka zarUAtamAM dRDha vizvAsu heAtA nathI. paraMtu pachI anubhavathI TicAI ne zuddha zrAvata bane che. ane keTalAeka kadAgrahI jIvA teA prathama ke pachI paNa tevA ja azraddhALu rahe che. je sAdhakanI zraddhA pavitra che, tene samyak ke asamyak dekhAtAM tattvA samyag rUpe ja pariName che. noMdhaH--ahIM zraddhALunA cAra vagergo pADI sUtrakAra e kahevA mAge che ke:ghaNIvAra sAdhaka peAtAnA mana para parANe zraddhAne Aropa lAvavA mathe che. ne gheADIvAra tene lAge che ke have huM zraddhALu thai gayA chuM. paNa AvA sAdhakanI zraddhA sAMgeApAMga TakI rahetI nathI. bIjAnA kahevAthI ke bahAranAM dekhAva, A Nu, rAga, meAha ke vAsanAthI je zraddhA Ave che, te kharI rIte te sAcI zraddhA ja na gaNAya. zraddhA guNathI janme che, ane guNane saMbaMdha aMtaHkaraNa sAthe che. zraddhAnuM sthAna mukhyatve hRdaya che. te kAI Aveza lAgaNIthI nahi paNa saddabuddhithI Ave che. AvI zraddhA kadI naSTa thatI nathI. eTale zraddhAne icchanAra sAdhaka pratyeka padArthonA AkAra para mAtra na jotAM padArthonA guNA tarapha najara karatAM zIkhe. padArtha mAtramAM tene ja grahaNa karI te unnata ane. sadguNlRAnA aMze! hAya che. jenI vivekabuddhi zake eTalI hajI ahIM sUtrakAra eka bIjI vAta e kahe che ke guNadoSAmAMthI haMsanI jema kevaLa guNA ja grahaNa karI vizad na thai heAya, tee jo vikalpeAmAM na jhU...cavAtA heAya te temanI buddhi vahelI ke meADI saMpUrNa nirNayAtmaka banI zraddhAne paripakava banAvI zake che. paraMtu je kevaLa viAnI gaDamathalamAM ja gamakhyA kare che, tevA sAdhakA te prathama ke pachI paNa evA ne evA ja azraddhALu rahe che. A parathI e phalita thayuM ke vipe|ne eka cA bIjI rIte dUra karye ja chUTakA. UlaTa mAge janAra karatA UbhA rahenAra yecathI vadhu najIka che ema leAkeAkti che, paNa te kharAbara nathI. vikalpavAna gati karatA dekhAya che teAye e gati UMdhatAnA Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 AcArAMgasUtra svapnabhrama jevI che, sAcI gati ja nathI, ema kahI zakAya. paNa nirNaya zodhI lenAra cAlate na dekhAya toye e AMtarika rIte gatimAna che; tenI gati adazya hoya toye sAcI che. [5] paraMtu je sAdhakanI zraddhA ja apavitra che. tene to samyaka ke asamyaka bane vastu (asamyaka vicAraNAne lIdhe ) A (asatya)rUpe ja pariName che. nedha-uparanA kathanathI ema kahe che ke sAco ke khoTo nirNaya turata svIkAravA karatAM nirNaya bhalene meDe thAya to sAco ja nirNaya karavo e sAre siddhAMta che. ane sAdhakane sUtrakAra kahe che ke badhu ! mauna bhaja. tArI zakti ane anubhavathI A bIna para che. haju jene nirNacanuMye darzana na thayuM hoya te zuddha nirNaya kyAMthI karI zake ? ane nirNayanI zuddhi vinA siddhAMta kevo ? eTale ahIM je kahevAya che te para ja lakSya Apa. tArA anubhava ke kalpanAne kere mUka ane A bInAne pharIthI tapAsa. jenI zraddhA pavitra che " A vAkayamAM to sUtrakAra vilakSaNa kahI nAkhe che. zraddhA ahIM AzayanA arthamAM che. jene Azaya zuddha che tene satya ho ke asatya hoya tenI kaMi ciMtA nathI. asatya hoya to tene te satya rUpamAM pariName che. A vAta khUba UMDI che, anubhava vinA gamya paNa nathI. Ane TUMka sAra e che ke-sAdhaka satyAsatyanI bahAranI bhAMjagaDamAM na paDatAM kevaLa AzayanI pavitratA para vadhu lakSa Ape, e yogya che. kAraNa ke sAdhakadazAmAM rahelo mAnavI satyAsatyane potAnI dRSTithI ja mApato hoya che. AthI ghaNIvAra evuM paNa bane ke je enI dRSTimAM asatya dekhAtuM hoya te satya hoya ane satya dekhAtuM hoya te asatya hoya. sArAMza ke satya ke asatya e tenI daSTie sApekSa che. nizcita satyane to pUrNa jJAnanI dRSTi ja tolI zake. e tela kADhavAnI bIjAnAM chAbaDAMmAM zakti nathI hotI, ane na hoI zake. toye AkhA jagatane jANe nyAya ApI devA mATe pitAne nyAyAdhIza tarIke mokalyo na hoya, tema mAnava bIjAnA guNadoSo joyA kare che. eTaluM ja nahi paNa upalaka dRSTie joyuM na joyuM, ne nyAya ApI devA e bahAra paDe che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhaMDa vizvAsa 203 Ano artha e nathI ke satya ke asatyane sAdhake tapAsyA vagara hAMkaye rAkhavuM. Ano artha e che ke -te pitA tarapha ja jevuM. jagatane jevuM hoya to te paNa pitA mATe, bIjA mATe nahi. je pitAne jue che te ja jagatamAMthI sAra kheMcI zake che. sArAMza ke sAdhaka jagatanA guNa jovAnuM choDI daI aMtara zuddha kare. jagata to ArasI che; temAM je kaMI dekhAya che te pitAnuM pratibiMbamAtra che. je jevo hoya che, te tevuM jagatamAMthI jue che ane meLave che. lAla raMganI zIzImAM paDeluM sapheda dUdha raktavaNuM che tema na kahI zakAya. te ja rIte je dRSTithI manuSya bIjAne jue che, tevuM ja tene dekhAya che. AvI dRSTimAM padArtha ke vyaktitva nathI dekhAtuM, khokhuM ja dekhAya che. ane te paNa potAnI AMkha para jevA camA hoya tevA raMganuM. [6] mATe he sAdhake ! tamArAmAMnA jene evuM satyadarzana thayuM che temaNe nirAza thayelA ane asatya daSTivALA ( vikalpavAna) sAdhakone satyavicAraNA karavA potAnA anubhavanuM kiraNa pheMkI A rIte prerita kare ke o puruSa! tuM satya tarapha vaLa. kAraNa ke satya tarapha vaLavAthI ja A saMsArano aMta Ave che-karmono saMpUrNa kSaya thAya che. noMdha-je bahAranuM badhuM asamyaka che, asatya che, asuMdara che, ema mAne che, tenuM satya paNa asatyarUpe ja pariName che. A vAta mananIya che. upalaka dRSTie e gaLe Utare tevI nathI. toye anubhavasiddha che. AmAM paNa uparanA sUtrane ja bhAva che. vikalpano A vastu sAthe khUba saMbaMdha che, e bhUlavA jevuM nathI. vikalponuM mukhya kAraNa bahirdaSTi che jagata sAme vAraMvAra najara karanAra ane bIjAnuM kSaNe kSaNe bUruM bolanAra pitA sAme joI zakato nathI. kAraNa ke ekIvakhate be upaga hoI zake nahi. je bahAra jAge che, te aMdara jAgI zakato nathI. A vAta anubhavathI paNa samajAya tevI che. joke AvI kaTimAM rahelA sAdhaka paNa pote jagatane sudhAravAnI bhAvanA sevuM chuM ema mAnato hoya che. paraMtu je bahAranuM bagaDeluM jue che te Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 AcArAMgasUtra aMtarane sudhArI zakato nathI ane UMDA UtarI zakato nathI. Avo sAdhaka kevaLa khoTI rIte cittane bALato hoya che. ane e sthitine vicAranuM svarUpa apAya che, paNa te to mAtra vikalpa hoya che. vicArono saMbaMdha aMtara sAthe hovAthI te game tyAMthI nirNaya zodhI kriyAtmaka banyA vinA TakI zake nahi. paNa vikalponI UMDI khAImAM paDelo sAdhaka nirNayanA kAMThAne na meLavI zake eTale kriyAtmaka paNa thaI zake nahi. ' bIjI vAta ahIM sUtrakAra ema kahe che ke -vikalpothI TevAyelA, eTale ke jenI manomaya sRSTimAM cAlatA vikalponI sthiti daDha thaI che tevA sAdhakano A adhyAsa svayaM 2 keTalIkavAra azakya bane che. tyAre tevA prasaMge vicAraka sAdhake potAnA anubhavanuM kiraNa tenA prati jarUra pheMkavuM ghaTe. pheMkavuM e vAkya kahIne e mahApuruSe vicArakanI javAbadArInuM bhAna sUcavyuM che. jeTalo je ucca teTalI ja tenI jagata pratyenI javAbadArI vadhAre eka sAmAnya vyakti paNa bhUla karatI hoya ke gUMcavaNamAM paDI gaI hoya, ane te je gUMcavaNa ukelI zake tevA zradheya sAdhaka pAse pitAnI vastusthiti rajU kare, to temaNe potAnA anubhava ke zaktine chupAvavA na ghaTe. jaLAzaya keinA ghera svacaM cAlIne jatuM nathI paraMtu tRSAtura tene kAMThe AvI tene lAbha levA dhAre to te niHsaMkecapaNe laI zake che. anubhavI sAdhake paNa eTalA ja nikhAlasa ane udAra hovA ghaTe. [7] e anubhavI sAdhake vaLI ema paNa kahe che ke -"aho sAdhaka! zraddhAvAna ane gurukuLamAM vasanAra muni sAdhakanI gati ane sthAna kevA uttama che ? temaja svachaMdAcArIonI gati ane sthiti kevI adhama che ? ene barAbara avelekI le. A mArga uttama che, ane A mArga adhama che. e bane sthitine tapAsa." priya jaMbU! e anubhavI sAdhake bIjA sAdhakane mAtra A rIte samajAvavA prayatna kare; paNa pite te sAdhaka sAthenA prasaMgamAM tenI jema potAnA AtmAne bAlabhAvamAM na kheMcI jAya, eTale ke durAgrahI na banI jAya, eno khyAla rAkhe. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhaMDa vizvAsa 205 ' neoMdhaH--upara kahelA sUtramAM * anubhavI anubhava Ape' e zabdonA durupayoga na thAya mATe tene ukela kare che. kAraNa ke anubhavInI kaI khAsa maryAdA ke cihna hAtAM nathI. sau kAi peAtAne anubhavI mAnI le ane jagatamAM sau kAine salAha ApatA phare te ? tethI ahIM kahyuM che ke: anubhavI vagara mAgye pIrasatA nathI, anubhava kaMI kudaratI niyamanI adhInatA vinA sahaja saheja maLI jAya tevI vastu nathI; tene mATe te mahAmUlAM dAna karavAM paDe che. ke AtmavizvAsa nagyA pachI te anubhavI pAsethI A anubhavanuM javAhara levA IcchanAra teTalI kiMmata AkhyA vinA paNa laI zakatA nathI. ane eTaluM mUlya kharcanArane paNa anubhavI te ATaluM ja kahe che A mAnuM pariNAma A che, ane A mAnuM pariNAma A che, je game te pakaDA. Ama kahevA chatAM cAlavuM ke na cAlavuM te vyaktinI icchAnI vAta che. ane anubhavIne potAnA ApelA anubhava para paNa joie. sUtrakAra kahe che keH--jo tyAM Agraha ke mamatva buddhi anubhavathI vaMcita rahenAra bALaka karatAM paNa vadhu eka na jANatAM bhUla kare che, bIjo jANIne bhUla kare che. eka ajJAnI khALaka che, bIjo jJAnI khALaka che. mATe zANA sAdhaka tema na kare. mamatva na heAvuM Avaze te tenI kharAba thaI jaze. 66 "" [8] ( kAraNa ke priya jakhkhu ! vyakti ane vizvane pUrNa saMbaMdha che. ghaNIvAra sAdhaka khIjAnI bhUlA sudhAravA jatAM pAte khIjI bhUlamAM paDe che. vairavRti, IrSyA e badhI hiMsAe che. tethI tene sparza na karavA joie ane te khAtara vicAravuM joI e keH- ahe Atman ! jene haNavAnA irAdA karI rahyo che tenA svarUpane tArI peAtAnI meLe ja vicAra. teA tane jaNAze ke tuM jene haNavA icche che, te tuM pAte ja che; jemanA para tuM hakUmata calAvavA dhAre che te paNa tuM pAte ja che; jemane tuM du:khI karavA dhAre che, te paNa tuM pote ja che, jemane pakaDavA cAhe che, te paNa tuM pote ja che; ane jemane tuM mArI nAkhavA dhAre che, te paNa tuM pote ja che. kharekhara AvI samajathI ja satpuruSA sarva jIvA pratye maitrIbhAva dhAraNa karI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 AcArAMgasUtra zake che. A rIte aMtaHkaraNapUrvaka vicArIne koI paNa jIvane haNa ke mAravo nahi kAraNa ke bIjAne haNavA ke mAravAthI tenuM pariNAma tenA kartAne paNa te ja rIte bhogavavuM paDe che. ema jANIne koIne paNa haNavAne IrAdo suddhAM na karavo (A rIte pariNAmane khUbakhUba vicAravAthI) vairavRttine laya thato jAya che. noMdha:-"jene haNavA lAyaka, pIDavA lAyaka ke dUra karavA lAyaka mAne che te tuM ja che." sUtramAM e bhAva phalita thAya che ke je bIjA jIvone haNe che teNe mAnavuM joIe ke te bIjAne nathI haNata paNa pitAne haNa rahyo che. kAraNa ke vizvanA pratyeka prANI sAthe potAne saMbaMdha che. vRttimAM hisA peThI eTale AtmA haNAyo e be bhAvanAmAMthI sAra e nIkaLe ke koI paNa prANIne duHkha ApavAno ke duHkha thAya tevuM vicAravAno adhikAra nathI. A vAta dhULa ahiMsAnI dRSTie thaI. ahIM ethIe DI vAta che. vicikitsA ke vikalpavALAne jagata pratye avizvAsa hoI vikalpodvArA ke bhAvanAbAra te aneka prakAranI hasA karI rahyo hoya che. bIjA duSTa che ema mAnavuM e paNa hisA ja che. mada, viSaya, kaSAya, IrSyA, droha e badhA hiMsAbhAvanAnAM rUpe che. tethI ahIM sUtrakAra kahe che ke - tane je bahAra kharAba lAge che, tene dUra karavA mathe che, ane haNavA jevAM mAne che, tenAM kAraNabhUta te nathI paNa tuM che. tuM eTale ke -bahirAtmA che. vikalapavAna haMmezAM bahirAtmasvarUpamAM ja AtmA mAnI pravRtti karato hoya che. bahirAtmabhAva ja vikalpa ane te dvArA hisA bhAvanA prere che. AthI ja ahIM kahyuM che ke Aje tuM ane hiMsAvRtti eka thaI gayAM che, mATe tene ja tuM haNI nAkha arthAt ke tuM tArApaNuM bhUlI jA. vikalpalaya kayAre thAya? ne zraddhA kayAre pragaTe ? enA uttaramAM apAyelo A ajoDa ane saraLa upAya che. paNa ghaNIvAra sAdhakane ema lAge che ke huM je mane bhUlI jAvuM te pachI rahe zuM ? sUtrakAra mahAtmA khAtarIpUrvaka kahe che ke -temAM DaravAnuM kaMI kAraNa nathI. tuM jene bhUlaze te tuM pite nathI. mAtra "A huM chuM, A Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhaMDa vizvAsa 207 huM chuM." evA enA para huM paNuMno teM parANe Aropa karyo che. paNa vAstavika rIte te je dvArA je jAtanuM bhAna thAya te ja tuM che. "rakhe huM mArA vyaktitvane ane mane bhUlI jAuM !" e jAtanuM je pharI bhAna thAya che te ja tuM pote che. eTale tArA vyaktitvane bhUlatAM rakhe huM mane bhUluM, tevo bhaya rAkhavAnuM kaMI kAraNa nathI. kharI vAta to e che ke vyaktitva bhUlyuM bhulAya tema nathI, ane je bhulAI zake te vyaktitva nathI. e to mAtra zarIrAdi para Aropita kareluM ahaMva ke jene abhimAna kahevAmAM Ave che te che; eno nAza to abhaSTa che, emAM ja vikAsa che. ema kahI ahIM AtmAnuM AbehUba svarUpa varNavyuM che. zabdamAM AthI vadhu zuM AvI zake ? [] je AtmA che te ja vijJAtA che. ane je vijJAnane daSTA che te ja AtmA che. athavA je jJAnavaDe vijJAnasvarUpa jANuM zakAya che, te jJAna pote ja AtmAne guNa che. ane e jJAnane laIne ja ApaNane AtmAnI pratIti thAya che. A rIte jJAna ane AtmAnA pArasparika saMbaMdhane jeo yathArthapaNe jANe che te ja sAcA AtmavAdI che, ane tevA sAdhakanuM ja anuSThAna yathArtha che. ema jJAnI puruSoe kahyuM che. noMdhaH- "je vijJAtA che te AtmA che ane je AtmA che te vijJAtA che." Ama kahI ahIM sUtrakAra mahAtmAe AtmasvarUpanuM jJAna kyAre thAya teno kama batAvyo che. vikalpa gayA pachI zraddhA janma, zraddhAthI jJAna janme ane jJAna thayA pachI vijJAna hAtha lAge. evA vijJAnano draSTA e ja vijJAtA. Ane ja lekabhASAmAM AtmA kahevAya che. vikalpalacathI Aveza ane vitarko bane samAI jAya eTale ke buddhi ane hRdaya ane parizuddha thAya. buddhi ane hRdayanI zuddhi pachI zraddhA jAge, ane zarIra, prANu tathA buddhinAM kAryonI bhinnatA ane hetu spaSTa dekhAyA pachI citta para asara thaI saMskAre svayaM palaTAI jAya, tathA pUrvanA abhyAsa ane pUrvadRSTibiMduonuM saheje zamana thAya tema ja addabhuta bhAvanAnI bhUmikA avazya pragaTe. A bhUmikAe bhUlonuM mULakAraNu saheje zodhAya. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 AcArAMgasUtra ene ja zAstrIya paribhASAmAM vijJAna kahevAya che. ane tyAM jenuM dradhRtva bhAna rahe te AtmA kahevAya che. AthI e phalita thayuM ke vijJAnavAdI ane AtmavAdI e eka ja vastu che. je vijJAnasvabhAva tarapha kheMcI jAya te ja vijJAna. paraMtu je vijJAnathI ke vijJAnanAM sAdhanethI parabhAva tarapha kheMcANa thatuM hAya ke jene para bhAvamAM upayAga thatA heAya, te vijJAna nathI paNa vijJAnAbhAsa che. vijJAnanA yogika a` A cheH vi eTale viroSa ane jJAna eTale naNavuM; arthAt upara je kaI jaNAca che te nahi paNa UMDuM naNavuM te vijJAna. AthI vastujJAna te vijJAna nahi paNa vastunA dharmanuM jJAna te vijJAna, ema siddha thayuM. dharmAnuM jJAna e mULajJAna che svarUpajJAna che. vijJAtAne svarUpajJAna thatAM ja peAtAnI meLe bahAranI dRSTi AtmAbhimukha vaLI jAya che. samasta jagatanA jJAnanuM mULa tene AtmAmAM lAdhe che. jema eka vidyArthIne ekae ke pacIsa hisAba AvaDe teye tene jyAM sudhI hisAbe! zIkhavAnI mULa cAvI hAtha na lAge tyAM sudhI khInna hisAbe| te nitya zIkhavA ja paDe che. temaja enI mULa rIta je vidyArthIne hAtha lAgI gaI heAya tene pachI dAkhalA gaNavAnI ke zIkhavAnI musIkhata na paDe. emaja vijJAnanA jJAtAne jagatanI cAvI maLI javAthI vizvajJAna sahaja thAya che bahAranI gaDamathalamAM tene paDavuM paDatuM nathI. satyavRtti ane nivRtti ahIM sahaja banI rahe che. upasa'hAra jaLAzayanI jema gaMbhIra, pavitra, udAra ane svarUpamagna bane. je kaI tamAruM che, tene jagatanI kAI sattA chInavI zakze nahi. ane je chInavI levA jevuM haze te tamAruM nahi hoya. ATaleA acaLa vizvAsa rAkhA. zraddhA vinA samaja nathI, samaja vinA zAnti ke samAdhi nathI. sat puruSAne anubhava, Agamavacana ane peAtAnI vivekabuddhi e traNenA samanvaya pachI satprApti sAra puruSAthaeN karavAne aTala nizcaya jAge e zraddhA. mAnasika dardanuM mULa viOAmAM che. vikalpavAna pratyeka sthaLe zakAzIla rahevAthI zraddhALu banI zakatA nathI. jekriyA zraddhAyukta nathI, te kriyA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhaMDa vizvAsa 209 prANuvihUNA nicetana bekhA jevI che. zraddhAnuM mukhya sthAna hRdaya che. vikalpanuM sthAna bAhya mana che. vikalpa e zraddhAnuM mahAna AvaraNa che. jenI zraddhA pavitra che, ene asabhya paNa samyagarUpe pariName che. je bahAra jAge che, te aMdara jAgI zakatuM nathI. anubhavanAM mUlya moMgherAM che. keImarajIvo ja jIvanaratnAkaramAM DUbakI mArI anubhavanuM ratna pAme che. hiMsaka prathama pote haNAya che ane pachI bIjAne haNe che. vastunA dharmonuM jJAna e vijJAna. ema kahuM chuM. lokasAra adhyayanane paMcama uddezaka samApta thaye. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThama uddezaka satapuruSanI AjJAnuM phaLa svAtaMyamImAMsA nAmanA ceAthA uddezakamAM AjJAnI adhInatA batAvI hatI. ahIM chaThThAmAM AjJAnI ArAdhanAnuM phaLa sUcave che. gudeva bolyA [1] priya jaMbU ! keTalAka sAdhake purUSAthI hoya che paNa AjJAnA ArAdhaka hotA nathI. keTalAka AjJAnA ArAdhaka hovA chatAM purUSAthI hotA nathI. A banne sthiti he ziSya! tArA jevA sAdhake mATe na thAo, ema zrI jinezvaradeve darzAvyuM che. nedha - gurunI AjJA saMbaMdhamAM khUba bhrama pravartate hoya che, tene AmAM spaSTArtha che. " tuM bahAra zodhe che te bahAra nathI paNa tArAmAM che," evI aMtaHkaraNane daDha pratIti karAvIne puruSArthI banavuM. e sadgurunI AjJAnI ArAdhanA gaNAya. A mArgathI viparIta rIte eTale ke jeo bahAra zodhavA mATe prayatna karI rahyA che, kIrti, mAna, pUjA, Rddhisiddhi ke samRddhi mATe sadguruzaraNa zodhI rahyA che, teo sadgurudevanI AjJAmAM nathI ema mAnavuM ane jeo bAhya ke AMtarika kazo puruSArtha nathI karatA eTale ke kevaLa vikalpamaya jIvana gALe che teo paNa sadgurudevanI AjJAmAM nathI ema mAnavuM. ahIM eka zaktine durupayoga kare che, ane bIje zakti hovA chatAM azakta Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satpuruSAnI AjJAnuM phaLa 11 che. A banne sthiti sAdhakane mATe cAgya nathI. akhaMDa zraddhAnI sAthe akhaMDa puruSArthI hAvA ghaTe. naisirgaka jIvana gALanAra paramapuSAthI hoya che. je susta jIvana gALe che, te peAte naisargika jIvana gALe che ema na kahI zake. [2] gurudevanI dRSTibiMdue jovAnuM, gurudeve batAvelI nirAsaktie pragati karavAnuM, temanA AdezanuM bahumAna karavAnuM, temanA para zraddA rAkhavAnuM ane A rIte gurukuLavAsa karavAnuM jemaNe jIvanadhyeya banAvyuM che, te avazya vijaya meLavIne Atmadarzana pAmaze. ane evA AtmadazI puruSa ke jenuM mana peAtAnA vazathI bahAra nathI arthAt ke jeNe mana para pUrNa kAmU meLavyA che te puruSa kAI paNa suMdara ke asuMdara nimittothI parAbhava pAmatA nathI ane te samabhAvI rahI rAke che. mATe nirAvalaMbI rahevA mATe te saMpUrNa samartha gaNAya. noMdha:-cittanA dharmane saMpUrNa rIte samajI laI mana para svAmItva jamAvyA pachI avalaMbananI jarUra rahetI nathI. sadgurUrAraNa A hetue che. ane ahIM sudhI tenuM maryAdAkSetra che, ema paNa kahI zakAya. Atmadarzana pachI mana para svAmItva AvatAM vAra lAgatI nathI. ethI AvA sAdhakane avalaMbananI jarUra nathI. [3] pUjya gurudeva ! Atmadarzana zAthI thAya? enA uttaramAM gurudeva jaNAve che ke AvuM Atmadarzana jAtismaraNujJAnathI, sarvajJa puruSonA anubhavI uddagArAthI kivA bIjA mahApuruSonI pAse sAMbhaLavAthI thAya che. mATe pravAdathI pravAdane jANA. noMdhaH--pravAdane pravAdathI jANeA eTale ke darzanane darzanathI jANeA. evA a` TIkAkAra mahAtmAe karyA che. paNa ahIM anubhavathI anubhavane jANA eve sUtrAzaya besADavA vadhu ThIka lAge che. keTalAka sAdhakA ghaNIvAra sadguru ke anubhavI puruSAnA anubhavane peAtAnA anubhava mAnI laI svAnubhava meLavavAnA puruSA karatA nathI ane kalpanAnA AkAzamAM vinA pAMkhe UDavAne prayatna kare che. athavA keTalAka sAdhakA sadgurudevanA prasAdathI badhuM maLI jaze ema mAnI aAgRta rahe che. A banne rIti sAme A sUtrano virodha Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 AcArAMgasUtra che. te ema kaLe che ke bIjAne anubhava pitAne anubhava kadI banI zake nahi, ane evA bIjAnA anubhave je sAdhaka UDavA mAMDe to te pahelI take pAMkha vinAnA pakSInI jema jamIna para athaDAI paDe. anubhava paNa ema ja kahe che ke -kalpanAnA minArA para caDelA sAdhake jyAre racanAtmaka kriyA dvArA anubhavakSetramAM jAya che, tyAre temane minArA parathI nIce UtarI. javuM paDe che ane tyAre ja temanA vikAsane meLa sadhAya che. emanI kriyA ane bhAvanA vacce AkAza ane pAtALa jeTaluM aMtara paDI javAthI temane vikalponI bhekhaDamAM bhaTakAvuM paDe che AthI ja ahIM kahyuM che ke je kaMI prApta karavAnuM che te tamAre ja karavAnuM che." pachI joIe te e prayatna pUrvasaMskAranI samRddhi vacce AvI gayelAM vartamAna AvaraNane dUra karIne kare ke navA prayatnadvArA kare, te prazna gauNa che. ] mATe buddhimAna sAdhaka "A badhuM sarva prakArathI ane sarva kSetrathI vivekapUrvaka tapAsIne temAMnuM satya ja jANe ane svIkAre" evI anubhavI puruSonI je AjJA che tenuM ullaMghana na kare. neMdhA-ahIM niHspRhI ane tatvajJa puruSonI satya svIkAravAnI ane jemAM pratyeka sAdhakanuM ekAMta hita hoya evI vAta che. tame tyAM paNa vivekabuddhithI gaLIne, prathama jaNa pachI svIkAre evo sAdhakane nirdeza batAvyo che. A parathI jainadarzananI udAratA to spaSTa ja thAya che. paraMtu ahIM eka siddhAMta e paNa phalita thAya che ke -keInI AjJAne ke Agrahane vaza thaI parANe svIkArelI vastu jIravI zakAtI nathI, eTale jayAM sudhI sAdhaka pite vastusthiti, kSetra, kALa, bhAva ane pitAnI zaktinI maryAdAne samajavAnI vivekabuddhi jAgRta na karI zakyo hoya, tyAM sudhI te svIkAre toye tenuM pariNAma joIe teTaluM saMteSaprada nathI AvatuM. [5] (AtmAthI jaMbue gurudevane pUchayuM ke bhagavad ! Apa kahe che te barAbara che. paraMtu jyAM anubhavI mahApuruSonI hAjarI na hoya tyAM sAdhake zuM karavuM? gurudeve kahyuM -) jIvAtmA je ArAma zodhe che te saMyamamAM che eTaluM samajIne pratyeka sAdhaka jiteMdriya banI pragati sAdhe. ane jyAM jyAM muzkelI UbhI thAya tyAM te mokSArthI Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satpuruSAnI AjJAnuM phaLa 213 ane vIra banI AgamanuM eTale ke sanadevAnAM anubhavajanya vAkyAnuM avalaMbana laI satata puruSAthI rahe, ema kahuM chuM. noMdhaH--A sUtramAM e vAtAnA ukela che. eka te bhAgamAM ArAma, mA ke AnaMda che, e khInA anubhavanya che. bhAganA sacamamAM ja ArAma che, e khInA anubhavasiddha heAvAthI spaSTa che. ema kahe che. ahIM saMcama pracalita dIkSAnA arthamAM nathI, paraMtu mAnasika saMcamanA arthamAM che. je je vastumAM AnaMda maLatA dekhAya che te vastunA bhAganA AnaMda nathI paNa vastu pAchaLa je parizrama thayeA heAya che, je jhaMkhanA hAya che, teneA hoya che. bhAga tA UlaTA e parizrama ane tAlAvelIne AnaMda kSaNavAramAM lUMTI le che. A vAta khUba UMDANathI vicAravAyeAgya che. pratyeka kA pAchaLa thatA anubhava paNa ema ja kahe che ke iSTanI prAptinA puruSAmAM je AnaMda maLe che te iSTanI prApti thayA pachI te svarUpe nathI rahetA. sAhityakAroe A vastune khUba zaNagArI che. ApaNe peAte AvuM nitya anubhavIe chIe teAye A bInAnA aMta:karaNapUrNAMka vicAra koI bhAgye ja karatuM haze ! kAraNa ke jagata cIle cAle che. svataMtra avalAnabuddhi vinA A vAta samAya tevI nathI. e eka vAta thaI. bIjI vAta e che ke:-anubhavI puruSA na heAya tyAre tenAM vAkacone paNa te ja rIte svIkArI temAMthI AvatA viklpAnuM zamana ke tarkanuM samAdhAna zodhI levuM eTale ke satata jijJAsubuddhi rAkhavI. ghaNA sAdhakA prathama jijJAsu hAya che, paraMtu dhImedhIme temanuM sthAna samAjamAM namatuM jAya che, tematema te mahiSTi khanatA jAya che. ane jemajema khAdya kAmanA tarapha DhaLatA Aca che, tematema temanI jijJAsubuddhi viramatI jAya che. sUtrakAra kahe che ke:-meAkSArthI ane vIra sAdhaka heAca tece temaNe peAtAnA puruSA cAnca mAge che ke kema e vicAravAne avakAza peAtAnA buddhikSetramAM prathama rAkhaje ghaTe. have sUtrakAra satata sAvadha rahevAnAM kAraNeA Ape che. [6] A AkhA saMsAramAM U~cI, nIcI ane tIrachI ema traNe dizAomAM karmabaMdhananAM kAraNeA (pApanA pravAhA) rahyA che. AthI jyAM Asakti jue tyAM karmabaMdhana thAya che ema jANA. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 AcArAMgasUtra nedha-kaI paNa dizA khAlI nathI ke jyAM pApanA pravAhe na hoya. ema kahIne sUtrakAra ema kahe che ke amuka sthitimAM ke kSetramAM gayA pachI karmabaMdhana nathI thatuM ema na mAnavuM. paraMtu jo ema ja hoya to mekSAthInI mukti ja kema saMbhave ? tyAre tene uttara maLe che ke e pravAha TheraThera hovA chatAM jenuM citta temane avakAza nathI ApatuM eTale ke je sAdhake te pravAha AvavAnAM dvAra khullAM mUkatA nathI temanAmAM e pravezI zakatuM nathI. jayAM Asakti che, tyAM ja te pese che. eTale Ano sArAMza e ke kaI paNa bhUmikAmAM pahoMcele sAdhaka vRtti para potAnI cakI rAkhe, gAphala na bane.. [] zAstrone jANakAra sAdhaka saMsAramAM rahelI ghUmarIne joIne dUrathI ja virame. nedha -jJAnI sAdhaka viSayathI dUra rahI maryAdApUrvaka jIvana gALate hoya che. ane potAnuM huM arthAt ke AtmA A bahAra dekhAtAM zarIra, Idriyo ane manathI para che, ema anubhavatA hoya che. tyAre keTalIkavAra e pate viSayanA sAMnidhyamAM paNa nirAsakta rahI zakaze evuM mAnI, abhimAnathI ke bhramathI akhtarAo karavA prerAya che. sUtrakAra kahe che ke -tevA prAga keI na kare. pUrva adhyAse kevala kalpanAthI dUra thaI jatA nathI. AtmA nilepa che, evI kalpanA karI levI e kaMI kaThina nathI. paNa jyAre viSayenI anukuLatA idrine maLe, ane pUrvaadhyAsanI citta para pUrNa asara thAya tyAre AtmAne nirlepa rAkhavo te keTalo kaThina che e to anubhava ja kahI zake. kalpanA ane anubhava vacceno je mahAna bheda che te vicAravA jevo che. saMsAranA viSayone ghamarInI upamA ApI ema kahe che ke temanAthI dUra ja rahevuM. pragono Agraha thAya tyAre tyAM vRttimAM UMDeUMDe ahaMkAraka vAsanAnuM jora che ema samajavuM. jene AtmabhAna nathI tenA ja para AvAM vibhAvika to asara kare. eTale Avo sAdhaka pragadaSTie temAM jAya toye patita thAya. ane jene AtmabhAna thayuM hoya tene te viSaya tarapha moha ja na thAya. eTale tene mATe niSedhanI AvazyakatA na hoya. [8] kAraNa ke A pravAhane Avate aTakAvavA, karmabaMdhanathI mukta thavA je puruSa abhiniSkramaNa-tyAgamArga aMgIkAra kare che, Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satapuruSonI AjJAnuM phaLa 215 te mahApuruSa nirAsakta banatA jAya che. (vacce ja ziSya pUche che ke gurudeva ! nirAsaktinI parAkASThAnuM pramANa zuM? gurudeva kahe che ke;-) nirAsakta sAdhakanI pratIti e ke, te akarmAM rahe che--draSTArUpa banI rahe che, te badhuM jANe che, jue che, paNa vAMRte nathI. nirAsakta sAdhakanuM kAI paNa karma vAMcchApUrvaka hotuM nathI. kAraNa ke saspeMsAranAM gamanAgamananA svarUpane te kharAkhara Ne che. AthI janmamaraNarUpa saMsAranI ghUmarImAM na phasAtAM te svasvarUpamAM magna rahe che. noMdhaH--A sUtramAM tyAgane uddeza ane tenI nirAsakti varNavyAM paNa nirAsatine bahAne Asakti pASavAne saMbhava na rahe, tevA spaSTa khulAso paNa sAthesAthe ja karI dIdhA che. nirAsata sAdhaka badhuM jue ane jANe khare, paraMtu meAha ne AkarSaNane vaza thAya nahi; kAraNa ke mugdha-- AkarSita kare tevuM tattva ke jene vAsanAnA khIja tarIke oLakhAvyuM che, te enAmAM na heAya. AthI enI badhI kriyAe sahaja heAvAthI te akarmA gaNAya che. kAraNa ke ka baMdhananuM kAraNu nAza pAmavAthI karma karavA chatAM tene aMdhana nathI. khaMdhananuM mULakAraNa nAza thayA pachI kevaLa AtmaramaNatA ja thAya te svAbhAvika che. ane e rIte zarIra ke je enA vikAsa mATe kevaLa sAdhanarUpe hatuM e paNa vikAsanI parAkASTA sadhAyA pachI peAtAnuM kA' pUruM thatAM AtmAthI pRthak thAya, e paNa svAbhAvika ja che. Ama e akarmA puruSanuM zarIra pUrvIkRta vega pUrNa thaye chUTuM thAya; e AtmA saheje siddha, buddha ane mukta mane che. [9] gurudevane ziSya prazna kare che keH-gurudeva ! e meAkSanI bhUmikAe gayelA AtmA je sthitimAM pravarte che, tenuM svarUpa varNavavA kRpA kare. gurudeve kahyuM :-meAkSAthI jaMbU ! e svarUpa varNavavA sAru koI paNa zabdo sama thatA nathI. jyAM mUti paheAMcI zake nahi, to deADI zake nahi ane kalpanA UDI zake nahi, tyAM vana zAM? priya jaMbU ! te bhUmikAmAM sala kaOhita ekaluM caitanya saMpUrNa jJAnamaya dazAmAM virAje che, eTaluM dhArI rAkha. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra ja nathI. zuddha caitanya kalpanAthI para che, eve noMdhaH--e sthiti zabdavedha nathI, anubhavavedya che. pANIne e viSaya mukta dazAne je AnaMda bhAgave che, te AnaMda A sUtramAM bhAva che. 216 [10] AsannamAkSa ziSya ! e mukta jIva lAMkheA nathI, TUM kA nathI, gALa nathI, trikANu nathI, ceArasa nathI, maDaLAkAra nathI, kALA nathI, lIleA nathI, rAtA nathI, pILeA nathI, dhALeA nathI, suMgadhI nathI, durgaMdhI nathI, tIkhA nathI, haLavA nathI, kasAyelA nathI, khATA nathI, mIThA nathI, kaza nathI, sukumAra nathI, bhArI nathI, halakA nathI, ThaMDA nathI, garama nathI, cIkaNA nathI, lUkhA nathI, zarIravALA nathI, janma dhAraNa karanAra nathI, AsaktivALA nathI, strIrUpa nathI, puruSarUpa nathI, napuMsakarUpa nathI, paNa jJAtA ane rijJAtArUpe nija sthitimAM virAje che. noMdha:--va, gaMdha, rasa, sparza, AkAra ke tevuM kazuM nathI. arthAt ke jihavAdvArA kahevAnAM je kaMi sAdhanA joIe te zAMye tyAM nathI. te zuddha caitanya nyAtirUpa ane mAtra jJAnamaya banI nintana rRmAM masta rahe che. te kevaLa anubhavagamya che. [11] gurudeva ! tyAre e svarUpane kAI upamAdvArA samajAvavA kRpA karo. priya jaMkh ! karma mukta caitananuM svarUpa samajAvavA mATe A AkhA saMsAramAM kAI tevI upamAye nathI, kAraNa ke te pote arUpI sthitimAM che ane tene kazI avasthA che ja nahi. AthI ja tenuM svarUpa varNavavA mATe kAI paNa zabdanI zakita ke gati che ja nahi. ema tA me' pahelAM ja kahyuM. noMdha:--hamezAM rUpanI ja upamA ApI zakAya. vaLI ta rUpa pratyakSa dekhAya tevA enAthI bhinna khIjo koI paNa padArtha ja nathI, tyAM upamA zI rIte lAvI zakAya ? svAtinI upamA svAtithI ja apAya. sArAMza ke caitanyanI upamA caitanyathI ja apAya, eTale e ajoDa che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satapurunI AjJAnuM phaLa 217 [12] mekSapriya jaMbU! te mukta cha zabdarUpa nathI, rUparUpa nathI, gaMdharUpa nathI ke sparzarUpa paNa nathI. noMdhaH--jyAM karmasaMbaMdha nathI, IcchA nathI, pravRtti nathI, rAgAdi ripue nathI ke saMsAra pratye punarAgamana nathI te mukta dazA che. karmasaMbaMdha na hoya tyAM IcchA na hoya. IcchA na hoya tyAM pravRtti paNa na ja hoya. | sarvathA IcchArahitapaNuM e ja vItarAgatA. vItarAga puruSane saMsAra ke tenAM kAryakAraNa sAthe kazAya saMbaMdha na hovAthI te saMsArI jIvonA nyAyAdhIza banatA nathI ke pharIthI avatAra dhAraNa karatA nathI. jyAM jJAna che, caitanya che ane tanmaya AnaMda che, tyAM ja teo tevI sthitimAM rahe che. upasaMhAra sapuruSonI AjJAne ArAdhaka parama puruSAthI ane sAcI zraddhALu hoya che. jenuM mana vaza che te svAvalaMbI che. vRttivijaya vinA samatA sAdhya thatI nathI. kalpanA ane anubhava vacce mahAna aMtara che. padArthamAMthI maLato AnaMda padArthonA bhAganuM pariNAma nathI, paNa padArthaprApti pAchaLanI tAlAvelI ane parizramanuM pariNAma che. bhAga AnaMdane luMTe che. saMcama AnaMdane samarpe che. nirAsakta puruSa akarmA hoya che. mukta dazA zabdane viSaya nathI. saMsAranI Asaktine je che te che te sAra kheMce che, ane je Asaktine adhIna thAya che te sArarahita banI saMsAramAM sarato rahe che. - ema kahuM chuM. lokasAra nAmanuM paMcama adhyayana pUrNa thayuM. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhRta pAMcamA adhyayanamAM leAkamAMthI sAra khe'cavAnu sUcavyu', paNa jyAM sudhI cittavRtti para kusaMskAronu jora hAya--cittanI malinatA hoya tyAM sudhI sAra zI rIte kheMcAya ? cAritragaThana zI rIte thAya? abhimAna tathA mAhunI asarathI kema chuTAya ! ane svacchaMdathI dUra kema rahevAya? AthI cittazuddhinA upAyA batAvavAnA A adhyayanamAM sUtrakAra prayatna kare che. bhUta eTale dhoI nAkhavu. jema vastu para koI paNa anya raMga lagADatAM pahelAM tenA prathamanA lAgelA raMga dUra karavA paDe che ane te dUra thayA pachI ja bIjA navIna raMganI camaka UThe che, tema citta para malinatAnA lAgelA saMskAro dUra thAya teA ja navIna saha~skAro surekha banI zake. anyathA eka yA bIjI rIte pUrva adhyAso Dakhala karyA vinA rahe nahi. A rIte sauthI prathama sAdhakane mATe cittazuddhinI kriyA anivAya banI rahe che. A kriyAnu jainadarzanamAM saMvarakaraNI tarIke sthAna che Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama uddezaka pUrvagrahane parihAra pUrvagrahamAM pUrvanA adhyAsajaTila kadAca ane jaDa mAnyatAone samAveza che. e badhI bhUtAvaLe jIvana para eTalI to sajaDa rIte vaLagI gaI hoya che ke AMtaraprakAza tarapha jatI dRSTine pakaDI rAkhe che ane mehanA aMdhakAramAM cittane bhamAve che. [1] jJAnI puruSo A jagatanA mAnamAM sAcAM nararatna che, ke jeo tattvane yathArtha jANe che; ane jagakalyANa mATe kahe paNa che. A janma ane maraNarUpa saMsAranuM svarUpa temaNe sarva prakAre jANI lIdhuM che, ane tethI ja teo jyAre kAMI vade che tyAre jANe teo kaMI advitIya-ajoDa jJAna ApatA hoya tema lAge che. noMdha -jemaNe pUrvagrahono parihAra karyo che evA jJAnI puruSane sAdhakane Adarza ApI sUtrakAre ahIM be bhAvanA rajU karI che-eka to mAnavajIvana prApta karIne jeo jJAna mATe puruSArtha karI ene meLave che, teo ja manuSyahakka tarIke prApta thayelAM sAdhanane pUrNa sadupayoga karI zake che, ema kahI zakAya. ane bIjI bhAvanA e che ke-jJAnI puruSonAM vacana svAnubhavathI pUrNa hovAthI te navIna lAge che ane aMtaHkaraNane asara paNa upajAvI zake che. navIna eTalA mATe lAge che ke teo potAnA anubhavathI kaMIka juduM ja kahe che. ane tethI rUDhigata mAnasathI keTalIka vAra te pacAvI paNa zakAtuM nathI. toye kaMIka adbhuta lAgatuM hoi te jJAna ruci janmAvI zake che. Ama kahI sUtrakAra ema kahevA mAMge che -jJAnI puruSanI A vicitratAne joI koI paNa na lAve, temaja AMdhaLo bhakta paNa na bane, paraMtu teonI zikSAne jIvanamAM utAravA sAco, Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 AcArAMgasUtra prayatna kare. te kiraNa navuM lAge teAye peAtAnI zakti anusAra tene pacAve. kAraNa temanAM vacane saMsArasvarUpanA pUrNa anubhava pachI nIkaLelAM hAI e vacanemAM anupama preraNAzakti hAya che, ane te je kaMI kahe che emAM jagakalyANanA sAttvika hetu sivAya koI paNa anya hetu hotA nathI. [2] vahAlA jaMkh! joke jJAnI puruSa tyAgamA tarapha vaLelA, hiMsaka kriyAthI nivaalA, buddhimAna ane samAdhine icchanArA supAtra sAdhakAne ja muktinA mArga batAve che, teAye te mArgo te paikInA jee mahAvIra hAya che te ja te pacAvI zake che, ane pacAvIne parAkramavaMta banI zake che. bAkI te! A tarapha jo; bicArA ghaNAye sayamanI dIkSA pAmelA sAdhakeA paNa AtmabhAnathI paravatI banI vibhAvane vaza thaI, avaLe mArge lathaDatA dRSTigocara thAya che. noMdhaH--sAdhakanI bIjI aneka yeAgyatAe heAvA chatAM jenAmAM mahAvIratA--sAcuM vIratva nathI heAtuM, te tyAgane pacAvI zakatA nathI, ema kahI ahIM rAktinI ja kevaLa pA khatAvI che. zakti vinA zuddhi zakya nathI. zaktimAna ja vilpezane rokI zake ane arpaNa thai zake. anya pakSe ema paNa kahevA mAge che keH muktimArga paNa tenA adhikArIne batAvI zakAya. zaktihInane je kAMI apAya te uttama heAya teAye apathya nIvaDe. miSTAnna suMdara heAya teAye te dardIne na ApI zakAya, nIrogIne ja apAya. tema ja tyAga paNa siMhaNanA dUdha sameA che. seAnAnuM pAtra ja tene jIravI rAke ane tene saMsaga jhIlI zake. je tyAgamAM AtmabhAna nathI te tyAga entarUpa mane, ema paNa ahIM phalita thAya che. tyAgaruci, ahiMsa bhAvanA, vivekabuddhi ane samAdhinI pipAsA e cAra guNa dharAvanAra ja muktimArgane ArAdhI zake. pUrNa tyAga ene ja pace. AtmavizvAsamAM aDAla paNa evA vIra ja rahI zake. AtmavizvAsa gayA eTale vikalpA, kheda, zAka, ciMtA ane paritApa, e badhuM Ave ja. ane AtmavizvAsa Ave eTale e badhuM palAyamAna thaI jAya, ane vicAra, vivekabuddhi, vairAgya, jAgRti, tyAga, aNutA, ane nirAsakti e badhuM kramaza: janme. eTale sauthI prathama AtmavizvAsa sarvAMge dRDha karavA joIe. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvagrahane parihAra 221 [3] jijJAsu jaMbue pUchayuM-gurudeva! AtmabhAna cukAya eTale e sAdhakanA saMyamanA je pUrvasaMskAre hoya te kyAM cAlyA jatA haze? priya jaMbU! AtmabhAna cukAya eTale bahAranA padArtho upara Asakita jAge ane Asakata jIvane pitAnA susaMskAranI smRti te samaye naSTa thAya. A vAta nIcenA dRSTAMtathI samajAze. sAMbhaLa! sevALathI vyAsa. evA koI jaLAzayamAM rahele kAcabo daivAbhiyoge sevALa khasI javAthI sapATI para javAnA mArgane zedhI kADhe, paNa tevAmAM jaLanI sapATIthI nIce jaI tyAM ja Asakata banI jAya ane ajAgRta banIne upara na Ave ane teTalAmAM ja jaLAzayanuM jaLa pharIthI sevALa tathA kamaLapatrothI chavAI jAya, te pelA kAcabAne pANInI sapATI para AvavA sAru mArga maLavo muzkela thAya che; tema ja A jIvAtmAne jyAre saMsArarUpI jaLAzayamAM AsaktinuM gADha AvaraNa Ave che, tyAre temAMthI bahAra nIkaLavAno mArga maLavo tene mATe du:zakya bane che. noMdha -ahIM AtmabhAna thayA pachI paNa satata jAgRti rAkhavAnuM sUcana che. ane te gya che. pUrvAzcAsenI asara sahaja sahaja nAbUda thavI zakya nathI. kAraNa ke anaMta janmamAM anaMta kALathI te asarene judIjudI rIte piSaNa maLyA karyuM che. jyAM sudhI jJAnanA saMskAra sudaDha rIte pharIvAra citta para sthApita na thAya, tyAM sudhI jIvAtmAne nimitta maLatAM pUrvavegamAM kheMcAI javAnI taka maLe che ane tarata ja mehanAM aMdhArAM ADAM pharI vaLe che. AvA patananI. pachATa jabarI lAge che. ghaNuM sAdhake saheja asAvadhatA ke bedarakArIthI eTalA te paTakAI paDe che ke pachI UbhA thavuM tene mATe muzkela thaI paDe che. ethI pratyeka paLe jAgRta rahevuM, pratyeka kriyA vivekabuddhine jAgRta rAkhIne karavI, ane phaLanI Asakti paNa choDI devI; e vastu smRtimAM rAkhavA cogya che. - (1) vivekabuddhi vAparavA mATe TUMkamAM A traNa vAte vicAravI jarUrI che. huM karuM chuM e kriyA mArAthI banI zake evI che ke nahi ? mArI zaktinI Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 AcArAMgasUtra bahAranI te nathI ne? kAraNa ke gajAvagara kriyA karavA jatAM ghaNIvAra adhavaca laTakI rahevuM paDe che. tethI kriyA suMdara hoya to potAnI zakti vicArIne karavI ghaTe. (2) huM karuM chuM e kriyAmAMthI huM IcchuM chuM te dazeya phalita thaze ke nahi ? kAraNa ke cazanya kriyAmAM utsAha, zakti, ke himata sAMgopAMga TatAM nathI, ane ethI ja e kriyA paNa saphaLa nIvaDatI nathI. sArAMza ke - pratyeka kriyAnI pAchaLa kaMIka spaSTa dayeya hAvuM ja joIe. (3) huM karuM chuM te kriyA mAruM ke koI bIjAnuM aniSTa to nathI karatI? ghaNuM kriyAo dekhAvamAM suMdara, pitAnI zaktithI sAdhya tathA thoDuM iSTa ApanArI hoya che toye je kriyAnuM pariNAma ati aniSTajanaka hoya che te kriyA hAtha na dharavI ghaTe. ATalI sAmAnya vicAraNA je sthirabuddhithI karavAmAM Ave te ghaNuM anarthakArI kriyAo karatAM bacI javAya. ane e rIte karelI kriyAne vivekabuddhipuraHsaranI kriyA kahevAya. [4] (keTalAka sAdhake sAdhanAmArgamAM joDAyA chatAM bIjA badhA guNono vikAsa kare che ke karavA mathe che, paNa pUrvagrahane choDI zakatA nathI. bhagavAna sudharmAsvAmI kahe che ke sauthI prathama sAdhanAmArgamAM joDAyelA sAdhake pUrvagrahone choDI devA joIe. kAraNa ke vikAsamArgamAM moTAmAM moTI bAdhA te dvArA ja UbhI thAya che. AvuM sAMbhaLyA pachI paNa samajadAra sAdhakeya keTalIkavAra pUrvapakaDa choDI zakatA nathI tenAM kAraNe A che -) priya jaMbu ! vRkSo jema aneka saMkaTa paDavA chatAM pitAnuM sthAna cheDavA samartha hotAM nathI, tema tevI keTInA cha judAM judAM kuLomAM, kSetramAM yojAIne vividha prakAranA viSayamAM Asakta banI, pUrvaadhyAmAM phasAyelA hovAthI temAMthI khasI zakyA mATe samartha rahetA nathI. ane pariNAmanI bhayaMkaratAne te bALajIvane anubhava nahi hevAthI jyAre tenuM du:khada pariNAma Ave che tyAre teo rudana karavA mAMDe che. AvA ja bicArA "duHkhanuM mULa pitAnAM ja karma che" te vAtathI ajJAna Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvagrahane parihAra rara3 hoI te duHkhamAMthI paNa chUTI zaktA nathI-karmamukti meLavI zakatA nathI. | nedha -A sUtramAM pUrvagrahanuM kAraNa batAvyuM che. pUrvagraha eTale pUrvanI daSTinI pakaDa ke je aneka prakAranI hoya che. pote je kuLamAM janmyo hoya, te kuLanI pakaDa, dharmanI pakaDa, mAnyatAnI pakaDa, vyavahAranI pakaDa vagere. AvI pakaDenuM kAraNa saMkucitatA hoya che. vRkSonI upamA ApI sUtrakAra ema kahevA mAge che ke -vRkSane du:kha paDyuM sthAna pheravavAnI icchA thAya, topaNa te enA hAthanI vAta nathI. te ja rIte ghaNA sAdhakane potAnI pakaDanA phaLane jyAre duHkhada anubhava thAya che, tyAre duHkhathI DarIne te paDa choDI devAnI manodazA seve che kharA; paNa pharIthI jyAM e prasaMga Ave che tyAM te ja bhUla pharIthI karI nAkhe che. Ama thaI javAnAM be kAraNo che. eka to zaktinI UNapa ane bIjuM vicArane abhAva. AthI ja teo vRttine adhIna banI gayelA hoya che. sAdhanAmAM A eka moTI traTi gaNAya. A rIte AgaLa vadhelA gaNatA sAdhake paNa eka yA bIjA prakAre pUva grahamAM paDI mahAna anartha karatA hoya che. AmAM te sAdhakane mAtra vyaktigata ja nahi, balake ghaNI vAra te samAjagata paNa nukasAna thAya che. temAMya bIjI pakaDe karatAM sAMpradAyiktAmAM mAnelA dharmanI pakaDa mAnavasamAjane vadhu paDI zake che. kAraNa ke te pakaDa jagakalyANanA suMdara bUrakhA nIce purAyelI hAI bheLI janatAne vadhu AkarSe che ane jALamAM laI zake che. mATe sAdhaka keI paNa prakAranI pakaDane pitAnA citta para sthAna na Ape ane pUrvanI bhUlathI dAkhala thaI gaI hoya to pahelI take tene dUra karavAnI zakti ane viveka keLave. pUrvagrahonI A vAtamAM ghaNuM sAdhakane atizayokti lAgavAne saMbhava rahe che khare. paNa te pakaDa dhImedhIme sAdhanAmAM kevI Dakhala utpanna kare che tene anubhavIjanone pUrNa anubhava hovAthI ja teo te mATe coMkAve che. [] he jaMbU! je A tarapha dRSTi pheMka. A judIjudI yoniomAM, judAM judAM kuLamAM mamatvane laIne karmanI pakaDane laIne jIvo utpanna thayA che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 AcArAMgasUtra noMdha-judAMjudAM sAdhane, vividha AkAra, bhinna yoniomAM thatA janma, evI jIvamAtranI je vicitratA A saMsArarUpI nATakazALAmAM dekhAya che tenuM Izvara ke bIjI kaI zakti nirmANa kare che e vAta kevaLa buddhinA samAdhAna arthe samajAvavA pUratI che. sUtrakAra kahe che ke kharI vAta te e che ke-chevo pite ja potAnI karmarUpI pakaDane laIne jyAM javuM hoya tyAM jaI zake che. eTale ame zuM karIe, Izvare amane evA banAvyA" evuM kahI rudana karavuM e nirbaLatAne chupAvavAnuM AzvAsana mAtra che. je kAMI :nirmANa thayuM che e potAnAM ja pUrve karelAM karmonuM pariNAma che; Akasmika kazuM thathI. haju paNa vartamAna karmo para sAvacetI rakhAya to bhAvI zuddhi pitAnA ja hAthamAM che. eTale vartamAna dazA para rudana karavA karatAM bhaviSyanI zuddhi mATe vartamAnamAM jAgRta rahevuM e uttama che. jIvamAtramAM anaMta zakti che. mAnavane to svataMtra vicArazakti ane puruSArthanI svAdhInatA paNa che. eTale vartamAna jIvanasudhAra para vadhu lakSa ApavuM ane pUrve karelAM karmonAM duHkhada pariNAmone samabhAve sahevAnI sahiSatA keLavavI. A be sAdhanathI karma sAthe laDavuM rahyuM. jeo bhUlo karI bhUlonuM pariNAma bhagavatI vakhate raDyA kare che te bhUlone dUra karavAne badale bIjI aneka bhUla karI nAkhe che. [6] priya jaMbu je kriyAo vagaravicAryuM vAsanAne pUrvagrahone adhIna thaIne thAya che, te kriyAnAM phaLo ati bhayaMkara hoya che. tevA jIvane mAnasika pIDA uparAMta zArIrika pIDA utpanna karanArAM dardo paNa thAya che jevAM ke -keAIne gaMDamALAno roga thAya che, koIne koDha nIkaLe che, keIne kSaya roga thAya che, keIne gAMDapaNa ke sanepAta thAya che, koIne AMkhono rega to koIne zarIranI jaDatAne rega, koIne hINa aMgene deSa te kaIne kUbaDApaNAno deSa, keIne peTane roga te koIne mUMgApaNuM, keIne sejAne rega te koIne atikSudhAnI vedanAne rega, koIne kapa roga te koIne pITha vaLI javAno roga, keIne slIpada (paga vALI ja na zake tevA kaThaNa thaI jAya te)ne rega, to koIne mIThe Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 pUrvagrahane parihAra prameha A rIte seLa te mahAna rAjaroge ane te sivAya aneka zULa vagerenI pIDAo, jakhamo ane bIjAM bhayaMkara dardo thAya che. A dardInI pIDAothI zarIranI kSINatA ane mAnasika pIDA rahyA kare che, tema ja pilAIne chevaTe mRtyu paNa thAya che. vaLI jemane jIvanabharamAM rega thatA nathI tevA deva vagere jIvone paNa janmamaraNa to che ja; kAraNa ke karma kadI aphaLa jatAM nathI. mATe zANu sAdhake ! karmanAM phaLone jANIne karmanA ucchedana tarapha ja dRSTi rAkhe. [] priya jaMbU! rega, janma ane maraNa sivAya, sukha, duHkha, bhaya, zeka, aniSTane saMga, iSTane viyAga vagere badhI sthitiene AdhAra paNa karmonAM phaLa upara che. sAMbhaLa, karmavazAta ja cha ( jJAnacakSu biDAI javAthI ajJAnatimirane laIne) aMdha thaIne-AMdhaLAnI mAphaka ghera karma karIne ghora aMdhakAramaya (narakAdi halakI niomAM) sthaLAmAM vAraMvAra janme che, ane dANu duHkha bhogave che, ema jJAnI puruSoe anubhavapUrvaka kahyuM che. neMdha -kAryamAtranuM kAraNa hoya che. kAraNa vinA eka nAnuM paNa kArya thaI zakatuM nathI. e eka vizvane acUka ane aTala niyama che. amuka jIvane jIvanamAM amuka ja ni, kSetra, sthaLa, jAti, kuLa, kuTuMba ke mAtApitAne tyAM janma levo paDe che te kriyAnI pAchaLa e jIvanAM pUrvakAraNo saMkaDAyelAM hoya che ja; joke e pote potAnAM pUrvakarmone joI zake evI paristhitimAM na hoya, tyAM sudhI ene pitAnAM ja kAryonuM A pariNuma che evuM cokkasa bhAna na hoya e banavAgya che. ghaNIvAra to vartamAna karmonA pariNAmanuM paNa bhAna na hoya evuMya ghaNuM mATe bane che. paNa tethI zuM ? je kriyA thaI jAya che, te phaLa te Ape ja che; pachI te bhAnapUrvaka thaI hoya ke ajANatAM thaI hoya. jIvanakALamAM riga, janma, jarA ane maraNa eTalAM ja mAtra dura nathI hotAM. paLe paLe ApaNI sAme upasthita thatA aneka praznonuM mULakAraNa karma che. ane te ApaNe ja karelAM karmanA pariNAmarUpe che. saMcita, prArabdha ane kriyamANu evA karmanA mukhya traNa vibhAge jaina AgamamAM Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 AcArAMgasUtra varNavAyA che. saMcita eTale ekatrita thayelAM karma ke je hajI udayamAM AvavA mATe taiyAra thayAM heAtAM nathI. prArabdha eTale udayamAM AvavAnI taiyArIvALAM karmA ke jemane ApaNe bhAvi tarIke paNa oLakhIe chIe, ane kriyamANu eTale vartamAna karAtAM ka. uparanAM banne sUtreA parathI je jIvAtmA kaneA kartA che, te ja karmAnAM phaLAnA bheAktA che evA siddhAMta paNa phalita thAya che. ane ethI punarjanmanuM saheje samana thaI rahe che. [8] e indriyAdi jIvA, sannI paMcendriyAdi jIvA, jaLakAyanA jIvA, jaLacara jaMtue tathA pakSIo e badhA ekamekane (parasparane) duHkha ApatA rahe che. [9] A rIte vizvamAM mahAbhaya pravarte che. [10] saMsAramAM phasAyelA vAnAM duHkhanI kai parisImA ja nathI. chatAMye mUDha manuSyA kAmabhogAmAM kSaNabhaMgura zarIranA ( mAnI arthe pApakarma AcarI peAtAnI [11] ATaluM jovA jANavA satata Asakata anI niHsAra ane lIdhelA mRgajaLa samAna ) sukhate meLe ja du:khI thAya che. noMdhaH--prathama te sUtrakAre 8mA ane mA sUtramAM " jIvo jIvasya bhakSaka: " e mAnyatAnI bhayaMkaratA varNavIne UMdara, bilADI, tarA, mRga, siMha ema je ekabIna jIve bhakSaNabuddhithI ekabIjA pratye jIve che ane ethI ja paraspara bhayagrasta rahe che enu kAraNa ajJAna che ema samajAvyuM che. jIvamAtramAM bhayanuM eka prakAranuM viziSTa sthAna heAya che. tenuM kAraNa tenA hRdayamAM rahelI hiMsakavRtti ja che. jeTale aMze hisakavRtti naSTa thAya teTale ja aMze te jIva nirbhaya bane. Ahasaka ja nirbhaya hoI zake, athavA te| nica ja ahiMsA pALI zake. mAnava pAse buddhibaLa ane rArIraracanA evI suMdara che keH te pAte nica khanI zake. paraMtu jyAM sudhI Asakti ane pUrvagraheAnA paDadA ADA heAya tyAM sudhI AtmazraddhA kyAMthI Ave ? manuSya jeTalA bhayabhIta teTalA ja te vahemI, lAlacu ane pAmara Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvagrahene parihAra - 227 bane. AvI jAtanA manuSya potAnI ja brAnitathI pote bhayanI bhUtAvaLe UbhI kare che. ane pachI dUrathI jotAM ja trAsItrAsIne barADA pADe che ane zAtine zodhavA bahAra jhAvA mAre che. paNa mahApuruSo kahe che ke - pote ja potAne rakSaka banI zake ema che. je bhaya ke duHkha bahAra dekhAya che te bahArathI nathI jakhyuM paNa tenuM mULa kAraNa aMdara che. [12] chatAM vivekahInatAne lIdhe bahu duHkhane pAmanArA e bicArA ajJAnI jIvo pitAnI bhUlane pariNAme zArIrika ane mAnasika rogo utpanna thAya tyAre khUba ciMtAtura banI tenuM mULa (aMdara) na zaidhatA bahAra bIja nimitto ke jIvo sAme krUra banI jAya che. keTalIkavAra cikitsA ke pratikAra mATe te bIjA jIvonI hiMsA karI nAkhe che, athavA paritApa upajAve che. [13] paraMtu tevI pratikriyAthI kaMI (karmodaya hovAthI) rogo te maTatA ja nathI. mATe he muni sAdhaka !. tevI pApI vRtti tuM na karIza. pitAnA svArtha mATe parane pIDavA e mahAbhayaMkara vastu che. mATe muni sAdhaka parane pIDA thAya tevuM karma kadIye na kare.. naMdha:-mUDhatAne lIdhe mUDha paNa duHkhathI to trAse ja che, duHkha dUra karavA valakhAM paNa mAre che. toye duHkha nivAravAnA mULakAraNane na samajavAthI duHkhane nivAravA jatAM bIjAM duHkhe UbhAM kare che. ahIM sUtrakAra ajJAnInI ceSTA varNavIne jJAnI sAdhakane cetAve che ke -tuM tevuM na karIza. krodha, mAna, mAyA, lobha, roga, du:kha ke je kaMI Ave che te bahArathI nathI AvatuM. mATe bahAra laDavuM choDI AMtarika yuddha kare. jeo bahAranA vairIne mAre che, te vairIne nathI mAratA paNa potAne mAre che. kAraNa ke vairanuM zamana vairathI nathI thatuM, premathI thAya che. vizvabaMdhutva keLavavuM e ja sarva duHkhanI muktine saraLa upAya che. ane vizvabaMdhutva tyAre ja sadhAya ke jyAre sAdhaka phUla jevo haLa ane sugaMdhamaya banI sone AkarSI zake. [14] (bhagavAna ! Ape cittazuddhinA aneka upAyo varNavyA temAMnA pratyeka sAdhaka AcarI zake tevA saraLa ane sarvottama upAya kyA? te kRpA karIne kaho ! e sAMbhaLI gurudeva bolyA-sAdhanA- . Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 AcArAMgasUtra mAnA mumukSu ! dhyAnapUrvaka sAMbhaLa. huM tane pUrvakRta karmAMne nivAravAnA upAya batAvuM chuM.) A saMsAramAM ghaNAye saMskArI jIvA pAte karelAM karmInI pariNati bhAgavavAne te te kuLAmAM ( bhinnabhinna sthaLe mAtApitAnA zukravIryanA saMcAgathI garbharUpe AvyA, kramapUrvaka piripakava vayanA thayA, ane pachI pratikhAdha pAmI tyAga aMgIkAra karIne anukrame mahAmuni tarIke prasiddha thaI gayA che. noMdhaH--ahIM tyAga e ja haLavA phUla jevA thavAnA sarvotkRSTa upAya batAvyA che. paraMtu te tyAganA hetu ze? e vAta paNa eTalI ja vicAravA ceAgya che. khAdhA pachI ja tyAga jAge, e vAta paNa ahI sAthesAthe ja sUtrakAra kahI nAkhe che. eTale ke e tyAga paNa kramapUrvaka ane yogyatA pachI ja udbhavavA oie. e batAvavA have AgaLanuM sUtra varNave che. [15] jyAre evA vIra puruSA tyAgamArge javA taiyAra thAya che tyAre emanAM valaNanI sAcI seATI thAya che. emanAM mAbApe strI tathA putrAdi ( meAhajanya pUrvasaMskArAne uttejita kare tevAM praleAbhaneA khaDAM karI )zAka karatAM karatAM kahe che keH--ame tamArI icchA pramANe vanArAM ane tamArAM prItipAtra chIe. mATe AvA snehasaMbaMdhane cheADIne tyAgI thavuM cegya nathI. jeo snehane avagaNIne mAkhApane cheADI de che te kaI Adarza muni na gaNAya, ane tevA muni saMsAranI pAra paNa jai zake niha. noMdha:--ahIM evA bhAva pradarzita thAya che ke-mAtApitAnA prema ane RNAnubaMdhAne yathA jANIne je sAdhaka sAcA vairAgyapUrvaka mAtApitAnA hRdayane jItIne arthAt ke peAtAnA saccAritranI chApa pADIne tyAga aMgIkAra kare che, te ja sAMgopAMga pAra UtarI zake che. je gRhasthAzramamAM paNa Adarzo nathI, te tyAga jevA mahAbhAra zI rIte vahI zake ? jainadarzanamAM gRhastha sAdhaka ane bhikSu sAdhaka bannene mATe tyAga prati paNa bhAra ApyA che. tenI pAchaLa tattva che. nirAsaktinI sAdhanA padArthonA tyAga vinA saMpUrNa rIte saphaLa thavI kiThana che. evA kaika jJAnIAe anubhava karyA pachI tyAgamAnuM valaNa vikAsanA mArga tarIke svI Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvagrahono parihAra 229 kArAyuM che. bhoga ane nirAsakti e bane sAthe sAthe te kaI apavAdita asAdhAraNa vyaktine ja sahaja hoI zake. eTale tyAga Avazyaka che. tyAgamArge javuM eTale AsaktinAM nimittAthI para rahI nirAsaktinI sAdhanA karavAno prayatna kare. tethI ahIM mAtA, pitA, strI, snehI ke kuTuMbIjananA vAstavika snehane avagaNavAnI vAta nathI. tema ghaNAjanya saMbaMdhityAganI ye vAta nathI. kAraNa ke te tyAga Aveza jatAM ja viramI jAya che. vaLI je sAdhaka RNAnubaMdha ane kartavya khAtara ja snehasaMbaMdha rAkhe che, te sneha sarva ke para keAInuM patana karato nathI. paraMtu je sneha kartavyanA bahAnA nIce kevaLa meha ane vAsanAnI vRddhi karato hoya che te pitAne ane parane kazo vikAsa sAdhI zakatuM nathI. ahIM saMbaMdhityAganI vAta mehatyAganI bhAvanAne anulakSIne che. te rahasyane rakhe koI avagaNI nAkhe ! tethI ja have sUtrakAra bhAkhe che ke - [16] Ave vakhate je paripakava vairAgyavALe sAdhaka hoya che te (teonA mananuM yathArtha samAdhAna karIne) mohathI pRthak rahI zake che. tenA hRdayamAM AtmavikAsanI daDha pratIti hovAthI te mehajanya saMbaMdhamAM rAcI zakato ja nathI. dareka sAdhake A vAta cekasa rUpe jANIne AvA vivekanI upAsanA karatAM zIkhavuM joIe. nedha- A sUtramAMthI e phalita thAya che ke moha ja saMsAra vadhAravAnA ane baMdhananA kAraNabhUta che. eTale pratyeka saMbaMdhamAMthI moha chUTI ja joIe. anubhava paNa ema ja kahe che ke vizvamAM rahetI vyakti vizvanA saMbaMdhathI chUTI zaktI nathI, TI zake paNa nahi. pachI e parNatyAgI ho ke aNatyAgI ho. kAraNa ke khAna, pAna tathA sAdhanasAmagrI meLavavAnI ene paNa jarUra hoI lokasaMsargamAM AvavAnuM anivArya bane che. eTale mAtra e saMbaMdhamAM rahelI vAsanA ane moha choDavAnA che, saMbaMdha nahi. e azuddhi jeTale aMze sahaja rIte chUTe eTale aMze vairAgya thaya gaNAya. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra upasa'hAra zaktinI UNapa ane vicAranA abhAva pUgrahanA parihAra karatAM roke che. pUrvagrahanA parihAra vinA vikAsanuM dvAra khUlatuM nathI. jJAnI puruSanA pade pade navInatA najare paDe che. 230 je kaIM nirmANa thayuM che te karmAnu pariNAmamAtra che. je bhaya ke duHkha bahAra dekhAya che, tenuM kAraNa bahAra nathI. khahArane pratikAra du:kha ane bhaya annene notare che. pUrvagraheAnA tyAga sAdhakanI sAdhanAnuM prathama khIja che. te dvArA hRdayazuddhi thAya che ane aMta:karaNamAM jJAnanAM kiraNeA pravezI uttarA thAya che. saMyama ane tyAga prati prema spUre che, ane utsAha, premaLa bhAva, sAvadhAnatA, apramattatA tathA AsaktinAM du:khada pariNAmeAnI pratikriyA du:kha bhAgaLyA vinA bIjI rIte zakya nathI. eTale bhai ne dhAravuM ja rahyuM. vikAsane mArga saraLa che, teAye kevaLa jhaMkhanA sAMpaDatA nathI. e te puruSAthe ja phaLe. ane e rIte je sAdhaka uparanA guNAmAM piSakava thaI sAdhanAmAM dRDha rahe che te ja sAdhaka A sAdhanAmAM pAra Utare che. ema kahuM chuM. dhUta adhyayananA prathama uddezaka samApta thayA. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya uddezaka sahRdayanA saraLa mArga-svArpaNa karmIne dhovAnA mArgamAM pUrva brahAnA tyAga sauthI pahelAM hAvA ghaTe, evu sUtrakAre prathama uddezakamAM pratipAdana karyuM, ane e pUrvagrahAnA tyAga uparAMta navIna kAMIka che--jagatamAM te je mAge cAlI rahyo che te karatAM bIjo paNa koI sukhanA mArga che, evu bhAna tene jIvanAnAM jIvana vItI jAya tAye thatuM nathI. paraMtu pU grahene cheDI devAmAMya baLanI jarUra paDe che. kAraNa ke jaDanA sasanI jeTalI asara hAya teTalA pramANamAM jIvamAtramAM sthitisthApakatAnA saMskAro rUDha thai gayA haiAya che. mAnavajIvana prApta thavA pahelAM je je gatiomAMthI ane sthitimAMthI jIva vikasatA AvyA hAya che temAM temAM tene sthitisthApakatAnA parihAra karavAnI anukULatA, cAgyatA ke taka maLI nathI hotI. kAraNake tyAM auddhika vikAsa kuMThita hoi kudaratI niyamane anicchAe paNa Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 AcArAMgasUtra adhIna rahevuM anivArya hovAthI tenuM pratyeka kArya te rIte cAle che. mAnavajIvanamAM tene badhI anukULatAo maLe che. navasarjana karI zake tevuM buddhinuM suMdara tattva ane navanirmANa kare tevuM puruSArthanuM amegha sAdhana tene sAMpaDe che. paraMtu sthitisthApakatAnA pUrvarUDha thayelA saMskArane laIne mAnavajAtane mATe vagara A takane lAbha lai zakatA nathI. e pote je sthitimAM, je gatimAM, je kuLamAM ke je dharmamAM janme che, te potAne paraMparAgata maLelA saMskAra mujaba jIvana gALe che ane vAtAvaraNa tathA saMgane adhIna thaI gatAnagatika gati kare che. sAdhanAmArgamAM AvavAnI bhAvanA tyAre ja jAge ke jyAre tene jaNAya ke mAre mATe je kaMI mAga he joie te mAre pote ja mArI zakti tapAsIne nakkI kare joIe. Ama jANIne pitAnI vivekabuddhidvArA te bIje mAga ke rIti je pitAne mATe yogya hoya te pasaMda karI akhatyAra kare. ane akhatyAra karyA pachI sAdhake kevI rIte vartavuM te sUtrakAra have A uddezakamAM jaNAvavA mAMge che. kAraNake sAdhanAmAne kevaLa svIkArI levAthI ja kaMi patI jatuM nathI. paNa UlaTuM sAdhanAmArgamAM pAdaropaNa ryA pachI te paLepaLe vRtti ane vikalpathI sAvadhAna rahevAnuM hoya che. paraMtu ghaNuMkharA sAdhake A vAta cheka ja visarI jAya che. sAdhanAmArgamAM joDAyA pahelAM temanAmAM je jijJAsA, puruSArtha, nirabhimAnitA ane jAgarUkatA hoya che te sAdhanAmArgane svIkAryA pachI thoDA ja samayamAM osarI jatAM dekhAya che. Ave samaye jemajema te sAdhaka zithila thAya, tematema dhIredhIre pUrvasaMbaMdhe ane pUrve Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvodayane saraLa mArga-svArpaNa 233 anubhavelA kAmonI vAsanAnAM kAtila jheranI tenA upara asara thavA mAMDe che. te samaye sAdhaka je jAgRta thavAne badale emAM te zuM, evI bedarakArI seve, tenA upara daMbhanuM bekhuM caDAve, ane AMtarika patanane mArga khule karate jAya te anyanI dRSTie e tyAgI vIra dekhAte hevAM chatAM vRttimAM pAmara banato jAya, ane pitAnI cheDI dekhAtI asAvadhatAmAMthI bhayAnaka patana notarI le. mATe, vIra sAdhake paNa niyamonI daDhatAnuM bakhtara satata dhArI rAkhavuM ghaTe. cAlatA prakRtinA keMdramAM enI pUrNa jarUra che. gurudeva bolyA - [1] A AkhA saMsAranI caMcaLatA tathA AturatAne samajIne mAbApa tathA sagAMnehIonA pUrvasaMga (pUrvahika saMbaMdha)ne choDIne tathA sAcI zAti prApta karavAnA sAdhanAmArgamAM praveza karIne, brahmacaryamAM ( AtmatatvanI caryAmAM ) vasI rahelA keTalAka muni sAdhake ke gRhastha sAdhake pitAnA svIkArelA dharmanI javAba dArIne jANavA chatAM paNa keAI pUrvanA kusaMskAranA udayane vaza thaIne mehajALamAM phasAI jAya che ane sadAcAranA mArgane choDI de che. tema ja munipakSamAM joIe to sAdhanAmArgamAM AvI paDatAM pralebhanene jIravI na zakavAthI vastra, pAtra, kaMbala tathA rajoharaNAdi (zramaNanAM cihna) cheDI bhraSTa thaI kAmabhogamAM ( sukha che evI bhrAntithI ) ekAMta Asakta thAya che, ane ati AsaktithI rakhaDI raDIne marI jAya che. paNa ceDA vakhatamAM A kSaNabhaMgura zarIrathI judA paDyA pachI tevA puruSane anaMta kALa lagI AvI sAmagrI maLavI muzkela che, tethI teo bicArA A rIte kAma bhAgomAM atRpta rahevAthI pharIvAra duHkhamaya jIvana gujArI saMsAramAM bhaTakatA ja rahevAnA. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 AcArAMgasUtra nedha-gRhastha sAdhaka ane bhikSu sAdhaka e bannenA udeza eka ja che. phera mAtra eTalo ja ke -ekane zaktinI parimitatAne aMge maryAdita tyAga che, jyAre bIjAne zaktinA vikAsane laIne pUrNa tyAga che. AthI sUtrakAra bannene uddezIne uparanuM sUtra kahe che ane emAM vaghu, magvavuM ( tyAgI ane gRhastha tyAgI) pado paNa spaSTa mUkyAM che. chatAM "putrAdinA saMbaMdhane choDIne " e artha jyAre sUtramAM Ave che tyAre so keI saMdehamAM paDI jAya tevI ahIM vAta che. ane tenuM kAraNa e che ke-strIputrAdine saMbaMdha chUTavo eTale gRhasthAzrama chUTI javo, ane te saMbaMdha joDe eTale gRhasthAzrama zarU the, evI mAnyatA Aje ghara karI beThI che. A mAnyatAne laIne gRhastha saMcamI ke tyAgI hoI zake, sAdhanAmArgamAM joDAI zake e vAta paNa ApaNane navIna ja lAge che. Ama thavAmAM eka to saMyama, tyAga ane sAdhanAnA mAlika arthanI aNasamajaNa ane bIjuM rUDhithI pakaDelI mAnyatAnuM vagaravicAryuM anukaraNa e ja kAraNe che. tethI A badhuM pahelI take navIna lAge e asvAbhAvika nathI. paraMtu navIna lAge toye satyAthIne to te samaye ja chUTake. ahIM sUtrakAre " strIputrAdinA pUrva saMyogane tyajIne" evuM vAkya lIdhuM che; Ano artha "mehasaMbaMdha tajIne' che, "kartavyasaMbaMdha tajIne " nahi. UlaTuM jyAre kartavyasaMbaMdha vikase che, tyAre ApoApa ja tyAga thaI jAya che, tyAgamAM saMkucitatAno tyAga karIne AkhA vizvano svIkAra ja che. eka tyAgI kevaLa mAtA ke strIne taje che eno artha e ke, have e saMkIrNatA tathA mehasaMbaMdhane choDIne vizvanI samasta vyaktionI sAthe nirmaLa saMbaMdha bAMdhe che. ahIM gRhastha sAdhakane lagatI vAta che. atyAre to gRhastha sAdhaka strIpuruSano saMbaMdha eTale kevaLa zarIrabhogasaMbaMdha samaje che, ane mAtApitAne saMbaMdha eTale rakSaNaSaNa karavAnI kriyA saMbaMdha mAne che. paNa zAstrakAranA kathana pramANe A badhA. svAthI ane mohika saMbaMdhe che, kartavyasaMbaMdha nathI. gRhastha sAdhaka jyAre sAdhanAmArgamAM joDAya tyAre eNe A badhA saMbaMdhamAMthI vAsanA ane lAlasAnAM to dUra karI sau sAthe kartavyasaMbadha joDavo joie. kartavyasaMbaMdhamAM vikAsa che, patana nathI. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvodaya ne saraLa mArga-svArpaNa 235 gRhastha sAdhaka jo peAtAnI patnI, kuTuMbAdika vaibhavA ke padArthomAM meAhasaMbadha bAMdhe te patana ja thAya. kharI rIte gRhasthAzramane| hetu meAhasabaMdha bAMdhavAne nathI, paNa kevaLa byasabaMdha bAMdhavAnA che. kacsamadhamAM patana nathI, kAraNake temAM meAha ke dhelachA na heAvAne kAraNe vizvanI kAi paNa vyaktine khAdhA na paheAMcADavA chatAM te samdha nabhI rahevAnA saMbhava che. paNa mohasaMbaMdhamAM tevuM nathI. mehasa MbaMdhamAM te eka vyaktine peAtAnA svArtha sAdhavA jatAM samasta vizvanA ahitanIce paravA na rahe evuM ghaNIvAra khane che, kAraNa ke vyasa`khadhamAM je vivekabuddhi jAgRta heAya che e mehasaMbaMdhamAM heAtI nathI. ATaluM kahI pachI sUtrakAra kahe che ke me zenA tyAga karyA che, ane zA mATe karyA che, e uddeza bhUlI javAthI e bannemAMnA keTalAka sAdhako punaH pUvegane varA thaI sAdhanA cheADI de che. Ama thavAnAM kAraNA be che. eka tA mAhasaMbadha zA mATe cheDaco che tenI smRti cAlI javAthI meAhasa`kha dha cheDavA eTale padArthA cheDavA eTale saMkucita artha thAya che. paNa kharI rIte padArthonA viSacabhAganI dRSTie upayoga karavAnuM che|DavuM eTaleA ene vyApaka artho che. kAraNa ke vAsanAthI jyAre padArthAnA upayAga thAya che, - tyAre padA lAbhane badale hAni kare che, saMskArane badale vikAra vadhAre che, ane sukhane badale duHkha janmAve che. A bhAvanAe ja eTale ke bhAganI dRSTie, je je padArtho vaparAya che te tyAjya bane che. A smRti kAyama rakhAya tA pUrva adhyAsA ( kAmakSeAgathI sukha maLe che tevA pUrve pAdhelA saMskAra ) jora na karI zake. ane sAdhanAcyuta thavAnuM bIjuM kAraNa pUrva adhyAsAnuM kheMcANa thAya tyAre temane zamAvavAnA puruSArthInI khAmI che. A e kAraNeAthI pratijJAnI jarUriyAta anivArUpe siddha thAya che. teAce ahIM pratijJA eTale prANanA bhAge paNa niyamomAM avicala TakI rahevAne dRDha saMkalpa eTaleA ja a levA. kAraNa ke je sAdhakA pratijJAne ja tyAga samajI bese che te sAdhake pratijJA lIdhA pachI asAvadha banI jAya che, ane zuddha hetuthI zruta thAya che. [2] keTalAka bhavya puruSA, saMskArI sAdhakA, dharma pAmIne, tyAga aMgIkAra karI prathamathI ja sAvadhAna rahIne, jagatanA kAI prapacamAM na phasAtAM lIdhelI pratijJAmAM dRDha thaIne varte che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra noMdhaH--keTalAka bhavya puruSo eve ahIM nirdeza karI paLe paLe upasthita thatA prasageAmAM je sAdhaka jAgakAya che te ja pAra paheAMce che ema dizAsUcana kare che. kAmavRttinA vijaya vinA kAmavikAra sAdhya nathI. bhAganI AsaktinA tyAga vinA tyAga labhya nathI. ema prathamathI ja samajI je sAdhaka sAdhanAmAM sthira rahe che te sAdhaka, tyAgadvArA nirAsaktinA hetune jIvana sAthe vaNI zake che. [3] je sAdhaka Asakti e ja duHkhanuM kAraNa che ema jANIne tethI dUra rahe che, te ja saMyamI mahAmuni jANavA. noMdha:--badhAM duHkhanuM mULa Asakti che. ethI nirAsakti keLavavAnA uparanA badhA prayogA che. jIvanamAM nirAsakti vaNAI jAya eTale du:kha jAya ane sukha svaca Ave. A sUtramAM je AsaktithI para che ene mahAmuni ane saMcamI navA ema kahI sUtrakAra mahAtmAe jainadarzananI guNanane bahu vyakta karI dIdhI che. bahAranA cihana ke kriyAkAMDanI maryAdA keTalI heAya, enuM AmAMthI bhAna thAya che. 236 [4] ahe| jammU ! sAdhaka sa` prapa MconA tyAga karI mAruM kAI nathI, huM ekalA chuM, evI ekAMta ( rAgadveSarahita ) bhAvanA dharI pApakriyAthI nivRtta thaIne tyAgInA AcAramAM upayAgapUrvaka ramaNu kare, ane dravya tathA bhAva banne prakAre maMDita thaI acela ( vastrAdi sAmagrImAM aparigrahI ) banI saMyamamAM utsAhapUrvaka rahe ane bahu parimita AhAra laI sahaja tapazcaraNa karatA rahe. noMdhaH--uparanA sUtranA koi avaLA artha lai kriyAnya na banI jAya, eTale A sUtramAM enuM kriyAtmaka svarUpa Ape che. ane sAdhanAmAmAM joDAyA pachI padArtha tyAganI pratijJAmAM dRDha rahevAnI sUcanA ApI, tyAganI ArAdhanAnA racanAtmaka upAyeA batAve che. e sakSipta rUpe A pramANe cheH (1) ekAMtavruttinI jijJAsA. AvI jijJAsAthI svAvala'bIpaNuM ane meAhasabadhane tyAga vyavahAru bane che. paNa " mAruM kAI nathI '' e bhAvanAvALA sAdhaka khIjAnI sevA na laI zake, tyAga karanArA sAdhaka khIndra pAsethI kazuM icche nahi, paNa UlaTuM khIntane jenI jarUra heAya e peAtAnI pAse hAya te Ape. tyAga eTale pharajanA tyAga nahi paNa svAne tyAga have ghaTe. (2) upayAgamaya-dhyeyayukta jIvana. AvA dhyecayukta jIvana jIvanAranI kAI paNa Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvodayane saraLa mArga-svArpaNa 237 . kriyA acesa ke parapIDAkArI na hoya. (3) vairAgyabhAvanA. A bhAvanAvALo sAdhaka padArthone upabhoga mAtra upagitAnI dRSTie ja kare ane jIvana svAvalaMbI ane haLavuM banAve. (4) vRttinI acalaktA ane muMDana. vRttinI acalaktA eTale AMtarika vRtti jevA svarUpe hoya tevA ja svarUpe jagata sAme dharavI, pratyeka pravRttimAM nikhAlasatA rAkhavI, jevA hoie evA dekhAvuM. ane vRttinuM muMDana eTale vRtti para rahelAM malinatAnA saMskArane kADhI nAkhavA te. jyAM sudhI vRtti khullI na thAya, pitAnA doSonuM bhAna na thAya, tyAM sudhI malina sarakAreno yathArtha khyAla na Ave, ane dUra paNa na thAya. A kriyA ati mahatvanI che. enA abhAve ghaNuM sAdhake potAnI vRttine daMbha ne pAkhaMDa buddhinA epathI zaNagArIne jIvana pUrNa karatA dekhAya che ane A zaNagArathI bIjAo AkarSAya che, sAdhakane mAna, pUjA ke pratiSThAne lAbha maLe che. paNa emAM sAdhakanuM tathA AkarSanAranuM bannenuM ahita thAya che. vilAsane IcchanAre sAdhaka daMbhanA AvA paDadAne sauthI prathama dUra kADhIne pheMkI de. [5] kadAcita kaI puruSa, muni sAdhakane (tenAM prathamanAM nindrita kAmane uddezIne athavA koI bIjAM kAraNathI) saMbaMdhIne asabhya rIte bolI ke khoTA Aropa caDAvI enI niMdA kare, athavA tenA aMga para humale kare, mAre, vALa kheMce ityAdi kaSTa Ape te paNa te vakhate e vIra sAdhaka, "pitAnAM pUrvakRta karmonuM ja A pariNAma che" ema ciMtavI te kaMTALo ApanArA pratikULa pariSahAne temaja kaI stuti kare, manohara padArthonuM AmaMtraNa kare vagere (pralebhane) anukULa pariSahene paNa samabhAve sahana kare. nedha-sAdhakanI bhAvanA ucca keTinI hovA chatAM jIvanavyApI kema nathI banI zaktI tenAM kAraNe ahIM varNave che. sAdhanAmArgamAM upasthita thatA pariSaha ane upasarga bane saMkaTe che. pariSaha e svecchAe svajanya ke parajanya kacche che. jyAre upasarga to bIjI dvArA utpanna thayelAM ja saMkaTa che. niMdA ke stuti, lAbha ke alAbha sukha ke duHkha e bane sthitimAM samabhAva dharAvo e ati ati kaThina vastu che. ApattimAM te ghaNAye sAdhaka pAra UtarI jAya che. paraMtu prabaLa pralobhanenA nimittamAM Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 AcArAMgasUtra paNa je AtmalakSI sAdhaka Dagata nathI, te ja sAdhaka sAdhanAsiddhimAM sAMgopAMga pAra UtarI zake che, e paNa AmAM dhvani che. [6] mATe aho sAdhake ! A rIte jeo banane prakAranAM saMkaTone yathArtha rIte sahI niSparigrahI rahe che ane Asaktine tyAga karyA pachI pharIthI pAchA temAM phasAtA nathI teo ja vAstavika rIte nirgatha muni ke nagna sAdhaka kahevAya che. noMdhaH-pAMcamA sUtramAM sAdhanAmArganI muzkelI varNavI che. vAstavika rIte jeNe samabhAvane yoga sAthe che ene mana to e muzkelI ja nathI, evuM A sUtramAM sUtrakAra kahe che. kAraNake jagatanA cheje lokeSaNunA vegamAM vahe che tethI ene mArga taddana nirALo che. eTale loke ene gAMDe kahe kiMvA loko pAse je kaMI pitAmAM hoya te bahAra kADhe ke lalacAvavA prayatna kare temAM ene zuM ? ene mana te e paNa asvAbhAvika lAgatuM nathI. kAraNake vizvanA abAdhita niyamanuM ene bhAna hovAthI e pote kaI tarapha vRtti na javA detAM sthira rahe che. paNa jemanAmAM pUrvasaMdhyAnI sAme TakavAnuM baLa nathI te rakhe kheMcAI jAya ! eTalA mATe ahIM vadhu cetavaNI ApI che. [7] AtmAthI ziSya ! tIrthakara dee pharamAvyuM che ke -AjJAmAM ja mAre dharma athavA AjJA e ja mAro dharma che. (mArI AjJAne anulakSIne ja mAro dharma pALavo) A pramANe je sAdhaka AjJAne zirodhArya karIne pravarte che te ja sAdhanAnI pAra pahoMce che. ahe jabU! sAdhake mATe A kevuM uttamaTInuM pharamAna che! noMdha-A uddezakamAM cha sUtre sudhI jJAnamArga ane satkarmane mArga batAvyo. ahIM svArpaNano saraLamArga batAve che. AjJAthI mAre dharma pALave ema kahevAnI pAchaLa khUba rahasya che. vikalpa ane zaMkAthI jenuM ataHkaraNa gherAyeluM che e sAdhaka saMsAranI pratyeka vyaktinI bhinnabhinna mAnyatA bhinnabhinna mato ane bhinnabhinna dharmone joI vadhu ne vadhu gUMcavaNamAM rakhe paDI jAya ! e khAtara ahIM AjJApAlanamAM ja dharma batAvyo che. bhaktimArganI je arpaNutAnI bhAvanA che te svArpaNanuM ahIM pratipAdana che. A mArge janAra sAdhakane buddhinA vikalpo Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvodayane saraLa mArga-svArpaNa 239 ke tarkavitarko satAvI zaktA nathI. lAgaNIpradhAna sAdhakemAM arpaNatAnuM tatva vikaseluM hoI emane mATe A mArga ati saraLa ane sAdhaka nIvaDe che. paNa te jyAMtyAM arpaNa na thaI jAya te khAtara ahIM sarvapnadevanI AjJAmAM arpaNa thavAnuM sUcavyuM che, ane te yogya che. je jJAnI puruSe sAdhakanA mArganI pUrNa cikitsA karI che e ja jJAna ApavAnA adhikArI che te vAta te AgaLa spaSTa ja karI che. eTale A rIte satpaSanI AjJA e sAdhakanuM parama avalaMbana banI zake temAM saMdeha rAkhavAnuM kAraNa rahetuM nathI, ane AjJAnI adhInatA AvI eTale sAdhaka haLavo phUla jevo thaI rahe e svAbhAvika che. paraMtu huM kaMIka chuM e jAtane kATe A saMsAranA sAmAnya keTInA mANamAM paNa rahyo hoya che. te jAya tyAre ja AjJAnI adhInatA Ave. joke A sthitimAM prathama to sAdhakane pitAnuM vyaktitva jatuM rahetuM hoya evo bhaya lAge che, paraMtu kharI rIte to vyaktitvano temAM vikAsa che. jene pitAnA vyaktitvanuM sAcuM bhAna thayuM che, tenAmAM to vizva jevaDA mahAsAgaranuM pite eka avibhakta biMdu che evuM jJAna saheje pragaTe. ane ATaluM samajyA pachI bhaya zAno? UlaTuM mahAsAgaramAM arpaNa thavAmAM tene moja lAge. paNa jene vyakitatvanuM jJAna nathI, tene mATe to huM kaMIka chuM" e bhAna kevaLa zarIranI AsapAsanI yaMtrasAmagrI ane saMkIrNatAne laIne ja janamyuM hoya che. ane ene mATe to e zalyanuM ja kAma kare che. eTale e zalya kADhaye ja chUTake. vizvabaMdhutvanI bhAvanA paNa A zalya dUra thayA pachI ja jAge che. [4] (bhagavana! vItarAga deva pite AjJA karatA haze ? sarvathA IcchAthI rahita thayelA baMdhanamukta puruSone AjJA ApavAnIye zA mATe ? zrI jaMbue pUchayuM. gurudeva bolyAH-priya jan! te mahApuruSoe sAdhanAsiddhi karyA pachI pitAnA saMpUrNa anubhavo jagatakalyANa mATe jAhera karyA che, te mArge gamana karavuM te ja e mahApuruSonI AjJAnI ArAdhanA che.) mATe zANuM sAdhake saMyamamArgamAM lIna rahI karmanAzanA hetupUrvaka dharmakriyAnuM AcaraNa karavuM. dharmanuM yathArtha svarUpa jANyA pachI ja dharmakriyA karavAthI karmakSaya thAya che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 AcArAMgasUtra noMdha -satapunI AjJAne adhIna thavAmAM kaMI gumAvavAnuM hatuM nathI, enI AmAM vadhu pratIti che. je kriyAthI pApapravRtti aTake, ane Atmaripuo upara vijaya maLato jAya, te ja sAcI dharmakriyA che. ane tevI dharmakriyAnI ArAdhanAmAM ja jJAnI puruSonI AjJAnI ArAdhanA che. [9] priya jaMbU! keTalAka pratimadhArI maharSi sAdhakane amuka samaya mATe ekAkI vicAravAnI pratijJA hoya che. AvA pratibhAdhArI munioe sAmAnya ke vizeSane bhedabhAva rAkhyA vinA pratyeka kuLamAMthI zuddha bhikSA meLavavI, ane te maLelI bhikSA suMdara che ke asuMdara che te paNa emAM suMdaratA ke asuMdaratAne Arepa karyA vinA samabhAve tene upayoga karI levo, tema ja ekAkI vicaratAM mAge keAI jaMgalI pazuodvArA kaMI upadrava thAya che te samaye paNa vairyapUrvaka te prasaMgane sahI levo. neMdha -arpaNatAno uddeza koI vyaktimAM baMdhAI javuM athavA amuka ja sthAnamAM rahevuM evo nathI. paNa vItarAga puruSonA anubhUta mArge cAlavAno prayAsa karavo e ja svArpaNane hetu che. bhikSujIvanamAM keTalAka sAdhake pratimA (cokkasa prakAranI pratijJA) dhAraNa kare che. temAM amuka vakhata ekalApaNe vicAravAnuM hoya che. A kriyA lagabhaga be varSa sudhI karavAnI hoya che. e pratimAnA bAra prakAra che. teno vizeSa AdhakAra ane vidhi niyamo dazAzrutaskaMdha ityAdi bIjAM sUtromAM varNavelo che eTale enuM varNana ahIM aprastuta thaze. paraMtu e ekacaryA svachaMdI ke doSajanya na hoya to prazaMsanIya hoya che. ema ahIM sUtrakAra kahevA mAMge che. ahIM ja svAdvAdanuM racanAtmaka svarUpa samajAya che. svAvAdamAM mAnanAra darzana kaI paNa padArthane padArthanI daSTie niMdatuM nathI. padArtha svayaM niMgha nathI, paNa vRttinI azuddhi ja niMdya che. padArtha niMdya lAgato hoya, to te paNa vRttine ja kAraNe che. e vAta A sUtramAMthI spaSTa nIkaLe che. koIne ema prazna thAya ke ahIM ekyarcAne ullekha zA mATe ? sUtrakAra kahe che ke AjJAnI adhInatA eTale gurukuLamAM ja rahevuM evuM ekAMta nathI. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvodayane saraLa mArga-svArpaNa 241 gurukuLane vAsa paNa vikAsanI dRSTie che. ane tyAga paNa vikAsanI dRSTie hoI zake che. gurukuLane vAsa ke tyAga ene Agraha nathI, paNa vikAsane Agraha che. kevaLa AzayanI ugratA ane yogyatA lakSagata hevAM ghaTe. upasaMhAra pUrvasaMbaMdhanI zuddhi pachI ja tyAga ArAdhI zakAya, niyamenI vADathI tenI rakSA thAya, ane AsaktinA vijaya pUratI e tyAganI siddhi gaNAya. nirAsakti meLavavA mATe ekAMtavRttinI jijJAsA, upayogamaya (dhyeyayukta) jIvana, vairAgyabhInI bhAvanA ane vRttinI nagnatA tathA muMDana e cAra mukhya upAyo che. mehasaMbaMdha vikAsane dhe che. kartavyasaMbaMdha vikAsane sAdhe che. kAmavRttinA vijaya vinA kAmavikAra sAdhya nathI. Asakti ja sava duHkhanuM mULa che. nikhAlasatA. pavitratA ane pratibhAnI abhilASA hoya, to jevI vRtti hoya tevA dekhAvAne prayatna kare. vRttione pragaTa karanAra pAtakI paNa prabhutA pAme che. svArpaNano mArga sarvazreSTha che. jJAnI puruSonA Azayane samaja mana, vacana ane vartanane tadanukuLa banAvavAM enuM nAma svArpaNa. ema kahuM chuM. dhUta adhyayanane dvitIya uddezaka samApta thayo. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya uddezaka dehadamana ane divyatA dhUta adhyayanamAM pUrvagrahane parihAra ane svArpaNanI upagitA ema be uddezaka varNavyA pachI have sUtrakAra trIjA uddezakamAM kriyAtmaka tapazcaryAnuM varNana kare che. vRttine vaza karavAmAM zArIrika tapanuM mahatva kAMI ochuM nathI. zArIrika tapa mAnasika tapa mATe anivArya upayogI che, emAM paNa anubhavI puruSanI zaMkA nathI. paraMtu e zArIrika tapa zakti anusAra ane viSayarasa-vAsanAvijyanA hetupUrvaka hevuM ghaTe. je rIte vilAsabhegothI TevAyeluM zarIra ALasa, pramAda, ane mithyAcArathI sAdhakanuM patana kare che, te rIte zaktithI Adhaka ane kamathI viruddha karAyelI tapazcaryA paNa deharUpI sAdhanane akALe kacaDI nAMkhe che. tapazcaryAne hetu zarIra kasavAne che, mana ane indriyanA uzkerATane zamAvavAne che, zarIrane zithila banAvavAnuM nahi. ahIM e daSTie vividha tapanI AlecanA karatA Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehadamana ane divyatA 243 gurudeva bolyA:[1] sadharmane ArAdhaka ane pavitra cAritrane pALanAra muni sAdhaka dharmopakaraNa sivAya badhA padArthono tyAga kare. noMdha-jeNe vAstavika dharmane nA hoya, ane jene karmanA acaLa kAyadAmAM avicaLa zraddhA hoya, te jarUriyAta sivAya kazuMye na vAparI zake, na AcarI zake, ane na saMgharI zake. athavA bIjI rIte kahIe to ema paNa kahevAya ke, jeNe potAnI jarUriyAta saMkecI che, teNe ja dharmane yathArtha jAmyo che. dharma e amuka sthAne pALavAnI ke zabdo dvArA uccAravAnI vastu nathI; paNa dharma e to jIvana sAthe saMkaLAyelI vastu che. ema kahI vizvasaMbaMdhanI javAbadArInuM bhAna karAvyuM che. puNyathI ke puruSArthathI maLyuM che tene upabhoga zA sAru na karIe ? zakti che te svArtha zA sAru na sAdhIe ? ema kahenArane A sUtra reke che. pratyeka vyakitae pitAne prApta thayelAM ke thavAnAM sAdhanono sAdhananI maryAdA samajIne ja upayoga karavo ghaTe. ane jenI pAse maryAdAthI vadhu hoya teNe teno upayoga vizva mATe khullo mUkavo joIe. mAnavI padArthono mAlika nathI, mAtra vinimaya karanAra che. tenAM buddhi, kaLA ane zakita padArthonI suMdara ane saphaLa vyavasthA mATe nirNAyelAM che. ene jeTalo durupacoga thAya eTaluM jagatamAM du:kha vadhe e svAbhAvika che. paNa Aje to mAlikInI bhAvanAe maryAdAnI sImA ullaMdhI che. ethI ja jagata hovuM joIe ethI vadhu duHkhI che. [2] je muni alpa vastrAdi (upagapUratAM sAdhane) rAkhe che athavA taddana vastrarahita rahe che evA munine AvI ciMtA jarIye rahetI nathI, jevI ke, "mArAM vastro phATI gayAM che. mAre bIjuM navuM vastra lAvavuM che, soya derA lAvavI che, vastra sAMdhavuM che, zIvavuM che, vadhAravuM che, tevuM che, paheravuM che, viMTALavuM che." noMdha -muni sAdhaka mATenI javAbadArI sauthI vadhe che, kAraNake ene te sAdhana para paNa mamatva na hovuM ghaTe. e samajAvavA alpa vastra athavA nivastranI bhAvanA rajU karI che. joke Aje munionuM nirvastra rahevuM ke hovuM e lokajIvananI daSTie avyavahAru lAge che, paNa pUrvakALe je muni Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 AcArAMgasUtra sAdhake vanavAsI ke guphAvAsI hatA evA jinakalpI munivarone saMbodhIne sUtrakAra A kathana bhAkhe che. Aje jaina munivare vasatimAM vase che, eTale keIne kazoye Agraha rAkhavA jevuM nathI. paNa ahIM to sUtra pachavADenI bhAvanA khAsa vicAravAyogya che. alpa vastra ne nirvastranI bhAvanA pachavADe kevaLa upAdhi ghaTADavAno hetu che. e hetu phalita thato hoya te sAdhana pUratAM vastro hoya temAMye bAdhA jevuM nathI, ane je hetu na phalita thatuM hoya to nirvastra rahevAmAM kaSTa sahananI daSTie kadAca vizeSatA lAge, toye te vizeSatA tyAganI daSTie mAmUlI che. kudaratane jeTaluM anukULa thavAya teTaluM ja sahaja banI javAya. AvI sahaja pravRttivALA sAdhakane nirvastra rahevuM jarAye kaThina ke asvAbhAvika nathI. paNa A sahajatA tenA jIvananI pratyeka kriyAmAM vaNAyelI hoya to ja te vAstavika gaNuMya, ane eTalA mATe have pachInA sUtramAM sUtrakAra [] vastrarahita rahetA tevA sAdhaka munione kadAca (taNazA para sUvAnuM hovAthI) taNakhalAM ke kAMTA bharAyA kare, athavA TADha vAya ke tApa lAge, athavA DAMsa ke macchare karaDe ityAdi pratikUla ( na gamatA) pariSaha AvI paDe, tyAre je muni sAdhake potAnI temAM aDaga rahI te badhA samabhAvapUrvaka sahetA rahe che, te ja sAcA tapasvIo gaNAya che. nedha-ahIM ja nagnapaNAnI vAstaviktAnI kaseTI che. eka kriyAmAM kudaratane anUkaLa rahevAnuM mAnanAra bIjI kSiAmAM na raheto dekhAya to te kudaratI kAyadAne barAbara samajo che, ema na manAya. dehAdhyAsa Te tyAre ja nisargane sAMgopAMga anusaravuM sahaja thaI rahe. ahIM nagnapaNAne. nirdeza paNa te hetue che. nagna thaI javAmAM vizeSatA nathI. paNa nagnatA sahajasAdhya banAvavAmAM vizeSatA che. ane je sahajatAne paMthe hoya ene to e paNa sahaja hoya. AvA sahajanane ThaMDI, tApa ke jalathI bacavAnA bIjA akudaratI upAye karavAnuM mana na thAya; DAMsa ke maccharanA DaMkhamAMya enI vRtti acaLa rahe. AvI jAtanI sahaja tapazcaryAmAM ja samatA Take che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehadamana ane divyatA 245 jemAM samatA nathI ane pratikAravRtti che te dehadamana lAbhane badale kevaLa hAni ja kare che. [4] mATe je AzayathI bhagavAne pharamAvyuM che e pavitra Azaya sahita pratyeka sAdhaka samabhAvapUrvaka varte, ane pUrve je je bhavya mahaSi sAdhakee ghaNAMghaNAM varSo lagI satata saMyamamAM rahI je je kaSTa sahana karyA che, te te tarapha dRSTibiMdu rAkhe. noMdha -A sUtramAM kahe che ke -" bhagavAna je kAMI vaghA che, te vacanane vivekabuddhipUrvaka vicArIne Acara." A vAkya kahIne sAdhako prati sUtrakAra ema kahevA mAMge che ke sau potAnI zakti joIne Daga bhare. keTaluMka suMdara che ema jANIne ghelA sAghake jhaMpalAve che. paraMtu te mArge gayA pachI zakti khUTI javAthI te pAchA Daga bhare che e ucita nathI. mATe sAdhanAmArgamAM pravezatAM pahelAM vicAra karavo ghaTe. mahAsamartha sAdhakone paNa aneka kaSTa sahevA paDyAM che enI yAdI ApI ema batAvavA mAMge che ke karmo kaI paNa karanArane choDatAM nathI. je rIte karmo karatI vakhate jIva prasanna rahe che te rIte karmo bhagavatI vakhate paNa je prasanna rahI zake te ja vIra puruSe jANavA. AthI bhogavatI vakhate paNa sukha ke duHkha e potAnAM karelAM karmonuM pariNAma che, ema jANI bIjA para deSa na detAM potAnA ja AtmAne suMdara banAvavAne puruSArtha karavo ghaTe evo ahIM bhAva che. [5] jJAnI sAdhakanI bhujAo kRza hoya che. enAM zarIramAM mAMsa tathA lehI bahu DuM hoya che. evA munio samatvabhAvanAthI rAgadveSa tathA kaSAyarUpa saMsArazreNIno nAza karI kSamAdi ucca guNenA dhAraka bane che; ane tethI e saMsArasamudrathI tarelA, bhavabaMdhanathI chUTelA, ane pApI pravRttithI dUra thayelA gaNAya che. |oMdha:A sUtramAM jJAnI hoya e dehadamananI maryAdA jANI yathArtha tapazcaraNa avazya kare evI bhAvanA mUkI, je jJAnanuM phaLa jIvanamAM pariName e ja jJAna ema batAvyuM che. paNa AthI jenAM hADamAMsa sukAyelAM hoya e ja jJAnI ke muktinA AdhakArI che, evuM kaI rakhe mAnI le ! A Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 AcArAMgasUtra kathanathI eTaluM ja samajavAnuM che ke -mokSAthI sAdhakane zarIrazuzraSAne meha na hoya, ane dIrdha tapazcaryA ene sahaja hoya. paNa e ja vAkya lakhI A ja sUtramAM sUtrakAra jaNAve che ke -e badhuM vivekapUrvaka hoya, eTale ke temanI badhI kriyA hetupUrvaka ane sahaja hoya. te tapasvInuM zarIra jeTaluM kuza hoya teTalI ja tenI vAsanA paNa kRza hoya. tenAmAM krodhAdi kaSAyo ghaTayA hoya ane kSamAdi guNo vadhyA hoya. AvA sAdhako saMsAramAM hovA chatAM saMsArasamudrathI pAra jANavA. ema kahIne sUtrakAra samajAve che ke saMsAra pote baMdhanakartA nathI, paNa rAgAdi AMtarika zatruone aMge je saMsAra nirmAya che e baMdhanakta che. AthI e phalita thayuM ke saMsArane aMta AMtarika ripuonA nAza vinA thaI zake nahi. [6] aho jaMbu! A rIte bahu lAMbA kALathI saMyamamArgamAM ramanArA, asaMyamathI nivRtta thayelA ane uttarotara prazasta bhAvamAM pravartanArA muni sAdhakane zuM saMyamamArgamAM thayelI aruci (aNagamo) saMyamathI calita banAvI zake ? noMdhavirata, bhikSu, cirasaMcamI e traNa vizeSaNe muni sAdhakane vAparI evA sAdhakane paNa zuM kaMTALe Upaje? e sUtrakAre ja ahIM prazna karyo che. A praznanI pAchaLa emano daDha anubhavapUrvakano nizcaya rajU karavA mAge che. AvA suyogya bhikSu sAdhakane kaI sthaLe kaMTALo hoya nahi, evI pAkI pratIti teo Ape che. ane kahevA mAge che ke AvA bhikSune kaI paNa pralobhana ke saMkaTanA prasaMge spazI zakatA ja nathI. ane sparzI tAya emanI vRtti calita thatI nathI. A bhUmikA ghaNI ja uccakoTinI che, che. ATalI hade pahocelo sAdhaka nirAsaktithI parAkASTAe pahoMe gaNAya. ahIM tyAganA phaLanuM mApa batAvyuM che. suMdara ke asuMdara prasaMge sAdhakanA mana para ke karma para kevI asara upajAve che, te parathI e sAdhake keTalo vikAsa sAthe che ane keTalI divyatA meLavI che enuM mApa kADhI zakAya. sArAMza ke -jemanAmAM samatA che, emane sArA ke mAThA prasaMge kazI asara karI zaktA nathI. [7] tethI ja kahuM chuM ke vahAlA jaMbU! AvA jAgRta ane guNaviziSTa sAdhakane aruci kazuM paNa karI zakatI nathI, kAraNa ke Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehadamana ane divyatA 247 tevA sAdhakamAM uttarottara prazasta bhAvanI vRddhi thaye ja jAya che. AvI rIte uttarottara prazasta bhAvanAnI zreNI para caDanAre sAdhaka (samudranA) pANIthI kadI na DhAMkI zakAya evA surikSata dvIpanA (samudranI vacce rahelA) jevo che. neMdha -AvA ucca bhUmikAnA yogIjanane ahIM dIpanI upamA ApI che, e sughaTita che. dIpa jema pANI hovA chatAM vacce rahI potAnuM ane anyanuM rakSaNa barAbara karI zake che, tema AvA sAdhake comera sa sAranA aneka raMgarAgo enI AsapAsa viMTaLAyelA hoya, toye jaLamAM kamaLavata nirlepa rahI zake che ane bIjAnA preraka banI zake che. [8] te ja pramANe tIrthaMkarabhASita saddadharma paNa hIpatulya che. neMdha -ahIM tIrthaMkarabhASita jainadharmane dIpanI upamA ApI enI vizvavyApakatA ane naisargiktA siddha karI che. dvIpa jema aneka thAkelAne AzvAsana ApanAra nIvaDe che, tema tIrthaMkarabhASita dharma paNa eTalo ja AzvAsanakAraka nIvaDe che. temAM vizvanA patita, pIDita, dalita, vagere so keIno samAveza che. dharmanI A udAratA dharmiSTha gaNAtA pratyeka sAdhake vicAravA jevI che. jenA jIvanamAM ATalI udAratA ane sahajatA Ave eNe ja gharma ArA che, ema kahI zakAya. [9] muni sAdhake saMsAranI bhegalAlasAne sarvathA tyAga karIne koI paNa prANIone na dUbhavatAM, sarvakanA priyaprAtra banI, maryAdAmAM rahIne kharekhara paMDitapada pAme che. noMdha -ahIM e dharmamAM AgaLa gayelA muni sAdhakanI vAta che. pUrNa ahiMsA ane sarvalokapriyatA e banene pUrNa saMbaMdha che. paNa ahiMsA te bhegalisA dUra thaye ja pALI zakAya. AthI bheganI icchA-. vAsanA maMda paDe eTalI ja jIvanamAM ahiMsAnI sAdhanA thAya ane vizvabaMdhutva sadhAya. e uparanA sUtrano sAra che. ane dharmanuM e ja phaLa che. [10] paraMtu je sAdhakane uparanI bInAnuM saMpUrNa jJAna nathI, teo sarvadeve pharamAvelA AvA kaDaka mArgamAM pravartavA mATe suMdara Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 AcArAMgasUtra rIte utsAhI thaI zakatA nathI. AvA sAdhakane paMDita ane pIDha sAdhake pakSIo jema potAnAM baccAMne dhIredhIre saMbhALapUrvaka uchere tema ghaNIghaNI saMbhALa rAkhI dhamamAM kuzaLa banAve. kAraNa ke A rIte anukramapUrvaka rAtri ane divasa tAlIma ApavAthI teo A saMsAranAM baMdhanone tarI zakavA mATe samartha thaI zake che. noMdha -A sUtramAM jaina dharmane samajIne kaNa pacAvI zake e sUtrakAre samajAvyuM che. jeone e dharma samajAya che, te emane ThekANe lAvavA prayatna kare. kAraNa ke je puruSone A dharma pacyo hoya teo ja bIjAnI bhUlo sahaja bhAve gaLI zake ane bhUlelA tarapha UlaTA vadhu udAratA darzAvI zake. bIjI vAta e che ke ghaNuM sAdhakenA saMbaMdhamAM evuM paNa bane ke teo tyAga ane tapazcaryAthI svecchApUrvaka aneka kaSTo sahyA chatAM ane saMyamanA sAMkaDA mArgamAM ghaNuM muzkelIothI pasAra thavA chatAM, jyAre temane janasamUha ke samAja taraphanI sadbhAvanA ke sahAnubhUti prApta na thAya tyAre e nirutsAha ane nIrasa banI jAya. tathA ene saMyama tathA saMcamanA niyamo paNa kaMTALArUpa lAge, temaja tene samAja pratye ghaNuM paNa thAya. Ave samaye pIDha sAdhakoe temanA manane asaMtoSa dUra karI utsAha ane navacetana phurAvavA ghaTe; kAraNa ke ghaNIvAra aparipakava sAdhakanI garamI mAnasika jaDatAnI ThaMDImAMthI ugArI levAmAM pUrNa madada kare che. A sUtra te tyAM sudhI kahe che ke dharmiSTha puruSonuM samasta jIvana te kAryamAM arpaNa thaI gayuM hoya. rAtri ke dinanI paravA karyA vagara teo satpravRttimAM parAyaNa rahe, ane temanI koI paNa kriyA evI na thAya ke jeno upayoga jagatanA hita arthe na hoya ! jagatanA to e AdhArabhUta staMbha hoya chatAM emanAmAM vAtsalyanAM amRta bharyA hoya, paMthabhUlelA para to e pitAne chAje tevuM vAtsalya darzAve. upasaMhAra vRttidAna mATe dehadamana paNa Avazyaka che. dehadamanane ane divyatAne janyajanaka saMbaMdha che. jIvanapayogI pratyeka sAdhanAno nimamatvabhAve Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehadamana ane divyatA 249 upayAga karavA e dehadamananI sArthakatA che. upAdhi, sAdhanasAmagrI ghaTe, eTale upAdhi ane pApa ane dhaTe che. jeTale aMze jIvanamAM saddha reDAya teTale aMze aMta:karaNanI zuddhi ane cAritra ghaDAya. jeTaleA dehAbhyAsa chUTe teTaluM ja jIvana naisargika ane. je sa`camavAsanAne kRza karavAnA prayAga mATe upayAgI thAya te ja sAco saMcama che. ema kahuM chuM. dhUta adhyayanane tRtIya uddezaka samApta thayA. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha uddezaka sAdhanAnI samaviSama zreNIo sAdhanAne mArga eka ajADa jhADIvALA araNya je aTapaTe che. tyAM araNyanA paMthe paDelA jevI sAdhakanI sthiti thAya che. kAmakodhAdi kUra pazuonA humalAthI kSaNe kSaNe temane sAvadha rahevuM paDe che. vAda ane mAnyatAnI aneka nAnImoTI, ADI UbhI phAMTatI kaDIo vacce aTavAI javuM paDe teye emAMthI mAgane nirNaya ledhI levo paDe che. ane sukhazIliyApaNuM pasaMda hevAthI puruSanI zikhAmaNu kAMTArUpa banI temanA aNuvANuM pagamAM cUbhe teya e mArge cAlavuM ja paDe che. A rIte aneka saMkaTathI bharele A sAdhanAne kamare mAge che. . - sAdhanAnA kapa mAnI kalpanA to lagabhaga badhA sAdhakane heya che. mAnasika baLa, jijJAsA ane saMyamaprema keLavyA pachI ja te A bhAge paga mUkatA hoya che. paNa Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI samaviSama zreNIo 251 kalpanA ane anubhava vaccenA bhedanuM jemane jJAna hetuM nathI tevA sAdhake jemajema anubhava thato jAya che tematema mUMjhAya che. eka tarapha cittanA paritApe temanAM baLa, jijJAsA ane saMyamane pravAha zeSAvA mAMDe che, ane bIjI tarapha pahelAM karelI mahAna kalapanAo ane mahattvAkAMkSAnAM zikhare bhAMgI paDavAne bhaya temanI mUMjhavaNamAM umero kare che. teo pUrvagrahonA saMgharI rAkhelA vaLagADane sAthe laIne pharatA hoI sagunuM zaraNa svIkArI zakatA nathI, ane svIkAre to pacAvI zakatA nathI. eTale mUDha ahukAra temane uddhata banAvI mUke ane tenI zaktine vikRta kare, temAM kaMI Azcaya jevuM na gaNAya. joke AvA sAdhake bAhya dRSTie saMyamI, tyAgI ane tapasvI samA dekhAya che, bIjAone sanmAge prerI zake evI camatkArI zakti paNa dharAve che, teya temanA pitAnA vikAsane dora kAMThe baMdhAI gayelo che. eTale kAMThe baMdhAyelA doravALA nAvanI peThe e buddhi ane kriyAonAM halesAM mAravA chatAM eTalA ja vartuLamAM zekAI rahe che, vikAsanA bhAge sIdhI gati karI zakatA nathI. tevA sAdhakenI bhUmikAono ane temanA ukelano ullekha ApavA sAru gurudeva belyA: [1-2) vahAlA jaMbhU ! AgaLa kahyA pramANe vIra ane vidvAna gurudeva rAtridivasa satata tAlIma ApI ziSyone taiyAra kare che. chatAM temAMnA keTalAka ziSya gurudeva pAsethI jJAna maLyA pachI, enA Azayane na oLakhavAthI, zAMtabhAvane cheDI daI abhimAnI, svachaMdAcArI ane uddhata banI jAya che. ane keTalAka sAdhake prathama te Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 AcArAMgasUtra utsAhapUrvaka saMyamamAM joDAya che, paNa joDAyA bAda puruSanI AzAne anAdara karIne sukhalaMpaTa thaI vividha viSayonI jALamAM phasAya che. noMdha -A vizvanA raMgamaMDapa para ghaNuM naTa thaI nAce che, ane ghaNuM draSTA banI jue che. paNa nAcanArA ke jenArAmAMnA viralane ja A badhuM nATaka mAtra che tevuM bhAna thAya che. AvuM kaMIka bhAna jAge ke jAgavAnI taiyArI thAya tyAre ja sAdhanAno mArga game. tyAM sudhI to mAnavamAtra sAdhanone sAca mAnI sAdhanano ja durupayoga kare e svAbhAvika che. jagatamAM AvuM ja kaMI dekhAya che. paNa sUtrakAra mAnavane saMbodhIne mAnavajAtane saMbodhe che; kAraNa e che ke teone sAdhanAmAM joDAvAnI yogya sAmagrI sahaja prApta hoya che. ane ethI kudaratano saMketa emane mATe svataMtra ane sahaja che. eTale mAnava dhAre to AvI saMsAranI gatAnugatika pravRttino te palaTa karI zake che. ane ema karavuM e mAnavajIvanane pradhAna hetu paNa che. paraMtu ahIM sAdhanAmArga game, toye kevaLa gamavA mAtrathI te mArge javAtuM nathI, e vAta bhUlavI joitI nathI. eTale jeNe e mArge javA yogya AMtarika baLa khIlavyuM hoya, te ja ahIM paga mUkI zake. ghaNIvAra keTalAka sAdhakanA saMbaMdhamAM evuM paNa bane che ke ekane Akasmika rIte prathama prathama badhA anukaLa saMge maLI rahe che; jevA ke, sadguru ke saraLa upasAdhana ga, suMdara ane saraLa darzana, bhaktimAna ane guNSI bhaktamaMDaLa, ane sAdhanA mATe sahaja prApta thatAM bhejana, vastrAdi sAdhana vagere. AthI " ame pUrve AMtarika baLa khIlavyuM haze tethI te Aje sAdhano pAnI AMtarika baLane lIdhe ja AgaLa dhapIe chIe " ema mAnI e sAdhako have jANe AMtarika baLa khIlavavAnI emane jarUra ja na hoya tema vartavA mAMDe che. paNa kaTInA saMge upasthita thatAM emanI A mAnyatA hI paDe che, ane emane potAnI AMtarika nabaLAionuM bhAna paNa thAya che. eTale sUtrakAranA Azaya pramANe prathamathI ja AMtarika taiyArI karavI joIe, jethI pAchaLathI pastAvuM na paDe. pUrNa ( AMtarika taiyArI vinA anukaLa pratikuLa koI paNa saMyogo pacatA nathI. eka Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI samaviSama zreNIe 253 sayeAga uddhRta manAve che, tA khIjo sa camamAM zithilatA lAve che. ATaluM sAdhaka avazya vicAre. uparanA prathama sUtramAM jJAnanuM ajIrNa thayuM hoya tevA sAdhakAne nirdeza che. 6 anubhava vinA jJAna pace nahi,' e sUtra kharekhara mananIca che. jyAre sadguru ziSyanI mAnasacikitsA pU rIte karyA vagara, eTale e ziSyanI anubhavadRSTi jyAM na paheAMcI zaktI heca evuM jJAna ApI de che, tyAre ja AvuM ajINu thavAnA bhaya che. jema mAtrAnI davAo puSTikAraka heAya che, ane mAcALu vaidya peAtAnA priya dIne jaladI zaktimAna thavA icche che, teAce te dardInI heAjarI kharAkhara jIravI zake tyAre ja ene ApI zake ane tyAre ja ene phAyado paDatA thAya. AmAM jeTalI utAvaLa teTaluM dardIne du:kha thavAneA saMbhava vizeSa. A vAta anubhavasiddha hAvAthI hiteSI vaidya dardI utAvaLa kare tece AvI bhUla karatA nathI. tema jJAnI puruSAe paNa sAdhakA pratyeka teTaluM ane tevuM ja lakSa ApavuM ghaTe. A ja dRSTibiMdue jJAnI puruSo evA sAdhakane mATe amuka ja vAcana, amuka ja soMga, amuka ja khAnapAna ane vastrAdi sAmagrI tathA amuka ja sthAna niyata karI niyamabaddhatA yAcha de che. ane emanI pratyeka pravRtti para pachI paNa dRSTipAta karatA rahe che. amuka sAdhake e kATinA hAya che ke je kAyama guruAjJAmAM TakI rahe che. paNa ahIM evA sAdhakAnI vAta che ke je sAdhako pUrvagrahAne adhIna heAya che. AvA sAdhakA satpuruSane saMpUrNa adhIna thaI ke rahI zakatA nathI, ane te kAraNe emanI sthiti trizaMku jevI banI jAya che. AvA sAdhakA guruAjJAne baMdhana mAne che. teAye peAtAnI vRttinA dhanamAM kharAkhara jakaDAI jAya che ane tethI ja kevaLa uddhRta khanI UlaTI pravRttimAM paDI jAya che. A eka prakAranA patanane ja mA` che. ane evA sAdhakone e vadhu pIDe che. vadhu eTalA mATe ke evA sAdhAnuM zAstrIya jJAna kevaLa vAcALatArUpe pariNamavAthI te jJAnanA vepAra karavA mAMDI paDe, che, ane khIjAone sakhAdhI brahmacarcI, saMcama, tyAga, tapa, aNutA evA evA aneka viSayeA para suMdara vaktavya ke lakhANa karavA chatAM peAtAnA jIvanamAM utAravAnuM bhUlI jAya che. AvA sAdhakA jagatanI dRSTie tyAgI ke sacamI dekhAya che; bahAranI pUjA, pratiSThA ane sanmAna meLavI zake che; paNa Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 AcArAMgasUtra AtmAnAM sanmAna pAmI zaktA nathI. Akhare te emane paTakAIne paNa sanmArge vaLavuM ja paDe che, ane temAMnA ghaNAkharA vaLe che kharA. paNa jeTalo e mArge samaya vadhu pasAra kare teTaluM ja temane pAchaLathI pastAvuM ane sahavuM paDe. kadAca janma Akho vItI jAya. toye gabhraSTa thaI anya janme pharIthI sAdhanAnA mArge joDAye ja emane chUTake thAya che. bIjA sUtramAM bIjI keTInA sAdhakonI vAta che. emAM AjJAnI ArAdhanAne bahiSkAra to che ja, toye emAM uddhatAInA aMze nathI. eTalo phera che. eTale ahIM sAdhano balAtkRta deSa na gaNAya. temanA pUrva adhyAse ja ene viSaya tarapha kheMcI jAya che, ane teo kheMcAI jAya che. joke Ama thavAmAM mukhya kAraNabhUta temanI asAvadhatA to che ja, ke je kSamya na gaNAya. ane te lagabhaga samajapherathI janmI hoya che. kAraNa ke tyAga eTale padArtha para thatI lAlasA ane viSa tarapha kheMcAtI vRttione revAno prAga, ane tapa eTale icchAno nirodha, evuM ene bhAna na hovAthI A gerasamaja janme che; ane ethI e mAtra padArtha tyAga karI sAdhanAnI ItisamApti mAnI le che, athavA vegathI kheMcAIne prayoga karavA mAMDe che. paNa Akhare samAjavinAne A vega amuka samaya ja Take che. e cAlI jAya eTale emano vega badalAya che ane pUrva adhyAse jAgRta thatAM te kheMcAI jAya che. AvA sAdhakane avalaMbana maLI jAya to te jaladI ThekANe AvI javAno saMbhava rahe khare. [3] sAdhaka jaMbu! ApaNe ghaNAnA mananIya ane pUjanIya thaIzuM evI mAna meLavavAnI vRttithI keTalAka tyAga grahaNa kare che. paNa teo pAchaLa mokSamArgamAM na cAlatAM kAmecchAthI baLI bahAranA sukhamAM mUchita thaIne viSayonuM dhyAna dhare che ane tIrthakarabhASita samAdhine sAdhavAmAM saphaLa thatA nathI. priya jaMbU! Ave vakhate je temane kaI hitazikSA Ape to te sAMbhaLIne UlaTA te zikhAmaNa denArane ja niMdavA maMDI paDe che. noMdha -ahIM te prathamathI ja uddezanI azuddhi che. zaktivinAne tyAga kyAMthI pace ? paNa AvA sAdhake karatAMya emane sAdhanAmArgamAM joDI denAra sAdhake vadhu javAbadAra che, ema mAnavuM ja rahyuM. kAraNa ke AvA Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI samaviSama zreNIo 255 sAdhakothI A sAdhanAmArga niMdAya che. dharmane nAme atyAcAra, hatyA ane evAM dUSaNe AvI jAtanA sAdhakethI pesavAno bhaya rahe che. AvA sAdhanI pitAnI vikRti to vadhe ja che. paraMtu potAnAM nikRSTa delanane teo jagatamAM phelAve che, eTale te vikRti bhayaMkara nIvaDe che. dharma jevA jIvanadAyI ane saMskArI tattvathI ke te paranI zraddhAthI buddhimAna vargane vaMcita rAkhavAmAM AvA sAdhakonI jIvanacaryA eka mahAna kAraNabhUta bane che. AvA sAdhaka zikSAnA adhikArI rahetA nathI. je zikSA Ape ene ja e niMde che. eTalA nIcenI bhUmikA para te cAlyA jAya che. mAtra aMdha, jaDa, vahemI ane lAlacu prajAmAM enuM patana phUlephAle che. [4] priya jaMbU! paNa keTalAeka te pote bhraSTa hovA chatAM bIjA suzIla, kSamAvaMta ane vivekapUrvaka saMyamamArgamAM pravartatA muni devane paNa bhraSTa kahetA phare che. tevA mUkha ane maMda sAdhake te kharekhara bevaDA gunAne pAtra che. | nedha ahIM Avelo A vibhAga eka vicitra koTinA sAdhano che. jemAM cAritrabaLa rahetuM nathI, jeone AtmavizvAsa khUTato jAya che, chatAM jemane prathama kaI dharma ke vezane bahAne jAmelI pratiSThA gumAvavAnuM muzkela thaI paDe che, athavA prathama cAritrabaLathI je pUjA, pratiSThA ke sanmAna meLavyAM hoya che te cAritrabaLa khUTa cAlI javAno jemane bhaya lAge che, teo potAnuM sthAna TakAvavA mATe guNa jana ane cAritrazAlI vyaktionI niMdAno mArga akhatyAra kare che. temanI A vAta che. joke Ama karavAthI emano uddeza sarato nathI, ane Atmika patana vadhu thAya che; toye zAstrakAra kahe che ke teo kharekhara dayApAtra che. kAraNa ke ahIM temanuM ajJAna dUSita che, teo dUSita nathI. AvA sAdhakane zANuM sAdhake dhAre to ThekANe lAvavAmAM saphaLa thAya che. kAraNa ke teo abhimAnI ke akaDa nathI hotA. ethI teo jaladI sudharI zake che. [5] AtmAthI jaMbU! vaLI keTalAeka sAdhake pote zuddha saMyama pALI zakatA nathI paNa bIjAne zuddha saMyama pALavAnI preraNA kare che, ane zuddha saMyamanA pAlaka tarapha bahu mAna paNa dharAve che. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra noMdhaH--AvA sAdhakA taka na maLavAne kAraNe ja vikAsane rUMdhatA hAya che. paNa guNagrAhI buddhine laine teone vikAsaneA mArga uparanA badhA sAdhake karatAM vahelA maLI rahe che. A sAdhakAnuM dekhAtuM patana kSaNika heAya che, ane e patana paNa vikAsanA heturUpa banavAnA saMbhava che. 256 [6] jijJAsu jaMkh ! paNa jeo pAte sAdhanAmArgathI bhraSTa hAvA chatAM ema kahe che ke ame je pALIe chIe te ja zuddha saMyama che, bIjo nahi, tevA mUDha sAdhakA jJAna ane darzanathI paNa bhraSTa thaI jAya che; joke khAdya vyavahArathI te uttama kiTanA [AcAryAdi] sAdhakAne (dalathI) name che kharA chatAM paNa tevA bhraSTa sAdhake| sadAcArathI vegaLA ja che ema jANavuM. noMdhaH- pAte saMcamI na heAvA chatAM pAte ja sAcA saMcama pALe che khInna nathI pALatA emAM eka te e satyane apalApa ane ekAMtavAda e be dUSaNA che, ane bIju chupAve che te doSa che. pApa karanAra karatAM te karIne chupAvanAra vadhu dUSita che. eTaluM ja nahi paNa prathamanA sAdhaka sudhare che, jayAre khIntane te sudharavAne avakAza ja bahu apavAdarUpe hAya che. mahApuruSeAne nitya saMga paNa tevA sAdhakane upakAraka thatA nathI, kAraNa ke jee ajJAnane ajJAnarUpe aMdara jANavA chatAM mahAra jJAnI hAvAnA dabha kare che teo bhayaMkara gunegAra che. ane AvA sAdhakanuM darda lagabhaga asAdhya jevuM heAvA vize sUtrakAra kahe che ke AvA sAdhake mAtra cAritrabhraSTa ja nahi alake jJAna ane darzanathI paNa bhraSTa thAya che. [7] AtmAthI jaMbU ! keTalAka nirmULa sAdhakA pariSaheAthI [sAdhanAmArgInI muzkelIthI] DarIne sayAdi sAdhanAthI bhraSTa thaI jaI ne saMyamane nAme asayamI jIvana gujAre che. tevA sAdhakA tyAgI hAya teAye temanuM dhara cheADI cAlI nIkaLavuM ' eTale gRhatyAga emane kaMTALArUpa bane che. H noMdha--je saMcama pALavAnI zaktithI vimukha thaI gayA hoya che, sUtramAM ullekha che. AvA sAdhakadazA cheADI deze tA kaMTALI gayA heAya che, evA sAdhakone uparanA sAdhakA peAtAnA zAsananI niMdA thaze ke peAte Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI samaviSama zreNIo 257 samAja pitAne niMdaze evA bhayathI ja jema ragaziyA gADAne pUchalela baLada hAMke tema sAdhakadazAne hAthe jAya che. tenuM aMtara tyAgamAM tanmaya thatuM nathI, ane ethI emane mATe tyAgI jIvana e eka kaMTALAbharelI vastu banI jAya che. joke AvA sAdhake samAja ke dharmane lAMchana lAge tevuM kArya karatA nathI, paraMtu temane jIvanarasa cusAI gayo hovAthI teo potAnuM vyaktigata ke samAjagata hita paNa sAdhI zakatA nathI, eTale ke mAtra zuSka jIvana pasAra karyo jAya che. A sthaLe ema kahevuM prApta thAya che ke AvA sAdhakemAM rasa lAvavAnI zakyatA to che ja, mAtra samAjamAM udAratA hovI ghaTe. ethI ja AvA sAdhakavarganI sthiti bIjA badhA sAdhako karatAM vadhu vicAraNA mAge che. [8] ghaNuM sAdhake "ame ja jJAnI chIe" evA phaLamAM ne DoLamAM bIjAone nIcA mAnI patananA mArge vadhu ne vadhu jatA jAya che. emanI sAthenA je sAdhake AvA DoLathI udAsIna rahe che temane teo ulaTA dhutkAre che, pAmara mAne che ane bIjAnI daSTie halakA pADe che. [ ATaluM kahIne sUtrakAra kahe che ke ] AvA bALapaMDita sAdhAraNa janomAM paNa dhikkAra pAme che, ane kharekhara bahu lAMbA kALa payata A saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che. mATe buddhimAna sAdhake sadharmanA rahasyane yathArtha rIte jANatA zIkhavuM ghaTe. noMdha -ahIM sUtrakAra evI koTinA sAdhakanI vAta kare che ke je dharmacusta kahevAya che, chatAM sAcA dharmathI vimukha hoya che. vimukha zA sAru ? ene AkAra paNa uparanA sUtramAM Apyo che. e parathI sApekSavAdanuM rahasya paNa samajAya tema che. sUtrakAranA Azaya pramANe jotAM bhinnabhinna dharma, mata ke saMpradAye bhinnabhinna bhUmikAmAM rahelA sAdhakane maMDaLarUpe nirmAya che, nimAryA hoya che, ke nirmAcAM hovAM ghaTe. kAraNa ke maMDaLane hetu bheda pADavAne nahi paNa samatAthI sahakAra sAdhavAno hoya che. eka sthaLa ke eka bhUmikA saune lAgu na paDe, eTale bhinnabhinna daSTibiMdue bhinnabhinna dezakALane anulakSIne maMDaLa yojAya che. ane ethI je sAdhaka jyAM e jo hoya tyAM tyAMthI te dhAre te potAne vikAsa sAdhI zake che. ane ema karavuM ene mATe vadhu saraLa ane ucita hovuM ghaTe. bAkI A dharma sAre che ke A bUre che e mAtra daSTibheda che. apekSA17 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 AcArAMgasUtra vAdanI dRSTie badhA dharmo, mato ke saMpradAyone nirakhatA zIkhavuM e ja sAcA ke UMcA dharmanuM rahasya che. paNa e hetu bhUlI jaI mAre ja dhama UMce che, athavA huM ja UMce chuM, huM ja jJAnI chuM, huM ja cAritravAna chuM, mArI ja ucca jJAti ke ucca samAja che, AvuMAvuM eka yA bIjA prakAranuM mithyAbhimAna sAdhakadazAmAM gayA pachI paNa je sAdhakomAM rahI jAya che e sAdhakenI sthitine sUtrakAre uparanI badhI sthitiomAM adhama varNavI che. bIjAM patamAM kyAMya janmajanma sudhI saMsAranuM paribhramaNa kahyuM nathI, paNa e ahIM kahyuM che. anubhavathI paNa ATaluM to samajAya tevuM che ke potAnI ke bIjAnI dRSTie bIjAM patane patanarUpe dekhAya che. A patana chevaTa sudhI patanarUpe potAne ke bIjAne dekhAtuM nathI, ane ethI ja e vadhu bhayaMkara che. eka vyaktine eka dharmamAMthI kheMcI parANe bIjA dharmamAM lAvo, ane vANIthI, pralobhanathI zakya na bane te baLAtkArathIce lAvo, ane chatAM e pApakriyA nathI paNa ghama che, dharma khAtara hiMsA paNa kSamya che, evAevA upadeza ApI jhanUnane pracAra kara, dharmane nAme raktanI nadIo vahevaDAvavI, mAnavamAnava vaccenI sahaja premaLa vRttimAM jhera reDI emanI vacce bhedanI dIvAlo khaDI karavI, mANasAI visarAvavI, ane mAnavasabhyatA bhUlavI-e badhAMnuM mULakAraNa jhanUnabharI gharmanI ApaNI vRtti che ema kahyA vinA kema cAlaze ? bAkI, histra pazuo paNa piotapotAnI jAti pratye mAyALu hoya che, to mAnavamAnava vacce AvI mANasa khAuM, mANasa gaMdhAya" jevI vRtti hoya, e mAnavasaMskRtine vighAtaka ja che. A vRttine poSavAmAM vizvanA akalyANanI aniSTatAne saMbhava che. AthI ja sUtrakAra "dharmanuM rahasya yathArtha jANo" ema kahIne ema spaSTa kartha che ke evI vRtti mahAna hAnikara che. temAM dharma nathI, paNa dharmane nAme Avela dharmane vikAra che. sAdhakemAM keI UMca ke keI nIca nathI. tema I dharma paNa UMca ke nIca nathI. zarIranAM jema pagathI mAMDIne zira sudhInAM badhAM aMge upacagI che, tema badhA sAdhake jagatanI daSTie upayogI che. dharmo, mata ane saMpradAya mAtra sAdhana che, upara caDavAnI sIDIo che. jenI jeTalI zakti teTaluM te svIkAre. emAM Agraha zAne ? Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI samaviSama zreNIo 259 mAnyatAne, mata ke dharmane Agraha, huM UMca ane bIjA nIca evA ja kaI mithyAbhimAnathI jAge che; ane e mithyAbhimAnane laIne ja AtmazraddhA haNAya che, jhanUna poSAya che, temaja bIjA pratye ghaNuM ane tiraskAra paNa jAge che. keTalIka vAra to AvA jhanUnI mAnavAnI hiMsAbhAvanA eTalI baLavattara bane che ke je teonuM cAlatuM hoya to AkhA jagatane haNane paNa pitAnuM mahattva sthApe. ane temanA vAsanAmaya jagatamAM te teo jagatane haNI ja rahyA hoya che. ahIM mAnavatA nathI, to pachI saMyama ke jJAna zAnuM saMbhave ? AthI jJAnI puruSo AvA sAdhakane ThekANe lAvavA kevI jAtane prayatna kare che te AvatA sUtramAM sUtrakAra varNavavA mAge che. [9] bhagavad ! evA sAdhakane satapuruSo kaI jAtanI hitazikSA ApI zake? mokSAthI jaMbu! AvA sAdhakane puruSo A rIte saddabedhAmRta pAya cheH he puruSa! tuM jagatane mUrkha mAnI rahyo che, paraMtu evI tArI mAnyatA ja tuM pote mUkha che enI pratIti Ape che. tuM adharmane dharma mAnI rahyo che, hiMsAvRttithI nAnAmoTA jIvajaMtune jAte mArI rahyo che, phalANAne mAre evA hiMsAne upadeza karI rahyo che, kivA e haNAya to ThIka ema mAnI rahyo che. e parathI lAge che ke kharekhara tuM sAcA dharmathI taddana ajJAta che, tuM adharmane ja athI che ane hiMsAmAM ja mAnanAre che. A sAdhaka ! jJAnI puruSoe duHkhe karIne ArAdhI zakAya evo mArga kahyo che, paraMtu te te mahApuruSonI A vAtanuM rahasya na jANatAM temanI AjJAno bhaMga karI Aje e ja uttama koTinA sadharmanI upekSA karI rahyo che. ane ene pariNAme kharekhara tuM mohamAM mUcchita ane hiMsAmAM tatpara thayelA dekhAya che. ema kahuM chuM.: neMdha - puruSonI kevI amImaya daSTi hoya ? enA vacanamAM keTalI anukaMpA ane mIThAza hoya? tathA dharma ane adharmanI vyAkhyA zI hoya ? enAM ahIM darzana thAya che. saMpradAya, moha ke pratiSThAnA mohathI janmatI je bhayaMkaratA gata sUtranI noMdhamAM varNavAI che, te ja A sUtramAM spaSTa rUpe kahevAI che. have sUtrakAra punaH anya keTinA sAdhake viSe kahevA mAge che. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra [10] vaLI he jaMbU! keTalAeka sAdhake tyAgamArganI dIkSA aMgIkAra karatI vakhate prApta thayelA bhogasaMbaMdhone "AnAthI zuM sukha thavAnuM che ?' ema mAnI tathA mAtA, pitA, strI, putra, jJAti tathA dhanadelata ityAdi paranA AsaktivALA saMbaMdhane cheDIne parAkramathI dIkSA le che, ahiMsA, satya ityAdi vratanuM pAlana karavA mathe che ane jitendriya paNa bane che; paraMtu e vairAgya jarA narama paDatAM ja pAchI kAyara banI saMyamadharmathI bhraSTa thAya che. noMgha -ahIM sUtrakAra tevA sAdhakone varNave che ke teo padArthamAM sukha nathI ema mAnI padArtha pratye kevaLa tiraskAra karIne vairAgyane dhAraNa kare che ! A vairAgya sarvocca na gaNAya e samajI zakAya tevI vAta che, ane te vairAgya prasaMga paDaze osarI joya saMbhavita che. sUtrakAra ema kahevA mAge che ke satyAsatyanI pArakhabuddhi pachI sahaja bhAve je vairAgya janma, te ja vairAgya sAce vairAgya jaNAya. ane kAyama Take e vairAgya thatAM ja AsaktinI maMdatAne aMge vRttimAM saMcama Ave athavA padArtha tyAganI bhAvanA phUre e svAbhAvika che. sArAMza ke ajJAnatAthI, padArthone mAtra tyAga karavAthI vairAgya krUrata nathI, ane krUre te e osarI jAya che. kAraNa ke e vairAgyadazAmAM vRttine palaTe na thavAthI saMkalpavikalpo rahyAM kare che. prasaMga maLatAM patana paNa thAya che, ke jene sUtrakAra. have pachInA sUtramAM kahelA mAge che. [11 vIra jaMbU! sAMbhaLa; jeo viSaya ane kaSAyane adhIna thaI duSTa saMkalpavikalpa karyA kare, ane jemanAmAM tevA duSTa vicArone dabAvavAnuM pUrNa baLa paNa na hoya, teo evA vakhate sAdhanAyuta thAya temAM Azcarya zuM? kazuM Azcarya nathI. nedha -ahIM sUtrakAra be vAto kahe che eka to-koIne ema zaMkA thAya ke viSa ane kaSAne saMbaMdha to vRtti sAthe che, ane vRttino saMpUrNa kSaca te saMpUrNa vItarAgatA prApta thAya tyAre ja thAya. tyAM sudhI zuM saMyama ke tyAga na saMbhave ? AnuM samAdhAna A sUtramAMthI maLI rahe che. sUtrakAra ema kahe che ke vRttine saMpUrNa vijaya bhale na thayo hoya, toye vRtti para AvatA duSTa vikalpone aTakAvavAnuM baLa to keLavavuM ja joIe. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI samaviSama zreNIo ra61 AvatA duSTa vikalpa tarapha je sAdhaka bedarakAra rahe che, tene mAnasa para te vikalpa gADha saMskArarUpe sthira asara mUkI jAya che. ane e gADha saMskAra nimitta maLe viSayo tarapha sAdhakane kheMcI jAya che. AthI ja sUtrakAra bIjI vAtamAM e kahI nAkhe che ke evA sAdhakenuM A jAtanuM patana thavuM AzcaryakArI ke navIna nathI. A parathI e phalita thayuM ke mana ane vANathI anekavAra patana thayA pachI ja kAyAthI patana thAya che. eTale mananA vikalpa para sauthI prathama kAbU rAkhavo ghaTe. paraMtu UMDANathI jotAM e spaSTa jaNAze ke Aje kAyApatana para jeTaluM lakSya apAya che eTaluM mAnasika patana para nathI apAtuM. jagatanI AMkhane paNa te ja najare caDe che. ahIM AvA sAdhakenA saMbaMdhamAM jJAnI puruSo ema kahe che ke emanA pratye ghaNuM na karatAM dayA rAkhI temanAM dRSTibiMduone mULathI badalI vikalponuM sarvathA zamana karavuM ghaTe. ema karavAthI emanuM adha:patana aTakI vikAsa thavAno saMbhava che. [12] paraMtu priya jan! ema karavAne badale saMyamathI bhraSTa thatA AvA sAdhakanI duniyA UlaTI apakIti phelAve che. joke temanA prati kahe che ke "are A juo tyAga aMgIkAra karI-sAdhu banI pharIthI pAche saMsAranA bhUlAvAmAM paDyo che. nedha-Ama vadIne sUtrakAra ema kahevA mAge che ke A keTinA sAdhakanuM patana duSTa vikalpanA jerane adhIna thaI nimittavazAt thayuM che. evA sAdhakanI apakIrti karavI yogya nathI. pahelAne tiraskAra karavAthI vikRti vadhe che, ghaTatI nathI. keIne ahIM ema kahevAnuM mana thaze ke tyAre zuM e nibhAvI laI emanI prazaMsA karavI ? enuM samAdhAna sUtrakAra mahAtmA AgaLanA sUtramAM Ape che. [13] aho sAdhake! A tarapha juo ane vicAre; tame evA ghaNuM sAdhakone joI zakazo ke jeo udyamavaMta (apramatta muni sAdhake)nA satsaMgamAM nikaTa rahevA chatAM ALasu rahe che. saMyama, tapazcaraNAdi prazasta kriyAomAM vinayavaMta rahelA sAdhakanI sAthe hovA chatAM avinIta rahe che; tIvra vairAgyavAnanI sAthe vasavA Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 AcArAMgasUtra chatA pApiSTha vRttivALA rahe che, ane pavitra puruSanA nitya samAgamamAM rahevA chatAM apavitra rahe che. noMdha -Ane bhAva e che ke patitane patita kahevAthI ke tenA pratye dhRNuM karavAthI tenAmAM saMskAritA nathI AvI zakatI. saMskAritAno AdhAra upAdAna para che. upAdAnanI azuddhine vega eTalo te vicitra hoya che, ke je sadA puruSonI nikaTamAM rahetA sAdhakane pitA tarapha kheMcI jAya che. to bIjAnuM zuM gajuM ? ema paNa uparanA sUtramAM batAvyuM che. A badhAno sArAMza e ke patita pratye dveSa ke dhRNA na hovI ghaTe. patita thavAnAM mULa kAraNe pratye bhale hoya ! kaI paNa pitAnI meLe jagatanI dRSTie halakuM thavA ke patanane notaravA icchatuM nathI. paNa taya vRttinI adhInatAthI ema thavA pAme che. AthI e vRtti pratye krodha hevo ghaTe. ane vyakti pratye je prema DhoLAya to te jarUra sudhare. [14] mATe AtmAthI jaMbU! A badhA rahasyane vicArIne (maryAdAzIla) niyamita paMDita, mekSAthI ane vIra sAdhake potAnuM parAkrama hamezAM AvA AgamanA mArge vahAvavuM arthAta ke pitAnI zaktine vega A mArge vALo. upasaMhAra sAdhanAnI vikaTa keDI parathI aneka sAdhakenA paga lapasavAnuM bane che. keIna apa ane koInA vadhu patananuM mULakAraNa to kalpanA ane anubhava vaccenA bhedanI aNasamajaNa ja mukhyatve hoya che. je sAdhaka vicArane jIvanamAM vaNane ja pachI AgaLanI kalpanA kare che, te kamapUrvaka AgaLa vadhe che. paNa je kalpanAnA ghaDAne deDAvye rAkhe che ane e kriyAne potAnA jIvana para aMkti ane anubhUta karato nathI, te sAdhaka ghaNuMkharuM pAchaLa ja rahI jAya che ane ethI tenA sUkSma jagatanuM ane sthaLa jagatanuM aMtara vadhatuM jAya che. eTale kalpanAmAM te e TheTha aMtima bhUmikAe pahoMcI jato hoya ke gaye hoya ema ghaNI vAra ene lAge che. paraMtu sthaLa eTale ke kriyAtmaka jagatamAM e bahu ja pAchaLa rahI gayela hoya che. ane A rIte jemajema aMdara ane bahAranuM aMtara vadhe che, tema tema enI muzkelIo paNa vadhatI jAya che. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI samaviSama zreNIo 263 jayAre sAdhakomAM vicArazakti tIvra hovA chatAM kriyAzaktimAM maMdatA, anucitatA ke viddhatA dekhAya tyAre tyAM AvuM ja kaMI kAraNa hoya ema UMDANathI tapAsatAM saheje jaNAI Avaze. sAmAnya rIte ApaNe patana zabdane jyAM ne tyAM upayoga karIe chIe, paraMtu patananA paNa aneka prakAre hoya che. jagatanI dRSTie, DAhyA gaNutA mAnavanI dRSTie je patane mahAna hoya che, temAMnAM ghaNAMkharAM jJAnIonI daSTie sAmAnya hoya che; ane je sAmAnya hoya che, te ja ghaNI vAra mahAna hoya che. kAraNa ke jagatanI daSTi bahAra tarapha hoya che, jJAnIonI dRSTi aMtaHkaraNa tarapha hoya che. jJAnIo te patanane paNa vikAsanuM pUrvarUpa mAne che. ene e banavAgya hoya che ema paNa kahe che, eTale ja e jJAnI puruSo punaHpunaH pokArIne bhAkhe che ke satyAthI sAdhake pratyeka sthaLe samabhAvI rahevuM ane banavuM e ja uttama mArga che. A parathI paMDita ane mokSAthI sAdhaka ATaluM khAsa avadhAre ke samatAyoganI parAkASTAe pahoMcavuM e ja sakaLa sAdhanAnI saMpUrNa siddhi che. samatAmAM vyakitanI daSTie koI UMcA ke nIca nathI. ema kahuM chuM. dhUta adhyayanane caturtha uddezaka samApta thaye. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama uddezaka sadupadeza ane zAMta sAdhanA A dhUta adhyayananA cAra uddezakomAM sAdhanAne lagatI kamika vAta kahI, have sAdhanAmAM paripakava thayelA muni sAdhakanI dinacaryA vaNavavAne ahI sUtrakAra prayAsa kare che. muni sAdhakanuM jIvana bAhyadRSTie jotAM vyakitagata vikAsa sAdhavA pUratuM dekhAze, teye e vyakitagata sAdhanA ataDI, alI ke svAthI nathI hotI, paraMtu udAra, vivekI ane paramAthI heya che. ethI emAM pratyakSa ke parokSa ke InuMya ahita na hoya, eTaluM ja nahi paNa e sAdhanAmAM pratyakSa ke parokSapaNe risAnA ka9yANane uccatama Adaza heya che, ane have ja ghaTe. kAraNa ke vyakti ane vizvane gADha saMbaMdha che. vyaktinuM sUkSma ke sthaLa pratyeka AMdolana jaLAzayanAM kUMDALAMnI peThe TheTha kinArA sudhI pharI vaLe che. vyaktinA sudhAra vinA vizvane sudhAra nathI, svadayA vinA para dayA zakya nathI, saMyama vinA dayA ke vizvabaMdhutva prApya nathI, tyAga sivAya vidhaikaya sAdhya nathI, svArpaNa sivAya nirAsaktinI prApti nathI, ane nirAsaktadazAnI prApti vinA sAcuM sukha ke zAMti nathI. e bodhapATha bhikSu sAdhanI dinacaryA parathI saheje maLI rahe che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadupadeza ane zAMta sAdhanA 265 gurudeva bolyA[1] muni sAdhakane bhikSArthe jatAM gharamAM ke gharanI AsapAsamAM, gAmamAM ke gAmonI AsapAsamAM nagaramAM, ke nagaranI AsapAsamAM (vihAra karatAM), ane bIjA dezamAM ke dezanI AsapAsamAM, koI upasarga kare, (khoTI rIte kaSTa ke atikaSTa Ape. athavA bIjA kaMI saMkaTa ke duHkha AvI paDe) to tevA prasaMge dhairya dhAraNa karI, aDaga rahIne samyakdaSTivaMta (samadaSTi vALA) e munie e badhAM duHkho samabhAvapUrvaka sahana karavAM. noMdha -muni sAdhakane mATe ja bhikSA kSamya che, ema ahIM phalita thAya che. je muni sAdhake prApta thayelA ke thanArA pratyeka padArtha parathI pitAnI mAlikI utArI heya, eTaluM ja nahi paNa potAnuM zarIra suddhAM vizvane caraNe dharI dIdhuM hoya ane je saMcamanA sAdhanarUpe ja deha tathA tene lagatAM sAdhanono upaga karate hoya ene ja bhikSAne haka che. arthAt ATalI hadane jeNe tyAga karyo che, e ja bhikSA laI zake. ATalA tyAga pachIye bhikSA ke vastrAdi sAdhane na maLe, kaI niMde ke prazase, kaI pUje ke tiraskAra, toye tyAgInI dRSTimAM na viSamatA Ave ke na mana para sArI ke mAThI asara thAya ! enI daSTi kevaLa divya ane satyamaya hoya. e satya ane divya aMzo ja grahaNa kare, bIjA choDI de, asatya ane aniSTane varaje; kAraNa ke e mahApuruSo ema samaje che ke jagatanA mAnavo je kaMI karI nAkhe che e vRttinI adhInatAne laIne kare che, ane ethI emane kaI kaSTa Ape tyAre e mAne che ke emAM emano nahi paNa emanI vRttine deSa che; ane e vRttine paNa amAruM nimitta maLe ja vega Avyo, eTale amArI AMtarika vRtti paNa emAM kAraNabhUta hevI ja joie. kAraNa ke pUrvakALe ke vartamAna kALe je je jIvAtmAonA prasaMgamAM AvI jevA jevA saMskArathI sAruM ke bUruM je karma karyuM hoya te karma ja tevAM tevAM nimitto meLavI AvuM pariNAma lAve. AvI rIte AvA jJAnIo ane tyAgI puruSo karmanA acaLa kAyadAne aMta:karaNapUrvaka samajatA hoI pitAnI vivekabuddhithI A badhuM samabhAva Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 AcArAMgasUtra pUrvaka vedI zake che. saheja paNa harSa ke zokanI lAgaNI temane sparzavA pAmatI nathI, ane A rIte vRttinA nirbaLa saMskArane nirmULa karatAM karatAM teo vadhu ne vadhu sAtvika jIvana ghaDaLe jAya che. AnuM ja nAma cAritranuM ghaDatara. [2] AgamanA jANa, jJAnI anubhavI sAdhake pUrva, pazcima, dakSiNa tathA uttara dizAnAM bhinnabhinna sthaLomAM je loko vase che, te saune anukaMpAbuddhithI temanI yogyatA pramANe dharmanA judAjudA vibhAgo kahI batAvavA tathA e dharmanI vAstavikatA paNa samajAvavI. nedha-prathama to ahIM Agamana jANa jJAnI evuM sAdhakanuM vizeSaNa che. te eTalA mATe che ke so keI upadezaka banavAnuM sAhasa na kare ! upadeza to jJAnI, anubhavI, mAnasazAstrane abhyAsI, svara ane zAstrA tathA dezakALano jANakAra, vivekI ane vicArazIla hovo joie. tema agAu paNa spaSTa karyuM che. ATalI ucca gyatAvALo ja upadeza Ape. ema kahevAno Azaya e che ke upadeza upara ja zAstrano moTo AdhAra hoI loko tenA upadeza para rakhe beTe mArge doravAI jAya e bhaya rahe ja. eTale upadezanI pUrNa yogyatA pachI ja e kArya emane oNpavuM joIe e bhAva A sUtramAM pradhAna rUpe dekhAI Ave che. ahIM cAre dizAone nirdeza karavAnuM kAraNa e che ke dharma to sUryanA prakAza jevo vyApaka che. amuka mATe hoya ane amuka mATe nahi e dharmamA pakSapAta na hoya ke na hovo ghaTe. tema ja muni sAdhaka paNa pitAno anubhava abhedabhAve ane niHsaMkoca rIte koI paNa jAti, deza ke dharmane mAnanArAne kahe. ene paNa pakSapAta na hovo joIe. koIne ahIM prazna thAya ke evA masta ane niSpakSapAtI muni sAdhakane upadeza ApavAnI zI jarUra ? AthI ja sUtrakAra kahe che ke-jeonuM mAnasa upadeza grahaNa karavAne gya lAge temane ja e Ape, athavA je Ape ke mAge tene ja Ape. paNa koI jAtanI spRhA rAkhI ApavAnI utAvaLa na kare. ke ghaNA sAdhakomAM te sau koIne upadeza ApavAnI prathA thaI paDe che, teo potAnI pAse je kaI hoya te jaladI bIjAne ApavA maMDI paDe che. paNa e vRtti ucca koTinA sAdhaka mATe yogya nathI. A vRtti janmavAnAM kAraNomAM pipaTiyuM jJAna ane AtmazraddhAnI alpatA mukhya hoya Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drupadeza ane zAMta sodhanA 267 che chatAM ane udAratAnuM rUpa apAya che tyAMya bhUla thAya che. jaLArAya udAra che, chatAM kAinI pAse te peAtAnI udAratAnA paricaya ApavA jatuM nathI. kAMThe AvI je pAtra mUke te laI zake che, eTale upadeza e muni sAdhakane saMpradAya calAvavAnuM sAdhana nathI, paNa jijJAsunI jijJAsAprAptinuM ane te sahaja nimitta mAtra che, trIjI vAta ahIM sUtrakAra e paNa kahI de che ke dharmopadeza saune mATe eka ja jAtane na heAvA joie, paNa bhUmikAbhede bhinnabhinna hovA ghaTe. AkAra eka chatAM prakAre aneka rahe che. jema vaidyane tyAM davAe aneka heAvA chatAM te badhI davAne ekIsAthe ekIvakhate kAi paNa dardIne ApI detA nathI, tema AdhyAtmika vaidyo paNa je prakAranuM je mAnavIne dardInuM heAya te dardI mULa zeAdhI ene cAgya ja dharUpI auSadha Ape; ane te ja ene e pacca thAya. dharma AkhA vizvane ApI zakAya evuM udAra ane vyApaka tattva che, eTale tenI vyApakatA ane mRdatA paNa tevI ja udAra heAvI svAbhAvika che. koI paNa sAdhaka peAtAnI ceAgyatA pramANe e dhanA lAbha laI zake te rIte jJAnI puruSA ene dha samAve, enA vartamAna jIvana para enI tAtkAlika asara karAve. ghaNIvAra keTalAka sAdhakA dharmone nima udhAra khAtAnI peDhIe calAvatA heAya che, e yeAgya nathI. dharmanuM phaLa jIvana para tAtkAlika asara paNa jarUra karI zake ane jIvanane saMskArI banAvI zake che. eTale dha nagada che, udhAra nathI. paraMtu jJAnI puruSa ja Ave! sAceA dha' dekhADI zake, ane sAdhaka jeTaluM jIravI zake teTaluM ane tevuM ja te ApI zake, e vAta bhUlavI joitI nathI. [3] priya jaMkh ! evA sama sAdhA sAdhazravaNu karavA IcchanAramAtrane dharmanuM rahasya samajAve; pachI te muni sAdhaka hA ke gRhastha sAdhaka hA. saune ahiMsA, tyAga, kSamA, saddharmInuM suMdara phaLa, saraLatA, kAmaLatA, tathA nirigrahitA ityAdi sarva viSayAne yathA paNe khAdha kare. noMdhaH-dharmano artha rakhe kAI sAMpradAyikatAmAM laI jAya ! kAraNa ke prAca: pratyeka sapradAyamAM rUDhi ane uparanA karmAMkADAne dhama tarIke svIkArI Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 AcArAMgasUtra levAthI saMkIrNatA pesI gaI hoya che. ane tevI saMkucitatAmAM ja potAnA saMpradAyano dharma che, e ja paripUrNa che, ane amArA matamAM Ave te ja mokSa, mukti-nirvANa ke svarga maLe che, ema mAnanAro varga pratyeka saMpradAyamAM moTe bhAge hoya che. paNa e yathArtha nathI. jeke pitAnA saMpradAyamAM pravartata dharma tenA pravartaka mahApuruSe kevA samayamAM ane kayA sthaLe pravartAvyo hato te vakhate te dezanI prajAnuM mAnasa kevuM hatuM ? te pradeza karyo hato tyAre prajAmAM sAmudAyika vikAsa keTalo hato ? A badhA prazno sAthe te dharma, mata ke saMpradAyanA ItihAsane gADha saMbaMdha che. evuM satya vicAre to dharmane nAme leza paNa sAMpradAyiktA ke adharma nA nabhI zake. paraMtu AvA satya vicAra mATe je buddhi jAgRta thavI joIe te buddhinI ADe manuSya matAgrahanI je dIvAla bAMdhI dIdhI hoya che, te ADI Ubhe che ane satyane sparza karavA jatA rokI rAkhe che. miyA ADaMbara, AMdhaLI bhakti, mithyA atizayokti ane paraMparAgata kalpanAthI enuM mAnasa eTaluM rUDha thaI gayuM hoya che, ane hRdaya eTaluM to Avezamaya banI gayuM hoya che, ke navIna vicArazreNune pacAvI zake tevI viveka:buddhiya tenAmAM uddabhavI zaktI nathI. te mAtra uparanA karmakADemAM magna rahI dharmapAlananI itisamApti mAnI le che, vyavahAra ane dharmamAM moTuM aMtara paDavAnA nimittarUpa je kaMI hoya. te AvA prakAranI jaDatA ja che. ane A jaDatAe dharmanuM udhAra khAtuM nibhAvyuM che ema kahevAnuM prApta thAya che. ethI ja sUtrakAra e sthitithI bacavAnuM kahe che. dharma to jIvanavyApI vastu che. dharmiSTha dharmasthAnamAM ja mAtra nahi paNa vizvanAM je kSetro ke sthAnamAM te hoya tyAM pavitra rahI zake, ane pavitratAnuM vAtAvaraNa phelAvI zake. te evI sAcI dharmabhAvanA samajAve che, ane dharmanI AvI nagada bhAvanA cukAvI je jaDa rUDhie vahema, lAlaca ane bhayanAM bhUtanI sRSTi janmAvI che e dharma ja nathI ema spaSTa kare che. Avo nagada dharma vyaktigata paLAya to temAM vizvanuM kalyANa che ja. ahiMsAnA pAlanathI anya jIvone nirbhayatA ane zAMti maLe che, ane vizvamAM svArtha mATe pravartI rahelAM yuddho ane vairavRttinAM zamana Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadupadeza ane zAMta sAdhanA 269 thAya che. eka vyaktinA tyAgathI jemanI pAse padArtho na hoya temane re maLe che, ane eka Adarza tyAgInA tyAgane bIjAone cepa lAgavAthI prajAmAM sukhano pracAra thAya che. sahanazIlatAno guNa khIlavAthI vizvanuM kSubdha vAtAvaraNa zAna thAya che, pavitratAthI vAtAvaraNamAM zuddhi phelAya che ane lUMTaphATa, daMbha, pAkhaMDa, atyAcAra, anAcAra ityAdi deSone nAza thAya che. saraLatA ane kamaLatAthI vizvane sAcA bodhapATha sAMpaDe che ane pAmaratA, mithyAbhimAna, kadAgraho ane pUrvagraho devAI jAya che. eTale A rIte uparanA guNomAM dharma batAvyA che, ane e dharma tAtkAlika ja phaLa Ape che. ATaluM jANyA pachI dharma eTale saMskAritA eTalI vyAkhyA saheje samajAze. ane AvA saguNo jemAMthI prApta thatA hoya e dharma ja kriyArUpe Adara thaze. A dharma ane dharmakriyA gRhastha ke tyAgI sau kaI jIvanamAM utArI zake tema che; bhale pachI saMyoga ke zaktinI apekSAe enuM pramANa ochuM ke vadhu rahe. paNa sauthI pahelAM to e taraphanI ruci pragaTa thavI joIe. upadeza paNa e jAtanI ruci janmAvavAnuM upayogI sAdhana banI rahe che. [4] mekSArthI jaMbU! pratyeka muni sAdhaka A rIte vicAre ane vivekapuraHsara sarva nAnAmoTA jIvAtmAone dharma batAvo ghaTe. neMdha -uparanI dhamAM je dRSTibiMduo rajU thayAM che tene A sUtramAM AvatuM "vicAra ane vivekapura sara sau koIne dharma batAvavo ghaTe? e vAkya khUba puSTi Ape che. A sUtramAM "muni sAdhaka upadeza Ape" evuMya vAkya che. e parathI enI pAchaLa tathA muni zabda ghaNAM sUtromAM vArevAra vaparAya che enI pAchaLa zuM artha che te samajAya che. je sAdhaka pUrNa vicAraka ane sadA jAgaruka hoya che te muni gaNAya che. muni pada ahIM pUrNa tyAgI puruSanI yogyatA batAve che ane evA tyAgI puruSo ja upadeza ApavAne mATe vadhu yogya che ema paNa sUcave che. jemaNe dharmamAtra vAMcIne nahi paNa anubhavathI prApta karyo hoya, teo ja saphaLa upadeSTA thaI zake e to spaSTa bInA che. A sUtrathI have e paNuM saheje samajAze ke A rIte AvA tyAgI puruSo jagatanI anupama sevA bajAvI zake che. ajJAna e ja sarva duHkhanuM Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra ane anarthAnuM mULa che. ene e nivatI` zake che. pratyeka prajAne jeTaluM bahAranuM damana, atyAcAra ke sattA pIDatAM nathI teTaluM ajJAna pIDe che. ane vAstavika rIte teA bahAranI badhI pIDAe aMtaranA ajJAnathI ja janmI heAya che. anubhava paNa A vAtanI sAkSI pUre che. 270 AMkhA baMdha karIne cAlanAra peAtAnI pAse bheAjananA bhaMDArA hAvA chatAM tene jeI na zakavAne kAraNe ke bhAna na heAvAne kAraNe chate bheAjane bhUkhe mare che. e vAta jema spaSTa che, tema ajJAnI jane peAtAnI pAse vipula samRddhi ane zakti hAvA chatAM AtmavizvAsane abhAve pIDAca che e vAta paNa spaSTa che. eTale praznamAMthI ajJAnane jeTale aMze nArA thAya teTale a Mze zAMtine pracAra thAya e svAbhAvika hAi anubhavI puruSAe jJAnadAnane sarvazreSTha samajAvyuM che. AvuM jJAna te jJAnI ane tyAgI ja ApI zake. kAraNa ke bIjAone je kalpanAmAM hAya che te temane e anubhavagata heAya che. te [5] satyArthI jammU ! pUrvApara sabaMdhanA vicArapUrNAMka A rIte sadharma kahetA muni sAdhakAe A lakSa rAkhavuM joI e ke tema karavA jatA peAtAnA AtmAnuM, bIjAnuM ke anya kei prANI, bhUta, jIva ke sattvanuM dila dUbhavI na nAkhe, nukasAna na karI nAkhe, arthAt ke keAInuMya ahita na thAya evI rIte saddharma kahe. ,, noMdha:---A sUtra vadI sUtrakAre pAThakanI badhI zaMkAonuM bahu sarasa ane sacoTa samAdhAna karI nAkhyuM che ema kahI zakAya. " upadeza ApatAM peAtAnA AtmAnuM ahita na thAya ema kahevAmAM ahIM e Azaya samajAya che ke upadeza ApavA e kaI muni sAdhakanI sAdhanAnuM pradhAna aMga nathI. A vAta zrotA tathA upadezaka bannene ciMtanIya che. zrotAe jo ema samaje ke muni sAdhaka samAja pAsethI sAdhanasAmagrI le che ane tenA badalAmAM upadeza saMbhaLAve che, te! e zrotAo kazuM na pAmI zake. ane upadezaka paNa A hetue Ape te kazuM na ApI zake. upadeza e te upadezakAnuM sahajasphuraNa hAya, nya na heAya. pAchaLa UMDIUMDI paNa phaLanI icchA che, ane jyAM phaLanI icchA hoya tyAM bya Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadupadeza ane zAMta sAdhanA 271 zrotAe zuM lIdhuM? zuM karyuM ? evI evI sAttivaka ciMtAne eThe eka prakAranI Asakti poSAya tathA rAgabaMdhana paNa thAya che. sArAMza ke AtmAnuM patana na thAya, evI upadezamAM sahajatA hovI ghaTe. | upadeza ApavAmAM upayoga rAkhe eTale tyAgI sAdhaka to paNa tyAgano ja upadeza Ape e ekAMta artha na kare! joke bIjA sUtramAM "vibhAgaparvaka gharmanuM rahasya samajAve" ema kahI Ane khulAso ApI ja dIdho che. toye ahIM zrotAnuM ke anyanuM nukasAna na karI nAkhe ema vadI sUtrakAra tene ja vadhu nakkara rUpa ApavA mAge che. adhikAra pramANe ja dharma pace che. eTale pUrNatyAga jene na pacI zakato hoya tene te vastu ucca hevA chatAM ApavAthI UlaTI tenA vikAsamAM bAdhAo utpanna thAya che. A vAta A adhyayananA cothA uddezakamAM patananA prakAromAM sUtrakAra mahAtmAe kahI che. eTale pUrNatyAgI keIne alpa tyAga batAve emAM emanI nyUnatA gaNAya evo bhrama ke bhaya rAkhavAnuM kAraNa nathI. eka gRhastha gRhasthajIvana gALavA chatAMya vikAsa sAdhI zake che, ane jyAM sudhI pUrNatyAganI zakti na hoya tyAM sudhI A kramika vikAsa ja ene mATe yogya che, ema jainadarzana mAne che. te pachI tyAgI sAdhaka eka gRhastha sAdhakane enI yogyatA pramANe upadeza ApI saguNe vikasAvavAnI preraNuM Ape emAM aprAsaMgika ke ayukta jevuM zuM hoI zake ? vaLI A sUtra parathI bIjo bhAva e paNa phalita thAya che, ke je dharmanA pAlanathI bIjA keI dharmanuM ke vyaktinuM ahita na thAya, hita na haNAya te ja dharma vAstavika dharma gaNAya. sAcA dharmanI parIkSAnuM A mApakyatra khUba mananIya che. A rIte samajIne vartI zakAya te vyaktidharma jALavatAMya e vyakti kuTuMbadharma, samAjadharma, rASTradhama ke vizvadharmane pUrNa vaphAdAra rahI zake. kAraNa ke vyaktitvanI javAbadArInuM ene barAbara bhAna hoya. [6] AtmAthI jaMbU ! A rIte jAgRta rahele mahAmuni sAdhaka A saMsAramAM ajJAnathI athaDAtA ne DUbatA jIvone AdhArabhUta beTanI mAphaka zaraNabhUta banI rahe che. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 AcArAMgasUtra nedha:-ahIM beTanI sAthe jJAnIne sarakhAvI sUtrakAra jJAnInA jIvananuM Adarzacitra ApyuM che. beTa jema samudramAM taratA nAvamAM caDelAne ArAma ane AzvAsana Ape che tema jJAnI ane anubhavI mahApuruSa sAdhanAmArge AvelA ke cUkelA sAdhakane potAnA anubhavajanya jJAnathI sthira kare che, ane beTa jema DUbatA ne Azraya Ape che tema jJAnI ane patitane paNa pitAnA abhaMgadvAramAM Azraya ApI pAvana kare che. beTane jema UMca ke nIcanA bheda hotA nathI tema jJAnInI daSTimAM jJAti, paMtha ke tevA keI bheda hotA nathI. jema beTanI AsapAsa ceramera sAgara hovA chatAM e pitAnA svarUpamAM ane svabhAvamAM lIna tathA masta rahe che, tema jJAnIjane saMsAranA aneka prakAranAM pralobhano ane saMkaTa vacce masta tathA Atma bhAvamAM lIna rahe che. [7] priya jaMbU! sAdhanAmArgamAM udyamavata thayele sAdhaka, kramapUrvaka IcchAno nirodha karI sthitaprajJa tathA acaMcala cittavALo bane ane satata saMcamAbhimukha thaIeka ja sthaLe sthira na thatAM grAmanugrAma vihAra kare. noMdhaH-A sUtramAM sAdhanAnA mArgamAM pravezyA pachI sAdhakano kaI jAtano ane keTalo vikAsa thayo che ke thavo joIe enI samajaNa ApI che. prathama ja ahIM IcchAno niSedha karavAnuM kahyuM che. IcchAno nidhi eTale kriyAnA phaLanI jhaMkhanAne niSedha. kaI paNa kriyA karI tenA phaLamAtranI icchA choDI devI ke TI javI te IcchAno niSedha sAdhanAnA mArgamAM ati agatyanuM che. saunI vRttimAM ochA cA vadhu pramANamAM aihika lAlasA jaDAyelI hoya che. je sAdhanA pAchaLa lAlasAnuM tattva che te sAdhanA kadI saphaLa thatI nathI. ke lAlasAne nidhi jIvanamAM UtAravo kaThina to che ja, toye e sAdhya che. jemane karmanA niyamanuM bhAna thayuM hoya te kriyAnA pariNAmathI nirapekSa rahI zake che. ahIM muni sAdhakane sUtrakAra evI dazAmAM pravata vAnI preraNa kare che. kriyAnA pariNAmanI apekSA choDanAranI kriyAnuM pariNAma AvatuM nathI, Ave toya vedavuM paDatuM nathI; athavA teo dayeyazanya kriyA kare che, evuM kaI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadgupadeza ane zAMta sAdhanA 203 na mAne ! " kriyAneA kartA ja kriyAnA phaLanA bheAktA che"e vizvanA atUTa siddhAMta che. emAM kAI ne mATe apavAda nathI. paNa phaLanI apekSA cheADanAra phaLane pacAvI zake che. eTale ke kricAnuM phaLa zubha maLe! ke azubha maLe, e banne sthitimAM e samabhAve rahI zake che--samAna sthiti rAkhI zake che. ahIM kathitArAya paNa eTalA ja che. A eka nirAsaktineA ja prakAra che. AvI dazAmAM vatA sAdhakane sthitaprajJa muni ke jaina paribhASAmAM sthitAtma tarIke oLakhavAmAM Ave che. paraMtu sthitaprajJane paNa acaMcaLacitte pravRtti tA karavAnI che ema sUtrakAra kahI de che. paNa enI pravRttimAM phera eNTalA ja ke evA yAgI sAdhakanI pravRtti baMdhanakAraka heAtI nathI; kAraNa ke emAM AsaktinuM tattva nathI hAtuM. ane ethI ja e satpravRtti che. e pravRtti hAvA chatAM enI gaNanA nivRttimAM thAya che. AvA sAdhakanuM lakSya AtmAbhimukha ja rahe che. A rIte AtmAbhimukhavRttivALA e sAdhakanI pravRttimAM jagatakalyANa ane sAMcama e khanne hetuo jaLavAI rahe che. ! [8] meAkSAbhilASI jakh! je jANIne sakriyA Acare che te sAdhako sAdhA AvA pavitra dharmane kharekhara mukti ja pAmyA che. . . noMdhaH- mukti te| nivRttithI ja maLe ' e sUtranA ArAya na samajanArA je sAdhakA nivRtti eTale kazuM na karavuM evI ekAnta ane rUDha mAnyatA pakaDI bese che temaja te mAnyatAne lIdhe jeo pApa, pApa zabdathI DarIne satpravRttithIye DarIne dUradUra nAsatA phare che, temane mATe ahIM mAdarzana che. pravRtti ke nivRttine saMbaMdha mukhyatve AMtarika sAmagrI para avalaMbe che. enuM jemane bhAna nathI heAtuM, evA sAdhakAnA sa khaMdhamAM ja prAyaH Ama bane che. ahIM ema kahevuM prApta thAya che ke cecanya nivRtti pravRttinA pApa karatAM vadhu patana karAve che. e ALasa ane jaDatA vadhAre che. kAraNa ke caMcaLa mana abhyAsa vinA nivRtta rahI zakatuM ja nathI. deha nivRtta hAca te vakhate ene duSTa vega UlaTA vadhu jora pakaDe che. AthI, upalI mAnyatAne avAstavika TharAvI sUtrakAra spaSTa kahe che ke satpravRtti sAdhanAmAmAM jarAya khAdhaka nathI, balake te upakArI che; ane jyAM jIvana che, tyAM pravRtti anivArya paNa che--mAtra eTaluM smaraNa rAkhavuM ghaTe ke pravRttimAM vivekabuddhi ne niHsvAtA temaja satyanuM valaNa hAvuM joie. ane teA ja e pravRtti sAttvika nIvaDe; anyathA te patanakArI mane. 1 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 : AcArAMgasUtra - [9] paNa ahe priya sAdhake ! (sapravRttine bahAne) tame kaI khoTA prapaMcamAM phasAI jaze nahi. A vicitra vizvamAM dhanadolatanI prApti mATe taraphaDatA meMka pAmara jIvo aneka kAmanAothI pIDAtA rahe che. mATe (tevAonI jALamAM na phasAtAM) tame saMyamamArgathI jarAye calita na thazo. noMdha --ahIM sUtrakAra punaH coMkAve che. AtmalakSInI sahaja thatI pravRttimAM enuM Atmahita ke muktinA mArga jarAye rokAtAM nathI. eTaluM ja uparanA satravRttinA mArgathI phalita thAya che. rakhe koI ene UlaTe artha laI le ! ema kahevA mATe sUtrakArane A sUtra pharI kahevuM paDyuM che. kAraNa ke samAjanI sevAne bahAne keTalAka sAdhake saMyamamArgathI paNa dUra jatA rahe che, e ucita nathI. joke vAstavika rIte jyAM AtmalakSyatA che, tyAM jagatanI sevA nizcita rUpe che. paraMtu A vAta UMDI temaja anubhavagamya che. ahIM to sAdhaka pitAnuM AtmalakSya jALavIne pravRtti kare, ene cUkIne nahi, eTaluM ja yAda rAkhavAgya che. Ama pharIpharI kahevAnuM kAraNa e che ke A vizvanA ghaNuMkharA mANase aihika kAmanAthI pIDAtA hoya che. paNa AMtarika zaktinA abhAvane laIne aihika kAmanA paripUrNa karavAmAM teo samartha ke saphaLa nIvaDatA nathI ane ethI emanuM mAnasa vahemI, lAlacu ane pAmara banI gayuM hoya che ke pAmara banI jAya che. AvI keTinA jIvo keI sAdhu, saMta ke yogI tarapha potAnI aihika kAmanAnI pUrti arthe prerAya che. teo e eka sAdhanAarthe AvelA jijJAsu sAdhaka jeTalAM ja bhakti, prema ane jijJAsA batAvavA prayatna kare che. pachIthI dhIme dhIme teo potAnA mUDha svArthane sAdhavAnI peravI race che; niHspRhatAne La batAve che. paraMtu sUtrakAra mahAtmA kahe che ke AvA prasaMge e sAdhake emanAM evA rAgabaMdhanamAM jaDAI gayA hoya che ke teo rAgavazAt ghaNIvAra aNachAjatI ane saMyama viruddha pravRti paramArthanA bahAnAtaLe karI nAkhe che. ane je turata ThekANe na AvatAM A mArge AgaLa cAle che tematema emane A nAda vadhato jAya che; ane jema jema e nAda vadhato jAya che, tema tema pachI e TevAI paNa jAya che. A pravRtti sAdhaka mATe Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadupadeza ane zAMta sAdhanA 275 iSTa nathI. ghaNIvAra e ene sAdhanAthI cukAve che. ethI ja evA saMgathI nirlepa rahevAnuM sAdhakane vAraMvAra kahevAmAM Ave che. [19] vahAlA jaMbu ! hiMsaka vRttivALA ane avivekI ja je pApI pravRttio karatA DaratA nathI tevI sarva pApI pravRttione duHkhanA heturUpa jANuM jJAnI sAdhaka sarvathA emanAthI dUra rahe che ane A mAge kedha, mAna, mAyA tathA lebha ityAdi (Atmaripuo)ne paNa rame che. A sAdhaka ja karmabaMdhanathI mukta thAya che, ema kahuM chuM. noMdha -aviveka ane hiMsakavRtti ja ajJAna ane duHkhanAM mULa che evuM A sUtramAM batAvI sUtrakAra kahe che ke-krodha, mAna mAyA ane lobha e cAra kaSAyo rAga ane dveSanuM vistRta rUpa che. rAga ane dveSa e be ja saMsAranAM mULa che. vAstavika rIte to daiSa paNa rAgathI ja janme che. AthI rAga ja duHkhanuM mULa che. ane rAgathI mukta thavuM eTale sukhanI siddhi, ema phalita thayuM; eTale pratyeka jIvane sAthe eka ja mAtra vItarAgabhAvanI parAkASThA thavI e havuM ghaTe. ene sAdhyane mArga kahe ke vAsanAnA vijayane mArga kaho, je kahe che, A che. ane sAdhanAnA kramika vikAsathI enI siddhi thAya che. A vrata adhyayanamAM pUrvagrahanA parihArathI mAMDIne sAdhanAnI saMpUrNa siddhi sudhIne krama varNavAyo che. e mArge janAra sAdhaka baMdhanathI sarvathA mukta thAya che, evuM A sUtramAM sUtrakAra varNavI de che. akhila vizvanuM A dayeya che. ane te A rIte sahaja prApta thAya che. eTale dhUta adhyayanane sAra che. paraMtu ahIM koIne e prazna thAya ke mokSane mArga ATalo saraLa hovA chatAM ane sau keinI e meLavavAnI icchA hovA chatAM teno pAra yogIo paNa pAmI zaktA nathI, ema dekhAya che tenuM zuM ? ene paNa sUtrakAre A ja adhyayananA cothA uddezakamAM uttara Apyo che. sUtrakAra kahe che ke sAdhanAnI sIDI jeTalI saraLa che, teTalI ja emAM gUMcavaNo paNa che. enI AsapAsa eka tarapha pralobhananI khAI che ane bIjI bAju saMkaTanA sAgara che, tema ja gothuM khavarAvanArI bhUtAvaLo paNa sAthe ne sAthe ja che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 AcArAMgasUtra eTale tyAM je saMpUrNa rIte cetIne cAle che, pratijJAthe zira mUke che, te ja mAla pAme che. e vAta spaSTa karavA mATe upasaMhArarUpe sUtrakAra chellA sUtramAM kahe che keH [11] meAkSAthI jaMbu ! ( dehabhAnathI para thai ) dehanAzanA bhaya para vijaya meLavavA e ja saMgrAmanI TAca che. ( Atmasa'grAmane aMtima vijaya che. je sAdhaka mRtyuthI muMjhAtA nathI ) te sAdhaka avazya A saMsArane pAra pAmI zake che. mATe muni sAdhake jIvananA aMta sudhI sAdhanAmAmAM AvatAM saMkaTAthI nahu DaratAM lAkaDAnA pATiyAnI jema acaLa rahevuM, ane mRtyukALe paNa jyAM sudhI A zarIra jIvathI bhinna na thAya tyAM lagI mRtyune varavAnI hAMsabhera taiyArI rAkhavI. ( je mRtyuthI DaratA nathI te ja yuddha khelI zake che. je kSaNekSaNe mRtyuthI Dare che, te pAmara sAdhaka kazuMye karI zakatA nathI. ) noMdhaH----sAmAnya rIte ahIM vIratA prApta hAvI oie evA sUtrakAranA Azaya samAze. paraMtu A vIratA laukika paribhASAnI vIratAthI kaI vrudI ja che. bahAranA yuddhe caDelA vIrane ApaNe vIra kahIe chIe. paraMtu tyAM sAcI vIratA nathI. raNamAM laDatA yeddo " mane vijaya maLaze ke paralokamAM svarga maLaze' evA kaMIka praleAlanamAM muMjhAI, vaza thai, jIvanane nyAchAvara kare che. emAM dehadAnanI arpatA te che; paNa UMDANathI jotAM jaNAI raheze ke e dehANa mAtra eka. prakAranA AvezathI ja janmyuM hAya che. pAmelI duSTa vRttie 66 sAcI vIratAmAM koI paNa prakAranI lAlasA ke Avezane avakArA nathI. e vIratAne saMbaMdha mukhyatve AMtarika khaLa sAthe che; ane ethI ene upayAga kevaLa aMtaHkaraNa para sthAna sAme laDavAmAM ane temane haTADavAmAM thAya che. AvA vIrane e kudrumAM laDatAM zarIrane nArA thAya teAye paravA na heAca e vAkacane ArAya e nathI ke te ApadhAta kare. AnI pAchaLa e ArAya che ke--AvA vIra sAdhakane zarIranAM mUlya mAtra sAdhana tarIke hAya. sAdhyamAM sAdhana Dakhala karatuM hAya te! te naya te tenIce tene paravA na heAya. sArAMza ke teve Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadupadeza ane zAMta sAdhanA 277 sAdhaka zarIrane nAza thatuM hoya te thavA de, paNa vRttine adhIna na bane. eTale e svamAnI, masta ane svataMtra hoya. je mRtyuthI na muMjhAya te saMsArane pAra pAme che." A vAkyamAM gUDha rahasya che. vizvanuM pratyeka prANuM mRtyuthI muMjhAya che. game tevI duHkhI sthitimAM e hAca toye jIvavuM pasaMda kare che; mRtyu nahi. evuM ApaNe anubhavIe chIe. enI pAchaLa eka mahAna kAraNa che. ane te e che ke A jIvAtmA jhaMkhanApUrvaka A ja jIvanamAMthI je vastune zodhI rahyo che te na maLe tyAM sudhI ene mRtyu akAruM lAge. emAM jarAya Azcarya ke asvAbhAviktA nathI. mRtyu pAchaLa paNa bIjuM jIvana che; ane jyAM sudhI saMpUrNa vikAsa na thAya tyAM sudhI e maLe ja che, evuM ene bhAna na hovAthI mRtyu e ene mana jANe badhA jIvanane aMtima cheDe na hoya tema e ethI Dare che. bIjI bAju e je icache che te haju ene maLyuM nathI. eTale ja badhA bha karatAM mRtyune bhaya jIvamAtrane bhayaMkara lAge che. seMkaDe, lAkhe, ke karaDene mAtra potAnI be bhujAthI kaMpAvanAra vIra gaNuto ddho paNa A bhaya AgaLa kaMpe che ane pAmara bane che. mRtyunI aMtima paLane jene anubhava thayo hoya ke anubhava joyo hoya emane A vAtanI yathArthatA sahelAIthI samajAze. AthI ja ahIM sUtrakAre sAdhaka sAru enI sAdhanAnI parAkASTAnI kaTIrUpe A vAta kahI nAkhI che ke je sAdhaka dayeyane pAmyuM hoya ke te mArge vanyo hoya te ja mAtra mRtyunA bhayane jItI zake. kAraNa ke mRtyu e mRtyu nathI, paNa jIvanane pUrva raMga che. jyAre zarIrarUpI sAdhana jIvana laMbAvavAne gya na rahe, tyAre ja nisargazakti (jainadarzanamAM jene kAmaNaga kahevAmAM Ave che te) zarIra sameTI laI te jIvane bIjI navI bheTa Ape che, evI ene pratIti thaI gaI hoya che. paNa jeNe zarIrane sAdhya mAnI lIdhuM che, tevA jIvo zarIramAM mUMjhAI gayelA hoI emane A prasaMga akAre thaI paDe che. toye karmane kAyade te anivArya rahyo. eTale AvA jIvo sahaja rIte zarIramehathI chUTI zaktA na hovAthI emanuM zarIra jhuMTavavA mATe nisargane kaI mahAna rego ke tevAM mahAna kAraNe ja devAM paDe che. ane toye tevA chevo ati kalpAMta karatAM karatAM Akhare zarIra choDI zake che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 AcArAMgasUtra sAdhakane jeTalA zarIrameAha e thAya. paNa zarIrameAha tyAre ja ghaTe A svarUpa samajanAra sAdhakane cha che evA vizvAsa hAya, ane ethI ja e Ana'dita rahe. teTaluM ja kudaratanu` kA` echA prayatna ke jyAre enuM sAcuM svarUpa samAca. vastra thai gayA pachI navuM maLavAnu ja ahIM lAkaDAnA pATiyAnuM dRSTAMta ApI mRtyunA vijetAnI aDagatA kevI heAya te batAvyuM che. jema lAkaDAnA pATiyAne kAI le ke tema ja rAkhe teAya tene zuM thatuM nathI, khalake cheAlavAthI UlaTI duHkhanI asara thavAne badale camaka mahAra Ave che, tema ja sAdhakane jemajema kaSTa Ave tematema te vadhu camake, arthAt ke karmAMnA niyameA pratye te sahaja banI jAya. Ave! vIra ane nica sAdhaka ja mRtyu AvyA pahelAM ene je sadeze! Ave che te sAMbhaLI ke samajI zake che, ane mRtyunI aMtima mahAmUlI paLAne saphaLa paNa karI zake che. joke Ave! saMdeza te mRtyu pahelAM pratyeka jIvane maLe che. paNa jee meAhanI AMdhIthI gherAyelA ane badhira thaI gayA heAca che, te A gUDha saMdezAne joI, sAMbhaLI ke ukelI zaktA nathI. upasaMhAra AtmalakSI pravRtti e ja nivRtti. nivRtta sAdhakA anubhavamAM jemajema pIDha thatA jAya tematema jijJAsune peAtAnA anubhavanuM amRta yAgyatA anusAra ApatA jAya. sArAMza ke sadupadeza e AvA sAdhakane sahajadha banI rahe. teo pratyeka kriyAmAM A rIte sahaja heAya tathA kriyAnAM phaLamAM paNa samabhAvI ane samAdhivata hoya. AvA aDaga sAdhakAne kAI paNa nimitta na kapAvI zake, ke kAi paNa ka` emanI sAgara zI gaMbhIratAne na kSubdha karI zake. evA sAdhake game te saMyogAmAM kevaLa sAdhanAnI lahera jhIlatA rahe. ema kahuM chuM. dhUta nAmanuM SaSTha adhyayana pUrNa thayuM. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAparikSA *sAta uzakethI alaMkRta A sAtamuM mahAparijJA nAmanuM amUlya adhyayana viccheda gayuM che, upalabdha thatuM nathI. te viSe ema kahevAya che ke jyAre vIra saMvata 990mAM zrImAna devaddhikSamA zramaNa maNivare A sUtra pustakarUDha karyuM tyAre sAtamA adhyayanamAM keTalIka camatkArI vidyAone ulekha heI te jenAtenA (anAdhikArInA) hAthamAM javAthI temane geralAbhane vadhu saMbhava jaNAvA lAgyA. ane tethI te adhyayana lakhavuM temaNe baMdha karyuM. te game te he, paraMtu AvuM uttama adhyayana Aje ApaNuM dRSTithI cheka ja vegaLuM thayuM che te badala samavedanA prakaTa karyA sivAya ApaNe bIjuM zuM karI zakIe ? * kaI A adhyayananA sALa uddezake che ema mAne che. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimekSa vimekSa zabda ahIM tyAganA arthamAM che. vRttikAra paNa te arthamAM saMmata che. paraMtu te tyAga, ahIM padAthatyAganI apekSA karatAMya vizeSa te anya anya ta ke jemane jIvana sAthe saMbaMdha che temanA tyAga sAthe saMbaMdha dharAve che, e vAta bhUlavI na joIe. keIne ema prazna thAya ke -bAhya padArthanA tyAga pachI zuM tyAgavAnuM hoI zake? AnA uttaramAM sUtrakAra kahe che ke-muni sAdhakane tyAgI thayA pachI tRSNAdi vRttio para vijaya meLavavA mATe bIjA paNa aneka tyAga karavAnA hoya che. kAraNa ke bAhya padArthone tyAga te sAdhanAnI zALAmAM jAvApUra upayogI che. sAdhanAmAM joDAyA pachI je tyAga karavAnuM che, te mukhyatve upAdAnanI zuddhiartha che. upAdAnanI zuddhi eTale vRtti para lAgelA kusaMskAronI zuddhi. A zuddhi thayA pachI ja jIvanamAM ucca guNenI khilavaTa thAya ke je vAta kasAra ane dhUta nAmanA adhyayanamAM vistRta rUpe varNavAI gaI che. have sUtrakAra AThamA adhyayanamAM zeSa rahelA bIjA tyAga karavAnuM suMdara sUcana Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama uddezaka kusaMgaparityAga prathama uddezakamAM saMgadeSanA tyAganI vicAraNuM che. saMgatinI asara jIvana para bahu mahatvano bhAga bhajave che. temAMya bALamAnasa para te vadhu rIte. ema mAnasazAstravettAo vade che. sAdhaka paNa jyAre sAdhanAmArga tarapha vaLe che tyAre prathama te te dvija eTale ke pharIthI janmelA ane sAdhanAnA kSetrane taddana binaanubhavI hevAthI bALa gaNAya che. eTale ene ahIM je avalaMbananI AvazyakatA che, e pUrI pADe che. jenA saMgathI satya tarapha rici DhaLe te satsaMga. e lehacuMbaka che. jijJAsuvRtti e lokhaMDa che. pratyeka sAdhakamAM jijJAsuvRtti mukhyatve hevAthI satsaMga tarapha te hamezAM AkarSAtA rahe che. satsaMga e tenA sAdhanAmArganuM naMdana Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 AcArAMgasUtra vana che. enA zaraNamAM jaIne e saMzaya, glAni ane thAka utArI nAkhavA mathe che. AvA prasaMge tenuM hRdaya prema ane zraddhAthI eTaluM to taraboLa heAya che ke te satsaMganuM kalpavRkSa che ke uparathI dekhAtA daMbhI sasaMgarUpa kusaMganuM kipAka vRkSa che te jovAnI tapAsavAnI tene aSakabuddhi hovA chatAM te tene upayoga karavA rekAto nathI. AvA prasaMge bIjA daMbhI saMganI jALamAM na phasAI jAya ane sAdhanAmAM dattacitta (lIna) rahI paripakava banato jAya, te sAruM ahIM saMgadoSathI bacavAnA keTalAka niyame AvyA che, ke je vizALa daSTithI avalakavAgya ane vivekabuddhithI AcaravAyogya che. gurudeva belyA - [1] mekSArthI jaMbu! huM pratyeka sadAcArI sAdhakane uddezIne kahuM chuM ke dekhAvamAM suMdara (jainadharmanA zramaNa) chatAM cAritra pALavAmAM zithila bhikSane ke bIjA paMthanA cAritrahIna sAdhakane atizaya AdarapUrvaka azana (khAvAnuM), pAna (pIvAnuM), khAdya (mevo vagere), svAdya (mukhavAsa vagere), vastra, pAtra, kaMbaLa, ke pAdapucchana (rajoharaNa) ApavAM nahi, ApavA mATe nimaMtraNa karavuM nahi ke temanI sevA paNa karavI nahi. nedha-prathama take to pAThakane A sUtramAM saMkucitatAnuM darzana thaze. jainadarzana je vizvadarzananI yogyatA dharAvatuM hoya to e darzana mATe ATalI saMkucitatA paNa akSamya gaNAya, ema paNa kadAca jaNAze. paraMtu A sUtrane aMge ATaluM yAda rAkhavAnuM che: (1) uparanI bInA muni sAdhakane uddezIne kahevAyelI che. gRhastha sAdhaka ane muni sAdhamAM jeTalo tyAgane taphAvata che, eTalo ja niyamone taphAvata che ane hovo ghaTe. gRhastha sAdhaka a5saMcamI athavA ala5tyAgI gaNAya che, ane muni sAdhaka pUrNatyAgI gaNAya che, kAraNa ke emaNe sarva padArtho parathI Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusaMgAparityAga 283 pitAnI mAlikI haka uThAvI laI bhikSuchavana svIkAryuM che. eTale ja muni sAdhaka bhikSA mAgIne sAdhanAnI dRSTie jarUriyAta pUratuM laI zake che. (2) jyAM pitAne mATe jarUriyAta pUratuM ja laI zakAya tyAM bIjAne ApavAnuM vidhAna na hoI zake e svAbhAvika che. muni sAdhaka bhikSu ja gaNAya che. eka bhikSu bIjA pAsethI laI bIjAne ApavA mATe dAtA banato jAya te temAM enuM dAtArapaNuM ke udArapaNuM nathI, paNa vRttinI zithilatA che. ane tenI potAnI bhUmikAnI apekSAe e nIcenuM sthAna che. dAnIthI saMyamInI ane saMcamIthI tyAgInI ema uttarottara ucca bhUmikAo che. eka tyAgI Adarza tyAga pALate hoya, AtmabhAnamAM masta hoya, to te jagata para ghaNo ja upakAra kare che. e vAta spaSTa samajAya tevI che. eTale prathama to e ja daSTie A vRtti tajavAyogya che. chatAM eka . bhikSu sAdhaka bIjA bhikSu sAdhakane anna, pAna ke vastrAdi upakaraNonI khUba jarUra hoya ane tame tene na Ape to AkhI bhikSusaMsthA vyavasthita ane premamaya jIvana na gALI zake. e hetue sUtrakAra ahIM spaSTa kare che ke bhikSu kAraNasara bIja bhikSune annavastrAdi ApI zake che, ane zArIrika bimArI ke evA khAsa kAraNasara sevA paNa karI zake che. paraMtu " AdarapUrvaka nahi " e pada ApIne ema kahe che ke A badhuM upayogitApUratuM ja hoya, kAraNa vagara nahi. ghaNIvAra keTalAka muni sAdhakane evI Teva hoya che ke te bIjA muni sAdhaka pAse annavastrAdi sAmagrI hoya toye parANe ApavA mAMDe. AmAM sAmAne AdarabhAva meLavavAnI ke pite udAra ane sevAbhAvI che evuM bIjAne dekhADavAnI vRtti dekhAya che. sUtrakAra kahe che ke te vRtti muni sAdhaka mATe jarAye ISTa nathI, temAM UMDeUMDe paNa dUSitatA che. sAmAnya rIte samajJa zabdamAMthI sadAcArI ane kAmanA x niyuktikAro yadAha tattrayathA punazcAritratapovinayaveSvasamanojJAH yathAcchandAstu jJAnAcArAdiSvamanojJAH vRttikArastu samanojJo dRSTito liMgato na tu bhojanAdibhiH tadviparItastvasamanojJaH athara-niryuktikAra svachaMdI ke cAritra, tapa tathA vinayamAM samAnavRttivALA na hoya tene asamaneza ane liMgasamAna hovA chatAM AcAra, samAna na hoya ene samajJa kahe che. vRttikAra saMbhogI ane Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 AcArAMgasUtra zabdamAMthI asadAcArIne artha nIkaLI zake. vRttikAre saMbhogI ane asaMbhagI e paNa artha mAnya rAkhe che. paNa samajJa zabda ahIM bhikSubamaNunA Azaye nathI vaparAye, vezazramaNanA Azaye vaparAya che. sArAMza ke saMcama ke tyAgamAM pUruM lakSya na hoya tevA koI munine paNa bhikSu kazI sAmagrI na Ape. kAraNa ke (1) ene ApavAthI ApelA padArtho enI pAse adhika thavAne kAraNe durupayoga thavAne pUrNa saMbhava che; (2) padArthonI levaDadevaDa paricaya vadhAranAruM sAdhana che. ene paricaya vaghAravo hAnikara che. tenI sAthe paricaya na rAkhavAnuM eTalA mATe sUcave che, ke e saMgadiSanI potAnA jIvana para paNa asara thAya che. ane dhAre ke kadAca na thAya toye bIjAM aniSTo ochAM nathI. (1) halakA mAnasavALA sAthe paricaya ke vyavahAra rAkhavAthI samAjamAnasa para potA mATe kheTI chApa paDe che. (2) potAne anusarato varga ene paNa sadAcArI dhArI anusaravA lAge che, ane pariNAme ThagAya che. A aniSTa samAja ne Adarza gaNAtI vyakti mATe evuM bhayaMkara na gaNAya. eTale e rIte jANuM joIne koI paNa gRhasthane ke bhikSune potAnAM vastra, pAtra che tevI sAmagrI na Ape. prasaMga paDe te mAtra bhikSune ApI zake, ane te paNa mAtra enI jarUriyAtanI daSTie Ape; paricaya vadhAravAnI dRSTie na Ape; kusaMgane paricaya sarvathA tyAjaya che. eTale A AkhA sUtrane sAra che. [2] athavA (kadAcita) tevA asaMyamI sAdhuo (pote mAge nahi paNa UlaTA ApavA prayatna karatAM) ema kahe che ke ahIM munio ! tame A vAta nizcayapUrvaka dhArI rAkhajo ke "amAre tyAMthI khAnapAnAdi badhI vastuo tamane hamezAM maLI zakaze-mATe tamone bIjethI maLyuM hoya ke na maLyuM hoya, tame bhojana karyuM hoya to paNa tame amAre sthAne avazya padhAraje. amAruM sthAna Apane javAnA asaMbhegI artha le che. paNa asaMbhogIne artha mAtra svadharma ane svaliMgI eTalo ja levo. AMtarAdinA vyavahArathI saMbhegI nahi. asaMbhegIno artha te spaSTa ja che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusaMgaparityAga - 285 mArgamAM ja che. ane na hoya toye zuM? jarA phere khAIne paNa padhAraze. A pramANe lalacAvIne e cAritrahIna sAdhuo rastethI AvatAM ke jatAM kaMI Ape ApavAnuM nimaMtraNa kare athavA kaMI sevAcAkarI kare, to paNa e na svIkAratA emanA saMsargathI sadAcArI bhikSa hamezAM alaga rahe. neMdha -asaMyamI chatAM bhikSusaMsthAmAM bhaLelA sAdhakane munisAdhaka vastrAdi sAmagrI parANe na Ape, eTaluM kahevAthI sUtrakArane pUrNa Azaya spaSTa thayA na hovAthI sUtrakAra bIjuM sUtra kahI ahIM pitAne saMpUrNa Azaya vyakta karI de che. teo ema kahevA mAge che ke vibhinna dharmavALA eTale "vaiSNava, bauddha ke evA koI paNa bIjA sAMpradAyika dharmavALA ke bIjA gacchavALA" e artha karI emanAthI ataDA rahevuM e A parathI rakhe. kaI Azaya laI le ! ahIM vibhinna dharmavALA kahevAno sUtrakArane Azaro vibhinna vRttivALAnA arthamAM che. eka tyAganA valaNavALo hoya, bIje. tyAgIno veza hovA chatAM bhoganA valaNavALo hoya, te te bhinna dharmavALo gaNAya. AvA saMsarga bhayaMkara nIvaDe. ethI evA sAdhanA paricayamAM na AvavuM. ane ema kahI vastra, pAtra ke sevA e badhAM aMge paricaya vadhAravAnAM nimittarUpa hovAthI vastra, pAtra ke sevA ApavI nahi. eTaluM ja nahi, balake temanI pAsethI levI paNa nahi, ema samajAve che. chatAM A vAtane koI ekAMtarUpe pakaDI laI temanI sAthe avivekabharyuM vartana rakhe karatA thAya! te mATe trIjA sUtramAM A vAtanuM rahasya spaSTa kare che. sArAMza ke sUtrakArane Azaya kaI paNa (pachI te potAnA maMDaLano ho ke anya maMDaLano ho) patita sAtheya daiSavRtti vadhAravAnuM ke tenI niMdA karavAnuM kahevAne nathI; mAtra evA saMgadeSathI bacavAnuM kahevAnuM che. kAraNa ke jyAM sudhI sAdhaka satyamAM saMpUrNa sthiratA na pAmyo hoya, tyAM sudhI saMgadeSa tathA saMgonI asarathI enA pUrvaadhyAse jera karI ene mArga cukAvI de evA bhayano saMbhava rahe che. e bhayathI bacavA pUratI A vAta che. bAkI te pitAnI dRSTie patita dekhAtI vyakita paNa ghaNI vAra pAvanatAnI mUrti hoya che. eTale evI bhAMjagaDamAM paDI potAnA AtmAne niMdya pravRttimAM pADI nAkhavAnI kaI paNa sAdhaka pravRtti na ja kare, ane pratyeka kriyAmAM vivekabuddhine mokhare rAkhe. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 AcArAMgasUtra [3] aho jaMbU! keTalAeka sAdhake bicArA enI bhUmikA para hoya che ke jemane zuM grAhya che ? ke zuM AcaraNIya che? enuM ja haju spaSTa jJAna thayuM hotuM nathI. evA sAdhakane adharmIo (vibhinna vRttivALA) nA aMdhaanukaraNamAM bhaLI jatAM vAra lAgatI nathI. teo phalANune mAre ema kahIne bIjA dvArA jIvane haNAve che. athavA prANIhiMsA karanArane (chUpI rIte ke pragaTa rIte) anumodana Ape che, nahi dIdheluM le che, ane AvA prakAranI ajJAna tathA bhramajanaka yuktio bolyA kare che. teomAMnA keI kahe che ke "laka che,"keI kahe che ke "leka ja nathIkoI kahe che ke "leka sthira che," koI kahe che ke "nahi, Akho saMsAra anAdi che," koI kahe che ke "A lokano aMta che." jyAre koI kahe che ke "A saMsArano cheDe nathI" (eTale ke anaMta che), koI kahe che ke "(pApakarma paratve) e ThIka kayuM " bIjo kahe che "e khoTuM karyuM," kaI kahe che ke "e kalyANa che" bIjA te ja kAryane kahe che ke "akalyANa che," eka kahe che ke "A sAdhu che," kaI tene ja kahe che ke "A asAdhu che," keTalAka kahe che ke "siddha che." keTalAka kahe che ke "siddha ja nathI," keTalAka kahe che ke "naraka gati che, keTalAka kahe che ke "naraka gati ja nathI." neMdha -A sUtramAM sUtrakArano Azaya ati spaSTa thaI kahe che. saMgadeSa apAkaTa sAdhakane asara upajAvI zake che, mATe temane sAruM e tyAjya che. A vAtamAM saMzayane sthAna nathI. ane tenuM pariNAma zuM Ave che te paNa emAM varNavyuM che. eTale te bInA mAnasazAstrane vadhu susaMgata che ema paNa saheje jaNAI rahe che. sAdhanAmArgamAM hiMsA, parigraha ane kutarka e traNe mahAna dUSaNa che. te dUSaNo AvA saMgathI apAkaTa sAdhakamAM pesI jAya che, tethI te saMga kSamya nathI. A sUtranA uttarArdhamAM A traNe dUSaNo sAthI janme che tenI vigata che. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusa'gaparityAga 287 O A vigatamAM cArvAkamatathI mAMDIne TheTha anya dane, matA ane padhdhAnI mAnyatAone sughdhAM samAveza che, jemake (1) sthAvara ane jaMgamacara ane acara e banne padAmaca A jagata che. A pRthvImAM navakhaMDa ane sAta samudro che, paraleAka che, pApapuNya che, pAMca mahAbhUta che--ane dhamAkSa che, A jAtanI mAnyatA vedAMtanA eka pakSa dvaitamatano che. (2) leka che ja nahi; dekhAya che te mAyAjALa che. paraleAka ja nathI te pApapuNya zAnAM hoya ? A zarIra bhautika ja che. evI mAnyatA cArvAkamatanI che. (3) A AkhA leAka sadA nitya ja che, mAtra tene avirbhAva ane tibhAva ja thAya che, te kadI nAza pAmatA ja nathI, evI mAnyatA sAMkhyamatanI che. kAraNa ke teo ema mAne che ke asato'nutpAdAt satazcAvinAzAt je asat che te utpanna thatuM nathI ane sat che e naSTa thatuM nathI. (4) leAka calAyamAna ja che, kSaNika che, evI mAnyatA bauddha matanI che. (5) A Akhu jagata Adi che ane brahmAkRta che e mAnyatA paNa vedAMtamatanI che. jyAre (6) jagatanA Izvara peAte kartArUpa nathI, mAtra prerakarUpe rahe che, e mAnyatA naiyAyika vaizeSika matanI che. A sUtranA uttarArdhamAM sUtrakAre ApelI badhI yuktinA ane uparanI mAnyatAonA sAMkhya, bauddha, vaizeSika, vaicAcika, pUrvamImAMsA ane uttaramImAMsA e ce darzanane paNa A sUkSma nirdezamAM samAverA thaI jAya che. tr .. A rIte A badhAM mata, paMtha ke darzanAe amuka apekSAe ja peAtAnI mAnyatA jagata sAme mUkI hoya che. te badhA satyanA je aMze che. paraMtu jyAre sAdhakadRSTinA apekSita satya para te te mata, paMtha ke darzananA anuyAyIo pUrNatAnA AreApa kare che. tyAre temAM raheluM satya paNa dUSita * A rIte upara darzAvela pRthakpRthak mAnyatAone TIkAkAre suprasiddha daneAmAM ghaTAvavA prayatna karyA che. mArI mAnyatA pramANe sUtrakAranA samayamAM e daneAnAM khInne haraze teAya ene darzAnA tarIke nahi paNa matA tarIke ullekha che, ane enAM abhidhAna AthI bhinnarUpe che. emane kricAvAdI, akriyAvAdI, vinacavAdI ane ajJAnavAdI tarIke oLakhAvyA che. A saMbaMdhanuM vivecana SaTTana viSene sakSipta paricaya ke je upasaMhAramAM Apela che tyAM (paziSTa pruSTha 48 mAM) juo. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 AcArAMgasUtra thAya che. eTaluM ja nahi balake te ja satya che bIjuM nahi evo ekAMtaAgraha pakaDe che. satya kadI kevaLa buddhi ke kevaLa hRdayathI samajAvI zakAya nahi, temaja bahArathI lAvI zakAya paNa nahi. satyane AdhAra vyaktinA vikAsa para che. jene jeTalo vikAsa teTaluM te game tyAMthI ane game tyAre lai zake. ATalo jene vizvAsa hoya te ja satyAthI ane satyapremI gaNAya. A sAdhaka kadI pitAnI mAnyatAne vitaMDAvAda ke AgrahathI koInA para lAdavA prayatna na ja kare. te samaje ke huM je darzanane mAnuM chuM te darzananA sthApaka sarvajJa puruSa hoya, athavA huM mAnuM chuM te mata pUrNa satya para sthApita thaye hoya, toye huM te e mahAsAgaramAMthI mArI yogyatA ghaDA jeTalI hoya to teTaluM ja laI zakuM. ane ghaDA jeTaluM pAtra AkhA mahAsAgaranuM varNana karavA bese ke AkhA jagatane temAMthI pANI pIrasavA bese, to e dhRSTatA ja gaNAya. e to mAtra eTaluM ja kahI zake ke " huM tarasyo hato, tyAre phalANuM darzana ke matamAMthI tRSA mATe teTaluM huM pAmI zakyo chuM. ane mAre mATe to e eka mahAsAgara che ema mane lAgyuM che. ane tenAM A kAraNa che." ATaluM paNa nirAgraha, niHsvArtha ane saraLa buddhithI kahe. emAM ja sva ane para ubhayanuM zreya ane zAsana ke darzananI prabhAvanA che. ethI vizeSa kahevuM ke vitaMDAvAdamAM kheMcAI javuM emAM sva ke para keInuMya hita nathI. jainadarzanane syAdvAda vizva paranA badhA mata, paMtha, saMpradAya ke gharmone A rIte samanvaya sAdhI Ape che. te ema zIkhave che ke jagatanAM badhAM darzane amuka amuka apekSAe satyanA ja aMze che-keI vikasita ane koI avikasita. paraMtu amuka aMza jyAre bIjA aMzamAM bhaLI na zake, eka bIjAno tiraskAra kare tyAre e vikRta thAya che, ane satya maTI satyAbhAsa bane che. jyAre A sthiti thAya tyAre te mata ane tenA anuyAyIo mATe te nAva maTI paththararUpa bane che; A saMsArarUpI mahAsAgaramAM pite DUbe che, ane tene pakaDanArane paNa DubADe che. paNa je mata, paMtha ke darzana bIjAM satyane pacAvavAno avakAza rAkhe che, te udAra ane saMgaThita banI pUrNa satyanA mArge gati kare che ane pitAnA anuyAyIone paNa vikAsano mArga zodhI Ape che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasaMgaparityAga jyAre manune pitAnI mAnyatAne jAma thAya che tyAre te uparanA lakSya ke dayeyane bhUlI jaI zuM kare? tenuM rekhAcitra sUtrakAra nIcenA sUtramAM dere che. ahIM e spaSTa karI devuM joIe ke potAnI mAnyatAne vaLagI rahevAno moha jAge e akasmAta nathI paNa bhUmikA che. sAmAnya rIte jagata-mAnavasRSTi tarapha nihALatAM A eka mAnavaprakRtinuM lakSaNa hoya tevuM paNa dekhAya che. AvuM hovuM e asvAbhArvika nathI. potAnI mAnyatA potAne game tyAre ja tene pacAvI zakAya, e eka sArvatrika niyama che. paNa mAnava potAnI mAnyatAne potAnI rucirUpa mAnIne ja nathI besI rahe, tene eka navIna kiraNa ja nathI mAnI zakate. paNa e ja pitAnI mAnyatAne pUrNa mAnI emAM ja pote muMjhaI rahe che. ane e rIte AkhA jagataneya mUMjhAvavA mathe che. ahIM ja bhUlanuM mULa che. zANA ane buddhimAna gaNAtA sAdhakanI buddhinI bAraNAM baMdha thavAnuM mULa kAraNa paNa ahIM che. | Avo sApaka vizvanI vizALa vidyAzALAmAM racanAtmaka zikSaNa ApatI vividha vastuomAMthI kaMI ye navuM pAmI zakato nathI, tene mana kaMI navuM lAge to ye te mAtra jUnAne siddha karavAnA pramANarUpe tene saMdhare che, ane AthI to te UlaTeya vadhu vikRta ane bhramamaya bane che. sArAMza ke kaI paNa mata, paMtha, saMpradAya ke dharmanI mAnyatA eTale aMze te te mata, paMtha, saMpradAya ke dharmanA sAdhakane game, teTale aMze te temAMnuM satya jhIle; ane te eka ja kiraNathI saMtoSa na pakaDatAM satyanA sAgara samA aMtaHkaraNanA anaMta sUramAMthI tene anukULa maLatAM bIje je je delane maLe temane avakAza ApI potAnA sAregamanI suMdara saMvAdanA sAdhe, ane AtmAnAM e divya saMgItamAM magna bane, emAM ja enuM hita che. [4] paNa priya jateo mAtra kuyuktithI dharmane siddha karavA mathe che. eTaluM ja nahi balake eka bAju kadAgrahapUrvaka potAne mAnelo dharma ja sAce ane mukitadAtA che ema bIjAone ThasAvavavAno prayatna kare che, ane bIjI bAju bIjA dharmanI niMdA karatA phare che. (teo pite DUbe che ane anyane DUbADe che.) AvA ekAMta19 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 AcArAMgasUtra vAdI ane kadAgrahIonA prasaMga paDe teA taTastha sAdhake temane e ja pratyuttara ApavA ke tamAruM kheAlavuM akasmAta ( hetu ane vivekathI rahita ) che. kAraNa ke sa`na, sadarzI ane jagakalyANanA icchuka bhagavAne ema kahyuM che keH--jee peAtAnuM ja satya che ema mAne che ke vahe che te ekAMtavAdI che ane satyathI pote ja vegaLA rahe che. (A rIte kahI sama ane buddhimAna sAdhakAe evA kadAgrahI sAdhakAne prasaMga paDaye samajAvavA prayatna karavA, paNa jo tethI kaI paNa hetu na saratA hoya teA ) temaNe tevA prasa Mge mauna sevavuM. noMdha------A sUtramAM anekAMtavAdanAM kiraNA vadhu prakAzita rUpe nare paDe che. ahIM ja jainadarzana zuM che e spaSTa samajAya che. sUtrakAra kahe che ke mAnyatAnA bhramamAM Agrahabuddhine vadhu avakAza che. ane Agraha kadAgrahanuM svarUpa pakaDe che. kadAgraha eTale peAtAnA matane pakaDI rAkhavAnI jajiTala ane jaDa vRtti. A vRttine mahApuruSAe jaLAnuM svarUpa ApyuM che. A vRtti aniSTa karAve che te kAnAthI ajANa che ? dharmAne ADe thayelAM anaEneA tathA vaTALavRtti mATe thayelI hiMsAnA itihAsa A vAtanA puSTa pramANarUpa che: duniyAmAM pravartatA matA, tathA saMpradAyA ke dharmanA prAraMbha tapAsIe te teo kAI eka kALa ane saMyeAgeA parathI janmyA heAya che. te vakhatane itihAsa tapAsatAM ema thavuM vAstavika hAya che. evuM jaNAyA vinA rahetuM nathI. paraMtu e ja mAnyatAne jyAre trikALAbAdhita ane pUrNa satyarUpa mAnIne tene anusaranArAe anya kALa ane anya sayeAgeAmAM paNa te ja rUpe tene rAkhI mUkyAne Agraha seve, ane e Agrahane vaLagI rahevA mATe bIjI vADe! race, ane uparanA sUtramAM te sUtrakAra kahe che ke te vADAne khInae para parANe lAdavAne prayatna thAya, tyAre te mAnyatA ekAMta ane ana kArI ane emAM Azva jevuM nathI. paNa satyAthI sAdhaka A pravAhamAM kheMcAI peAtAnuM patana na neAtare e khAtara sUtrakAra ahIM spaSTa bhAkhe che ke AvI bhAMjagaDamAM satyArthI sAdhaka na paDe, ke bIjAne paDavAmAM sAtha na de, ane khanI zake te teve mArge jatA sAdhakAne te premapUrva ke peAtAne anubhava kahI sanmArge vALavAnA prayatna kare. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusaMgaparityAga 291 satya kevaLa buddhinI yuktio ke hRdayanA AvezathI siddha thaI zakatuM nathI; buddhi ane hRdaya banenI zuddhi ane samanvayudvArA pAmI zakAya che. satyAthIne Agraha zAne? ane hoya toya pitApUrato ja hoya; e satyane jIvanamAM utAravAnA prayogano hoya, mAnyatAne nahi; kadAgrahIne te mAnyatAne ja Agraha hoya che, satyano nathI hote, kAraNake satyanAM kiraNe tyAM pahoMcI zaktAM nathI. satyAthI ane kadAgrahIne A tAratamya vicAravAyogya che. A sUtramAM bIjI vAta e paNa kahI che ke pote svIkArelI mAnyatA ke Acarele dharma game teTalo unnata hoya te tene kadAgraha ke garva na hevo ghaTe, ane anyane Acarele pitAnI apekSAe Utarate hoya toya enI nindAya na hovI ghaTe. ema karavAmAM ekAMta aniSTa che. chatAM kaI ema karatuM hoya te satyAthI enA upara paNa krodha ke roSa na kare; mAtra ene premapUrvaka samajAvAno prayatna kare, athavA ema thavuM azakya hoya to mauna rAkhe. eTaluM ja satyAthIne mATe hitAvaha che. [5] khAsa prasaMga paDe te matAgrahI sAdhakane muni sAdhake saMkSiptamAM A rIte samajAvavuM ke "je je dharmane bahAne pApakarma thaI rahyAM che (temAM huM mAnato nathI ) te badhAne huM cheDI devA mAguM chuM." mArI ane ApanI mAnyatA vacce A ja bhinnatA che. nedha-kadAgrahI sAthe dalIlamAM UtaratAM keTalIkavAra sAmAne paNa kadAgrahane cepa lAgI javAne bhaya che. AthI prAyaH mauna rAkhavAnuM ane khAsa prasaMga paDe to gharmanI vAstavikatA pote je rIte samajyo che e zAMta bhAve ane anubhavapUrNa rIte samajAvavAnuM sUtrakAra mahAtmAe AgaLanA sUtramAM sUcavyuM. - A sUtramAM satyane paNa kevI rIte ane kevA AkAramAM mUkavuM te spaSTa karI de che. AmAMthI satyapriya sAdhakane jANavAnuM ghaNuM maLI raheze. satyAthInA mukhamAM kaI paNa vyaktinI vyaktigata TIkA na hoya, temaja kaI paNa mata, paMtha, saMpradAya ke dharmanI dhRNAye nahAya, evuM A sUtramAMthI phalita thAya che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 AcArAMgasUtra je dharmamAM kadAgraha ke dharmajhanUna na hoya, je dharmanA saMsthApaka nisvArthI tathA nirdoSa jIvana jIvyA hoya ane je dharma kevaLa Aveza ke lAgaNInA uchALA para kiMvA kerI dalIlo para nahi paraMtu satyanA sudaDha pAyA para pratiSThita thaye hoya, te ja dharmane dharma gaNe; ane uparanA guNethI viruda eTale ke dethI dUSita hoya tene adharma gaNe. A ja dharma ane adharmane oLakhavAnuM satyArthInuM sAcuM mApaka yaMtra che. dharmane oke jyAM jyAM adharma jue tyAM tyAM tene dUra karavAmAM pitAnuM baLa kharace. ane jyAM jyAM satya jue tyAM tyAMthI tene pote ni:saMkoca ane udAra bhAve zodhIne pitAnuM kare. satyArthInAM to A be mULalakSaNa che, enI kriyAparathI e spaSTa parakhAI rahe che. paNa A adharmane dUra karavAno prayatna karatAM karatAM enuM dayeca to kevaLa satyazodhananuM ane svIkAravAnuM ja hoya. satya zodhavA jatAM vaccenAM bAdhaka aniSTone dUra karavAnI kyiA thAya che te svAbhAvika che, paNa te enuM daya na hoya. A Azaya kahI have nIcenA sUtramAM sUtrakAra vivekane mukhya sthAna Ape che. [6] satyAthI jaMbU ! je sAdhaka ATalo viveka samaje tene gAmamAMya satyanI ArAdhanA sulabha che ane jaMgalamAMye sulabha che. ane jenAmAM ATale viveka nathI te gAmamAM rahe teya dharmanI ArAdhanA karI zakato nathI ne jaMgalamAM jAya teya dharmanI ArAdhanA karI zakatA nathI. evuM jagatanA sarva jIvo pratye pUrNa samabhAve jIvI janAra zrI sarva bhagavAne anubhava pachI bhAkhyuM che. noMdha -dharma vivekamaca daSTimAM che evuM uparanA sUtramAM spaSTa kathana che. je mAnyatA, vicAraNuM ke kriyAmAM vivekabuddhinuM sthAna na hoya temAM aneka deno saMbhava che. ema kahI sUtrakAra e batAve che ke vivekabuddhi para dharmane mATe AdhAra che. bIjI vAta e che ke sthAnanI kazI mahattA nathI. joIe te vasativAsa kare ke joIe to jaMgalamAM jaI vase. anubhava ema ja kahe che ke jenAmAM vivekabuddhi jAgRta thaI nathI tene vasati ane jaMgala bane samAna asara utpanna kare che. jaMgalamAM jaIne paNa avivekI pitAnA saMsArane kalpanA dvArA khaDe karI zake che; jyAre vivekI sAdhaka vasatimAM rahevA chatAM saMsArathI nirlepa rahI zake che. sArAMza ke patana Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusaMgarityAga 293 ane vikAsanA saMbaMdha sthAna, kSetra ke tevAM kAI bAhya nimitto sAthe nathI, upAdAna sAthe che. AthI eTaluM phalita thayuM ke koI paNa khAdya nimitto, saMyoga ke kriyA jeTajeTale aMze upAdAnanI zuddhimAM sahAya kare teTaluM ja tenuM mahattva ane upayogIpaNuM che. [7] priya jammU ! AthI ja zrIbhagavAne upAdAnanI zuddhine mahattva ApyuM che, ane te zuddhi sAruM mukhyatve sAdhakanA traNa sAthIe traNa yAmeA (tratA) batAvyA che. A puruSA A tattvAnuM rahasya pAmIne hamezAM sAvadhAna rahe che. noMdhaH--prathamanA sUtramAM tyAgInA dharmanuM ane saMgatidoSathI khacatAM rahevAnuM mArgadarzana karAvyuM, eTale sAdhakane khAdya nimittonA lepathI nile`pa thavAnuM sUcavyuM. paNa temAMya vivekabuddhi tA heAvI ja joIe ema samajAvIne A sUtramAM sUtrakAre upAdAnanI zuddhinAM mukhya sAdhanA varNavyAM che. traNa cAmA traNa vratAnA amAM che. vRttikAre te vaya ane vrata ane arthA lIdhA che. TIkAkArane paNa lagabhaga e ja abhimata che. teAye ahIM emane vratanA artha vadhu prastuta lAgyA che. joke e zaMkA thavI zakya che ke vrate tA pAMca ja hAya, kAraNa ke bhagavAna mahAvIranA samayanI A vAta che. emanI tIrtha sthApanAmAM pAMca vratone sthAna maLyuM che, paNa e zaMkAnuM samAdhAna maLI rahe che. ahIM darzAvelAM traNa tratAmAM ahiMsA, satya ane nima matvane samAveza che. paramasatya e dhyecarUpa che, ane ahiMsA tathA nimatva e e enAM sAdhanA che. ni matvanA saMbaMdha prAya: vRtti sAthe che. jeTale aMze vRttimAM nimatvanI bhAvanA dRDha thAya teTale aMze pakriyAmAM ahiMsA Utare ane satyanA aMze| vikase. je sAdhaka vRttimAM nimatva lAvavAnA prayatna karatA hAca te jananendriyane ane bIjI iMdriyAne paNa sacamI tA hAya ja. sauthI prathama strImAhatA tyAga ane pachI padArthAnI saMgrahabuddhine tyAga, e banne nimamatvamAM pravezavAnI prathama bhUmikA che. eTale A rIte e traNa vratAmAM pAMce vratoneA eka cA bIjI rIte samAveza thaI ja jAya che. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 AcArAMgasUtra - jeTale aMze A vrato kriyAmAM Utare teTale aMze te Arya gaNAya. ema kahIne-Aryapada mUkIne-sUtrakAre Arya gaNAtA ke Arya thavA mathatA mAnavamAtrane A sanAtana dharma che ema sUcavyuM che. Arya zabda keI eka kSetrane ke keI eka maMta, paMtha ke dharmane zabda nathI. 'Arya eTale sabhya mAnava." jagatanI sarva mAnavaprajA potAne sabhya kahevaDAvavAnuM pasaMda kare che. eTale A dharma AkhAye vizvane che. vizvanI zAntinuM mULa paNa e dharmanA pAlanamAM che. evuM AmAMthI phalita thayuM. ' ' [8] mokSAbhimukha jaMbu! A rIte sAthIonI ArAdhanA karI jeo phedhAdi de sAme jhajhUmI emanA jorane zAMta kare che teo ja pApakarmathI ane pApI vRttithI alaga rahI zake che. ane e ja anidAna-eTale ke pitAnA AtmAne na vecanAra tarIke prasiddha thayA che. A neMdha -odhAdi ripuo sAthenuM druddha to vItarAgabhAvanI pUrNa parAkASTAe na pahoMcAya tyAM sudhI cAlavAnuM ja, paraMtu sAdhakamAM ane sAmAnya jIvamAM eTalo ja phera ke eka enI sAme laDavA Ubho rahe ane bIjo ene vaza thAya. je laDavAne taiyAra thaye che te kadAca prathama hAre to temAM jItavAnI abhilASAnuM hovApaNuM che, eTale bamaNA jorathI sAmagrI meLavavAnA puruSArthanI taka che. ane bIjAne e nathI. jyAM sudhI ATalI taiyArI na thAya tyAM sudhI padArthothI dUra rahevuM bhale zakya thAya, paNa pApakarmathI chUTavuM zakya nathI. ane je pApakarmathI chUTavAne zaktimAna nathI te pitAnA AtmAnuM kSaNekSaNe devALuM kADhe temAM Azcarya jevuM kazuM nathI. jagatamAM je je jIvo parabhAvamAM mUMjhAIne svabhAvanuM lilAuM karatA dekhAya che te te jenI A eka bhUmikA hovAthI teo tema kare che. jyAM sudhI bahAra ja zodhavAnI daSTi che, tyAM sudhI Ama thavuM svAbhAvika che. eTale je e sthiti TALavI hoya ane sAcA vijetA banavuM hoya to e sAthI subhaTane sauthI prathama potAnA karI levA ghaTe. eTaluM A sUtra parathI sahelAIthI samajAze. " [9-10] ahe sAdhake juo -cI, nIcI, tIrachI (madhyama) ane saghaLI dizAo tathA vidizAomAM jeTalA jIvo rahelA che, te pratyeka nAnAmoTA jIvajaMtune karmasamAraMbha rahelA che. mATe Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusaMgaparityAga vivekapUrvaka samajIne-maryAdA jALavIne zANo sAdhaka pite nAnAmeTA koI paNa jIvone svayaM daMDa na kare bIjAdvArA na karAve, ane je keI tevuM karatA hoya temane anamedana paNa na Ape je ahiMsA, satya ane nirmamatvane sAthI banAvavAnuM kahyuM te jIvanavyavahAramAM kema Utare ene mArga batAve che. ane A be sUtromAM to sUtrakAra mahAtmAe adharmanI ane pApanI AkhI gUMcavaNane ukela paNa ApI dIdho che. A vAta pratyeka sAdhakane khUbakhUba mananIya che. teo prathama sUtramAM ema kahe che ke A jagatamAM koI paNa dehadhArI eve jIvAtma nathI, ke je kamasamAraMbhathI eTale ke kriyAothI mukta hoya. sAdhake pachI bhale teo nivRttikSetra ke pravRttikSetra, jJAnayoga ke kamaga, ke evA bIjA koI kSetramAM yojAyA hoya te saune kriyAo karavI paDe e banavAyogya che. koI kaI prasaMge zArIrika ke mAnasika e bane kriyAo paikI keI eka mukhya hoya ane bIjI gauNa hoya, paNa kriyAo nathI ema te na ja kahI zakAya. eTale bIjA sUtramAM kahe che ke kriyAo che mATe pApakarma che evuM ekAMta nathI. je meghAvI sAdhaka te kriyAomAM viveka rAkhe che te pApakarmathI bacI zake che. ane te kevI rIte bacI zake che, tene paNa spaSTa khyAla sUtrakAra mahAtmA nIcenA sUtramAM ApI de che. adharmamAM AtmAnuM patana che ja. pApamAM AtmAnuM patana hoya ane na paNa hoya. adhama ane pApanI A taratamatA khUba vicAravAyogya che. AraMbha karo eTale hiMsakavRtine sthAna ApavuM. jeTale aMze vRttimAM hiMsA ke ahiMsA hoya teTale aMze kriyAomAM adharma ke dharma, puNya ke pApa hoI zake. evo ene sAra che. [11] je jIvAtmAo (mUDha svArtha tathA ajJAnane vaza thaI) pApakarma karatA hoya to emanI e kriyA "amArAthI joI paNa zI rIte zakAya ?" AvI bhAvanA uttarakathita dharmamaya jIvanavALA sAdhakomAM sahaja hoya che. noMdha -paNa uparanAM sUtromAMthI kriyAmAM game tema vatI zakAya evo koI UlaTe artha laI le te pahelAM sUtrakAra A sUtramAM tevA sAdhakanI modazA spaSTa karI de che. jenI vRttimAM sAcI ahiMsA sthApita thaI che, Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 AcArAMgasUtra te pAte kadI upayegazUnya kriyA nahi ja kare. eTaluMja nahi khalake jee vivekazUnya kriyAe karatA heAya temanAthI paNa dUra raheze. ema kahI te eka vyavahAru dRSTi khaDI kare che. te e che ke ahiMsaka hiMsA na kare, eTaluM ja nahi paNa hiMsAne joI paNa na zake, eTale ke hiMsAne virodha paNa kare. A parathI eTalu spaSTa thayuM ke jainadarzananI ahiMsA kevaLa niSedhAtmaka ja nathI balake vidheyAtmaka paNa che. eTale ke ahiMsakanuM mApa prema para nirbhara hAvuM ghaTe. sAdhaka jeTaleA vizvapremI teTalA ja te ahiMsaka gaNAya. [12] vahAlA meAkSArthI jaM! A rIte pApakanuM rahasya samajIne buddhimAna, saMyamI ane pApabhIru sAdhaka A ane evA khIjA daDAthI virame. noMdhaH--vivekjhuddhi, saMcama ane pApabhIrutA saphaLa thayAM tyAre ja gaNAya ke jayAre hiMsAnA saMskAre nirmULa thai vRttimAM ahiMsakatAno saMcAra thAya. upasa dvAra manuSyanI matibhinnatA pramANe bhinna vicAro heAya te kai asvAbhAvika ke hAnikAraka nathI. paraMtu peAtAnA vicAsa parama satya kalpI kadAgrahamAM paDI javuM, navIna vAdA ke matA racavA teja asvAbhAtrika ane hAnikara che. AthI jainadarzana ekAMtatAmAM na paDatAM anekAMtavAda svIkAre che. kAI paNa sAdhaka ekAMtavAdamAM sapaDAI na jAya te khAtara saMkSiptamAM mukhya mukhya matAnI mAnyatAnuM upara darzana karAvIne, kAI vAdo ke matA pAtapeAtAnI dRSTie khATA nathI paraMtu temanA koi ekane ja pUrNa satya tarIke mAnI levuM te ja khATI vastu che, ema samajAvI tevA matamatanA jhagaDAmAM na paDatAM sAdhake temAMnuM je kaI satya hoya te zeAdhavuM ane anya kadAgrahI sAdhakAne paNa tenuM bhAna karAvavuM ema khatAvyuM che. jyAM pApa nathI, pApI vRtti nathI, svArtha nathI, vAsanA nathI, kalezakaMkAsa nathI tathA kadAgraha paNa nathI ane * sAcuM e ja mAruM' evI bhAvanA prakhaLapaNe vate che, tyAM ja saddharma Take che. AvA saddharmI sAdhaka game tyAM vasIne ke rahIne satyanI sAdhanA pAte kare ane anya sAdhakAne matithI ja nahi, mAtra vANIthI ja nahi, paNa vanathI preraka bane. satyanI sAdhanA upAdAnazuddhinI bhAvanA pachI rArU thAya che. upAdAnanI zuddhi satyanuM Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusaMgaparityAga 297 ekalakSIpaNuM, vIratAbharI ahiMsA, ane ahaMtA tathA mamatAne tyAga e traNa sAdhane drArA kramazaH prApta thAya che. eka pAsethI lai temAMthI monane ApavuM e Ada dAna nathI. peAtAnI jarUriyAta ghaTADI temAMthI khIntane ApavuM e Adarza dAna che. saMgadoSanI asara jIvana para kAramI rIte pariName che. jee peAtAnu ja pUrNa satya che ema mAne che ke vade che, tee ekAMtavAdI che. kadAgrahane kuhADA vikAsavRkSanA mULane ja kApI nAkhe che. viveka vinA dha TakI zakatA nathI. kriyA te sarvatra che, paNa dharma ane adharmAMnA bhedane samaje pApa ane adhama mane bhinna vastu che. adharmanA saMbadha vRtti ane kricA anne sAthe che. pApanA kriyA sAthe hAya, paNa vRtti sAthe hAya ane na paNa hAya. adharmImAM AtmAnuM nizcita patana che, pApamAM heAca ane na paNa heAya. ema kahuM chuM. vimeAkSa adhyayanane prathama uddezaka samApta thayeA. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya uddezaka pralobhanaya prathama uddezamAM kusaMgatyAganI bInA vaNavI. A uddezakamAM sAdhanAmArgamAM vAraMvAra upasthita thatAM chatAM sAmAnya dekhAtAM pralobhane ke je vasatisaMgathI dUra rahetA sAdhakane paNa pitAnI jALamAM pakaDI pADe che, emane ahIM ullekha che. pralobhane suvarNanI sAMkaLa samA che. emanAmAM eka evuM AkarSaNa che ke emanA baMdhanamAM kei na nAkhe chatAMye manuSya hoMzehoMze svecchApUrvaka baMdhAya che. ane baMdhAyA pachI UlaTe pitAne puNyazALI manAve che. jemAM A eka ati Azcaryajanaka vastu che. saMyamanA kaDaka niyamothI kaMTALelA mumukSu sAdhake paNa keTalIkavAra A beDImAM sapaDAI jAya cheane pachI emanI. te samayanI mAnasika nabaLAIne lAbha laI pralobhane Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praleAbhanajaya 299 pAtAnI asara emanA mana para dRDha rUpe sthApita kare che, ane ati prayatnothI prApta thayelA susa'skAronI smRtine e naSTa karI nAkhe che. AthI sAdhakanuM jIvana sAMsArika viSayA prati prerAya che. e prasaMge e vRttinA pASaNa mATe ke kSudrAbhimAnanA poSaNa mATe evA sAdhako koi eka mAnyatA ke siddhAMtanu eThuM pakaDI pAtAnu bhaktamaMDaLa jamAvI vADA mAMdhavAnA koDa seve che. jyAre evA sAdhakAnI paristhitimAM bahu jhaDapI ane cheka ja palaTA thaI jatA dekhAya che, tyAre e ekAeka thayelA palaTAne joi emanA hitaiSI ke pU paricitAne du:kha, kheda ke AzcayanI lAgaNI uddabhavyA vinA rahetI nathI. AvA sAdhakonuM pUrva jIvana vairAgyapUrvaka pasAra thayeluM hAI janatAnA mAnasa para enuM pUjya sthAna aMkita thai gayu. heAya che. tethI e peAte ja nahi malake emanI rAgarakta janatA paNa emanA A mAne anumADhe che ane anusare che. tema ja bhakti, prema ane satsaMganA mahAnAtaLe e sAdhakanI bhAtika lipsA ke mithyADa bara vistare che. kadAca jo te sAdhaka pralAlanamAM cheka ja phasAI jaI chellI koTie jai pahoMce ane tyAganA dhyeyathI ja para thai jAya teA keTalIkavAra janatAnI UMgha UDI jAya che, ane te emane cheAMDI de che. paraMtu jo e sAdhaka pAte ardha - dugdha sthitimAM ja rahe. tA tA enuM gADuM AgaLa ne AgaLa vadhatuM jAya che. paraMtu A mArga ate tA peAtAne ane itarane bannene hAnikara ja nIvaDe che. tethI ja jinalagavAnAe sAdhakonA varga pADI cita niyamAnuM kaDaka pAlana Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 AcArAMgasUtra karavAnI kaDaka AjJA karI che. tenuM akSarazaH pAlana karavAmAM sAdhanAnI siddhi thatI rahe che. AsapAsanA gaMbhIra pravAhathI bacavA mATe racAyelA zramaNa sAdhakanA niyamarUpI killAmAM eka chidra paNa hAnikAraka nIvaDe che. AthI khAvuM, pIvuM ke bIjI sAmAnya kiyAmAM upasthita thatAM pralobhana para vijaya meLavavAnuM ane sAvadhAnatA rAkhavAnuM sUcavatA gurudeva bolyA:[1] bhikSu sAdhaka mazAnamAM athavA sUnA gharamAM, parvatanI guphAmAM, koI vRkSanA mULamAM, kuMbhAranI khAlI jagyAmAM ke bIjA koI ekAMta sthAnamAM pharato hoya, Ubho hoya, beTho hoya, ke sUto hoya, ane eve prasaMge ene joI kaI pUrvaparicita athavA koI anya gRhastha tenI pAse AvIne bhaktipUrvaka AmaMtraNa kare ke he AyuSyana tapasvIjI! huM Apane sAru khAna, pAna, khAdima, svAdima, vastra, pAtra, kaMbala, pAdapuMchana vagere suMdara padArtho Apane uddezIne, nAnA jIvonA AraMbhathI banAvIne, vecAtA laIne, udhAra lAvIne, phalANA pAsethI khUMcavI lAvIne kivA e padArtho bIjAnA hovA chatAM tenI rajA vagara lAvIne, ane mAre pitAne gherathI lAvIne ApuM chuM, athavA Apane mATe ja A khAsa makAna caNAvuM chuM, ke jIrNoddhAra karAvuM chuM. mATe Apa (kRpA karI) ahIM rahe ane khAo, pIo. noMdha -pratibhAdhArI bhikSane evo niyama hoya che ke e pite kaI eka sthAnamAM gayo hoya ane tyAM saMdhyA thaI jAya te pachI e sthAna game tevuM hoya te e sthAnamAM eNe rahI ja javuM joIe. te apekSAe mazAnanuM sthAna kalpI zakAya evo vRttikAra ane TIkAkArane mata che. joke zamazAna ane zUnyAgAranuM sthAna to sthavirakalpI ane jinakalpI bane mATe vidheya hoya e ghaNe sthaLe spaSTa ullekha che ja. dA. ta., uttarAdhyayana sUtranA bIjA adhyayanamAM paNa e padanuM sthAna che. evuM evuM te ghaNe Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhanaya 301 sthaLe maLe che toye vRttikAra ane TIkAkAra bane A vAtamAM asaMmata thAya che. kAraNake teo ene kahevA mAge che ke zamazAnanI AsapAsanA azuddha vAtAvaraNanI asara mana para pUrNa rIte thavAno saMbhava hoI vidhiniSedhAmAM mAnanAra, niyamabaddha sthavirakalpI bhikSu mATe te kacca nathI. paraMtu Ama kahevAne e bane mahAtmAono mULa Azaya mazAnamAM rAtrivAsanI anucitatApUratuM hoya ema uparanI bInAthI jaNAya che. paNa vAstavika rIte te A rAtrinI vAta ja nathI. je ke "e pada rAtrisUcaka mAnavAnuM kAraNa che, kharuM." paNa bhikSu pAse bhikSAnA AmaMtraNa arthe gRhasthanuM AvavuM rAtri mATe saMgata nathI. eTale A divasa pUratI vAta hoya ema mAnavuM mane sarvathA susaMgata lAge che. sUtrakAra mahApuruSe ahIM nirjanatAsUcaka sthAne nirdezyAM che. tenI pAchaLa e Azaya che ke je sthaLe kaIye na hoya, bhikSane bhejananI AvazyakatA hoya ane tevA vakhate keI Adarza bhakta banI bhaktipUrvaka bhajana lAve ke suMdara sthAnanuM AmaMtraNuM kare to e paNa eka jambasa pralobhana gaNAya. te bhikSu pitAnI pratijJAnuM, tyAganA niyamanuM yathArtha pAlana kare ane tyAM ja e tyAgInA daDha saMkalpanI kasoTI che. tyAgI sAdhakanuM jIvana koIneya pIDAkArI na hoya, na ja hevuM ghaTe. enuM vyavahAru rUpa sUtrakAra mahAtmAe A sUtramAM vyakta karyuM che. agatyanuM sAdhana paNa dUSita hoya to ene bhikSu na vApare. "bIje manuSya game tyAMthI ane game tevI rIte kaI paNa vastu lAve emAM mAre zuM ?" AvuM javAbadArIthI vegaLuM ane mUkhatAbharyuM kathana tyAgIne na zobhe. tyAgI te jagatane Adarza puruSa che. enI eka paNa kriyA vizvanA saMbaMdhathI bhinna che, evuM e na mAne. eTale ja e vadhu jAgRta rahe ane enI pratyeka kriyA tathA pratyeka zvAsecchavAsamAMthI jagatane Adarza maLe evuM svAbhAvika jIvana jIve. joke ahIM te AhArAdi sAmagrInA AmaMtraNanI ja vAta che. ethI, pratyakSa teTalI hAni dekhAtI na hoya to paNa ATalI chUTathI pralobhananI vRttine je vega maLe che e veganuM pariNAma avazya bhayaMkara nIvaDe che. eTale evA bhaviSyathI bacavA mATe ja A sUtramAM A viSaya para atimahatva apAyuM Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 AcArAMgasUtra che. kAraNake je nirAsaktinI pUrNa sAdhanA thayA pahelAM sAdhakamAM pralobhananI vRttinA aMze rahI gayA hoya to e eka yA bIjI rIte te sAdhakane prasaMga pa pakaDavAno prayatna karyA vagara rahetA nathI ane ghaNuMvAra phAvI jAya che. mATe ja tyAM sudhI tyAga para kaDaka lakSya rAkhavuM rahyuM. " [2] aho AyuSyana sAdhake ! (AvA prasaMga kadAca tamane paNa prApta thAya tyAre) e potAnA jANItA mitra athavA anya manasvI gRhasthane A pramANe kahevuM ke huM AyuSyamana mahodaya ! huM ApanuM A vacana kabula karI zakatuM nathI ane pALI paNa zaktA nathI. mATe zA sAru tame mArA mATe AvI uparyukata AraMbhAdi kriyAo karIne khAna, pAna, vastrAdinI khaTapaTa kare che ane zA. mATe makAna caNAve che ? he AyuSyamana gRhastha! huM AvAM kAryothI dUra rahevA mATe te tyAgI thaye chuM. noMdha -tyAgInI vANImAM keTalI mudatA hovI ghaTe, tenuM uparanA sUtramAM AbehUba bayAna che. sahajatyAga vinA Ave samaye AvAM vacano na hoI zake. kAM to e sAdhaka pralobhanamAM sapaDAI jAya ane kAM to e vyakti para kupita thAya; A bemAMthI eka sthiti e prasaMge banI jAya che. pralobhananuM kAraNa te spaSTa che. eTale Ave samaye pralobhanamAM pakaDAI javuM e mAnavavRtti mATe zakya vastu gaNAya. ane keTalAkane pralobhana paNa na thAya, toye bIjuM darda hoya che. temane pitAnA tyAganI khumArI hoya che. mane AvuM kSudra AmaMtraNa kare ? haju mArA tyAgane eNe oLakhyo nathI. e prakAranuM abhimAna enAmAM kopa ane dhRNAnI vRtti utpanna kare che. ahIM e bane na hovAM ghaTe, e bhAva sUtrakAra darzAve che. jeTalo padArtharAga tyAjya che eTale ja padArtha TheSa paNa tyAjya che. tyAgI to bane prasaMgamAM samajAvI rahe. samatA e enA jIvananuM hokAyaMtra che. e na to rAga tarapha DhaLe, ke na to deSa tarapha DhaLe. [3] muni sAdhaka zmazAnAdimAM pharate hoya ke koI bIjA bahAranAM sthaLomAM vicaratA hoya tene joIne te munine jamADavAnI Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pralobhanaya 303 pitAnI hRdayeSThAthI keAI gRhastha te muni sAdhakanA nimitte AraMbha karIne AhAradika Ape, athavA rahevA sAruM makAna banAve-A vAtane te sAdhakane pitAnA buddhibaLathI, bIjAnA kahyAthI ke sAMbhaLavAthI khyAla Ave ke "A gRhastha mArA mATe AhArAdi banAvI mane ApavA icche che, apavA caNeluM makAna ApavA mAge che" to te prasaMge muni sAdhake pUratI tapAsa karI e bInAne yathArtha rIte jANI levI ghaTe, ane jANe lIdhA bAda te gRhasthane spaSTa kahI devuM ghaTe ke "huM muni sAdhaka chuM, mATe mArA nimitte taiyAra thayela makAna ke AhAra huM vAparI zakIza nahi." " noMdha-prathama ane bIjA sUtramAM gherathI taiyAra karIne ke laine muninA sthAnamAM bhikSAdi ApavAnI vAta hatI ane tema karavAmAM zithilatane deSa batAvyo hato. A sUtramAM muni sAdhaka pite cAcavA jAya te vakhate paNa keTalo sAvadha rahe, enI samajaNuM che. AthI muninuM bAhya jIvana paNa bIjAne bojarUpa na hoya tevI takedArInI jarUriyAta siddha thAya che. ane cothA sUtramAM to A vAta para sUtrakAra AthIye vadhu bhAra mUke che. gRhastha sAdhakane paNa AmAMthI ghaNuM zIkhavAnuM maLe tema che. [4] koI gRhastha muni sAdhakane pUchIne (munie nA kahevA chatAM) chaLaprapaMca karI athavA vagara pUchaye beTe kharca karI tathA ghaNI takalIpha laIne, AhAradika banAvI muni pAse dhare te te AhArane muni sAdhaka na ja laI zake. ane tyAre potAnI bhAvanA pUrNa -na thatAM te gRhastha kApe, mAre athavA bele ke "Ane mAre, kUTa, kApe, bALa, pacAvo, lUMTe, e jhUMTavI lo, ene pUruM karI nAkho, ane badhI rIte satAve." AvA acAnaka saMkaTamAM sapaDAtI vakhate paNa vairya ane samatA rAkhI muni sAdhaka A badhuM prasannatApUrvaka sahane kare. je sAmenI vyakti suyogya hoya to ene AvA prasaMge vivekapUrvaka zramaNavarenA AcAra (niyamo)thI paricita karavA prayatna kare, ane je te samaye upadezanI asara UlaTI thavAne bhaya lAgato hoya Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 AcArAMgasUtra tA mauna dhAraNa karI ucca bhAvanAnI abhimukha rahe. paraMtu tevA bhayathI DarIne dUSita AhAra na le. muni sAdhaka pratyeka kriyAmAM pUrNa sAvadhAna rahe ema jJAnI puruSAe punaH punaH kahyuM che. tene A noMdhaH A sUtramAMthI mULa niyame para prANAMta TakI rahevAnI aDagatA ane kAIne leza paNa bhArabhUta na thAya evI sAdhutA spaSTa dekhAI rahe che.' kAI bhaktanu mana rAkhavA khAtara niyamemAM zithila thavuM emAM vRttinI dUSitatA che. ane dAtA kupita thayA che ke thaze tevA bhayathI kApa zamAvavA mATe niyameAne DhIlA karavA temAM vRttinI niLatA che. ane dazA pavitra ane pUrNa nirbhIka evA tyAgI vanane saMgata nathI. A sUtra parathI mIjI vAta e phalita thAya che ke je anna pavitra ane sa'camajanya hoya te annanI asara sAMcamI jIvanane vadhu suMdara sahAyaka bane che. eTale tevI bhikSA meLavavA mATe prayAsa karavA cita che. peAtAne mATe banAveluM anna aneka dRSTie tyAgI mATe grahaNa karavuM dUSita hAI tyAjaya che. tyAca eTalA mATe che ke te anna saMcamajanma na gaNAya, ane je anna saMcamajanya na heAca tene badaleA Apave ja rahyo. tAja te grahaNa thaI zake. jagatanI kAi paNa vastu para jene mAlikI haka nathI eve! tyAgI badalAze| ApI zake ? jenuM kAi kriyA paramatva nathI tyAM huM ATaluM karuM chuM e bhAvanA paNa kacAMthI heAya ? tyAgI jagatane! paramaupakArI ane Adarza heAvA chatAM huM jagatane ApuM chuM evuM enA manamAMya na heAya. e te enI sahaja kriyA hoya. AthI ja jenA para pAtApaNuM sthApita thayuM heAya tevuM kAI paNa sAdhana anna levuM e tyAgI mATe yogya nathI. paNa je gRhastha peAte peAtAnI jarUriyAtamAM sacama karI munine Ape te ja sAdhana grahaNa karavuM tyAgI mATe cAgya che. kAraNake te anna para sAdhunA vyaktitvanuM AropaNa nathI, ane temAM saMcamanAM ja AMdolane vasyAM che. A vAta khUba UMDANI mananIya che. A sUtra tyAgInI svAbhAviktAne Adarza spaSTa kare che, eTaluM ja nahi paNa bhakta kevI bhakti kare ane bhaktinA upayAga muni paNa kriyA pramANamAM kare, tenu Mce ahIM AbehUba citra dekhAya che. [5] samaneAna sAdhu AdarapUrvaka asamaneAna sAdhune AhAra ke vastrAdi na Ape, tathA nimatraNa na Ape, ke cAkarI paNa na kare, ema huM kahuM chuM. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pralobhanaya - 305 noMdha -vibhinna vRttivALA munisAdhaka sAthe paricaca na rAkhavAnI vAta prathama udezamAM carcAI gaI che. ahIM pharI ullekha zA mATe ? e saMzaya prathama take thavAno saMbhava che khare, paraMtu "pralobhanaya" mAM A vastu dAkhala karavAnAM be prayojana che? eka te A paNa eka pralobhana che te batAvavAnuM prayojana, ane bIjuM prathama uddezakamAM te samajJa mATe paNa nA kahI hatI ane ahIM samajJa mATe sAmagrI arpavI ema kahyuM che e vibhinnatA che. samajJa sAdhaka asamaneNa sAMdhakane AdarapUrvaka arpe te pralobhana eTalA mATe ke tema karavAthI asamakSa sAdhaka tenI pratiSThAno pracAra kare. samaneNa sAdhaka AtmAbhimukha pravRttivALA hoya che. asamajJa sAdhaka prAya: vizvAbhimukha pravRttivALo hoya che. lokeSaNAnI prAptimAM te pote hamezAM lIna rahe che. ane je laukeSaNAmAM masta hoya ene to AMdhaLA jagata pAsethI badhI sAmagrI pUrI maLI ja rahe eTale ene ApavAmAM AvacaktAnI pUrti thAya che ema mAnavAnuM kAraNa dekhAtuM nathI. chatAM ene ApavA mATe AdarapUrvaparANe-samakSa sAdhaka tyAre ja prerAya ke jyAre tenI sAthe saMbaMdha bAMdhavAnI icchA thAya, ane e saMbaMdhanI pAchaLa lokeSaNanI bhAvanA ja mukhyatve hAya e taddana saMbhavita che. AthI ahIM e pralobhane ucca koTinA sAdhakane paNa kSamya nathI evuM sUtrakAranuM gUDha sUcana che. [] paraMtu aha sAdhake ! jJAnI bhagavAna mahAvIra prabhue Avo dharma zA mATe ane kene mATe batAvyo che tenuM rahasya barAbara samajaje (nahi to UMdhuM mArazo.) zramaNa bhagavAna mahAvIradeva e vastu to punaH punaH samajAve che ke sadAcArI muni sadAcArI sAdhune AhAra, vastrAdi enI jarUriyAtanI daSTie ane AdarapUrvaka Ape, te ApavA mATe nimaMtraNa kare ane temanI prasaMgopAtta sevA- zuzraSA paNa avazya kare ema kahuM chuM. | nedha -A sUtramAM sUtrakAra e spaSTa karI de che ke A AkhA uddezakamAM ane jyAM jyAM je je vAta kahevAya te badhuM konA mATe, ane zA sAru kahevAya che, eno prathama te viveka samajI leje; pachI ja ene upayoga karaje. 20 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAzaMgasUtra ca zAna ane tenI mazAla" eTale ke pitAno dharma sAmAnya hoya te sAre. paradharma ucca keTine hoya te bhayaMkara. enI pAchaLa Avo ja ucca AkAya che. sArAMza ke je bhUmikA para je sAdhaka hoya eNe pite je A vAta vicArIne kramapUrvaka AgaLa vadhavuM ghaTe. ucca bhUmikAnA yogInI kriyA eka sAmAnya keTine sAdhaka karavA jAya ke enI parIkSA karavA besI jAya che e sva ane para bannene bhayAvaha che. eNe te pote je bhUmikAnuM mAnasa dharAvatuM hoya e pramANe vicArIne tathA emAMthI potAne grAhya hoya teTaluM svIkArIne AtmAbhimukha dRSTi rAkhI vikAsamAguM prerAvuM e ja enI maryAdA che. upasaMhAra sAMkaLa suvarNanI hoya te sAMkaLe che. vikAsanA mArganuM e gatiredhaka bAdhaka kAraNa che. nirbhayatA ane Atmasa vAtaMtrya e be sAdhutAnA mudrAlekhe che. sAdhaka pitAnA mArgamAM eka bAju saMkaTanA kAMTA ane bIjI bAju pralobhananAM pupe hovA chatAM na kaMTALe, na te mugdha bane, sthira ane samabhAvI rahe, pavitra ane nirdoSa rIte sAdhanA karyA kare, ane pitAnAmAM (AtmAmAM) ja sadA masta rahe e abhiSTa che. ema kahuM chuM. vimekSa adhyayanane dvitIya uddezaka samApta thaze. - - Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya uddezaka divya daSTi bhinnabhinna mAnyatAo, vAde, dazane ane dharmonI A vizva para asaMkhya zreNinI bhUlabhUlAmaNu chavAyelI che. emAM ka mAga sAce ? e zeAdhavuM zANA sAdhakane paNa eka ati ati kaparuM kArya banI rahe che. te samaye bhagavAna mahAvIra sAdhakajIvananA e eka mahattA ane gaMbhIratAbharyA e tatvane ati saMkSipta zabdomAM samajAve che ane divyadRSTi samapI e bhAvanAmAM amI pIrasI kevI rIte jijJAsu sAdhakanuM samAdhAna karI de che, te spaSTa karavA mATe mekSAthI jaMbane uddezIne gurudeva bolyA:[1] ahe jaMbU ! keTalAeka sAdhake madhyamavaye jAgRta thaIne puruSAthI banyA che ane temaNe tyAgamArgane pacAvyo che. noMdhaH-madhyamavaya eTale yauvana avasthA. sUtrakAra mahAtmAe ahIM cauvana avasthAne nirdeza karyo che. tenI pAchaLa ghaNAe hetuo che. yauvanavayaeTale jIvanane madhyAhanaH jIvananaukAnuM hokAyaMtra ane unnata ke avanata jIvana ghaDavAnI mULacAvI. bALavayamAM deha ane iMdriyonI spaSTatA hovI zakya nathI. ane vRddhAvasthAmAMye deha ane iDhi jIrNa thaI gayelAM Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 AcArAMgasUtra hAI pragati sAdhavAnI saMpUrNa anukuLatA zakya nathI. paraMtu eka yauvana ja evuM vaya che ke tyAre buddhi, mana, ahaMkAra, citta, ke bAhya tathA AMtarika mana, jJAnendriyo, karmendriyo ane deha vagere je je jIvanavikAsane upayogI sAdhanasaMpatti prApta thavI ghaTe te te badhI sAmagrI yogyatA. mujaba darekane prApta thAya che. yauvanavaye deha ane mukha para je sauMdarya, utsAha, ojasa, ane pratibaba dekhAya che, te enI pratItirUpa che. . sUtrakAra kahe che ke -e vaye jema eka tarapha sAdhano ane zakti prApta thAya che tema bIjI tarapha e sAdhanane kheTe mArge kheMcanArAM nimitto paNa eTalAM ja AvI maLe che. jemanA pUrvajanmanA pAzava saMskAranuM jora narama paDIne navIna saMskAra sAmagrI haju vikasita thaI hatI nathI, kiMvA jemane vivekabuddhi prApta thaI hotI nathI, evA-athavA kharI rIte kahIe te jemaNe A sAdhanasaMpatti zA mATe che, e saMbaMdhI potAnI buddhithI vicAra karyo hoto nathI tevA-mAnavo sauMdarya, utsAha, ejayuM, ane AkarSaNano durupayoga karavA mAMDe che. jema zaktine vadhu saMgraha cAvanavayamAM prApta thAya che, tema zaktine vadhumAM vadhu durupayoga ke hAsa paNa e ja vacamAM thAya che. Ave vakhate jAgRti AvavI ke jAgRti Ave tevAM nimitto maLavAM ene AdhAra pUrvapuruSArtha para che-jene ApaNe pUrvasaMskAre, ucca prArabdhayoga ke mahApunI kRpAne nAme oLakhIe chIe. jagRti AvavI eTale vivekabuddhinI prApti thavI. buddhi te mAnavamAtrane hoya ja che, paNa jyAM sudhI buddhino aMtaHkaraNa sAthe saMbaMdha nathI hatA, tyAM sudhI te kevaLa vikalpAtmaka hoya che, nirNayAtmaka nathI hotI. ane jyAM sudhI buddhi nirNayAtmaka na hoya, tyAM sudhI pragatinI dizA spaSTa na hoya te svAbhAvika che. satyAsatyane nirNaya te hRdayanA vikAsa pachI ja Ave che, ane tenI nirNayAtmaka buddhine ja vivekabuddhi tarIke oLakhAvAya che. vibuddhi jAgyA pachI ja dayeyanI spaSTatA thAya, ane sAco puruSArtha sadhAya. paNa sUtrakAra kahe che ke-yauvanavaye A dazA prApta thavI bhAgye ja zakya che. eTale ja "sAdhakoe" evo nirdeza karyo che. vaLI ahIM "keTalAka" padanA nidezano bIjo Azaya e che ke tyAga sau koIne sulabha nathI. ane Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya dRSTi 309 sulabha nathI eTale vikAsa nathI ema paNa nathI. sUtrane sAra eTalo che ke tyAga taraphanuM valaNa e ja puruSArthane pradhAne hetu hovo ghaTe. bAhyadaSTie tyAga na dekhAya toye puruSAthI te Adarzane UMDe ane ati ucca hoya. e padArtho ke sAdhanane upaga bhogavRddhine uzkeravAmAM sahAyaka nIvaDe evo ane evI rIte na ja karI zake. paNa UlaTuM bhegavRttine zamAve tevo ane tevI rIte ja karI zake. e sAdhaka uzkerATathI janmatA rasAnubhavane AtmAne sahaja rasAnuMbhava na mAne, paNa vRttine zamanathI thatA aMta:karaNanA AhalAdane sahaja rasAnubhava mAne, ane ene ja athI banI emAM ja rAce. divya dRSTine mULa pAyo yauvananA susaMskAra para che. [2] buddhimAna sAdhaka jJAnI jananAM vacana sAMbhaLIne tene avadhAre.. noMdha -A sUtramAM sUtrakAra kahe che ke ahIM je kahevAI rahyuM che te kevaLa zravaNa karavA arthe nathI, paNa AcaravA arthe che. paNa temAMnuM badhuM badhAe ja AcaravuM ja joIe ema paNa nathI. ane badhuM AcaravA mAMDe to pace paNa nahi. ethI ja avadhAre e pada mUkI pate kaI bhUmikAmAM che? ane pitAnI zakti keTalI che ? te vicArI te mujaba AcaraNamAM mUke ema sUcavyuM che. jJAnI jana kahe che mATe Ama karuM chuM ema aMdhaanukaraNathI paNa na kare. kAraNake jJAnI jana to pratyekane saMbodhIne kathe che. emanuM kathana te AkhA jagatamahAsAgara jeTaluM hoya che. eka vyakti AkhA sAgarane pI zake nahi, eTale pote pitAnuM bhAjana nakkI karI eTaluM ja ane e rIte te daSTibiMdu dhyAnamAM rAkhIne le. kahyuM che ke zAstraSTi, mahApuruSonuM kathana ane pitAnI vivekabuddhine upayoga e traNa kasoTIe caDAveluM AcaraNa vikAsane sAdhaka nIvaDe che. AthI e phalita thayuM ke AcaraNamAM mUkavuM e zravaNa ke jJAnanuM phaLa kharuM; paNuM AcaraNa te karavuM ghaTe ke je potAnI bhUmikAe pitAnA vikAsane mATe sAdhaka ane suyogya heya. [] Arya puruSoe "samatAmAM ja dharma" anubhavyuM che ane darzAvyA che. nedha-ahIM te rasUtrakAra gRhastha sAdhaka ane tyAgI sAdhaka banenA Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 AcArAMgasUtra vikAsamArgane keyaDe ati suMdara rIte ukelI de che. eTaluM ja nahi balake AkhI AryasaMskRtinuM mULa zAmAM che te batAve che. ane e Arya saMskRti paNa amuka dezanI ja che ema nahi, paNa AkhuM jagata enuM bhAjana che. eTalo vyApaka bhAva bhAkhI de che. teo kahe che ke jagatanA je je Arya puruSe thayA che, ke thaze te badhA puruSone samAjamAM ja dharma che e anubhava thayo che ke thaze. samatAmAM ja zAntine anubhava maLavAthI jagatanI badhI prajA samabhAvamAM jhIle ane je zAti IcchI rahI che te prApta kare, te mATe emaNe saue eka yA bIjI rIte e ja mArga batAvyo che. AkhA vizvamAM sAmyavAdanI sahaja vyApaktA thAya evA ati udAra ane ucca Azaye bhinnabhinna kSetra ane bhinnabhinna lokamAnasane anulakSI tyAM tyAMnA Aryapue e prakAre dharmatattva nirUpyuM che e A sUtrano sArAMza che. [4] (bhagavan! samatAyoganI sAdhanA zI rIte thAya? tenA uttaramAM gurudeva bolyA-priya jaMbU! bhagavAna mahAvIre je kahyuM che, te huM tane kahuM chuM. samatAyoganI sAdhanAmAM (1) kAmabhAganI AkAMkSAne tyAga, (2) hiMsaka vRttine tyAga, ane (3) parigrahavRttine tyAga e traNa vastuo mukhya sAdhanarUpe hovI ghaTe. ) AthI ja Adarza tyAgane paMthe caDelA mumukSu sAdhake bhegonI tIvra Asaktine mana para sthAna ApatA nathI, keI paNa jIvane dUbhavavA IcchatA nathI, ane koI paNa padArtha paratve mamatvabuddhi na jAge tevI kALajI dharAve che. priya nircanya jaMbU! ane e rIte vRttimAM niSparigrahapaNuM AvavAthI AkhA leka pratye te niSparigrahI rahI zake che. emanA niSparigrahIpaNAnuM pramANa e che ke pachI te prANIsamUha sAthe vyavahAra rAkhavA chatAM pApakarma karato nathI. athavA bIjAne daMDavAnI vRttine tyAga karavAthI te dvArA keI paNa pApakarma thatuM nathI. je sAdhakanI AvI sahaja dazA jovAmAM Ave che. te sAdhakane jJAnI ja mahAna nigraMtha tarIke varNave che. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 divya daSTi Avo sAdhaka janma ane mRtyunuM rahasya jANe che, patimArgane niSNAta gaNAya che, ane ejasvI banI jagatanI daSTie advitIya jevo lAge che. (advitIya eTalA mATe ke jagatanI pravRtti nirALI hoya che. jagata rAga ane dveSane vadhAranAra sAdhanoThArA sAdhya meLavavA mAMge che, A sAdhaka A UlaTI rItine tyAga kare che ane sAdhyane bAdhaka thatAM badhAM kAraNone dUra karI sAcAM sAdhano dvArA sAdhya meLavavAne paMthe paLe che.) noMdha--paNa AkhA vizvanI sAthe e udAra samatA " milI me sAva mUg" ke "mAravat sarva kAnta" evAM evAM mAtra sutra balya na sAdhI zakAya eTalA mATe ja e mahApuruSoe ene vyavahAra mArga paNa batAvyo che ema sUtrakAra A sUtradvArA kahI devA mAge che. jainadarzanakArene sAmyavAdanI vyApaktA mATe saMyama, AhasA ane tapa e traNa sAdhano dekhAyAM, ane tethI temaNe dharmanAM te ja lakSaNe batAvyAM. tyAgane Adara paNa A ja daSTibiMduthI jainadharmane abhimata che, ema paNa A sUtramAM che. saMyama vinA jagatamaitrI sAdhI na zakAya e vAtane vadhu samajAvavI. paDe tema nathI. ane mitrabhAva AvyA vinA samabhAve vatI na zakAya te paNa teTaluM ja spaSTa che. ataDAI meha, jaDatA, svArthadhatA ane nirdayatA ityAdi de asaMcamanA cihanarUpa che. saMyama eTale parigrahane tyAga eTaluM ja nahi, paNa ahIM parigrahavRttine tyAga batAvyo che e khUba mananIya che. je parigrahavRttinA tyAganA parigrahane tyAge che, e ja Adarza niSparigrahI banI rahI zake che. nahi to e eka kSetra mUkI bIjA kSetramAM jatAM tyAM eka mUkI bIje parigraha vadhAravAne. A bInA anubhavagamya paNa che. paraMtu jeNe vRttimAM niSparigrahIpaNuM meLavyuM haze, te jagatanA koI paNa kSetramAM jAya toya niSparigrahI rahI rAkavAne. jainadarzanamAM je "rAvI"nI paripATI cAle che te A apekSAe che. upayogitAnI daSTie padArthonI maryAdA karI parigrahavRttine rokavAno prayoga Adaravo enuM nAma saMcama, ane AtmarakSAnuM dayeca jALavIne saMcamI bhAvanAthI je kriyA thAya tenuM nAma ahiMsA Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 AcArAMgasUtra - je ahiMsAmAM saMyama nathI hoto te ahiMsA vAstavika hotI nathI, ane vAstavika ahiMsAnI koI paNa kriyA bIjane daMDa detI nathI, A vAta vicAraNIya che. temaja kadAca vRttine aMge itarane daMDarUpa banavA jatI hoya te A kriyA aTakAvavAnuM tapazcaryA e prabaLa nimitta banI rahe che. Ama, AhasA, saMcama ane tapanI tripuTIthI yukta dharma dvArA kai paNa adharma thatuM nathI. A sUtramAM sUtrakAra eka bIjI vAta kahe che, te e che ke AvA sAdhake janma ane mRtyunuM vAstavika rahasya ukelI mUke che. kathitAzaya e che ke "mRtyu e mRyuM nathI paNa navA dehanI prAptinuM pUrvarUpa eTale ke navA janmanuM zubha kAraNa che" ema AvA jJAnI sAdhake samaje che. eTale emanI pratyeka kriyA nirbhaya ane prakAzamaya hoya che. pachI Avo sAdhaka bAhya nimitte sAthe laDatuM nathI. paNa UlaTe emanA pratye vadhu udAra ane dayALu bane che. e mAtra AtmAnuM AvaraNa che. je aMdara che, te ja vRtti sAthe laDe che. jagatanI ane enI samajaNa vacce A eka mahAna aMtara che. ane ethI ja jagatanI dRSTie te advitIya ane tejasvI lAge che. je vastu advitIya ane tejasvI hoya che enI kriyA ke dayeyane jagata na pahoMce ke na parakhI zake, evuM ghaNuvAra bane kharuM; toye te tarapha jagatane baheLA vargane pUjyabhAva ane anukaraNazIla buddhi te jarUra pragaTe ja che. - [5) priya mepsa jaMbU! evA sAdhakane "deha jema saMkaTa ke zramathI glAna thAya che, tema vaLI AhArathI puSTa thaI zake che" Ama lAgatuM he dehanAM mUlya te evAM ane eTalI maryAdA sudhI AMke che, tema ja evuM samajIne tene upayoga paNa tevI ja rIte kare che. tethI deha glAna thAya to tene kheda thato nathI. tema preraNApUrvaka deha puSTa thAya tevA upAyo yojavA tenI vRttine icchita nathI. have jarA jagata sAme juoH jagatanA ghaNAye che bicArA deha glAna thAya che ke sarva iddhi sAthe plAna thayelA najare paDe che. nedhara-A pAMcamA sUtramAM sUtrakAra jagata ane tevA sAdhakanI vaccenuM aMtara kaI jAtanuM che, te vadhu spaSTa kare che. te benI vaccenuM aMtara, eTale Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya dRSTi - 313 e bane nirALo che, ema jANI jagatathI te UlaTe bane ke ataDe rahe ema koI rakhe mAnI le ! ke rakhe tevuM asahaja AcaravA mAMDe.' te vAtanI ahIM cetavaNuM che. je jagatamAM jIve che, te jagatane saMbaMdhI to rahevAne ja. mAtra phera che bhAvanAne, ane te ja tAratamya ahIM batAvyuM che. itara jagata dehanA rakSaNane jIvananuM dhyeya mAne che, jyAre sAdhajjagata dehane jIvanavikAsanuM sAdhana mAne che. bhAvanAnA bhede ja eka zrama ke saMcamathI Dare che; tapa ke tyAgathI AnaMda ane rasa lUMTAI jato hoya tema mAne che. bIjo temAM jIvanane AnaMda mANe che. AthI bannenI kriyA eka hoya, toye te kriyAjanya phaLamAM asaMtoSa ane saMtoSa jevo mahAna bheda anubhavAca che. divyadaSTi sAdhaka ane sAmAnya daSTivALA jana vaccenA aMtaranA rahasyane ahIM ukela che. pitAne asaMtoSa thAya tevI kriyA kaI jANI joIne na kare, saMkaTane na Icche, teya pUrvakarmane lIdhe kaho ke nisargane mana tene vikAsa icchita che te mATe kaho, paNa pratyekanA jIvanamAM taDakAchAyA to Ave ja che. dehanI avasthAonA palaTA, rege, pratikULatAo ane evuM ghaNuM ghaNuM parivartana saMcita, prArabdha ane kriyAmaNue karmanI traNa bAjuedvArA jIvanamAM Utare ja che. sAdhaka tene svAbhAvika mAnI, samabhAva jALavI, temAMthI UlaTuM kaMIka ne kaMIka navuM pAme che. tyAre jagatane bIjo pravAha temAMthI glAni anubhavI pitAmAM pUrvakALathI sthApita gayela bhaya ane krodhAdi kaSAyonA saMskAramAM UlaTI vRddhi kare che. [6] te prasaMge paNa pUrvokta ojasvI sAdhaka dayAnuM rakSaNa kare che, dayAne tajAto nathI. . noMdhaH-jagatanI AvI sarAsara UlaTI pravRtti najare jevA chatAM te ojasvI sAdhaka jagata pratyenI pitAnI dayA tajato nathI, evuM A sUtramAM kathana che. te be vAto spaSTa kare che. eka to dayA e prANa jAtane svabhAva che. vikAsanuM paNa te ja eka anuttara sAdhana che. eTale "dayA nahi te dharma ja zAne ? " e eka vAta. ane bIjI vAta e ke bIjAo eno game te upayoga kare toye sAdhake pitAnuM kartavya karatA rahevuM ghaTe. kAraNa ke bIje potAne svabhAva pakaDe che ke kema te joyA karavuM e sAdhakanuM rtavya nathI. sAdhakanuM kartavya te potAnA svabhAvanI abhimukha rahevuM e che. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 AcArAMgasUtra A parathI e phalita thayuM ke jyAM lAgaNanuM tattva che. tyAM dayA hoya, ane lAgaNI te pratyeka jIvamAM che ja. eTale dayA e te pratyeka jIvanA svabhAva sAthe saMkaLAyelI vastu che. sAdhaka e svabhAva tarapha vadhu DhaLe ane pratyeka kriyAmAM vivekabuddhika tene upayoga kare. e ja enI vizeSatA. joke jemajema sAdhaka vikase tema tema tenI dayAnA svarUpamAM ane kriyAmAM paNa palaTo thAya e banavAgyuM che. ane e vAtanI "dAna, gati, rakSaNa, hisA, dAneSu" evA dayA dhAtunA vividha artho pratIti pUre che. te ja rIte svadayA, paradayA ane evA dayAnA bhedanuM paNuM e ja rahasya che. dayAnI prAthamika bhUmikA arpaNabhAva utpanna kare che. sAdhakanI pAse je sAdhana hoya te dvArA te bIjAnA prati anukaMpAbhAve prerAya che. ane kaMI paNa apI chUTuM evI bhAvanA tene evI kriyA karAvI nAkhe che, ke je kriyAne ApaNe dayA tarIke oLakhIe chIe. jeNe mAnavatA prApta karI hoya te Ama karyA vinA rahI ja na zake ? pachI jemajema te AgaLa vadhe che tematema "huM bIja mATe bIjanI dayA karuM chuM te bhAva na rahetAM "huM je kaMI anukaMpuM chuM te mAre svabhAva che" ema jANuM dayAmAM potAno vikAsa che ema mAnIne dayAnI kriyA thAya che. A vakhate saMcama sahaja rIte AvI ja jAya che. pachI tethI e AgaLa vadhI tyAganI bhUmikAmAM Ave che. eTale enI dayAnI (sakaLa citanI ) kriyA AtmarakSArthe thAya che. A sAdhaka ajJAna e ja jagatanA duHkhanuM mULa jANuM jJAnanI lahANa karavA mAMDe che. pachI enI bhUmikA ethIye jayAre AgaLa vadhe che, tyAre tenI dayAnI kriyA pitAnA rAgadveSAdi ripuone haNavA mATe thAya che. ene tapanI bhUmikA kahevAmAM Ave che. ane tene pariNAme chevaTe AtmasvarUpanI pUrNa prApti thAya che. Ama enI dayAnI kriyA e rUpe palaTe che. A ja bhAvane sUtrakAra mahAtmA spaSTa karatAM kahe che. [9] paNa priya jaMbU ! A vAta bhUlavI joItI nathI ke je sAdhaka saMyamanA yathArtha svarUpane kuzaLa jANakAra che, te ja avasara, pitAnI zakti, vibhAga, abhyAsa, samaya, vinaya tathA zAstradaSTi e badhAMne samanvaya sAdhI vivekabuddhipUrvaka lekaprapaMcamAMthI pitAnA Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya draSTi - 315 svabhAvane mArga zodhI le che. tema ja te sAdhaka ja parigraha paranI mamatA utArIne sarvathA niyamita banI, kaI paNa prakArano Agraha na rAkhatAM nirapekSa banI sahajajIvana jIve che, ane rAga tathA TheSa e baMnene athavA AMtarika temaja bAhya baMne prakAranAM baMdhanane chedIne vikAsanI parAkASThAe pahoMcavAno puruSArtha kare che. | nedhara-A sUtramAM dayAne ke svasvabhAva tarapha vaLavAne kaye mArga che? te bahu suMdara rIte spaSTa karyuM che. A vAta samajAya te dharmane nAme koI paNa jAtanI vikRti na thAya. nirapekSa bhAvanA, niSpakSapAtI vRtti, pratyeka paLe vibuddhinI jAgRti ane nirAsaktibharyuM sahaja jIvana e sAdhakamAtranA jIvanasAdhanAnA Adarzo ane jIvanakriyAtmaka vyavahAra hovA ghaTe. [8-] priya jaMbU ! je AvA dhyeyajavI ane ucca koTinA sAdhaka che, temanI paNa kasoTI hoya ja che. sAdhanAmArgamAM thatI anukuLa ke pratikULa saMyogonI kasoTI ja sAdhakanA hadayasuvarNane vadhu zuddha ane mUlyavAna banavAnI taka Ape che. tevA sAdhakanI sahajasamatA kevA prakAranI hoya che te saMbaMdhamAM ahIM eka prasaMga ApavAthI spaSTa thaze. dhAro ke AvA sAdhakanuM zarIra (zIta, javara ke ati zItane laIne ThaMDInI adhika asarathI) kadAca dhrujatuM hoya tevAmAM kaI gRhastha (hAMsI karavA khAtara ke sAdhutAnI kasoTI karavA khAtara) jANIne athavA ajANatAM ema kahe ke "ahA AyuSyana zramaNa ! tamane A dhrujArI kAmapIDAthI to nathI thatIne zuM ApanA jevA tyAgIne paNa viSaya pIDe che ? pUrNa brahmacArI ane pracaMDa tyAgI sAdhanA kAna para AvAM kAtila vacane paDavA chatAM te prasaMge (jarAye na ciDAtAM mAtra) zAMta cittapUrvaka te muni sAdhaka tyAre mAtra ATaluM ja kaheH "priya AyuSyana gRhastha! mane kAma nathI pIDato paraMtu TADha vAya che. ane zarIra tene na jhIlI sakatuM hovAthI kaMpe che." | muninA A kathanane uttara ApatAM je gRhastha ema kahe ke "je e vAta sAcI ja hoya to pachI zA mATe tame tamArA dehane ThaMDIthI Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 AcArAMgasUtra bacAvavA mATe agnithI tapAvatA nathI ?" tyAre paNa te muni sAdhaka ema kahe ke " gRhapati ! jainabhramaNane agni saLagAvavA ke khALavA kalpya nathI (kAraNa ke temAM jIvajaMtunI hiMsAnA bhaya che) eTaluM ja nahi balake tenI pAse jaI zarIrane tapAvavuM ke tema karavA bIjAne kahevuM te paNa kalpya nathI." mAtA keH----muni sAdhakanI A khInA sAMbhaLyA pachI AvA ucca tyAgane joI bhaktithI tarakheLa thayelA te gRhastha kadAca pAte muninI pAse agnine saLagAvI muninuM zarIra tapAvavA cAhe tepaNa te muni sAdhaka A pramANe tenuM hArda jANI tene tema karavA sAruM premapUrNAMka prathamathI ja manAI kare. ane samajAve ke mArA nimitte tema karavuM e paNa ceAgya nathI. (tamane tamArI bhaktinuM phaLa te| bhAvanAthI ja maLI cUkayuM che. mATe have tevI prakriyA karavI ceAgya nathI.) kAraNa ke jainabhikSu jema kAI te dUbhavatA nathI tema petA nimitte kAI te jarA paNa takalIphamAM mUkavA icchatA nathI. '' AvA noMdha:-A banne sUtramAM sAdhake jIvanamAM keTalA samabhAva utAryA che tenI seTInuM varNana che. brahmacArI, saMyamI, tyAgI, tapasvI ke kAi paNa sAdhaka ucca. che, ema svIkAravAmAM jarAye khATuM nathI. paNa sAdhakA prasa`ga paDaye ghaNIvAra samatAne gumAvI besatA heAya che. A jhiTa kaI sAdhAraNa na gaNAya. vikAsamAM je koi khAsa khAdhaka AvaraNa hAya te| e paNa A eka ja che ema kahIe te| cAle. te AvaraNanu nAma che abhimAna. ghaNIvAra cAritravAna gaNAtA sAdhakonA jIvanamAMca UMDA avalAnathI jaNAze ke teo peAtAnI kriyA pAchaLa abhimAnaneA kAMTA laine pharatA heAya che. ane tethI ja jo koI temane teo karatA heAya tenI viruddha kahe te teo vAtavAtamAM cheDAi paDatA hoya che. A kAMTe samabhAvanA mULamAM ja kApa mUke che. samabhAvI sAdhakane pAtAmAM pUrepUrI khAtarI heAya che. te jANe che ke " jo huM mAre mATe kriyA karuM chuM tenuM phaLa mArA vikAsaarthe ja heAi zake. jagata tene UlaTuM rUpa Ape ke UlaTI rIte jIe teAya emAM mAre te Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 divya dRSTi zuM? " AvA AtmavizvAsane bahAranAM vacane leza paNa kedha utpanna karAvI. zake nahi, ane samabhAvathI DagAvI zake nahi. paNa haju je sAdhakanI daSTi bahAra hoya che, enI cittazAnitanA jaLAzayane A bahAranAM vacanarUpI kAMkarAo kSaNekSaNe paDIne khaLabhaLAve che. jenI AMtaradaSTi hoya che tene uparano khaLabhaLATa leza paNuM khaLabhaLAvI zakato nathI; ane e puruSo je kaMI bole che te potAnA uparanA pratikAra mATe nahi, paNa kevaLa sAmAnA samAdhAna arthe bole che-athavA mauna bhaje che. evo A sUtramAM rahasyasphoTa che. ane jema e sAdhaka kedane dUbhavata nathI, ke koIthI dubhAto nathI, tema koI pralobhanamAM paDI jaIne pitAnI kriyAneya cheDI deto nathI. kAraNa ke enI sAmAnya dekhAtI kriyAo paNa sahaja hoya che. jyAM sahajatA che tyAM sArAM ke mAThAM, anukULa ke pratikULa game tevAM nimitte maLe toya enAmAM nimittane vaza thaI saMyogAdhIna parivartana thaI zakatuM nathI. ane upAdAnanI jemajema zuddhi thatI jAya, tematema bAhya kriyAnAM rUpo palaTAya. e palaTAmAM te svarUpasthiratA hoI e parivartanamAM paNa sahajatA che, eTale te viSe kaMI kahevAnuM rahetuM nathI. A badhA parathI e phalita thayuM ke upasaMhAra samabhAva e AtmasvabhAvanI prApti ke AnaMdanA sAkSAtkAranI prAptinA mArgamAM pravezavAnuM mukhya dvAra che. samabhAva e ja dharma che, evI dharmanI udAra vyAkhyA maLe che. samabhAvamAM AryasaMsakRtinAM mULa che. dayA paNa samabhAvI ja pALI zake. samabhAvanA pAcA traNa cheH niHsvArthatA, arpaNatA ane prema. e traNa pAyA para je kriyAthI jIvananuM caNatara thAya e kriyAnuM nAma dharmakiyA. yovanamAM dharma sahaja che. jIvananuM sauMdarya, utsAha, eja ane AkarSaNa e cauvanazaktinAM pratIka che. yauvana e jIvananuM hokAyaMtra che. e je mArge vaLe te para vikAsa ke patanane mukhya AdhAra che. divya dRSTinuM kuraNa yauvanagata susaMskAramAMthI janme che. vRttinA saMcama vinA divya daSTi ane vizvabaMdhutvane saMbhava nathI. ema kahuM chuM. vimekSa adhyayanane tRtIya uddezaka samApta thayo. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthAM uddezaka sahapabaLanI siddhi trIjA uddezakamAM divya dRSTi mATe vRttisaMyamanA vividha ane saraLa mArgo darzAvavAmAM AvyA che. A uddezakamAM e mArgo jIvanamAM racanAtmaka manAvavA mATe je prAthamika maLanI apekSA che e saMkalpabaLanI samIkSA karatA gurudeva melyAH-- [1] je abhigrahadhArI (vajrapAtranI amuka maryAdA khAMdhanAra) bhikSu sAdhake sAdhanA sAru sAdhanarUpe eka pAtra ane traNa vastronI chUTa rAkhI heAya che, ene evA vicAra na ja Ave ke mAre ceAthu vastra joI ze. kadAca pAtAnI pAse maryAdita karelAM traNa vastra paNa pUrAM na hoya te tene sUjatAM (sAdhate ceAgya) vastra yAcavAM kalpya che. kiMtu te jevAM maLe tevAM pahere. vastrapana ke vastrone vividha varSoMthI raMgita kare nahi, vastro dhAyelAM ke dheAI te raMgelAM maLe te le nahi, tema ja khIjA gAmamAM vastra satADe nahi, arthAt sAva sAdAM (cArane bhaya na lAge tevAM) vastro dhAraNa kare. e vastradhArI munine sadAcAra che. noMdhaH--joke vastra, pAtra ochAM ke vadhu vApare e vAta sUtrakAra mahAtmAne mana gauNa che. toye je sAdhaka sAdhanAmArgane kharAkhara samajyA che Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMka95maLanI siddhi 319 te zarIrazrRMgAra mATe te kazuM na ja vApare, ane jene upayogamaya dRSTi ane vivekabuddhi hoya te jarUriyAta karatAM vadhu padArtho paNa na le. kAraNa ke tema karI upAdhimAM paDavuM ene game nahi e svAbhAvika che. toye sAdhaka mATe vastra, pAtrAdi saMcamanAM upayogI sAdhanAnI ahIM maryAdA batAvI che. e maryAdA abhigrahadhArI bhikSunI apekSAe ja che, ema vRttikAra mahAtmA mAne che. te game te he ! paraMtu sUtrakAra A sUtra rajU karIne e samajAve che ke jyAre padArthomAM jarUriyAta pUratI maryAdA baMdhAya che, tyAre maryAdAbahAranA padArtho paranuM mamatva saheje chUTe che. bIjI ciMtA svayaM kSINa thAya che, ane saMkalpabaLa deDha thAya che. e dRSTie maryAdApratijJA Avazyaka che. bIjI vAta maryAdita rAkhelAM sAdhana para paNa mamatva na thAya te sAruM che. te parathI vastra navAM ke na joIne raMgelAM paheravAM e upalaka artha mAnI tene durupayoga keI na kare ? ema kahevAnI pAchaLa sUtrakArane Azaya zarIravilAsanI dRSTie che, svacchatAnI daSTie nahi; kAraNa ke sAdhaka maryAdita vastuo vApare jemajema te TApaTIpamAM paDI jAya che, tema tema tenuM te para mamatva baMdhAya che. AtmAthI para rahelA badhA padArtho parathI mamatvabuddhi uThAvI levI e je sAdhakanuM dhyeya hoya tene ATaluMya mamatva baMdhanakAraka che. vastro ke bIja sAdhane mAtra zarIrajarUriyAtanI daSTie upayogI che. ane zarIra pote paNa eka sAdhanarUpe jarUranuM che eTaluM ja jANe che te sAdhaka vastrone raMgavAnI ke tevI TApaTIpamAM na paDe e svAbhAvika che. paNa sAthe sAthe bIjo anartha thaI jAya eTale mela paNa vastromAM na bharAvo joIe. e viveka paNa evA sAdhakamAM sahaja rIte hovo joIe e bhUlavuM joituM nathI. zAstrakAra bIjA sUtramAM A bhedane bharama paNa A rIte khelI ja nAkhe che. [2] jyAre muni ema jANe ke hemaMta (ThaMDI) tu gaI ane grISma (uSNa) Rtu AvI tyAre je vastro hemaMta Rtune anulakSIne svIkAryo hoya temane e tyAga kare ane chatAMye upayogI heya to badhAne tyAga na kare paNa alpa rAkhe; eTale ke traNamAMthI eka tyAgI be paheravAM, athavA te be tyAgI eka paheravuM, kivA ThaMDI dUra thaI jatAM jarUriyAta na hoya te e badhAM tyAgavAM-e emane mane svAbhAvika hovuM ghaTe. vastratyAga karavAnuM eTalA mATe Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 AcArAMgasUtra kahevAya che ke A pramANe karavAthI nirmamatva guNanI prApti ane sAdhananuM lAdhavapaNuM banne prApta thAya che. priya jaMbu! Ane paNa bhagavAne tapa karyuM che. A kathananuM A rIte rahasya samajIne sAdhuo vastrarahita ke vastra sahita bhAvamAM jema bane tema samatAyogI-samabhAvI rahe. | nedha-ziyALAmAM ThaMDInA kAraNe vastro Avazyaka hoya mATe paheravAM e dharma, unALAmAM jarUrI na hoya te tyAgavAM e dharma. Ama kahIne uparanA sUtrane keI avaLo artha na kare tene khulAso ApI dIdho che. je vastronuM dhAravuM ke tyAgavuM zarIranI tandurastI mATe ja hoya, te vastranuM dhovuM paNuM zarIranI tandurastInI dRSTie hoya e vAta vivekabuddhithI sahaja rIte samajAI rahe. paNa kaI ahIM prazna kare che tevuM vidhAna kema sUtrakAre nathI karyuM? to tene uttara to spaSTa ja che ke je sUtrakAra samasta padArthone tyAga karavAnuM kahe te punaH vastranuM vidhAna kare enI pAchaLa je viveka che e viveka jene barAbara samajAya ene A viveka paNa saheje samajAze. jainatva vivekIne ja pathya che. je darzananaisargika hoya te naisargiktAnA AkAMkSane pace. A sUtramAM vastutyAgathI vRttimAM aparigrahapaNuM Ave, mATe vastune tyAga ISTa che ema spaSTa samajAvyuM che; eTale vastradhAraNa ke vastraparihAranI kriyAnuM mahattva kevaLa tenI pAchaLanI vRtti para che, mAtra kriyA para nathI, e siddha thAya che. sAdhaka A dRSTie jotAM zIkhe to ja sAco samabhAva Ave. ghaNIvAra evuM bane che ke utkRSTa kriyAne pALato eka sAdhaka potAnA manamAM bIjA sAdhakane pitAnAthI jarA halake mAnatA hoya, toya prema, samAna ityAdi bhAvo jALavI zake che. paNa sUtrakAra kahe che ke emAMya sAco samabhAva nathI. samabhAvI sAdhaka haMmezAM saunAM cetanya tarapha jue; kAraNa ke citanya to saune samAna che. keIne AvaraNa alpa hoya to tene vikAsa vadhu dekhAya, keIne AvaraNa vadhu hoya to teno vikAsa alpa dekhAya. eTale bahirdaSTine tyAga karI kevaLa guNagrAhI ane AtmAbhimukha dRSTithI joIne sau sAthe samatva keLavavuM ghaTe. [3] je muni sAdhakane sAdhanAnA kaThaNa paMthamAM cAlavA jatAM Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa'5maLanI siddhi kadAca prakRtinI prakhaLa asarathI evA vicAra AvI jAya ke pariSahe ke upasargAmAM sapaDAI gayA chuM ane tene sahana karavA mATe have kAI paNa rIte zaktimAna nathI" to tevA prasa Mge vicAra, ciMtana, satasaMga ane evAM anekavidha sAdhaneAthI bane tyAM sudhI temAMthI khasI javuM, paraMtu pratijJAbhaMganI akAya (maithunAMdi) pravRtti na karavI. jo kAI rIte pratijJAmAM dRDha na rahevAtuM hAya tA vehAnasAdi (akAla) maraNathI marI javAnuM pasaMda karavuM (paNa akAya na AcaravuM). kAraNa ke tevA prasaMganuM Akasmika maraNa paNa aNusaNu ane mRtyukALanA maraNa jevuM nirdoSa ane hitakartA gaNAya che. rIte maraNane zaraNa thanArA paNa muktinA adhikArI hoI zake che. dhaNAye nirmAMhI puruSAe tevA prasa Mge AvA maraNanuM zaraNu lIdhuM che. mATe te hitakArI, sukhakArI, sucAgya kakSayanA hetubhUta ane anya bhavamAM paNa puNyaprada thAya che. A 321 re huM noMdhaH--A sUtranA mULapAThamAM zItapanA pariSaddha lakhyA che. paraMtu vRttikAra ane TIkAkArane mata e che ke ahIM kevaLa zItapa ja padmathI Adi laI mULavratanI vAta kahevAnA sUtrakArane Azaya che. ane A vAta vadhu khaMdhabesatI che. kAraNa ke zItapa sahana na thAya te te mATe te prathama sUtramAM sUtrakAra mahAtmAe vadhu vastro rAkhavAnI chUTa khApI che. eTale ahIM te! mULavatane lagatI vAta ja suti che, ane te paNa je vratamAM apavAdane leza paNa sthAna nathI evA ceAthA vratane lagatI vAta vadhu prAsaMgika che. kAraNa ke ApadhAta karavAthI jainadarzanamAM aneka janmamaraNA ane adhama gati prApta thAya che tevuM spaSTa kathana che. ane bhagavatI sUtrAdi sUtre enI sAkha pUre che. chatAM ahIM ApaghAta karavA sudhInuM kahe che. tenI pAchaLa eTaleA ja mahAna ArAya heAvA ghaTe. UMDA UtaratAM e vAta saheje samajAze. brahmacarca khaMDanathI saMcamamaya jIvana haNAya che, AtmA haNAya che. e vAta teA che ja, paNa ahIM te sAdhake je vastunI pratijJA karI heAya--pachI 21 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 - AcArAMgasUtra te pratijJA bhale sAmAnya hoya, toye pratijJAmAM prANAMta TakI rahevuM, paNa pratijJAbhaMga na karo evuM ja mukhyatve phalita thAya che. kAraNa ke dehabhaMgathI navo deha sAMpaDI zake che. paNa pratijJAbhaMgathI pratijJA nathI sAMpaDatI. ane tethI ja ahIM eka vAta navIna ane khAsa yAda rAkhavA jevI e maLe che ke pratijJAbhaMga e mahA patana che. paNa e patana mAtra pratijJAbhaMgathI thatI kriyA mAtrathI thAya che ema nathI; kriyA to game tevI adhaHpatana hoya, teya e vRttinA saMskAre suMdara hoya to patananuM nivAraNa sahaja zakya che; paNa pratijJAbhaMgathI vRtti para saMkalpabaLanI kSatinA je saMskAre sthApita thAya che tenuM nivAraNa sahaja zakya nathI. ane e ja daSTie pratikSAbhaMganI bhayaMkaratA che. upasaMhAra vastrapAtrAdi sAdhanA tyAga ke svIkAranI pAchaLa deha paranuM mamatva utArI dehanI maryAdA ane svAthya jALavavAne hetu che. vRttinA pUrvaadhyAsone laIne bhUlI na javAya e sAvadhAnatA mATe pratijJAnI pUrNa AvazyakatA che. evA sAdhakane mATe pratijJA mAtAnI garaja sAre che. te mAtA daDha saMkalpathI Take che. game tevI kaTIne prasaMge paNa tene TakAvI rAkhavA vIra ane dhIra banI tatpara rahevuM ghaTe. ema kahuM chuM. | vimeza adhyayanane caturtha uddezaka samApta thayo Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcama uddezaka pratijJAmAM prANApaNa vajrapAtranuM saharakSaNa ane bhAjanAdinuM sevana kevaLa dehane saMyama pALavAyAgya sughaDa ane sudRDha manAvI rAkhavA mATe che. AthI zramaNa sAdhaka jema bane tema bahu ja ochAM ane te paNa zuddha sAdhanAthI calAvI letAM zIkhe. mA sAdhanA ghaTavAthI ataranI upAdhi paNa haLavI thAya che. upAdhi haLavI thavAthI azAntimAM meATA ghaTADA thAya che ane sAdhanAnA mArga saraLa bane che. gurudeva melyAH-- [1] je muni sAdhakane eka pAtra ane mAtra e ja vastra hAya tene kadI AvI icchA ja nahi thAya ke huM trIjuM vastra mANu. paNa jo tenI pAse khe vastra paNa pUrAM nahi hAya tA yathAyeAgya sAAM e vastra temane yAcavAM paDe e kalpI zakAya che, paraMtu te (Asaktirahita) jevAM maLe tevAM ja paheravAM. ema karavuM te sAdhune AcAra che. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 AcArAMgasUtra neMdha -jinakI, parihAra, vizuddha cAritravALA (ucca bhUmikAe pahoMcelA) sAdhake yathAsaMdika ane paDimAdhArI sAdhuo ja mAtra be vastro dhAraNa kare che. traNa vastravALA te jinakalpI paNa hoya ane sthavirakalpI paNa hoya, e zrImAna zIlAMka sUrijIno mata che. A sUtramAM gata uddezakanA prathama sUtra jevo ja sAra che. bhikSu zarIranI maryAdA ane AvazyaktAne anulakSIne vastra, pAtra ke bIjuM upakaraNa rAkhe eTale emAMthI phalita thAya che. [2] have jyAre muni ema jANe ke hemaMta (ThaMDI) Rtu gaI ane uSNa Rtu AvI tyAre je vastra hemaMta Rtune anulakSIne vadhu svIkAryo hoya tene te tyAga kare, athavA (haju paNa TADhane saMbhava hoya te ) pahere; kivA ochAM kare. eTale ke eka vastra rAkhe ane chevaTe tenI paNa jarUra na lAgatI hoya te vastrarahita thaI nirAsati keLave. Ama karavAthI tapazcaryA thAya che. ema zrI bhagavAne bhAkhyuM che. paNa A kathananuM rahasya samajIne muni sAdhake vastra sahita ane vastrarahita bane dazAmAM samatAganI sAdhanAmAM jarA paNa na cUktAM aDaga rahevuM. * paDimAdhArI eTale amuka prakAranA niyamo dhAraNa karanAra bhikSu. e niyama bAra prakAranA hoya che-prathama pratimAmAM prathama mAse reja eka vakhata eka ja ghera AhAranI eka dAta eTale ke ekadhAra tathA pANInI eka dhAra levI ne tethI nirvAha kare; bIjA, trIjA, cethA, pAMcamA, chaThThA ane sAtamA mahinAmAM ja be, traNa, cAra, pAMca, cha ane sAta dAtA uparAMta kazuM levuM nahi, e niyama rAkhavo. A rIte sAta pratimAo thaI, AThamI pratimAmAM sAta divasa sudhI ekAMtarA upavAsa karIne utkRSTa Asane eTale ke kaThaNa Asane besavuM. navamI pratimAmAM sAta divasa ekAMtarA upavAsa karIne kevaLa daMDAsane besavuM. dasamI pratimA navamI pramANe ja che. paNa gAdehika Asane eTale jema gAyane dehavA bese evI rIte besI rahevuM. agiyAramI pratimA eka ahorAtranI che. pratimA agAuthI be upavAsa karI te ja divase madharAtre gAma bahAra jaI kAyotsarga karo. bAramI kevaLa eka rAtrinI pratimA che. te rAtri pahelAM traNa upavAsa karI trIje divase rAte vanamAM rahevuM ane ekacitta rahIne upasarga Ave te sahevA. A rIte bAra pratimAone krama pUrNa thAya che. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratijJAmAM prANArpaNa 325 noMdha -tyAga paNa samajapUrvaka ane kamapUrvaka he ghaTe. je padArthonA tyAgathI nirmamatva na keLavAya te tyAga Adarza na gaNAya. ane Adarza tyAga vinA kaMI Adarza tapazcaryA na gaNAya. e A sUtrane Azaya che. ' [3] kadAcita prasaMgavazAta keI bhikSu sAdhakane ema thAya ke regAdi saMkaTamAM AvI paDavAthI azakta thaI gayo chuM tethI gheraghera jaI bhikSA laI lAvavA eTale huM samartha nathI. (A paristhiti keAIne svAbhAvika rIte kahevA jatAM) te sAMbhaLIne ke jeIne kaI gRhastha tenA mATe AhArAdi padArtho tenI pAse ( jyAM tenuM upAzrayasthAna hoya che tyAM lAvI ApavA mAMDe to te muni sAdhaka tene levA pahelAM ja vivekapUrvaka kahe ke AyuSyana gRhastha! mArA nimitte AvelA A padArtho ke tevuM bIjuM kazuM khAvuM pIvuM, ke levuM mane ka5tuM nathI. (huM jaina zramaNa hovAthI te saMghanI niyamavyavasthAne anusarIne e laI zakuM tema nathI.) noMdha:-A sthaLe jaina saMghanI niyamavyavasthAnI kaDaka sthitinuM mAtra digadarzana che. bAkI maulika siddhAMtanA niyamone choDIne apavAda dareka sthaLe heI zake che. paraMtu apavAdamAgane upayoga pAkaTa sAdhakadvArA ja samajIne vivekapUrvaka thavo ghaTe, anyathA arthane badale anartha thaI jAya. A sthaLe gRhasthane badale zramaNa sAdhako lAvI Ape te te laI zakAya evuM vidhAna yAda rAkhavA gya che. kAraNa ke bhikSuo keIne takalIpha ApyA vagara jude jude sthaLethI bhikSAdi sAmagrI lAvIne e bimAra bhilune ApI zake che. vaLI gRhasthane A rIte ati paricaya thaI jAya ane rAga baMdhAya to bhaviSyamAM kadAca tyAgamArgamAM kaMIka zithilatA AvavAno bhaya paNa rahe, e daSTibiMdu A kathananI pAchaLa mukhya che, te bhUlavuM na joIe. ane A vAta sUtrakAra mahAtmA pote paNa spaSTa karI karI de che. eTale A sUtra parathI eTaluM phalita thayuM ke muni sAdhakanI mAMdagImAM muni sAdhakenI sevA upayukta che. kAraNa ke muninuM jIvana keIne paNa duHkharUpa ke bojArUpa na thAya e mukhya hetu che. bIjI vAta e che ke eka Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 AcArAMgasUtra prasaMge paNa gRhastha upAzrayamAM bhojana lAvI Ape che te apavAda pachI bIjAne anukaraNarUpa thaI javAne tathA vivekyakSuthI na jotAM janatAmAM dhImedhIme evI rUDhi cAlu thaI javAne saMbhava rahe che. tema ja evI rUDhimAM gRhasthane gADha vyAsaMga thavAne ane sAdhujIvana zithila, parAvalaMbI temaja azramajIvI banavAno paNa bhaya rahe che. eTale upAzrayamAM bhajana lAvI ApavuM e gRhasthanuM nahi paNa muni sAdhakanuM rtavya che. [4] koI muni sAdhakane AvI pratijJA hoya jemake "huM mAMdo paDuM te paNa mAre bIjAne mArI sevA karavAnuM kahevuM nahi paraMtu tevI sthitimAM bIjA samAna dharma pALanAra (arthAta zramaNa sAdhake) tandurasta sAdhake je karmanirjarAnA hetupUrvaka (niHsvArthabuddhithI) svecchAthI je mArI sevA kare che te mAre svIkAravI ane jo huM svAsthapUrNa (tandurasta) houM to bIjA sahadhamI asvastha zramaNanI svecchIpUrvaka (koinI preraNA sivAya) niHsvArthe sevA karuM." tevA muni sAdhake potAnI pratijJA khAtara saddabhAvathI mRtyune varIne prANone jatA karavA. paraMtu kadI kaI sthitimAM paNa pratijJAbhaMga to karavo ja nahi. noMdha -bane tyAM sudhI anyanI sevA na levI e muni sAdhakane ISTa hoya che e A sUtramAM bhAva che, kAraNa ke sevA ane svAvalaMbItva e zramaNanuM jIvanavrata che. ahIM paNa pratijJA khAtara prANArpaNanI vAta che. ane te vadhu spaSTa che. kriyAmAM bhUla thavI zakya che, ane te kSamya che. paNa paNa pratijJAnI bhUla kaI rIte kSamya nathI. pratijJAbhaMga karatAM prANabhaMga vadhu sAre, ane tevA maraNane ApaghAta nahi paNa samAdhimaraNa gaNAya. enI pAchaLa eka ja bhAva che, ke pratijJAbhaMgathI saMskRti ane vikAsanA mArgane ja bhaMga thAya che. sAdhanAnI daDhatAmAM jarA paNa zithilatA AvI to te zithilatAnA saMskAra pratyeka jIvanamAM pIDavAnA, kAraNa ke te upAdAnarUpa bane che. eTale nimitta karatAM upAdAnanI paravA vadhu karavI e ucita che. upAdAnanI zuddhi thatAM nimittazuddhi sulabha che, paNa kevaLa nimittanI zuddhithI upAdAnanI zuddhi sulabha nathI. A vAta sAdhake pratyeka paLe vicAravI ghaTe. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratijJAmAM prANApaNa - 3ra7 ahIM bhaktaparijJA nAmanA maraNanI vAta che e TIkAkArene mata che. bhaktaparijJAmaraNa eTale cAra AhArane svecchAe tyAga karI aMtima vakhate aNasaNuM karavuM te. [5] kaI zramaNa gurukuLanA sAdhake ( A pramANe pratijJA karI hoya ke:-) " (1) huM bIjA zramaNa mATe khAnapAna vastrAdi lAvI ApIza temaja anyanuM lAveluM paNa huM laIza; (2) huM bIjA mATe premapUrvaka lAvI ApIza paNa bIjAnuM lAveluM laIza nahi; (3) huM bIjA pAsethI lAvIza nahi. paNa bIjAnuM premapUrvaka lAvI ApeluM khAIza ke laIza; (4) huM bIjA mATe lAvIza paNa nahi ane bIjAnuM lAveluM laIza paNa nahi." uparanA cAra vibhAga paikI je jAtanI pratijJA lIdhI hoya te pratijJA pramANe ja saddadharmanI ArAdhanA karatA zramaNa sAdhaka saMkaTa paDavA chatAM zAMta ane virala banI sadabhAvanAnI zreNI para caDIne mRtyune pasaMda kare, paraMtu pratijJAna bhaMga keI paNa sagAmAM na ja kare. AvI sthitimAM thayeluM tenuM maraNa paNa yazasvI mRtyu che. tene kALaparyAya tarIke varNavyuM che. (kALaparyAya eTale bAra varSa sudhInI kramazaH dIrgha tapazcaryA pachI zarIra niHsava thaye aNasaNuM karavuM te.) Avo vIra sAdhaka karmane kSaya karI zake che. AvuM daDha saMkalpabaLa ghaNAye nirmohI puruSoe vAparyuM che. te dazA hitakartA che, sukhakartA che, samucita che, karmakSayanA hetubhUta che, ane anya janmamAM paNa A saMskRtine vAraso te sAdhakane avazya prApta thAya che. ema kahuM chuM. noMdha -uparanA banane sUtro parathI eka to sAdhakamAtrane pratijJA hovI ghaTe e siddhAMta nIkaLe che, ane bIjo siddhAMta e che ke sAdhakamAtre pate svAvalaMbI thavuM ghaTe. sAmAnya rIte sAdhakanI sthiti bahu ja parAdhIna banI gaI hoya che. teo zramane zatru samajatA hoya che tethI emanuM zarIrasvAzca barAbara na hovAne kAraNe bIjA sAdhakane emanuM jIvana bejArUpa banI rahe che. A sthiti sAdhakadazA mATe yogya nathI. eNe prathama te Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 AcArAMgasUtra pite bimArIne AvavAnAM kAraNothI dUra rahevuM ghaTe, chatAM karmavazAta ke bIjI bhUlane laIne kadAca Ave toya e samaye bIjA sAdhakane bejArUpa na thavuM ghaTe. upasaMhAra sAdhaka siddha na bane tyAM sudhI pratyeka sAdhanAmAM pratijJA e sAdhakanuM jIvanavrata hevuM ghaTe. khAvAmAM, pIvAmAM ke bIjAnI sevA levAmAM maryAdita rahevAnI pratijJA, mahAvratone saMpUrNa rIte pALavAnA niyamanI pratijJA tathA anya sAdhakenI sevAzuzraSA karavAnI Teka ityAdi pratijJAo svIkAravI joIe ane prANuntaparyaMta pALavI joIe. pratijJA gaI, eTale mRtyu ja thayuM samajavuM. pratijJAna bhaMga mATe apavAdane leza paNa sthAna nathI. eka nAnI sarakhI pratijJA khAtara jIvana evArI nAkhavuM joIe. saMkalpabaLanI siddhi pratijJAnI dRDhatA para avalaMbe che. pratijJA e sAdhakanI sagI janetA che, pratijJA paDatAne bacAve che, paDelAne ugAre che; pratijJAthI upAdhio osare che ne jIvana haLavuM phUla bane che. pratijJAmAM merane kaMpAve, dharAne dhrujAve ane himAlayane haThAve evI divya ane bhavya cetanAzakti che. pratijJAnI apUrva zakti pUrvAcAromAM kheMcAtI sAdhakanI vRttine sthira rAkhe che. pratijJAvAna ja sAcuM svAvalaMbItva sAMgopAMga TakAvI zake che, eka pratijJAsiddha sAdhaka nikhila vizvane nacAvI zake che, namAvI zake che. ema kahuM chuM. vimeza adhyayanane paMcama uddezaka samApta thayo. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTama uddezaka svAda jema bALatvamAM saraLatA, kizoravayamAM sukamAratA, taruNavayamAM taraMgadazA, yuvAnImAM tanmanA, pukhta vayamAM buddhi ane deha banenI praDhatA ane vRddha vayamAM jINutA tathA kSINutA svAbhAvika che, tema jIvanamAM mRtyudazA e paNa sahaja ane svAbhAvika che. jJAnI jane A vAtane jANe che, samaje che, ane varte che. mRtyune bheTavuM e jJAnI sAdhakane mana jIvana jevI ja sahaja lahANuM che. pratyeka sthitimAM zarIrane teo vAhana tarIke samajIne ene upaga kare che, ane jyAre e jANe che ke have sAdhana upayogI rahyuM nathI tema sAMdhavAyegya paNa rahyuM nathI, tyAre teo te pratye taTastha rahI mRtyune svecchAthI Ama che. je mRtyunA bhayane jIte che, te ja mRtyune jItI zake che ema gaNAya. mRtyu e to navajIvananI pUrvadazA che evI jene pUrNa pratIti che, te mRtyune vijetA che. je mRtyune Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 AcArAMgasUtra vijetA che, te ja jIvananA sAcesAceA vijetA che. evu vyakta karavA mATe gurudeva melyAH-- [1] je mahAmuni sAdhakane mAtra eka ja vastra ane eka ja pAtra rAkhavAnI pratijJA heAya temane "huM khIjuM vastra mANuM ne rAkhI mUke tevI ciMtA nahi ja thavAno. ( kAraNa ke te teTalA apa sAdhanathI calAvI leze. ) AvA muni sAdhaka vastranI AvazyakatA hAya tApaNu zuddha vastranI ja yAcanA kare, ane pavitra yAcanAthI jevuM vastra maLeluM heAya tevuM pahere. uSNa Rtu AvyA pachI ( vastranI jarUra na hoya te!) te jIrNa thayelA vastrane tyAgI de, athavA AvazyakatA hAya tA te eka vastranA upayAga kare, athavA sAva cheADI de, temaja ladhubhAvane pAmI satra samabhAvathI rahe. "" bhagavan ! laghubhAva kema meLavI zakAya ? priya jammU ! nimnAta bhAvanAthI laghubhAva--RjIbhAva prApta thAya che. te muni sAdhaka ema vicAre ke "huM ekalA chuM, mAruM kAI ja nathI. temaja huM paNa kAI ne nathI. " A pramANe potAnA AtmAnuM ekatva vicArIne, samajIne ane anubhavIne laghubhAva (nirabhimAnatA ) prApta thaI zake che A kriyAne tapazcaraNa paNa kahevAya che. mATe bhagavAne je bhAkhyuM che tene yathArtha jANIne sa` sthaLe sarva jIva pratye ane sarva prakAre (mana, vANI ane karmathI ) samabhAvane keLavavA ane anubhavavA noMdhaH--sUtrakAre ahI laghubhAva lAvavAnA UMDA chatAM spaSTa nirdeza karyAM che, ane te prAsaMgika che. kAraNa ke vikAsanA mArgamAM abhimAnanA kAMTA sAdhakanA pagane staMbhI rAkhe che. jemajema jIvAtmA kurmInA acaLa kAnUnanI azraddhAthI AtmAnA aphATa ane anaMta svarUpane deha ane evA khAdya amuka padArthomAM mamatva AropIne pUrI de che, tematema e kAMTA UMDA jatA jAya che ane aneka prakAranI Adhi, vyAdhi, ane upAdhie . janmAve Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dajaya - 331 che. jema rAga ane dveSa saMsAranAM mULabhUta kAraNe che, tema abhimAna paNa mULabhUta kAraNa che. ahanA ajJAnathI abhimAna janme che. AthI tene laca karavA mATe sAdhanAne mArga Avazyaka che. jema jema e kAMTe nIkaLatuM jAya tematema saraLatA, udAratA ane satyaniSThA jAge. AthI ja sAdhanAne mukhya hetu abhimAnane laya karavAnuM che e vAta pharIpharI eka yA bIjI rIte sUtrakAra mahAtmA kahetA AvyA che. ane te "AtmA A sarva bAhyabhAvathI pRthaka che, A dekhAtA vikRta bhAva enA gharmo nathI, jaDanA saMsargathI ahatvanI je bhAvanA jAge che te vAstavika nathI" evA evA vicArathI kamazaH kSINa thavAno saMbhava che. paNa A vicAre keInA uchInA lIdhelA ke vArasAthI maLelA na hovA joIe. potAnA ja aMtaHkaraNathI udbhave che. te vicAre ja jIvananA saMskAra para gADha asara kare che. ane jIvananA saMskAra para asara thavAthI tevuM jIvana ane jIvanavyavahAra sudharatAM jAya che. [] paraMtu mekSanA mauktika jaMbU! "AtmabhAna thAo " evI kevaLa jhaMkhanAthI dehabhAna chUTI zakatuM nathI e vAta bhUlavA jevI nathI. kAraNa ke anaMtakALanA jaDa zarIsnA sahAdhyAsanI AtmA para kAramI asara hoya che. tethI sAdhanA suMdara rIte bane tevI kriyA AcaravI joIe. ziSya pUchayuM: bhagavad ! dehabhAna bhUlavA mATe sauthI prathama karavA jevI sAdI ane saraLa kriyA kaI, te kRpA karIne kahe. gurudeva bolyA-priya AtmAthI jaMbu koI paNa sAdhaka ke sAdhikAe sauthI prathama svAda para jaya meLavavuM joIe. teo khAnapAnAdi avazya kare paraMtu e mAtra dehanI svAstharakSA mATe ja hoya. kadI paNa svAdanI dRSTie teo AhArane DAbA galephAmAMthI jamaNuM galephAmAM ke jamaNu galephAmAMthI DAbA galephAmAM na laI jAya. A rIte svAdediya para kAbU meLavavAthI ghaNIkharI paMcAta haLavI thaI javAnI, ane tapazcaraNa paNa sahaja thavAnuM ethI ja zrobhagavAne pote Ama bhAkhyuM che. sau ene yathArtha vicArIne, samajIne tathA AcarIne sarvathA sarvatra samabhAva keLavavAne prayatna Adare. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 AcArAMgasUtra noMdha --A AkhuM AThamuM adhyayana khAsa karIne pratijJAnuM mahatva ane saMcamanI vAstaviktA samajAve che. AgaLanA uddezamAM ane sUtromAM vastra pAtranA saMyamamAM sauthI prathama brahmacaryavratane samAveza che. athavA brahmacarya ja sAdhanAmaMdirano mukhya pAyo che ema kahIe to cAle. eTale brahmacaryanI rakSA mATe vAsanAkSetranI vizuddhi kare tevA bahAranA upacAro ane vicAronA vyavahAra mArgo paNa agAu carcAI gayA che. ahIM abrahmacaryanI vAsanAne uttejita karavAmAM svAda je kAramI asara upajAve che te batAvato ullekha che. svAdanI daSTie DAbA galophAmAMthI jamaNuM galophAmAM paNa anna na laI javAya tyAM sudhI sUtramAM vyakta thato kAbU svAdajaya e sAdhanAnuM agatyanuM aMga che tenI khAtarI Ape che. badhI indriyanA saMcamanI vAta te sUtrakAre agAu karI che paNa ATale hada sudhI kaDaka niyamana kevaLa jIbha mATe kahyuM che. ane teTaluM ja tenI pAchaLa rahasya che. sUtrakAra mahAtmA e rahasyane TUMka zabdamAM paNa vadhu spaSTa karI de che. teo kahe che ke svAda jayathI badhI paMcAta patI javAnI. svAdanA asaMyama para ja mukhyatve jagatanA sarva prapaMcanuM maMDANa che. paNa A vAta khUba UMDethI vicAratA ja yatkiMcita paNa samajAya tevI che. jIvananA pratyeka prasaMgane avelekavAthI jaNAze ke svAda ekalI jIbhano ja viSaya nathI, paNa pratyeka indriyane viSaya che. A vAta svAdanI vyAkhyAthI kaMIka vadhu spaSTa thaze. mATe TUMkamAM kahuM chuM -svAda eTale rasanI vikRtimAMthI rasa meLavavAnI jhaMkhanA, ane enI pUrti mATeno prayAsa e ja svAda parano asaMyama-akAbUnI kriyA. padArtha mAtramAM rasa to hoya ja che, ane bhUkha lAge tyAre padArtha mAtramAM rasa che, tevI saune ochIvatI pratIti paNa thaI haze. bhUkha lAge tyAre khAvuM e dharma, kAraNa ke tyAM jarUriyAta che; ane jyAM sudhI vastu jarUriyAtanI daSTie vaparAya che tyAM sudhI vastune ke vRttine vikRta karavAnuM mana koIneya thatuM nathI. paNa jyAre khAvuM e dharmane badale padArtho bhegavavA e dharma eTaluM ja aMga rahe che, ane jarUriyAtanuM lakSa cukAya che, tyAre khAvAmAM ke svAbhAvika padArtho vAparavAmAM rasa Avato nathI. rasa meLavavAnI icchA te vRttimAM che ja, ane te sahetuka che. paNa jarUriyAta ja rasa saje che, jarUriyAtamAMthI rasa utpanna thAya che, e vAta Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svadajaya 43 jyAM bhulAya che eTale padArthomAMthI rasa nahi anubhavAtAM sa meLavavAnI jhaMkhanAmAM mAnava padArthone vikRta kare che, cUMthe che. ane jema jema te padArthone vikRta kare che, tematema vikRta rasathI tene vAstavika rasa maLato nathI, paNa UlaTI rasanI jhaMkhanA vadhatI jAya che. mAnavajIvananA asaMtoSanuM mULa ahIM che. paNa jIvananAM mahattvanAM aMgo jevAM ke citta, buddhi, mana, prANa, indriyo vagere badhAM vikRta thaI gayAM hoya, vikRtinA adhyAsathI TevAyelAM hoya, tyAM A vAta sAdhaka vicAre toye sahasA hRdayagrAhya na thAya. eTale ja prathama ahIM jIbhanA rasAsvAdano vyavahAru mArga batAvyo che. padArtho mAtra upagitAnI dRSTie ja vAparI zakAya, ane upayogitAnuM bhAna te sahaja rIte thAya. jyAM sahajatA hoya tyAM uzkerATa na hoya, udIraNuMye na hoya. AvA saMskAra vicAra ane kriyAdhArA jemajema ghaDAtA jAya tematema naisargika jIvana banatuM jAya. naisargika jIvananI sAdhanA karAve e dharma, ane naisargika jIvana jivADe e saMyama. saMskRta rasanI lijata cakhADe e saMyama ane vikRta rasanI jhaMkhanAne vadhAre e vilAsa. ApaNe rasa ane svAda e banene eka svarUpa ApyuM che, e ja ApaNI vicArasaraNIne mULa doSa che. pAzcAtya saMskRti ane porvAtya saMskRtinA yuddhanuM A eka mahA anarthakArI mULa che. jyAM sudhI vicArasaraNanI A bhUla na sudhArAya tyAM sudhI vilAsa ane saMyama e banemAM vikRti rahe ja. ApaNe tyAM padArtho khArA jhera jevA che, asAra che, anarthotpAdaka che ane saMsAra pApamaya che, AvIAvI bhAvanA thaI javI ke jagADavI ene vairAgya kahevAmAM Ave che. paNa padArthonuM nivAraNa kyAM sudhI Take ? pariNAme padArthonI jhaMkhanA to AvI ja jAya che ane dUra rahevAya che temAM paNa prAya: ghaNAtmaka buddhi hoya che. eTale A rIte parvAtya saMskRtithI ghaDAyelo padArthone vikRta karI jIvana gALe che, ane pAzcAtya saMskRtivALo vilAsamAM rasa meLavavA mathI jIvanane vikRta karI jIvana pUruM kare che. A baMne mArgo beTA che. . zAstrakAroe rasa ane svAdano bheda punaHpunaH samajAvyA che. rasa svAbhAvika che, svAda kRtrima che. rasabhendutva AtmAne ravabhAva che. zrutimAMya Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 AcArAMgasUtra "ra vai saH " evuM sUkta che. sArAMza ke -je sAcA rasane pipAsu haze te eTalo ja svayaM svAdathI para hevAne, ane A rIte tenA jIvanamAM svAda jaya pratyeka rIte mahatvanuM aMga banI rahevAnuM. [3] vahAlA abhaya jaMbU! saddavicAra, saMyama ane tapa e tripuTIne sahacAra sevatAM jemajema ahaMkAra laya thatuM jAya tema tema dehabhAna chUTatuM jAya. A rIte e vikAsanA pathamAM viharatA sAdhane jyAre evo khyAla AvI jAya ke have mAruM zarIra (mAMdagI kivA tapathI) sAva kSINa thaI gayeluM hovAthI, sAdhanAsaMyamanI kriyAo mATe upayogI rahyuM nathI-arthAta have mRtyune kinAre pahoMcI gayuM che--tyAre jIvana kALanA saravALArUpa mRtyune bheTavA mATe tatpara thAya ane aMtakALanI sudhAraNuM mATe dravyathI AhArAdi para ane bhAvathI kaSAyAdi zatruo para kramazaH vijaya meLavIne aMte zarIrajanya vyApAre baMdha kare, arthAta samAdhistha banIne ane kASThanA pATiyAno jema (sahaja sahitA ane samatA sAdhIne) zarIranuM mamatva tyAgI de. Ama karavAthI deharAgAdithI sapaDAyela hoya to paNa evo sAdhaka samAdhimaraNadvArA vairyane prApta karI tathA dehasaMtApathI dUra rahI sukhada maraNa marI zake che. A maraNane IMgita maraNa paNa kahevAya che. tenI maryAdAvidhi A pramANe che: gAma, nagara, kheDa, kasaba, maMDapa, pATaNa, baMdara, agara, Azrama, nesaDA, vyApArasthaLa ke rAjadhAnImAM jaIne tyAMthI ghAsa ke (parAla) taNakhalAM mAgI lAvavAM ane te laIne ekAMta sthaLamAM javuM, tyAM jaI kIDIonAM IMDAM, jIvajaMtu, bIja, vanaspati, jhAkaLa, pANI, kIDIonAM nagarAM, lIlaphUla, lIlI mATI tathA kaLiyAnI jALa, vagerethI rahita jamInane upagapUrvaka suMdara rIte jaI pUcha pramArjana karI ghAsanI zayyA pAtharavI. noMdha -Ivarika aNusaNu amuka kALanuM maryAdAvAcI hoya che ane tevuM aNasaNu to zrAvaka ja kare. temAM evI maryAdA hoya che ke je huM A Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdajaya 335 rogamAMthI amuka kALa sudhImAM bacI jAuM teA pachI jIvavA bhAgavavAnI chUTa hAya che. ahIM ( sAdhu mATe ) irika ApavAnuM e ja pratyeAjana che ke e maraNa emane mATe kSetranI haravApharavAnI chUTavALu hAya che. mRtyu pahelAM sAdhaka sAvadhAna rahI AhArAdine tyAga karI ATalA pradezamAM ja mAre haravuMkaravuM eTalI pharavAnI chUTa rAkhI samAdhimaraNa pAme. ene iMgitamaraNa eTale ke sAMketika maraNa kahevAya che. uparanA sUtramAM je kathana che te A maraNane lagatuM che. sAmAnya leAkAnI vasati heca ane gAma, jyAM karaverA na heAca ene nagara, mATInA gaDhavALuM gAma hAya tene kheDA, bahu thADI ja vasati rahetI hAya ene kasakhA, jyAM ghaNAM gAmAnA saMgama thatA heAya tene maMDapa ane jyAM dhAtunI mahu khANA hoya ene agara kahevAya che. zarIranI upayogitA pUrNa thaye mRtyune bheTavuM e ApadhAta nathI, A vAta ahIM kahI che; te khUba vicAravA jevI che. ApadhAta karavA e dUSita kriyA eTalA mATe che ke:-ApadhAta karanAra peAtAne je deharUpI sAdhana upayogitA mATe maLyuM che tene e dupayeAga kare che. A parathI e spaSTa phalita thayuM ke koi paNa padArthonA durupayoga karavA e kudaratane bhayaMkara gune che. ane e ja adhama che. enI eka kriyA upayAgapUrvaka thAya te! te dhama che. enI pAchaLa A ja Azaya che. upayAga eTale kriyA sAme tevu ema nahi, paNa vivekabuddhithI maLIne kriyA karavI te. eTale ke upayeAgavaMtaneA upayAga pratyeka kriyAnI pahelAM hAvA ja ghaTe. uparanI iMgitamaraNanI kriyAmAM AhArAdinA tyAganI sAthe kaSAyAne tyAga kahevAnI pAchaLa paNa e ja rahasya che ke AmaraNa svecchApUrvaka, zAMti ane samAdhipUrvaka thavuM ghaTe. ghaNI vAra sAdhaka leAkapratiSThA khAtara AvuM aNusaNa karI nAkhe che; pariNAme manamAM asamAdhi------azAMti utpanna thAya che. aMtima vakhate--maraNasamaye jIvane pUrNa zAnti rahevI joie. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra mRtyusamayanI zAnti navIna dehanuM zAntibIja che. tethI ja A sUtramAM kahyuM che ke - jyAre e sAdhakane pitAne potAnuM zarIra have kArya yogya rahyuM nathI ema jaNAtuM hoya ane potAnA mRtyunI AgAhI paNa turatamAM ja jaNAtI hoya tyAre e aNasaNa kare. aNasaNa e koInA upara ajamAvavAne ke keIne dekhADavAno prayoga nathI. e to aMtima vakhate AtmA pUrNa samAdhimAM rahe pitAnA nija svarUpamAM rahe te mATeno sAdhanAprayoga che. [4] (aNasaNa keNa karI zake enA spaSTa guNo varNavatAM sUtrakAra kahe che ke -) satyavAdI, parAkramI, saMsArano pAragAmI "hAya hAya pachI mAruM zuM thaze" evA bhayethI sarvathA rahita, vastusvarUpane yathArthajJAtA ane baMdhanonI jALamAM nahi phasAyele e muni sAdhaka jinapravacanamAM aMtaparyata daDha vizvAsu banI bhayaMkara pariSahe ke upasargomAM paNa aDaga rahI zake che. ane A vinazvara zarIra upara te mahamugdha na banatAM uparyukta satya ane kaThina kArya pAra pADe che. e rIte A jAtanuM maraNa e svecchAthI notareluM maraNa hoI te (ApaghAta nahi) paNa kALaparyAya (prazasta maraNa) mRtyu ja gaNAya che, ane tethI ja te sAdhaka karma upara vijaya meLave che. A rIte A jAtanA igita maraNanuM zaraNuM kaika nirmohI puruSoe lIdhuM che. mATe te hitakArI, sukhakArI, sugya, karmakSayanA hetubhUta ane punarbhavamAM paNa puNyaprada thAya che. nedha upayogitAnI dRSTie deharUpI sAdhanano je saMyamIe upayoga karyo che tene e sAdhana jIrNa thaye moha na hoya e svAbhAvika che. aNasaNu e eka chellI kasoTI che. jIvanasAdhanAmAM e sAdhake keTaluM meLavyuM e A prasaMgathI saheje mapAI rahe che. paNa satyAthI, AtmalakSI, vIra ane dhIra evAM vizeSaNo vAparI evA ja puruSo te parIkSAmAM pAra Utare che ane tevA sAdhakane aNasaNa zreyasAdhaka bane che bIjAne nahi, ema sUtrakAre kahyuM che. ene sArAMza e che ke aNusaNathI mRtyune bheTavuM e jene sahaja hAca te ja enuM zaraNa le. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdajaya upasa hAra jIvanamAM laghubhAva lAvavA e amUluM dhana che. svAdaca e sAdhanAnuM agatyanuM aMga che. svAdanA asa'cama para ja jagatanA sarva prapaMcAnu' dhaNuMkharuM` ma`DANa che. naisargika jIvana jivADe e ja sAcA saMcama. 3319 saMskRta rasanI lahejata cakhADe e saMcama ane vikRta rasanI jhaMkhanAne vadhAre e vilAsa. ApadhAta kudaratanA bhayaMkara guno che. kAraNu ke deharUpI je sAdhana ene upayAga athe maLyuM che ene ja e dupayoga kare che. koI paNa padArthanA durupayoga karavA e pApa che. ema kahuM chuM, vimeAkSa adhyayananA SaSThama uddezaka samApta thayA. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama uddezaka sAdhyamAM sAvadhAnI sAdhya jaLavAtuM hoya te sAdhanAmAM kALa, maLI Avasa, sthAna ityAdi tapAsIne vivekapUrvaka parivartana karavAnI chUTa hoI zake che. paNa kevA sagAmAM ane keNa karI zake ? te ja vicAravAnuM che. ema samajAvatA gurudeva bolyA- [1] AtmAthI jabU! je sAdhaka hamezAM vastrarahita (digaMbara) rahetuM hoya chatAM ene e vicAra Ave ke huM ghAsanA sparzanuM duHkha veThI zakuM chuM, tApanuM duHkha khamI zakuM chuM, DAMsa, maccharanI pIDA sahI zakuM chuM, ane bIjA paNa anukULa ke pratikULa pariSahe sahana karI zakuM chuM. paNa vastrarahita rahetAM mane zarama lAge che, te te sAdhaka avazya kaTivastra (calapaTTo) rAkhI zake che. nedha-ke A vAta jinakalpita munine udezIne kahI che, chatAM Ama kahevAnuM rahasya e che ke mAtra vastraparidhAna ke vastratyAgamAM ja Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhyamAM sAvadhAnI 339 kaMi uddhAra nathI. uddhAra te hadayanI zuddhipUrvaka vikAsanA daye thatI kriyAemAM che. keI paNa kriyAomAM Agraha na hovo ghaTe, tema daMbha paNa na have ghaTe; kAraNa ke tema karavAthI anekAMtavAdane lepa thAya che. anekAMtavAda eTale sApekSavAda-vastu eka hovA chatAM enA dharmo palaTAya che eTale daSTibiMduonAM parivartane svAbhAvika che, evuM dRSTibiMduonuM svarUparahasya jANa emane svIkAra kare te. satya dayeca ke sAdhya je kahe te-upAsya te saunuM eka ja che, paNa jIvonI bhUmikA bhinnabhinna hoI bAhya sAdhane ke kriyAonA aneka bhede hoI zake che ane e kSamya che. eka kriyA amuka sAdhaka mATe AcaraNIya heya, bIjA mATe na hoya; eka adhika zaktimattAthI adhika karI zakatuM hoya, bIjo alpa karI zako hoya ke na karI zakato hoya; chatAM e bane sAdhako paraspara premapUrNa jIvI zake evuM anekAMtavAda zIkhave che. anekAMtavAdI pite ekAMta satyAthI haze, enA jIvanamAM daDha sthiratAye haze, paNa satyanI sAdhanapraNAlikAo anaMta che ene e jarUra svIkAra karaze; eTale enI dRSTimAM ekAMta nahi hoya. anekAMtavAdI patita para paNa dveSa nahi kare, enI dRSTie te e paNa eka bhUmikA che ema e mAnaze, ane patita sAru to UlaTe nikaTavartI banI prema ane vAtsalya ThAlavI ene mArge lAvavAno prayatna karaze athavA e samaya nahi pAko hoya to te mauna sevaze, paNa enA pratye e dhRNA, tiraskAra ke nIcatAnI dRSTithI nahi jue. anekAMtavAdI paramata, paravicAra ane parArthasahiSaNa haze. enAmAM dharmajhanUna kadAgraha ke vairavRttine jagADanArAM ke vadhAranArAM ta nahi hoya. AthI e jagatane samasta jIvone sAco mitra, baMdhu ane hitaiSI haze. Avo anekAMtavAda jIvanamAM vaNAya eTale vikya saheje jAge ane vyavahAru bane. [2] athavA je te sAdhaka ucca koTi (dehalajajAthI para thayelI sthiti)e pahoMcyo hoya ke pitAne mATe (vasatithI para Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 AcArAMgasUtra rahete heI) vastranI AvazyakatA na lAgatI hoya, to te vastrarahita paNa rahI zake che. paraMtu temAM rahetAM tRNasparza, TADha, tApa, DAMsa, machara tathA bIjA paNa aneka prakAranA anukUla ke pratikULa pariSahe Ave tyAre e pariSahone samabhAvapUrvaka sahana karavAnI enAmAM zakti hovI joIe. te ja to alpa ciMtAvAna rahI zake ane ene Adarza tapazcaraNanI prApti thAya. mATe A zramaNa bhagavAne je kaMI kahyuM che tenuM rahasya samajIne sarva sthaLe samatAganI siddhi karatA rahevuM. nedha-vastratyAga kare ke dhAraNa karo, mAtra te kriyA to sAdhana che, tenuM kSaNe kSaNe bhAna rahevuM ghaTe. vastra dhAraNa karavAM ja joIe, nahi te Adarza na gaNAya, tema ja vastra tyAgavA ja joIe to ja mukti maLe, A banne AgrahomAM satyane a5lApa che. tethI ja sUtrakAra kahe che ke -vastratyAga ke vastradhAraNa e mAtra bAhya vyavahAra che. vyavahAra to eka sAdhanamAtra che. jema jema bhUmikA phare tematema temAM palaTe thAya e svAbhAvika che, the paNa joI e, ene eka ja svarUpe pakaDI rAkhavAmAM UlaTuM dayeya haNAya ane vyavahAra kevaLa rUDhirUpa banI jaI bevaDuM nukasAna kare. dA. ta., je sAdhaka samAjanI cAlI AvatI rUDhine vaza thaIne ke prazaMsA khAtara ke evA bIjA keI kAraNane vaza thaine vastra tyAgI zake che paNa abhimAna ke kadAgraha tyAgI zakato nathI, e sAdhaka A jAtano bAhya tyAga karyAthI kaI zAti meLavI zakavAno ? sArAMza ke bAhya tyAga AMtarika upAdhi ghaTADavAnI dRSTie upayogI che. AMtarika upAdhi to samaja ane zaktipUrvaka karAyelA tyAgathI ja ghaTI zake. eTale jyAM sudhI tevI sthiti rahetI hoya tyAM sudhI ja tyAga pacya bane che, ane zakti ke samaja vinAne tyAga prAyaH daMbha, mAyA ane patananA kAraNabhUta banI rahe che. A vAta citanIya che. [3] priya jaMbUkoI pratijJAdhArI gurukulamAM rahelA zramaNa sAdhake (1) huM anya zramaNa sAdhakane mATe khAnapAna, vastrAdi lAvI ApIza tema ja anya zramaNa sAdhake lAveluM paNa huM laIza; (2) bIjAne lAvI ApIza paNa laIza nahi; (3) bIjAnuM lAveluM laIza. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhyamAM sAvadhAnI - 341 paraMtu huM lAvI nahi ApuM; (4) huM anya mATe lAvIza paNa nahi, ane laIza paNa nahiH A cAra bhAMgA (vibhAga) paikI kaI eka jAtanI pratijJA karI hoya athavA te koI paNa jAtanI vAMchanA rAkhyA sivAya nirdoSa rIte prApta thayelA chatAM mArI AvazyaktA karatAM adhika padArtha maLyA hoya te e dvArA mArA svadharmI muni sAdhakanI huM sevA karIza; kiMvA e daSTibiMduthI je koI bIjA zramaNa sAdhake sevA karaze, te tene huM svIkArIza (e paikI koI paNa jAtanI pratijJA karI hoya te temAM prANAMta daDha rahevuM paraMtu pratijJA kadAgraha ke ahakAranA deSathI dUSita hevI na joIe). gurudevA ! pratijJAnuM phaLa zuM? gurudeve kahyuM. zramaNa bhagavAna mahAvIradeve kahyuM che ke pratijJAthI laghutA prApta thAya che ane sahaja tapazcaryA thAya che. mATe bhagavAnabhASita saddharmanuM rahasya samajI sarva sthaLe samabhAvanI vRddhi karatA rahevuM ghaTe. nedha-uparanAM be sUtromAM anekAMtavAda rajU karI, sAtha tarapha daSTi rAkhI, pratyeka kriyA karavAnuM sUcavI sUtrakAra pratijJA para bhAra mUktA kahe che ke pratijJA e saMkalpabaLa vadhAravAnuM prabaLa sAdhana che. sAdhakanI sAdhanAmAM pratijJA e sahacarI jevuM kArya kare che. rakhe koI pratijJAne baMdhanarUpa mAnIne avagaNe! je sAdhake pratijJAne parataMtratA mAnI dUra rahyA che, temAMnA apavAda bAda karIe to te lagabhaga svachaMdatA ane uchuMkhalatAnAM cakromAM phasAIne svataMtra nahi paNa prakRti adhIna banI patana ja pAmyA che. paNa ATaluM sAMbhaLI kaI samajyA vinA game te jAtanI pratijJA laI saMtoSa na mAne, paNa ene samajIne svIkAre; eTalA khAtara upara pratijJAnuM svarUpa spaSTa karyuM che. joke uparanI pratijJA to bhikSu ane zramaNa sAdhakane anulakSIne che, paraMtu temAMthI bhAva e nIkaLe che ke pratyeka sAdhake evI pratijJA levI joIe ke je pratijJAthI vRtti para kAbU Ave ane vikAsa thAya. sUtrakAre ema paNa kahI dIdhuM che ke pratijJAnuM phaLa udhAra nathI, rokaDuM che. je jAtanI pratijJA karI hoya eTalA dRDhatAnA saMskAra sthApita thAya. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra [4] nirAsakata jammU ! jyAre zramaNa sAdhakane evA khyAla Ave ke have mAruM zarIra azakta thaI gayuM che, arthAt dhakriyA-~~ sAdhanAne ceAgya rahyuM nathI, have A zarIranI mane AvazyakatA rahI nathI, tyAre teNe anukrame dravyathI AhArAdi tathA bhAvathI kaSAyAdine ghaTADavAnA bharapUra prayatna karavA, ane kramazaH zarIrane lagatA badhA vyApArAne saMyama karIne lAkaDAnA pATiyAnI mAphaka ( pATiyuM jema chelekApe tepaNa samavRtti rAkhe che tema ) samabhAva keLavI ( AyuSyane aMte ) dhairyapUrNAMka ane vilAparahita bhAvapUrvaka pAdApagamana aNusaNu karavuM ane mRtyune varavuM. 342 te samaye prathama grAmAdi sthAnAmAM jaI, parALa, brAsa ke da` vagere lAvI, ekAMtamAM nirjIva ane pavitra bhUmi joI, tyAM zayyA pAtharavI ane pachI zarIra, zarIrane vyApAra tathA halanacalanAdi badhI kriyAne tajI devI. noMdha:--ahIM sUtrakAre jIvanakALa pUro thAya tyAre kaI jAtanuM samAdhimaraNa sAdhavuM e vAta kahI che. AvAM maraNeA prAya: viziSTha tyAgI puruSAnAM hAI rAke ke jeo peAtAnA AyuSyanA aMtasamayane paNa yathArtha jANI zake. AvAM maraNeA pUrvakALanA zramaNa sAdhakAmAM sahaja rIte thatAM hatAM. jenuM jIvana samAdhimAM gayuM heAya, enuM maraNa samAdhipUrvakanuM hAI zake. A marA icchApUrNAMkanAM heAya che. emAM Agraha, pratiSThAne! mA ke viSAdanAM aniSTa tattvA heAtAM nathI. kAraNa ke e tattvA heAya te e maraNu samAdhimaraNa na gaNAya. A maraNane jaina paribhASAmAM aNusaNa kahevAmAM Ave che. ane zAstrakAro enA traNa bheda pADe cheH bhaktaparijJA iMgita maraNa ane pAdapeApagamana. bhaktaparijJAmAM mAtra caturvidha AhArane maraNamAM cAre prakAranA AhAranA tyAga uparAMta hAya che ke ATalAM ja kSetra ke sthAna sivAya khIntu na peityAdi tema ja pApApagamanamAM te prANAMtaparyaMta vRkSanI mAphaka sthira, nizceSTa arthAt ke vyApArarahita rahevAnu` heAya che. parihAra heAya che. IMgita kSetrasthAnanI paNa maryAdA Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sANamAM sAvadhAnI 343 [5] satyavAdI, parAkramI, saMsArane pAragAmI hoya ke "pachI mAruM zuM thaze ?" evA bhayathI sarvathA rahita, vastusvarUpane yathArtha jANakAra ane baMdhanenI jALamAM nahi phasAyele evo muni sAdhaka jinapravacanamAM aMtaparyata daDha vizvAsu banI bhayaMkara pariSaha ke upasargomAM paNa samatA rAkhI zake che, ane A vinazvara dehamAM mehamugdha na banatAM A rIte jIvananA aMtaparyata satya ane duSkara sAdhanA sALe jAya che. A jAtanuM svecchAthI maraNane bheTavuM te (ApaghAta nahi, paraMtu prazasta mRtyu gaNAya che. te ucca zramaNa sAdhaka Atmaripuone aMta karI zake che. A rIte A bIjAM samAdhi maraNonI jema pAdapapagamana maraNanuM zaraNuM paNa kaika nirmohI puruSoe lIdhuM che. mATe te hitakartA, sukhakartA, suyogya, karmakSayanA heturUpa ane bhavAMtaramAM paNa phaLaprada nIvaDe che. (tema svIkAravAmAM khAsa apAya nathI.) upasaMhAra pAMcamA udezakamAM bhaktaparikSA, chaThThAmAM igita maraNa ane sAtamAmAM pAdapapagamana maraNanI vidhi che. jIvanathI maraNa sudhInA pratyeka prasaMge dayamAM aDaga rahevuM e ene sAra che. je kriyAthI samabhAva prApta thAya athavA je kriyA karatAM samabhAva rahe, te ja kriyA yeyane pahoMcavAnuM sAdhana gaNuM zakAya. A rIte anekAMtavAdanI jIvanamAM paLe paLe upagitA siddha thAya che. anekAMtavAda samabhAvane preraka ane samAdhine sAdhaka che. sAdhyamAM sAvadhAnI rAkhanAra pratyeka sAdhaka enuM zaraNuM svIkArI ene potAne banAvI le. . ema kahuM chuM. vimekSa adhyayanane saptama uddezaka samApta thayo. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama udezaka samAviveka aNasaNa eTale na khAvuM e vyApaka artha nathI tema aNusaNuM eTale marI javuM e rUDha artha paNa nathI. paraMtu jIvana samApta thavAno samaya Ave te pahelAM svayaM sAvadhAna thaI hasatA mukhe mRtyune bheTavAne daDha saMkalpa kare ane dehabhAna bhUlI AtmabhAnamAM lIna rahevuM enuM ja nAma aNuaNu e satrakArane kathanAzaya che. ane e ja dASTae pratijJApAlana ke dhyeyamAM aDAla rahevA khAta2 svecchAe jIvanAta lAve ene paNa aNusaNamAM samAveza thAya che. e vAta AgaLa kahevAi gai che. have sUtrakAra A uddezakamAM evA sahaja maraNane avasara Ave tyAre zuM karavuM e samajAve che. aNasaNane ArAdhaka nathI te mRtyu jaladI Ave te pIDa pate ema mAnate, ke nathI te jIvananA dIrghakALanI Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhiviveka 345 khanA karate. ene mana jIvana ane mRtyu ane dazA samAna banI jAya che, kAraNa ke deha raheze tyAM sudhI A dehasAdhana dvArA sAdhyamAM tallIna rahIza, ane e chUTI gayA pachI bIjuM te maLavAnuM ja che e ene nizcita vizvAsa hoya che. Ave jene vizvAsa hoya ene ciMtA zI? AvA sAdhakane anya jIvanamAM paNa e sAdhana maLe ja che. saMskAronI jevI AMtarika sAmagrI hoya che, tevuM ja bAhya zarIra, zarIrapagI sAdhano ane kSetra tene mATe taiyAra thAya che, ane jIvAtmA tyAM jAya che. e kamane abAdhita niyama che. paNa A niyama kevaLa gekhethI ja jIvanamAM vaNAI jato nathI. ane jyAM sudhI te jIvanamAM na vaNAya, tyAM sudhI te anusAra AcaraNa thaI zake nahi ane thAya toye apathya nIvaDe. gurudeva bolyA:" [1] priya jaMbU! saMyamI, dhIra ane jJAnI muni sAdhaka anukrame sAdhanA karatAM karatAM mRtyusamaya prApta thAya tyAre potAnI zakti pramANe mehanA maLathI rahita evAM pavitra traNa maraNe paikI (pitAne mATe je maraNa cogya hoya te ) game te ekane AdarIne aMtima samAdhinuM yathArtha pAlana kare. noMdha -mRtyu eTale eka deha choDavAnI aMtima paLa ane bIje deha bhadhAraNa karavAnI pUrvapaLa. Ama hovA chatAM jIvamAtrane pachInI sthitinA ajJAnathI pUrvasAdhana para meha ane mamatA rahe che. joke eka gharamAM jyAM sudhI rahevAnuM thatuM hoya tyAM sudhI tenA pratye meha ke mamatva hovA chatAM samabhAva hoya evuM lAge kharuM; paNa jyAre e choDavuM paDe tyAre keI eka prakArano vicitra anubhava thAya che. tema deha choDatI vakhate A jIvAtmAne paNa tevuM ja kaMI lAge e svAbhAvika che. paNa A to sAmAnya jagatanI vAta Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 AcArAMgasUtra thai. sAdhakajIvanathI A bhAvanAne palaTA thAya che, ane thavA joie. dehalAnathI huM para chuM enA e jeTalA anubhava kare, teTalAM enAM khAdya padArtho parathI meAha ane mamatA ghaTe. sAdhakAne sa MbodhIne ahI' sUtrakAra mRtyu vakhate samAdhi jALavavAnI vAta vade che. samAdhi eTale AtmalInatA. sAdhake jIvanabhara jAgarUka rahevAnA prayatna karyo heAca tAye, aMtima paLa e enI aMtima parIkSA che. anubhavathI ema jaNAya che ke ghaNIvAra eka vidhArthI cAlAka ane heAziyAra hAvA chatAMya parIkSAnI paLeA ene gabharAve che. ema jJAnI sAdhakanA sabaMdhamAM paNa ghaNIvAra bane che. e jIvanabhara suMdara anyeA heAya, teAca mRtyunI paLA ene muMjhave che. eTale ja mRtyunI paLe pUrNa sAvadha rahevuM evuM mahApuruSA puna:puna: kahe che. ahIM saMyamI, dhIra ane jJAnI e traNe vizeSaNA sAka che. saMcamI eTale saMcamane jIvanamAM vaNanAra. paNa saMcamI to dhIra--sahiSNu hovA joie. ane A banne guNA hoya teAya jJAnaviveka na heAya te piraNAma UMdhuM Ave. eTale ke saMyama, dhIraja ane viveka e traNe guNe! sAdhakamAM hevA ghaTe. samAdhi keLavavAmAM A traNe sadguNlRA jarUranA che. pathArI sUtrakAra mahAtmA ahIM 'zakti pramANe 'evuM padma mUkI heAya tevaDI seADa tANavI,' - zakti heAya teTaluM karavAnI hAma bhIDavI ' evuM sUcana kare che. A vAta te vyavahAramAM paNa prasiddha che. eTale e tA saheje samajAya tevuM che. paNa zaktineA artha ahIM e che keH----peAtAnAM nizcacamaLa ane vivekabuddhie enA vicAra karI kAi paNa kriyAne prAraMbha karavA, ke jethI e kArya sAMgeApAMga pAra Utare. ghaNIvAra zakita nathI ema mAnIne ghaNA manuSyA vikAsanI kriyA tarapha lakSya ApatA nathI, e cAca nathI. kAraNa ke zakti teA saumAM che; mAtra ene keLavavI joie. e keLavavA mATe mAnavane itara prANIo karatAM vadhu suMdara ane anukULa sAdhanA tathA avasara banne che. eTale zakti nathI ema kahIne e peAtAnI pharajathI na ja TI zake, ane chUTe te te bevaDA gunegAra gaNAya. sArAMza ke ahIM zakti pramANenA ullekha kriyA utAvaLathI na karavI ghaTe eTaluM samajAvavA pUratA che, kriyA na karavI e mATe nahi. zakti nathI Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhiviveka 347 ema mAnavAmAM bhUla ane daMbha che. hA; e banavA gya che ke temAM alpatA ke bahutA hoya toye zakti alpa hoya to ene vadhu keLavI ane samAdhi sAdhavI e saunuM kartavya thaI paDe che. ane zakti kramapUrvaka cAlavAthI Ave ja che, e vAta je nizcita che te pachI zuddha mArge puruSArtha karavo ja rahyo. [2] ahI jaMbU! jeo bAhya (zarIrAdi) tathA AMtarika (rAgAdi zatruo) e baMnenuM yathArtha svarUpa samajaze ane pachI kramazaH tenI bUrI asarathI chUTaze, tevA dharmanA pAragAmI ane jJAnI muni sAdhake anukrame sAdhanAmArgamAM AgaLa vadhI karmothI sarvathA chUTI zakaze. noMdhaH-paNa kriyA hetuzanya na hovI ghaTe. koI paNa anuSThAna lakSyarahita na hovuM ghaTe; nahi to arthano anartha thAya. e mATe sUtrakAra mahAtmA ahIM spaSTa bhAkhI de che ke cetanane coTelAM jaDa karmothI cetanane mukti maLe evI cittanI sthiti banAve e anuSThAna ja lakSyayukta gaNAya. anubhava paNa ema ja kahe che ke je kriyAnI pAchaLa A hetu hoya che, te ja kriyA sva ane para, vyakti ane samAja, rASTra ke vizvane upakAraka thaI paDe che. AvA hetuthI rahita je kriyA thAya che, te sva tathA parane nirarthaka ane bAdhaka nIvaDe che. ghaNA zuSka karmakAMDIo ke kriyAkAMDa AcaranArA pitAnuM AMtarika jIvana game tevuM kaluSita hoya toye kriyAthI ja mAtra AtmasaMtoSa pakaDI besI rahetA dekhAya che; eTaluM ja nahi balake jeonuM AMtarika jIvana zuddha hovA chatAM avakAzanA abhAve ke bIjA koI kAraNe bAhya kriyA pUrNa rIte na karI zaktA hoya, temane pitA karatAM halakA gaNavAnI tathA halakA banAvavAnI teo dhRSTatA paNa kare che. A dazA ati khedajanaka che. kriyAo eTalA mATe jarUrI che ke te krodhAdi ripuo ghaTADI tathA prema, pavitratA, namratA vagere guNo prApta karAvI vizva baMdhutvano vikAsa sAdhavAmAM upayogI nIvaDe che. eTale je kriyAthI te ripuo na ghaTe ane UlaTA vadhe te kriyA zuddha na ja gaNAya. pratyeka sAdhake A zreya jALavIne kriyA. karavI ghaTe, evo ahIM dhvani . Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 'AcArAMgasUtra [3] gurudeva! tyAga ke tapazcaryAne pradhAna hetu zo? gurudeve kahyuM. mekSAthI ziSya ! pratyeka sAdhaka kaSAyane maMda karavA mATe AhArane ghaTADe che. ane e ja daSTie tapazcaryA hovI ghaTe. AthI ja vahAlA jaMbU! je AhAranA tyAgathI prakRtino kAbu cAlyA jatA hoya to samAdhizoti jALavavA mATe sAdhaka jarUra AhAra laI zake che. ane e khoTuM ye nathI. mAtra e chUTa lIdhA pachI pitAnuM lakSya sukAI na javuM joIe, eTaluM dhyAna rahevuM joIe. A rIte sAdhaka anukrame saMyama, tyAga ane tapanI tripuTIne keLavI kaSAyone zamAvI AgaLa dhape ane zithilana banatAM mRtyukALe mRtyune sukhathI bheTe. noMdhaH--jaina darzanamAM sthaLe sthaLe anekAMtavAdanAM darzana thAya che, enI AvAMAvAM sUtro pratIti Ape che. ahIM je tapazcaryA karI che, te saMthArA eTale ke aMtima maraNane anulakSIne kahevAyelI che. paNa te tapazvaryA zA hetue karavI ene A sUtramAM vadhu pheTa che. eTaluM ja nahi paNa sUtrakAre ahIM eka bIjI uttama vAta karI nAkhI che. ane te e che ke kriyA pitAne priya lAgatI hoya, pate emAM joDAI gayA hoya, toye pariNAme ke kriyAmAM joDAyA pachI potAnuM dhyeya temAMthI saratuM na dekhAtuM hoya te te kriyAne jaDanI mAphaka vaLagI na rahetAM e vakhate to teNe tene tyAga ja karI devo. eTale ke dhyeya jALavIne kriyAnuM parivartana karavuM. A eka mAnasazAstrathI siddha bInA che ke eka kriyA ke eka vastu ApaNane eka kALe atipriya hoya, ApaNe ene AcaratA paNa hoIe, chatAM amuka paLo evI paNa Ave ke e kriyA pitAne na ce. vaLI ghaNuM vAra evuM paNa bane ke e kriyA karavAnI pitAmAM pUrNa zakti hoya, kriyA zuddha che enI pratIti hoya, toye tenA upara kaMTALo Upaje ane e mUkI devAnuM mana thAya. A sthitine anubhava ApaNane ApaNuM pitAnA jIvanamAMthIye kyAM nathI thatuM ? Ama banavAmAM ApaNuM pUrvaadhyAse, mAnasika nirbaLatAo ane UMDANamAM rahelI azraddhA kAraNabhUta hoya che. ethI ene vaza thavuM vIra sAdhakane na zobhe, e vAta paNa kharI che. toye e parathI ATaluM to samajavuM ja paDe che ke vahAlAmAM vahAlI kriyA para paNa asaMtoSa janme. ane ema thavuM e keI akasmAta nathI. tema banavAyogya che ne Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhiviveka bane che. ATaluM samajanAra sAdhaka pratyeka kriyAmAM viveka na jALavI rAkhe e kahevAnI jarUra nathI. A parathI kriyA mUkI devI eTale ALasu banI javuM, ke beTe mArge javuM, e UlaTe artha koI na laI le. kharI vAta te e che ke je sAdhaka ATalo vivekI haze te koI paNa sthitimAM patana to nahi ja pAme, eTalI khAtarI rAkhavI ja rahI. vivekI sAdhaka eka kriyA mUkI de, toya e bIjI kriyA pakaDyA vinA rahI zakaze ja nahi. kAraNa ke vikAsanuM enuM dayA te barAbara ja haze. te nivRtta haze teya nivRttimAM potAnA saMkalpabaLane vadhu ne vadhu keLavaze, kriyAnA cecane pharIne te cokkasa tapAsaze, ane AvuM baLa prApta karI tAjo thai pAchI e adhUrI athavA pitAnuM siddha karatI bIjI kaI kriyAne hAthamAM laI AgaLa dhapaze ja. paraMtu UlaTuM jeo Ave vakhate ATale viveka jALavatA nathI, teo kevaLa zuSka kriyAkAMDI banI sAdhanAmArgamAM rahevA chatAM sAcuM dhayeya nathI pAmI zakatA. enuM AMtarika ane bAhya jIvana bane nirALAM banI jAya che. eTaluM ja nahi paNa kaMTALAnA atibhAre mahApatananI gartAmAMye evA sAdhako keTalIkavAra dhakelAI jAya cheenAM aneka dRSTAMto che. eTale A sUtrane sArAMza e che ke je sAdhaka dayeca tarapha abhimukha thayo hoya, teNe AvA samaye kriyAmAM navInatA ane saMgInatA lAvavA pUrato ArAma le vece che. e ArAma eTalA mATe ke pharI tAjhagI Ave. rasa ane premapUrvaka je kriyA thAya che, te ja saMgIna ane paripakava phaLa ApI zake che. e bhUlavA jevuM nathI. jema rAtri e nikriyatA mATe nathI, paNa divasanA zramane nivArI vaLatA divase vadhu kAma karavA mATenA ArAma sAruM che, ane e naisargika tathA Avazyaka paNa che, tema evA vivekI sAdhakanI nivRtti e paNa zreyasAdhaka ane upayogI che. ATaluM sau koI manana kare. UMDA manana pachI A sUtranuM rahasya spaSTa samajAze. [4] (vahAlA jaMbU ! aNasaNa kare, maraNane bheTa, e pade parathI jIvitane jANe karIne naSTa karI nAkhavAne kaI avaLo artha na laI le te khAtara kahyuM che ke - ) jIvana ane maraNae bane sthiti paikI Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 AcArAMgasUtra zANe sAdhaka koI paNa vAsanA AgaLa na rAkhe. sArAMza ke jIvita ke maraNa e banne paikI koI paNa dazA para Asakta na ja thAya, paraMtu madhyastha-samabhAvI banI kevaLa karmakSayanA hetu mATe ja jIvananA aMtaparyata samAdhibhAva-sahaja zAntine jALavI rAkhe.( ane te zAMti cAlI na jAya te sAru) prathama (AMtarika tathA bAhya) upAdhine choDIne aMtaHkaraNanI zuddhi kare. nedha-samAdhinuM lakSya heya e sAdhaka maraNa ane jIvana banne mAtra karmajanya sahaja avasthA che ema samaje. jene AvuM samajAya ene jIvanane moha ke maraNane bhaya e bemAMthI kazuMye na hoya e svAbhAvika che. evo sAdhaka jIve tyAM sudhI madhyastha bhAvathI jIvI zake, ane maraNuM Ave te tene prasanna haiye bheTI paNa zake. e vakhatanI tapazcaryA paNa e ja hetue upayogI che. te hetu na saratAM UlaTuM dehabhAna vadhu pIDe te cheDe vakhata tapazcaryA sthagita karavI e vAta paNa AgaLanA sUtramAM sUtrakAre ApI dIdhI che. have e vakhate ke regAdi upadrava AvI paDe te zuM karavuM, te jaNAve che. [5] aNasaNa samaye kadAcita Akasmika rIte koI roga utpanna thaI jAya ane cittasamAdhi yathArtha rIte na rahetI hoya te te sthitimAM sAdhaka (aNasaNamAM paNa) te roga nivAravAnA zuddha upAyo karI zake, paraMtu e upAya karyA pachI jyAre samAdhi prApta thAya tyAre turata ja emaNe pUrvaprayAga cAlu rAkhavo ghaTe. noMdha -aNasaNamAM auSadhAdi copaDavAne paNa tyAga hoya che, chatAM tevA prasaMgamAM je cittasamAdha na rahetI hoya te te jALavavA mATe rogya ane nirdoSa auSadhanI sUtrakAra pote chUTa Ape che. A parathI aNasaNane hetu zo hovo ghaTe? ane pratyeka kriyAmAM anekAMtavAdane keTaluM umadA sthAna hovuM ghaTe? e vadhu spaSTa samajI zakAze. kriyAnuM mahatva A rIte samajAya te vyavahAra ane nizcaya banene sumeLa sadhAI rahe. je kriyA pAchaLa becane cUkIne paNa vaLagI rahevAya che te kriyA nathI paNa Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhiviveka 351 kriyAne nAme cAlatI kevaLa rUDhi che. gata kriyA suMdara hoya toye sAdhakane tene kaze lAbha maLI zake nahi. sArAMza ke pratyeka samaye dayeya tarapha lakSya rAkhavuM; dhyeyane bAdhita hoya te kriyAne na pakaDavI ane dayeyane bAdhaka thAya tevI kriyA pakaDI heya toye ene choDI devI athavA vibuddhithI AcaravI. | [] (AyuSyane aMte samAdhimaraNa kayAM hevuM joIe tenA uttaramAM gurudeva bolyA -) priya jan! maraNa amuka sthaLe thAya te ja samAdhi maraNa thAya ke kahevAya evuM ene kazuMya kSetrabaMdhana nathI. gAmamAM che ke araNyamAM ho, mAtra e sthAna nAnAmoTA chavajaMtuothI vyApta na hoya ane zuddha heya eTaluM jALavavuM joIe. evuM sthaLa jemAM prathama tyAM sUkA ghAsa ke darbhAdinI zayA pAtharavI- [7] ane pachI te zayA para AhAratyAga (aNasaNa) karI zayana karavuM. AvA aNasaNane Acarato viziSTa sAdhaka, je kaMI pariSaha ke upasarga (saMkaTa) utpanna thAya te badhAne samabhAvapUrvaka sahe ane keAI manuSyo aneka prakAranAM kaSTa Ape teya manathI paNa kaluSita na thAya. noMdha -A bane sUtromAM sUtrakAre be vAta kahI che. eka vAta te e kahI che ke aNasaNa karavA mATe amuka ja kSetra joIe. bIjuM hoya to na cAle evA Agrahane sthAna nathI, kAraNa ke sthAna e to mAtra nimitta che. upAdAnanI pUrNa taiyArI hoya to nimittanI pratikULatA taddana gauNa bane che. paNa mAtra eTale viveka rAkhavo joIe ke te sthAna pavitra hovuM ghaTe. sthAnanAM zuddha Adelane rasamAdhimAM sahakArI nIvaDe che. ane bIjI vAta aMtima samaye AvI paDatI AphatonA saMbaMdhamAM kahI che. prathama sudhA, rega vagere svajanya saMkaTanI vAta hatI. ahIM parajanya saMkaTanI vAta che. joke Ata e Akta ja che. paNa tame pote je Aktane jANe che te sahana karavI sahelI che. paraMtu anya taraphathI ane te paNa kaI jAtanA vAMkagunA vagara je Aphata Ave che. e aparicita hovAthI sahavI kaThina thaI paDe che. jo ke svajanya ke parajanya kaI paNa jAtanI Aphato Ave che e Akasmika nathI, Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3para AcArAMgasUtra paNa e dekhAtAM ke nahi dekhAtAM evAM potAnAM ja karelAM karmonuM pariNAma che, ane te pitAne ja bhegavavAM rahyAM, evI jenI zuddha samaja che. tene mATe sahanazakitane prazna gauNa che. kAraNa ke vivekI sAdhaka e badhuM premapUrvaka sahI zake che. sahavuM eTale kevaLa bhogavI levuM eTaluM ja nahi, balake e saMkaTanAM nimitta para leza mAtra paNa manamAM kaluSita bhAva ke pratikAraka bhAva na AvavA de. e ja Adarza sahiSNutA che. joke AvA ucca sAdhako pAse evI siddhi, zaktio ane eTaluM sAmarza hoya che ke teo dhAre te beThAM beThAM paNa aneka baLe sAme pratikAra karI zake che. toye teo eno pravega karavAnuM icchatA nathI, eTaluM ja nahi paNa bIjAnuM aniSTa suddhAM citavatA nathI. A dazA ja emanI sAcI sahiSNutAnI ke samabhAvanI pratItirUpa che. [8] mekSAbhimukha jaMbU! vaLI kIDIo, kIDAo, macchara, gIdha vagere pakSIo, mAMsabhakSI ke lehI pInArAM itara hiMsaka prANIo, sarpa ke siMha vagere jevo ( jaMgalamAM aNasaNa karI mRtyakALaparyata samAdhistha rahelA sAdhakane) kaMI paNa upadrava kare te te prasaMge muni kaze paNa hAthathI ke rajoharaNadi sAdhanothI tene pratikAra kare nahi. noMdha:-maccharanA eka nAnA sarakhA caTakAne sahana karavAmAM paNa keTalI sahitA ke baLanI AvazyaktA paDe che, eno khyAla anubhavathI AvI zake tema che. paNa e baLa jema vAta karavAthI ke mAtra zarIrazakita keLavavAthI AvI jatuM nathI, tema sahavAthIce AvI jatuM nathI. e mATe te jambara nizcayabaLa joie. " jagatanI koI paNa kiyA asahaja thatI nathI. sarpa ke siMhanuM amukane karaDavuM, amukanuM amukane ja uddezIne raMjADavuM vagere thAya che te enAmAM paraspara rahelAM vaira ane bhayanA saMskArane lIdhe ja thAya che. Avo jene daDha nizcaya che," te ja sAdhakamAM ATaluM baLa AvI zake che. e jAtanA baLa vinA sahana karavuM saheluM che, paNa samabhAva jALave durlabha nahi to azakya che. ethI ja sUtrakAra mahAtmA kahe che ke je samAdhi Icchato hoya teNe A bAhya pratikArathI manane para rAkhavuM. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 samApiviveka ]i priya jaba! sAMbhaLaH deha para AvI paDelAM saMkaTa kevI rIte sahana thaI zake enuM huM spaSTIkaraNa karuM chuM. (ghaNIvAra te evuM ja bane che ke e sAdhakanAM cita, prANu ane mana evA keI umata bhUmikAnA pradezamAM levAthI e sAdhakane pitAnA deha ke prANa para zuM thaI rahyuM che ene khyAla paNa heto nathI. ane khyAla Ave toya enI AMtarika zakti khUba vikasita hovAthI e prasaMge) e viziSTa sAdhaka ema ciMtave che ke A bicArAM pazuo mAruM zarIra khAya che. paNa mArA AtmAne khAvAnI temanAmAM tAkAta nathI. mArA AtmAne je kAI khAI zakatuM hoya te te mArA pitAmAM rahelA zatruo ja mAtra, ke je bIjA pratye kheTe pratikAra karavA sAru mane uzkerI rahyA che. AthI mArA sAcA zatruo-krodha, mAna, mAyA ane lebhAdi zatruone ja mAre pratikAra karavo ghaTe. ema ciMtavI te adhyAtmadhyAnamAM lIna thAya che. priya jaMbU! AvuM sarva sAdhake ciMtavIne sthira thAya, paNa tevI bAhya asarathI pitAnuM niyata kareluM sthaLa cheDI bIje sthaLe na jAya. ( kAraNa ke tema karavAthI samAdhibhaMga thAya che.) sArAMza ke pApanA hetuone choDI daI AnaMdamAM rahI badhuM sahana karavuM ane samabhAva dhArI rAkho emAM sAdhakanuM hita che. noMdha-A sUtramAM mana ethI para kema rahe, enA upAyo ke jemano upayoga anubhavI janoe karyo che e batAvyA che. kharI vAta to e che ke zaNa sAdhake kArya sAme jevA thobhatA ja nathI, ane kArya para najara jAya toye teo kAryane nathI teDatA-kAraNane ja teDe che. kAraNa ke jema kAryanuM mULa kAraNa che, ema bahAranA duHkhanuM mULa paNa pitAmAM raheluM kAraNa che, e vAta teo barAbara jANe che. [10] vahAlA jaMbU! gItAthI muni sAdhaka A rIte zAstroThArA saMyama ane dhyAnanA rahasyane jANIne mRtyukALa Avya igita maraNa nAmanuM aNusaNa Acare che. e aNusaNa bhaktaparikSAnI apekSAe to ghaNI rIte kaThina che. . . . 23 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra [11] kAraNa ke iMgita maraNanA aNusaNu saMbaMdhamAM jJAta putra bhagavAna vIre pharamAvyuM che ke A jAtanA aNusaNa karavAvALA sAdhaka pAte peAtAnI meLe ja UThavuM, pAsuM pheravavuM ane kudaratI hAjata nivAravI ityAdi kriyA karI zake che. khInna dvArA e peAtAnuM kA karAvI zakatA nathI, evuM vidhAna che. 354 noMdhaH--sAtamA uddezakamAM je traNa prakAranAM aNusaNeAnI vAta AgaLa kahevAI gaI che, temAMnuM A khI aNusaNa che. enI vizeSa samaja tyAMthI joI levI. [12] priya jammU ! AvA aNusatA dhAraNa karanAra sAdhaka vanaspati ke kSudra jIvajaMtuvALI jagyAmAM sUe nahi; mAtra niva ane nirdoSa sthAna pasaMda karI tyAM zayana kare, temaja AhAranA tyAga karIne je kaMI mAnava, deva ke pazu ke prANIjanya saMkaTA paDe te samabhAvapUrNAMka sahana kare. [13] apramatta jaMkh! aNusaNu AdarI zayyA para sUtAM sUtAM kadAca e sAdhakanI hAtha, paga vagere kriyA bahu akaDAya tyAre iMdriyAne heravIpheravIne paNa samAdhi prApta kare; kAraNa ke tema ( kriyA ) karavA chatAM jo samAdhistha rahevAya teAye e kriyA thavA chatAM pavitra ane acala ja gaNAya che. noMdhaH--je kriyAthI calita nathI paNa cittathI calita che te acala nathI, paNa je kriyAthI calita heAvA chatAM cittathI nizcala che te acala che, ema kahI sUtrakAra e sUcave che ke A badhA nicame sthiratA ane samAdhi meLavavA arthe che. te pAchaLa jatAM jo samAdhine bhaMga thatA hoya te te kriyAne paDI rAkhI samAdhine bhaMga karave te karatAM samAdhi - naLavavA kriyA badalavI e yeAgya che. paraMtu A iMgita maraNamAM AvI kriyAnI cheka ja pratijJA nathI hAtI e vAta bhUlavI na joie. lIdhelI pratijJAmAM je prakAranI chUTa che ene lAbha levAnuM AmAM sUcavyuM che, pratijJAne bhAga karavAnuM nahi. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhiviveka 355 pratijJAbhaMga to prANabhaMgathI vadhu kaniSTha che, ane e vAta AgaLa kahevAI gaI che. ahIM A sTane nirdeza karavAnuM e kAraNa che ke pratijJAmAM maLatI chUTano durupayoga na thavo ghaTe. eTaluM ja kahyuM ke je aMga aDAI jAya te no lAbha levo. AmAMthI phalita e thayuM ke pratijJAmAM rAkhelI chuTa zA mATe che, te samajI ene durupayoga na karavo, tema jaDa kadAgraha paNa na rAkhavo. [14] ahe jaMbU! A igita aNasaNa mATe niyata (nakkI) karelI bhUmimAM te aNasaNa karanAra zramaNa sAdhaka cittanI samAdhi mATe javuM, AvavuM, besavuM, paga phelAvavA, saMkecavA vagere kriyAo karI zake che. paNa je te samartha sAdhaka hoya te teNe khAsa jANI joIne chUTa na levI; kevaLa acetana (nirjIva) padArthanI mAphaka eka Asane aDaga ja thaIne rahevuM. noMdhauparanI vAtane ahIM vadhu pheTa che. (15) je sAdhaka tadana sthira na rahI zake ane besI besIne thAkI jAya, te teNe (cittasamAdhi arthe) haravuM pharavuM athavA haratAMpharatAM thAka lAge tyAre ayatnapUrvaka besavuM, ane besavAthI thAkI jAya te zayana karavuM ( tenA mATe yogya che. ] [16 ]-vaLI he jaMbu ! AvA pavitra aNasaNanA mArgamAM prayukta thayelA zramaNa sAdhake (khAsa karIne eka lakSa rAkhavAnuM te e ke-) potAnI koI paNa idriya viSayo tarapha na dhakelAI jAya te mATe pUrato saMyama rAkha. neMdha -manebhAvanA paNa viSaya tarapha na DhaLe eTalA asAdhAraNa saMyamanI daSTie ahIM A vAta sUtrakArane kahevI paDI che. aMtima samAdhimAM viSaya tarapha DhaLatI vRtti mahAna aMtarAyabhUta che evuM e samajAvavA mAge che. satata jAgaktA vinA ema rahevuM azakya che. sAdhaka jyAre keI paNa kriyAmAM pravRtta hoya tyAre tene pUrva adhyAse jarAye paDatA nathI; ane e parathI ene ema paNa lAge che ke huM have nirvikArI thaI gaye chuM, ke te Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 AcArAMgasUtra jAuM chuM. ekAMta nivRtti te kharekhara pUrvaadhyAsane AgaLa AvavAnI eka uttama taka che. A samaye jIvanabharamAM mahi anubhavelI evI vAsanAenAM Adelano jambara AghAta upajAve che. enI sAme pratyAghAta paNa teTalo ja prabaLa hovo joIe. te ja sAdhaka vijayI nIvaDI zake. ahIMne vijaya e ja sAco ane aMtima vijaya che, ane ahIMnI hAra e ja aMtima hAra che. jevI sthiti jIvanakALane saravALe-mRtyusamaye bane che, tevI sthiti A prasaMge paNa thAya che. jIvAtmA sthAnAMtara jaI punarbhava pAme che. AthI ja AvI paLomAM sAvadha rahevAnuM punaH punaH mahApuruSo kahe che. [16 va - mokSAthI jaMbU A aNusaNamAM e sAdhakane bahu azakta thaI javAne lIdhe je pITha pAchaLa Take rAkhavAnI IcchA thAya to lAkaDAnuM pATiyuM rAkhI zakAya. paraMtu e pATiyuM piluM na hovuM joIe. kAraNa ke e pilANamAM nAnAmoTA jIvajaMtu havAne saMbhava rahe che. ethI je piluM hoya te e badalIne bIjuM paNa laI zakAya. [17] Ave samaye je kriyAthI AtmA dUSita thAya tevI koI paNa kriyAnuM sAdhaka kadI avalaMbana na le. sarva saMdeSa yogothI AtmAne dUra karIne (mAtra upasthita thatA) sarva pariSaha tathA upasargone samabhAvapUrvaka sahana kare. noMdha -dehabhAna bhUlI kevaLa AtmabhAnamAM rahevAnuM dhyeya sUtrakAra punaH punaH vyakta kare che. [18] ( iMgita aNasaNanI vidhi samApta karI have gurudeva pAdapapagamana aNusaNanI vidhi kathe che.) priya jaMbU! (pAdapopagamana) aNasaNane je zramaNa sAdhaka svIkAre che enuM zarIra akaDAya ke prANIothI pIDAya topaNa ene potAnA sthAnathI leza mAtra DagavAnuM hotuM nathI. sArAMza ke A rIte pAdapigamana aNasaNane vidhi atidaDha ane kaDaka hoya che. [19] kSArthI ziSya ! ethI ja A aNasaNa traNe jAtanAM Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhiviveka 35 aNusaNAmAM sarvottama che, kAraNa ke prathama batAvelAM bhaktaparijJA te iMgitamaraNa e banne karatAM A asaNu vadhu kaThaNa A pramANe cheH") prathama tA nirjIva ane nirdoSa esIne e aNusaNa AdaravuM joi e. che. ( tenI vidhi sthAna tapAsI tyAM [20] ane AvA sAdhake, tevA zuddha sthAna para athavA cokhkhuM pATiyuM maLe te te para sthita thaIne cAre prakAranA AhArane tyAga karavA tathA merunI mAphaka niSkapa thaI dehabhAnathI sathA para ja thavuM. ( AvA prasaMge kadAca piraSaaA ke upasargo thAya teA vicAravuM keH-) piraSaddhane ane mane lAgevaLage zuM ? (kAraNa ke zarIra Ate ja jyAM mAruM nathI tyAM ene lagatA pariSauA mAre mATe zAnA hAya? ) ' [21] priya jakh! vaLI eNe ema vicAravuM ke mAtra jyAM lagI jIvIza tyAM lagI ja pariSata ane upasamAM sahavAnA che; pachI tA kazuM ja nathI. ane ema dhArIne meM svecchApUrvaka " zarIrathI bhinna thavA mATe ja zarIranA tyAga karyo che tA have pIche haTha thA mATe ? vIra jaMbU ! huM kahuM chuM ke AvA ciMtanathI paMDita sAdhaka upasthita thatA sarva pariSahAne tathA upasargAne sahelAIthI sahana karI zake che. noMdhaH--kalpanA ane vastu ane bhinna che evuM kathana ahIM sUtrakAra kahI nAkhe che. sAdhaka jyAre kAI paNa padArthInI pratijJA le che tyAre e pratijJAnuM pAlana karvAmAM saMkaTo Avaze evI kalpanA te enA manamAM hoya ja che; paNa jyAre te ja saMkaTonA anubhava thAya che, tyAre tenA AMtarika ghaDataranI pUrNa kasATI thAya che. jeo pratijJAne pUrNatA na mAnI letAM pratijJA lIdhA pachI paNa tevuM ne tevuM dRDha sa'kapukhaLa jALavI rAkhannA mATe jAgRta rahe che. teone Ave samaye AMtarika zakti avazya sahAya kare che. paNa jeo pratijJA lIdhI eTale tyAga thai gayA ema mAnI gAla rahe che te Ave samaye prAca: pUjita thAya che. tethI ja vRttine saheja paNa bIjI z2AjI ne DhaLavA Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 AcArAMgasUtra devI e ahIM Agraha che. keTalAka sAdhake eka tarapha vRttine padArthotarapha DhaLavA de che, ane bIjI bAju pote taTastha draSTA rahevAnA manoratha, seve che. te mArga sUtrakAranI dRSTithI jotAM sarvathA surakSita nathI. [ 22) mekSAthI jaMbU! kadAca prasaMgopAtta kaI rAjAdi athavA koI zrImaMta AvIne kAmaga saMbaMdhI aneka prakAranAM prabhane batAvI bhegonuM nimaMtraNa karI zramaNa sAdhakanuM mana lebhAve, te te prasaMge paNa zramaNa sAdhaka kSaNabhaMgura evA zabdAdi viSaya tarapha pitAnI rAgavRttine DhaLavA na de. te to sadA sthira ja rahe ane nijAnaMda svarUpanI je mAtra AkAkSA rAkhI AtmadazAmAM layalIna rahe. [23] athavA keI zAzvata (eTale ke maraNuparyata kAyama rahe tevA) bhega, vaibhavo ke dravyanI lAlaca ApI tevA zramaNa sAdhakane nimaMtraNa kare che te vakhate te vicAre ke je mAruM zarIra pote ja zAzvata nathI te e dvArA bhagavAtI bIjI vastu zAzvata kema hoI zake ? vaLI kaI devatA AvIne koI prakAranI vividha mAyAjALa batAve to tyAM paNa uparanI zraddhAmAM ja te sthira rahe. sarva prapothI dUra rahIne te samaje ke, A te badhI mAyA kharekhara bhrAnti ja che. nedha-ke jIvanamAM paLe paLe to che ja. paraMtu e eTaluM dhImuM hoya che ke sAmAnya mAnavIne te spaSTa dekhAtuM nathI. ane ethI e aneka dro vacce paNa jIvananI AzAnA madhubiMdue cAlyA ja jAya che. paNa jyAre mRtyunI nobata vAge che tyAre enI UMgha UDI jAya che. eka tarapha enI jIvana AzA raMdhAya che ane bIjI tarapha enA bAMdhelA aneka AzAo, mahecchAo ane kalpanAonA koTa tUTI paDe che. A be taraphanA mArA vacce rahelo mAnavI mUMjhAya che, akaDAya che, comera jhAvAM mAre che, karuNa kAkaludI kare che ane bhAna bhUle che. eTalA ja sAruM sUtrakAra mahAtmA maraNakAlIna sthitine samAdhimaya rAkhavAnA vyavahAra upAya darzAvI puna:punaH te cAdIne tAjI karAve che. AgaLa pratikuLa prasaMgenuM varNana thayuM. A bane sUtromAM anukULa prasaMgonuM varNana che. pratikULa prasaMgamAM Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhiviveka - 3pa9 samabhAva jeTalo sulabha ane zakya che teTalo anukuLa saMgAmAM nathI. toye jene AtmabhAna thayuM che tene e azakya to nathI ja. zAstrakAre manuSya saMbaMdhI ane deva saMbaMdhI banne prakAranA kAmone ahIM ullekha Ape che. kAmagothI A Akho saMsAra jakaDA che ema to saune anubhava che. paNa te kAmabhego zAthI icchA che eno ukela e ke temAM sukha kalakhyuM che mATe enI jhaMkhanA che. pachI sUtrakAra kahe che ke -sukha jagatanI koI paNa aMtavAna vastumAM nathI. te anaMtamAM che. ane anatanuM sukha te anaMtamAM ja, hoyane? jagatanA jIvo jemAM sukha kahyuM che. te padArtho pite navara che,. mATe ja e sAcuM sukha nathI. devanA bhegone rakhe ke sukhada mAne che te sAru kahe che ke divya padArtho paNa nazvara che. sukha joItuM hoya te anaMtamAM zodho, evo A sUtrane sAra che. : | [24] e rIte sAdhanAmAM AgaLa dhapatA sAdhaka sarva viSayamAM anAsakta thaI, AyuSyakALano jANakAra banI, mRtyusamaye uparanA traNa pachI keAI eka aNasaNane yathAvidhi, yathAzakti Adare ane sahanazIlatAne sarvotkRSTa sthAne rAkhe. A traNa aNasaNe paikI keAI eka pitAnI yogyatA anusAra je sAdhaka Adare, tene mATe e maraNa kharekhara kalyANakartA che. upasaMhAra aNasaNa e zarIra chUTatI vakhate e zarIrajanya Asakti jIvAtmAne jakaDI na le te sAra eka upayogI sAdhana che. eTalA pUratuM tenuM ahIM khUba mahattva varNavAyuM che. paNa te uttama che, temAM dharma che, mATe saue karavuM ja joIe evo Agraha nathI. zakti hoya e ja enuM zaraNuM le. paNa lIdhA pachI choDavuM paDe evuM kaMI na kare. je kriyA prema, zraddhA ane nirbhayatAthI svIkArAya ane prema, zraddhA tathA nirbhayatAthI paLAya te ja kriyA sAdhaka nIvaDe. jaina muni sAdhakanI kaI paNa kriyA pramAda, aMdhAnukaraNa, svAbhAviktA, ke avivekabuddhithI yukta na hovI ghaTe. eTaluM pratyeka sAdhaka vicAre. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 AbhAra jIvana saMskArane ghaDe che, ane saMskAre chapanane ghaDe che. ene jIvanane meha nathI ane mRtyuno bhaca nathI e ja zAnI che. AtmAbhimukha sthiti e ja samAdhi. samAdhimAM lIna rahevuM e zramaNane dharma che. je kriyAo dvArA pAca maMda paDe ane AmAnA aMze vikrimita thAya, e ja dharmAcaraNa che. | mULa ci jALatAM kriyAonuM parivartana thAya e hitAvaha che. sahiSNumAM je baLa hoya che, e lAkhanA vistA vIramAM nathI hotuM. jyAM cittanI cAMcaLatA che, tyAM samAdhi nathI. ' ema kahuM chuM. vimekSa nAmanuM aSTama adhyayana pUrNa thayuM. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadhAna zruta A adhyayananuM nAma upadhAna zruta che. jainadanamAM upadhAnanA vyApaka artha tapadhairyAM che. e zabdanA vyutpattijanma A sAmIpTa dhAraNa karavu evA thAya che. AthI e spaSTa rIte phalita thayuM ke je kriyA AtmAbhimukhatA mANa karAve te kriyAnu nAma upayana. te zabda sAthe zruta pada joDIne bhamavAna sudhAM svAmI ke jeNe AtmAbhimukhatAnI parAkASThA sAdhI hatI evA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInuM vyaktitva te je rIte sAMbhaLIne pacAvyuM hatuM te rIte mahIM pAtAnA ziSya zrI mAmIne uddezIne kahe che. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama uddezaka pAdavihAra A adhyayananA cAra uddezaka che. e cAre vibhAgamAM bhagavAna mahAvIranI saMkSipta chatAM rahasyapUrNa jIvanI varNavAI che. bhagavAna mahAvIranI sAdhanAnI zreNInuM navanIta AmAM Tapake che. A prathama uddezakamAM kevaLa mahAvIranA vihAranI vAta che. - tyAgI sAdhakane mATe tyAga ane saMyamanI daSTie pagavihAra jeTale upagI che eTale ja kalyANanI dRSTie paNa pagavihAra upagI che. ni:svArthatA, nirbhayatA, svAvalaMbitA ane sahaja saMyamitatAnI catuSTayI pAdavihArathI vikase che. ne te sAdhakanA jIvanavikAsanI sAdhanAmAM cetanA samAna ugI che. upadezaka vRttanI dRSTie paNa pAdavihAra khUba upayogI che. grAmya jIvananuM nirIkSaNa, nisagika AnaMda ane svaccha vAtAvaraNanI jeTalI anubhUti pAdavihArathI maLe che teTalI kadApi vAhana dvArA na ja maLI zake. vAhanathI parAvalaMbI * zramaNa mahAvIranI sAdhanAkALane vihAra kevaLa AtmIya jIvananA dhana arthe hate. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvihAra 363 pazu, kacanAdi sagraha ane rANImaMDaLa jamAvavAnI pravRtti saheje thatI javAnI, e bhayathI bacavA sAru ane koine leza paNa ejArUpa thayA vinA saMyamI jIvananI akhaMDa ane aDAla sAdhanA thAya e hetunI pUti sAru pAdavihAranI rIti racAyelI che. gurudeva melyA: [1] vahAlA jaMbU ! ( tArI jijJAsA joI ne zramaNa bhagavAna mahAvIra viSe ) je meM sAMbhaLyuM che te ja huM ahIM kahIza. zrI mahAvIre prabaLa vairAgyapUrNAMka hemaMtaRtumAM dikSA (gRhasthanA svAMga tajI tyAgane svAMga ) aMgIkAra karI turata ja tyAMthI vihAra karyAM. ( hemaMta, RtunI mAgazara sudI dazamIne dine kuTuMbasaMbaMdha, rAjapATa, alaMkArA, bhAgAdi vipula sAmagrI tathA samRddhine cheDI peAtAnA divya jIvanadvArA gRhasthAzramanI vAstavikatA ane kavyapraNAlikAnA vizvane Adarza ApI tathA kramapUrvaka AgaLa vadhatAM ekAMtahitamAnI yeAgyatA prApta karI. tyArabAda emaNe saMpUrNa tyAga jevA mahAbhArate vahana karavAnuM pasaMda karyuM. ) A rIte kSatriyakuMDamAM dIkSA aMgIkAra karyA pachI theADA samaya mAM tyAMthI pote kumArapura gAma tarapha vihAra karyAM. . arthAt pUrvaparicita sthaLe vadhu rahevAnuM temane ucita na lAgyuM. kAraNa ke temanuM tyAM rahevuM temanA kuTuMba, snehI ane prajAvaCnA pUsnehasaMbaMdhanA kAraNe mAhabhAvane laIne du:khamaya thavAneA saMbhava heAI teoe te sthAna zIghra cheDayuM. noMdhaH- --bhagavAna mahAvIranuM mULa gAma kSatriyakuMDa. temanA pitAnuM *kumArapura paNa baMgALamAM avelA hudhalI jIllAmAM Avelu gAma che. hAla ene kAmArapukura tarIke oLakhavAmAM Ave che. kkha gAlamAM AvelA bihAra prAMtanA mAMdhIrajillAmAM lavADa jAgIramAM hajI paNa kSatriyakuMDa tIrthI tarIke oLakhAya che. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 AcAsaMgasUtra nAma siddhArtha. mAtAnuM nAma trizalA. teoe prathama te gRhasthAzramI jIvana gALyuM ane dayA, dAna, Atithya sanmAna, kauTuMbika karaje, rASTradharma vagere guThArA potAnuM jIvana khIlavIne jIvanavikAsanAM pAdacihanI sAdhanA karI lIdhA pachI potAnuM kSetra vistArI tyAgamArga aMgIkAra karyo hato. emanA saMkSipta jIvana mATe nIcenI noMdha juo.* bhagavAna mahAvIranuM janmasthAna rAjanagara kSatriya kuMDa. e magadha dezanA mahArAjA zrI siddhArthanA sapUta ane trizalAdevInA aMgajAta hatA. guNakarmathI kSatriya gaNAtI jAtimAM emane janma eTale vIratAne vAraso emane svAbhAvika hato. toye zrImahAvIra eka sAcA brAhmaNarUpe janmyA hatA. sarasvatInA to e jANe sAkSAta avatAra ! vidyA, kaLA ane vijJAnanA to e bhavya bhaMDArI. pUrvakAlIna anaMta zubha karmonA akhUTa vArasAne pUrvabhavathI saMcita karatAM karatAM emanA AtmAe have vikAsanI pUrNa parAkASThA sAdhavA mATe baMgALa pradeza pasaMda karyo ane jyAM brAhmaNa tathA kSatriyatvanA cheka ja lilAma thaI cUkyAM hatAM tyAM ja temanA jIvanamAM Arya saMskRtinA uccagAmI AdarzonuM jIvaMta punarAvartana banyuM. vidyA, kaLA ane vIratA sAdhyA pachI emaNe gRhasthAzrama svIkAryo. bALapaNathI ja emanAmAM mAtApitAnI bhakitanAM uttama bIje navAI cUkyAM hatAM. gRhasthAzramIne mAtA ane pitAe tIrthabhUmi che, emane RNAnuMbaMdha saphaLa karavAmAM vikAsa che, emanI sevAmAM svargIya sukha che, e javalaMta bedhapATha emanuM gRhasthAzramI jIvana pUruM pADatuM* mAtApitAnA dehAMta pachI paNa pitAnA vaDIla baMdhu naMdIvardhananI AjJA emane zirevaMgha hatI. gRhasthAzrama eTale kartavya kSetranI puNyabhUmi. vikAsanAM bIja e kartavyabhUmimAM ja vavAya. emanA patnInuM nAma camatI. emanI sAthe emane lagnasaMbaMdha baMdhAya. patnI ane patine saMgama eTale prabhutAne paMthe jatAM be pathike suga. zarIrajanya meha e pAzava vRttinuM pratIka che, ane tyAM vikAsa rodhAya che. paNa praNaya e eka ucagAmI AkarSaNa che ane e vAstavika che. evA zuddha praNayajanya AkarSaNe e vikAsAbhimukha aMtaravALA yugala daMpatIrUpe sahacAra sAdhI Ape. phaLasvarUpe emane eka putraratnanI prApti thaI. emanAM putrInuM nAma priyadarzanA ane jamAInuM nAma jamAlI hatuM. - gRhasthAzramamAM rahetAM jemajema emanI sAdhanapraNAlikA vipula thatI gaI, tematema emanI vidyA, kaLA ane lIstAne ucca, uccAtara ane uccatama upayoga thavA Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdavihAra 365 A sUtramAMthI zrI mahAvIrane tyAgamArga aMgIkAra karavAnuM prayojana. zuM? ane tyAga lIdhA pachI e sthAna choDavAnuM prayojana zuM? evA be prazno uddabhave che. anaMtane prApta karavAnI jene IcchA che teNe e anaMtane mATe aMtavAna padArtho parathI moha tyAga ja rahyo. jaDanA saMgathI cetananA mAMDyo, ane sAthesAthe emanI saMskArasamRddhi paNa vadhatI cAlI. AdhyAtmikatA e to emanI sahacarI, tathA dayA ane dAna to jANe emanA jIvananA parama sAthIdAra, emanA saMpUrNa vikAsa sudhI eka yA bIjA svarUpamAM e badhuM rahyuM ja. Akhare e vIrane je dvArA vardhamAna abhimAne maLyuM hatuM e ddhi, samaddhi ane saMpattine uddeza, jayAre barAbara samajAya, tyAre padArtho upayoga karavA khAtara maLe che, pakaDI rAkhavA mATe nahi, padArthonA upayogamAM je sukha che e padArtho para mUMjhAvAmAM nathI, ATaluM e samajyA, ane turata ja e siddhAMtane emaNe amalamAM paNa mUkI. devAnI pUrNa taiyArI karI. je hAthe karoDonI saMpatti sAcavelI e ja hAthe ene chaTathI vahecI, me eka varSa sudhI abhedabhAve sau koIne akhaMDa dAna ApavuM zarU rAkhyuM ane e dAnavIra kahevAyA. pitApaNAno jenA para Aropa heya ene chUTe hAthe ApavAmAM nirmoha ane nimamatvanI sAcI kasoTI thAya che. A rIte dAna e saMyamanuM bIja che, e sUtranuM sArthaka thayuM, ATalI yogyatA pachI rAjapATa, strI, parivAra ItyAdi parane saMkucita saMbaMdha cheDI vizvasaMbaMdha sAdhavA sAru emane vIra ( bAhya) maTI mahAvIra (sAcA vIra) banavAnI bhAvanA jAgI. rAjyavardhana, praznArakSaNa e kSatriyanA mukhya dharmo kharA, paraMtu je vIratAne upayoga "amuka ja prajA-mArI ema mAnIne thAya, tyAM vAratAne vyabhicAra che, ane bAhya rakSaNa, poSaNa ke pAlana e cirasthAyI ArAma ja nathI, je pitAnA AtmAne parabhAvathI jatAM na bacAve, na pALe ke na poSe te bIjAne zuM bacAvI zakavAno hato; ema jaNAtAM emaNe vIratAne upayoga potAnA jIvana dhana arthe karavAnuM dhArI tyAgamArga aMgIkAra karyo ane tyAgavIra banyA. A vakhate emanI vaya 30 varSanI hatI. tyAga pachI zrI mahAvIranAM sADAbAra varSa ane paMdara divasa jeTalo dIrghakALa kevaLa sAdhanAmAM pasAra thAya chesAdhanAkALamAM anArya tathA asaMskRta gaNAtI prajAnA vasatipradezamAM pAdavihAra, bhikSA, pariSaha sahiSNutA, Idriyadamana, tapazcaraNa, kevaLamauna, svAdhyAya, ciMtana, dhyAna ItyAdi aMgeno samAveza che. ATalI dIrghakAlIna tapazcaryA pachI emane AtmAnA saMgavikAsanI parA Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 AcArAMgasUtra je vyApAre thAya che ane te thatA vyApAra parathI vRtti para je jAtanA vAsanA ane lAlasAmaya saMskAre rUDha thaI jAya che tene pUrvAdhyAse kahevAmAM Ave che. evA pUrvAdhyAnI asara vAsanA ke lAlasAne preranArAM nimittomAM rahIne dUra karavI zakya nathI. ethI ja e asarane kAyamI dUra karavA mATe tyAga kASThAne sAkSAtkAra thaye ane e sarvajJa banyA. vItarAgatAnI parAkASThA sAdhyA pachI ja emaNe pitAno anubhava jagatane khoLe dharyo. "ajJAna duHkhanuM ane jJAna sukhanuM mULa che; sukha ke duHkha bahAra nathI, paNa aMdara che. bAhya yuddha cheDI AMtarika yuddha kare; AtmA ja sukha ane duHkhane kartA che." A rIte jagatanuM ajJAna TALavA mATe emaNe rapaSTa jAhera karyuM ke satyane sAdhya ane ahiMsAne sAdhana banAvo. e be tavAmAM nikhila vizvanI zAntinAM mULa che. pRthvI, pANI jevAM sUkSma tomAMya cetana che, evuM e ahiMsAnA saMpUrNa sAdhaka sivAya koIe nahotuM kahyuM. ahiMsAnI vyavahAra sAdhanAmAM saMyama, tyAga ane tapa e pradhAna sAdhano che. ane sApekSavAda tathA viveka vinA te ahiMsAno mArga ArAdhI zakAya ja nahi, ema emaNe punaH punaH ghoSita karyuM. jyAM dharma, mata, paMtha ane mAnyatAnA kadAgrahonuM zamana che tyAM ja jainatva che. jaina janmato nathI, paNa thAya che. zuddha ahiMsA vRttimAM che, kriyAmAM ja nathI. jyAM viSamatA che, tyAM dharma nathI. dharma samatAmAM che. Ama jIvI batAvI emaNe jainasaMskRtine punarjIvana ApI ene AtmA vizvavyApI banAvyA. paMcamahAbhUtanAM pUjana dizApUjana, bhASapUjana, ItyAdi pUjano vikAsanA pratibaMdhaka che ema batAvI zuddha caitanya ane guNapUjananuM rahasya samajAvyuM dravyayajJa, snAna, jaDa tapazcaryA ane karmakAMDothI svarga maLe che ke vikAsa thAya che, evI mAnyatAnI jaLathI janatAne emaNe ugArI. ane bAhyayuddhathI varga maLe che, e mAnyatAneya dhvaMsa karI e dvArA thate mAnavahatyAkAMDa rAtho. " vikAsamAM jAtinAM baMdhana nathI, jIvamAtra vikAsanA adhikArI che. manuSyatva e enI prathama bhUmikA che. tyAMthI ja vikAsanI svataMtra zreNI zarU thAya che. manuSyatva, gharma, zuzraSA, jJAna, vijJAna, sayAsatyapRthakkaraNa, samyaphatva, saMyama, tyAga, anAsakti, tapa ane karmamukita e e bhUmikAono krama che, ke jene vistRta svarUpe cauda guNasthAnarUpe oLakhavAmAM Ave che-e rahasya samajAvyuM. tathA jAtivAda Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdavihAra 397 e rAjamArga bane che. jagatanA pratyeka anubhavI mahAtmAoe e rIte tyAganuM mAhAo gAyuM che. paraMtu evo Adarza tyAga amuka bhUmikAe AgaLa gayelo hoya te sAdhakane ja pace. ane te ja nirAsaktinAM dayeyapUrvaka ene sAMgopAMga pALI zake, e vAta gRhasthajIvanamAM rahIne zrI mahAvIre prApta karelI AdatA parathI spaSTa samajAya evI che. tyAga eTale jagatanA amuka ja kSetramAM kalpalA ke bAMdhelA mehajanya saMbaMdhane khaseDI vizvanA sakaLa jIvo sAthenA premasaMbaMdhamAM joDAvAnI tAlAvelI jAgavI te. A tAlAvelIne lIdhe ja zrI mahAvIra pitAnAM mAnelAM strI, putra, rAjapATanA saMkucita vartelanI mamatA choDI vizvanA sakaLa jIvajaMtuo ane vanaspati jevAM sUkSma cetane sAthe maitrI joDavA tatpara thayA. potAnuM sthAna choDavAnuM paNa prathama prayojana to e ja ke potAne mamatA na hoya to bIjA mamatALu cho tAjA chuTelA saMbaMdhane lIdhe duHkhI thAya. ane emAMya emane potAnuM tathA paranuM aniSTa dekhAyuM hoya. ane bIjuM kAraNa e paNa kharuM ke pote bIjAnA mitra che ema to sau keIkahe. paraMtu eno kharo anubhava to bIjAnA saMsargamAM AvyA pachI ja thaI zake. A anubhavanI kaseTI khAtara tyAgIe zakya teTalAM sthAnAMtare karavAM, ane vividha prakRtivALA lokonA mAnasane samabhAve abhyAsa karavo, e emanI pharaja hovI ghaTe. paNa tyAMya enA tyAgane uddeza e na cUke, ke koIne bejArUpa paNa na bane, e rIte eTale ke bhikSAcarIthI jIvana nirvAha ane pAdavihArathI sthAnAMtaragamana kare. A be vAto lakSagata rAkhI vihare. ane adhikAravAdanAM mULathI ja khaMDana karI strI, zudra ityAdi sone adhyayana, tyAga tathA mukitanA samAna adhikArI che ema emaNe batAvyuM. A emanI sAdhanAkALa pachInA dharmasaMrakaraNanI saMkSipta rUparekhA. bhagavAna mahAvIra buddhadevanA samakAlIna hatA. bhagavAna mahAvIrane ahiMsAne molika siddhAMta akhila Arya saMskRtine prANa banyA. ane A rIte bhAratavarSanI vyApelI jaDatAmAM bhagavAna mahAvIranA zodhane cetana reDavuM. emanuM 72 varSanI vaye nirvANa thayuM. Aje e bhagavAna mahAvIranuM nirvANa saMvata 2462muM cAle che.. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 AcArAMgasUtra [] priya jaMbU! (dikSA letI vakhate zrI mahAvIrane eka divya. duSya maLeluM), paraMtu te zramaNa sAdhake ema na vicAryuM ke A vastrano huM ziyALAmAM upayoga karIza. AtmAthI ziSya! e mahAzramaNe jIvanaparyata pariSaha (saMkaTa) sahavAne te prathamathI ja nizcaya karI lIdhe hate. (Ama chatAM temaNe vastrane taracheDayuM paNa nahi)chatAM mAtra tIrthakaronI praNAlikAne anusaravA mATe temaNe te vastra dhAraNa karyuM. noMdha -A sUtrathI zrI mahAvIranI be uttama bhAvanAo spaSTa thAya che. eka te tIrthakarenI vAstavika praNAlikAne jALavI rAkhavAnI, ane bIjI nirAsakta bhAve padArtha grahaNa karavAnI. zrI mahAvIra dhArata to e eTalA samartha puruSa hatA ke taddana navo paMtha sthApI zakta, paNa emaNe satyanI sahaja upAsanAne ja jainadarzana mAnyuM hatuM. paraMparAthI jainadarzanapraNAlikA cAlI AvatI hatI, paNa AsapAsanA vAtAvaraNane aMge e darzanamAM je saMkucitatA ke avAstaviktA pesI gaI hatI te ja dUra karavAnI te kALe temane khAsa jarUriyAta hatI. jainadarzanamAM je je tIrthakare thAya che te navuM tIrtha UbhuM nathI karatA, paNa mAtra tIrthane punaruddhAra kare che. zrI mahAvIre bhagavAna mahAvIra thayA pachI paNa te ja kArya karyuM che, ane pUrvanI praNAlikAmAM je je siddhAMtabhUta vastuo hatI te kAyama rAkhI mAtra rUDhinuM ja bhajana karyuM che. samAja, deza ke vizvamAM kArya karanAra pratyeka zaktidharane A vAta khUba mananIya che. ghaNuM samartha sAdhakoya vikAranA nAzane badale keTalIkavAra vastune nAza karavA mathI paDe che. e mAge zaktinA vyaya sivAya sthAyI phaLa kazuM maLatuM nathI. kAraNake vastumAtra nitya che, tene saMpUrNa nAza kadI saMbhavita nathI. mAtra sthiti aMtara thAya che. ema chatAM nAzano prayoga thAya che te prayogathI to UlaTe eka vikAra maTI bIjo vikAra pesI jAya che. A sUtranI dRSTie ahIM zrI mahAvIrane A sAdhanAne kALa che. eTale sAdhake samartha hoya toye teNe sAdhanAnA niyama pALavA ja rahyA, ane e daSTie emaNe divya duSya svIkAryuM kharuM, paNa e bhagaarthe nahi; TADhanA nivAraNanA artheca nahi, mAtra pUrva praNAlikAnI apekSAe lIdhuM. ema kahI sUtrakAre tyAgI sAdhaka padArthone upayoga kaI bhAvanAthI kare e Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdavihAra 369 samajAvI dIdhuM che. tyAgIonI daSTi sAdhanomAMya vivekabuddhipUrvakanI ane jarUriyAta jeTalI maryAdita hoya. ane je vastu jarUrIyAta pUratI levAya temAM moha ke AsakitanuM nimitta bhAgye ja bane e to dekhItI vAta che. ahIM paNa AsaktinA tyAgane Azaca dhvanita thAya che. | [] (zrI mahAvIranA te suvAsita vastranI divya vAsathI AkarSAIne adhika mAsa sahita cArtumAsa jeTalA lAMbA samaya sudhI bhramara vagere ghaNuM jaMtuo temanA zarIra para besatAM hatAM, AsapAsa bhamatAM hatAM ane herAna paNa karatAM hatAM. (chatAM samabhAvapUrvaka te yogI aDela rahetA.) nedha -ahIM comAsAnA cAra mAsa sudhI zramaNa mahAvIra eka ja sthAnamAM rahyA hatA ane cAra mAsanA jeTalA dIrgha kALano eTale ke varSo tathA zarada bane Rtuno lAbha lai ghaNe samaya teo ciMtana, manana, ane dhyAna dharavA pAchaLa pasAra karatA hatA. dhyAnasamaye to teo eTalA ekAgra thaI jatA ke tyAM dUSyanA vAsakSepanI gaMdhathI AkarSAIne bhramarAdi nAnA jIvajaMtuo AvI gaNagaNATa karatA ke deha upara besatA, toye temanI ekAgratAno bhaMga thato nahi. prathama te A sUtramAMthI sAdhu puruSanA mAsAne sthiravAsa zA hetue che, te vyakta thAya che. dharatIpaTa para varSARtumAM vanaspati tathA sUkSma jIvonI utpati khUba bahoLA pramANamAM thaI javAthI vihArane mATe e Rtu pratikULa bane che, paraMtu nisargajanya pratikULatAo anukULatAonA sarjana mATe pUrvakAraNarUpa bane che e niyama paNa mAnavIe bhUla joI te nathI. sAdhu pue ATha mAsamAM pharIne, bolIne, anekanA prasaMgamAM AvIne potAnI zaktione vAparI nAkhI hoya che, tene saMgraha karavAnuM A cArtumAsyamAM upayogI nIvaDe che. ane jJAna, dhyAna mauna, ciMtana ane kAcamI sthiratAthI navIna cetanA jagavavAnuM prabaLa nimitta thAya che. A lakSya jeTale aMze na jaLavAya teTale aMze sAdhaka jIvana phIkuM dekhAya. vartamAnamAM daSTigocara thatI phIkAza A lakSa taraphanI bedarakArIthI janmI che ema mAnavAmAM harakata jevuM nathI. Aje zramaNa mahAvIranA jIvanamAMnA AvA vAstavika anukaraNa bhulAyAM che, paNa zramaNa mahAvIranA divyaduSya para tyAre je Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 AcArAMgasUtra vAsakSepa thayelo enA anukaraNarUpe vAsakSepanI prathA to hajuye ghaNA gomAM e ja rUpe cAlI Ave che. tyAga vakhate devo hAjara thAya ke na thAya, paNa vAsakSepa te joIe ja. A anukaraNanuM nAma aMdhAnukaraNa che. rUDhi ane vyavahAranuM A ja tAratamya. rUDhi eTale aMdhaanukaraNa ane vyavahAra eTale dravya, kSetra, kALa tathA bhAva joI vivekabuddhipUrvaka karAtuM anukaraNa. pahelA anukaraNamAM theya jaLavAya ke vikRta thAya te sAme jovAnuM ja hotuM nathI, ane bIjAmAM kriyA gauNa hoya che. paNa dayeya e ja mukhya hoya che. emAM kriyA thAya che e mAtra dhyeyane anulakSIne ja thAya che. [4] priya jaMbU! zrI mahAvIre pUrvokta divyavastra lagabhaga tera mAsa sudhI (skaMdha para dharyuM hatuM) choDyuM nahotuM, paraMtu pachI te e yogI vastrane tyAgI vastrarahita thayA. neMdha -ATalo vakhata vastra rAkhyuM enI pAchaLa paNa rahasya hatuM. ane pachI tyAguM enI pAchaLa paNa rahasya hatuM. AthI eTaluM to spaSTa kalita thayuM ke bhagavAna mahAvIrane vastra tajavAno ke vastra dhAraNa karavAno e emAMthI ekeya Agraha na hota, ane heAya paNa nahi. ahIM anekAMtatAnuM sthAna jIvanavyavahAramAM kevuM ane keTalA darajajAnuM hovuM joIe e samajI zakAya che. [5 priya jaM! vihAra karatI vakhate e tyAgI mahApuruSa rathayUrinI mAphaka cakSune upaga barAbara rAkhIne gheMsarI pramANe mArgane (sIdhI rIte sAvadhAnIthI joI) tapAsIne arthAta ke "Isamiti" zodhIne cAlatA hatA. AtmAthI jaMbU! vihAra vakhate keTalAMka nAnAM bALake temane dekhI bhayagrasta thatAM, kaI dhULa vagere uDADatAM ane keTalAMka te raDavA lAgI jatAM hatAM. noMdha -AMkhanA upayoganI A vAta che. paNa te parathI ahIM e kahevuM prApta thAya che ke zramaNa mahAvIra pratyeka idriya ane dehane upayoga yathArtha jALavatA. AMkhathI jevuM eTale AMkhano upayoga jALavI lIdhe evuM koI na samaje ! jevuM e AMkhano svabhAve kharo, paNa te ane teTaluM ja jovuM joIe ke je ane jeTaluM saMyamanI daSTie upayogI hoya, Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdavihAra - 371 jene ATaluM bhAna rahe teNe ja kharI rIte upayoga sAthe che ema kahI zakAya. upa eTale samIpe, yoga eTale joDAvuM. je kriyA AtmAnI samIpa javAmAM sahakArI nIvaDe e upayoga gaNAya. A rIte upayogI puSa pitAnI eka sUkSma kriyA paNa viveka ke vicArazUnyapaNe nahi kare. ane viveka tathA vicArapUrvaka karelI kriyA parapIDAkArI ke nirarthaka paNa nahi hoya. sArAMza ke upayogapUrvakanI kriyAmAM ane saMyamamAM ahiMsAno samAveza saheje thaI jAya che. nAnAM bALake bhayabhIta thatAM, kei raDavA lAgatAM ane koI dhULa paNa uDADatA. AnuM kAraNa zrI mahAvIrane zramaNa veza hoya evo ahIM vani che. bALakanI daSTimAM koI navIna padArtha caDe eTale prathama temanAmAM kutUhalabuddhi jAge ke bhaya paNa lAge, e svAbhAvika che. bIjuM A uparathI ema paNa mAnavAnuM kAraNa maLe che ke te vakhate zramaNa mahAvIra jevo tyAgI varga kavacita ja hoya; ane e bALakonI aparicitatAnuM prabaLa kAraNa to kharuM ja ne ! A ja sUtramAM vaLI zrI mahAvIranI ekAgratAnuM AbehUba bayAna varNavAyuM che. zrI mahAvIra eTale dayAnA sAgara. anukaMpakabhAvanA to temanI nazenazamAM UbharAtI; eTale bALadananA nimitta na banavA vadhu vadhu icche e saMbhavita che. chatAM mAno ke apavAda bane toya bALaka raDe, chatAM temane chAnA rakhavAM ke temanA tarapha sahAnubhUti darzAvavA UbhA na rahevuM enI pAchaLa zrI mahAvIranI ajoDa ekAgratA dekhAya che. bIjAo potA pratye kaI daSTithI jue che evI jene lokeSaNa nathI te ja puruSanI raste jatAM paNa ATalI kriyA ekAgratA hoi zake. [6] apramatta aMbU! keTalIkavAra gRhastha ane tIrthakaronI mizrita vastImAM AvavA javAno prasaMga paDato te samaye zrI zramaNa bhagavAna mahAvIranA aMgopAMga joIne AkarSatI keTalIka strIo temane bhinnabhinna prakAre vinavavA suddhAM temanI pAse jatI. A prasaMge paNa teo te potAnI AtmaguhAmAM pravezIne dhyAnamAM magna ja Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 AcArAMgasUtra rahetA ane AvA baLavattara nimitto maLavA chatAMya temanI kriyA AtmavikAsathI viruddha banatI nahotI, bhAgye ja banatI. nedha-zrI mahAvIra sAdhanAkALamAM sarvathA lokasaMgathI alaga ja rahetA. guphA, vanakhaMDa ke tevAM sthAnomAM temano ekAMta nivAsa hato. teya AhArAdi levA jatAM ke bIje gAma vicaratAM mAge vasatiparicaya prasaMga paDate e svAbhAvika hatuM. sUtrakAra e bInAne anulakSI ahIM A vAta kahI nAkhe che. vizvamAM strInimitta e bIjA aneka pralobhana karatAM baLavAna nimitta che. vAsanAnuM sUkSma paNa bIja rahyuM hoya. tyAM A nimitta asara karyA vagara rahetuM nathI. strIdeha paranuM AkarSaNa ane nirIkSaNa vAsanA hoya tyAre ja saMbhave che. dehasauMdaryathI bharapUra strIo svayaM AvIne A rIte yAcanA kare chatAM manathI paNa aDela rahevuM emAM zrI mahAvIrane kevaLa saMyama ke tyAga ja nahi, paNa tyAganI pAchaLanA AdazanuM-nirAsaktiyoganuM vAsanA vinAnI AtmalInatAnuM darzana thAya che. ahIM eka prazna thavA saMbhavita che ke jeNe vAsanA jaya meLavyuM che, tevA yogIne joI sAmA pAtrane vikArI bhAvanA kema janme ? A prazna khUba tAttvika che. svajAtIya tattva vinA AkarSaNa saMbhavita nathI, tema nirsagano ke karmane abAdhita niyama sAkSI pUre che. paNa eka vAta ahIM bhUlavA jevI nathI ke keTalIkavAra eka vyakti bIjAmAM te bhAva na hoya hoya toye tenuM ApaNuM karI zake che. joke kriyA thavI ke na thavI, AkarSaNanuM vadhu vakhata TakavuM ke na TakavuM, e sAmA pAtranI vAsanAnI taratamatA upara AdhAra rAkhe che. paNa keI nirvAsanAmaya padArtha para paNa Arepita ka5nAdvArA A rIte AkarSaNa saMbhave che. keInI AkRti ke tevuM kaMIka jaDa padArthanuM nimitta maLatAce AvuM AkarSaNa thatuM anubhavAya che. paNa te AkarSaNa kriyAmAM na pariName eTalo ja phera. e kriyAmAM te tyAre ja pariName ke jyAre sAmA pAtramAM paNa tevuM ja kaMI tatva hoya, kiMvA udbhave. ahIM zrI mahAvIranA A prasaMga uparathI eka vAta e paNa yAda rAkhavA jevI che ke jenI vAsanAne kSaya thache ke jene daDha saMkalpabaLa prApta thayuM che te sAdhaka paNa udIraNuM karI AvAM nimitto na je. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdavihAra 373 vasatithI dUra rahevAmAM ane dehasauMdarya ke TApaTIpanA tyAgamAM zrI mahAvIrane A eka mahAna hetu hatuM. ane AthI ja teo pote pitAnA svabhAvamAM sthira rahevA chatAM sAmenI vyaktiomAM je AkarSaka tattvanuM hatuM tenuM paNa vAstavika samAdhAna karI zakyA. eTale ke e ajoDa yogInI A aDelatAmAMthI tevI strIone A eka uccakeTino adaSTa ane anunubhUta Adarza maLe, temano jIvanarAha palaTAI javAnuM prabaLa nimitta maLyuM. joke AvAM nimitte saune jIvanarAha palaTe evuM kaMi nizvita nathI. kAraNake rAha palaTAvAne AdhAra pitapotAnA zubhAzubha saMskAronA baLa upara che. paNa jIva pote jemAM sukha mAnI rahyo hoya, jagata AkhuMce eka ja cIle cAlI rahyuM hoya, tenA karatAM bIje paNa kaI mArga che; ane e mArge jatuM evuM ke pratyakSa jIvatuM jAgatuM daSTAMta maLe e nimitta vRtti para eka navInatAnuM prabaLa AkarSaNa mUkI jAya che. ane amuka prasaMge te aMkura dhImedhIme phAlIne navapallavita bane che, e kaMI ocho lAbha nathI. jIvanamAM AvA prasaMgo virala ja maLe che. [7] muktinA mahArathI priya jaMbu! zramaNa mahAvIra gRhastha sAthenA ati saMsarga cheDIne prAyaH dhyAnamagna rahetA. Ave vakhate gRhastha temane pUchatA te teo kazoye uttara na ApatAM mauna grahaNa karI, pitAnI sAdhanAmAM ja dattacitta rahetA. A rIte pavitra aMtakaraNavALA e tyAgI sAdhaka mekSamArgane anusaratA hatA. noMdhaH-sAdhanAkALamAM zrI mahAvIra mauna rahetA, ane lokasaMsarga e che rAkhatA. e parathI e sa dha maLe che ke jyAM sudhI vRtti para rahelA kusaMskAra ke pUrvanA adhyAse nimitta maLatAM vAra ja pitA tarapha kheMcI zake evI jemanI DAmADoLa sthiti hoya, nimittA sAme TakavAnuM pUrNa baLa. haju keLavAyuM na hoya, tyAM sudhI tevA sAdhakane kevaLa sAdhanA tarapha ja vadhu laca rAkhavuM ghaTe. svadayA vinA paradA zakya nathI. pote pUrNa rIte sthira thaye hoya te ja bIjAne sthira karI zake. sAdhaka pote AtmalInatA pAmyo na hoya, te bIjAne sthira karavAnA koDa seve che te saMpUrNa phaLe nahi. bhAvanA UMcI hoya to tenI pAchaLa jyAM sudhI zaktinuM ane sAdhanonuM baLa na hoya, tyAM sudhI te bhAvanA kriyAmAM pariNamI zake nahi ema UMDuM Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 AcArAMgasUtra ciMtavyA pachI zrI mahAvIre sauthI prathama pitAnI zakitane vikasAvavAne eka ja mArga svIkAryo. [8] kaI prazaMse ke koI ninda koI vaMde ke keI na vade, ane koI bicArA pAmara, nibhaMgI ke anArya puruSa te gIne daMDAdithI mAre, vALa kheMce ke duHkha Ape toye bhavya ane zAntabhAvane dharanAra te zramaNunA mana para tenI kazI asara thatI nahi. AtmaniSTha jaMbu! A pramANe sahaja dazA pravartavI e sau koIne mATe sulabha nathI. noMdha -eka ja pAtra para prazaMsA ane niMdA bane thAya, temAM e pAtrane laIne thAya che ke pAtrane jenAranI dRSTine laIne thAya che te vAta eka sAmAnya buddhithI vicAratAMca spaSTa jaNAI rahe che. jenAranI dRSTithI jevuM dekhAtuM hoya tevI te kriyA kare e svAbhAvika che. temAM vaLI pAtrane levAdevA zuM? paNa A vAta jyAM sudhI lokAbhimukha daSTi hoya tyAM sudhI samajI zakAya nahi ane samajAya toye AcarI zakAya nahi. zrI mahAvIranuM AtmajJAna emanAmAM A sahajatA saheje lAvI zakahyuM hatuM. bahArathI janmatuM sukha ane duHkha e mAtra bAhya dharma che, Atmadharma nathI, evo emane svAnubhava emane AvAM anukULa ke pratikuLa bane nimittemAM samabhAva jALavI rakhAvate hato. [9] vaLI te yogI raste jatAM paNa asahya ane ati kaThora pariSahonI kazI darakAra karyA vagara saMyamamArgamAM vIratApUrvaka aDaga rahetA. mArgamAM lokothI thatAM nRtya ke gItomAM teo na rAga dharatA ke dayuddha athavA muSTiyuddha jeIne na utsuka banatA. noMdha -AgaLa ekAMta sthAnamAM dhyAna dharatI vakhatanI ane ekAMta sevatI vakhatanI vAta kahevAI hatI. ahIM sUtrakAra bIjI vAta kahe che. dayAna vakhate ja cittanI sthiratA ke aDolatA rahevI joIe ema keTalAka sAdhake. mAnatA hoya che, vaLI keTalAka to Asana aDola rahe pachI citta sthira raho ke na raho toya dhyAna thayuM ema paNa mAnatA hoya che, e gya nathI. dayAna e te kriyA mAtra che, e kriyA parathI vRttinA saMskAra para jeTalI asara thAya teTaluM ja enuM phaLa gaNAya. vRttinA saMskArano zubha palaTe thAya eTale evA sAdhakanI pratyeka kriyA zuddha banI rahe, e svAbhAvika che. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdavihAra 375 nRtyAdi lIlAo AMkhanuM prabaLa AkarSaka nimitta che. koI sAdhaka saMkalpathI AMkhane reke toye tenuM mana to tyAM jAya ja. kAraNake pUrva adhyAsane laIne vRttinuM kheMcANa thAya, eTale tema banI javuM asvAbhAvika nathI. muSTiyuddhonA saMbaMdhamAM paNa tevuM ja che. muSTa yuddhonA ATalA dIrdha pracAra parathI te samayanA lokomAM zarIravIratA ane zarIrasudaDhatA keTalI suMdara hatI tene ahIM khyAla AvI zakaze. zarIravIratA vinA mAnasika vIratA ane daDha saMkalpabaLa zakya nathI. zrI mahAvIra ane prasaMgamAM aDelA rahetA ane emanA mana para paNa asara na thatI, e emanA uccagAmI dayAnanuM sakaLapaNuM sUcave che. [10] priya jaMbU! kadAcita jJAtanaMdana zrI mahAvIrane ekAMtamAM rahelI strIo ke strIpuruSanAM joDalAM kAmakathAmAM tallIna thayelAM najare paDI jatAM te tyAM paNa te rAgadveSarahita madhyasthabhAva jALavI zakatA. ane e rIte evA anukULa ke pratikULa prasaMgo para kazuM paNa lakSya na ApatAM e jJAtaputra mahAvIra saMyamamArgamAM sthirabuddhithI pravarte jatA hatA. nedha-A uparanA 5 mAthI 10 mA sudhInA sUtromAM zramaNa mahAvIre tyAga lIdhA pachI je sthitaprajJatA sAdhI enI vAta che. ghaNI vakhata jevuM e AMkhano svabhAva hoI, IcchA na hoya toye evAM aneka da najare paDe ke je jovA jevAM na hoca chatAMye e najare paDe tyAre sthitaprajJa sAdhaka kevI rIte varte tenI A vAta che. sthitaprajJa pote viSayone na vAMcache, teya viSayamAM AsaktivALA jene joIne te tenA para ghaNAye na lAve e temanI sthitaprajJatAnI kaTI che. ahIM AvA prasaMge rAga na Ave e ghaNuM sAdhakane mATe zakaya che, paNa deSa AvavAnuM A prabaLa nimitta che. sthitaprajJa sAdhaka Ave samaye ema vicArI zake che ke "je vastune aniSTa samaju te vastune huM na svIkAruM, paNa jagatanA sau jIvo mATe tema thavuM svAbhAvika na hoya." ane Ama jANune ja te vastu para ke te vastune pakaDanAra vyakti para leza mAtra dveSa, dhRNuM ke tiraskAra na lAve. A daSTi pratyeka sAdhake sAdhanAmArgamAM jatAM lakSyagata rAkhavA yogya che. [11] zrI mahAvIra tyAgadIkSA aMgIkAra karyA pahelAM eTale ke Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra gRhasthAzramamAM paNa lagabhaga be varSathI adhika kALa sudhI ThaMDuM pANI tyAgI, peAtAne mATe pIvA tathA vAparavAmAM acitta jaLanA ja upayAga karyAM hatA ane anya tratAnuM paNa gRhasthAzramamAM ja yathAzakaya pAlana karyuM hatuM. zramaNa zrI mahAvIra ekatvabhAvanAthI tarakheALa ane kaSAyarUpa agnine upazamAvI zAnta tathA samyaktva ( sakhtAna )bhAvathI bharapUra rahetA. AtmArthI jaMbU ! ATalI yeAgyatA pachI ja zramaNa mahAvIre pAte tyAgamAga aMgIkAra karyo hatA. 376 ja noMdhaH--jeNe sAcuM bhAna ane AtmAgRti keLavI che tathA kaSAyAnuM bahu aze zamana karyuM che, te ja Adarzo tyAga pALI zake che, evA ahIM Azaya che. zrI bhagavatIsUtramAM paNa manuSyatva, saddharma, zravaNa, jJAna, viveka, pratyAkhyAna ane saMcama ityAdi bhUmikAe vaTAvI gacA pachI ja e sAdhaka tyAganI bhUmikAne paheAMce che ema samajAvyuM che. ane zrI mahAvIre te A kramika bhUmikAomAM jIvIne ja batAvI dIdhu che, ke sAdhanAmArgamAM kramapUrvaka AgaLa vadhavA para ja saraLatAne AdhAra che. pUrNa tyAga kai bhUmikAe zakaya ane AcaraNIya che te emanA A jAtanA kramika jIvanavikAsa parathI jANI zakAya che. je sAdhaka zramaNa mahAvIranA kramika jIvanavikAsanA uddezane yAda rAkhI DagaleDagale cAlaze e kAI paNa bhUmikAmAM hovA chatAM tyAMthIce peAtAnA dhyeyane jALavIne AgaLa vadhI zakaze e niHzaMka che. [12] priya jakh! te parama zramaNa jJAtanaMdana mahAvIra pRthvI, jaLa, agni, vAyu, sevALa, khIja, lileAtarI ( vanaspati ), tema ja trasakAya ( khIjA hAlatA cAlatA nAnAmoTA jIvajaM tue ) ityAdi saumAM 'AtmA' che ane ethI e badhA sajIva che ema yathArtha jANIne vicArIne tathA ciMtavIne teo jarA paNa na dubhAya tevI rIte upayeAga rAkhI vicaratA AraMbhathI dUra rahetA. noMdhaH--ahIM zravaNa mahAvIranA A atIndriya jJAnanI pratIti che. jainadarzana sivAya kAI paNa darzanamAM mahAvIranA kALa sudhI pRthvI, jala, agni, vAyu ke vanaspati jevAM sthira tattvAmAM cetana che evuM vidhAna maLatuM naheAtuM, tevA vakhate zrI mahAvIranA cAnArA AtmajJAnanA vikAsa Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdavihAra 377 thato gayo tema tema AkhA jagatano koyaDA ukelAto gayo, ane pramANu mahAvIranI ahiMsAnI vyAkhyA vadhu vyApaka thatI gaI. AkhA vizva sAthe jene maitrI sAMdhavAnA koDa hoya, jene jagatanA jIvo sAthe premano mahAsAgara DhoLavo hoya te eka sUkSma caitanya para paNa upayogazanya vyavahAra na rAkhI zake, leza paNa gaphalatabharyuM jIvana na jIvI zake, ema amaNa mahAvIre tyAgamArgamAM jIvIne batAvyuM ane samajAvyuM ke tyAga vinA pUrNa dayA ke ahiMsA jIvananA ekeeka vyavahAramAM vaNuI zaktI nathI. AraMbhathI mukita paNa A jAtanA sAcA jJAna pachI ja meLavI zakAya che. tyAM sudhI nimitta na maLe, te AraMbhanI kriyA bhale na dekhAya paNa AraMbha to che ja. AraMbhanuM mULa vRttimAM che. te vRttinA saMskAra pachI palaTAI jAya che, ane e rIte ArakriyAthI manane vega pAchA haThI jAya che. zrI mahAvIra paNa AvuM jIvana jIvIne cha kAcanA picara ane cha kAyanA nAtha banyA. Aje to vijJAnArA AkhuM jagata svIkAratuM thaI gayuM che ke pANI ane vanaspatimAM cetana che ane lAgaNI paNa che. A jagatakalyANane anupama upakAra kazAca bAhya sAdhana vinA AtmajJAnathI ja jANanAra e mahAna tatvaciMtaka tapasvI zrI mahAvIranA udAra caritranI, prabhAvanI ane vANunI prasAdIrUpa che, ema Aje pAzcAtya vidvAno paNa muktaka The uccAre che. A uparathI e paNa phalita thayuM ke jJAna bahAra nathI; bahAra dekhAya che te jJAnanAM mAtra sAdhana che, jJAna nahi, eTaluM jANyA pachI karyo AtmAthI aMtara tarapha nahi vaLe ? [13] mekSArthI jaMbu! zramaNa tapasvI mahAvIre jJAnathI ema anubhavyuM che ke sthAvara jIvo paNa karmAnusAra trasarUpe ane trasache paNa potAnA karmAnusAra bhavAntaramAM sthAvararUpe utpanna thaI zake che. sArAMza ke jeTalA pramANamAM chevonAM rAgadveSanuM ochA ke vattApaNuM teTalA pramANamAM sarva prANu sarva keniomAM karmAnusAra paribhramaNa karatAM rahe che. (A rItanuM saMsAranuM vaicitrya saMpUrNa jJAna thavAthI teone jaNAya che.) noMdha -A sUtramAM kama e ja bhavabhramaNanuM ane saMsAranI vicitratAnuM kAraNa che ema batAvyuM. A vAtane eka yA bIjI rIte badhA AstikavAdI Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 AcArAMgasUtra darzane, mato ane dharmo svIkAre che. karma pate jaDa hovA chatAM jyAM sudhI jIvane saMga hoya tyAM sudhI tene janmamaraNanA cakramAM pharavuM ane jagata sAthe saMbaMdhita rahevuM anivArya che. eTale je karma che to purvabhavane svIkAra paNa karavo ja paDe che, ane have to pratyeka pAzcAtya tatvajJAnI paNa e vAta kabUla karatA thai gayA che. eTale A siddhAMtane AthI vadhu dalIlonI AvazyakatA dekhAtI nathI. paraMtu karmavAdane svIkAra karavA chatAM tyAMnA bahoLA varganI e mAnyatA che ke A saMsAra svayaMniyamita ane vyavasthita cAle che, eTale ke je jIvAtmAo je nimAM janme che te pAchAM tyAM ja janmI karma ekatrita karI marIne punaH te te sthAnomAM ane yoniomAM janme che. jyAMnAM kama hoya tyAM ja tene avataravuM rahyuM. paNa karmamImAMsaka zrI mahAvIrano anubhava ahaM aneruM ane kaMI vizeSa bhAkhe che. teo kahe che ke -pazu marIne pazu tathA mAnava marIne mAnava ja thAya to mukitanI jhaMkhanA ane puruSArtha zA mATe ? jagatamAM je kaMi niyamitatA ane vyavasthiti dekhAya che tenuM kAraNa karmane naisargika kAyado ja che. paNa niyamitatA ane vyavasthiti bIjA padArthone tenI yogyatA. pramANe niyamita ane vyavasthita rAkhe eTaluM ja enuM kArya. e pote te vicitra che ja. morane pIMchAM Ave, gAyane ziMgaDo Ave, ane gajarAjane raDha Ave e dekhAtI jagatanI vicitratA karmanI vicitratAne ja AbhArI che. ane tenuM pariNAma paNa bhinna hovuM ja joIe. badhAM karmonuM pariNAma eka ja rUpe kema hoI zake ? A pachI A banne vaccenI eka evI madhyastha mAnyatA astitvamAM AvI ke jIvamAtranuM karma dvArA udarvagamana thAya che. ane chevaTe mukti paNa puruSArthadvArA thaI zake che e vAta mAnya che. paNa jagata AkhuM kamapUrvaka vikase che ane te krama paNa anulomarUpe, eTale ke sIdhI ane UrdhvagatirekhAe vilomarUpe nahi. anyathA niyamitatA ane vyasthitine niyama khaMDita thAya. A mAnyatA vikAsavAdIonI che. teo ema mAne che ke karmonI zuddhi kare to jIva je yonimAM hoya tyAMthI tene vikAsa thAya che, athavA tyAM ne tyAM rahe che. ane enAM karmonI jeTalI azuddhi teTalAM tene sAdhanasaMpatti ochA maLavAnAM ane sukha ane du:khane anubhava paNa karAvavAnAM. paraMtu kaMI jIva pote hoya te karatAM nIcenI nimAM ja nathI. bhagavAna mahAvIra potAnI sarvajJatA dvArA te mAnyatA Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvihAra 379 samAca saMpUrNa nathI ema puravAra kare che. peAtAnA pUjJAnathI emaNe ema svIkAryuM che ke sthAvara ane trasa kAI paNa jIvA peAtAnA zubhAzubha kadrArA nIca ke ucca ceAniomAM jaI zake che. anubhava paNa ema ja kahe che ke je karmImAM jIvAtmAne vikAsa ApavAnI zakti hAya te karmomAM jIvane patana ApavAnI paNa zakti heAvI asvAbhAvika nathI. jo ka` eka ja prakAranA hAtAM nathI te! temAM pariNAme paNa bhinnabhinna heAI ceAnimAM utpanna thavu e AtmAnA ucca ke nIca saMskArA para nirbhara che. je jAtanA jIvanasaMskArI hoya te jAtanI ceAnimAM te jIva ceAAI rahe e nA acaLa ane vyApaka kAyadAne AbhArI che. ane te UMDuM vicAratAM spaSTa tevI khInA che. saMskArAmAM ajJAnajanya krUratA ane svArtha hAya te te saMskArA jaMgalI lacakara pazuceAnimAM ja laI jAya, kAraNake temanuM svAtiya tattva tyAM hAya. sArAMza kekanI vicitratAnuM mukhya kA te| cAninu N parivartana karavuM e che. sAdhanasapatti maLavI ke na maLavI e tenA karmInI upalI bAju che ke jene sIdhe| saMbaMdha AtmA sAthe nahi paNa mAtra deha sAthe che. Ane puNya ane pApa tarIke eLakhAvavAmAM Ave che. paNa te sAdhanarUpa heAya che. sAdhanane sakhA sAc sAthe samavAyarUpe nitya ane anivArya hAtA nathI. citta upara je saMskAra paDe che te te jIvAtmAnI sthiti ja che ane te sthiti jIdInuddI gati ane gatimAM rahelI bhinnabhinna ceAniemAM niyamane adhIna khanI jIvane kheMcI jAya che. piraNAme, jIvAtmA pAte ekarUpI heAvA chatAM tenA AkAra aneka dekhAya che. te saMskArone lIdhe AtmA ane te Aje ekarUpa lAge che. Anu kAraNa paNa sUtrakAra ahI spaSTa kare che ke te saMskArAya rAga ane dveSane age ja che, ane rAgadveSanI taratamatAne laine temanAmAM pheraphAro paNa thavA saMbhavita che. A rIte rAga ane dveSa e ja jIvanuM bhinnabhinna ceAniomAM gamana karAve che, te saMskAronuM ane judIjudI sAdhanasa patti meLavavAnu ane gumAvavAnuM mULa che. mAthI ene kramika saMkSaya karavA e ja vikAsane! hetu che, ane ene saMpUrNa kSaca karavA e ja vikAsanI parAkASThA AvuM zrI mahAvIre jANyuM; ane tethI ja rAgadveSanA vinAzAthe sAdhanA AdarI. A sAdhanAnu` mukhya sAdhana te samabhAva. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 AcArAMgasUtra [14] A rIte satya pAmyA pachI e bhagavAne spaSTa rIte jANyuM ke upAdhi (mamatva) e ja A saMsAramAM baMdhana che, ane e mamatvathI ja A bicArA saMsAranA sarva ajJAnI che dukha vedI rahyA che. tethI karmone yathArtha svarUpane samajIne tenA mULa hetubhUta pApakarmane teozrI tyAga karatA hatA ane jagataneya te Adarza ApatA hatA. noMdha -svAnubhavanI A saceTa sAdhanA kramapUrvaka thavAthI ja te bhagavAnanA padane prApta thayA hatA te batAvavA pUratuM " bhagavAna " vizeSaNa vaparAyuM che. uttama prakAranuM bIja ke je phalita thayA vagara rahetuM ja nathI, evA kSApika samakitanI uccakoTinI kSapakazreNine upara nirdeza che. (kSapakjhaNI 8 thI 12 mAM guNasthAnaka sudhI hoya che.) kSakSakazreNuvALA jIvane have patana nathI. tethI ja ene bhagavAna vizeSaNa upayukta che. bIje sthaLe te uparanAM sUtromAM muni, zramaNa, jJAtaputra, mahAvIra vagere vizeSaNe AvyAM hatAM. divyavastra pAse AveluM "bhagavAna" e vizeSaNa bhAvI tIrthakRtanI pratItirUpa samajavAnuM che. mamatva e samabhAvanuM ghAtaka zastra che. eTale pahelAM zrI mahAvIrane e bAdhaka kAraNe nAza karavo Avazyaka lAge, tathA mamatA utAravI ISTa thaI. eTale pahelAM emaNe gRhasthAzramamAM arpaNatAnA guNane khIlo, varasIdAna karyuM, anukaMpA sevI, kuTuMba, samAja ane rASTra sAthenI ucita kartavyapraNalikA jALavI, pachI ja vairAgyabhAvanI jAgRti thatAM padArthono tyAga rAjamArga tarIke svIkAryo. paraMtu bAhyatyAga pachI saMtoSa na pakaDI letAM jijJAsA jAgRta rAkhI emaNe A rIte dhyAna, ciMtana ane nirIkSaNArA AMtarika mamatvane ghaTADavA mAMDyuM. e mananI kriyA kriyAnA hetue nahatI thatI, paNa mamatvavRttinA palaTA mATe thatI hatI. [15] AthI vahAlA jaMbU ! te jJAnI bhagavAne IryApratyayakarma tathA sAMparAyika karma ema banne prakAranAM karma tathA te karmone AvavAno mArga ane yoga-eTale ke emanuM AtmAnI sAthe joDANa Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdavihAra 381 e traNe vastu tane barAbara anubhavI pote IpratyayakarmamAM pravartatA hatA ane jagatane paNa te ja Adarza arpatA hatA. neMdha -A sUtramAM sUtrakAra uparanI vAtane ja vadhu spaSTa kare che. iryApratyacakarma ane sAMparAyika karmane Do. harmana jekebI vartamAna ane bhAvI kama tarIke varNave che. A artha vRttikArane ke koI paNa TIkAkArone saMmata nathI. chatAM A arthe emaNe zA hetue lIdhA che te eka praznana che. mane lAge che ke ircAne artha gati ane pratyayano artha nimitta thAya che. eTale gati nimitte thayeluM karma evo zabdArtha laI vartamAna karma lIdho heca to te saMbhavita che. paNa toye vyutpattinI dRSTie tapAsatAM paNa sAMparAya saMbaMdhI karmano artha bhAvikarma ghaTI zakato nathI. vAstavika rIte jotAM A bane jaina paribhASAnA zabdo hoI eno zabdArtha ghaTADo yukta nathI. joke mULamAM to iryApratyacakarma ke sAMparAyika kama evuM spaSTa nathI. mAtra be prakAranI kriyA eTaluM ja kahyuM che. vRttikAra mahAtmAe ircA pratyacakarma ane sAMparAcika karma sUtrakArane abhimata che evuM spaSTa karyuM che. ene huM evI rIte ghaTADuM chuM ke iryA pratyacakarma eTale je kriyA pAchaLa e kriyAnA kartAnI Asakti na hoya evI kriyA dvArA baMdhAyeluM karma. deha che tyAM sudhI halana, calana, khAna, pAna ane evI Avazyaka kriyAo rahe, ane e kriyAo deha, indriye, mana ane AtmAnI ekavAkyatA vinA janma nahi; eTale karmabaMdhana to che ja. paraMtu nirAsaktabhAve baMdhAyeluM karma nibiDa ke snigdha nathI hotuM. tenuM AlocanA ke evAM bIjAM sAdhano dvArA surata nivAraNa thaI jAya che. mATe e ipratyayakarma eTale ke javAnA nimittarUpa karma kahevAya che. ane je kriyA AsaktipUrvaka thAya che, te dvArA baMdhAyeluM karma sAparAcika eTale saMsAra vadhAranAruM karma hovAthI sAMparAcika karma kahevAya che. A banne prakAranAM karmomAM bIjuM baMdhana kartA, du:khartA ane saMsArakartA che. tethI enA kSaya tarapha ja pradhAna lakSya hovuM ghaTe. zrI mahAvIre te tarapha ja vadhu lakSa ApyuM hatuM, ane tethI ja te kramika vikAsa pAmyA hatA. ema kahI sUtrakAra ema cikhuM samajAvI de che ke kriyA tarapha jevA karatAM e kriyA zAthI ane zA sAsa thAya che te tarapha jue; eTale ke tamArI kaI vRtti tamArI pAse e kriyA karAve che ane e kriyA pachI tenuM pariNAma vRtti para kevA Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 AcArAMgasUtra AkAramAM Ave che e tapAsatA rahe-pachI te kriyA vyavahAranI ho ke dharmanI che. AnuM ja nAma upaga, jAgRti ke sAvadhAnatA. [16] sujJa jaMbu ! A rIte te bhagavAna svayaM zuddha ahiMsAne anusaryA ane anya suyogya sAdhakone paNa A mArge adhaHpatanathI aTakAvavAmAM samartha thayA. vaLI emaNe strIsaMsarga tathA enA pariNAmane yathArtha joI lIdhA pachI ema kahyuM ke abrahmacarya paNa sarva karmonuM mULa che. mATe A rIte padArthaha ane strImethI para thavuM ghaTe. mekSArthI jaMbU ! huM tane kahuM chuM ke zrI mahAvIra pote paNa e banneno tyAga karIne ja sarva karmane kSaya karI zakyA che, ane paramArtha daza-kevaLa jJAnI-sarvajJa banI zakyA che. neMdha -ahIM zuddha ahiMsAno karAyelo nirdeza, nirAsaktinI bhAvanAthI paLAtI AhasA ja zuddha ahiMsA che evo je zItoSNInA bIjA uddezakamAM ullekha AvyuM che tenuM vadhu sacoTa nirUpaNa kare che. zrI mahAvIra pote te jIvatA eTale e enA pUrNa dRSTAMtarUpa che. jyAM sudhI vRttimAM mamatva ane Asakti hoya tyAM sudhI pUrNa ahiMsA na paLAya. A vAta mananIya hAya toye anubhavagamya to che ja. bIjI vAta strIsaMganA tyAganI kahI che. joke Ane samAveza paNa mamatvanA tyAgamAM AvI ja jAya che, to teno pRthaka nirdeza karavAnuM kAraNa e che ke padArthameha karatAM strIneha saMsAranuM mULa kAraNa che. strImaha pAchaLa chAyAnI peThe padArthamehanI lAlasA Ave che. strImeha chUTayA pachI tene TatAM vAra lAgatI nathI. paNa strIo ane strIAkarSaNa bane vastu zuM che ? strIAkarSaNa zAthI janme che ? ane e AkarSaNa pachI mohanuM svarUpa kevI rIte ane zA mATe pakaDe che e vAta agAu vicArAI gaI che. emAMthI kaMcana ane kAminInA tyAganI pAchaLa lAlasA ane vAsanAnA saMskAra-pUrvAdhyA-ne dUra karavAno Azaya samajAze. [17] (A rIte e zramaNavaranA mULa guNone batAvI have sUtrakAra uttara guNone prakaTa kare che) matimAna jaMbU ! te bhagavAne AdhAkarmAdi dUSita AhAra sevanathI (vRtti kaluSita thAya che ane tevI vRttithI) karmabaMdhana thAya che ema joyuM. ane tethI je kaMI baMdhananA Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdavihAra 383 kAraNarUpa che tene tyAga karIne te bhagavAna zuddha, sAttvika ane parimita AhAra-bhAjana levA lAgyA hatA. noMdhaH--uparanAM badhAM sUtromAM vRtti para ja kabaMdhananA mukhya AdhAra che ema zramaNa mahAvIranA jIvanathI phalita thayuM. ahIMthI temanI kriyA kevI hatI te sUtrakAra varNavavA mAge che. ane te prastuta tathA yAgya che. "kriyA game te karI zakAya mAtra emAM nirAsakti hAvI joI e ' AvI jAtanI sAdhakanI vRtti ene ghaNIvAra ThaMgI nAkhe che, ane kriyA ke niyame tarapha duOkSya dhAraNa karAvI ene UlaTe mArge caDAvI devAmAM madadarUpa thAya che, enuM AmAM vAraNu che. nirAsakta puruSa game te kriyA karI razake evI ene chUTa hoI zake nahi. ane kharI vAta te e che ke nirAsakta puruSa teA UlaTA vadhu jAgRta heAya. tenI eka paNa kriyA niraka na heAya ane niyameAnA aMdhana tA ene paNa evAM ja heAya. Asakti ane nirAsaktinA bheda e che ke, jyAM sudhI Asakti hAya tyAM sudhI e niyame niyamorUpa rahe ane nirAsakta thayA pachI e svabhAvagata thai Aya. AthI phalita e thayuM ke nirAsatane paNa kriyA ane niyame hAya ja, paNa e badhAM svAbhAvika hAya. zramaNu mahAvIre vRttimAM nirAsaktithI sAdhanAne prayAga rArU karelA tApaNa AhAranI sAttvikatA para vRttinI sAttvikatA rahevAne vadhu sAva hAvAthI tenA saMskAre evA TevAyelA hatA ke te AhArazuddhi jALavavA para kharAkhara lakSa ApatA. AdhAkarmAdi bhAjananA kulle 47 saDatAlIsa doA che tenuM varNana zrI uttarAdhyayanAdi sUtreAmAM che. koIne paNa kheAArUpa na thatAM zuddha ane sAttvika mAhArathI sAMcamI jIvana nirvAha karavA evA e niyameAnI pAchaLa ArAya che. [18] tapasvI jaMbU ! vaLI A vakhate zramaNu mahAvIra paravastrane aMge dharatA nahi ke parapAtramAM jamatA paNa nahi ane apamAnane na gaNatAM vIratApUrvaka bhikSArthe jatA. 66 noMdhaH-- zrI mahAvIra paravastra aMge dharatA nahi ke pAtramAM jamatA nahi sUtrakAranA A vAkaya sAme prazna udbhave che ke zrI mahAvIra pAte acelaka eTale ke nisra thayA hatA eve! ceAthA sUtramAM ullekha che. "" Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 AcArAMgasUtra te pachI pharIthI ahIM vasranA ullekha zA mATe ? enI pAchaLa je rahasya che te zuM che? e joie. para-eTale khIjAnuM. laie tAya zrI vRttikAra ahIM paranA be artho ghaTADe che (1) (2) par-eTale uttama. A bemAMthI game te eka a mahAvIranuM vastraparidhAnapaNuM te| siddha thaI ja jAya che. ane jo tema ja heAya te acelakane artha nisrane badale alpavastrI ke alpamUlyavALu vastra ' levA ghaTe. dIrgha tapasvI mahAvIre divya vastra tera mAsa sudhI te dhAraNa kyuM ja hatuM ane te kALa daramyAnanI AkhIna! hAya e paNa saMbhavita che. te game te hAya. paraMtu ahIM para eTale khInanuM artha levA mane prastuta nathI lAgatA. peAtAnuM ane pArakuM evI bhedabuddhi ja naSTa thaI heAya evI ucca nigrantha bhUmikA para te te samaye hatA evuM mAruM sUtreAmAM AvatA guNeAne lIdhe dRDha maMtavya che. jo te acelaka eTale nivastra ja rahyA hoya, teA paranA artha ahI e rIte ghaTI zake ke bhramaNa mahAvIra vasatimAM bhikSArthe jatA hoya ane tyAM temane nisra joI koI gRhasthane mana ema thAya ke " A mAMnene vasra nahi maLavAthI nagna rahetA haze mATe vasa Apu " te ApavA chatAM munizrI na icchatAM, tema ja gRhastha peAtAne tyAM bheAjananuM kahe teAya tenAM pAtramAM te na jamatAM mAtra kalpatI ane alpa bhikSA ja letA A A levA mane vadhu susa Mgata lAge che. sUtrapibhASAmAM paranA a gRhastha karyA hAya evA zrI dazavaikAlika ane A sUtramAM paNa aneka ullekha maLe che. vaLI ahIM bhikSAnI AvatI mInA e vAtanI sAkSI pUre che zrI mahAvIra ke je pUrvAzramamAM eka siddhA jevA mahArAjAnA yuvarAja hatA tevA puruSanuM bhikSA mAgavA nIkaLavuM keTaluM du:khada heAya e vAta te kevaLa anubhavagamya ja che. teya temane mAna ke apamAna naDatAM naheAtAM, te vIratApUrvaka bhikSArthe jaI zaktA, ATaluM kahI ahI sUtrakAra temanA pUabhyAse temane ghaDIghaDI pIDatA nahAtA ema khatAve che. sAdhake mAnApamAnamAM samatA keTalI keLavI che? tenI bhikSAmaya jIvanathI seATI thAya che. bhikSA e tyAgI jIvananuM kaparuM ane kaThina vrata che. bhikSA ane pAdavihAra e evA jJAnanAM sAdhanA che ke je jJAna bhUgALanA ke mAnasazAstranA anaMta gra MtheAthIya na maLI zake. evuM leAkamAnasanuM jJAna A Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdavihAra 385 be sAdhano dvArA maLI rahe che ane tyAgI jIvananA Adarzane pracAra paNa A be sAdhane dvArA sahelAIthI gAmaDe gAmaDe pahoMcI vaLe che e daSTie ja zramaNa saMsthA mATe A be sAdhana nirmAyAM che. : [19] AtmArthI jaMbU ! zramaNa mahAvIra, bhikSAthI maLatAM annapAnamAM paNa niyamita ane parimita ja bhikSA letA, ane e parimita bhikSAmAMthI maLatA rasamAM paNa teo Asakta na thatA, tema rasanI pratijJAya nahatA karatA. mekSArthI bU! huM kharekhara kahuM chuM ke-Ama banavuM e temane mATe sahaja hatuM, kAraNa ke teo have dehabhAnathI eTalA te para thayA hatA ke AMkhamAM kaNuM paDyuM hoya to kADhavAnI ke kharaja Ave to tyAM kharaDavAnI ye temane IcchA thatI na hatI. noMdha:A sUtramAMthI zramaNa mahAvIranI aneka vizeSatAo ane sahaja dazAo tAravI zakAya tema che. eka to zramaNa mahAvIrane khaMjoLavAnuM mana thatuM nahi e parathI temanuM dehabhAnathI para rahevuM vANI mAtramAM nahotuM paNa sahaja hatuM e phalita thAya che. bIjuM AvI sahaja dazA hovA chatAM ya game te rIte khAvuM, game tyAM ane game tyAre javuM evI jAtanA aniyamita ane avyavasthita jIvanane je sahaja dazAnuM Aje paNa karavAmAM Ave che evI e sahaja dazA A nahotI. jemajema sahaja dazA thatI gaI, tema tema zramaNa mahAvIranuM jIvana UlaTuM vadhu niyamita ane vyavasthita thatuM gayuM ane e ja vAstavika che. jema jema naisargika jIvanane anukuLa thavAya tematema jIvanamAMthI kRtrimatA ane anaisargiktA nIkaLI sAcI niyamitatA ane vyavasthiti svAbhAvika dAkhala thatI jAya; e vAta anubhavathI gaLe Utare evI che. trIjI vAtamAM ahIM rasa ane svAdanI bhinnatA sUtrakAre varNavI che ane e vicAravA yogya che. prathama mUkelA rasa padano artha vRttikAre paNa vikRti ja karyo che. eTale ke zramaNa mahAvIra svAdamAM Asakta nahetA banatA, ane ema thavuM temane svAbhAvika hatuM. paNa rasanI teo pratijJA paNa nahotA karatA, e vAkya gaMbhIra ane mananIya che. sUtrakAra ahIM ema kahevA mAge che ke rasa to padArthamAtramAM svAbhAvika che. eTale jema svAda tarapha emanI rUci nahotI, tema svAbhAvika maLatA rasa tarapha aNagamo paNuM Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 AcArAMgasUtra nahote. A vAta sAdhakoe lakSamAM rAkhavA jevI che. ghaNIvAra sAdhaka e karatAM kaMIka bIjuM ja karatA hoya che. e eka tarapha to rasa tarapha ghaNuM karato hoya che, ane bIjI tarapha svAdane hoseM hoze karIne khAtA hoya che. dA. ta., jeNe dhI, geLa ke dUdha, dahIMnI pratijJA karI hoya evo sAdhaka maracuM, tela, masAlo khUba khAvA mAMDe che, athavA bIjA vividha padArtho meLavI eno svAda karI khAvA lAge che. AnuM pariNAma e Ave che ke padArtha. tyAga pachI vRtti para je palaTe thavo joIe e nathI thatuM. ahIM zrI mahAvIranA jIvanamAM rasa ane svAdanI bhinnatAno je viveka che te khUba vicArIne AcaravA yogya che. [20] jijJAsu jaMbU! teo mArge jatI vakhate pITha pAchaLa pharIne ke ADIavaLI daSTi karIne jotA nahi, paNa mArga para sIdhI daSTi rAkhIne eka mAtra cAlavAnI ja kriyA karatA. te kriyA vacce kaI bolAve ane khAsa prasaMga paDe te ja alpa bolatA, nahi te prAyaH mauna sevI kevaLa pitAnA mArga sAme joIne yatnapUrvaka cAlyA jatA. noMdha -A sUtra parathI eka te teo je vakhate je kriyA karatA te vakhate temAM ja lIna rahetA eTale ke temanA cittanI ajoDa ekAgratA hatI e phalita thAya che. ane bIjuM e ke mArge jatAM aneka prakAranAM dazyo ke kAraNo upasthita thAya athavA pUrvAdhyAsane laIne mananuM kheMcANa thAya toya teo tyAM saMcama jALavatA. eTale ke ekAgratAnAM bAdhaka kAraNone zIdhra dUra karI zake eTalA e samartha zaktimAna hatA. A parathI e paNa bhAva saheje nIkaLI Ave che ke ekAgra sAdhaka je te kriyAmAM tanmaya thAya evI sthiti ja tenI ekAgratAnI siddhinuM pramANa che. je kriyAmAM ekAgratA hoya che temAM hRdaya ane buddhi banenA aMzo jAgRta rahe che. eTale te kArya vivekabuddhithI gaLeluM ane premapUrNa thatuM hoI temAM asad aMze bhaLI jaIne te azuddha thatuM nathI tema gADha karmabaMdhananA kAraNabhUta paNa thatuM nathI. [21] tattvajJa jaMbU ! nirgatha mahAvIra hemaMtaRtumAM dIkSita thayA hatA. ane te varSanI varSARtu pachI zarada tathA hemaMtaRtu vItyA bAda bIje varSe ziziraRtu AvatAM ja temaNe potAnI pAse rahelA vastrano tyAga karyo hato, ane e vastra tyAgIne jitendriya zramaNavIra zrI mahAvIra chUTe hAthe ane chUTe khabhe vicaratA hatA. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdavihAra 387 : tapazcaryA nedha-A sUtramAMthI e spaSTa thayuM ke zramaNa mahAvIre vastra paNa tera ja mArA pitAnI potAnI pAse rAkhyuM. teTalo vakhata rAkhavAnuM saprajana hatuM e vAta AgaLa kahevAI gaI che. paraMtu ziziraRtumAM puSkaLa ThaMDI paDatI hovA chatAM e vastrano tyAga karyo tenI pAchaLa temanI dIrdha tapasvIvRtti jaNAI Ave che. toye sUtrakAra kahe ke te tapazcaryA asahaja nahatI. zItanuM zarIra upara bhAna thAya ane vastra choDavuM e sahaja tapazcaryA nathI. zramaNa mahAvIrane tevuM nahotuM. temane to "bhaluM thayuM bhAMgI ja jALa" jevuM hatuM. ethI vastra chUTayuM eTale khAMdhA ane hAtha rekAI rahetA hatA, te have TA thayA. ane jyAre AvI jAtanI utkaTa bhAvanA thaI tyAre ja temaNe vastrane choDayuM hatuM, tyAM sudhI naheAtuM choDayuM. kaDakaDatI ThaMDImAM hAtha khAMdhA upara svAbhAvika bhiDAI jatA lAge, paNa emanA hAthe khAMdhA upara nahotA rahetA e ja emanI sahaja tapazcaryAnI kasoTI che. AthI e paNa phalita thayuM ke tapazcaryA e sahaja thatI kriyA che. je vIratAbharI kriyAthI IcchA, vAsanA ke lAlasAne vijaya thAya te ja Adarza tapazcaryA. [22] mokSanA nikaTavartI ziSya ! e rIte jJAnI ahiMsaka ane ati nispRha evA zramaNa bhagavAna mahAvIre tyAganA niyamanuM pAlana karyuM che. anya muni sAdhake paNa e daSTie e vidhine pALe. nedha-jJAnanuM phaLa vRttimAM ahiMsAnuM pariNamavuM te; ane nispRhatA jagyA vinA ahiMsA kriyAtmaka bane nahi. eTale zramaNa bhagavAna mahAvIrane jJAna thayA pachI teo vadhu ne vadhu ahiMsaka ane nispRha banatA gayA. ema vadIne sUtrakAra e kahevA mAMge che ke sarva munio e dRSTie sAdhanAnA niyamanuM pAlana kare eTale ke zramaNa mahAvIre jema pitAnA vikAsa tarapha pratipaLe dRSTi rAkhI hatI tema sA pitAnI pratyeka kriyAdhArA potAnuM aMtaHkaraNa keTaluM vikasyuM eno meLa rAkhe, ane lokAbhimukha dRSTi choDI AtmAbhimukha bane. upasaMhAra bhikSAthI bhikSunuM jIvana namra tathA jAgaruka rahe che. ane paricita sthaLomAM vAraMvAra rahevAthI rAgabaMdhana thavAne, lokasaMganI jIvana upara asara paDavAno je bhaya rahe che te vihAradvArA dUra thAya che. e rIte Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 AcArAMgasUtra tyAgI sAdhakanAM pAdavihAra ane bhikSA janakalyANanA hetubhUta hAI upayAgI che, tema sAdhakanA peAtAnA vikAsa mATeya A rIte upayeAgI che. zramaNa mahAvIre sAdhanAkALamAM peAtAnA dhyeyane jALavavA sAru je akhaMDa jAgRti rAkhI hatI, tevI jAgRti pratyeka tyAgI sAdhaka rAkhe. ceca jALavIne je kriyA thAya che te alpa hoya tAye tenu phaLa jIvana para adbhuta ane ajoDa asara upajAve che. zramaNa mahAvIra pUrvakALanA yAgI hatA ane jJAnI paNa hatA, chatAM gRhastha jIvananA AdezathI mAMDIne tyAganA utkRSTa Adarza sudhI teoe krama jALavI jagatakalyANa sAruM sAdhakanI vikAsasIDI samAvI. gRhasthAzramamAM rahyA teAye cecapUrvaka rahyA. gRhasthAzrama cheDyo taye cecapUrvaka cheADyo. samadhA cheDyA te paNa samajIne cheDayA. tyAgane ArAdhya te paNa kramapUrvaka ArAdhyeA. tathA sAMcamanA ane tapazcaraNane krama vagere badhuM paNa kramazaH ane hetupUrNAMka pALyuM ane parakhyuM. vastra dhAraNa kare ke tyAgA emAM muktinAM mauktika nathI, paNa mukti te mUrchAnA tyAgathI che ema emaNe jIvI batAvyuM. teonA tyAgamAnI vacce kAMika strIonAM, madhura bheAjanenAM, manula sAdhaneAnAM ane bhakatAnAM cazeAnAM ityAdi pralAbhane hatAM. teAye teo sacamamAM sthira rahyA ane karkaza vacaneA, kaluSita niMdA, tADana, tathA apamAnanAM duHkhA sAme paNa te aDeAla rahyA. A rIte emaNe peAtAnA jIvanadvArA sAdhakAne samatAyAganI sAdhanAnuM rahasya samajAvyuM. peAtAnA paga upara UbhA rahI jema zrI mahAvIra alpamAMthI mahAna banyA ane kramaza: saMpUrNa thayA, tema te mAge pratyeka sAdhaka peAtAnI zakti tapAsI, kramapUrvaka AgaLa vadhI, peAtAnu dhyeya nizcita karIne dvArA abhISTa sAdhavAne prayAsa kare. ema kahuM chuM. upadhAnazruta adhyayanane prathama uddezaka samApta thayA. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya uddezaka vIranAM vihAra sthAne mAtra kaI vAhanane Azraya lIdhA vinA vihAra karI amuka sthaLe amuka vakhata paDI rahevAthI pAdavihArano saMpUNa hetu jaLavAI zakato nathI. pAdavihAra apratibaMdha he joIe. apratibaddhavihAra e nirmamatva keLavavAnuM apUrva sAdhana che. eka ja sthAna game teTaluM pavitra ane suMdara hovA chatAM sAdhanAkeTinA sAdhakane mATe ghaNuvAra doSonuM janaka banI javAne saMbhava rahe che. sthAna para mArApaNune bhAva paNa dekhItI rIte nA hevA chatAM mahAna bhayaMkara zatru che. pralobhana ane saMkaTanA anubhava paNa apratibaddha vihArathI ja thAya che. paricita sthAne karatAMye aparicita sthaLamAM ja vadhu pramANamAM sAdhakanI kasoTI thAya che. kasoTI vinA sAcA suvarNanI pratIti paNa zI rIte thAya! evAM evAM aneka daSTibiMduothI jotAM nIrogI ane zaktimaMta sAdhakane apratibaddha vihAranI AvazyakatA che. apratibaddha rIte viharate sAdhaka keTale masta heya? te potAne rahevA mATe kevAM sthAne pasaMda kare? ane tenAM Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 AcArAMgasUtra sthAnamAM AvI paDatI kaparI paristhitimAM keTalI ane kevA prakAranI samatA jALave? te zrI nigraMtha mahAvIranA sAdhanAkALanA jIvanavaNunamAMthI samajAvavA icchatA gurudeva belyA - [1] nirgathe jaMbU svAmIe bhagavAna sudharma svAmIne prazna karyo ke gurudeva! te zramaNa zrI mahAvIre vihAra karatAM kyAM ane kevAM sthAnemAM nivAsa karyo hato te have Apa kRpA karIne kaho. nedha-A kane vRttikAra ke prAcIna TIkAkAroe nathI saMbhAryo paraMtu sUtra tathA pustakomAM dekhA) che. [2] gurudeva bolyA-sAMbhaLa ziSyajaMbU! koI vakhate e vIra zramaNa nirjana jhUMpaDAMomAM, dharmazALAomAM, pANI pIvA mATe baMdhAyelI parabamAM ke hATaDAomAM rahetA to vaLI kaI vakhata luhAra vagerenI keDamAM athavA ghAsanI gaMjIonI nIce paNa rahetA. nedha -(1) zanya gRhane Avezana kahe che. je galamAM ke vasatithI dUra amuka RtumAM potAne rahevA mATe loko jhuMpaDAo banAve che, ane pachI te kUbA ke jhuMpaDAMo choDIne gAmamAM rahevA cAlyA jAya che, AvAM kaMpaDAMone paNa Avezana kahevAya che. upara je nijana jhuMpaDAo e artha karyo che e Avezana zabdano artha che. (2) sabhAne artha ahIM gharmazALA ke jhaMpaDIo thAya che. (3) pANInI parabane saMskRtamAM prapA kahe che. (4) puNyazALI eTale hATaDA. te kALe nAnAnAnAM gAmaDAMonI vacce judIjudI prajAne upayogI thAya evA mAlanI bajAre bharAtI ane te sAru hATaDAo goThavavAmAM AvatA. hAla paNa je gAmaDAonI AsapAsa zaheranuM jherI jIvana nathI tevA nAnA gAmaDAomAM A prathA cAlu che. (5) te kALe yaMtrayuga na hovAthI ane vAsaNanI dhAtuomAM paNa lokhaMDa ane kAMsuM vaparAtuM hovAthI luhAranI AvazyaktA khUba rahetI ane tethI vasatithI dara paNa luhAranI puSkaLa keDe rahetI. (6) ghAsanA DhagalA nIce eTale e kALe nIce thoDI jagyA rAkhavA mATe kaI AdhAra rAkhI tenI upara ghAsanI gaMja vizeSa khaDakAtI hoI tenI nIce jagyA maLavAne bahu saMbhava hate. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIranAM vihArasthAnA 391 A rIte zramaNa mahAvIra peAtAnA vihAramAM evAM sthAnAnA upayAga karI letA ke je vasatithI dUra heAya, ekAMtamAM heya ane jyAM peAtAne rahevAthI bIjA koIne kazIye aDacaNa na paDatI he!ya. uparanAM sthAneAne nirdeza prAyaH rAtrinivAsane uddezIne che. A sUtrane te kALanA atihAsika dRSTithI tapAsIe te A sthAne parathI te kALanuM lAkajIvana kaI jAtanuM hatuM ene spaSTa khyAla Ave che (1) vasatithI dUranAM jhuMpaDAM, e kALanA :lAkAmAM zramavitva tathA sAduM chatAM sukhI ane suvAsa tathA mIThArAbharyuM jIvana heAvAnuM sUcave che. (2) dharmAMzALAe te kALanA DhAkAnI paragannu ane svAtyAganI bhAvanAnuM pratIka che. (3) pANInI parakhe, leAkeAnA kartavya, sajjanatA, udAratA ane dayALu vRttine batAve che. (4) hATaDAo parathI eka cIja laI bIjI ApavI eTale ke padmA vinimaya e ja vyApAra eve! grAmya jIvananA vyApArane! Adarza khaDA thAya che ane AjanA rAherI jIvana ane vyApAranI lUMTaNanIti e bhAratIya sa MskRti nathI ema samAve che. (5) luhAranI kADAnu citra catrayuga vinA jIvI zakAya nahi evI mAnyatAne khATI TharAve che. ane te kALe leAkeA keTalA vIra hatA tenI paNa pratIti pUre che. (6) ghAsanI puSkaLa ga MjIe maheALA pazudhananI sAkSI Ape che. A pramANe svAvalaMbItva, sevA, saMcama ane svAsthyabharyuM jIvana e cArAM dhana ke jIvanavikAsanAM aMge. te kALe jaLavAI rahetAM hatAM. AjanI sthiti ane te kALanI sthiti vacce keTaluM mahAna aMtara paDI gayuM che te paNa A sUtrathI samajI zakAze; ane sukha meLavavAne sAce mA kayA che, ane te zakya che ke kema, te vicAravAnI taka paNa maLaze. [3] saMgamukata jaMbU ! e zramaNavIra keAI vakhata parAmAM, bAgamAMnAM dharAmAM, ke zaheramAM rahetA, teA keAI vakhate masANamAM, sUnAM dharAmAM ke jhADanI nIce paNa rahI jatA. noMdhaH-(1) gAmanA leAkA gAmanI gIca vastIthI kaMTALI ke RtunI pheraphArI athavA amuka prakAranI bimArIthI bacavA mATe gAmakhahAra je sthAne AvI jIMdAjudA vase e vasatisthAnane paru kahevAya che. parAmAM gIya vasati nathI hatI ane jagyAnI paNa sArA pramANamAM dRzya hoya che. eTale tyAM ekAMta sevavAnI ane vasatisaMgathI dUra rahevAnI bhAvanA banavAne Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 AcArAMgasUtra Adhaka saMbhava che. (2) te vakhate bAgo ghaNA hatA e parathI te kALanA loke phaLAhArI ane sAtvika jIvana vadhu pasaMda karatA hoya ema jaNAya che. ane e parathI teo naisargika sauMdaryanA zokhIna, mahenatu, ane vanaspativijJAna tathA kaLAnA jANakAra hoya ema paNa phalita thAya che. (4) te vakhate nagare nahotAM ema to nahi ja, paNa te nagarane AjanuM vikRta zaherI jIvana nahetuM sparzatuM evuM te kALanA lokonA rahana sahana parathI dekhAya che. A sUtramAM zramaNa mahAvIra kevaLa jaMgalamAM ja nahotA rahetA paNa vasatimAMye prasaMga paze rahetA, ema sUtrakAra vade che. eTale amuka ja rathaLe rahevuM evo emane Agraha nahoto. zamazAnamAM paNa teo rahI jatA. e parathI temanA nirAsakta ane samabhAvI jIvananI vizeSa pratIti thAya che. ane temanuM koI paNa sthAnamAM rahevuM ke javuM kevaLa potAnI sAdhanA puSTa thavAnA hetune anulakSIne thatuM ema paNa siddha thAya che. 4] AtmAthI jaMbU ! A rIte uparanAM sthAnamAM apratibaddhapaNe viharIne ane rahIne tapasvI mahAvIra pramAdane paraharI tathA samAdhimAM lIna thaI lagabhaga tera varSa lagI pavitra dhyAna dhyAtA rahyA. nedha -amuka sthAne rahevAthI sAdhanA thaI zake che ema nathI, UlaTuM sthAnanuM mamatva sAdhakanI sAdhanAmAM vikSepa pADe che. eTale zramaNa mahAvIra pitAnA sAdhakajIvanamAM koI paNa sthAna para sArA ke mAThApaNAnuM Aje paNa na karatAM apratibaddhapaNe upara varNavelAM vividha sthAnamAM vicaryA. jyAM jayAM gayA haze tyAM aneka prakAranAM kaSTa ane pralobhanonAM prabaLa nimitto maLyAM haze. paraMtu emane e dRDha vizvAsa hato ke kasoTI vinA sAdhanAnI siddhi ja nathI, eTale samatolapaNuM jALavIne tathA AtmAbhimukhapaNuM keLavIne te kevaLa zAntimAM nimagna rahyA. . A ja rIte zrI mahAvIrane lagabhaga tera varSanA sAdhanAkALamAMthI sADAbAra varSa ane paMdara divasano kALa to mAtra tapazcaryAkALa gaNAya che. ane tyAra bAda teonI sAdhanA siddha thaIne teo pUrNa jJAna pAme che, jene kevaLajJAna kahevAmAM Ave che. kevaLajJAna prApta thayA pachI zrI mahAvIra sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA ema cAra tIrtha saMghanI sthApanA kare che. AthI ja emane mahAvIra, tIrthakara, bhagavAna, loknAtha, jina, sarvajJa ane dIrdhatapasvInA nAme oLakhavAmAM Ave che. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIranAM vihArasthAnA 393 [5] priyajaMbU ! A apramatta mahAvIra sAdhanAmAmAM hatA tyAre paNa pramAdapUrvaka nidrAnuM kadI sevana karatA nahi ( rAtadina dhyAnamAM eTalA ekAgracitta rahetA ke mAnasika ArAma meLavavA mATe sAmAnya rIte nidrAnI je AvazyakatA rahe te emane apa rahetI) kadAca suSupti AvI jatI tApaNu te AtmAbhimukha thaI ne pharI anuSThAnamAM pravavA turata ja jAgRta thatA. temanuM zayana paNu apramatta dazA jevuM ja hatuM. noMdhaH--A AcArAMgasUtramAM eka sUtra AvyuM che ke "jene AtmA jAgRta thayA che, tenI nidrA pramAdamaya heAtI nathI; te sUtAM sUtAM jAgRta rahI zake che." joke A vastu anubhavageAcara che. paNa AthI AMtarajAgRti joIe, bAhya jAgRtinI zI jarUra che ema mAnI rakhe koI Ane durupayeAga kare ! khAla jAgRti paNa AMtarajAgRti jagavavAnuM eka prabaLa sAdhana che ane jenI AMtara jAgRti thaI che te khahAra nathI jAgatA ema samajavAnu nathI, te te UlaTA vadhu nagRta rahe che. eTale khAdhAgRtinI jarUra tA rahevAnI ja. alpAhAra, rasatyAga, AsanabaddhatA, upavAsa ityAdi tapazcaryAe nidrA ghaTADavAmAM sahakArI nIvaDe che; A paddhatie ghaTADelI nidrA zarIrane hAnikara paNa thatI nathI ane sAdhanAmAM sAtha pUre che. zramaNa mahAvIre peAtAnI sAdhanAne vadhu sabaLa banAvavA ane AvI jAgRti rAkhavA ati dI tapazcaryA karI hatI; paNa temanI jAgRti eTale mAtra nidrAne tyAga ja naheAtA, paNa e jAgRti AtmabhAnanI jAgRti hatI. zramaNa mahAvIra paNa sAdhaka dazAmAM te sAdhaka ja hatA, siddha naheAtA; e vAta ahIM bhUlavI joItI nathI. eTale temanI paNa gaphalata thavI saMbhavita ja heAya. tethI TIkAkAra sUtrakAranA acANu yI jagyAvatI. e padanA Azayane anusarIne e vAtane spaSTa kare che ke rAjapUtAnAmAM AvelA asthika + gAma pAse kAryAtsa karatI veLA eka muhUrta sudhI teo pramAdevaza thayA hatA paNa turata ja temaNe peAtAnA AtmAne jagADI dIdheA hateA. sArAMza ke jema pramatta sAdhaka cUke che tema prabaLa nimitta maLe teA apramatta sAdhaka paNa cUkI naya che. + hAla jene leAkeA vaDhavANa tarIke ALakhe che e jhAlAvADa prAMtamAM AvelA vaDhavANane ahIM vaDhavANa tarIke samajavuM nahi. 1 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 AcArAMgasUtra bannemAM phera eTale ke apramatta sAdhaka turata ja pAcho ThekANe AvI jAya che, ane pramatta temAM ne temAM gothAM khAI UMDe khUMce che. A ja te banne vaccenuM mahAna tAratamya che. "zramaNa mahAvIra turata jAgRta thaI jatA" e parathI emanuM AtmabhAna jaNAI rahe che. e akhaMDa AtmabhAnane lIdhe te zIdhra pUrvAdhyAsone pAra pAmI na zakyA. A parathI zramaNa mahAvIra nidrA nahotA letA ema nahi paNa temanA Asanastha zayanamAM dayAnasamAdhi tathA yoganuM valaNa adhika jAgRta hovAthI e nidrA nirarthaka nidrA nahotI. eTalo Azaya phalita thayo. [6] priya apramatta ziSya ! jeka uparanA kathanathI have tuM jANI ja zakyo hoIza ke zramaNa mahAvIra tyAre sAdhana kALamAM AtmabhAnamAM pUrNa jAgRta hatA teya jyAM sudhI emanI sAdhanAnI pUrNa siddhi nahotI thaI tyAM sudhI teo bAhyabhAve paNa savizeSa dhyAnastha ane jAgRta rahetA. emane kAI vakhate prasaMgavazAta je bahu nidrA AvavA mAMDatI te te UThIne TaTTAra besatA, ane besatA chatAM nidrA AvatI te teo ziyALAnI kaDakaDatI ThaMDI rAtre paNa muhUrta vAra jarA barAbara pharIne nidrAne TALavAne puruSArtha karatA. neMdha -ahIM zramaNa mahAvIranuM saMkalpabaLa keTaluM daDha hatuM. tenuM pramANe che. upayAgamaya dazA te AnuM nAma. sthitaprajJanI eka paNa kriyA nirarthaka na hoya ane AtmabhAnane bAdhaka paNa nahoya. je kriyA AmabAdhaka hoya ke AtmabAdhaka nIvaDavAne saMbhava hoya tevI koI paNa kriyAne trADavA mATe e pitAnuM sarva baLa kharacI nAkhe, bhale pachI e kriyAnuM bAhyasvarUpa sAmAnya dekhAtuM hoya ! A parathI paNa phalita thayuM ke sAdhakane mATe zArIrika ke mAnasika zrama utAravA pUratI nidrAnI upajitA bhale hoya, ethI adhika nidrA svIkAravI e kaI paNa daSTie yogya nathI. Aje jema khAdya ane bhAgya padArthomAM maryAdA ane vyavasthiti cukAI gaI che ane e padArtho meLavavA e ja dayeya banI gayuM hoya tema jagatane moTe bhAga pravartI rahyo che, tema nidrA saMbaMdhamAM paNa banyuM che. nidrA para kAbU lAvavo e puruSArthanuM pradhAna kArya che ane te sAru teTalI ja bhejanAdi kriyAomAM sAvadhAnatA ane sAdAI keLavavI rahI. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIranAM vihArasthAne 5 [7-8-9-10] jijJAsu jaMbU ! sAMbhaLa, have huM emanI samatA ane sahiSNutA saMbaMdhamAM kahuM chuM. upara kahelAM nirjana sthAnamAM ke vRkSa nIce rahI, dhyAna dharatAM e dIrdhatapasvI zramaNa mahAvIrane (agocara sthAne hevAthI) ghaNIvAra sarpa, neLiyo ke evAM jherI jAnavaro tathA smazAna jevA sthAnanI nikaTa rahetAM gIdha vagere pakSI e AvI karaDatAM ke raMjADatAM. A ane AvA aneka prakAranA upasargo (saMkaTa) te dhyAnastha munivaranA mArgamAM AvIne naDatA hatA. tema ja mekSAthI jaMbu! e bhegI jyAre zUnya gharamAM dhyAnamagna banatA tyAre keTalIkavAra cora e ekAMtasthAna joI tyAM satAvavA mATe AvatA. koIvAra to laMpaTajane paNa e ekAMta sthAnano lAbha levA AvatA. (ane e aDaga UbhelA tapasvIne jotAM e potAnA kAryamAM bAdhAkara thaze evuM dhArIne, temane tyAMthI dUra karavA mATe khUba raMjADatA. kaIvAra vaLI gAmanA rakSaka (polIse) vagere (cerane zodhavA jatAM A ja cora che, pite rakhe pakaDAI jAya mATe dhyAnane Dhama kare che ema) vahemAIne potAnAM hathiyAre dvArA temane ijA pahoMcADatA ane keTalIkavAra te temanI manohara mudrA joIne keTalIka mugdhA nArIe mohAIne temane kaMTALo ApatI. evAM evAM aneka pralobhano ane saMkaTanA kAMTAo temanA sukomaLa paMthamAM verAtA hatA, paNa toya vIra jaMbu! e mahAzramaNe AvAMAvAM manuSya, deva, ane pazujanya anukUla pratikULa banne prakAranAM bhayaMkara saMkaTo tathA suvAsamaya ke durgadhamaya padArthonA, aneka jAtanA zabdonA tathA prazasta ke aprazasta sparzI vagerenA upasthita upasargo sahyA. AtmAthI ziSya ! AvA prasaMge paNa e Adarza tapasvI harSa ane zeka bane (vibhAgajanya sthiti) thI para rahyA, eTaluM ja nahi balake e mahAzramaNe te kALe vANuno paNa vyaya nahoto karyo. (teo kAraNa sivAya saina sevatA.) Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra noMdha--uparanAM cAre sUtromAM bhinnabhinna prakAranAM upasthita saMkaTAnI A bhAta che. prastuta prakaraNa zramaNa sAdhaka zrI mahAvIranuM hAI, ahIM emanI sAdhanA vacce AvelI khAdhAnuM vana heAvuM svAbhAvika che. sAmAnya rIte sAdhanAmArgomAM pratyeka sAdhakane AvI eka cA khInna prakAranI bAdhA Ave che. badhI khAdhAe bahArathI AvatI heAya ke bIjAo karatAM hAya ema lAge che kharuM, paNa kharI rIte tema nathI. mATe bhAge te e peAtAnI pUrvI ke vartamAnamAM karelI kriyAnA phaLarUpe hAca che. kriyA karyA pachI vRtti para je saMskAro sthApita thayA hoya te saMskAre ja samaya pAkare tevAM nimitta meLavI Ape ane kAM te nimitta maLye e jAtane peAtAnI sAthe saMbaMdha sAdhI le che. e banne vAtA ekasarakhI ja che. eTale bahAranI koI paNa kriyAthI eka vyaktine peAtAnA pratye dveSa, IrSyA, vera, mAha kivA rAga jAme che. tenuM kAraNa peAtAmAM rahelI vRttinuM AkarSaNa ja che. ATaluM zramaNa mahAvIre kharAkhara vicAryuM hatuM, vicArIne jIvanamAM vadhyuM hatu, ane tethI ja te tevA sukhada ke duHkhada banne prasa MgeAmAM sahiSNu ane samabhAvI rahI zakayA. 396 saheluM eTale mAtra khamavuM, ema nahi. kAraNake AvuM sahavAnuM te parataMtra rahelA jIvamAtrane thAya che. pazu peAtAnA avivekI mAlikane bhAra ane mAra banne sahI le che. ghaNAe manuSyA AvI sthitimAMthI pasAra thAya che. ane kudaratanA kAcaDA AgaLa saune sahyA vagara chUTakAya thatA nathI. pralaya, jaLasaMkaTa, akasmAta ane rAgeAnI AphtathI koi chUTI zakatuM nathI eve| anubhava paNa kayAM nathI? paNa e badhuM tyAre sahana thAya che tyAre enI sAme vRtti maLavA peAkAre che. pratyakSa pratikAra karavAnI razakti na heAya te bahAranI kriyAmAM pratikAra na dekhAya evuM ghaNI vAra bane kharu', paNa pratikAranI bhAvanA rahe ja. ane e pratikAranI bhAvanAne je saMskAra vRtti para dRDha thai jAya te ja sa MskAra je sthAnamAM sahavAthI kamukti thai javI joIe te ja sthAnamAM kaSTa sahIne paNa kaCbaMdhana vadhu kare. ahIM ja jJAnI ane ajJAnInuM tAratamya samajAya che. jyAre mAtra kriyA para lakSya na jatAM e kriyAnA mULakAraNa tarapha eTale pAtA tarapha lakSya jAya tyAre e bahAranI kriyAe asvAbhAvika nathI ema lAge ane te sahetI vakhate paNa A thavuM joItuM hatuM mATe ja Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIranAM vihArasthAne 397 thayuM che, enuM barAbara bhAna rahe to ja karmabaMdhanane badale karmathI chUTI zakAya. AvI bhAvanA thavI satyAthI sAdhakane sulabha hoi e bhAvanAmAM satyAthI mahAvIra daDha rahetA. A prasaMgacita e paNa kahevuM prApta thAya che ke ghaNA sAdhako kaSTa sahI. zake che. kaSTa ApanAra para dveSa paNa nathI karatA. toye e kaSTa che evuM te temane bhAna hoya ja che. cAda rAkhavuM joIe ke AvuM bhAna paNa jyAM sudhI che tyAM sudhI e sAdhaka zuddha che ema na gaNAya. Aje e pratikAra bhale na kare paNa pratikArano vRtti jyAM sudhI palaTe nahi tyAM sudhI e sAdhakamAM sAco samabhAva na pragaTe. jagatamAM je kaMI suMdara ke asuMdara dekhAya che ke bane che te kevaLa mArI draSTine ja deSa che. saumAM. huM ja javAbadAra che. ATaluM naisargika valaNa je sAdhanuM hoya te ja A prasaMge samabhAva jALavI zake. bAkI vRttimAM duno pratikAra kara e ayogya nathI. "rAI ti radayaM kuryAta" e paNa eka kartavyadharma che. paNa huM to eka ucca koTino sAdhaka chuM ke kahevAuM chuM mATe mArAthI tema na thAya evI bhAvanA paNa jyAM che tyAMca karmabaMdhana te che ja. eTaluM ja nahi balake vRttimAM pratikAranA saMskAra daDha karavAnuM paNa e nimitta che. mAtra potAnA DahApaNathI temane hAlaturata zamAvI devAne teNe prayAsa karyo che, mATe e bahAra dekhAtA nathI, eTaluM ja kahI zakAya. A asAdhaka samabhAvI na kahevAya. ane te samabhAvI rahI paNa na zake. ahIM ATaluM yAda rAkhavuM jarUrI che ke duchatA vyaktimAM nathI hotI vRttimAM hoya che. ane sAmA pAtranI duSTa vRtti to emAM mAtra nimittarUpa bane che. tenuM mULa kAraNa to potAnI vRtti ja che. eTale zaThaM prati zAThayaM kuryAta' e sUtra bahAra lAgu nathI paDatuM, paNa pitAnI vRttine lAgu paDe che. ATaluM samajanAra sAdhaka bahAra je kaMI dekhAya che te aMdaranuM che ema dhArI je laDaze, te te kevaLa pitAnI vRtti sAthe ja laDaze, bahArano pratikAra nahi kare, eTaluM ja nahi balake bahAra pratikAra karavA jevuM ene jaNAze paNa nahi. zramaNa mahAvIra uparanA bhAnamAM hatA ethI ja samatA rahI. anyathA je pratikAra karavAno temane saMkalpa mAtra thAta toye temanI pAse gadvArA prApta thayelI asAdhAraNa ane sahaja zaktiothI pratikAra karIne A badhA Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 AcArAMgasUtra prasaMgenuM nivAraNa karI nAkhata. paraMtu karmane acaLa kAyadAnuM emane bhAna hatuM, eTale evo saMkalpa paNa kema saMbhave ? A dazA thitaprajJanI sahaja sAmyavasthAnI dazA kahevAya. AvA sAdhakane harSa paNa na hoya ane zeka paNa na hoya; kAraNake nimittajanya saMgone adhIna thanAruM tatva emanAmAMthI nIkaLI gayuM hoya che. eTale saMyogone emane adhIna thavuM hoya te bhale thAya, paNa te pote kadI saMgane adhIne nAha thAya. A rIte zramaNa mahAvIrane kAyAthI saMyama, vANIthI mauna ane manathI samabhAva e traNe yoga sahaja prApta hatA. A ga temanI sAdhanAne vikasAvye jatA hatA. zramaNa mahAvIrane e prabaLa pratIti hatI ke sAghaka game teTalo samartha hoya toya muktinA mArgamAM karma khapAvyA vinA mukita maLI javAne kaIne mATe apavAda heto nathI. karma mukti to karma bhegavyA pachI ja maLI zake, ane karma kApavAnA mArgamAM kaSTa to svAbhAvika ja hoya. [11-12] mekSAbhilASI jaMbU!nirjana sthaLamAM e gIzvarane ekAkI joIne) rAtre ke divase (cora, jAra ke evA Itara) leke AvI emane saMbodhIne pUchatA ke "re tuM koNa ahIM Ubho che ?" Ama pUchavA chatAM e dhyAnamagna munivara taraphathI jyAre uttara nahoto maLatA tyAre e (mUrkha ) leke ciDAI jaIne temane khUba mAratA ke prahAra karavA maMDI paDatA, toya dehabhAnathI para thayelA te yuktayogI samAdhimAM tallIna rahetA. vahAlA jaMbu ! keTalIka vAra ciMtana ane maMthanamAM magna thayelA e zAMta ane vIra zramaNa zrI mahAvIrane jyAre koI ema pUchatuM ke are ahIM keNuM Ubho che ?" tyAre teo je dhyAnamAM na hoya te jarUra uttara vALatA ke "bhikSuka chuM. "A uttara sAMbhaLIne te leke kahetA ke "UTha, UTha, A sthAnethI jaladI bahAra cAlyo jA." te te munizvara turata ja vaLate uttara vALyA vagara uttama puruSanI rAtine anusarIne vinAsaMkoce tyAMthI UThI anyatra cAlyA jatA. paraMtu je teo javAnuM na kahetAM kevaLa kupita ja thaI jatA te teo mauna rahI (je banavAnuM haze te banaze ema vicArI) dhyAnastha banatA. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIranAM vihArasthAne 399 noMdha -prathama kamAM dhyAna vakhatanI sthitinuM varNana karyuM che. ane te sthitimAM pote dehabhAnathI para hoI te samaye uttara na vALI zake e banavuM svAbhAvika che. paNa samAdhi ke dhyAnamAM na hoya ane dehabhAnamAM hoya tyAre paNa sAMbhaLavA chatAM ucita ane satya uttara na Apo e vAstavika na gaNAya ema batAve che. ' eTale ja sUtrakAra bIjA lekama vade che ke je kaMI pUche to tene pite spaSTa kahetA. A parathI sAdhakane zIkhavAnuM e che ke je bhUmikAe pite hoya te bhUmikAne dharma teNe pALavo joIe ane Acara joIe. ethI ja kamika vikAsa thAya che. ane jema jema anubhava thato jAya tematema kriyAzuddhi paNa sahaja rIte thAya che. AthI UlaTuM je sAdhaka pitAnI bhUmikA na tapAsatAM AgaLanI bhUmikAnA uccadhamane aDavA mATe ka95nAnA kUdakA mAre che tene gajAvagaranI vAta thaI paDavAthI paTakAvuM ja paDe che. ane tenA AMtarajIvanane ane bAhya jIvanane se se gAunuM aMtara paDI javAthI te vadhu ne vadhu patana pAme che. sAdhanAmAM joDAnAra pratyeka sAdhake A kAMTAne dUra pheMkI pachI paga mUktA rahevuM ghaTe, te ja te paMtha kApavAmAM saphaLatA pAme. AMtarika saMskAre jevA hoya, pite mAnato hoya, ke vicArato hoya, temaja vartato hoya to enuM AvuM nikhAlasa jIvana kuTila mArge hoya toya sIdhe mArge vaLatA vAra lAgatI nathI. ane te sadAye haLavo phUla jevo rahe che. tethI UlaTuM cAlanAra sIdhe mAge hoya teya tenA mArgamAM daMbha, pAkhaMDa, kuTilatA ane evA evA kAMTAo hoI ene paMtha kApavAmAM aneka muzkelIo naDe che. sArAMza ke je vastu je rUpamAM asara karatI hoya te rUpe ene tAtkAlika pragaTa karavI ghaTe, ane jo e asara dUSita hAI dUra karavA jevI lAge to sauthI prathama vRtti parathI tenuM sthAna dUra karavA prayatna kare. paNa jo tema na karatAM, vRtti para judI asara thAya toye vANuMmAM ke kriyAne na dekhAya tevA daMbhathI ene gopavavAno prayAsa karavAmAM Ave to bevaDuM nukasAna thAya che. je jevuM hoya che tevuM vaheluM ke moDuM dekhAyA vinA rahetuM nathI e kudaratI niyama che. ane tene DhAMkavA mATe karelI khATI kriyAonA saMskAre sAdhakane UlaTA vadhu paDe che: ahIM zramaNa mahAvIranI A kriyAo parathI temanA naisargika chavananI pUrNa khAtarI thAya che. potAnA kAnamAM vacana paDe, ane te asara kare Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 AcArAMgasUtra tene ucita uttara Ape, e uttarathI sAmA leke ciDAIne mAre to te sahe, ane tyAMthI cAlI javAnuM kahe to tema kare, pUchayA vagara temane svayaM balavAnuM mana na thAya, ane pitAnI hAjarImAM cAra saMtAI rahe, kaI kukama kare athavA koI potAne mATe ke gALo de, teya temane leza paNa tenI asara na thAya. enuM kAraNa e che ke e mahApuruSa ema jANatA hoya che ke e badhuM banavA gya che. ane bane che. A dazA ke A bhUmikA, satyajJAnI ane samarthagIne ja sahaja hoI zake. ahIM paNa mahAvIranA sahajaginI pratIti che. [13] o mekSamArganA mahArathI jaMbU! jyAre ziziraRtumAM ThaMDo pavana bahu jorathI pheMkAte hatA, jyAre leke tharathara dhrujatA hatA, jyAre bIjA keTalAka sAdhuo (AvI ThaMDI sahana na karI zakavAthI ) nirvAta ( jyAM vAyu na pravezI zake evuM) sthAna zodhatA hatA, athavA vastro paheravAne cAhatA hatA, jyAre tApaso lAkaDA bALIne ThaMDInuM nivAraNa karatA hatA, jyAre AvI rIte ThaMDI sahana karavI ghaNI muzkela hatI, tyAre te samaye paNa te saMyamIzvara bhagavAna (vIra prabhu) nirIha (IcchArahita) banI khullA sthAnamAM rahIne paNa ThaMDI sahana karatA. kadAca atyaMta ThaMDI paDatAM te sahana karavA deha asamartha thaI jatA te rAtrie (muhUrtamAtra) bahAra harIpharIne samabhAva kevaLI punaH aMdara AvI dhyAnastha rahI e ThaMDIne sahana karatA. nedha-A sUtra parathI e phalita thAya che ke zramaNa mahAvIra jevA yogInA deha para paNa RtunI asara te thaI ja jatI ane thAya che. ane e svAbhAvika paNa che. jyAM deha che tyAM dehane aMgenI asare to jarUra thAya ja. yogIne ThaMDI na ja lAgavI joIe e kaMI ene mATe nisarganI niyamAvalImAM apavAda hoI zakato nathI, tema yogI khAya pIe nahi evI mAnyatAca bhramamUlaka che. jyAM sudhI deha che tyAM sudhI tenI saMcamI hAjato te jarUra rahe. ane te khoTuM ke avAstavika che tema mAnavuM e bhUlabhareluM che. eTaluM ja nahi, balake gIne bahAranI kriyAnI vizeSatAo ke bahAranI zaktiothI mApavAnI rIti paNa vAstavika nathI. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIranAM vihAra sthAne 401 e sAdhakanuM hRdaya keTaluM ucca ane udAra che? e patita pratye paNa keTalo premALa che? enAM vikAra, mAyA, daMbha, lobha vagere keTalAM ghaTahyAM che ? ane eNe pUjA pratiSThAnI vAsanA tathA lAlasA keTalI ghaTADI che ? ene dehAdhyAsa keTaluM che? e yogyatA para ja yogInI bhUmikAne madAra che. ahIM zramaNa mahAvIranI mahattA paNa e daSTie che. [14] divyadRSTi jaMbU ! A rIte yogI hovA chatAM zramaNa mahAvIre dehAdhyAsanI leza paNa asara na thAya te sAru vadhu ne vadhu jAgarUka rahI uparanI je vidhinuM pAlana karyuM che te vidhinuM pratyeka tyAgI sAdhake vivekapUrvaka pAlana karavuM hitAvaha che. upasaMhAra zramaNa mahAvIrano vihAra e jema sAdhanAnuM eka aMga hatuM, tema vihAramAM bhinnabhinna ekAMta sthAnamAM rahI svAdhyAyamagna ane dhyAna magna rahevuM e kriyA paNa sAdhanAnAM aMgabhUta hatI. alpanidrA, tapazcaraNa, kaSTa sahana e badhAM vRtti para vijaya meLavavAnA prayogo hatA. te dvArA satyanI prApti jemajema thatI gaI tematema deha sAthe rahevAM chatAM teo dehAdhyAsathI para rahevAmAM saphaLa thatA gayA. pratyeka sAdhakanI sAdhanA A rIte saphaLa thaI zake che. ema kahuM chuM. upadhAna zrata adhyayanane dvitIya uddezaka samApta thayo. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya uddezaka zramaNanI sahiSNutA "" pAdavihAra ane bhikSA e mane zramaNanA svAvalaMbana ane saMyama keLavanArAM sudRDha sAdhanA che. jeNe peAtAnu sarva sva jagatane caraNe dharI " vasudhaiva kuTuvarDjha " eTale ke samasta vizvanI sAthe maitrI ane prema sAdhavAnA prayAga Adaryo che. evA tyAgIjanane pAvihAramAM aneka prakAranA TADhAUnA prasagA sAMpaDe e svAbhAvika che. AvA aneka upasargo ane pariSaddhA vacce jeTale aMze te samabhAve jIvI zake teTale aze tenI zramasAdhanA saphaLa thAya ane te vikasyA gaNAya. sayamamAge jatAM akasmAtathI svajanya ke parajanya je saMkaTo Ave tene pariSa, ane koi anya vyaktidvArA irAdApUrvaka ke ajJAnatAthI, vairavRttithI ke kutUhalavRttithI je sakA upajAvavAmAM Ave tene jaina paribhASAmAM upasa kahevAmAM Ave che. pAdavihAra ane bhikSAmaya jIvanamAM A bannenA racanAtmaka anubhava thavA ati sulabha che. zramaNa mahAvIra anA` bhUmimAM vicaryAM hatA, kAraNake Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNanI sahiSNutA 403 te nigranthanI daSTimAM Aya ane anAryanI evI viSamabuddhi ke bhedabuddhine avakAza nahete. te zramaNavara te sarva para samabhAvI hatA. chatAMye anAryatvanA saMskArene vaza thayelAM aneka jadvArA vividha rIte e yegI para anAryatvanA namUnArUpa upasargo naDayA. ane e aneka dusaha saMkaTamAM paNa je tattvanuM avalaMbana laI teo saMyamI, sthira ane samabhAvI rahyA te pratikArarahita sahiSNutAnuM citra AlekhatA gurudeva belyA [1] melAthI jaMbU! mahAnigraMtha mahAvIra, karkaza sparza, TADha, tApa tathA DAMsa ane maccharanA DaMkha vagere vividha pariSahone samabhAvapUrvaka sahana karI zaktA. noMdha -teo vastra na rAkhatA hovAthI deha para TADha, tApa, kaThera sparza ane DAMsa tathA macchara vagerenA DaMkhano anubhava thavo svAbhAvika hite. zramaNa mahAvIra e kaSTone majapUrvaka sahI letA eTaluM ja nahi, paNa tyAMya samabhAva rAkhI zakatA. eTale ke temanuM citta paNa tene bacAva karavA prerAtuM nahi ema kahI sUtrakAra ahIM zramaNa mahAvIranI satata jAgratadazA ane akhaMDa ekAtmalInatAnAM darzana karAve che. [2] sAdhaka khU! vaLI te dIrdha tapasvI mahAvIra durgamya evA lATa dezanA vabhUmi ane zubhUmi nAmanA banne vibhAgomAM vicaryA hatA. tyAM temane rahevAne sthAna paNa halakAM (viSama) maLatAM ane Asane (besavAnAM sthAne) paNa tevAM ja maLatAM. noMdha:-lATa dezamAM vajabhUmi ane zubhrabhUmi e bane bhUmine vajabhUmine vibhAga. vaja=Hard athata sakhata, ane bhUmi=soi arthAta ke pradeza ke jamIna. It means hard soil. That is such country where religious preaching had very little effect on Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404, AcArAMgasUtra vibhAga te kALe prAyaH anArya lokonI vasatithI vyApta hevo joie. jenAmAM AryanA guNe jevA ke mAnavatA, dayA, prema, udAratA, paropakAra, saMyama ke tyAga ItyAdi na hoya paNa mUDha svArtha ane nirdayatA ja hoya ke-ene laIne jeo pAzavI ane pezAcika karmo karatAM hoya, tathA paralokane ke svakRta karmonA pariNAmane Dara na rAkhatA hoya, temane anArya kahevAya. Aje paNa AvI vasati prAyaH jaMgalo ane khINomAM vasatI maLI Ave che. temanuM jIvana vyavasthita zramajIvI nathI hotuM. prAyaH laMTIne ke jete khAIne teo jIvana laMbAvatA hoya che. temAM mAMhamAMhe paNa khAsa sAmAjika niyama nathI hotA. zakti e ja emano niyama. eTale ja sUtrakAra kahe che ke te vibhAgo sAdhujanone javA mATe dugamya hatA. e pradeza jaMgala, khINa ane pahADone laIne kevaLa mArganI daSTie ja nahi balake tyAM vasatI mAnavajAtinI saMskRtinI dRSTie paNa durgamya hatA chatAM the minds of the audience. sArAMza ke jyAM zretAonA mana para dhArmika upadezanI ghaNuM ja thaMDI asara thatI tevo pradeza, Avo artha "prAcIna bhAratavarSa" mAM svIkRta che. juo pR. 16pa. jo e vyutpattijanya arthane ravIkAra karIe te zubhra bhUmine 'ujavaLa saMskAravALI prajAne pradeza" e artha paNa kAM na ghaTe? jyAre ahIM sUtrakAra te e banne pradezane lATa dezanA vibhAgo tarIke varNave che. ane e bane vibhAgomAM vasatI prajAmAM anArya tva adhika hatuM ema paNa jaNAve che. vaLI bhUmi sakhta ke namra hoya to prajAnuM mAnasa namra ke lokhaMDI bane. e yukti paNa saMgata nathI. ghaNI vAra namra bhUmimAM vasatA mAnavonAM mAnasa kaThora hoya ane kaThera bhUmimAM vasatA manubenAM mAnasa namra hoya evuM najare dekhAya che. vastutaH mAnasa ravabhAva ane bhUmine khAsa pratyakSa e kazo saMbaMdha nathI. A pradezo hAlanA orisA prAMtanI sarahada para ane prAcIna satranI daSTie vaMza athavA cedI dezanI sarahada para hevo joIe evI prAcIna bhArata varSane lekhakanI kalpanA che. jyAre bIjA graMthakAre e pradezone zrAvastI nagaranI uttaramAM himAlaya taraphanA pahADI dezamAM hevAnuM jaNAve che. A be pikI aitihAsika satya zuM che e ItihAsanA jijJAsuo zodhIne vicAro mArI, daSTie mane bIjA graMthakArane mata zramaNa mahAvIranAM vihAra sthAnonI apekSAe pramANabhUta che. ' Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNanI sahiSNutA . 405 zramaNa mahAvIre tyAM vicaravuM yogya dhAryuM. ahIM ja temanI sahaja udAratAnI pUrepUrI pratIti thAya che. jyAM Aryo hoya tyAM AryonuM sanmAna hoya ja. ane tyAM khAsa upasargo-parajanya bAdhaka saMkaTa AvavAnA prasaMge paNa bhAgye ja maLe, paNa anArya bhUmimAM to evA prasaMgo paLepaLe sAMpaDe ane tyAM samabhAvane namUna pure pADavAthI potAne ane parane banene lAbha thAya. parane eTalA mATe ke AvA caritranI anAryone paNa asara thavAno saMbhava rahe. kAraNa ke teo paNa manuSya che, temAM paNuM lAgaNI jevuM tattva che. mAtra nimitta na maLavAne kAraNe vAtAvaraNavaza temanuM anAryatva vadhatuM jAya che. eTale anAryone AryatvanAM delane maLe e zubha niSThA paNa zramaNa mahAvIranA anAryabhUminA gamana pAchaLa phalita thAya che. jagakalyANanA ichuka zramaNa mahAvIranI A yogyatAe ja teo vizvakalyANanA sAdhaka, sarvajJa ane bhagavAna banI gayA. [3-4] vicakSaNa jaMbu ! lATa dezamAM vicaratAM te mahAzrama- . Nane ghaNAM kaSTa veThavAM paDatAM. bhikSArthe jatAM tyAMnA anArya leke te vIra zramaNane mAravA ane baTakAM bharavA doDatA. athavA gharamAM beThAM beThAM keTalAka anAryo te pitAnA jaMgalI kUtarAone te tarapha doDAvI mUkI karaDAvatA paNa kharA. chatAM A badhAM kaSTane teo samabhAvathI sahI letA. AvAM kaSTo sahI pharatA pharatA kadAca kaI sthaLethI bhikSA maLatI to paNa te bhajana ati lUkhuM ane bahu alpa maLatuM. A anArya pradezomAM sAmAnya rIte vicaratAM paNa ghaNA jaMgalI pazuo ane kutarAo temane raMjADatA. paraMtu e joI anAryone te kutUhala thatuM ane ghaNuM mUkha leke te kUtarAone chu chu karIne te zramaNane karaDAvavAnI UlaTI preraNA karatA temAMnA koI bhAgyeja evA maLatA ke je AvuM kaMI karavA na IcchatA ane koI virala tene vAravA prayatna paNa karatA. ' noMdha-A bane sUtro parathI tyAMnI jaMgalI prajAnuM mAnasa, tyAMnI raheNIkaraNI ane tyAMnA khAnapAnane paricaya thAya che. ane anAryomAMca AryavanA AchA pAtaLA suSupta ke pragaTa saMskAre te hoya che e vAta Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 AcArAMgasUtra paNa uparanA sUtramAM sUtrakAre ApelI anAryonI vividha pravRttio dvArA tArI Ave che. A parathI anAryomAMya Aryatva ane AryomAMca anAryatva hoI zake che ke pravezI zake che. tema ja Arya ke anAryane kai paNa jAti, kSetra ke kALanAM bAhya baMdhana nathI eTaluM saheje samajAya che. [5] AtmAthI khU! AvA anArya lekanI vasatimAM te bhagavAna mAtra eka ke be vAra ja nahi paraMtu ghaNI vAra vicaratA. tyAMnI vajabhUmimAM vasatA lokone pitAnA sAru paNa lUkhuM ane tAmasI bhojana mAMDamAMDa maLatuM hovAthI teo eTalA to tAmasI svabhAvanA banI gayA hatA ke sAdhune bhikSArthe AvatA dUrathI jotAM ja 8SI banI kUtarAone chU chU karIne tenI pAchaLa doDAvI upadrava karatA. A kAraNe bauddhAdi matanA tathA bIjA keTalAka bhikSukAne je te pradezamAM vicaravAnuM kAma paDatu te nALavALI lAkaDI ( kUtarAnA upadravathI bacavA pUratuM sAdhana) hAthamAM laI bahAra nIkaLavAnuM rAkhatA. chatAMya kUtarAo teonI pAchaLa paNa lAgyA rahetA ane teone karaDI khAtA. sujJa jaMbu ! A rIte e lATa pradeza munivihArane mATe sarvathA vikaTa ja hatuM, toye bhagavAne te paristhitimAM rahI, dehabhAna bhUlI tathA duSTa manovRttine dUra karI pratyeka prANI pratye prema keLavIne aneka prakAranAM saMkaTo ane anArya lokonAM kaDavAM vacanone samabhAve tathA prasannacitte sahana ko. nedha-zramaNa mahAvIrano A zodhanakALa hato. ane e zeAdhanane mArga kaThina ane kaparo hatA. toya zudhanane mArga jeTalo kaThaNa che, teTalI ja tene garbhamAM zAzvata zAti che; ane patanane mArga jeTalo rAraLa che, teTalo ja tenA garbhamAM paritApa che. evo emane atUTa vizvAsa hovAthI emaNe e svecchAthI ja svIkAryo hato. A sUtramAMthI e paNa phalita thAya che ke te vakhate zramaNa mahAvIranA sAdhanAkALamAM bauddha sAdhuo paNa te pradezamAM vicaratA. AthI buddhadeva ane bhagavAna mahAvIra bane samakAlIna hatA. eTaluM ja nahi balake bauddha bhikSuo bhagavAna mahAvIranI sAtvika pravRttinuM anukaraNa paNa karatA ke karavA icchatA ema paNa Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNanI sahiSNutA 407 spaSTa thAya che. e bhikSuonuM paNa lATa pradezanuM durga) gamana, emanI zubha pravRtti tathA zubha anukaraNavRtti batAve che, ane te suyogya che. sAthesAthe bauddhabhikSuo nALavALI lAkaDI rAkhatA ema paNa sUtra bhAkhe che, e parathI emanI kriyA pAchaLa pratikAraka vRttinuM mAnasa paNa dekhAI Ave che. ane A mAnasanuM mULa kAraNa dhArmika saMskRti che. teo A sAdhana kevaLa rakSaNArthe ja rAkhavAnuM cAhatA e vAta ahIM bhUlavI joIe nahi. paraMtu zuddha premanA mArgamAM sAmenI vyaktinI kriyA tarapha jovAnuM hotuM ja nathI, eTaluM ja nahi paNa sAmA pAtranI sarAsara aghaTita kiyA hoya to pratikAranI bhAvanA suddhAM hovAnuM saMbhavatuM nathI. tema ja vizvamAM vasatA eka paNa padArthano durupayeAga karavo e to hiMsA che ja. paNa eka paNa sUkSma jIvajaMtunI vacce AvI temane raMjADavAnI icchA suddhAM karavI; tyAM paNa hiMsA che. bhagavAna mahAvIra AvI pUrNa ahiMsAnI vyAkhyAmAM mAnatA hovAthI nisarganA-karmanA acaLa siddhAMta pramANe te keLano pratikAra na karatA, eTaluM ja nahi paraMtu pratikAranA sAdhanane na IcchatA. ema uparanuM sUtra kahe che. emanI A vizeSatA emanA kALa pachI pratyeka darzanakAre mata ke paMthanA saMsthApaka tathA mahApuruSoe anukaraNIya gaNI che. eTaluM ja nahi balake jIvanamAM AcarI paNa che. bhagavadgItA, pAtaMjala yoga, dhammapada, ityAdi mAnanIya graMthomAM tenAM kiraNo sArA pramANamAM maLe che. jainadaSTie "zaThaM pratyapi savaeN" e vAstavika ahisAno mULabhUta siddhAMta che. e ja ahiMsA jyAre kriyAtmaka bane che, tyAre tene zabdaparyAyarUpe oLakhavA mAgIe to anukaMpA ke dayAnA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. A siddhAMta eTale jyAM vyApaka teTalI ja te vyakita, samAja ke rASTramAM vadhu saMskAritA ane vadhu zakti najare paDavAnI. paNa ahIM eTaluM kahevuM jarUrI che ke uparanI ahiMsAnI vyAkhyA jaina eTale vIra vijetA ane uccakoTinA sAdhaka mATe che, ane evo vIra ja zaDanI sAthe sakhya bAMdhI zaThanI zatA choDAvI zake. eTalI bhUmikAe na pahoMcyo hoya te je enuM anukaraNa karavA lAge te anartha ja karI bese. jenI vRttimAM vyakitaparatvenA aMgata vairanA aMkura na hoya te ja uparanI ahiMsAnuM vivejyukta pAlana kare. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra A sUtramAM jema vaijJAnika dRSTi che, tema vaidhaka daSTinuM paNa eka vAkaya maLe che. ane te e che ke bheAjana paNa mAnasane ghaDavAnuM anuttara sAdhana che. 'jevuM anna tevuM mana' e sAmAnya kahevata paNa khUba UMDANathI vicAravA jevI che. AkheDavA ane khArAka para mAsika ghaDataranA meTA AdhAra che e vAta kharAkhara ja che. jema ati svAda, rasALAM ane tIkhAM tamatamatAM khANAM jJAnataMtuone tathA iMdriyAne uttejita banAvI mUke che, tema kerI, mAdaka ane tAmasI khANAM levAthI paNa prakRtimAM nirdayatA, krUratA ane parazevRtti vadhe che. ATaluM vicArI vikAsane IcchanAra pratyeka mAnava sAduM ane sAttvika khANuMpINuM levA tarapha lakSa Ape. 408 AthI jainadarzanamAM mAMsamadirAdi abhakSya khAnArane narakagatinA AdhakArI kahI enA tyAga pAchaLa ati bhArI ApyA che. ema dekhAi rahe che. kevaLa sAttvikatA ja nahi khalake sAcuM zArIrika ane mAnasika svAsthya jALavavA mATe paNa e upayAgI che. tAmasI khANuAMpINAthI manuSyanI prakRti tAmasI ane jhanUnI thai jAya che, e sArAsArane viveka khAI bese che, ane dharmane ke vyavahArane nAme aneka prakAranAM paizAcika kAryo karI te dvArA adhama sthAnamAM ceAjAvA lAyaka badhI sAmagrI paNa taiyAra karI nAkhe che; pariNAme ene adhama tathA duHkhada sthAnamAM javuM paDe che. A vAta khUba saMsmaraNIya che. anArya ane Ane bheda paNa A ja jAtanI vRtti ane e vRttiArA thatAM kamerDa para ja avalaMbe che. mAkI te, manuSyamAtrane pachI e Ahe ke anA` hA, deha, iMdriyA ane mana vagere te! badhuM sarakhuM ja maLe che. phera mAtra hoya te vRttine, jagatanAM sukhaHkhanuM maDANa paNa A vRttine ja AbhArI che. [6] priya mekSAthI jammU ! saMgrAmane meAkhare caDelA baLavAna hAthI parAkramapUrvaka jaya meLave che tema sAdhakapuMgava mahAvIra paNu AMtarika saMgrAmamAM (ahiMsA, satya ane sayamanAM zastrothI) jItIne pAra UtaryAM hatA. noMdhaH--pAMcamA sUtra parathI " asamatho manesAdhuH evA koi avaLe! arthAna lai le te khAtara zramaNa mahAvIranI vIratAne sUtrakAre prAsI che ane te samucita che. pratyeka kAryamAM vIratAnI AvazyaktA che. "" Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNanI sahiSNutA , - 409 ahiMsA paNa sAce vIra ja pALI zake. ktavyadharma paNa vIra ja bajAvI zake. A vAta anubhavagamya che. je vIra nathI hoto te koIne kriyAthI na mAre toya vRttino te te pAmara ane nirmAlya hoI anekagaNI mAnasika hiMsA karI nAkhe che. eTale jenI vRttimAM sAcI vIratA che. te ja sAdhaka A saMgrAmamAM pAra Utare che, ema samajavuM. zramaNa jJAtaputrabahAranuM yuddha choDI tenA kAraNane zodhyA pachI kevaLa AMtarika saMgrAmanA akhaMDa vijetA banyA ane rahyA hatA, mATe ja mahAvIra tarIke paMkAyA. bahAranA saMgrAmane vijetA sAco vIra nathI. je AMtarika saMgrAmano vijetA che te ja vara che. bahAranA saMgrAmamAM bahAranA sAdhana hoya, paNa AtmasaMgrAmamAM to kevaLa AMtarika sAdhano ja hoya. bahArane vijetA pitAne ke potAnA sAcA zatruono bhAgye ja pichAnI zakavAthI laDe che ke haNe che khare; paNa e kevaLa sAdhanarUpa dehane-zatrutAne nahi! paNa deha maravAthI vaira zame e mAnyatA ja khoTI che, e to UlaTuM vadhIne anya janmamAM vadhu pIDavAnuM. A vAta yAda rAkhavADyu che. sAco vIra e badhAnAM mULane tapAsI kevaLa zatruone eTale ke potAnA AMtarika krodhAdi ripuone ja haNavAnuM pasaMda kare che, ane sarva prayatna emanI pAchaLa ja kharcA vikAsa sAdhe che. [7] AtmAthI jaMbu ! koI vakhate e lATa pradezanAM vizALa) jaMgalamAM cAlatAM cAlatAM sAMja thaI jatI to ghaNI vAra e zramaNa vIrane rahevAnuM grAma paNa na maLatuM (ane tyAM ja koI vRkSataLe teone rahI javuM paDatuM), ane teo bhojana ke rahevAnuM sthAna zodhavA arthe kaI gAmamAM praveza karavAnuM mana karatA tyAM te pAdaramAMthI ja anArya ke sAme AvI temane mAratA, ane ema kahetA ke "ahIM sthAna nathI. e ! pele sthAne jA. ( A gAmathI bIje cAlyo jA)" [8] priya jaMbU! ghaNuM vakhate e zramaNavarane A lATa dezamAM vasatA anArya loko lAkaDIthI, mUThathI, bhAlAnI aNIthI, paththarathI ke hADakAnA khaparathI mAratA ne pAchA uparathI UlaTuM Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 AcArAMgasUtra ema kahetA ke "A bhUta jevo koNa che ?" ane ema kahI kevaLa buma pADavA lAgI jatA. (ane bIjA lokone paNa ekaThA karatA.) [9] vahAlA bhikSuka jaMbU! kaI vakhate to tyAM vasatA anAryo e mahAzramaNane pakaDIne tathA temanA deha para aneka upasargo (pIDAo) utpanna karIne temanuM mAMsa paNa kApI letA, athavA to emanA para dhULa varasAvatA. kaI te keTalIka vAra UMce UMcakIne temane nIce paTakI pADatA, athavA dhyAnastha Asane beThA hovA chatAM te Asanane DagaDagAvI dhyAnathI calita karavAnuM kutUhala karatA. paraMtu AvA pratyeka prasaMge dehAdhyAsa, dehamamatvane dUra rAkhI tathA vAsanArahita banI e zramaNa samabhAvane dhAryuM ja jatA hatA. [10] o mekSanA saMpUrNa abhilASI jabUA rIte jema bakhtarathI sajaja thayele koI vIra subhaTa yuddhane mokhare caDI bhAlAthI bhedavA chatAM (bakhtara havAthI) bhedA nathI ke Darate nathI, tema prabaLa sattvavALA bhagavAna mahAvIra paNa e upasargonuM badhuM kaSTa sahavA chatAM leza paNa caMcaLa na banatAM barAbara aDela tathA acala rahyA.) noMdha -bhAlAM ane hADakAMnAM khappara vagere zastro parathI te pradezamAM kevA prakAranA jaMgalI loke rahetA hatA e spaSTa thAya che, jemane sAMbhaLatAM paNa kamakamATI upaje evAM vividha saMkaTono A sUtromAM ullekha che. toye e badhAM emaNe samabhAve sahyAM hatAM ema paNa sUtrakAranI spaSTa sAkSI che. tyAre ahIM e prazna thavo svAbhAvika ja che ke emaNe e badhuM manamAM paNa AvyA vagara zI rIte rahyuM haze ? eno ukela paNa sUtrakAra sAthe ne sAthe dazamAM sUtramAM ApI de che. ahIM ApelI vIra subhaTanI upamA paNa saMpUrNa rIte suMdara ghaTe che. vIra sAdhaka jema bakhtara hovAthI zastro paDavA chatAM bhedato nathI, tema zravaNa mahAvIrane vRtti para AtmabhAnathI jAgRta thayelI zuddha vivekabuddhinuM bakhtara hatuM eTale ja teo aDela ane akhalita samabhAva rAkhI zakyA. [11] mokSAthI jaMbu ! A rIte zramaNa bhagavAna mahAvIre je mArganuM pAlana karyuM che te mArgane anya sAdhake paNa anusare. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zravaNanI sahiSNutA upasaMhAra sAdhanAnI vikTa vATe praleAlananI khINA ane saMkaTAnA TekarA heAvA svAbhAvika che. muzkelIe ja mahApuruSane sarje che ema kahIe te cAle. muzkelIvinAnA vikAsamArgamAM dhArelI meja nathI maLatI, tethI ja mahApuruSA vikaTa pathamAM javAnuM vadhu pasaMda kare che ane meAjapUrvaka tene sahI paNa le che. kaSTonI sAme mAnasika, vAcika ke kAcika kAi paNa jAtane pratikAra karyA vinA temane sahI levAM enuM ja nAma sAcI sahiSNutA. Apattine kharo pratikAra pratyAdhAtamAM nathI, paNa sahiSNutAmAM ja che. pratyAdhAtanAM pariNAma paraspara hAnikAraka ja nIvaDe che. mATe sAdhake evI ApattinI paraMparAmAM bhaviSye paNa na yeAnavuM paDe, te lakSa rAkhI vyakti para kadI prahAra na karavA. vyakti te mAtra nimitta che. nimittane tiraskAravuM ke tenI zuddhi karavI te karatAM upAdAnanI zuddhi karavI te ja pradhAna, saraLa ane sAcA mArga che. ema kahuM chuM. upadhAna zruta adhyayanane tRtIya uddezaka samApta thayeA. 411 Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha uddezaka vIra prabhunI tapazcaryA sAhitya, saMgIta, kaLA, vijJAna, arthAjana, ke evI bIjI sarjanAtmaka bAhya pravRttiomAMye kaI paNa kSetra evuM nathI ke jemAM tapazcaraNane avakAza na hoya! paraMtu ahIM to jetapazcaraNa nuM vidhAna che te mukhyatve AdhyAtmika vikAsane anulakSIne che. bahirbhata-parabhAvathI thatI kriyAomAM cetanyanI je zaktio vahecAIne vikharAI jAya che ene ekatrita karavI eTale ke cetanyanI viparAtI zaktio saMgrahIta karI emane eka prakhara saMcaya kare, enuM nAma tapa. judI judI rIte vahI jatI aneka nijharaNuonA jalane saMgraha karavAthI jema sthAyI saMcaya thAya che, ane mahAna kArya ApI zake che, tema caitanyanI saMgRhIta zakita paNa anaMtagaNuM kArya ApI zake che. chUTAMchavAyAM kiraNe kazuM kArya karI zake nahi. paNa e ekatrita thAya che ane javalaMta zakti pragaTe che. tema citanI zaktionA saMgrahathI paNa eka ajoDa navacetana pragaTe che. AthI kaI paNa dharma tapAsaze to pratyeka dharmasaMsthApake tapa zaktinI anivArya AvazyaktA svIkArI che ema jaNAyA vinA raheze nahi. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunI tapazcaryA 413 paraMtu e sagRhIta thayelI zakti khATe mAge na veDaphAI jAya--te mAMdhelA pulamAM gAbaDu paDIne pANI cAlI na jAya kivA te vizuddha pravAhamAM bIjI koi uparathI, mAjImAMthI ke nIcethI aniSTa tattva na bhaLI jAya te pUratI sa bhALa rAkhavAnI paNa jarUra paDe che. AthI ja mahAzramaNa mahAvIre pAtAnI sAdhanAmAM tapanuM sthAna jJAna ane dhyAna pachI ApyuM che. jyAM sudhI meAhanIya kanuM jora hAI parapadArthothI dUra rahevAnI kALajI dharAvatAM chatAM mamatA ke ahutAnuM AroSaNa thaI jAya. ane emAM sukha che, evI UMDIUMDI vRtti rahe tyAM sudhI AtmazAnti sAdhavI e kevaLa valakhAM mAtra che. AvuM dhArI saMyama ane tyAga karyA pachI paNa zramaNa mahAvIre sADAbAra jeTalAM varSA dIrgha tapazcaryA AdarI ane te dI tapasvI mahAvIra kahevAyA. 1 2 tapanuM nAma cha mAsI cha mAsI UNA pAMca divasa 3. comAsI * traNa mAsI 5 aDhI mAsIe 6 e mAsIe 7 dADha mAsIe 8 mAsa kSamaNa 9 pakSa kSamaNa 10 sa 11 tAbhadra pratimA mahAbhadra pratimA tenI saMkhyA eka eka ra (3 (3 che e mAra khetara eka eka tenA keTalA divasa thayA divasa 6430x1 = 180 6x30-1-175 443049-1080 363042-10 rASTra304ra-150 2430x6=360 15,30X2=90 1430x12-360 nA30872=1080 10 divasanI=10 4 divasanI= trIsa divasane eka mahinA te gaNatarIe keTalA samaya rokAya varSa mAsa divasa . 6 ra pa 25.. . 3 3 1 87 - . . 5 * 3 . . . ra '' .. . . O ra . 10 4 Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 AcArAMgasUtra jJAna eTale vivekabuddhi athavA samajazakti. saMgrahamAM kayAMya gAbaDuM na paDe enI A zakita pUratI saMbhALa rAkhe che. arthAta ke tapazcaryA kevaLa nirvyAja ane niSkAma rahe enI e aharniza kALajI ryA kare che; kAraNake keI paNa kiyA karyA bAda tenA phaLanI IcchA mAnavamAtramAM rahe che. eTaluM ja nahi balake kaMI paNa navIna jue eTale AvuM mane maLe te ThIka evI ene UMDIUDI spRhA-ke jene jaina paribhASAmAM nidAna tarIke oLakhavAmAM Ave cherahyA kare che. sAmAnya rIte jIvamAtramAM ane pragaTa svarUpe mAnavamAtramAM e lAlasA ati spaSTa dekhAya che. A eka vAsanAnuM ja svarUpa che athavA enI bIjI bAju che, ema kahI zakAya. e spRhAnA saMgathI zaktionA saMgrahamAM gAbaDuM paDe che, athota ke e tapazcaryA azuddha banI jAya che. paNa AvI tuccha vRtti ke je zalyanI peThe jIvanane Dagale ne pagale kheMcyA kare che te kAMTAne sAcuM jJAna kI de che, ane AtmavizvAsamAM leza paNa gAbaDuM paDavA detuM nathI. e dRSTie jJAnanI sarva prathama agatya che. jJAnI sAdhakane jagatanA abhiprAyanI kazI paDI hatI nathI; mAtra AtmAnI je paDI heya che. enI tapazcaryA ahaMtAnI vaddhi mATe, gAravA mATe mahattvAkAMkSA mATe athavA lepUjA ke lepratiSThA mATe thatI nathI eTale ja e tapazcaryA Adarza ane saphaLa gaNAya che. 12 aThThama bAra 312-36 13 chaThTha 229 rarara9=458 1 3 8 14 bhadra pratimA eka 2 divasanI=2 0 0 2 15 dIkSAne divasa eka 1 divasanI 1 0 0 1 16 pAraNAM 349 349 divasanI 349 0 11 19 divasa 4pa15 va.12 mA.6 di.15 jaicaprakAza utthAna "mahAvIrAMkamAMnA zrI tribhunanadAsa mahetAnA lekhamAMtha 0 Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 415 vIraprabhunI tapazcaryA tapazcaryAmAM jJAna sAthe dhyAnanuM paNa sthAna Avazyaka che. kAraNake bahArathI ghUsatA vikalponA aniSTanI cekI to dhyAna ja rAkhI zake che. sarva iMdriyemana, vANu ane kamane satya para ekAgra karI rAkhavAnI addabhuta zakti paNa dhyAnadvArA ja sAMpaDe che. eTale A rIte jJAna ane dhyAna e bane tapasvIne anivArya Avazyaka che. je e banne meLave che ane e sau zaktimAM gAbaDuMya nathI paDatuM ane durvyaya paNa nathI thatuM ane dhyAnapUrvakanI tapazcaryA kevaLa AtmavikAsamAM sAMgopAMga upayogI banI rahe che. AvI tapazcaryA eTale javalaMta bhaThThI. emAM aneka janmanAM saMcita thayelAM karmakADaeN kSaNavAramAM baLIne bhasmIbhUta thAya che, ane caitanyane apratihata prakAza jIvananA sarva bhAgamAM patharAI javAthI aMdhakAra dUra thAya che. AthI ja zramaNa mahAvIranA AyuSyakALane chaThThA karatAMye vadhu hise kevaLa tapazcaryAnI kriyAne khoLe Ave che, ane emanA sAdhanAkALanuM to e mukhya kendra che. dIrghatapasvI mahAvIre tapazcaryA saMbaMdha sIdhI rIte AMtarika vRttio sAthe che e hetu barAbara jaLavAi rahe eTalA khAtara tapazcaraNanA mukhya-AMtarika ane bAhya evA be bhede, ane tenA peTA vibhAga maLI kula bAra bhede varNavyA che. e badhA bhedane emaNe potAnA jIvanamAM kevI rIte utAryA hatA e varNavatAM gurudeva belyA:- [1] tapasvI jaMbu! zramaNa bhagavAna mahAvIra rogothI aspRzya ne nIrogI hovA chatAM alpabhejana (mitAhAra) karatA. vaLI vahAlA 4 adhika varNana sAru juo:-zrI uttarAdhyayanasUtra adhyayana 30muM Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 AcArAMgasUtra jaMbu! (teo naisagika jIvana jIvatA hovAthI) teonuM zarIra nitya nIrogI hatuM ane rahetuM. chatAM kaI akasmAtathI vyAdhirega AvI paDe toye kadI teo ene pratikAra (nivAravAnA upAya) karavAnuM IcchatA nahi. nedha-A sUtrathI sUtrakAra ema kahevA mAge che ke -mANasa naregI hoya toye zarIranuM svAstha barAbara TakAvI rAkhavuM. e enI pharaja che, ane e paNa eka prakAranI tapazcaryA che. ahIM e kahevuM prApta thAya che ke keTalAMka zANuM gaNAtA sAdhakaneya pUrvAdhyAsavazAt svAdamAM rasa zodhavAnI ane bhogavavAnI kuTeva paDI gaI hoya che. emaNe "rasa svAdamAM nathI paNa bhUkha ane upagitAthI thatI carvaNakriyAmAM che" ATaluM satata ciMtavavuM ghaTe. anyathA svAdathI indriyo uzkerAya che, eTaluM ja nahi balake dehane rogiSTha paNa banAvI zake che. eTale zarIra e sAdhanAmAM mukhya sAdhana hoI tenuM svAstha jALavavuM e kartavyadharma jene samajAyo hoya eNe svAda jace ane iMdriyajaya be pradhAna aMgene sauthI prathama saMbhALavAM rahyAM. uparanA sUtramAM sAruM ane sAtvika bhajana hoya toye parimita ke alpa levuM ema batAvyuM che. AthI alpa bhejanathI bhUkha rahe che, ane nirbaLatA vadhe che, evo bhrama ghaNAne hoya che, e vAstavika nathI ema saheje samajAze. anubhava paNa ema ja kahe che ane zarIrazAstranA niSNAto paNa cakkasa itihAsathI ema bhAkhe che ke jagatanI jeTalI prajA adhika khAvAthI ke svAdelolupatAthI regiSTha thai akALe mRtyu pAme che teTalI prajA rAka na levAthI pAmatI nathI. A vAtane ochAvatta svAnubhava paNa saune hevo svAbhAvika che. to Aje mAnave potAnA jIvananI aneka hAjata ane khoTI jarUriyAta vadhArI potAnI ja buddhithI pitAnuM duHkha notaryuM che ema dekhAya che. sUtrakAranA Azaya pramANe pUrvAdhyAne palaTI nAkhavAthI khetI jarUriyAto saheje ghaTI jAyaM che. A paNa eka prakAranI tapazcaryA ja gaNAya. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' vIraprabhunI tapazcaryA 417 I ema prazna kare ke zuM alpa khAvAthI kadI rega na ja thAya ? eno pote ja uttara ApI de che. e kahe che ke evuM ekAMta nathI. kAraNa ke jIva ane karmane saMbaMdha kevaLa vartamAna kriyA sAthe nathI. parApUrvathI cAlI AvelI bhUlo-karmothI paNa roga janmavAno saMbhava to che ja. A vAta bhUlavI na joIe. A parathI ApaNe tyAM karmanA siddhAMtane je du5yega thAya che enuM nivAraNa maLI rahe che. vaLI ghaNI vAra evuM bane che ke mAnavane buddhi tathA puruSArtha jevAM uttama to maLyA chatAM e ALasu banI jAya che ane pitAnI A pratyakSa bhUla na jatAM pUrvakarmo para deSArepaNa kare che. e paNa avAstavika che. sArAMza ke vartamAna kriyAnI pUrNa zuddhi karavI e mAnavanI zaktinuM kArya che. e pitAnI vivekabuddhithI gaLIne badhI kriyAo saMyamapUrvaka kare. ane eTaluM jALavavA chatAM ke Akasmika Aphata, pIDA ke rega AvI paDe te tyAM ene pUrva karmonuM pariNAma mAnI potAnI bhUmikAne ghaTate zuddha puruSArtha kare. sArAMza ke te samaye paNa potAnI zAnti na gumAvatAM ene akhaMDa rAkhavA prayatna kare. karmonuM pariNAma bhogavavuM saune mATe anivArya che, evuM teone satata bhAna rahevAthI zramaNa mahAvIra pratyeka kriyAmAM sahajabhAve vartatA. emanI tapazcaryAmAM paNa e ja bhAva hato. A Azaca vadhu spaSTa karatAM havenA sUtramAM kahe che: [] mekSAthI jaMbU! te tapasvI pratikAravRttithI para hoI temane regenA IlAjarUpe julAba, vamana tathA telamardana ke zarIrazuzraSA mATe snAna, aMgacaMpI ke dAtaNanI AvazyakatA rahetI nahi. neMdha -A banne sUtrothI e phalita thayuM ke jyAM pratikAravRtti che tyAM ja pratikAraupAyanI AvazyaktA che ane e dizAmAM upAya jAya e kaMI asvAbhAvika nathI. paNa jainadarzana te nisargadarzana heIema kahe che ke koI paNa kriyAne pratikAra karavo e ene nivAravAnA upAya ja nathI. cikitsake paNa ema ja kahe che ke -auSadha rogane nAbUda karavA sAru eka pratikAraka upAya tarIke javAmAM Ave che ema sAmAnya rIte jaNAya che kharuM, paNa vAstavika rIte ema nathI. vadhatA rogane aTakAvavo eTaluM ja 27. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 ' AcArAMgasUtra auSadhanuM kArya, rogane maTADavAnI tAkAta to nisarganA hAthamAM ja che, dahIMnA hAthamAM ja che. dadIne paraheja pALavAnuM kahevAmAM Ave che enI pAchaLa e ja hetu che. paraheja pALavI eTale nisargazaktine kAma karavA devAne avakAza Apo. AthI ATaluM spaSTa samajAze ke jenI kriyAmAM sahajatA vate che tene mATe pratikAraka upAyonI leza mAtra AvazyaktA nathI ja. paNa jenI vRttimAM pratikAraka bhAvanA che ane e bhAvanA vRtti parathI dUra karI nAkhavA jeTalI jeNe haju zaktiye keLavI nathI eNe te vivekabuddhipUrvaka zuddha upacArArthe puruSArtha karavo ja rahyo. A sUtramAM te sUtrakAre zramaNa mahAvIranI vRtti dehaganA pratikArathI ane dehazuzraSAnA bhAvathI para kema rahetI ene paNa ukela ApI dIdho che. jema khAvuM, pIvuM e dehadhArIne sahajaprApta dharma che, tema IdrinuM viSayamAM pravartavuM e paNa idrine dharma che, evA bhramanuM AmAM nirAkaraNa che. Idriyo evuM Icche che kharI, paNa enI e icchA svasvabhAvajanya nathI. e te mAtra AdatathI janmI che. vRttinA pUrvAdhyAne aMge nimitta maLatAM temane uzkerATa paNa thate dekhAya che. paNa e uzkerATa ke vilAsa karatAM IdriyasaMcamane mArga vikaTa lAge ane alpa ja saMkhyA e mAge vaLI zake. paNa te te azakya te nathI ja, ane vahelA cA moDA te mArge vaLyA vinA cirazAti paNa nathI, ema zramaNa mahAvIranuM jIvana bhArapUrvaka bhAkhe che. | [] AtmalakSI jaMbu! te zramaNa IdriyenA dharmothI-viSayathI virakta rahetA ane alpabhASI banI viharatA hatA. noMdha -A sUtramAM maunanuM paNa adhika mahattava aMkAyuM che. ane te vAstavika che. maunane vyApaka artha to TheTha mananA saMcama sudhI pahoMce che. paNa ahIM enI maryAdA vANu saMyama sudhI che. sAdhakanI zaktine bahu mATe hise kevaLa vANIdhArA ja veDaphAI jAya che, eTale kAraNa vinA paNa game tyAre ane game tyAM besavuM ja joIe evI Adata pADavI yogya nathI. vAcAmAM je alaukika zakti ane addabhuta camatkRti che te paNa vANInA Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunI tapazrcaryo 419 AvA ducathI zIghra naSTa thAya che. paraMtu vANIne saMcama rAkhave eTale kevaLa mIThA khanI javuM evA avaLe a kAi na lai le ! khAsa prasaMga paDe tyAre ja mRdu, miSTa, parimita ane satya khelavAnA prayatna karavA, eve ahIM kathitAzaya che. paNa jemane vAcALatAnA : abhyAsa bahu thaI jAya che, temanAmAM ATalI vivekabuddhi hAvI azakya che. tethI emane vANInuM mauna paNa hitAvaha che. [4] priya jaMbU ! te tapasvIe peAtAnA deha eTalA tA Rtu sahiSNu banAvI dIdhA hatA ke teo ThaMDI RtumAM zItaLa chAyA nIce ane uSNa RtumAM udhADA tApamAM paNa utkRTuka (UkaDuM rAkhI ) Asane besI dhyAna dharI zakatA. noMdhaH----UkaDuM Asana eTale be paga para be hAthanI kANIone TekavI e be hAthanI aMjali mastaka pAse laI ne joDavI te. A Asanane! guru pAse besatI vakhate vizeSa upayoga thAya che. A sUtra ema kahe che ke dhyAnamAMca AsanAnI. agatya mahatvanI che. AsaneAthI dehanI aDAlatA kharAkhara TakI zake che ane deha tathA iMdriyA ane cittanI ekAgratAmAM sahAyaka thAya che. ethI ja Asanane yAganuM paNa aMga gaNavAmAM AvyuM che. prathamanAM traNa sUtreAmAM iMdriyane sAMcama ane vRttinirodhanI vAta kahI camaniyamanuM pratipAdana karyuM. ahIM AsaneAnI AvazyakatA samajAvI che. paNa ahIM eTaluM cAda rAkhavuM joie ke je Asana zarIrane ati kaSTa Ape tevA AsananI cAna sAruM jarA paNa AvazyakatA nathI. UkahuM Asana bahu ja saraLa ane susAdhdha hoi enuM ahIM utkRSTa sthAna che. e ja rIte padmAsana, sukhAsana, gedehikAsana, vagere Asane paNa jainadarzananAM vyApaka Asane che. eTaluM ja nahi balake enuM bAhyatapazcaryAmAM paNa sthAna che. [5] apramatta jammU ! e tapasvI mahAvIra jyAre kSudhA lAge tyAre, ke jyAre tapazvaryAnuM pAraNuM heAya tyAre, mAtra zarIranA nirvAha athe AbhakSAthe jatA. ane ghaNI vAra te mAtra lUkhA bhAta, kheraphUTa ane aDadane AhAra meLavI enAthI ja nirvAha karI letA. A pramANe bhagavAna A traNa vastu para ja sudhI rahyA hatA. lAgalAgaTa ATha mAsa Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra noMdha -bhajana e sudhA nivAravAa upagI che ane jIvana mATe padArtha che, padArtha mATe jIvana nathI. ATale je sAdhakane satata upayoga hoya te svAda jaya jarUra karI zake. A sUtramAM zramaNa mahAvIra svAda para keTalo prabaLa vijaya meLavyuM hatuM enuM anubhavapUrNa pramANe che. teo AThaATha mAsa sudhI lakhA bhAta, berane bhUkAne banele bArakUTa tathA aDadanA bAkaLA para jIvana nirvAha karI zaktA. ane e paNa bhUkha lAge tyAre ja. A bInA emanI zarIrasthitinI sahajatA ane nirmohatAne paNa spaSTa kare che. aitihAsika daSTie avaloktAM te kALe lokomAM bhAta, bArakaTa ane aDadanA bAkaLAno rivAja bahu pramANamAM pracalita lAge che. ethI e sahaja prApta thavo zakya hoI zramaNa mahAvIrane e maLe, ane emAMthI paNa e sudhAtRpti meLavI le, e emane mATe taddana svAbhAvika che. ahIM jIvanapoSaka tattvane prazna rahe khare. paNa e yAda rAkhavuM joIe ke upara dekhAtA rasALa padArtho sAthe ja jIvanapoSaka tatvone saMbaMdha nathI. ghaNuM padArtho khAvAmAM nIrasa lAge chatAMya emAM jIvanapaSaka tattva sArA pramANamAM hoya. uparanI traNe vastuonA saMbaMdhamAM paNa evuM ja che. e traNemAM rasamAdhurya na dekhAya toya jIvanapoSaka tattva to pUrA pramANamAM che ja. ane rasanA saMbaMdhamAM to evuM che ke jene sAcA rasanI pratIti thaI che te sUkA dekhAtA padArthamAMthI paNa rasa laI zake che. ane e nathI ene te rasALa padArtha paNa nIrasa nIvaDe che. jIbhamAM amI sAthe maLelo. khe AhAra paNa je rasAnaMda janmAve che ane ape che, te rasa kRtrima svAda ke kRtrima rasathI taraboLa karelAM bhejana nathI janmAvI ke apI zakto. Avo anubhava kone nahi hoya ? chatAM pachIthI A sUtranA chellA aMzamAM je kALamaryAdA che te parathI sUtrakAra ema paNa kahI ja de che ke A prakArano AhAra ja levo e emane Agraha paNa nahatA. jyAM Agraha che, tyAM sahajatAno lopa thAya che. eTale ATha mAsa sudhI ane te paNa tevA prasaMgane anusarIne ja A prayoga temanA jIvanamAM thayo hato. bAkI temanI sAdhanAne ghaNokhare bhAga to kAyamI tapazcaryA che. emanI tapazcaryA paNa sahajatapazcaryA hatI. sahaja Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunI tapazcaryAM 421 tapazcaryA eTale jene pAte tyAga karyA che evA AhAra pratye mana sudhdhAM na jAya ane svAdhyAya ke dhyAnamAM aDela ekatAratA rahe. A parathI upavAsa, UNAdarI, svAdatyAga ityAdi khAla tapazcaryAe ja che. e peAte tapazcaryA nathI, paNa tapazcaryAnAM sAdhanamAtra che. ane e sAdhane paNa eTalA mATe jarUrI che ke dehanI nitya naimittika kriyA jeTalI alpa thAya teTalI vRttinirodhanA prayAgamAM anukULatA thAya. A vAta sau kAI cAda rAkhe. [6] mekSAthI jaM ! dI tapasvI mahAvIra ghaNIvAra ekIsAthe paMdara5 dara upavAsa, mAsakhamaNu ( mAsanA upavAseA ) tathA babbe mahinA ane chacha mahinA sudhI anna ane pANI bannene tyAga karI ( arthAt cAvihArA upavAsa karI ) rAtridivasa nirIha ( bhAjanAdinI icchArahita tathA apramatta thaI vicaratA. tema ja ambe, traNatraNa, cAracAra upavAsane pAraNe paNa jyAre annapANI letA, tyAre e kevaLa nirAsakta bhAve zarIrasamAdhi TakAvavA sAru ja letA hAI madhyama ane sAja khArAka letA. noMdhaH--prathamanA sUtramAM mitAhAra, UNAdarI eTale alpAhAra ane svAdavijacanI vAta hatI. ahIM upavAsanI vAta che. ene sAra e che ke upavAsa e Akasmika nathI, paNa prayogasAdhya sahajatapazcaryA che. upavAsa karIe teA ja tapazcaryA karI kahevAya evI mAnyatA sarvAM'gasatya nathI. eTaluM A parathI spaSTa samajAze. vaLI teo cha mAsa jeTalA lAMbA kALa sudhInA upavAsa pachI paNa pAraNAmAM haMmezanI jema sahaja, sAttvika ane sAdo AhAra letA ema kahI ahIM sUtrakAra e paNa vadI nAkhe che ke temanA lAMbA kALanA upavAse paNa sahaja rUpe hatA. ATalA lAMkhAM kALa sudhI upavAsanuM zuM kAraNa ? evA praznane! uttara paNa e ja ke jayAM sahajatA haiAya che tyAM karavAnuM na heAya teAye thaI jAya che. ApaNe jyAre ApaNI iSTa vastunI pAchaLa prayatna karatA hAie tyAre kSudhA, tRSA te zuM zArIrika hAjatAne paNa ghaNI vAra bhUlI jaie chIe. ane jyAM kriyAmAM citta parovAI gayuM hAya che tyAM samayanuMca bhAna rahetuM nathI. eve anubhava keAne nathI? . Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 AcArAMgasUtra sahajatapazcaryAnuM phaLa kamanI nirjararUpe pariName che. tapazcaryAne hetu bhautika hoto nathI, ane bhautika hetupUrvaka je tapazcaryA thAya che te sahaja ke saphaLa tapazcaryA paNu gaNAtI nathI. sArAMza ke sahajatapazcaryA dvArA ja Atmazuddhi ane AtmasaMtoSa ane prApta thAya che. ane zramaNa mahAvIre tene anubhava karyo hate. []] AtmalakSI jaMbu! A rIte dehAdi saMyoga tathA karmanuM svarUpa yathArtha jANyA pachI te mahAvIra pote pApakarma karatA nahi. karAvatA nahi ane karanArane anumodana suddhAM ApatA nahi. neMdha -paNa jyAM sudhI tapazcaryA sahaja na thAya tyAM sudhI kazuM na karavuM evo kaI rakhe avaLo artha kare! tethI ahIM sUtrakAra ema kahevA mAge che ke jene yathArthajJAna thayuM che ke yathArtha jJAna meLavavAnI sAcI jijJAsA che, tene mATe AdhyAtmika tapa anivArya che. eTaluM ja nahi balake tene priya paNa lAge che. eTale mANasa pote icache ke na Icche toye te dvArA tapa ryA sivAya rahevAtuM nathI. pachI te tapa bhale bAhya hAya, vyavasthita na dekhAtuM hAya, paNa e tapa to che ja. sArAMza ke yathArtha bhAna pahelAMya tapa hoya che, ane pachIye hoya che. prathama je tapa hoya che te kRtisAdhya ane preraNajanya hoya che. pachI te sahajasAdhya ane svabhAvajanya bane che. prathamanA tapane saMyama ane pachInA tapane AdhyAtmika tapa tarIke oLakhAvI zakAya. [8] ziSya ! zramaNa mahAvIra gAmamAM ke zaheramAM jaI parane mATe taiyAra thayela AhAra (je te dAtAne saMyamI bhAvanApUrvaka ApavAnI IcchA thAya to ja) meLavatA ane e rIte vizuddha bhikSA meLavIne nIrAga vRttithI (saMyamanA hetupUrvaka) tene upayoga karatA. | nedha-vizuddha bhajananI mana para suMdara asara thAya ane zramaNa mahAvIra jevAne paNa sAdhaka dazAmAM tenI anivArya AvazyaktA hoya, te vAtamAMthI eTaluM samajAya che ke vizuddha bhikSA meLavavAmAM je niyamonI agatya che te hetu samajI vivekapUrvaka AcaravA ja rahyA. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunI tapazcaryA 423 joke ahIM AThamA sUtramAMthI te mAtra eTaluM ja jANavAnu maLe che * bhikSA te ja kahevAya ke je annapANI gRhasthe peAtAne mATe taiyAra karyA hAya chatAM temAMthI pAte amuka sacama karIne bhAvanApUrNAMka bhikSune Ape. Ave! sAMcama ane bhAvanA sau kAI gRhasthane sulabha nathI. ane ethI ja bhikSA meLavavI durlabha che evA anubhavI janeAnA anubhava cathA che. zikSA meLavavAmAM bhikSune ATaluM jovAnuM e teA mukhya. bAkI peAtA mATe temAnuM pathya zu che? ApanAra saMcamabhAvanAthI Ape che ke tenI pAchaLa kAi khIjo Azaya che? ApanArane bhikSA ApyA pachI kaSTa tA nahi thAyane ? e ApanAra bhikSA ApatAM ApatAM bIjAM kAI sUkSmajIvAne te nathI pIDI rahyo ne ? ityAdi khAkhatA paNa bhikSA grahaNa karatI vakhate jANavA ane AcaravA ceAgya che.x [9] priya apramatta ziSya ! te bhagavAna bhikSArthe jatAM rastAmAM bhUkhyA kAgaDA ke pArevAM vagere pakSI caNatAM heAya ke khIjA prANIo kaI khAtAMpItAM hoya te temanA te kAryamAM bhaga na paDe te rIte dhImedhIme cAlatA athavA te mA cheADI ke te ghara cheADI khIje sthaLe cAlyA jatA. noMdhaH--navamA sUtramAM bhikSArthe jatAM ke vaLatAM mArgamAM paNa e zramaNa keTalA sAvaceta rahetA enuM svarUpa darzAvyuM che; ane e pratyeka sAdhakane vicAraNIya che. apramatta sAdhaka pratyeka kriyAmAM AyyA jAgRta hAve! ja joie. [10] vivekI jaMbU ! e zramaNa mahAvIra bhikSArthe kAI gRhasthanA gharamAM pravezatA tyAM jo khIjA kAI brAhmaNa, zramaNa, bhikhArI, atithi, caMDAla, bilADI ke kUtarAne AgaLa ke pAchaLa AvelA jotA athavA tene AhAra meLavatAM dekhatA, te te kriyAmAM leza paNa vikSepa na paDAvatA ke tenA para dveSa na dharatA, paNu te ja vakhate kAI ne jarA paNa aDacaNa na thAya tema tyAMthI te dUra cAlyA jatA. A rIte teo nAnAmeATA kAI jIvAne peAtAnA nimitte leza paNa duHkha utpanna na thAya evI kALajI rAkhatA. x vizeSa vIgata mATe jIe zrI dazavaikAlikasUtranuM pAMcamuM adhyayana Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 AcArAMgasUtra neMdha: jyAre bIje bhikSAthI bhikSA meLavatA hoya tyAre tenI najare ke dAtAranI najare paDavAthI e bhikSAthIne duHkha thAya athavA dAtAra jene ApatuM hoya tene ochuM Ape vagere aneka dezono saMbhava hevAthI, tyAM tevA prasaMge bhikSune bhikSArthe UbhA rahevuM ke bhikSA meLavavA prayatna karavo e iSTa nathI ema kahevAne ahIM sUtrakArane Azaya che. A sUtramAM jIvanavyApI ahiMsAnuM suMdara citra che. keInI pratyakSa ke pakSa lAgaNI dubhavavI ke koInI lAgaNI dubhAya evuM nimitta ApavuM te paNa hiMsA che. pachI e ajJAnatAthI ho ke bedarakArIthI ho! ghaNI vAra karmavAdanA ajoDa siddhAMtane keTalAka sAdhake vikRta svarUpamAM rajU karatA hoya che. potAnI bedarakArIthI-potAnA nimittathI bIjAne IjA pahoMcI hoya, pahoMcatI hoya ke pahoMcavAnI hoya tema jANavA chatAM "e jANe ane enA karma jANe" ema belI pitAnuM rtavya cUktA hoya che. zANo ane vivekI sAdhaka AvuM kadI na kare ema zramaNa mahArathInI upara darzAvelI sAdhutA parathI spaSTa jaNAI rahe che. [11] vaLI e mumukSu jaMbu! sAMbhaLa, maLelI bhikSAno AhAra bhiMjAyela hoya, zuSka hoya, ThaMDe haya, bahu divasanA aDadane, jUnA dhAnyane ke java vagere nIrasa dhAnya hoya tepaNa zrI zramaNa mahAvIra, tene samabhAve (premapUrvaka) ArogatA. ane kadAca bhikSAthe bahu paribhramaNa karavA chatAM kaMI na maLatuM toya teo ene sahajatapazcaryA mAnI pramatta rahetA. sArAMza ke e zramaNanI mokSamArgAbhimukha pravRtti rahetI. noMdha-ghaNA sAdhakone pitAnA jIvanamAM paLepaLe je prazna mUMjhavI rahyo hoya che tene AmAM ukela che. keTalAka kevaLa pukSArthane mAnanArA ane keTalAka kevaLa prArabdhane mAnanArA evA mAnavasamudAyanA be vargo vizvamAM bahudhA najare paDe che. zramaNa mahAvIranA jIvanamAM ekAMtapuruSArtha ke ekAMtaprArabdha nahi, paNa e bannenuM sAhacaryAbharyuM sthAna maLI rahe che. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunI tapazcaryA kara5 naisargika jIvana gALavuM eTale kevaLa prArabdha para nirbhara rahevuM e keTalAkane bhrama hoya che. e bhrama TALavo ja rahyo. naisargika jIvana gALanAra te prabaLa puruSAtha hoya, paNa phera eTalo ja ke puruSArtha prabaLa hovA chatAM vastu prApta thavAne vega na sAMpaDe toya e sakAraNa che ema mAnIne bIjAnI jema pitAnI cittazAMtine gumAve nahi. [12] vahAlA sAdhaka ziSya! vaLI te zramaNa mahAvIra utkaTuka (UkaDuM Asana) gohikAAsana (gAya dehatI veLAnuM Asana) tathA vIrAsana vagere Asane sAdhI te Asana para sthira thaI tathA samAdhivaMta banI (aMtaHkaraNanI zuddhipUrvaka)ne dhyAnamAM lIna thatA ane te avasthAmAM Urdhvaka, adholeka ane tiracho loka arthAta ke traNe lekanuM svarUpa vicAratA. noMdha -ahIM dayAnastha sAdhakane mATe AsananI agatya tathA dhyAnano hetu cittasamAdhi jALavavAno che ema samajAvyuM che. ane cittazuddhi vinA cittasamAdhi ke dayAna saMbhavatAM nathI, ema paNa darzAvyuM che, cittazuddhi kema thAya enA AkAra tathA prakAre agAu ja batAvyA che eTale ATaluM vicArIne pachI ja cAtA bananAra sAdhake yogya mArgamAM praveza karavo samucita thaI paDaze. padastha, piMDastha, rUpastha ane rUpAtIta paikInA ahIM ucca koTinA zAnanI bInA che. jainadarzanamAM AvA cAnane dharmadhyAna kahe che ane tyAMthI ja te dhyAnano prAraMbha mAne che. paNa e dhyAna mAnavatA, zravaNa, vicAra, jJAna, ciMtana ane maMthana pachI ja janme che, eTale teTalI yogyatA sauthI prathama prApta karavI joIe. te gyatA meLavyA vinA dhareluM dhyAna vikAsanuM sAdhaka nIvaDatuM nathI. jyAM saMcama nathI tyAM jJAna nathI, ane jJAna nathI tyAM dhyAna zAnuM hoya? pratyeka kriyA pAchaLa sauthI prathama AMtarika vikAsa joIe evuM jainadarzananuM maMtavya che. bahArane sAdhanavikAsa thayA pachI svayaM AMtarika vikAsa thaI zake che evo keTalAMka darzane, mata ke paMthane mata che, tene e Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 mAcArAMgasUtra svIkArya gaNatuM nathI. jainadarzanamAM yAganA prAraMbha A rItanI vikAsamaya dRSTithI thAya che. jainadarzana mana, vANI ane kAcAnI ekavAkayatAne yAga mAne che. mana, vANI ane kramamAM ekvAkayatA AvyethI dhImedhIme cittanA saskAra vakra maTI saraLa bane che. AvI saraLatAthI cittazuddhi saheje thaI rahe che. ane cittazuddha thayA pachI cittazAnti meLavavAnI jijJAsAnA prayoga zarU thAya che. A sthitine ke A bhUmikAne jaina paribhASA pramANe upayeAgamaca jIvanadazA kahevAya che. A rIte kramika vikAsa thatAM jyAre cAtA, dhyAna ane dhyeya e traNe kevaLa AtmabhAvamAM ekAgra banI jAya, tyAre ene AdarA dhyAna tarIke oLakhavAmAM Ave che. A dhyAna e ja dharmadhyAna. apramatta dezA pachInuM sahuja dhyAna e zukaladhyAna ane tenuM AlaMbana e dharmAMcAna. paNa dhama dhyAna pAte koInuM avalaMbana letuM nathI. rUpAtIta paramAtmAnuM ke temanA ucca guNAnuM cAna dharavuM te ja dharma dhyAna che. + ane te ja vikAsamAM upayogI che. cAnastha mahAvIra leAsvarUpa vicAratA eve je ahIM bhAva darzAvyA che, tenI pAchaLa paNa te ja ArAya che. ahIM cAna ane pracalita yeAgasa baMdhamAM theDI vicAraNA karavI prasaMgeAcita lAge che. maharSi' pAtajalipraNIta pAtaMjalacogadarzanamAM cama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, cAna, dhAraNA ane samAdhi evI aSTAMgayeAga praNAlikA narjare paDe che. ane cittavRttine nirodha e tenI yAgapraNAlikAnu dhyeya che. * ahIM kAI ne jainadarzanamAM yAganA samAveza che ke kema evI zaMkA karavAnuM kAraNa nathI, kAraNa ke jainadarzane teA yeAga para tyAM sudhI bhAra ApyA che ke koI paNa mumukSuonI pravRtti AtmaciMtana--yAga sivAya na ja hovI ghaTe. ahIM mAtra eTaluM smaraNIya che ke jainadarzanamAM ene nirdeza ceAga zabdathI nahi paNa cAna zabdathI che. jIeH--ThANAMga, samavAyAMga, bhagavatI, tattvArthAdhiMgama, ityAdi sUtro tathA zrI haribhadrasUri tathA zrImAna hemacaMdrAcArya kRta yogaviSacaka svataMtra graMthA. + dhadhyAna ceAthA guNasthAnathI mAMDI TheTha khAramA guNa sthAnaka sudhI hAya che ane zukladhyAna AMThamAthI mAMDIne cauda sudhI heAya che. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunI tapazcaryA ka27 pAchaLathI e yoga be prakAre vibhakta thaI gayo che: (1) haThAga ane (2) rAjaga. haThayogamAM Asana ane zarIranI AMtarazuddhinI kriyAone bahu mahatvanuM sthAna che. vAta ema che ke zarIranI AMtarazuddhi para, nADIzuddhi para, zuddha vAyusaMcAra ane prANavAyunI zuddhi para manaHzuddhine AdhAra che. ane manaHzuddhi thayA pachI ja cittavRttine nirodha thAya che ke je yoganI praNAlikAnuM pradhAna dayeya che. paNa pAchaLathI enI sAdhanabhUta kriyAo para mAtra mahattva ja nahi paNa haTha pakaDAI gaI, jeTale aMze e haTha yoga thaye teTale aMze enuM dhyeya paNa palaTAyuM, ane haThayogane prayoga kevaLa bhautika hetu arthe ja hoya evuM banI gayuM. hineTIjhama, mesamerIjhama, ane evA bAhya mAnasazakitanA prayogo ke uccATanA, mAraNa ane tevI halakI zakitaono vikAsa tathA taMtra, maMtra ane yaMtranI upAsanA e badhA roganI vikRtinAM aMge che. rAjayoga A vikRtithI dUra rahyo che. AMtarika zaktionA vikAsa tarapha tenuM pradhAna valaNa che. cittavRttinA niradhathI AMtarika zaktio vikase che, aNimA, ladhimA, garimAdi aSTa siddhio prApta thAya che. tathA Rddhi ane samRddhi paNa caraNe DhaLe che. to te pralobhanamAM na lebhAtAM kevaLa AtmalakSI rahevuM ema rAjayoga bhalAmaNa kare che. ane je yogInI bhautika pralobhanamAM vRtti prerAtI nathI tene yuktayogI tathA je yogInI vRtti pUrAvA chatAMya tenI pravRttimAM paDI jatAM pahelAM je turata ja sAvadhAna thaI jAya che arthAta kevaLa AtmalakSI banI jAya che tene yujAnagI kahe che.* jainadarzananI yagapraNAlikA AthI kaMI judI ja jAtanI che. tene madAra kevaLa AMtarika vikAsa para che. bahAranAM sAdhanone te baha gauNa svarUpa Ape che. prANazuddhi mATe zarIranI AMtarika zuddhi Avazyaka ja che, te eno Agraha nathI. paNa tattvane te svataMtra tattva che, ema paNa nathI mAnatuM. prANune te mAtra cetananI zarIramAM abhivyakta thatI zaktirUpa mAne che, ane te zakti mana, vacana, kriyA, idri, A praNAlikA pramANe zrIkRSNacaMdrane yuktayogI ane zrIrAmacaMdrajIne muMjAnagI tarIke varNavyA che. juo nabyunyAyanI kArikAvalI. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 AcAsaMcAla AyuSya ane zvAsecchavAsamAM paNa kAma kare che ema e kahe che. jainadarzana jema prANane svataMtra tatva nathI mAnatuM tema mana ane citta judAM che, aMtakaNunA be vibhAgo che ema paNa nathI mAnatuM. jainadarzana mana, citta ane aMtaHkaraNane mAtra eka ja zaktisUcaka paryAya zabdo svIkAre che. eTale prANano AyAma tathA mananuM prANa sAthe niyamana evAM je prANAyAma ane pratyAhAra nAmanAM je be aMge yogadarzanapraNAlikAmAM najare paDe che te jainadaSTie viramI jAya che.* ane ene lIdhe ja navalI ke tevI eka paNa haThayoganI prakriyAne ahIM sthAna apAyuM nathI. A sthaLe eTaluM kahevuM joIe ke jainadarzana AMtarika ane bAhya mananA paNa bIjA be vibhAgo kalpa che. e cAre nAmo A pramANe che. (1) nivRtta, (3) upakaraNa, (3) labdhi , (4) upayoga. paraMtu e badhA vibhAgo mAtra kAryaparatve che, pRthaka tatva rUpe nahi. jainadarzananA sthAna ane gadarzananA yoga vacce mAtra ATalo ja praNAlikAbheda che ema nahi, balake te banne vacce dayanuM paNa aMtara che. yogadarzananA yoganuM dhayeya citta ane vRttinA nirodhapUratuM ja che. paNa jainadarzananI praNAlikAnuM dhyeya mAtra cittavRttino nirodha karIne ja viramatuM nathI. cittavRttinirodha pachI paNa TheTha e cittavRttinAM mULabhUta kAraNo ane teno nAza karI AtmasvarUpI pUrNatA ane vItarAgabhAvanI parAkASThAe pahoMcavuM e enuM aMtima dayeya che. ethI jainadarzanane sahajAga mAnya che. te bIjI bAhya bhAMjagaDamAM vadhu mAthuM vedadharmamAM paNa prAcInatAnI daSTie tapAsIe to "prANAyAma ane pratyAhAra" evAM aMga nathI maLatAM. prAcIna upaniSado jevA ke taittirIya, chetezvara, chAMdogya ItyAdimAM yoga ane dayAna zabda najare paDe che. prANAyAma ke pratyAhAra zabdo dekhAtA nathI ane upaniSadethIye prAcIna sAhityamAM joIe te yoga zabdane nirdeza paNa kavacita ja dekhAze. RgavedanI RcAomAM dhyAna zabdane nirdeza che, yoga nathI. bauddha darzanamAM to yoga zabdane nirTaza ja nathI, dhyAna ane samAdhi zabdo dekhAya che ane enI praNAlikA paNa ghaNe aMze jainadarzananI prAcya praNAlikAne anurUpa che. ahIM viratArabhayathI te ApavAmAM AvI nathI. jijJAsu varga majhima nikAya, buddha lIlAsAra saMgraha tathA dIghanikAya, sAma-jhacaka phaLa ItyAdi sthaLe joI le. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIraprabhunI tapazcaryA 429 mAratuM nathI. bAhya zaktio game teTalI UMcI, upakAraka ke jagatakalyANanA heturUpa lAgatI hoya teye tene te Adara nathI AvatuM. e AdhyAtmika vikAsamAM jagatazAntinuM mULa jue che, ane nikhila vizvanuM saMpUrNa jJAna paNa AdhyAtmika jJAna pachI pitAmAMthI ja janme che evo ene daDha vizvAsa che. eTale jainadaSTinA yogamAM kevaLa AtmalakSya abhISTa che. koI paNa jAtanA maMtra, taMtra, yaMtra, Rddhi, saMpatti, siddhi ke samRddhinI jALamAM te jIvanasAdhanA bagADavA ke phasAvavA IcchatuM nathI. ane je karmakADe AMtarika vikAsamAM upayogI na hoya tene e kevaLa DhoMga mAne che. A sUtramAM zramaNa mahAvIranA je sthAnane nirdeza che e dhyAnanuM dayeya ane enI sAdhanapaNuMlikA saMbaMdhI ATaluM sArabhUta kathana thAya che. [13] mekSAthI jaMbU! A rIte e dIrghatapasvI ane mahAyogI kaSAyarahita tathA Asaktirahita banatA jatA hovAthI zabdAdi ( Indriyagya ) viSaye emane sahaja paNa na lebhAvI zakatA. e zramaNa hamezAM AtmadhyAnamAM magna rahetA ane e rIte chA avasthAmAM (eTale ke sAdhaka sthitimAM) paNa karma dUra karavA mATe temaNe ati prabaLa puruSArtha dAkhavyo hato. koI vakhate paNa teo pramAdanI jALamAM sapaDAyA nahotA. noMdha-sAdhake mULa pAyAthI mAMDIne sAvadha rahevuM joIe. pAyo sudaDha ne susthira hoya, to ja AkhuM maMDANa nirbhaya thAya. [14] brahmaprayAsu jaMbU! A rIte zramaNa bhagavAna mahAvIra svayaM (potAnI meLe ja ) AtmayogamAM joDAIne Atmazuddhi pAmyA ane tethI ja sAdhanAnA aMta sudhI saspravRttivaMta hovA chatAM amAyAvI rahI zakyA, ane chevaTe sAdhanAsiddha thaI karmothI sarvathA nivRtta thayA, tathA siddha, buddha, sarvajJa ane bhagavaMta banyA. sAdhanAne A kamika vidhi te bhagavAne kAI paNa jAtanI ahika ( A laka saMbaMdhI) ke pAralAkika (paraloka sabaMdhI ) lAlasA rAkhyA vagara niHspRha bhAve je rIte Acaryo hato te hetune lakSamAM rAkhI bIjA sAdhake paNa te mArge vicare ane varte. nedha:-zramaNa mahAvIranI sAdhadazAnI sAcI vizeSatAnuM A chellA sUtramAM nidarzana che. eka ja sUtramAM sUtrakAre AkhI sAdhanAno sAra Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 AcArAMgasUtra kahI nAkhyA che. pratyeka sAdhakane maLe tevuM sa kyananA sArabhUta A ATaluM mAkhaNa che. sAdhanAmAM pravezanAra sAdhaka prAya: pArakA anubhavane peAtAne anubhava mAnI AcaravA mAMDe che. eTale vikAsanA pathamAM joDAvA chatAM vikAsane badale prAya: patana nAtare che. satata zubhAzubha sAMsArika vRttimAM marAgla rahetA mAnava karatAM paNa sAdhakanI ghaNI vAra kaphoDI sthiti jovAmAM Ave che tenuM kAraNa paNa A che. bahAranuM vAcana, bahArathI maLatA vicArA ke anubhavene peAtAmAM kalpIne AgaLa vadhye jAya che. ane tethI ja tevA kalpanAnA gaganamAM vihAra karanAra sAdhakaneA AMtarika vikAsa bahu pAchaLa rahI jAya che, eTale peAtAnA anubhavathI ja sAdhake AgaLa dhapavuM rahyuM. bahAranuM khadhuM tA mAtra nimittabhUta che. bahAra sAgara hAya ke retInu raNa hAya, tece temAM sAdhakane zuM ? te te nimittane mAtra peAtAnA upAdAna ( aMtaHkaraNanA saMskAra )nI sAthe bahu bahu te! sarakhAvIne upAdAnane vikasAve. zramaNa mahAvIra jainadharmonA trevIsamA tIrthoddhAraka tarIke thaI gayelA zrI pArzvanAtha bhagavAnanA apatyayI gaNAtA kuLamAM janmyA hAvAthI tatkAlIna pracalita jainatvanA saMskArone temane gADha paricaya hovA svAbhAvika che. chatAM zrI mahAvIranI e vizeSatA hatI ke temaNe jainadarzananA satyane taiyA ane jANyA chatAMya bahAranA mate, dano ke dharma tathA tenA maulika siddhAMta ane AcaraNa jovAne avakAza rAkhyA, eTaluM ja nahi malake pratyeka jananA pRthakpRthak vAdo, mAnyatAo ane mAnasAne 'paNa anubhavyAM. zramaNa mahAvIranI sAcI satyaniSThA ane sAcI jijJAsAnuM A suMdara pratIka che. satyAthI parama satyane jue teAya enA jIvanamAM e satyanI pUrNa parAkASThA jyAM sudhI na sadhAI hAca tyAM sudhI enI jijJAsA kAyama rahe ane emanI zeAdhaka buddhi jyAM jyAM satya nue tyAM tyAMthI le. A dRSTie zrI mahAvIre bahAranuM badhuM avaleAkayuM ane te paNa AMtaradRSTi sAthe rAkhIne; peAtAne dUra rAkhIne nahi. ane AthI bahAranAM sAdhanAne sAdhaneAnuM svarUpa ApIne satyanA anubhave svajIvanamAMthI ja tAravavA vividha prayogA AdaryAM, tathA e mAge emaNe satyane joyuM, pacAvyuM ane saMpUrNa vikasAvyuM. jeTalA svAnubhava thAya teTaluM ja sAdhaka mAne, khele ane vartana kare tAja tenAM khAdya ane AMtarika banne jIvanatulAnA trAjavAM samAna rahe, Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraprabhunI tapazcaryA 431 ane zAnti ke AnaMdane anubhava thAya. bAkI kalpanAnA kSetramAM to nirAsakta ke siddha banI javuM e jarAya kaThina nathI, tadana saraLa che; paNa tevI dazAmAM maLatuM sukha paNa teTaluM ja kalpanAnA kSetra jevuM eTale ke mRgajaLanA dekhAva samuM hoya che. e vAta bhUlavI nahi. jevuM aMdara hoya tevuM ja bahAra dekhAvAnI icchA, nirabhimAnitA ane vAsanAnI vijayazakti vagere anubhavathI svayaM janme che. sArAMza ke svAnubhavane mArga ja sAdhanAne mArga che. potAne jene leza paNa anubhava nathI evA kevaLa kalpanAnA mArge vikAsamAM UDavuM e mAtra iMdrajALa che. keI paNa sAdhaka temAM na phasAya. upasaMhAra tapazcaryA e karma bALavAnI pracaMDa bhaThThI che. vartamAna kamenI zuddhi ane bhAvI karmothI bacavAnA bIjA aneka upAyo haze paraMtu pUrvAdhyAse tathA pUrva karmonA vegane dAbavAne ke pUrvasaMskAranI zuddhi karavAne mAtra e eka ja upAya che. AdhyAtmika dardo maTADavAnuM e eka ja ajoDa rasAcaNu che. paNa te rasAyaNane upayoga pazcapUrvaka thavo joIe to ja te pace. tapazcaryAno lAbha paNa vIra puruSa ja laI zake che. bAhya dekhAtI iMdriyadamana ane dehadamananI tapazcaryA paNa Avazyaka to che ja, paNa tenI AvazyakatA AMtarazuddhi ane AMtaravikAsanI apekSAe che. bAhya tapacarcAthI ciMtana, cittaprasAda ane dhyAnalakSitAne Teke maLe che, ane AtmasvarUpa tathA jagatasvarUpane samajavAnI taka sAMpaDe che. je tapazcaryA A rIte vRttinA saMskAre palaTI cittakhinnatAne ThekANe cidAnaMda khurAve che, te tapazcaryA jIvanamAM vaNavAno sau keAI prayAsa kare. , tapazcaryAthI kAyA karamAya che, e bhrama mAtra che. tapazcaryA e te naisargika auSadha che. pAzcAtya vaidakamAM paNa have tapazvaryAnuM mahAmUlya aMkAyuM che, ane akhtarAo paNa thayA che. eTale A rIte tapazcaryA e zarIra mana ane AtmA e traNene tandurasta karanArI saphaLa jaDIbUTI che; ane vairAgyavRtti tathA abhyAsathI e sahaja ane sasAdhya bane che. vizeSa zuM ! yugamAtrane samAveza tapazcaryAmAM che. zramaNa mahAvIrane palaTI sarvajJa tathA bhagavAna mahAvIra banAvanAra sAdhanAmAM tapazcaryAno pradhAna hisse che. ema kahuM chuM. upadhAnazruta nAmanuM navama adhyayana pUrNa thayuM. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacarya zrutaskaMdha zrI AcAraga sUtrane prathama butarakandha brahmacarya atarakalpa tarIke oLakhAya che. brahma eTale AtmA, ane AtmA tarapha pragati karAvanAruM sAdhana e brahmacarya. vIryane jeTale saMgraha ane sadupayoga eTaluM brahmacaryanuM pAlana ane ene jeTaluM vyaya tathA duSpaga eTaluM ja brahmacaryanuM khalana. A rIte vikAsane mATe maLelAM deha, iMdriya ane aMtaHkaraNa ityAdi pratyeka sAdhanane sadupayega kare ane te dvArA pUrvagrahane parihAra, adhyAsene nigraha, kAyA, mana tathA vANIne saMyama, ane vAsanA para vijaya meLave e saMpUrNa brahmacaryanI sAdhanAnuM mukhya lakSya che, AcArAMgasUtrane brahmacarya zrutaskandha nAmane prathama zrutaskaMdha samApta thaye. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa zrI AcArAMga ane bhagavaddagItA viSe == eka tulanAtmaka vicAra = * viSayakama ja zrI AcArAMgane upasaMhAra 1. parida-saiddhAtika samanvaya 2. paricheda-sAdhanAtmaka samanvaya 3. paricheda-samAnArtha-zAbdika samanvaya padarzananI saMkSipta mImAMsA pAribhASika zabdakoza zrI AcArAMganuM sUtAmRta Page #487 -------------------------------------------------------------------------- Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AcArAMgane upasaMhAra zrI AcArAMganuM vistRta vivecana thayA pachI ene sAra ke niSkarSa zuM, e prazna thAya e svAbhAvika navInatAnI zodha che. zrI AcArAMgasUtrano sAra ke navanIta TUMka vAkyomAM A rIte rajU thaI zake - zrI AcArAMgane vani jIvanamAM navInatAnA saMbhAra bharavAnuM sUcave che." navInatA saune game che. bALaka navAM navAM ramakaDAM zedhe che, kizora vidyA ane kaLAdinuM vaividhya zIkhavA mathe che, yauvanane utsAha pravRttinAM rasakSetre sUMDhe che, prauDhatva jIvananA aneka akhatarAonuM navanIta taLe che, ane vRddhatva te jANe bALatva, ene te navuM ja game. A rIte vayanI dRSTie juo, saci, prItinI dRSTie juo, saune haMmezAM sarva kSetramAM ne sarva kriyAmAM ekamAtra navInatA game che. zrI AcArAMga kahe che ke -navInatAnI zodhamAM te ekasarakhA sau umedavAra che ane hakadAra paNa che. mumukSu, satyAthI ke jijJAsu ja ene Icche che ke e ja e mArge jaI zake evuM kazuM nathI; ane anubhava paNa ema ja kahe che ke saune bhUkha te che ja pachI bhale enAM kSetra nirALAM hoya. keIne dhanamAM ja e navInatA dekhAya che, to e kevaLa vividha vyApAradvArA dhana ja bheguM karyA kare che. tene ja joIne malakAya che. pachI enuM zuM thAya che, enI ene ciMtA nathI. koIne bhogamAM ja mAra che, te e enA ja vaividhyane zodhato phare che. dhana jAya, mana meluM thAya ke tana tavAya evuM jevA sAru bhavAnI ene kaMI paDI hotI nathI. e ja rIte koIne kaLA, te koIne sauMdarya, keIne sattA, to koIne zANapaNa je kaMI game che temAM e magna ane masta rahe che ane te khAtara sarvasva kharcavA e harapaLe taiyAra rahe che. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 AcArAMgasUtra navInatAnA umedavAra ane hakadAro sau hovA chatAM e navInatAnI rasAnubhUti saune ekasarakhI kema jAmatI nahi hoya ? navInatAnuM pAtra pAmyA pachIya emAM sthiratA zAthI nahi thatI hoya ? sAcI navInatA zAmAM che ? jIvanamAM che ke jIvananI bahAra che ? e praznathI zrI AcArAMgane prAraMbha thAya che. adhyAtmazAstrIo kahe che ke sAcI navInatAnI tAlAvelI ja nityatana AtmAnI jijJAsA che, ane e navInatAnI prApti zodha jUnuM cheDI devAthI ja maLI zake che. jUnuM eTale kRtrima ane navuM eTale sahaja. teo kahe che ke * AtmAne keI joI zakatA nathI toya enI sundaratA (Beauty) evI che ke te tarapha sau AkarSAya che tenuM kAraNa e che ke e sahaja hovA chatAM navIna che. kSaNe kSaNe yannavatAmupaiti tadaiva rUpaM ramaNIyatAyAH / tothamaramAA artha-je kSaNe kSaNe abhinavatA pAme che tevI ramaNIyatA AtmAmAM che. jUnuM choDI devuM enuM nAma tyAga. navAmAM jatAM je aTakAvI rAkhIne jUnAmAM ja mUMjhavI mAre e meha. paNa jagatane prazna e che keH "amane te bhoga joIe che. tyAga nathI joite. saudaryalisA ane rasopabhaga e jIvanamAM be amUlAM to che. adhyAtmazAstra ene ja jagatanA sUjana- tyAga karavAnuM kahe che. jagatane sAdhuDA banAvI mUkavA jUnA prazno e ene pradhAna sUra che. jagatamAM vAgI rahelI A baMsarInA mRdu ane maMjula svarane cheDI e basarA sUrane sAMbhaLavAne amArA kAna taiyAra nathI. mApha kare." Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa adhyAtmarasanA vade che ke " yAga zabdathI na bhaDA." tyAga tA satra che. svArpaNa ane ali vinA jagatamAM DagaluMya kAM bharI zakAya tema che ? bhAgamAMya tyAga che. ane tyAgamAMya tyAga che. ekamAM zaktinA tyAga che, khIjAmAM vRttine tyAga che. ekamAM khIjAmAM svecchA pradhAna che. 'tyAga'thI na bhaDakA huM svacchaMdatA pradhAna che, eka sAdhaka saMgrahamAM jue che, rasApabhAga ane saulipsAnI pUrti zakitanA ethI vRttine saMyama kare che; ane khIjo vRttinA tAMDavanRtyamAM nAcI jIvanamAM kRtrima vilAsa bhare che. eka jIvananI caMcalatA jANI apramatta bane che; khInne jIvananI caMcalatA jANI . mAnelA bhAgeAmAM lAlupa bane che. A rIte jaDa saMskRti ane adhyAtmasa'skRtinuM avirAma yuddha cAle che. bannene eka ja joI e che, ane banne pravRttikara che; chatAM mArgo eTalA judA paDI jAya che ke enuM saMdhAna thatuM nathI. ane banne kahe che ke hamArA mArga nyArA hai / " HH jaDa saskRti ane cetana saMskRti * * prAcIna yugamAM A mArgo AkAzapAtALa jeTalA alaga manAtA. jagatathI kaMTALI araNyavAsI banatA AraNyAnI saMskRti, ane paralAkamAM svarganI mIThI madhurI kalpanA navasaMskRtinuM nirmANa ApatA brAhmaNeAnI sattAmayI saMskRtinA paMtha ja nirALA anyA hatA. e banne vacce anya varga athaDAtA hateA. e samaye eka navasaMskRtinAM je AMdolano AvyAM enAM zrI AcArAMga ane zrI bhagavaddagItA banne pratyakSa ane prabaLa purAvArUpa che. * Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra zrI AcArAMga jainadharmanA graMtha gaNAya che, ane zrI gItA vedadharmanA graMtha gaNAya che. paNa bannenA AtmA te eka ja che. gItAnuM zarIra sAMkhya che, gItAnuM vastra vedAnta che, gItAnuM AbhUSaNa yAga che, darzanAno saMdarbha e enuM sau gItAnA AtmA pUche, tA . ene ja maLe ke jainasaMskRti e gItAnA AtmA che. jainasaskRti gItAnA AtmA ane anya che. paNa javAba eTale gItAne kALa pahelA ke AcArAMganA kALa pahelA, AcArAMga te jainadharmanA graMtha che, ane gItA vedadharmanA graMtha che; evA evA praznone ApaNe kAre mUkI daIzuM. kAraNa je samanvaya e saMskRtione sAdhaka sAdhanAnA mArgamAM praviSTa thayA che ene e praznanuM mahattva jijJAsAnI dRSTie bhale hAya, paNa kavyanI dRSTie te nathI ja. eTale evA samabhAvI sAdhakA jo mane pUche te zrI AcArAMganA vAcake ne huM e ja kahuM ke AcArAMga bhale vAMce paNa e vAcananuM pAcana te gItAnA cUrNa pachI ja thAya, ane gItAnA sAdhAne paNa huM sAdara e ja nivedana karuM ke gItAnuM rahasya zrI AcArAMga vAMcyA pachI ja vadhu spaSTa ukelI zakAya. e bannene huM TUMka zabdomAM eTaluM ja kahuM kaeN jainasa'skRti ane vedasaMskRti e bhinna nathI, ane bhinna hAya tA mAtra bhUmikAne bhede, vastubhede nahi. A vAta prathama navIna lAgaze kharI ! navIna eTalA mATe ke e anubhavagamya che. zrI AcArAMganA vAcana pachI gItAjI ane gItAjInA vAcana pachI AcArAMga vAMceA te e vAta saheje samajAze. paNa mane je anubhava thayA che te parathI huM eTaluM kahI zakuM chuM ke: jijJAsA ane vijigiyA Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa : vedane artha jJAna thAya che, jeno artha vijetA thAya che." jANavuM ane jItavuM banne kriyA judI che, paNa pravAhanI daSTie e mAtra kramabheda che. pahelAM jaNAya che ane pachI jitAya che. A brahma sUtra prathama sUtrathI bhAkhe che ke -- __ athAto brahmajijJAsA janmAdyasya yataH / eTale ke navInatAnA AkarSaNa ane pUrvaadhyAsonI pakaDa vacce ekAeka vicArazreNI jAgatAM jijJAsA pragaTe che. ane e vicAraNane prathama prazna e che ke janma, jarA, maraNa e badhuM zAthI ? huM kyAMthI Avyo? A jagata zuM ? ane huM zuM ? zrI AcArAMgasutra jaina AgamanuM agrima ane AdyaaMga gaNAya che. enuM sUtra paNa UlaTI rIte e ja vAta vade che ke'ihmegesiN no saMnnA hoi kamhAo disAo vA Agao ahamaMsi, atthi me AyA uvavAie vA natthi ? ke vA ahamaMsi ? ke vA io cuo iha peccA bhavissAmi'-A01-1-1 keTalAka ane AvuM jJAna ja nathI hotuM ke huM kyAMthI Avyo ? mAre AtmA punarjanma pAmanAre che ke nahi ? e be prazna karI pachI kahe che ke huM koNa chuM ? kyAMthI Avyo chuM ? ane have pachI ahIM ane punarjanmamAM mArI zI sthiti thaze ? ATaluM jANyA pachI jyAM yuddha zarU thAya che tyAMthI ja jainasaMskRtinA pAyAnuM maMDANa thAya che. vedadharmanA sAhityaphAlane kALanA mApathI mApIe teya pahelA pUrvamImAMsAnA sRjanajUnI saMskRti karmakAMDa, pachI upaniSaddanuM jJAna ane pachI mahAbhAratanuM yuddha. vedAMta, upaniSadake bhAgavatanuM jJAna ane mahAbhAratanA yuddhamAMthI ja bhagavaddagItAne janma thaye e zuM sUcave che ? ATalA pUrva raMga kahI have ApaNe gItA ane zrI AcArAMganA maulika pramANabhUta samanvaya tarapha vaLIe. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra bhagavaddagItAnA citrakAra gItAmAM bhautika yuddhanI pIchIne AdhAra laI AdhyAtmika yuddhane cItare che. saMskRtinA sUtradhAra gItAnA mukhya sUtradhAra bane che zrIkRSNa ane enA paramasakhA vIra ajuna. zrI AcArAMgamAM paNa zrI sudharmAsvAmI pitAnA suziSya jaMbUne uddezIne AdhyAtma yuddhanuM e ja rIte vividha varNana kare che. zrI AcArAMganA prathama adhyayananuM nAma paNa zastraparijJA che ane emAM zone viveka che. zA kaI rIte ajamAvavAthI jayaparAjaya maLe enuM e rahasya ukele che. paNa gItAmAM te yuddhanI taiyArI thaI cUkI hatI. pAMDavo ane kauravonI mahArathI senA banne tarapha sajaja hatI. vaDIla, pitarAI, svajana, sakhA ane mitra gaNAtA evA kaika svajano sAme ane tarapheNamAM hatA. jene haNuM? kone na haNuM? evA vicAramAM arjuna mUMjhAte hate. zastra te enI pAse taiyAra hatAM. pote paNa janmane kSatriya, eTale yuddha khelavuM e te ene vArasAthI prApta thayele dharma. e dharmanI maryAdA rAkhIne cinagArI pheMkavAnI ja mAtra jarUra hatI, ane e zrIkRSNacaMdra pUrI pADI. ane kSatriya hate. enA bedhaka paNa kSatriya kSatradhArI hatA. chatAM vikAsanI bhUmikAmAM joIe te arjuna eka jijJAsu hate. jeke jaMbUnA bedhaka sudharmAsvAmI brAhmaNa hatA paNa jaMbusvAmI kSatriya hatA. ajuna sadagRhastha hatA, jeke enA bedhaka te bhegI chatAM paNa yuktayegI hatA ja. jaMbU e tyAgI hatA, ane sudharmA tyAgacUDAmaNi hatA. A rIte AcArAMgakAra ane jijJAsu bane tyAgI hatA. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** pariziSTa ATalA AkArabhedathI zrI AcArAMgamAM mukhyatve jhaLake che tyAga ane zrI gItAmAM jhaLake che anAsaktiyeAga. paNa tyAga ane nirAsakti e te mAtra nAmanA bheda che. kadAca keTaleka aMze khAdyakriyAnA bheda haze. e bannenAM hRdaya tA ekarUpa ja che, tyAgamA ane anAsaktiyAga je anAsaktimAM tyAga nathI, te nirAsakti pUrNa nathI; ane je tyAgamAM anAsakti nathI, te tyAga saMpUrNa nathI. anAsaktinu sAdhana tyAga ane tyAganuM phaLa anAsakti. AthI ja zrI AcArAMgamAM maLatAM mukhyamukhya badhAMya tattvA gItAjImAM sAMpaDe che. jema gItAjI bhAgamAMya tyAga hAvA joIe, karma karavA chatAM karmaphaLane tyAga karavA joIe ema kahI cetAve che, tema zrI AcArAMga tyAgamAMya bhAgApatti AvI paDavAnA saMbhava che ema kahI tyAgI sAdhakane sAvadha kare che. gItAne sUtradhAra arjuna dhanuvidyA zIkhI gayA hatA. laDavuM kema e jANatA hatA. mAtra tyAM laDavuM ne kAM na laDavuM e yuktinA anubhavanI ja khAmI hatI; eTale ene sAMkhya tyAgavIrA pace ema hatuM. sau kAI ne mATe e sAdhya nathI. viSayAmAM rahevuM ane nirAsakta banavuM e tA e kAThAmAM pAra'gatanuM ja kAma che. juo vedadha ke jIA jainadharmAM; annemAM vila dRSTAMta che. janakavidehI jIvanmukta ane ahIM bharata cakravatI ane mAtA marudevI. ekane bhuvanamAM AtmabhAna, khIjAte hAthInA hAddA upara kevaLajJAna; ane bAkI to khIjA saune tyAgamAge ja Icchita maLyuM che. kapila jue ke kaNAda jue, vyAsa jue ke vasiSThe jue, bhatR hira jue ke geApIcaMda jI, kumArilabhaTTa jIe ke zaMkarAcArya jue, bhagavAna buddha jue ke bhagavAna mahAvIra jIe; saune tyAgamA svIkAravA ja paDyo che. tyAga eTale zuM? e vAta te AgaLa ja spaSTa karI che. have ApaNe zrI AcArAMga ane zrI gItAnA saiddhAntika, sAdhanAtmaka ane samAnArthasUcaka zabdAtmaka samanvaya viSe vicArIe : Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sai dvA nti ka * pariccheda 1 sAmAnya ya tattvajJAnanuM sAmya have A prakaraNamAM jainasaMskRtinA AtmA zrImad gItAjImAM kevI rIte pratiSThibita thayo che, e enAM ja sunaMdAM zvAkaratnAdvArA tapAsIe te pahelAM jainasaMskRtinA mukhyamukhya siddhAntA joi jaIe. jainasa'skRtinA maulika siddhAntAH-- (1) jainadarzIna deha, iMdriyA, mana, muddhithIye para je eka avyakta tattva che, e AtmA che ema AtmAnu astitva svIkAre che. (2) paNa e vaidika darzanAnI jema AtmA vibhutvavAdI hi eTale ke saMkhyAtmaka dRSTie AtmA eka ja che ema nahi, paNa aneka che; ane e aneka AtmAonuM sausaunuM vyaktitva paNa bhinnabhinna che, eTale AtmAnuM anekatva athavA svataMtra AtmatattvavAda ema mAne che, (3) AtmA pote potAnA mULa svarUpathI nitya che, eTale ke AtmAnu nityatva jainadarzana svIkAre che. (4) chatAMye sAMkhyanI jema AtmA 'phrUTastha nitya ' nahi paNa pariNAmI nitya " che. 6 " (5) kAraNa ke karmAMnA e ja karyAM che. ane e ja ene bhAktA che. (6) bhagavAna ke Izvara kAI paNa kAryanA ke karmanA kartA ke ladAtA nathI. jIvAtmA pote ja potAnA ajJAnathI rAgadveSAdi doSayukta kriyAdnArA karma baMdhana kare che, ane e ja enuM phaLa bhAgave che, ' eTale ke IzvaranuM akatva' jainadarzanane mAnya che. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pariziSTa (7) AtmA pote karelAM karma ane saMskArane laIne nitya. hovA chatAM ene deha sAthe vejAIne janmamRtyu karavAM paDe che. eTale ke karmanI jo kartavabhoktatvanI saMkalanA svIkAravI paDe che, te ene ja laIne punarjanmanI siddhi thAya che. eTale jainadarzana punarjanmane svIkAra kare che. (2) AtmA ane karmane saMbaMdha anAdi hovA chatAM e saMbaMdhane aMta AvI zake che. ane je kAmAdi SaripuothI sarvathA mukta thAya teo sarvajJatvane pAmI zake che. tyAM strI, puruSa, ke jAtipAMti ucca ke nIcano bheda nathI. eTale "sarvajJatvane sau koIne ekasarakho adhikAra che, ema jenadarzananuM mAnavuM che. (9) muktidhAma pAmyA pachI e siddha puruSone zIre pharI pAchA saMsAramAM AvI janmAdi dhAraNa karavAnI pharaja rahetI nathI. eTale ke "muktAtmAonuM apunarAgamana " e ene navamo siddhAMta che. jonasaMskRtinA A nava maulika siddhAMtomAM ene saMpUrNa AtmA samAI jAya che. have zrImad gItAjImAM e siddhAMta eka yA bIjI rIte kevA goThavAI gayA che e zrI gItAjInA pramANabhUta leke ApavAthI vadhu spaSTa rIte samajAze - sa vai ayamAtmA jhaanmyH| artha-jenAthI jANuM zakAya che ane je jANe che te A jJAnasvarUpa AtmA che-bU. A. upaniSadda. AtmAnuM astitva enI pUrtimAM jagatane niyama vyakta karatAM gItAjI kahe che ke - nA'sato vidyate bhAvo nA''bhAvo vidyate stH| 2-16 * jaina saMskRtine AtmA tapAsavA mATe AgaLa juo "vaDadarzananI saMkSipta mImAMsA" nAmane lekha. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra artha:--je vastu nathI enuM kadI kAI paNa sthitimAM bhAna thatuM nathI. paNa AtmA cacakSuthI adRzya hAvA chatAM jo enuM bhAna thAya che teA enuM astitva che ja. sArAMza ke je sat che tenuM astitva che ja, ane je asat che enuM astitva nathI ja. AtmAnuM niyatva 12 *ajo nityaH zAzvato'yam purANo / hanyate hanyamAne zarIre / 2-20 uttarAya vinAzamavyavasthADaNya, na zcita vartumatti / 2-67 uttarAdha na In artha:"A AtmA pote aja, nitya, sanAtana hAvAthI zarIrane nAza thavA chatAMya e haNAtA nathI. enuM zarIra sarvAvasthAemAM akhaMDa ane anAhata rahe che. AtmA avinAzI hAvAthI kAI paNa AbrAta kheteA vinAza karavA sama nathI. xajo'pi sannavyayAtmA bhUtAnAmIzvaro'pi san / prakRtiM svAmadhiSThAya saMbhavAmyAtmamAyayA / / 4-6 AtmAnuM pariNAmI nityatva A AtmA pote aja, satya, avinAzI ane Izvaratvane adhikArI hAvA chatAM peAtAnA ja karmane laI ne peAtAnA ja ajJAnathI peAtAnI ja kajALathI janma dhAraNa kare che. eTale phUTastha AtmA nitya nahi paNa pariNAmI nitya che. (a. 4. 6) 6 * AtmAnA svataMtra vyaktitva ' viSe 6ThThA muddAnI AgaLa vicAra karavAmAM Avyo che, tyAM joi levA bhalAmaNa che. x gItAjImAM prathama puruSano prayoga bahu che ane A kathana saMvAdarUpe hAI e sahetuka che. paNa e prathama puruSane ThekANe zuddhAtmAnI dRSTie uttama puruSano prayoga karIe, te e avAstavika nathI, e chUTane lAbha laI ahIM ' ' saMmani ' kriyApadanA artha uttama puruSane uddezIne lIdhe che. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa ane tethI zrImad gItAjI punaH bhAkhe che keH-- antavanta ime dehA nityasyoktAH zarIriNaH / 13 AtmA prakRtine laI te dehadhArI anelo hAvA chatAM ene sarjAyelA deha kharekhara vinazvara che. (a. 2. 18nuM pUrvAdha .) AtmAnuM katRtva-bheAkatRtva vaLI kahe che keH-- zarIraM yadavApnoti yaccApyutkrAmatIzvaraH / gRhItvaitAni saMyAti, vAyurgadhAnivAzayAt // (15-8) puNyaH puNyena karmaNA, pApaH pApena karmaNA / A AtmA puNyakarmathI puNyane saMcaya kare che ane pApakathI pApanA saMcaya kare che. (". A. upaniSad) " enI ja vadhu spaSTatA karatAM bhagavatI gItAjI bhAkhe che keH nAdatte kasyacit pApaM na caiva sukRtaM vibhuH / ajJAnenA''vRtaM jJAnaM, tena muhyanti jantavaH // kAI paNa pApa ane puNyane kartA kAI khIjo che ema na mAne. paNa jIvAtmAonu jJAna peAtAnA ajJAnathI athavA enAM jJAnacakSue biDAI javAthI DhaMkAI jAya che . ane ene laI te jIvA meAha pAme che. (a. 5. 15) IzvaranuM akatRtva ahIM kAine e prazna thAya ke yunA kartA ane bhAtA bhale jIva hAya, paNa e kanA phaLane yathArtharUpe ceAjI denAr ane A AkhA jagatamAM je niyamabaddatA ane tAlabaddhatA dekhAya che ene sAMdhanAra kAI apara sattA heAvI ja joIe ane e sattAne Izvara tarIke svIkAra karavA yeAgya che. enA javAbamAM zrI gItAjI kahe che keH-- na kartRtvaM na karmANi, lokasya sRjati prabhuH / na karmaphalasaMyogaM, svabhAvastu pravarttate // 5-14 Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 . AcArAMgasUtra jagatanuM kartutva ke chevonAM karmonuM sarjana karavuM e IzvaranuM kArya nathI. temaja kAI paNa karmo ke koI chanAM karmonAM phaLa emane apAvavA emAM paNa enI AvazyaktA nathI. jagatamAM je kAMI dekhAya che e badhuM yogya sAmagrI maLatAM pitAnA svabhAvAnusAra ja parivartana pAmyA kare che. mATe ja pharIpharI kahyuM che ke - svabhAvata: pravRttAnAm, nivRttAnAm svbhaavtH| nA'haM kataiti bhUtAnAm , yaH pazyati sa pazyati // pitAnAM karmavazAta svataHnivRtta ane svataH pravRtta thayelA ' evA jenuM huM kazuM ja karato nathI. arthAta ke A badhI racanA niyamane vazavatI thaI banyA ja kare che evuM je jANe che e ja sAcA paMDita puruSo che. pratyeka AtmAnuM svataMtra vyaktitva icchAdveSasamutthena, dvaMdvamohena bhArata / sarvabhUtAni saMmohaM, sagai yAnti prNtpH|| 7-27 rAga ane dveSathI janmelAM haMmohathI saMsAranA sarva jIvo phasAI paDyA che, ane ethI saMsAraparaMparAne pAmyA kare che. jAtasya hi dhuvaM mRtyuH dhruvaM janma mRtasya ca / jIvAtmAo aneka che ane e janme che evuM nakkI che, te pachI jyAM sudhI muktidhAma na pAme tyAM sudhI karmanI saMkalanAnA anivArya niyamane adhIna banI maravuM e paNa anivArya che ja (a) 2. 27 nuM pUrvArdha) paNa ahIM kaI zaMkA kare te pahelAM ja janmamaraNanA cakramAM rahevA chatAM AtmA pite pitAnA svarUpamAM akhaMDa kevI rIte rahI zake che enI Adarza upamA ApatAM gItAjI vade che ke -- vAsAMsi jIrNAni yathA vihAya, navAni gRhaNAti naro'parANi / tathA zarIrANi vihAya jIrNAnyanyAni saMyAti navAni dehii|| Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 pariziSTa artha -manuSya jema pitAnAM vastra jIrNa thaye bIjAM navAM vastro saje che, tema zarIra jIrNa thaye, AyuSyAvadhi pUrNa thaze. te zarIra choDI navuM zarIra dhAraNa kare che; ane ema ema karmavazAta enI janmaparaMparA viSe jAya che.* A upamA eTalI te sarvottama ane sarva prakAre jIvanA pariNAmI nityatvane ghaTI zake che ke A upamAdvArA harakeI jijJAsu ane buddhimAna sAdhaka tarkanuM samAdhAna yathArtha meLavI zake. (1) vastra ane deha saMgI hovA chatAM e ekabIjAthI bhinna che, tema jIvAtmA karmasaMgI hovA chatAM karmathI samata nathI paNa pRthaka che. (2) vastra e zarIrarakSaNa tathA zarIradhAraNanuM sAdhana che, tema deha paNa AtmAnA vikAsanuM sAdhana che. ane e rIte zarIramArca sahu dharmasAdhanam zarIra e sAdhanAnuM sarvottama sAdhana che. | (3) vastra jyAre nirupayogI thAya tyAre bIjuM meLavavA ke dhAraNa karavAnI jarUriyAta uddabhave che; ane e jarUriyAta pUrNa thAya che tema zarIra jIrNa thaye ane nirupayogI siddha thaye karma-sUkSma zarIra- bIjuM ja pitAne gya zarIra dhAraNa karavAnI yojanA taiyAra kare che. ane ema banavuM te svAbhAvika che. paNa A rIte e badhAM vastranAM parivartane vacce jema deha mULasvarUpe jemane tema ja rahe che, tema AtmA paNa pitAnA svarUpe jemano tema ja rahe che. (a. 2-22.) *zrI jinabhadrakRta Avazyaka niryukti para karelA bhASya (vizeSAvazyaka)mAM gaNadharavAdanAM je avataraNe lIdhAM che temAM eka zloka A pramANe che:vaasaaNsi jIrNAni yathA vihAya navAni gRhNAti nro'praanni| tathA zarIrANyaparA'parANi jahAti gRhNAti ca pArtha jiivH|| - priya prayAnA putra ! jema jIrNa vastro choDIne manuSya bIje navAM grahaNa kare che tema A jIva paNa paraMparAe jUnAM cheDe che ane navA grahe che. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 AcArAMgasUtra vaLI parivartananI zakyatAne vadhu spaSTa karatAM gItAjI vahe punarjanmane svIkAra dehino'smin yathA dehe kaumAraM yauvanaM jraa| tathA dehAntaraprAptirSIrastatra na muhyati // (2-13) jema dehanI hAjarImAM saMskAra, kALa ane dezaparatve parivartane thayAM kare che; eka ja dehI e ja dehamAM kumAravaye saraLatA, saumArya, vAtsalya ane ceSTAvaividhya anubhave che; yauvanamAM jam, utsAha, audArya, vidyA ane navIna AzAnA DelanamAM Dole che ane punaH jarAvasthAmAM e ja madamAtuM zarIra ane capaLa Idriyo zithila ane jIrNa thAya che e spaSTa anubhava thAya che; tema e ja deha jIrNa thaye punaH anya dehanI prApti thavAmAM zI asatA che ? A parivartananI pAchaLa je kaMI kAraNa che e ja kAraNa saMkalanAbaddhatAnA anivArya niyamane mAna ApI, anya dehanA nirmANakAryamAM hovuM saMbhavita kema na gaNI zakAya ? gItAno lokAI kahe che ke -e dehAntaraprApti svAbhAvika hovAthI ja je dhIra puruSa che te mUjhAto nathI. paNa ahIM prazna e che ke jema A dehamAM thatAM kaumArAdi avasthAnAM ke zarIranAM sthaulyadaurbalyAdi vividhatAnAM pratyakSa darzana thAya che, tema ja anya zarIranI prApti thAya tyAre e banne zarIramAM sAkSIrUpa ane pitAnA svarUpamAM sthita rahelA AtmA ke caitanyane enuM bhAna spaSTa kema nathI thatuM? Avo ja prazna pRthAnaMdanane uddalAvyA hatA. zrI kRSNacaMdra e praznano uttara ApatAM kahyuM che ke avyaktAdini bhUtAni vyaktamadhyAni bhArata / vyamnidhanAce tatra vA parivanA II (2-28) Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 17 priya bhArata ! jIvamAtranI pUsthiti ane pazcAtasthiti e ajJAnanuM AvaraNa heAya tyAM sudhI svayaM joI ke jANI zakAtI nathI, paNa meM upara kahyuM tema vartImAna parivatA jANI zakAya tA ene kAraNa sivAya kArya saMbhavatuM ja nathI. eTale e pahelAM deDa na hAya te! A deha kema saMbhavI zake ? evA niyamane mAna ApI e svIkAravuM ja joI e, emAM kheda ke Azraya jevuM zuM che? jene pitA, pitAmaha ke prapitAmaha na heAya evA putrane paNa svadehasarjananA nimittarUpa e. kAraNA pratyakSa na heAya teAye anumAne paNa svIkAra karavA ja paDe che. te pachI e ja dehanA upAdAna kAraNarUpa ka saMklanAneA ane e karmanA bhAjanarUpa pUrva dehane svIkAra karavAmAM zA khAdha che? zrI kizAralAlabhAI pAtAnA nimnAkta upamAthI dhaTAve cheH-- gItAma'thanamAM A zlokanA a " bhArata ! pANInAM TIpAMne ApaNe eka, be, traNa, ema gaNI zakIe chIe, judAM pADI zakIe chIe, ane jyAM sudhI e pANI rahe tyAM sudhI A taLAvanuM pANI, peluM nadInuM pANI, ema bheda karI zakIe chIe. paNa arjuna ! je pANInuM TIpuM varALa thaIne UDI jAya, te TIpuM vizvamAMthI nAza pAmatuM nathI ema ( vaijJAnika niyamane lIdhe ) jANyA chatAM tenuM tyArabAda zuM thAya che, te ApaNe cekasapaNe joI ke zodhI zakatAM nathI. kauntaya ! pANInuM TIpuM UDI gayA bAda jema ene itihAsa ajANyA banI jAya che tema AkAzamAMthI TIpuM khUnIne TapakayuM tyArapahelAMye e kayAM hatuM, zI rIte varALa banyuM? vagere paNa ApaNe kazuM jANatA nathI. pA! bhUtamAtranA jIvana viSenI paNa AvI ja sthiti che.' huM teA Ane citrapaTanI citrasakalanA sAthe sarakhAvuM chuM. jyAM sudhI paDo ane darzaka sAmagrInI spaSTa anukULatA ke dhIratA na heAya tyAM sudhI jonAra dRzyanAM citrA ja joI zake ane e parathI Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 AcArAMgasUtra anumAna bAMdhavA mAMDe to ja spaSTa baMdhAya chatAM e kahevuM ja joIe ke enI saLaMga saMkalanAmAM pUrva ane pazcAta citro che ane enA saMkalanAkAra ke jJAtAne ene pratyakSa anubhava paNa che eTaluM ja nahi, balake e draSTA paNa je dhIraja rAkhIne ane UMDANanI saMkalanAtmaka dRSTie jue to e paNa jANI zake. mAtra paDado tUTI javo joIe. te ja rIte ajJAnane paDado tUTI gayA pachI pitAnA pUrva janmonI ane pazcAta janmonI ja mAtra nahi balka sarva jIvonI, sarva avasthAonI cAvI-mULa jJAna paNa thaI zake che. vaijJAnike pANInA pUrvarUpane tathA pazcAt rUpane niyamarUpe jANI zake teya ene pratyakSa na karI zake. paNa jIvananI saMkalana-saMbaMdhamAM tevuM nathI. te to zAna thatAM spaSTapaNe jANI zakAya che. e ja bhAvane vyakta karatAM gItAjImAM zrI kRSNacaMdrakathe che kesarvatvane sarvane samAna adhikAra bahUni me vyatItAni janmAni tava cArjuna / tAnyahaM veda sarvANi na tvaM vettha paraMtapa // mArA ane tArA ane evA aneka nA janma ane ene lagatI aneka kriyAo thaI gaI te badhuM tuM Aje (AvaraNa hovAthI) nathI jANI zakatA, paNa huM jANuM chuM. [a. 4. pa.] yastu sa sarvajJaH sarvavit-sarvamevAvivezaM / (praznopaniSa) uparanA kathanathI e spaSTa siddha thAya che. yogIzvara zrI kRSNacaMdra kahe che ke huM jANuM chuM tethI tuM ema na samaja ke bIjA ne jANI zake. je kAI prayatna kare te sarvajJatvanA adhikArI che. mAtra yogyatA joIe. yegyatAnA saMbaMdhamAM kahyuM che ke - nirmAnamAhA jitasaGgadoSA adhyAtmanityA vinivRtta kaamaaH| dvaMdvaivimuktAH sukhaduHkhasaMjJairgacchantyamUDhAH padamavyayaM tat // Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa mAna, meha ane Asakti vagere doSathI nivRtta thayelA, AtmadazAmAM lIna thayelA, rAgAdi ripudrothI sarvathA chUTelA, sukha tathA duHkhanI saMjJAthI ja para thayelA evA jJAnI puruSo sarvattapadane pAme che ke je pAmyA pachI punaH patana saMbhavatuM nathI.[a. 15-5] gItA vade che ke - prakRti puruSaM caiva viddhyanAdI ubhAvapi / prakRti puruSane saMbaMdha (gItAjInI daSTie prakRti ne puruSane saMbaMdha eTale janasaMskRtinI dRSTie AtmA ane karmano saMbaMdha samajavo ) anAdi che ne tethI ja Darza karmavIzvaraH A Akho saMsAra karmathI baMdhAyeluM che ema spaSTa mAlUma paDe che. [ 3-9 ] paNa chatAMya upara kahyuM tema sau jIvAtmAo sarvathA nirdoSa thaI mukti meLavI zake che. mukti meLavavAmAM koI paNa jAti-pAMti ke uccanIcanA bhedanAM baMdhana hotAM nathI. tyAM to gyatAnusAra saune samAna adhikAra che. ethI ja kahyuM che ke - mAM hi pArtha! vyapAzritya ye'pi syuH pApayonayaH / striyo vaizyAstathA zUdrAste'pi yAnti parAM gatim // he pArtha ! mane (paramAtmAne) avalaMbanabhUta mAnIne je prayatna kare che te che pAponimAM utpanna thayA hoya ke laukika dRSTie strIlige, zakarUpe ke vaizya rahyA hoya teya te badhA yogyatA meLavIH paramotkRSTa pada pAme che. (9-32) - je vedadharmanI kRtine nAme "brazula nAthIyAtAju' strI-zo pAsethI azcacanaca adhikAra jhuMTavI le tyAM tyAga, tapa ke muktinA adhikAranI vAta zI ? gItAjI e ja nAmollekha karI prakaTapaNe spaSTa viredha darzAvI strI za kane kevaLa adhyayanano ja nahi balake mekSanoya sarvotkRSTa adhikAra Ape che chatAM te graMtha vedadharmane gaNAya ane sauthI prathama jeNe mokSano adhikAra strIne meM e eTaluM ja nahi balake mukti ApIye kharI; bhagavAna RSabhadevanI mAtA Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 AcArAMgasUtra mutAtmAonuM apunarAgamana te sthAna kevuM che enI zabdadvArA oLakha na thAya chatAM samAdhAna arthe kahe che ke - te sthAnane sUrya, caMdra ke agni prakAzavaMta karI zakatA nathI na tadabhAsayate sUryo na zazAGko na paavkH| yad gatvA na nivartante tad dhAma paramaM mama // .. artha -ke e sthAna lekathI para che ane tethI ja tyAM gayelA muktAtmAo punaH saMsAramAM pAchA pharatA nathI. [15-6] A ja bhAvane vyakta karatA bIjA aneka leke che - mAmupetya punarjanma duHkhAlayamazAzvatam / nApnuvanti mahAtmAnaH saMsiddhi paramAM gatAH // paramAtmapada ke parama siddhipadane pAmelA e mahAjanene vinazvara ane dukhapUrNa evA saMsAra saMbaMdhI janmamaraNanA cakramAM joDAvuM paDatuM nathI. [a. 8-15] | yaM prApya na nivartante tad dhAma paramaM mama / je sthAna pAmyA pachI punarAgamana thatuM nathI te ja paramAtmapada che. [ a. 8-21no uttarArdha ] | dArzanika ke saiddhAttvika daSTinA UMDA abhyAsIo ATalA siddhAMtonuM sAmya joyA pachI gItAne AtmA zuM che, e jarUra samajI madevIne mokSa ane malline sarvotkRSTa evuM tIrthakarapada saMpyuM. (jo ke A mAnyatA vetAMbaramatane anusarIne che) ATaluM joyA pachI gItA e sarvadharmane graMtha nathI ema kaI mAne to keTaluM Azcarya ! 1 huM ghaNu vakhata kaheto Avyo chuM ke gItAmAM arjunane daDha zraddhA ke bhaktinA avalaMbananI AvazyaktA hatI eTale anAsaktiyoganA mUrtimaMta daSTAMtanI ahIM apekSA hoI ahIM zrIkRSNa-saMvAdamAM prathama puruSanA prayogo khUba thayA che ane e daSTibiMduoe Avazyaka paNa che. paraMtu tyAM huM zuddhAtmA ke paramAtmAne artha ghaTADuM chuM. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 pariziSTa zakaze. paraMtu gItAjI sAthe jenasaMskRtinuM kevaLa siddhAMtonuM sAmya che eTaluM ja nahi balake sAdhanApraNAlikAnuMya ghaNuM sAmya che. uparAMta sUtra saMbaMdhamAM zabda-sAmya paNa virala virala sthaLe eTaluM nakkara che ke temAMthI bhagavadgItA jena zabdane yaugika artha mAnya hoya e niSpakSapAtI ane taTastha zAkhA jainadharma graMtha gaNI zakAya. have sAdhanAnA sAmya tarapha vaLIe. 2 gItAmAM sAMkhya ke vedAMta ke bIjAM darzanone AtmA zA mATe na kahyo ? enAM kAraNe pAchaLa AvatI "paddarzana mImAMsA parathI saraLatAthI barAbara samajAze. ahIM TUMkamAM samajAvuM. sAMkhya ane yoga AtmA kartA nahi paNa draSTA tarIke svIkAre che. uttaramImAMsA vibhUtiekatva ane AtmAnuM kUTastha nitya mAne che. gItAjI AtmAnuM svataMtra vyaktitva sthApita kare che. gItAjI kahe che ke - hiyate hyavazo'pi saH balAdiva niyokSyati / pUrvamImAMsA bAhya karmakAMDone prAdhAnya sepe che. gItA ene parihAra kare che. zreyAndravyamayAdyajJAjjJAnayajJaH paraMtapa / sarva jagathiruM pArtha jJAne rimAne che ( 4-rara ) teja rIte nyAya ane vaizeSika AraMbhavAdamAM mAne che. gItA pariNAmavAdane svIkAre che. A sivAya paNa ghaNo matabheda che. nyAya [ vai. sAM. ]mAM cAritra mImAMsAnuM sthAna nathI. gItAmAM e to mukhyatve che. bauddhamAM Atmatatvane svIkAra nathI, jyAre gItAmAM e spaSTa che ane bIjuM koI paNa evuM darzana nathI ke je jaina darzana sivAya ene AtmA hoI zake. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paricacheda zrI bhagavadgItA ane zrI AcArAMgane sAdhanAtmaka-samanvaya Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariccheda sAdhanAtmaka-samanvaya saMkSipta paricaya vedadharma - janadharma daya-mokSa ceya-mokSa anAsakti tyAga samatA samabhAva hyavAda syAduvAda zraddhA zraddhA vIratA-satyArAdhanA vIratA-satyArAdhanA brahmacarya brahmacarya viveka, sahiSNutA, ahiMsA | viveka, sahiSNutA. ahiMsA saMyama, tapa saMyama, tapa vedadharma ane jaina dharmanAM A pratyeka aMgonI samatulanA AgaLanAM pAnAMomAM sapramANa karavAmAM AvI che je uparathI banne dharmonI ekavAkyatA spaSTa jaNAI Avaze. Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAmaka ahIM huM zrI AcArAMganAM ane zrI gItAjInAM vacanedarathI enI samajaNa ApI pachI bannenA lekane raju zrI bhagavadgItA zrI gItAjI paNa mekSane ja prAdhAnya Ape che. svargAdi sukha karatAM, jyAMthI punarAgamana na thaI zake evuM muktidhAma enuM dhyeya che. (1) dayeya-mekSa jarAmaraNamokSAya mAmAzritya yatanti ye / te brahma tadviduH kRtsnamadhyAtma karma cA'khilam // (7-29) jarA ane maraNathI mukAvA mATe mane (satyane) avalaMbIne je prayatnavaMta bane che te saMpUrNa brahaAtma-svarUpane ane AdhyAtmikatAne pahoMcI zake che. tribhirguNamayairbhAvairebhiH sarvamidaM jagat / mohitaM nA'bhijAnAti mAmebhyaH paramavyayam // (7-13) satvaguNa, rajoguNa ane tamoguNathI yukta evA saMskArothI A AkhuM jagata mehamugdha banyuM che ane tethI ja ajJAnI hoI mane nirakSara evA AtmasvarUpane) jANuM thatuM nathI. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samanvaya -sAme sAme ApI tulanAnuM citra deruM chuM. e citrarUpa -karavAthI bahu spaSTa khyAla Avaze. zrI AcArAMga jenadarzananuM parama dhyeya pUcho to e ja javAba maLe ke mekSa. mekSa sivAya bhautika ke svargIya sukha eke abhIsita nathI paNa mekSa eTale naiyAyika darzananI jema zUnya nahi ke abhAvAtmaka nahi. tyAM paNa AtmA ane enI svarUpamagratA to che ja. AtmA para lAgelAM karmo va rAgonI sarvathA mukti. jenadarzana karmonI mukti, duHkhano AtyaMtika kSaya, parama sukha, samatA yoganI parAkASThA ke vIratAbhAvanI parAkASTAne mokSanuM svarUpa kahe che. dayeyamekSa se vantA kohaM ca mANaM ca mAyaM ca DhoTuM ra Athe parivAra TUMat I (rU-4-1) krodha, mAna, mAyA ane lebha e catuH kaSAyothI mukti meLavavI e jenadarzananuM dhyeya che paNa saMsAra ke karmabaMdhana zAthI? e prazna thAya che. enA kAraNamAM meha ane ajJAnane batAve che. aTTe loe parijuNNe dussaMbohe avijANae assi loe pavvahie tattha puDho pAsa AurA pariyAvanti // (1-2-1) ArtatA ane AturatAthI pIDAto A loka ajJAnathI pIDAI rahyo che chatAM duHkhanI vastu che ke ene bodha thato nathI. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra icchAdveSasamutthena, dvandvamohena bhArata / sarvabhUtAni saMmarda na cAnita patat | (7-ra7) he! paraMtapa! icchA, dveSa ane mehathI sarva jIvo mUDha banIne saMsAranI jALamAM punaH punaH phasAya che. dhyeyasiddhinAM sAdhana have mokSanI preyasiddhi mATe sAdhana tarIke gItAjI mukhyatve lekasaMgamAM rahIne athavA bIjA zabdomAM kahIe te je sthitimAM hoya te sthitimAM rahIne -gRhasthAzramanI sAdhanasaMpattimAM rahIne paNa- vikAsa sAdhI zakAya che ema kahe che. ane ethI emAM anAsakta yogane pradhAna dhvani che. - have anAsakita ane tyAga zuM che? meM AgaLa anAsakita e mAtra zabdabheda che. mArI A mAnyatAne mitrAdura te vA pAiva ! A zabdabhedane dUra ane tyAga vacce AbehUba sAmyatA jaNAI Avaze. anAsati zrI gItAjI kahe che ke - na hi dehabhRtA zakyaM tyaktuM karmANyazeSataH / 18-11 saGgaM tyaktvA phalaM caiva sa tyAgaH sAttviko mataH / 18-9 pratyeka dehadhArIone kaMIne kaMI karma te karavuM ja paDe che eTale Asakita ane phaLane tyAga karavo e ja sAco tyAga che. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa ra7 se abujsamANe haovahae kAraNe paricakkAje . (2-rU-2) mahamUdAdi markhavA ( ra-2-4 ) A jIva ajJAnathI haNAIne janma-maraNudi cakramAM phare che. jIva mehamAM mUDha thayA che. diyasiddhinAM sAdhane zrI AcArAMgajI sUtra mekSanI theyasiddhi mATe sAdhane jaNavatAM kahe che ke-sAdhanasaMpattimAM rahIne anAsakta rahevuM e kaThina che. indriyanuM valaNa pUrvAdhyAse kheMcAI jAya che eTale lokasaMgane choDe ane padArthone ya saMyama kare eTale emAM tyAgane pradhAna dhvani che. kahyuM che ane huM majabUtapaNe ema mAnuM chuM ke tyAga ane zrI gItAjInuM A sUkata Teke Ape che. je saMnyAsakarIe te gItAjI ane AcArAMganA kathanathI anAsakti tyAga zrI AcArAMga kahe che ke - uDDhaM sotA aho sotA tiriyaM sotA vivAhiyA / ete sotA viyAhiyA jehiM saMgatiM pAsaha // 6-6-7 // UMce jAo, nIce jAo ke tiryandizAmAM jAo, game tyAM jAo-karmano pravAha te sarvatra ja che paNa e karmapravAhanI asara te ene ja thAya che ke jenAmAM Asakti che. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 AcArAMgasUtra mATe tasmAdasaktaH satataM kArya karma samAcara / to hAvarAma paramANoti pUrA || tethI anAsakata rahI satata kAryaparAyaNa rahevuM joIe. anAsakata puruSa karma AcaravA chatAM paratattvavikAsa pAmavAne adhikArI che. asaktabuddhiH sarvatra jitAtmA vigtspRhH| naiSkarmyasiddhiM paramAM saMnyAsenA'dhigacchati / / (28-ka6) Atmajita, nispRha ane anAsakta sAdhaka saMnyAsArA eTale ke muni padadhArA niSkarmA banI parama siddhine pAme che ane saMsAranAM baMdhanothI mukata thAya che. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa mATe bhAre ca cha ja vira dharA (2-4-1) savvaM giddhi pariNNAya esa vaNNate mahAmuNI aiacca savvato saMgaM paricchindiya bAhiragaM ca soyaM nimezA phuda mariddio (ka-4-8) AsaktinI be bAju--lAlasA ane vAsanAne dhIra puruSa dUra kare. Asakita ja baMdhana che ema jANuM enAthI para rahevA mathe che te ja mahAmuni che. ane te ja bAhya ane AMtarika baMdhane cheDI leke sAthe rahevA chatAM ane karma karavA chatAM niSkAma kahe che. esa maraNA pamuJcai, se hu diTThabhae muNI / logaMsi paramadaMsI, vivattajIvI uvasante; samie sahie sayA jae kAlakaMkhI parivvae / ane te ja mani nirbhaya thaIne lekamAMthI paramArtha zodhI, ekAntapriya, zAnta, vivekI, apramatta ane samayajJa thaIne kramazaH janmamaraNanI paraMparAthI mukta thAya che. Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hao AcArAMgasUtra tyAga ane anAsakti niSkAmavRtti-vAsanAtyAga anAsaktinA saMbaMdhamAM sAmAnya rIte lokone e khayAla che ke pratyeka karmo niSkAma rIte karavAM. je niSkAmane IcchA rahitapaNuM eTale ja artha karIe te te IcachA vinA pravRtti ja zakya nathI. niSkAmI paNa karmavegI te che ja. eTale IcchAne svIkAra karI vAsanA rahitapaNuM e ja niSkAmano artha ghaTADo rahyo. je ApaNe vAsanAnI mImAMsAmAM utarIe te te e carcA anaMta thAya. paNa sAmAnya rIteya avalokIye teya eTaluM te jaNAI Avaze ke vAsanAnuM sabIja baLI javuM e ghaNI ja UMcI bhUmikAnI vAta che. jenA darzananI apekSAe joIe te bAramA guNa- sthAne ja kaSAyonI sarvathA kSINatA hoI zake evuM pratipAdana che. je ke vAsanAmAMya gADha ke zithila saMskAronI apekSAe tAratamyatA to che ja. ATaluM vicAryA pachI be mAnyatAo ubhI thAya che (1) vAsanAne rokavA mATe nimittothI dUra rahevuM Avazyaka che. (2) nimittonI sAme jIvavA chatAM mAnavane sulabha evI prajJAzakti ane puruSArthathI vRttione AdhIna thayA vagara sthira rahevuM. AsaktityAga: eka Adarza pahelI mAnyatAmAMthI tyAgane Adarza khaDe thAya che ane bIjI mAnyatAmAMthI anAsakitano Adarza khaDA thAya che. A bemAM saraLa mArga kayo? ema have pUchavAmAM Ave che e ja javAba maLe ke prathama te kAraNa ke nimittothI para rahIne vRttine jItavAmAM je vIratA joIe che e karatAM nimittonI sAme rahI vRttine jItavAmAM anaMtagaNI vIratAnI jarUra paDe che. jaMgalamAM ke vasAtathI dUra rahI brahmacArI rahevuM, namra, niyamita ane nirmohI rahevuM saraLa che. dhana ke adhikAra na maLyo hoya ene karakasara ane sahiSNutA sulabha che. paNa ahIM tyAganuM dhyeya jemaNe raju karyuM che. e cakAve che ke ke tuM tyAgane atha padArthono tyAga kuTuMbakabIlAno tyAga karI jaMgalamAM bhAgI javuM ema na samajIza. tethI ja zrI AcArAMganuM sUtra Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa kahe che keH-naiva gAme naiva phaLe tyAga grAmyavAsa ke jaMgala-vAsamAM nathI paNa 'saMti pAsaha ' eTale ke tyAga AkitanA tyAgamAM che ema samaja. 31 tyAganI maryAdA ATaluM avaleAkayA pachI niSkAma karma ane tyAga bannenuM gauNa dhyeya te anAsikata ja che ema nakkI thayuM mAtra enI sAdhanApraNAlikAmAM je bheda rahyo che te e che ke eka mAnyatAthI e phalita thayuM jyAMsudhI pUrvAdhyAsa nuM jora heAya tyAMsudhI tamAre padArthoM ke nimittothI dUra rahevuM ane khIjIthI e phalita thayuM ke padArthaM tamArI pAse paDayA heya teAya saMyamI rahevuM ane anivArya AvI paDelAM kAMte kevaLa svasvAmitva rAkhyA vinA paNa Apattidharma gaNI bhAgavI levAM, athavA satkarmo karI enuM baLa ghaTADI nAkhavuM--parAjita karavAM. paNa jenI pAse navayauvanA suMdarI, eka kSatradhArI sattA, sarvAMga svAmitva, tanamaLa maneAbaLa ane sAdhanasaMpatti sAme hAvA chatAM nirvikArI, nihI, namra,:niSparigrahI, niyamita ane kSamAzIla rahevuM e kATigaNuM kiThana che, e saheje samajI zakAya tevI spaSTa binA che. A banne mAnyatAmAM banne kArTinA sAdhakAne samAveza che. eka svadha jIvI ane khIjA ceAgI. zrI AcArAMgamAM ene ** aNuvattu ane vastu eTale maryAdita tyAgavALA ane saMpU tyAgavALA tarIke ullekha thayA che. tyAganI vikRti: pAkhaDanI puSTi jo A banne mAnyatAne samanvaya sadhAya te eka sarvIMga dRSTi uMbhI thAya ane sarva prakAre saune AzvAsana maLe. prastuta prayAsa pazu e athe che. jo e uddeza bhUlAya teA anAsaktine nAme svacchaMda ane tyAgane nAme pAkhaMDa pASAya. jyArathI tyAganA nAmane 'hAu' bhayakara anyA ane raDatA chekarAne enI mA kAI rIte chAneA na rAkhI zake paNa " cUpa! khAvA AvyA ! " evuM kheAlatAM bhayabhIta anI cUpa thaI jAya evI leAka hRdayamAM UMDI chApa paDI tyArathI niSkAma karma yAganI dRSTi prajAne AzvAsanadAyaka, AkarSaka ane ,, Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMga sUtra AdaraNIya banI che. paraMtu jyAM sudhI bhAratavarSanuM jIvana zramajIvI ane sahaja saMyamI hatuM, yaMtravAdanAM AMdalane naheAtAM paheAMcyA, vilAsI saMskRti athavA vilAsI sAdhane naheAtAM maLyAM tyAM sudhI e dRSTine pakaDI rAkhavAmAM ya khAdha naheAtA, have yuga badalAyA che. tyAgamaya jIvana: vizvazAMtinuM kAraNa jIvananAM dhAraNa ane jarUriyAtA paNa badalAI gaI che. vijJAnanA Adarzo vikRta thayeA che. dharmAMte nAme ke rASTrotine nAme bhautikavAda pAMgare che. eTale e banne siddhAMtAnA Adara karyAM vinA cAlI zake tema nathI. bhAratavarSanAM eTalAM sadbhAgya che ke Aje e eka evI jIvanta mUrti dharAvI rahyuM che ke jenA jIvanamAM tyAga ane niSkAma kayAganA avirAdha sahacAra darzAvatI uSA jhaLakI rahI che. jagatane e uSAnAM pAna amRtamaya he ! 3ra * * * ATaluM kahyA pachI have Asaktine viSaya vicArIe. rasApabhAgecchA.ane sAM lipsA e e enA staMbha ke mULIyAM, je gaNIye te e che. AsaktinuM vRkSa emane ja laI te Take che. ajJAnanuM jala ane mehanuM AvaraNa (vADa) ene dhAraNa-pASaNa ApI rahyuM che. bannenI maryAdA ane vAstavikatA sApabhAgamAM khAdya padArthIthI zarUAta thAya che. kIDI, bhamarA, mAkhI, pazu vagere sAmAM jue, emanA parigrahanI maryAdA peAtAnA khArAka pUratI dekhAze. kAraNa ke svazarIra ane bahu teA nAnakaDuM kuTuMbazarIra e emanuM kSetra che. sAM'lipsAmAM paNa emanI maryAdA vikAratRpti arthe haze. maneAdravyanA vikAsa pachI mAnavasRSTi nIrakhIzuM te e rasA pabhAganA paNa vikAsa thayelA najare paDaze. mAnavanuM mana zrRMgArathI kramaza AgaLa vadhatAM TheTha zAMtarasa sudhI vikasatuM dekhAya che, mAnavanI sAM - lipsA kevaLa vikAra zamavAthI ja tRpta na thatAM AgaLanuM kSetra zeAdhavA matheche. citrakaLA, zilpazAstra, sthApatya, vijJAna, sAhityazAstra, nATaya vAgha,-ityAdi sAdhanasa MpattinuM mULa sauMdarya lipsAnA vikAsane Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 pariziSTa AbhArI che. Aje dekhAtAM sAdhanonI vipula ane vyavasthita sAmagrI raso bheganI sudhAnuM pariNAma che. chatAM hajuya tRpti nathI mATe ja e vikAsa tarapha gatimAna che ane e vikAsanI kudaratI sRSTimAM AvazyaktA anivArya che. paNa chevaTe vikasatAM vikasatAM jyAM e virAma pAme che ke pAmavAnI che enI zodha mATe ja nirAsakita ke tyAganAM sAdhane AdhyAtmika vaijJAnikoe prajAne ApyAM che. AdhyAtmika vijJAna rasa ane svAdane bhinna mAne che. sauMdarya ane AkArarUpane pRtha; mAne che. svAda e te jIbhane viSaya che. jIbha te rahI manane AdhIna ane mana rahyuM AtmAne adhIna. eTale AtmAnuM svAstha hoya te ja svAda rasa ApI zake. sArAMza ke rasa e AtmAnubhavajanya che, padArthajanya nahi. e ja rIte sauMdarya paNa AtmA che. zarIravaidha nahi, AthI ja eka aMgreja tattvajJa paNa e ja bhAkhe che ke " Beauty is to see not to touch- sauMdarya e nirIkSaNana-vedana-anubhavano ja viSaya che. ene bhogavI ke sparzI zakAya ja nahi. AthI phalita e thayuM ke rasepabhogecchA ke sauMdaryalisAnI vikRti e ja Asakita ane emanI saMskRti e ja anAsakti eTale rasopabhogecchA ke saundaryalisAne anAsakti ke tyAga koI paNa tarachoDatuM ke tiraskAratuM nathI, tema khuMcavIye letuM nathI. mAtra vAstavika svarUpa nIrakhavAnuM AvAhana kare che. ATaluM samajyA pachI tyAgano "hAu" bhayaMkara nahi lAge paNa mAtAnA khoLA samo mIThe lAgaze. 1 A rasane jaina paribhASA pramANe ajIvane guNa keI na kalpI le ! gItAjI kahe che ke:-"viSaya vinivarnanta nirAdhAra ni: rasava" svAdendriyAdinA viSaye svAda nahi levAthI nivRtta thAya che paNa ethI enA paranI rasavRtti jatI nathI. 2 viSacajanya saMdaryalipsAthI thatA patanane krama juo-2-6-2 thI ane AcArAMgasUtra-2-1-1 thI. e jevAthI sthitaprajJanA lakSaNonIye banne vaccenI samAnatAnuM bhAna thaze. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra eka mAnyatA evI che ke karmomAM pApa che mATe A banne mAnyatAomAM satyAMze che kharAM paNa tenAM Avazyaka che. 34 zrI bhagavadgItA (3) anAsaktinI dRSTi niyatasya tu saMnyAsaH karmaNo nopapadyate / mohAttasya parityAgastAmasaH parikIrtitaH / / (18-7) niyata thayelAM. karmAMnA tyAga thaI zake ja nahi. ane jo ka'thI mUMjhAIne kAI enA tyAga kare te te tyAga tAmasa tyAga gaNAya. . niyataM saGgarahitamarAgadveSataH kRtam / ajJeSNunA me cattatsavimukhyate / / (68-23) niyata ane sAttvikakama paNa te kahevAya che ke jemAM Asakti, rAgadveSa ke lecchAne samAveza nathI. : , paNa kAI ka`thI ja Dare teA ene mATe kahe che keH-bhAI ! karrathI na Dara. * saraMmana duHa ' saMsAra ane duHkha karmAMthI nahi paNa ArbhathI thAya che. mATe AraMbhathI nivRtta thA. * nicata karma krAne kahevAM ane aniyata kAne kahevAM ? e eka gabhIra prazna che. ane sAdhakanI buddhi AmAM ghaNIvAra aniyata karmIne niyata TharAvI ke niyatane aniyata TharAvIne ThaMge ca che kharI, paNa sAmAnya rIte niHsvArtha bhAve karmo karavAnI Teva pADavAmAM Ave te enuM antaHkaraNa satya jaNAvavA cUke nahi. pachI e nAda.sAMbhaLavA ke nahi e enI icchAnI vAta che. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 35 pariziSTa karmone tyA kare ane anAsakti eTale satkarmo karavAM. sago samajavA mATe baMnenI daSTione samanvaya kare zrI AcArAMga (3) tyAganI daSTi kammuNA sa-phalaM daTTha tat fja kAI vejA (4-4-1) niyata karma saphaLa ja che e joIne te pratye je virAgabhAva dhAraNa kare che te ja sAce vedavidra-jJAnI jANavo. taM parinnAya mehAvI vidittA loga, vattA #* te mag fiaaN (rU-2-24) medhAvI puruSa vivekapUrvaka samajIne lekaci tarapha na DhaLatAM AtmAbhimukha thaIne varte kAraNa ke AtmAbhimukhatApUrvaka thaeluM karma karmabaMdhanuM kAraNa banatuM nathI. tamattA ja ra aa -arthAta je satyadarzI sAdhake che te pApakarma karatA nathI, e uparanI vAtane Teke Ape che. jJAnIjanene mATe to "je karavA te sivA" (4-2-1) je ajJAnIone karmabaMdhananuM sthAna hoya che te ja saMvaranuM sthAna bane che. eTale je karmonA be bheda che; mULakarma ane agrakarma athavA gADha karmabaMdhana ane zithila karmabaMdhana kahyuM che ke - A zrI AcArAMganI paribhASAmAM lokasaMjJA ane lokeSaNa zabdano prayoga bahoLA pramANamAM thayuM che, ene artha AgaLa ApavAmAM Avyo che. sAmAnya rIte pratyenI pAchaLa svArtha, mAna, prazaMsA, pUjA ke pratiSThAdinA garbhita hetuo pratyeka kAryomAM hoya che. ene tyAga e ja lokaeNSaNane tyAga. phaLatyAgamAM paNa A ja dRSTibindu pradhAnapaNe hevuM ghaTe. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 AcArAMgasUtra yuktaM karmaphalaM tyaktvA zAntimApnoti naiSThikIm / kayu kAmarkha che to nivadhyate | (-22) je karmaphaLane tyAgI, karmamAM udyamavaMta thAya che te karma karavA chatAM naiSThika zAnti pAme che. paNa jenI phaLamAM Asakita che te sAdhaka karma na karavA chatAM, nivRtta rahevA chatAMye karmabaMdhanathI baMdhAya che. yogayukto vizuddhAtmA vijitAtmA jitendriyH| ramata-mUtatimAM sunna ira trine che (7) AtmavijetA, indriyajita ane sarvabhUte upara samabhAva rAkhanAra puruSa karma karavA chatAM niSkarmA gaNAya che. e karmalepathI lepAta nathI. have ApaNe gItAnA niSkAma karmavegane ane zrI samatA, samabhAva ke samyakatva tarIke ane bhagavatI gItA samabhAva nama " ( -48) samatva eja yoga kahevAya che. ihaiva tairjitaH sargo yeSAM sAmye sthitaM manaH / nirdoSaM hi samaM brahma tasmAd brahmaNi te sthitaaH|| (-5-19) jemanuM samatAmAM mana che teone Akho saMsAra jitAelo che. 1 zrI gItAjInI sAdhanA paNa ahIMthI ja zarU thAya che. bhagavAna kRSNacaMdra pArthane kahe che ke "cothaH 3 jA " paNa yoga zuM ? enA uttaramAM kahe che ke "samaleM co 3cate' samatva e jaga. sAdhanAnA prAraMbhathI mAMDIne siddhi sudhI uttarottara bhUmikAe paNa A samatvanuM sthAna rahe ja che. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa aggaM ca mUlaM ca vigiJca dhIre / palicchindiyANaM NikammadaMsI / ( 3-2-5) agraka ane mULa karmanA bhedanA viveka karI karmo kara. . evAM karmo karavAM chatAMya e sAdhaka niSkarmo kahevAya che. paNuM niSkarmA zabdanA kAI durupayoga na kare e mATe kahe che ke--je puruSa niSkamAM heAya che te niyata athavA saheja kA kartA hoya che. akammassa vavahAro Na vijjai kammuNA uvAhI jAyai / ( 3-1-3 ) niSkarmAnA jIvanamAM upAdhi ke dhamAla hotI nathI temaja laukika dekhAva paNa hAtA nathI. enuM zarIra mAtra yAgakSetranuM vAhana hoya che. AcArAMgamAM varNavelA tyAganA pAyA ke jenA jainadanamAM jImAM samatva tarIke jenA nirdeza che tenI tulanA karIe: 6 37 (4) samatA samiyAe dhamme ariyehiM pavedite ' ( 5-3-2 ) samatAmAM ja dharma che 'ema Aryoe prarUpela che.' jaM sammaM ti pAsai taM moNaM ti pAsai jyAM samyaktva che tyAM ja munipaNuM che. 2 zrI AcArAMgamAM paNa sacavathI ja jaina sAdhakanI dIkSAnA prAraMbha thAya che ane enI parAkASTA e ja siddhi manAya che. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra zrI bhagavadgItA samabhAva Atmaupamyena sarvatra samaM pazyati yo'rjun!| sukhaM vA yadi bA duHkhaM sa yogI paramo mataH // 6-32 / / ' priya pArtha ! AtmasamAnabhAve je sarvabhUte pratye varte che tathA sva ke paranA sukha ke duHkhamAM paNa samabhAvI rahe che te zreSTha yogI gaNAya che. suhRnmitrAyudAsInamadhyasthadveSyabandhuSu / sAdhu thai ra vrg samajuti | (8) mitra, sakhA, zatru, udAsIna, madhyastha, dveSI abAMdhava, sAdhusanta ke pApI e sarva upara je samAna buddhi rAkhI zake che te ja sarvazreSTha sAdhaka che. samabhAvanuM vartana be rIte jIvanamAM utArI zakAyarUpe. samabhAvI puruSa, nekara, cAkara, bhAI-bhAMDuM kaI upara mAphaka ja enA tarapha varta e kriyAtmaka samabhAva gaNAyakaratAM tenA prati madhyasthatA ke sahiSNutA keLave e Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa zrI AcArAMga samatA tamhA paNDie no harile, mo kujje bhUehiM kAkhA hida sAthe mig gyAnuparata (2-8-2). paMDita sAdhaka pratyeka jIvonAM sukha-duHkhano viveka jANI sarva bhUto upara samabhAva rAkhe che. koIne duHkhI joI te harSita thatA nathI tema kAIne sukhI joI kupita thato nathI. lo kara lo baje? (--1) samabhAvIne harSa che ane zeka che ? NAraiM sahae vIre, vIre no sahae riN| mije , taIM ghare (ra--6) e samabhAvI sAdhaka vIra ane sthirabuddhi (sthitaprajJa) heya che tethI enuM citta kaI paNa saMjogomAM Asakata thatuM nathI. ane Asakti ja zeka ane harSanuM kAraNa che. che. (1) kriyAtmaka rUpe ane (2) bhAnatA ke vicArAtmaka krodha, TheSa ityAdi na kare eTaluM ja nahi paNa pitAnI ane keInA dharmavicArene ke mAnyatAone paNa droha na vicArAtmaka samabhAva kahevAya. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra zrI bhagavaddagInA syAdvAda syAdavAda jenadarzananuM te sarvottama aMga che epaNa oLakhavAmAM Ave che. keTalAka zANu gaNAtA vidvAnone paNa syAdbhavAdanuM ullekhe che. padArthonI bhinna bhinna bhUmikAmAM rahelA sAdhakaneane mAnyatAbheda hovA chatAM avirodha rIte emane A dhyeyane anulakSIne gItAne saMnyAsanuM mAhAtmya joIne niSkAma karmayogane svara ucca pokAryo che. arjunanA prathama ja praznamAM bhagavAna kRSNacaMdra syAdvAdanAM dvAre khullo mUkatAM kahyuM che ke - saMnyAsaH karmayogazca niHzreyasakarAvubhau (5-9) sAMkhyayogau pRthagbAlAH pravadanti na pnndditaaH| vmathAsthita vaccagumacoviMte I (-) * sve sve karmaNyabhirataH saMsiddhiM labhate nrH| 18-45 saMnyAsa ane karmavega ane uttama che, jyAre laukika kahevata pramANe dUdhamAM ane dahIMmAM paga rAkhavA jevuM A kathana ajunane mUMjhavaNamAM nAMkhI dIdho tyAre eNe pharIthI pUchyuM ke bhagavan! sAcuM nizcita kahone ke uttama kaNa? enA uttaramAM zrI kRSNacandra kahe che ke, bhAI! emAM kazuM gabharAvA jevuM nathI. sAMkhya ane yoga eTale Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa. zrI AcArAMga - syAduvAda suvidita che ja, ene anekAntavAda athavA apekSAvAda tarIke rahasya na samajAtAM emaNe ene ghaNe sthaLe vikRta rIte emanAM emanAM dRSTibinduo joIne e e mArga dekhADavo vikasavAnI taka ApavI e ekAntavAdanuM dhyeya che. sarvathA mAnya hovA chatAM zrI kRSNacaMdra arjunanI bhUmikA vastu aneka dharmAtmaka che. e vAtanI spaSTatA dvArA zrI AcArAMga syAddavArane siddhAnta samajAve che ke - iha ege vAyAo vippauJjanti taMjahAHasthi loe, Natthi loe; dhuve loe, adhuve loe; sAie loe, aNAie loe; sapajjavasie loe, apajavasie loe; sukaDe tti vA, dukkaDe tti vA; kallANe tti vA, pAve tti vA; sAhu tti vA, asAhu tti vA; siddhi tti vA, asiddhi tti vA; Nirae tti vA, aNirae tti vA ! (8-2-2) samiyaM ti mannamANassa samiyA vA asamiyA kA samiyA vA hoi uvehAe (5-5-6) A vizvamAM lekarucinI vicitratA pramANe bhinnabhinna vAda, mato tathA mAnyatAo pravarte che. ane temAMnI keTalIka te upalaka daSTie paraspara viruddha paNa dekhAya che. jemake -lekanuM astitva ane nAstitva, lokanuM niyatva ane anityatva, lekanI aMtatA ane anaMtatA vagere. kaI satkarmomAM, koI duSkarmomAM, kaI kalyANamAM, Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 AcArAMgasUtra , ke niSkAma karmayoga ane saMnyAsa e be vastu bALakane ja bhinna lAge che, paMDitene nahi kAraNa ke e bannenuM dhyeya te eka ja che. yegyatAnusAra mANasa egya mArga pakaDI le che ane saMsiddhine pAmI zake che. nizcala zraddhA * zraddhAvallabhate jJAnaM tatparaH saMyatendriyaH / jJAnaM labdhvA parAM zAntimacireNAdhigacchati // -4-39 saMyamI ane vyAkuLa sAdhaka paNa zraddhAthI ja jJAna ane e. jJAna pAmyA pachI turata ja zAti meLavI zake che. sArAMza ke samyajJAnanuM mULa zraddhA che. ajJazcAzraddadhAnazca saMzayAtmA vinazyati / / nA'yaM loko'sti na paro na sukhaM saMzayAtmanaH // 4-40 ajJAnI ke azraddhALu prAyaH sarva kSetramAM hamezAM saMzayazIla rahe che eTale cittanI DAmADoLa sthitimAM sukha pAmI zakatuM nathI tema A leka ke paraleka viSe kazuM jANuM paNa zakatA nathI. vAratA au ma ma mama: pArtha! -rUA. priya arjuna! namAlo thA mAvIra bana. 1 zraddhAnAM aMga be (1) vIratA ane (2) arpaNatA. kAraNa ke nirbaLa, svArthI avivekI, abhimAnI ke daMbhI puruSa zraddhA karI zake nahi ane kare to TakI zake nahi. Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa kaI pApamAM pravRtti karatA najare paDe che. koI sAdhujana to kaI pApI, koI siddhine mAnanAra, kaI nahi mAnanAra, koI karmajanya phaLathI narakAdi gatine mAnanAra, keInahi mAnanAra paNa najare paDe che. A badhI mAnyatAo daSTibhedamAMthI pedA thaelI che. A mata sAce ke te mata sAce, A uttama ke te uttama, e mAtra daSTibheda che. jene samyagdaSTi che tene sarvathA samyagU maLe che. syAdvAdanI cAvIthI daSTibhedanI bhinnatA bhedI zakAya che ane samyakatvanI prApti thaI zake che. nizcala zraddhA jAeM *saddhAe Nikkhante tameva sajupahiyA, triAdittA vira.-(-rU-) sAdhaka je zraddhAthI sAdhanAmArgamAM praviSTa thAya te bIjI zaMkAene choDI daIne tene ja nizcayapUrvaka pALe, kAraNa ke sAdhanAnI sthiratA zraddhAthI ja thAya che. vitigicchaM samAvaNNeNaM appANeNaM To Dha samAE -(-9-2) saMzayAtmA samAdhi (zAnti) pAmI zakatA nathI. . vIratA gyA madarda (2-rU-2) sAdhanAnA A mahAmArge vIra puruSo ja cAlI zake che eTale vIratAnI prathama AvazyakatA che. - - - - samakti ke samatvanuM mULa zraddhA che. zraddhA vinA sAdhaka sAdhanAmAM praviSTa thaI zake nahi ema bane mAne che. Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 AcArAMgasUtra (8) satyArAdhanA ahIM. sAdhakane prazna thAya che ke zraddhA kAnA upara- svAvalaMbana e (1) satya ane (2) satyanA jIvanta svarUpamAme saraLa vrajJA-(18-66) mAre ja zaraNe Ava. cetasA sarvakarmANi mayi saMnyasya matparaH / 18-57 citta ane sarva karmAMne mArAmAM samarpaNa karI de. kANuM ke maccittaH sarvadurgANi matprasAdAt tariSyasi / 18-58 mArAmAM lIna banatAM mArA prasAdathI tuM kaSTAne tarI jaIza. ahaM tvA sarvapApebhyo mokSayiSyAmi mA zucaH / 18-66 priya arjuna ! tuM mArAmaya banI jA. huM tane sarva pApAthI cheADAvI mUkIza. satyanI AjJAmAM vartavuM eTale brahmacarya priya, apramatta, sahiSNu, ahiMsaka, saMyamI, ekAntapriya ane tapasvI banavuM. < 1 zrI AcArAMgamAM jyAM satyanA prayoga che tyAM zrI gItAjImAM ' huM vAMcI zabdanA prayoga che trUtlRmAM prabhutvanuM Ara paNa che eTale ke tyAM satyanuM sAkAra svarUpa che. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 45. satyArAdhanA karavI? zraddhAnuM avalaMbana zuM? uttara maLe che ke zradheya saguru pUrNa arpaNutA vinA satyArAdhanA sulabha nathI. mAma dharma -2 mAre jaina dharma AjJA upara ja nirbhara che. mAnadira mehAvo che rU-4 7 buddhimAna ane zraddhAthI puruSe hamezAM AjJAparAyaNa rahevuM ghaTe. purisA! saccameva samabhijANAhi ! saccassa ANAe uvaTThie mehAvI mAraM tarai, sahie dhammamAyAya te samaugusa;A rU-rU-rU aho ! sAdhaka ! tuM satya upara pUrNa pratIti rAkha. satyanI AjJAmAM utsAhavaMta thaelo dhImAna sAdhaka zraddhAvihita dharmanuM avalaMbana laI satyane pAmI saMsArane tarI jAya che. saJcammi dhiI kuvvahA, etthovarae mehAvI __ savvaM pAvaM kammaM jhosei (2-1-7) satyamAM dhairya rAkhI je buddhimAna sAdhaka satyamAM sthira thAya che te sarva pApakarmone dUra karI zake che. logaM ca ANAe abhisameccA akuobhayaM / (3-4-5) je satyanI AjJAmAM che ene jagatamAM keIno ya bhaya nathI rahe e sarvathA sanAtha ane nirbhaya che. 1 ArAdhanA, arpaNatA ke bhakti eka yA bIjA svarUpe eka bhAvanAnAM ja sUcaka che. paraMtu bhaktine nAme kAI aniSTa tatva na pesI jAya eTale zrI AcArAMgakAra satyanI ArAdhanA karI vyaktipUjA nahi paNa guNapUjA batAve che. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra (9) brahmacarya buddhyA vizudhyA yukto, dhRtyAtmAnaM niyamya ca / zabdAdInviSayAMstyaktvA rAgadveSau vyudasya ca // 18-51 sAdhaka pavitra bhAvanAthI ame dhIrajathI yukta thaI AtmasaMyamI bane ane zabdAdi viSayone tajI rAgadveSane ghaTADe. viSayasaMyama e ja sAdhanAnuM jalasiMcana kare che. ene vinA sAdhanAnuM vRkSa sukAI jAya, karamAI jAya ane anta paDI jAya. viSayanirodha upara eTaluM badhuM mahattva zA mATe ? enA uttaramAM zrI gItAjI jaNAve che ke - dhyAyato viSayAnpuMsaH saMgasteSUpajAyate / saMgAtsaMjAyate kAmaH kAmAtkrodho'bhijAyate // 2-62 krodhAdbhavati saMmohaH sNmohaatsmRtivibhrmH| smRtibhraMzAd buddhinAzo buddhinAIitpraNazyati // 2-63 viSayaciMtanathI Asakti utpanna thAya che. AsaktithI kAmavikAra uddabhave che. vikArathI Aveza janme che. AvezathI saMmeha ane saMmehathI smRti naSTa thAya che. sadabuddhino nAza thaye eTale vAstavika jIvana jevuM kazuM rahetuM nathI, bhAvamaraNa thAya che. (10) viveka-jAgRti apramattatA yA nizA sarvabhUtAnAM tasyAM jAgati sNymii| yasyAM jAgrati bhUtAni sA nizA pazyato muneH|| 2-69 Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa brahmacarya jassime sadA ya rUvA ya, gaMdhA ya, rasA ya, phAsA ya, ahiMsamannAgayA bhavanti, se AyavaM, NANava, veyavaM. madhuM, caMmI (3-2-3) jeNe zabdAdi viSayane vivekapUrvaka jANuM tanyA che te ja AtmavAna, zAnavAna, davAna, dharmavAna ane brahmajJa kahevAya che.. je gune te mUDha che, je mUtrAze te 2-2 viSaye e ja saMsAranAM mULa kAraNabhUta che ema kema ? enA uttaramAM kahe che ke:-- gurU se kAmA, tao se mArassa anto, tao se dUre / e brahmacarya bhayaMkara che. kramazaH te dvArA AdhyAtmika mRtyu thAya che. ane AdhyAtmika mRtyu thayuM eTale ja e sAdhaka sAdhanAthI patita thayo samajo. - (10) viveka-jAgRti apramattatA appamatto kAhiM uvarato pAvakammehiM / 3-1-9 savvato pamattassa bhayaM, appamattassa Natthi bhayaM / 3-4-3 Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra jyAM jagatanA sarva jIveAnI nizA che tyAM saMyamI puruSa jAgrata che ane jyAM jIvA jAge che tyAM vivekI muni udAsIna rahe che. saMsAranA jIve jAgeA e A sUtrano bhAva che. 48 pUrvAdhyAsAvRttine viSayA tarapha vAraMvAra kheMcI jAya che mATe sadA apramatta-jAgrata rahevuM joIe. (11) sahiSNutA samaduHkhasukhaH svasthaH samaloSTAzmakAMcanaH / tulyapriyApriyo dhIrastulyaniMdAtmasaMstutiH // mAnA'pamAnayostulyastulyo mitrAripakSayoH / sarjaramatyanI guNAtItaH sa 3nyate // 2o-ra4-ra9 / / sukha Ave ke duHkha Ave paNa je AtmalakSI rahI priya, apriya, nindA, stuti, mAna, apamAna tathA mitra ke zatrunA prasaMgamAM samabhAva vedI sarvAra'bhathI mukata rahe che te ja guNAtIta kahevAya che. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa je apramatta puruSa che tene vikAra paDato nathI. ane te puruSa pApakarmothI virata thAya che. pramAdIne sarvatra bhaya che. apramAdI sarvatra nirbhaya che. sAja-parama-wift To paNa sAcA viA. Ayagutte sayA dhIre jAyA-mAyAe jAvae // (3-3-4) mekSambeyI jJAnI puruSa kadI paNa pramAda na kare. Atmagupta dhIra banI dehano mokSanA sAdhanarUpa mAnI nirvAha kare. suttA amuNI, muNiNo sayayaM jAgaranti / 3-1-1 ajJAnIjano sadAya sUtelA che. jJAnIjane satata jAgRta rahe che. (11) sahiSNutA jAvajjIvaM parIsahA uvasaggA ya sNkhaay| .. saMvuDe dehabheyAe iti panne hiyAsae / savvadvehi amucchie Au-kAlassa pArae / tiikkha paramaM naccA vimohannayaraM hiyaM // ' (8-8-ra-) Atma-saMyama jALavI dehanI paravA na karatAM jIvanaparyata saMkaTa sahevAM joIe. titikSAmAM ja sarvottama Atmahita samAeluM che. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra (12) ahiMsA vAstavika rIte te jainadarzananI vyAkhyA pramANe daza prANA paikI kAIpaNa prANanA nAza karavA, karAvavA ke hA ke karmathI hA, paNa te hiMsA ja che. krizciyAnITI vyakta jJAnamayI cetanAvALA prANAnI trasa anne prakAranA jIvAnI hiMsAmAM mAne che. ahuisAnI tarI Ave che. adveSTA sarvabhUtAnAM maitra: haLa va = 62-2 kAI paNa jIvA upara dveSa na kareA. sarvabhUtA? pratye mitrabhAva ane anuka`pAbhAva rAkheA. Atmaupamyena sarvatra samaM pazyati yo'rjuna ! | mukyuM vA ri vA vuDavuM sa yonI 52mo mataH / / phrUra peAtAne jema jIvana, sukha, sanmAnAdi priya che tema saune priya che mATe he ! arjuna ! je satra samabhAvathI jue che te ja ceAgI che. sarvabhUtasthamAtmAnaM sarvabhUtAni cAtmani / IkSate yogayuktAtmA sarvatra samadarzanaH // 6-29 sarva jIvAne AtmasamAna mAnI je yAgaprayukta thAya che satra samadRSTi rAkhI zake che. sarvabhUtasthitaM yo mAM bhajatyekatvamAsthitaH / 6-31 sarvAM jIveAmAM huM (satsvarUpa) eka rUpe rahelA chuM ema jANe. 1 bhUta eTale vanaspatinA jIvA, prANa eTale vikalendriya jIvA, jIva eTale paMcendriya prANIe ane sattva eTale pRthvI, pANI, vAyu ane agninA jIve. Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa (12) ahiMsA mattA vyApa hiMsA" arthAta pramattayogathI jANatAM-ajANatAM amedave, pachI te manathI hA, vANuthI hiMsAmAM hiMsA mAne che. paNa zrI gItAjI sthAvara ane e vistRta vyAkhyA che. temAM jaina saMskRtinI UMDI chApa nijjhAittA paDilehittA patteyaM pariNivvANaM savvesiM pANANaM, savvesiM bhUyANaM, savvesiM jIvANaM, savvesiM sattANaM asAyaM apariNivvANaM mahabbhayaM dukkhaM tti bemi / (1-6-2) pratyeka jIvonI zAntinuM lakSa rAkhe. azAnti saune duHkhakara che, bhayaMkara che. sarve paNa pikA, jussAvA, Tu-viTA, appiya-vahA, piyajIviNo jIviuM-kAmA, savvesiM tva ciMA 2-10-22 sau jIvone jIvana ane sukha priya hoya che ane duHkha, ane vadha apriya hoya che. kAraNa ke badhA jIvone jIvana priya hoya che. kAI maravA cAhatuM nathI. kharI rIte te- __tumasi nAma taM cevaM jaM hantavvaM tti manasi / jene tuM haNavA yogya mAne che te tuM pite ja che. sArAMza e che ke bIjAnI hiMsA karatAM pahelAM tuM tArA AtmAne haNIne pachI ja bIjAne haNI zake che. Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra (13) saMyama asaMyatAtmanA yogo duSprApa iti me matiH / vazyAtmanA tu yatatA zakyo'vAptumupAyataH // -6-36 asaMyamI sAdhaka sAdhanAmArgane pAmI zakatuM nathI paNa je saMyamI ane prayatnazIla che te upAyadvArA turata ja gArAdhanA karI tapazcaryA yogI yuJjIta satatamAtmAnaM rahasi sthitaH / ekAkI yatacittAtmA nirAzIraparigrahaH / / 6-10 yogIpuruSe hamezAM ekAtavAsasevI, tapasvI ane niSparigrahI banI sAdhanA karavI. mUDhagrAheNAtmano yatpIDayA kriyate tpH| parasyotsAdanArtha vA tattAmasamudAhRtam // 17-19 paraMtu mUDha rUDhithI ke pIDApUrvaka bIjAnA akalyANa mATe ke evI dUSita IcchAthI AdareluM tapa e tAmasika tapa che. mATe eka AtmalakSI tapa ja hovuM ghaTe. A sivAya sthitaprajJa muni tathA sAdhakanAM lakSaNe zakAya tema che. ahIM vistRtathI ApyuM nathI. A upasAmyavAcI valaNa che tene spaSTa khayAla AvI jaze. mAguM chuM. AmAM zAbdika ekatAneya samAveza che. Ane * pUrNa ahiMsA saMyama vinA zakya nathI. Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 53 (13) saMyama appamatto kAmehiM, uvarao pAva-kammehiM maro varALa -rU-2- vIra sAdhake pApakarmothI viramIne apramatta ane jitendriya banI saMyamamAM pravRtta rahevuM joIe kAraNa ke asaMyamI mATe sAdhana nAno mArga duzcara che pachI bhalene te vIrapuruSo kAM na ho ? tapazcaryA iha ANA-kaMkhI paMDie anihe| maegi sAveTi puche rararara -(4-rU-4) sapuruSanI AjJAno pAlaka paMDita keIpaNa jAtanI vAsanA ke bhautika IcchA rAkhyA vagara eka AtmannitinuM lakSa rAkhI dehadamana kare. jahA juNNAI kaTThAI havvavAho pmtthi| gvamatta-rasamagi forNe che -(7-3-6) jema jIrNa lAkaDAMne agni jaldI bALI nAMkhe che tema je Asaktirahita ane AtmalakSI sAdhaka hoya che te karmone jaldI bALI nAMkhe che. -dvArA nAnI moTI aneka sAdhanA-praNAlikAnuM sAmya tAravI rathI have zrI AcArAMga ane zrI bhagavadgItAnuM keTaluM haju paNa huM eka navIna daSTibindunuM sAmya ahIM ApavA -nakaze prathama pRSTha upara doravAmAM AvyuM che. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA bdi ka.. pariccheda (3) samAnArthaka sAmAnya ya Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra zAbdika zrI bhagavaddagItA yasya sarve samArambhAH kaamsNklpvrjitaaH| jJAnAgnidagdhakarmANaM tamAhuH paNDitaM budhAH // -4-19 jeNe kAma-saMkalpa rahita sarva samAraMbhane jANyA che tene ja jJAnI puruSa jJAnarUpI agnithI dagdha thaelA karmavALA ane buddhimAna sAdhaka tarIke oLakhe che. yA nizA sarvabhUtAnAM tasyAM jAgati sNymii| yasyAM jAgrati bhUtAni sA nizA pazyato muneH / / -2-39 sarva jIvonI jyAM rAtri che tyAM saMyamI jAge che ane jyAM jagatanA jIva jAge che tyAM saMyamI UMghe che. uddharedAtmanAtmAnaM nAtmAnamavasAdayet / . Atmaiva hyAtmano bandhurAtmaiva ripurAtmanaH // bandhurAtmAtmanastasya yenAtmaivAtmanA: jitaH / anAtmanastu zatrutve vartetAtmaiva zatruvat / / AtmAthI AtmAno uddhAra thaI zake che. mATe AtmAnuM patana na kare. AtmA ja AtmAno zatru che. jeNe pitAno AtmA jItyo che teno e baMdhu che paNa je vRttine adhIna thaI AtmAne jItI zakyo nathI teno AtmA zatru samAna che. ATalIya rUparekhA pachI zrI gItAjI ane zrI. ema che. paNa A pachI jIjJAsu sAdhakane bhAratIya darzane jijJAsA thAya e svAbhAvika che. AthI A dRSTi dhyAnamAM AvatA prakaraNamAM karIzuM. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa pa7 57 -samanvaya zrI AcArAMga jassete logaMsi kamma-samAraMbhA parinnAyA mavati vidu muLa parijhargha- -tti remikA -6-2-1 A lokamAM jeNe karma-samAraMbhone jANyA che te ja karmayogI ane muni sAdhaka gaNAya che ema huM kahuM chuM. suttA amuNI sayA, muNiNo sayA jAgaranti / 3-1-1 jyAM ajJAnIjano sutA che tyAM jJAnIjano sadAya jAgRta che. kasehi appANaM, jarehi appANaM / -4-3-5 tujaiva te sAruM 3TI -2-4-8 purisA! tumameva tumaM mitta kiM bahiyA mittamicchasi ? -3-3-10 tuM tArA AtmAne kasa. AtmAne ja dama, tuM pite ja tAruM saMsAra-zalya kADhavAne samartha che. he ! Atmana ! tuM ja tAre mitra che. bahAranAM mitrone kyAM zodhI rahyo che ? AcArAMga sUtra vaccenI sAmyatAno khyAla AvI jAya ane jaina saMskRti vacce zuM saMbaMdha che. te jANavAnI rAkhI SadarzananI saMkSipta chatAM sarvavyApI mImAMsA Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sa..............nI saMkSipta-mImAMsA prastuta prasaMge ApaNe SaDjhananI TUMka mImAMsA karIeH A lekhamAM ghaNuM evuM che ke je sAdhaka na vAMce toya cAlI zake. viziSTa jijJAsune ema paNa IcchA rahe ke e zuM haze ? ane joIe. A daSTie A lekha lakhuM chuM. padanone ItihAsa padarzanano itihAsa ghaNo ja ramUjI che. e darzane aitihAsika dRSTie samaya mukarara karavAnuM ahIM prastuta nathI. ItihAsakAro hajI e samaya paNa nizcita karI zakyA nathI. e saMzodhanano viSaya che, chatAM tattvaciMtananI daSTie ane mArI dRSTie ene ati mahatvanuM sthAna paNa nathI. ItihAsaze dhananI dRSTie che paNa emAM ja gUMcavAI rahevuM e sAdhakane mATe te yogya nathI ja. ItihAsa sahAyaka che, maulika nathI. tattva ke siddhAMta ja maulika che. darzananuM nAma ane e viSayano rasa te eka sAmAnya vAcakathI mAMDIne vidvAna varga sudhI hoya e svAbhAvika che. ahIM to ene kramika vikAsa ApavAmAM Ave che. Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - 59 dazanono kRmika vikAsa darzana eTale daSTi. aMdhazraddhAnI sAme yuktivAdanuM je avirAma yuddha cAle che enuM ja nAma darzana. A darzane kyAranAM che e nizcita kahI zakAya nahi. saMzodhako ema mAne che ke prAthamika dazAmAM mAnavasamAja jyAMsudhI adhyAtmavAda ke tattvaciMtana karavAnI yogyatA nahotA dharAvato tyAM sudhI karmakAMDa Adhipatya jamAvatuM ane e karmakAMDanI jaTilatA pachI koI eka samaye adhyAtmavidyA ane tattvaciMtanano vikAsa thayo eTale karmakAMDanI sAme enuM yuddha maMDAyuM ane adhyAtmavidyAnA yugano prAraMbha thayo. I. sa. pUrve 1500 varSathI mAMDIne bhAratano prAcIna yuga zarU thAya che. tyArabAda 1000 varSe madhyamayuga ane tyArabAda musalamAnI humalA pachI nUtanayuga zarU thAya che. e bhAratanA prAcInayuga pahelAM AryasaMskRtinuM zuM svarUpa hatuM ? Aryo kayAMthI ane kayAre AvyA? vaidika saMskRtine ugama ane vikAsa kyArathI thayo ? bebilonIyana saMskRtinI sAthe vaidika saMskRtino meLa che ke kema ? sumerIyana saMskRti ane bebIlenIyana saMskRtine zo saMbaMdha che? ityAdi. je ke e itihAsa paNa haju saMzodhanano viSaya che paNa e jJAtavya che, ene mATe ahIM carcA prastuta nathI. ahIM te huM prastuta sUtrane saMbaMdha dharAvatI vAtene aMge ja Sadarzanano prazna carca chuM. zramaNa bhagavAna mahAvIrano kALa eTale I. pU.pa7 no kALa. ene samAveza madhyayuganI AdimAM ja thAya che. bhagavAna mahAvIra ane bhagavAna buddha bane samakAlIna hatA, je ke emanA pahelAM paNa AdhyAtmika ciMtana, tapanuM anuSThAna ane jIvadayAnI bhAvanA : e to ochA vadhu pramANamAM hatAM ja. jaina saMskRtine ugama prAcInatama che. zramaNa pArzvanAtha to aitihAsika puruSa che. eTale e saMskRtinAM bIje ropAyelAM to hato ja paraMtu vaidika maMtra ane brAhmaNayuganA vistRta ane jaTila karmakANanuM vyApaka jera hAI e saguNanI pUjAne e95 sthAna hatuM. Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra prasiddha cha dAnikA ApaNane SaDdarzananuM nAma letAM sAMkhyAdi darzanAnuM nAma yAda Ave che. kAraNa ke itihAsa ane sAhityanI dRSTie e nAmeA cheka najIka che. chatAM bhagavAna mahAvIranA samaye paNa darzane tA hatAM ja. emanA samakAlIna bhagavAna buddhanA prAraMbhika sAhityamAM ene ane enA praNetAone ullekha A rIte maLe cheH-- 60 (1) pUraNa kAsyaya--jene akriyAvAdI tarIke eLakhavAmAM Ave che. :(2) makakhalI geAsAlaka--A vAdane saMsArazuddhivAda ke niyativAda kahevAmAM Ave che. (3) ajitakesakabalI-ucchedavAda (4) pazuda kAtyAyana--anyeAnyavAda (5) jainasaMgha pAoNpIya-cAtuma savaravAda (6) saMjaya meTTiputta-vikSepavAda jema ApaNe AgaLa kahI gayA tema A darzIne! ya vedokata kriyAkalApanA vireAdhe utpanna thayAM hatAM, ane eka yA bIjA prakAre emane kriyAkAMDAnI sAme eka sarakhA virAdha hatA. A ja cha darzane te jaina darzanamAM cAra vibhAgeAmAM samAviSTa karavAmAM AvyAM cheH (1) kriyAvAdI, (2) akriyAvAdI, (3) ajJAnavAdI ane (4) vinayavAdI. makakhalIputta geAsAlaka zramaNa bhagavAna mahAvIrano ziSya hatA. paraMtu matabheda thatAM eNe navIna mata sthApyo hato. jo ke enuM svataMtra sAhitya upalabdha nathI. paraMtu jaina ane auddha sUtromAM je khinA upalabdha thAya che te parathI e pUrNa satya para pratiSThita hoya ke nahi te bhale vivAdAspada hAya toye ema mAnavAnuM kAraNa maLe che ke te vakhate e mata vadhu sudRDha svarUpe hato. Ane mATe vAMcA:-utthAna'nA mahAvIrAMkamAM khuzAladAsa karagathalAno lekha. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa mukhya traNa dazane makakhalIputra gosAlakanA vinayavAdane akriyAvAdamAM samAveza che, ane bauddhadarzanano kriyAvAdamAM samAveza che. A cAre vAdonI mAnyatAnuM saMkSipta sthAna AcArAMganA 8 mA "vimekSa' nAmanA adhyayananA prathama uphezakamAM che, ane vistRta rIte zrI sUyagaDAMga sUtramAM che. jema bauddha tripiTakamAM e cha vAdonA vistRta rIte 62 bheda varNavelA che tema jainadarzanamAM e cArenA 363 bheda varNavelA che, chatAM madhyayuganA prAraMbhamAM kevaLa traNa dharmo hatA. enuM samAdhAna AcArya zrI dharmAnaMda kasabIjI A rIte ApavA prayatna kare che - pUraNakAzyapa ane makakhalI gosAlakane mata jaladI nAbuda thayA che. saMjaya beladiputrane mata jaina saMskRtimAM samAI gayo che, ajita kezakuMbalIne mata cArvAka ke lekAyata rUpe pariNamI javAthI e nAstikavAda Tharyo che ane pakuda kAtyAyananA matanAM tatve te samaye te dabAI gayAM hatAM paNa pAchaLathI vaizeSika darzanamAM tene ugama najare paDe che. eTale A rIte e yugamAM vaidika, jaina ane bauddha e traNa ja darzane mukhya hatAM ane enuM sthAna jenadharma, vedadharma ane bauddhadharma tarIke pratiSThita thayuM hatuM." vaidika karmakAMDa sAme jaina ane bauddha dharmane prakopa thayo. ene laIne vaidika karmakAMDe jIrNa thayAM e vAtane ahIM vistAra prastuta nathI. paNa jema jaina ane bauddha saMskRtimAM karmakAMDano virodha hate tema upaniSadamAMya hato ja. bhale pachI e chUpAM AkAramAM hoya! A saMbaMdhamAM zrI harirAya bhaTTAcAryajI muMDakepaniSadanuM udAharaNa jinavANImAM A rIte TAMke che - pravAhyete adRDhA yajJarUpA aSTAdazokamavaraM SeSukarma / etat zreyo ye'bhinandanti mUDhA jarAmRtyum te punarevApi yaanti| muMDakopaniSad 1-2-7 Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra yo ane enAM aDhAra aMge temaja kameM badhAM adaDha ane vinAzazIla che. je mUDhajano e sarvane zreya mAne che teo pharI pharIne jaza ane mRtyunA pherAmAM paDe che. juo, jinavANa pRSTha - 7 paNa e niSedha chuM ane vedamatAntagata hatA ema kahI devuM jarUranuM che. dazanene prAraMbha ane tenI praNAlikA e bAda darzaneno vikAsa thAya che. darzanane janma cArvAka muninA yuktivAde Apyo che evo ghaNA vidvAnane abhiprAya che ane e sapramANa ane sapratIta che. kALanI daSTie purAtattvavido ema kahe che ke darzanane prAraMbha I. pUrvenI prathama sadIthI thayo che. ane emAM sAMkhyanA kapila saithI pahelA che. padarzanono krama vividha rIte maLe che, enI vicAraNA karIe - udde ItihAsamAM meM joyuM che ke sAMkhya yoga, naiyAyika vaizeSika, purvamImAMsA ane uttaramImAMsA A chae darzane vedadharmajanita hAI vedAMtavAridhine maLanArI cha vividha madhura nirjharaNuo rUpe ene gaNue te khoTuM nathI. e enA praNetA kramazaH kapila, pataMjali, gautama akSapAda (nyAyadarzanamAM prAcIna ane navIna evA be mata che. prAcIna nyAyadarzananA praNetA muni gautama ane navIna nyAyanA praNetA akSapAda gaNAya che) kaNAda, jaimini tathA bAdarAyaNa. A kramamAM jena ke bauddhano samAveza nathI. enA vidvAno be kAraNe kalpa che. eka to uparanA badhA darzanomAM IzvarakatRtva ke IzvaraprerakatAnuM tattva che. e tattva jaina darzanake bauddha darzanamAM nathI. eTale eno saMgraha na hoya. bIjuM kAraNa 4 zrI dharmAnanda kosAMbIjI sAMkhyadarzanane kapila munine janakanA pUrve ja mAnI buddhadevanI be sadI pahelA thayA che ema mAne che. A badhAmAM eTaluM to tattva che ja ke darzanakramamAM sAMkhya darzanano phALo amogha che ane te sauthI prathama che, tema kahyA vagara rahI zakAya nahi. Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa e che ke e darzanonuM mAtra vaidika dharmomAM sthAna hoI emAM jainadarzana ke bauddhadarzananuM sthAna nahoya. kAraNa ke e bane te vedadharmathI tadana svataMtra darzana che. mArI svataMtra mAnyatA e che ke jainadarzana eTale satyadarzana ! e badhAne samAhAra kare ke saMdhAna kare eTaluM ja enuM kArya. ene samudranI upamA ApI zakAya. eka AcAryavare bahu suMdara kathana udadhAviva sarvasindhavaH pravibhaktAsu saritsu na hi tAsu bhavAn vidRzyate / AcAryazrI AnaMdaghanajI mahArAja paNa kahe che ke "baddarzana jina aMgabhaNi. je e chae darzana aMga che, te jainadarzana aMga che. ATaluM thavA chatAM jaina saMskRtinI mAnyatAne pracAra karavA sAru jaina darzanane paNa darzana tarIke AlekhavAno prayatna thayo che ane e rIte bauddhadharmanI paraMparA pramANe jaina nyAyanI paraMparA cAlu paNa thaI che. eTale zrIharibhadrasUrijI A pramANe cha darzana krama varNave che. bauddhaM, naiyAyika, sAMkhya, jaina vaizeSikaM tathA // jaiminiyanAmAni darzanAnAmamUnyaho // (1) darzana praNAlikAnuM maMDANa ja yuktivAda-taka para manAtuM hoI e sArA pramANa ane tenA avaca dAkhala thAya e svAbhAvika che. toya je pratyakSAdi pramANe temAM avagAhana karavAnA sAdhanarUpa naya, nikSepa, sApekSavAda ityAdi aMge racAyAM che. e sAhityanuM bIja to mULa AgamomAM ane tenI TIkAomAM paNa puSkaLa pramANamAM maLe che eTale jaina saMskRtinuM maMDANa kevaLa taka ane kevaLa karmakAMDa para nathI paNa bhAvanA, satyama ane anubhUti e traNa enAM mULa bIja che. 2) jainAcAryoe sanmatitika jevA prauDha nyAyagranthanI svataMtra ghaNI racanAo banAvI nyAyaparaMparAne vega Apyo che. (3) vividha darzanone avalokavA mATe zrI haribhadrasUrijI tathA zrI rAjazekharane 'paddana samuccaya'; enI TIkA tathA zrI sayagaDAMganI TIkA vAMco. Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H AcArAMgasUtra A darzanakramamAM yogadarzanane sthAna nathI apAyuM. ene sAMkhyamAM samAveza karI devAnuM yogya mAnyuM hoya e saMbhavita che. teo ema paNa kahe che ke naiyAyika ane vaizeSikanoya maulika atyaMta matabheda na hovAne kAraNe e bannene eka svarUpe joIe te lokAyatane paNa uparanA cha darzanomAM samAveza thaI jAya. zrIharibhadrasUrijInA A dRSTibindumAM emanuM udAra mAnasa abhivyakata thAya che kAraNake lokAyata ke je eka kevaLa nAstika tarIke ja prasiddha che enuM darzanamAM sthAna na hovuM manAya che, te mAnyatAno e parihAra kare che. emane mana darzana eTale Astika ke nAstikano, Izvarakartatvano ke anIzvaravAdano prazna gauNa che ane e ja dRSTie navIna dRSTi, nUtana vicArasaraNI ane nUtana preraNA Ape e ja darzana, eTale artha vadhu samucita che. eka jainAcArya vade che ke - jAvanti hoi vayaNapahA tAvanti hoi nayapahA / jeTalI mAnyatAo eTalA na hoI zake. e kazI bAdhaka vastu nathI. rUDha praNAlikA prahAra karavA mATe AvI vicArasaraNI dharmanuM uccatara aMga banI rahe che. ATale darzana-praNAlikAno vicAra karI gayA pachI have e badhAM darzanonAM ati saMkSiptamAM mULatatvonuM nidarzana karavuM anivArya thaI paDe che. jo ke vistArabhayathI huM bahu saMkSepamAM ApIza. bauddhadazana - baddhadarzanamAM zUnyavAdI, kSaNikavAdI tarIke oLakhAya che kAraNa ke e cittathI para rahelA AtmA sudhI na jatAM ke bIjI bhAMjagaDamAM na paDatAM, mAtra uparanI vyavahArika praNAlikA akhatyAra kare che. AthI IzvaravAdane bauddhadarzanamAM sparza suddhAM nathI. bauddhadarzananuM AlayavijJAna kSaNika che. eka kSaNe je jJAna thayuM te bIjI ja kSaNe Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - naSTa thAya che paNa e jJAna je saMskAra mUkI jAya che. e pravAha, paraMparAe anAdi hAI e saMskArano sarvathA nirAdha karavAthI ja duHkhane nirodha thaI zake, tema karavuM e saune abhISTa che. e ja nirvANa che. bhagavAna sugate e nirvANa mATe cAra Aryasatyo prarUpyAM che- duHkha, samuccaya, mArga ane nirodha, duHkhane niSedha kare e je sAdhakanuM kartavya che. vijJAna, vedanA, saMjJA, saMskAra ane rUpa e pAMca ska kahevAya. e ja saMsArano baMdha hoI duHkhajanaka che. e dhone anubaMdhathI, ahaMtA ane mamatAthI, rAgadveSAdi ripaMgaNuM jame che. baMdhAya che ane tethI tene samudaya tarIke oLakhavAmAM Ave che. kAma mAtra saMskArajanya che ethI e saMskAra pote vizvara ane kSepaNIya che. evI jAtanI IcachA utpanna thavI ene mArga kahevAmAM Ave che. ane e IcchA thayA pachI pravRttidvArA e saMskAreno rodha karavo ene mekSa kahevAmAM Ave che. . baddhadarzana, pAMca viSayo ane pAMca indriyo tathA mana ane zarIrane karmanA sAdhanarUpa mAne che. karmanI sattAmAMthI mukta thavA pahelA jIvamAtre kukarmanI jagyAe sukarma sthApavA joie arthAta bhogavilAsane sthaLe ahiMsA, vairAgya, saMyama, tapa, dhyAna, samAdhi ityAdi AcaravA joIe ane e rIte anAtmavAdI hovA chatAM punaH bhava ane pApa-puNyAdi tathA enA phaLamAM paNa e mAne che ane saMsAranivRtyarthe aSTAMgika mArga prabodhe che. A mArgamAM ahiMsA ane enAM piSaka niyama uparAMta satya, brahmacarya ane asteya vidhAyaka che. enA nyAyanI paripATImAM pratyakSa ane anumAna be pramANene avakAza che. hetune nyAyadarzananI jema pacAvavI na mAnatAM triavayavI svIkAre che. A rIte taiyAyikadarzananI tattvavivecanA suMdara hovAthI jeTaluM temAM tarkavAnuM mahatvabharyuM sthAna che teTaluM satkarmavidhAnanuM nathI. jyAM tarka hoya che tyAM khaMDanAtmaka pravRttinuM valaNa vizeSa hoya e svAbhAvika che. Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra taiyAyika-darzana A darzanamAM saMkSipta rUpe sAta padArtho ane vistRtarUpe je seLa tattvonuM nirUpaNa che te kramazaH A pramANe che -(1) dravya, guNa, karma, sAmAnya, vizeSa, samavAya ane abhAva tathA (2) pramANe, prameya, saMzaya, prajana, dRSTAnta, siddhAnta, ava, tarka, nirNaya, vAda, jalpa, vitaSThA, hetvAbhAsa, chala, jAti ane nigrahasthAna. e yogadAMtanI jema ekatvarUpe nahi paNa sna darzananI jema bahutvarUpe svIkAra kare che. AtmA ene svIkArya che. e Izvarane mAne che paNa e Izvarane mAne che ethI rakhe kaI e Izvarane kartA hatA mAnI le! nyAyadarzana Izvara para kartutvanuM AropaNa karatAM acakAya che. kAraNa ke tema karavAthI e IzvaramAM sAmAnya jIvo jevI rAmecchA Arepita thavAno bhaya lAge che. e ema mAne che ke pratyeka jIvonAM jevAM adraSTa (karma) hoya te pramANe emanI Izvara mAtra phaLayojanA karI Ape che. kAraNa ke jagatanI samartha zakitamattAnI cAvI emanA ekanA ja hAthamAM che. e rIte e karmanA niyamane mAne che paNa e niyamane svataMtratA nathI patA. emane pratyakSa tathA paMcAvayavathI anumAna uparAMta upamAna ane AgaLa pramANa paNa mAnya che ane pratyeka jIvanI pRthapha pRthak karmamukti paNa ene svIkArya che. mekSamAM gayelA AtmAo punarAgamana nathI karI zaktA evA jaina mantavyanuM e bahu suMdara yuktipUrvaka pratipAdana karI bIjA darzanonA viruddha mantavyanuM nirasana kare che. vaizeSika-darzana vaizeSika darzanamAM abhAva jevA padArthanuM atirikta tattva tarIke svIkAra nathI. vastunI aprApti e ja abhAva jevo padArtha hoya emane 1 anumAnanA pAMca avayavonAM nAma A pramANe che- pratijJA, hetu, zAMta, upanaya ane nigamana. dA. ta. (1) A parvata agnivALo che. (2) kAraNa ke tyAM dhUma che. (3) jema ke rasoIgharamAM dhULa che. (4) jyAM jyAM dhULa che tyAM tyAM agni che. (5) jema rAIdhamAM dhUma che te tyAM agni paNa che. e ja pramANe sarvatra. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 67 asaMbhavata lAge che. bAkInI mAnyatAo naiyAyika matane maLatI ja che ema kahI zakAya. sAMkhya darzanamAM sezvaravAdI ane nirIzvaravAdI evI e zAkhA che. sAMkhya darzana paNa jIvA aneka che ema vadI vedAMta mAMhenA advaitavAdanuM kaThAra khaMDana kare che. sAMkhya-darzana sAMkhya darzanamAM jIva ane prakRti evAM e mULa tattvA che. sAMkhya darzana AtmAne jaina darzananI jema pariNAmI na mAnatAM phUTastha nitya tarIke svIkAre che. AtmAne kartA ke bhAkatA tarIke svIkAravAmAM e Apatti samaje che teAya prakRtijanya buddhimAM 'huM' paNAnA AreApathI e AtmA para karmonI asara thAya che. janma, jarA, vyAdhi ane mRtyunI avasthAo AreApita thAya che ema te ene mAnavuM ja paDe che eTale puruSa ane prakRti jevA anne svataMtra ane nitya tattvA mAnavA chatAM-- prakRteH kriyamANAni guNaiH karmANi sarvazaH / ahaMkAravimUDhAtmA karttA'hamiti manyate - muktAvali. prakRtinA guNAthI karAtAM kAMne ahaMkArathI vimUDha thayelA AtmA pote kazuM karatA nathI chatAM huM karuM chuM ema mAne che. e ajJAnane nAza thaI jAya, eTale turata ja meAkSa. paNa e kevaLa kahevAthI maLI jatA nathI eTale triguNAtIta thavA mATe satkarmAMnu nidana karavuM paDe che. paNa enI pU` pUrti te yAgadarzanathI ja thAya che. sAMkhya darzanano bhAratIya darzano para apUrva upakAra che ema kahyA vinA nahi cAle. prAcInakALanA jaina ane bauddhadharmanA ugama pachI madhyama yugamAM eNe darzananuM pAyArepaNu karyuM che ema kahevuM jarAe ayukta nathI. jaina darzana sAthe A darzanane maulika matabheda hovA chatAM sArAM sArAM sAdhakone eTaluM enuM tattvasAmya dekhAya che. prakRti pote vikArI nathI, e avyakta che. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 AcArAMgasUtra rajoguNa, satvaguNa ane tame guNa e traNe guNonuM baLa ekabIjAne saMpUrNapaNe mArIne somyAvasthAmAM rahyuM hoya evuM ka5nAgamya tattva e ja prakRtimAMya mahata ke buddhi je kaho te janme che. ane buddhi janmIne pachI ahaMkAra thAya che, ahaMkAra eTale bAhya padArthomAM AtmAnuM Arepita thaI javuM. AghAta sAme TakI rahevAnI ane AghAtanI sAme pratyAghAta karavAnI zakti e ja ahaMkAranuM lakSaNa che. ahaMkArane laIne ja pAMca jJAnendriyo ane pAMca karmendrio tathA mana e agiyAra to zabadAdi pAMca viSayomAM pravRtta thAya che. e viSayonI AzrayabhUta je pAMca, tanamAtrAo hoya che ene AkAza, vAyu, teja, jaLa, ane pRthvI rUpe pAMca mahAbhUto kahevAmAM Ave che. e rIte A covIza tane laIne e puruSanuM liMga zarIra ane skUla zarIra yojAya che. enAthI ene mukta karavA mATe sAdhanA Avazyaka che. A thaI sAMkhyadarzananI saMkSipta mImAMsA. sAMkhya ane yoga bannene darzananA pratyakSa, anumAna ane Agama, e traNa pramANe mAnya che. gadarzana gadarzanane sAMkhya-darzananI ja pUrti tarIke mAnIe te e vadhu susaMgata gaNAya. ethI ja zrI haribhadrasUrijIe sAMkhyathI ene pRthapha nathI svIkAryuM. 1. sAMkhya siddhAMtathI ghaNA kharA sAdhake paricita ja haze. emaNe vadhu spaSTa ane vyavahAra samajavo hoya ane saMskRtAdi bhASAne abhyAsa na hoya to emaNe "jIvana dhanamAM jevuM. emAM zrI kizorabhAIe paraMparApramANane tarkagamya ane vyavahAra banAvavAno prayAsa ThIkaThIka karyo che. 2 sparzana, rasana, prANa, cakSu ane zrotra e pAMca jJAnendriyo ane vANI, paga, hAtha, gudA ane upastha e pAMca karmendriya kahevAya che. Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 6 ceAgadarzIna sAMkhya tattvAne ane vedAMtanA maulika tattvAne paNa mAne che. mAtra phera eTalA ke sAMkhya darzananA tattvaciMtana e pradhAna viSaya che. tattvAnI svIkRti ke anAdara mATe yuktivAdanuM mahattva che. e bhAMjagaDa yeAgadarzanamAM nathI, paNa AthI yAga namAM svataMtra tattva jevuM kazuM nathI evuM kAI na samajI ese. yAgadarzanamAM paNa cAritrya--mImAMsAne varNavatA tattvA che. bauddha dananA cAra ACsatyAnI jema e paNa sAMkhyAbhimata heya, heyahetu, hAna, ane hAnApAya e caturvyuhane svIkAre che, paNa e tattvonuM je kriyAtmaka ane sahetu svarUpa sAMkhyadarzana nathI ApatuM te yAga darzana Ape che. cittamalInatA tyAjya che tA enA upAyA zA ? ane e kaI rItie ceAjavA ? e kriyA ja ceAgadarzInane ja pAme che. ceAgadarzIna cittavRttinirAdhanuM maMDANa karI e nirodhane lagatI ja vastu ce che. cittavRttionA vividha AkAza ane prakAre varNavI ene aSTAMga mA paNa yeAjI de che. sAdhaka vargane ahIM bahumUlI sAmagrI sAMpaDe che. ethI ja enuM nAma suddhAM sAdhaka--duniyAmAM AkabeMka nIvaDayuM che. e praNAlikAnA saMkSipta varNana mATe A ja pustakamAM juo 9 muM adhyayana 4thA uddezo. sUtra naM. nI noMdha. pUrva mImAMsA pUrvamImAMsAnA praNetA danakAre, jaimini munine varNave che. jaimini muninI mAnyatA e che ke pratyakSa evA kAI sarvA deva dekhAtA nathI ke jenuM vacana pramANabhUta gaNI zakAya. mATe vedavAkayeAte ja pramANa mAnI vedapATha kareA. e dvArA kAmya evuM svarga prApta thai zakaze. A rIte e dananI maryAdA vedanAM vAcAne IzvaranA vAkaya javuM svIkAratI thaI gaI paNa parabrahmanI vicAraNAne sthAna na maLyuM. yajJAdi nimitte hiMsAnA bhUtapUjA, bAgharanAnanuM mAhAtmya ane evA anekAneka jaTila karmakAMDAnA meha A mAnyatAnAM vikRta rUpa che Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 AcArAMgasUtra ke jete lagabhaga pratyeka darzanAe akATaya pramANethI sasaNata virAdha karI e mAnyatAnAM mULa ja halamalAvI nAkhyAM che--evA dAnikAnA mata che. pUrvamImAMsA pratyakSa, anumAna, upamAna, Agama, arthAtta ane abhAva ema cha pramANeAne svIkAre che. nyAyadarzInamAM abhAva nAmanA eka atirikta padArthoM manAyA che ene eNe pramANu tarIke svIkAra karyo che. jaimini muni karmane svIkAre che paNa tyAM karmavAdanI spaSTapaNe svIkRti nathI kAraNa ke karmanI sAthe cAkkasa phaLanA nizcita sabaMdha mAnavA joI e e tyAM nathI. eTale ja buddhivAdanA vikAsa pachI bAdarAyaNa nAmanA vedAMtI munie jemininA karmakAMDAnI jALane haTAvI e sthaLe nizcayAtmavAdane sadeAdita prakAza phelAvyo che. vedAMta tarIke atyAre jete ApaNe eLakhIe chIe e A deviSane ja vArase che. vedAntamAM bahma satyaM jaganmithyA tameva viditvA'ti mRtyumeti nAnyaH panthA vidyate'yanAya satyaM jJAnamanantaM brahma, ekamevAdvitIyaM brahma, prajJAnaM brahma, AnandaM brahmaNo vijJAna vimeti vAcana '--zruti-vaivAta. evAM madhura sUkatA che ke je brahmanA ekatva ane phUTasthanityatva sUcaka che. e ema mAne che keH eka eva hi jIvAtmA bhUte bhUte vyavasthitaH / ekadhA bahudhA caiva dRzyate jalacandravat // zruti / A AtmA eka ja che paNa bhinna bhinna prakAranA jIvAmAM e pratibiMbita thAya che. bahAra je dekhAya che te sastu nathI, bhrAnti mAtra che. Ane vizvadevavAda tarIke paNa oLakhavAmAM Ave che. paNa A mAnyatA karmavAdanA siddhAMta pachI pIkI paDavA lAgI. eka ja 1 pAzcAtya tattvajJAnamAM A vAdane pAnathIjhama' tarIke zrI harisana bhaTTAcA jIe. oLakhAvyA che. Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa padAthI vyakta thatAM pRthak pRthak jIvAnA spaSTa anubhavAya che. ATalI vividhatA eka kAryamAthI na ja sabhave. AtmA jo kUTastha nitya ja kema banI zake? e mAnyatA pachI e bhedA thayA. 71 sukhaduHkha thatA; bhinna bhinna kAraNathI utpanna hAya te| A vikRtinuMya bhAjana saguNa ane nirguNa evA brahmanA 7 AdarAyaNe pachI vedAMtanI e mAnyatAne zrI kurala bhaTTe ane khAsa karIne zrImAna zaMkarAcAye ta dvArA epa caDAvyA. ane vedAMtanA IzvarIya ekatva' pachI zaithilya AvI punaH karmakAMDanuM je jora vyApI gayuM hatuM ane kApAlika ane kSapaNuka jevA pAkhaDI mattA janatA para ArUDha thayA hatAM, emane pratizrI jevA banAvIne vedAMtanI pratiSThA emaNe ujjavala karI. vedAMtanA e zAMkaramatanA kevalAdvaita pachI niMbArkanA (dvaitAdvaita) svAbhAvika bhedAbheda ane bhAskaranA aupAdhika bhedAbheda pachI zrI rAmAnujAcArya ane zrIkanA viziSTAdvaita pachI zrI vallabhAcAryanA zuddAdvaitanI sthApanA thaI che ane tyArabAda sattaramA saikAnA madhyAnhamAM thayelA zrI mAdhvAcAryajIe dvaitavAdane pracAra karyAM che. St 1 viziSTAdvaitamAM brahma, jIva ane mAyA e traNa tattvone svataMtra ane anAdi tarIke svIkAra che. paNa eTalA phera ke khrahma ane rae bannene zarIra ane zarIrI evA saMbaMdha tA kharA ja. zu tamAM tattvarUpe traNenA svIkAra che paNa brahma ja nitya che. ane bAkInA be tatvA kevaLa vinAda athe ja nirmAyA che evI mAnyatA 1 zrI kizArabhAine mata e che ke gItAmAM varNavAyelA matanI viziSTAdvaita sAthe tulanA thaI zake tema che. 2 zrImAna zaMkarAcAyanA kALa vikrama saMvata 789 thI 820, ni khA 990; bhAskarAcArya 1000, rAmAnuja 1017, zrIka'4 1189, vallabhAcAya 1479 thI 1530, mAdhvAcAya 1650, Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 AcArAMgasUtra che ane daitamAM te bane tane svataMtra ane pRthapharUpe spaSTa svIkAra che. lokAyatadarzana . cArvAka muninuM darzana eja lekAyata darzana. ene nAstikavAda gaNe, jaDavAda gaNe, bhautikavAda gaNo ke je gaNe te e che. bhAratavarSamAM vaidika karmakAMDe je hatyAkAMDa ane sattAvAdanI dhUna macAvI hatI, enI sAthe eTalA ja prabaLa pratyAghAtanI AvazyaktA hatI. e vakhatanA saMskArI puruSo te lokasaMgathI dUra thaI araNyamAM ekAMtavAsa svIkAratA eTale prajAnI pIDA TALe evI saMskRtinI kheTa jemane tema rahetI. cArvAka munie e purI pADI. yajanathI paralokamAM kAmya evuM svarga maLe che e mAnyatAne nirbheLa karavA khAtara emaNe paralokane padharAvI dIdhe pachI pApa ane puNya hoya ja zAnA? paNa e saMskRtinuM pariNAma bahu ja kaparuM AvyuM. pAchaLanA manuSyae e mAnyatAnI pAchaLano Azaya na samajatAM kevaLa svecchAcAra ane anAcAra piSyAM. bhAratavarSamAM vAmAdi paMcanA pravartana A bIjanA vRkSamAMthI pAkelA jherI phaLe che e keTalAka vidvAnone mata che. pAzcAtya saMskRti ane jaDa vijJAnamAM A saMskRtinA pratibiMba dekhAya che kharAM, jo ke have te yuropiya tattvajJAna paNa AtmavAda ane karmavAdane svIkAratAM thaI gayAM che ane ghaNAya pAzcAtya pradezamAM e saMskRtinA vAvetaranuM anukULa vAtAvaraNa paNa pedA thatuM jAya che paraMtu toya ene sArvatrika pracAra jovA haju bhavuM paDaze. - jena saMskRtine darzana tarIke svIkAravAnI jemanI IcchA hoya emaNe darzananuM maMDANa yuktivAda para hAI khaMDana karavuM e ja darzananuM yeya hoI zake e mAnyatAne jene darzana svIkAratI nathI, eTaluM yAda rAkhavI paDaze. kAraNa ke jena darzana ema mAne che ke satyanA maMDanathI Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - 73. asatyanuM khaMDana saheje thaI jAya che ethI khaMDanAtmaka pravRttine badale UlaTuM e maMDanAtmaka pravRtti sarva darzanonA satya ane vikasAve che ane badhA darzane vacce sahakAra sAdhI ApavAno prayatna kare che. - jaimininA karmakAMDeya emane mAnya che paNa e eTaluM ja kahe che ke yajJamAM je hari hemavAnuM che te bahAra nathI. e kahe che ke - tavo joI jIvo joiThThANaM, jogA suyA sarIraM kaarisNg| kammehA saMjamajogasaMtI, homaM huNAmi isiNA pasatthaM // -30 0 22 je yajJamAM taparUpa agni che, jIvAtmA agninuM sthAna che, mana, vacana ane kAyAnI ekavAkyatA rU5 kaDachI che, zarIrarUpa suMdara yajJavedikA che, karmarUpI iMdhana che ane saMyamarUpI zAntimaMtra che e prazasta cAritrarUpa bhAvayajJane kare ke je yajJane maharSijanoe uttara gaNyo che. sArAMza e che ke jainadarzana sau koInI mAnyatAne saduddeza batAve che vaLI e kaI dharmanAM zAstro kheTAM che ema nathI kahetuM. e to ema kahe che ke jonAranI dRSTi beTI che ethI khoTuM dekhAya che. mATe dRSTine samyak kare. " sammAdihissa sammasUyaM micchAdihissa micchAsUyaM // " -- iii jenI dRSTi samyapha che ene samyapharUpe pariNamaze ane jenI daSTi mithyA che ene sabhyazruta paNa miththArUpe pariNamaze. mATe samyakdaSTi bane. e sAruja e kevaLa satyanI ArAdhanA karavAnuM kahe che. enI pUjA ane upAsanAmAMye saddaguNanuM kendra che. ane bhakti paNa pUrNa tyAgamAM jue che. jena darzanamAM chava ane ajIva ba tattvone svIkAra che. sAMkhyanI jema jIvonI anaMtatAne e svIkAre che paNa e bauddha darzananI jema ekAMta anitya ke sAMkhya ke vedAMtanI jema ekAMta Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra kuTastha nitya tarIke nathI svIkAratuM. e jIva ane ajIva bannene pariNArma nitya mAne che. 74 sAMkhyane AtmA nitya hAI ene janmamaraNa kema saMbhave ? eTale janmamaraNanI asara svIkAratAM e acakAye che ane AtmAne phrUTastha nitya mAnI prakRtijanya mahatnI A badhI lIlA che ema kahe che. jyAre cArvAka AtmAne pratyakSa dekhavAthI AtmAno ja asvIkare che ane paMcamahAbhUtamAMthI eka navIna zakti jAge che te deha naSTa thatAM vilaya pAme che ema kahe che. jaina darzana e Apattine dUra kare che. je vastu jemAMthI thAya e enA ja guNAthI yukta heAya che. cetanazakti jaDamAMthI na janme, e te cetanamAMthI ja janme. rasAyaNika mizraNathI navI vastu utpanna thatI dekhAya che tyAMya A niyama lAgu paDe che. ane vastutaH tA je kaMI janmatuM ke naSTa thatuM dekhAya che te vastunuM parivartana mAtra che. padArthoM mAtra sat che pachI e jIva ho ke aMjIva ho. paraMtu nimitta maLatAM parapreraNA ke svapreraNAthI emAMya parivartana saMbhave che. ethI ja ' vavaze. juve vAH vinne vA' utpatti sthiti ane laya e sattu lakSaNa banI rahe che. AthI jIva ane ajIva banne parivartana pAmatAM chatAM emanuM peAtAnuM mULa svarUpa te sthAyI ane akhaMDa ja rahe che. laya pAmavAnI kriyA to janma. dhAravAnI kriyAnuM mAtra rUpa ja che. jema hAIDrojana ane okasIjana mizra thatAM enuM jalarUpe riNamana thAya che ane pAchuM e uSNu thatAM varALarUpe pariName che tema ava ane jIvanuM gaticakra cAlyA kare che. (1) aneka pheraphAra thavA chatAM eTale ke janma, yauvana, jarA, maraNa mrutyAdi avasthAomAM palaTavA chatAM AtmA jarAya pheraphAra pAmatA nA. arthAt te phrUTastha nitya che evI vedAMta ane sAMkhyanI mAnyatA che. AtmA potAnA mULa svarUpane traNe kALamAM karmAda nimittadvArA thatAM pheraphArone aMgIkRta kare che, e pariNAmI nitya che. : Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 75 ghaNIvAra emAM mULa tattva zuM che ? ema paNa samajAya teAye kAraNa sAmAnya niyama hoI eno svIkAra vinA kA. sabhave nahi e karavA ja paDe che. no iMdiyagejja amuttabhAvA, amuttabhAvA vi ya hoi Nicco / ajjhatthaheuM niyayasta baMdho, saMsAraheuM ca vayanti baMdhaM // 30 30 paika A klAka kahI sAMkhya, vedAMta ane cArvAka e traNe darzanonuM samA dhAna kare che. e kahe che ke AtmA amUrta che. eTale e mUta indriceAthI pratyakSa na thaI zake e svAbhAvika che. chatAM enu vedana to che ja. je sukha, duHkhanu jJAna zarIramAM abhivyakta kare che, zarIra, indriyA ane mana upara paNa je kAmu dharAve che te AtmA che, te e amUrta hovAthI ja nitya che. paNa ahIM sAMkhya prazna kare che nityane baMdhana zAM? enA uttaramAM e vadhe che ke karmAMnA saMgathI enI asara jIva para paDe che eTale ene paNa baMdhana thAya che. paNa e baMdhana nitya samaveta na hovAthI prayatnAthI chUTI paNa zake che. bAkI mane duHkha thAya che, tane sukha thAya che, evuM vedana AtmAnuM spaSTa rIte hovA chatAM ene kevaLa bhrAnti ke mAyA mAnavI e tarkagamya vastu nathI.. ahIM sAMkhya dana A badhuM jokhama bicArI buddhi para nAkhe che. jainadarzana kahe che ke e buddhi pAte cetanA che ke acetanA ? jo ene acetana mAne te jANavuM ke e jaDane svabhAva ja nathI ane cetanayukata gaNA tA prakRti pAte jaDa hoI emAMthI janmatu tattva cetanavaMta hoya te| e vizvaniyamane bAdhita kare che. eTale buddhimAM cetananAM azA jaNAya che e AtmAnAMja karaNA che; ema kahyA vinA na cAle. ane jo ema ja hoya teA AtmAya jaDanA saMsaCthI, ' huM sukhI chuM, huM duHkhI chuM, marI jAuM chuM, janma chuM, evuM khele che' ane veke che ema mAnavuM rahyuM. A dRSTibiMduthI ja jIva ane ajIva banne pariNAmI nitya che. te phUTastha nitya paNa nathI, tema ekAMta anitya Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra paNa nathI. jagatanI koI paNa vastu sarvAga naSTa thatI ja nathI. enuM parivartana ja mAtra thAya che. enA karmavAdanI prarUpanA eTalI to spaSTa, vistRta ane akATaya yuktipUrNa che ke ene Azraya laI koIpaNa darzana AzvAsana meLavI zake che. jainadarzanane karmavAda , sAMkhyanA eka vibhAgane karmaphaLanA dAtA tarIke IzvaranI svIkRti karavI ja paDI. vedAMtane paNa brahmanA nirguNa ane saguNa evA bheda pADI saguNa brahmanI kalpanA karIne avatAravAdane Adara Apavo paDyo ane utpatti, sthiti tathA layAtmaka nisargatAne rUpaka ApavA jatAM brahmA, viSNu ane maheza jevA spaSTa devo ane emanAM vividha pUjana paNa zarU thaI gayAM; je ke naiyAyika ane vaizeSika ethI alaga rahyAM, paNa emaneya Izvara uparakatvane nahi teya prerakatAno Aropa to kare ja paDyo. e AkhI bhAMjagaDane jainadarzananA karmavAda ukelI dIdhI. eNe kahyuM ke jema jharamAM IcchAzakita na hovA chatAM jhera pInArane enI asara thAya che, kAraNake jheramAM maraNazaktine guNa che. enuM pratikAraka baLa na maLe to ene e bhAva bhajave ja, kAraNake e ene svabhAva che. tema karma pite jaDa hovA chatAM jIvamAM rahelA rAgadveSavazAta e karmayuddagale pite ja jIvamAM Azraya pAme che, ane enI asara thAya che. enI vacce bIjI koI zakita ke Izvarane AvavAnI AvazyakatA nathI. jenadarzana ane IzvaravAda paNa AthI e Izvaratatvane nathI svIkAratuM ema paNa nathI. e Izvaratattvane svIkAre che eTaluM ja nahi paNa jagatanA suyogya evA sau jIvone Izvaratva pAmavAno adhikAra che ema kahe che. paNa e Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - 77, Izvarane saMsAranI vyavasthAnI bhAMjagaDamAM pADavA ene abhISTa nathI.' jenadarzanamAM je potAnA kAmakrodhAdi SaDaripuo ke krodhAdi cAra kaSAyano saMpUrNa nAza kare ene saune e Izvara mAne che-pachI. enuM nAma game te ho. enI sAme vivAda nathI. jemake zrI hemacaMdrAcArye kahyuM che ke - bhavabIjAGkarajanamA rAgAthAH kssymupaagtaa| brahmA vA viSNurvA haro jino vA namastasmai / arthAta-saMsArabhava-bIjanAM aMkure-rAgadveSAdi karmabI jene jemaNe kSaya karyo che te Izvarane-pachI bhale te brahmA hoya, viSNu hoya, zaMkara heya, jina bhagavAna, buddhadeva he-game te hoya-temane namaskAra che. paNa e Izvara pote vItarAga hovAthI ene IcchA ke rAga 1 vItarAgabhAvanI parAkASThA pAmyA pachI sarvajJa ke kevaLajJAnI kahevAya che. enA be varga che. eka varga kevaLajJAna pAmI pitAnAM avazeSa [ kula karmo ATha che. kevaLajJAna thayA pachI temAMnA (1) mehanIya, (2) aMtarAya, (3) jJAnAvaraNaya ane (4) darzanAvaraNIya e saMcAra kSaya pAme che, ane vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra e rahe che.] rahelAM karmone khapAvI sarvathA karmarahita thAya che. karmasaMbaMdha sarvathA chUTI javAthI e cho mukta thAya che ane mukta caitanyane UrdhvagatizIla svabhAva rahe che. tyAM sudhI saMsAranuM vAtAvaraNa hoya tyAM sudhI sthira na thatAM e vAtAvaraNathI para jaI sthira thAya che. e rathAnane mukatasthAna ane e AtmAne siddhi kahevAmAM Ave che. mukatajIvone punarAvRtti nathI, saMsAracakranI ghaTamALa nathI, tyAM e mukata caitanyanuM je AnaMdamaya svarUpa hoya che te zabdadya paNa nathI. bIje varga evo hoya che ke jemane kevaLajJAna prApta thayA pachI paNa jyAM sudhI emanI AyuSAvadhi hoya tyAM sudhI lokakalyANanI sArI pharaja bajAvavAnuM anivArya chatAM sahajanimitta mATe che. AvA puruSone ahaMta ke tIrthakare kahevAmAM Ave che. zramaNamahAvIra ke jemane jaina vIsamA tIrthakara tarIke mAne che te Aja dazAne pAmI gayA hatA ane emaNe potAnA AtmajJAnathI jagatanAM duHkhamULa zodhI samasta jagatanA kalyANane mArga batAvyo hato. emaNe vanarapati ane jalAdimAM paNa cetana-prANa-tatva che ema spaSTa kahI emanA pratye paNa samabhAva rAkhavAnuM zIkhavyuM hatuM. emanA bIjA vyApaka siddhAMto saralatAthI samajavA mATe zrI uttarAdhyayanAdi sUtro juo. Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 AcArAMgasUtra saMbhavatAM na hAI kAI jIvane e kazuM karatA nathI. ene tA pApI ane puNyazALI banne sarakhA che, kAraNa ke e mAne che ke pApa ane puNya upAdhijanya che. ane e upAdhi khIjuM kAI dUra na karI zake ene e peAte ja dUra karI zake. appA jattA vittA ca' arthAt AtmA ja sukha duHkhaneA kartA ane vinAzaka che. IzvaranI pUjA, upAsanA paNa kAI prakAranA lAbha sAru nahi mAtra emanA guNAnuM jIvanamAM sthAna maLe e sAruM yAje che, enI sAdhanA--praNAlikA e ja jAtanI guNupUjana upara nirbhara che. jJAnakriyAbhyAM mokSaH / yeAgadarzanamAM jema kriyA--parAyaNatAnuM mahattva che tema jainadarzInamAM kriyAparAyaNatAnuM mahattva che. enI sAdhanA-praNAlikA gRhastha ke tyAgI kAI paNa sAdhaka jIvanavyavahAramAM rahevA chatAM sAdhI zake evI sahaja ane saraLa che. yAgavidyAnI prApti mATe Asane tathA prANAyAmAdinA je kaThina prayAgeA karavA paDe che tevA kaThina prayAge e nathI batAvatuM. yAgadarzanamAM jema cittazuddhinuM mahattva che tema e paNa cittazuddhine mahattva Ape che paNa cittazuddhi mATe vRtti paranI Asakti narama paDe evA upAya! ene mAnya che ane ethI e prathama pada tAjJAnane ja Ape che. jJAna e pustakAmAM nathI, e te sAdhana che. jJAna te| AtmAmAM ja che. pustakA e badhA khAdya 1 e sAdhya tarIke satya ane sAdhana tarIke ahiMsA svIkAre che. janadharmInI ahi'sAnI vyAkhyA mAtra hiMsA na karavI eTalI ja nathI paNa svakRta ke parakRta ke anumeAdita kAI paNa prakAranI hiMsAmAM e adhama samaje che ane mana, vANI, ane kamathI mukata rahevA mATe arthAta ahiMsA ne cathAzakaya vyavahArika banAvavA mATe gRhastha sAdhakane paNa maryAdita brahmacarya, aparigraha, satya vacana, saraLa kAlya, asteya, dayA, ka`maryAdA, ciMtana, dAnAdi trA tathA maryAdita tapazcaraNAdi karavAnuM kahe che. jIe upAsakadazAMgAdi sUtra-A sUtramAMya sAdhakanI maryAdA AvelI hAI ahiM vistAra karavA prastuta dhAratA nathI. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 79 padArtho ja che. pahelAM jJAna ane pachI kriyA. paNa kriyAonuM mahattva mAtra e nimitta pUratuM AMke che. AthI enA sAhityamAM vipulatA che, vistRtatA che. vijJAna, maneAvijJAna, prANuvidyA, ceAga, sAhitya, kaLA ane itara vyavahArApayogI paNa aneka viSayeA che paNa enuM lakSya AtmavikAsa sAdhavA puratuM ja che. ane e jagatane jANavAthI AtmA jaNAya che ema na mAnatAM, AtmAne jANavAthI jagatane jANI zakAya che ema mAne che. e jagatanA padArthAne jANe che, veThe che. chatAM enuM lakSya teA emAMya AtmAbhimukha ja rahe che. je sAdhatA AtmavalaNane sAdhaka na khanatAM hAya ene e sAhityika zAstra na mAnatAM zastra ja samaje che. lAkavaNuM na jIva ane ajIva mukhya te| e e padArthA ja hAvA chatAM jagatamAM je kaMI pirimiti, gati ane vyavasthiti dekhAya che ene mATe e dharmAstikAya ane adharmAstikAya nAmanAM e tattvA mATe che. dharmAstikAya e jagatanAM gatimAna padArthAnuM sahAyaka che ane adharmAstikAya jagatanA sthitimAna padArthonuM sahAyaka che. A sivAya pratyeka padArthonA jemAM avakAza maLe che tene AkAzatattva mAne che. AkAzanA leAkAkAza ane aleAkAkAza evA be bhedA che. te sivAya kALa nAmanuM eka svataMtra tattva che, ke je padArthoM para thatAM pariNAma ane vananuM pRthahtva sUcave che. upayega e ja jIvananuM lakSya hAI jIva sivAyanAM A khIjAM tattvone ajIvamAM samAveza thAya che. A badhAM khAdya guNa che. badhAM jIvAmAM sAmAnya rIte upaceAga, adbhUtva, kartRtva, bhAkatRtva, dehaparimANa ane kSAyika kSayApazama, upazama, auyika ane pariNAmaAdi guNA che, je bhAvA kahevAya che. A rIte enuM saMkSipta leAkavaNuMna che, 1. AnI vadhu samaja mATe nu uttarAdhyayana sUtranA anuvAda, Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra jIvicAra have khIjI vAta enI sasArI jIvAnA sabaMdhamAM che. saMsArI javAnI gati, sthiti ane vikAsanI dRSTie A bheA che. A sthaLe. tA mukhya ane saMkSipta ja hakIkta ApavAnI prastuta dhAruM chuM. cetanA vikAsanI dRSTie enA traNa bhede che. prathama kATinI prANaSTi ke jemAM khanija tattva tarIke oLakhAtI pRthvI, jala, tejo, vAyu ane vanaspatinA jIvA ke jene jainadarzana e kendriya tarIke mAne che, e jIvAnI cetanA ka`phaLanI anubhUti kare eTalI ja vikasita che, ema kahI zakAya. khIjI keATinI cetanAvALA jIve jemAM dvIndriyAdi, trIndriyAdi, caturindriyAdi ane asaMjJI paMcendriyAdine samAveza thAya che. A jIvAnI cetanA prathamakeATinA jIve karatAM kaMIka vikasita hAya che. e jIvA kanA phaLane anubhava teA kare ja. paNa te uparAMta kAryane paNa anubhava kare che. A kATimAM jalamAM utpanna thatI keADI tathA chIpanA jIvA kIDI makeADI ane bhramarAdi tathA agaEtpanna saMmUrNima tiryaMca tathA mAnavAdine mazaH samAveza thAya che ane trIjI kATinA ne ke jemane sannI eTale vyakta manavALA kahevAmAM Ave che . e jIve karma phaLa ane karma phaLanA anubhava uparAMta spaSTa jJAna paNa dharAve che. A jIvAmAM pazu, pakSI ane mAnavasRSTine samAveza thAya che paNa manuSyeAmAM te ethI paNa spaSTa jJAna Supper Concious (supara keAnsiyasa,) vANIsAmarthya, svAyatta puruSArthI tathA vipula sAmagrI hoya che e dRSTie cAra gatimAM mAnavagatinI zreSThatA varNave che. e vyakatamanavALA saMsArI jIvA 80 rajJAnanI, bhUmikAnI ane 2. jJAnanA jAti, zruta, avadhi, mana: paryAya ane kevaLa evA pAMca mukhya ane matijJAnamAM mane vijJAnanI dRSTie vibhAga purasara UMDANathI thatAM 336 bheTA ke jemAM smRti, prajJA, vivekabuddhi, tarka, ekAgratA Adine samAveza thAya che. jJAnanI vistRta samaja mATe naMdIjI sUtra vAMce. 3 bhUmikAnI dRSTi eTale AvikAsanI diSTa, krodhAdi kaSAyAnI nyUnatA ke agni"katAnI apekSAe guNasthAnAnI zreNae cauda prakAranI che; enA vana mATe guNasthAnadvArAdinuM varNana jue. Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa yonithI janma dharavAnI dRSTie tathA liMgabhedanI ane saMjJAdanI daSTie evA evA bhede aneka prakAranA che ema mAne che. - ajIva-vicAra jainadarzana ajIva tatvane pugala tarIke mAne che. e pudgalenA mukhya paramANu skalpa, deza ane pradeza evA cAra tathA e badhAnAM vastu-AratamatAnI dRSTie anaMta bheda che chatAM; e badhAmAM lakSaNe te pudgalanAM ja hoya che eTale avasthAMtara pAmavA chatAM mUla guNanI avasthiti te enAmAM evI ja rahe che. e pudgalemAMthI zabda utpanna thAya che, enuM (svataMtratA ke parataMtratAthI) milana ke mukita thAya che. e sivAya sUkSmatA, sthULatA, AkArabheda, aMdhakAra, chAyA, prakAza, AtApa ItyAdi paNa enA ja dharmo che. jainadarzananI ATalI saMkSipta yamImAMsA pachI cAritramImAMsAne prazna upasthita thAya che. jainadarzana kevaLa yamImAMsA karIne nathI viramatuM. ene mana tattvamImAMsA eTale emAM ya ane caritra bannene samAveza he ghaTe. navatanI vicAraNA eTale jIva ane ajIva pachI Asrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mekSa evAM sAta athavA jIva, ajIva pachI pApa, puNya, Asava, savara, nirjarA, baMdha ane mekSa evAM navatano nirdeza Ave che ane A navatattvanI jainadarzanamAM adhika mahattA che. pratyeka sAdhakane mATe prathamathI ja e tonI zraddhAnI anivAya AvazyakatA e svIkAre che. vivekadaSTivALA sAdhakane heya, reya ane upAdeya e tripuTInI jIvana-sAdhanAmAM paLepaLe jarUra che. Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra Asava AsavanA e prakAra che. zubha ane azubha-puNya ane pApa-ne A rIte AsravamAMye samAveza thaI zake che. Asrava eTale ka, vANI ane manane yAga. pote svabhAve zuddha heAvA chatAM jyAre enAmAM rAgadveSAddinI asara thAya che, tyAre e jIvate karmInI asara thAya che. e karmanA mULa ATha ane vistRta rIte dhAti ane adhAtinA maLIne 148 bhedA thAya che. tathA taratamabhAve te sAMparAyika ane IrSyApaki ka tarIke kahevAmAM Ave che. AmAnAM parAbhava karatAM te sAMparAyika karma kahevAmAM Ave che. kaSAya sahita thayeluM karma sAMpayika ane akaSAyajanya kriyAthI thatuM kama Iyathika kahevAmAM Ave che. (AnA paNa aneka bhedo che. ) 82 aMdha AtmA pAte svabhAve zuddha hAvA chatAM uparyukata rIte karmAMstravathI baMdhAyelA rahe che. karmonI sAthe jIvanI ekavAkayatA thavI enuM nAma adha. A karma baMdhane lIdhe janma, jarA, rega tathA maraNa vagere avasthAe bhAgavavI paDe che ane tene ceAgya gati, zarIra, indriyA, prANa ane mananI sAmagrI taiyAra karavI paDe che. AyuSyanA dhAta-pradhAta sahavAM paDe che. dehadaDhatA heAvA chatAM bhUlane lIdhe jIvAtuM AyuSya kema ane keTalAM prakAre tUTe che? tathA jIvAtmA jyAre karmabaMdhanane aMge je gati ke sthAnamAM yeAjAvA mATe gati kare che te vakhate tenI sAthe karma sAmagrI ane sUkSma zarIrA kevA rUpe rahe che? enI gati kevA prakAre thAya che? tyAM e AhAra vinA kema rahe che? vagere khUba UMDANa bharI ane maneraMjaka carcA jainadarzanamAM maLe che. ahIM vistArabhayathI ApavI yeAgya dhAratA nathI. jainadarzana badhanAM mULa kAraNo mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane azubhayAga varNave che. e kabaMdha kaSAyanI taratamatA upara Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 83 AdhAra rAkhe che. enI prakRti, sthiti, pradeza ane phaLa paNa bhinna bhinna prakAranA heAya che. paNa e baMdhanamAMthI kramazaH chUTavAneA upAya karavA joie. e upAyamAM Adi sthAna savaranuM che. savara savara eTale AsravanA nirAdha, rAgadveSAdine laI ne AtmA para je karmInI asara thAya che ene rAkavI enuM nAma saMvara. je jIva AvuM kriyAtmaka jIvana jIve che ene jainadarzanamAM sAdhu tarIkenuM sthAna che. e sAdhanA e prakAra che. gRhastha sAdhaka ane tyAgI sAdhuka. vyavahAramAM rahevA chatAM gRhasthasAdhaka e pratijJAne pALI zake evA khAra aNuvrata emanAM mATe khAdhelAM che. emAM ahiMsA, satya, acauya, brahmacarya, aparigraha, dizAparimANu, bhAgyeApabhAgya padArthonA saMyama, anakriyAnuM ke anarthakArI rUDhionA parihAra, bhUlanuM prAyazrita, tapazcaraNu, tattvaciMtana, dayA, dAna, sahiSNutA, vinaya, sevA svAzraya ityAdine samAveza thAya che. A tratAnuM pAlana sAdhaka mATe anivArya che. emAM enu ane paranu avyakata rIte paNa kalyANu ceAjAeluM che. ane emAM ja saddharmanI ArAdhanA che.. e badhAnu kramika pAlana karatAM AtmavikAsa thatA jAya che. nirjarA karmAMnA traNa prakAra heAya che. saMcita, prArabdha ane kriyamANu. saMvarathI kriyamANunI zuddhi ane prArabdhakane samabhAve vedanA karavAnI zakita jAgRta thAya che paNa saMcita karmonA kSayane mATe nirAnI paNa ati AvazyakatA che. kane bhAgavIne paNa kA kSaya tA thAya ja che. paNa je kama bhAgavatI vakhate du:kha ke sukhanA saMskArI janme che te karma nirmULa thayuM na gaNAya. vRttipara je saMskArA rahe te. bIjo evA ja prasaMga maLatAM punaH jAgRta thAya. ethI nirjarAnA be bhede batAvyA che. sakAma ane Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra - akAma. sakAma nirjarA eTale keI paNa anukuLa ke pratikuLa prasaMga Ave te svakRta karmonuM ja pariNAma che, AvI pratIti thayA pachI e phaLane bhogavavAnI svecchAe apratikAraka sahiSNuzakti jAgRta karI ene vedI levuM e sakAma nirjarA kahevAya che. AvI bhAvanA viziSTa sAdhakane sahaja hoya che. ene karmamatino mArga e ja abhISTa che. e sakAma nirjarAnA be bheda che. (1) savipAka nirjarA (2) avipAka nirjarA. karmanA phaLabhoga pachI e karmane svAbhAvika kSaya thAya ene savipAka kahevAmAM Ave che, ane karmano udaya Ave te pahelAM eTale ke phaLabhAga pahelAM ja dayAdAnAdi sAdhano dvArA je karmane kSaya thAya ene avipAka nirjarA kahevAmAM Ave che. savipAka nirjarA sahiSNutAthI ane avipAka nirjarA tapazaraNathI thAya che. jainadarzananuM dhyeya-mokSa jIvanAM badhAM karmo khapI jAya te mekSa. Ane mukita paNa kahevAmAM Ave che. jenadarzananuM A ja sarvottama dhyeya che. sAdhakane tarka samAdhAna mATe jainadarzanamAM jJAnamImAMsA paNa che. prameya (jANavAne viSaya), pramANa (jANavAnuM sAdhana), pramA (jJAna), ane pramiti (jJAnaphaLa), evA nyAyadarzananI jema cAra bhedo nathI karatuM. e kahe che ke jJAna pite ja svataH pramANa che. dIpaka jema pote prakAze che ane anyane prakAza Ape che tema ja jJAna pote jANe che ane jaNAve che eTale pramANa kaho ke jJAna kahe e bannene ekamAM samAveza thAya che. ahIM e prazna thaI zake ke mana ane iMdriya kAma kare che tathA mana ke buddhi jANe che e badhuM zuM ? janadarzana kahe che ke jJAnazakita e cetananoja svabhAva che. bhAvamana para cetananAM je kiraNe paDe che e ja dravyamanadvArA vyakta thAya che ane 1. Aja sUtranA 9 mA adhyayananA caturtha uddezamAM tapazcaraNanA bheda, prabheda ane enA nirdeza tathA samAjane vistRta adhikAra ApavAmAM Avyo che. Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 5 upayAganI vividha zaktio jevI ke sparzajJAna, icchAzakti, preraNA, bhAvanA, tarka, smRti ityAdriArA jJAnAkAra banI iMdriyA ane zarIranA AkAra ane pravRttinuM rUpa dhAraNa kare che. e badhAnA AdhAra cetanazakti para ja hAya che, ajIva enuM adhikaraNa che, eTalI vAta kharI, paNa e sAdhana rUpe ja. pramANa ane naya pramANunA be bheda che. pratyakSa ane parAkSa. pramANa ane jJAnanA bheda na heAI e pUrvakata pAMce jJAnene uparanA banne pramANamAM samAvI devAmAM AvyAM che prathamanAM e jJAnanA parAkSamAM ane pachInA traNa jJAnane pratyakSamAM samAveza kare che. ane e pratyakSanA paNa pAramArthika ane sAMvyavahArika evA be bhedA karI sarvoccapada kevaLajJAnane Ape che. jainadarzananI eka evI mAnyatA che ke ene dhyeyarUpe tA jarAye echuM ke adhuruM gamatuM nathI eTale e anubhUtine ja jJAna mAne che. kalpanA ke tarkanI AvazyakatA svIkAre che paNa maryAdA pUratI. tethI ja AtmapratyakSane e pratyakSajJAna mAne che. ane emAMya kevaLajJAnane ja e mahatApade sthApe che. A e pramANeAnA vistRta rIte pratyakSa, anumAna, upamAna ane Agama e cAra bhedane paNa e svIkAre che. ane chellA traNane parAkSamAM samAve che. parAkSa jJAnamAM smRti, pratyabhijJAna, tarka, anumAna ane Agama ema praNAlikA che. 1. vizeSamAhitI mATe naMdIsTa jue. ( 2 ) nu pramANamImAMsAdi nyAyagrantheA. emAM anumAnanAM avacA tathA AkAra ane smRti tathA pratyabhijJAnAdinAM lakSaNA paNa varNavyAM che. AgameAmAM zvetAmbara ane ddiga MmaranI praNAlikAne mukhya bheda che ane zvetAMbara ma MdiramA ane zvetAMkhara sthAnakavAsInA gauNa bheda che. Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra pramANamAM pravezavA mATe eTale ke jJAnane AkAra nakkI karyA pahelAM, e padArthanI asaMpUrNa jJAna sthitimAM je vividha vicArasaraNio pragaTe che athavA padArthomAM aneka dharmo hovA chatAM koI eka dharma laIne te dvArA vastunuM nirUpaNa thAya kivA temAMnI koI eka viziSTa dRSTie viSayanI prakRtinuM nirUpaNa thAya ene naya kahevAmAM Ave che. e nayanA saMkSiptarUpe mukhya be tathA vistRta rIte pAMca, cha, ane sAta vibhAgo niyata karavAmAM AvyA che. emAM dravyAdhika-eTale dravya ja jeno mukhya viSaya che evo naya. ane paryAyArthika-eTale paryAya jene mukhya viSaya che e paryAyArthika naya. A pramANe vyavahAra ane nizcayabhedathI naya be prakAranA che. naigama, saMgraha, vyavahAra, RjusUtra tathA zabda e bhedathI naya pAMca prakAranA che. temaja, naigama saMgraha, vyavahAra, Rjutra, zabda, samabhirUDha ane evuM bhUta e rIte naya sAta prakAranAM che. A rIte jainadarzanamAM yamImAMsA, jJAnamImAMsA ane cAritramImAMsA e traNeno samAveza che paNa A badhI sAmagrI hovA chatAM eno e samanvaya sAdhavAmAM ja upayoga kare che. enuM samanvaya sAdhavAnuM enI pAse amogha sAdhana che. te uccAddavAda. ATalI SadarzananI saMkSipta rUparekhA che. AthI samajAze ke darzana kAI laDavAnuM zastra nathI. paNa vikAsa sAdhavAnuM eka sAdhana che. game te sAdhaka game tyAM rahIne potAnI dRSTi vikasAvIne vikAsa sAdhI zake che. (3) syAdavAda saMbaMdhamAM saMkSipta chatAM vyavahAranidarzana sUtromAM ApyuM che. Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA...ri... bhA... Sika zabdakoza [ je piAribhASika zabdonuM spaSTIkaraNa karavuM Avazyaka jaNAyuM che tenuM TippaNamAM vivecana karavAmAM AvyuM che.] pratyeka darzanane potapotAnI svataMtra paribhASA heya che. e paribhASA samajyA vinA kevaLa lekika arthathI enA zabdone goThavavAmAM Ave te e darzanane anyAya thAya, ane enuM rahasya paNa na samajAya. e khAtara enI paribhASA joI javI joIe. ahIM A pustakamAM AvatA keTalAka AdhyAtmika paribhASAnA zabdane spaSTa karavA mAguM chuM, emAM lokika keza, jaina paribhASA, ane itara darzanenA zabdazAstrane avakAza raheze. e parathI A AkhA sUtranA arthone samajavAmAM saraLatA thaze. jaina laukika dArzanika paribhASA paribhASA paribhASA 1 agArina -gRhastha sAdhaka 2 anagArina -tyAgI, gRha- jena bhikSukanI vagaranA sAdhu 3 adhamara--dharmaviruddha 4 adharmAstikAya -jIva ane ajIva padArthonI sthitimAM sahAya karanAruM tattva 5 aMtakaraNaH--jena dRSTie mana, buddhi, jene bhAvamana tarIke oLa citta, ane saMjJA mana Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 AcArAMgasUtra khavAmAM Ave che. dravyamana paudgalika che, bhAvamana caitanyanA prakAzarUpa che huM AraMbhaH--pApakArI vyApAra, karmabaMdhananuM prabaLa kAraNa 7 mAtmA (1)--AtmA, jIva, prakRti; 8 Asava:(2)--karmAnuM Agamana 9 Asakita:----paragriheAmAM buddhi 10 kaH--kriyA, [samayasAra] viSaye bhAganI lAkSaNika kriyA, bhAgya, kAma, dhaMdhA vyApArapravRtti. 11 kalpanAH(3)--taraMga, saMbhAvanA 12 krodhaH(4)--rASa, gussA, 13 vRddhi:(5)-AkAMkSA, Asakti, AturatA, lAlaca 14 cittaH(6)--aMtaHkaraNa, mana, cetana, jJAna,upayAga, abhiprAya 15 tRSNAH--utkaTa icchA 16 tyAgaH--jainadaSTie huM bhakti prAraMbha Agamana jIva, cetana, citta, sattva, aMtaHkaraNa darzana zAstromAM Ane sthAna nathI atizaya mAha kriyA, vyApAra, saMskAra, nasIba jenI para kriyA thatI hAya te ahaMkAra catuSTayanuM kendra ... utkaTa icchA sakAmavRtti vyApAra karmAnI mana eka prakAranI mAnasika zakti para paDatI chApa, gussA gussA mana ataHkaraNa aMta:karaNanA eka vibhAga vRtti Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa " 89 prIti ane anAsaktine samAveza tyAgamAM karuM chuM. 17 :(7)-rAganuM UlaTuM svarUpa zatrutA mukhya bhAve zatrutA,gauNa bhAve IrSyAdi 18 dhama-vastune svabhAva, cAra puruSArtha ehika ane ahiMsA, saMyama tathA mAMhene eka pAralaukika tapazcaraNanI saMskAritA puraSArtha kalyANa karanAra 19 dhamastakAya (8)-jIva tathA ajIva padArthone gatimAM sahAya karanAruM eka tattva 20. dhAraNu-mAtAnane eka smRti. zarIranI aMdaranA ke prakAra, mananI bahAranA keIkendra para sthiratA, smRti. cittane sthira karavAno abhyAsa. 21 dhyAna:(9) --atyaMtara tapane eka cittanuM lakSa. cittane eka ja prakAra, cittanI ekA- ekAgratA, pratyaya para vaLagratA, mananI sthiratA, yoganuM eka gADI rAkhavAmanana, smRti, daDha aMga. no prayAsa, prayatnathI mana vage ekatAnatA. rene thayele vyApAra. 22 nirAsakitaH-parigrahAdimAM vRddhi atizaya sneha niSkAma vRtti nahi te. gItAmAM anAsaktimAM , ke meha nahi niSkAma zabda Ave che. meM te. AcArAMga sUtramAM nirAsakita zabda paNa e ja arthamAM vAparyo che. Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 AcArAMgasutra 23 nidAna:--zreyArthInA mArgomAM je temAMnuM eka traNa kAMTAo che, pratyeka kAryanI pAchaLa rahelI phaLanI lAlasA, vAsanAnI eka bAju, AtmAnI anaMtatAne bhulAvanArI tRSNA. 24 nididhyAsa:--(10)jaina darzanamAM enuM svAdhyAya tarIke sthAna che. 25 nisarga (11)svabhAva, samyakahatA ke samatAnA eka prakAra, 26 pUrvagrahaH--jaina darzanamAM pUrvagraha zabdanA sthAne mamatva zabda che. 27 pratikAraH-- 28 pramAdaH--AtmaskhalanA, enA mada, viSaya, kaSAya, niMdA, ane vikathA evA pAMca prakAre che. 29. mAna:---- garva. 30 mAyA:----kapaTa, chaLa, luccAI, mULa kAraNa, pariNAma. kudarata, jagata, sRSTi, svabhAva. prathamathI ja adhAyalA abhiprAya balA, virAdhI upAya. niratara ciMtana. gItAnI dRSTie padArthamAtramAM rahelI kepaTa. : ji sAha zakti. gaphalata, bhUla. asAvadhAnatA, ajAgRti. abhimAna.dhRtara darzanAmAM ahaMkAra. vedAMtanI mAyA karatAM prastuta mAyA judA ja AkAramAM che. Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 91 31 meha-mUDhatA, aviveka, ajJA- ajJAna, bhrama, Asakti, natA, rAgAMdhatA. rAga ane mUcha, behazI. mUMjhavaNa mehano eTalo ja phera che ke mehanuM darzana padArthanA darzana pachI bahAranI kriyAmAM thAya che, rAganuM sthAna vRttimAM pracchanna hoya che, mehanuM kriyAmAM darzana thAya che. 32 vegaDasaMyama, mana, vANI tathA saMjama, paramAtmA citta vRttikAyAne vyApAra, pravRtti. sAthe saMbaMdha ne niSedha karavAnA upAya. 33 rAga -(12)viSayamAM Asakita, moha, mamatA, sneha sneha AtmAnuM raMjaka pariNAma. Asakita. (samayasAra ) saMsAranuM bIja rAgaSa para nirbhara che. 34 lobhA--saMcayavRtti. lebha, parigraha lebha tRSNA 35 lAlasA -tRSNA, lAlaca. utkaTa icchA 36 vAsanA -(13)saMskAra, bhAvanA. pUrva saMskA- pUrva saMskA jenadarzanamAM vAsanA zabda bahu rothIdaDha thayelI rethI dRDha pracalita nathI nidAna e vAsa kAmanA thayelI kAmanA nAno eka vibhAga che. 37 vikapa -(14)prakAra, bheda, vivi- vikalpa. kalparahita - dhatA, vizeSa kalpanA. bdajJAnanI pAchaLa UThato nizcaya. 38 vRtti -(15)zelI, AcAravRtti, akasapaNe cittamAM UThatI : pravRtti, svabhAva. IcchI lAgaNI kriyAone ke Avega. sthAyI saMskAra Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra 39 vicAra-aMtaHkaraNanI UMDANa buddhimAMthI UThatA mAMthI UThatuM navIna meluM ke je vAstavika tarkasatya nirNayanuM mukhya kAraNa che. nI pachI baMdhA yelA khyAlanuM saMprajJAna. (spaSTa bhAna) vairAgya-tyAganuM bIja padAthomAM virakatavRtti. viSayomAM - abaddhatA. SNane abhAva. 41 vRtaH-(16)niyama, pApathI nivR- pratijJA. tti thavAnI maryAdA 4ra virati-sAvadha pravRttino abhAva ... 43 viveka-AtmA tathA jJAna- sabhyatA. satyAsatyanuM bhAnuM pRthakkaraNa. pRthakkaraNa44 neha -(17)jainadarzanamAM prema, prema, vahAla, rAga, ratisneha, ekAryamAM prIti, vikAsa Ave che 45 saMskAra - sudhAravuM. karmonI mana para paDatI chApa. 46 smRti -buddhinA nirNaya pachI buddhinI eka aMtaHkaraNanI thayele nizcita saMskAra. * bAju, smaraNa nizcayakAriNI -zakti . 47 samAdhi-cittanI ekAgratA; dhyAnanI aMtima mananI sthiratA. dazA. 48 zraddhA -vizvAsa, tatvaci vizvAsa manuSya pote svIkArelI pravRttimAM vizvAsa. Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 49 samatva--samabhAva, samyam daSTi samabhAva gItA daSTie thI ja. yeganuM lakSaNa. 50 samadarzI ke samadaSTi-ahIMthI saunI tarapha yuktayogInuM ja jena tarIke gaNAvAne prAraMbha sarakhI najare prAthamika lakSaNa, thAya che. potAnA bahirAtmA sAthe jonAra. bauddha darzanamAM yuddha karIne vijyazakita prApta niSpA5vRtti. samAhika zabda karavAnA mAratha jAge che. 51 svabhAva-dharma, prakRti, guNa, kudaratane ja guNa. prakRti. para syAdavAda-syAdvAda, anekAMta- dareka vastunuM nyAyadarzanamAM vAda ke apekSAvAda. ekArtha enA pAsAM anyoanya sUcave che. bhinnabhinna daSTi- paratve judI bhAva che enI binduoe vastune samajavAnI judI rIte sAthe Ane praNAlikA. jJAna thAya che meLa keTalAka evo jena vidvAno besADe tatvajJAnano che. paNa e AdhArabhUta barAbara sughaTita siddhAMta. nathI. 53 samAraMbha -mana, vANI ane kAyAthI bIjAne duHkha ApavuM. 54 lokasaMjJA -(18)lekadaSTi, kalAgaNI, lekeSaNA, lekabhaya, kAmavAsanA saMketa. * sucanA -kausamAM ApelA naMbaranA TippaNo mATe AgaLa juo.. Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -94 AcArAMgasUtra TipaNe AtmA-krizciyanITImAM gAyamAM AtmA nathI. ene keTalAka anartha kare che. emanuM vaktavya ema che ke itara prANImAM manuSya jevuM consious (cetanA) nathI. ethI ja emaNe itara jIvo pratye dayApUrNa rahevuM ghaTe. paNa emAM AtmA nathI eTale prANa, jIva ke cetanA nathI ema nahi. Asava-AtmA sAthe karmonI asara kevA rUpe thAya che e mATe SadarzananA kramamAM vistRta varNana ApeluM che. karma-karmanAM baMdhane ane vipAko ekasarakhA hotA nathI. jJAnI puruSa ane ajJAnI puruSa eka ja kriyA karatA hovA chatAM eka zubha karma bAMdhe, bIje azubha karma bAMdhe. krodhaH--jenadarzanamAM krodha, mAna, mAyA ane lebha evA cAra kaSAyo varNavyA che. emAM enA bheda. prabhedo ghaNA che. paNa e saunuM mULa te meha ja che. ema zrI AcArAMga sUtramAM krodhanuM vyavahAru rUpa varNavyuM che. (5) kRddhi -A zabdane jaina Agama sAhityamAM puSkaLa vaparAza che. citta -sAmAnya rIte nIcenI bhUmikAe jIva hoya che, tyAM sudhI e zarIra para ja "huM"no prayoga karatA hoya che. ane ethI jarA vadhu vikAsavaMta mAnavIo bahu bahu te citta ke aMtaH karaNane AtmA tarIke saMbodhatA hoya che. . (7) dhama-sAmAnya rIte lokabhASAmAM dharma ane puNya zabda eka ja arthamAM vaparAya che ane enI vartamAna jaina saMskR1 timAM keTalI uMDI asara thaI che ane ene lIdhe je truTI Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 95 ke khAmI dekhAya che e saMbadhamAM prasaMgeApAtta mImAMsA karavAnI mArI icchA che. dhArmika paribhASAnAM zabdo jyAre rUDhinuM svarUpa pakaDe che tyAre enAM mULa bahu uMDA nakhAya che. paribhASAnA jJAnane abhAve jyAre e saMskRtimAM jIvanArA bhUla kare tyAM bIjAnuM zuM kahevuM ? satyArthaprakAzamAM maharSi ryAnaMda sarasvatIe dharmAstikAya ane dharmane eka ja svarUpa ApyuM che. e ya paribhASAnI samajapheranuM pariNAma che dharmAstikAya viSe SaDdarzana vicAraNAnA lokasvarUpa vibhAgamAM spaSTa vivecana che. joi le. (9) dhAraNA:--matijJAnanA bheddenu vistRta vivaraNujIe zrI naMdIsUtra. (10) nirAsaktiH--tyAga ane nirAsakti ke anAsaktinA vistRta vivecana mATe jIo upasaMhAramAM zrI AcArAMga ane zrI gItAjInA samanvaya. (11) nisarga :--me' A anuvAdamAM kudarata tathA karmaphaLanI dRSTie nisarganA upayega khUba karyo che. e sahetuka che. eno vyApaka ane saMkSipta artha e che ke jainadarzanamAM je pAMca samavAye (puruSArtha, prArabdha, kALa, niyati, ane svabhAva) che ene yathArtha jANavAthI taddanusAra jIvananI pratyeka kriyAmAM sahajatA AvI jAya, e sahajatA pachI alpAMze hoya ke bahu aze. (12) rAgaH-- -jaina paribhASAthI rAganA artha bahu spaSTa thaI rahe che saMsAranuM khIja rAgadveSa para nirbhara che ane rAgamAMthI dveSa janme che. eTale rAganA upara saMsAranuM maMDANa che. jIvamAM rahelAM rAgadveSAvizAt karma pudgalA jIvamAM Asrava pAme che. Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra (13) vAsanAH--zrI AcArAMgamAM meM jyAM jyAM vAsanA zabda vAparyAM che tyAM pUrvanA sarakArAthI dRDha thayelI kAmanA samajavI. ane enA sa'baMdha strImeAhanA arthamAM vadhu sayukta lAge che. AcADAMgamAM AvatA srImADA tyAga vAsanAtyAganA arthamAM levAnA che. AkitanI je e bAjuo varNavI che, temAM vAsanA ane lAlasAnuM sthAna che. lAlasAmAM tara padAthaeNnA mehatA samAveza che. lAlasA ane vAsanAnA tAratamya pariNAma mATe jue, zrI AcArAMga pRSTa 168. kAma, krodha, mAna, mada, meha, matsara evA SaDU ripuenI praNAlikA mATe jue zrI AcArAMga pRSTa 107. . (14 vikalpaH--me vikalpa ane vicAranA bheda bahu vistRta rIte spaSTa karyo che. juo tro AcArAMga pRSTa 161. (15) vRtti:--AcArAMga sUtramAM me vRttine prayAga karyAM che. emAM laukika ane anya danAnI paribhASAne artha levAnA che. vAsanA ane vRttinA bheda samajavA hAya tA te A rIte che. vAsanA sthAyI che. ane sthAyI tattvamAMthI jyAre vikalpe uThe che. tyAre enA janmasthAnane vRtti tarIke oLakhavAmAM Ave che. (16) vrataH-- --jainadarzanamAM AnA aNuvrata ane mahAvrata evA khe vibhAga che. aNagArI sAdhakeA pALe che te temAM sarvAza daSTi hAvAthI e sAdhakanA sabaMdhamAM ema paLAtAM tratAne mahAvrata tarIke kahevAmAM Ave che. ane zrAvakAne vyavahAramAM rahI e tratAne pALavAnAM hAI emAM maryAdAnI dRSTi heAvAthI ene aNuvratA kahevAmAM Ave che. ane e maryAdA barAbara jaLavAI rahe te hetue zrAvakAne mATe khAsa traNa guNavratA ane cAra zikSAtratA yeAjavAmAM AvyAM che, mukhya pAMca vratamAM ahiMsA satya, adatta, brahmacarya, ane aparigrahanA samAveza che. mega Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 27 darzananI paribhASAmAM ene yama tarIke oLakhavAmAM Ave che ane emAM uparyukata pAMce niyame hAya che. (17) snehaH--sAMkhyadarzananI triguNAtmaka prakRtine gItAjImAM je vyavahAru rUpa ane enI eLakhanuM svarUpa ApyuM che. e pratyeka sAdhake avaleAkavA ceAgya che. pravRttinA mATe AdhAra vRtti para hoya che. vRtti para je jAtanA saMskAra hAya e prakAranuM pravRttimAM enuM rUpa dekhAya che. eka ja padArthane avalAkIne, joI ne, saMbhALIne, rAkhIne ke vicArIne mana para vikalpe ke vicArarUpe je judIjudI bhAvanAe UThe che. tenAM kAraNo vividha saMskAra para nirbhara che. e vRttine huM A rIte pAMca vibhAgeAmAM vibhakata karuM chuM; mAhayukata, rAgayukata, snehayukta, prayayukata, ane premayukata. mAhamAM tame guNunu Adhiya rAgamAM tame ane rajoguNanuM Adhikraya. snehamAM traNenuM sAmya praNayamAM rajoguNunu Adhiya, tameguNanuM Adhikya ane sattvaguNanu' Adhikya. premamAM sattvaguNu ja pradhAnapaNe hoya che. niSkAma karmayAga ke tyAga premanI bhUmikA pachI ja sAdhya thAya che. mehamAM AsurI tattva, rAgamAM pAvatA, snehamAM mAnavatA, praNayamAM sajjanatA, ane premamAM sat prayatna ne pravRtti. je pAMcamI bhUmikAe gayela hAya ene ja mAnavatA pace che. mAnavatAnI dRSTie bhUmikAonA vikAsa sauthI prathama karavA ceAgya che. (18) lokasAH--A zabda- vaparAza che. jaina AgamasahityamAM puSkaLa Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI..A..cA..rAM..ga....tra tu sUktAmRta mAtra mAnavamAnava vacce ja nahi paNa samasta vizvavaga sAthe premanI sAMkaLa sAMdhe te dharma. evuM jyAM na dekhAya tyAM dharma nathI, paNa dharmanA vikAra che. dhamanA vikAra sarvathA dUra karavA ceAgya che. dehanAM dAna karatAMye jijJAsA meAMghI che. tapazcaryAthI dehane kRza karavA sahelA che, paNa ma TasamI caMcaLa vRttine kRza karavI kaThina che. Arabha AsaktithI janme che. tyAgI paNa Asakta hAya te| ArabhajIvI che, ane gRhastha paNa saMcamI ke anAsakta hAya tA te anArabhajIvI che. karmanA kAyado koIne kAI kALe cheDatA nathI, cheDaze paNa nahi. sukha ke duHkha manAya che tenuM kAraNa paNa karmInI vicitratA che. kamamukti AtmabhAna thayA pachI ja savita che. vicAra ane viveka jijJAsAnA mULa pAyA che. vRttiomAM vAraMvAra UThatA vikalpAnI vicAramAM gaNanA thAya che te bhUla che. jIvanamAM adbhuta navInatA ane divyadRSTi ape te vicAra. vicAranuM kiraNa aMtaHkaraNanA UMDAbhumAM jhaLahaLatI caitanyajyeAtinuM sphuliMga che. te dvArA Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 99 jIvananI nigUDha guphAmAM jai je buddhi satyanA rAha spaSTa kare che tene vivekabuddhi kahevAmAM Ave che. satyane sthAna ke kSetranAM baMdhana nathI. anAsakta dazA e tyAganuM phaLa che. vIya ne chupAvavuM e AtmaghAta che. zIlarakSaNa e cAritraghaDataranA mukhya pAyA che. jyAM satya che tyAM AtmajJAna che, ane jyAM AtmajJAna che tyAM munipaNuM che. satya, zraddhA ane samabhAvathI cAritryakhaLa khIle che ane karmabaMdhana DhIlAM paDe che. vRttinAM dvandvo upara vijaya meLave e ja sAcA vijetA che. zraddhA vinA samaja nathI, samaja vinA zAnti ke samAdhi nathI. satpuruSAnA anubhava, Agamavacana ane peAtAnI vivekabuddhi e traNenA samanvaya pachI satprApti mATe puruSArtha karavAnA aTala nizcaya jAge e zraddhA. anubhavanAM mUlya megherAM che. kAi,marajIvA ja jIvanaratnAkaramAM DUbakI mArI anubhavanuM ratna pAmI zake che ? bhAga AnaMdane lUTe che. saMyama AnaMdane samape che. vRttio upara vijaya meLavanAra pAtakI paNaprabhutA pAme che. svApa NunA mArga sarvazreSTha che. upAdAnanI zuddhi karyA bAda satyanI sAdhanA zarU thAya che. satyanuM ekalakSIpaNuM, vIratAbharI ahiMsA ane mAnamamatAnA tyAga: e traNe sAdhanAdvArA upAdAnanI kramazaH zuddhi thAya che. Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra eka pAsethI laIne bIjAne ApavuM e Adarza dAna nathI. potAnI AvazyakatAo ochI karI temAMthI bIjA- . ne ApavuM e Adaza dAna che. - samabhAvanA pAyA traNa che niHsvArthatA, arpaNatA ane prema. e traNa pAyA upara je kriyAthI jIvananuM caNatara thAya e kriyAnuM nAma dharmakriyA. nirbhayatA ane AtmasvAtaMtrya e be sAdhutAnA mudrAlekhe che. je sAdhaka pitAnA mArgamAM eka bAju saMkaTanA kAMTA ane bIjI bAju prabhananAM puSpa hovA chatAM tethI kaMTALate ke temAM mugdha thato nathI, te ja sAdhaka pitAnI sAdhanAne siddha karI zake che. yAvanamAM dharma sahaja che. thovana e jIvananuM sArabha che. saundarya, utsAha, ojas ane AkarSaNa e vana- zaktinAM pratIka che. naisargika jIvana jivADe e ja sAce saMyama. saMskRta rasanI lahejata cakhADe e saMyama ane vikRta rasanI jhaMkhanAne vadhAre e vilAsa. jIvana saMskArane ghaDe che ane saMskAro jIvanane ghaDe che. jene jIvanane moha nathI ane mRtyune bhaya nathI, e ja sAce jJAnI puruSa che. je kriyAo dvArA kaSAya maMda paDe ane AtmAnA guNe vikasita thAya e ja dharmAcaraNa che. sahiSNu puruSamAM je AtmabaLa hoya che te lAkhanA vijetA vIramAM nathI hotuM. Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - 101 vastra dhAraNa kare che tyAge emAM muktinAM mastika nathI, paNa mukti te mUcchanA tyAgamAM che. ajJAnI ane sUtelA che, jJAnI jana sadA jAgrata che. janmamaraNa badhAne che ja, ema jANI saMyamamArge cAle. lekaeNpaNuM hoya tyAM samatA Take ja nahi. samabhAvane saMbaMdha AtmA sAthe che. sAce sAdhaka samabhAvathI ja AtmAne prasanna rAkhe che. vikRta vicAre ke vikRta mAnyatAonuM khaMDana satyArthI satya jALavIne ja kare. vAstavika rIte te satyArthInI khaMDanAtmaka zailI maMDanAtmaka rUpa ja hoya che. tenI koI paNa pravRtti vivekabuddhi, vacanamAdhurya ane anukaMpAbhAvathI rahita hetI nathI. syAdavAdane ArAdhaka ke sanAtana dharmane sAdhaka ATaluM dharmarahasya barAbara samaje ane vicAre. satyanI ArAdhanAmAM vIratAnI kasoTI che. AtmAbhimukhadaSTinA vikAsa mATe dehadamana, Indriyavijaya ane vRttiniyamana e traNenI AvazyakatA che. strI ke puruSa narakanAM dvAra nathI, paNa puruSa ke strImahi ja cittane mUMjhavanAro che. moha ke vAsanA ja narakanAM dvAra che. jeTalI meha ke vAsanAnI adhInatA teTalI ja AtmaparataMtratA, ane jeTalI mehazatru upara vijayasiddhi teTalI ja AtmasvataMtratA--Atmamukti. jIvanamAM laghubhAva lAva e amUluM dhana che. * Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 AcArAMgasUtra - jyAM pApavRtti nathI, svArthabhAvanA nathI, vAsanA nathI, kaleza kaMkAsa nathI, "mAruM e ja sAcuM e kadAgraha nathI paNa "satya e mAruM" e jyAM satyAgraha che, tyAM ja sadadharma TakI zake che. svAda jaya e sAdhanAnuM sAcuM sAdhana che. bahirmukhadaSTi AtmavikAsanuM AvaraNa ane karmabaMdhananuM mULa che. ahiMsAne jIvananA pratyeka kSetra sAthe saMbaMdha che. sAcA ane sanAtana dharmanuM pAlana ahiMsAnI jIvanavyApI AcaraNIyatAmAM che. eTale ahiMsA sarvane mATe anivArya ane zakya heI zraddhAspada banavI ghaTe. kRtrima vilAsamAM hiMsAnI gaMdha che. hiMsA ane dharma banne ekIsAthe TakI na zake. ahiMsAnI zuddhi ane zakyatA mATe Asakti ane pUrvAdhyAsathI para rahevuM Avazyaka che. SIka : : : :: , Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira zuM che ? sakSipta paricaya vizvavaMdya prabhu mahAvIre kaThera jIvana sAdhanAnA pariNAme je anubhavapUrNa jIvanta sAhitya jagata samakSa dharyu che te maulika dharma, sAhitya ane bhAvanAne leAkabhASAmAM utArI, tene jaina temaja jainetara samAja samakSa mUkI karI udAra jaina bhAvanAnA pracAra karavA; e ekamAtra zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdirane mahAna uddeza che. kAryavAhaka maMDaLa utpAdakaH kaviva` 5. zrI nAnacandrajI mahArAja [ jemanI dekharekha nIce badhAM prakAzanA prakAzita thAya che. ] lekhakaH zatAvadhAnI 5. zrI saiAbhAgyacandrajI mahArAja [ jemanI kasAyelI lekhinIthI mahAvIra sAhityanuM lekhana lakhAya che. ] mantrIH zrI lakSmIcaMda jhaveracaMda saMghavI [ jemanA hAtha nIce saMsthAnuM saMcAlana cAlI rahyuM che ] salAhakAra zrI budhAbhAI mahAsukhabhAI zAha zrI jhUDAbhAI amarazI zAhu arthasahAyakaH sva. zrI DuMgarazIbhAI gulAmacaMdra saMghavI [ jemanI Arthika sahAyathI saMsthA cAlI rahI che. ] kAryAlaya: zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira mANekaceAka : : amadAvAda. Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhArmika sAhitya zrI uttarAdhyayanasUtra: gUjarAtI saraLa anuvAdana, upayogI uddaghAta, samRddha noMdha tathA aneka saraLa TipaNethI alaMkRta, pRSThasaMkhyA 400, pAkuM pUMThuM, chatAM kiMmata mAtra cha AnA, 8. kha. juduM. jeNe aneka jijJAsuonI jijJAsAne satiSI che, aneka dharmapremIonI dharmavRttine poSI che, aneka jenetamAM jenabhAvanAno saMcaya karyo che. tenI be AvRttio-6000 prate chapAI cUkI che. hindI anuvAda paNa prakAzita thaI gayo che. jokemAM tenI ekasarakhI mAMgaNI cAlu che, e ja tenI lokapriyatAno nAdara namUno che. eka ja abhiprAya anuvAda karanAra amuka phirakAnA sAdhu che e kharuM che, chatAM anuvAdane kaI paNa amuka saMpradAyane raMga na lAge tenI saMbhALa rAkhelI jaNAya che. jaina dhArmika sAhityamAM A pustakanuM mAnabharyuM sthAna che. A pustaka jene uparAMta jainetarane paNa upayogI thaI paDaze. sau kaI A pustaka vAMcI tene lAbha uThAve. - muMbaI samAcAra dazavaikAlikasUtraH zramaNa saMskRtinA Adarzane ane dharmanA vAstavika svarUpane janasamAja samakSa rajU karatAM sUtranuM samRddha ane sarala dha TipaNu sahita gujarAtI anuvAdana. pRSThasaMkhyA 200, kiMmata kevaLa 0-4-6, 8. kha. juduM. ahIM mAtra eka ja abhiprAya jaina dharmamAM chellA tIrthakara zrI mahAvIranI vANI Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 mAgadhI bhASAmAM saMgrahAyelI che........A jaina sAhityane gUjarAtI bhASAmAM utAravAnI jarUra UbhI ja hatI. e sevA A prakAzana maMdire suMdara rIte uThAvI lIdhI che. eNe eka vidvAna ane samadaSTivaMta sAdhune roga sAdhyo che. anuvAdaka munizrInuM uttarArthanasUtranuM saTika bhASAntara bahu gamyuM hatuM. A anuvAda paNa bhASAdaSTie jarUra pUratAM TipaNe tema ja spaSTIkaraNanI dRSTie ane abhyAsalakSI pravezakane hisAbe abhinaMdana mAgI le che-"janmabhUmi" sAdhaka sahacarIH jIvana saMbaMdhI jene navIna dRSTi uddabhavI hoya, vikAsanA je icchuka heya evA jIvanasAdhanAnA vikaTa mArge janAra sAdhakanI A sAcI sahacarI che. bha. mahAvIranA sAhityamAMthI sAdhakajIvanane upayogI sUtro cUMTI kADhI ene banAvela A bhAvanAvAhI samalaikI gujarAtI anuvAda che. kalApUrNa suMdara jekeTavALI, pAkA pUThAnI kula pRSThasaMkhyA 150 nI, A sahacarInI kiMmata mAtra 0-4-0, 8. kha. juduM. sAmAjika sAhitya zrI jJAna graMthamALA Adarza gRhasthAzrama-gRhasthAzramanI AdarzatAne jhaMkhatA gRhasthane arpaNa thayeluM, A samabhAvI tyAgInuM ajoDa pustaka che. tame gRhastha cho ? tame jIvana jIvavA Icche che ke pUruM karavAM ? mAnavI mAnavIne nAte lekhaka tamane mArgadarzana kare che. bhalA! gRhasthAzrama e jhera nathI, - amRta che; tame jIvatA te zIkho-e lekhakane prema bharyo Agraha che. e tyAgInA hRdayanAM bhAvabharyA vacano Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM sUcave che ? e kahe che gRhasthAzrama e tyAgamArganI vikAsanI sIDI che. gRhasthAzrama ane tyAga virodhI nathI. jene jIvana ujjavaLa banAvavuM hoya evA dareka gRhasthane A vAMcavA amArI AgrahabharI bhalAmaNa che. pRSThasaMkhyA 300, kiMmata 0-10-0, 8. kha. juduM. anekamane eka abhiprAya je sAdhuo, jemane leza paNa anubhava nathI evAM kumaLAM bALakone paNa gauravabhera mUDI nAkhIne tathA gRhasthAzrama "e to "dhIkate dAvAnaLa" athavA te pApAzrama" che evAM vidhAna ane evA upadezadvArA gRhasthAzramIonA jIvanamAM buddhibheda pedA karIne. e bannena-bALa dIkSita ane gRhasthAzramIo e bannene -abhraSTa tatabhraSTanI sthitimAM mUkI rahyA che, te ja sAdhusaMsthAnA eka sabhya-eka vidvAna munirAja gRhasthAzrama e paNa AtmavikAsanuM prathama pagathiyuM che; ane je manuSya mAnavadharma ke gRhastha dharmanI bhUmikAmAMthI pasAra na thayA hoya te tyAgane adhikArI banI zakatA nathI. ema pratipAdana karIne "Adarza gRhasthAzrama dvArA gRhasthAzramanI uttamatA samajAvatA thakA gRhasthAzramIone amUlya ktavyabodha karI rahyA che e kevuM addabhuta ! ApaNe gRhasthAzramIo je AvA sAcA sAdhuonAM zikSAvacane-upadeza aMtaramAM utArIne te pramANe AcaraNa karatA thaIe, AcaravAne prAmANika prayatna karatA paNa thaIe, te zArIrika, mAnasika, Arthika ane rASTrIya mukti ane sukhasamAdhAna te avazya pAmIe ja.. pAmIe. 6 - jaina yuvaka saMgaThana patrikA* Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 pApanuM prAyazcittaH jene pApa sAlatuM hoya, je pApanI pIDAthI pIDAto hoya, je pApamaya pravRtithI kaMTAnyo hoya, evA pApapravRttimAM bhAna bhUlelA pApAtmAone prAyazcittadvArA jIvanazuddhine mArga batAvanAra, svadenuM nirIkSaNa karavAne pegAma saMbhaLAvanAra A pApanuM prAyazcitta nAmanuM pustaka kadamAM nAnuM hovA chatAM bhAvamAM moTuM che. lalita prAkRta bhASAmAM mULa leke, tenI nIce saMskRta ke ane samalaikI gUjarAtI pade suMdara bhAvArtha sahita ApavAmAM AvyA che. saMpUrNa pRSTha 100, mUlya 0-1-3, 8. kha. judu. sukhane sAkSAtkAra-sarala-sarasa suMdara mArgadarzaka prakAzana. sukha keNa nathI cAhatuM ? badhA sukhanI zodhamAM ahIMtahIM bhaTake che, paNa sukhaprApti nathI thatI. eka kSaNe lAge che ke huM sukhI thayo, bIjI ja kSaNe e adazya thAya che. Ama aneka prayatno karavA chatAM je vastu hAtha lAgatI nathI, tene zodhavAnI cAvI A pustakamAM che. pRSTha saMkhyA 88, kiMmata 0-1-6, 8. kha. juduM. smaraNazakti -jaDavAdanA A jamAnAmAM buddhimaMdatA ane jaDatA vadhAravAnA sAdhano bahu vadhI gayAM che. caitanyamAM mahAna zakti hovAno vizvAsa paNa Aje bahu thoDAne rahyo che. mAnavajAtamAM je smaraNazakti joIe tene hAsa thatA jovAmAM Ave che. eve vakhate A zatAvadhAnI vidvAnanuM smaraNazakti zuM che ane e kema prApta thaI zake e vicAro darzAvatA mahAna upayogI vyAkhyAnanI anubhavapUrNa pustikA yuvAne ane gekhaNiyA vidyAthIone ArzIvAdarUpa che. pRSThasaMkhyA 22, kiMmata mAtra 0-1-0, 8. kha. juduM. Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 'samAjavAda: samAjavAda zuM che e kaI vicAravAmAM mANasane samajAvavuM paDe tema have rahyuM nathI. paNa prazna e che ke bhAratIya saMskRtine kayo samAjavAda rucikara nIvaDaze? samAjavAda je AvavAne ja hoya te kaI rIte Avavo joIe ? ahIM De. meghANe pitAnI duHkhI ane dalita varga taraphanI hamadardIbharelI kalamathI tenI khilAvaTa kare che. premamaya ekatA ane rASTrIya vikAsa e to jainadarzananA prANabhUta aMge che. e bhAvanAnI oLakhANa enI prastAvanAthI suprasiddha vicAraka munivarya zrI saMtabAlajI karAve che. "dhArmika dRSTi ane samAjavAda" nAmanI e prastAvanA tamane mAnavatAnuM ane bhAratIya saMskRtinA ' vyavahAru samAjavAdanuM digadarzana karAvaze. lagabhaga 160 pRSThanA e pustakanI kiMmata mAtra 0-pa-0, 8.kha. judu. vartamAna paristhiti ane ahiMsAH pU kavivarya paMDita muni rAjazrI nAnacaMdrajI svAmIe muMbaImAM ApelAM vyavahAru ahiMsA saMbaMdhanAM A vyAkhyAnone saMgraha jIvanavyApI ahiMsAnuM digadarzana karAvaze.zrI muMbaI jIvadayA maMDaLInA prayatnathI A pustaka chapAyuM che. enI kiMmata paNa jIvadayA phaMDamAM javAnI che. pR4 80, kiMmata rUA. 0-2-0. zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira mANekaceka-amadAvAda. Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 jainAgama zabdasaMgraha [ ardhamAgadhI-saMskRta ane gujarAtI keza ] saMpAdaka zatAvadhAnI paMDita muni zrI ratnacaMdrajI svAmI ardhamAgadhI zabdonA saMskRta tathA gUjarAtI ema bane bhASAmAM saMpUrNa arthe A pustakamAM ApavAmAM AvyA che. hAla mAtra paNa kiMmate A pustaka maLe che. vidyArthIo, kolejiyane ane ardhamAgadhInA abhyAsIone AvI amUlya taka pharI nahi sAMpaDe. chIMTanuM pAkuM pUMThuM, pRSTha 850, mUlya mAtra rUA. 3-8-0. : maLavAnuM ThekANuM : zrI mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira mANekaka-amadAvAda amArA prakAzane nIcenAM sthaLoethI paNa maLaze kIracaMda khetazI gosaliyA lAlabaMgalA-ghATakepara. maeNnejara, zrI je. sthA. jaina kenpharansa kAlabAdevI, bhAMgavADI, muMbaI 2 uttarAdhyayanasUtra tathA dazavaikAlikasUtranA hiMdI anuvAda thaI cUkyA che.. maLavAnuM ThekANuM menejara, zrI. je. sthA. jaina konpharansa kAlabAdevI, bhAMgavADI, muMbaI 2 Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tame neMdhI le - A saMsthA keI vepArI peDhI nathI. eka tyAgInI dekharekhataLe, eka tyAgInA akhaMDa prayAsathI ane vagaravyAje nANAM rokanAra eka Arthika sahAyakanI madadathI A saMsthA paDatara kiMmate samAjane mAnavajAta mATenA vikAsanuM sAcuM sAhitya pUruM pADI rahI che. bhagavAna mahAvIranA upayogI sAhityane ane emanA mahAmUlA saMdezane samAjajIvanamAM utArI samAjajIvanane udAtta ane jIvanavaNataramAM upayogI thAya evuM sAhitya ApI vyakti, samAja ane rASTranA vikAsamAM yatkiMcita phALo ApavAnI enI bhAvanA che. AvI saMsthAne vikasAvavAmAM tamane yathAzakita phALo ApavAnI IcchA thAya to te tame eka ja mAge tema karI zake tema che. ane te mArga A rahyo - paDatara kiMmate maLatuM enuM sAhitya bane teTaluM janatAmAM vistare e mATe tame prayAsa kare. pacIsa nakalathI vadhu kharIdanArAo ane - bUkaselane - uttarAdhyayanasUtra, dazavaikAlikasUtra ane sAdhaka sahacarImAM 6 TakA pApanuM prAyazcitta, sukhane sAkSAtkAra, smaraNazakti ane vartamAna paristhiti ane ahiMsAmAM pratidITha eka paiso Adarza gRhasthAzramamAM seMkaDe 20 TakA samAjavAdamAM seMkaDe 15 TakA zrI AcArAMgasUtramAM seMkaDe 12 TakA kamizana maLaze. ardhamAgadhI kezamAM seMkaDe 10 TakA kamizana maLaze. pustakamAM lakhelI badhI kimate amadAvAdamAM saMsthAnA kAryAlaye beThA ApavAnI che. Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavivarya paMDita munizrI nAnacaMdrajI svAmI viracita tathA saMpAdita sastuM sAhitya sAmAyika svarUpa: AvRtti bIjI, kiMmata traNa AnA. jemAM Adarza sAmAyikane suMdara ane saceTa khyAla Apela che. jaina praznottara kusumAvalI : AvRtti trIjI kiMmata traNa AnA. janadharmanA siddhAMtane sAmAnya paricaya ApatA A praznottare vidyArthIvargane bahu upayogI thaze. subodha saMgItamALA: bhAga trIjo AvRtti cethI, kiMmata traNa AnA. jemAM strIsaMbodhaka gIta, bhajano, pada ane gAyanane suMdara saMgraha che. subodha kasumAvali : AvRtti trIjI, kiMmata be AnA. nityapaThana karavA lAyaka upadezaprada vacanAmRta ane pado. resiTezana. bhAga 1-2-3 sAthe, AvRtti bIjI, kiMmata nava AnA. samAjasudhArAnA dareka prazna upara racAyelAM saMvAda, bhASaNo ane gAyanone saMgraha. jaina siddhAMta pAThamALA : mULapATha, AvRtti bIjI, kiMmata bAra AnA. jemAM zrI dazavaikAlikasUtra, zrI uttarAdhyayanasUtra tathA stotrasaMgraha ane tatvArthasUtrano paNa samAveza karela che. jana siddhAMta pAThamALA : AvRtti pahelI, jemAM zrI dazavaikAlikasUtra tathA zrI uttarAdhyayanasUtra mULanI sAthe ja saMskRta chAyA ane tetrasaMgraha vagere hovA chatAM kiMmata mAtra be rUpiyA rAkhela che, jana siddhAMta prakaraNasaMgraha H AvRtti bIjI, kiMmata eka rUpiye. jemAM upayogI pAMtrIsa thekaDAone saMgraha che. zAstrIya lipi. uttarAdhyayanasUtranI 84 kathAo : AvRtti bIjI, kiMmata ATha AnA. jemAM uttarAdhyayanamAMnA prasaMgone lagatI kathAone saMgraha che. sAmAyika pratikramaNa : kiMmata cAra AnA. mULa ane arthasahita upayogI hakIkatothI bharapUra. dasaMgraha : AvRtti trIjI, kiMmata traNa AnA. aneka prasiddha che ane stotro sahita. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dareka dharmane mAnya ane dareka vyakitane grAhya sArvajanina sastuM sAhitya. AdhyAtmika prabaMdhAvalI : traNa khaMDa sAthe, AvRtti bIjI. lekhakaH choTAlAla harajIvana suzIlaH jemAM jIvana, maraNa, AtmA, paramAtmA ane jagata saMbaMdhI tAttvika lekhono suMdara saMgraha che. krAuna sAIjha, pAkuM chIMTanuM saLaMga pU ThaM; 30 pharamAnuM daLadara pustaka hovA chatAM kiMmata mAtra bAra ja nA. AdhyAtmika bhajanapadapuSpamALA : AvRtti trIjI. jemAM ati prasiddha mahAtmAo, bhakate, kavio ane sAkSaronA cUMTI kADhelA 855 pade saMgraha che, lagabhaga 60* pAnAM, saLaMga chIMTanuM pAkuM pUMThuM, chatAM kiMmata doDha rUpiye. bhajanapadapupikAH AvRtti trIjI, kiMmata cha AnA, adha kiMmate traNa AnA. jemAM mahArAjazrI nAnacaMdrajI svAmInAM racelAM padamAMthI cUMTI kADhelAM 300 padano alaga saMgraha che. pRSThasaMkhyA 256. saMskRta kAvyAnaMda: bhA. 1 le, AvRtti bIjI, kiMmata be AnA. atiprasiddha 375 keno saMgraha. saMskRta kAvyAnaMdaH bhA. 2-3 je, AvRtti pahelI, kiMmata bAra AnA. jemAM cUMTI kADhelA jJAna, vairAgya ane upadezanA lagabhaga 1037 zveke gujarAtI bhASAntara sAthe ApelA che. Adarza strIratna: AvRtti trIjI, kiMmata cAra AnA. jemAM Adarza putrI, Adarza strI, Adarza mAtAnI asarakAraka traNa kathAo che. nemirAja H AvRtti bIjI, kiMmata cAra AnA. Adarza tyAga ane Adarza gRhasthanA dharmane samajAvatI "vA. mo. zAha' nI kalamathI lakhAyelI rasamayI navalakathA. sakhI : AvRtti bIjI, kiMmata deDha Ana, suzIlakRta. strIonA sAcA salAhakAra tarIke suMdara udabodhana. dareka pustakanuM TapAlakharaca alaga samajavuM. pustake maLavAnuM ThekANuM-- kAryavAhaka zrI ajarAmara jaina vidyAzALA lIMbaDI-kAThiyAvADa, Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu pustakana na'are