________________
34
ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા ભાગ-૪ | ચતુર્થ પ્રસ્તાવ टोडार्थ:વળી, ભુવનત્રયમાં અસત્યવાદી પુરુષને કોઈ ઉપાય વિદ્યમાન નથી. તે કાલદષ્ટ કહેવાય છેमृत्युमुंडार। जने तवा सपथी सायेतो हेवाय छे. ।।3।। दोs:
यतःसर्वेऽपि ये जगत्यत्र, व्यवहाराः शुभेतराः ।
सत्ये प्रतिष्ठिता नेदं यस्याऽसौ नन्वलौकिकः ।।४।। श्लोजार्थ :
જે કારણથી સર્વ પણ આ જગતમાં જે શુભતર વ્યવહારો છે તે સત્યમાં પ્રતિષ્ઠિત છે. આ જેને नथी सत्य ने नथी, मेरेर मलौडि छ. ।।४।। Pटोs:
अतो विज्ञाय यत्नेन, सत्यहीनं नराधमम् ।
त्यजन्त्येव सुदूरेण, प्रियसत्या महाधियः ।।५।। सोडार्थ :
આથી, યત્નથી સત્યહીન નરાધમને જાણીને પ્રિયસત્યવાળા મહાબુદ્ધિમાનો સુદૂરથી ત્યાગ જ કરે છે અર્થાત્ અત્યંત ત્યાગ જ કરે છે. પી. श्योs :
ततोऽयं सत्यहीनत्वादस्माकं रिपुदारणः ।
सम्यग्विज्ञातशीलानां, न मध्ये स्थातुमर्हति ।।६।। श्लोडार्थ :
તેથી સત્યહીનપણું હોવાને કારણે સમ્ય વિજ્ઞાતશીલવાળા એવા અમારા મધ્યમાં આ રિપદારણ राणको थित नथी. IISII
अथवा नाऽस्य वराकस्य रिपुदारणस्यायं दोषो, यतोऽयमनेन शैलराजेन प्रेर्यमाणस्तावत्सकलदुर्विनयमाचरति, तथाऽनेन मृषावादेन प्रोत्साह्यमानः खल्वयमेवं भाषते, ततो यद्येतौ पापवयस्यौ परिहरति, तदर्थं शिक्षयामि तावदेनं, ततः कृतोऽहमुत्सारके महामतिना, अभिहितश्च-कुमार! नेदृशानां स्थानमिह मदीयशालायां, अतः कदाचिदेतौ पापवयस्यौ परिहर, यदि वा नागन्तव्यमिह कुमारेणेति मयाऽभिहितं-त्वमात्मीयजनकाय स्वस्थानं प्रयच्छ, वयं तु त्वदीयस्थानेन त्वयाऽपि च
