Book Title: Unadigana Sutra
Author(s): Hemchandracharya, 
Publisher: Education Society Press
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034211/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "aho! zrutajJAnam" graMtha jIrNoddhAra 154 uNAdI sUtro opha hemacaMdrAcArya : dravya sahAyaka : zAsana samrATa pU. A. zrI nemisUrIzvarajI ma.sA. samudAyanA pU. A. zrI zIlacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI zrI godharA jaina saMgha-godharAnA jJAnakhAtAnI upajamAMthI : saMyojaka : zAha bAbulAla saremala beDAvALA zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAna bhaMDAra zA. vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-5 (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 saMvata 2069 I. 2013 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra pRSTha ___84 ___810 010 011 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2065 (I. 2009) seTa naM.-1 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| kramAMka pustakanuM nAma tA-TI515Ara-saMpaES | 001 | zrI naMdIsUtra avacUrI | pU. vikramasUrijI ma.sA. 238 | 002 | zrI uttarAdhyayana sUtra cUrNI | pU. jinadAsagaNi cUrNIkAra 286 003 zrI arhadgItA-bhagavadgItA pa. meghavijayajI gaNi ma.sA. 004 | zrI arhaccUDAmaNi sArasaTIkaH pU. bhadrabAhusvAmI ma.sA. | 005 | zrI yUkti prakAzasUtraM pU. padmasAgarajI gaNi ma.sA. | 006 | zrI mAnatuGgazAstram | pU. mAnatuMgavijayajI ma.sA. | 007 | aparAjitapRcchA zrI bI. bhaTTAcArya 008 zilpa smRti vAstu vidyAyAm zrI naMdalAla cunilAla somapurA 850 | 009 | zilparatnam bhAga-1 zrIkumAra ke. sabhAtsava zAstrI 322 zilparatnam bhAga-2 zrIkumAra ke. sabhAtsava zAstrI 280 prAsAdatilaka zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 162 | 012 | kAzyazilpam zrI vinAyaka gaNeza ApaTe 302 prAsAdamajarI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 156 014 | rAjavallabha yAne zilpazAstra zrI nArAyaNa bhAratI goMsAI 352 | zilpadIpaka zrI gaMgAdharajI praNIta 120 | vAstusAra zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI dIpArNava uttarArdha zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 110 jinaprAsAda mArtaNDa zrI naMdalAla cunIlAla somapurA 498 | jaina graMthAvalI zrI jaina zvetAmbara konphransa 502 | hIrakalaza jaina jyotiSa zrI himatarAma mahAzaMkara jAnI 021 nyAyapravezaH bhAga-1 zrI AnaMdazaMkara bI. dhruva 022 | dIpArNava pUrvArdha zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 023 anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga-1 pU. municaMdrasUrijI ma.sA. 452 024 | anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga-2 zrI eca. Ara. kApaDIA 500 025 | prAkRta vyAkaraNa bhASAMtara saha zrI becaradAsa jIvarAja dozI 454 026 | tattpopaplavasiMhaH | zrI jayarAzI bhaTTa, bI. bhaTTAcArya 188 | 027 | zaktivAdAdarzaH | zrI sudarzanAcArya zAstrI 214 | kSIrArNava zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 414 029 | vedhavAstu prabhAkara zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI ___192 013 454 226 640 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 824 288 30 | zinjaratnAkara prAsAda maMDana zrI siddhahema bRhadavRtti bRhannyAsa adhyAya-1 | zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya-2 zrI siddhahema bRhavRtti bRhannyAsa adhyAya-3 zrI narmadAzaMkara zAstrI | paM. bhagavAnadAsa jaina pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. pU. bhAvasUrinI ma.sA. 520 034 (). pU. bhAvasUri ma.sA. zrI siddhahema bRhavRtti bRhannyAsa adhyAya-3 (2) 324 302 196 039. 190 040 | tilaka 202 480 228 60 044 218 036. | zrI siddhahema bRhavRtti bRhannyAsa adhyAya-5 037 vAstunighaMTu 038 | tilakamannarI bhAga-1 tilakamagnarI bhAga-2 tilakamajharI bhAga-3 sakhasandhAna mahAkAvyam saptabhaphImimAMsA nyAyAvatAra vyutpattivAda guDhArthatattvaloka sAmAnya niryukti guDhArthatattvAloka 046 saptabhInayapradIpa bAlabodhinIvivRttiH vyutpattivAda zAstrArthakalA TIkA nayopadeza bhAga-1 taraSiNIkaraNI nayopadeza bhAga-2 tarakiNItaraNI nyAyasamuccaya cAdyArthaprakAzaH dina zuddhi prakaraNa 053 bRhad dhAraNA yaMtra 05 | jyotirmahodaya pU. bhAvasUrinI ma.sA. pU. bhAvasUrina ma.sA. prabhAzaMkara oghaDabhAI somapurA pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. vijayaamRtasUrizvarajI pU. paM. zivAnandavijayajI satiSacaMdra vidyAbhUSaNa zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) pU. lAvaNyasUrijI. zrIveNImAdhava zAstrI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. darzanavijayajI pU. darzanavijayajI sa. pU. akSayavijayajI 045 190 138 296 (04) 210 274 286 216 532 113 112 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAna bhaMDAra bhASA | 218. | 164 saMyojaka - bAbulAla saremala zAha zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIzana sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, mahAvAha-04. (mo.) 8427585804 (yo) 2213 2543 (5-mela) ahoshrut.bs@gmail.com maho zrutajJAnamajtha ddhiAra - saMvata 2075 (5. 2010)- seTa naM-2 prAyaH jIrNa aprApya pustakone skena karAvIne DI.vI.DI. banAvI tenI yAdI. yA pustasI www.ahoshrut.org vebasAITa 52thI ugl stGirls sii zAze. krama pustakanuM nAma tA-TI8152-saMpaES pRSTha 055 | zrI siddhahema bRhavRtti bRhadanyAsa adhyAya-6 | pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. 296 056 | vividha tIrtha kalpa pa. jinavijayajI ma.sA. 160 057 lAratIya Tana bhe| saMskRti sanomana pU. pUNyavijayajI ma.sA. 058 | siddhAntalakSaNagUDhArtha tattvalokaH zrI dharmadattasUri 202 059 | vyApti paJcaka vivRtti TIkA zrI dharmadattasUri jaina saMgIta rAgamALA zrI mAMgaroLa jaina saMgIta maMDaLI | 306 061 | caturviMzatIprabandha (prabaMdha koza) | zrI rasikalAla eca. kApaDIA 062 | vyutpattivAda Adarza vyAkhyayA saMpUrNa 6 adhyAya |saM zrI sudarzanAcArya 668 063 | candraprabhA hemakaumudI saM pU. meghavijayajI gaNi 516 064| viveka vilAsa saM/. | zrI dAmodara goviMdAcArya 268 065 | paJcazatI prabodha prabaMdha | pU. mRgendravijayajI ma.sA. 456 066 | sanmatitattvasopAnam | saM pU. labdhisUrijI ma.sA. 420 06764zamAtA vahI guzanuvAha gu4. pU. hemasAgarasUrijI ma.sA. 638 068 | moharAjAparAjayam saM pU. caturavijayajI ma.sA. 192 069 | kriyAkoza saM/hiM zrI mohanalAla bAMThiyA 428 070 | kAlikAcAryakathAsaMgraha saM/. | zrI aMbAlAla premacaMda 406 071 | sAmAnyanirukti caMdrakalA kalAvilAsa TIkA | saM. zrI vAmAcaraNa bhaTTAcArya 308 072 | janmasamudrajAtaka saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina 128 meghamahodaya varSaprabodha saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina 532 on jaina sAmudrikanAM pAMca graMtho 14. zrI himmatarAma mahAzaMkara jAnI 376 060 322 073 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '075 374 238 194 192 254 260 | jaina citra kalpadruma bhAga-1 16 | jaina citra kalpadruma bhAga-2 77) saMgIta nATya rUpAvalI 13 bhAratanAM jaina tIrtho ane tenuM zilpa sthApatya 79 | zilpa cintAmaNi bhAga-1 080 | bRhad zilpa zAstra bhAga-1 081 bRhad zilpa zAstra bhAga-2 | bRhad zilpa zAstra bhAga-3 083. AyurvedanA anubhUta prayogo bhAga-1 kalyANa kAraka 085 | vinorana zora kathA ratna koza bhAga-1 kathA ratna koza bhAga-2 088 | hastasagnIvanama 238 260 guja. | | zrI sArAbhAI navAba guja. | zrI saYTmAruM navAva guja. | zrI vidyA saramA navIna guja. | zrI sArAmAruM navIna guja. | zrI manasubAna muvAmana guja. | zrI nannAtha maMvArama guja. | zrI nannAtha maMvArama guja. | zrI gagannAtha maMvArama guja. | . vantisAgaranI guja. | zrI vardhamAna parvanAtha zatrI saM./hiM zrI naMdalAla zarmA guja. | zrI levalAsa gIvarAna kozI guja. | zrI levalAsa navarIna lozI sa. pU. meniyanI saM. pU.vinayanI, pU. puNyavijayajI AcArya zrI vijayadarzanasUrijI 114 '084. 910 436 336 087 230 322 (089/ 114 endracaturvizatikA sammati tarka mahArNavAvatArikA 560 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka - zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra- saMvata 2067 (I. 2011) seTa naM.-3 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| pustaka nAma saMpAdaka / prakAzaka motIlAla lAghAjI punA krama karttA / TIkAkAra 91 syAdvAda ratnAkara bhAga-1 vAdidevasUrijI 92 syAdvAda ratnAkara bhAga-2 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA 93 motIlAla lAghAjI punA syAdvAda ratnAkara bhAga-3 vAdidevasUrijI 94 motIlAla lAghAjI punA syAdvAda ratnAkara bhAga-4 vAdidevasUrijI 95 syAdvAda ratnAkara bhAga-5 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA 96 | pavitra kalpasUtra puNyavijayajI sArAbhAI navAba TI. gaNapati zAstrI TI. gaNapati zAstrI veMkaTeza presa 97 samarAGgaNa sUtradhAra bhAga - 1 98 | samarAGgaNa sUtradhAra bhAga - 2 99 bhuvanadIpaka 100 gAthAsahastrI 101 bhAratIya prAcIna lipImAlA 102 zabdaratnAkara 103 subodhavANI prakAza 104 laghu prabaMdha saMgraha 105 jaina stotra saMcaya - 1-2-3 106 sanmati tarka prakaraNa bhAga 1,2,3 107 sanmati tarka prakaraNa bhAga-4, 5 108 nyAyasAra nyAyatAtparyadIpikA 109 jaina lekha saMgraha bhAga - 1 110 jaina lekha saMgraha bhAga-2 111 jaina lekha saMgraha bhAga-3 112 | jaina dhAtu pratimA lekha bhAga - 1 113 jaina pratimA lekha saMgraha 114 rAdhanapura pratimA lekha saMdoha 115 | prAcina lekha saMgraha - 1 116 bIkAnera jaina lekha saMgraha 117 prAcIna jaina lekha saMgraha bhAga - 1 118 prAcina jaina lekha saMgraha bhAga - 2 119 gujarAtanA aitihAsika lekho - 1 120 gujarAtanA aitihAsika lekho 2 121 gujarAtanA aitihAsika lekho-3 122 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala - 1 123 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-4 124 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-5 125 | kalekzana oNpha prAkRta enDa saMskRta inskrIpzansa 126 | vijayadeva mAhAtmyam bhojadeva bhojadeva padmaprabhasUrijI samayasuMdarajI gaurIzaMkara ojhA sAdhusundarajI nyAyavijayajI jayaMta pI. ThAkara mANikyasAgarasUrijI siddhasena divAkara siddhasena divAkara satiSacaMdra vidyAbhUSaNa puraNacaMdra nAhara puraNacaMdra nAhara puraNacaMdra nAhara kAMtivijayajI daulatasiMha loDhA vizAlavijayajI vijayadharmasUrijI agaracaMda nAhaTA jinavijayajI jinavijayajI girajAzaMkara zAstrI girajAzaMkara zAstrI girajAzaMkara zAstrI pI. pITarasana pI. pITarasana pI. pITarasana pI. pITarasana jinavijayajI bhASA saM. saM. saM. saM. saM. saM./aM saM. saM. saM. saM. hindI saM. saM./gu saM. saM, saM. saM. saM. saM./hi puraNacaMdra nAhara saM./hi puraNacaMdra nAhara saM./hi puraNacaMdra nAhara saM./ hi jinadattasUri jJAnabhaMDAra saM./hi aravinda dhAmaNiyA saM./gu saM./gu saM./hi saM./hi saM./hi saM./gu saM./gu saM./gu aM. sukhalAlajI munzIrAma manohararAma haragovindadAsa becaradAsa hemacaMdrAcArya jaina sabhA orIenTa insTITyuTa varoDA AgamoddhAraka sabhA aM. aM. aM. saM. sukhalAla saMghavI sukhalAla saMghavI esiyATIka sosAyaTI yazovijayajI graMthamALA yazovijayajI graMthamALA nAhaTA dharsa jaina AtmAnaMda sabhA jaina AtmAnaMda sabhA phArbasa gujarAtI sabhA phArbasa gujarAtI sabhA phArbasa gujarAtI sabhA raoNyala eziyATIka jarnala raoNyala eziyATIka jarnala raoNyala eziyATIka jarnala bhAvanagara ArcIoNlaoNjIkala DipA. jaina satya saMzodhaka pRSTha 272 240 254 282 118 466 342 362 134 70 316 224 612 307 250 514 454 354 337 354 372 142 336 364 218 656 122 764 404 404 540 274 414 400 320 148 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 754 194 3101 276 69 100 136 266 244 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2068 (I. 2012) seTa naM.-4 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| krama | pustaka nAma kartA / saMpAdaka bhASA | prakAzaka 127 | mahAprabhAvika navasmaraNa sArAbhAI navAba guja. sArAbhAI navAba 128 | jaina citra kalpalatA sArAbhAI navAba guja. sArAbhAI navAba 129 | jaina dharmano prAcIna itihAsa bhAga-2 hIrAlAla haMsarAja guja. hIrAlAla haMsarAja 130 | oparezana ina sarca opha saM. menyu. bhAga-6 pI. pITarasana aMgrejI | eziyATIka sosAyaTI 131 | jaina gaNita vicAra kuMvarajI ANaMdajI guja. jaina dharma prasAraka sabhA 132 | daivajJa kAmadhenu (prAcina jyotiSa graMtha) zIla khaMDa saM. | braja. bI. dAsa banArasa 133 || | karaNa prakAzaH brahmadeva saM./aM. | sudhAkara dvivedi 134 | nyAyavizArada maho. yazovijayajI svahastalikhita kRti saMgraha | yazodevasUrijI guja. | yazobhAratI prakAzana 135 | bhaugolika koza-1 DAhyAbhAI pItAMbaradAsa guja. | gujarAta barnAkyulara sosAyaTI 136 | bhaugolika koza-2 DAhyAbhAI pItAMbaradAsa guja. | gujarAta varnAkyulara sosAyaTI 137 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-1 aMka-1,2 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 138 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-1 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI / jaina sAhitya saMzodhaka punA 139 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-2 aMka-1, 2 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 140 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-2 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 141 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-3 aMka-1,2 / / jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 142 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-3 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 143 | navapadonI AnupUrvI bhAga-1 somavijayajI guja. zAha bAbulAla savacaMda 144 | navapadonI AnupUrvI bhAga-2 somavijayajI | zAha bAbulAla savacaMda 145 | navapadonI AnupUrvI bhAga-3 somavijayajI guja. zAha bAbulAla savacaMda 146 | bhASavati zatAnaMda mArachatA saM./hi | eca.bI. guptA enDa sansa banArasa 147 | jaina siddhAMta kaumudI (ardhamAgadhI vyAkaraNa) ratnacaMdra svAmI prA./saM. | bhairodAna seThIyA 148 | maMtrarAja guNakalpa mahodadhi jayadayAla zarmA hindI | jayadayAla zarmA 149 | phakkIkA ratnamaMjUSA-1, 2 kanakalAla ThAkUra saM. harikRSNa nibaMdha 150 | anubhUta siddha vizAyaMtra (cha kalpa saMgraha) meghavijayajI saM./guja | mahAvIra graMthamALA 151 | sArAvali kalyANa vardhana saM. pAMDuraMga jIvAjI 152 | jyotiSa siddhAMta saMgraha vizvezvaraprasAda dvivedI saM. bIjabhUSaNadAsa banArasa 153| jJAna pradIpikA tathA sAmudrika zAstram rAmavyAsa pAnDeya saM. | jaina siddhAMta bhavana nUtana saMkalana | A. caMdrasAgarasUrijI jJAnabhaMDAra - ujjaina hastaprata sUcIpatra hindI | zrI AzApuraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 2 | zrI gujarAtI zve.mU. jaina saMgha-hastaprata bhaMDAra - kalakattA | hastaprata sUcIpatra hindI | zrI AzApuraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 274 168 282 182 guja. 384 376 387 174 320 286 272 142 260 232 160 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra | pRSTha 304 122 208 70 310 462 512 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2069 (I. 2013) seTa naM.-5 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| | krama | pustaka nAma kartA/saMpAdaka viSaya | bhASA saMpAdaka/prakAzaka 154 | uNAdi sUtro opha hemacaMdrAcArya | pU. hemacaMdrAcArya | vyAkaraNa | saMskRta johana kriSTe 155 | uNAdi gaNa vivRtti | pU. hemacaMdrAcArya vyAkaraNa saMskRta pU. manoharavijayajI 156 | prAkRta prakAza-saTIka bhAmAha vyAkaraNa prAkRta jaya kRSNadAsa guptA 157 | dravya parikSA aura dhAtu utpatti | Thakkara pherU dhAtu saMskRta /hindI | bhaMvaralAla nAhaTA 158 | Arambhasidhdhi - saTIka pU. udayaprabhadevasUrijI jyotISa saMskRta | pU. jitendravijayajI 159 | khaMDaharo kA vaibhava | pU. kAntIsAgarajI zIlpa | hindI | bhAratIya jJAnapITha 160 | bAlabhArata pU. amaracaMdrasUrijI | kAvya saMskRta paM. zIvadatta 161 | giranAra mAhAtmya daulatacaMda paraSottamadAsa tIrtha saMskRta /gujarAtI | jaina patra 162 | giranAra galpa pU. lalitavijayajI | tIrtha saMskRta/gujarAtI | haMsakavijaya phrI lAyabrerI 163 | praznottara sArdha zataka pU. kSamAkalyANavijayajI | prakaraNa hindI | sAdhvIjI vicakSaNAzrIjI 164 | bhAratiya saMpAdana zAstra | mUlarAja jaina sAhitya hindI jaina vidyAbhavana, lAhora 165 | vibhaktyartha nirNaya giridhara jhA saMskRta caukhambA prakAzana 166 | vyoma batI-1 zivAcArya nyAya saMskRta saMpUrNAnaMda saMskRta yunivarsiTI 167 | vyoma vatI-2 zivAcArya nyAya saMpUrNAnaMda saMskRta vidyAlaya | 168 | jaina nyAyakhaMDa khAdyam | upA. yazovijayajI nyAya saMskRta /hindI | badrInAtha zukla 169 | haritakAvyAdi nighaMTU | bhAva mitha Ayurveda saMskRta /hindI | zIva zarmA 170 | yoga ciMtAmaNi-saTIka pU. harSakIrtisUrijI | saMskRta/hindI | lakSmI veMkaTeza presa 171 | vasaMtarAja zakunam pU. bhAnucandra gaNi TIkA | jyotiSa khemarAja kRSNadAsa 172 | mahAvidyA viDaMbanA pU. bhuvanasundarasUri TIkA | jyotiSa | saMskRta senTrala lAyabrerI 173 | jyotirnibandha / zivarAja | jyotiSa | saMskRta AnaMda Azrama 174 | meghamAlA vicAra pU. vijayaprabhasUrijI jyotiSa saMskRta/gujarAtI | meghajI hIrajI 175 | muhUrta ciMtAmaNi-saTIka rAmakRta pramitAkSaya TIkA | jyotiSa | saMskRta anUpa mizra 176 | mAnasollAsa saTIka-1 bhulAkamalla somezvara jyotiSa orienTa insTITyUTa 177 | mAnasollAsa saTIka-2 bhulAkamalla somezvara | jyotiSa saMskRta orienTa insTITyUTa 178 | jyotiSa sAra prAkRta bhagavAnadAsa jaina jyotiSa prAkRta/hindI | bhagavAnadAsa jaina 179 | muhUrta saMgraha aMbAlAla zarmA jyotiSa | gujarAtI | zAstrI jagannAtha parazurAma dvivedI 180 | hindu esTrolojI pitAmbaradAsa trIbhovanadAsa | jyotiSa gujarAtI pitAmbaradAsa TI. mahetA 264 144 256 75 488 | 226 365 nyAya saMskRta 190 480 352 596 250 391 114 238 166 saMskRta 368 88 356 168 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543. E-mail : ahoshrut.bs@gmail.com zAha vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-380005. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2071 (I. 2015) seTa naM.-6 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI DijiTAijhezana dvArA DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustakewww.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| krama viSaya | bhASA pRSTha pustaka nAma kAvyaprakAza bhAga-1 | saMpAdaka / prakAzaka pUjya jinavijayajI 181 | saMskRta 364 182 kAvyaprakAza bhAga-2 222 183 kAvyaprakAza ullAsa-2 ane 3 330 184 | nRtyaratna koza bhAga-1 156 185 | nRtyaratra koza bhAga-2 ___ kartA / TikAkAra pUjya mammaTAcArya kRta pUjya mammaTAcArya kRta upA. yazovijayajI zrI kumbhakarNa nRpati zrI kumbhakarNa nRpati zrI azokamalajI | zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva 248 504 saMskRta pUjya jinavijayajI saMskRta yazobhArati jaina prakAzana samiti saMskRta zrI rasIkalAla choTAlAla saMskRta zrI rasIkalAla choTAlAla saMskRta /hindI | zrI vAcaspati gairobhA saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta zrI maMgeza rAmakRSNa telaMga gujarAtI mukti-kamala-jaina mohana graMthamAlA 448 188 444 616 190 632 | nArada 84 | 244 zrI caMdrazekhara zAstrI 220 186 | nRtyAdhyAya 187 | saMgIratnAkara bhAga-1 saTIka | saMgIratnAkara bhAga-2 saTIka 189 | saMgIratnAkara bhAga-3 saTIka saMgIranAkara bhAga-4 saTIka 191 saMgIta makaranda saMgIta nRtya ane nATya saMbaMdhI 192 jaina graMtho 193 | nyAyabiMdu saTIka 194 | zIghrabodha bhAga-1 thI 5 195 | zIghrabodha bhAga-6 thI 10 196| zIghrabodha bhAga-11 thI 15 197 | zIghrabodha bhAga-16 thI 20 198 | zIghrabodha bhAga-21 thI 25 199 | adhyAtmasAra saTIka 200 | chandonuzAsana 201 | maggAnusAriyA saMskRta hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA 422 hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA 304 zrI hIrAlAla kApaDIyA pUjya dharmotarAcArya pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya gaMbhIravijayajI eca. DI. belanakara 446 |414 hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA saMskRta/gujarAtI | narottamadAsa bhAnajI 409 476 siMghI jaina zAstra zikSApITha 444 saMskRta saMskRta/gujarAtI zrI DI. esa zAha | jJAtaputra bhagavAna mahAvIra TrasTa 146 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543. E-mail : ahoshrut.bs@gmail.com zAha vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-380005. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2072 (I. 2016) seTa naM.-7 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI DijiTAijhezana dvArA DIvIDI banAI usakI suucii| pRSTha 285 280 315 307 361 301 263 395 krama pustaka nAma 202 | AcArAMga sUtra bhAga-1 niyukti+TIkA 203 | AcArAMga sUtra bhAga-2 niyukti+TIkA 204 | AcArAMga sUtra bhAga-3 niyukti+TIkA 205 | AcArAMga sUtra bhAga-4 niyukti+TIkA 206 | AcArAMga sUtra bhAga-5 niyukti+TIkA 207 | suyagaDAMga sUtra bhAga-1 saTIka 208 | suyagaDAMga sUtra bhAga-2 saTIka 209 | suyagaDAMga sUtra bhAga-3 saTIka 210 | suyagaDAMga sUtra bhAga-4 saTIka 211 | suyagaDAMga sUtra bhAga-5 saTIka 212 | rAyapaseNiya sUtra 213 | prAcIna tIrthamALA bhAga-1 214 | dhAtu pArAyaNam 215 | siddhahema zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga-1 216 | siddhahema zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga-2 217 | siddhahema zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga-3 218 | tArkika rakSA sAra saMgraha bAdArtha saMgraha bhAga-1 (sphoTa tattva nirUpaNa, sphoTa candrikA, 219 pratipAdika saMjJAvAda, vAkyavAda, vAkyadIpikA) vAdArtha saMgraha bhAga-2 (SaTkAraka vivecana, kAraka vAdArtha, 220 | samAsavAdArtha, vakAravAdArtha) | bAdArtha saMgraha bhAga-3 (vAdasudhAkara, laghuvibhaktyartha nirNaya, 221 __ zAbdabodhaprakAzikA) 222 | vAdArtha saMgraha bhAga-4 (AkhyAta zaktivAda chaH TIkA) kartA / TikAkAra bhASA saMpAdaka/prakAzaka | zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI malayagiri | gujarAtI zrI becaradAsa dozI A.zrI dharmasUri | saM./gujarAtI | zrI yazovijayajI graMthamALA zrI hemacaMdrAcArya | saMskRta A. zrI municaMdrasUri zrI hemacaMdrAcArya | saM./gujarAtI | zrI becaradAsa dozI zrI hemacaMdrAcArya | saM./gujarAtI | zrI becaradAsa dozI zrI hemacaMdrAcArya | saM./gujarAtI zrI becaradAsa dozI A. zrI varadarAja saMskRta rAjakIya saMskRta pustakAlaya vividha kartA saMskRta mahAdeva zarmA 386 351 260 272 530 648 510 560 427 88 vividha kartA / saMskRta | mahAdeva zarmA 78 mahAdeva zarmA 112 vividha kartA saMskRta raghunAtha ziromaNi | saMskRta mahAdeva zarmA 228 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrIhemacandrasUriviracitamuNAdigaNasUtraM 1992 rafat I THE UNADIGANASUTRA OF HEMACHANDRA. WITH THE AUTHOR'S OWN COMMENTARY. Edited by JOHANN KIRSTE. With an Appendix, containing a Verbal Index to the Anekarthasangrala, by Th. Zachariae. Wietna: ALFRED HOLDER. Bombay: EDUCATION SOCIETY'S PRESS, BYCULLA. 1895. Ahol Shrutagyanam Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aho! Shrutagyanam Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ALBRECHT WEBER UND DEM ANDENKEN AN W. D. WHITNEY Eewidmet Von der Commission der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften fur die Herausgabe der Quellenschriften der Alt-Indischen Lexicographie. Aho! Shrutagyanam Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ahol Shrutagyanam Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Inscribed to ALBRECHT WEBER AND TO THE MEMORY OF W. D. WHITNEY By the Committee of the Imperial Academy, superintending the Publication of the sources of Indian Lexicography. Ahol Shrutagyanam Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aho! Shrutagyanam Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PREFACE, The present edition of Hemachandra's Unadiganasutra is based on the owing materials: I, MSS. of the Unudiganasutra. B., MS. Orient. fol. 1176 of the Royal Library of Berlin, see Prof. Weber, Catalogue, Vol. II, Part I., Nro. 1695. I would add to the Escription, given there, that 599 Sutras have been given in the middle of e pages, and the remainder has been embodied with the Commentary, as ell as that this fact is mentioned in the Arya verse, found at the end of he MS.: antargatAni sUtrANyetAni pRthakRtAni paThanArtham / a aatrastania agaTEALT II ? Il The date appears to be the Southern Vikrama year 1604, Sravana badi 14, a Thursday, Nakshatra Tishya, and it corresponds on this supposition according to Dr. Schram's calculation to August 2, 1548, which was a Thursday. Pushya or Tishya was the Nakshatra during two-thirds of the Tithi mentioned. C., MS. Orient. fol. 740 of the Royal Library of Berlin, Weber, op. cit. Nro. 1682, containing Hemacliandra's Sabdanasasana, Adhyayas VVII, with the Laghuvritti and Churni (see below under III, 6). The text alone of the Unadisutras is appended to the second Pada of the fifth Adhyaya, filling fols. 148, b.-153, b. Fol. 1 49 is written by another hand, whereby the end of Sutra 33, Sutras 34-46, and the beginning of Sutra 17 have been lost. Another lacuna extends from the end of Sutra 57 to the beginning of Sutra 61. Moreover, the Sutras 70-76 and 181-183, which ought to occur on the same leaf are missing. The part of the MS. which gives the Unadis is datod Samvat 1470. T., a MS. belonging to a Jaina library and obtained for me on loan from Mr. Bhagvandas Kevaldas through the Committee of the Imp. Academy, which supervises the publication. It contains on 51 fols. numbered 1-51 and 650--700, both the text and the commentary, which are written continuously. It ends :___ ityAcAryahemacandrakRtaM svopajJoNAdigaNasUtra vivaraNaM samAptamiti || cha || granthAnaM zata 2800 aSTAviMzatizatAni || cha || saMvat 1476 varSe mArgazIrSa FOTO TUTTO E lllll Ahol Shrutagyanam Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sripattana is Anbilvad or Pattan, the old capital of Gujarat, and the date corresponds according to Dr. Schram's calculation to November 30, 1419, which was a Thursday. V., MS. I, 306 (I, 87703) fols. 15, presented by Ilofrath Buhler to the library of the Vienna University, and lent to me with the permission of the donor for this edition. The text, which is written in tho middle of the pages, ends:___ iti prabhuzrIhemacandrasUriviracitamuNAdigaNasUtraM saMpUrNam / / saMvat 1634 varSe Asu 0] zu0 5 vAra some likhi || vA0 zrIhemazIlagaNiziSyamunivizrAmeNa || zubhaM bhavatu kalyANamastu / 'The commentary ends :-- iti uNAdigaNasUtrAvacUriH / / saMpUrNA vijayazIlagaNinAlekhi // zubhaM bhavatu || cha || zrIrastu || cha || zrImA ...... In accordance with the meaning of the title Arachuri, the glosses contai only an abstract of the fuller explanation in the two other MSS. B and moreover, they frequently differ from the latter by giving other synonym for the words etymologized. All these latter deviations have been entered in the Notes, while, of course, no mention has been made of the omissions Bat, in order to give an idea, how the author of the Avachuri has treated the commentary, I print here in parallel columns the text of the two version on the Sutras 191 and 699 :-- Edition. Vienna Ms. ebhya ANak pratyayo bhavati // kRpauD sAmarthe / kRpANa: khddgH||| viSa secane / viSANaM zaoN karidantazca / / vRSU secane / vRSANa: / / SaNNAH devAH yuSi sevane sautra viSa0 viSANaM zRMgaM karidaMtazca niSAda prAgalbhye / dhRSANo devaH / / mRSU sahane ca / mRSANa: / / yuSi duhANa : mukharaH vRSANAdaya: svaprakR sevane sautraH / yuSANaH // duhauMca jighAMsAyAm / duhANo mukharaH // tyarthavAcina: sarvope kartari kArika grahIz upAdAne / gRhANaH // vRSANAdayaH svaprakRtyarthavAcinaH sarvepi / vijJeyAH // [191 / / kartari kArake vijJeyAH // 191 / / ebhya uriH pratyayo bhavati // masaica pariNAme / msrirmriiciH|| musuri: marIci: asuri: saMgrAma asaca kSepaNe / asariH saMgrAmaH // ghasaM adane / ghasariragniH // ja- pAra: AgniH jAraH samAra azani: araNi: krodhazca / aMgA sUc mokSaNe / jasuriH samAptiraniraraNiH krodhazca ||agu gatau / a karazAkhA la aMguliH shuriH| gariH karazAkhA / latve / aGguliH // Sahi marSaNe / sahuriH pRthivya- ayodhanaH anaDAn raNa: aMdhakA krodhanonaDAnsaMgrAmondhakAraH sUryazca / / 699 // sUryazca / / [699 // ] In spite of the peculiarities shown by the MS. V its author seems have had before him a text closely allied to that given by the MSS. C: Aho I Shrutagyanam Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T, whereas the MS. B represents an independent version of the work, as will be shown in a special paper to be published in the Transactions of the Imperial Academy of Vienna.. B is the most correct of all the four MSS., although the letters of the commentary are very small and not so well written as those of the MS. T, besides that it is tolerably free from clerical blunders; these, that occur very frequently in the other MSS., as well as varieties of the verbal roots in the commentary have been passed over in the Notes. To ascertain the forms of the latter I had at my disposal the following MSS.: II, MSS. of the Dhatupatha. 1. MS. Orient. fol. 1129 of the Royal Library of Berlin, see Weber, op. cit. Nro. 1644, containing on fols. 8, a-13, b the text of the Dhatupatha. 2. MS. Orient. fol. 770 of the Royal Library of Berlin, see Weber, op. cit. Nro. 1681, containing the Dhatupatha with Hemachandra's own commentary, the Dhatuparayana. It may be useful to point out that Hemachandra's classification of the roots and his Anubandhas somewhat differ from those used by the Papinean School. Hemachandra divides the roots into nine classes, the second and third of Panini's system being lumped together. Roots of the first class receive no Anubandha or indicatory letter. To the eight others the following letters are appended:- to the second, e. g. to the third, e. g. krupac; TU to the fourth, eg. sAdhaM t to the fifth, eg pizan; pa to the sixth, e. g. kRtaipU; y to the seventh, eg. tanUyI; zU to the eighth, e. g. zRz; p to the ninth, e. g. . Among the other Anubandhas added to roots for various purposes the following differ from those used by Panini, see Westergaard, Rad. p. 342: Panini. Anudatta Udattet i ira 3 I u U 3 H Hemachandra. Anusvara 2 after consonants a u F ai iorr3a I or g 1 Only for the text of the Sutras they have been given. 2 This may be followed by other Anubandhas. After a series of roots belonging to the tenth class it has another meaning, see Westergaard, Rad. p. 377, SS 35. Aho! Shrutagyanam Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 III, MSS. of Hemachandra's Sabdanusasana, all belonging to the Royal Library of Berlin. 1. MS. Orient. fol. 1125, Weber, op. cit. Nro. 1640. 2. MS. Orient. fol. 1126, Weber, op. cit. Nro. 1641. VI, 1. Adhyayas I-V. Adhyayas I 3. MS. Orient. fol. 1129, Weber, op. cit. Nro. 1644. Adhyayas IIV, and Dhatupatha, see above under II, 1. 4. MS. Orient. fol. 1147, Weber, op. cit. Nro. 1645. Adhyayas III, 2 with Laghuvritti and Churni (called twice Avachurni and twice Avachuri). 5. MS. Orient. fol. 1140, Weber, op. cit. Nro. 1657. Adhyayas VI-VII with Laghuvritti. 6. MS. Orient. fol. 740, Weber, op. cit. Nro. 1682. Adhyayas VVII with Laghuvritti; Churni, called Avachurni, on Adhyayas V, 3-VII, 4; see above under I, c. The quotations from Hemachandra's grammar which occur in the commentary of the Unadiganasutra, have been identified in the Notes. For the Samjnas I refer the reader to Professor Kielhorn's paper in tho Vienna Oriental Journal, vol. II, p. 21, sq.; I only add that Panini's is replaced by D in the terms ADU / ddii| NiD / mAD / yaD. The Index contains all words explained. To those the formation of which is not taught in the text of the Sutras has been added a C., and those not found in the Petersburg Dictionary have been marked by an asterisk. As regards the order of the letters, I have again applied the principle followed in my edition of the Hiranyakesigrihyasutra, viz., the Anusvara and the Visarga have been treated as independent letters following after h. Consequently aMza comes after ahi, duHkha after duhitu, and words beginning with sa range after. I shall account for my doing so in a special paper. The subjoined table of contents will, I hope, prove useful, inasmuch as it conveys a general idea of the manner in which Hemachandra dealt with his subject. In conclusion I have to express my thanks to the Committee of the Imp. Academy of Sciences, which entrusted me with the preparation of 1 See my remarks in the Vienna Oriental Journal, vol. VI, p. 101, eq. Aho! Shrutagyanam Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ this edition of the Unadiganasutra, to the Directors of the Royal Library at Berlin and of the Vienna University Library for lending me their MSS. to Professor Th. Zachariae who kindly indicated to me the source of the verse quoted under Sutra 475, to Dr. R. Schram, who was good enough to calculate the dates of the MSS., and last not least, to Hofrath G. Buhler, who with his usual care and kindness watched over the execution of my work. Graz, 1st July 1894. J. KIRSTE. Aho ! Shrutagyanam Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aho 1 Shrutagyanam Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TABLE OF CONTENTS.' u. 1. a2-20. ka 21-16. aka 27-33. Aka 34-37. ika 38-4: Ika 46-50. uka 51-57.Uka 58-61. aGka62-63. iDU 64. aviDU 65. elaka 66. AtRka67. ANaka68-70. Anaka]-12. Inaka 73. Idhuka / edhuka 74.tika 75.. 76. taka 77-78. Itaka 79-80. Ahaka 81. Ataka 82-83. kha 84-90. Ukha / ikha 91. ga 92-96. Aga 97. aGga 98-101. iGga 102-105. uGga 106-108. gha 109-110. agha 111. ca 112-113. aca 114-115. Aca 116. ica 117.Ica 1]8. uca 119. Uca 120-121. oca / azca 122. izca123. cha 124-126.ja 127-1240. aja 130-134. ija 185. aJja 136. jha 137.Ta 138-141. aTa 142-144. ATa 145-148. iTa 149. iNTa 150. ITa 151. arITa 152. uTa / uDa' 153. uTa 14--155. utt| UTa 156. UTa 157. eTa 158-159. oTa 160-161. 2162-166. aTha 167. Da168-170, aDa 171-172. aNDa 173-176. uDa 177. uNDa 178. Dha 179-181. Na 182-186. aNa 187-190. ANa 191-193. iNa 194-195. uNa 196198. eSNa 199. ta 200-206. ata 207-208. Ata 209. ita 210-212. Ita 213. uta 214. Uta 215-216. The suffixes are given without indicatory letters. See Sutras 716, sqq. BSee Sutra 177. * See Sutra 153. ota 217-218. anta 219-222. unta 223-224. tha 225-231. atha 232-235. Utha 236. da237-240, ida / Ida 241. uda 242-244. anda 245. inda 246-248. unda 249. ukunda 250. dha 251, adha252-258. vadha 254-255. udha 256. andha257. na 258-268. ana 269-275. Ana 276-278. asAna 279-221. ina 28.2-285. Ina 286-287.una 288291. ta 292-293. sna 294. zasAna 295.4296-303. apa 304307. Apa 808. ipa 309. Ipa 310. upa 311. Upa 312. Sapa 313. pha 314-316. ba017-320. amba 821323. imba 324-325. umba 326. bha 327-328. abha 329-331. ibha 332. ubha 333-335.ambha 336. umbha 337, ma. 338-346. ama 346-348. ima 349-350. uma 351-352. Uma 353. elima 354. Dima 355-356. ya357364. aya 365-370. aya / uya 371. Aya 372. Ayya 373-374.iya 375376. AlIya 377-378. anya 379380. Anya 381. eNya 382.sya 383. ipya 384. uSya 385. athya 386. ra 387-396. ara 397-404. Ara 405-411. ira412-417. Ira 418422. ura 423-426. Ura 427-430. era 431-432. ora 433-434. kara 435-436. tara 437-438. sara 439440. vara 441-444. evara / aGgara 445. 1 446-455. atra 456-458. itra 459-460. utra 461, la 462 Aho! Shrutagyanam Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464. ala 463-474. Ala 475- 480. ila 481-484. ula 435-487. / Ula 488-491. ela 492. ola 493-495. kala 496. kl| khala 497. khala 498. bala or vala 499-500. tala / pAla | vAla / vala 501. mala 502-503. sala 504.4505-514. ava515-519. Ava520. iva521522. zva 523. uva 524. va 525. itva 526.za 527-530. aza531532. Aza533-534. iza535-537. uza 5:38. piza | taza 539. 15405.43. aSa 544. ASa545. iSa 546552. ISa 553-556. upa 557-559. USa 560-561. maSa 562. mASa 568. sa 564-568. asa 569-573. Asa 574-575. Isa 576-577. usa 578. Tisa / isa 579. tasa 580-581. nasa 582. pAsa 533. mAsa 584. Adhusa 585.ha 586-588. aha 589-590. Aha591-592. Uha 598. tyaha 594 okaha 595. akSa 596-597. 704-706. si 707. asi 703. nAsa 709. hi 710. I 711-715. u' 716-748. ku 749-751. Aku 752-7:54. aGka 755. dAku 756. svAku 757. gu 758-760. aGga 761. aTu 762. ATu 763. iSTu 164. Du 765-766. ANDu / kaNDuka' 767. Nu 768--769. aNu 770. iSNu 771. eNu 772. tu 773-778. atu 779780. yatu 781. Atu 730. du 78:3. dhU 734-785. na 786-790. 791-792. anu 793. Anu 794. radAnu 795. aku 796. ilu 797. ipu 798.bu 799. amu 800.yu 801802. ayu / anyu 803. anyu 804. tyu 805. ru 806-811. aru 812. Aru 813-816. uru 817-318. Uru 819. lu 820-821. Alu 822-823. alu 824. zu 825.su 826. akSu 827828. U829-344. 5 815. dU 846. bU 847. andhU 448-849. Aga 850. erU 851. A598-605. i 606-622. ki 628. Aka 624. akhi 625. ikhi 626. Ici627-629. aTi 630. di 631-633. Ni 634-- 637. aNi 638-643. iNi 644. trINi 645. ti616-652. Ati 653-- 659. asti 660-6561. Ati 662664. anti 665. unti 066. iti 667-668. thi 669. athi 670-672. ithi 673-674. adhi675. rAdhi676. ni 677-679. ani 680-681. ani 682. ini 683. uni 684.mani685. dabhi 686. mi 687-690. adhi691. ri 692-695. tri 696. atri 697. ari 698. uri 699-700. li 701. ali 702. okuli / mali 703. vi R 852-856. tR 857-865. ai 866. o 867. au 868. k 369-370. c 871. vac 872. aj 873-874. ij 875-876. See Sutra 1. 3 This suffix ought to have been inserted in Sutras 21--26, or 51-57. | Aho 1 Shrutagyanam Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m 933. am 934-937.dama 933, im 939. Im 940 941. tum 942. kie [2] 943-944. ar 945947. ur 948. iv 949. kkipa [[ ] 950. kie [ ] 951. aT 877. ar3a 878. aviDa 879. vig / [cha D] 880. at 881-885. avat 886. it 887-888. ut 889-890, Rt 891-892. Rth 893. ad 894-395. tad 896. sad 897-898. mad 899. an 900-902. tan 903. vana 904-910. man 911-916. iman 917. Iman 918. in 919-926. min 927. bhukSin 928. trin 929. atrin 930. kie [ ] 931. as 952-976. jas / thas 977. tas 978. nas 979-980. pas 981. pas / phas 982. sas 983. tazas 984. anas 985. ramas 986. uns| Unas 987. As 988. is 989996. us 997-1001. ums 1002. a'| aa'| ais 1003. ais 1004. os 1005. kie [ h] 1006. Is out of place here. vipa [bha] 932. Aho! Shrutagyanam Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aho 1 Shrutagyanam Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APPENDIX.---INDEX TO THE ANEKARTHASAMGRAHA, VOL. I. a 7, 1 aMzu 2, 530 aMzuka 3,3 aMhati 3, 233 ahi 2, 383 aka 2,1 akUpAra 4, 237 akSa 2,543-44 akSata 3,228 akSamAlA 4,286 akSara 3, 509.10 akSIva 3, 687 aga 2, 28 agasti 3,233 agAdha 3,333 aguru 8, 518 agaukas 3, 739 agnimukha 4, 42 agnizikha,khA 4, 42-43 agrihotra 4, 238 agra 2, 381-82 agrajanman 4, 158 agratas 7.58 agha 2, 51 aGka 2, 1 aGkati 3, 232 aGkapAlo 4, 287 aGkara 3, 511 aGga 2, 29 375 (indecl. ) 7, 19 aGga-ja 3,131-32 aGgada,0dA 3,318 aGgana, nA 3, 346 aGgAra 3, 512 aGgAraka, bharikA 4, 1 aGgAriNI 4,73 aGgArita 4,96 aGgali 3, 618 acala,0lA 3,617 accha 2,60 acyuta 3,229 aja 2,64 ajita 3,220 atira 3, 512 aJjana, nA,nI 8,846-47. aJjali 3, 617 aTTa 2,78 aNi 2, 130 aNu 2, 131 aNuka 3, 1 aNDa 2, 108 aNDaja, 0jA 3, 181 aNDIra 3,518 atas 7, 49 ati 7, 20 atithi 3, 307 atibala, lA 4,286 atimukta 4,97 anisarjana 5, 23 Aho! Shrutagyanam Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APHENDIX. anUka 3,2 anUcAna 4, 157 anUpa 3, 430 anRta 3, 228 atyaya 3,468 atyAhita 4,94 atyUha, hA 3, 755-56 atha, atho 7, 27 adasa2,561 aditi 3,233 advi 2, 382 adhama 3,453 adhara 3,510 adhikSipta 4,98 adhivAsa 4,325 adhiSThAna 4, 157 adhRSya, 0vyA 3, 470-71 adhyakSa 3, 723 adhyAruDha 4,73 adhyUDha, 0DhA 3, 177 adhvana 2, 253 anagha 3, 124 anaGga 3, 107 ananta, ntA 3, 230-31 anaya 3, 470 anala 3,615-16 animiSa 4,316 aniruddha 4, 149 anIka 3,2 anIkastha 4, 182 anu 7, 30 anukarSa 4, 316 anutarSa 4, 317 anuttara 4, 235 anupama, 0mA 4, 215 anubandha, ndhI 4, 147-48 anubhAva 4, 302 anumati 4, 99 anuvAsana 5, 24 anuzaya +, 220 anta 2, 155 antatas 7,59 antar 7, 42 antara 3,507-8 antarA 7, 57 antareNa 7, 60 antargata 4,96 antazayyA 4, 221 antAvasAyin 5, 24 antika, kA 3, 4 antevAsin 4, 158 antya 2, 336 andU 2, 220 andha 2, 234 andhikA 3,6 anna 2,253 anya 2, 336 anvAsana 4, 158 anvAhArya 4, 220 apa 7, 32 apaciti 4,98 apadeza 4, 310 apabhraMza 4, 310 aparAjita, tA5, 18 apalApa 4, 207 apavarga 4, 46 apavarjana 5, 23 apaSTa 7, 54 apasavya 4, 221 apahnava 4, 302 apAGgaH 3, 106 Aho 1 Shrutagyanam Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTITASANGRAHA. apAcIna 4, 15 apAna, 346 apAvata 4,93 . api 7,33 apogaNDa 4, 71 abja 2, 64 abda 2,219 abdhi 2, 235 abhaya,vyA 3, 468 abhAva 3,686 abhi 7, 36 abhikhyA 3, 471 abhigraha 4,336 abhijana 4, 155 abhijAta 4,95 abhitas 7,58 abhiniSThAna 5, 24 abhinIta 4,95 abhimara 4, 233 abhimarda 4, 186 abhimAna 4, 155 abhiyukta 4,96 abhirUpa 3, 488 abhizasti 4, 99 abhiSaGga 4, 46 abhiSava 4,303 abhisyanda 4, 137 amihAra 4, 236 abhIka 3,2 abhIkSaNa 3, 182 abhIkSNam 7,55 abhISu 3, 723 abhyAgama 4, 214 abhyupagama , 36 abhra 2,382 bhamati 3,232 amara, rA 3, 506-7 amA 7,36 amRta,tA 3, 226-27 amogha, yA 3, 123 ambara 3, 510-11 ambarISa 4,315 ambaSTha, 0STA 3, 162-63 ambikA 8,5 amma, mI 2, 46: amAna 3,344 amikA 3,6 ayana 3, 344 ayi 7, 41 aye 7, 41 ayoga 8, 106 ara 2, 334 arAtri 3,349 arara 3,511 agala 3, 616 ariSTa 3, 142-43 aruNa, 0NA 3, 181-82 aruSkara 4,234 arka 2, 1 argala 3, 615 argha 2, 51 arghya 2, 337 arcA 2,64 arcis 2,561 arjuna, nI 3,344-45 ati 2, 156 artha 2, 208 arthin 2, 253 artha 2, 336 ardita 3,228 ardha 2, 235 ardhacandra, ndrA 4, 239 Aho! Shrutagyanam Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ardhapApata 6, 4 arurg 3, 317-18 arbuda 3, 317 arya 2, 335 bharyaman 3, 348 arvan 2, 253 arhat 2, 155 alaka, 0kA 8, 3-4 alaMkAra 4, 237 alam 7, 36 alamaka 4, 2 alambuSa, SA 4, 817 alarka 3, 5 alasa, 0sA 3, 739 ali 2,463 alipaka 4, 2 alIka 3, 2 ava 7, 47 avagIta 4, 94 avagraha 4, 885 avagrahaNa 5, 13 avaTa 3, 142 avaTu 3, 143 avataMsa cfr. 3, 741 avatAra 4, 238 avatAraNa 5, 13 avadAta 4, 98 avadAna 4, 156 avadhi 3, 333 avadhya 8, 469 avadhvaMsa 4, 325 avadhvasta 4, 97 avana 8, 348 avara, or 3, 5089 avarodha 4, 148 bhavaroha 4, 336-37 APPENDIX. avalaya 4, 156 avalepa 4, 207 avalokita 5, 17-18 avavAda 4, 137 avazyam 7, 56 avazyAya 4, 221 avaSTabdha 4, 149 avaSTambha 4, 213 avasara 4, 234 avasita 4, 98 avaskara 4, 235 avahAra 4, 236 arfar 2, 505 avIci 8, 127 avela, blA 3, 616-17 avyakta 3, 230 azani 3, 348 azira 3, 512 azoka, 0kA 3, 1 azmantaka 4. 2 azvatara 4, 235 azvattha, sthA3, 306-7 azvAroha, hA 4, 837 azvIya 3, 470 aSTApada 4, 136 asipatra 4,238 asura, 0rA 3,513 asta 2, 156 astu 7, 20 artar 2, 383 atra 2, 888 asvanta 8, 232 aha 7, 52 ahalyA 8, 471 ahaha 7, 60 ahA 7, 52 Aho ! Shrutagyanam Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASAMGRAHA. ahArya 3, 472 ahi 2,583 ahobata 7, 60 A. A7,1 A (AG) 7, 2 Akara 3, 515 AkarSa 3, 725 Akalana 4, 160 Akalpa 3,431 Akalpaka 4,3 AkAra 3, 515 AkRti 3, 239 Akranda 3, 319 AkSepa 3, 43] AkSepaka 4,3 Akhanika 4,4 Akhu 4, 4 AkhyAta 3,234 bhAgama 3, 453 Agasa 2, 562 Agraha 3,756 AghAta 3,234 AGa7,2 Acita 3,237-38 AcchAdana 4, 160 Acchuritaka 5, 1 Aji 2, 65 ADambara 4, 240 ADhaka, kI 3,9 ANi 2, 130 AtaGka 3,8 AtaJcana 4, 161 bhAtithya 3, 473 bhAtman 2, 254 AtmabhU 3, 443 Atmayoni 4, 163 AtmavIra 4, 240 AtmAdhIna 4, 162 Atreya, 0pI 3, 473 AtharvaNa 4, 74 Adarza 3, 709 AdAna 8, 350 Aditya 3, 472 AdInava 4, 303 AdRta 3, 234 AdhAra 8,515 Adhi 2,235 AdhmAta 3,236 Anaka 3,7 Anaddha 3, 334 Anarta 8, 235 Apatti 3, 240 Apanna 3, 350 ApAta 3,284 Apta 2, 156 Apti 2, 156 Aptata 3, 235 Abandha 3, 834 AbhIla 3,618 Abhoga 8, 107 Ama 7,2 Ama 2, 308 AmiSa 3, 724 Amoda 3, 319 AmnAya 8, 478 Ayati 3,239 Ayatti 3, 240 Ayasta 3,238 Ayoga 3, 108 Ayodhana 4, 159 Aho! Shrutagyanam Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APPENDIX. AsthA 2,209 Aspada 3,319 Asphota, tA 3, 237 Asya, syA 2, 337 Asrava cfr.3,687 Ahata 3, 236 Ahava 8,687 AhAra 3,514 Aho 7,52 Ahnika , 8-4 Ara, rA 2, 384 ArakSa 3,724 Arambha 3, 442 ArAt 7, 21 ArAdhana 4, 159 Aroha 3,756 ArohaNa 4, 74 Artava 3, 688 Arya, yA 2, 337-8 Ala 2, 463 Alo 2, 463 Alu 2, 464 Aloka 3,7 Avarta 3, 235 AvApa 3, 430 Aviddha 3,334 Avezana 4, 161 Azaya 3,472 AzA 2,530 AzAbandha 4, 150 AzitaMbhava 5, 47 Azira cfi. 3, 512 Azis 2,562 Azu 2,530 Azuga 3, 108 Azrama 3, 453-54 AzrayAza 4,311 Azrava 3, 637 AzvAsa 3,740 ASADha 8, 178 As 7,2 Asatti 3, 240 Asana,0nI 3,349-50 AsAra 3,514 AmutIvala 5, 44 Askandana 4, 162. ikSugandhA 4, 151 ikSvAku 3,9 iGga2, 30 iGgita 3, 241 ijyA 2, 338 iDA 2, 108 itara 3,516 itas 7, 4) iti 7,21 itikathA 4, 133 itvara, 0rI 3, 516 idAnIm 7,56 ina 2, 255 indIvara, 0rA 4, 241 indulekhA 4, 43 indra, ndrA 2, 385 indrANI 3, 188 indriya 3,474 ibhya, bhyA 2, 338 irA 2,385 iriNa 3,182 ilA 2, 108.465 ilvala, lA 3, 618-19 Aho 1 Shrutagyanam Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iSTa 2, 78 iSTagandha 4, 150 dRSTi 2, 79 iSvAsa 8,740 I 7, 3 Iti 2, 157 INDEX TO THE ANEKARTHASANGKAHA. utthita 3,242 utpatana 4, 164 utpala 8, 619 Iza, 0zA 2,531 Izvara, 0rA 3,517 IhA 2 588 IhAmRga 4,47 u. u 7, 3 ugra, grA 2, 386 ugragandhA 4, 151 ucita 3, 242 uccaTA 3, 144 ucciGgaTa 4,57 ucchrita 3, 243 ucchrAsa 3, 741 ujjRmbhita 4, 102 ujjvala 8, 620 uDupa 3,432 uDDIza 3, 710 uta 7, 22 utkaTa 3, 143 utkalikA 4, 4 utkSepaNa 4,75 uttaMsa 3, 741 uttapta 3, 241 uttama mA 3, 454 , uttara 3, 517-18 uttAna 8,352 uttAla 3, 620 utthAna 3, 351-52 utpalapatra 5, 38 utphula 3, 621 utsarga 3, 108 utsava 8, 689 utsAdana 4, 165 utsedha 3, 334-35 ud7, 4. udanta 3, 245 udaya 3, 474 udayana 4, 165 udara 3, 517 udarathi 4, 183 udarka 3, 10 udacas 3, 472 udAtta 3, 244 udAna 3, 353 udAra 8, 518 udAsthita 4, 100 udita 3, 242 udumbara 4, 242-43 udUDha 3, 178 uAhita 4, 108 uddha 2, 51 uddhAta 3, 245-46 uddaNDapAla 5, 45 uddantura 4, 243 uddharaNa 4, 75 uddhava 3, 688 udghAna 3,353 uddhAra 3, 518 uddhRta 3, 243 udyAna 3,352 udvartana 4, 163 Aho! Shrutagyanam 7 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 APPENDIX. udvAnta 3,241 udvAhana, nI 4, 166 udvega 3, 109 unna 2, 255 unnati 8,246-17 unmatta 3, 245 unmAtha 3,308 upa 7,34 upakAra 4, 241 upakAryA 4, 222 upakrama 4,216 upagama 4, 215-16 upagraha 4, 337 upacAra 4, 242 upacita 4,102 upatApa 4, 208 upadaMza 4,311 upadhAna 4, 164 upadhi 3,335 upadhUpita 5, 19 upanAha 4, 338 upaniSad 4, 168 upaplava 4,304 uparakta , 101 uparAga 4,47 upala, 0lA3,619 upalabdhi 4, 152 upasatti 4, 103 upasaMpanna 5, 25 upasarga 4, 48 upastha 3,307 upasparza 4,312 upasparzana 5, 25 upahara 4, 243 upAMzu 3, 710 upAkRta 4, 100 upAdhi 3, 335 upAsana 4, 163 upAhita 4, 100 upoTa 3, 178 um 7,5 umA 2,309 urarI 7,42 uram 2, 563 ururI 7, 42 urvarA 3,519 ulapa 3, 432 ullUkhala 4, 287 ullAgha3, 124 ullikhita 4, 101 uSaNa, 0NA 3, 183 uSas 2, 562 uSA 2,544 ICT ( indecl.) 7, 48 uSita 3, 243 uSTrI 2, 387 uSNa 2, 181 uSNaka 3, 10 uSNISa 3, 725 umra, trA 2, 386-87 ati 2, 157 Um 7,5 urI 7, 42 Urja 2, 65 UrNA 2, 131 UrNAyu 3, 474 Urdhva 2,506 Urmi 2, 309 UrmikA 8, 10-11 upaNa cfr. 3, 183 uSman 2,255 Aho I Shrutagyanam Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASAMG RARA. ojas 2,563 oDU 2, 387.88 om 7,6 audumbara 4. 244 auzIra 3. + 7,3 makSa 2.5.14....45 RkSara 3,518 saNa 2, 1 Rta, 17 Rti 2, 18 Rtu 2,158 mada,936 apabha, mI 3, 4.18-45 RSabhadhvata 5, 11 RSi 2.15 RSyaproktA 1. 104 kasa2,561 kakuda, da, 220 kakuma, +16 kakSa, kSA2646-47 kakSAvekSaka 5,1 kakSyA 2.3.11 eka2,2 ekakuNDala5,45 ekapada, 0dI 4, 138 ekAgra 3,520 eDamaka 4,5 eta 2, 118 edhatu , 247 enas 2,502 eva 7,48 evam 7,37 kaGkaNa 3, 16 kara kaca, 0cA 2,51-35 kaccha, 0cchA ), 61 kacchapa, pI 8, 138 kacchura, rA 3, 526 kaJcaka 3, 13-14 kacakin 8,356 kaina 2, 6. kaJjAra 3,524 kaTa 2,79 kaTaka,14-15 kaTakhAdaka 52 kaTaprU, 528 kaTabhaGga 4, 48 karTabharA 4, 247 kaTAha 3,718 kaTitra 3,525 kaTillaka 4.5 aiNeya 8, 475 aindri 2, 387 airAvata, tI 4, 104-5 o. o 7, 6 okas 2, 533 6-4 ogha 2, 52 Aho! Shrutagyanam Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 APPENDIX. kaTu 2, 81 kaTuka 3, 18 kaTukanda 4, 139 kaTha 2, 1.1 kaThina, nA, nI 3,354 kaDAra 3, 523 kaNa, 0NA 2, 132 kaNikA 3, 17-18 kaNIci 3, 128 kaNeru 3,528 kaNTaka 3. 15-16 kaNTha 2,101 kaNva 2.500 kattRNa 8, 187 katham 7, 38 kathAprasaGga 5, 10 kadamba 3,139 kadara 3,522 kadalI 3,627 kadru, 0dU 2, 388 kanaka 3, 11-12 kaniSTa, 0SThA 3, 163 kanInikA 4,6 kanIyaMsa 3, 742 kantu 2, 150 kanthA 2,210 kanda 2, 221 kandara 3,521 kandarAla 4, 288 kandala, lI 3, 624-25 kaMdhara, rA 3,527 kanyA 2,340 kaparda 3, 320 kapAla 3, 624 kapila, lA 3, 622-28 kapiladhArA 5,39 . kapiza, zA 3, 712 kapItana 4. 166 kabandha 3.336 kam 7,7 kamaTha, 164 kamaNDalu 4, 288 kamana 3,353-54 kamala,0lA 3,621-22 kambala 3,626 kambi 2, 298 kambu, 298 kamboja 3. 132 kara.388 karaka 3,12-13 karaja3,132 karaTa 3, 144 karaNa 3, 184-86 karama:, 445 karara 3,520-21 karavIra,0rI 4, 245-46 karahATa 4,58 karAla 3,625-26 karIra 3, 524 karuNa,0NA 3, 183-84 kareNu 3, 187 karka 2,3 karkaTa, TI 3, 145-46 karkaTaka 4,6 karkara 3, 522 karkaza 3,711 karNa 2, 132 karNapUra 4, 2-17 karNAndu, 321 karNikA 3, 16-17 karNikAra 4. 245 kartana 3,355 Aho 1 Shrutagyanam Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASAN GRAHA. 1 karpara 3, 523 karbura 3, 521 karmakara, 0rI 4,244 karman 2, 256 karSa 2,545 karpu 2,547 kala.0lA 2.465-66 kalakaNTha 4, 66 kalakala 1, 237-38 kalaGka 3, 16 kalatra 3, 525 kaladhauta 4, 106 kaladhvani 4, 167 kalama, 454 kalamba 3, 439 kalaha 3,757 kalahaMsa 1,326 kalAnunAdin 5, 26 kalApa 3, 432 kalApin 3, 366 kali 2,466 kalikAra 1,246 kaliGga, GgA 3, 109-10 kalita 3, 247 kaluSa 3,726 kalka 2,2 kalpa 2, 288 kalpana, nA 3,355-56 kalmASa 3,726 kalya, lyA 2, 339 kalyANa 8, 186 kallola 3, 627 kavaca 3, 127 kavara, 0rI 3, 526-27 kavi, 0vI 2,507.. kazipu 3, 433 kazeru 3, 527 kazmIraja, jA 4, 52-53 kazya 2, 339 kaSAya 3,475-76 kaSTa 2, 80 kasipu 3, 438 kAMsya 2, 343 kAka, kA 2, 4-5 kAkaNI 3, 189 kAkarUka 4,6 kAkola 8, 628 kAca 2,55 kAcigha 3, 125 kAJcana, nI 3,357-58 kAJcI 2,55 kANDa 2,109 kAtyAyana, nI 4, 167 kAdamba 3, 440 kAdambara,rI 4,249 kAnana 3,358 kAnIna 3,358 kAnta, ntA 2, 160 kAntAra 8,529 kAnti 2,160 kAma 2,311 kAmakUTa 4, 59 kAmaguNa 4, 76 kAmacArina 4, 163 kAmam 7,38cfr.2,311 kAmala 3,627 kAmin 2, 2566 kAmuka 3, 18 kAmboja, jI 3, 183 kAya 2, 342 kAyastha,0sthA 3,308-9 kAra, 0rA 2,389-90 Aho! Shrutagyanam Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 AT PENDIX kAraka 3, 18 kAraNa,0NA 3,188 kAraNDa 3, 163 kAraMdhamin 4, 169. kAravI 3,689 kAri2,391 kArikA 3.18-19 kAru 2,391 kAruja 3, 134 kAryaNa 3, 188 kArmuka 3, 19-20 kArya 2, 341 kAryaTa 3, 146 kAryapuTa 4,58 kArSApaNa 4,76 kAla,lA,lI, 467-68 kAlakaNTha 4, 67 kAlajjara 4,248 kAlapRSTha 4, 68 kAlaskandha 4, 152 kAlAnusArya, 37 kAlikA 3, 20--22 kAliGga,gI 3, 110-11 kAleya , 470 . kAvRka 3, 19 kAverI 3,530 kAvya, vyA 2, 3.42-43 kAza 2,531 kAzmIra 3,530 kAzyapa, 0pI 3, 434 kASTha, 0SThA 2, 102 kAsU 2,564-65 kAhala, 0lI 3, 628-29 kiMzAru 3,531 kiMca7, 19 kihAla3,629 kiNva 2,503 kitava 3,640 kim / , 10. 7,7 kimu 7, 39 kimuta 7,5+ kiMpAka 3,92 kiMpuruSa' 4, 18 kirAta, tI 3, 243 kira 3,531 kila 7, 40 kilbiSa3,726-27 kizora 3,581 kiSku 2,6 4,169 kIkaTa, 146 kIkasa 3,742 kIcaka 8, 2.3 kITaka, 22 kInAza,712 kIra ,392 kIrNa 2, 131 kIrti 2,161 kIla,0lA2, 4:58-60 kIlAla 3, 630 kIza 2,531 ku 7,7 kukUla 3,633 kukuTa 3, 147 kukura 3,582 kucandana 4,170 kucela, lA 3, 634 35 kuja 2, 66 kuJja 2, 66 kujara, 0rA 3,535 kuTa, TI 2,82 kuTaja 3, 135 Aho 1 Shrutagyanam Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASANGRAHA. kuTannaTa 4,59 kuTapa 3, 435 kuTAra 3, 535 kuTila, vlA 3, 632 kuThAru 3,536 kuNapa 3, 436 kuNi 2, 184 kuNTha 2, 108 kuNDa, DI 2, 110 kuNDakaTa 4,59 kuNDala, blI 3, 682 kuNDalin 3,359 kutapa 3, 434 kutUhala 4, 289 kutha 2,210 kuddAla 8, 631 kuntala 8, 633 kunda 2, 221 kubera 8,532 kubja 2, 66 kumAra, 0bhI 3, 533-35 kumuda, dA 3, 321-22 kumudvatI 4, 107 kumbha, bhI 2, 301-2 kumbhakAra, varI 4, 250 kumbhayoni 4, 170 kumbhila 3, 631 kumbhInasa, sI 4, 326 kuraNTa, TI 8, 147 kurabaka 4,7 kuru 2,394 kuruvinda 4, 139 kurpara 3, 533 kula 2, 469 kulaka 3, 23-24 kulAya 3, 477 kulAla 3, 634 kulika 3, 24 kuliza 3, 713 kulmASa 3, 727 kulya, 0lyA 2, 344-45 kuvala 3,630 kuvera 3,582 kuza, 0zA, 0zI 2, 532 kuzala 3, 630 kuzika 8, 25 kuzIlava 4, 304 kuSTha 2, 108 kusIda 3, 822 kusuma 3,455 kusumbha 3, 446 kuhana, nA 3, 359 kuhara 3, 532 kuharita 4, 106 kuhU 2,583 kUcikA 3, 26 kUTa 9, 82 kUpa 2, 288 kUbara 3, 536 kUrca 2,55 kUla 2, 470 kUSmANDa, 0NDI 3, 169 kRkavAku 4, 8 kRcchU 2, 395 kRta 2, 161 kRtAnta 3,248 kRtin 2, 257 kRtta 2, 162 kRtya, tyA 2, 345 kRtrima 3,455 kRpANa, NI 3, 189-90 kRpITa 3, 148 Aho! Shrutagyanam 13 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APPENDIX. kRpITapAla 5, 46 kRmi 2,312 kRmikaNTaka 5, 3 kRSaka 8, 26 kRSTi 2,83 kRSNa, obNA 2, 134-35 kRSNavarman 4, 170 kRSNavRntA 4, 107 kRSNasAra 4, 250 keTiru 3, 59 ketana 8, 360 keta 2, 162 kedAra 3,538 kenAra 3,538 kevala, lI 3,635 keza 2,533 kezava 3,690 kesara 3,536-37 kesarin 3,360 kaitava 3, 691 kairava, vI 3, 691--92 koka 2,7 kokanada 4, 140 koNa 3, 190 koTI 2,84 koTTAra 3,539 koNa 2, 135 kotha 2,211 kodaNDa 3, 169 komala 3,636 koraka 3, 27 kola, lA 2, 470-71 koza 2, 533-34 kozAtaka, kI 4, 8 koSa 2, 533-34 koSTha 2, 103 kohala 3,636 kaukuTika 4,9 kautuka 3, 27 kaupIna 3, 361 kaumuda, 0dI 8, 322 kaulIna 3,361 kauleyaka +, 9 kauzika, kI 3, 28-29 krakaca 3, 128 krandana 3,355 krandita 3, 217 krama 2, 310 kramuka 8, 15 kavyA 2, 220 krimi 2, 312 kriyA 2, 343-44 krIDA 2,109 krUra 2, 395 kroDa 2, 112 kroSTI 2, 396 krauJca 2, 56 klIva 2, 508 kleza 2,538 kAtha 2,210 kSaNa 2, 133 kSaNada, dA 3, 320 kSatra 2, 159 kSama, 0mA 2, 310-11 kSaya 2, 340 kSara 2, 388 kSava 2,507 kSavathu 3, 308 kSAra 2, 390 kSAraka 3,20 kSiti 2, 160 kSIra 2, 892 kSIrAbdhija,0jA 4,53 Aho 1 Shrutagyanam Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASAMGRAHA. kharma 2, 313 kharca 2,508 NE, OFT 2, 393-94 kSumA 2, 311 kSara 2, 392 kSullaka 3, 25 kSetra 2, 395 kSetrajJa 3, 141 kSetriya 3, 477-78 kSepa 2,289 kSepaNI 3, 190 kSema, 0mA 2, 312 kSoda 2, 221 kSaudra 2, 396 kSauma 2, 313 veDa, DA 2, 110-11 kha kha 1, 5 khaga 2, 30 khanA 2, 67 khaJjarITa 4,60 khaTa 2, 84 khaTika 3,30 khaDga 2, 31 khanin 2, 257 khaNDa 2, 112 khaNDaparzu 4,312 khaNDAbhra 3, 541 khatamAla 4, 289 khadira, 0 3,542 khanaka 3,29 khapura 3, 540 khara 2, 897 kharu 2,397 kharjU 2, 67 kharjUra 3,541 kharpara 3, 540 khala 2, 471 khalu 7, 46 khala, lI 2, 472 khATi 2, 84 khikhIrA 3,542-43 khikhira 3, 512 khara 2, 398 khulaka 8,30 kheTa 2,8 kholaka 3, 31 ga gaJja, JjA 2, 67 gaDa 2, 113 gaDu 2, 113 gaNa 2, 186 gaNaka 3, 33 gaNAdhipati 5, 19 gaNikA 3,33 gaNeru 3,528 gaNDa 2, 112 gaNDaka, kI 3, 32-33 Trust 4, 289 gaNDUSa 8, 728 gati 2, 163 PTE, OFT 2, 222 Aho! Shrutagyanam 4, 171 gandha 2, 236 gandhana 8, 362 gandhaphalI 4, 290 gandhamAdana, nI 5, 26-27 gandharva 3,692 gandhavatI 4, 108 gandhavaha, 0hA 1, 338-30 15 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 APPENDIX. gandholI 3, 637 gabhasti 3, 250 gama 2,313 gara 2,398 garutmat 3, 250 garala 3, 637 gargara, 0rI 8,513 garjana 3,363 garmita 3, 249 garta 2, 162 gardabha, 0bhI 3, 447 garbha 2, 303 gala 2, 473 gavAkSa, 0kSI 3, 727-28 gavAdanI 4, 171 gavya, vyA 2, 346 gahana 3,362 gahara 3, 543 gAGga, gAGganya 3, 478 gADhamuSTi 4, 61 gANDiva, 0NDIva 3, 693 gAtra 2,398 gAthA 2, 212 gAdha 2,236 gAndhAra 8,544 gAndhika 3,34 gAyatrI 3, 544 gAruDa 3, 170 gAlava 3, 693 giri 2, 399 girija, jA 3,135 girisAra 4, 251 girIza 3,713 gIta ", 164 gIti 2, 164 guccha 2,62 gujA 2,68 guDa, 0DA 2, 114 guNa 2, 136-37 guNanikA 4, 10 guNDaka 3,34 gutsa 2,565 gundra, ndrA 2, 399-400 gupta 2, 161 gupti 2, 161 gumpha 2, 297 guru 2, 400 gulma, 0lmI 2, 314-15 guha, hA 2,585 guhya 2, 346-47 gUDha 2, 127 gRJjana 3,363 gRSTi 2, 85 gRdhra 2, 401 gaha 2, 585 gRhapati 4, 108 gRhya, vyA 2, 3-47-48 geya 2, 348 geSNa 2, 138 garika 3,35 go 1,6 gokaNTaka 4, 11 gokarNa, 0ii 3, 192-93 gokila 3, 637 gokuNika 4, 11 gojAgarika 5,3 goNDa 2, 114 gotra, trA 2, 401-2 godanta 8, 251 godhA 2, 237 godhama 3, 456 gopa, 0pI 2, 289-90 Aho 1 Shrutagyanam Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTBASAMGHAHA. grAhaka 3,34 grIvA 2, 508 gopati 3,251 gopAla 3,638 gopura8,541-45 gopya 2, 348 gomina 2,257 gomukha 3, 102 gomedaka 4, 10 gorakSa 3,729 gorakSajambu 5. 34 goraGka 3,86 gola, lA 2, 473-74 golaka, 35 golomI 3, 456 govinda 8, 323 goSTa, 0STI 2, 104 goSpada, 323 gosa 2, 565 gostana,0nI 3,364 gautama, mI 3, 457 gaura, rI 2, 402-3 gaurila 3,638 grantha 2,211 granthi ,212 granthika3,31-32 granthita 3,249 pranthila 3,636 grasta 2,163 graha 2,584 grahaNa 3, 191 graharAja 4,54 grAma 2, 314. grAmamagurikA 6, I grAmaNI 8, 191 grAmiNI 3, 192 grAvan 2,257 grAha:2,585 ghaTa, 0TA 2,86 ghaTTanA3, 364 ghana 2, 258 ghanarasa 1, 327 ghanasAra 4, 251 ghanAghana 1, 172 ghaghara 3, 545 ghagharikA 4, 12 dharma 2, 315 ghastra 2,404 ghRNA 2, 138 ghRNi 2, 138 mRta 2, 165 ghaSTi 2,87 ghoNTA 2, 87 ghora 2, 404 ghoSa, 0SA 2,548 ghoSayitnu 4, 173 ghANa 2, 138 ca 7,8 cakra 2,405-6 cakradhara 4, 252 cakravATa 4,61 cakravADa,vAla 4,71 cakrAGga, gI 3, 111 cakrATa 3, 148 cakrin 2, 259 cakSuSya,0SyA 3, 479 cakara 3, 546 caJcala,0lA 3, 639 Aho! Shrutagyanam Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 APPENDIX, caTu 2,87 caNDa,0NDA, 0NDI 2, 115-16 caNDAlikA 4, 12 catura 3,546 catuSpatha 4, 184 catuSpada 4, 140 catvara 3,546 candana, nI 3, 365 candira 3, 545 candra 2,406 candrakAnta 4, 108-2 candrahAsa 4,327 candrila 3, 638 candrodaya, vyA 4, 222 capala, lA 3, 639-41 camara, 0rI 3, 547 caya 2, 348 cara2,404 caraNa 3, 193-94 carAcara 4, 253 ca: 2, 407 carcA 2,56 carpaTa 3, 148-49 carmakAra, 0rI 4, 252 carmaNvatI 4, 109 carman 2, 259 carmin 2, 259 calana, nI 3, 864-65 caluka 3,37 cavyA 2,349 caSaka 3,36 cAturaka ,547 cAvAla 3,641 cAmarapuSpa , 34 cAmpeya 3, 480 cAra 2,407 cAraka 3,37 cAsa 2,566 cikura 3,548 citA 2, 165 citi 2,165 citya, tyA 2, 349 cipiTa 3, 149 citra, trA 2, 407-8 citraka 3, 38 citragupta 4, 109 citrabhAnu 4, 173 citraratha 4, 134 citrATora 4,253 cirajIvina 4, 173 ciraNTI 3, 149 cilamAlikA 5,4 cilla 2, 474 cihna 2, 260 cIna 2, 260 cIra, 0rI 2, 409 cIrNaparNa 4,7 cukra, 0krI 2, 409-10 cumbaka 3,38 culuka 3, 37 culukI 3,39 cula 2, 474 cullI 2, 475 cUDA 2, 116 cUDAmaNi 4, 77 cUDAla, 0lA 3, 641 cUtaka 3, 39 cUrNa 2, 139 cUlikA 3, 39 cetana, nA 3, 366 cela 2, 475 caitya 2, 350 Aho 1 Shrutagyanam Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTH ASAMGRAHA. 19 caitra 2,410 cokSa 2, 543 coDa 2, 116 codya 2, 350 colakina 3, 366 caura 2, 410 chagala, lI 3, 642 chana, 0cA 2, 411 chacabhaga 4, 49 chada 2,2:12 chadana 3,367 chadmana 2, 260 chanda 2,223 chandas 2,566 chantra 2,261 chardana 8, 367 chala2, 475 challI 2, 475 chavi 2,509 chAyA 2,351 chittvara 3, 549 chidira 3,548 chidra 2, 411 chinna, nA2, 261 cheka 2,7 chedana 3, 367 jaGgala 3,644 jaTA 2, 88 jaTAyu 3, 480 jaTila, lA 3, 643 jaThara 3,549 jaDa, 0DA 2, 117 jatuka, 0kA 3, 40-41 jana 2,261 janaka 3, 40 janapada 4, 141 janI 2, 262 janya, 0nyA 2, 352-53 jambAla 3,644 jambIra 3, 550 jambuka 3, 40 jambU 2, 299 jambUla 3, 643 jambha 2,303 jambhala 3,644 jaya, vyA 2,352 jayana 3,368 jayanta, 0ntI 3, 252 jaraTha 3, 164 baraNa 3, 194 jarjara 3, 550 jarjarIka 4, 13 jarNa 2, 139 jala 2, 476 jalakaraGka 5, 4 jalakUpI 4, 208 jalagulma 4, 217 jalaja 3, 136 jalada 3, 324 jalabilva 4, 304 jalaruNDa 4, 72 jalasUci 4, 51 ja. jakuTa 3, 150 jagat 2, 165 jagatI 3, 253 jagala 3,642 saghana 3, 368 jaghanya 3, 480 nadhanyaja 4,54 Aho! Shrutagyanam Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 APPENDIX. juhurANa 4, 78 jU 1,8 jammA 2, 304 lumdhita 8, 255 jaivAtaka 4, 13 joSam 7, 39 ta 1,8 nAti 2, 167 jyA 1. 10 jyAyaMsa 2, 566 jyeSTha, 0TA 2, 104-5 jyotis 2, 566-67 jyotsnA 2, 262 jyotstrI 2, 263 jvalita 8,252 jalAJcala 4,290 jalATana, nI 4, 174 jalAzaya 4, 223 jalendra 3,551 java, 0vA 2, 509 javana, 0nI 3, 368-69 jAgala, lo 3, 645 jAGgala, lI 3, 645-46 jAta 2, 166 jAti 2, 166-67 jAmAta 3, 253 jAmi 2, 316 jAyAnujIvin 5, 27 jAra, 0rI 2, 412 jAla, lI 2, 476-77jAlma 2, 316 jigISA 3, 729 jina 2, 262 jiSNu 2, 140 jihma 2, 317 jihmaga 3, 112 lihA 2, 509 jihApa 3, 436 jImUta 3, 254 jIra 2, 412 jIva, vA 2. 510 jIvaka, vikA 3, 41-42 jIvaMjIva 4. 305 jIvada 3, 324 jIvana, nA, nI 3, 369-70 jIvantI 3, 264 jIvapuSpa 4, 208 jIvA 2, 510 jIvAtu 3, 255 jIvikA 3. 12 jIvineza +, 313 jharjhara 3, 551 jhalarI, degllarI 8, 551-52 jhalA 2, 477 jhaSa, 0SA 2,549 jhATa 2,88 jhillikA 3, 42 jhillI 2, 477 jhillIkA 3. 42 grUNi 2, 140 Tagara 3,552 TaGka 2, 8 TaMkAra 3,552 TaGga 2, 31 TaharI 3, 553 TAra 2, 412 Dimba 2.300 Dimbha 2, 304 Aho 1 Shrutagyanam Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASAIGRAHA. takSaka 3. 43 taNDaka 3, 43-44 taNDurINa 4, 78 taNDula 3, 647 taNDulIya 4,223 sata2,167 tatam 7,50 tattva 2,511 tathA 7, 28 tathA pathA 7, 29 tahinam 7, 56 tanu 2, 263 tanUruha 4,339 tantra 2, 413 tantrI 2, 414 tandrI2,416 tapana 3, 370 napas 2,567 sapasya, syA 3, 481 tapasvin 3,372 tapasvinI 4, 175 tapodhana, nA 4, 174 tamas 2, 568 tamAla, 647 tamAlapatra, 39 tamisa. strA 3, 553 tamona 3,371 tamonud 8, 324 tamopaha 4, 339 taraNi 3, 195 tarala,0lA 3,646 taras 2, 568 tarasvin 3, 372 tari 2,415 tarISa 3, 729 taruNa 3,195 tarka 2,9 tatarIka 4,12 tarSa ], 15 tala 2,478 talina 3. 370 talima 3, 457 taluna 3, 371 tala,0llI 2, 479 talpa 2,290 tADa, 0DI 2, 117-18 tANDava 3,694 tAta 2, 168 tApa, 0pI 2, 291 tAmarasa 4, 328 tAmasa, sI 3,743 tAmbUla,0lI 3, 647-48 tAmra 2, 417 tAra, 0rA 2,416-17 tAraka 3, 44-45 tAmaM 2, 354-55 tAla 2, 479-80 tAlapatra, 0trI 4, 254 tAlIsapatra 5,40 tAvat 7, 23 tAviSa3,730 tikta, ktA 2, 168 tiktaparvana 4, 175 tiktazAka 4, 15 tittiDa, 0DI 3, 170 tittiri 8,554 tintiDI 3, 171 timira 3, 554 tiras 7,50 tiryaca 7, 19 tilaka 3, 45-46 Aho! Shrutagyanam Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APPENDIX. niSya, vyA 2, 355 tIkSNa 2, 141 tIkSNagandhA 4, 152 tIra 2, 418 tIrtha 2,213 tIvra, vA 2, 418 nu 7,9 tuGgabhadra, drA 4, 254-55 tuGgIza 3,718 tuNDikerI 4, 255 tuttha, sthA 2,214 tumula 3, 648 tumbarI 3, 555 turaga, gI 3, 112 turuSka 3, 46 tulA 2, 480-81 tulAkoTi 4, 62 tulAdhAra 4, 255 tuSa 2,549 tuSAra 3,554 taNI 2, 142 sUbara 3,555 tUla 2,481 tulikA 3, 47 tRNatA 3, 257 tRNazUlya 4, 224 tRS, tRSNA 1, 15 tejas 2,568-69 temana, nI 3, 372 taitila 8, 648-49 tailaparNI 4, 78 toka 2, 10 tokma 2, 317 totra 2, 419 todana 3,373 toyadhAra 4,256 tyAga 2, 31 trapA 2,291 trapa 2,291 trayI 2,354 trANa 2,141 trAsa 2, 568 trika, 0kA 2,9 trikUTa 3, 151 trigata,rtA 3, 256 tridiva, 0vA 3, 694 tripuTa, vTA 3, 151 trivarNaka 4,14 trizaGka 3, 46 trizikha 3, 103 trisrotasa 3,743 truTi 2,89 tretA 2, 169 troTi 2, 89 vyaGgaTa 8, 150 tvaca 1,7 tvarita 3, 256 tvaSTra 2, 89 tviSa 1, 16 daza 2,535 dazana 3, 374 dazita 3, 257 dakSa, 0kSA 2, 550 dakSiNa, 0NA 3, 196-97 daNDa 2, 118-19 daNDadhAra 4, 257 daNDayAtrA 4, 257 daNDayAma 4, 217 daNDAra 3, 558 daNDin 2,263 Aho 1 Shrutagyanam Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO TUE ANEKARTHASAMGRABA. 23 danta, ntI 2, 169 dantazaTha 4, 68 dantura 8, 556 dandazUka 4, 15 dama ,318 damatha 3,309 damana 3,373 dambha 2,305 dara, 0rI 2, 419 dardara 3, 557 dardura, rA3,556-57 darpa 2, 29:2 dI 2,513 darza 2,534 darzaka 3, 47 darzana 3,374 dala 2,481-82 dalADhaka 4, 16 dalAmala 4, 201 dava 2,512 dazanocchiSTa 5, 12 dazapura 4, 256 dazamIstha 4, 135 dazA 2,536 dasma 2,318 dasyu 2,366 dastra 2, 419 dahana 3, 372 dahara 8,556 dAkSAyaNI 4,79 dADima 3, 458 dADhA 2,127 dAtyUha 3,758 dAna 2,264 dAya 2,357 dAyAda 3,325 dAraka 1, 48 dArada 8, 325 dA: 2,513 dAva 2, 512 dAsa, 0sI 2,569 dAsera 3,559 digambara 4, 257 digdha 2, 237 diti 2, 169 div 1, 14 diva 2,513 divAkIrti 4, 110 divAbhIta 4,110 divaukas 3, 743 divya, vyA 2, 357-58 divyacakSus 4, 328 diSTa 2, 90 diSTi 2, 90 dIpaka 3,48-49 dIpta 2, 170 dIpyaka 3, 49 dI_dhvaga 4, 49 dIrghAyus 3.744 dukUla 8,649 dugdha 2, 238 dugdhatAlIya 5, 37 dundubhi 3, 448 durodara 4, 258 durga, 2, 32 durgati 8, 258-59 durjAta 3, 258 durdhara 3,559 durnAman 3, 375 durmukha 3, 103 durlabha 3, 447 durvarNa 3, 197 Aho! Shrutagyanam Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 APPENDIX. drohATa 3, 152 dvaMdva 2. 512 dvApara 3.558 dvAra 2,420 dvika 2, 10 dvija,0jA 2, 68-69 dvijanman 3, 375 dvijarAja 4.54 dvijAti 3, 258 dvijita 3,694 dvitIya, vyA 3, 481 dvaimAtura 4. 259 durvidha 3, 336 du:stha 2, 214 dRSya 2, 358 dUra 2, 128 daza 1, 15 dRSad 2,723 dRSTAnta 3,259 dRSTi 2, 90 deva, 0vI 2, 514 devatADa 4, 72 devana 3,375-76 devamaNi 4,79 devavRkSa 4,318 devasenA 4, 176 deNa 2, 143 dehayAtrA 4, 259 daitya, tyA 2,358 dogdha 2, 288 doSajJa 3, 141 doSA 7, 48 dohadalakSaNa 6,3 daurvINa 3, 198 du 1, 11 guti 2, 170 hAmna ,264 do 1, 11 drava 2, 511 dravantI 3, 257-58 draviNa 2,264 dravya 2,356 drAvaka 3, 48 dughaNa 3, 197 duNa, 0NI 2, 142-43 druta 2, 170 dU 1, 12 droNa, 0NI 2, 148 dhana 2, 265 dhanaMjaya 4,224 dhanada 3, 325 dhanika, kA 3, 49-50 dhanu 2,266 dhanus 2.70 dhanya, nyA 2,359 dhanvan 2, 265 dhanvin 2, 265 dhamana, nI 3, 376-77 dhara, rA 2, 420 dharaNa, 0NI 3, 198 99 dharAdhara 4, 259 dharma 2, 819-20 dharmarAja 4,55 dharSaNa, 0NI 3, 199 dhava 2,515 dhavala, lI 3, 649-50 dhAtu 2, 171 dhAtR 2, 170 dhAtrI 2, 422 dhAnA 2,267 Aho 1 Shrutagyanam Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO TIE ANEKANTILASAMGRAITA. 1 dhAnya 2, 359 dhAman 2, 266 dhAmArgava 4,305 dhAra, 0rA 2, 421 dhArAGkura 4, 260 dhArAGga 3, 112 dhArATa 3, 152 dhArAdhara 4, 260 dhArtarASTra 4, 261 dhAvana 3,377 dhika 7,9 dhiSaNa, 0NA 3, 200 dhiSNya 2, 359-60 dhadiA 2, 223 dhIra 2, 422 dhuta 2, 172 dhundhumAra 4, 261 dhur 1, 12 dhuraMdhara 4, 262 dhUta 2, 172 dhUmaketana 5, 27 dhUmaketu 4, 111 dhUrta 2,172 dhUlokadamba 5, 35 dhUsara 3, 559 dhRtarASTra, 0STrI 4, 262-63 dhati 2, 173 dhena, nI 2,267 dhenukA 3,50 dhainuka 3,50 dhruva, vvA 2,515-16 dhvaja 2, 69 dhvanilAlA 4, 201 cAGkSa, 0kSI), 550.51 na. nakula, lI 3,050 naka 2,423 nakSatranemi 5.36 nakha 2,22 naga, 28 nagokasa 3,739 nagna 2,267 na 7, 12 nata 2, 173 jada 2,221 nadIkAnta, ntA 4, 111-12 nanu 7, 31 nanuca 7, 4 nandaka,l nandana 3,377 nandA, 224 nandi 2,224 nandighoSa 1, 32 nandina 2, 26 nandAvarta 4, 111 namazcamasa 5,47 namazcara 4, 263 nabhas 2, 570 namasa 8, 744 namuci 8, 120 naya 2, 360 nara 2,423 naraka3,51 naraka 3. 113 narendra 3, 560 nartaka, kI 8,512 narmaTha 8, 16-1 narmadA 3,826 nala, 0lI 2,182 nalada,dA 3,326 nalina, nI3,878 nava2,517 Aho! Shrutagyanam Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ATTENDIS, navaphalikA, navAha 3, 759 nahuSa 3, 730 nAka2,100 nAku 2, 10 nAkulI 3, 651 nAga 2, 3231 nAgadanta,ntI411213 nAgapAza 4,313 nAgapuSpa 4.20 nAgara 3,560 nAgavArika 5.5 nAgAJcanA 4.17 nADI 2, 119 nADItaraMga 5. 10 nAdeyI 3, 482 nAnA 7.32 nAbhi 2,305 nAbhIla 3,650 nAma 7,39 nAyaka 8,53 nArakITa 4, 62 nAraGga 3, 113 nArAca, 0cI 3, 12 nArAyaNa, 0NI 4, 80 nAla,0lI 2, 488 nAlikA 8,53 nAlIka 3,52 nAza 2. 536 nAsA 2,571 ni 7, 10 nikara 3,561 nikaSa, 0pA 3,731 FTTT ( indecl.) 7, 57 nikAya 3,482 nikAra3,562 nikumbha 3, 44 nikRta 3,250 nikRti 3, 262 nigama 3, 450 nigaraNa 4, 2 nigraha 3,760 nicula 3,651 nija 2,70 nitamba 3,440 nidAgha 2,315 nidAna 3,379 nideza 3,715 nidhana 3, 378 nidhuvana 4, 177 nindA 2, 225 nipAka 3,54 nibha 2,306 nimitta 3, 260 nimiSa, meSa 3,731 niyati 3, 263 niyama 3, 4:59 niyAmaka 4, 17 nira 7, 13 nirasana 4, 178 nirasta 3, 260 nirAkRti 4, 114 nirAmaya 4, 2:25 nirUpaNa 4, 82 nirUha 3,760 niti 3, 263 nirodha 3,338 nirguNDI 3, 171 nirgrantha 8, 309 nirjara, 0rA 3,560 61 nirdaTa 3, 153 nirdeza 3, 711 Aho 1 Shrutagyanam Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XPEX TO EN ANEKARTASAMGRALA. nirbhara 3, 561 nirbharsana 4, 179 nirmala 8, 652 nirmANa 8, 201 nirmukta 3, 261 nirmoka 3, 5) niryANa 3, 200 niryAtana 4, 17 niyUha 8, 759 nirvara 3,562 nirvANa 3, 201 nirvAda 3, 327 nirvAsana 4, 177 nivRti 3, 262 nirveza 8,714 nivAta 3, 261 niveza 3,715 nizamana 4.178 nizA 2,537 nizAcara, 0rI 4, 263-64 nizAnta 3, 262 nizAmana 1. 178 nizItha 8, 310 nizcAraka 4, 17 niHzreNi 3, 202 niHzreyasa 4,329 niSaGga, 13 niSadara, rI 4, 264 niSadha 3, 837 niSAda 3, 326 nika, JI niSkala 3,652 niSkuTa 3. 153 niSkrama 3, 458 niSThA 2, 10 niSpAva:.695 nis 7, 13 nisarga 8, 114 nistaraNa 4, 81 nistala 3,652 nistuSita +, 113 nistriMza 3.714 niHsaraNa 4, 80 nihnava 3,695 nIkAza 8, 716 nIca 2, 57 nIcaim 7.51 nIDa 2, 120 nIti 2, 174 nIraja 3, 136 nIla, lI 2, 483--84, nIlakaNTha 4, 67 nIlaMjasA 4. 32} nIlAmbara 4, 2017 nIvara 3, 568 nIvI 2,517 nIba 2, 424 nu 7, 11 nUnam 7.40 netra 2,424 nepAlI 3,638 nema 2. 320 nemi 2, 320 naigama 3, 460 nyakSa 2,551 jyagrodha, 0dhI 3, 336-37 nyaku 2, 10 nyaJca 1.7 nyurakha 2, 22 nyuja 2, 70 nyana2.205 Aho! Shrutagyanam Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . APPENDIX. . pakti2, 174, pakka 2,51) pakSa 2,551-52 pakSacara 4, 269 pakSati 3, 268 pakSiNI 3, 205 pakSman 2,270 paGka 2, 12 paGkAra 3, 566 paGi2, 174 paNa 2, 144-45 paJcagupta 4, 11 paJcatva 3, 699 paJcanakha 4, 48 paJcama, mI 3, 461 paJcAla, lI 3, 655 paTala 3,604 paTaha 3,763 paTu 2, 92 paha, hI 2,91 paNDa, 0NDA 2,120 paNDita 3, 26 pataMga 3, 115-16 patAkA 3, patti 2, 17A pattorNa 8, 204 paca 2, 425 pattAga3, 116 patrina 2, 270 pattorNa, cli. pattorNa pathya, 0thyA 2,360 pada 2,225 padAra 3, 567 paddhati 3,269 padma 2, 321 padmalAJchana, nA, 28 29 padminI 3,382 padya, dyA 2, 361 panasa 3,745 pannaga 3, 114 payam 2,571 payasya, syA 3, 487 payasvinI 4, 184 payodhara 4, 270 para 2,425 paranja 3, 186 parapuSTa, 0TA 4, 64 parama, mam 3, 461-62 paraMpara, 0rA 1,268 paravANi 4,85 parA 7, 43 parAkrama 4,218 parAga , 115 parAbhava 4,806 parAyaNa 4, 84 pari 7, 44 parikara 4, 267 parigata 4, 118 parigraha 4,341 parigha 8, 125 parighAta 4, 120 parighoSa 4, 820 paridhAya 4, 226 paridhi 3,339 paripUva 4, 306 paribarha 4,342 paribhASaNa 5, 14 parimala 4,292 parivarta 4, 120 parivAda 4, 142 parivApa4, 209 Aho 1 Shrutagyanam Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 INDEX TO TIE ANEKARTHASAMGRATIA, parivAra 4, 268 parivAha 4, 341 pariveSa 4,819 parivyAdha 4, 153 parisara 4, 269 parISTi 3, 154 paruSa 3,732 pareta 2, 178 parkaTI 3, 155 parjanya 3, 486 parNa 2, 145 parpaTa 3, 154 paryaGka 3,55 paryasta 3, 268 paryApta 3, 266 paryAya 8, 486 parvata 3, 268 parvan 2, 269 parvarINa 4, 83 pala 2, 484 palaMkaSa, SA 4, 320 palala 3,655-56 palAza 3,717 palita 3, 265 paligha3, 126 pallava 3, 693 pallavita +, 119 palli 2, 481 pavana 3,381-82 pavitra, trA 3, 567-63 pazu 2, 537 pazupati 4, 121 pazcAt 7, 24 pAMsucAmara 5, 41 pAMsula, 0lA 3, 658 pAka 2, 12 pAkala 3,656-57 pAcala,656 pAJcajanya 4,226 pATaka 3, 57 pATala, lA 3, 657-58 pATIra 8,570 pAThIna 3, 88.3 pANDu ), 120 pANDukambala 5, 46 pANDara 3, 570-71 pAtalo 3, 659 pAtAla 3, 657 pAtuka 3, 56 pAtra 2, 427 pAtraTIra 4,270 pAda 2, 226 pAdacatvara5,40 pAdapa, 0pA 3, 437. pAnIya 3,488 pAmara 8,569 pAyasa , 746 pAra, 0rI 2, 426 pArazava 4,306-7 pArApata, tI 4, 122 23 pArAyaNa 4, 85 pArAvAra 4, 271 pArijAta 4, 122 pAribhadra 4,272 pAruSya 3, 488-89 pArthiva, vI 3, 699 pArpara 3, 569 pArvatI 3, 271-72 pArzva 2,519 pANi 2, 146 pAlaGka 3, 58 pAli 2, 484-85 Aho! Shrutagyanam Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 APPENDIX. pAvana, nI3, 382 83 pAza 2, 537-38 pAzupata 4, 121 piGga, GgA, Ggo 2, 34-35 piGgala, 0lA 3, 660-61 piGgAza, 0zI 3, 717-18 picaNDa 3, 172 picula 3, 662 piccaTa 3, 155 piccha, 0cchA 2, 62 picchila, lA 3, 663 pina, jA 2, 71 piJjara 3, 572 picala 3, 668 piThara 3, 571. piNDa, 0NDI 2, 121-22 piNDapuSpa 4, 210 piNDAra 3,571 piNDita 3, 272 piNDila 3,664 piNDItaka 4, 19 piNyAka 3,60 pitAmaha 4, 312 pittala, lA 3, 661-62 pitsat 2, 175 pinAka 3,58 pipatiSat 2, 175 pippala, lI 3, 659-60 pippalaka 4, 19 pilla 2, 474 pizita, tA 3, 272 pizuna, nA 3, 384 piSTaka 3, 60 pIThamarda 4, 143 pIDA 2, 122 pIDita 3, 272-73 . pIta, nA 2, 175-76 pInakAvera 5, 42 pItacandana 5, 29 pItana 3,385 pItAmbara 4,272 pIti 2, 176 pItha 2, 215 pIyUSa 3, 733 pIlu 2, 486 pIlupI 4, 85 pIvara 3, 572 puGa, 28 puMgava 3, 700 puTagrIva 4, 307 puTabheda 4, 143 puNDarIka 4, 20-21 puNDU 2, 428 puNya 2, 362 puNyajana 4, 184 putraka, trikA 3, 63-64 pudgala 3, 664 punar 7, 46 punarvasu 4, 330 puMnAga 3, 118 pur 1, 12 pura 2, 428 puratas 7,59 puras 7, 51 puraskRta 4, 124 purastAt 7, 55 purA 7, 45 purANa 3, 205-6 puru 2, 429 puruSa 3,733 puroDAza 4, 314 pula 2, 486 Aho 1 Shrutagyanam Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASAMGRAHA. 31 pulaka 3,61 pulAka 3, 62 puSkara 3,578 puSkariNI 4, 86 puSkala 3, 664 puSTi 2, 93 puSpa 2, 292 puSpaka 3,62-68 puSpadanta 4, 123-24 puSpalaka 4, 21 puSya 2, 355 pusta 2, 176 pUga 2, 35 pUjya 2, 362 pUtanA 3, 385 pUnikASTa 4, 69 pUtyaNDa 3, 173 pUra 2, 430 pUraNa, 0NI 2, 306 pUrNa 2, 147 pUrNaka 3, 64 pUrNapAtra 4, 272 pUrNAnaka 4, 22 pUrNikA 3, 65 pUrta 2, 177 pUrva 2, 520 pUrvegus 7, 59 pRtanA 3, 386 pRthagjana 4, 185 pRthivIpati 5, 20 pRthu 2, 215 pRthuka 3, 65 pRdAku 3, 65 pRSata, 0ta 2, 177 pRSTha 2, 106 pRSThazRGgin 4, 185 pecaka 3,66 peTaka 3, 66 pezala 3, 665 pezI 2, 538-39 poTagala 4, 292 pota 2, 178 potra 2, 430 paura 2, 431 pauruSa 3, 733-34 pauruSeya 4, 227 paurNamAsa, 0sI 4, 330 paulastya 3, 489 pauSa 2, 554 pra 7, 14 prakara, 0rI 3, 564-65 prakaraNa 4,83 prakANDa 3, 172 prakAra 3,566 prakAza 3, 716 prakIrNaka 4, 18 prakRti 3, 269-70 prakoSTa 3, 165 prakrama 3, 460 prakriyA 3, 488 prakhara 3,563-64 pragADha 3, 179 pragraha 8, 760 pragrAha 3,762 praghaNa 3, 202 pracaNDa 3, 171 pracalAka 4, 18 pracalAkin 4, 184 pracetas 3, 745 prajanana 4,179 prajA 2,71 Aho! Shrutagyanam Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 APPENDIX. prajApati 4, 117 prajJa, jJA 2, 76 prajJAna 3,381 praNaya 3, 483 praNAyya 3, 484 praNidhAna 4, 180 praNidhi 3,338 praNihita 4, 115 praNIta 3, 266 pratati 3, 270 pratala 3,654 prati 7, 23 pratikAra 4, 265 pratikRti 4, 117 pratikRSTa 4,63 pratikSipta 4, 115 pratigraha 4, 340 pratigha 3, 126 pratipatti 4, 118 pratipad 8, 328 pratipanna 4, 181 pratipAdana 5, 28 pratibhaya 4, 225 pratimA 3,462 pratimAna 4, 183 pratiyatna 4, 182 pratiziSTa 4, 63 pratizraya 4, 225 pratiSkaza 4, 314 pratiSThA 3, 165 pratisara 4,266 pratihata 4, 114 pratihAra cfr. 4,265 pratIka 3,55 pratIkSya 3,485 pratIta 3, 264 pratIhAra 4, 265 pratyaya 3, 483-84 pratyudgamanIya 6,5 pratyUSa 3, 732 prathama 3, 460 pradara 3, 565-66 pradeza 3, 716 pradoSa 8, 782 pradhana 3,379 pradhAna 3,380 pradhUpitA 4, 116 prapaJca 3, 129 prapAta 3, 268 prabhava 3, 696 prabhAva 3, 698 prabhUta 3, 264 pramatha, thA 3, 310 pramada, 0dA 3, 327 pramANa 3, 203 pramIta 3, 267 pramukha 3, 104 prayAga 3, 116 prayoga 3, 117 prayojana 4, 180 prarUDha 3, 179 pralamba 3, 440 pralaya 3, 485 pravaMgama 4,218 pravacana 4,180 pravaNa 3, 203 pravara 3,563 pravaha 3, 762 pravAraNa 4, 83 pravAla 3,653 Aho 1 Shrutagyanam Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASAMGRAHA. ___33 .. pravAha 5,761 pravidAraNa 5, 13 pravRtti 8,271 praveNi 3, 205 pravrajitA 4, 116 prasanna, nA 3, 381 prasara 3,566 prasava 3,697 prasavya 3, 485 prasAda 3,327 prasAdhana, nI 4, 183 prasiddha 3,338 prasU 2, 571 prasUta 3, 264 prasUti 3, 269 prasUna 3,380 prasRta, tA 3. 267 praseva 3, 697 prastara 3, 565 prastha 2,215 prasphoTana 4, 181 prahata 8, 265 prahasana 4, 182 prahAda 3,328 prAca 7, 13 prANa 2, 145 prANaka 3, 56 prAdus 7, 51 prAdhya 2, 520 prAdhvam 7, 40 prAntara 3,568 prAptarUpa 3,488 prApti 2, 175 prAya 2,861 prArthita 3, 271 prAlamba 3, 441 prAsAda 3,328 priya 2,362 priyaMvada 4, 142 priyaka 3,59 priyaGga 3, 117-18 prIti 2, 176 prekSA 2, 553 prelA 2, 23 preta 2, 178 preman 2, 271 praiSa 2, 553 prokSaNa 3, 207 prokSita 3,273 prota 2, 178 protha 2, 216 prauha 2,586 prakSa 2, 553 pUrva 2, 517-19 pravaga 3, 114 plata 2, 177 phaTA 2, 93 pharpharIka 4, 22 phala, lI 2, 487-88 phalodaya 4, 227 phalgu 2, 35 phANi 2, 147 phAla 2, 488 phAlguna, nI 3,386-87 phenila 3, 665-66 pherava 3, 700 baka 2, 12 bakerukA 4, 24 baThara 3, 574 Aho! Shrutagyanam Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 APPENDIX bata 7,24 badara, 0rA, 0rI 3,576-77 baddhazikha 4, 44 bandha 2, 238 bandhaka, kI 3,67-68 bandhu 2, 239 bandhura, 0rA 3,574-75 bandhUka 3,67 bandhUra 3, 574 badhu 2, 481 barkara 3, 576 bakarATa 4, 64 barbaTI 3, 156 babara, barA 3, 575-76 barbarIka 4, 23 baha 2, 586 barhisa 2, 572 bala, lA 2, 488-89 baladeva, vA 4, 308 balabhadra, drA 4, 273 balAhaka 4,23 bali 2,489-90 balya 2,363 bahu 2,586 bahuka 3,66 bahuphala, lA 4, 292-98 bahurUpa 4, 210 bahula, 0lA 3, 666-67 bADha 2, 128 bANa 2, 147 bAdhA 2,239 . bAndhava 3, 700 bAbaTIra 4, 274 bAla, lA, lI 2. 490-91 vAlikA 3, 68 sAliza 3, 718 bAleya 3, 496 bASpa 2, 293 bAhA cfr. vAhA bAhuna 3, 137 biDAla 3, 667 bindu 2, 230 bindutantra 4, 274 bimba 2, 300 bila 2,491-92 bilAsin cfr. 3, 411 bilezaya 4, 228 bIja 2, 71 bIbhatsa 3, 746 bukkasa, sI 3,747 buddha 2,239 budha 2, 239 budha 2, 272 bahatikA 4, 35 bRhatI cfr. vRhatI bRhanala 4, 299 bodhi 2, 240 brahmaNya 3,494 brahman 2,271 brahmabandhu 4, 151 brAhmaNa 3,215-16 brAhmI 2,321 bha. ma, bhA 1,9 bhakta 2, 179 bhakti 2, 179 bhaga 2,36 bhaGga, GgA 2, 37 bhaGgi 2, 37 bhaGgara 3, 377 ... maTa 2, 93 Aho I Shrutagyanam Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTLASAMGRAHA. 5 bhaTTAraka 4, 25 bhahinI 3,388 bhaNDana 3,387 bhadra, drA 2,431-33 bhadrakAlI 4, 293 bhanda 2, 227 bhaya 2, 363 bhayAnaka 4, 25 bhara 2,433 bharaNa, 0NI 3, 207 bharata 3,273-74 bharadvAja 4, 55 bharu 2, 434 mata 2, 179 bharmana 2,272 bhalla, llI 2, 492 bhava 2,521 bhavana 3,387 bhavya, 0vyA 2, 363-64 bhasad 2, 227 bhasmaka 3, 68 bhasmatUla 4, 298 bhA 1,9 bhAga 2, 33 bhAgadheya 4, 2:28 bhAgya 2,364 bhANDa 2, 123 bhArakUTa 3, 156 bhAnu 2, 272 bhAra 2, 434 bhArata, tI 3, 274-75 bhAradvAja,0jI 4, 56 bhArgava, 0vI 8, 701 bhAryATika 4, 26 bhAryosa 3, 578 mAla 2,492 bhAlAGka 3, 69-70 bhAva 2, 521-23 bhAvanA 3,388 bhAvATa 3, 156 bhAvita 3, 275 bhAs 1, 16 bhAsa 2,572 bhAsanta 3,275 bhAskara 3,578 bhAsvat 2, 180 bhikSA 2, 554 bhitti 2, 180 bhinna 2,273 bhIma 2, 323 bhIru 2,434 bhISaNa 3, 208 bhISma 2,323 bhuja ', 72 bhujaMga 3, 118 bhujiSya, jyA 3, 490 bhuvana 3, 388 bhU 1,9 bhUka 2, 13 bhukeza 3, 718 bhUjambU 3, 441 bhUta 2, 180 bhUtavRkSa 4, 321 bhUtAtman 3, 389 bhUti 2, 181 bhUtIka 3, 70 bhUbhRt 2, 181 bhUmi 1,9 bhUmikA 3, 71 bhUmija, jA 3, 187 bhUri 2, 435 bhUspRza 2,539 Aho! Shrutagyanam Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 bhRgu 2, 89 bhRGga 2, 38 bhRGgarAja 4, 56 bhRGgAra, bI 3, 579 bhRti 2, 182 bhRzam 7, 41 bhRSTi 2,93 bheka 2, 13 bheda 2, 227 155, 0031 3, 178 bhela 2,493 bhairava 3, 702 bhoga 2, 39 bhogavatI 4, 125 bhogina 2, 278 bhauma 2,324 bhrama 2, 822 bhramaNI 3, 207 bhramaraka 4, 24 bhrAtRvya 3, 489 bhrAnti 2, 180 bhrAmaka 3, 69 bhrAmara 8, 578 bhrUNa 2, 148 ma. ma, mA 1, 10 makara 8,580 makura 3, 589-90 makuSTha 3, 166 maGkSu 7, 49 maGgala, 0lA 3, 669-70 maGgalya, vlyA 3, 491-98 maJjarI 3,587 maJjula 3,669 maNi 2, 143 APPENDIX. maNicchidrA 4, 276 maNimAlA 4, 296 maNDa, oNDA 2, 124 maNDana 3,390 maNDala 3, 668 maNDUka, 0kI 3, 73 maNDUkaparNa, mata 2, 182 mati 2, 183 matkuNa 3, 208 mattavAraNa 5, 14 matsara, 0rA 3,579-80 mAthana 8, 276 mada, dI 2, 228 madakala 4, 294 madana 3, 389 madhu 2, 240 madhuka 3, 72 madhura, 0rA 3,581-82 madhurasA 4, 332 madhusUdana 5, 30 madhya 2, 365 5, 15-16 madhyama, mA 3, 463-64 manAk 7, 18 * mantra 2, 435 mantha 2, 216 manthara 3, 558-84 manda 2,229 mandara 3, 580 mandAra, 8,564 mandira 3,583 manmatha 3, 311 manyu 2, 365 maya 2, 365 mayu 2, 365 mayUkha 3, 104 Aho ! Shrutagyanam Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayUra 3, 586 mayUraka 4, 27 marIci 3, 130 maru 2, 435 INDEX TO THE ANEKARTHASAMGRAHA. marut 2, 183 maruvaka 4, 26 markaTa, TI 3, 157 #2, 72 marmara, rI 3,585-86 maryAdA 3,329 mala 2, 493-94 malaya, vyA 3, 490-91 malina, 0nI 3, 389-90 malina mukha 5,8 malimluca 4, 52 malImasa 4, 331 malla 2, 493 mallanAga 4, 50 mallika, kA 3, 73-74 mazaka 3, 72 masura, rA masUra, vrA 3, 584-85 masRNa, 0NA 3,209 maha, hI 2, 587 mahat 2, 183 mahas 2, 572 mahAkAla 4, 294 mahAghoSa, 0SA 4, 322 mahAdhana 4, 186 mahAnAda 4, 144 mahAnIla 4, 295 mahApadma 4, 218 mahAbala, 0lA 4, 295-96 mahAmAtra 4, 276 mahAmuni 4, 186 mahAmUlya 4, 229 mahArajana 5, 30 mahArasa 4, 331 mahArgha 8, 126 mahAlaya 4, 228 mahAvIra 4, 275 mahAzaGkha 4, 44 mahAsena 4, 186 mahilA 3, 670 mahiSI 3, 734 maho 2, 587 mahendra 8,587 mahodaya 4,229 mahauSadha 4, 153 mA1, 10 mAkanda, ndI 3, 329 mAgadha, 0dhI 3, 339-40 mAcala 3, 671 mAThara 3, 587 mADhi 2, 128 mANavaka 4, 27 mAtaGga 8, 119 mAtula 3, 670 mAtulaputraka 6, 1 mAtulAnI 4, 187 mAtR 2, 183 mAtRkA 3, 74 mAtra, trA 2, 436-37 mAdhava, vI 3, 702-3 mAna 2, 274 mAnasa 3, 747 mAya, yA 2, 366 mAra, 02, 436 mAraNDa 3, 174 mAriSa, SA 3, 735 mArIca 3, 130 mArga 2, 40 Aho! Shrutagyanam 37 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 mArgaNa 3. 210 mArjana, nA 3,390-91 mArjAra 3,588 mArjAlIya 4, 230 mArtaNDa 3, 174 mAla, 0lA 2, 494 mAlatI 3, 276 mAlikA 3, 74-75 mAlinI 3,391 mAlu 2, 495 mAludhAna, 0nI 4, 187 mAlya 2, 366 mAgha 2, 555 mAs 1, 16 miti 2, 184 mitra 2, 437 mithas 7, 51 mithuna 3,392 middhU 2, 241 miSa 2, 555 misi 2, 572 mihira 3, 588 mIna 2, 274 mInAmrINa 4, 86 mukunda 3, 330 mukura 3, 589-90 muktA 2,184 muktAphala 4, 297 mukti 2, 184 mukha 2, 24 mugdha 2, 242 mucukunda 4, 144 muNDa 2, 124 muNDana 8, 392 mudira 8,589 mudgara 3, 588 APPENDIX. munibheSaja 5, 12 murmura 3, 590 muSita 3, 277 muSka 2, 13 musala, lI 3, 671-72 muhira 3, 589 mUka 2, 14 mUDha 2, 128 mUrchita 3, 277 mUrti 2, 185 mUrdhAbhiSikta 5, 20 mUla 2, 495 mUlya 2, 367 , off 2, 41 mRgayu 3, 493 mRgAkSI 3, 735 mRta 2, 185 mRtyuphala, lI 4, 297 mRtyuvaJcana 5,30 gear 2, 573 mRtsrA 2, 274 mRdaGga 3, 119 mRdu 2,230 Teka 4,28 mekhalA 3,672 megha 2, 52 meghanAda 4, 145 puSpa 4, 211 mecaka 3, 75 u, our 2, 242 menAda 3, 830 melA 2, 495 meSa 2, 555 mehana 3,392 maithuna 3,393 mokSa 2, 556 Aho ! Shrutagyanam Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARIHASAMGRAHA. 39 .. mogha, ghA 2, 53 moca, 0cA 2, 57 mocaka 3, 76 . .mocATa 3, 158 moNa 2, 149 modaka 8,76 moraTa, kaTA 3, 157-58 moha 2, 587 mauli 2, 496 miSTa 2, 94 meccha 2, 63 yukti 2, 186 yuga 2, 42 yuta2, 186 yutaka 3,77 yUtha, 0thI 2, 216-17 yoga 2, 42-44 yogya, gyA 2, 367-68. yojana 3, 3:94 yojanagandhA 5, 22 yoni 2, 275 yauvanalakSaNa 6, 4 yakSa 2,556 yajJa 2,77 yatas 7, 49 yati 2, 186 yathA 7,29 yadvat 7, 25 yantR 2, 185 yantraNa 3, 210 yama 2,324 yamaka 3, 76 yamana 3,393 yayu 2,367 yavaphala 4, 298 yaSTi 2, 94 yAjaka 3, 77 yAtayAma 4,219 yAtrA 2, 433 yAdasAMpati 5, 21 yAna 2, 275 yApana 3,393 yAma2, 325 yAmyA 2,367 yAvat 7. 28 Rs 1, 11 rakta 2, 186 raktapa, 0pA 3, 437 raktapAda 4, 141 raktareNu 4, 87 raktAkSa 3, 736 raktAGga, 0GgA 3, 119-20 rakSA 2, 556 raGka 2, 14 raGga 2, 44 raGganmAta 4, 125 rajaka 3,78 rajata 3,277-78 rajanI 3, 395-96 rajas 2,575 raJjana, nI 3, 395 raNa 2. 149 raNDA 2, 125 ratanArIca 5, 11 rataddhika 4, 28 rati 2, 187 ratna 2, 275 ratha 2.217 Aho! Shrutagyanam Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APPENDIX. rathakAra 4, 277 rathAGga 3, 120 rathya, 0thyA 2, 369 rada 2, 230 randhra 2, 411 rabhasa 3,747 rama, 0mA 2, 325 ramaNa 3,210-11 rambha, 0mbhA 2, 306 ramya, myA 2, 368-69 razmi 2, 326 rasa, degsA 2, 578-74 rasana 3,394 rasAyana 4, 188 rasAla, lA 3, 678 rasikA 3, 78 rasita 3,278 rahas 2, 575 rahasya, 0zyA 3.493 rAkA 2,14 rAkSasI 3, 748 rAga 2, 44 rAgacUrNa 4, 87 rAgasUtra 4, 277 rAgina 2,276 rAghava 3, 703 rAjajambU 4, 213 rAjan 2,275 rAjarAja 4, 57 rAjavRkSa 4, 322 rAjahaMsa 4, 332 rAjAdana 4, 189 rAjikA 3, 80 rAjI 2,78 rAjIva 3,703-4 rADhA 2, 129 rAtraka 3, 79 rAdha, 0dhA 2,242 rAdhana 3,396 rAdharaGka 4, 29 rAma. mA 2. 326-27 rAmila 3, 674 rAzi 2, 539 rASTra 2, 438 . rAsa 2, 575 rAserasa 4,333 rAtrA 2, 276 riSTa 2, 25 roti 2, 187 rukma 2, 327 ruca 1,7 rucaka 3,80 ruci 2, 57 rujA 2, 73 rudatha 8, 311 rudhira 3, 591 rumA 2,327 ruru 2, 438 rUkSa 2, 557 rUpa 2, 293 rUpaka 3,81 rUpya 2,370 reka 2, 15 rekhA 2, 24 recanI 3, 396 reNa 2, 150 reNukA 3, 81 retra 2, 438 repa 2, 294 repha 2, 297 rerihANa 4, 88 revatI 3, 279 Aho 1 Shrutagyanam Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTU ASANGRAHA. vA 2,523 Rs 1, 11 raivata 3,279 roka 2, 15 rocana, nA 3, 397 rodana 3, 397 rodas , sI 3, 748 rona 2, 439 ropa 2, 294 romaharSaNa 5, 16 roSANa 3, 211 rohiNI 3, 212 rohita 3, 280 rohitAzca 4, 308 rohin 2, 277 raudra, 0drI 2, 439 raurava 8, 704 rauhiNeya 4, 230 rohiSa 3, 736 latA 2, 188 labhya 2, 371 lampAka 3,82 lambakarNa 4, 88 lambodara 4, 278 laya 2, 370 lalanA 3, 399 lalAma, mana 3,398 lalita 3,280 lava 2,523-24 lavaNa, 0NA 3, 212-13 lAGgala, lI 3, 674-75 lAGkalin 3, 400 lAGgala 3, 674 lAja 2, 73 lAJchana 3, 399 lATa 2,95 lAlasa 3, 748 lAlATika 4, 29 lAsaka 3,82 liGga 2, 45 lipta 2, 189 lIlA 2, 496 lubdha 2, 243 lUtA 2, 189 lUtAmarkaTaka 6, 2 lUnaka 3,82 lekha, 0khA 2, 25 lekhana 3, 400 lekhIlaka 4, 30 lepa 2, 294 loka 2, 16 locaka 3,82-83 lomaza, zA 3,719-20 lola, lA 2, 497 loha 2, 588 lakSa 2,557 lakSaNa 3,213 lakSmaNa, 0NA 3, 213-14 lakSman 2, 277 lakSmI 2, 328 lakSmIpati 4, 125 lakSmIputra 4, 278 lagna 2,277 lapiSTa 3, 166 laghu 2,53 ladhvI 2, 524 laGkA 2, 16 laGga 2, 45 laGkana 3,398 laja 2, 73 ladvA 2, 524 Aho! Shrutagyanam Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APPENDIX. lohala 3, 675 lohita 3, 281-82 lohitya 3, 494 va. va 1,14 baMza 2,541 vaktavya 3, 495 vaktra 2,441 dhakra 2, 441 vanakra 4,279 vaGga- 2, 46 vaca, 0cA 2,58 vatra, trA 2, 442 vaJcaka 3,84 vaJcatha 3, 311 vaJjala 3, 675 vaTa 2,95 vaDavA 3, 705 vaNit 2, 74 vaNTha 2, 106 vaNThAla 3, 676 vataMsa 3,741 vataNDA 3, 175 vatsa 2,576 vadAnya 3, 495 vadha 2, 243 vadhU 2, 244 vana 2, 278 vanaja, jA 3, 139 vanazvana 3, 404 vanaspati 4, 126 vanita, tA 3, 282-83 vapana 8, 403 vapA 2, 295 vapus 2, 578 vapra2,441 vamathu 3,318 vamana 3, 402 vami 2,328 vayas 2, 576 vayaHstha, sthA 3,312-13 vara, 0rI 2, 439-40 varacandana 5,31 varavarNinI 5,31 varaTA 8, 159-60 varaNa 3.214-15 varaNDa 3, 174 varaNDaka 4,32 varatrA 3, 592 varada,0dA 3,330-31 varAka 3,84 varAga 3, 120 varATaka 4,31 varAroha, hA 4,343 varAha 3,763 variSTha 3, 166-67 varIyaMs 3, 749 varuNa 3, 21+ varUtha 3, 312 varcas 2, 576-77 varjana 3, 402 varNa 2, 150-51 varNaka 3,85 varNaviloDaka 6, varNATa 3, 159 varNin 2, 279 vartaka 3,84 vartanI 3, 403 vartarUka 4, 31 varti 2, 190 varman 2, 279 vardhana, nI 3, 403 Aho 1 Shrutagyanam Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASAMGRAHA. vANinI 3,405 vAtakeli 4, 299 vAtakhuDA 4, 72 vAtarAyaNa 5, 17 vAtarUpa 4, 323 vAtula 3, 676 vAna 2 280 vAnaprastha 4, 135 vApita 3, 284 vAma, 0mA, mI 2, 328-29 vAmana 3, 404 vAmila 3, 677 vAyasa, sI 3, 749-50 vAyuphala 4, 298 vardhamAna 4, 189 af 3, 282 vardha 2, 442 varSa 2, 557-58 varSAbhU 3, 449 acIaa 2; 278 valaja, 0jA 3, 138 valaya 3, 496 afa 2, 489-90 valka 2, 16 valgu 2, 47 valmIka 3, 85 vallabha 3, 449 valara 3, 591 vallava 3, 704 balI 2, 497 vallUra 3, 592 vaza, zA 2, 540 vasati 8, 253 vasana 3. 402 vasantadUta, tI 5, 21 vasu 2, 577 vasuka 8, 85 vasna 2 278 aratkasArA 5, 42: vaha 2, 588 ar 7, 14 vAgara 3,593 vAgmin 2, 281 vAc 1, 7 vAcya 3, 495 vAja 2, 75 vAjina 2,281 vATa, degTI 2, 96 vADava 8, 705-6 arfor 2, 151 vAra 2, 443-44 vAraNa 3, 215 vArabANa 4, 88 vArAhI 3, 763 vArei 2, 444 vAruNI 3, 216 vAruNDa 3, 175 vArUDha 8, 179 a, vAra 3,594 vArddhaka 3, 88 vArSika 3,87 vAlikA 3, 68 araft 2,491 2, 191 vAluka, vkA 3, 88-89 vAleya 8, 496 vAlhika, lhaka: 3, 87-88 vAsa, degsA 2 578 vAsanta,. vAsara 3,594 vAsita, tA 3, 286-87. vAsurA 3,595 at 3, 285-86. Aho! Shrutagyanam 43 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 APPENDIX. vAstu 2, 192 vAha, hA 2,588-89 vAhasa 3,750 vAhinI 3, 405 .. vi 7,15 vikaTa 3, 160 vikAra 3,596 vikAza 3,721 vikRta 3, 289 vikRti 3,292 vikrama 3, 465 viklinna 3, 407 vigata 3,288 vigUDha 3, 180 vigraha 3,764 vinakArin 4, 193 vicakila 4, 299 vicchitti 3, 293 vicchinna 3, 408 vijaya, vyA 3, 496-97 vijAta, tA 3, 292 vijJAna 3, 407 viTa 2,96 viTapa 3, 438 viDaGga 3, 121 vitaNDA 3,176 vitarka 3,89 vitAna 3, 406 vitunaka 4,33 vitta 2,193 vitti 2,193 vidatha 3,314 vidA 2, 230 vidAra, 0rI 3, 597 vidAraNa 4, 89 vidita 3, 287 vidura 3, 596 vidUSaka 4,33 videha. 3,764 viddha 2, 245 vidrava 3, 706 viTThama 3,466 vidvaMsa 2, 579 vidhA 2, 245 vidhAna 3, 294 vidhAna 3, 409 vidhi 2, 245 vidhu 2, 246 vidhuta 3, 289 vidhura, 0rA 3,598 vinata, 0tA 3, 290-91 vinaya, vyA 3, 498 vinAyaka 4,32... vinipAta 4, 127 vinIta 3, 989-90 dineta 3, 294 vindu 2, 230 vindhya, dhyA 2, 371 vinna 2, 281 vipaNi 3, 217 vipatti 3, 293 vipanna ?, 410 ... vipAka 3, 89 vipAza, 0zA 3, 721 vipula, 0lA 8, 677 vipratisAra 5, 43 vipralApa 4,211 vibudha 3, 340 vibhava 3,707 vibhAkara 4, 280 vibhAva 3,706 vibhAvasu 4, 334 . Aho 1 Shrutagyanam Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASAMGRAHA. 45 vibhu 2, 306 vibhrama 3, 466 vimala 3, 677 vimAna 3, 409 virUDha 3, 180 virocana 4, 190 vilana 3, 407 vilAsa 3,751 vilAsin 3, 411 vilIna , 407 vilepanI 4, 194 viloma, 0mI 3, 464-65 vivadha 3, 341 vivara 2, 411 vivarta 3, 292 vivaza 3, 720 vivasvat 3, 267 vivikta 8, 288 viveka 3, 90 viza 1, 15 vizada 3, 331 vizalyA 3, 499 vizAkha, 0khA 3, 105 vizArada 4, 145 vizAlAkSa 4, 323 vizikha, 0khA 3, 104 vizeSaka 4, 34 . vizrabdha cfr. 3, 341 vizrambha efr. 3, 451 vizrANana 4, 192 vizruta 3, 287 vizleSa 8, 737 vizva, 0zvA 2, 525 vizvakaTTha 4, 280 vizvakarman 4, 193 vizvapsan 3,410 vizvaMbhara, rA 4, 279-80 vizvasta, 0stA 3, 291 vizvAvasu 4, 333 viSa, SA 2, 558 viSaghra, dhrA 3, 408 viSaya 3, 497-98 . viSayin / , 411 viSANa, 0NI 3, 216-17 viSkambha 3, 450 viSTara 3,595 viSTi 2, 98 . viSNupada, 0dI 4, 145-46. viSvaksena, nA 4, 191-92 viSvaksenapriyA 6,5 visara 3,598 visarga 3, 121 vistAra3, 595 vismaya 3, 498 vismApana 4, 191 visrabdha 3, 341 visamma 3, 451 vihanana 4, 192 vihasta 3, 291 vihAyas 3, 751 vihAra 8,596 viheThana 4, 190-91 vIkSya 2, 372 vIr3A 2, 25 vIcI 2, 58 vINA 2, 152 vIta 2, 193 vIti 2, 194 vItihotra 4, 282 vIthI 2, 218 vIra, 0rA 2, 446-47 vIratara 4,281-82 Aho! Shrutagyanam Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APPENDIX. vIrabhadra 4, 281 vIravRkSa 4, 324 vIrudh 2, 246 vIrya 2, 371 vIvadha 3,341 vRkadhUpa 4, 212 vRkSAdana, nI 4, 194-95 vRjina 3, 413 vRti 2, 196 vRtta 2, 194 vRttAnta 3, 294 vRtti 2, 195 vatra 2, 448 vRthA 7, 29 vRddha 2, 247 vRddhi 2, 247 vRnna 2, 195 vRndAraka 4, 34 vRzcika 8, 91 vRSa, vyA, 0SI 2, 558-60 vRSan 2, 281 vRSaparvana 4, 195 vRSabha 3, 451 vRSala 3, 678 vRAkapAyI 5, 38 vRSAkapi 4, 212 vRSAGka 3, 90 vRSNi 2, 152 vRhatikA 4, 35 vRhatI 3, 296 vRhannala 4, 299 vekaTa 3, 160 vega 2, 47 veNI 2, 152 veNu 2, 153 vedanA 3, 414 vedi 2, 231 vedhas 2,579 vera 2,448 veraTa 3, 160-61 velA 2, 493 vellita 3, 295 veza 2, 541 vezya, yA 2, 372-73 veSTana 3, 413 veSTita 3, 296 vai7, 15 vaikuNTha 3, 167 vaijayanta, tI 4, 127-28 vaijika 3,91 vaitaraNI 4, 89 vaitAlika 4,35 vaidehaka 4, 36 vaidehI 3, 765 vainAzika 4,80 vairocana 4, 196 vaizAkha 3, 105 voDha 2, 129 vyakta 2, 191 vyagra 2,443 vyaGga-2, 47 vyaJjana, 401-2 vyatikara 4,279 vyatIpAta 4, 126 vyaloka 3,86 vyavahAra 4, 278 vyavahArikA 5, 6 vyavAya 3, 494 vyasana 3, 400-401 vyAghAta 3, 284 vyAghra, 0ghI 2, 445 vyAghranakha 4,45 Aho 1 Shrutagyanam Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEK ARTHASA MG RABA. 46 . dhyAja 2,76 cyADa 2,125 vyAdha 2,244 vyApti 2, 192 vyAyata 3,285 vyAyAma 3, 464 vyAla 2, 498 vyAsa 2,578 vyutthAna 3, 412 vyuSTa 2, 97 vyuSTi 2, 97 vyUDha 2, 129 vyUha 2,589 braja 2, 74 vratati 3, 284 brahmaNya 3, 494 brAhmaNa 3,215-16 bIhirAjika 5, 6 zataghnI 3, 416 zatapatra 4, 282-88 zataparvikA , 7 zatahadA 4, 105 zatAnIka 4,87 zadri 2, 450 zapatha 3,314 zapha 2,297 zabara 3,599 zabda 2,281 zam 7, 15 zamatha 3,314 zamana 3, 414 zamI 2, 330 zampAka,92 zamba 2, 301 zambara, 0rI 3,549-600 zambala 3,678 zambUka 3,93 zaMbhu 2, 307 zayatha 3,315 zayana 3, 414 zayAlu 3, 679 zayyA 2,374 zara 2, 448-49 zaraNa 3, 218 zarad 2, 232 zaravANi 4,90 zaru 2, 450 zarkarA 3, 600--601 zarvarI 3, 601 zalAkA 3,93-94 zalka 2, 16 zalya 2, 373 zallakI 3, 94 zaza 2,541-42 zaMsA 2, 579 zaka 2, 17 zakala 3, 678 zakuna 3, 415 . zakuni 3, 416 zakunta 3, 296 zakulAdanI 5, 32 zakti 2, 196 zakra 2, 449 zakkarI 3, 601-2 zaGkA 2, 17 zaGka 2, 17 zaGka 2, 26 zaGkaka 3, 92 zacI 2, 59 zaTha 2, 107 zaNDa 2, 129 Aho 1 Shrutagyanam Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APPENDIX.. zazilekhA 4, 45 zazvat 7, 25 zaSya 2, 295 zasta 2, 197 zastra, strI 2, 449-50 . zAka 2, 18 zAkkara 3, 603 zAkhA 2, 26 zAkhin 2, 282 zANa 2, 163 zANDilya 3, 500 zAta 2, 198 zAtakumbha 4, 214 zAtrava 3,707 zAda 2,232 zAnta 2, 197 zAnti 2, 197 zApa 2, 296 zAbara, 0rI 3, 602-3 zAra 2,450 zArada, 0dI 3,331-32 zAri 2, 451 zArIra 3, 602 zArkaka 3, 94 zAGga 2, 48 zArdula 3, 679 zArvara 3, 602 zAla 2, 499 zAlaGkAyana 5, 33 zAlA 2, 499-500 zAlAra 3, 603 zAlAvRka 4, 37 zAli 2, 500 zAlu 2,500 zAleya 3,500 zAlmali 3,680 .. .. . zAsana 4, 417 zAstR 2, 197 zAstra 2, 451 zikhaNDa 3, 176 zikhaNDin 3, 418 zikhara 3, 604 zikhariNI 4, 90 zikharin 3, 417 zikhA 2, 27 zikhin 2, 282 zigru2, 452 zita 2, 198 ziti 2, 193 zipiviSTa 4, 65 ziphA 2, 298 ziras 2, 579 zila, lA, lI 2,501 zilATaka 4,37 zilindhra, dhrI 3,695-6 zilImukha 4, 46 ziva, vA 2, 525-27 zivi 2, 527 zizira 3, 605 zizuka 3,95 ziSpa 2, 296 zIkara 3, 606-7 zIghra 2, 452 zIta 2, 199 zItaka 3,95 zItacampaka 5,7 zItamayUkha 5,9 zItala 3, 680 zIma 2, 283 zIrSaNya 3, 501 zIla 2,501 zuka 2, 18 Aho 1 Shrutagyanam Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASAMGRAHA. zukta 2, 199 zukti 2, 200 zukra 2, 452 zukla 2,502 zuGgI 2, 48 zuci 2, 59 zuNDa, 0NDA 2, 125-26 zuddha 2,248 zuddhAnta 3, 297 zubha 2, 307 zubhra 2, 453 zulka 2, 19 zulva 2, 527 zuzrUSA 3,737 zuSi 2, 560 zuSira 3, 607 zuSma 2, 332 zaka,0kA 2, 20 zUkaka 3,95 zUnya,nyA 2, 374 zUra 2, 453 zUla, 0lA 2, 502 zRgAla, lI 3, 681 zRgAlajambU 5, 35 zRkhala 3, 682 zRGga, GgI 2, 48-49 zRGgATaka 4, 38 zRGgAra 3,607-8 zaGgArin 3, 418 zeSa, 0SA 2,560-61 zaila 2,503 zailATa 3, 161 zailUSa 3, 738 zaileya 3,01-2 zoNa 2, 154 zobhana 3,419 zoSa 2, 561 zauka 2, 21 zauNDa, 0NDI 2, 126 zaurya 2, 374 zauSkala 3, 682 zyAma,0mA 2, 330-31 zyAmala 3,679 zyena 2, 283 zraddhA 2, 248 zramaNa 3. 217 zravaNa 3, 218 zrAddha 2,248 zrAma 2, 332 zrI 1, 12 zrIkaNTha 3, 167 zrIpati 3,296 zrIparNa, 0ii 8, 219 zrImat 2, 198 zrIvAsa 3, 751 zruta 2, 201 zruti 2, 201 zrutikaTa 4, 66 zreNi 2, 153 zreyas 2,580 zreyasI 3, 752 zreSTha 2, 107 zlAghA 2,54 zleSmaghanA 4, 197 zleSmanA 3, 419 zloka 2, 20 zvazurya 3,500 zvaHzreyasa 4,334 zvasana 3,415 zveta, tA 2, 202 zvetadhAman 4, 196 zvetavAhana 5, 33 Aho! Shrutagyanam Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 APPENDIX. pa. SaDa 2, 127 SaDyanya,nyA 3,315 paNDa 2, 127 paNDAlI 3, 683 paNDa 2, 129 paSTa, 0TI 2, 107 - saMyamana, nI 4, 199 saMruDha 3, 181 saMrodha 3,342 saMvadana 4, 201 saMvarta 3, 293 saMvAhana 4, 201 saMvitti 3,302 saMvid 2, 232 saMveza 3, 722 saMvyAna 3, 422 saMsaraNa 4, 91 saMsiddhi 3, 343 saMsRSTa 3, 162 saMskAra 3, 610 saMskRta 3, 298 saMstara 3, 608 saMstyAya 3, 503 saMsthA 2, 218 saMsthAna 3, 423 sehata 3, 298 saharSa 3, 788 saMhitA 3,295 sakaTAkSa 4,324 sakRt 7,25 sakRtyaja 4, 57 sakhi 2, 28 saMkAra, 0rI 3, 610-11 . saMkAza 3,722 saMkIrNa 3, 219 saMkula 3,683 - saMkhya, khyA 2,376 saMkhyAvat 3, 297 saMgati 3, 301 saMbara 3, 609 saMgraha 3, 765 saMghATikA 4, 38 saMghAta 3, 299 saciva 3, 708 sajja 2,76 sajjana, nA 3, 423-24 saJja 2, 76 saMjJA 2,77 saTA 2,98 sat 1, 9 satI 2,202 sattama 3,466 satra 2,454 satva 2,528 satya 2,375. sadana 3, 420 sadAgati 4, 130 sadAdAna 4, 199 sadAphala 4,300 sadRza 3, 722 sadeza 3, 721 sanAtana 4, 198 sanAbhi 3, 452 saMtati 3,300 saMtAna 3, 422 saMtAnikA 4,39 saMdhA 2, 249 saMdhAna 3, 424 saMdhi 2, 250 .. Aho 1 Shrutagyanam Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ENDEX PO THE ANEKATHASAMGRAHA. saMdhinI 3, 424 saMdhilA 3,684 saMdhyA 2, 376 saMnati 3,301 saMnaddha 3,342 saMnaya 3, 504 saMnidhi 3,343 sAlA 3, 684 saptAcis 3,753 sabhA 2, 308 sam 7, 16 sama 2,332 samamihAra 5, 44 samaya 3,502-3 samayA 7,57 samartha 3,316 samaryAda 4, 146 samAghAta 4, 128 samAdAna 4,200 samAdhi 3, 342 samAna 3, 422 samApana 4, 197. samApanna 4, 200 samAyoga 4, 60 samAsa 3,752 samAhAra 4, 284 samAhita 4, 129 samAhvaya 4, 232 samiti 3, 802 samIkSA 3,738 samIraNa 4,91 samucchraya 4, 231 samutthAna 4, 201 samudaya 4, 231 samudAya 4, 231 samuddhata 4, 129 samudrAntA 4,129 samudrAru 4, 284 samunnaddha 4, 154 samUDha 3, 180 saMpad 2, 233 saMparAya 4, 231 saMparka 3, 98 saMprayoga 4, 51 saMprayogin 4, 202 saMprahAra 4, 283 saMbAdha 3,342 saMbhava 3, 707 saMbhAra 3, 609 saMbhoga 3, 122 saMbhrama 3, 467 saMmati 3, 302 saMmUrchana 4, 198 sara 2, 453 saraka 3, 97 saraNi 3, 219 saraNDa 3, 177 sarala 3, 683 sarasvan 3, 297 sarasvatI 4, 130-31 sarojinI 4, 202 sarga 2, 50 sarvasaha, 0hA 4, 343 sarvaga 3, 122 sarvajJa 3, 141 sarvatobhadra, drA 5, 43-44 sarvatomukha 5,9 sarvarasa 4, 335 savana 3, 419 savya 2, 375 sasyaka3,97 saha, 0hA 2, 589-90 Aho! Shrutagyanam Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 APPENDIX, saha (indecl.) 7.58 .. sahacara 4,283 sahaja 3, 139 sahadeva, vA, vI 4, 309-10 sahasa 2, 580 sahastrapAda 5, 22 sahasravedhin 5, 38 sahya 2, 375 sAkSAt 7, 26 sAti 2, 203 sAdina 2, 285 sAdhana 3, 425-26 sAdhiSTa 3, 168 sAdhIyaMsa 3,753 sAdhu 2, 250 sAdhya 2,377 sAntva 2, 529 sAmaja 3, 140 sAmayoni 4, 204 sAmarthya 3, 504. sAmi 7, 41 sAmidhenI 4, 204 sAmudra 3, 611 sAMpratam 7,57 sAya 2, 378 sAyaka 3, 98 sAra 2, 455 sAraGga 3, 122 sAraNa 3, 220 sArasa 3,754 sArasana 4,203 sArtha 2,218 sArvabhauma 4, 219 sAla 2, 503 sAlamAra 4, 285 sAvitra,trI 3, 611-12 sAhasa 3,753 siMha, hI 2, 590-91 siMhANa 3, 220 sikatA 3,303 siktha 2,219 sita, 0tA 2, 203 siddha 2, 251 siddhArtha 3, 316 siddhi 2, 251 sidhmala, lA 3, 685 sindUra, 0rI 3, 612-13 sindUratilaka, 0kA 6, 3 sindhu 2, 252 sipra, prA 2, 457 sira, rA 2, 457 sItA 2, 204 sImA 2, 333 sIra 2, 457 sukana 3, 427 sukumAra 4, 255 sukRta 3, 304 sukha, 0khA 2, 28 mukhAza 3, 722 suta 2, 205 sutala 3, 685 sudarzana, nA, nI1, 205-6 sudAman 3, 427 sudhanvan 3, 427 sudhA 2, 252 sunandA 3, 332-33 sunAra 3,613 sunIti 3, 305 mundarI 3, 618 suparNa, 0 3, 222.... suparvan 3, 428 supti 2, 205 Aho 1 Shrutagyanam Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKARTHASAN GRABA. 63 supratIka 4, 39 sumanas 3,754 sumukha 3, 105 sumedhasa 3, 755 sayAmuna 4, 204 sura, rA 2, 458 suratatAlI 5, 47 surabhi 3, 452-53 surasa 3,755 murUpa 3, 438 suvarNa ,221 suvaha, vhA 3,766 suvela 3, 686 suvrata, tA 3, 304 suSama, vmA 3, 467-68 suSavI 3,703 supira efr. 8, 607 suSIma 3, 467 suSeNa 3, 221 sUkSma 2,333 sUcaka 3, 99 sUcanA 3, 428 sUcI 2, 60 sUta , 205 sUtaka 3, 99 sUtra 2, 458 sUtrakaNTha 4, 70 sUtradhAra 4, 285 sUda 2, 234 sUna, nA 2, 286 sUnu 2, 286 sUnRta 3,305 sUpa 2, 234 sUryabhakta 4, 131 saka 2, 21 sRgAla cfr. 3, 681 sRgAlajambU cfr. 5, 35 sRti 2, 206 sRdAku 3, 100 sRSTa 2, 99 sRSTi 2,99 secaka 3, 100 setu 2, 206 senAnI 3, 429 sevaka 8, 100 sevana 3, 429 sevya 2, 378 saikatika 4, 40 saindhava 3,709 sainya 2, 378 sairandhrI 8, 614 sor3ha 2, 130 soma 2, 333-34 somavalka 4, 41 saugandhika 4, 41 saudAminI 4, 206 saumya 2, 379 saurabhya 3, 504 sauvIra 3, 615 skandha 2,249 skhalita 3, 298 stanana 8, 420 stanayinu 4, 203 stamba 2, 301 stambha 2,307 stimita 3, 303 stoka 2, 21 styAna 2, 285 sthapati 3, 800 sthANu 2, 154 sthAna 2, 284 sthAne 7, 82 ... Aho! Shrutagyanam Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 APPENDIX. svAmin 2, 286 svid 7, 15 sveda 2, 234 khaira 2, 459 sthApana 3, 425 sthApita 3, 303 sthAla, lI 2, 504 sthAsaka 3,98 sthita 2,204 sthiti 2, 204 sthira, 0rA 2, 456 sthUgA 2, 154 sthUla 2, 504 sthUlocaya 4, 282 stheya 2, 378 snAna 2, 284 neha 2,591 sparza 2, 542 sparzana 3, 421 spaza 2,542 sphAra 2,456 sphuTa 2, 98 sphuTi 2, 99 sma 7, 16 smRti 2, 206 myandana 3, 421 syamIka,0kA 3,96 stravantI 3,257-58. suva, vA 2, 529 khU 1, 13 sotas 2, 581 sva 1, 14 svapna 2, 284 svabhU 2, 308 svara 2, 454 saru 2, 454 svasti 7, 26 svastika 8, 96 svAdu 2, 233 svApa 2, 296 ha 7, 16 haMsa 2,581-82 haTha 2, 108 hatAza 3,723. hanu 2, 287 hanta 7, 26 ham 7, 18 hara 2, 459 haraNa 3, 223 hari9,459-61 harikaNTha 4, 70 hariNa 3,223 hariNI 3,223--24 harit 2, 207 haritAlI 4,301 hareNu 3, 225 harSaNa 3, 224 harSayitnu 4, 207 halAhala 4,301 halin 2, 287 hava 2,529 havis 2, 582 hasantI 3, 305 hasta 2, 207 hastikarNa 4, 92 hastimalla 4, 300 hA 7, 17 hAyana 3, 429 hAra 2, 461 hAraka 3, 101 Aho 1 Shrutagyanam Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INDEX TO THE ANEKART HASAMGRABA. hRcchaya 3, 506 hRdaya 3, 506 hRdya, dyA 2, 380-81 hRSita 2, 100 huSTa 2, 100 hArIta 3, 306 hArya 2, 380 hAla, 0lA 2, 504-5 hi 7, 17 hiMsA 2,582 hiMstra, srA 2, 461 hiGganiryAsa 5, 48 hiNDana 3, 430 hita 2, 208 hima 2, 335 himaja, jA 3, 140 hiraNa 3, 225 hiraNmaya 4,233 hiraNya 3, 225. 505-6 hiraNyaretas 5, 48 hiru (hiruk)7, 20 hI 7, 17 hIna 2, 268 hIra, rA 2, 462 hIhI 7, 53 hukka3, 101 hum 7, 18 heti 2, 208 hemapuSpa 4, 212 hemapuSpaka, pikA 5, 8 hemala 3, 686 heramba 3, 442 heruka 3, 102 helA 2, 505 heli 2,505 haimavatI 4, 132 ho 7,6 homi 2, 335 horA 2, 462 hasva 2, 508 hAdinI 3, 429. - Aho! Shrutagyanam Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aho 1 Shrutagyanam Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 // U~ namaH sarvajJAya // aha // zrIsiddhahemacandravyAkaraNanivazinAmuNAdInAm / AcAryahemacandraH karoti vivRti praNamyAham // 1 // kRvApAjistradisAdhyazodanAsanijAnirahINbhya uN / / 1 / / karotItyAdibhyo dhAtubhyaH satyarthe vartamAnebhyaH saMpradAnApAdAnAbhyAmanyatra kArake bhAve ca saMjJAyAM bahulamuNapratyayo bhavati // DuiMg karaNe / kuMgT hiMsAyAM vA / niranubandhagrahaNe sAmAnyagrahaNAt / karoti karati kRNoti vA / kAruH kArI nApilAdirindrazca / / vAk gatigandhanayoH / peM ovai zoSaNe vA / vAti vAyati vA dravyANi | vAyunabhasvAn // pAM pAne / pibantyanena tailAdidravyam / pAyurapAnamupasthazca / pAtipAyatyostvarthAsaMgaterna grahaNam // jiM abhibhave / jayatyanena rogAn zleSmANaM vA / jAyurauSadhaM pittaM vA // dhvadi AsvAdane / svadyata idamanena vA / svAdu rucyaM svadanaM vA svAdu || sAdhaMTa saMsiddhau / uttamakSamAdibhistapovizeSairbhAvitAtmA sAdhotIti sAdhuH / samyadgarzanAdibhiH paramapadaM sAdhayati vA / sAdhuH saMyataH / ubhayalokaphalaM sAdhayati vA | sAdhurdharmazIlaH || azauTi vyAptau / abhute tejasA sarva kedAraM vetyAzuH sUryo vrIhizca / azanaM vAzu / kSipramabhuna iti vAzuH zIghragAmI zIghrakArI ca / / dR bhaye / dRz vidAraNe vA / darati dRNAti dIyate vA / dAru kASThaM bhavyaM ca // NeM veSTane | snAyati / snAyurasthinahanam / / pana bhaktau / SaNUyI dAne vA / sanati sanoti vA mRgAdIniti sAnuH parvataikadezaH / janaici prAdurbhAve / jAyatenenAkuJcanAdi / jAnu UrajaMghAsaMdhimaNDalam / jAnItyAkAranirdezAt / na janavadha iti pratiSiddhApi vRddhirbhavati / / raha tyAge | rahati gRhItvA sUryAcandramasau svazarIraM vA / rAhuH saihikeyaH // iNak gatau / eti / AyuH puruSaH zakaTamoSadhaM jIvanaM purUravaH putro vA / ja(yurgarbhaveSTanaM jalamalaM thA / jaTAyuH pakSI / dhanAyurdezaH / rasAyudhamaraH / saMpadAnAcAnyatro gAdaya iti yathAyogaM pratyayo veditavyaH / / 1 // Aho! Shrutagyanam Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [2-0 aH|| 2 // sarvasmAddhAtoryathAprayogamakAraH pratyayo bhavati // bhvH| taraH / varaH / plavaH / zayaH / zaraH / paraH / karaH / stavaH / caraH / vadaH // 2 // __ mlechIDehasvazca vA // 3 // AbhyAmaH pratyayo bhavati dIrghasya ca hasvo vA bhavati // mlecha avyaktAyAM vAci | miccha: mUkaH / meccha: kumanuSyajAtiH // IDik stutI / IDa iDazva devatAvizeSo medinI ca // 3 // naJaH kramigamizamikhanyAkamibhyo Dit // 4 // naparebhya ebhyo DidaH pratyayo bhavati / / kramU pAdavikSepe / na kAmati / nakro jalacaro pAhaH / / gagaM gatau ! nago vRkSaH parvatazca / / zamUc upazame | nazo yakSaH / / khanUg avadAraNe | nakhaH karajaH / nAsya khamastIti vA nakha ityapi / kamUDa kAntI / nAkaH svargaH | nAtrAkamastIti nAka ityapi / nakhAditvAdansvara ityana bhavati / DiskaraNamantyasvarAdilopArtham / / 4 / / tudAdiviSiguhibhyaH kit / / 5 // tudAdibhyo viSiguhibhyAM ca kidaH pratyayo bhavati // tudaH / nudaH / kssipH| suraH / budhaH / sivaH / tudAdInAM yathAsaMbhavaM kArakavidhiH // viSUkI vyAptau / veveSTi | viSaM prANaharaM dravyam / guhaug saMvaraNe | gRhati / guhaH skandaH / guhA parvataikadezaH // 5 // vinde luk ca / / 6 // vindeH kidaH pratyayo bhavati tatsaMniyoge nasya luk ca [bhavati ] | vidu avayave / vido gotrakRvRkSajAtizca // 6 // kRgo dve ca // 7 // karoteH kidaH pratyayo bhavatyasya ca dhAtordai rUpe bhavataH // DukaMga karaNe / cakraM rathAGgamAyudhaM ca / 7 // . kanigadimaneH sarUpe // 8 // kiditi nivRttam / ebhyokAraH pratyayo bhavatyeSAM ca sarUpe samAnarUpe ve uktI bhavataH // kanai dIptikAntigatiSu / kanati dIpyate | kaGkanaH kAntaH // gada vyaktAyAM vAci | gadatyavyaktaM vadati gadyatevyaktaM kathyate vA | gadgadovyaktavAk / Aho 1 Shrutagyanam Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9-12] uNAdivivRtiH / gaGgadamavyaktaM vatranam || manitr jJAne | manmanovispaSTavAk | sarUpagrahaNaM vyaJjanasthAnAderlugityAdikAryanivRttyartham // 8 // RtaSTit // 9 // RkArAntAddhAtorakAraH pratyayo bhavati sa ca bahulaM Tit dhAtozva sarUpe dve rUpe bhavataH !| dRz vidAraNe / dIryate bhidyatenena zrotramiti dardaro vAdyavizeSaH parvatazca | dardarI sasyaluNTiH || kRt vikSepe / karkaraH kSudrAmA | karkarI galantikA || vRgz varaNe | vartraro mlecchajAtiH / varvarI kezavizeSaH || bhRz bharaNe | bharbharaH chadmavAn | bharbharI zrIH || jabc jarasi | jarjarodRDhaH | jarjarI strI // jhuJc jarasi / jharjharo vAdyavizeSaH / jharjharI jhArikA // gRt nigaraNe | garI raajrssaiiH| gargarI mahAkumbhaH || mRz hiMsAyAm | marmaraH zuSkapatraprakaraH | taddharmAnyopi kSodAsahiSNurmarmaro dAnava / marmarAyAM dUrvAyAmityAdau Titvepi bhavati bahulAdhikArAt || tata eva ca RkArAntAdapi / vRM secane | ghargharaH saghoSovyaktavAk / ghardharI kiGkaNikA // 9 // kicca // 10 // RkArAntAddhAtoryathAdarzanaM kidakAraH pratyayo bhavati dhAtozca sarUpe dve rUpe bhavataH || mRz hiMsAyAm | mUryateneneti murmuro jvaladaGgAracUrNam // pRz pAlana pUraNayoH / pUryate jalaghAtena | purpuraH phenaH || tU plavanataraNayoH / tIryatenenAsmintrA| tirtiraH saMkramaH || bhRzbharjane ca / bhUryate saMcIyate / bhurbhuraH saMtrayaH || zRz hiMsAyAm / zIryate samantAt / zirziraH puJjaH // 10 // pRpalibhyAM Tit pip ca pUrvasya // 11 // AbhyAM TidaH pratyayo bhavatyanayozca sarUpe dve rUpe bhavataH pUrvasya ca sthAne pip ityAdezo bhavatei || pRz pAlanapUraNayoH / pRNAti chAyayA / pipparI vRkSajAtiH // pala gatau | palatyAturam | pippalyauSadhajAti : TitkaraNaM Dyartham || 11 // kramimayibhyAM canmanau ca // 12 // AbhyAmaH pratyayo bhavati sarUpe ca dve rUpe bhavataH pUrvasya ca sthAne yathAsaMkhvaM can man ityAdezau bhavataH // kramU pAdavikSepe / krAmati sukhamanenA Aho! Shrutagyanam Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [13-17 sminvA / caGamaH saMkramaH // mathe viloDane / mathati cittaM rAgiNAm / manmatha : kAma: // 12 // gamejam ca vA // 13 // gamera : pratyayo bhavati sarUpe ca dve rUpe bhavata : pUrvasya ca jam ityAdezo [vA ] bhavati / / gamaM gatau / gacchati pAdaviharaNaM karoti / jaGgamazvaraH / / gacchatyamAdhyasthyamiti gaGgamazcapalaH // 13 // . adupAntyaRgyAmazcAnte // 14 / / akAropAntyAikArAntAcca dhAtora : pratyayo bhavati tarUpe ca dve rUpe bhavata : pUrvasya cAnte kAro bhavati || pala phala zala gatI / shlshlH|| sala gatau / salasalaH // hala vilekhane / halahalaH // kali zabdasaMkhyAnayoH / kalakala : | mali dhAraNe | malamalaH // ghaTiS ceSTAyAm / ghaTaghaTaH / / vada vyaktAyAM vAci / vadavadaH / / padiMca gatau / padapadaH // dantaH // DukaMg karaNe / karakaraH / / mRt prANatyAge | maramaraH / iMDt Adare / daradaraH // suM gatau / sarasaraH // vRgTa varaNe | varavaraH / / anukaraNazabdA ete // 14 // maSimaservA // 15 // AbhyAmaH pratyayo bhavati sarUpe ca dve rUpe bhavataH pUrvasya cAntekAro vA bhavati || maSa hiMsAyAm / maSamaSaH / maSmaSaH / / masaic pariNAme / masamasaH / masmasaH // 15 // hasRphalikaSerA ca // 16 // ebhyo aH pratyayo bhavati sarUpe ca dve rUpe bhavataH pUrvasya cAnta AkAro bhavati / / hUMg haraNe / harati nayati zastrANyaskhalan lakSyam / harAharo yogyAcAryaH / / tUM gatau / dhAvati vAyunA nIyamAnaH samantAt / sarAsaraH sAraGgaH // phala niSpattI / phalati niSpAdayati nAnAvidhAni puSpaphalAni / phlaaphlmrnnym| kaSa hiMsAyAm / kaSati vidArayati / kaSAkaSa : kRmijAti H // 16 // idudupAntyAbhyAM kididutau ca // 17 // ikAropAntyAdukAropAntyAca kidaH pratyayo bhavati sarUpe ca dve rUpe bhavataH pUrvasya ca yathAsaMkhyamikAra-ukArAvante bhavataH / / kilat zvaityakrIunayoH' / kilikilaH // hilat hAvakaraNe ! hilihilaH // silat uJche / Aho I Shrutagyanam Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18-20] unnaadivivRtiH| silisilaH / churat chedane / churuchuraH / murat saMveSTane | murumura : // ghurat bhImArtha zabdayoH / dhurudhuraH / / purat agragamane | purupuraH / / surat aishvrydiiptyoH| surusuraH // kurat zabde / kurukuraH // curaNa steye / curucuraH // hula hiMsAsaMvaraNayozca / huluhUla : // gujat zabde / gujugujaH || guDat rakSAyAm / guDuguDa : / / kuTat kauTilye | kuTukuTa : || puTat saMzleSaNe | puttuputtH|| kuNat zabdopakaraNayoH / kuNukuNa : // muNat pratijJAne / muNumuNaH // anukaraNazabdA ete // 17 // jajalatitalakAkolIsarIsRpAdayaH // 18 // ete apratyayAntA nipAtyante / / jala ghAtye | asya dvitve pUrvasya ca jabhAvaH / jajalaH | yasya jAjaliH putraH // tilat snehane / asya dvile pUrvasya ca tibhAve dhAtorikArasya akAre | titalaH / / kula bandhusaMstyAnayoH / asya dvitve pUrvasya ca kAbhAve | kAkolI / kSIrakAkolIti ca vallIjAti : || sa gatau / asya dvive gugAbhAve pUrvasya ca sarIbhAve | sarIsRpa uragajAtiH // AdigrahaNAdyathAdarzanamanyepi / / 18 // bahulaM guNavRddhI cAdeH // 19 // dhAto: kida: pratyayo bhavati sarUpe ca he rUpe bhavata: pUrvasya ca ikAra-ukArAvante bhavato yathAdarzanaM ca guNavRddhI bhavata : / / kelikila : kaili . kilazca hasanazIlaH // hilat hAvakaraNe / helihilo hailihilazca vilasanazIla : // zelizila : zailizilazca / / zubhi dIptau / zobhate punaH punariti zobhuzubha : / zaubhuzubha: / / NudaMt preraNe / nudati punaH punariti nodunudaH / naudunudaH // guDat rakSAyAm / gulati bhrAmyati puna : punariti golugulaH / gaulugulaH // bulaN nimajjane | bolayati punaH punariti bolubulaH / baulubula : // tattaddhAtvarthAstacchIla anuvAdavizeSA vaite // 19 // __ gelRp // 20 // dhAtorapratyayasaMniyoge bahulaM gelRp bhavati // vacaM dhArayatIti vacadhara indraH // evaM cakradharo viSNu : / bhUdharodriH // jaladharo meghaH || bAhulakAtmatyayAntarepi / / devayatIti diva dyauH svargo vyoma ca || puNyaM kArayantIti puNyakRto vaaH|| evaM parNa zoSayatIti parNazuT // vAnti parNazuSo vAtAstata : parNamucopare / Aho! Shrutagyanam Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [21-22 tataH parNaruhaH pazcAttato devaH pravarSati // tathA mahataH kArayAM cakrurAkandAniti prApne mahatazcakrurAkrandAniti bhavati / / mahIpAlavacaH zrutvA judhuSuH puSyamANavAH / ghoSayAM cakrurityarthaH // 20 // bhIzalivalikalyatimacimRjikutustudAdhArAvAkApAnihAna zubhyaH kaH // 21 // ebhyaH kaH pratyayo bhavati // jibhIka bhaye / bibheti dundubhAtparasmAca / bheko maNDUkaH kAtarazca / vibheti vAyo / bheko medhaH / / iNk gatau / etyadvitIya ityekosahAya : saMkhyA pradhAnamasamAnonyazca || pala phala zala gatI / zalantyAtmarakSaNAya tamiti zalka : zaraNam / zalati tyaktaM bahiriti zalkaM gRhItarasaM zakalam / zalka H kASThatvagmalinaM ca kASTaM mudgara : karaNaM ca / / vali saMvaraNe | valko dazano vAsastvak ca / / kali zabdasaMkhyAnayoH | kalka : kaSAyo dambhaH piSTapiNDazca // ata sAtatyagamane / atka AtmA vAyuAdhitazcandra utpAtazca // marcaH sautro dhAtu : / marko devadArurvAyurdAnavo manaH pannago vinakArI ca | cajaH kagamiti katvam // arca pUjAyAm / arkaH sUryaH puSpajAti jhATa jAtizca // mRjauk zuddhau / mArko vAyuH // kuMk zabde / kokacakravAkaH // tuMk vRttihiMsApUraNeSu / tokamapatyam // TuMgk stutau | stokamalpam / / DudAMgak dAne / dAko yajamAno yajJazca / / DudhAMgk dhAraNe ca / dhAka odanonaDDAnambhaH stambhazca / / rAMk dAne | rAko dAtArthaH sUryazca | rAkA paurNamAsI kumArarajasvalA ca / / .D pAlane / trAko dharmaH zaraNasthAnIyazca / / ke zabde / kAko vAyasa : / pAM pAne / pAMka rakSaNe vA | pAko bAlosura : parvatazca / / ohAMk tyAge / nihAko niHsneho nirmokazca / nihAkA godhA / / zuM gatau / na zavatItyazokaH // 21 // vicipuSimuSizuSyavisRvRzusubhUdhamUnIvIbhyaH kit / / 22 / / ebhyaH kilkaH pratyayo bhavati / / vipI pRthagbhAve | vikaH karipotaH // puSaMc puSTau / puSko nishaakrH|| muSaz staye / muSkacauro mAMsalo vA / muSkI vRSaNau / / zuSaMc zoSaNe | zuSkamapagatarasam / / ava rakSaNAdiSu / UkaH kundumH|| suM gatau / sRko vAyurbANaH sRgAlo bako nirayazca / sRkAyudhavizeSaH // vRgaT varaNe| vRD saMbhaktau vA | vRko mRgajAtirAdityo dhUrtI jATharavAniH / / zuM gatau / zukaH kIra RSizca // puMgTa abhiSave / suko nirAmayaH / / bhU sattAyAm / bhUkaH Aho 1 Shrutagyanam Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23-26] / uNAdivivRtiH / kAlazchidraM ca // dhUt vidhUnane / dhUgaTa kampane vA / dhUgz kampane pA / dhUko vAyuAdhizca / dhUkA patAkA / / mUDa bandhane | mUkovAk / / NIMga prApaNe | nIkaH khago jJAtA ca / nIkodakahArikA jJAtizca / / vIM prajananAdiSu | vIko vAyu - zoryo mano vasantazca / vIkA pakSijAtirnetramalaM ca // 22 // kRgI vA // 23 // __ kRgaH kaH pratyayo bhavati sa ca kivA bhavati / DubaMga karaNe / karkogniH sAraGgo darbhaH zvetAzvazca // kRkaH zirogrIvam / / 23 // ghuyuhipituzordIrghazca / / 24 // ebhyaH kilkaH pratyayo bhavatyeSAM ca dIrgho bhavati // dhuMDa zabde | ghUkaH kauzikaH // yuk mizraNe | yUkA kSudrajantuH svedajaH // hiMTa gtivddhyoH| hIkaH pakSI / / pit gatI | pIka upastho jalAzrayazca // tuMka vRttyAdiSu | tUka upasthaH parvatazca // zuM gatau / zUkaH kiMzArurabhiSavaH zokazca / zUkA hallekhaH / / 24 // hiyo razca lo vA / / 25 // hiyaH kitkaH pratyayo bhavati rephasya ca lakAro vA bhavati / / [hIM lajjAyAm / ] hokaH / hrIko lajjAparo nakulazca / hokoliGgyapi // 25 // niSkaturuSkodarkAlarkazulkazvaphalkakicalkolkAvRkacheka kekAyaskAdayaH // 26 / / ete kapratyayAntA nipAtyante // neH sIdaterDica | niSkaH suvarNAdiH // tareci tvarAyAm | asya hasva uSazcAntaH / turuSko vRkSo mlecchazca || udaH parAt arteH / udarkaH kriyAphalam // alI bhUSaNAdau / asmAdar cAntaH / alarka unmatto madAlasAtmajazca // pala phala zala gatI / ityasyopAntyotvaM ca / zulkaM rkssaanirveshH|| zunaH parAt phAlerhasvazva / zvaphalkondhakavizeSaH / / kimaH parAt jo rasya lazca | kinjhalkaH puSpareNuH / / jvalerulAdezazca / uleH sautrasya vA / ulkautpAtika jyotiramijvAlA ca / / vRjaiki varjane | aguNatvaM ca / vRkko muSkaH // chacatikAyatyoretvaM ca / cheko manISI / kekA mayUravAk / / yamarmasya saH / yaskaH / / AdigrahaNAt DhakAspRkkAdayopi / / 26 / / Aho! Shrutagyanam Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe dRkRnRsRbhadhRvRmRstukukSulakicaricaTikaTikaNTicaNicaSiphalivamitamyavidevibandhikanijanimazikSArikurivRtiva llimallisatyalibhyokaH // 27 // ebhyokaH pratyayo bhavati // dRz vidAraNe / darako bhIruH // kRt vikSepe / karako jalabhAjanaM kamaNDaluzca / karakA varSapASANaH / / nRz naye / narako niryH|| saM gatau / sarako madyavizeSaH kaMsabhAjanavizeSazca / sarakA mdhupaanvaarH|| TuDu gk poSaNe ca | bharako goNyAdiH // dhRD avadhvaMsane / dharakaH suvarNenmAnaniyuktaH // vRgaTu varaNe / varako vadhUjAnisahAyo vAjasaneyabhedazca / / mRt prANasyAge | marako janopadravaH / / TuMgak stutI / stabakaH puSpagucchaH // kuMk zabde / kavakamabhakSyadravyavizeSaH / / TukSuk zabde | kSavako rAjasarSapaH // laghu gatau / laDako raGgopajIvI / / cara bhakSaNe | carako muniH // caTaNa bhede / caTakaH pakSI / / kaTe varSAvaraNayoH / kaTako valayaH / / kaTu gatau / kaNTakastaruroma || caNa zabde / caNako munirdhAnyavizeSazca // caSI bhakSaNe / caSakaH pAnabhAjanam / / phala niSpattau / phalakaH kheTakam / / TuvamU udgiraNe | vamakaH krmkrH| tamUc kAGkSAyAm / tamako vyAdhiH krodhazca / / ava rakSaNAdau / avakA zaivalam / / devaD devane | devakApsarAH / devikA nadI || bandhaMz bandhane / bandhakacArakapAlaH // kanai dIyAdiSu / kanakaM suvarNam // janaici prAdurbhAve / janakaH sItApitA || maza roSe ca / mazakaH kSudrajantuH / kSara saMcalane | NyantaH ! kSArakaM bAlamukulam / / kurat zabde / korakaM prauDhamukulam / / vRtUD vartane | vartakA vartikA vA zakuniH || valli saMvaraNe | vallakI vINA || malli dhAraNe | mallakaH zarAvaH / mallikA puSpajAtirdIpAdhArazca / / sallaH sautraH / sallakI vRkSaH / satkRtya lakyate svAdyate gajaiH sallakIti vA / / alI bhUSaNAdiSu / alakaH kezavinyAsaH / alakA purI // 27 // __ko ruruNTiraNTibhyaH / / 28 // kuzabdAtparebhya ebhyokaH pratyayo bhavati / / ruk zabde / kuravako vRkssH|| ruTu steye | kuruNTako varNagucchaH / / raSTiH sautraH / kuraNTakaH sa eva / / 28 / / dhrudhUndirucitilipulikulikSipikSupikSubhilikhibhyaH kit // 29 // .. ebhyaH kidakaH pratyayo bhavati || dhuM sthairya ca / dhruvakaH sthiraH / dhruvakAvapanavizeSaH / / dhUta vidhUnane / dhuvakaM dhUnanam / dhuvakaH pradhAnam / strI dhuvakA. Aho I Shrutagyanam Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30-33]] uNAdivivRtiH / vapanavizeSaH / / undaipa kledane / udakaM jalam / / ruci abhiprItyAM ca | rucaka AbharaNavizeSaH // tilat snehane / tilako vizeSako vRkSazca // pulaN samucchAye / pula mahattve vA / pulako romAJcaH / / kula bandhusaMstyAnayoH / kulakaM saMyuktam / / kSipIt preraNe | kSipako vAyuH / kSipakAyudham / / kSupaH sautro hasvIbhAve / kSupako gulmaH // kSubhac saMcalane / kSubhakaH pAJcAlakaH // likhat akSaravinyAse / likhakazcitrakaraH // 29 // chidibhidipiTervA // 30 // ebhyokaH pratyayo bhavati sa ca kihA bhavati // chidrUpI vaidhIkaraNe / chidakaH khaDgaH kSurazca / chedakaH parazuH // bhidaMpI vidAraNe / bhidakaM jalaM pizunava / bhedakaM vabam / / piTa zabde ca | piTakaH kSudrasphoTakaH / peTakaM saMghAtaH // 30 // kRSerguNavRddhI ca vA // 31 // kRSerakaH pratyayo bhavati guNavRddhI cAsya vA bhavataH // kRSIt vilekhane / karSakaH / kRSakaH parazuH / / kArSakaH / kRSakaH kuTumbI / / 31 // naJaH puMseH // 32 // naJaH parAt puMsaNa abhimardane | ityasmAtkidakaH pratyayo bhavati / / napuMsakaM tRtIyA prakRtiH // nakhAditvAnnabat na bhavati // 32 // kIcakapecakamecakamenakAkadhamakavadhakalaghakajaha kairakaiDakAimakala. makakSullakavaTavakADhakAdayaH // 33 / / ete kIcakAdayaH zabdA akapratyayAntA nipAtyante / kaci bandhane / asyopAntyetvaM ca / kIcako vaMzavizeSaH // DupacIe pAke | maci kalkane / manica jJAne / eSAmupAntyatvaM ca | pecakaH karijaghanabhAgaH / / mecako varNaH / / menakApsarAH // arterbhshvaantH| arbhako bAlaH || mAM zabdAgnisaMyogayoH / asya dhamAdezazca / dhamakaH kITaH karmArazca / anyatrApi dhamAdezo dRzyate / kta dhAntaH // hantervadhazca | vadhako hantA vyAdhizca / vadhakaM padmabIjam / anyatrApi dRzyate / vRtraM hanti / aci | vRtravadhaH zakraH / vadhitA nirmocakaH / vadhyaH / vadhanam // laghuD gatau / naluk ca | laghakosamIkSyakArI // jahAte rUpe Aho ! Shrutagyanam Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [34-36 antaluk ca / jahakaH kAlaH kSudrazca / / Irik gatikampanayoH / IDik stutI / anayorguNazca / erakodakatRNajAtiH / / paDakAvijAtiH // azauTi vyAptI / asya montaH / azmakA janapadaH / / rami krIDAyAm / asya lamAdezazca / lamaka RSivizeSaH // kSudaMpI saMpeSe / asya kSullAdezazca / kSullako dabhraH / kSudhaM lAtIti vA kSullaH / kSulla eva kSullaka iti vA // vaTa veSTane / asyAvontazca | vttvkstRnnpunyjH|| ADpUrvAt DhaukorDica | ADhakaM mAnam|| AdigrahaNAt bRhattantrAt / kalA ApibantIti kalApakAH zAstrANi || kathaNa vAkyaprabandhe / kathayatIti kathakastoTakAkhyAyikAdInAM varNayitA / evamupakacampakaphalahakAdayopi / / 33 // zAlibalipativRtinabhipaTitaTitaDigaDibhandivandimandinabhikudupUma nikhajibhya AkaH // 34 // pabhya AkaH pratyayo bhavati // pala phala zala gatau / zalAkaiSaNI pUraNarekhA yUtopakaraNaM sUcI ca // bala prANanadhAnyAvarodhayoH / balAkA jalacarI zakuniH // patu gatau / patAkA vaijayantI // vRtUD vartane / vartAkA zakunijAtiH / / Nabhac hiMsAyAm | nabhAkazcakravAkajAtistamaH kAkazca / / paTa gatau / paTAkA vaijayantI pakSijAtizca || taTa ucchAye | taTAkaM saraH // taDaNa AghAte / taDAkaM tadeva // gaDa secane | gaDAkaH zAkajAtiH // bhaduD sukhakalyANayoH / mandAkaM zAsanam || vaduD stutybhivaadnyoH| vandAkazcIvarabhikSuH // maduD stutyAdiSu / mandAkauSadhiH / / NamaM pravatve / namAkA mecchajAtiH / / kuMDa zabde / kavAkaH pakSI || duduMTa upatApe / davAko mRcchaH // pUD pavane | pavAkA vAtyA || maniMca jJAne | manAkA hstinii|| khaja manthe / khajAka Akaro manthA darvirAkAzaM bandhakI zarIraM pakSI ca // 34 // . zubhigRhividipuligubhyaH kit // 35 // ... ebhyaH kidAkaH pratyayo bhvti||shubhi dIptau / zubhAkA pakSijAtiH // gRhaNi grahaNe | gRhaakH|| vidak jJAne / vidAkA bhUtayAmaH || pula mahattve / pulAkordhasvinno dhAnyavizeSaH / / guMD zabde / guMt purIpotsarge vA / guvAkaM pUgaphalam // 35 // piSeH pinpiNyau ca / / 36 // piSUp saMcUrNane / ityasmAtkidAkaH pratyayo bhavatyasya ca pin piNya ityAdezau bhavataH // pinAkamaizaM dhanuH zUlaM vaa| pinAko daNDaH / pinnyaakstilaadikhlH||36|| Aho I Shrutagyanam Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37-41] uNAdivivRtiH / . mavAkazyAmAkavArtAkavRntAkajyontAkagUvAkabhadrAkAdayaH / / 37 // eta AkapratyayAntA nipAtyante / / mavya bandhane | ylopH| mavAko reNuH / / yaD gatau / montaH / zyAmAko jaghanyo brIhiH / / vRtervRddhizca / vArtAkI zAkavizeSaH / tatphalaM vArtAkam || svarAnontazca | vRntAkyucabRhatI | tatphalaM vRntAkam / / jyuD gatau | ntazca pratyayAdiH / jyavatesminsvidyamAna iti jyontAkaM svedasadmavizeSaH / / guMt purISotsarge / guMDa zabde vA | UvAdezazca | gUvAkaM pUgaphalam / / bhaduD sukhakalyANayoH / asya bhadrAdezaca | bhadrAkokuTilaH // AdigrahaNAt syonAkacArvAkaparAkAdayo bhavanti / / 37 // krIkalyalidalisphaTidRSibhya ikaH // 38 // ebhya ikaH pratyayo bhavati / / DukrIMgz drazyavinimaye / krayikaH kretA // kali zabdasaMkhyAnayoH / kalikA korakam / utkalikomiH // alI bhUSaNAdau / alikaM lalATam / / dala vizaraNe | dalikaM dAru / / sphaTa sphuTTa visaraNe | sphaTiko maNiH / / duSaMca vaikRtye | dUSikA netramalaH / / 38 // ADaH paNipanipadipatibhyaH / / 39 / / ADparebhya ebhya ikaH pratyayo bhavati || paNi vyavahArastutyoH / ApaNikaH pattanavAsI vyavahArajJo vA // pani stutI / ApanikaH stAvaka indranIla indrakIlo vA / / padiMca gatI | Apadika indranIla indra kIlo vA // patu gatau / ApatikaH pathi vartamAno mayUraH zyenaH kAlo vA // ApaNikAdayazcatvAro vaNijopi nasivasikasibhyo Nit // 40 // ebhyo NidikaH pratyayo bhavati || gasi kauTilye / nAsikA ghrANam / / vasaM nivAse | vAsikA mAlyadAmavizeSazchedanadravyaM ca / / kasa gatau / kAsikA vanaspatiH // 40 // pApulikRSizivazvibhyaH kit / / 41 // ebhya ikaH pratyayo bhavati sa ca kit [bhavati // ] pAM pAne / pikaH kokilaH / / pula mahattve / puliko maNiH // kRSIt vilekhane / kRSikaH pAmarastuNajAtizca / / kuzaM vAnarodanayoH / kuzikaH kroSTuka ulUkazca // ovadhIt chedane / vRzcikaH saviSakITo rAzizva nakSatrapAdanavakarUpaH // 41 // Aho! Shrutagyanam Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [42-17 prADaH paNipanikaSibhyaH // 42 // prADityasmAdupasargasamudAyAtparebhya ebhya kidikaH pratyayo bhavati // paNi vyvhaarstutyoH| prApaNiko baNik || pani stutI / prApanikaH pathikaH || kaSa hiMsAyAm / prAkaSiko vAyuH khalo nartako mAlAkArazca / / prapUrvAt paNerADpUrvAcca kaSericchantyanye / prapaNiko gandhavikrayI || AkaSiko na kartavyaH // 42 // muSerdIrghazca // 43 // muSerikaH pratyayo bhavati dIrghazca svarasya [bhavati ||] mUSika aakhu:|| 43 / / syameH sIm ca // 44 // syamerikaH pratyayo bhavatyasya ca sImityAdezo bhavati || syam zabde | sImiko vakSa udakakRmizca / sImikopajitikA / / sImikaM valmIkam / / kecinsimiti hasvopAntyamAdezaM pratyayasya ca dIrghatvamicchanti / simIkaH sUkSmakRmiH // 44 // __kuzikahadikamakSiketikapipIlikAdayaH // 45 // ete kidikapratyayAntA nipAtyante / kurSeH za ca / kuziko muniH / / hago dontazca / hadiko yAdavaH / / maSeH sontazca / makSikA kSudrajAtiH // ete. stontazca / itiko muniH|| pIleI c| pipIlikA madhyakSAmA kITa jAtiH / / AdigrahaNAt ga[bdaka[bhurikabhulikAdayo bhavanti // 45 // syamikaSidUSyanimanimalivalyalipAlikANibhya IkaH / / 46 / / ebhya IkaH pratyayo bhavati / / syamU zabde | syamIko vRkSo valmIko nRpagonaM ca | syamIkaM jalam / syamIkA kRmijAtiH / / kaSa hiMsAyAm / kaSIkA kuhAlikA || duSaMca vaikRtye / NyantaH / dUSIkA netramalo vIraNajAtivatirlatA ca / / anak prANane / anIkaM senAsamUhaH saMgrAmazca || maniMca jJAne / manIkaH sUkSmaH / / mali dhAraNe / malIkamajana marizca || vali saMvaraNe | valIko balavAnpaTalAntazca / valIkaM vezmadAru / / alI bhUSaNAdau | alIkamasatyam / alIkA / paNyastrI / vyalIkamaparAdhaH / vyalIkA lajjA || palaNa rakSaNe | pAlIkaM tejaH || kaNa zabde | kaNIkaH paTavAsaH / kaNIkA bhinataNDulAvayatro vanaspatibIjaM ca // 46 // japazavamRbhyo dve razcAdau / / 47 / / . ebhya IkaH pratyayo bhavati dve ca rUpe bhavata eSAM cAdau ro bhavati // jRSca jarasi / jarjarIkA zatapacI / / pRz pAlanapUraNayoH / parparIkA jalAzayaH sUryazca / Aho 1 Shrutagyanam Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48-50] unnaadivivRtiH| paparIkoniH kuraro bhakSyaH kurkurazca / / dRz vidAraNe / dardarIko dADima indro vAditravizeSo vAditrabhANDaM ca // zRz hiMsAyAm / zaharIkaH kRmirvikalendriyo duSTAzvo lAvakazca | zaharIkA maGgalyAbharaNam // vRgTa baraNe | varvarIkaH saMvaraNamuraNaH patatrI kezasaMghAtazca / varvarIkA sarasvatI || maMt prANatyAge | marmarIkogniH sUraH zyenazca / / 47 / / macya'jihaSISidRzimRDizilinilIbhyaH kit / / 48 // ebhyaH kidIkaH pratyayo bhavati / / Rcat stutau / RcIka RSiH / Rji gatisthAnArjanorjaneSu / RjIkaM vajraM balaM sthAnaM ca || haSU alIke / haSaca tuSTau vA / hRSIkamindriyam / / iSat icchAyAm / ISa uJche / ISi gatihiMsAdarzaneSu vA / iSIkA | ISIkA ca tRNazalAkA // dRzaM prekSaNe | dRzIkaM manojJam / dRzIkA rajasvalA / / mRDat sukhane | mRDIkaM sukhakRtsukhaM ca || zilat uJche / zilIkaH sasyavizeSaH / / lIMDc zleSaNe | nipUrvaH / nilIkaM vRttam / bAhulakAdIluk / / 48 / / ___mRdervontazca vA / / 49 / / mRdeH kidokaH pratyayo bhavati vakArazcAnto vA bhavati / / mRdaz kSode / mRDIkA mRdIkA ca drAkSA || 49 // sRNIkAstIkapratIkapUtIkasamIkavAhIkavAlhIkavalmIkakalmalIkatintiDIkakaGkaNIkakiGkiNIkapuNDarIkaca carIkapharpharIkajhajharIkagharSarIkAdayaH // 50 // ete kidIkapratyayAntA nipAtyante || sontazva | sRNIko vAyuranirazanirunmattazca | sRNIkA lAlA || astestontazca / astIko jaratkArusutaH // prAMka pUraNe / prAtestonto hastrazca / prAti zarIramiti pratIko vAyuravayavaH sukhaM ca | supratIko diggjH|| puvastontazca | pUtIkaM tRNajAtiH / / sampUrvasya eterluk ca | saMyantyasminniti samIkaM saMpAmaH // vahivalyordIrghazca | vAhIkaH / vAlhIkaH / etau dezau // valermontazca / valmIko nAkuH // klemlshvaantH| kalmalIkaM jvAlA / / timasti cAntaH / tintiDIkaH pakSI vRkSAmuzca / tantiDIka iti pUrvasyetvaM necchantyeke / / caGkSaNyateH kaGkaNa ca | kaGkaNIko ghaNTAjAlam // kimaH parAt kaNeH kiNa ca / kiGkiNIkA ghaNTikA // puNerDar cAntaH puNDatervA ar / puNDarIkaM padma chantra vyAghratha || caJcerara cAntaH / caJcarIko bhramaraH / / pipaterguNo Aho! Shrutagyanam Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [51-57 dvitvaM pakArayoH phatvaM ravAntaH pUrvasya / pharpharIkaM pallavaM pAdukA mardalikA ca // jhIryateIitvaM tRtIyAbhAvaH parvasya rathAntaH / jhajharIkaM dehaH / jhajharIkA vAditrabhANDam / / evaM parateH / dhardharIkA ghaNTikA || AdigrahaNAdanyepi / / 60 / / mivamikaTibhallikuherukaH // 51 // ebhya ukaH pratyayo bhavati || DumiMgT prakSepaNe / mayuka AtapaH / bAhulakAt migmIga iti nAtvam / duvamU udbhiraNe / vamuko jaladaH // kaTe varSAvaraNayoH / kaTuko rasavizeSaH / / malli paribhASaNahiMsAdAneSu / bhalluka RtaH / / kuNi vismApane | kuhukamAcaryam // 51 // saMvibhyAM kaseH / / 52 // AbhyAM parasmAt kaserukaH pratyayo bhavati // kasa gatau / saMkasukaH sukumAraH parApavAdazIlaH zrAddhAnizca | saMkasukaM vyaktAvyaktaM saMkIrNaM ca // vikasuko guNavAdI parizrAntazca // 52 / / krameH kRm ca vA // 53 // kramerukaH pratyayo bhavatyasya ca kRmityAdezo vA bhavati // kramU pAdavikSepe | kRmuko bandhanaH / AdezavidhAnabalAca na guNaH / kramukaH pUgataruH / / 53 / / kmitimeyontshc // 54 // AbhyAmukaH pratyayo bhavati dadhAnto bhavati // kamUDa kAntau / kandukaH krIDanakam / / timaca ArdrabhAve / tinduko vRkSaH / / 54 // ____ maNDermaDDa ca // 55 // maNDerukaH pratyayo bhavati mazcAdezo bhavati || maDu bhUSAyAm | mahuko pAdyavizeSaH // 55 // kaNyaNit // 56 // AbhyAM NidukaH pratyayo bhavati / / kaNa aNa zabde | kANukaH kAko hiMsratha / kANukamANukaM cAlimalam / / 56 // kaJcukAMzukanaMzukapAkukahitrukacibukajambukaculukacUcukolmukabhA vukapRthukamadhukAdayaH // 7 // ete kidukapratyayAntA nipAtyante / kaci bandhame / azauTi vyAptau | nazauca adarzane / eSAM svarAnontazca / kaJcukaH kuurmaasH| aMzukaM vastram / naMzuko Aho I Shrutagyanam Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnaadivivRtiH| biNareNuH pravAsa zIlazcandraH prAvaraNaM ca / / paceH pAk ca | pAkuko laghupAcI sUpaH rUpakArodhvaryuzca / / hinoticinItijamatInAM bontatha | hibukaM lamAcaturthasthAnaM rasAtalaM ca // cibukaM mukhAdhobhAgaH // jambukaH sRgAlaH // culumpaH sautraH / antyasvarAdilopazca / culumpatIti culukaH karakozaH // catezca / cucukaH stanAyabhAgaH / jvalerulm ca / ulmakamalAtam // mAtervontazca / bhAvuko bhginiiptiH|| prathiS prakhyAne / pRthukaH zizurvIhyAdyabhyUSazca // maci kalkane / dhazcAntAdezaH / madhukaM yaSTImadhuH / / AdigrahaNAt vAlukIvAlukAdayo bhavanti // 57 // mRmanyaJjijalibalitalimalimallibhAlimaNDibandhibhya UkaH // 58 // ebhya UkaH pratyayo bhavati // mRt prANatyAge | marUko mayUro mRgo nirdazanebhastRNaM ca / / manica jJAne | manUkaH kRmijAtiH / / anaup vyaktimrakSaNagatiSu / ajUko hiNsrH|| jala dhAtye | jalUkA jalajantuH / / bala prANanadhAnyAvarodhanayoH / balUka utpalamUlaM matsyazca / / talaNa pratiSThAyAm / tluukstvkRmiH|| mali dhaarnne| malUkaH sarojazakuniH / malli dhAraNe | mallUkaH kRmijAtiH / / bhaliN AbhaNDane / bhAlUka RkSaH / / madu bhUSAyAm / maNDUko darduraH / / bandhaMz bandhane / bandhUko bandhujIvaH // 58 // zalyarNit // 59 // .. ___AbhyAM jidUkaH pratyayo bhavati // pala phala zala gatau / zAlUkaM jalakando balavAca // aNa zabde / ANUkamasimalam / / 59 // kaNibhallerdIrvazca vA // 6 // AbhyAmUkaH pratyayo [bhavati ] dIrghazvAmayorvA bhavati // kaNa zabde / kaNUko dhaanystokH| kANUkaH pakSI / kANUkamakSimalaM tamo vA || bhalli paribhASaNahiMsAdAneSu / bhallUko bhAgmUkazca RkSaH // 61 // zambUkazAmbUkavRdhUkamadhUkolUkoruvUkavarUkAdayaH // 61 / / eta UkapratyayAntA nipAtyante // zamerbonto dIrghazva vA / zambUkaH zaGkhaH / zAmbUkaH sa eva // vRz bharaNe | asya vRdhabhAvazca / vRdhUko mAtRvAhakaH / vRdhUkaM jalam // maderdhazca / madayatIti madhUko vRkSaH / alerucopAntyasya / ulUkaH kAkAriH / / urupUrvAt vAteH kiJca / uru vAti / saruvUka eraNDaH / / vRdherlopazca / vardhata iti varUkastRNajAtiH / / AdimahaNAt anUkavAvadUkAdayo bhavanti / / 61 // Aho ! Shrutagyanam Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe kiroGko se lazca vA / / 62 // kirateraGkaH pratyayo bhavati rephasya ca lakArAdezo vA bhavati / / karaGkaH samunnaH / kalaGko lAJchanam / / 62 / / rAlApAkAbhyaH kit // 63 // ebhyaH kidaGaH pratyayo bhavati / / rAMka dAne | raGkobalIyAn // lAMk AdAne | laGkA purI || pAMka rakSaNe | paGkaH kardamaH / / maiM zabde / kaGkaH pakSI / / 63 / / kuliciribhyAmiGkak // 64 // __ AbhyAmikak pratyayo bhavati / / kula bandhusaMstyAnayoH / kuliGkavaTakA // cira hiMsAyAM sautrH| ciriDUM jalayantram / / 64 // kaleraviGkaH // 65 // kaleraviGkaH pratyayo bhavati / / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalaviDo gRhacaTakaH // 65 // krmerelkH||66|| kramU pAdavikSepe | ityasmAdelakaH pratyayo bhavati / kramelakaH karabhaH / / 66 // jIvarAtRko jaiva ca / / 67 // jIva prANadhAraNe / ityasmAdAtRkaH pratyayo bhavati jaivityAdezazca bhavati / jaivAtRka AyuSmAJcandra Amro vaidyo meghazca / jaivAtRkA jIvadvatsA strI / / 67 / / hRbhUlAbhya ANakaH / / 68 // ebhya ANakaH pratyayo bhavati || haMg haraNe / harANakacauraH // bhU sattAyAm / bhavANako gRhapatiH || lAMka AdAne / lANako hastI / / 68 / / priyaH kit / / 69 // pIMgz tRptikAntyoH / ityasmAdANakaH pratyayo bhavati sa ca kit bhavati || priyANakaH putraH / / 69 // dhAlUziGkibhyaH // 70 // yogavibhAga uttarArthaH / ebhya ANakaH pratyayo bhavati // DudhAMgaka dhAraNe ca / dhANako dInArahAdazabhAgo haviSAM grahazchidrapidhAnaM ca / / lUgz chedane / lavANakaH kAlastRNajAtitraM ca || zighu AghrANe | zikSANako naasikaamlH||70|| Aho 1 Shrutagyanam Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75-77] / unnaadivivRtiH| zIbhIrAjezcAnakaH // 71 // zIbhIrAjibhyo dhAlaziGkibhyazca AnakaH pratyayo bhavati || zIDA svame / zayAnakojagaraH zailazca / / bibhIna bhaye / bibhetyasmAditi bhayAnako bhImo vyAno varAho rAhuzca // rAjag dIptI / rAjAnakaH kSatriyaH // DudhAMgk dhAraNe ca / dhAnakA hemAdiparimANam // lUgz chedane / lavAnako dezavizeSo dAtraM ca / / zivantyaneneti zivAnakaH zleSmAyuH purISaM ca // 71 // arDit // 72 // arDidAnakaH pratyayo bhavati || aNa zabde / AnakaH paTahaH // 72 // kanerInakaH // 73 // kanai dIptikAntigatiSu / ityasmAdInakaH pratyayo bhavati // kanInakaH kanInakA vAkSitArakA / / 73 / / guDa Idhukaedhukau // 74 // guMD zabde / ityasmAdIdhuka edhuka ityeto pratyayau bhavataH / / gavIdhukaM nagara dhAnyajAtizca / / gavedhukA tRNajAtiH // 74 // vRtestikaH // 7 // vRtUD vartane / ityasmAttikaH pratyayo bhavati / / vartikA citrakaropakaraNaM zakunirdravyaguTikA ca // 7 // kRtiputilatibhidibhyaH kit / / 76 // ebhyaH kittikaH pratyayo bhavati || kRtait chedane / kRntikA nakSatram / putilatI sautrI / puttikA madhumakSikA || lattikA vAdyavizeSo gArgodhA ca / gopUrvAt / golattikA gRhagolikA / avapUrvAt / avalasikA godhA / AlattikA gAnamArambhaH // bhidrUpI vidAraNe / bhittikA kucaM mASAdicUrNa zarAvatI ca naha / / 76 / / iSyazimasibhyastakak // 77 // ebhyastakak pratyayo bhavati / iSat icchAyAm | iSTakA mudvikAraH // azoTi vyAptau / aSTakA zrAddhatithayastisroSTamyaH pitRdevatyaM ca // masaic pariNAme / mastakaM ziraH // 77 // Aho! Shrutagyanam Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe bhiyo dve ca // 78 // aibhIk bhaye / ityasmAttakak pratyayo bhavati de ca rUpe bhavataH / / bibhItakokSaH // 78 / / haruhipiNDibhya ItakaH // 79 // ebhya ItakaH pratyayo bhavati || haMg haraNe / harItakI pathyA || ruhaM janmani / rohItako vRkSavizeSaH // piDuD saMghAte / piNDItakaH karahATaH // 79 // kuSeH kit / / 80 // kuSaz niSkarSe / ityasmAtkidIkaH pratyayo bhavati / / kuSItaka RssiH||8|| balibilizalidamibhya AhakaH // 81 // ebhya AhakaH pratyayo bhavati // bala prANanadhAnyAvarodhayoH // balAhako megho vAtazca / / bilat bhedane | bilAhako vacaH / bAhulakAnna guNaH / / zala gatau / zalAhako vAyuH / / damUc upazame | damAhakaH ziSyaH / / 81 / / caNDibhallibhyAmAtakaH // 82 // AbhyAmAtakaH pratyayo bhavati || caDuD kope / caNDAtakaM nartakyAdivAsaH / / bhalli paribhASaNahiMsAdAneSu / bhallAtako vRkSaH / / 82 // zleSmAtakAmrAtakAmilAtakapiSTAtakAdayaH // 83 // eta AtakapratyayAntA nipAtyante || zliSermazca parAdiH / zleSmAtakaH kphelH|| amervRddhI ravAntaH / AmrAtako vRkSaH // naJaH parasya mlAyatemil ca / amilAtakaM varNapuSpam // piSestontazca / piSTAtakaM varNacUrNam // AdigrahaNAt kozAtakyAdayo bhavanti / / 83 // zamimanibhyAM khaH / / 84 // ___ AbhyAM khaH pratyayo bhavati // zamUc upazame / zaGkhaH kamburnidhizca // manic jJAne | maGko mAgadhaH kRpaNacitrapaTazca / maGkhA maGgalam // 84 // iyaterica vA // 85 // . zoca takSaNe / ityasmAtyaH pratyayo bhavati izcAsyAntAdezo vA bhavati / / zikhA cUDA jvAlA ca / vizikhApaNaH / vizikho bANaH / zAkhA viTapaH / vizAkhA nakSatram | vizAkhaH skandaH // 85 // Aho 1 Shrutagyanam Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 92] uNAdivivRtiH / pUhoH punmUrau ca // 86 // pUD pavane | muhauc vaicittye / ityetAbhyAM khaH pratyayo [bhava ] tyanayozca yathAsaMkhyaM punmUrityAdezau bhavataH / puGkho bANabunnabhAgo maGgalAcArazca // | mUrkhojJaH // 86 // azerDit // 87 // zauTi vyAptau / ityasmADDitkhaH pratyayo bhavati || adbhuta iti khamAkAzamindriyaM ca / nAsya khamastIti nakhaH / zobhanAni khAnyasmin sukham | duSTAni khAnyasmin duHkham || 87 // uSeH killuk ca // 88 // 19 uSU dAhe / ityasmAtkitkhaH [ pratyayo ] bhavati luk cAntyasya bhavati || upantyasyAmityukhA sthAlyUrdhvakriyA vA // 88 // maheruccAsya vA // 89 // maha pUjAyAm / ityasmAtkhaH pratyayontalugakArasya ca ukArAdezo vA bhavati || mukhamAnanam | makho yajJodhvaryurIzvarazva / / 89 / / nyuGkhAdayaH // 90 // nyuGkhAdayaH zabdAH khapratyayAntA nipAtyante // nayateH kha un cAntaH / nyuGkhAH pakArAH || AdigrahaNAdanyepi || 9 || mayedhibhyAmUkhekhau / / 91. // mayi gatau / edhi vRddhau / ityAbhyAM yathAsaMkhyamUkha ikha ityetau pratyayau bhavataH || mayUkho razmiH || edhikho varAhaH || 91 // gamyamaramyaji gadyadicchAgADakhaDigRbhRvRsvRbhyo gaH // 92 // ebhyo gaH pratyayo bhavati || ganuM gatau | gaGgA devanadI || ama gatau | aGga zarIrAvayavaH | aGgaH samudro vahnI rAjA ca / aGgA janapadaH || ramiM krIDAyAm / raGgo nATyasthAnam || aja kSepaNe ca / vegastvarA retazva | gada vyaktAyAM vAMci / gadgo vAgvikalaH || adaMk bhakSaNe | aGgaH samudrobhiH puroDAzazca || choMc chedane / chAgo bastaH || gaDa secane | gaGgo mRgajAtiH || khaDaN bhede | khaDgo mRgavizeSosizva || gRt nigaraNe | garga RSiH || TuDubhraMgk poSaNe ca / bhargo rudraH sUryazca // vRgT varaNe | vargaH saMghAtaH || ausvR zabdopatApayoH | svargo nAkaH // 92 // Aho! Shrutagyanam Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 hemacandravyAkaraNe pramudibhyAM kit // 93 // AbhyAM kidbhaH pratyayo bhavati // pUgz pavane / pUgaH saMghAtaH kramukazca // mudi harSe | mudro dhAnyavizeSaH / / 93 / / [93-100 bhRvRbhyAM nontazca || 94 // AbhyAM kidgaH pratyayo [bhavati ] nakArazcAnto bhavati || TuDubhRMgk poSaNe ca | bhRGgaH pakSI bhramaro varNavizeSo lavaGgazva || vRgT varaNe / vRGga upapatiH || 94 // dramo NidvA / / 95 // drama gatau / ityasmAdgaH pratyayo bhavati sa ca NivA bhavati || drAGgaM zIghram / brAGgaH pAMzuH / draGgo nagaram | draGgA zulkazAlA // 95 // zRGgazAdiyaH / / 96 / zRGgAdayaH zabdA gapratyayAntA nipAtyante || zUrA hiMsAyAm / ityasya nonto hasvazca | zRGgaM viSANaM zikharaM ca / tasyaiva nonto vRddhizca / zArGgaH pakSI / AdiyahaNAt haMg haraNe | hArgaH paritoSaH || mRt prANatyAge / mArgaH panthAH / / 96 / taDerAgaH // 97 // taDaN AghAte / ityasmAdAgaH pratyayo bhavati || taDAgaM saraH || 97 / patitamitRpRkRzulvAderaGgaH / / 98 / / ebhyoGgaH pratyayo bhavati || palR gatau / pataGgaH pakSI zalabhaH sUryaH zAlavizeSazca // tamUc kAGgAyAm / tamaGgo harmyaniryUhaH || tU plavanataraNayoH | taraGga UrmiH || pRz pAlanapUraNayoH / paraGgaH khago vegazca || kRt vikSepe / karaGgaH karmazIlaH || zRz hiMsAyAm | zaraGgaH pakSivizeSaH || lUgz chedane / lavaGgaH sugandhivRkSaH || AdigrahaNAdanyebhyopi // 98 // sRvRnRbhyo Nit || 99 / / ebhyo NidaGgaH pratyayo bhavati // sR gatau | sAraGgo hariNazcAtako zabalavarNazva || vRgT varaNe | vAraGgaH kANDakhaDyoH zalyaM zakunizva || nRy naye | nAraGgo vRkSajAtiH / / 99 / / manermatmAtau ca // 100 // manic jJAne | ityasmAdaGgaH pratyayo [ bhavati ] matmAtI cAsyAdezau bhavataH // mataGga RSistI ca || mAtaGgo hastyantyajAtizva // 100 // Aho! Shrutagyanam Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101-107] - unnaadivivRtiH| viDivilikurimRdipizibhyaH kit / / 101 // ebhyaH kidaGgaH pratyayo bhavati / / viDa Akroze / viDaGgo vRkSajAtiguhAvayavazva / / vilat varaNe | bilat bhedane vA / vilaga auSadham ||kurt zabde / kuraGgo hrinnH| kuraGgI bhojakanyA || mRdaz kSode | mRdaGgo murjH|| pizat avayave / pizaGgo varNaH // 101 // sphulikalipalyAGya iGgak // 102 // sphulyAdibhya Adantebhyazca iGgak pratyayo bhavati // sphulat saMcaye ca / sphuliGgaH sphuliMGgA cAmikaNaH // kali zabdasaMkhyAnayoH / kaliGgo rAjA / kaliGgA janapadaH / pala gatau / paliGga RSiH zilA ca // paateH| piGgaH // bhAteH / bhiGgaH / hAvapi varNavizeSau / / dadAteH / diGgodhyakSaH / / dadhAteH / dhiGgaH zreSThI / / laateH| liGga strItvAdi hetuzca | AliGgo vAdyavizeSaH // zyateH ziGgo vanaspatiH kizorazca // 102 // ___ bhaleridutau cAtaH // 103 // bhaliN AbhaNDane / ityasmAdiGgak pratyayo bhavatyakArasya ca ikAra-ukArau bhavataH / / bhiliGgaH karmAropakaraNam / bhuliGga RSiH pakSI [ca] / bhuliGgAH sAlyAvayavAH // 13 // aNit // 104 // - adaM bhakSaNe | ityasmAdiGgak pratyayo bhavati sa ca Nit [bhavati / AdiGgo vAdyajAtiH // 104 // uciliGgAdayaH // 105 // uciliGgAdayaH zabdA iGgapratyayAntA nipAtyante // utpUrvAt calerasyevaM c| uciliGgo dADimI / / AdigrahaNAdanyepi / / 105 / / mADastuleruGgAk ca // 106 / / mADpUrvAt tulaNa unmAne / ityasmAduGgaka iGgak ca pratyayA bhavataH // mAtuluGgo bIjapUraH / mAtuliGgaH sa eva / / 106 // / kamitamizamibhyo Dit // 107 // ebhyo DiduGgaH pratyayo bhavati // kamUD kAntau / kuGgA jnpdH| tamUc Aho! Shrutagyanam Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 hemacandravyAkaraNe [108-114 kAGkSAyAm / tuGgo mahAvartmA || zamUc upazame / zuGgo muniH / zuGgAH kandalyaH | zuGgA vinatA // 107 // sarteH sur ca / / 108 // sR gatau / ityasmAduGgaH pratyayo [ bhavati ] sur cAsyAdezo bhavati / / su[ ru]GgA gUDhamArgaH || 108 // sthAjinibhyo ghaH // 109 // ebhyo ghaH pratyayo bhavati // SThAM gatinivRttau / sthAdho gAdhaH || * prApaNe ca / ardho mUlyaM mAnapramANaM pAdodakAdi ca || janaici prAdurbhAve | jaGghA zarIrAvayavaH || 109 // maghAghaGghAghadIrghAdayaH // 110 // ete ghapratyayAntA nipAtyante || manghalopazca / maghA nakSatram || hanterhasya ghazva | ghaDvo ghasmaraH | baGghA kAGkSA || amerluk ca | aghaM pApam || dRNAterdIr ca / dIrgha Ayata uccazva || AdizabdAdanyepi // 110 // sarvairavaH / / 111 / / sR gatau / ityasmAdadhaH pratyayo bhavati // saraghA madhumakSikA // 111 // kupUsAmiNabhyazcad dIrghazca // 112 // kupUbhyAM sampUrvAcca iNazvar pratyayo [ bhavati ] dIrghazva bhavati / To DyarthaH || kuMD zabde | kUco hastI / kUcI pramadA citrabhANDamudazvidvikAra || pUgz pavane | pUtra: pUcI muniH || iNk gatau / samIca Rtvik / samIcaM mithunayogaH | samIcI pRthivI | udIcI ca / dIrghavacanAGguNo na bhavati // 112 // kUrcacUrcAdayaH / / 113 // kUrca ityAdayaH zabdAzcaTpratyayAntA nipAtyante || kavate: kirateH karotervA | UrAdezazrAntasya | kUrce damazvAsanaM tantuvAyopakaraNaM yatipavitrakaM ca / kUrcamiva kUrcakaH kUrciketi ca bhavati || caratezvarayatervA cUrAdezazca / cUceM balavAn // AdizabdAdanyepi // 113 // kalyavimadimaNikukaNikuTikRbhyocaH / / 114 // ebhyocaH pratyayo bhavati || kali zabdasaMkhyAnayoH | kalaco gaNakaH // Aho ! Shrutagyanam Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15-122] __unnaadivivRtiH| ava rakSaNAdau | avaca uccastaraH / / madaic harSe / madaco mattaH // maNa zabde / maNacaH zakuniH / / kuMD zabde / kavacaM varma / / kaNa zabde | kaNacaH kaNayaH / / kuTat kauTilye | kuTaco vRkSajAtiH / / kRt vikSepe / karaco dhaanyaavpnm|| 114 / / krakacAdayaH / / 115 // krakaca ityAdayaH zabdA acapratyayAntA nipAtyante // krameH kazca / krakacaH karapatraH // AdizabdAdanyepi // 115 // pizerAcak // 116 // pizat avayave / ityasmAdAcak pratyayo bhavati // pizAco vyantarajAtiH // 116 // mRtrapi-yAmicaH / / 117 // AbhyAmicaH pratyayo bhavati / / mRt prANatyAge / maricamUSaNam // pauSi lajjAyAm / trapicA kuthA // 117 / / mriyaterIcaN / / 118 // ___ mRt prANatyAge / ityasmAdIcaN pratyayo bhavati // mArIco rAvaNamAtulaH // 118 // laSerucaH kazca // 119 // laSI kAntau / ityasmAducaH pratyayo [bhava] tyantyasya ca ko bhavati // lakuco vRkSajAtiH // 119 // guDerU.caT // 120 // guDat rakSAyAm / ityasmAdUcaT pratyayo bhavati // guDUcI chinnaruhA / / kuDAditvA[hi ] svam // 120 // siveDit // 121 // SivUc utau / ityasmAdhidUcaT pratyayo bhavati || sUcaH pizunaH sti- . bhizca / sUcI saMdhAnakaraNI / / 121 / / cime caDaJcau / / 122 // cimibhyAM pratyekaM Doca Daca iti pratyayo bhavataH / vacanabhedAna yathAsaMkhyam // Aho ! Shrutagyanam Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 hemacandravyAkaraNe [123-128 ciMgT cayane / coco vRkSavizeSaH / caccA tRNamayaH puruSaH // DumiMgTa prakSepaNe / mocA kadalI | maJcaH paryaGkaH // 122 // kuTikulikalyudibhya iJcak // 123 // ebhya iccA pratyayo bhavati // kuTeH / kuTiccaH kSudrakarkaTaH / / kuleH / kuliJco rAziH || kaleH / kalicca upazAkhAvayavaH || uda ApAte sautraH / udiccaH koNo yena tUrya vAdyate para puSTazca / / 123 // tudimadipadyadigugamikacibhya chak // 124 // . ebhyazcak pratyayo bhavati / / turdIt vyathane / tuccha: stokaH // madaic harSe / maccho matsyaH pramatta puruSazca / macchA strI || padiMc gatau / pacchaH zilA || adaMka bhakSaNe / accho nirmalaH // guMDa zabde / / guccha: stabakaH // gamuM gatau / gacchaH kSudravRkSaH / / kaci bandhane / kacchaH kUrmapAdaH kukSi dyavakuTArazca / kacchA janapadaH // bAhulakArakatvAbhAvaH / / 124 / / pIpUDo hasvazca // 125 // AbhyAM chak pratyayo [ bhavati ] hUsvazca bhavati || pAMDc pAne | picchaM zakunipacam / piccho guNavizeSaH / yadvAn picchila ucyate // pUDa pavane / pucchaM vAladhiH // 125 / / __guluJchapilipiJchaidhicchAdayaH / / 126 // ete chapratyayAntA nipAtyante / guDela um cAntaH / guluJchaH stavakaH // pIleripi nonto hasvazca / pilipiJcho rakSovizeSaH / / edheriT ca / eghiccho ngH|| bhAdigrahaNAt piJchAdayopi bhavanti // 126 // viyo jak // 127 / / vIM prajananakAntyasanakhAdaneSu ca / ityasmAjjak pratyayo bhavati // bIjamutpattihetuH / / 1.27 // puvaH pun ca / / 128 // pUD pavane / ityasmAjjak pratyayo [bhava] tyasya ca punityAdezo bhavati || puno rAziH // 128 // Aho I Shrutagyanam Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129-37] uNAdigaNavivRtiH / kuvaH kubkunau ca / / 129 / / kuMD zabde / ityasmAjjak pratyayo bhavatyasya ca kun kun ityAdezau bhavataH || kubjo vakrAnatAGgo gucchazva || kuJjo hanuH parvataikadezava / nikuJjo gahanam / / 129 // kuTerajaH // 130 // kuTat kauTilye / ityasmAdajaH pratyayo bhavati // kuTajo vRkSavizeSaH || [[]][divA [ dR]ttvam | kuTajI // 130 // bhiSebhiSabhiSNau ca vA / / 131 / / bhiSerajaH pratyayo [bhavati ] bhiSa bhiSNa ityAdezau cAsya vA bhavataH // bhiSiH sautraH / bhiSajaH | AdezabalAnna guNaH | bhiSNajo vaidyaH / bheSaja mauSadham || 131 / / 25 murvermur ca // 132 // mu bandhane / ityasmAdajaH pratyayo [ bhava ]tyasya ca mur ityAdezo bhavati || murajo mRdaGgaH // 132 // balevantazca vA // 133 // bala prANanadhAnyAvarodhayoH / ityasmAdajaH pratyayo [bhavati ] vakArazcAnto vA bhavati || balvajo muJjavizeSaH / balajA sabuso dhAnyapuJjaH / / 133 / / uTajAdayaH / / 134 // uTajAdayaH zabdA ajapratyayAntA nipAtyante || vaTervasya utvaM ca / uTajaM munikuTIraH || AdizabdAt bhUrja bharujAdayo bhavanti // 134 // kulerijak / / 135 / kula bandhusaMstyAnayoH / ityasmAdijak pratyayo bhavati // kulijaM mAnam / / 135 / / kRgonyjH|| 136 // karoteraJjaH pratyayo bhavati || karaJjo vRkSajAtiH || 136 // jhmerjhH|| 137 // adane | ityasmAjjhaH pratyayo bhavati || jhaJjhA sazIkaro megha vAtaH // 137 // 4 Aho! Shrutagyanam Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [138-42 luSeSTaH / / 138 // luSa steye / ityasmATTaH pratyayo bhavati || lopTo mRtpiNDaH / / 138 // namitanijanivanisano luk ca / / 139 // ebhyaSTaH pratyayo bhavati luk cAntasya bhavati || NamaM prahatve | naTo bharataputraH / / tanUyI vistAre / taTaM kUlam / / janaici prAdurbhAve / jaTA prthitkeshsNghaatH|| vana pana bhaktau / vaTo nyagrodhaH / / saTAgrathitaH kezasaMghAtaH // 139 // janipaNikijubhyo dIrghazca / / 140 // ebhyaSTaH pratyayo bhavati dIrghazcaiSAM guNApavAdo bhavati || janaici prAdurbhAve / paNi vyavahArastutyoH / jANTaH / pANTaH / [vRkSavizeSAvetau / / kijU sautrau / kITaH kSudrajantuH / / jUTo mauliH / / 140 // ghaTAghATAghaNTAdayaH / / 141 / / - ete TapratyayAntA nipAtyante / / hanterghaghAghanazca / ghaTA vRndam // ghATA svAjam // ghaNTA vAdyavizeSaH / / AdigrahaNAt chaTAdayo bhavanti / / 141 / / divyavizrukuzikikaGkikRpicapicamikamyadhikarkimArkakAkkha tRkRsRbhRvRbhyaattH|| 142 / / ebhyoTaH pratyayo bhavati // divUc krIDAdau / devaTo devakulavizeSaH zilpI ca // ava rakSaNAdau | avaTaH prapAtaH kUpazca / / zrRMTa avaNe / avaTazchannam / / kuMk zabde | kavaTa ucchiSTam / / karba gatau / karbaTa kSudrapattanam || zaklaMTa zaktau / zakaTamanaH / / kakuD gatau / kaGkaTaH saMnAhaH / kaGkaTaM sImA || kRpauD sAmarthe / karpaTaM vAsaH // capa sAntvane | capaTo rasaH // camU adane / camaTo ghasmaraH // kamUD kAntau / kamaTo vAmanaH // edhi vRddhau | eghaTo valmIkaH // karkimarkI sautrau / karkaTaH kapilaH kulIratha / karkaTI pusI || markaTaH kapiH kSudra jantuzca // kakkha hasane / kakkhaTaH karkazaH // tR plavanataraNayoH / taraTaH pInaH / / DukkaMga karaNe | karaTaH kAkaH karikapolazca / / tUM gatau / saraTaH kRkalAsaH / / TuDubhaMgak poSaNe ca / bharaTaH plavavizeSo mRtyaH kulAlazca / / vRgTa varaNe | varaTaH kSudradhAnya prahArazca / / 142 // Aho I Shrutagyanam Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143-50 unnaadignnvivRtiH| kulivilibhyAM kit // 143 // AbhyAM kidaTaH pratyayo bhavati // kula bandhusaMstyAnayoH / kulaTA bandhakI // vilat varaNe | vilaTA nadI // 143 // . kapaTakIkaTAdayaH // 144 // kapaTAdayaH zabdA aTapratyayAntA nipAtyante || kampenalopazca / kapaTaM maayaa|| karata IJca / kIkaTaH kRpnnH|| AdigrahaNAt laghaTaparpaTAdayo bhavanti / / 144 // anizRpRvRlalibhya aattH|| 145 // ebhya ATaH pratyayo bhavati / / anak prANane / anATaH zizuH // zRz hiMsAyAm | zarATaH zakuntaH // pRz pAlanapUraNayoH / parATa aayuktkH|| vRDz saMbhaktau / varATaH sevakaH / / laliN IpsAyAm / lalATamalikam || 145 // sRsRpeH kit || 146 // AbhyAM kidATaH pratyayo bhavati / / suM gatau / sATaH puraHsaraH // sUpaM gatau / sRpATolpaH kumudAdipatraM ca / sRpATayupAnakupyamalpapustakazca / / 146 // kiro lazca vA // 147 // kirateH kidATaH pratyayo bhavati lazcAnto vA bhavati || kilATo bhakSyavizeSaH / kirATo vaNig mlecchazca // 147 // kapATavirATazukATappunATAdayaH // 148 // eta ATapratyayAntA nipAtyante // kampenelopazca / kapATorariH / japAdInAM po va iti vatve / kavATaH // vRDa itvaM ca / virATo rAjA || ayateH zRGga ca | zRGgATa jalajavizeSo vipaNimArgazca / / prapUrvAt puNernazca / prapunATa eDagajaH // AdizabdAt khalvATAdayo bhavanti // 148 // cireriTo bh ca / / 149 / / cireH sautrAdiTaH pratyayo bhavati bhakAravAntAdezo bhavati // cimiTI vAluGkI / / 149 // TiNTazcar ca vA // 150 / / cireSTidiNTaH pratyayo bhavati cara hote cAsyAdezo vA bhavati // cariNTI ciriNTI ca prathamavayAH strI / / 150 / / Aho! Shrutagyanam Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [151-7 tRkRkRpikampikRSibhyaH kITaH // 151 // ebhyaH kidiTaH pratyayo bhavati // tR plavanataraNayoH tirITaM kUlavRkSo mukuTa veSTanaM ca // kRt vikSepe / kirITaM mukuTaM hiraNyaM ca || kRpauD sAmarthe / kRpITaM hiraNyaM jalaM ca // kapuD calane / kampITaM kampaH kampaM ca // kRSIt vilekhane / kRSITa jalam // 151 // khanerarITaH // 152 / khaju gativaikalye / ityasmAdarITaH pratyayo bhavati || khaJjarITaH khaJjanaH // 152 // gRjadRvRbhRbhya uTa uDazca // 153 / / ebhya uTa uDazca pratyayo bhavanaH / bhinnavibhaktinirdeza uTasyottaratrAnuvRttyarthaH / aprakRtasyApyuDasyeha vidhAnaM lAghavArtham // gRza zabde | garuTo garuDazca garutmAn / / jaSc jarasi | jaruTo jaruDazva vnsptiH|| dRzvidAraNe / daruTo daruDazca biDAlaH / / vRgya vrnne| varuTo varuDazca me[5]H / / bhRz bharjane ca / bharuTo bharuDazca meSa eva // 153 // makarmakamukau ca // 154 // - makuD maNDane / ityasmAduTaH pratyayo bhavati maka muka ityAdezau cAsya bhavataH / / makuTo mukuTazca kirITaH // 154 // narkuTakukkuTotkuruTamuruTapuruTAdayaH / / 155 / / eta uTapratyayAntA nipAtyante / / nRteH kazca / narkuTo bandI // kuke kontazca / kukkuTaH kRkavAkaH // utpUrvAtkRgaH kur ca / utkuruTaH kcvaarpunyjH| muripuryorguNAbhAvazca / muruTo yadveNvAdimUlamRju kartuM na zakyate // puruTo jalajantuH / AdizabdAt sthapuTAdayo bhavanti // 155 // duro draH kUTazca dur ca // 156 // . dupUrvAt dRAteH kidUTa uTazca pratyayo [bhavato] dur cAsyAdezo bhavati // durdulTo durmukhaH / durduruTo dezakAlavAdI / / 156 // bandhaH / / 127 // bandhaz bandhane / ityasmArikatUTaH pratyayo bhavati // vadhUTI prathamavayAH khii||157|| Aho 1 Shrutagyanam Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158-65] unnaadignnvivRtiH| cperettH||18|| ..... capa sAntvane | ityasmAdeTaH pratyayo bhavati // capeTazcapeTA vA hsttlaahtiH|| 158 // gro Nit / / 189 // gRt nigaraNe | ityasmANNideTaH pratyayo bhavati / / gAreTa RSiH // 159 // __kRzakzAkheroTaH // 16 // ebhya oTaH pratyayo bhavati || DukaMga karaNe karoTo bhRtyaH ziraH kapAlaM ca / karoTaM bhAjanavizeSaH / zakUTa zaktau | zakoTo baahuH|| zAkha lAkha vyAptau / zAkhoTo vRkSavizeSaH // 16 // kpottvkottaakssottkrkottaadyH|| 161 // eta oTapratyayAntA nipAtyante / / kabRD varNe / pazca / kapoTo varNaH kita. vazca // vaceH kazca / vakoTo bakaH / / abhAteH sazca parAdiH / akSoTaH phalavRkSaH / / kRgaH kontazca | karkoTo nAgaH / / AdizabdAdanyepi // 161 // vanikaNikAzyuSibhyaSThaH / / 162 / / ebhyaSThaH pratyayo bhavati / / vana bhaktau / vaNThoniviSTaH // kaNa zabde / kaNThaH kaMdharA / kAzRD dIptau / kASThaM dAru | kASThA digavasthA ca / / uSU dAhe / oSTho dantacchadaH // 162 // pIvizikuNiSibhyaH kit|| 163 // ebhyaH kiTThaH pratyayo bhavati / / pIDc pAne / pIThamAsanam // vizaMt pravezane | viSTA purISam // kuNat zabdopakaraNayoH / kuNThotIkSNaH // pRSU secane / pRSThoGkuzaH zarIraikadezazca // 163 // kuServA / / 164 // kuSaz niSkarSe / ityasmAH pratyayo bhavati sa ca vA kit [ bhavati ] || kuSThaM vyAdhirgandhadravyaM ca / koSTaH kusUla udaraM ca // 164 // zamelRk ca vA / / 165 / / zamUv upazame / ityasmAhaH pratyayo bhavati luk cAntasya vA bhavati / / zo dhUrtaH / zaNThaH sa eva / napuMsakaM ca // 165 // Aho ! Shrutagyanam Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 hemacandravyAkaraNe paThaidhiThAdayaH // 166 // paSTAdayaH zabdASThapratyayAntA nipAtyante // puSeH kiDaH paSAdezazva | paThaH prasthaH parvatava || edhateriT ca / edhiThaM vanam / edhiTho girisarigrahaH // AdizabdAdanyepi // 166 // 166-9 mRjRgRkamyamiramirapibhyoThaH // 167 // ebhyoThaH pratyayo bhavati || mRt prANatyAge / maraTho dadhyatidravIbhUtaM kRmijAtiH kaNThaH prANazca / / nRSc jarasi / jaraTha: kaThora: || zRz hiMsAyAm / zarata AyudhaM pApaM krIDanazIlaca || kamUD kAntau / kamaTho bhikSAbhAjanaM kUrmAsthi kacchapo mayUro vAmanazva || bhrama gatau / amauH prakarSagatiH || ramiM krIDAyAm / ramaTho dezaH kRmijAtiH krIDanazIlo mleccho devazva vilAtAnAm || rapa vyakta vacane / rapaTho vidvAnmaNDUkazca / / 167 || paJcamADuH || 168 // 1 paJcamAntAddhAtorDaH pratyayo bhavati || pana bhaktau / SaNDo vanaM vRSabhazca / bAhulakArasatvAbhAvaH // bhaNa zabde / bhaNDaH prahasanakaro bandI ca // caNa zabde | caNDaH krUraH || paNi vyavahArastutyoH / paNDaH zaNThaH || gaNaN saMkhyAne | gaNDa: pauruSayuktaH puruSaH || maNa zabde / maNDo razmirapramantravikAraca || vana bhaktau / vaNDolpazepho nizvarmAmazizrazva || zamU damUc upazame / zaNDa utsRSTaH pazurkavizva || daNDo vanaspatipratAno rAjazAsanaM nAlaM praharaNaM ca // ramiM krIDAyAm / raNDaH puruSaH / raNDA strI / raNDamantaHkaraNam | trayamapi svasaMbandhizUnyamevamucyate || tamestanervA / taNDa RSiH / vitaNDA tRtIyakathA || gameH / gaNDaH kapolaH || bhAmi krodhe | bhANDamupaskaraH // 168 // horNikhanibhyo NidvA // 169 // ebhyo GaH pratyayo bhavati sa ca NivA [ bhavati ] || kaNa aNa zabde | kANDaH zaraH phalasaMghAtaH parva ca / kaNDaM bhUSaNaM parva ca // bhANDo muSkaH / aNDaH sa eva yonivizeSazca || khanUg bhavadAraNe / khANDaH kAlAbhayo guDaH / khaNDa isuvikAronyaH / khaNDaM zakalam // 169 // Aho! Shrutagyanam Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdigaNavivRtiH / kuguhunIkuNituNipuNimuNizunyAdibhyaH kit / / 170 // - ebhyaH kiDaH pratyayo bhavati // kuMD zabde | kuDo ghaTo halaM ca // guMD zande / guDo gola ikSuvikArazca / guDA saMnAhaH // huMk dAnAdanayoH / huDo mUryo meSazca / / NIMg prApaNe / nIDaM kulAyaH // kuNat zabdopakaraNayoH / kuNDaM bhAjanaM jalAdhAravizeSazca | kuNDo bhartari jIvati jAreNa jAtopadvindriyazca // tugat kauTilye / tuNDaM mukham || puNat zubhe / puNDo bhinnavarNaH / / muNat pratijJAne / muNDaH parivApitakezaH / zunat gatau / zuNDA surA hastihastazca / / AdigrahaNAdanyebhyopi bhavati // 170 // RsRtRvyAlihyavicamivamiyamicurikuheraDaH / / 171 // ebhyoDaH pratyayo bhavati / / Rk gatau / bharaDastaruH // se gatau / sa. raDo bhujaparisarpastaruzca // tR plavanataraNayoH / taraDo vRkSajAtiH // vyag saMvaraNe | vyADo duHzIlo hiMsaH pazurbhujagazca // lihIMka AsvAdane / lehaDaH zvA cauryagAsI ca || ava rakSaNAdau | avaDaH kssetrvishessH|| camU adane / camaDaH pazujAtiH / / TuvamU udbhiraNe | vamaDo lUtAjAtiH / / yamU uparame / yamaDo vanaspatiyugalaM ca || curaNa steye / coraDadhoraH / / kuhaNi vismApane | kuhaDa unmattakaH / / 171 // vihddkhoddkurddkrddkroddaadyH|| 172 // . eteDapratyayAntA nipAtyante // vipUrvAt hanterano luk ca / vihaDaH zakunirmUDhacittazca / / karhaH pratyayokArasya ca okAraH // kahoDa RSiH / kurerguNAbhAvazca | kuraDo mArjAraH // kirate: ker ca / keraDakhairAjye rAjA // kRgaH kismatyayokArasya ca okAraH // kroDaH kiriraGgazca / / AdigrahaNAt lahoDAdayo bhavanti // 172 // jRkRtazasRbhRvRbhyoNDaH // 173 // ebhyoNDaH pratyayo bhavati / / jRSc jarasi / jaraNDotItavayaskaH // kRt vikSepe / karaNDaH samudgaH kRmijAtizca / / tR plavanataraNayoH / taraNDaH plavo vAyuzca / zRz hiMsAyAm / zaraNDo hiMsra AyudhaM ca // saM gatau / saraNDaH kRmijAtiriSIkA vAyurbhUtasaMghAtastRNasamavAyaca // TuDugk poSaNe ca / bharaNDo bhaNDamAtiH pakSI ca || vRnT varaNe | varaNDaH kuDacaM tRNakASTAdibhAraca // 173 // Aho! Shrutagyanam Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [174-82 - pUgo gAdiH // 174 // pUgz pavane / ityasmAdkArAdiraNDaH pratyayo bhavati / / pogaNDo vikalAGgo yuvA ca // 174 // vanest ca // 17 // vana bhaktau / ityasmAdaNDaH pratyayo bhavati takAravAntAdezo bhavati // vataNDa RSiH // 17 // picaNDairaNDakharaNDAdayaH // 176 // eteNDapratyayAntA nipAtyante // piceraguNatvaM ca | picaNDo laghulaguDaH // IrerguNazca / eraNDaH paJcAGgulaH // khAdR bhakSaNe / antyasvarAderarAdezazca / kharaNDaH sarvakam / / mAdigrahaNAt kUSmANDazayaNDazayANDAdayopi bhavanti / / 176 / / lageruDaH // 177 // lage saGge / ityasmAduDaH pratyayo bhavati // laguDo yaSTiH / / gRjaDhavabhabhyastu uDo vihita eva // 177 / / kuseruNDak // 178 // kusac zleSe / ityasmA duNDak pratyayo bhavati // kusuNDo vapuSmAn / / 178 / / zamiSaNibhyAM DhaH // 179 // AbhyAM DhaH pratyayo bhavati || zamUc upazame / zaNDaH napuMsakam // Sana bhaktau / SaNDaH sa eva / bAhulakAtsasvAbhAvaH // 179 // kuNeH kit // 180 // kuNat zabdopakaraNayoH / ityasmAtkiDDaH pratyayo bhavati // kuNDho dhUrtaH bAhalakAna dIrghaH // 18 // naJaH saheH SA ca // 181 // napUrvAt pahi marSaNe / ityasmADDhaH pratyayo bhavati SA cAsyAdezo bhavati / / aSADhA nakSatram // 181 / / iNurvizAvaNiprakRvatRdRsRpipaNibhyo NaH // 182 // ebhyo NaH pratyayo bhavati || iNk gatau / eNaH kuraGgaH // urvai hiMsAyAm / UrNA meSAdiloma bhruvorantarAvartazca // zoMca takSaNe / zANaH parimANaM Aho 1 Shrutagyanam Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 183-187] unnaadignnvivRtiH| zastranejanaM ca // veNag gatijJAnacintAnizAmanavAditragrahaNeSu / veNNA kRSNaveNNA gha nAma nadI // pRz pAlanapUraNayoH / parNa patraM ziratha || kRt vikSepe / karNaH avaNaM kaunteyazca // vagz varaNe | varNaH zuklAdiAhmaNAdirakArAdiryazaHstutiH prakArazca / / tR plavanataraNayoH / ta! vatsaH / / jRSc jarasi / jarNacandramA vRkSaH karkaH kSayadharmA zakunizca / / iMDt Adare / darNaH parNam || saptuM gatau / sarNaH sarIsRpajAtiH / / paNi vyavahArastutyoH / paNNaM vyavahAraH // 182 // ghRvIhAzuSyuSitRSikRtibhyaH kit / / 183 / / ebhyaH kiNNaH pratyayo bhavati || 5 secane / ghRNA kRpA || vIMka prajananAdiSu / vINA valla kI || DheMga spadhIzabdayoH / hUNo mleccha jAtiH / / zuSaMc zoSaNe / zuSNo nidAghaH / / uSU dAhe / uSNaH sparzavizeSaH // jitaSac pipAsAyAm / tRSNA pipAsA | kRSIt vilekhane | kRSNo varNo viSNurmUgazca // kaMka gatau / RNaM vRddhidhanaM jaladurgabhUmitha // 183 // drorvA / / 184 // DhuM gatau / ityasmANNaH pratyayo bhivati sa ca kihA bhavati / / druNA jyaa| droNazcaturADhakaM pANDavAcAryazca / droNI | gaurAditvADIH / nauH / / 184 // sthAcatorUca / / 185 // ebhyo NaH pratyayo bhavatyUkArazcAntAdezo bhavati / / SThAM gatinivRttau / sthUNA tantudhAriNI gRhadhAriNI zarIradhAriNI lohapratimA vyAdhivizeSazca / / TukSuk zabde / kSaNamaparAdhaH // tuMk vRttyAdiSu / tUNa iSudhiH // 185 / / bhrUNatRNaguNakArNatIkSNazlakSNAbhIkSNAdayaH / / 186 // ete NapratyayAntA nipAtyante / / bhRgo bhrU ca | bhrUNo nihInobhakaH vaiNagarbhazca / tarateIsvazca | tRNaM zaSpAdiH || gAyatergameguNAtevA gubhAvazca / guNa upakAra AzritopradhAnaM jyA ca / / kRgo vRddhiH kontatha | kAvarNaH zilpI / / tijedIrghaH saca praadiH| tIkSNaM nizitam || zliSeH sontozcetaH| zlakSNamakarkazaM sUkSma c|| abhipUrvAt iSeH kicca sontH| abhIkSNamajasram / / AdigrahaNAdanyepi / / 186 / / tRkRpRbhRvRzrururuhilakSivicakSicukkibukkitaGgyaGgimaGkikAGka carisamIreraNaH // 187 // ebhyoNaH pratyayo bhavati // tR plavananaraNayoH / taraNam // kRt vikSepe / Aho! Shrutagyanam Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe (188-191 karaNam // zRz hiMsAyAm / zaraNaM gRham // pRz pAlanapuraNayoH / paraNam || TuDubhaMgk poSaNe ca / bharaNam // vRgaTa varaNe | varaNo vRkSaH setubandhazca / varaNaM kanyApratipAdanam // zrRMTa zravaNe / zravaNaH karNo bhikSuzca / / ruk zabde / ruMD reSaNe ca vA / ravaNaH karabhomirdumo vAyu GgaH zakuniH sUryo ghaNTA ca // ruhaM janmani / rohaNo giriH|| lakSIN darzanAnayoH| lakSaNaM vyAkaraNaM zubhAzubhasUcakaM maSItilakAdyanaM ca // cakSika vyaktAyAM vAci / vicakSaNo vidvAn / cukkaN vyathane / cukkaNo vyAyAmazIlaH || bukka bhASaNe / bukkaNaH zvA vAvadakazca / / tagu gatau / taGgaNA janapadaH // agu gatau / aGgaNamajiram / / makuD maNDane / maNa RSiH // kakuD gatI / kaNaM pratisaraH // cara bhakSaNe ca | caraNaH pAdaH / / Irik gatikampanayoH / sampUrvaH / samIraNo vAtaH / / 187 // kagRpRkRpivRSibhyaH kit / / 188 // ebhyaH kidaNaH pratyayo bhavati || kRt vikSepe | kiraNo razmiH / / gRt nigaraNe / giraNo megha AcAryo grAmazca / / pRz pAlanapUraNayoH / puraNaH samagrayitA samudraH parvatavizeSazca / / kRpauD sAmarthye / kRpaNaH kInAzaH / / vRSa secane // vRSaNo muSkaH / / 188 // dhRSivaherizcopAntyasya / / 189 // AbhyAM kidaNaH pratyayo bhavati iccopAntyasya bhavati || bidhRSAT prAgallye / dhiSaNo bRhaspatiH / dhiSaNA buddhiH / vahIM prApaNe / vihaNa RSiH pAThazca // 189 // cikkaNakukkaNakaNakuGkaNakavaNIlvaNoraNalavaNavaGkSaNAdayaH // 19 // ete kidaNapratyayAntA nipAtyante / / cinotezcika ca | cikaNaH picchilaH // kukikRgoH kontazca | kukaNaH zakuniH // kRkaNa RSiH // kukeH svarAnnontazca / kuDUNA janapadaH / / trapervazca // vavaNo dezaH / / valevasya ut | vontazca / ulvaNaH sphAraH / / arterur ca / uraNo meSaH // lIyateH klidyateH svadyate lavAdezazca / lavaNaM guNo dravyaM ca / / vacceH saH parAdinalopAbhAvazca / vaNamUrumUlasaMdhiH // AdizabdAt jyotiriGgaNaturaNabhuraNAdayo bhavanti / / 190 // / kRpiviSivRSidhRSimRSiyuSiduhigraherANak // 191 // ebhya ANak pratyayo bhavati | kRpauD sAmarthye / kRpANaH khagaH // viSU secane / viSANaM zRGga karidantazca // vRSa secane / vRSANaH // aidhRSA prAgallthe / Aho I Shrutagyanam Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199-199] unnaadignnvivRtiH| . dhRSANo devaH // mRSU sahane ca / mRSANaH / / yuSi sevane sautraH / yuSANaH // druhoc jighAMsAyAm | QhANo mukharaH // grahIz upAdAne / gRhANaH // vRSANAdayaH svaprakRtyarthavAcinaH sarvepi kartari kArake vijnyeyaaH|| 191 // paSo Nit // 192 // paSI baadhnsprshnyoH| ityasmAdANak pratyayo bhavati sa ca Nit bhavati]|| pASANaH prastaraH // 192 // kalyANaparyANAdayaH // 193 // kalyANAdayaH zabdA ANakpratyayAntA nipAtyante // kaleyontazca / kalyANaM zvovasIyasam / / paripUrvAt iNo luk ca / paryANamazvAdInAM pRSThacchadaH // AdizabdAt drekANabokANakekANAdayopi bhavanti // 193 // druhavRhidakSibhya iNaH // 194 / / ebhya iNaH pratyayo bhavati / gatau / draviNaM dravyam / / haMg haraNe / hariNo mRgaH / / vRha vRddhau / barhiNo mayUraH // dakSi zaidhye ca / dakSiNaH kuzalonukUlazca / dakSiNA dig brahmadeyaM ca // 194 // __ RduheH kit // 195 // AbhyAM kidiNaH pratyayo bhavati / / Rz gatau / iriNamaSaraM kuco vanadurgaM ca || duhIca jighAMsAyAm / druhiNo brahmA kSudrajantuzca // 195 // RkRvRdhadAribhya uNaH / / 196 // ebhya uNaH pratyayo bhavati || ka gatau / aruNaH sUryasArathiruSA vrnnshc|| kRt vikSepe / karuNA dayA | karuNaH karuNAviSayaH | karuNaM dainyam / / vRz bharaNe | varuNaH pracetAH // dhRg dhAraNe / dharuNo dhartAyukto lokazca / / dRz vidAraNe / Nau / dAruNa upaH // 196 / / kSaH kit / / 197 // I kSaye / ityasmAskiduNaH pratyayo bhavati / / kSuNo vyAdhiH kSAmaH krodha unmattazca / / 197 // bhikSuNI // 198 // bhikSeruNaH pratyayo bhavati DIzca nipAtyate || bhikSuNI pratinI / / 198 // gAdAbhyAmeSNak / / 199 // AbhyAmeSNak pratyayo bhavati / meM zabde / geSNo meSa udgAtA raGgopajIvI Aho! Shrutagyanam Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAvapU. hemacandravyAkaraNe [200-202 ca / geSNaM sAma mukhaM ca / rAtrigeSNo raGgopajIvI / sugeSNA kiMnarI || DudAMgk dani / deSNo bAhurdAnazIlazca / cArudeSNaH sAtyabhAmeyaH / sudeSNA virATapatnI // 199 // damyamitamimAvApUdhUgRhasivasyasivitasimasINabhyastaH // 20 // ebhyastaH pratyayo bhavati || damac upazame / danto dazano hastidaMSTrA ca // ama gatau / antovasAnaM dharmaH samIpaM ca / / tamUc kAGkSAyAm | tantaH khinnaH / / mAMka mAne / mAtamantaHpraviSTam // vAk gatigandhanayoH / vAto vAyuH / / pUgz pavane / poto nauranirbAlazca // dhUgz kampane / dhoto dhUmaH za [3] vAtazca || gRt nigaraNe | gartaH zvabhram || jRSc jarasi | jataH prajananaM rAjA ca // hase hasane / hastaH karo nakSatraM ca || vasUc stambhe | vastazchAgaH // asUca kSepaNe / asto giriH / / tasUca upakSaye / vitastA nadI || masaic pariNAme / masto mUrdhA || iNk gatau | eto hariNo varNo vAyuH pathikazca / / 200 // zIrIbhUmUghRpAdhAgcityayaJjipusimusivusivisiramidhurvipU. vibhyaH kit // 201 // ebhyaH kittaH pratyayo bhavati / / zIDak svapne / zItaM sparzavizeSaH // saiz gatireSaNayoH / rItaM suvarNam / / bhU sattAyAm / bhUto grahaH / bhUtaM pRthivyAdi || dRDc paritApe / dUto vacoharaH / / mUD bandhane / mUto dadhyarthaM kSIre takraseko vastrAveSTanabandhanamAcamanyAlAnapAzo bandhanamAtra dhAnyAdipuTazca / / cUM secane / ghRtaM sarpiH // pA pAne / pItaM varNavizeSaH / / DudhAMgk dhAraNe ca / dhAga iti hiH| hitamupakAri || citai saMjJAne | cittaM manaH // Rk gatau / RtaM satyam // a. naupa vyaktimrakSaNagatiSu / akto mrakSito vyaktIkRtaH parimitaH pretazca // pusac vibhAge / pusto lekhyapatrasaMcayo lepyAdikarma ca // musac khaNDane / mustA gandhadravyam / / trusac utsarge / bustaH prahasanam // visac preraNe / vistaM suvarNamAnam // ramiM krIDAyAm / surataM maithunam / / dhurvai hiMsAyAm / dhUrtaH shuH| pUrva pUraNe | pUrtaH puNyam || 201 // __ lUmro vA // 202 // AbhyAM taH pratyayo bhavati sa ca kichA bhavati || lUgz chedane / latA kSudrajantuH / loto bASpaM lavanaM vastaH kITajAtizca // mRt prANatyAge / mRto gataprANaH / mata RSiH prANI puruSazca / / 202 // Aho I Shrutagyanam Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203-2074 uNAdigaNavivRtiH / musitanituserdIrghazca vA // 203 / / ebhyaH kittaH pratyayo bhavati] dIrghazca vA bhavati | buMgT abhiSave / sUtaH sArathiH / sutaH putrH|| kiMgT bandhane | sItA janakAtmajA sasya halamArgaca / sito vrnnH|| tanUyI vistAre | tAtaH pitA puDheSTanAma ca / tataM vistIrNa vAdyavizeSazca / tusa zabde / tUstAni vastradazAH / tustA jaTA pradIpanaM ca // 203 // putpittnimittotshukttiktliptsuurtmuhuurtaadyH|| 204 // ete kittapratyayAntA nipAtyante // pUDo hasvazca / putaH sphik // pIDastontazca / pittaM mAyuH // nipUrvAt minomit ca / nimittaM heturdivyajJAnaM ca / / ubhelRk ca / utAzaGkAdyarthamavyayam || zakeH zucervA zukbhAvazca / zuktaM kalkajAtiH / / tADayatestakatestijervA tik ca | tikto rasavizeSaH // lIyateH ponto isvazca / liptaM zleSoMzadezazca || supUrvAt rameH sordIrghazva / surato damito hastyanyo vA dAntaH // huIrmuzca dhaatvaadiH| muhUrtaH kaalvishessH|| AdigrahaNAt ayutaniyunAdayo bhavanti // 204 // kRgo yaDaH // 205 // karoteryaDantArikattaH pratyayo bhavati || cekrIyitaH pUrvAcAryANAM yaDpratyayasaMjJA // 205 // ivarNAdi pi // 206 // karoteryaDo lupi / ivarNAdistaH pratyayo bhavati / / carkaritaM carkarItaM yajlubantasyAkhye // 206 // dRpRbhRmRzIyajikhalivalipavipacyaminamitamidRziharyi kaGkibhyotaH // 207 // ebhyotaH pratyayo bhavati || iMDt Adare | darata AdaraH // puMk pAlanapUraNayoH / parataH kAlaH / / duDubhaMgk poSaNe ca / bharataH prathamacakravartI himavasamudramadhyakSetraM ca / mRt prANatyAge / marato matyuragniH prANI ca // zIk svame | zayato nidrAluzcandraH svamojagarazca / / yajI devapUjAsaMgatikaraNadAneSu / yajato yajvAgnizca // khala saMcaye ca | khalataH zIrNakezazirAH // vali saMvaraNe / balataH kusUlaH / / parva pUraNe / parvato giriH // DupacIe pAke | pacatognirAdityaH pAla indrazca // ama gatau amato mRtyu va AtaGkazca / / NamaM pradatve / namato Aho ! Shrutagyanam Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 hemacandravyAkaraNe [20-213 naTo deva UrNAstaraNaM hasvazca / / tamUc kaangkssaayaam| tamato nirvedyAkAr3I dhUmazca / dRzaM prekSaNe / darzato draSTAgnizca / / harya klAntau / haryato vAyurazvaH kAnto rahimayajJazca / / kakuD gatau / kaDataH kezamArjanam // 207 // . pRSiraJjisikikAlAvRbhyaH kit / / 208 // ebhyaH kidataH pratyayo bhavati // pRSU secane pRSato mRgH|| raJjI rAge / rajataM rUpyam // sikiH sautrH| sikatA vAlukA || ke zabde | kato gotrakRt // lAMk AdAne | latA vallI / vRgT varaNe | vrata zAstrato niyamaH / / 208 // kRvRkalyalicilivilIlilAnAyibhya Atak // 209 // ebhya Atak pratyayo bhavati || kRt vikSepe / kirAtaH zabaraH / / vagTa varaNe / vrAtaH samUha utsedhajIvisaMghazca // kali zabdasaMkhyAnayoH / kalAto brahmA // alI bhUSaNAdau / alAtamulmukam / / cilat vasane | cilAtA mlecchaaH|| vilat varaNe / vilAtaH zavAcchAdanavastram / / ilat gatyAdau / ilAto nagaH // lAMka AdAne / lAto mRttikAdAnabhAjanam / / nAthUD upatApaizvaryAzIHSu ca / nAthAta AhAraH prajApatizca // 209 / / hazyAruhizoNipalibhya itaH / / 210 // ebhya itaH pratyayo bhavati // haMg haraNe / harito varNaH / / 3 gatau / zyeto varNo mRgo matsyaH zyenazca / / ruhaM janmani / rohito varNo matsyo mRgajAtizca / latve / lohito varNaH / lohitamasRk // zoNa vrnngtyoH| zoNitaM rudhiram // pala gatI | palitaH zvetakezaH // 210 // nA ApaH / / 211 // naJ pUrvAt ApUTa vyAptau / ityasmAditaH pratyayo bhavati // nApitaH kA. ruvishessH|| 211 // __ kruzipizipRSikuSikusyucibhyaH kit / / 212 / / ebhyaH kiditaH pratyayo bhavati // kruzaM AhvAnarodanayoH / kuzitaM pApam || pizat avayave / pizitaM mAMsam // pRSU secane / pRSitaM vaaribinduH|| kuSaz niSkarSe / kuSitaM pApam / / kusac zleSe / kusita RSiH / kusitamRNaM liSTaM ca // ucac samavAye / ucivaM svabhAvo yogyaM cirAnuyAtaM zreSThaM ca // 212 // . haga ItaN / / 213 // raMga haraNe / ityasmAdItaN pratyayo bhavati || hArItaH patyRSizca // 21 // Aho 1 Shrutagyanam Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214-221] . unnaadignnvivRtiH| ado bhuvo DutaH // 214 // adpurvAt bhuvo DutaH pratyayo bhavati || ad vismitaM bhavati tena tasminvA manaH / adbhutamAzcaryam // 214 / / kulimayibhyAmUtak / / 215 / / AbhyAmUtak pratyayo bhavati // kula bandhusaMstyAnayoH / kulUnA janapadaH // mayi gatau | mayUtA vasatiH / / 215 // jIverma ca // 216 // jIva prANadhAraNe | ityasmAdatak pratyayo bhavati mazvAntAdezo bhavati // jImUto megho girizca / / 216 // karotaH p ca // 217 // kabRD varNe / ityasmAdotaH pratyayo [ bhavati ] pazcAntAdezo bhavati // kapota: pakSI varNazca / / 217 // AsphADit / / 218 // ADpUrvAt skAyaiD vRddhau / ityasmADidotaH pratyayo bhavati // AsphotA nAmauSadhiH // 218 // javizibhyAmantaH // 219 // AbhyAmantaH pratyayo bhavati // jRSc jarasi | jaranto bhUtagrAmo vRddho mAheSazca // vizaMt pravezane |veshntH palvalaM vallabhoprAptAparvarga AkAzaM ca // 219 / / ruhinandijIviprANibhyaSTidAziSi // 220 // ebhya AziSi TidantaH pratyayo bhavati // ruhaM janmani / rohatAt / rohanto vRkSaH / rohantyoSadhiH / / Tunadu samRddhau / nandatAt / nandantaH sakhAnandazva / nandantI sakhI // jIva prANadhAraNe / jIvatAt / jIvanta AyuSmAn / jIvantI zAkaH // anak prANane | prANyAt / prAganto vAyU rasAyanaM ca / prANantI strI / / 220 // tRjibhUvadivahivasibhAsyadisAdhimadigaDigaNDimaNDinandi- .. revibhyaH // 221 // ebhyaSTidantaH pratyayo bhavati / AziSItyeke // tR plavanataraNayoH / taranta Adityo bhekatha / tarantI strI // jiM abhibhave | jayantorathareNurvaja indraputro Aho! Shrutagyanam Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 hemacandravyAkaraNe [222-226 jambUdvIpapazcimahAraM pazcimAnuttaravimAnaM ca / jayantyudayanapitRSvasA // bhU sattAyAm / bhavantaH kAlaH / bhavantI / / vada vyaktAyAM vAci / vadantaH / vadantI / / vahIM prApaNe | vahanto rathonaDDAtrathareNurvAyuzca | vahantI / / vasaM nivAse / vasanta RtuH / / bhAsi dIptau / bhAsantaH sUryaH / bhAsantI | Nyantopi / bhAsayantaH sUryaH / / adaMk bhakSaNe / adantaH / bhadantI || sAdhaMT saMsiddhau | sAdhanto bhikSuH / Nyantopi / sAdhayanto bhikSuH / sAdhayantI || madaic harSe / Nau | madayantaH / madayantI puSpagulmajAtiH / / gaDa secane / gaDanto jaladaH / Nyantopi / gaDayantaH / gaDayantI / / gaDu vadanaikadeze / NyantaH / gaNDayanto meSaH / maDu bhUSAyAm / NyantaH / maNDayantaH prasAdhakolaMkAra Adarzazca // Tunadu samRddhau | NyantaH / nandayantaH sukhakRdrAjA hiraNyaM sukhaM ca | nandayantI // revRD pavi gatau / revantaH sUryaputraH / / anuktArthA dhAtvarthakAH // 221 // ___ sImantahemantabhadantaduSvantAdayaH // 222 // etentapratyayAntA nipAtyante / / sinoteH sIm ca / sImantaH kezamArgo grAmakSetrAntazca / / hantehinotervA hem ca / hemanta RtuH // bhandate luk ca / bhadanto niryantheSu zAkyeSu ca pUjyaH // duSeontazca / duSvanto rAjA / AdigrahaNAdanye. pi // 222 / / zakeruntaH / / 223 / / zakTa zaktau / ityasmAduntaH pratyayo bhavati || zakuntaH pakSI / / 223 / / karDit // 224 // kaSa hiMsAyAm / ityasmAduintaH pratyayo bhavati ||kunta Ayudham // 224 // kamighugArtibhyasthaH / / 225 // ebhyasthaH pratyayo bhavati // kamUD kAntau / kanthA prAvaraNaM nagaraM ca // aMDa gatau | prothaH priyo yuvA sUkaramukho ghoNA ca ||meN zabde / gAthA zloka AryA vA / / k gatau / artho jIvAjIvAdipadArthaH prayojanamabhidheyaM dhanaM yAjA nirdhattizca / / 225 // __ avAdgocca vA / / 226 // avapUrvAt gAyatesthaH pratyayo bhavatyaccAntAdezo vA bhavati // avagathaH / bhavagAthokSasaMghAtaH prAtaHsavanaM rathayAnaM sAma panthAca // 226 / / Aho 1 Shrutagyanam Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27-231] unnaadignnvivRtiH| 41 nInUramitRtudivaciricisicizvihanipAgopAvogAbhyaH __ kit / / 227 // ebhyaH kitthaH pratyayo bhavati // NIMga prApaNe / nIthaM jalam | sunItho nAma rAjA nItimAndharmazIlo brAhmaNazca / / NUt stavane | nUthaM tIrtham / rami krIDAyAm | rathaH syandanaH / / tR plavanataraNayoH / tIrtha jalAzayAvagAhanamArgaH puNyakSetramAcAryazca // tudIt vyathane / tutthaM cakSuSyo dhAtuvizeSaH / vacaMka bhASaNe | ukthaM zAstraM sAmavedazca / ukthAni sAmAni || ricaMpI virecane | rikthaM dhanam // SicIt kSaraNe / sikyaM madana pulAkazca // Trozvi gativRddhayoH / zUtho yajJapradezaH // hanaka hiMsAgatyoH / hathaH panthAH kAlazca // pAM pAne | pIthaM bAlaghRtapAnamambho navanItaM ca / pItho makaro ravizca / / gopUrvAt / gopIthastIrthavizeSo gonipAnaM jaladroNI kAlavizeSazca / / maiM zabde / avagIthaM yajJakarmaNi prAtaHzaMsanam / udgIthaH zunAmUrdhvamukhAnAM virAvaH sAmagAnaM prathamocAraNaM ca // 227 // . nyuTyAM zIDaH / / 228 / / ni-udpUrvAt zIk svapne / ityasmArikatthaH pratyayo bhavati || nizIthordharAtro rAtriH pradoSazca / / ucchIthaH svamaH TiTTibhazca / / 228 // avabhRni:samiNbhyaH // 229 // avapUrvAt bibharteH / nispUrvAt arteH / sampUrvAt etezva kitthaH pratyayo bhvti|| avabhRtho yajJAvasAnaM yajJasnAnaM ca / / nirRtho nikAyaH / nirkathaM sthAnam / samithaH saMgamo godhUmapiTaM ca / samithaM samUhaH // 229 / / saNit / / 230 // saM gatau / ityasmANitthaH pratyayo bhavati / / sArthaH samUhaH // 230 // pathayUthagUthakuthatithanithasUrathAdayaH / / 231 // ete thapratyayAntA nipAtyante / palaterlo luk ca ! pathaH panthAH // yauteguvatezca dIrghazva | yUthaH samUha: gUthamamedhyaM viSThA ca / kirateH karotervA kuzra / kuthaH kuthA vAstaraNam / / tanotastiSThatervA tizca / tithaH kAlaH / timyateH / tithaH prAvaTakAlaH / / nayateIsvazca / nithaH pUrvakSatriyaH kAlazca / / supUrvAt rameH sordIrghazva kiJca | sUratho dAntaH / / AdigrahaNAt nipUrvAt rauterdIrghatvaM ca / nirUtho dik / nirUthaM puNyakramaniyatam / / evaM saMgIthapragAthAdayopi bhavanti // 231 // Aho! Shrutagyanam Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [232-237 bhRzIzapizamigamiramivandivaJcijIviprANibhyothaH // 232 / / __ ebhyothaH pratyayo bhavati / / TuDubhaMgka poSaNe ca / bharathaH kaikeyIsutognilokapAlazca / / zIk svapne | zayathojagaraH pradoSo matsyo varAhazca / / zapI Akroze / zapathaH pratyayakaraNamAkrozazva || zamUca upazame | zamathaH samAdhirAzramapadaM ca / / gamuM gatau / gagathaH panthAH pathikazca // rami krIDAyAm / ramathaH praharSaH // vaduD stutyAbhivAdanayoH / vandathaH stotA stutyazca / / vaJcU gatau / vaJcathodhyA kokilaH kAkadambhazca || jIva prANadhAraNe / jIvathArthavAcalamannaM vAyumayUraH kUrmo dhArmikazca / / anak prANane | prANatho balavAnIzvaraH prajApatizca // 232 / / upasargAdasaH // 233 / / upasargAtparasmAt vasaM nivAse / ityasmAdathaH pratyayo bhavati || Avasatho gRham // upavasatha upavAsaH // saMvasathaH saMvAsaH // suvasathaH suvAsaH || nivasatho nivAsaH / / 233 / / vidibhidirudihibhyaH kit / / 234 / / ebhyaH kidathaH pratyayo bhavati / / vidak jJAne / vidatho jJAnI yajJodhvaryuH saMgrAmazca / / bhidaMpI vidAraNe / bhidathaH zaraH // rudana azruvimocane / rudayo bAlosattvaH zvA ca / / druhauca jighAMsAyAm / druhathaH zatruH / / 234 // rorvA / / 235 // ruk zabde / ityasmAdathaH pratyayo [bhavati ] sa ca kivA bhavati // ruvathaH zakuniH zizuzca || ravatha AkrandaH zabdakArazca / / 235 // vRbhyAmUthaH / / 236 // AbhyAmUthaH pratyayo bhavati / / jaSc jarasi / jarUthaH zarIramagramAMsamamiH saMvatsaro mArgaH kalmaSaM ca // vRgz varaNe | varUtho varma senAGgaM balasaMghAtazca / / 236 // zAzapimanikanibhyo daH / / 237 // ebhyo daH pratyayo bhavati || zoc takSaNe | zAdaH kardamastaruNataNaM mRdubandhaH suvarNa ca / / zapI Akroze / zabdaH zrotraprAyorthaH // maniMca jJAne / mandolaso buddhihInazca / / kanai dIpyAdiSu / kando mUlam // 237 // Aho 1 Shrutagyanam Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238-246] unnaadignnvivRtiH| Apop ca // 238 // AphUTa vyAptaH / ityasmAiH pratyayo bhavatyasya ca ap ityAdezo bhavati / / abdaM varSam // 238 // goH kit // 239 // gaMt purIpotsarge / ityasmArikahaH pratyayo bhavati / / gudamapAnam / / 239 / / vRtukusubhyo nontazca / / 240 // ebhyaH kidaH pratyayo bhavati nakArazcAnto bhavati // vRgTa varaNe / vRnda samUhaH / / tuMk vRttyAdiSu / tundaM jaTharam // kuMD zabde / kundaH pusspjaatiH|| puMgaTa abhiSave | sundo dAnavaH / / 240 / / kuseridedau / / 241 / / kusac zleSe / ityasmAdida Ida ityeto kitI pratyayo bhavataH // kusidamRNam / / kusIdaM vRddhijIvikA // 241 // iGgyarSibhyAmudaH // 242 // AbhyAmudaH pratyayo bhavati / / igu gatau / iGgudo vRkSa jAtiH // arba gato / arbudaH parvatokSivyAdhiH saMkhyAvizeSazca / nirvAt / nyarbudaM saMkhyAvizeSaH // 242 // karNidvA / / 243 / / kaki laulye / ityasmAdunaH pratyayo [ bhavati ] sa ca NidrA bhavati // kAkudaM tAlu || kakudaM skandhaH // 243 / / kumudbudbudaadyH|| 244 // eta udapratyayAntA nipAtyante / / kameH kum ca | kumudaM kairavam || bundeH kichontazca / buddhado jalasphoTaH / budbudaM netrajo vyAdhiH / / AdigrahaNAt duhIka kSara. ge / pratyayAderatve / dohadobhilApavizeSaH / / evamanyepi / / 244 / / kakimakibhyAmandaH // 245 // AbhyAmandaH pratyayo bhavati // kaki laulye / / makiH sautrH| kakando makandazca rAjAnau / yakAbhyAM nirvRttA kAkandI mAkandI ca nagarI // 245 // __ kalyalipulikurikuNimaNibhya indak / / 246 / / ebhya indak pratyayo bhavati / / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalindaH parvato Aho ! Shrutagyanam Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [247-254 yato yamunA prabhavati / / alI bhUSaNAdau / alindaH praghANo bhAjanasthAnaM ca // pula mahattve / pulindaH zabaraH / / kurat zabde / kurindaH sasyamalaharaNopakaraNaM tejanopakaraNaM ca / / kuNat zabdopakaraNayoH / kuNindo mecchaH zabda' upakaraNaM ca || maNa zabde / maNindozvaballavaH / / 246 // kuperva ca vA / / 247 // kupac krodhe / ityasmAdindak pratyayo bhavati vathAntAdezo vA bhavati // kupindaH / kuvindstntuvaayH|| 247 // pRpalibhyAM Nit / / 248 // AbhyAM Nidindak pratyayo bhavati || pRz pAlanapuraNayoH // pala gatau / pArindaH / pAlindaH / dvAvapi vRkSagAthako // pArindo mukhyaH pUjyazca // pAlindo nRpatiH / rakSakathetyeke || 248 / / yamerundaH / / 249 // yama uparame / ityasmAdundaH pratyayo bhavati / / yamundaH kSatriyavizeSaH // 249 // muceDukundakukundau / / 250 // mucutI mokSaNe / ityasmADDidukundaH kidukundazca pratyayo bhavataH // mukundo viSNuH / mucukundo rAjA vRkSavizeSazca / / 250 / / skandyamibhyAM dhaH / / 251 // AbhyAM dhaH pratyayo bhavati || skandaM gatizoSaNayoH / skandho bAhumUrdhA kakudaM vibhAgazca / bAhulakAhasya luka || ama gatau / andhshckssurviklH||251|| neH syataradhaka // 252 // nipUrvAt SoMc antakarmaNi / ityasmAdadhak pratyayo bhavati // niSadhaH parvataH / niSadhA janapadaH // 252 / / / maGge luk ca / / 253 // magu gatau / ityasmAdadhak pratyayo bhavati ] nakArasya ca lugbhavati // magadhA janapadaH // 253 // AragervadhaH / / 254|| ADpUrvAt rage zaGkAyAm / ityasmAdadhaH pratyayo bhavati / / Aragvadho vRkSajAtiH // 254 // Aho 1 Shrutagyanam Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255-261] uNAdigaNavivRtiH / parAt zrI Dit / / 255 // parapUrvAt zRz hiMsAyAm / ityasmADDidvadhaH pratyayo bhavati / / parazvadha AyudhajAtiH / / 255 / / iSerudhak // 256 // iSat icchAyAm / ityasmAdudhak pratyayo bhavati / / iSudho yaJjA [?]||256 // korandhaH // 257 // kuMD zabde / ityasmAdandhaH pratyayo bhavati || kavandhazchinnamUrdhA dehaH // 257 // pyAdhApanyanisvadisvapivasyajyatisivibhyo naH / / 258 // ebhyo naH pratyayo bhavati || pya vRddhau || pyAnaH samudrazcandrazca|| dudhAgak dhAraNe ca / dhAnA bhRSTo yavoDarazca // pani stutau / pannaM nIcaiHkaraNaM sannaM jihvA ca // anaka prANane | annaM bhaktamAcArava // Svadi AsvAdane / svanaM rucitam / / bhiSvapaMk zaye / svamo manovikAro nidrA ca / / vasaM nivAse / vasnaM vAso mUlyaM mer3hamAgamazca / / aja kSepaNe ca | venaH prajApatirdhyAnI rAjAvAyuryajJaH prAjJo mUrkhazca / / ata sAtatyagamane / anna AtmA vAyumeghaH prajApatizca / / SivUc utau / syonaM sukhaM tantuvAyasUtrasaMtAnaH samudraH sUryo razmirAstaraNaM ca / / 258|| SaserNit // 259 // Sasaka svame / ityasmANinaH pratyayo bhavati || sAnA gokaNThAvalambi carma nidrA ca // 259 // raservA / / 260 // rasa zabde / ityasmAnaH pratyayo bhavati ] sa ca NivA bhavati || rAsnA dhenuroSadhijAtizca // rasnaM dravyajAtiH / ratnA jitA / ratnasturaGgo daNDazca // 26 // . jIzAdIbudhyavimIbhyaH kit // 261 // ___ ebhyaH kinnaH pratyayo bhavati // jiM abhibhave / jinorhanbuddhazca // iNk gatau / inaH svAmI saMnipAta Izvaro rAjA sUryazca / / zIDk svame / zIna: pIluH / / dIDac kSaye / dInaH kRpaNaH khinnatha // budhiMca jJAne / budho mUlaM pRSThAnto rudrazca / / ava rakSaNAdau / UnamaparipUrNam // mIMDc hiMsAyAm / mIno matsyo rAzizca / / 261 // Aho ! Shrutagyanam Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 hemacandravyAkaraNe [262-269 servA // 262 // piMgT bandhane / ityasmAnaH pratyayo [ bhavani ] sa ca kivA bhavati / / sinaH kAyo vastraM bandhazra || senA camaH // 262 / / sorU ca / / 263 / / vugT abhiSave | ityasmAnnaH pratyayo bhava] tyUkArazcAntAdezo bhavati / / sUnA ghAtasthAnaM duhitA putraH prakRtirAghATasthAnaM ca / / 263 / / ramest ca // 264 // rami krIDAyAm / ityasmAnaH pratyayo bhavati ] tathAntAdezo bhavati / / ralaM vjraadiH|| 264 / / kruzervRddhizca / / 265 // kruzaM AhAnarodanayoH / ityasmAnnaH pratyayo [bhava] tyasya ca vRddhirbhavati / / kraunaH zvApadaH // 265 // __ dyumunibhyo mADo Dit / / 266 // yusunipUrvAt mAMDk mAnazabdayoH / ityasmADinnaH pratyayo bhavati ||] dyumnaM draSiNam / / sumaM sukham || nimnaM natam / / 266 / / zIDaH sanvat // 267 / / zIDk svame / ityasmADDinaH pratyayo [ bhavati ] sa ca sanvadbhavati // zinaM zepaH // 267 // dinanagnaphenacihnabadhnadhenastenacyokAdayaH // 268 / / ete napratyayAntA nipAtyante / / dIvyateH killuk ca | dinamahaH / / naJpUrvAt vasergonto dhAtorluk ca / na vaste / nagnovasanaH / / phaNeH phaleH sphAyarvA phebhAvazca / pheno buddhadasaMghAtaH // caharicopAntyasya | cihnamabhijJAnam // bandhebadhU ca / vano raviH prajApatirbrahmA svargaH pRSTAntazca / / dhayateretvaM ca / dhenA sarasvatI mAtA ca / dhenaH samudraH / ItvaM cetyeke | dhInA // styAyeste ca / stenacauraH / / cyavatervRddhiH kontazca / cyokna makSasthAnamanujaH kSINapuNyazca / cyaunI kAMsyAdipAtrI || AdizabdAdanyepi / / 268 // basirasirucijimasjidevisyandicandimandimaNDimadidahi vahyAderanaH // 269 // ebhyo na: pratyayo bhavati / / yuk mizraNe | yavanA janapadaH / yavanaM mizra Aho 1 Shrutagyanam Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270-273] - uNAdigaNavivRtiH / Nam || asUca kSepaNe | asano bIjakaH // rasaNa AsvAdanasnehanayoH / rasanA jihvA // ruci abhiprItyAM ca / rocanA gopittam / rocanacandraH / vipUrvAt / virocanogniH sUrya indurdAnavazca / / ji abhibhave / jayanapUrNApaTaH / / Tumasjot zuddhau / majjanaM snAnaM toyaM ca // devRD devane / devanokSaH kitavazca || syandauD sravaNe | syandano rathaH // cadu dIptyAhAdayoH / candanaM gandhadravyam // maduD stutyAdau / mandanaM stotram / / maDu bhUSAyAm / maNDanamalaMkAraH / / madaic harSe / madano vRkSaH kAmo madhUcchiSTaM ca // dahaM bhasmIkaraNe / dahanoniH / / bahIM prApaNe | vahanaM nauH / / AdigrahaNAt paceH / pacanoniH / / punAteH / pavano vAyuH // bibharteH / bharaNaM sAdhanam || nayateH / nayanaM netram / / dhuteH| dyotanaH sUryaH / / raceH / racanA vaicitryam / / gRjeH / gRjanamabhakSyadravyavizeSaH / praskandanaH / / prapatanaH / / ityAdayopi bhavanti / / 269 // __ azo razcAdau / / 270 // azauTi vyAptI / ityasmAdanaH pratyayo bhavati rephazcAdo bhavati / / razanA mekhalA / / razimeke prakRtimupadizanti sA ca rAzi razanA razmi ityatra prayujyata ityAhuH // 270 // undernaluk ca / / 271 // undaipa kledane / ityasmAdanaH pratyayo [ bhavati ] nalopazca bhavati // odano bhaktam / / 271 // hanerghatajaghau ca / / 272 / / hanaka hiMsAgatyoH / ityasmAdanaH pratyayo bhavati ghatajaghAvityAdezau cAsya bhavataH / ghatano raGgopajIvI pApakarmA nirlajjazca // jaghanaM zroNiH // 272 / / ___ tudAdivRjiraJjinidhAbhyaH kit // 273 / / ebhyaH kidanaH pratyayo bhavati || tudIt vyathane / tudanaH // kSipIt preraNe / kSipaNaH / / surat aizvaryadIptyoH / suraNaH // budhic jJAne / budhanaH / / SivUc utau / sivanaH / eSAM yathAsaMbhavaM kArakamucyate / labuD avasraMsane | lambanaH shkuniH|| vRjaki varjane / vRjanamantarikSa nivAraNaM maNDanaM ca || rajI rAge / rajanaM haridrA / mahArajanaM kusumbham / rajano raGgavizeSaH / / DudhAMgk dhAraNe ca | nidhanamavasAnam // 273 // Aho! Shrutagyanam Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [274-278 sUdhUbhUbhrasji-yo vA / / 274 // ebhyonaH pratyayo bhavati sa ca kiDA [bhavati]|| pUt peraNe / suvanoGkara AdityaH prAdurbhAvazca / suvanaM candraprabhA / savanaM yajJaH pUrvAhnAparAhna madhyAhnakAlazca / triSavaNam || dhat vidhUnane / dhuvano dhUmo vAyuragnizca | dhuvanamedhaH / dhavanam // bhU sattAyAm / bhuvanaM jagat / bhavanaM gRham / / bhrasjIt pAke | bhRjjanamantarikSamambarISaH pAkazca / bhrajjanaH pAvakaH / / 274 / / vidanagaganagahanAdayaH // 275 // ete kiMdanapratyayAntA nipAtyante / / vidu avayave / nalopazca / vidano gotrakRt / / game ca | gaganamAkAzam / / gAhauD viloDane / hasvazca / gahanaM durgamam // AdigrahaNAt kAJcanakAnanAdayo bhavanti || 275 // saMstuspRzimantherAnaH // 276 / / sampUrvAt stoH spRzezva sampUrvAbhyAM vA stuspRzibhyAM manthezca AnaH pratyayo bhavati // TuMgk stutI / saMstavAnaH somo hotA maharSirvAgmI ca / / spRzaMt saMsparze] sparzAno manaH / saMsparzAnomanonizca / / manthaz viloDane ! manthAnaH khjkH||276|| yuyujiyudhibudhimRzidRzIzibhyaH kit / / 277 // ebhyaH kidAnaH pratyayo bhavati // yuk mizraNe / yuvAnastaruNaH // yujaMpI yoge / yujAnaH sArathiH || yudhiMc saMprahAre | yudhAno ripuH // budhiMca jJAne | budhAna AcAryaH paNDito vA // mRzaMt Amarzane / mRzAno vimarzakaH // dRzaM prekSaNe / dRzAno lokapAlaH / / yujAdiprasiddhakarbarthI ete // Izik aizvarye / IzAna IzvaraH // 277 // mumucAnayuyudhAnazizvidAnajuhurANajihiyANAH / / 278 // ete kidAnapratyayAntA nipAtyante / / mudvitvaM ca / mumucAno meghaH // evaM yudhica saMprahAre / yuyudhAnaH sAhasiko rAjA ca kazcit || zvitAD varNe / asya dazca / zizvidAno durAcAro dvijaH ! / hurchA kauTilye / asyAntaluk ca / juhurANaH kaThinahadayaH kuTilogniradhvaryuranaDAMzca // hI lajjAyAm / jihiyANo nItimAn // sarva evaite mucyAdiprasiddhakriyAkartRvacanA ityeke / anye tu mumukSAdisannantaprakRtInAmetannipAtanaM tena sannantakriyAkartRvacanA ityAhuH // 278|| Aho 1 Shrutagyanam Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271-285] uNAdigaNavivRtiH / . RciraJjimandisahyahibhyosAnaH / / 279 // ebhyosAnaH pratyayo bhavati // Rju bharjane / RJjasAno mahendro meghaH zmazAnaM ca || raJjI rAge | raJjasAno dharmo meghazca / / maduD stutyAdiSu / mandasAno haMsazcandraH sUryo jIvaH svamonizca / / Sahi marSaNe | sahasAno dRDho mayUro yajamAnaH kSamAvAMzca // arha pUjAyAm | arhasAnazcandrasturaMgamazca / / 279 // ruhiyajeH kit // 280 // __ AbhyAM kidasAna: pratyayo bhavati || ruhaM janmani / ruhasAno viTapaH // yarjI devapUjAsaMgatikaraNadAneSu / ijasAno dharmaH / / 280 / / vRdhervA / / 281 / / vRdherasAnaH pratyayo [ bhavati ] sa ca kidvA bhavati / / vRdhUD vRddhau / vRdhasAno garbhaH | vardhasAno girirmRtyurgarbhaH puruSazca / / 281 / / iyAkaThikhalinalyavikuNDibhya inaH // 282 / / ebhya inaH pratyayo bhavati || iyaD gato / zyenaH pakSyabhicArayajJazca // kaTha kRccha jIvane / kaThinamamRdu / / khala saMcaye ca / khalinamazvamukhasaMyamanam / / Nala gandhe | nalinaM padmam / / ava rakSaNAdau | avinaM jalaM mRgo nAzonI rAjAdhvaryuvidhAnaM guptizca / / kuDuD dAhe / kuNDina RSiH / kuNDinaM nagaram // 282 / / vRjituhipulipuTibhyaH kit // 283 // ebhyaH kidinaH pratyayo bhavati / / vRjaiki varnane / vRjinaM kuTilaM pApaM ca // tuha ardane / tuhinaM himamandhakArazca // pula mahattve / / puTat saMzleSaNe / pulinaM puTinaM. ca nadItIravAlukAsaMghAtaH || 283 / / vipinAjinAdayaH / / 284 // vipinAdayaH zabdAH kidinapratyayAntA nipAtyante // DuvapI vIjasaMtAne | TuvepRD calane / ityasya vA | icopAntyasya / vipinaM gahanamabja jaladurga ca / / aja kSepaNe ca / asya vIbhAvAbhAvazva | ajinaM carma || AdigrahaNAdanyepi / / 284 / / maheNidvA / / 285 // maha pUjAyAm / ityasmAdinaH pratyayo [ bhavati ] sa ca NihA bhavati / / mA. hinaM rAjyaM balaM ca // mahinaM rAjyaM zayanaM ca / mahino mAhAtmyavAn / / 285 // Aho! Shrutagyanam Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [286-293 khalihiMsibhyAmInaH // 286 / / AbhyAmInaH pratyayo bhavati || khala saMcaye ca | khalInaM kaviyam // hisup hiMsAyAm / hiMsInaH zvApadaH / / 286 / / paTheNit // 287 // paTha vyaktAyAM vAci / ityasmANidInaH pratyayo bhavati / / pAThIno matsya: // 287 // yamyajizakyarjizIyAjitRbhya unaH // 288 / / ebhya unaH pratyayo bhavati / / yamUM uparame / yamunA nadI // aja kSepaNe ca / ghayunaM vijJAnamaGgaM ca / vayuno vidvAJcandro yajJazca || zakuMTa zaktau / zakunaH pakSI || arja arjane | arjunaH kakubho vRkSaH pArthaH zvetavarNaH zvetAzvaH kArtavIryazca / arjunI gauH / arjunaM tRNaM zvetamuvarNa ca || zIDk svame / shyunojgrH| yajI devapUjAdau / yajunA kratudravyam || tR plavanataraNayoH | taruNaH samartho yuvA vAyuzca / RphiDAditvAllatve / talunaH / / 288 // laSeH z ca // 289 / / laSI kAntau / ityasmAdunaH pratyayo [ bhavati ] tAlavyazakArazcAntAdezo bhavati / / lazunaM kandajAtiH / / 289 // pizimithikSudhibhyaH kit / / 290 // ebhyaH kidunaH pratyayo bhavati / / pizat avayave | pizunaH khalaH / pizunaM maitrIbhedakaM vacanam / mithaga medhAhiMsayoH / mithunaM svIpuMsavandaM rAzizca / / kSudhaM bubhukSAyAm / kSudhuna: kITakaH // 290 / / / phale!ntazca // 291 // phala niSpattI / ityasmAdunaH pratyayo [ bhavati ] gavAnto bhavati // phalgunorjunaH / phalgunI nakSatram || 291 // vIpatipaTibhyastanaH // 292 // ebhyastanaH pratyayo bhavati // vIM prajananAdau / vetanaM bhUtiH // patU gatau / pattanam // paTa gate / paTTanam // dvAvapi nagaravizeSau // paTTanaM zakaTairgamyaM ghoTakai bhireva ca / naubhireva tu yadgamyaM pattanaM tatpacakSate || 292 / / pRpUbhyAM kit / / 293 // AbhyAM kittanaH pratyayo bhavati // puMDt vyAyAme | pRtanA senA // pUgaza pavane / pUtanA rAkSasI // 293 / / Aho I Shrutagyanam Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294-299] uNAdigaNavivRtiH / kRtyAbhyAM snak // 294 / / AbhyAM snak pratyayo bhavati || kRtait chedane | kRtsnaM sarvam // azauTi vyAptau / akSNaM nayanaM vyAdhI rajjustejanamakhaNDaM ca // 294 // ataH zasAnaH // 295 // k gatau / ityasmAttAlavyAdiH zasAnaH pratyayo bhavati // arzasAna: panthA iSuranizca / / 295 // bhApAcaNicamiviSisRpRtRzItalyalizamiramivapibhyaH paH // 296 // __ ebhyaH pa: pratyayo bhavati || bhAMka dIptau / bhApa Adityo jyeSThazca bhrAtA / / pAMka rakSaNe / pApaM kalmaSam / pApo ghoraH // caNa hiMsAdAnayozca / caNpA nagarI / caNpo vRkSaH / / camU adane / campA nagarI || viSUkI vyAptI / veSpaH paramAtmA svarga AkAzazca / nipUrvAt / niveSpopAM garbhaH kupo vRkSajAtirantarIkSaM ca // suM gatau / sohiH|| pRz pAlanapUraNayoH / parpaH plavaH zaGkaH samudraH zastraM ca // tR plavanataraNayoH / tarpa uDupo nauzva | zIk svapne / zepaH puccham / / talaN pratiSThAyAm / talpaM zayanIyamaGgaM dArA yuddhaM ca / / alI bhUSaNAdau / alpaM stokam || zamUca upazame / zampA vidyutkAJcI ca / vipUrvAt / vizampo dAnavaH / / rami krIDAyAm / rampA carmakAropakaraNam / / DuvapI bIjasaMtAne // vappaH pitA || 296 // yusukurutucyustvAderUca / / 297 // ebhyaH paH pratyayo bhavatyUkAravAntAdezo bhavati / / yuk mizraNe | yUpo yajJapazubandhanakASTham // puMgT abhiSave / sUpo mudgAdibhinnakRtaH // kuMk zabde | kUpaH pahiH / / ruk zabde / rUpaM zvetAdi lAvaNyaM svabhAvazca || tuk vRttyAdau | tUpa AyatanavizeSaH / / cyuD gatau / cyapa Adityo vAyuH saMgrAmazca / / TuMgk stutau / stUpo bodhisattvabhavanamupAyatanaM ca // AdizabdAdanyepi / / 297 / / kRzasabhya Ur cAntasya // 298 // ebhyaH paH pratyayo [bhavatyantasya ca Ur bhavati / / kRt vikSepe / kUrpa bhrUmadhyam / / zRz hiMsAyAm / zUrpo dhAnyAdiniSpavanabhANDaM saMkhyA ca / / saM gatau / sUrpo bhujaMgamo matsyajAtizca / / 298 // zadivAdhikhanihaneH S ca / / 299 // ebhyaH paH pratyayo [bhavati ] pazcAntAdezo bhavati // za zAtane / zaSpaM Aho ! Shrutagyanam Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [300-305 bAlatRNam / zaSa hiMsAyAm / ityasya vA rUpam // bAdhRD roTane / bASpozru dhUmAbhAsaM ca mukhapAnIyAdau // khanUg avadAraNe | khappo balAtkAro durmedhAH kUpazca / khaSpaM khalInaM janapadavizeSoGgArazca / / hanaka hiMsAgatyoH / happaH prAvaraNajAtiH // 299 // pampAzilpAdayaH // 300 // pampAdayaH zabdAH papratyayAntA nipAtyante / / pAMka rakSaNe / monto hasvazca / pampA puSkariNI // zIlayateH zalateH zetervA zilAdezazca / zilpaM vijJAnam // AdizabdAdanyepi / / 300 // kSucupipUbhyaH kit // 30 // ebhyaH kitpaH pratyayo bhavati // TukSut zabde / kSupo gucchaH // cupa mandAyAm / cuppaM mandagamanam || pUgaz pavane / pUpaH piSTamayaH // 301 // . niyo vA // 302 // NIMga prApaNe / ityasmAtpaH pratyayo bhavati ] sa ca kidvA bhavati // nIpo vRkSavizeSaH / nepo nayaH purohito vRkSo mRtakatha / nepamudakaM yAnaM ca // 302 // ubhyaverluk ca / / 303 / / AbhyAM kitpaH pratyayo bhavati luk cAntasya bhavati | ubhat pUraNe | ava rakSaNAdau / upa | apa cAvyaye // 303 // . dalivalitalikhajidhvajikacibhyopaH // 304 // ebhyopaH pratyayo bhavati || dala vizaraNe | dalapaH praharaNaM raNamukhaM vidalaM dalavizeSazca / dalapaM vraNamukhatrANam || vali saMvaraNe | valapaH karNikA || talaN pratiSThAyAm / talapo hastaprahAraH // khaja manthe / khajapo manthaH / khajapaM dadhidhatamudakaM ca // dhvaja gatau / dhvajapo dhvajaH // kaci bandhane / kacapaH zAkaparNa bandhazca // 304 // bhujikutikuTiviTikuNikuSyuSibhyaH kit // 305 // ebhyaH kidapaH pratyayo bhavati / / bhujaMpa pAlanAbhyavahArayoH / bhujapo rAjA yajamAnapAlanAdamizca // kutiH sautraH / kutapazchAgalomAM kambala AstaraNaM zrAkAlazca / kuTat kauTilye / kuTapaH prastha caturbhAgo nIDaM ca zakunInAm / / Aho I Shrutagyanam Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 -313] uNAdigaNavivRtiH / viTa zabde / viTapaH zAkhA // kuNat shbdopkrnnyoH| kuNapo mRtakaM kuSitaM zabdArthasArUpyaM ca // kuSaz niSkarSe / kuSapo vindhyaH saMdaMzazca || uSU dAhe | uSapo dAhaH sUryo vahnizca / / 305 // zaMseH za incAtaH // 306 / / zaMsU stutau ca / ityasmAdapaH pratyayo [ bhavati ] tAlavyazakArAntAdezokArasya ca ikAro bhavati // ziMzapA vRkSavizeSaH // 306 // viSTapolapavAtapAdayaH // 307 // viSTapAdayaH zabdAH kidapapratyayAntA nipAtyante / / viSestontazca / viSTapa jagatsukRtinAM sthAnaM ca || balerula ca / ulapaM parvatataNaM paGkajaM jalaM ca / ulapa RSiH / vAtestontazca | vAtapa RSiH / / AdigrahaNAt kharapAdayopi bhavanti kalerApaH || 308 // kali zabdasaMkhyAnayoH / ityasmAdApaH pratyayo bhavati // kalApaH kAJcI samUhaH zikhaNDazca / / 308 // vizerIpak // 309 // vizaMt pravezane / ityasmAdipak pratyayo bhavati // vizipo rAziH / vizipaM tRNaM vedamAsanaM padmaM ca / / 309 // dalerIpo dil ca // 310 // dala vizaraNe / ityasmAdIpaH pratyayo bhavati dila cAsyAdezo bhavati // dilIpo rAjA // 31 // uDerupak // 311 // uD saMghAte / iti sautrAdupak pratyayo bhavati / / uDupaH plavaH / japAdisvAitve / uDuvaH / / 311 // __ aza UpaH pazca // 312 // azauTi vyAptau / ityasmAdUpaH pratyayo [ bhavati ] pazcAntAdezo bhavati || apUpaH pakkAnavizeSaH / / 312 // sarteH SapaH // 313 / / gatau / ityasmAt SapaH pratyayo bhavati || sarSapo rakSonaM dravyaM zAkaM c|| 313 // Aho! Shrutagyanam Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 hemacandravyAkaraNe rIzIbhyAM phaH // 314 // AbhyAM phaH pratyayo bhavati / / rAMDc sravaNe / rephaH kutsitaH / / zIDk svame | zepho meNDaH / / 314 // kaligalerasyoca // 315 // AbhyAM phaH pratyayo [ bhavatyasya ca ukAro bhavati / / kali zabdasaMkhyAnayoH / gala adane / kulpho gulphazca jaGghAhisaMdhiH / gulphaH pAdoparigranthiH / / 315 // zaphakaphaziphAzophAdayaH // 316 // zaphAdayaH zabdAH phapratyayAntA nipAtyante / / zyateH kAyatezca hasvazca / zaphaH khuraH priyaMvadatha / / kaphaH zleSmA || zyateritvamotvaM ca | ziphA vRkssjttaa| zophaH zrayathuH khurazca // AdizabdAt riphAnaphAsunaphAdayo bhavanti / / 316 / / valinitanibhyAM baH // 317 // bali saMvaraNe / nipUrvAcca tanUyI vistAre | ityAbhyAM baH pratyayo bhavati / / valvo vRkSaH // nitambaH zroNiH parvataikadezo naTazca / / 317 // zamyameNidvA / / 318 // ___ AbhyAM baH pratyayo [bhavati ] sa ca NivA bhavati // zamUc upazame / zambo vacaH karSaNavizeSo veNudaNDastotramaritraM ca // zambazAmbI jAmbavateyau / / ama gatau | ambA mAtA | AmbopahnavaH / / 318 // shlyleruccaatH||319|| AbhyAM baH pratyayo bhavatyakArasya ca ukAro bhavati // pala phala zala gtau| zulvaM tAmram || alI bhUSaNAdau | ulvaM rajataM garbhaveSTanam || zulvaM babhrastarakSuzca / / 319 // tumbastambAdayaH / / 320 // tumbAdayaH zabdA bapratyayAntA nipAtyante / / tAmyaterata utvaM ca | tumbamalAbu cakrAGgaM ca // stambherluk ca | stambastRNaM viTapa: saMghAtoGkarasamudAyaH stabakaH puSpApIDazca / / AdizabdAt kuzAmvAdayo bhavanti // 320 // kRkaDikaTivaTerambaH / / 321 // ebhyombaH pratyayo bhavati / / DukaMga karaNe | karambo dadhyodano dadhisaktavaH paSpaM ca / kaDat made / kaDamvo jAtivizeSo janapadavizeSazca // kaTe varSA Aho 1 Shrutagyanam Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 327] uNAdigaNavivRti: / 55 varaNayoH | kaTambaH pakkAnnavizeSo vAditraM ca || kaDambakaTambI vRkSau ca // vaTa veSTane | vaTambaH zailastRNapuJjazra || 321 / / karNaai || 322 // kada vaiklavye / iti sautrAdambaH pratyayo [ bhavati ] sa ca NiddA bhavati || kAdambo haMsaH || kadambo vRkSajAtiH || 322 / / zilavilAdeH kit // 323 // zilAdibhyaH kidambaH pratyayo bhavati / / zilat ucche | zilamba RSistantuvAyazca || vilat varaNe / vilambo veSavizeSo raGgAvasarazca || AdigrahaNAdanyepi || 323 // hiNDivile: kimbo naluk ca // 324 // AbhyAM kidimbaH pratyayo [bhavati ] nasya ca lugbhavati || hiDuD gatau ca | vilat varaNe | hiDimbo vilimbazca rAkSasau || 324 // DInIvandhigRdhicalibhyo DimbaH || 325 || ebhyo DidimbaH pratyayo bhavati || DID vihAyasAM gatau / Dimbo rAjopadravaH || NoMg prApaNe / nimbo vRkSavizeSaH || bandhaMz bandhane / bimbaM praticchandako dehazca | bimbI vallijAti: || zRdhuD zabdakutsAyAm | zimbo mRgajAtiH / zimbI niSpAvavallI ca || cala kampane | cimbA yavAgUjAtiH || 325 / / kuTyundi curituripurimurikuribhyaH kumbaH || 326 || ebhyaH kidumbaH pratyayo bhavati || kuTat kauTilye | kuTumbaM dArAdayaH || udaip kledane | udumbaH samudraH || curaN steye | tura tvaraNe sautraH / curumvasturumbazca gahanam || purat bhagragamane | purumba AhAra : || murat saMveSTane | murumbo mRdyamAnapASANacUrNam || kurat zabde / kurumbAGkuraH / nipUrvAt / nikurumbo rAziH / / 326 // gRdRramihanijanyartidalibhyo bhaH || 327 || ebhyo bhaH pratyayo bhavati // gRt nigaraNe | garbho jaTharasthaprANI // dRz vidAraNe | darbhaH kuzaH || ramiM krIDAyAm / rambhApsarAH kadalI ca // hanaMk hiMsAgatyoH / hambhA godhenunAda: || janaici prAdurbhAve | jambho dAnavo dantazca | jambhA mukhavidAraNam || Rk gatau / bharbhaH zizuH || dalaN vidAraNe | dalbha RSirvalkalaM vidAraNaM ca 327 // Aho! Shrutagyanam Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G hemacandravyAkaraNe [328-335 iNaH kit // 328 // iNak gatau | ityasmAtkidbhaH pratyayo bhavati // ibho hastI || 328 // kRzagRzalikalikaDidirAsiramivaDivallerabhaH || 329 / / ebhyobhaH pratyayo bhavati // kRt vikSepe | karabhastrivarSa uSTraH / / zRz hiMsAyAm / zarabhaH zvApadavizeSaH // gRt nigaraNe / garabha udarastho jantuH / / pala phala zala gatau / zalabhaH pataMgaH / / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalabho hastI yauvanAbhimukhaH / / kaDat made / kaDabho hastipotakaH / / garda zabde / gardabhaH kharaH / / rAsaD zabde | rAsabhaH sa eva / / ramiM krIDAyAm / ramabhaH praharSaH / / vaDaH sauvaH / vaDabhI vezmAgrabhUmikA / RphiDAditvAllatve | valabhI / / valli saMvaraNe / vallabhaH svAmI dayitazca / / 329 // saDit / / 330 // pana bhaktau / ityasmAdibhaH pratyayo bhavati // sabhA pariSacchAlA ca / / 330 // RSivRSilusibhyaH kit / / 331 // ebhyaH kidabhaH pratyayo bhavati // RSait gatau / vaSa secane | RSabho vRSabhazva puGgavo bhagavAMzvAditIrthakaraH / RSabho vAyuH / / lusiH sautraH / lusabhI hiMsro mattahastI vanaM ca / / 331 // siTikibhyAmibhaH sairaTiTTau ca // 332 // AbhyAmibhaH pratyayo [ bhavati ] dantyAdiH saira: TiTTazcAdezau yathAsaMkhya bhavataH // kiMgT bandhane / sairibho mahiSaH / / Tiki gatau / TibhiH pakSI ||332 // karubhaH // 333 // kaki laulye / ityasmAdubhaH pratyayo bhavati / / kakubhorjunaH / / 333 // kuke kontazca / / 334 // kuki AdAne | ityasmAdubhaH pratyayo [ bhavati ] kakArazcAnto bhavati / / kukkubhaH pakSivizeSaH // 334 // damo duND ca // 335 // damUc upazame / ityasmAdubhaH pratyayo [ bhava ] tyasya ca dantyAdiSTavargatRtIyAnto duND ityAdezo bhavati // duNDumo nirviSAhiH // 335 // Aho 1 Shrutagyanam Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336-340] unnaadignnvivRtiH| . kRkalerambhaH // 336 // AbhyAmambhaH pratyayo bhavati / / DukkaMga karaNe / karambhau dadhisaktavaH / / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalambha RSiH // 336 / / kAkusibhyAM kumbhaH / / 337 / / AbhyAM kidumbhaH pratyayo bhavati / / maiM zabde | kumbho ghaTo rAzica / / kusac zleSaNe | kusumbho mahArajanam // 337 // artIristusudusRghRdhRzRkSiyakSibhAvAvyAdhApAyA valipadinIbhyo maH // 338 // ebhyo maH pratyayo bhavati / / Rk gatau / armokSirogo grAmaH sthalaM ca / / Irik gatikampanayoH / Irma vraNaH / / TuMgk stutau / stomaH samUho yajJaH stotraM ca // puMgT abhiSave / somacandro vallI ca / / huMk dAnAdanayoH / homa AhutiH // saM gatau / sarmo nadaH kAlazca / sarma snAnaM sukhaM ca / / secane | dharmo griissmH|| dhuMDt sthAne | dharma uttamakSamAdiAyaca || zRz hiMsAyAm / zarma sukham / / kSit nivAsagatyoH / kSemaM kalyANam || yakSiNa pUjAyAm / yakSmo vyAdhiH // bhAMk dIptau / bhAmaH krodhaH / bhAmA lii|| vAk gatigandhanayoH / vAmaH pratikUlaH savyazca / / vyaMga saMvaraNe | vyAmo vakSo bhujAyatiH // DudhAMgk dhAraNe ca / dhAmaM nilayastejazca / / pAM pAne | pAmA kacchuH / / yAMka prApaNe | yAmaH prhrH|| vali saMvaraNe / valmo granthiH // padc igatau / padmaM kamalam / / NIMga prApaNe / nemordhaH samIpazca / / 338 // grasihAgbhyAM grAjihau ca // 339 / / ___ bhAbhyAM maH pratyayo bhiva tyanayozca prAjihAvityAdezau yathAsaMkhyaM bhvtH|| grAmaH samUhAdiH || jihmaH kuTilaH / / 33.9 / / vilibhilisidhIndhidhusUzyAdhyArusivizuSimuSISimuhiyu dhidasibhyaH kit // 340 // ebhyaH kinmaH pratyayo bhavati // vilat varaNe | vilma prakAzam / / bhili: sautraH / bhilma bhAsvaram || vidhU gatyAm | sidhmaM tvayogaH // bhiindhapi dIptau / idhmamindhanam // dhUgz kampane / dhUmoniketuH // dhUDauc prANiprasave / sUmaH kAlaH zvayathU ravizva / sUmamantarIkSam // iyeM gatau / iyAmo varNaH / zyAma Aho! Shrutagyanam Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 hemacandravyAkaraNe [341-346 nabhaH / zyAmA rAtriroSadhizva || dhyai cintAyAm / dhyAmovyaktavarNaH || ruk zabde / rumA lavaNabhUmiH || SitrUc utau | syUmo razmirdIrghaH sUtratantutha | syUmaM jalam || zuSaMc zoSaNe / zuSmaM balaM jalaM saMyogazca // muSaz steye / muSmo mUSikaH // ISa ucche | ISmo vasanto vANo vAtazva // Sahac zaktI | sujhA janapadaH / sujho rAjA // yudhiMc saMprahAre / yudhmaH zaratkAlaH zUraH zatruH saMgrAmazva || dasUc upakSaye / dasmo hIno vahniryajJazva || 340 // kSuhibhyAM vA || 341 // [ bhavati ] sa ca kivA bhavati // TukSuk zabde | hiMdU gativRddhayoH / himaM tuSAraH / hemaM suvarNam AbhyAM maH pratyayo kSumAtasI | kSomaM vatram || // 341 // arhasvazca vA || 342 // ava rakSaNAdau | ityasmAtkinmaH pratyayo | bhava ] tyUTo hrasvazca vA bhavati || umA gauryatasI kIrtizva || UmamUnamAkAzaM nagaraM ca / / 342 / / serI ca vA || 343 // biMgT bandhane / ityasmAtkinmaH pratyayo [ bhavati ] IkArAntAdezo vA bhavati || sImo grAmagocara bhUmiH kSetramaryAdA hayazca / simaH sa eva sarvArthazva // 343 // bhiyaH Sontazca vA // 344 // Jibhak bhaye | ityasmAtkinmaH pratyayo [ bhavati ] SazcAntAdezo vA bhavati || bibhetyasmAditi bhISmo bhayAnakaH / bhImaH sa eva || 344 / / tijiyuje ca || 345 / / AbhyAM kinmaH pratyayo [ bhavati ] gavAntAdezo bhavati // tiji kSamAnizAnayoH / tigmaM tIkSNaM dIptaM tejazva || yurnRpI yoge | yugmaM yugalam ||345|| rukma grISma kUrmasUrmajAlma gulma pronaparistoma sUkSmAdayaH || 346 || te kinpratyayAntA nipAtyante / / rocateH k ca | rukmaM suvarNa rUpyaM ca // masegraS ca | grISma RtuH || kuruterdIrghazva | kUrmaH kacchapaH || SUt preraNe | ityasya rontazva | sUrmI lohapratimA culizva || nala ghAtye / dIrghazva | jAlmo nikRSTaH || gupac vyAkulatve | lava / gulmo vyAdhistarusamUho vanaspatiH senAGgaM ca / 1 Aho ! Shrutagyanam Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347-351] uNAdigaNavivRtiH gulmamAyasthAnam || jighraterotvaM ca | promo yajJAGgalakSaNaH somaH // paripUrvAt stoteH SatvAbhAvo guNazca | paristomo yajJavizeSaH // sUcaNa paizUnye / katvaM Sontazca / sUkSmo nipuNaH / sUkSmamaNu / / AdigrahaNAt mAdayo bhavanti // 346 // sapaprathicarikaDikaramaH // 347 // ebhyomaH pratyayo bhavati // saM gatau / saramA devazunI // pRz pAlanapUraNayoH / parama utkRSTaH // prathiS prakhyAne / prathama AdyaH // cara bhakSaNe / carama: pazcimaH // kaDat made / kaDamaH zAliH | RphiDAditvAllatve / kalamaH sa eva / / karda kutsite zabde / kardamaH paGkaH / / 347 // avadh ca vA // 348 // bhava rakSaNAdau / ityasmAdamaH pratyayo bhavati ] dhavAntAdezo vA bhavati / adhamovamazca hInaH // 348 // kuTTiveSTipUripiSisicigayarpivRmahibhya imaH // 349 // ebhya imaH pratyayo bhavati // kuTTaN kutsane ca | kuTTimaM saMskRtabhUmitalam // veSTi veSTane / veSTimaM puSpabandhavizeSo bhakSyavizeSazca / / pUraici ApyAyane / pUrimaM mAlAbandhavizeSo bhakSyavizeSazca / / piSUp saMcUrNane / peSimaM bhakSyavizeSaH // vicIt kSaraNe / secimaM mAlAvizeSaH // gaNaN saMkhyAne / gaNimaM gaNitam // kaMk gatau / Nau paiau / arpimaM bAlavatsAyA dugdham || vRgTa varaNe / parimaM tulonmeyam / / maha pUjAyAm / mahimaM pUjanIyam // 349 // vayimakhacimAdayaH // 350 // vayimAdayaH zabdA imapratyayAntA nipAtyante // veMg tantusaMtAne / vayAdezatha / vayimaM mAlyaM kandukastantuvAyadaNDazca / / khanUg avadAraNe | cazca / khacimaM maNilohaviddhaM ghRtavihInaM ca // AdizabdAdanyepi // 350 // uddaTikulyalithikurikuTikuDikusibhyaH kumaH // 351 // utpUrvAt vaTeH kulyAdibhyazca kidumaH pratyayo bhavati // vaTa vessttne|uhttumH parikSepaH // kula bandhusaMstyAnayoH // kuluma utsavaH // alI bhUSaNAdau / alumaH prasAdhanaM nApitonizca / / kuthac pUtibhAve / kuthuma RSiH / kuthumaM mRgAjinam / / kurat zabde / kurumaH kArurbhAjanaM ca // kuTat kauTilye / kuTumaH preSyaH / kuDat bAlye ca / kuDumA bhUmiH / / kusac zleSe / kusumaM puSpam // 351 // Aho ! Shrutagyanam Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe kundumalindumakuGkumavibrumapamAdayaH || 352 || ete kumapratyayAntA nipAtyante || kuki bhadAne | svarAnno dadha | kundumotriyoM gandhadravyaM ca // lIMDc zleSaNe / lindabhAvazva | lindumo gandhabratryam || kukeH svarAnnontazca | kuGkumaM ghusRNam || vinaMtI lAbhe / rontazva | vidrumaH pravAlaH || padeSTAntazca | paTTumaM nagaram || Aderanyepi || 352 / / [352-357 kuthigurUmaH || 353 // AbhyAmUmaH pratyayo bhavati || kuthac pUtibhAve / kothUmazvaraNadRSiH || gudhac pariveSTane | godhUmo dhAnyavizeSaH || 353 // vihAvizApacibhidyAdeH kelimaH || 354 | vipUrvAbhyAm ohAM tyAge | zac takSaNe | ityetAbhyAM pacyAdibhyazca kidelimaH pratyayo bhavati || vihIyate tyajyatezuci zarIramasminniti vihelimaH svargaH || vizyati tanUbhavati mAsi mAsi kalAbhirhIyamAna iti vizelimazcandraH svargazva || DupacIMS pAke / pacatya sAvannamiti pacelimomirAdityozvazva || bhipI vidAraNeM / bhidelimastaskaraH || AdizabdAt dRzaM prekSaNe | dRzelimam // adaM sAMM bhakSaNe / bhadelimam // hanaMk hiMsAgatyoH / melimam // DuyAvRg yAJjAyAm | yAcelimam || pAMMrakSaNe | pelimam || DukuMg karaNe | krelimam || ityAdayopi bhavanti || 354 || do DimaH || 355 // dAm dAne | ityasmADDimaH pratyayo bhavati || dADimo dADimI vA vRkSajAtiH || 355 // DimeH kit || 356 / / DibhiH sautraH / tasmAtkiDDimaH pratyayo bhavati || DiNDimo vAdyavizeSaH // 356 // sthAchAmAsAsUmanyanikaniSasipalikA lizalizakIyisahibandhibhyo yaH || 357 // ebhyo yaH pratyayo bhavati || ThAM gatinivRttau / sthAya: sthAnam / sthAyA bhUmiH || doM chac chedane / chAyA tamaH pratirUpaM kAntizva || mAM mAne / mAyA chadma divyAnubhAvadarzanaM ca // c antakarmaNi / sAyaM dinAvasAnam / SUt preraNe | Aho ! Shrutagyanam Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358-363] uNAdigaNa vivRtiH / 61 savyo vAmo dakSiNazca // maniMc jJAne | manyA dhamaniH // anak prANane | anyaH paraH || kanai dIpyAdiSu / kanyA kumArI || Sasak svame / sasyaM kSetrasthaM godhUmAdi || pala gatau / palyaM kaTakusUlaH || kali zabdasaMkhyAnayoH / kalyo nIrogaH || pala phala zala gatau / zalyamantargataM lohAdi || zaklRT zaktau / zakyamasAram || IrSyA IrSyArthaH / IrSyati IrSyANaM vA | IrSyA mAtsaryam || pahi marSaNe | sahyaH pazcAdarNavapArzvazailaH // bandhaMz bandhane | bandhyAprasUtiH || 357 || naJo halipateH || 358 // naJpUrvAbhyAmAbhyAM yaH pratyayo bhavati // hala vilekhane / ahalyA gautamapatnI || pala gatau | apatyaM putrasaMtAnaH || 358 // saJje ca // 359 // Sa sa / ityasmAdyaH pratyayo bhavati dhazvAntAdezo bhavati // saMdhyA dinanizAntaram || 359 // mRzIpasivasyabhibhyastAdiH / / 360 / / ebhyastakArAdiryaH pratyayo bhavati || mRt prANatyAge / martyo manuSyaH // zIk svame / zaityaH zakuniH saMvatsarojagara || patirnivAse sautraH / dantyA - ntaH | pastyaM gRham // | vasaM nivAse / vastyo guruH || anak prANane / antyo niravasitazcaNDAlAdizva || 360 // RzijanipuNikRtibhyaH kit // 361 // ebhyaH kidyaH pratyayo bhavati || Rza gatau stutau vA | svarAdistAlavyAntaH / Rzyo mRgajAtiH || janaici prAdurbhAve | janyaM saMgrAmaH | jAyA patnI / ye na vetyAtvam || puNat zubhe / puNyaM satkarma || kRtait chedane | kRntati | kRtyA durgA // 361 // kuleI cavA || 362 // kula bandhusaMstyAnayoH / ityasmAtkidyaH pratyayo [bhavati ] DakArazvAnto vA bhavati || kuDyaM bhittiH // kulyA sAraNI // 362 // agapulAbhyAM stambheorDat // 363 || aga pula ityetAbhyAM parasmAt stambheH sautrADidyaH pratyayo bhavati // agastyaH pulastyazvarSiH || 363 // Aho! Shrutagyanam Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 hemacandravyAkaraNe [364-368 zikyAsyADhyamadhyavindhyadhiSNyAghnyaharmyasatya nityAdayaH || 364 || ete pratyayAntA nipAtyante || zoMc takSaNe / ikazvAntaH / zikyaM lambamAnaH piTharyAdyAdhAraH paritrAbhikSAbhAjanasthAnamasAraM ca // asUc kSepaNe / dIrghatvaM ca | AsyaM mukham || AGpUrvAt DhaukaterDica | bhaDhayo dhanavAn // mava bandhane / dh ca / madhyaM garbhaH || vidhat vidhAne | strarAnnontazra | vindhyaH parvataH || JidhRbAT prAgalbhye | noto dhiS ca / dhiSNyaM bhavanamAsanaM ca / dhiSNyolkA // naJpUrvAt hanterupAntyalopazca / anyo dharmo gopatizva | anyA gauH || haratermontazca / harmyaM saudham || bhasteH sat ca | satyamamRSA || nipUrvAt yamestonto dhAtuluk ca / nityaM dhruvam || AdigrahaNAt lahyadruhyAdayo bhavanti // 364 // kuguvalimalikaNitanyAmyakSerayaH || 365 // ebhyoyaH pratyayo bhavati || kuMk zabde | kavaya RSiH puroDAzazca || guMD zabde | gavayo gavAkRtipazuvizeSaH || vali saMvaraNe | valayaH kaTakaH // mali dhAraNe | malayaH parvataH // kaNa zabde | kaNaya AyudhavizeSaH || tanUyI vistAre | tanayaH putraH || amaN roge / Nici ca / Amayo vyAdhiH|| akSau vyAptau ca / akSayo viSNuH // 365 // cAyeH kek ca || 366 / / cAyRg pUjAnizAmanayoH / ityasmAdayaH pratyayo [ bhava ]tyasya ca ke k ityAdezo bhavati || kekayaH kSatriyaH // 366 // lAdibhyaH kit || 367 // lAdibhyaH kidayaH pratyayo bhavati || lAMka AdAne | layaH || pAM pAne | payaH || SNAMk zaiauce | snayaH || deMD pAlane | daya: // TveM pAne | dhayaH // meMD pratidAne | mayaH || kaiM zabde | kathaH / khai khadane / khayaH // zrAMk pAke / zrayaH // jhaiM jaiM saiM kSaye | kSayaH / jayaH / sayaH // braiMD pAlane / trayaH || oveM zoSaNe / vayaH // ityAdi || 367 // kaseralAdiriccAsya // 368 // kasa gatau / ityasmAdalAdirayaH pratyayo [ bhava ] tyakArasya ca ikAro bhavati // kisalayaM pravAlam // 368 // Aho ! Shrutagyanam Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdimaNa vivRtiH / vRDaH zaSau cAntau // 369 // vRDz saMbhaktau / ityasmAtkidayaH pratyayo [ bhavati ] kAravakArau cAntau bhavataH // vRzayaM dezanAmAkAzamAsanaM zayanaM ca || vRSaya AzayaH || 369 // gayahRdayAdayaH // 370 // gayAdayaH zabdAH kidayapratyayAntA nipAtyante || gamerDica | gayaH prANaH | gayA tIrtham || haraterdontazca | hRdayaM manaH stanamadhyaM ca || AdizabdAt gaNereyaH / gaNeyaM gaNanIyam // ityAdi 370 // 369 - 376 ] 63 mucerghau || 371 // tI mokSaNe / ityasmAt ghitAvaya uya ityetau pratyayau kitau bhavataH // mukayo mukuyazvAzvatarAdavAyAM jAtaH || bitkaraNaM katvArtham // 371 // kulilulikalikaSibhyaH kAyaH || 372 || ebhyaH kidAyaH pratyayo bhavati || kula bandhusaMstyAnayoH / kulAyo nI - Dam || luliH sautraH | lulAyo mahiSaH || kali zabdasaMkhyAnayoH / kalAyastriTaH // kaSa hiMsAyAm / kaSAyaH kalkAdiH || 372 || zrudakSigRhispRhimaherAyyaH || 373 || ebhya AyyaH pratyayo bhavati || zruMT bhavaNe / zravAyyo yajJapazurgrahaNasama. rthazva zrotA || dakSi hiMsAgatyoH / dakSAyyobhirgRdhro vainateyo dakSatamazca // gRhaNi grahaNe | gRhayAyyo vainateyo gRhakarmakuzalaH [ca] // spRhaN IpsAyAm / spRhayAyya: spRhayAlurghRtaM ca / spRhayAyyAni tRNAnyahAni ca || mahaN pUjAyAm | mahayAyyozvamedhaH || 373 // dadhiSAyyadISAyyo || 374 // etAvAyyapratyayAntau nipAtyete // dadhipUrvAt syateH SatvaM ca / dadhiSAyyaM pRSadAjyaM mRSAvAdI ca || dIvyaterdIdhIp ca / dIdhISAyyaM tadeva || 374 // kauteriyaH || 375 || kuMk zabde / ityasmAdiyaH pratyayo bhavati || kaviyaM khalInam ||375 // kRgaH kit || 376 / / DukuMg karaNe | ityasmAtkidiyaH pratyayo bhavati || kriyo meSaH || 376 // Aho! Shrutagyanam Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 hemacandravyAkaraNe [377-384 mRjerNAlIyaH // 377 / / mRjauka zuddhau | ityasmANidAlIyaH pratyayo bhavati || mArjAlIyaM pApazodhanam / mArjAlIyomiH // mRjosya vRddhiriti vRddhiH / NakAra uttarArthaH // 377 // vetestAdiH // 378 // vIMka prajananAdau / ityasmAttakArAdiNidAlIyaH pratyayo bhavati // vaitAlIyaM chandojAtiH // 378 // dhAgrAjigRramiyAjyarteranyaH // 379 / / ebhyonyaH pratyayo bhavati // DudhAMgk dhAraNe ca | dhAnyaM sasya jAtiH // rAjaga dIptau / rAjanyo jyotiraniH kSatriyaca // zRz hiMsAyAm / zaraNyastrAtA || rami krIDAyAm / ramaNyaM zobhanam // yajI devapUjAdau / Nau / yAjanyaH kSatriyo yajJazca / / k gatau / araNyaM vanam // 379 // hiraNyaparjanyAdayaH // 380 // . hiraNyAdayaH zabdA anyapratyayAntA nipAtyante // harateriyAtaH / hiraNyaM suvarNAdidravyam // paripUrvasya pRS secane / ityasyopasargAntalopo thA- . tozca jaH samastAdezaH / garjatervA gakArasya pakAraH / parjanya indro meghaH zaGkaH puNyaM kuzalaM ca karma / AdizabdAdanyepi // 380 // vadisahibhyAmAnyaH // 381 // AbhyAmAnyaH pratyayo bhavati // vada vyaktAyAM vAci / vadAnyo dAnA guNavAzcArubhASI ca // Sahi marpaNe | sahAnyaH zailaH // 381 // vRDa eNyaH // 382 // vRDza saMbhaktau / ityasmAdeNyaH pratyayo bhavati // vareNyaH paraM brahma dhAma zreSThaH prajApatirannaM ca // 382 // madeH syaH // 383 // madaic harSe / ityasmAtsyaH pratyayo bhavati // matsyo mIno dhuurtth||383|| rucibhujibhyAM kiSyaH // 384 // AbhyAM kidiSyaH pratyayo bhavati // ruci abhiprItyAM ca / ruciSyo vallabhaH suvarNa ca // bhujaMpa pAlanAbhyavahArayoH / bhujiSya AcAryo bhoktAnaM mRhodano dAsazca / bhujiSyaM dhanam // 384 // Aho I Shrutagyanam Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385-388] unnaadignnvivRtiH| vArthabhyAmuSyaH // 385 // AbhyAmuSyaH pratyayo bhavati // vacaM bhASaNe / vacuSyo vaktA // arthaNi upayAcane | aryuSyorthI // 385 / / vacothya ut ca // 386 // vacaM bhASaNe / ityasmAdathyaH pratyayo bhava ]tyasya ca ut ityAdezo bhavati // utathya RSiH // 386 / / bhIvadhirudhivajyagiramivamivapijapizakisphAyivandIndipadimadimandica ndidasighasinasihasyasivAzidahisahibhyo raH // 387 // ebhyo raH pratyayo bhavati // vibhIk bhaye / bhero bhedaH karabhaH zaro maNDUko dundubhiH kAtarazca / RphiDAditvAllatve / bhelazcikitsAgranthakAraH zaro maNDakaH prahINoprAjJazca // vRdhUD vRddhau / vardhazcarmavikArazcandro meghazca // rudhUpI AvaraNe / rodho vRkssvishessH|| vaja gatau / vacaM kulizaM ratnavizeSazca // aga kuTilAyAM gatau / ayaH prAgbhAgaH zreSThazca ||rmiN krIDAyAm / ramraH kAmukaH / / TuvamU udgiraNe | vamro dharmavizeSo dhUmazca / vamyupadehikA // DuvI bIjasaMtAne | vapraH kedAraH prAkAro vAstubhUmizca / / japa mAnase ca | japo brAhmaNo maNDUkazca / zakuMTa zaktau / zaka indrH|| sphAyaiD vRddhau / sphAramulvaNaM prabhUtaM ca // vaduD stutyabhivAdanayoH / vandro bandI ketuH kAmazca / candraM smuuhH|| idu paramaizvarye / indraH zakraH / / padic gatau / padraM grAmAdimivezaH zUnyaM ca // madaic harSe / madrA janapadaH kSatriyazca / madraM sukham ||mdudd stutyAdiSu / mandro madhurasvaraH / mandraM gambhIram || cadu dIptyA hAdayoH / candraH zazI suvarNa ca // dasUc upakSaye | dasraH ziziraM candramA azvinojyeSThazca / dasrAvazvinau // ghasaM adane | ghasro divasaH // Nasi kauTilye / naso nAsikApuTa RSizca / / hase hasane / halo dinaM ghAtako harSulazca / hasaM balAdhAnaM saMnipAtazca | sahasraM daza zatAni // asUca kSepaNe / anamazru || vAzic zabde / vAzraH puruSaH zabdaH saMghAtaH zarabho rAsabhaH pakSI ca / vAtrA dhenuH // dahaM bhasmIkaraNe / dahoniH zizuH sUryaca // pahi marpaNe / sahaH zailaH // 387 // RjyajitaJcivaJciripisRpitRpidRpicupikSipikSupikSudimudirudichidibhidikhidyundidambhizubhyumbhidaMzicisivahivisivasizucisidhi gRdhivIndhizcitivRtinIzIsusUbhyaH kit // 388 / / ebhyaH kindraH pratyayo bhavati || zani gatisthAnArjanojaneSu / Rco nAya Aho! Shrutagyanam Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [389 ka indrorthazca // aja kSepaNe ca / aco vIro vikrAntaH // taJjU vaJcu gatau / takra. mudazvit / vakraH kuTiloGgArako viSNuzca / ubhayatra nyakAditvAtkatvam / / ripiH sautraH / ripraM kutsitam || sRpaM gatau | sRprazcandraH / sRnaM madhu / sRpA nAma nadI / / tRpauca prItau / tRpaM meghAntadharma AjyaM kASThaM pApaM duHkhaM ca // dRpauc hrssmohnyoH| vRtaM balaM duHkhaM ca | dRprA buddhiH / / cupa mandAyAM gatau / cupo vAyuH // kSipIt preraNe | kSipraM zIghram / / kSupiH sAdane sautraH / kSupaM tuhinaM kaNTakigulmazca / kSu. daMpI saMpeSe / kSudramaNu jalagartazca / kSudrA madhukaryaH / kSudro hiMsaH / / mudi harSe / mudrA cihnakaraNam / / rudRk azruvimocane | rudraH zambhuH // chidaMpI dvaidhIkaraNe / chidraM vivaram // bhidaMpI vidAraNe | bhidramadRDham / bhidraH zaraH / / khidat parighAte / khidraM vinaH / khidro viSANo viSAdazcandro dInazca / / undaipa kedane / udra RSirmatsyazca | sampUrvAt samundanti | ArdIbhavanti velAkAle nadyosmAditi samudraH sAgaraH / bhImAditvAdapAdAne / / dambhUTa dambhe / dabhrolpacandraH kuzaH kuzalaH sUryazca / / zubhi daptiau / zubhrovadAtaH / / umbhat pUraNe / ubhro meghaH pelavazva / / daMzaM dazane / do dantaH sarpazca / / ciMgaT cayane / ciramazIghram // piMgaTa bandhane / sirA rudhirasrotovAhinI nADI / / vahIM prApaNe / uhonaDDAn ||visc preraNe | vinamAmagandhikam / / vasaM nivAse | usro razmiH | vAhulakAt SatvaM na bhavati / usrA gauH / / zuca zoke / zukro graho mAsaH zuklazca / zukra retaH / latve / zuklo varNaH / katvaM nyavAditvAt / / SidhU gatyAm / sidhraH sAdhurvRkSo mAMsaprabhedazca / / gRdhaca abhikAGkSAyAm / gRdhraH zyeno lubdhakaH kaGkazca / / bhiindhepi dIptau / vipUrvAt / / vIdhognirvAyurnabho nirmalaH pUrNacandramaNDalaM ca / / zvitAd vaNe / zvitraM zvetakuSTham / vRtUD vartane / vRtro dAnavo balavAtripuzca / vRtraM pApam / / NIMg prApaNe / nIraM jalam // zIDk svame / zIrojagaraH // puMgT abhiSave / muro devaH / murA madyam / / SUDauc prANiprasave / sUra Adityo razmizca // 388 // iNdhAgbhyAM vA // 389 // AbhyAM raH pratyayo bhavati sa ca kiDA bhavati // iNk gatau / harA madanIyapAnavizeSo medinI ca // eraiDakA / / DudhAMgk dhAraNe ca / dhIraH sattvapAndhRtimAMzca // dhArA jalayaSTiH khaDAvayavozvagativizeSazca // 389 // Aho 1 Shrutagyanam Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390-395] unnaadignnvivRtiH| cumbikumbitumbernaluk ca / / 390 // ebhyaH kidraH pratyayo bhavati nakArasya caiSAM lugbhavati // cubu vktrsNyoge| cunaM vaktram / cubo razmiH // kubu AcchAdane / kubra saMkaTaM bhagnapRSTaH phalguhasvI carma gRhAcchAdanaM ca // tubu ardane / tujaM kuTilam // 39 // bhandervA // 391 // ___ bhaTuD mukhakalyANayoH / ityasmAdraH pratyayo [bhavati nakArasya ca lugvA bhavati // bhadraM bhandraM ca kalyANaM sukhaM ca // 391 // _cijizusimitamyamyarderdIrghazca // 392 // __ ebhyo raH pratyayo bhavati] dIrghazcaiSAM bhavati // ciMgT cayane / cIra jIrNa. vastraM valkalaM ca || jiM abhibhave / jIrojAjyagnirvAyurazvazca / jIramannam / latve / jIlacarmapuTaH // zuM gatau / zUro vikrAntaH // kiMgT bandhane / sIraM halam / sIrA halavilekhitA lekhA / DumiMgTa prakSepaNe / mIraH samudraH / mIraM jalam / mIrA mAMspacanI devasImA ca // tamUca kAGkSAyAm // tAmro varNaH zulvaM ca / / ama gatau | Amro vRkSaH // arda gatiyAcanayoH / AI sarasam / / 392 // cakiramivikaseruccAsya / / 393 / / cakiramibhyAM vipUrvAJca kase raH pratyayo bhava ]tyakArasya caiSAmukAro bhavati // caki tRptipratIghAtayoH / cukromlo raso bIjapUrakamiJjikAsuro nimantraNaM ca // rami krIDAyAm / runaH sundara AdityasArathibrAhmaNo vinAzazca / kasa gatau / vikusrazcandraH samudrazca / vikukhaM puSpitam / bAhulakAdika servikalpaH / vikanaH // 393 // zaderUzca / / 394 // zahU~ zAtane / ityasmAdraH pratyayo bhavatyakArasya ca UkAro bhavati / zUdrazcaturtho varNaH // 394 // . kRteH krUkRcchau ca // 395 // kRtait chedane / ityasmAdraH pratyayo bhava tyasya ca krU kRcchra ityAdezI bhavataH / / krUramamRdu / krUraH pApakarmA | kRcchaM duHkham / / 395 // Aho! Shrutagyanam Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe (396-397 khurakSuradUragauravipakuprazvamAnadhUmrAndhrarandhrazilindhauDpuNDratIvanIvazI. ghogratugrabhugranidrAtandrAsAndragundrArijAdayaH / / 396 / / ete rapratyayAntA nipAtyante // khurat chedane / kSurat vilekhane / anayoM ralopo guNAbhAvazca / khuraH zaphaH // kSuro nApitabhANDam / / nanu ca khurakSurazabdau nAmyupAntyIkRgRjJaH ka iti kena sidhyataH / satyam / tatra kartevArtha iha tu saMpradAnAcAnyatroNAdaya ityarthabhedaH / asarvaviSayatvaM kAnayorjApyate / yathA / adeH parokSAyAM vA ghaslAdezavacanena ghaseH / evamanyatrApi svayamabhyUhyam ||dupuurvaat iNo luk ca / dUraM viprakRSTam / / gavatevRddhizca | gaurovadAtaH vipUrvAt pAte k ca / vipro brAhmaNaH / vividha prAtIti vA vipraH // gupac vyAkulatve / AdeH katvaM ca / kupraM gahanaM gRhAcchAdanaM ca / / vozvi gativRddhayoH / akAro bhontazca / zrabhraM bilamAkAzaM ca / / ApuMTa vyAptau / abhAdezazca / ajhaM meghH|| dhUgz kampane / montazca / dhU. mro varNavizeSaH / ahuD gatau / dhaca / andhraH kSatrajAtiH // radheH svarAnontazca / randhaM chidram // triindhaipi dIptau / asya ca tAlavyAdizilazvAdiH / zilindhramudbhivizeSaH / / oNerDazca | oDUH kSatrajAtiH // puNeH svarAnonto Dazca / puNDervA rUpam / puNDraH kSatrajAtistilakaca // tijervo dIrghazva tIvate | nIvastIkSNa utkRSTazca / / niyo vAntazca nIvate; / nIvra gRhacchadirupAntaH // zyeDa ItvaM yalopo pazcAntaH / zIghrastvaritaH // uveruServA gaH kicha / ugro rudro raudrazca / / tudIt vyathane | gaH kinna / tugraM zRGgam / / bhujaMpa pAlanAbhyavahArayoH / gaH kiJca / bhuyo rahimasamUhaH / / Nidu kutsAyAm / kinnalopazca / nidrA svApaH // tamUca kAGkSAyAm / dontazca / tandrAlasyam / / Sar3ha vizaraNagatyavasAdaneSu / asya svarAnonto vRddhizca / sAndraM dhanam // gudeH svarAnontazca / gundrA jalataNavizeSaH ||raaje raJjervA kica icopAntyasya | rico nAyakaH // AdigrahaNAdanyapi // 396 // RchicaTivaTikuTikaThivaThimaThayaDizIkRzIbhRkAMdevadikandimandisundimanthimaJjipaJjipiJjikamisamicamivamibhramyamidevi vAsikAsyartijIvibarvikuzudoraraH // 397 // ebhyoraH pratyayo bhavati / / kachat indriyapralayamUrtibhAvayoH / RccharastvarAvAn / maccharA vezyA kulaTA tvarAGgulizca // caTaNa bhede | caTarastaskaraH // Aho ! Shrutagyanam Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398-399] uNAdigaNavivRtiH / . caTa veSTane / vaTaro madhukaNDarA / kuTat kauTilye / koTaraM chidram / bAhulakAdguNaH // kaTha kRcchajIvane / kaTharo dridrH| vaTa sthaulye / vaTharo mUl bRhavehazca // maTha madanivAsayozca / maThara RSirajJAnI gotramalasazca / / aDa udyame / aDaro vRkSaH // zIkRD secane / zIkaro jalalavasekaH // zIbhRD katthane / zIbharo hastihastamukto jllvsekH|| kadiH sautraH / kadaro vRkSavizeSaH // bada sthairye / badarI phalavRkSaH // kaduD vaiklavye / kandaro girigataH // manuD stutyAdau | mandaraH zailaH // sundiH sautraH zobhAyAm / sundaro manojJaH // manthaz viloDane / mantharo mandaH kharvazca // maJjipaJjI sautrau / maJjaryAmrAdizikhA | gaurAditvADDIH / / paJjaraH zukAyavarodhasana / pijuN hiMsAbaladAnaniketaneSu | picaraH pizaGgaH / / kamUD kAntau / kamaro mUrkhaH kArmukaM komalacauraH kAntazca // Sama vaiklavye / samaraH saMgrAmaH // camU adane | camara AraNyapazuH / / TuvamU udgiraNe / vamaro durmedhAH // bhramUc anavasthAne / bhramaraH SaTpadaH // ama gatau / amaraH surH|| deghRD devane / devaraH patyanujaH // vasaM nivAse / Nau / vAsarI divasaH kAmoniH prAvRT ca / anye vAzic zabde / ityasmAdapi tAlavyAntAdicchanti | vAzaroni#gho divasatha || kAsRD zabdakutsAyAm / kAsaro mhissH|| k gatau / bhararaH kapATo budho bhramaNo gRhaM haraNaM zalAkA ca || jIva prANadhAraNe / jIvaro diirghaayuH|| barva gatau / barbaro meccha jaatiH| barbarI kuJcitAH kezAH // kuMk zabde / kabaro varNaH / kabarI veNiH // zuM gatau / zabaro mecchajAtiH / zava gatau | ityasyAnye // TuTa upatApe / davarI guNaH / / 397 // averdha ca vA // 398 // ava rakSaNAdau / ityasmAdaraH pratyayo [ bhavati ] dhakArazcAntAdezo vA bhavati // adharo hIna uparibhAvasya pratiyogI dantacchadazca // avaraH parapratiyogI // 398 // mRdhundipiThikurikuhibhyaH kit / / 399 // ebhyaH kidaraH pratyayo bhavati || mRdaz kSode / mRdaro vyAdhiratikAyaH kSodazca / / undaip kledane / udaraM jaTharaM vyAdhizca / / piTha hiMsAsaMklezayoH / piTharaM bhANDam // kurat zabde / kuraro jalapakSijAtiH // kuhaNi vismApane / kuharaM gambhIragataH // 399 // Aho ! Shrutagyanam Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe zAkheridetau cAtaH || 400 // zAkhR vyAptau | ityasmAdaraH pratyayo [ bhava ] tyAkArasya ca ikAra-ekArau bhavataH || zikharamayam || zekhara ApIDaH || 400 // 7 [400-403 zapeH ph ca // / 401 // zapIM Akroze / ityasmAdaraH pratyayo [bhavati ] phakArazvAntAdezo bhavati || zapharaH kSudramatsyaH // 401 // damefrNadvA dazca DaH // 402 // damUc upazame / ityasmAdaraH pratyayo [ bhavati ] sa ca NiddA dakArasya ca DakAro bhavati || DAmaro bhayAnakaH || umaraH sa eva || 402 / / jaTharakrakaramakarazaMkarakarparakUrparatomarapAmaraprAmaraprAjharasagaranagaratagarordarAdarazRdaradRdarakRdarakukundaragorvarAmvaramukharakharaDaharakuJja rAjagarAdayaH || 403 || pate kidarapratyayAntA tipAtyante || janeSTha ca / jaTharaM koSThaH // krameH ka ca / krakaro gauratittiraH || maGkernalopazca / makaro grAhaH // zampUrvAt kiraterDicca | zaMkaro rudraH || kuperupAntyasya Ur ca vA / karparaM kapAlam | kUrparaM kuphaNI || tAmyaterata occa | tomara Ayudham || pAtermontazca / pAmaro grAmINa: || prapUrvAt amate: | prAmaro prAmyamandajAtiH || prapUrvAt attermontazca | prAdmaro narapazuH || sahinazyorga ca | sagaro dvitIyacakravartI || nagaraM puram || taGgernalopazca / tagaro vRkSavizeSaH || UrjaH parAt dRNAterDit jaluk ca / UrjA balena dRNAti vibheti | Urdaro durbala: || anu bandhane | naluk ca / bhadaraM vakSo vRkSaH saMgrAmazca samUho mAtRvAhazca || zRz hiMsAyAm | dRz vidAraNe | anayorhasvatvaM dazcAntaH || zRdaraH sarpaH || dRdaraM viSaM bhayaM ca || DukRMg karaNe | dontazca / kRvaro vRkSaH sarvakarmapravRtto dasyujanaH kusulazca || kupUrvAt skuduD ApravaNe / salopazca / kukundaraM zroNIkUpakaH || gopUrvAt vRgo Dit / ravAdiH / gorSaraH karISaH || amervontazva | ambaraM vamAkAzaM ca || muhe: kha ca / mukharo bAcAlaH || khanerDazca / kharo rAsabhaH || daherAderDazca | DaharaM hatkamalam || kUja avyakta zabde / hrasvatvaM svarAnontazca / Aho! Shrutagyanam Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404-400 unnaadignnvivRtiH| kuncaro hastI / / ajeragavAnto vIbhAvAbhAvazca | ajagaraH zayuH / / AdigrahaNAt koTharADArazAGgarapANDaravAnarAdayo bhavanti / / 403 // mudigUribhyAM Tidgajau cAntau // 404 / / AbhyAM TidaraH pratyayo [ bhavati ] gakArajakArau ca yathAsaMkhyamantau bhacataH // mudi harSe / mudraH praharaNavizeSaH / mudrI bI / / guraici gatau / gUrjaraH saurASTrAdiH / gUrjarI strI / / 404 // agyaGgimadimandikaDikasikAsimajikaJjikalimalika cibhya AraH / / 405 // ebhya AraH pratyayo bhavati / / aga kuTilAyAM gatau / agAraM vezma / / agu gatI / aGgAro nirvAtajvAlo nirvANavolmukAvayavo bhUmisuttazca // madaic harSe / madAraH pAnazauNDo varAho hastyalasaca // madui stutyAdau / mandAro vRkssvishessH|| kaDan made / kaDAraH piGgalo viSamadazanazca // kasa gatau / kasAro hiNsrH|| kAmRD zabdakutsAyAm / kAsAraH palvalam // mRjauka zuddhau / mArjAro viDAlaH || kaJjiH sautraH / kAraH kusUlajAtiyUpo vyaJjanaM ca / / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalAro vissmruupH|| mali dhAraNe / malArolasaH / malamivArAto dosyeti [?] vA malAraH // kaci bandhane / kacAropaneyatRNabusapAMzuvikAraH // 405 // traH kAdiH // 406 // tR plavanataraNayoH / ityasmAtkakArAdirAraH pratyayo bhavati || tarkArI vRkSaH // 406 // kRgo mAdizca // 407 // karotermakArAdiH kakArAdivAraH pratyayo bhavati // karmAro lohakAraH / / karkAro vRkSaH // 407 // tuSikuThibhyAM kit / / 408 // AbhyAM kidAraH pratyayo bhavati // tuSaMca tuSTau | tuSAro himam // kuThiH sautraH / kuThAraH parazuH // 408 // Aho! Shrutagyanam Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe (409-414 kamerata ucca // 109 // kamUD kAntau / ityasmAdAraH pratyayo [ bhava ] tyakArasya ca ukAro bhavati // kumAro mahAsenobhraSTo bAlazca / / 409 / / kaneH kovidakarbudakAJcanAzca // 410 // kanai dIyAdau / ityasmAdAraH pratyayo bhava ]tyasya ca kovida karbuda kAJcana ityAdezA bhavanti // kovidAraH / karbudAraH / kAJcanArazca vRkSavizeSAH // 410 // __dvArazRGgArabhRGgArakahArakAntArakedArakhAraDAdayaH // 411 // eta ArapratyayAntA nipAtyante / / ubhat pUraNe | dvAdezaca / dvAraM dvAH // prayatestAlavyAdiH zRGgazca / zRGgAro rasavizeSo vidagdhatA ca || bhRgo bhRGga ca / bhRGgAro hastimukhAkAragalantikA // kalehazca svarAtparaH / kahAramutpalavizeSaH // kamestonto dIrghazca / kAntAramaraNyam / / kadeH sautrasyAta eca / kedAro vapraH / / khaDicca / khArI catudroNam / khAraDiti TakAro DyarthaH / / AdigrahaNAt zizumArAdayopi bhavanti / / 411 // madimandicandipadikhadisahivahikusRbhya iraH || 412 // ebhya iraH pratyayo bhavati || madaic harSe / madirA surA // maduD stutyAdau / mandiraM vezma nagaraM ca || cadu dIpyAhAdayoH / candirazcandramA hastI ca / candiraM candrikAvajjalaM ca // padiMca gatau | padiro mArgaH / / khada hiMsAyAM ca / khadiro vRkSavizeSaH / / Sahi marSaNe / sahiraH parvataH // vahIM prApaNe / vahiro balIvardaH / / kuMk zabde / kavirokSikoNaH // tUM gatau / sariraM jalam / latve / salilam // 412 // zavazaricAtaH // 413 // AbhyAmiraH pratyayo bhava]tyakArasya ca ikAro bhavati // zava gatau / tAlavyAdiH / ziviraM sainyasaMnivezaH // zaza lutigatau / ziziraM zItalamRtuzca zrantheH zith ca // 414 // athuDa zaithilye / ityasmAdiraH pratyayo bhava tyasya ca zith ityAdezo bhavati // zithira atham | latve / zithilam // 414 // Aho I Shrutagyanam Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdigaNavivRti: / azeNit || 415 // anoterAtervA giriH pratyayo bhavati // bhaziro viSNurAdityazva | prAziro bahvAzI || 415 // 415-418] zuSISivandhirudhirucimucimuhimihiti mimudikhidichidibhidisyAbhyaH kit // 416 // 73 ebhyaH kidiraH pratyayo bhavati || zuSaMc zoSaNe / zuSiraM chidram // iSat icchAyAm / iSiraM tRNam / iSirognirAhAraH kSitraH sevyazva || bandhaMz bandhane / 1 badhiraH zrutivikalaH || rukSUMpI AvaraNe | rudhiraM dvitIyo dhAtuH / ruci abhiprItyAM ca | ruciraM dayitaM dIptimacca || muluMtI mokSage / mutriro dharmaH sUryo meghazra || muhauc vaiciye | muhiraH kandarpaH svaryazva | muhiraM tamaH || mihaM secane | mihiro meghaH sUryazva | mihiraM toyam || timac ArdrabhAve / timiraM tamastoyaM roga kazcit || mudi harSe | mudiro meghaH sUryaca || khidaMt parighAte | khidirasvAsastaskarazca || chidUMpI dvaidhIkaraNe / chidira undurobhizva | chidiraM zastram // bhirnRpI vidAraNe / bhidirozanirbhedazva || SThAM gatinivRttau | sthirotralaH || 416 || sthavirapiTirasphirAjirAdayaH || 417 || ete kidirapratyayAntA nipAtyante | tiSThatervonto hrasvazva | sthaviro vRddhaH || patraterata itvaM Thazca | piDiMraM sAdhanabhANDam || sphAyaterDica / sphiraH sphAro vRddhizva || bhajervIbhAvAbhAvazca | ajiramaGgaNaM nagaraM devo vezma ca || AdigrahaNAdanyepi || 417 || kRgRpRpUramaJjikuTikaTipaTikaNDizauNDihiMsibhya IraH || 418 || ebhya IraH pratyayo bhavati | kRt vikSepe / karIro vanaspativizeSo vaMzAyaGkaraztha || zRz hiMsAyAm | zarIraM vapuH || pRz pAlanapUraNayoH / parIraM balaM lAGgalamukhaM ca pUgz pavane / pavIraM raGgasthAnaM phalaM pavitraM bIjAvapanaM ca || maJjiH sautraH / maJjIraM nUpuraH || kuTat kauTilye | kuTIramAlayaH karkaTakazcandrAbhayarAzizva | koTIraM mukuTaH | bAhulakAdguNaH || kaTe varSAvaraNayoH / kaTIraM janapado jaghanaM jalaM ca || paTa gatau / paTIraH kandarpaH / paTIraM kArmukaM sphik ca || kaDu made | kaNDIraM haritakam || zauddha garne / zauNDIro garvitaH savAntIkSNazya || hiMsup hiMsAyAm / hiMsIraH zvApado hiMsrava || 418 // 10 Aho! Shrutagyanam Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 hemacandravyAkaraNe [419-423 ghasivazipuTikurikulikAbhyaH kit / / 419 / / ebhyaH kidIraH pratyayo bhavati // ghasaM adane / kSIraM dugdhaM meghazca / / vazak kAntI | uzIraM vIraNImUlam / / puTat saMzleSaNe | puTIraH kUrmaH / / kurat zabde | kurIraM maithunaM vezma ca / kurIro mAlAvizeSaH kambalazca // kula bandhusaMstyAnayoH / kulIraH karkaTaH // maiM zabde | kIraH zukaH kAzmIrakazca // 419 // kazermontazca // 420 / / kaza zabde / ityasmAttAlavyAntAdIraH pratyayo bhavati ]mazcAnto bhavati / kazmIrA janapadaH / / 420 // vanivapibhyAM Nit // 421 // AbhyAM NidIraH pratyayo bhavati // vana bhaktau / vAnIro vetasaH // DuvapI bIjasaMtAne / vApIro meghomoghaniSpatti ca kSetram // 421 // jambIrAbhIragabhIragambhIrakumbhIrabhaDIrabhaNDIraDiNDIra kirmIrAdayaH / / 422 // eta IrapratyayAntA nipAtyante / / janeUntazca / jambIro vRkSavizeSaH // Amoterbhazva | AbhIraH zUdrajAtiH // garbhaH svarAnastu vA / gabhIrogAdhocapalazca / gambhIraH sa eva / skumbhaH sauvAtsalopazca / kumbhIro jalacaraH // bhaDuG paribhASaNe / asya naluk ca vA / maDIro bhaNDIrazca yoddhRvacane // DIDo Dit / dvisvaM pUrvasya nontazca / DiNDIraH phenaH // kiro montazca / kirmIraH krburH|| AdimahaNAt tUNIranAsIramandIrakaravIrAdayo bhavanti / / 4 22 / / vAiyasivAsimasimathyundimandicaticakyaGkikavica kibandhibhya uraH // 423 // ebhya uraH pratyayo bhavati // vAzic zabde / vAzuraHzakunirgardabhazca / vAzurA raatriH|| asUca kSepaNe / asuro dAnavaH / vAsaNa upasevAyAm / vAsurA raatriH|| masaic pariNAme / masurA paNyastrI / masuraM carmAsanaM dhAnyavizeSazca // mathe viloDane / mathurA nagarI // undaip kledane | unduro mUSikaH // madu stutyAdau / mandurA vAjizAlA || catega yAcane / caturo vidagdhaH / / caGkiH sautraH / caGkati cessttte| caGkuro rathonavasthitazca / / akuD lakSaNe / aGkaraH prarohastarupatAnabhedazca / ghaJyupasargasya bahulamiti bahulavacanArIrghave / angkrH|| karva gatau / karburaH zabalaH / / Aho I Shrutagyanam Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424-427] unnaadignnvivRtiH| . caki tRptipatIghAtayoH / cakuro dazanaH // bandhaMz bandhane | bandhuro manojJo namrazca // 423 // maGke luk voccAsya / / 424 / / makuD maNDane / ityasmAduraH pratyayo bhavati nakArasya luka akArasya ca ukAro vA bhavati // mukura Adarzo mukulaM ca / makura AdarzaH kalko bAlapuSpaM ca // 424 // vidheH kit // 425 // vidhat vidhAne / ityasmAtkiduraH pratyayo bhavati || vidhuraM vaishsm||425|| zvazurakukunduradarduranicurapracuracikurakukurakukurakuMkurazarkura nUpuraniSTuravithuramadruravAgurAdayaH // 426 // ete kidurapratyayAntA nipAtyante / AzupUrvAt zupUrvAdA anoterabhAtervA , AkAralopazca / zvazuro jampatyoH pitA || kupUrvAt skuduD ApravaNe | ityasmAsaluk ca / kukundurau nitambakUpau / / dRnnaateyontshc | darduro maNDUko meghazva / / nipUrvAtmapUrvAt cinotezvaratervA Dicca / nicurastaruvizeSaH / latve / niculaH // pracura prAyaH // cakericAsya / cikuraM yuvatInAmISannimIlitamakSi | cikurAH ke zAH / / kukeH konto vA / kukuro yAdavaH / / kukkuraH zvA || kiraH kur kontazca / kurkuraH zvA // zRz hiMsAyAm / guNaH kontazca / zarkurastaruNaH / / gut stavane / pontazca / nUpurastulAkoTiH // nipUrvAt tiSThateH / niSThuraH krkshH| niThuraM kAhalam / / vyathervith ca / vyathantesmAjjanA ityapAdAnepi | vithuro raaksssH|| madivAtyorgontazca / madguro matsyavizeSaH // vAgurA mRgAnAyaH || AdigrahaNAt manyaterdhazca / madhuro rasavizeSa ityAdi || 426 // mImasipazikhaTikhaDirjikarjisarjikRpivallimANDibhya UraH / / 427 // ebhya UraH pratyayo bhavati // mIMDc hiMsAyAm / mayUraH zikhI / mayAM rauti mayUra iti pRSodarAdiSu saMjJAzabdAnAmanekadhA vyutpatti lakSayati || masaic pariNAme / masUrovaradhAnyajAtizvarmAsanaM ca || paziH sautraH / pazyate gamyata iti pazUro pAmaH // khaTa kAr3e / khaTUro maNivizeSaH / khaDaN bhede / khaDUraH khuralIsthAnam || kharja mArjane ca / khajUro vRkSavizeSaH // karja vyathane | karjUraH sa eva malinazca / / sarja arjane | sarjUrohaH / / kRpauD sAmarthe / karpUro gandhadravyam || valli saMvaraNe | vallUro zuSkamAMsam || maDu bhUSAyAm / maNDUro dhAtuvizeSaH / / 427 // Aho ! Shrutagyanam Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [428-432 mahikaNicaNyaNipalyalitalimalizalibhyo Nit / / 428 / / ___ ebhyo NiduraH pratyayo bhavati // maha pUjAyAm / mAhUraH zailaH / / kaNa gatau / kANUro nAgaH // caNa hiMsAdAnayozca / cANUro maplo viSNuhataH // aNa zamde / ANUro grAmaH || pala gatau | pAlUraM nAma nagaramandhrarAjye // alI bhUSajAdau | AlUro viTaH || talaN pratiSThAyAm | tAluro jalAvanaH || mali dhAraNe | mAlUro dAnavo bilvazva || zala gatau | zAlUro darduraH // 428 // sthAviDeH kit / / 429 / / AbhyAM kidUraH pratyayo bhavati // SThAM gatinivRttau / sthUro vaTara uccazva | sthUrA jalApadezaH // viDa Akroze / viDUro vAlavAye mAmaH // 429 // sindUrakarapattUradhuttUrAdayaH // 430 / / / eta UrapratyayAntA nipAtyante // syandeH sinda ca / sinduraM cInapiSTaH // karItezvontazca / kayUMra auSadhavizeSaH // patestontazca | pattUraM gandhadravyam // dhuvo dviruktastonto hasvazca / dhuttara unmattakaH / dadhAterdhattUramityanye // AdigrahaNAt kastUrahAraharAdayo bhavanti // 430 // ___kugupatikathikuthikaThikaThikuTigaDiguDimudimUlidaM zibhyaH keraH / / 431 // ebhyaH kideraH pratyayo bhavati // kuMDa zabde / kubero dhanadaH // guMn purIpotsarge / gubera yuddham // patu gatau / pateraH pakSI pavanazca / / kathaNa vAkyaprabandhe / katheraH kathakaH kuhakaH zakuntazca // kuthac pUtibhAve / kutheraH ziDAkIsaMbhAraH / / kara kRcchajIvane | kaThero daridraH // kuThiH sautraH / kuThero niHsRtasArorjakazva / / kuTat kauTilye | kuTaraH zaThaH // gaDa secane | gaDero meghaH prasravaNazIlazva // guDat rakSAyAm / guDero rAjA paNyaM ca bAlabhakSyam // mudi harSe / mudero mUrkhaH / mUla pratiSThAyAm / mUlero vanaspatiH / mUleraM paNyam // daMzaM dazane / dazeraH sarpaH sArameyo janapadazca // 431 // zaterAdayaH // 432 // zatera ityAdayaH zabdAH kerapratyayAntA nipAtyante // zardU zAtane / tazca / zatero vAyustupAraca // AdigrahaNAt gudherazRGgaveranAlikerAdayo bhavanti / / 432 // Aho 1 Shrutagyanam Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdigaNavivRti: / Thikasahibhya oraH || 433 || ebhya oraH pratyayo bhavati || kaTha kRcchrajIvane | kaThoromRduzcirantanazca || caka tRptau | cakora: pakSivizeSaH parvatavizeSazca / / Sahi marSaNe / sahoro viSNuH parvatazca || 433 // 433-439] 77 koracoramorakizoraghorahorAdorAdayaH || 434 // kora ityAdayaH zabdA bhorapratyayAntA nipAtyante || kAyatezvara te mriyatezva Diva | koro bAlapuSpam || corastaskaraH || moro mayUraH || kRzeri copAntyasya / kizorastaruNo bAlAzvazca // hanterDit ghazca / ghoraM kaSTam | haMgU haraNe | horA nimitavAdinAM cakrarekhA || DudAMgk dAne / dac chedane vA / doraH kaTisUtraM tantuguzva || AdigrahaNAdanyepi || 434 || kiaagbhyaH karaH 435 // ebhyaH karaH pratyayo bhavati || kiH sautraH | kekaro vakradRSTiH || zRz hiMsAyAm | zarkarA matsyaNDikAdiH karkazaH kSudrapASANAvayavazva || vRgd varaNe | varkara chAgazizuH || 435 // supuSibhyAM kit || 436 // AbhyAM kitkaraH pratyayo bhavati || SUt preraNe | sUkaro varAhaH || puSa puSTa | puSkaraM padmaM tUryamukhaM hastihastA pramAkAzaM murajastIrthanAma tra || 436 // anikAbhyAM taraH || 437 // AbhyAM taraH pratyayo bhavati || anak prANane | antaraM bahiryogopasaMvyAnayodichadramadhyavirahavizeSeSu ca || kaiM zabde | kAtaro bhIruH || 437 || iNUpUbhyAM kit || 438 // AbhyAM kittaraH pratyayo bhavati // iNk gatau / itaro nirdiSTapratiyogI || pUz pavane / pUtaro jalajantuH || 438 // mIjyajimAmadyazauva sikibhyaH saraH || 439 / / ebhyaH saraH pratyayo bhavati || mIMDn hiMsAyAm | mesaro varNavizeSaH || jiM abhibhave | jesaraH zUraH || aja kSepaNe ca | vesarozvataraH | vesR gatau | ityasya vA jaTharetyAdinipAtanAdare rUpam || mAM mAne / mAsara AyAmaH // mdec harSe | matsaraH krodhavizeSaH || azauTi vyAptau / akSaraM varNo mokSapadamAkA Aho! Shrutagyanam Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [ 440-443 ` zaM ca | akServArerUpam || vasaM nivAse | vatsaraH saMvatsaraH parivatsaronuvatsarosaMvatsaro vivatsara udvatsaro varSAbhidhAnAni / iDAmAnena vasantyatra kAlAvayA iti | ivatsaraH / iDayA mAnena vasantyatra vA / iDAvatsaro varSavizeSAbhidhAne || parivatsarAdInyapi varSavizeSAbhidhAnAnItyeke || ki ityadAdau smaranti / kesaraH siMhasaTa: puSpAvayavo vakulaca / bAhulakAnna Sasvam || 439 // kRdhUtanyRSibhyaH kit || 440 || 76 ebhyaH kitsaraH pratyayo bhavati || DukuMg karaNe | kRsaraH kRsarA vA vilepikAvizeSo varNavizeSazca // dhUt vidhUnane / dhUmaro bhinnavarNo vAyurdhAnyavizeSazva || tanUyI vistAre | tasaraH kauzeyasUtram || RSait gatau / RkSaraH kaNTaka Rtvik ca / RkSarA toyadhArA || 440 // kRgRgRdRvRgcatikhaTikaTiniSAdabhyo vraT || 441 // ebhyaSTidvaraH pratyayo bhavati || kRt vikSepe / karbaro vyAtro viSkiro'Jjalizva | karbarI bhUmiH zivA ca // gRt nigaraNe | garvarohaMkAro mahiSazca / garvarI mahiSI saMdhyA ca // zRz hiMsAyAm | zarvaraH sAyAhno rudro hiMsrava / zarvaraM tamonnaM ca | zarvarI rAtriH || dRz vidAraNe | darvaraM vajram / darvarI sevA || vRgT varaNe | vartraraH kAmazcandanaM kezavizeSo lubdhakatha | varvarI nadI mAryA ca // categ yAcane / catvaraM catuSpatha maraNyaM ca / catvarI rathyA devatA vedizva // khaTa kAGke / khaTTaraM rasasaMkIrNazAkapAkaH || kaTe varSAvaraNayoH / kaTTuro vyAlAzvaH || kaTurI dadhivikAraH || SaTTaM vizaraNAdau / nipUrvAt / niSahara: kardamo vahniH karmakaraH kandarpa indrazca / niSairamAsanam / niSavarI mapA rAtriH pramadendrANI ca // 441 || anoterIccAdeH || 442 // azauTi vyAptau / ityasmAddaraT pratyayo [ bhavati ] IkArazvAderbhavati || Izvaro vibhuH / IzvarI strI / / 442 / / nImakutuverdIrghazva || 443 // ebhyo varaT pratyayo [ bhavati ] dIrghazcaiSAM bhavati || NIMg prApaNe | nIvaraH puruSakAraH || mIMgz hiMsAyAm | mIvaro hiMsraH samudrazva || kuMD zabde / kUvase rathAvayavaH / / tuMk vRtyAdau / sUtraro mandazmazrurajananIkazva || ciMgT cayane / cIvaraM munijanavAso niHsArakanyA ca // 443 // Aho! Shrutagyanam Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444-448] uNAdigaNavivRtiH / tIvaradhIvarapIvarachitvarachatvaragahvaropaharasaMyadvarodumbarAdayaH / / 444 // ete varaTpratyayAntA nipAtyante | timyatestI ca tIvatervA / tIvaraM jalaM vyaJjanaM ca / / dhyAyate( ca / dhIvaraH kaivartaH // pyAyaH pyaiDo vA pIca pIvatervA kidaraH / pIvaro mAMsalaH // chinattestaH kiJca / chitvaraH zaTho jarjaraH piTakazca / / chAdeNiluki isvazca / chatvaro nirbhartsa ko nikumnazca | chatvaraM kugrahInaM gRhaM zayanapracchadazchadizca / / guheraccotaH / gaharaM gahanaM mahAbilaM bhayAnakaM pratyantadezazca / / upapUrvAt ho vAderluk ca | upaharaM saMdhiH samIpaM rahaHsthAnaM c| sampUrvAt yamerdazca / saMyavaro raNaH saMyamI nRpazca / / undeH kidum cAntaH / udumbaro vRkSavizeSaH // AdigrahaNAt umbarazambarAdayo bhavanti / / 444 // kaDerevarAGgarau / / 445 // __ kaDat made / ityasmAdevara agara iti pratyayo bhavataH // kaDevaraM mRtazarIram / latve | kalevaram / / kaDaGgaro vanaspatiH // 445 // baT // 446 / / sarvadhAtubhyastraTa pratyayo bhavati / / chAdayatIti chatraM chatrI vA dharmavAraNam / / pAtIti pAtramUrjitaguNAdhAraH sAdhvAdiH / pAtrI bhAjanam // snAyateH / snAtra snAnam || rAjata iti rASTra dezaH // ziSyateneneti zAkhaM granthaH || asUca kSepaNe // astraM dhanuH // 446 // jibhRsRbhrasjigaminaminazyazihaniviServRddhizca // 447 // ebhyasvad pratyayo [ bhavati ] vRddhizcaiSAM bhavati // jiM abhibhave / jaitro jayanazIlaH / jaitraM dyUtam // TuDuma~gaka poSaNe ca / mAtra poSo yazca bhRtiM gRhItvA vahati || saM gatau / sApramAlayaH / / bhrasjIt pAke / bhrASTramambarISam / / gamaM gatau / gAntraM manaH zarIraM lokazca / / NamaM prahatve | nAntraM ziraH zAkhA vaicitryaM ca // nazauca adarzane / nazo dhuTIti trontaH / nASTrA yAtudhAnAH // azroterabhAtervA / ASTramAkAzo razmitha // hanaMka hiMsAgatyoH hAnnaM rakSo yuddhaM dhadhazca / / viSUkI vyAptau / veSTo viSNurvAyuzca / vaiS; yakRtridivaM vezma ca // 447 // divedhI ca // 448 // dIvyateskhaT pratyayo [bhavati ] yo cAsyAdezo bhavati // cautraM tridivaM jyotirvimAnaM pramANaM pratodazca // 448 // Aho ! Shrutagyanam Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [449-453 samUkhanyuSibhyaH kit / / 449 // ebhyaH kicaT pratyayo bhavati || pUna preraNe / sUtraM tantuH zAstraM ca // mUD bandhane / mUtraM prasrAvaH // khanUga avadAraNe | khAtraM kulasta DAkaM mAmAdhAnama. caurakRtaM ca chidram // uSU dAhe / uSTraH kramelakaH // 449 // strI // 450 // syateH sUteH styAyateH stRNAtervA baT Dica / strI yoSit // 450 // huyAmAzruvasibhasiguvIpacivacidhRyamyamimanitanisadichAdi kSikSadilupipatidhUbhyastraH // 451 // ebhyastraH pratyayo bhavati / / Dhuk dAnAdanayoH / hotraM havanam / hotrA #. caH // yAMka prApaNe / yAtrA prasthAnaM yApanamutsavazva / / mAMka mAne / mAtrA pramANaM kAlavizeSaH stoko gaNanA ca // zrRMTa zravaNe | zrotraM karNaH // vasik AcchAdane | vastraM vAsaH / / bhasiM juhotyAdau smaranti / bhasnA carmamayamAvapanamudaraM ca // guMDa zabde | gotraH parvataH | gotrA pRthvI | gotramanvayaH || vIk prajananAdau / ve. vaM vIrudvizeSaH / / DupIe pAke | paktraM piTharaM gArhapatyaM ca / / vacaM bhASaNe / vaktramAsyaM chandojAtizca / / dhuMDn sthAne | dho dharmoM vRkSo ravizva / dharva nabho gRhasUtraM ca | dha; dyauH / / yamaM uparame | yantraM zarIrasaMdhAnamaraghaTTAdi ca | ama gatau / mantraM purItat / / manin jJAne / mantra chandaH / / tanUyI vistAre / tantraM prasAritAstantavaH zAstraM samUhaH kuTumba ca || padaM vizaraNagatyavasAdaneSu / sacaM yajJasado dAnaM chadma yogavizeSazca / / chadaN saMvaraNe | chAdayatIti chAtraH shiksskH|| kSit nivAsagatyoH / kSetraM karSaNabhUmirbhAryA zarIramAkAzaM ca // kSadaH saMvaraNe sautraH / kSatraM rAjabIjam // luptI chedane / lopatramapahRtaM dravyam // patu gatau / pacaM parNa yAnaM ca // dhUgz kampane / dhotraM rajjuH // 451 // zcitervazca mI vA / / 452|| zvitAD varNe | ityasmAcaH pratyayo bhavati ] vakArasya ca makAro vA bhavati // imecaM zvenaM ca rogau // 452 // gamerA ca // 453 // gama gatau / ityasmAcaH pratyayo bhava ]tyAkArazcAntAdezo bhavati / / gAtraM zarIram / gAtrA khaTvAvayatraH / / 453 // Aho 1 Shrutagyanam Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454-459] unnaadignnvivRtiH| . cimidizaMsibhyaH kit // 454 // ebhyaH kicaH pratyayo bhavati / / ciMgT cayane / citramAzcaryamAlekhyaM varNazva || nimidAc snehane / mitraM suhat / aminnaH zatruH / minaH sUryaH / / zaMsU stutI ca | zastraM stotramAyudhaM ca // 454 // putraadyH|| 455 // putra ityAdayaH zabdAkhapratyayAntA nipAtyante / punAti pavate vA pitRpUtimiti putraH sutaH / ydaahuH| pUtIti narakasyAkhyA duHkhaM ca narakaM viduH / punAmo narakAcAyata iti / vyutpattistu saMjJAzamdAnAmanekadhA vyAkhyAnaM lakSayati || AdigrahaNAdanyepi // 455 // vRgnakSipacivacyaminamivamivapivadhiyajipatikaDibhyotraH // 456 // ___ ebhyotraH pratyayo bhavati // vRgTa varaNe | varatrA carmarajjuH // NakSa gatau / nakSatramazvinyAdi / DupacIM pAke | pacatraM randhanasthAlI / vacaMk bhASaNe / vacatraM vacanam // ama gatau | amatraM bhAjanam // NamaM pravatve / namatraM karmAropakaraNam // TuvamU uhiraNe / vamatraM prkssepH|| duvapI bIjasaMtAne / vapatra kSetram // vadhi bandhane | vadhatramAyudhaM vastraM viSaM zUrazca // yajI devapUjAsaMgatikaraNadAneSu / yajatro yajvA | yajatramagnihotram / / patu gatau / patatraM vaha vAhanaM vyoma ca // kaDat made / kaDanaM daaraaH| latve / kalatraM dArA jaghanaM ca // 456 // sovidaH kit // 457 // ___ supUrvAt vidaH kidatraH pratyayo bhavati || muTu vetti vindati vidyate ca / suvida kuTumbaM dhanaM maGgalaM ca // 457 // kRteH kRnta ca // 458 // kRtait chedane / ityasmAdatraH pratyayo bhavatyasya ca kRnta ityAdezo bhvti|| kRntatro mazakaH / kRntatraM chedanaM lAgalAyaM ca || 458 // bandhivahikaTyazyAdibhya itraH // 459 // ebhya itraH pratyayo bhavati // bandhaMz bandhane | bandhitraM manthaH / / vahIM prApaNe | vahinaM vAhanaM vahanaM ca || kaTe varSAvaraNayoH / kaTitraM lekhyacarma || azauTi vyAptau / azaz bhojane vA / azitraM razmiragnirhaviranapAnaM ca || AdigrahaNAt lunAteH / lavitraM karmadravyam // punAteH / pavitraM maGgalyam // bhaTateH / bhaTitraM 11 Aho! Shrutagyanam Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [460-465 zUle pakkamAMsam // kaDateH / kaDi kaTitrameva || amateH / amitro ripuH // ityAdiH // 459 // bhUgRvadicaribhyo Nit // 460 // ebhyo NiditraH pratyayo bhavati // bhU sattAyAm | bhAvitraM trailokyaM nidhAnaM bhadraM ca ||gt nigaraNe / gAritraM namonnapAnamAcAryaca / / vada vyaktAyAM vAci / mAditramAtodyam || cara bhakSaNe ca / cAritraM vRttaM sthityabhedazca / / 460 // tanitRlApAtrAdibhya utraH // 461 // ebhya utraH pratyayo bhavati // tanUyI vistAre | tanutraM kavacam // tR plavanataraNayoH / tarutraM plavo ghAsahArI ca // lAMka AdAne / lotramapahatadravyam / / pAM pAne | potraM halasUkarayormukham // traiDa pAlane / trotramamayakriyA // bhAdinahaNAt vRNoteH / varutramabhipretam / / ityAdayaH // 461 // zAmAzyAzakyambyamibhyo laH // 462 // ebhyo laH pratyayo bhavati // zoMca takSaNe / zAlA sabhA // mAMka mAne / mAlA sak // iyaD gatau / zyAlaH patnIbhrAtA / / zakuMTa zaktau / zaklo manojarzano madhuravAk zaktazca || abuD zabde | ama gatau / ambomlaca rasaH / / 462 // zukazImUbhyaH kit // 463 // ebhyaH killaH pratyayo bhavati / / zuka gatau / zuklaH sito vrnnH|| zIDk svapne / zIlaM svabhAvo vrataM dharmaH samAdhizca // mUD bandhane | mUlaM vRkSapAdAvayava bhAdihetuzca // 463 // bhillaacchbhllsauvidllaadyH|| 464 // bhillAdayaH zabdAH killapratyayAntA nipAtyante / bhidelazca / bhillontyajAtiH // acchapUrvAt bhaleH / aMcchabhalla RkSaH // supUrvAt videra lontaH sozca vRddhiH| sauvidallaH kaJcukI || AdigrahaNAt allapallIralAdayopi bhavanti / / 464 // mRdikandikuNDimaNDimaNipaTipATizakikevRdevRkamiyamizalikali paligudhvaccicaJcicapivahidihi kuhitRsRpizi ___ tusikusyanidrameralaH // 465 // ebhyolaH pratyayo bhavati // mRdaz kSode / mardalo murajaH // kadu rodanAmAnayoH / kandalaM prrohH|| kuDuD dAhe / kuNDalaM karNAbharaNam / / maDu bhUSAyAm / / Aho I Shrutagyanam Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466-469] unnaadignnvivRtiH| . maNDalaM dezaH parivArazca // magu gatau / maGgalaM zubham // paTa gatau / paTalaM chadiH samUha AvapanaM netrarogazca / NyantAt / pATalo varNaH // zakUTa zaktau / zakalaM bhi. tamasAraM ca // kevRD sevane / kevalaM paripUrNa jJAnamasahAyaM ca // devaD devane / devala RSidevatrAtaH krIDanadha || kamUD kAntau / kamalaM padmam / NiDi / kAmalo netrarogaH // yamU uparame / yamalaM yugmam / / zala gatau / zalalaM sedhAGgaruhazaGkaH / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalalaM garbhaprathamAvasthA // pala gatau / palalaM bhRSTatilAta. sIcUrNam // guMD zabde / gavalo mhissH|| dhUgz kampane | dhavalaH zvetaH // aJcU gatau ca | accalo vastrAntaH // cala gatau / caJcalosthiraH // capa sAntvane / capalaH sa eva / / vahIM prApaNe / vahIM sAndram / / dihIklepe / dehalI dvArAdhaHpaTTaH // kuhaNi vismApane / kohalo bharatasUnuH / bAhulakAdguNaH || tu plavanataraNayoH / taralodhIro hAramadhyamaNizca / / saM gatau / saralokuTilo vRkSavizeSazca // pizat avayave / pezalo manojJaH / / tusa zabde | tosalA janapadaH // kusac zleSe / kosalA janapadaH // bhanaka prANane | analomiH / / drama gatau / dramalaM jalam // 465 // nahilaGgerdIrghazca // 466 // AbhyAmalaH pratyayo bhava tyanayozca dIrgho bhavati // NahIca bandhane | nAhalo mecchaH / / lagu gatau / lAGgalaM halam / / 466 // Rjane!ntazca // 467 // AbhyAmalaH pratyayo [ bhavati ] gakAravAnto bhavati / / k gatau / argalA paridhaH / janaici prAdurbhAve / jaGgalaM nirjalo dezaH // 467 // tRpivapikupikuzikuTivRSimusibhyaH kit // 468 // ebhyaH kidalaH pratyayo bhavati || tRpAca prItau / tRpalA latA / tRpalaM zuSkaparNa zuSkatRNaM ca // DuvapoM bIjasaMtAne / upalaH pASANaH // kupaca krodhe / kupalaH pravAlaH / / kuzac zleSaNe | kuzalo medhAvI / kuzalamArogyam // kuTat kauTilye | kuTala RSiH // vRSa secane | vRSalo dAsajAtiH // musac khaNDane / musalamavahananam // 468 // .. . korvA || 469 // kuMD zande | ityasmAdalaH pratyayo [bhavati ] sa ca kivA bhavati / / kuvalaM badaram / kuvalI kSudrabadarI / kavalo grAsaH / / 469 // . Aho! Shrutagyanam Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkara zameva ca vA // 470 // zamUS upazame | ityasmAdalaH pratyayo [ bhavati ] makArasya ca bakAro vA bhaSati || zavalaH kalmASaH || zamalaM purISaM duritaM ca || 470 || chorDag gAdirvA // 471 // chac chedane / ityasmAtkidala: pratyayo [ bhavati ] sa ca DagAdirgAdirvA bhavati || bagalarachAgaH // chAgala RSiH || chalaM vacanavighAtorthavikalpo papa dayA || 479 / / 84 [470-475 mRjikhanyAhanibhyo Dit // 472 // ebhyo DiddalaH pratyayo bhavati || mRjauk zuddhau / malaM bAhyaM rajontardoSazca / / khanUg avadAraNe | khalo durjano niSpIDitarasaM piNyAkAdi / khalaM sasyaphalamahRNabhUmiH || hanaMk hiMsAgatyoH | AGpUrvaH / bhAhalo viSANaM nakharazca ||472 / / stho vA || 473 // tiSThateralaH pratyayo [ bhavati ] sa ca DidvA bhavati || sthalaM pradezavizeSaH || sthAlaM bhAjanam || 473 // muraloralaviralakeralakapiJjalakajjalejjalakomalabhRmalasiMhalakAhalagUkalapAkalayugalabhagalavidalakuntalotpalAdayaH // 474 // etelapratyayAntA nipAtyante || muyuyorvalopaH kica | muralA janapadaH || barala utkaTaH || vipUrvAt rameorDaca / viralosaMhataH || kiraH kera ca / keralA janapadaH || kamperijonto nalopazca / kapiJjalo gauratittiraH || kaSISojanto jazca / kajjalaM maSI || ijjalo vRkSavizeSaH || kamerata bhocca | komalaM mRdu || bhramerbhRm ca | bhUmalo vAyuH kRmijAtizva | bhramalaM cakram // hiMserAdyantaviparyayazca / siMhalA janaSadaH // kaNerho dIrghazva | kAhalovyaktavAk | kAhalA vAdyavizeSaH // zakerUccAsya / zUkalozvAdhamaH || paceH pAk ca | pAkalo hastijvaraH || yujeH kina ca / yugalaM yugmam || bhAtergonto hrasvazva | bhagalo muniH || vindernalopazca / vidalaM veNudalam || kanerata uttontava / kuntalA janapadaH kezAzca || utpUrvAt pibaterhrasvazca | utpalaM padmam || AdigrahaNAt suvarcalA mugalapuGgalAdayo bhavanti || 474 // RkRmRvRtanitamicaSicapikapikIlipalibalipaJcimaGgigaNDimaNDi caNDitaNDapiNDinandinadizakibhya AlaH || 475 // ebhya Ala; pratyayo bhavati || kaMk gatau / arAlaM vakram || DukuMg karaNe I Aho! Shrutagyanam Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476-479] unnaadignnvivRtiH| . karAlamuccam / / mRt prANatyAge / marAlo haMso mahAMzca / / vRgTa varaNe / varAlo vadAnyaH / / tanUyI vistAre / tanAlaM jalAzayaH || tamUc kAAyAm / tamAlo vRkSo vyAlazca / / caSI bhakSaNe / caSAlaM yUpazirAsa dravyam / / capa sAntvane / capAlaM yajJadravyam || kapiH sautraH / kapAlaM ghaTAdyavayavaH zirosthi ca // kIla bandhe / kIlAlaM madyaM jalamasak ca / / pala gatI | palAlamakaNo vrIhyAdiH // bala prANanadhAnyAvarodhayoH / balAlo vAyuH / / pacuD vyaktIkaraNe | paJcAla RSI rAjA ca / paJcAlA janapadaH / / magu gatau / maGgAlo deshH|| gaDu vadanaikadeze / gaNDAlo mattahastI / / maDu bhUSAyAm / maNDAla RSiH // caDuD kope / caNDAlaH zvapacaH / akRtajJamakAryajJaM dIrgharoSamanArjavam / caturo viddhi caNDAlAjanmanA ceti paJcamam / / 1 // taDuD tADane | taNDAlaH kSupaH // piDuD saMghAte / piNDAlaH kndjaatiH|| Tunadu samRddhau / nandAlo rAjA / / Nada avyakte zabde / nadAlo nAdavAn / / zakuMTa zaktau / zakAlA janapado mUrkhadhanI ca // 475 // kulipiliviziviDimaNikuNipIpIbhyaH kit / / 476 // ebhyaH kidAlaH pratyayo bhavati || kula bandhusaMstyAnayoH / kulAlaH kumbhakAraH // pilaN kSepe / pilAlaM zliSTam / / vizaMt pravezane | vizAlaM vistIrNam / / viDa Akroze / viDAlo mArjAraH / latve | vilAlaH sa eva / / mRNat hiMsAyAm / mRNAlaM bisam / kuNata zabdopakaraNayoH / kuNAlaH kRtamAlaH kaTavizeSazca | kuNAla nagaraM kaThinaM ca // pIMDc pAne / piyAlo vRkSaH / piyAlaM zAkaM vIrucca // pIDc prItI / priyAlaH piyAlaH // 476 // - bhajeH kagau ca / / 477 // bhajI sevAyAm / ityasmAtkidAlaH pratyayo bhavati kago cAntAdeza bhavataH // bhakAlam / bhagAlamubhayaM kapAlam // 477 // sartergontazca / / 478 // suM gatau / ityasmAtkidAlaH pratyayo bhavani gakArontatha[ bhavati // ] sRgAlaH kroSTA / / 478 // patikRlUbhyo Nit / / 479 // ebhyo NidAlaH pratyayo bhavati // patu gatau / pAtAlaM rasAtalam // DukaMga karaNe / kArAlaM lepadavyam // lUgaz chedane / lAvAla sAntaH // 479 // Aho! Shrutagyanam Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [480-484 caatvaalkngkaalhintaalvetaaljmbaalshbdaalmmaaptaalaadyH|| 480 // - eta AlapratyayAntA nipAtyante / / catervonto dIrghazca / cAtvAlo yjnygrtH|| kaceH svarAnontaH kazca / kaGkAlaH kalevaram || hiMsestazca / hintAlo vRkssvishessH|| viyastonto guNazva | vetAlo rajanIcaravizeSaH // janerbontazca / jambAlaH kardamaH zaivalaM ca // zame []ServA zabdabhAvazca | zabdAlaH zabdanazIlaH || mavervalopo mAptathAntaH / mamAptAlo matiH snehaH putrAdiSu snehabandhanaM ca || AdizabdAt cakravAlakaravAlAlavAlAdayo bhavanti // 480 // kalyanimahidramijaTibhaTi kuTicaNDizaNDituNDipiNDibhU kukibhya ilaH / / 481 // ebhya ilaH pratyayo bhavati / / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalilaM gahanaM pApamAtmAdhiSThitaM ca zukrAtavam // anak prANane / anilo vAyuH // maha pUjA. yAm / mahilA strI || drama gatau / dramilAstrairAjyavAsinaH || jaTa jhaTa saMghAte / jaTilo jaTAvAn // bhaTa bhRtau / bhaTilaH zvA sevakazca / / kuTat kauTilye / kuTilaM vakram || caDuD kope | caNDilaH zvA krodhano nApitazca || zaDuD rujAyAm | zaNDila RSiH / / tuDuD toDane | tuNDilo vAgjAlI / / piDuD saMghAte / piNDilo megho hiMsro himo gaNakazca // bhU sattAyAm / bhavilo muniH samartho gRhaM bahunetA ca // kuki AdAne / kokilaH parabhRtaH / / 481 // bhaNDernaluk ca vA // 482 // bhaDuD paribhASaNe / ityasmAdilaH pratyayo bhavati nakArasya ca lugvA bhavati || bhaDila RSiH pizAcaH zatruzca // bhaNDilaH zvA dUta RSizca // 482 / / __gupimithidhrubhyaH kit // 483 / / ebhyaH kidilaH pratyayo bhavati / / gupau rakSaNe / gupitaM gahanam // mithan medhAsiyoH / mithilA nagarI // dhru sthairye ca / dhruvila RSiH / / 483 // sthaNDilakapilavicakilAdayaH // 484 // sthaNDilAdayaH zabdA ilapratyayAntA nipAtyante || sthaleH sthaND ca / sthaNDilaM vratizayanavedikA // kaveH paca | kapilo varNa RSizca // vicerako nazca / vicakilo mallikAvizeSaH / / AdigrahaNAt gobhilanikumbhilAdayopi bhavanti // 484 // Aho 1 Shrutagyanam Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdigaNavivRtiH / hRSivRticaTipaTiza kizaGkitaNDimalkaNTibhya ulaH || 485 // ebhya ula: pratyayo bhavati // hRSac tuSTau / haSU alIke vA / harSulo harSavAnkAmI mRgazca | vRtUD vartane / vartulo vRttaH || caTaN bhede | caTulaJcaJcalaH || paTa gatau / paTulo vAgmI || zakuM zaktau / zakulo matsyaH || zakuD zaGkAyAm / zaGkulA krIDanazaGkurbandhanabhANDamAyudhaM ca || taDuD tADane | taNDulo nistuSo zrIhyAdiH || magu gatau | maGgulaM nyAyApetam || kaTuD zoke | utpUrvaH | utkaNThula utkaNThAvAn // 485 // 485-488] 1. sthAvaGkivaMhivindibhyaH kinnaluk ca // / 486 // ebhyaH kidulaH pratyayo [ bhavati ] nakArasya ca lugbhavati // SThAM gatinivRttau | sthUlaM paTakuTIvizeSaH || vakuD kauTilye | vakulaH kesara RSizva || bahuD vRddhau | bahulaM pracuram / bahula: prAsakaH kRSNapakSazca | bahulAH kRttikAH | bahulA gauH || vidu avayave | vidulo vetasaH || 486 // kumulatumulaniculavaJjulamaJjula pRthulavizaMsthulAGgulamukulazaSkulAdayaH / / 487 // eta ulapratyayAntA nipAtyante // kamitamyorata ucca / kumulaM kusumaM hiraNyaM ca / kumulaH zizuH kAntazca // tumulaM vyAmizrayuddhaM saMkulaM ca // nijeH kicazva | niculI vaJjulaH || vajeH svarAnnontazca | vaJculo niculaH // maJjiH sautraH / maJjulaM manojJam || pratheH pRth ca | pRthulo vistIrNaH || vipUrvAt zaMsesthontazca | vizaMsthulo vyamaH || aJjergava | aGgulamaSTayavapramANam || muceH kikazca | mukula vikasitapuSpam // zake: svarAt Sontazca / zaSkulI bhakSyavizeSaH karNAvayavazva || AdigrahaNAt lakulavalgulAdayo bhavanti || 487 || picimaJjikaNDigaNDabalivadhivaJcibhya ulaH // 488 // ebhya UlaH pratyayo bhavati // pijuN hiMsAbaladAna niketaneSu / pilo hastibaMdhanapAzo rAziH kulapatizva || maJciH sautraH / maJjulA mRdubhASiNI || kaDuD made | kaNDUloziSTo janaH || gaDu vadanaikadeze / gaNDUla: kRmijAtiH || bala prANanadhAnyAvarodhayoH | balUla RSirmegho mAsazva || vadhi bandhane / vadhUlo hastI ghAtako rasAyanaM tantrakArabha || vaJciN pralambhane / baccUlo hastI matsyamArapakSI ca // 488 / / Aho! Shrutagyanam Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [489-495 tameonto dIrghastu vA / / 489 // tamUc kADAyAm | ityasmAdUlaH pratyayo bhavati bontazca bhavati dIrghastu vA bhavati // tAmbUlam / tambUlamubhayaM pUgapatracUrNasaMyogaH // 489 // kulapulakusibhyaH kit / / 490 // ebhya UlaH pratyayo bhavati sa ca kidbhavati / / kula bandhusaMstyAnayoH / kulUlaH kRmijAtiH // pula mahattve / pulUlo vRkSavizeSaH / / kusac zleSe | kusUlaH koSThaH // 490 // dukUlakukUlababbUlalAlazArdUlAdayaH // 491 / / dukUlAdayaH zabdA UlapratyayAntA mipAtyante / / dukkoH kontazca / dukalaM kSaumaM vAsaH // kukUlaM kArISAgniH / / vadherbonto badha / babbUlo vRkSavizeSaH / / laGgedardIrghaca | lAlaM bAladhiH / shRnnaateyonto vRddhizca / zArdUlo vyaaghrH|| AdigrahaNAt mAlakaJcUlAdayo bhavanti // 491 // ___ mherelH|| 492 / / maha pUjAyAm / ityasmAdelaH pratyayo bhavati / / mahelA strI / / 492 / / kaTipaTikaNDigaNDizakikapicahibhya olaH // 493 / / ebhya olaH pratyayo bhavati || kaTe varSAvaraNayoH / kaTolaH kaTavizeSo vAditravizeSazca / kaTolauSadhiH / / paTa gatau / paTolA vallIvizeSaH // kaDu made / kaNDolo vidalabhAjanavizeSaH // gaDu vadanaikadeze | gaNDolaH kRmivizeSaH / zakuMTa zaktau / zakolaH zaktaH / / kapiH sautraH / kapolo gaNDaH // vaha kalkane | cahola upadravaH // 493 // grahyAdyaH kit // 494 // graherAkArAntebhyazca dhAtubhyaH kidolaH pratyayo bhavati / / grahIz upAdAne / gRholo bAlizaH // kAyateH / kolo badarI varAhazca / / gAyateH / golo vRttAkRtiH / golA godAvarI bAlaramaNakASThaM ca // pAteH / polA tAlAkhyaM kapATabandhanaM parikhA ca // lAteH / lolazvapalaH // dadAterdayatedyanervA / dolA prekSaNam / / 494 / / piJcholakallolakakolamakolAdayaH // 495 // piJcholAdayaH zabdA olapratyayAntA nipAtyante // pIDeH piJch ca / picholo vaadinvishessH|| kalerlonsazca / kallola UrmiH // kacimacyoH kAdiH / kakolI latAvizeSaH // makkolaH sudhAvizeSaH / / mAdigrahaNAdanyepi // 495 // Ahol Shrutagyanam Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496-202] unnaadignnvivRtiH| valipuSeH kalak // 496 // AbhyAM kitkalaH pratyayo bhavati // vali saMvaraNe | valkalaM tarutvak / / puSa puSTau / puSkalaM samayaM yuddhaM zobhanaM hiraNyaM dhAnyaM ca // 496 // migaH khalazcaiJca / / 497 / / DumiMgTa prakSepaNe / ityasmAtkhalaH cakArAtkalazca pratyayau bhavata ekAradhAntAdezo bhavati // mekhalA girinitambo razanA ca / mekalo nrmdaaprbhvodriH|| miga etvavacanamAtvabAdhanArtham // 497 // zro nonto hasvazca // 498 // zuza hiMsAyAm | ityasmAtkhalaH pratyayo [ bhavati ] nakAronto isvazva bhavati || zaGalA loharajjuH / zaGkalaH zRGalaM vA // 498 // zamikamipalibhyo balaH // 499 / / ebhyo balaH pratyayo bhavati // zamUc upazame | zambalaM pAtheyam || kamUDa kAntau / kambala uurnnaapttH|| pala gatau / plvlmkRtrimodksthaanvishessH||499|| tulvlelvlaadyH|| 500 // tulvalAdayaH zabdA valapratyayAntA nipAtyante / tulIlyoNilugguNAbhAvazca / tulvala RSiH / yasya taulvaliH putraH // ilvalosuro yogastyena jagdho matsyo yUpazca / ilvalAstisro mRgazira zirastArAH || bhAdigrahaNAt zAlvalAdayo bhavanti // 500 // zIDastalakpAlavAlaNvalaNvalAH // 501 // . zIDk svame / ityasmAttalak pAla vAlaNa valaNa vala ityete pratyayA bhavanti // zItalamanuSNam || zepAlam / japAditvAtpasya vatve / zevAlam / zaivAlam | zaivalam / zevalaM paJcakamapi jalamalavAci // 501 // rucikuTikuSikazizAlidrubhyo malak // 502 / / ebhyaH kinmalaH pratyayo bhavati // ruci abhiprItyAm / rukmalaM suvarNam / nyakAditvAtkatvam // kuTat kauTilye / kuDmalaM mukulam // kuSaz niSkarSe / kuSmalaM tadeva bilaM ca / / kaza zabde / kazmalaM malinam // zADD zlAghAyAm / latve / zAlmalo vRkSavizeSaH / / dru gatau / drumalaM vanaM jalaM ca / / 502 // 12 Aho ! Shrutagyanam Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [503-507 kuzikamibhyAM kulkumau ca / / 503 / / .... AbhyAM malaka pratyayo bhavatyanayozca yathAsaMkhyaM kula kum ityAdezau bhavataH // kuzac zleSaNe | kulmalaM chedanam / / kamUD kAntau / kummalaM padmam / / 503 // pateH salaH // 504 // patu gata / ityasmAtsalaH pratyayo bhavati || patsalaH prahAro gomAnAhArazca // 504 / / laTikhaTikhalinalikaNyajhausazakagRdRpRzapizyAzAlApadi hasINabhyo vaH // 505 // ebhyo vaH pratyayo bhavati / / laTa vAlye / laTA kSudra caTakA kusumbhaM ca / / khaTa kADe / khaTA zayanayantram / / khala saMcaye ca | khalvaM nimaM khalInaM ca / / khalvA dRtiH / / Nala gandhe | nalvo bhUmAnavizeSaH / / kaNa zabde | kaNva RSiH / kaNvaM pApam || azoTi vyAptI / azvasturaMgaH // saM gatau / sarvaH zambhuH sarvAdi ca kRtsnArthe / / zRz hiMsAyAm / zarvaH shmbhuH|| kRt vikSepe | karva AkhuH samudro niSpattikSetraM ca / / gRt nigaraNe | garvohaMkAraH || dRz vidAraNe | darvA janapadaH / darvo hiMsraH // pRz pAlanapUraNayoH / parvo rudraH kANDaM ca / / zapI Akroze / zapva AkrozaH // itheMD gatau / zyAvo varNaH / / zoca takSaNe | zAvastiryagbAlaH / / lAMka AdAne | lAvaH pakSijAtiH || padiMca gatau / pado ratho vAyurbhUrlokazca / / isa zabde / isvo laghuH // iNk gatau / evaH kevalaH / evetyavadhAraNe nipAtazca // 505 // zIDApo hasvazca vA / / 506 // AbhyAM vaH pratyayo [bhavati ] hasvazca vA bhavati || zIDak svame | zivaM kSemaM sukhaM mokSapadaM ca / zivA harItakI | zevaM dhanam / zevojagaraH sukhakRcca / zevA prabalanidrAvizeSo meNdazca / / AphUTa vyAptau / apvA devAyudham / ApvA vAyuH / / 506 // urdha ca || 507 // ... di mAnakrIDanayozca / ityasmAdaH pratyayo bhavati dhakAravAntAdezo bhavati // Urva uddhamA / Urdhvamupari purastAcca / / 507. / / Aho 1 Shrutagyanam Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500-514] unnaadignnvivRtiH| . gandherara cAntaH // 508 // __ gandhiH ardane / ityasmAiH pratyayo [ bhavatyar vAnto bhavati // gandharvo gAthako devavizeSazca / / 508 // laliS ca vA // 509 // laSI kAntau / ityasmAdaH pratyayo [bhava tyasya ca liS ityAdezo yA bhavati // livo lampaTaH kAnto dayitazca // laSvopatyamaSisthAnaM ca / / 509 // saleNidvA / / 510 // sala gatI / ityasmAiH pratyayo bhavati ] sa ca NivA bhavati || sAlvAH salvAzca janapadaH kSatriya[[] ca // 510 // nighRSISyaSipuSikiNivizibilyavipRbhyaH kit // 511 // ebhyaH kichaH pratyayo bhavati / / ghRSU saMharSe | nipUrvaH / nighRSbonukUla: suvarNanikaSopalo vAyuH kSurazca / / iSan icchAyAm / ipvobhilaSita AcAryazca / dRSvApatyasaMtatiH / / Rt gatau / avo ripurhisrazca / rirvyaJjanAdeH kecidicchanti / riSvaH / / jhuM gatau / suvo havanabhANDam || muSa dAhe / puSvA nivRttinalalavazca // kiNaH sautraH / kiNvaM surAbIjam || vizaMt pravezane / vizvaM jagatsa di ca || bilat bhedane / bilvo mAlUraH // ava rakSaNAdau / avetyavyayam / / pRth pAlanapUraNayoH / pUrvo dikkAlanimittaH / / 511 // no bhuvo Dit // 512 // napUrvAt bhavaDivaH pratyayo bhavati || abhvamadbhutam / / 512 / / lihejih ca // 513 // lihIMka AsvAdane / ityasmAiH pratyayo bhavatyasya ca jih ityAdezo bhavati || jihvA rasanA // 513 / / prahAhAyahAsvacchevAgrIvAmIvAbbAdayaH / / 514 // prahvAdayaH zabdA vapratyayAntA nipAtyante // prapUrvasya hrayatervAderlopo yatatervA hAdezazca / prahaH praNataH / / AhvayaterAha ca / AhvA kaNThaH // yameryaservA h ca / yahA buddhiH // asyateralopazca / sva AtmAtmIyaM jJAtirdhanaM ca / / chacatezchidervA chebhAvazca / chevocchittiH // granthategiratervA grIbhAvazca / grIvA // amerI. dhAnto dIrghazca vA | amIvA bubhukSA / AmIvA vyAdhiH / / minAterdIrghazca / mIbA Aho ! Shrutagyanam Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 hemacandravyAkaraNe [515-521 mana udakaM ca / tadetattrayamapi tantreNAvRttyA vA nirdiSTam // avatervalopAbhAvadha | abbA mAtA || AdizabdAt pvAdayo bhavanti / / 514 / / vaDivaTipelacaNipaNipallivalleravaH || 515 / / - ebhyovaH pratyayo bhavati || vaDa AgrahaNe sautraH / vaDavAzvA || vaTa veSTane | vaTavA saiva || pelR gatau | pelavaM niHsAram || caNa hiMsAdAnayozca / caNavovaradhAnyajAtiH || pANe vyavahAra stutyoH | paNavo vAdyajAtiH || pala gatau / pallavaM kisalayam || valli saMvaraNe | trallavo gopaH || 515 / / maNiva serNita || 516 // AbhyAM divaH pratyayo bhavati || maNa zabde | mANavaH ziSyaH // vasaM nivAse / vAsavaH zakraH // 516 // maleva || 517 || mali dhAraNe | ityasmAdavaH pratyayo [ bhavati ] sa ca NiGkA bhavati | mAlavA janapadaH || malavo dAnavaH || 517 // kitikuDikuramuristhAbhyaH kit || 18 || ebhyaH kidavaH pratyayo bhavati / kita nivAse / kitavo dyUtakAraH // kuDat bAlye ca / kuDavo mAnam / latve | kulavaH sa eva nAlIdvayaM ca // kurat zabde | kuravaH puSpavRkSajAtiH // murat saMveSTane / muravo mAnavizeSo vAdyajAtizca || STAM gatinivRttau / sthavojAvRSaH / / 518 // kairava bhairavakAraNDavAdInavAdayaH || 519 || kairavAdayaH zabdA avapratyayAntA nipAtyante / kRgbhRgoH kairabhairau ca / kairavaM kumudam || bhairavo bhargo bhayAnakaca || minotermut ca | mutavo mAnavizeSaH // kRgoNDonto vRddhizva | kAraNDavo jalapakSI || ADpUrvAt dIDo nontazca / AdInavo doSaH || AdigrahaNAt kodravakoTavAdayopi bhavanti / / 519 // guNAH || 520 | zRz hiMsAyAm / ityasmAdAvaH pratyayo bhavati || zarAvo mallakaH||520|| pratherivad pRth ca // 521 // prathiS prakhyAne / ityasmAdivad pratyayo [bhava ] tyasya ca pRth ityAdezo bhavati || pRthivI bhUH / / 521 / / Aho! Shrutagyanam Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522-528] uNAdigaNavivRtiH / palisacerivaH // 522 // palaN rakSaNe / paci secane / ityAbhyAmivaH pratyayo bhavati // palivo goptA || sacivaH sahAyaH // 522 // spRzeH zvaH pAr ca / / 523 / / __spRzat saMsparze / ityasmAt zvaH pratyayo [bhava tyasya ca pAr ityAdezo bhavati || pArzva svAGgaM samIpaM ca | pArtho bhagavAMstIrthakaraH // 523 / / kuDituDyaDeruvaH // 24 // ebhya uvaH pratyayo bhavati // kuDat bAlye ca / kuDuvaM prasRtaM hastamAnaM ca // tuDat toDane | tuDuvamapaneya dravyam || aDa udyame | aDuvaH plvH||524|| nItidhyapyApAdAmAbhyastvaH // 525 // ebhyastvaH pratyayo bhavati / / NIMga prApaNe / netvaM dyAvApRthivyau candrazca / / huMk dAnAdanayoH / hotvaM yajamAnaH samudrazca // iNk gatau / etvaM gamanaparam // dhye cintAyAm | dhyAtvaM brAhmaNaH || pyaD vRddhau / pyAtvaM brAhmaNaH samudro netraM ca // pA pAne / pAtvaM pAtram || DudAMgk dAne | dAtva Ayukto yajvA yajJazca / / mAMka mAne / mAtvaM prameyadravyam // 525 // __ kRjanyodhipAbhya itvaH // 526 / / ebhya itvaH pratyayo bhavati || DukkaMga karaNe | karitvaH karaNazIlaH / / janaici prAdurbhAve / janitvo loko mAtApitarau dyAvApRthivyau ca / janitvaM kulam // edhi vRddhau / edhitvoniH samudraH zailazca / / pAM pAne / petvaM tanabhUmipradezAmRtaM netraM sukhaM mAnaM ca // 526 / / pAdAvamyamibhyaH zaH || 627 // ebhyaH zaH pratyayo bhavati // pAMka rakSaNe / pAzo bandhanam // DudAMgk dAne / dAzaH kaivartaH // TuvamU udgiraNe / vaMzo veNuH // ama gatI / aMzo bhAgaH // 527 // kRvRbhRvanibhyaH kit // 528 // ebhyaH kit zaH pratyayo bhavati // DuiMg karaNe / kRzastanuH // vRgda varaNe / vRzaM zRGgaveraM mUlakaM lazunaM ca / / TuDu,gk poSaNe ca | bhRzamatyartham // vana bhaktau / vaza AyattaH // 528 / / Aho ! Shrutagyanam Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [629-637 korvA / / 629 / / kuMD zabde / ityasmAt zaH pratyayo [ bhavati ] sa ca kivA bhavati // kuzo darbhaH || kozaH sAraM kuDmalaM ca // 529 / / klizaH ke ca // 530 // klizauz vibAdhane / ityasmAt zaH pratyayo [bhava tyasya ca ke ityAdezo bhavati // kezA mUrdhajAH // 530 // urerazak // 531 // ura gatau / ityasmAtsautrAdazak pratyayo bhavati / / uraza RSiH // 531 // kaleSTit / / 532 // kali zabdasaMkhyAnayoH / ityasmATTidazak pratyayo bhavati // kalazaH kumbhaH / kalazI dadhimanthanabhAjanam // 532 // palerAzaH // 533 // pala gatau / ityasmAdAzaH pratyayo bhavati / / palAzo brahmavRkSaH // 533 / / kanerIzcAtaH // 534 // kanai dIyAdau / ityasmAdAzaH pratyayo bhavati IkAravAkArasya bhavati || kInAzaH karSako varNasaMkaraH kadaryazca / tathA / lubdhaH kInAzaH syAtkInAzopyucyate kRtaghnazca / yobhAtyAmaM mAMsaM sa ca kInAzo yamazcaiva // 1 // 534 // kulikanikaNipalivaDibhyaH kizaH // 535 // ebhyaH kidizaH pratyayo bhavati || kula bandhusaMstyAnayoH / kulizaM vacam / kanai dIptyAdau / kaNa zabde / kanizaM kaNizaM ca sasyamaJjarI // pala gatauM / palizaM yatra sthisvA mRgA vyApAdyante // vaDa AgrahaNe sautraH / vaDizaM matsyagrahaNam / / 535 // baleNidA // 536 // bala prANanadhAnyAvarodhayoH / ityasmAkizaH pratyayo [ bhavati ] sa ca NivA bhavati || bAlizo mUrkhaH // balizaM vaDizam / / 536 // tinizetizAdayaH // 537 // tinizAdayaH zabdAH kizapratyayAntA nipAtyante // tanerincAtaH / tinizo vRkSaH // haNastontazca / itizo gotrakRdRSi || AdigrahaNAdanyepi // 537 // Aho 1 Shrutagyanam Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638-545] uNAdigaNavivRtiH / masjyaGkibhyAmuzaH // 538 // AbhyAmuzaH pratyayo bhavati / / Tumasjot zuddhau / nyaGkaddameghAdaya iti gaH / madguzo nakulaH // akuD lakSaNe | aGkazaH sRNiH // 538 / / . ' artINabhyAM pizatazo // 539 // AbhyAM yathAsaMkhyaM piza taza ityetau pratyayau bhavataH / / k gatau / arpizamA mAMsaM bAlavatsAyA dugdhaM ca / / iNk gatau / etazozva RSirvAyuranirarkazca / / 539 // vRkRtRmImAbhyaH SaH / / 540 // ebhyaH SaH pratyayo bhavati / / vRgaTa varaNe / varSoM bhartA / varSa sNvtsrH| varSA RtuH / / kRt vikSepe / karSa unmAnavizeSaH / / tR plavanataraNayoH / tarSaH plavo harSazca / / mIMc hiMsAyAm / meSa urbhrH|| mAMka mAne / mASo dhAnyavizeSo hemaparimANaM ca // 540 // __ yorUca vA // 541 // yuk mizraNe / ityasmAt SaH pratyayo bhava tyUkArazcAntAdezo vA bhavati / / yUSaH peyavizeSaH / yUSA chAyA / yoSA strI || 541 // snupUsUmbarkalUbhyaH kit // 542 // snvAdibhyorka pUrvAJca lunAte: kit SaH pratyayo bhavati || snuk prasnavane / snuSA putravadhUH // pugaz pavane | pUSaHpavanabhANDaM zUrpAdiH / / SUn preraNe | sRSo balam / / mUD bandhane | mUSA loharakSaNabhAjanam / / lUgy chedane / arkapUrvaH / arkalUSaH RssiH|| 542 // zliSeH ze ca // 643 // zliSaMc AliGgane | ityasmAt SaH pratyayo [bhava]tyasya ca ze ityAdezo bhavati / / zeSA nAgarAjaH / / 543 // koraSaH // 544 // kuMDa zabde / ityasmAdaSaH pratyayo bhavati // kavaSaH krodhI zabdakArazca / / 544 // yujalerASaH // 545 // AbhyAmASaH pratyayo bhavati // yuk mizraNe / yavASo durAlabhA // jala ghAtye / jalASaM jalam / / 545 // Aho ! Shrutagyanam Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe ariSaH || 546 // Rk gatau / ityasmANNyantAdiSaH pratyayo bhavati // arpiSamAImAMsam / / 546 / / 96 [546-553 mahyavibhyAM Ti || 547 // AbhyAM vidiSaH pratyayo bhavati || maha pUjAyAm | mahiSaH sairibho rAjA ca | mahiSI rAjapatnI sairibhI ca || ava rakSaNAdau | aviSaH samudro rAjA parvatazca / bhaviSa dyaurbhUmirgaGgA ca || 547 || ruhervRddhizca || 548 / / ruhaM janmani / ityasmATTidiSaH pratyayo [bhavati ] vRddhizvAsya bhavati || rauhiSaM tRNavizeSontarikSaM ca | rauhiSo mRgaH / rauhiSI vAlyA mRgI dUrvA ca // 548 // abhimRbhyAM Nit || 549 // AbhyAmiSaH pratyayo bhavati sa ca Nit [ bhavati ||| ama gatau | AmiSaM bhakSyam || mRz hiMsAyAm | mAriSo hiMsraH || 549 // tavevI || 550 // tava gatau || ityasmAtsautrATTidiSaH pratyayo [ bhavati ] sa ca NivA bhavati // tAviSastaviSazca svargaH // tAviSaM taviSaM ca balaM tejazca // tAviSI taviSI ca vAtyA devakanyA ca // 550 // kaleH kilva ca // 559 // kali zabdasaMkhyAnayoH / ityasmATTidiSaH pratyayo [ bhava] tyasya ca kilva ityAdezo bhavati // kilviSaM pApam / kilviSI vezyA rAtriH pizAcI ca // 551 // namo vyatheH // 552 // naJapUrvAt vyathiS bhayacalanayoH / ityasmAdvidiSaH pratyayo bhavati / / avyaviSaH kSetrajJaH sUryomizca / avyathiSI pRthivI | 552 // kRtRbhyAmISaH || 553 // AbhyAmISaH pratyayo bhavati | kRt vikSepe / karISaH zuSkagomayarajaH || sR pravanataraNayoH / tarISaH samarthaH stambhaH pravazva // 553 // Aho! Shrutagyanam Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 554-560 unnaadignnvivRtiH| ___ RjiyapRbhyaH kim // 554 / / ebhyaH kidoSaH pratyayo bhavati || Rji gatyAdau / jIpaM dhanam | RjISovaskaraH // zRz hiMsAyAm / zirISo vRkSaH / / pRz pAlanapUraNayoH / purISa zakRt / / 554 // amervarAdiH / / 555 // ___ ama gatau / ityasmAdvarAdirISaH pratyayo bhavati || ambarISaM bhrASTraM dhyoma ca / ambarISa AdinRpaH / / 555 / / uSeontazca / / 556 / / / uSU dAhe / ityasmAdISaH pratyayo bhavati NakArazcAnto bhavati / / uSNIzo mukuTaM ziroveSTanaM ca / / 556 // ___ RpUnahihanikalicalicapivapikRpihayibhya upaH / / 557 // ebhya uSaH pratyayo bhavati || Rz gatau / aruSo vraNo haya Adityo varNo roSazca / / praz pAlanapUraNayoH / paruSa: karkazaH / / NahIMc bandhane | nahuSaH pUrvo rAjA / / hanaka hiMsAgatyoH / hanuSaH krodho rAkSasazca // kali zabdasaMkhyAnayoH / kaluSamaprasannaM pApaM ca || cala kampane / caluze vAyuH / / capa sAntvane | capuSaH zakuniH // DuvapI bIjasaMtAne | vapuze varNaH // kRpauD sAmarthye / kalpuSaH kriyAnuguNaH // haya klAntau ca / hayudhauSadhiH // 557 // vidipRbhyAM kit / / 558 / / AbhyAM kiduSaH pratyayo bhavati / / vidak jJAne | viduSo vidvAn // paz pAlanapUraNayoH / puruSaH pumAnAtmA ca / / 558 // apuSadhanuSAdayaH / / 559 // apuSAdayaH zabdA upapratyayAntA nipAtyante || AmoteIsvazca / apuSogniH sarogazca / / dadhAterdhan ca / dhanuSaH zailaH / / Adiyaha gAn lasuSAdayopi / / 559 / / khaliphalivRpakRjalambimaJjipIyihanyaGgiGgi gaNDyartibhya USaH / / 560 // ebhya USaH pratyayo bhavati / / khala saMcaye ca | khaluSo mleccha jAtiH / / phala niSpattau / phalUSo vIrut / / vRgTa varaNe | varUSo bhAjanam // pRz paalnpuurnnyoH| parUSo vRkSavizeSaH // kRt vikSepe | karUpA janapadaH // jRSc jarasi | jarUSa AdityaH / / labuD avalaMsane ca / lambuSo nIrakadambo niculazca / maciH pIyizca 13 Aho ! Shrutagyanam Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe 98 [561-565 sautrau || maJjUSA kASThakoSThaH || pIyUSaM pratyayaprasavakSIravikArIbhUtaM ghRtaM ca // hak hiMsAgatyoH / hanUSo rAkSataH || agu gatau / aGguSaH zakuni jAtirhastI bANo gazca || magu gatau | maJjUSoM jalacarazakuniH || gaDu vadanaikadeze | gaNDUSo dratrakabalaH // Rk gatau / aruSo raviH || 560 // koradUSATarUSakArUSa zailUSaviSAdayaH || 561 // eta USapratyayAntA nipAtyante || kureradontazva | koradUSaH kodravaH || ATerarontazva | ATarUSo vAsA | aTanaM rUpatItyaTarUSa iti tu pRSodarAdiH // kR vRddhizva | kArUSA janapadaH || zalerai cAtaH / zailUSo naTaH || pijuN hiMsAdI ! piJjUSaH karNazaSkulyAbhogaH || AdizabdAt pratyUSAbhyUSAdayo bhavanti // 561 // kalermaSaH || 562 // kaliM zabdasaMkhyAnayoH / ityasmAnmaSaH pratyayo bhavati || kalmaSaM pApam || 562 / / kulezca mASak // 563 // 1 kula bandhusaMstyAnayoH / ityasmAtkalezva kinmASaH pratyayo bhavati || kulmAbordhasvinnaM mASAdi || kalmASaH zabalaH / / 563 / / mAvAdyamikamihani mAnikaSyazipacimuciyajivRtRbhyaH saH || 564 || ebhyaH saH pratyayo bhavati || mAM mAne / mAsaviMzadrAtraH || vAMk gatigandhanayoH / vAsA | ATarUSaH vada vyaktAyAM vAci / vatsastarNaka RSiH priyasya ca putrasyAkhyAnam || ama gatau | aMso bhujazikharam || kamUD kAntau / kaMso lohajAtirviSNorarAtirhiraNyamAnaM ca || hanek hiMsAgatyoH / haMsaH zvetacchadaH // mAni pUjAyAm / mAMsaM tRtIyo dhAtuH / kaSa hiMsAyAm | kakSastRNagahanAraNyaM zarIrAvayavazva || azauTi vyAptau / akSAH prAsakAH / akSANIndriyANi rathacakrANi ca || DupacaS pAke | pakSeordhamAmro varga : zakunyavayavaH sahAyaH sAdhyaM ca || muluMtImo kSaNe | mokSo muktiH || yajIM devapUjAdau / yakSo guhyakaH || vRgz varaNe | varso dezaH samudrazva || tU lavanataraNayoH / tasa vItaMsaH sUrya || varsatarsayorbAhulakAna Satvam // 564 // vyavAbhyAM tanerIca veH // 565 / / vibhava ityetAbhyAM parAttanoteH saH pratyayoM [ bhavati ] verIkArazcAntAdezo bhavati // vItaMsaH zakunyavarodhaH || avataMsaH karNapUraH // 565 / / Aho ! Shrutagyanam Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 561-55 unnaadignnvivRtiH| plaSeH papa ca / / 666 / / pluSU dAhe / ityasmAtsaH pratyayo bhava tyasya ca plaS ityAde jho bhavati / / pUrvI nakSatra vRkSazca / / 566 / / RjiriSikuSikRtivazyundibhyaH kit / / 567 // - ebhyaH kitsaH pratyayo bhavati / / kaji gatyAdau ! asaM nakSatram | kakSocchamallaH / riSa hiMsAyAm ! rikSA yUkANDam / latve / likSA saiva || kuSaz niSkarSe / kulo garbhaH / kukSaM gataH // kRtet chedane | kRtso gotrakRdodanaM vaktraM duHkhajAtaM ca / / ovazcaut chedane / vRkSaH pAdapaH // undaip kledane / utsaH samudra AkAza jala jalAzayazca / utsaM srotaH / / zRz hiMsAyAm / zIrSa ziraH // 567 // gudhigadhesta ca / / 568 / / ___Abhyo kitsaH pratyayo bhavati takArazcAntAdezo bhavati / / gudhac pariveSTane / gutso roSastRNajAvizva / / gRdhUc abhikADAyAm | gRtso vipraH zvA gRdhobhilASazva !! takAravidhAnamAdicaturthatvabAdhanArtham / / 668 // tayANapanyalyaviradhinabhinamyamicamitamicaTyatipaterasaH // 569 / / ebhyosaH pratyayo bhavati || tapaM saMtApe / tapasa AdityaH pazudharmo dharmazca / / aNa zande / aNasaH zakuniH || pani stutau / panasaH phalavRkSaH // alI bhUSaNAdau / alaso nirutsAhaH / / ava rakSaNAdau / avaso bhAnU rAjA ca / avasaM cApa pAtheyaM ca / / radhIca hiMsAsaMrAddhayoH / radha iTi tu parokSAyAmeveti nAgame / randhaso. zkajAtiH / / bhac hiMsAyAm / labhasa RturAkAzaH samudrazca || Nama prahatve / namaso vetraH praNAmazca / / ama gatau / amasaH kAla AhAraH saMsAro rogazca // camU adane ! camasaH somapAtraM mantrapUtaM piSTaM ca / camasI mudgAdibhittakRtA / / tamUc kAGgAyAm / tamasondhakAraH / tamasA nAma nadI // caTaN bhede / caTasadharmapuTaH / / gata sAtasyagamane / ataso vAyurAtmA vanaspati jAtizca / atasyoSadhiH / / patu gatau / patasaH pataMgaH / / 569 / / - savayibhyAM Nit / / 670 / / AbhyAM NidasaH pratyayo bhavati || gatau / sArasa: pakSivizeSaH || vayi gatau / vAyasaH kAkaH / / 570 / / vahiyubhyAM vA / / 571 // AbhyAmasaH pratyayo [bhavati ] sa ca zikSA bhavati / / vahIM prApaNe ! vAhaso Aho! Shrutagyanam Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [572-578 najAJzakaTamajagarI bahanajIvana || bahasonAJzakaTaM ca || yuk mizraNe | yAvasaM bhaktaM tRNaM mitraM ca || yavasamazvAdidhAsonaM ca || 571 / / 100 divAdirabhilabhyuribhyaH kit || 572 || 2 divAdibhyo ramilabhyuribhya disaH pratyayo bhavati || dIvyateH / divasau vAsaraH || vrIDyaterlale / vrIlaso lajjAvAn // nRtyateH / nRtaso nartakaH || kSipyateH | kSiso yoddhA || sIvyateH | siMvasaH zloko vastraM ca || zrIvyateH / visa gatimAn // iSyateH / iSasa iSvAcAryaH || rabhi rAmasye / rabhasaH saMrambha uddharSo - gambhIrazca || DulabhiMSu prAptau / labhaso yA cakaH prAptizva || uriH sautraH / urasa RSiH // 572 / / phanasatAmarasAdayaH || 573 || phanasAdayaH zabdA asapratyayAntA nipAtyante || phaNa gatau / nazca | phanasaH panasaH || tameraronto vRddhizva | tAmarasaM padmam || AdizabdAt kIkasabukasAdayo bhavanti || 573 / / yubalibhyAmAsaH // 574 // AbhyAmAsaH pratyayo bhavati || yuk mizraNe | yavAso durAlabhA || bala prANanadhAnyAvarodhayoH / balAsaH zleSmA || 574 || kileH kit || 675 // kilat zvaityakrIDanayoH / ityasmAtkidAsaH pratyayo bhavati // kilAsaM sidhmam / kilAsI pAkakarparam || 675 / talikasibhyAmIsaN // 576 // AbhyAmIsaN pratyayo bhavati || talaN pratiSThAyAm | tAlIsaM gandhadravyam // kasa gatau / kAsIsaM dhAtujamauSadham || 576 || serDit || 677 / / biMgT bandhane / ityasmADidIsaN pratyayo bhavati // sIsaM lohajAtiH ||577 // perusaH || 578 // trapauSi lajjAyAm / ityasmAdusaH pratyayo bhavati // trapu karkaTikA | I vidhAnasAmarthyabalAt SatvAbhAvaH || 578 | Aho! Shrutagyanam Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 579-589] uNAdigaNavivRtiH / pATavIbhyAM siDisau // 579 // AbhyAM yathAsaMkhyaM diso Didisazca pratyayau bhavataH || paTa gatau / paDDisa AyudhavizeSaH // vak prajananAdau / visaM mRNAlam // 579 // tasaH || 580 || paTivIbhyAM tasaH pratyayo bhavati || paTTasastrizUlam || vetaso vAnIraH ||580|| iNaH // 581 // etestasaH pratyayo bhavati || etasodhvaryuH || 581 // pIDo nasak || 682 // pIMDc pAne / ityasmAtkinnasaH pratyayo bhavati || pInasaH zleSmA || 582 // kukurabhyAM pAsaH || 583 // AbhyAM pAsaH pratyayo bhavati || DukuMg karaNe | karpAsaH picuprakRtirvIrucca || kurat zabde / kUrpAsaH kaJcukaH || 583 / / kalikulibhyAM mAsa || 584 || AbhyAM kinmAsaH pratyayo bhavati // kali zabdasaMkhyAnayoH / kalmAsaM zabalam || kula bandhusaMstyAnayoH | kulmAsamardhasvinaM mASAdi || 584 // alerambusaH || 585 // alI bhUSaNAdau / ityasmAdambusaH pratyayo bhavati || alambuso yAtudhAnaH | alambusA nAmauSadhiH // 585 // 101 lUgo haH || 586 // lunAterheH pratyayo bhavati || lohaM suvarNAdi || 586 // kito ge ca / / 587 // kita nivAse | ityasmAt haH pratyayo [bhava ] tyasya ca ge ityAdezo bhavati || gehaM gRham || 587 | hiMseH sim ca // 588 // hisup hiMsAyAm / ityasmAt haH pratyayo [ bhava ]tyasya ca simityAdezo bhavati // siMho mRgarAjaH // 588 // kaTipaTimaTilaTilalipalikalyaniragila gerahaH || 589 / / ebhyohaH pratyayo bhavati || kRt vikSepe / karaho dhAnyAvapanam // pRz pAlanapUra Aho! Shrutagyanam Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 hemacandravyAkaraNe [590-597 NayoH | parahaH zaMkaraH || kaTe varSAvaraNayoH | kaTahaH parjanyaH karNavazca kAlAyasabhAjanam || paTa gatau | paTahI vAdyavizeSaH || maTa sAde sautraH / maTaho hrasvaH || laTa bAlye / laTati bilasati | laTaho vilAsavAn || laliN IpsAyAm | lalaho lIlAvAn || pala gatau | palaha AvApaH || kali zabdasaMkhyAnayoH / kalaho yuddham || anak prANane | anaho nIrogaH || raMge zaGkAyAm / ragaho naTaH || lage saGge / lagaho mandaH || 589 // puleH kit || 590 // pula mahattva | ityasmAtkidahaH pratyayo bhavati || pulahaH prajApatiH ||590 // vRkaTizamibhya AhaH || 591 // ebhya AhaH pratyayo bhavati || vRgT varaNe | varAhaH sUkaraH || kaTe varSA - varaNayoH | kaTAhaH karNavatkAlAyasabhAjanam // zamUc upazame / zamAha - zramaH || 591 // vileH kit || 592 // vilat varaNe | ityasmAtkidAhaH pratyayo bhavati || vilAho rahaH || 592 || nira iNa Uhaz || 593 // nirrpUrvAt iNk gatauM | ityasmAt zidUhaH pratyayo bhavati || niryUhaH sIdhAdikASTha nirgamaH || 593 // dastyUhaH || 594 // dadAtyUhaH pratyayo bhavati || dAtyUhaH pakSivizeSaH / / 594 / / anekaH || 595 // anak prANane | ityasmAdo kahaH pratyayo bhavati || anokaho vRkSaH || 595|| varakSaH || 596 // vala saMvaraNe ityasmAdakSaH pratyayo bhavati || valakSa: zuklaH / / 596 / / lAkSAdrAkSAmikSAdayaH // 597 // lAkSAdayaH zabdA akSapratyayAntA nipAtyante || laserA ca / lAkSA jatu // rasairdrA ca | drAkSA mRddIkA || bhaGpUrvIt mRderantyasvarAderluk pratyayAderitvaM ca | AmikSA havirvizeSaH || AdigrahaNAt cupa mandAyAM gatau / ityasya / cokSo grAmarAgaH zuddhaM ca // evaM pIyUkSAdayopi / / 597 / / Aho ! Shrutagyanam Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598-605] unnaadignnvivRtiH| samignikaSibhyAmAH / / 598 // sampUrvAt iNk gatau | ityasmAt nipUrvAt kaSa hiMsAyAm / ityasmAca AH pratyayo bhavati || samayA parvatam // nikaSA parvatam / / samIpAsUyAvAcinAvetau / / 598 // divipurivRSimRSibhyaH kit / / 599 // ebhyaH kidAH pratyayo bhavati // divUca krIDAjayecchApaNidyutistutigati. Su / divAhaH // purat agragamane | purA bhUtakAlavAcI / / vRSU secane / vRSA prabalamityarthaH // mRSIca titikSAyAm / mRSAbhUtamityarthaH / / 599 // veH sAhAbhyAm || 600 // vipUrvAbhyAM pAMca antakarmaNi | ohAMka tyAge / ityetAbhyAmAH pratyayo bhavati / / visA candramA buddhizca / tAlavyAntoyamityeke || vihA vihagaH svargazca / / 600 / / vRmithidizibhyasthayaTyAzcAntAH // 601 // ebhyaH kidAH pratyayo bhavati yathAsaMkhyaM thakArayakAraTayakArAzcAntA bhavanti / / vRgTa varaNe / vRthAnarthakam / / mithag medhAhiMsayoH / mithyA mRSA niSkalaM ca // dizIt atisarjane / diSTayA prItivacanam // 601 / / mucisvaderdha ca / / 602 / / AbhyAM kidAH pratyayo [ bhavati ] dhakArazcAntasya bhavati || mucaMtI mokSaNe / mudhAnimittam / / Svadi AsvAdane / svadhA pitR baliH // 602 // sobaeNga Aha ca / / 603 // supUrvAt brUterAH pratyayo [ bhava ]tyAha iti cAsyAdezo bhavati // svAhA devatAtarpaNam / / 603 || sanikSamiduSeH / / 604 // ebhyo dhAtubhya AH pratyayo bhavati // SaNUyI dAne / sanA nityam / / kSamauSi sahane / kSamA bhUH kSAntizca / / duSaMc vaikRtye / doSA raatriH|| 604 / / Dit // 605 // dhAtorbahulamAH pratyayo bhavati sa ca Didbhavati / / maniMca jJAne | mA niSedhe / SoMc antakarmaNi | sAvasAnam / / anak prANane / A smaraNAdau / / prIDaca prItI / prA smayane / hanaMka hiMsAgatyoH / hA viSAde // vana bhaktau / vA vikle| Aho! Shrutagyanam Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10Y= hemacandravyAkaraNe [606-607 rAMk dAne | rA dIptiH || bhAMk dIptau / bhA / sahapUrvaH / sabhA pariSat // nA nIti sahasya saH / / 605 / / svarebhya iH || 606 // svarAntebhyo dhAtubhya iH pratyayo bhavati || jiM abhibhave | yajI rAjA || hiMdU gativRddhayoH | hAyaH kAmaH || ruk zabde | raviH sUryaH || kuMk zabde | kaviH kAvyakartA || TuMgk stutau / stavirudvAtA || lUgz chedane | latrirdAtram || pUgy pavane | pavirvAyurvacaM pavitraM ca || bhU sattAyAm / bhaviH sattA candro vidhizva || Rk gatau / ariH zatruH || haMg haraNe | haririndro viSNuzcandanaM markaTAdizva | harayaH zakrAzvAH || TuDubhRgk poSaNe ca | bharirvasudhA || sR gatau / sarirmeghaH || pRz pAlanapUraNayoH / parirbhUmiH || tRR plavanataraNayoH / tarirnaiH || dRz vidAraNe | darirmahAbhidA || mRz hiMsAyAm | vyantaH | mArirazivam || vRgz varaNe / varirviSNuH / NyantAt | vArirhastibandhanam | vAri jalam || 606 // padipa ThipacisthalihalikalibalibaliballipallikaTivaTivaTivadhi gAbhyarcivandinandyavivazivAzikA zichirditantrimantrikhaNDimANDa - caNDiyatyaJjimasyasivanidhvanisanigamitamigranthizranthi janimaNyAdibhyaH || 607 // ebhya iH pratyayo bhavati || padiM gatau / padI rAzirmokSamArgazva | paTha vyaktAyAM vAci / patirvidvAn // DupacaS pAke | pacirabhiH || la sthAne | sthalirdAnazAlA || hala vilekhane | halirhalaH || kali zabdasaMkhyAnayoH / kaliH kalaho yugaM ca || bala prANanadhAnyAvarodhayoH | balirdevatopahAro dAnavaca || vAle balli saMvaraNe / valistvaktaraMgaH / vallirhiraNyazalAkA latA ca // pala gatau / pallirmunInAmAzramo vyAdhasaMstyAya ca || kaTe varSAvaraNayoH / kaTiH svAGgam / / caTaN bhede | caTirvarNaH || vaTa veSTane | vaTigulikA tantuH zUnA ca nAbhirvarNazca // vadhi bandhane / vadhiH kriyAzabdaH || gAdhRD pratiSThAlipsAgrantheSu / gAdhirvizvAmitrapitA || arca pUjAyAm | arciramizikhA || vahuD stutyabhivAdanayoH | vandigrahaNiH || Tunadu samRddhau / nandirIzvaraH pratIhAro bherizva || ava rakSaNAdau | avirUrNAyuH || vazak kAntau / vazirvazitA || vAzic zabde | vAziH kAntI razmimAyurabhiH zabdaH prajananaprAptA catuSpAjjaladazva || kAzRD dIptau | kAzayo janapadaH || urdaN vamane | chardirvamanam || tantriN kuTumbadhAraNe / tantrirvINA sUtram // Aho ! Shrutagyanam Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608-609] unnaadignnvivRttiH| mantriNa guptabhASaNe / mantriH sacivaH // khaDupa bhede / khaNDiH prahAram / / maDu bhUSAyAm / maNDirmudbhAjanapidhAnam || caDuD kope / caNDirbhAminI // yataiD prayatne / yatibhikSuH // aaup vyaktimrakSaNagatiSu / aJjiH sajjaH peSaNI pejo gatizca / samaJiH zinaH / / masaic pariNAme / masiH zastrI // asUca kSepaNe / asiH khgH|| vanUyI yAcane / vaniH sAdhuryAcyA zakuniranizca || dhvana zabde / dhvanirnAdaH // Sana bhaktau / saniH saMbhaktA panthA dAnaM mleccho nadItaTaM ca || gamuM gatau / gamirAcAryaH // tamUca kADAyAm / tamiralasaH / / granthaz saMdarbha / zranthaz mocanapratiharSaNayoH / granthiH zranthizca parvasaMdhyAdi // janaici prAdurbhAve / janirvadhUH kulAGganA bhaginI prAdurbhAvazca // maNa zabde / maNI ratnam // AdigrahaNAt vahIM prApaNe | vahirazvaH // khAdR bhakSaNe | khAdiH zvA / / dadhi dhAraNe / dadhi kSIravikAraH // khala saMcaye ca | khaliH piNyAkaH / / zaci vyaktAyAM vAci / zacIndrANI / itotyarthAditi gaurAditvAhA DIH / / ityAdayopi bhavanti / / 607 // kilipilipiziciTitruTizuNThituNDikuNDibhaNDihuNDihiNDipiNDi cullibudhimithiruhidivikIrtyAdibhyaH // 608|| ebhya i. pratyayo bhavati // kilat shvaitykriiddnyoH| keliH krIDA // pilaN kSepe / peliH kSudrapelA || pizat avayave / peziausakhaNDam || ciTa preSye / ceTirdArikA preSyA ca // truTat chedane / NyantaH | troTizcaJcuH // zuTu zoSaNe / zuThivizvabheSajam // tuDuDa toDane | tuNDirAsyaM pravRddhA ca nAbhiH / / kuDuD dAhe / kuNDirjalabhAjanam // bhaDuD paribhASaNe / bhaNDiH zakaTam // huDuD saMghAte / huNDiH piNDita odanaH // hiDuD gatau ca / hiNDI rAtrau rakSAcAraH // piDuD saMghAte / piNDiniSpIDitasnehapiNDaH // culla hAvakaraNe / cullI randhanasthAnam // budhiMca jJAne / bodhiH samyagjJAnam / / mithag medhAhiMsayoH / methiH khalamadhyasthUNA || ruhaM janmani / rohiH sasthaM janma ca // divUca krIDAdau / devibhuumiH|| kRtaNa saMzabdane / NijantaH / kiirtiryshH|| AdigrahaNAdanyepi / / 608 // nAmyupAntyakRgRpapUDbhyaH kit / / 609 // nAmyupAntyebhyaH krAdibhyazca kidiH pratyayo bhavati // likhat akSaravinyAse | likhiH zilpam // zuca zoke / zuciH pUto vidvAndharma ASADhazva // ruci abhiprItyAM ca / rucirdIptirabhilASazca // bhujaMpa pAlanAbhyavahArayoH / bhujiramI 14 Aho! Shrutagyanam Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 hemacandravyAkaraNe [610-613 / rAjA kuTilaM ca // kuNat zabdopakaraNayoH / kuNivikalo hasto hastavikalazca / / sRjat visarge / mRjiH panthAH // dyuti dIptau / yutirdAptiH // Rta ghRNAgatispadheSu / RtiryatiH // chidraMpI dvaidhIkaraNe | chidirachettA parazuzca / / mudi harSe / mudirbAlaH // bhidaMpI vidAraNe / bhidirvajaM sUcako bhettA ca // UchadapI dIpnidevanayoH / phudI rathakAraH // lipIt upadehe / lipirakSarajAtiH / / tura tvaraNe sautraH / turistantuvAyopakaraNam || dulaN utkSepe | duliH kacchapaH / / tviSIM dIptau / viSirdIptistviSimAtrAjavarcasvI ca // kRSIt vilekhane / kRSiH karSaNaM karSaNamUmizca // RSait matau / RSimunirvedazca / kuSaz niSkarSe / kuSiH zuSiram / / zuSac zoSaNe | zuSizchidraM zoSaNaM ca // hRSU alIke / haSiralIkavAdI dIptistu. Tizca / / SNuhIca udgiraNe | snuhirvakSaH // kRt vikSepe / kiriH zUkaro mUSiko gandharvo gartazca / / gRt nigaraNe / girirnagaH kandukazca / / zRz hiMsAyAm / zirirhisraH zokaH khar3aH pASANaca || pRz pAlanapUraNayoH / purinagaraM rAjA pUrayitA ca // pUD pakne | puvirvAtaH // 609 // vidivRtervA / / 610 // AbhyAmiH pratyayo bhavati sa ca kihA bhavati / / vidak jJAne / vidiH zilpI / vedirijyAdisthAnam / / vRtUD vartane / vRtiH kaNTakazAkhAvaraNam / nirvRtiH sukham / vartivyaM dIpA ca // 610 // tRbhramyadyApidambhibhyastittirabhRmAdhApadebhAzca // 611 // ebhyaH kidiH pratyayo [bhava ]tyeSAM ca yathAsaMkhyaM tittira bhRma adha apa debha ityAdezA bhavanti // tR plavanataraNayoH / tittiriH zakunijAtiH pravaktA ca vedazAkhAyAH / / bhramU calane / bhUmirvAyurhastI jalaM ca | bAhulakAGgramAdezAbhAve / bhramirdhamaH // adaM psAMka bhakSaNe / adhyuparibhAve / adhyAgacchati / / AphUTa vyAptau / api samuccayAdau | pakSopi nyagrodhopi || dambhUTa dambhe | debhiH zarAsanam // 611 // manarudetI cAsya vA / / 612 // manic jJAne / ityasmAdiH pratyayo [bhava ] tyakArasya ca ukAra-ekArI vA bhavataH // munirjJAnavAn // meniH saMkalpaH // manirdhUmavartiH // 612 // . kramitamistambharica namestu vA // 613 // ebhyaH kidiH pratyayo [bhava tyakArasya ca ikAro bhavati namaH punarakArasya Aho 1 Shrutagyanam Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 614-618] unnaadignnvikRtiH| vikalpena ikAraH / / mU pAdavikSepe | krimiH kSudra jantuH // tamUc kADAyAm / timirmahAmatsyaH / / stambhiH sautraH / stibhiH ketakAdisUcI hRdayaM samudrazca // NamaM pravatve | nimI rAjA / niivadyAdharANAmAdyastIrthakarazca / / 613 / / ___ ambhikuNThikampyahibhyo naluka ca / / 614 / / ___ ebhya i. pratyayo [ bhavati ] nakArasya ca lugbhavati // abhuD zabde / abhyAbhimukhyevyayam | abhyagni zalabhAH patanti // kuTu Alasye ca / kuThirvakSaH pApaM vRSalo deho gehaM kuThArazca / / kapuD calane / kapiranirdhAnarazca / / ahuD gatau / ahiH sarpo vRtro vazca / / 614 / / ubheItrau ca // 619 // ___ ubhat pUraNe / ityasmAdiH pratyayo bhavatyasya ca trAvityAdezau bhavataH // ho dvitIyo dvimuni vyAkaraNasya // trayastRtIyastrimuni vyAkaraNasya // 615 // nIvIpahabhyo Dit // 616 / / ebhyo DidiH pratyayo bhavati ||nniiNg prApaNe | nivasati // vIM prajananAdau / vistantuvAyaH pakSyupasargazca / / yathA vibhavati // haMga haraNe / prpuurvH| pahiH kUpa udapAnaM ca // 616 // vo riceH svarAnontazca // 617 // vAvupasarge sati righupI virecane / ityasmAdiH pratyayo bhavati svarAtparo nontazca bhavati / / viriJcirbrahmA // 617 / / . kamivamijamighasizaliphalitalitaDivajivajivajirAjipaNivaNivadisadihadihanisahivahitapivapibhaTikaJcisaMpatibhyo _ Nit // 618 // ebhyo NidiH pratyayo bhavati || kamUD kAntau / kAmirvasukaH kAmI ca / / TuvamU udgiraNe / vAmiH strI // jamU adane / jAmirbhaginI taNaM janapadazcaikaH / / ghasaM adane / ghAsiH saMgrAmo garnAgnirbahubhuk ca || zala gatau / shaalihiraajH|| phala niSpattau / phAlidalam / / talaN pratiSThAyAm / tAlivRkSajAtiH / / taDaNa AghAte / tADiH sa eva / / vaja vraja dhvaja mato / vAjirazvaH puDAvasAnaM ca / / vAjiH paddhatiH piTakajAtizca // dhvAjiH patAkAzvazca / / rAjag dIptau / rAjiH pabjirlekhA ca // paNi vyavahArastutyoH / pANiH karaH // vaNa zabde | vANirvAk / Aho! Shrutagyanam Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 hemacandravyAkaraNe [619-621 DyAm / vANI // vada vyaktAyAM vAci / vAdirvAgmI vINA ca / / Sa, vizaraNagatyavasAdaneSu / sAdirazvArohaH sArathizca // hAda purIpotsarge / hAdirtRtA / / hanaM hiMsAgatyoH / ghAtiH praharaNam | kecittu hAnirarthanAza ucchittizcetyudAha. ranti / tatra bAhulakAt Niti ghAditi ghAnna bhavati / bAhulakAdeva Nittvavikalpe / hanirAyudham / Sahi marSaNe | sAhiH zailaH // vahIM prApaNe / vAhiranaDvAn / / tapaM saMtApe / tApirdAnavaH // DuvapI bIjasaMtAne / vApiH puSkariNI // bhaTa bhRtau / bhATiH suratamUlyam // kacuD dIptau | kAJcirmekhalA purI ca | NitkaraNAdanupAntyasyApi vRddhiH // patu gatau / sampUrvAt / saMpAtiH pakSirAjaH // 618 // kRzRkuTigrahikhanyaNikaSyalipalicarivasigaNDibhyo vA // 619 // ebhya i. pratyayo [ bhavati ] sa ca NivA bhavati // DukaMga karaNe | kAriH zilpI | karihastI viSNuzca || zRz hiMsAyAm / zAri topakaraNaM hastiparyANaM zArikA ca / zarirhisA zUlazca // kuTat kauTilye / koTirazriraprabhAgoSTamaM cAGkasthAnam / kuTigRhaM zarIrAGgaM ca / / grahIz upAdAne | pAhiH patiH / pahirveNuH / / khanaga avadAraNe / khAniH khanizca nidhirAkarastaDAgaM ca || aNa zabde / ANiraNizca dvArakIlikA || kaSa hiMsAyAm / kASiH karSakaH / kaSinikaSopalaH kASTha - mazvakarNaH khanitraM ca // alI bhUSaNAdau / AliH patiH sakhI ca | alirbhmrH|| pala gatau / pAlirjalasetuH karNaparyantazca | paliH saMstyAyaH // cara bhakSaNe ca / cAriH pazUnAM bhakSyam / cariH prAkArazikharaM viSayo vAyuH pazuH kezorNA ca / / vasaM nivAse | vAsistakSopakaraNam / vasiH zayyAmirgRhaM rAtrizca | gaDu vadanaikadeze / gaNDiNDikA / NittvapakSenupAntyasyApi vRddhau / gANDirdhanuSparva // 619 // pAdAccAtyajibhyAm / / 620 // / pAdazabdapUrvAbhyAM kevalAbhyAM cAtyajibhyAM NidiH pratyayo bhavati / / ata sAtatyagamaneH | aja kSepaNe ca / pAdAbhyAmatatIti / ajatIti vA / padAtiH / padAjiH / padaH pAdasyAjyAtigopahata iti padabhAvaH / ubhAvapi pattivAcinau / / AtiH pakSI | supUrvAt / svAtirvAyavyanakSatram // AjiH saMgrAmaH spardhAvadhizca || // 620 // naherbha ca // 621 // . .." NahIMc bandhane | ityasmANidiH pratyayo bhavati bhakArazcAntAdezo bhavati // nAbhirantyakulakarazvakamadhyaM zarIrAvayavazca // 621 // Aho 1 Shrutagyanam Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 622-631] unnaadignnvivRtiH| azI razcAdiH // 622 // azauTi vyAptI / ityasmANidiH pratyayo [ bhavati ] rephazca dhAtorAdirbhaSati || rAziH samUho nakSatrapAdanavakarUpazca meSAdiH // 622 // kAyaH kirica vA / / 623 // maiM zabde | ityasmAtkiH pratyayo bhavati ikArazcAntAdezo vA bhavani || kikiH pakSI vidvAMzca / / kAkiH svaradoSaH / / 623 // vadhairakiH / / 624 / / vardhaN chednpuurnnyoH| ityasmAdakiH pratyayo bhavati / / vrdhkistkssaa||624|| sanerDakhiH // 625 / / SayI dAne | ityasmADidakhiH pratyayo bhavati // sakhA mitram | sakhAyau / sakhAyaH // 625 // koDikhiH // 626 // kuMk zabde / ityasmADidikhiH pratyayo bhavati || kikhiomsikaa||626|| ___ mRzcikaNyaNidadhyavibhya IciH // 627 // ebhya IciH pratyayo bhavati / / mRt prANatyAge / marIcirmunimayUkhazca / / dozva gativRddhayoH / zvayItrizcandraH zvayathuzca // kaNa aNa zabde / kaNIciH prANI latA cakSuH zakaTaM zazca // aNIcirveNuH zAkaTikazca // dadhi dhAraNe / dadhIcI rAjarSiH // ava rakSaNAdau / avIcirnarakavizeSaH // 627 // vego Dit // 628 // veMg tantusaMtAne | ityasmAjidIciH pratyayo bhavati || vIcirUmiH // 628|| vaNeNit / / 629 // vaNa zabde / ityasmANNidIciH pratyayo bhavati || pANIcizyA vyAdhizva // 629 // ___ kRSizakibhyAmaTiH // 630 // AbhyAmaTiH pratyayo bhavati // kRpauD sAmarthe / karpaTiH niHsvaH ||shkNtt zaktau / zakaTiH zakaTam / / 630 // . zreDiH // 631 // zrig sevAyAm / ityasmADiH pratyayo bhavati / / zreDirgaNitavyavahAraH / / 631 // Aho! Shrutagyanam Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 hemacandravyAkaraNe [632-637 cameruzcAtaH // 632 // camU adane / ityasmAddhiH pratyayo bhavatyakArasya ukArI bhavati / / cuNDhiH kSudravApI // 632 / / muSeruNa cAntaH // 633 // muSaz steye / ityasmADiH pratyayo [ bhava ]tyuN cAnto bhavati / / muSuNDiH praharaNam / uNo na guNo vidhAnasAmarthyAt / / 633 // / kAvAvIkrIzrizrukSujvaritUritharipUribhyo NiH // 634 // ebhyo NiH pratyayo bhavati / / maiM zabde | kArNilakSyAnanusarpaNam // veMg tantusaMtAne / vANipa'tiH / vIMk prajananAdau / veNiH kavarI // DukkrIMgz dravyavinimaye / kreNiH krayavizeSaH // zrig sevAyAm / zreNiH paGibalavizeSazca / zreNayoSTAdaza gaNavizeSAH / nipUrvAt / nizreNiH saMkramaH // zrRMT avaNe | zroNijaghanam // TukSuka zabde / kSoNiH pRthivI / jvara roge| jUNirvaro vAyurAdityomiH zarIraM brahmA purANazca / / tUraici tvarAyAm | pUrNistvarA manaH zIghrazca / / raici dAhe | cUrNivRttiH // pUraici ApyAyane / pUrNiH pUraH // 634 // RtghRsRkuvRSibhyaH kit // 635 // RkArAntebhyo ityAdibhyazca kiNNiH pratyayo bhavati || zRz hiMsAyAm | zIrNI rogovayavazca / / stRgz AcchAdane / stINiH saMstaraH / / dhU secane / ghRNI razmiAlA nidAghazca // tUM gatau / sUNirAdityo vajramaniloGkazognizca / / kuMka zabde / kuNirvikalo hasto hastavikalazca // vRSU secane / vRSNivasno meSo yaduvizeSazca / parSaterapIcchantyeke / pRSNI razmiH / / 635 // pRSihRSibhyAM vRddhizca / / 636 / / AbhyAM NiH pratyayo [ bhava ]tyanayozca vRddhirbhavati // pRSU secane / pANiH pAdapazcAdbhAgaH pRSThapradezaca / / haSac tuSTau / hArhiraNam || 636 // hUrNidhUrNibhUrNiAdayaH // 637 // ete NipratyayAntA nipAtyante // haMg haraNe / dhRg dhAraNe / bhU sattAyAm / dhuM secane / UtvaM rathAnto nipAtyate / / hUrNi kulyA // dhUrNidhRtiH / / bhUrNidhetanaM bhUmiH kAlaca // pUNirbhamaH // AdigrahaNAdanyepi // 637 // Aho 1 Shrutagyanam Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638-644] unnaadignnvivRtiH| RhasamRdhRbhRkRtRAheraNiH // 638 // ebhyoNiH pratyayo bhavati // k gatau | araNiramimathanakASTham // haMg haraNe | haraNiH kulyA mRtyuzca / / saM gatau / saraNirISadgatiH panthA AdityaH sirAsaMghAtazca // muMt prANatyAge / maraNI rAtriH || dhuMga dhAraNe / dharaNiH kSitiH // TuDubhaMgak poSaNe ca / bharaNinakSatram || DukaMga karaNe / karaNiH sAdRzyam // tR plvntrnnyoH| taraNiH saMkrama Adityo yavAgUH patitagorUpotthApanI ca yssttiH| vai duHkhArthe / duHkhena tIryata iti vaitaraNI nadI / / grahIza upAdAne / grahaNijeTharAgnistadAdhAro vyAdhirmedraM mRtyuzca / / 638 // kaGkericAsya vA // 639 // kakuD gatau / ityasmAdaNiH pratyayo [bhavati ] dhAtorakArasya ca ikArI vA bhavati // kaGkaNiH kaGkaNam // kiGkaNirghaNTA // 639 / / kaNit // 640 // kaki laulye / ityasmANidaNiH pratyayo bhavati // kAkaNirmAnavizeSaH // 640 // kRSezca cAdeH // 641 // kRSIt vilekhane / ityasmAdaNiH pratyayo bhava tyAdezca cakAro bhavati / / carSaNizvamUranirbuddhirvyavasAyo vezyA vRSazca // 641 // kSipeH kit // 642 // kSipIt preraNe | ityasmAtkidaNiH pratyayo bhavati // kSipaNirAyudhaM vaDizabandhakazcarmakRtA pASANasarjanI ca / / 642 // ADaH kRhazuSeH sanaH // 643 // ADaH parebhyo DukaMga karaNe / haMg haraNe / zuSaMc zoSaNe / ityetebhyaH sanantebhyoNiH pratyayo bhavati / / AcikIrSaNirvyavasAyaH / / AjihIrSANiH zrIH // AzuzukSaNiranirvAyuzca / / 643 // vArisAdariNik // 644 / / ebhyaH kidiNiH pratyayo bhavati // vRgaT varaNe / NyantaH / vAriNiH pazuH pazuvRttizca / / saM gatau | niNiranirvacaM ca // AdigrahaNAdanyepi // 644 / / Aho! Shrutagyanam Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe adestrINiH || 645 // ak bhakSaNe / ityasmAtrINiH pratyayo bhavati // atrINiH kRmijAtiH // 645 / / 112 [645-651 nujJAyajiSapipadivasivitasibhyastiH || 646 // ebhyastiH pratyayo bhavati || luD gatau | plotizvIram || jJAMz avabodhane / jJAyate trailokyasya trAteti jJAtireikSvAkurvRSabhaH svajanazca || yajIM devapUjAdau / yaSTirdaNDo latA ca // papa samavAye / saptirazvaH || padiMc gatau / pattiH padAtiH || vasaM nivAse | vastiH sUtrAdhArazvarmapuTaH snehanopakaraNaM ca || tasUc upakSaye / vipUrvaH / vitastira hastaH || 646 / / pratherluk ca vA // 647 // prathiS prakhyAne | ityasmAttiH pratyayo [bhava ] tyantasya ca lugvA bhavati // vRkSaM prati vidyotate / pratiSThitaH // pakSe | prattiH prathanaM bhAgazca || 647 || koryaSAdiH || 648 // kuMk zabde / ityasmAdyaSAdistiH pratyayo bhavati || koyaSTiH pakSivizeSaH 11 8 8 6 11 gro guS ca || 649 // gRt nigaraNe / ityasmAttiH pratyayo [bhava ] tyasya ca gRS ityAdezo bhavati || gRSTiH sakRtprasUtA gauH || 649 / / sorasteH zit || 650 // supUrvAt asak bhuvi / ityasmAt zittiH pratyayo bhavati || svasti kalyANam // zittvAbhAvAlugabhAvaH / / 650 / / dRmuSikRSiriSiviSizozucyazipUryAINaprabhRbhyaH kit // 651 // ebhyaH kittiH pratyayo bhavati || DhuMr3t Adare / dRtirachAgAditvagmayo jalA - dhAraH || muSaz steye | muSTiraGgulisaMnivezavizeSaH || kRSIMt vilekhane | kRSTiH paNDitaH || riSa hiMsAyAm | riSTiH praharaNam || viSUkI vyAptau / viSTiracetanakarmakaraH // zac takSaNe | zitiH kRSNaH kRzazra // zutra zoke / zuktiH muktAdiH // bhazauTi vyAptau | bhaSTizchandovizeSaH || pUyaiD durgandhavizaraNayoH | pUtirdurgandho duSTaM tRNajAtizca || iNk gatau / iti hetvAdauM || TuDubhRMgk poSaNe ca | prapUrvaH / prabhRtirAdiH / / 651 // Aho! Shrutagyanam Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 652-660] uNAdigaNavivRtiH / kutazva || 652 // AbhyAM kittiH pratyayo bhavati nakArazcAnto bhavati || kuMD zabde | kuntI rAjA | kuntayo janapadaH || ciMgT cayane | cintI rAjA || 652 // khalyamiramivahivasyarteratiH / / 653 / / 113 ebhyotiH pratyayo bhavati || khala saMcaye ca / khalatiH khalvATaH || ama gatau | amatizvAtakazchAgaH prAvRNmArgo vyAdhirgatizva || ramiM krIDAyAm | ramatiH krIDA kAmaH svargaH sabhA ca // vahIM prApaNe / vahatigaiaurvAyuramAtyo patyaM kuTumbaM ca || vasaM nivAse | vasatirnivAso grAmasaMnivezazca / / Rk gatau | aratirvAyuH saraNamasukhaM krodho varma ca / / 653 // hanteraha ca || 654 // harnak hiMsAgatyoH / ityasmAdati: pratyayo [ bhava ] tyasya ca aMha ityAdezo bhavati || aMhatirvyAdhiH panthAH kAlo rathazca / / 654 || vRgo vrata ca / / 655 // vRgT varaNe / ityasmAdatiH pratyayo [bhava ] tyasya ca vrata ityAdezo bhavati || vratatirvallI // 655 // acceH ka va vA // 656 // aJca gatau ca / ityasmAdati: pratyayo [ bhavati ] kakAra zAntAdezo vA bhavati || aGkatirvAyuH prajApatirabhizva || aJcatirabhiH / / 656 / / vAterNidvA || 657 // vAMk gatigandhanayoH | ityasmAdati: pratyayo [ bhavati ] sa ca NivA bhavati // vAyatitaH // vAtirgandhamizrapavanaH || 657 // yoH kit / / 658 // yuk mizraNe | ityasmAtkidatiH pratyayo bhavatei / / yuvatistaruNI || 658 || pAte / / 659 / / pAMk rakSaNe / ityasmAdati: pratyayo [bhavati ] sa ca kivA bhavati || patibhartA || pAtirbhartA rakSitA prabhuzca / / 659 // agivilipulikSiperastik || 660 || ebhyaH kidastiH pratyayo bhavati || aga kuTilAyAM gatau / agastiH || 15 Aho! Shrutagyanam Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 hemacandravyAkaraNe vilat varaNe / vilstiH|| pula mahattve | pulastiH / / kSipIt preraNe | kssipstiH|| pate laukikA RSayaH / agastirvRkSajAtizca // 660 // - gRdhergabha ca / / 661 // gRdhUn abhikAAyAm / ityasmAdastik pratyayo bhavati gabha cAsyAdezo bhavati // gabhastI razmiH // 661 // vasyatibhyAmAtiH // 662 / / AbhyAmAtiH pratyayo bhavati // vasaM nivAse / vasAtayo janapadaH / / kaMk gatau / arAtiH zatruH // 662 // abheryAmAbhyAm / / 663 // abhipUrvAbhyAmAbhyAmAtiH pratyayo bhavati // yAMka prApaNe | mAMka mAne / abhiyAtirabhimAtizca zatruH // 663 / / ___ yajo ya ca // 664 // yajI devapUjAdau / ityasmAdAtiH pratyayo bhavati] yakArazcAntAdezo bhavati / / yayAtI rAjA // 664 // vadyavichadibhUbhyontiH // 665 // ebhyontiH pratyayo bhavati // vada vyaktAyAM vAci / vadantiH kathA // ava rakSaNAdiSu / avantI rAjA | avantayo janapadaH / / chadaN apavAraNe | yujAdivikalpitaNijantasvAdaNyantaH / chadantirgRhAcchAdanadravyam // bhU sattAyAm / bhavantiH kAlo lokasthitizca / / 665 / / zakeruntiH // 666 // zakTa zaktau / ityasmAduntiH pratyayo bhavati // zakuntiH pakSI // 666 // namo dAgo dditiH|| 667 // napUrvAt DudAMgk dAne / ityasmADiditiH pratyayo bhavati // aditidevamAtA // 667 // deDaH // 668 // deM pAlane / ityasmADiditiH pratyayo bhavati || ditirmurmaataa||668|| vIsadhyasibhyasthik // 669 // ebhyasthik pratyayo bhavati / / vIMka prajananAdiSu / vIthirmArgaH ||ssnN saGge / pazcimakaH zakaTAGgaM ca // asUca kSepaNe / asthi paJcamo dhAtuH // 669 // Aho 1 Shrutagyanam Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 670-69] unnaadignnvivRtiH| sArerathiH // 670 // , saM gatau / ityasmANNyantAdathiH pratyayo bhavati // sArathiryantA // 670 // niSaJjarSit // 671 // nipUrvAt paJca saGge / ityasmAbidathiH pratyayo bhavati || niSaGgathI rudro dhanurdharazca // pitkaraNaM gatvArtham // 671 / / udarNiA // 672 // ____ utpUrvAt k gatau / ityasmAdathiH pratyayo [bhavati sa ca NihA bhavati // udArathirviSNuH // udarathirvipraH kASThaM samudronaDvAMzca / / 672 // aterithiH // 673 // . ata sAtatyagamane / ityasmAdithiH pratyayo bhavati || atithiH pAtratamo bhikSAvRttiH // 673 // taDit / / 674 / / tanUyI vistAre | ityasmADidithiH pratyayo bhavati / / tithiH prtipdaadiH||674|| uSeradhiH / / 675 // uSU dAhe / ityasmAdadhiH pratyayo bhavati / / oSadhirudbhivizeSaH // 676 // vido radhik // 676 // vidak jJAne / ityasmAskidradhiH pratyayo bhavati // vidradhiAdhivizeSaH / / 676 // vIyusuvahyagibhyo niH|| 677 // ebhyo niH pratyayo bhavati / / vAk prajananAdau / venirvyAdhi dI ca // yuk mizraNe / yoniH prajananamaGgamutpattisthAnaM ca || buMgTa abhiSave | soniH savanam // vahIM prApaNe | vahniH pAvako balIvardazca // aga kuTilAyAM gatau / aniHpAvakaH // 677 // dhUzAzIDo hasvazca // 678 // ebhyo niH pratyayo [bhavati ] hasvazcaiSAM bhavati / / dhUgz kampane / dhuunindii| zoca takSaNe / zaniH sauriH| zIDk svame / ziniryAdavo varNazca // 678 // lUdhUpachibhyaH kit // 679 / / / ebhyaH kinniH pratyayo bhavati // lUgy chedane / lUnirlavanaH // dhUgz kampane / dhUnirvAyuH / / prachaMt zIpsAyAm / pRbhirvarNolpatanuH kiraNaH svargazca // 679 // Aho! Shrutagyanam Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [680-6-8 sadivRtyamidhamyazyaTikaTyaveraniH / / 680 // , ebhyoniH pratyayo bhavati // SaDhaM vizaraNAdau / sadanirjalam // vRtUD vartane | vartaniH panthA dezanAma ca || ama gatau / amnirgniH|| dhamaH sautraH / dhamanirmanyA rasavahA ca sirA // azauTi vyAptI | azanirindrAyudham / / aTa gatau | aTanicApakoTiH // kaTe varSAvaraNayoH / kaTaniH zailamekhalA || ava rakSaNAdau / avanirbhUH // 680 // rakhneH kit // 681 // raJjI rAge / ityasmAtkidaniH pratyayo bhavati // rajanI rAtriH // 681 // atertniH / / 682 // Rk gatau / ityasmAdaniH pratyayo bhavati / / aranirbAhumadhyaM zama utkaniSTazca hastaH // 682 // edheriniH // 683 // edhi vRddhI / ityasmAdiniH pratyayo bhavati // edhinirmedinI // 683 // shkeruniH|| 684 // zakuMTa zaktI / ityasmAduniH pratyayo bhavati || zakuniH pakSI // 684 // adermaniH // 685 // adaM psAMk bhakSaNe / ityasmAnmaniH pratyayo bhavati // admaniH pazUnAM bhakSaNadroNyagnirjayo hastyazvastAlu ca // 685 // damardubhirdum ca / / 686 // daman upazame / ityasmAhubhiH pratyayo [bhava ]tyasya ca dum ityAdezo bhavati // dundubhirdevatUryam // 686 / / nIsAvRyuzavalidalibhyo miH // 687 // ebhyo miH pratyayo bhavati // NIMga prApaNe / nemizcakradhArA // SoMca antakarmaNi | sAmyardhavAcyavyayam / / vRgT varaNe / varmirvalmIkakRmiH // yuk mizraNe | yomiH zakuniH / / zaz hiMsAyAm / zarmigaH // vali saMvaraNe | valmirindraH samudrazca / / dala vizaraNe / dalmirAyudhamindraH samudraH zakro viSaM c||687|| azo razcAdiH // 688 // ..: azoTi vyAptau / ityasmAnmiH pratyayo [ bhavati ] rephazca dhAtorAdirbhavati // rahimaH pramahI mayUkhazca / / 688 / / Aho 1 Shrutagyanam Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 61-695] - unnaadignnvivRtiH| sarterUccAtaH // 689 // AbhyAM miH pratyayo [bhavati ] guNe ca kRtekArasya UkArAdezo bhavati // suM gatau / sUmiHsthUNA || kaMk gatau / UrmistaraMgaH / / 689 / / . kRbhUbhyAM kit // 690 // AbhyAM kinmiH pratyayo bhavati || DukaMga karaNe | kRmiH kSudrajantujAtiH // bhU sattAyAm / bhUmisudhA / / 690 // kaNerDayiH // 691 // kaNa zabde / ilyasmAdiyiH pratyayo bhavati / / kayiH pkssivishessH||691|| tavikyaGimaGkyaMhizadyadisadyazauvapivazibhyo riH // 692 // ebhyo riH pratyayo bhavati // taka kRcchrajIvane | taryuivA // vakuD kauTilye / vadbhiH zalyaM parazukA rathohaH kuTilazca || akuD lakSaNe / atizcihna vaMzakaThinikazca / / makuD maNDane / maGkirmaNDanaM zaThaH pravakazca // ahuD gatau / aMhiH pAdaH | aDverapyeke / adhuD gatyAkSepe / ahiH // zadazAtane / zadrirbhasma hastI vajaM girikraSiH zobhanazca // adaM psAMka bhakSaNe / adriH parvataH / / Sada vizaraNAdau / sadrihastI girirmeSazca / / azauTi vyAptau | abhiH koTiH // DuvapIM bIjasaMtAne | vapiH kedaarH|| vazak kAntau / vazriH samUhaH // 692 // __ bhUsUkuzivizizubhibhyaH kit // 693 // ebhyaH kidriH pratyayo bhavati // bhU sattAyAm / bhUri prabhUtaM kAJcanaM ca // t preraNe | sUrirAcAryaH paNDitazca / / kuzac zleSaNe / kudhiSiH // vizaMt pravezane | vizrirmRtyu+Sizca // zubhi dIptau / zubhriyatirvipro darzanIyaM zubhaM satyaM ca // 693 // jRSo razca vaH // 694 / / ___ jaSn jarasi / ityasmAtkidriH pratyayo bhavati] Iri sati rephasya vakAra. zca bhavati || jIviH zarIram // 694 // kundrikudyAdayaH // 695 / / kubvyAdayaH zabdazaH kidripratyayAntA nipAtyante / kupeH kautezca dazcAntaH / kundriSiH / / kudriH parvata RpiH samudrazca // AdigrahaNAt kssauveyontH / kSudriH samudraH / / artergontaH / RgrilokanAthaH // zakeH / zakrirbalavAn // ityAdayopi bhavanti // 695 // Aho ! Shrutagyanam Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 hemacandravyAkaraNe. [696-703 . rAzadizakikayadibhyastriH // 696 // ebhyastriH pratyayo bhavati / / rAMk dAne | rAtrinizA / / zahU zAlane / zaciH kuJjaraH krauJcazca || zakUTa zaktau / zaktriH kraucca RSizca || kada vaiklavye sautraH / kaniSiH / / adaM psAMka bhakSaNe | aniSiH // 696 // pateratriH // 697 // patu gatau / ityasmAdatriH pratyayo bhavati / / patatriH pakSI // 697 // nadivallayArtakRterariH // 698 // ebhyoriH pratyayo bhavati || Nada avyakte zabde / nadariH paTahaH / / valli saMvaraNe / vallarilatA vINA sasyamaJjarI ca / / k gatau / arariH kapATaH // kRtait chedane | kartariH kezAdikartanayantram / / 698 // __masyasighasijasyaGgisahibhya uriH|| 699 // ebhya uriH pratyayo bhavati // masaic pariNAme | masurimarIciH / / asUc kSepaNe / asuriH saMgrAmaH // ghasaM bhadane | ghasariramiH / / jasUca mokSaNe / jasuriH samAptirazaniraraNiH krodhazca // agu gatau / aGguriH karazAkhA / latve anggliH|| pahi marSaNe / sahuriH pRthivyakrodhanonaDAnsaMgrAmondhakAraH sUryazca // 699 // muheH kit // 700 // muhIca vaicitye / ityasmAtkiduriH pratyayo bhavati // muhuriH sUryonaddhAMdha // 70 // dhUmUbhyAM likliNau / / 701 // AbhyAM yathAsaMkhyaM lik liN iti pratyayau bhvtH|| dhUgya kampane / dhUliH pAMzuH // mUD bandhane | maulirjUTaH / / 701 // pATyannibhyAmaliH // 702 // AbhyAmaliH pratyayo bhavati / / paTa gatau / NyantaH / paattlikssvishessH| anaupa vyakkyAdau / aJjaliH pANipuTaH praNAmahastayugmaM ca // 702 // mAzAlibhyAmAkulimalI // 703 // AbhyAM yathAsaMkhyamokuli mali ityetau pratyayau bhavataH // mAMka mAne | maukuliH kAkaH / zala gatau / NyantaH / zAlmalivRkSavizeSaH / / 703 // ... Aho 1 Shrutagyanam Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 704-777 - unnaadignnvivRtiH| dRpRvRbhyo viH // 704 // .. ebhyo viH pratyayo bhavati // dRz vidAraNe | darvistaH // pRz pAlanapUragayoH / paviH kaGko hiMsrazca // vRgz varaNe | varviH zakaTaM dhAtrI kAkaH zyenazca // 704 // jagRstRjAgRkRnIghRSibhyo Dit / / 705 // ebhyo DihiH pratyayo bhavati // juSc jarasi / jIviH pazuH kaNTakaH zakaTo madguH kAyo gulmaM zaGkA vRddho vRddhabhAvazca // yaz hiMsAyAm / zIvihinaH kRmiya'Gkazca // stRgz AcchAdane | stIvirgarviSThodhvaryubhagastanU rudhiraM bhayaM tRNajAtinabhojazca / / jAgRk nidrAkSaye | jAgRvI rAjAmiH prabuddhazca / DivAna gunnH|| DukaMga karaNe | kRvI rudrastantubAyastantuvAyadravyaM rAjA ca | yadupajJaM kRvaya iti purA paJcAlAnAcakSate / / NIMg prApaNe / nIviH paridhAnayanthirmUladhanaM ca / / saMharSe / ghRSvirvarAho vAyuranizca // 705 / / chavichivisphavisphivisthavisthividavidIvikikivididividIdivi kikIdivikikidIvizivyaTavyAdayaH // 706 / / ete DivipratyayAntA nipAtyante|| chayatehasvazca / chavistvaktacchAyAvaraNaM ca / / chidela k ca / chiviH phalgudravyam || phAyateH sphasphibhAvau ca | sphvirvkssjaatiH| sphivirvakSa udazvica / / tiSThateH sthasthibhAvau ca / sthaviH prasevakastantuvAyaH sImAmirajaGgamaH svargaH kuSThI kuSThimAMsaM phalaM ca / sthiviH sImA / / dame k ca / davidharmazIlo dAtA sthAnaM phAlazca / / dIvyateIrSazca / dIviH kitavo dyutimAnkAlo vyAghrajAtizca || kitehitvaM pUrvasya catvAbhAvo luk ca / kikiviH pakSivizeSaH / divehitvaM pUrvadIrghatvaM ca vA | didiviH svargaH / dIdivirannaM svargazca // kiteH kikIdibhAvazca / kikIdivirvarNaH pakSI ca // kikipUrvAhIvyateIrghazca / kikIti kurvandIvyati / kikidIvizvASaH / / zIDo isvazva | zivI raajaa|| aTeracAntaH / aTaviraraNyam || AdigrahaNAdanyepi // 706 // puSipuSizuSikuSyazibhyaH sik // 707 // ebhya : kitsiH pratyayo bhavati // puSU nupU dAhe | puliranirudapAnazca // zukSiramirjaThara kusUlazca // zupaMca zoSaNe / zukSirvAyunidAgho yavAsakastejazca / / kuSaz niSkarSe / kukSirjavaram / / bhazauTi vyAptau / bhakSi netram // 707 // Aho ! Shrutagyanam Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe gopAderanerasiH // 708 // gopa ityAdibhyaH parAt bhanak prANane / hatyasmAdasiH pratyayo bhavati // gopAnasiH saudhAgrabhAgacchadiH || citrAnasirjalacara: || ekAnasirujjayanI || vArANasiH kAsinagarI // 708 // vRdhRpRvRsAbhyo nasiH // 709 / / 120 . [708-715 ebhyo nasiH pratyayo bhavati || vRgT varaNe | varNasistaruH || bhRMg dhAraNe ] dharNasiH zailo lokapAlo jalaM mAtA ca // pRz pAlanapUraNayoH / parNasijaladhara ulUkhalaM zAkAdizva || vRy bharaNe / varNasibhUmiH // Sac antakarmaNi | sAnasiH sneho nakho hiraNyamRNaM sakhA sanAtanaca // 709 // triyo hik // 710 / / zrIMzvaraNe | ityasmAtkid hiH pratyayo bhavati || vrIhirdhAnyavizeSaH || 710 // tRstRtandritantrayavibhya IH / / 711 / / ebhya IH pratyayo bhavati || tu plavanataraNayoH | tarInaura mirvAyuH punazca || stRgz AcchAdane | starIstRNaM dhUmo megho nadI zayyA ca || tandriH sAdamo - hanayoH sautraH | tandrI mohanidrA || tantriN kuTumbadhAraNe / tantrIH zuSkatAyurvAditryAlasyaM ca || ava rakSaNAdau / avI: prakAza Adityo bhUmiH pazU rAjA strIca // 711 // naDerNit || 712 || naDe: sautrAdIH pratyayo [bhavati ] sa ca Nidbhavati || nADyAyatazuSiraM dravyamamuhUrta 712 / / vAtAt pramaH kit // 713 || vAtapUrvapadAspreNopasRSTAt mAM mAne | ityasmAtkidIH pratyayo bhavati || vAtapramItyAzvo vAtamRgaH pakSI zamI ca vRkSaH || 713 // yApAbhyAM dve ca // 714 // AbhyAM kidIH pratyayo [bhatra ] tyanayozca dve rUpe bhatrataH // yAMk prApaNe / yatharmokSamArge divya vRSTirAdityozvazva || pAM pAne | papIH razmiH sUryo hastI ca // / / 714 // lakSermontazca / / 715 // lakSIN darzanAGkanayoH / ityasmAdIH pratyayo [ bhavati ] makAradhAnto bhavati || lakSmIH zrIH // 715 // Aho! Shrutagyanam Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 756-5 unnaadignnvivRtiH| bhamatRtsaritanidhanyanimanimasjizIvaTikaTipaTigaDicayasivasitrapisvasnihikkidikandIndivindyandhibandhyaNi loSTikunthibhya uH // 716 // ebhya uH pratyayo bhavati // TuDu gk poSaNe ca / bhuMga bharaNe vA / bharuH samudro varNiA ca // maMt prANatyAge | marunirjalo dezo girizca / / ta puvntrnnyoH| taruvRkSaH // tsara chadmagatau | tsarurAdarzakhaDAdigrahaNapradezo vaJcakaH kSurikA ca ||tnuuyii vistaare| tanurdehaH sUkSmazca / / dhana dhAnye sautraH / dhanurakhaM dAnamAnaM ca // anak prANane / anuH prANaH | anu pazcAdAdyarthavyayam|maniMca jJAnemanUyI bodhane vA / manuH prjaaptiH|| Tumasnot zuddhau | madgurjalavAyasaH / / zIDk svapne / zayurajagaraH svama aadityshc|| ghaTa veSTane / vaTurmANavakaH // kaTe vrssaavrnnyoH| kaTU rsvishessH|| paDha' gatau | ptturdkssH|| gaDa se cane / gaDurghATAmastakayormadhye mAMsapiNDaH sphoTazca // caJcU gatau / caJcaH pakSimukham / / asUca kSepaNe / asavaH praannaaH|| vasaM nivAse | vasu dravyaM tejo devatA ca / vasuH kazcidrAjA // trapauSi lajjAyAm / vapu lohavizeSaH / / zRz hiNsaayaa| zaruH krodha Ayudha hiMsrazca / / ausva zabdopatApayoH / svaruH pratApo vajo vAsphAlanaM ca || SNihauc pItau / snehuzcandramAH saMnipAtajo vyAdhivizeSaH pittaM vanaspatizca // klidoc ArdrabhAve / kleduH kSetraM candro bhagaH zarIrabhaGgazca / kledayatIti kleduzcandramA ityanye || kadurodanAhAnayoH / kanduH pAkasthAna sUtrotaM ca krIDanam / idu paramaizvarye / induzcandraH // vidu avayave | vindurvighuT || andhaN dRSTayupasaMhAre / andhuH kUpo praNazca / / bandhaMy bandhane / bandhuH svajanaH / bandhu dravyam / / aNa zabde / aNuH pudgalaH sUkSmo rAla kAdizca dhAnyavizeSaH / / loSTi saMghAte / loSTurmutpiNDaH / / kunthaz saMkleze / kunthuH sUkSmajantuH // 716 // syandisRjibhyAM sindharajjau ca // 717 // AbhyAmuH pratyayo bhava tyanayozca yathAsaMkhyaM sindha rajja ityAdezI bhavataH // syandauD sravaNe / sindhurnado nadI samudrazca / / sRjan visarge / sRjica visarge vA / rajjurdavarakaH // 717 / / paMserdIrghazca / / 718 // pasuNa nAzane / ityasmAduH pratyayo [ bhavati ] dIrghazva bhavati // pAMmuH pArthivaM rajaH / / 718 // 10 Aho! Shrutagyanam Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 hemacandravyAkaraNe azerAnnontazca / / 719 // azauTi vyAptau / ityasmAduH pratyayo [ bhava ]tyakArAzca paro nAnto bhavati || aMzU razmiH sUryazva | prAMzurdIrghazca / / 719 // namernAk ca / / 720 // 2 [ 719-726 NamaM prahRtve | ityasmAduH pratyayo [bhava ] tyasya ca nAk ityAdezo bhavati || nAkurvyalIkaM vanaspatirRSirvalmIkazca || 720 || manijanibhyAM dhatau ca // 721 // bhAbhyAmuH pratyayo [bhava ]tyanayozca yathAsaMkhyaM dhakAratakArau bhavataH || marnic jJAne / madhu kSaudraM sIdhu ca / madhurasuro mAsazca caitraH || janaici prAdurbhAve | jatu lAkSA || 721 // arjerkaj ca // 722 // arja arjane | ityasmAduH pratyayo [bhava ] tyasya ca Rj ityAdezo bhavati / RjvakuTilam || 722 // kRtestarka ca / / 723 || kRtait chedane / kRtair veSTane | ityasmAdvA uH pratyayo [bhava ] tyasya ca tarka ityAdezo bhavati || tarkazundaH sUtraveSTanazalAkA ca // 723 || neraJcaiH / / 724 // nipUrvAdaJcateruH pratyayo bhavati || nyaGkarmRga RSizca / / 724 / / kimaH zrI Nit || 725 // kimpUrvAt zRz hiMsAyAm / ityasmANNiduH pratyayo bhavati || kizAruH zUko dhAnyazikhA hiMsra iSuca || 725 || mivahicaricaTibhyo vA || 726 // ebhya u: pratyayo [bhavati ] sa ca NivA bhavati DumiMgT prakSepaNe | mAyuH pittaM mAnaM zabdazva | gomAyuH sRgAlaH || mayuH kiMnara uSTra: prakSepa AkUtaM ca | bAhulakAdAtvAbhAvaH || vahIM prApaNe / bAhurbhujaH || bahu prabhUtam || cara bhakSaNe ca / cAru zobhanam || carantyasmAddevapitRbhUtAni | bhImAditvAdapAdAnepi | carurdevateoddezena pAkaH sthAlI ca || caTaN bhede | cATuH priyAcaraNaM paTujanaH priyavAdI sphuTavAdI damaM ziSyazca || caTuH priyAcaraNam / / 726 / / Aho ! Shrutagyanam Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 727-731] uNAdigaNavivRtiH / ___ tRgRmRdhrAdibhyo ro lazca / / 727 // ebhyo NiduH pratyayo [bhavati ] rephasya ca lakAro bhavati / / k gatau / * prApaNe ca vA / AluH zleSmA zleSmAtakaH kandavizeSazca // tR plavanataraNayoH / tAluH kAkudam // zRz hiMsAyAm / zAluH kaSAyo hiMsrazca // bhRt prANatyAge / mAluH pacalatA yasyA mAludhAnIti prasiddhiH / / TuDubhRgk poSaNe ca | bhaalurindrH|| bhAdigrahaNAdanyepi // 727 // kRkasthUrAdvacaH ka ca // 728 // AbhyAM parAico NiduH pratyayo [bhavati ] kakArazcAntAdezo bhavati / / vacaM bhASaNe | bUMgaka vyaktAyAM vAci | kRkamavyaktaM vakti brUte vA | kRkayAkuH kukuTaH kRkalAsaH khaJjarITazca / / evaM sthUravAkuruccadhvaniH / / 728 / / pRkAhRSidhRSISikuhibhidividimRdivyadhigRdhyAdibhyaH kit // 729 // ebhyaH kiduH pratyayo bhavati // paz pAlanapUraNayoH / pururmahAMllokaH samudrI yajamAno rAjA ca kazcit // maiM zabde / kuH pRthvI / / haSac tuSTau / haSU alIke vA / haSustuSTolIkaH sUryAgnizazinazca / / aidhRSATa prAgalbhye / dhRSuH pragalbhaH saMtApa utsAhaH parvatazva / / iSat icchAyAm / iSuH zaraH / / kuhaNi vismApane / kuhurnaSTacandrAmAvAsyA || bhidaMpI vidAraNe | bhidurvacaH kandarpazca // vidak jJAne / vidurhastimastakaikadezaH / / mRdaN kSode / mRdurakaThinaH / / vyadhaMca tADane / vidhuzcandro vAyuragnizca // gRdhUc abhikAGkAyAm / gRdhuH kAmaH // AdigrahaNAt pUraici ApyAyane / pUraNa ApyAyane vA / pUritamanena yazasA sarvamiti pUrU rAjarSiH // evamanyepi / / 729 // .. rabhiprathibhyAmRcca rasya // 730 // AbhyAM kiduH pratyayo [bhavati ] rephasya ca bhakAro bhavati // rabhiM rAmasthe / abhavo devAH / / prathiS prakhyAne | pRthU rAjA vistIrNazca // 730 // spazibhrasjeH sluk ca / / 731 // AbhyAM kiduH pratyayo [ bhavati ] sakArasya ca lugbhavati || spaziH sautrastAlavyAntaH / pazustiyaG mantravadhyazca janaH // bhrasjIt pAke / bhRguH prapAto brahmaNazca sutaH / kitvAt graha-prazva-bhrasja-pracha iti vRt / nyagameghAdaya iti gatvam // 731 / / Aho ! Shrutagyanam Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 hemacandravyAkaraNe [732-739 duHsvapavanibhyaH sthaH // 732 // duH su apa vani ityetebhyaH parAt SThAM gatinivRttau / ityasmAskiduH pratyayo bhavati / / duSvazobhanam || suTu sAtizayam || apaSThu vAmam // vanidhurvapAsaMnihitovayavozvaH saMbhaktopAnaM ca // 732 // haniyAkRbhUpRtRtrI dve ca / / 733 // ___ ebhyaH kiduH pratyayo [bhava tyeSAM ca he rUpe bhvtH|| hanaM hiNsaagtyoH| janurindro vegavAMzca // yAMka prApaNe / yayurazvo yAyAvaraH svargamArgazca / / DukaMga karaNe | cakruH karmaTho vaikuNThazca / / TuDu,gk poSaNe ca / bhuMga bharaNe vA / babhru:pinakulo rAjA varNazca // pRz pAlanapUraNayoH / pupuruH samudrazcandro lokazca / / tR plavanataraNayoH / titiruH pataMgaH / / traiD pAlane / tatru kA // 733 // gra Rta ur ca // 734 // bhAbhyAM kiduH pratyayo [bhava ]tyakArasya ca ur bhavati || kRt vikSepe / kurU rAjarSiH / kuravo janapadaH / gRz zabde / gururAcAryo laghupratipakSaH pUjyazca manaH // 734 // pacericAtaH // 735 // DupacIMS pAke / ityasmAduH pratyayo bhavatyakArasya ca ikAro bhavati / / picunirasthIkRtakarpAsaH // 735 // arterUra ca / / 736 // ___ k gatau / itthayasmAduH pratyayo [bhava ]tyasya ca Ur ityAdezo bhssti|| UruH zarIrAGgam // 736 // mahatyur ca / / 737 / / artermahatyabhidheya uH pratyayo bhavatyasya ca ur ityAdezo bhavati / / uru vistIrNam / / 737 // uD ca bhe // 738 // atemakSatrabhidheya uH pratyayo bhavati ] dhAtozca uDAdezo bhavati // uDu nakSatram / / 738 // zliSaH ka ca // 739 // . . lipaMca AliGgane / ityasmAskiduH pratthayo [ bhavati ] kakArazcAntAdezo bhavati || cikurmaMgAsthi [savyavasAyo rAjyaM jyotiSa sevakazca // 739 / / . Aho 1 Shrutagyanam Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 740-746] . uNAdigaNavikRtiH / 125 ravilaviliGge luk ca // 740 // ebhya uH pratyayo [ bhavati ] nakArasya ca lugbhavati / / raghu laghu gatau / raghU rAjA // laghu tuccha zIghraM ca // liguNa citrIkaraNe / ligukraSiH sevako mUl bhivizeSazca / / 740 // pImUgamitradevakumAralokadharmavizvasusnAimAvebhyo yaH / / 741 // pI mRga mitra deva kumAra loka dharma vizva suna azman ava ityetebhyaH parAta yAMka prApaNe / ityasmAtkiduH pratyayo bhavati / / pIyurulUka AdityaH suvarNa kAlazca / / mRgayuAdho mRgaca // mitrayukraSimitravatsalazca // devayurdhArmikaH / / kumArayU rAjaputraH // lokayurvAkyakuzalo janaH // dhrmyurdhaarmikH||vishvyurvaayuH|| sunayuryajamAnaH / / azmayurmUrkhaH // avayuH kAvyam / / 741 // parADbhyAM khanibhyAM Dit // 742 // para- ApUrvAbhyAM yathAsaMkhyaM zRkhanibhyAM DiduH pratyayo bhavati / / zaz hiMsAyAm / parAzRNAti / parazuH kuThAraH // khanUg avadAraNe / AkhurmUSika: // 742 // zubheH sa ca vA // 743 // zubhi dIptau / ityasmADiduH pratyayo [ bhava ] tyasya ca dantyaH so vA bhavati // suH zuzca pUjAyAm / supuruSaH / zunAsIraH // 743 // dyudrubhyAm // 744 // AbhyAM DiduH pratyayo bhavati || jhuk abhigame / yuH svargakrIDA svargazca // TuM gatau / durvRkSazAkhA vRkSazca // 744 // ___ haripItamitazatavikukadbhayo duvaH // 745 // hari pIta mita zata vi ku kad ityetebhyaH parAt dru gatau / ityasmAjiduH pratyayo bhavati // haridrurvakSa RSiH parvatazca // pItadrurdevadAruH // mitadruH samudrasturaMgo mitaMgamazca // zatadrurnAma nado nadI ca || vidrurdArupakAro vRkSazca // kuchavikalapAdaH // kadurbhAgamAtA vahnijAtiguMhagodhA varNazca // 745 // kevayubhuraNyvadhvarvAdayaH // 746 / / kevayvAdayaH zabdA DidupratyayAntA nipAtyante / / kevala pUrvAdyAterlalopazca / kevalo yAtIni kevayukraSiH // bhUpUrvA yAne1raNyAdau bhuvaM yAtIti muraNyuramiH // Aho! Shrutagyanam Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 hemacandravyAkaraNe [747-753 adhvaraM yAtIti pUrvapadAntalope | adhvaryu:tvik // AdigrahaNAt caranyAti / caraNyurvAyuH // abhipUrvasyAbhAteH / abhIzU razmiH // 746 // zaH sanvacca // 747 // zoMca takSaNe | ityasmADiduHpratyayo [ bhavati ] sa ca sandhat sanIvAsmindritvaM pUrvasya ca itvaM bhavati || zizu laH / / 747 // tanerDauH // 748 // tanUyI vistAre / ityasmADDiduH pratyayo [ bhavati ] sa ca sanvadbhavati // titauH parivapanam // 748 // kaizIzamiramibhyaH kuH // 749 // ebhyaH kuH pratyayo bhavati // ke zabde | kAkuH svaravizeSaH // zIDaka svame / zekurudbhivizeSaH / zamUc upazame / zaGkaH kIlako bANaH zUlamAyudhaM cihna chalakazca // rami krIDAyAm / rakama'gaH // 749 // hriyaH kidro lazca vA // 750 // hIka lajjAyAm / ityasmAskilkuH pratyayo [bhavati rephasya ca lakAro vA bhavati // hIku kuzca pu jatunI lajjAvAMzca // hIkurvanamArjAraH // 750 // kiraH Sa ca // 751 // kRt vikSepe / ityasmArikatkuH pratyayo [ bhavati ] SakAradhAntAdezo bhavani / kiSkuzchAyAmAnadravyam // 791 // caTikaThipardibhya AkuH // 752 // ebhya AkuH pratyayo bhavati || caTaNa bhede | caTAkuSiH zakunizca / / kaTha kRcchrajIvane | kaThAkuH kuTumbapoSakaH / / pArda kutsite zabde | pardAkurbhako vRdhikojagarazca / / 752 // sivikuTikuThikukuSikRSibhyaH kit / / 753 // ebhyaH kidAkuH pratyayo bhavati / SivUc utau / sivAkurkaSiH // kuTat kauTilye | kuTAkurviTapaH // kuThiH sautraH / kukuH zvabhraH // kuMD zabde / kuvAkuH pakSI / / kuSaz niSkarSe / kuSAkurmUSikomiH paropatApI ca // kRSIt vilekhane / kRSAkuH kRSIvalaH / / 753 // Aho 1 Shrutagyanam Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 754-761]] uNAdigaNavivRtiH / 127 upasargAcerDit / / 754 // upasargapUrvAt ciMgT cayane / ityasmAddiAkuH pratyayo bhavati // upacAkuH saMcAkucarSiH // nicAkunipuNa RSizca / / 754 // zaleraGaH // 755 // zala gatau / ityasmAdakaH pratyayo bhavati || zalaGkaSiH // 755 / / sRpRbhyAM dAkuk // 756 / / AbhyAM kisAkuH pratyayo bhavati // suM gatau | sRdAkurdAvAnirvAyurAdityo vyAghraH zakunirasto [bha]o gotrakRca | pRk pAlanapUraNayoH / pRdAkuH sarpo gotra- ' kRca // 756 / / iSaH svAkuk / / 757 // dRSat icchAyAm | ityasmArikatsvAkuH pratyayo bhavati // ikSvAkurAdikSatriyaH // 757 // phalivalyameNuH // 798 // ebhyo guH pratyayo bhavati || phala niSpattau / phalgvasAram // vali saMkaraNe / valgu madhuraM zobhanaM ca | palguH pakSI / ama gatI / aGguH zarIrAvayavaH // 758 // damerluk ca // 759 // damUca upazame | ityasmAdguH pratyayo [ bhava ] syantyasya ca lugbhavati || dagurkaSiH // 759 // hehin ca // 760 // hiMTa gativRddhacoH / ityasmAhuH pratyayo [ bhava tyasya ca hin ityAdezo bhavati !| hiGgu rAmaThaH // 760 // pIkaipainIleraDak // 761 // ebhyaH kidaGguH pratyayo bhavati // prIMgz tRptikAntyoH / priyajuH phalinI rAlakazca / / maiM zabde / kAraNuH // maiM zoSaNe / paGguH khaJjaH // NIla varNe / nIlajnuH kRmijAtiH sagAlazca // 761 // Aho! Shrutagyanam Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 hemacandravyAkaraNe [762-771 avyatigRbhyoduH // 762 // ebhyoduH pratyayo bhavati // ava rakSaNAdau / avaTuH kRkATikA || k gatau / araTurvRkSaH / / gat nigaraNe / garadurdezavizeSaH pakSyajagarazca / / 762 // zalerATuH / / 763 / / zala gatau / ityasmAdATuH pratyayo bhavati / / zalATuH komalaM phalam ||763 // adhyavariSTuH / / 764 // AbhyAmichuH pratyayo bhavati // aJjaup vyakkyAdau / aniSThurbhAnuranizca // bhava rakSaNAdau / bhaviSThurazvo hotA ca // 764 / / tanimanikaNibhyo DuH // 765 // ebhyo duH pratyayo bhavati // tanUyI vistAre / taNDuH prathamaH / / manic jJAne | maNDukraSiH // kaNa zabde / kaNDurvedanAvizeSaH // 765 // panerdIrghazca // 766 // pani stutau / ityasmAhuH pratyayo [ bhavati ] dIrghaca bhavati || pANDurvarNaH kSatriyazca // 766 // palimRbhyAmANDukaNDukau // 767 / / ____ bhAbhyAM yathAsaMkhyamANDu kaNDuka iti pratyayau bhavataH // pala gatI / palANDulazunabhedaH // mRt mANatyAge / mRkaNDuka RSiH // 767 // ajisthAvRrIbhyo NuH // 768 // ebhyo NuH pratyayo bhavati // aja kSepaNe ca | veNurvazaH // To gatinivRttI sthANuH ziva Urdhva ca dAru // vRgT varaNe / varNarnado janapadazca // rIz gatireSaNayoH / reNudhUliH // 768 // viSeH kit / / 769 // viSUkI vyAptau / ityasmAtkiNNuH pratyayo bhavati / / viSNuhariH // 769 / / - kSiperaNuk / / 770 // kSipIt preraNe / hatyasmArikadaNuH pratyayo bhavati // kSipaNuH samIraNo vidyuJca / / 770 / / aJjariSNuH / / 771 // ajhopa vyaktyAdau / ityasmAskidiSNuH pratyayo bhavati // aniSNu - tam // 771 // Aho 1 Shrutagyanam Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 772-775] ___ uNAdigaNavivRtiH / kRhabhUjIvigamyAdibhya eNuH // 772 // ebhya eNuH pratyayo bhavati / / kaMgTa hiMsAyAm / DuiMg karaNe vA / kareNurhastI / / haMg haraNe | hareNurgandhadravyam || bhU sattAyAm | bhaveNurbhavyaH // . jIva prANadhAraNe | jIveNurauSadham / / gamUM gatau | gameNurgantA || bhAdigrahaNAt zamUc upazame | zameNurupazamanam || yI devapUjAdau / yajeNuryajJAdi / / DupacI pAke / paceNuH pAkasthAnam // padeNuH / vaheNurityAdi // 772 / / kRsikamyamigamitanimanijanyasimasisacyavibhAdhAgAglAmlAhan hAyAhi kruzipUbhyastun / / 773 / / ebhyastun pratyayo bhavati // DukkaMga karaNe | kartuH karmakaraH / / kiMgTa bandhane / seturnadIsaMkramaH / / kamUD kAntau / kantuH kandarpaH kAmI manaH kusUlazca / / ama gatau | anta rakSitA lakSaNaM ca || gamuM gatau / gantuH pathikaH | AganturavAstavyo janaH // tanUyI vistAre | tantuH sUtram / / maniMc jJAne | manturvaimanasya priyaMvado mAnazca / / janaici prAdurbhAve | jantuH prANI / / asak bhuvi / asturastibhAvaH / bAhulakAdbhUbhAvAbhAvaH / / masaic pariNAme | masturdadhimUlavAri / / Sadhi secane / sakturyavavikAraH / / ava rakSaNAdau / oturbiDAlaH / / bhAMka dIptau / bhAturdIptimAJzarIrAvayavomirvidvAMzca / / DudhAMgk dhAraNe ca / dhAturlohAdi rasAdiH zabdaprakRtitha || maiM zabde | gAturgAyana udgAtA ca || glai harSakSaye | glAtuH sarujaH / / mheM gAtravinAme | mlAturdInaH / / hanaka hiMsAgatyoH / hanturAyudhaM himaca / / ohAMka tyAge / hAturmRtyurmArgazca / / yAMka prApaNe | yAtuH pApmA jano rAkSasaca / / hiMTa ganivRddhayoH / hetuH kAraNam / / kruzaM AhvAnarodanayoH / kroSTA sRgAlaH | pUgz pavane / potuH pavitA // nitkaraNaM kruzastunastRc puMsItyatra vizeSaNArtham ||773 / / vaseNidvA // 774 / / vasaM nivAse / ityasmAttun pratyayo [bhavati ] sa ca NivA bhavati || vAstu gRhaM gRhabhUmizca // vastu sannivezabhUmizca / / 774 / / paH pIpyau ca vA / / 775 / / pAM pAne / ityasmAttun pratyayo [bhava tyasya ca pI pi ityAdezau vA bhvtH| pIturAdityazcandro hastI kAlazcakSurvAlaghRtapAnabhAjanaM ca / / pituH prajApatirAhArazca|| pAtU rakSitA brahmA ca / / 775 / / 17 Aho! Shrutagyanam Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 hemacandravyAkaraNe [756-784 Apop ca / / 776 // ATa vyAptau | ityasmAttun pratyayo bhavatyasya ca ap ityAdezo bhavati || amurdevatAvizeSaH kAlo yAjako yajJayonizca / / 776 / / aGgyataH kit / / 777 / / AbhyAM kittun pratyayo bhavati / / anaupa vyaktyAdiSu / akturindro viSNU rAtrizca / / k ganau / RtuhemantAdiH strIrajastatkAlazca / / 777 // cAyaH ke ca / / 778 / / cAyag pUjAnizAmanayoH ! ityasmAttun pratyayo bhavatyasya ca ke ityAdezo bhavati / / keturdhvajo grahazca // 778 // vahimahiguhyadhibhyotuH / / 779 / / ebhyotuH pratyayo bhavati || vahIM prApaNe / vahaturvivAhonaDAnamiH kAlatha / / maha pUjAyAm / mahaturagniH / / guhauga saMvaraNe / gRhaturbhUmiH // edhi bRddhau / edhaturlakSmIH puruSognizca / / 779 // ___ kRlAbhyAM kit / / 780 / / AbhyAM kidattuH pratyayo bhavati // DukuMga karaNe ] RturyajJaH / / lAMk AdAne | latuH pAzaH // 780 // taneryatuH // 781 / / tanUyI vistAre / ityasmAdyatuH pratyayo bhavati // tanyaturvistAro vAyu: parvataH sUryazca // 781 // __ jIvarAtuH / / 782 // jIva prANadhAraNe / ityasmAdAtuH pratyayo bhavati || jIvAturjIvitamauSadhamanamudakaM dravyaM ca / / 782 // yameTuk / / 783 / / yamUM uparame | ityasmArikaduH pratyayo bhavati / / yaduH kSatriyaH // 783 // zIDo dhuk / / 784 / / zIDk svapne / ityasmArikat dhuH pratyayo bhavati // zIdhu madyavizeSaH // 784 / / Aho I Shrutagyanam Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7-5-793] ugAdigagavivRtiH / dhUgo dhun ca // 785 // dhUgz kampane | ityasmAt dhuk pratyayo [bhava]tyasya ca dhun ityAdezo bhavati || dhundhurdAnavaH | 785 // dAbhAbhyAM nuH || 786 / / AbhyAM nuH pratyayo bhavati || DudAMka dAne / dAnurgantA yajamAno vAyurAdityo dakSiNArthaM ca dhanam // bhAMk dIptau / bhAnuH sUryo razmizva | citrabhAnurabhiH / svarbhAnU rAhuH | vizvabhAnurAdityaH || 786 || dhaiH zit / / 787 // TveM pAne | ityasmAnnuH pratyayo [bhavati ] sa ca zidbhavati || dhenurabhinavatrasavA gavAdiH || zitvAdAtsaMdhyakSarasyetyAkAro na bhavati / / 787 / / suvaH kit / / 788 // SaDauk prANigarbhavimocane / ityasmAtkinnuH pratyayo bhavati |] sUnuH putraH / / 788 / / ho jaha ca // 789 // ohAMk tyAge | ityasmAnnuH pratyayo [ bhava ] vyasya bhavati || jApitA / / 789 // 131 caja ityAdezo vaceH kagau ca || 790 // cacaM bhASaNe / ityasmAnnuH pratyayo [ bhavati ] kakAragakArI cAntAdezau bhavata: || vakkrurvayuzca vAgmI || 790 / / kuhanestuknukau || 791 / / AbhyAM kittau tu nu iti pratyayau bhavataH || DukuMg karaNe / kRtuH karmakaraH / kRNuH kozakAraH kAruva || hana hiMsAgatyoH / haturhimaH || hanurvaktraikadezaH bAhulakAnnalopaH // 791 / / gameH sanvacca / / 792 / / gamaM gatau / ityasmAtsuknuko sanvazca bhavataH // jiganturbrAhmaNo divaso mArgaH prANomizva || jigannuH prANo bANo mano mIno vAyuzva || 792 || dAbhUkSayundinadivadipatyAderanuD || 793 | Aho! Shrutagyanam yo sag: pratyayo bhavati || DurdAAMgk dAne | danurdAnavamAtA || bhU khacAyAm / bhutranurmeghazcandro bhavitavyatA haMsazva || kSaNUg hiMmAyam | kSaganuryAyA Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 hemacandravyAkaraNe [794-800 varaH // undaip kledane | undanuH zukaH / / Nada avyakte zabde / nadanurmeghaH siMhatha // vada vyaktAyAM vAci / vadanurvaktA || patU gatau / patanuH zyenaH / / AdigrahaNAdanyepi || kittvamakRtvA DitkaraNaM vadervRdabhAvArtham / / 793 // kRzerAnuk // 794 // kRzac tanutve / ityasmAskidAnuH pratyayo bhavati / / kRshaanuvhniH||794|| jIve radAnuka // 795 // jIva prANadhAraNe | ityasmAtkidradAnuH pratyayo bhavati || jIradAnuH || kikaraNaM guNapraviSedhArtham | valope hi nAmyantatvAdguNaH syAt / / 795 // vaceranuH // 796 // vacaM bhASaNe / ityasmAdanuH pratyayo bhavati // vacakrurvAgmyAcAryo brAhmaNa RSizca // 796 / / hRSipuSighuSigadimadinandigaDimaNDijanistani ___ bhyo ritnuH // 797 / / ebhyo Nyantebhya itnuH pratyayo bhavati / / hapac tuSTau / haSU alIke vA / harSayitnurAnandaH svajano ropajIvI priyaMvadazca || puSaMca puSTau / poSayinnurbhA meghaH kokilazca / / dhuSaNa vizabdane / ghoSayitnuH kokilaH zazdazca / / gadaN garne / gadayitnuH parjanyo vAvadako bhramaraH kAmazca || madec harSe | madayitnumadirA suvarNamalaMkAratha / / Tunadu samRddhau | nandayinuH putra AnandaH pramuditazca || gaDa secane | gaDayitnurbalAhakaH // madu bhUSAyAm / maNDayitnumaNDayitA kAmukazca / / janaici prAdurbhAve / janayitnuH pitA || stanaN garne | stanayitnu megho megharjitaM ca ||797|| kasyatibhyAmipuk // 798 / / ____ AbhyAM kidipuH pratyayo bhavati || kasa gatau / kasipurazanam // Rk gatau / ripuH zatruH / / 798 // kamyamibhyAM buH // 799 // AbhyAM buH pratyayo bhavati || kamUD kAntau / kamvuH zaGaH / / ama gatau / ambu pAnIyam / / 799 // ___adheramuH / / 800 // abhra gatI / ityasmAdamuH pratyayo bhavati / / abhramurdevahastinI / / 800 / Aho I Shrutagyanam Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdigaNavivRtiH / yajigundhidahidasijanimanibhyo yuH || 801 / / ebhyo yuH pratyayo bhavati // yajIM devapUjAdau / yajyurabhiradhvaryuryajvA ziSyazva || zundha zuddhaiau / zundhyurabhirAdityaH pavitraM ca || dahaM bhasmIkaraNe | dahyurabhiH || dasUc upakSaye / dasyuzcauraH || janaici prAdurbhAve | janyurapatyaM pitA vAyuH prAdurbhAvaH prajApatiH prANI ca || manic jJAne | manyuH kRpA krodhaH zokaH kratuzca / / 801 / 801-807] 133 bhujeH kit || 802 // bhujaMp pAlanAbhyavahArayoH / ityasmAtkidyuH pratyayo bhavati || bhujyuragnirAdityo garuDo bhoga RSiva || 802 // sarvairayvanyU || 803 / / sR gatau / ityasmAdayu anya iti pratyayau bhavataH || sarayurnadI vAyuzra || dIrghAntamimamicchantyeke | sarayUH / zliSTanirdezAttadapi saMgRhItameva || saraNyurmedhozvinormAtA samegho vAyuca || 803 || bhUkSipicareranyuk || 804 // ebhyaH kidanyuH pratyayo bhavati // bhU sattAyAm | bhuvanyurIzvaronizra || kSipat preraNe / kSipaNyurvAyurvasanto vidyuda [ rthaH ] kAlazca || cara bhakSaNaM / caraNrvAyuH || 804 // mutyu || 805 // mRt prANatyAge | ityasmAtkicyuH pratyayo bhavati || mArayatIti mRtyuH kAlo maraNaM ca // / 805 // cinopImyazibhyo ruH / / 806 / / ebhyo ruH pratyayo bhavati // cigd cayane | cerurmuni: || NIMg prApaNe | nerurjanapadaH / / pIMDc pAne / peruH sUryo giriH kalaviGkazva || mIMDc hiMsAyA - m | merurdevAdriH || azauTi vyAptau / azru netrajalam / / 806 / / rupUbhyAM kit / / 807 // AbhyAM kiDuH pratyayo bhavati || ruk zabde | rururmRgajAtiH // pUmraz pavane | pUrU rAjA / / 807 / / Aho! Shrutagyanam Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe khano luk ca / / 808 // khanUg avadAraNe | ityasmAdruH pratyayo | bhavati ] nasya ca lugbhavati || kharu - darpaH krUro mUrkho dRpto gItavizeSava || 808 // janihanizadyasta ca // 809 / / ebhyo ruH pratyayo bhavatyantyasya ca takArAdezo bhavati || janaiauce prAdurbhAve | jatruH zarIrAvayavo megho gharmavasAnaM ca || hanaMkU hiMsAgatyoH | hatrurhisaH || za zAtane / zatrU ripuH | bAhulakAttAdezasya vikalpe | zatruH puruSaH || Rk gatau / atruH kSudrajantuH || 809 // 134 [Co8-815 imanaH zIDo Dit // 810 // imanpUrvIt zoDk svane / ityasmADiduH pratyayo bhavati // zmazrurmukhalomAni / / 810 // zigrugeruna mervAdayaH || 811 // zimvAdayaH zabdA rupratyayAntA nipAtyante || ziMgT nizAne | kidvontazca | zizuH zobhAJjanako haritakavizeSazva || giraterezca || gerurdhAtuH || namernaJpUrvasya mayatervA | eccAntaH | namerurdevavRkSaH || AdigrahaNAdanyepi || 811 / / kaTikuDyarteraruH || 812 // emyoruH pratyayo bhavati || kaTe varSAvaraNayoH kaTaruH zakaTam || kuTat kauTilye | kuTaruH pakSivizeSo markaTo vRkSo vardhakizva || kuTAditvAnna guNaH || kaM gatau / ararurakhara AyudhaM maNDalaM ca / / 812 / / karkerruH || 813 // karkeH sautrAdAruH pratyayo bhavati || karkAruH kSudratrirmiTI || 813 // urAderUdeta ca || 814 / / urve hiMsAyAm / ityasmAdAruH pratyayo bhavatyAdezva UkAra ekAra Adezo bhavataH || UrvAruH kaTucirmiTI || evarucArucirmiTI || 814 // kRpikSudhipikuNibhyaH kit || 815 || ebhyaH kidAruH pratyayo bhavati // kRpauD sAmarthya | kRpArurdayAzIlaH || kSudhaM bubhukSAyAm | kSudhAruH kSudhamasahamAna: / labve | kRpAluH | kSudhAluH || pIMc pAne / piyArurvRkSaH || kuNat zabdeopakaraNayoH / kuNArurvanaspatiH || 815 / Aho ! Shrutagyanam Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 816-829] - uNAdigaNa vivRtiH| zyaH zIta ca / / 816 // ___ iyaD gatau / ityasmAdAruH pratyayo bhava tyasya ca zIta ityAdezo bhavati / / zItAruH zItAsahaH / latve | zItAluH // 816 // tumberuruH // 817 // tubu ardane | ityasmAduruH pratyayo bhavati // tumbururgandharvo gandhadravyaM ca // 817 / / kandeH kunda ca // 818 / / kadu rodanAhAnayoH / ityasmAduruH pratyayo bhavatyasya ca kunda ityAdezo bhavati // kunduruH sallakIniryAsaH / / 818 // cmeruuruH|| 819 // camU adane / ityasmAdUruH pratyayo bhavati // camUruzvitrakaH // 819 / / zIDo luH // 820 // zIDk svame / ityasmAlluH pratyayo bhavati // zeluH zleSmAtakaH // 820 // pIDaH kit // 821 // pIDc pAne / ityasmAskilluH pratyayo bhavati / / pIlurhastI vRkssv!|821|| lasjIyizalerAluH // 822 // ebhya AluH pratyayo bhavati || olasnaiti vIDe | lajjAlurlajjanazIlaH / / IrNya IrSyArthaH / IrSyAlurIr2yAMzIlaH // zala gatau / zalAluvRkSAvayavaH / / 822 // Apop ca // 823 / / AphuT vyAptau / ityasmAdAluH pratyayo bhava]tyasya ca ap ityAdezo bhavati // apAlurvAyuH // 823 / / gRhaluguggulukamaNDalavaH // 824 // eta AlupratyayAntA nipAtyante / / gUhateIsvazca pratyayAdeH / gRhlukrssiH|| guMD zabde / asyaaderguggulopshc pratyayAdeH / guggulurvRkSavizeSozvazca // kampUrvAdanite?nto hasvazca pratyayAdeH / kamaNDaluramatram / / 824 // praH zuH / / 825 // pRz pAlanapUraNayoH / ityasmAt zuH pratyayo bhavati / / pazurvasiMjJaM vakrAsthi / / 825 // Aho! Shrutagyanam Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [826-833 ___ masjISyazibhyaH suk // 826 / / ebhyaH kitsuH pratyayo bhavati || Tumasjot zuddhau | masjeH sa iti nontaH / marmuniH // iSaz AbhIkSNye / ikSurguDAdiprakRtiH // bhATi vyAptI / akSaH samudro vaprazca / / 826 / / tRpalimalerakSuH / / 827 // ebhyokSuH pratyayo bhavati / / tR plavanataraNayoH / tarakSuH shvaapdvishessH|| pala gatau / mali dhAraNe | palakSumalakSuzca vRkSaH / / 827 / / uleH kit // 828 // ula dAhe / ityasmAtsautrAtkidakSuH pratyayo bhavati // ulakSustRNajAti: // 828 // kRSicamitanidhanyandisarjikharjibharjilasjIThiyabhya uuH|| 829 // ebhya UH pratyayo bhavati / / kRSIt vilekhane | karpU: kulyAGgAraH parikhA gartazca // camU adane / camUH senA / / tanUyI vistAre / tanUH zarIram / / dhana zabde / dhana dhAnye sautro vA / dhanUrdhAnyarAziA varArohA ca strI / adu bandhane | andUH pAdakaTakaH / / sarja arjane / sarjara [ghaH] kSAro vanaspatirvaNik ca / / kharja mArjane ca / khajUH kaNDUvidyucca / / bhRjaiD bharjane / bhrasjIt pAke vA | bharyavavikAraH / / olasnaiti bIDe / lajjUrlajjAluH !! Iya' IrSyArthaH / IyUrIAluH // 829 // phaleH phela ca // 830 / / phala niSpattau / ityasmAdaH pratyayo bhavati dhAtozca phel ityAdezo bhavati // phelU)mavizeSaH // 830 // kareNDaichau ca SaH // 831 // kaSa hiMsAyAm / ityasmAduH pratyayo bhavati SakArasya ca NDazrazvAdezI bhavataH / / kaNDUH kacchUzca pAmA // 831 // vaherdha ca // 832 // vahIM prApaNe / ityasmAdaH pratyayo [bhavati ] dhakArazcAntAdezo bhavati // vadhUH patimupasaMpannA kanyA jAyA ca // 832 // mRjerguNazca // 833 // mRjauk zuddhau / ityasmAdUH pratyayo [ bhavati ] guNazvAsya bhavati || marjU: Aho I Shrutagyanam Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _834-840] uNAdigaNavivRtiH / 137 zuddhI rajako nadyAstIraM zilA ca // guNe siddhe guNavacanamakArasya vRddhibAdha nArtham // 833 // ajerjontazca || 834 // aja kSepaNe ca / ityasmAdUH pratyayo bhavati ] kArazrAnto bhavati // ajjUrjananI || 834 | sidyartyAdibhyo Nit / / 835 / / ebhyo NidUH pratyayo bhavati // kasa gatau / kAsU: zaktirnAmAyudhaM vAgvikalo buddhirvyAdhirvikalA ca vAk || pardic gataiH / pAdU: pAdukA || Rk gatau / ArvRkSavizeSaH kacchUrgatiH piGgala || AdigrahaNAt kacateH | kAcUH / zalateH / zAlUrityAdayopi || 835 // arDIntazva || 836 // aNerdhAtorNidUH pratyayo bhavati DazvAnto bhavati / / aNa zabde | bhANDurjalabhRGgAraH / / 836 // aDola ca vA // 837 // aDa udyame / ityasmANiH pratyayo bhavati lakArazcAntAdezo vA bhavati || AlUrbhuGgAraH karakazca || ADUrdarvI TiTTibho vanaspatirjalAdhArabhUmiH pAdabhedanaM ca // 837 / / naJo lambernaluk ca // 838 // naJpUrvAt labuD avasraMsane ca / ityasmANNiduH pratyayo bhavati nakArasya ca lugbhavati || alAbastumbI || 838 // kaphAdIrele ca || 839 // A kaphapUrvAt Irik gatikampanayoH / ityasmAdUH pratyayo bhavati lazcAntAdezo bhavati || kaphelUH zleSmAtako yavalAjA madhuparka chAdiSeyaM ca tRNam / / 839 / / Rto rata ca / / 840 // Rta ghRNAgatispardheSu | ityasmAduH pratyayo [ bhavati ] rata iti cAsyAdezo bhavati || ratUrnadIvizeSaH satyavAgdUtaH kRmivizeSazva || 840 || 18 Aho! Shrutagyanam Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 hemacandravyAkaraNe [-41-848 dRbhicapeH svarAnnontazca // 841 // AbhyAmU: pratyayo bhavati svarAjya paro nonto bhavati // vRmait granthe / dRnbhUH sarpajAtivanaspatirvatro granthakAro darbhaNaM ca | bAhulakAnakArasya mAM dhuTvargentyopadAnta iti na bhavati || capa sAntvane / campaH kathAvizeSaH // 841 // dhRSadidhiSadidhISau ca // 842 / / aidhRSAT prAgalbhye / ityasmAdaH pratyayo [ bhavati ] didhiS didhIS ityetAvAdezAvasya bhavataH / / didhiSAyasyAH pUrvapariNItA puMzcalI ca // didhIpUrUDhAyA: kaniSThAyA anUDhA jyeSThA punarbhUrAhutizca // 842 // bhramigamitanibhyo Dit / / 843 / / ebhyo DidaH pratyayo bhavati // bhramUc anavasthAne / bhrarakSNorupari romarAjiH // gamaM gatau / agre gacchati / agregUH puraHsaraH // tanUyI vistAre / kutsitaM tanyate | kutUzcarmamayamAvapanam // 843 // natizRdhiruSikuhibhyaH kit // 844 // ebhyaH kidaH pratyayo bhavati // nataic nartane / natUrnartakaH kRmijAtiH plavaH pratikRtizca // zudhUD zabdakutsAyAm / zRdhaH zardhanaH kRmijAtirapAnaM balizca daanvH|| ruSac roSe / ruSarbhartsakaH // kuhaNi vismApane / kuhUramAvAsyA ||844 // tRkhaDibhyAM DUH // 845 // AbhyAM DUH pratyayo bhavati // tR plavanataraNayoH / nauNI plavaH pariveSaNabhANDaM ca // khaDaNa bhede / kharbAlAnAmupakaraNaM strINAM pAdAGguSThAbharaNaM ca / / 845 // tRbhyAM dUH // 846 // AbhyAM dUH pratyayo bhavati || tu plvntrnnyoH| tardUrdI // dRz vidaarnne]| dardUH kuSThabhedaH // 846 // kamijanibhyAM bUH // 847 // AbhyAM bUH pratyayo bhavati // kamUD kAntau / kambUbhUSaNamAdarzansaruH kuruvindazca // janaici prAdurbhAve / jambUkSajAtiH // 847 // zakerandhUH // 848 // zakuMTa zaktau / ityasmAdandhaH pratyayo bhavati / / zakandhUvanaspatirdevatAvizeSazca // 848 / / Aho ! Shrutagyanam Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 849-857] uNAdigaNavivRtiH / kugaH kAdiH || 849 // DukRMg karaNe / ityasmAtkakArAdirandhUH pratyayo bhavati || karkandhUrbadarI traNaM yavalAjA madhuparka viSTambhava // 849 // yogaH || 850 || yuk mizraNe | ityasmAdAgUH pratyayo bhavati || yavAgUrdravaudanaH || 850 // kAcchIDo DerUH // 851 // pUrvAt zaktrime / ityasmADiderUH pratyayo bhavati || kazerUH kandavizeSo vIruca || 851 // diva RH / / 852 // divac krIDAdau / ityasmAdRH pratyayo bhavati || devA devara: pitRvyakhyamizva // 852 / 139 soraseH || 853 || supUrvAt asUtra kSepaNe / ityasmAdRH pratyayo bhavati // svasA bhaginI || 853 // niyo Dit || 854 // NIMm prApaNe | ityasmADiduH pratyayo bhavati || nA puruSaH || 854 // savyAtsthaH || 855 // savyapUrvAt SThAM gatinivRttau / ityasmADDidRH pratyayo bhavati || savyaSThA sArathiH || 855 / / yatinanandibhyAM dIrghazva || 856 // yateH naJpUrvAt nandezva RH pratyayo [bhava ] tyanayozca dIrgho bhavati // yataiD prayatne | yAtA patibhrAtRbhaginI devarabhAyI jyeSThabhAryA ca // Tunadu samRddhau / nanAndA bhartRbhaginI || nakhAditvAnnaJanna bhavati || 856 / / zAsizaMsinIrukSu bhRdhUmanyAdibhyastRH || 857 // ebhyastRH pratyayo bhavati || zAstrak anuziSTau / zAstA gurU rAjA ca | prazAstA rAjarvik ca // zaMsU stutau ca ! zaMstA stotA || NIM prApaNe / netA sArAtheH || ruk zabde | rotA meghaH || TukSuk zabde | kSotA musalam || haMg haraNe | hartA cauraH / / TuDubhraMgk poSaNe ca / bhartA patiH || dhRD avadhvaMsane || dhata dharmaH || manic jJAne | mantA vidvAnprajApatizca || AdigrahaNAt upadraSTaritrak / vizastA ghAtaka ityAdayopi / / 857 // Aho! Shrutagyanam Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe 858-865 pAtericca / / 858 // pAMk rakSaNe / ityasmAttRH pratyayo bhavati dhAtova ikArAntAdezo bhavati || pitA janakaH // 858 / / mAnimAjerluk ca // 859 // AbhyAM tRH pratyayo bhavati luk cAntasya bhavati // mAni pUjAyAm / mAtA jananI // bhrAji dIptau / bhrAtA sodaryaH // 859 / / jAyA migaH / / 860 // jAzabdapUrvAt DumiMgaTa prakSepaNe / ityasmA tRH pratyayo bhavati // jAyAM prajAyAM minvanti tamiti jAmAtA duhitRpatiH / / 860 // Apop ca / / 861 / / AT vyAptau / ityasmAttRH pratyayo bhavatyap cAsyAdezo bhavati // aptA yajJonizca / / 861 // nameH p ca // 862 / / ___NamaM pratve / ityasmAttaH pratyayo bhavati pakAravAntAdezo bhavati // naptA duhituH putrasya vA putraH / / 862 / / hupUdonnIprastupratihapratiprasthAbhya Rtviji / / 863 / / ___ ebhya Rtvijyabhidheye taH pratyayo bhavati // huMk dAnAdanayoH / hotA / / pUgaz pavane / potA / / - zabde / NIMga prApaNe / utpUrvaH / udgAtA / unnetA // TuMgk stutau / prapUrvaH / prastotA // haMg haraNe / pratipUrvaH / pratihaH ||sstthaaN gati. nivRttau / prati pra]pUrvaH / pratiprasthAtA // eta RtvijaH // 863 // niyaH SAdiH // 864 // NIMg prApaNe / ityasmAt SakArAdistRH pratyayo bhavatya'tvijyabhidheye / / neSTavik // 864 // tvaSTRkSattuduhitrAdayaH // 865 // ___ ete tapratyayAntA nipAtyante / / viSeritoca | tvaSTA devavardhakiH prajApatirAdityazca / / kSada khadane / iti sautraH / kSattA niyuktovinIto dauvAriko musalaH pArazavo rudraH sArathizca / / duherin kicca | duhitA tanayA // AdigrahaNAdanyepi // 865 // Ahol Shrutagyanam Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 866-874] unnaadignnvivRtiH| 141 rAteH / / 866 // rAMka dAne / ityasmAridaiH pratyayo bhavati // rAH dravyam / rAyau / rAyaH // 866 // ___ yugamibhyAM DoH // 867 // __AbhyAM DidoH pratyayo bhavati // yuk abhigame / dyauH svargontarikSaM ca // gamuM gatau / gauH pRthivyAdi // 867 // glAnudibhyAM DauH // 868 // AbhyAM DidauH pratyayo bhavati || glaiM harSakSaye | glauzcandro vyAdhitaH zarIraglAnizca // NudaMt preraNe / naurjalataraNam // 868 // toH kik // 869 // tuka vRttyAdau / ityasmAkik pratyayo bhavati / kakAraH kitkAryArtha ikAra uccAraNArthaH / / tuk apatyam // 869 // draagaadyH|| 870 // drAk ityAdayaH zabdAH kikpratyayAntA nipAtyante // dravaterA ca drAk zItram // evaM sarateH / sAk sa evArthaH // iyarterAdezazca / arvAgacirantanam / / AdigrahaNAdanyepi // 870 // srozcik / / 871 // ___ gatau / ityasmAcik pratyayo bhavati // sug juhUprabhUtyagnihotrabhANDam | sucau / srucaH // ikAra uccAraNArthaH kakAraH kitkAryArthaH / / 871 / / tanaic // 872 // tanUyI vistAre / ityasmADivac pratyayo bhavati || tvak zarIrAdiveSTanam // 872 / / pAreraj // 873 // ___ pAraNa karmasamAptau | ityasmAdaj pratyayo bhavati // pArak prAkAraH zAkavizeSaH suvarNa ratnaM ca | pArajI / pArajaH / / 873 // RdhiprathibhiSibhyaH kit // 874 // ebhyaH kidaj pratyayo bhavati // RdhUc vRddhau / Rdhak samIpavAcyavyayam || prathiS prakhyAne / nirdezAdeva vRt / pRthagnAnArthevyayam / / bhiSaH sautraH / bhiSagvaidyaH / bhiSajau / bhiSajaH // 874 // Aho ! Shrutagyanam Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 hemacandravyAkaraNe [875-8-2 bhRpaNibhyAmija bhuravaNau ca / / 875 // bhUpaNibhyAmij pratyayo bhavati yathAsaMkhyaM ca bhura vaNa ityAdezau bhavataH // bhuMga bharaNe | bhurigbAhuH zabdo bhUmirvAyurekAkSarAdhikapAdaM cakchandaH // paNi vyavahArastutyoH / vaNigvaidehikaH // 875 // vazeH kit // 876 / / vazak kAntau / ityasmAtkidij pratyayo bhavati / / uzikAnta uzIramagnigautamacarSiH // 876 // laDDera naluka ca // 877 // laghuD gatau | ityasmAdaT pratyayo [bhavati ] nalopazcAsya bhavati // laghaDDAyurlaghu ca zakaTam / / 877 / / sarteraD // 878 // suM gatau / ityasmAdaD pratyayo bhavati || saraD vRkSavizeSo megha uSTrajAtiva // 878 // IDeraviD hasvazca / / 879 // IDik stutau / ityasmAdaviD pratyayo [ bhavati ] hasvavAsya bhavati // iDaviDizravAH // 879 / / vipi mlechazca vA / / 880 // mlecherIDezca kvipi pratyaye vA hUsvo bhavatyata eva vacanAkkip ca // mlecha avyaktAyAM vAci / mliT / mleT / ubhayaM mlecchajAtiH // iD svAmI medinI ca / / ID sa raba / / 880 // _tRpeH kat / / 881 // tapauca prItI / ityasmAtkidat pratyayo bhavati / / tapacandraH samudrastRNabhUmitha // 881 // saMzcavehatsAkSAdAdayaH / / 882 // ete katpratyayAntA nipAtyante / / sampUrthAt cinorDitsamo makArasyAnusvArapUrvaH zakArazca / saMzcadadhvaryaH kuhakazca / anusvAraM necchantyake / sshctkuhkH|| vipUrvAt hanterDizca guNaH / vihanti garbhamiti vehadgarbhadhAtinyaprajA khyanAtha // sampUrvAt IkSateH sAkSAbhAvazca | sAkSAtsamakSamityarthaH // AdigrahaNAt rehat / viyat / purItadAdayopi / / 882 // Aho I Shrutagyanam Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 883-889] . unnaadignnvivRtiH| 143 paTacchapadAdayonukaraNAH // 883 // paTadityAdayaH katpratyayAntA nipAtyantenukaraNa zabdAzcaite || paTa gatau / paTat / / chupaMta [saMsparze / ukArasyAkAraH | chapat / / patu gatau / patat // zRz hiMsAyAm / zarat // zala gatau / zalat || khaTa kAr3he / khaTat / / daheH pa ca / dapat / / DipeH / Dipat / / khanate razca / kharat / / khAdeH / khAdat / / sarva ete kasyacivizeSasya zrutipratyAsattyAnukaraNazabdAH / anukaraNamapi hi sAdhveva kartavyaM na yatkicidyathAnakSaramiti ziSTAH smaranti / / 883 / / hivRhimahipRSibhyaH kataH // 884 // ebhyaH kidataH pratyayo bhavati / / druhoc jighAMsAyAm / druhangrISmaH / / vRha vRddhau / bRhanpravRddhaH / bRhatI chandaH || maha pUjAyAm / mahAnpUjito vistIrNazca // mahAntau / mahAntaH / mahatI || pRSU secane | pRSattantra jalabin?citravarNajAtirdadhyupasiktamAjyaM ca / pRSatI mRgI | sthUlapRSatImAlabheta / / RkAro DyarthaH / / 884 / / garDihU ca // 885 // gama gatau | ityasmAtkatapratyayo Didbhavati dve cAsya rUpe bhavataH || jagasthAvarajaGgamo lokaH / jagatI pRthivI / / 885 // bhAterDavatuH / / 886 // bhAMka dIptau / ityasmADDidavatuH pratyayo bhavati // bhavAn / bhavantau / bhavantaH / / ukAro dIrghatvAdikAryArthaH // 886 / / hasaruhiyuSitaDibhya it // 887 // ebhya it pratyayo bhavati / / haMg haraNe | hariddharito varNaH kakub vAyu{gajAtirazvaH sUryazca / / saM gatau / sarinadI / ruhaM janmani / rohidIrutpakAro matsyaH sUryomirmago varNazca // yuSaH sautrH| yoSati gacchati puruSamiti yossitstrii|| taDaN AghAte / taDividyut // 887 // ___ udakAt zveDit / / 888 // udakapUrvAt hozvi gativRddhayoH / ityasmADidit pratyayo bhavati // udakena zvayati / udazvittakram // nAmnyuttarapadasya cetyudakasya udabhAvaH // 888 // mra ut / / 889 // mRt prANatyAge / ityasmAdut pratyayo bhavati // marudvAyurdevo girizikharaM ca // 889 // Aho ! Shrutagyanam Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 hemacandravyAkaraNe [890-899 gro mAdirvA // 890 // gRt nigaraNe / ityasmAdut pratyayo bhavati sa ca makArAdirvA bhavati // garmugaruDa Adityo madhumakSikA takSA tRNaM suvarNa ca // garudvojagaro marakatamaNirvegastejasAM vartizca / / 890 // zaka Rt // 891 // zakTa zaktau / ityasmAdRt pratyayo bhavati || zakRtpurISam // 891 // yajeH ka ca // 892 // yajI devapUjAdau / ityasmAdRt pratyayo [ bhavati ] kazcAntadizo bhavati / / yakRdantram / / 892 // pAtaH kRth / / 893 // pAMka rakSaNe / ityasmAtkith pratyayo bhavati / / pRtho nAma ksstriyaaH||893|| zabhaserad / / 894 / / / ebhyod pratyayo bhavati // zRz hiMsAyAm / zaradRtuH // dR bhaye / darajanapadasamAnazabdaH kSatriya[va]|| darado janapadaH / / bhasa bhartsanadIpyoH sautraH / bhasajjayanamAsyamAmAzayasthAnaM ca // bhaSerapIcchantyeke / bhaSat / / 894 / / tanityajiyajibhyo Dad // 895 // ebhyo Didad pratyayo bhavati / / tanUyI vistAre / tat / saH / / tyajaM hAnI / tyat / syaH / etau nirdezavAcinau // yajI devapUjAdau / yat / yaH / ayamuddezavAcI // 895 // iNastad // 896 / / iNk gatau / ityasmAttad pratyayo bhavati // etat / eSaH / samIpavAcI zabdaH // 896 // praH sad // 897 // pRz pAlanapUraNayoH / ityasmAtsad pratyayo bhavati || parSasabhA / / 897 // dro svazca // 898 / / dRza vidAraNe | ityasmAtsad pratyayo bhavati hasvazcAsya bhavati // dRSatpASANaH / / 898 // ___ yuSyasibhyAM kmada / / 899 // AbhyAM kinmad pratyayo bhavati / / yuSaH sautraH sevAyAm / yuSmat / yUyam // asUca kSepaNe / asmat / vayam // 899 // Aho I Shrutagyanam Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdigaNavivRtiH / ukSitakSyakSIzirAjidhanvipaJcipUSiklidisnihinumasjeran // 900 // ebhyonpratyayo bhavati || ukSa secane | ukSA vRSaH // takSau tanUkaraNe | takSA vardhakiH || akSau vyAptau ca / akSA dRSTinipAtaH || Izika aizvarye | IzA paramAtmA || rAjRg dIptau | rAjezvaraH || dhanviH sautro gatau / dhatru gatau vA / dhanvA marurdhanuzca || patruD vyaktIkaraNe | paJca saMkhyA || pUSa vRddhau / pUSAdityaH || klidauc ArdrabhAve / kledA mukhaprasekacandra indrazca // hic prItau / snehA svAGgaM suhRddazA ca gauH || Nuk stutau / nava saMkhyA / / Tumasjat zuddhau / majjA SaSTho dhAtuH / / 900 / / 900 - 903 ] lupUyuvRSizidevipratidivibhyaH kit // 901 // ebhyaH kidanpratyayo bhavati || lUgz chedane / luvA dAtraM sthAvarazva || pUgz pavane / putrA vAyuH || yuk mizraNe | yuvA taruNaH || vRSU secane / vRSendro vRSabhazva || daMzaM dazane | daza saMkhyA || thuMk abhigame / yuvAbhigamanIyo rAjA sUryava || divUc krIDAdau / divA dinam / pratipUrvAt / pratidivAhoparAhnazca / / 901 // zvanmAtarizvanmUrdhanplIhannaryamanvizvapsanparijvanmahannahanmaghavannatharvanniti || 902 // 145 etenpratyayAntA nipAtyante || zvayaterluk ca / zvA kukuraH || mAtaryantarikSe zvayati / mAtarizvA vAyuH | atra tatpuruSe kRtIti saptamyA alup / ikAralopazca pUrvavat // mUrdhazva mUrcchantyasminnAhatAH prANina iti mUrdhA ziraH || pliho dIrghazva | plIhA jaTharAntaravayavaH || aripUrvAt amerNyantAt / arInAmayatItyaryamA sUryaH // vizvapUrvAt sa: kizca / vizvapsA kAlobhirvAyurindra || paripUrvAt jvalaterDicca / parijvA sUryazcandrognirvAyuzva || mahIyaterIyalopazca | mahA mahattvam || aMhernalopazcAMhate | aho divasaH || marnalopo cAnteH / maGkata iti maghavendraH || naJpUrvAt kharvaiH khasbhazca / na kharvati / athavarSaiirvedazva || itikaraNAdanyepi bhavanti / / 902 / / SaNyazaubhyAM tan || 903 // AbhyAM tanpratyayo bhavati || Sapa samavAye / azauTi vyAptau / sapta | aSTa / ubhe saMkhye / / 903 // 19 Aho! Shrutagyanam Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 imaandh [904-909 snAmadipadyatipRzakibhyo van / / 904 // ebhyo vanpratyayo bhavati || SNAMka zoce | slAvA sirA nadI ca / / mardain harSe / madvA dRptaH pAnaM kAntiH krIDA muniH zirazca / madvarI madirA / bAhulakADDIH | vano razca || padiMca gatau / padvA pattirvatso rathaH pAdo gatizra || kaMka gtii| azviozanirAsanaM munizca / / pRz pAlanapUraNayoH / parva saMdhiH pUraNaM puNyatithizca / / zakuMTa zanI / zakkA vardhakiH samarthaH / zakkarI nadI vidhucchandojAtiryuvatiH surabhizva | zAkaro vRSaH / / 904 / / graherA ca / / 905 / / grahI upAdAne | ityasmAinpratyayo bhavatyakArazcAntAdezo bhavati || prAvA pASANaH parvatazca / / 905 / / RzIziruhijikSihasRdRbhyaH kvanip // 906 // ebhyaH kaniSpratyayo bhavati || k gatau / svarSiH / / zIDk svapne / zIvAjagaraH / / kruzaM AhvAnarodanayoH / kruzvA sRgAlaH / / ruhaM janmani / ruhvA vRkSaH || jiM abhibhave / jitvA dharma indro yoddhA c| jitvarI nadI vaNijazva / vANArasI jitvarImAhuH || kSi kSaye kSitvA vAyurviSNurmatyuzca / kSivarI rAtriH|| haMg haraNe / hRtvA rudro matsyo vAyuzca / / tUM gatau / sRtvA kAlognirvAyuH sarpaH prajApatirnIcajAtizca | sRtvarI vezyAmAtA / / dhRDt sthAne / dhRtvA viSNuH zailaH samudrazca / dhRtvarI bhuumiH|| TuMDt Adare / dRtvA dRptH|| pkaarstaagmaarthH||906|| sRjeH sajsRkau ca // 907 // sRjat visarge / ityasmAtvaniSpratyayo bhavati saj sak ityeto cAsyAdezau bhavataH / / sajvA mAlAkAro rajjuzca / / sakkaNyAsyopAntau // 907 / / dhyApyordhIpI ca // 908 // dhye cintAyAm / pya vRddhau / ityAbhyAM kaniSpatyayo bhavati yathAsaMkhyaM ca dhI pI ityetAvAdezau bhavataH / / dhyAyatIti dhIvA manISI niSAdo vyAdhirmatsyazva // pyAyateH / pIvA pInaH / / 908 // ardha ca / / 909 // ata sAtatyagamane / ityasmAtvanippratyayo [ bhavati ] dhakAravAntAdezo bhavati || adhvA mArgaH / / 909 / / Aho 1 Shrutagyanam Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 910-913] uNAdigaNavivatiH / 147 prAtsadirIriNastontazca / / 910 // apUrvebhyaH sadyAdibhyaH kaniSpratyayo bhavati tontazca bhavati || SaTvaM vizaraNagatyavasAdaneSu / prasatvA mUDho vAyuzca / prasatvarI mAtA pratipattizca / / rIz gatireSaNayoH / parItvA vAyuH / parItvarI strIvizeSaH / / Irik gatikampanayoH / prevA sAgaro vAyuzca / prelarI nagarI / / iNk gatau / pretvarI nagarItyAhuH // 910 / / man // 911 / / sarvazatubhyo bahulaM manpratyayo bhavati || DukkaMga karaNe / karma vyApAraH // ca gTa varaNe / varma kavacam / / vRtaD vartate / vartma panthAH / / cara bhakSaNe ca / caujinam / / bhasa bhartI nadIpyoH sautraH / bhasitaM taditi bhasma bhUtiH / / janaici bhAdurbhAve / janmotpattiH // zRz hiMsAyAm / zarma sukham | vasavosya duritaM zIryAsuriti vasu zarmA evaM harizarma / / maMt prANatyAge | marma jIvapadezapacayasthAnaM yatra jAyamAnA vedanA mahatI jAyate / / nRz naye / narma parihAsakathA / lipaMca AliGgane / zleSmA kaphaH / / USa rujAyAm / USmA tApaH // TuDubhaMgaka poSaNe ca / marma suvarNam / / yAMka prApaNe / yAmA rathaH // vAMk gatigandhanayoH / vAmA karacaraNa ha svaH / / pAMk rakSaNe | pAmA kcchuuH|| vadhU secane | varma zarIram / / padaM vizaraNagatyavasAdaneSu / sajha gRham / / vizaMt pravezane / vezma gRham / / hiMTa gativRddhyoH / hema suvarNam / / chadaN apavAraNe / chadma mAyA || dIDc kSaye | deM pAlane vA / dAma rajjurmAtA ca / / DudhAMgk dhAraNe ca / dhAma sthAnaM tejazca / / SThAM gatinivRttau / sthAma balam / / dhuMgT abhiSave / soma yajJa: phyorasazcandrazca / / agauTi vyAptau / azmA pASANaH / / lakSINa darzanAGkanayoH / lakSma cihnam / / ayi gatau / ayama saMgrAmaH || taka hasane | takmA ratirAtapo dIpazca / / huMk dAnAdanayoH / homa yamanihotrazAlA ca / / dhaMga dhAraNe / dharma puNyam / vipUrvAt / vidharmA ahito vAyuya'bhivArazca / / dhye cintAyAm / dhyAma dhyAnam / / 911|| kuSyuSisRpibhyaH kit // 912 / / / ebhyaH kinmanpratyayo bhavati // kuSaz niSkarSe / kuSma zalyam // uSU dAhe / uSmA dAhaH // sUpaM gatau / sRpmA sarpaH zizuryatitha / / 912 / / vRhe!cca / / 913 // vahu zabde ca / ityasmAnmanpratyayo bhavati nakArasya ca akAro bhavati || brahma paraM tejodhyayanaM mokSo bRhattvAdAtmA / brahmA bhagavAn / / 913 // Aho ! Shrutagyanam Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ $& hemacandravyAkaraNe vyega edotau ca vA // 994 // Tharyeg saMvaraNe | ityasmAnmanpratyayo [ bhava ] tyedotau cAntAdezau vA bhavataH || vyema vastram | vyemA saMsAraH kuvindabhANDaM ca || vyoma nabhaH | pakSe | vyAma nyagrodhAkhyaM pramANam // 994 // [ 914-919 syaterI ca vA // 995 // Sac antakarmaNi | ityasmAnmanpratyayo [bhavati ] IkArazcAntAdezo vA bhavati || sImA AghATaH / pakSe / sAma priyavacanaM vAmadevyAdi ca / / 995 / / sAtmannAtmanve manroma klomaMllalAmanAmanpApmanpakSmanyakSmanniti // 996 // ete manpratyayAntA nipAtyante || syatestontazca | sAtma atyantAbhyastaM prakRtibhUtamantakarma ca || aterdIrghazva | AtmA jIvaH || vega AtvAbhAvaJca | vema tantuvA yopakaraNam || ruherluk ca | roma tanUruham | latve | loma tadeva || klamerocca | kloma zarIrAntaravayavaH || lAterdvitvaM ca / lalAma bhUSaNAdi || namerA ca / nAma saMjJA kIrtizva || pAtayateH p ca / pApmA pApaM rakSazca // paJceH kaH Sonto nalopazca / pakSma akSyAdiloma || yasyateryakSigo vA / yakSmA rogaH || itikaraNAt tokmazuSmA - dayo bhavanti / / 996 // janiyAmiman || 917 // AbhyAmimanpratyayo bhavati || haMg haraNe | harimA pApavizeSo mRtyurvAyuzca || janaici prAdurbhAve | janimA dharmavizeSaH saMsArazca / / 917 / / sRhabhRdhRstRsUbhya Iman // 918 || ebhya Imanpratyayo bhavati // sR gatau | sarImA kAlaH || haMg haraNe | harImA mAtarizvA || DuDubhRMgak poSaNe ca / bharImA kSamI rAjA kuTumbaM ca || dhRg dhAraNe | dharImA dharmaH || stRgz AcchAdane | starImA prAcAraH || SUt preraNe | savImA garbhaH prasUti / / 998 // gamerin || 919 // ganuM gatau / ityasmAdinpratyayo bhavati || gamiSyatIti gamI jigamiSuH // 999 // Aho ! Shrutagyanam Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 920-92] uNAdigaNavivRtiH / ADazca Nit || 920 // . ApUrvAtkevalAcca gamerNidinpratyayo bhavati || AgamiSyatItyAgAmI proSi - tAdiH || gamiSyatIti gAmI prasthitAdiH || 920 / / 149 suvaH // 929 // SaDauc prANiprasave | ityAsmANidinpratyayo bhavati || AsAvyA saviSyamANo janiSyamANa ityarthaH // 929 // bhuvo vA / / 922 / / bhU sattAyAm | ityasmAdinpratyayo [bhavati ] sa ca NivA bhavati || bhavi - SyatIti bhAvI karmavipAkAdiH || bhavI bhaviSyan / / 922 / / praprateryAbudhibhyAm || 923 || pUrvAtpratipUrvAcca yAMka prApage | budhiM manic jJAne | ityasmAcca gidinmatyayo bhavati || prayAsyatIti prayAyI / pratiyAsyatIti pratiyAyI || prabhotsyata iti prabodhI || pratibodha bAlAdiH || 923 // prAtsthaH || 924 // pUrvAt ThAM gatinivRttau / ityasmANNidinpratyayo bhavati || prasthAsyata iti prasthAyI gantumanAH / / 924 / / paramAtkit || 925 // paramapUrvAttiSThateH kidinpratyayo bhavati || parame pade tiSThatIti parameSThya - dAdiH || bhIruSThAnAditvAt SatvaM saptamyA alup ca / / 925 / / pathimanthibhyAm || 926 || AbhyAM dinpratyayo bhavati // paye gatau / panthA mArgaH | panthAnau / panthAnaH | pathipriyaH || manthaz viloDane / manthAH kSubdho vAyurvajrazca / manthAnau | manthAnaH / mathipriyaH / / 926 / / horbhin // 927 // huMk dAnAdanayoH / ityasmAnminpratyayo bhavati || homyRtvigvRtaM ca // 927 // arterbhukSinak || 928 // I kaMk gatau / ityasmAdbhukSinak pratyayo bhavati // RbhukSA indraH / RbhukSANau / RbhukSANaH // 928 // Aho! Shrutagyanam Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 hemacandravyAkaraNe [929-937 adostran / / 929 // . adak bhakSaNe / ityasmAtrinpratyayo bhavati || acyaSiH // 929 / / pateratrin / / 930 // pata gatau / ityasmAdatrinpratyayo bhavati // patatrI pakSI // 930 // ApaH kvip hUsvazca / / 931 // AphUTa vyAptI / ityasmArikappratyayo bhavati hasvazcAsya bhavati || ApombhaH || svabhAvAdbahutvam / / 931 // kakutriSTubanuSTubhaH // 932 // ete kvippratyayAntA nipAtyante / / kapUrvAtskunAteH salopazca | kakup kaM vAyurbrahma ca / skubhnantIti kakubho dishH| kakubuSNikchandaH / / vyanupUrvAtstubhnAte: saH Sazca | triSTubanuSTup ca chandaH // bahuvacanAnijivijiviSAM kim zit / nenika prajApatiH // vevik zuciH / / veviTa candramAH // 932 // avermaH // 933 / / ava rakSaNAdau / ityasmAnmaH pratyayo bhavati || avatIti | oM brahma praNavazca / / 933 // soreteram // 934 // supUrvAt iNak gatau | ityasmAdam patyayo bhavati || svayamAtmanA ||934 // nazinUbhyAM nakta nUnau ca / / 935 // nazauca adarzane / NUt stavane | AbhyAmam pratyayo bhavati nakta nUna ityAdezau cAnayorbhavataH // naktaM rAtrau / / nUnaM vitarke // 935 / / syaterNit // 936 / / SoMca antakarmaNi / ityasmANNidam pratyayo bhavati || sAyaM divasAvasAnam // 936 / / gabhijamikSamikamizamisamibhyo Dit / / 937 // ebhyo Didam pratyayo bhavati || gamaM gatau | gam / / jamU adane / jam / / kSamauSi sahane / kSam / / etAni bhAryAnAmAni || kamUD kAntau / ke pAnIyam / / zamUca upazame / zaM sukham // Sama vaiklavye / sa saMbhavati / / 937 // Aho I Shrutagyanam Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 938-945] unnaadignnvivRtiH| iNo damak // 938 / / iNk gatau / ityasmAtkiham pratyayo bhavati / / idaM pratyakSanirdeze // 938|| koDim || 939 // kuMk zabde / ityammADidim pratyayo bhavati || kim | anenAvijJAtaM vastu paryanuyujyate // 939 // tUSerIm Nontazca // 940 // tUSa tuSTau / ityasmAdIm pratyayo [bhavati ] NakAravAsyAnto bhavati / / tUSNIM vAmiyame // 940 // IDkamizamisamibhyo Dit // 941 // ebhyo DidIm pratyayo bhavati / / IDik stutau / Im // kagUD kAnnau / kIm // zamUc upazame | zIm // Sama vaiklavye / sIm / abhinayavyAharaNAnyetAni / / Im / sIm / avyakta / / kI saMzayaprabhAdiSu / / zImamarSapAdapUragayoH // 941 // kramigamikSamestumAzcAtaH // 942 / / ebhyastum pratyayo bhavatyakArasya ca AkAro bhavati // kramU pAdavikSepe / krAntuM gamanam // gaeM gatau / gAntuM pAnthaH / / kSamauSi sahane | kSAntuM bhUmiH / / tumarthazva sarvatra // 942 / / - gRpadurvidhurvibhyaH kvip // 943 // ebhyaH kvippratyayo bhavati / / gRz zabde / gIrvAk / / pRz pAlanapuraNayoH / pUnagarI // durvai dhurve hiMsAyAm / dUrdehAntaravayavaH // dhUH zakaTAGgamAdidha // 943 // vAArau / / 944 // etau kippratyayAntau nipAtyete // vRNotervRddhizca | vAH pAnIyam / / karmaNi dazca dhAtvAdiH / vRNvanti tAmiti dvAram | dUM varaNe | ityasya ca Nigantasya rUpam // 944 // prAdaterara || 945 // prapUrvAt ata sAtatyagamane | ityasmAdar pratyayo bhavati // prAtaH prabhAtam Aho ! Shrutagyanam Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 hemacandravyAkaraNe sorarterluk ca // 946 // supUrvAt Rk gatau / ityasmAdar pratyayo [ bhavati ] dhAtozca lugbhavati // svaH svargaH || 946 / / [946-952 pUsanyAmibhyaH punasanutAntAzca ||947 || pUgy pavane | bana bhaktau | ama gatau / ityetebhyor pratyayo bhavati yathAsaMkhyaM ca puna sanuta bhanta ityAdezA eSAM bhavanti || punarbhUyaH || sanutaH kAlavAcI || antarmadhye // 947 // caterur || 948 / / categ yAcane | ityasmAdur pratyayo bhavati || catvAraH saMkhyA | catvAri | catasraH // 948 // diveDiv || 949 // divUc krIDAdau / ityaMsmADidiv pratyayo bhavati || dyauH svagentirikSaM ca | divau / divaH // 949 // vizivipAzibhyAM kip / / 950 / / AbhyAM kviSpratyayo bhavati // vizaMt pravezane / vizaH prajAH / vidvaizyaH purISamapatyaM ca || pazaNa bandhane / vipUrvaH / vipAzayati sma viziSTamiti vipAD nadI || 950 // saheH SaS ca // 951 // hi marSaNe | ityasmAtkippatyayo [ bhavati ] SaS cAsyAdezo bhavati // SaT saMkhyA || 951 / / as // 952 // sarvadhAtubhyo bahulamas pratyayo bhavati // tarpa saMtApe / tapaH saMtApo mAghamAso nirjarAphalaM ca || anazanAdi saSThu tapatIti sutapAH || evaM mahAtapAH || NamaM prahRtve | namaH pUjAvAcI || tamUc kAGkSAyAm / tamondhakArastRtIyaguNojJAnaM ca // iNk gatau | ayaH kAlaloham // vIM prajananAdau / vayaH pakSI prANinAM kAlakRtA zarIrAvasthA ca yauvanAdiH || varSi dIptau / varco lAvaNyamannamalaM tejazca / suSThu varcate iti suvarcAH || rakSa pAlane | rakSo nizAcaraH // JimidAc snehane | medacaturtho dhAtuH / raha tyAge | rahaH pracchannam || pahi marSaNe | sahA mArgazIrSamAsaH // Aho! Shrutagyanam Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 953-958] unnaadignnvivRtiH| Nabhac hiMsAyAm | nabha AkAzaM zrAvaNamAsazca // citai saMjJAne / cetacittam / pracetA varuNaH / / maniMca jJAne / mana no [?] indriyam || brUgak vyaktAyAM vAci / vaco vacanam / / rudRk azruvimocane / rodo nabhaH / rodasI dyAvApRthivyau || ruLUpI AvaraNe / rodhastIram / / anak prANane / anaH zakaTaM bhojanamannaM ca / / saM gatau / saro jalAzayavizeSaH / / tRplavanataraNayoH / taro vego balaM ca / / rahu gatau / raMho javaH / / tiji kSamAnizAnayoH / tejo dIptiH / / mayi gatau / mayaH sukham / / maha pUjAyAm | mahastejaH / / aNi pUjAyAm / arcaH pUjA // Sada vizaraNagatyavasAdaneSu / sadaH sabhA bhavanaM ca / / anaupa vyaktyAdau / aJjaH snehaH / / 952 // pAhAbhyAM payadyau ca // 953 / / pA pAne / ohAMka tyAge / ityetAbhyAmas pratyayo bhavati yathAsaMkhyaM gha paya hya isyAdezAvanayorbhavataH || payaH kSIraM jalaM ca / / hyonantarAtIte dine / / 953 / / chadivahibhyAM chandodhau ca // 954|| ___ chadaNa saMvaraNe | vahIM prApaNe / ityAbhyAmam pratyayo bhavati yathAsaMkhyaM cAnayozchanda Udha ityAdezau bhavataH / / chando veda icchA vAgbandhavizeSazca // Udho dhenoH kSIrAdhAraH // 954 // zveH zava ca vA / / 955 / / Tvozvi gtivRddhyoH| inyasmAdas pratyayo bhava] tyasya ca zava ityAdezo vA bhavati / / zavo rogAbhidhAnaM mRtadehazca / shvsii| zavAMsi // zvayaH zopho balaM ca / zvayasI / zvayAMsi / / 955 / / vizvAdvidibhujibhyAm || 956 // vizvapUrvAbhyAmAbhyAmas pratyayo bhavati || vidak jJAne | vizvavedA agniH / / bhujaMpa pAlanAbhyavahArayoH / vizvabhojA agnirlokapAlatha // 956 / / cAyenoM hasvazca vA / / 957 / / cAyag pUjAnizAmanayoH / ityasmAdas pratyayo bhavati nakArontAdezo hasya. vAsya vA bhavati || vaNavANazcAnnam | bAhulakANNatvam / NatvaM necchantyeke ||957|| azeryazcAdiH / / 958 / / azaz bhojane / azauTi vyAptau / ityasmAvAs pratyayo bhavati yakAra 20 Aho ! Shrutagyanam Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 hemacandravyAkaraNe [959-965 va dhAtvAdirbhavati || yazo mAhAtmyaM sattvaM zrI jJAnaM pratApaH kIrtizva || evaM zobhanamaznAtyazrute vA / suyazAH || nAgamevAznAti | nAgayazAH || bRhadenoznAti | bRhadyazaH || zruta enoti / zrutayazAH / evamanyepi draSTavyAH || 958 // uSerjM ca || 959 // uSu dAhe | ityasmAdas pratyayo [ bhavati ] jakArazcAntAdezo bhavati || ojo balaM prabhAvo dIptiH zukraM ca / / 959 // skanderbha ca || 960 // skanduM gatizoSaNayoH / ityasmAdas pratyayo [bhavati] dhakArazvAntAdezo avati || skandhaH svAGgam / / 960 / / avervA || 961 / atra rakSaNAdau / ityasmAdas pratyayo [bhavati ] dhakArazcAntAdezo vA bhavati || adhovaram || avo rakSA / / 961 / ameha cAntau || 962 // ama gatau / ityasmAdas pratyayo [ bhavati ] bhakArahakArau cAntau bhavataH || ambhaH pAnIyam || aMhaH pApamaparAdho dinazca / / 562 / / aderandh ca vA 963 // bhardak bhakSaNe | ityasmAdas pratyayo [bhava ] tyandhAdezazvAsya vA bhavati || adyate taditi / andhonnam || adyate dRzA manasA ca taditi / adaH / anena pratyakSaM viSamapadizyate / / 133 / / ApopAprAprAbjAzca / / 964 || A++d vyAptau / ityasmAdas pratyayo [bhava ] tya [pa] anna apsara abja ityAdezAzvAsya bhavanti || apaH satkarma || apnastadeva || apsaraso devagaNakAH || abjo jalajamajayai ca rUpam // 964 // ucyaJcaH ka ca // 965 // ucac samavAye | bhannU gatau ca / ityAbhyAmas pratyayo [bhava ]tyanayo-. zva kontAdezo bhavati || oka Alayo jalaukasazca // bhaGgaH svAGgaM raNazca / / 965 // Aho! Shrutagyanam Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 966-972 . uNAdigaNavivRtiH / . ajyajiyujibhRjerga ca // 966 // ebhyos pratyayo bhavati] gakArazcAntAdezo bhvti|| anaupa vyaktyAdiSu / aGgaH kSatriyanAma giripakSI vyaktizca // aja kSepaNe ca / agaH kSemam // yujaMpI yoge / yogI mano yugaM ca / / bhRjeDa bharjane | bho rudro havistejazca // 966 / / arterurAse ca / / 967 // Rk gatau / ityasmAdas pratyayo bhava tyasya ca ura iti arza iti c| tAlavyazakArAnta Adezo bhavati / / uro vakSaH / / azAsi guhAdikIlAH / / 967 / yendhibhyAM yAdedhau ca / / 968 / / ___ yAMka prApaNe / aiindhapi dIptau / ityAbhyAmas pratyayo bhavati yathAsaMkhyaM ca yAd edha ityAde zau bhavataH / / yAdo jaladuSTasattvam / / edha indhanam / / 968 / / cakSaH zivA // 969 / / . cakSik vyaktAyAM vAci | ityasmAdasa pratyayo bhavati sa ca zivA [bhavati ||] cakSaH / khyAH / ubhe api rakSonAmanI / / AcakSA vAgmI / / AkhyAH prarUpAzca bRhaspatiH // saMcakSA Rtvik / / nRcakSA rAkSasaH / / 969 / / vastyanibhyAM Nit / / 970 / / AbhyAM Nidas pratyayo bhavati / / vasik AcchAdane | vAso vastram / / aga kuTilAyAM gatau / AgoparAdhaH / / 970 / / mithirajyuSitapRzabhUvaSTibhyaH kit / / 071 / / 'ebhyaH kidasa pratyayo bhavati / / mithag medhAhiMsayoH / mithaH parasparaM rahasi cetyarthaH // rajI rAge / rajo guNozubhaM pAMzuzca // uSU dAhe / uSAH saMdhyAruNo rAtrizca / / tR plavanataraNayoH / tiraskaroti | tiraH kRtvA kANDaM gataH / tira ityantardhAvanRjulve ca / / pRz pAlanapUraNayoH / puraH pUjAyAm / tathA ca paThanti namaH pUnAyAm / purazceti / / zRz hiMsAyAm / zRNAti tadviyuktamiti zira uttamAGgam / / bhU sattAyAm / bhuvo lokontarikSaM sUryazca / / vazak kAntI / uzA rAtriH / / 971 // vidhervA / / 972 // vidhat vidhAne / ityAsmAdas pratyayo bhavati sa ca kiDA [ bhavati // ] vedhA vidvAnsavitprajApatizca // vidhAH sa eva / / 972 // Aho! Shrutagyanam Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 hemacandravyAkaraNe nuvo dhayAdiH || 973 // NUt stavane ityasmAddhakArAdisthakArAdiva kidas pratyayo bhavati || nUdhA nUthAzva sUtamAgadhI || dhAdau guNamicchantyeke / nodhA RSiRtvik // 973 // vayaHpayaHpuroretobhyo dhAgaH || 994 || ebhyaH parAt DudhAMgk dhAraNe ca / ityasmAtkidas pratyayo bhavati // trayodhA yuvA candraH prANI ca // payodhAH parjanyaH || purodhAH purohita upAdhyAyazva || retodhA janakaH || 974 // natra Ihere dhau ca // 975 // pUrvAt hi ceSTAyAm / ityasmAdas pratyayoM [ bhava ] tyasya ca eha edha ityAdezau bhavataH || anehA: kAla indrazvandrazca || anedhA anirvAyuzva || 975 // vihAyas sumanaspurudaMzaspurUravoGgirasaH || 976 // etespratyayAntA nipAtyante || vipUrvAjjahAterjihItervA yontazca / vijahAtIti vihAya bhAkAzam / vijihIta iti vihAyAH pakSI || supUrvAnmAne svazca muTu mAnayanti manyante vA / mumanasaH puSpANi // puruM dazatIti purudaMzA indraH || purupUrvAdrIterdIrghazva puru rauti / purUravA rAjA yamurvazI cakame || bhaGgerirontazra / aGgatIti / aGgirA RSiH || 976 || [973-980 pAterjasthasau // 977 // yAMk rakSaNe / ityasmAjjas thas ityetau pratyayau bhavataH || pAjo balam || pAtha udakamantraM ca // 977 // surIbhyAM tam // 978 // AbhyAM tas pratyayo bhavati || khuM gatau / sroto nirjharaNam | suSThu sravatIti susronAH || rIMz gatireSaNayoH | retaH zukram // 978 // ataNibhyAM nas // 979 // AbhyAM nas pratyayo bhavati || Rk gatau / arNo jalam // iNk gatau / 979 / / ena: pApamaparAdhazva riveH k ca // 980 // ripI virecane | ityasmAnnas pratyayo [bhava tyasya ca makArAnnAdezoM mavati || rekNo dhanaM pApaM ca // 980 // Aho ! Shrutagyanam Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1981-989] uNAdigaNavivRti: / vRbhyAM pas || 981 // AbhyAM pas pratyayo bhavati || rIMz gatireSaNayoH | reSaH pApam || vRgUddU varaNe | varSo rUpam || 981 // - 157 zIDaH phazca / / 982 // zIk strame / ityasmAtkas cakArAtpas ca pratyayo bhavati zephaH zepazca meNdram || 982 // pacivacibhyAM sas // 983 // DupacaS pAke | pakSazvakramindhanaM ca // AbhyAM sas pratyayo bhavati // vak bhASaNe | vakSa uraH zarIraM ca // 983 // iNastazas || 984 // iNk gatau / ityasmAttazas pratyayo bhavati || etazaH somo dhvaryurvI yuramirarka indrazca || 984 / / vaSTeH kanas || 985 // vazak kAntau | ityasmAtkidanas pratyayo bhavati || uzanAH zukraH / / 985 / / cando ramas || 986 // cadudayAdayoH / ityasmAdramas pratyayo bhavati || candramAH zazI / / 986 / / damerunasUnasau || 987 // damUc upazame | ityasmAdunas Unas ityetau pratyayau bhavataH // damunA abhiH || damUnAH sUryo deva upazAntazca / / 987 // iNa As // 988 // iNk gata / ityasmAdAs pratyayo bhavati // ayA: kAla Adityaca / / 988 / / rucyacizucihusRSichAdizhudibhya is ||989|| ebhya is pratyayo bhavati || ruci abhiprItyAM ca / rociH kiraNaH | vanupUrvAt | vasurocervAsavaH kiraNa Rtuca || arca pUjAyAm / arcilA || zutra zoke / zocI razmiH zokaH piGgalabhAvo viviktaM ca || huMk dAnAdanayoH || haviH puroDAzAdiH // sR gatau / sarpighRtam // chadaN saMvaraNe / chAdayatIti Aho! Shrutagyanam Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 hemacandravyAkaraNe [990.997 cchadiH / chaderis man baT kAviti istraH / bAhulakAhIrghatve | chAdiH / ubhayaM gRhAcchAdanam / / UdRpI dIptidevanayoH / chardirvamanam || 989 // - baMhihernaluk ca / / 990 / / AbhyAmis pratyayo bhavati nakArasya va lugbhavati / / bahuD vRddhau / bahiranabhyantare || vuhu zabde ca | barhiH zikhI darbhazca // 990 // [terAdezca jaH / / 991 // dyuti dIptau / ityasmAdis pratyayo [ bhavAta ] dhAtvAdezca varNasya jakAro bhavati / jyotistejaH sUryognistArakA ca // 991 // . saherdha ca // 992 / / Sahi marSaNe / ityasmAdis pratyayo bhavati dhakAravAntAdezo bhavati / / sadhiH sattvaM bhUmiH saMyogaH sahiSNuraniranaDozra / / 992 / / pasyontazca / / 993 // pAM pAne / ityasmAdis pratyayo bhavati thakArazcAnto bhavati || pAthiH pArna nadyAdityo jyotiH svargalokazca / / 993 / / niyo Dit / / 994 // NIMg pApaNe | ityasmADidis pratyayo bhavati // nizcinoti / nirupasAyaM pRthagbhAve // 994 // ___ avarNit // 995 // ava rakSaNAdau / ityasmANidis pratyayo bhavati / / AviH prAkAzye / AvirabhUt / AviSkaroti // 995 // tubhUstubhyaH kit / / 996 / / . ebhyaH kidis pratyayo bhavati || tuMk vRttyAdau | tuviH samudraH saridvivasvAnprabhusaMyogazca // bhU sattAyAm / bhuviH kratuH samudraH saridvivasvAMzca // TuMgka stutI / stuviH stotA yajJatha // 996 // rurtijanitanidhanimanigranthipRtapitrapivapiyajiprAdivepibhya us || 997 // ebhya us pratyayo bhavati / / rudRk azruvimocane / rodurazrunipAtaH / / aMka gatau / aruNa AdityaH pANaH samudrazca / / janaici prAdurbhAve / janurapatyaM Aho I Shrutagyanam Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 998-1003] . uNAdigaNavivRtiH / . pitA mAtA janma prANI ca || tanUyI vistAre | tanuH zarIram / / dhana dhAnye sautrH| dhanuzcApam || maniMca jJAne | manuH prajApatiH || granthaz saMdarbhe / granthuprainthaH / / pRz pAlanapUraNayoH / paruH parva samudro dharmazca // tapaM saMtApe / tapustrapuH zatrurbhAskarogniH kRcchrAdi ca / / trapauSi lajjAyAm / trapustrapu // DuvapI bIjasaMtAne / vapuH zarIraM lAvaNyaM tejazca / / yajI devapUjAsaMgatikaraNadAneSu / yajuracchandaH zru. tiryajJotsavazva / / adak bhakSaNe / prapUrvaH / prAduH prAkAzya utpattau ca / prAdurbabhUva | prAdurAsIt / / TuvepRD calane / vepurvepathuH / / 997 // iNo Nit // 998 // iNk gatau / ityasmANidus pratyayo bhavati |aayurjiivitm | jaTApUrvAdapi / jaTAyuraruNAtmajaH / / taM nIlajImUtanikAzavarNam, sa pANDuroraskamudAradhairyam / dadarza laGkAdhipatiH pRthivyAm, jaTAyuSaM zAntamivAgnidAham // 1 / / 998 // duSerDit // 999 // duSaMca vaikRtye / ityasmADidus pratyayo bhavati / / dunindAyAm / duSpuruSaH muhimithyAdeH kit // 1000 // AbhyAM kidus pratyayo bhavati // muhauc vaicittye / muhuH kAlAvRttiH // mithag medhAhiMsayoH // mithuH saMgamaH // AdigrahaNAdanyebhyopi bhavati / / 1000 / __ cakSeH zidA // 1001 // cakSika vyaktAyAM vAci / ityasmAtkidus pratyayo bhavati sa ca zivA bhavati || cakSuH / paricakSuH / avacakSuH / avasaMcakSuH / avakhyuH / / bAhulakAdvirvacane / saMcacakSuH / vicakhyuH / / 1001 // __ pAtethumsuH // 1002 // pAMka rakSaNe / ityasmADduimnuH pratyayo bhavati / / pumAnpuruSaH / pumAMsau / pumAMsaH // ukAra uditkAryArthaH // 1002 // nyuTyAmaJceH kakAkaisaSTAvacca // 1003 / / ___ nyudyAM parAt anjU gatau ca / ityasmAtkida A ais ityete pratyayA bhavanti te ca TAvat / TAyAmiva teSu kArya bhavatItyarthaH / tena acca prAgdIrghazceti Aho ! Shrutagyanam Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandravyAkaraNe [1004-1007] bhavati // nIcam / uccam / nIcA | uccA / nIvaiH / uccaiH / prasiddhArthA ete / lAghavArya santAdhikArepyakAra-AkArapratyayavidhAnam // 1003 // zamo niyo Dais maluk ca / / 2004 / / zampUrvAt NIMg prApaNe / ityasmADidais pratyayo bhavati zamo makArasya ca lugbhavati // zanairmandam / / 1004 / / yamidamibhyAM Dos // 1005 // AbhyAM Didos pratyayo bhavati / / yamUM uparame | yoviSayasukham // damUn upazame | dorbAhuH / / 1005 / / anaso vaheH kvip sazca DaH / / 1006 / / anaszabdapUrvAt vahIM prApaNe / ityasmArikappratyayo bhavati] sakArasya ca Do bhavati // ano vahati / anaDvAnvRSabhaH // 1006 // Aho I Shrutagyanam Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NOTES. 1. Verse om. v | -nivezitA- BI 16. hasa- V pUrvasya cAkAro aMto bha- TI saMjJAyAM viSaye BV / aganaM bhagazca V / sA- sarAsaraH mRgaH B sAraGgaH om. TI noti sAdhu: TI-lokapadaM T -phalaM sadhayatIti 17. sarUpe- -bhavataH and yathA om. TI vA B -phalaM vA sAdhayati / / zrAddhaH dharmazIla: -kArau cAMte BT I hilat hAvakaraNe om. T| VIdIyate vA taditi B asthisaMnahanaM T | zilat 0 zilizila: VveSTane B aizvarye BI jAnAtItyA- T | na jana-=S. IV, 3. P.VI, -saMvaraNayoH B1-zabdA eva VI 4,92. / jalamalaM ca TIsaMpadA-%DS.V, 1. 18. pUrvasya jabhAvaH TI pUrvasya tibhAve Ti P. III, 4, 73-75.1 19. The ront before kelikila: is 2. yathAyoga Vvara: om. B | zaraH zayaH missing in my MSS.I hilat hAva karaNe om. TI BI hailihila: BVI zailizila: TI zaubhazubhaH om. 3. mlechADehu- TV mle chIDoI- B I milacchaH T| anunAdavi zeSA T VI mlaH TV| kuna jAtiH / / - zeSau bhUrvA VI 20. vidyauH / vyoma svargazca T | vAntItyAdi 4. nakrami- TI-zami- om. B | namaH from Ujjvaladatta, Unidis. II, 22. / parebhya B| kSayaH for yakSaH VI khamastIti nakha prAle--krandAniti om. BI-jaMdAnityoM bhavati T! ityapi om. B I V adds na AkAmyate V / mahIpAla ityAdi from Mahabhashyar muktisaukhyAdhiAbhaH before kamaDa / nAkamastIti Vol. III. p. 288 (Kielhorn) / V1 nakhAdi-=S, III, 2. P. VI, 3,75 / 21. -mRji- om. B| -dhArAsnA-C1 -hA 5. Badds sarat aizvaryadIptyoH / tudAdirna nazubhya: V | -dvitIya eka: BV / pradhAnaM sadhAtugu [ga] nnH| kiM tarhi / mitra iti tena budhA- T| pala om. B | gatau dAli calane vA VI dInAM liGgapariga] mastu jJeyaH after budhaH / cajaH -=S. II, 1. P. VII, 3, 52, sqq. I gaha nIti BI kuTajAtizca B jhAMTajAtizca T majAtizca V1 utaH 6. Tadds asya ca dhAtodvai rUpe bhavata: kuMka / / vRddhihiMsA- B / stokaM dAru: / / pAMka before ttsN-| dvajAtizca VI rakSaNe vA om. T / asurodrizca VIzavati a7. kRgau B | tasya ca BI 8. kiditi nivRttam om. B | kankana: B 22. viSkaH T / puSkaH caMdra: VcauramAMsalAkaMkanaH T kankanaH V / kAMtiH V / avyakaM vadati dau V ! kuMdukaH / / zastravi* for AyudhavizeSaH om. B | gadyate vA'vyaktaM BIV adds samA- V / mRgavi0 sUryaH dhU- VI -jaatiH| dhadharta: TI narUpe dve uktI bhavataH before sarUpagrahaNam | vya- sukaH kalpa: VdhagaTa kaMpane I TI prajanane BI Jjana-=S. IV, 1. P. VII, 4, 601 vIkaH vyAdhinAzaH V / -jAtizca netramalaM / / T / 9. dadarI TI bRz B nA T vRza VI 24. pit / zArdI-C-zodI- TV / jalAbarbara: B / barbarI B karkarI V / nRza bhajane TI zayazca VI kisAruH B kiMsAraH TI jaSa aSaca jarasi T | zrI for strI T / aSac . 25. rephasya l-e| jarasiM om. TImarA iti bahulAdhikArAt Tittve 26. vRkAcche- B| ara cAMtaH V / unmanazca / / na DI: V / tata eva detAdapi / / madA- T unmattazcAdI VzalerupAM- V1 uli: 10. mUryatenena murmura: T | jalAghAtena V sautraH V / Ade DhakAsAkAdayopi nipAta namevaiSAM papuraH TI phalaH for phena: BI VI-mukAdayopi BI 11. pipa ca CT 2 jAti: VI 27. kamaMDalazca B | varSApASANa: B1 kaMsyabhA12. cammanau B cam manau V | caMkramaH B T kaMzabhA- V / avidhvaMsane B | vAjasaneyavizva TVI VApAnapAtra cha / phala gatau B | ayakaH B | 13. jama Cjama vA T | jaMgamaH BT VI caurakapAla: T| kSAraka: V / koraka: V / pArazca maMgamaH B TV for dIpAdhAraza VI S. =-Heinachandra's Sabdlauusasana. P. = Panini. BI 21 Aho ! Shrutagyanam Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 28. kurubakaH B kuruvaka: T kurabakaH VII TV / bhakSyArthaH VI vikalendriyaH om. VI duH for vRkSaH V / raNTiH prANa haraNe VI bAlakana V | uraNa: B / -saMjAtazca Baar| 29. pradhAnaM / dhuvakA strI Ava-BI vA om. 48. -dRzilini- VvajabalasthA-B | TIkSipaMtu zastraM for AyudhaM / / haravIbhAve dIka: manojJaH B / zalIka zasya BI om. TI 50. zRNIkA- CI-kaNIka kAdviNIka-C 32. nakhAdi- =S. III, 2. P. VI, 3, -kikaNIkahikiNIka- V | prAM pUraNe om. TI 75.1 saMpatati BI-malota VIuvAlaH TItimasti 33. -menaka-om. VI-meSaka punakamenakA- VAtitaDIka iti B titiDIka T | caMkaNyate: bhai- B1-dhanaka- C-kSulaka-C1-baTakavakA- B caMkaNyate T cakkayateH / / kakaNaca VIkim TV p. m. | ete om. T / akaH pratyayo bhavati / pa- T | kaNateH B / kiMkaNikA B| purNarDara / / tA nipA- T 1 varNavi. V / asya ca dhamaH V | caMcerara V / mAdalikA ca V / tRtIyatvAbhAvaH / / kI dhAMtaH BvadhanaM ca B1 rUpe om. B / erikA / -ka: B / deha TI B| azmako B / ramelam VIBom. the 51. bhigmIga-=S. IV, 2. P. VI, 1, second kSulla, V has sa instead | asya vo'tazca 50. / vamukaH / / kuhakaH / / TI kAlAmApibatIti V noTa kokhyAyakA- T / 52. samavibhyAM para- TI parApavAdI V / -dayopIti VI After this Sutra a lacuna 53. kRma vA C kRma ityA-T| baMdhavaH / / begins in C, extending till Sutra 47.1 pUgadruH / / 34. -vali- TV | -kudamU- B| phala om. 54. krIDanaM ThamaH for vRkSaH / / BI puurnnaa''| yuto- B / valAkA V / tama. 55. maDa B / maha cA- BI kAkazca T VItaDAga TI mandAka o-B | 56. hiMsrakana VI davAkaH mlecha jAtiH V,- jAti is cencelled 57. -naMzaka-om.C1-hibukacibuka-till in BI nabhaH for AkAza / / -T7- of Sutra 61 is missing in C.1 - 35. gRhAkA V, no synony me given in vAsasIla: T | candraH om. Tota TV I my MSS.1-svividhAvizeSaH / pUga on. calumpaH ucchede V / antya--paca stands in VI the margin T, om. BI-bhUca ca VI-rulma 36. pinapiNyau TIpina piNya T | ca VI B adds vRt ca before pRthukH| prathukaH 37. madya mava baMdhane T / mo'tazca V / jyubate TIzizavIyAdhisUpazca B / brI hyAdibhyoSazca VI T jyavyate / / svadasadma- TI vAluMkI- BTI 38. kRkalya-TI-sphuTi-V sphuTika BI 58. -jalibali-TnidarzanebhaH B mRganirdezaneBadds TUSayatIti before TUSikA / netramalaM VI bhaH V| valUkaH T | tvakimiH BI sarojapakSI 39. ADaH pa-B | vivahArajJo B vyavahArako V / dardaraH B durduraH / / TI 59. zAlUka: TI 41. -vRzcibhyaH B TI ebhyaH kiditaH pra-T1 60. akSimala: TI sa ca kit om. I-T pAdanakarUpaH / 61. On the lacuna in C sce Sutra 42. ebhya ika: B | pAthaH for pathikaH VI 57.1 -korubhUka-C-korubuka-T | zamevoM to T Badds vaNig before gndhvikryii| V| zaMbakaH zAMbUkaH drAvapi zaMkhau VdhukaM mA44. sima iti isvo-T | tavAhanaM | vRkSaH om. T / uru vAti Tom. 45. kuzeH V / za ca BV zac T 1 AdeH B | urUbUka: T / varUkaM VI vAvaTUkAnUkA-TI mandikamurika: VIgabdika curika calikA- T gaMdi- 63. raMkaH rora: V raMka: | lAMka TI pU: for kabharika- BI purI VI. 46. Apa for syamIkA VI vIraNataNajAtiH 64. -micar3aka CIviTaka: BIciraMka BVI VtalA ca V / valI for balavAn V | puNyastrI 65. -rabiMka: T, text and comm. I kalaVIbhinna V / ca om. VI bika: TI 47. ma dve ra-C, before that stands 67. jIvirAna ko jeva vA C jaiva ca TI bhavati, which is the first word on f. 149, meghaH | a. The preceding folio ends with -azi- 70. -dazAMzaH V / vidhAnaM ca hemAdiSu BI kADha of Satru 331 jalAzrayaH B / kururaH | zidhANaka: B mAzikA mala: T nAsAmalaH / / Aho ! Shrutagyanam Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 163 / 103. cAMtaH BcAtA: VIpakSI || BT VIsAlyA-B TV I 105. -calerAderitvaM BI 106. -ruNaka: C | B gires first maatulinggH| mAtu luMgaH mAtuliMgazca bIjapUraH / / 107. DidaMgaka pra- B| kamad kAntau om. T| kandalyaH navAMkurA: V IT gives zuGgA vinatA before zuGgAH ka-1 108. -TuGgaka praM- BI muraMgA BT suraMga: 71. dhAnaka: B / shlessmaayuH| AyuH pu- T / 73. kanInikaH kanInikA TIkanInikA BI 74. edhukaIdhako BI-dhuko vA TI guvedhukA VI 76. kRSiti- VIS for nakSatra V / zarAvatI nadI ca B1 -rNa nadIvizeSazca V 77. idhyasi-T-devatyaM / / TV | mastakaH T for PTT: VI 78. dve rUpa / / TI 79. vizeSa: VI karahATaka: BI 81. balivili- Bbilivili-C valibiliT balivali- VIbilat TV IvilAhaka: T VI 82. -divyAsaH / / 83. kaphenalu: 13 kakapheluH / / 84. samima-V citrapatra V-paTaH saMkhyA maMgalaM ca BI 85. zyatiricca C zaterica T | bAlaH for bANa: VI 86. pumahoH punmrau|| Bca om. B | vUmUhoH pUtyUrau ca C / punmurityA-- B | bANaH vunaH VI 87. khamasti nakhaH TV | khAnIMdriyANi sukhaM T! 88. cAMtasya Burva VI 89. pratyayaH kit aMta- B kidaMta- T, but kid has been cancelled | 92. -gRtha-B-Tbha-V |-sva- BV | devI B svarna,dI VI agniH for vahniH B| adaM psAMka BI vastaH BT | gargazca VI 93. saMghaH for saMghAta: TI 94. Tadds pakSI before upptiH| 95. drAMga VT T adds in the margin dramyate'syAM vyavahAribhiH zulkapAlanArtha before drnaa| 96. T adds ca alove the line after tasyaiva | AdizabdAt 1 Ade / / 98. piti- V1-kR- VI-llA- om. CI T adds zabala: before zalabhaH / mugadhinu: VI anyeSi BI 99. varNavi0 for zabalavarNazca / kANakhaMjayoH B / du jAtiH / / 100. ca om. CI 101. viDivali- / bila ta varaNe B / vilat bhe- T| karujaH / / . 102. sphali- B| -kaNA: / / kaliGgA om. V | janapadazca V liMga: B | puMstrItvAdiH Ts. m. I 109. -jyo dhmA C | mAnaH V-pramANaM ca B| uru for zarIrAvayavaH / / 110. -nagha- B--T -gha- V / for nakSatraM V1 tihasya B| ghasmaraH Api V | amelaka B / 111. saraghAH madhumakSikA: TI 12. iNazca caTa B | Badds sampU. before samAca / bhUH for pRthivI VI 113. gharatervA cUrA- BI 114. pakSI for zakuniH V | kavacaH BI dujAtiH VdhAnyava-VI 119. aMtasya ca B | dujAtiH / / 120. kuTAdi- BTI-ditvADDitvaM BTV. See Sutra 112. 121. -smAdacaT B| sacizca TI 122. coMcaH duvi. V| nA for puruSaH VI 123. kSudraH ka-VIkuleom. B | 124. -pajya C|-kasibhya- B1-cham CI pramattaH nAca V | adaM psAMka bha- B / kSudruH / / vakuThAra B | kaccha : for kacchA BI 125. pIpaDa VIpicchala V| pucchaH / / 126. -cchaidhicchA- B-chedhicchA- pilipiccha: B | AdeH piMchA- V-dayo bha- TI 128. puvaH om. CI puna ityA-e 129. kuva kub T | kubU om. C | kukkunau V| kuva kuna i- TI 130. kuTAditvAtviM BT om. v. See Sutras 112; 120 12h om. BTVI 131. bhiS bhiSNu i- T | 132. muru i-TI muraMja: BI 133. baloAta B vale-C | bAla B VI valvajaH V | balanaH BI 136. go'jakaH V I dujAtiHVI 137. sasIkanisa TI 138. -kezasaMghaH VIV adds dhana bhanau befcxe saTA / ayathitakezasaMghaH V. B has the Visarga abuve the line. Aho! Shrutagyanam Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 Ta: 140. yakSavi-B pakSivizeSAvitI / duvidegV | anna annavi- V. ayaM om. T | utsRSTapA: VI - 142.-kazci-T-kavi-BCVI -kakhi-T manaH for antaHkaraNaM VI V / karba gatau om. T| karvadaM BT | zakaTaH / 169. -khalibhyo V palasaMghAtaH TI parvazca V | gatyarthI sautrau V / kuzIrazca T kSudrajaMtuzca V | AMDa: aMDazca muSkaH yonivizeSepyaMDaH VI for kulIrazca V | kRkalAzaH / kRpalAsa: VI -vikAraH khaMDa B -vikAronyakhaMDaM V| 143. -bili- B-vali- TV | kulaTa: B 170. -maNi- om. CT-vApitaH / kuTalA VI bilaTA BI 171. taru: om. T / duvi for vRkSajAtiH 144. kapaTa kI kaTAdayaH za-B| kaMpaterna-TI VI ava---galaM ca om. B | unmattaH BI kapaTa: VI 172. -kuruDa- V / pakSI for zakuniH VI 145. AyuktaH B| lalATaH bhAlaM VI . pratyayA'kArasya B | kuruDaH V | kara ca T / 146. purogaH V | alpaM V | upAnaM VI -tyayAkAracaukAra: BI 147. laznAMtasya BI 178. mRbhra-C | samudra: B | ISIkA VI 148. -apunnATAdayaH TV / japA-=S. 174. vikalAMgavAyuvA V / II, 3.1 gaDagajaH BI 175. vaDista ca C vanesta TV | 149. bha ca TV bhavati Ccara iti sau-- 178. -NDeraNDakharANDAdaya: C-kharaMgAdayaH VI BIcirbhaTI BVI 177. -dRmRgRbhya B| 150. DiTazcara BI-zcira TV -zcara CI 178. kuzaru- c T| kuzaca TV | kucirarDi- BTI zaMDaH TI 151. tiraMTI V / prakaTaM B | kaMpyaH / / 179. -khaNibhyAM / 153. vRndRbhya C | ebhya uTa uDazca om. TI 180. -kAnadIrgha: T| dhana: stands at -manibhini-B3; see Sutra 177. I viDAla: V| the end of the commentary in TI meghaH B | meghaH B | V gives the note bhinna ___ 181. naJaHpU- B| ASADha T aSahA VI at the end of the commentary. bhaM for nakSatra VI ___155. markaTakarkaTokuru-C kacavarapuMja: B ___ 182. urNa viroma zo VvaNA kRSNaveNA V| svapuTA- TI 156. duHkaDazca C| Adeza- T| akAlade VbrahmaNAdiH / / stutipra-- B | jaNaH caMdra : duH zavAdI V pakSI ca V / darNa VI 157. varne: C | vadhUTI all MSS. ___183. behoza- VI-tRSi-om. T prajanane 158. itya- -bhavati om. BI B prajanAdiSu T | tRSA for pipAsA VIviSNamU159. ityasmAdeTaH pra- BI BI 160. kRzaka zA- T | nRtyaM B | bhAjana 184. -TTI TgaurA-=S. II, 4. P. IV, zeSa: V / duvi0 Vi 1, 411 __161. kapoTabako- BV | -auTakako- 185. taMtradhA-BI loTa- B| -doSau ca TI TakAdayaH T | boTaH T / phalaH / TukSurukaMka BI 162. -kAri- C-TaH CT -STa V / 186. -teguNAtervA gamervA B| Before kRgI ebhyaSTa : TIvNtH| anaviSTaH T| kaTaM TV I V has only bhaNA iSudhiH I do not venture kASTA TV| oSTa: T| to correct |zlakSNa: V| sontaH om. B, in T 163. viSTa TV I pRSTaH TV / aGkazaH it stauds in the margin.I om. TI __187. -vRnuru-C1-vukSi-C-tukki-VI 164. kuSTaM / koSTa: TI duH for vRkSaH V / karabho 'gnirvAyuha [2]: bhaMga 165. dha om. CT pakSI V | vyAkaraNAMganAdau / / -cakaM rekhAtila168. paSTai- CTvidhiSThAdayaH V / paTA kA- T | aMgaNa: B | kaMkaNaH BI TRSTa: T VI 388. Azcarya grA-VI samudrI 'drivi0 zcaVI ___167. ma-V / -pi yo 'Ta: V | kaMThA- 189. dRSiva-T | ricopAM- T, but ca T | zastraM for Ayu V | zIDaH T | Perhaps ----seems to have been corrected to 1 cilA-; see S, 2091 oia: and eft for appara: and as: V 168. prahasana kAraH / / zatra: om. T ___190. cikka ca T VI kaMkaNaH B| ura zaMDaH paurupayuktapa- BInaI for puruSaH VI' ca svadatervA TI Aho 1 Shrutagyanam Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .... 165 219. javi- BI nabhazca for AkAza ca / / 220. ruhinahi- CI vRkSaH om. T| oSadhI BIV adds evaM before nandatAt / naMdatI BI jIvatAt om. BVI 221. sUryaH for AdityaH / / iMdraputrAdau ca V | udanapitR- B, V has strIsaMjJA instead | vadantaH om. TI puSaV | meghaH for jaladaH VI rAjA hiraNyaM sukhaM ca om. B | anukkA dhA-VI -kartavyAH BI 222.-duSkatA-VI seH sImaca VIhema TI 225. -ttibhyaH sthaH V| nagarAdau for prAva-- ca V / praD BT VI yutA V | -mukhaM T-pAdArthaH BI 226. -drauJca vA C | avagAthazca B| akSasaMghaH VI rathaH [?] V | sImasV / sAmapaM-B sAma / 191. -niSi- om. C | -guherANak / / dhaSaNAH devAH VI 192. piSo VI 193. svovasI-TIAdeH drekANakovANa-VI 194. vahiMga: V | zikhI for mayUra: / / -deyaM dhanaM || TI 195. kuMjara: B kSudraza TI 196. -vai- om. C | sUryaH V | 197. kSeH T| 199. godA-V | makhaH corrected to meSaH T mukhaH geSNaH following after rAtri, and ranopajIvI have been cancelledl; accordingly the has been corrected to 1: in TI 200. zauH or zavaH, see the special paper, I mUddhA [o?] B mUrddhaH V / pathizca VI 201. zarAbhU- C|-madRgyAdhA-VI-dharvipUvebhyaH V | bhU sattAyAm om. TI dadhyargha : zIretaH seka: V / vanave- B | dhAnyApuTazca V | dhAga%= S. IV, 4. P. VII, 4, 42. / patrasaMghAtaH TI prahanaM / / 202. nAca for puruSaVI 203. jAnakI for janakAtmajA VvarNaH baMdhaza VIvijyavi. V | tustaaH| jaTA: TI 204. puttapitta-CV-mita ca T-nmamit ca / / utaH T | zukabhA- T| vala jAtiH T | tikazca T| aMsadezazca T aMta- B aza-VI 205. cekrotaH T cekrIyeta: V | yadaH saMjJA VI 207. Adivakrava- T agnei:--amato mRtyu: om. BI svapnaM V / khalvATaH for zIrNake zazirAH V | kasUta: V / sUryaH for AdityaH V / pAla corrected to pAlaka:TI T adds zabde after prahaveadds in the margin gotrakRt after kdd'aatH| 208. hariNaH for mRgaH TI sikiH gatyarthaH VIsiktaaH| vAlukA: T| kAMtaH VI zAstravihito ni- T zAstrito VI 209. -lyalibilivi-BI kRt vikSepe om. TI-dhajIvasaMghaa VIbilat / bilAtaH / mlechaH BI zabA- BT | madAdAna- VI 210. palitaM TI 211. kArivi- BI 212. kuzac T | kuzitaH T | kuzitaM T | 215. kulUtAH dezaH / / 217. kaverota: T VICTI 218. asphotA B 227. -tRmudeivAca- T -tavatuvaci- | sunArtho V / bhItimAn V / rathaH'naH V| guruzca for AcAryazca / / goDpurvAt B | maiM zabde om. TIprAtaHsavanaM V| -maI: V / somagAnaM BI 228. rAtripra- V| uzIthaH V / 229. nipU- B-deNezca B |-naM tatra snAnaM dha V yajJa- om. TI 230. saMgha: for samUha: VI 231. yUthaM saMghaH V gUthaH amedhyaM ca viVItizca om. B| prAT kAlazca V| Ade: nirUthaH VInirUthA TI evaM gItha-VI 232. zamizapi-B kekayI-B kekeyI VI pradauSamatsyaH V | matsyazca T / samAthiH corrected to samAdhi: B samAthiH V| paMthazca for padhikazca V / prAharSaH V / adhvA pikaH kAka'da- V kAla: daM- B| annaM om. BI kUrma | BI 234. asacca: V / duhe: zatru : VI 235. pakSI for zakuniH VI 236. saMvatsaramA- B / kama for varma BI 237. kaMdarpaH T kardapaH V for kardamaH / taruNaM tRNaM maduH badhaM VI mRdu :B | kaNaMgrA- VI - 238. iti om. B I ityayamAdezca T | bhavati om. TI 240. vRtakaMsuM- V | saMghaH for samUha: VI udaraM for jaTharaM / 241. -detau VI 242. -vibhyA-B C TV | dvajAtiH / / arva B T om. V | sa eva for saMkhyAvizeSaH BI Badds evamanyepi / 243. kakuda: TI 244. buMdeH T / netravyAdhiH / / . Aho! Shrutagyanam Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246. - kulikuNi - C 1 - maNi-om. B / bhojana-T | gopakara B gaupakara VI lavaH B - valavaH 'I' azvapallavaH V | 247. kuparvan V / kupindaH om. B | kurvi dava VI 248. -gAthAkau B gAthAko V | pUjyazca om B rakSazreti anye / 250. mucerdaikuMTukukuda C mace DukuMdakuMkuMdauV, in the commentary repeated without mistakes. | staH for bhavataH V | duvizva VI 251. skaMdAme - B C skaMdhaH aMsaH kakudaM V1 kukudaM / cakSuhInaH V / 252. - daMdhak pra- 'I' | niSedhaH V | niSedhA deza: V / 253. deza: for janapada: V 1 254. dujAtiH V 1 255 parAccho BCT AyudhavizeSaH T | 256. yajJA B yajcA VI 257. kabaMdha: BT | chinnaziro V 258. vyAdhyA - T | spardhAtasi - C | bhraSTa T sanaM sthitaM / rocitaM V | anaM B | syonaH B syAnaM V / sUryara - B} 259. gAMgalaca VI 260. rasiva C / yo nidrA bha-T 261. zIda - the text to the end of S. 266 om. VIT adds in the margin kSaya: after dInaH / dRSTAMta B | 262. vastrabaM - BI 166 263. ghAtanasthAnaM B ghAtaH sthAnaM V 1 putrI B AghATaH T sm. I 264. ramestaCT | vajrAdi T | 265. kuse - B 266. yusu - C | maDo C | dravyaM T | stutyaM for sukhaM- B 267. zisnaM V | zephaH T | 288. --yoktAdaya: C yaukkAdayaH V | gautama B | budrudaH V / baheretvopAMtyaH spa V / dha T V / dhInaH T sm | kSINaH V / 269. deza : for janapada: V | jIvaka: for bIjaka: V | tU virocateH virocanaH T | du: for vRkSaH V / AdityaH for sUryaH T | abhakSaH vizeSaH V | 272. pApakarma V 273. pakSI for zakuniH V | aMtarIkSa V | raMjana V / rajano om. B / aMtaH for avasAnaM VI 274. - saMjibhyo B | sUryaH for AdityaH VI -kAlAca 'T' / viSavaNaM BT adds in the margin bhraSTraM after ambarISaH / 275. -gahanA - B - ganadahanA V / gaSaT | durgama: B durgamanaM T | AdizabdAt T AdeH kA - dayopi // VI 276. -rAma: C | The second manaHom. TI 277. -yuji- om. B1-dhi- C | yuvAnaH staraNaH V / vimarzaka: or. BT / yugAdi - T | 278. evaM ca V| rAjavizeSa V. 1 279. Rja - BTV - aMji- C | meSazva T | candraH om, V | jayamAnaH B turaMgazca T hayazca VI 281. bhavati sa ca om. T | garbhasAna: for vardhamAnaH B / nAca for puruSa V 282. zokATha - C | iD gatau om. T | abhicAraH B | azvAsyasaM- V / nala B 283. pApaM kuTilaM ca T | tu ardane om. B tuha V | aMdhakAraH himaM ca B / tamaca for andhakAraH VI 284. araNyaM for gahanaM T | abja B / asya om. B / bIbhA-=S. IV, 4. P. II, 4, 56. / 285. mahina: om. T / mahA- B1 286. - insi - CI 287. fa om. BI 288. Regarding the substitution of vI see S. IV, 4. P. II, 4, 56 / zvetaH suB | RphiDA -=S. II, 3. 289 zava CT V 1 -zakArAMtAdezopi bha - B / kaMdavizeSaH BI 290. - medakava - BV | kITa: BI 291. phalo gati C maM for nakSatraM V 292. --yaH stanaH C / patR gatau / paTa gatau T pattanaM / pahanaM / nagaravizeSa: TV -deva ca yadgamyaM VI 295. zAsAna: C | 296. - bhiSitR-B | -talya'piza - V1 paH om. T | AdityaH om. B, Vhas sUrya : instead | caMpA B | caMpaH B caMpA BT | parAtmA T | svarga: explained in the margin by sUryaH T | jAtiH V | aMtarikSa B / zAstra B tarpaH urpaH / ziyyA for zayanIyaM | dAruH / carmakaro - VI 297. - rucyu- B1 - cyustubhyastvAderU ca 'T' | - mittakRtaH TV | AtapanAve- V / sUrya for AdityaH V1 -bhuvanamu - T 1 288. kU: B sUV | ahi: for bhujaM - gamaH V 1 299. -bAMdhe- C -dhi- VICT vASpaH V / azruH V | kUpaJca om. B / dezavi0 Aho! Shrutagyanam Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ for janapadavizeSaH / hiMsAgatyoH om. BI prAvaraNaM V 300 papAdayaH / / zIlate: B / zItervA B zitairvA VI 302. vRkSaH B duvizeSaH TV add kadaMba | druH for vRkSaH V | nIraM for udakaM VI 303. ubhya-- pUraNe om. T upa: T 304. - prajidhva - C | zastraM for praharaNaM VI vraNamukhe V | zAkaH pa- 'I' zAkapakaV | 305. zakunInAm om. V / kupitaM V 506. saMse: za-seH saha- zaMyoH za iT | -kArasyaikAro B | vRkSajAtiH B / 307. vAtAdayaH / viSastoM- B ti nAMcasthAnaM // B | adriH tRNaM padmaM jalaM RSivizva VI 308. kAJcI om. BI 311. uDu B uDa V | pAdi - =S. II, 3. / uDuvaH pravaH V / 314 zravaNe B TV | mer3ha: B VI 315. -nayoH / kulphaH | gala adane / gulphaA B | padopari - VI 316. syateritvaM T | jaTA V - jaTAH T | zyateritvaM zi--TA | iyaterotvaM zo- V / zvayadhayuH V / AdeH ziphA - VIipha- B 317. bali- 11 vaH C | bali T | vaH praT : for vRkSa: V 1 318 - vateyau B1 319. pala phala om. B zulvaM B TV 1 utvaM BTV rUpyaM for rajataM V | zulvaM BT VI 320. taMba a- V / alAvu B | cakrA ca T cakrAMta gaM ca VI ravaH C | janapada B dezavi - VI 321. tRNaM V 322. kaVi | dujaHtiH V | 323. bila de: B - vAyuzca V | AdizabdAT Adito VI 167 324. kimbe la ca C | kidaMbaH Br | hiDaMba vilaMbana B vicaT | DimbaH 325 DInibaMdhi - C | C | DidaMba - T / prApaNe om. B du: for vRkSavizeSa: V / bimba: B pratyachaMdakaH B | pratichaMdaH T | Vadds GayAM before bimbI / bibi V vIjAtiH T | 326. kuTuMba: B kuTaMbaM V / uduMba B udaMba V / -cUrNa: B / 327. VI V | janirami - T' / yo bhyaH | mRt nigaraNe om. T | hiMsAgatyoH om. B1 329. -balorabhaH / zvApadajIvavi- V 1 jaTharasthoM B udarasthajaMtuH V | pala phala om. B parmataH T | potaH V / kharaH for sa eva V / vaDa Agraha sautraH V1 - bhUmibhAgaH B RkiDA - = S. II, 3. 330. parSadA jhAlA ca V 331. rUpavRSiruzibhyaH / nAbheyama for bhagavAMzcAditIrthaMkaraH V | T adds in the margin hiMsArtha: after lukhiH / mattebhaH VI vanaM ca om. BI 332. piDi B ziTi- C - sera- CT | - himau ca B | datyAdiH BT | sera: viTTabhazcA - TI 334. kake CI ko - T 335. dumo C dameduM 'T' duD B duNDa C TuMDa V / kuMDu i- '1' 1 337. 544 TI 338. muduhu - VI B C 1 - bhAvo - V | puMkhaMca V / uttamaH kramA - B zarmaH T | kSemaH V bhAmI B yAM prApaNe om. B 339. -hAbhyAM B - hakabhyAM C The roots are wanting in my MSS. 340. vilimililibhisi - V / -sIdhIvidhUC 1 -sudhyAsyAru- T1 -ruzi- C / siSeizuSiT | -dazibhyaH C | vilmaH T | aMtarikSaM B | Astu: [ khu: ] for mUSikaH V 1 341. kSumaH / / 342. asatI for atasI VI- kAzana - T | nabhaH puraM ca for AkA - VI 343 - bhAMto vA bha- T | -carabhU: VI sarvArthana om. B | 344. prakArAMta vA T / iti om. B1 345. caCTV | gakArAMtA- "' / yamalaM for yugalam V 346. -gulma- om. V / rocayateH ka caT | kava ca V / yasai grIS B 1 - prIrSa V / dhUtaH ityasya V / ityasmAt taca bhavati // / -tve culana VI - samuhaH B | sanAnaM ca B somaH corrected to stoma | 347 1 japAditvA - B / RphiDA - =S. II, 3. / kalimaH saiva B 1 348 - CTV| (dezI) vA om. T adhamaH ubhau hono B | 349 - paripuSi C tabhUtalaM - T -tA bhUH V | viSTimaM B bhakSa- BT pm. bhakSa- B Tp. m. I bhakSa- B bhakSavizeSazca T / pote for pauB pUjyaM V Aho! Shrutagyanam Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 350. kaMdukaH T kaMuduka: V / cAMtazca BI | pra- BIT adds in the margin dakSate vAyuvaghatahInaM / zAt before dakSAyyaH / vaitaneyaH VIgraha yAyya: 351. udraTikuthikurilyalikari-B | alUmaH B gRhAyAyyaH V | vaitaneyaH V ! -kuzalayaH / / BI kAvaH for kAru: V / bhojanaM BI ahAni tRNAni ca BI T adds in the mar. 352. Tadds before y above gin zvaH / pUjyazca after azvamedhaH, which has the line|liMdubhA- TI-mazca T I kuMkumaH BI been corrected to-medhA / paTuma T| pU: for nagaraM ca / AdigrahaNAdanye- 374. nipAtyate B pRSadAjyaM hatyavizeSa:V | pi TI dIyate-- BI-NSISa ca VI 353. anena for ku-bhAve B1 -kRt du- 375. ko-CI -reyaH VI Ti: TI 377. mRjosya- = 8. 1V, 3 P. VII, 354. vipUrvAna B | amau om. B / sUryaH 2, 114.1 for AdityaH V | caura: for taskaraH V / psAMka 378. -diNI lIyaH BI om. T yAcelamam om. BI 379. -yajyate- B| dhAnyaH B | agnizca 355. dorDimaH T dADima: V / dujAtiH VI kSatriyaH VNau om. B | varanaM for vanam BI 356. DimeH sItrAt kit TI 380. hara--taH om. B | svayaM for 357. -kISisihi-T | do om. TI divyA. suva---vyam VIR: BHIV for pkaarH| nubhAvadarzanaM ca om. TI dinAMtaH V | savyaM B 381. datA guNI cA-VI sadhya kSetrasthago-B | palyaH T | kaMTaku 382. vareNyaH om. B | parabrahma B parabaVA pala phala om. B | aMtargataM lohAdiHVI mA- hyA VI syaya B / baMdhyA badhyA VI 384. svarNa ca V | mRduH V / odanaM B | vanaM 359. -I ca C-4 ca T VI-yo dhakAra. for dhanam VI zvAMto bha-TI 385. vacaka bhASaNe om. BI 380. -pazi-TI nA for manuSyaH / / 386. uta C TV | uta i- TI ityAde. pakSI for zakuniH VIpasi ni-B TI zo bhavati om. BI T adds in the margin 361. ye na vA-S.IV, 2. P. VI 1,431 vakti tatvaM before utathyaH / puNyaH satkarmaH TI T adds in the margin 387. -vami-om. C1 -japi-om. BI vipakSaM after kRntati / -madimandi- om. BI-bAsi- CV | jimIka 362. -I CT VI bhaye om. BI bhekaH for maNDUkaH / / RphiDA363. staMDit BI = S. II, 31 vRddhau om. B | AvaraNe om. 384. -vindhya- om. BIi. kAMtaH TI | BI dravi * for vRkSavi- V / uhiraNe om. BI -mAnapica- BbabhikSAbhojana-V / dhanI for carmavizeSa: TI prAkAraH kedAra: V | prakAra vAvAdhanavAn Vdha ca T| adriH for parvataH VI stubhUmiH | TdvijaH bhekama for brAhmaNaH maNDUkaNo'no viSazca T sata ca T / tathyaM for amRSA zza VI zaktau om. B | baMdraH T | vAdI for baMdI V | AdeH layaH druthyahyAdayaH || VI BI baMdraM T padaH B | dezaH for janapada: VI 365. -calimaNita-C guMDa zabde om. praya for kSatriyazca VI bAlAdhAnaM BI satAni TI-kRtiH -TI katakaH / / zastravi0 for VvAzi BV vAsicT | vArU: T I nA for Ayudhavi-VI puruSaH V | zabdasaMghaH V kharaH for rAsabhaH V 366. keka ghaC TV | keka cAdeza: B om. B / zazaH BI keka i- TIkaikayaH / / 388. jya-C1-Jci- om. BI -tRpi367. ityAdi kriyAH zabdA: B. om. VI -yudibhaMdizubhyaMbhi-C -budidabhidaMzi368. -yaH aspa i. || BI kisalayaH BI V|-si- om. V / -gRdha dhisviti- C 369. zeSau la / desa- T / namaH for A- -gRdhizviti- B / aja: om. T vikrAntaH om. kAzaM V| AnanaM for AsanaM B| sayanaM VI VAnyakkA -- =S. IV, 1. P. VII, 3, 71. etau om. TIdhitvaM ka- VI 53. 1 gatau om. BI sAdane phoTane ca sautraH VI 372. tripatraH T IT adds in the mar. kaMTakkagulmazca V | jaladurgazca V | uMdra: / / gin kaSati sarvarogaM before kaSAyaH / bhImAdi- =S. V,1. P. III, 4, 74. / zuka: 373. zrudAkSi- VI -rAjya: TI ayyaH / for avadAtaH VI madaM for azIghram V / zroto Aho 1 Shrutagyanam Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 B | vRSabha: for anaDAna V / AgAdhika VI! bhramaNagRhaM VvarvarI / / kacika ke zAH B kaMcikA bahu na SaH V / zukraH varNa V | katvaM om. BI kezA: V kavaraH B1 zabara gatI BI nyuktA- T| ko nyaMkta: V| nyaMtA-=S.IV, 398. averdhac B - C - TV | 1. P. VII, 3, 53. / mAMsabhe- V / gRdhaHmAMsaM dhazcAMto BI -bhavasya TI paraH / / V / tanuH for namaH VI-caMdraH maM- V1 kuSTaH / / 399. -pitibalI for balabAna V / ripuzca om. B| sUryaH 400. ca || B cAMtaH VI akArasya B for AdityaH / / agravibhAga TI 389. manIdanIyapAnavi0 bhUzca V I 401. phaca phaca CT VI ... 390. -tuMberlaka ca B T| kuv A- TI 402. made NivA B | DakAro vA BI DAmaraH kutraM T | phalgu: B | tu TI Damarazca bhayAnaka: VI 331. ca vA luga bha- T | sukhaM zubhaM for ... 403. -prAimara-BVI-dara- om. CI kalyANaM sukhaM VI -gobara-B TV| kakaraM B | -tittiri:TI 392. jIrNa TIjI VI sIrA tallekhA / / samapUrvA- V| bhagAlaM for kapAlaM TT tomaraM zastraM zulba TI VIdvitIyaca- B dvitIyazcakrI V | tanorga nalo393. caki-VI-rUyAsya VIAmlo / / BI druH vi. for vRkSapi- V / urdaraH VIP: for -paramaMjikA B sUryasArathiH dvijaH nAzazca | vRkSaH V1-IsvatvAt vedAMtaH B mRdaraH / / vikutraM VI dru: for vRkSaH VI-kRpaH / gobara: BT ! 394. -ruJca CH vastI VI khac V1 -6cca TI vIbhAvA-- 8'. 395. ca om. B // pApakarmokRt / / IV, 4. P. II, 4, 56. | AdeH koTara- VI 396. -tugra- om. B 1 -tu avanani- ' / -zAGgara-om. BI-pAMDara-VI -guMjArijAdayaH T-gudrA jAdaya: V / nAmyupA-= 404: zastravi0 for praharaNavi-VI S.V,1. P. III, 1, 135.1 Perhaps katai-iha ca 405. -kaDi- om. B VInivAta--sUtazca V saMpradA-=S. V. 1. P. III, 4, 73-75.1 B nirdhamAgniH kaNaH bhUsatazca V1 vArAhaH harustI ityarthaH V-viSatvaM B | adeH=S.IY,4. P. II, V / vi. for vRkSavi- V |biddaal: B TI 4, 40.1 ghase evamatrApi B | durupU-B durapU-VI kiSarUpaH / / -rAto dAdosyeti B, om. V. 975: for safrT:VI-a B 17T: B. Perhaps dorasyeti to be read. / . V has dvijaH instead | kazca for katvaM 406. vRkSavizeSaH B duH VI ca VI aH bhotizca / nabhaca for AkAzaM 407. mAdibhyazca C | lohakara: V | PH for ca V / radhaH B raghraH VI -zilAdiH V | varSAsu vRkSaH VI chatrakaM for udidvizeSaH V / u%Izca udruH VI 409. asya ca ukAraH || BI -trouMtazca BTI puNDevI rUpam stands after 410. -kavuda- CT dRvi0 for vRkSavizeSAH VI tilakaca in T, and is missing in V | tIkSgaM 411. -katAra C bhRjo B bhaMgo V Tp.m.| VI-rUpAMtaH B | razmiH V | rAje rajijervA B - mukhagalaMtikA 'T' --mukhAkArAga- Vkhani Dica rAje raMjatervA VIkit ico-e| Bakhane- VITo Dyartha: for khAraDiti ---rtha:VI 412. -khAda- om. B1 -bahi- om. BI 397. -baThi- BI -di- BC TV I -sabhyaH V| gRhaM puraM ca for vezma nagaraM ca VI -mandi- om. BI -paJji- om. BCI -piJji caMdiraM caMdraH VIT adds grAma: before mArgaH / -om. VI:-SiB-varvi-C -barvi- T! zarAvAn dra.. for vRkSavizeSaH VadiH for parvataH / / Baa caura : for taskaraHV / baThara: B | druH for vRkSaH balivardaH BI V | jalalavaH / / dravi0 for vRkSavi- VI 413. -zazora-VIzibiraM TVT phaladuH V / zobhAyAm om. B. T has in the 414. zlaMthe: C asya ca om. BI zitha margin hiMsArthaH zobhArthazca / maMjepaMjI V / sautrau zobhAvistArArthoM V | -zAkhA B1-DI BT VI 415. abhuteH zrAtervA B | mUryazca for AdigaurAdi-= S. II, 4. P. IV, 1, 41. / tyaMbha V | AziH B AziraH for prAziraH TI kAmuka cauraH komala: V / -pazu VIbhuMga: for 416. -rudhi-- om. B| zrutihInaH / / SaTpadaH / / Nau om. B 1 dina agniH kAmaH / / kAmaH for kandarpaH VImaryaH meghava Vmata: anye ca vAsic TI kAzaraH / / arara VI ' for tamam V | uMdara: B VI 22 Aho! Shrutagyanam Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 417. paceH itvaM VI-bhANDaM piThevA rUpaM TII 433. ura: C VI amRdu B | adivizva for sphAyatervA Dica Ts.m. | vIbhAvA- = S'. IV, parvatavi-V | adrizca for parvatazca VI 4.P. II, 4, 56.1 434. -ghorAdorAdayaH V1-hodorAdaya: CI 418. -kaDigaMDizauDi- V / zauDiDizibhya stena for taskaraH VIzikhI for mayUraH / / CI vizAdyA harazca BI nUpuraM B| mukuTaM B / jana- -patyasya BI kATaM VI 98 BI #19: for *-4: VI V adds ga 436. supu-T turyamukhaM BI AkAzaH T. before sphik / kaDIraM haritokaM B zoDa B V has nabhaH instead ) zaur3a T zoDa V / saMghavAn / / 438. iMdhubhyAM BI 419. -vasi- BCT / usIraM T kazmI... 439. -yazo- B | jaThare- see Sutra rakazca B kAsmIrakazca VI 493.Regarding the substitution of vI for 420. kase- B| mazcAMtAdezazca BI dezaH / aj see s'. IV, 4.P. II, 4, 56.1 nabhazca for for janapada: VI AkAzaM ca V| are vA rUpaM BI The words 421. vini- B / -bhidhAnAni fill -varSa- are missing in 422. jaMbhIrA-BI -bhaNDIra- om. BI T | vasaMtyatrevA B1-zeSAvidhAne B / -tsarAdIni -DiNDIrakamIrA-C1 janevA tazca B TV I duvi. api tathetyeke V varSa vizeSe abhi-BI ityadau / / for vRkSavi- V | svarAMtAnastu B I jaladharaH / / siMhazaTaH T| bAhu . na SaH / / -vacanau V kireH B kiraH kirteyotshc TI 441. tuMgRvRcatekhaTakaTeni- B | kavaraH AdeH tU--karIrAdayaH || VI BIviSkara: / / mada: for ahaMkAraH V / za423. zyAsivAsikalimasi-c / kArvaka baraH VI zarbara annaM tamazca / / zabarI / vidhi-C-kavi- T V. bi om. B | pakSI darbara / / darbarI V | kezavizeSaH om. T! kharazca for zakunirgardabhazca V | pU: for nagarI / / paMkaH for kaidamaH V ! vahniH ou. V | kAmaH AkhuH for mUSika: V / vijJaH for vidagdhaH / / for kandarpaH VIT adds strI before prapA | prAhAraH duH pratA- 1 | ghaDyupa-=S. III, ca om. B, T has it above the line.| 2. P.VI, 3, 122. / 442. abhori- B abhorI- CT p. m.1 424. nakArasya ca TI 443. -kuru-C / -kAra: B| kUbaraH TI 425. vadheH rAvidhiH V / vaizaza TI tUbaraH V | maMdaH || 426. zvasara- T-vidhura- B V viSTura-c T| abhorAlogazca V / daMpatyoH B / skuduDU 444. tIvaraSIvara- B]-chatvara- om. B dhAtoH salak ca V-kUpako VAbheka: for maNDakaH VI-saMyuddharo-C1 -tuMbaradusvarAdayaH B | timateH V / duti for taruvi- / -mIlitA iVI BItIvate are T. See Sutra. 439. jakiraH kura TI-vitha ca VIrAkSara: BI staM vyaM-V| pavatere (the last akshara 427. bhImAza- BCI pasi- TVSoda seems to have been cancelled ) TI =s'. III, 2. P. VI, 3, 109. / SaDUra: TI -sta kiJca VI pikazca BI-Niluka V| cha. khAlI- BkharUlI- TI vi0 for vRkSavi-VI tvaraH bha-B | zAkaH for nikuJjazca T | zaya. vi. for sa eva VI sarjaraM / / pra- B | mahabaMli VIkiduMcAMta: B kiduJcAMtaH 428. viSNu hataH om. V | puraM for nagara T in the margin. | duvi0 for vRkSavi-VI VI maMdarASTra B vilvazca T VI 445. mRtavapu: V / kaDaMgaraM V / 429. sthAviDaH B | baThara: BTI vAlavA 446. -chAcaM VchacA B / rAjateH rA VArASTra: B | dhanu V | yagrAmaH BI bAlavAye TI 430. -kacara-C TI-tUra- B|-dhatta 447. -nazyAsa- CTV| yutaM B | yacca rA-C TV I siMda ca TV I -piSTaM BI | B | gA V| vapuH for zarIraM V | nAtra VI pAteH stotazca VI nazo Tu-= S. IV, 4. P. VII, 1,601 431. -gaDi- om. BI-dazibhyaH B1-da- nAMSTra: B | nAMSTra VyotudhAnA BodhAtanAH VI si-C-dati- TIvAta for pavana VIniH aSTra B | nabhaH for AkAzaH V | vedhazca TI: sva: for daridraH VIpuNyaM | zvA dezazca for | tRdivaM T| yakRta tridivaM zarma ca BI sArameyo janapadazca VI 448. divijaM for tridivaM B| pramANa 432. zaterAdayaH za- Ttaca om. TI I vipAnaM BI Aho 1 Shrutagyanam Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 449. daliH corrected to kUdAla: T | grAmAdhAnaM cau- V | karabhaH for kramelakaH VI 450. This Sutra with the commentary is missing in B / tRNAteva / 451 - vacidhi - C | tanitasadi- C 1 hutraM havanaM RcaH B | hA V 1 hotraH / zratraH B | adriH for parvata : V | bhU: for pRthvI VI vaMza: for anvayaH V / virudvi- B vIruddhiH V 1 Du: for vRkSa: V | - hAdiva T | Badds manyate vedAdhyAyibhiriti before mantraH / kuTaMbaM T | yajJaH V | brahma for chadma B | kRSibhUH V | nabhar for AkAzaM ca V / kSat B kSada T | 452. vasya mo vA V / ime BV | zve BVI VI 453. AzrAMvyasya V | vapu: for zarIraM | khAMza: for khAvayavaH VI 454. mitraM B | amitraH B TV | mizraH sUyai: om. B 1 mitra : TV | stotrA'le V 1 455. narakasya khyA V / du: khuM na nara B 1 puMtrA - T. See Ujjvaladatta's Unadis. IV, 164 | vyAptistu B -bdAnAmanekadhAnvAkhyAnaM BVI 456. -vAma- om. B | varatraH V 1 -nyAdiH TV has maM instead | prahvanve zabde T | a for AyudhaM / viSamaM B bahI B bahi V | dArA om. BI 457. This Sutra with the comm. is missing in B | soviMde: T | vitti | 458. kRt ityA - B kRMtAdezaH T | 459. - zAdibhya C | manthaH om. B / vAhanaM om. B | haviH agniH B | annapArka V 1 -tyAdi V / 460. anaM / pAnaM ca A- T 461. tarutraH V / hAsakArI V / hRtaM VI - zukarayo- B | -mukha: VI 462. zyA - C - kyanvi abhi-C -kyamyami- T -vayaM vya' mi- V / manojJaH V | zabde | amlaH | ama gatau / amla | rasaH B | 463. zuk BCT | vrataM om. T | duga dA- VI 464. chabhilasau- CT | sauvilA - B | AdeH aH pArAkA - VI aAralA - BI 465. kami-om. VI- yamizamika liphaliV | -vaMvidhavi B | sRpiti - CT | kaMdalaH T | saMgha: for samUha : V / pATalaM V pUrNajJA B | sahAyazca T | nigi B | yamala: V1 zedhAMgaT | caMcala: capalaJca asthiraH / sa eva sarala: 171 om B | bahalaM T | avakraH for akuTila : V | Duvi0 ca for vRkSavi - V / hRjyaH [ya: ] for manojJaH V | tesala: BT | dezaH for janapada: V | kozalA B | deza: for janapada: V 1 466. nahili - C | dIrghazva || B | 467. This Sutra is missing in B, but the comm. is given | zvAMtAdezo bha- B | 468. -kupi - om. B | tRpalI V / tRphala V | zuSkaM tRNaM B | dAsIjAtaH B / abahananaM B ahananaM V avahanaM Tp.m. 470. zarmevA va ca vA B zamerve CT V | zabala: B TV I chor3eMgAdi- B | The 471. cho om. T Aksharas in the commentary are cancelled in B, and godizva (vA) stands in the margin, sa ca DaggAdigrgAdirvA I vAk vighAto / - ghAto'rthavizeSazca / arthavika - T | 472. bArajaH T vAdyaM V | aMtaradoSazca T | sasya mahaNa - T | - grahaNabhUH VI 473. kidvA bha- T | 474. -kajyalejyala-C | deza: for janapada: V | kera V 1 dezaH for janapada: V / tittiriH 'T' / kajyalaM T | ijjalaH RSiH duvideg V / bhUma ca T | dezaH for janapada: V / zakeruccAsya BV azvamedhaH / pAka ca T | hastijvalaH T hastirajvaraH V / kiae V | - mulAdayopi | B | lA murdi0 mula puraMti pUdralAdayaH // V / 475. vali BCTV nadi-om. B | zalAzayaH V | duvi0 vyA -V | ghaTAdyaMzaH pa / valAla : V| rAjA RSi ca V / dezaH for janapada: VI RSiH rAjA ca T / akRtajJa -= Boehtlingk, Ind. Spr. 35. Paddhati 703. Subhashitavali 2991. According to Peterson the verse is taken from the Anusasanaparvan.] kSapaH V / zakAlaH dezaH mUkhaiH dhanI caV | 476. biDat B / biDAla: B | vilAlaca mArjAraH V / bizaMT | pU: for nagaraM VpAne pIyate pAnIyaM B : for vRkSa: V | piyala: V 1 478. gazcatiH T | 479. rasAtAlaM T | lepyadravyaM B | lAvAla V 480. kaMkAlaM T | hiMsesta ca V / druvi0 for vRkSavi - V / rAtricara - VI - zeSazca T | janevo to B paMka: for kardamaH / zevAlaM ca VI zaH zava V / [ R ]beva om. BI 481. AtmAtiSitaM ca zukrAvartte / zukA jaivaM T himaM B kaNakaJca / gRhaM ca ba-T | pika: for parabhRtaH V Aho! Shrutagyanam Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 :482. bhaMjena lakaca maMde na- / / zoca 505. -khaTi- om.VI -yazo- VT-gRfor pizAca: V / om. BV | -da- B | -3yAmizAlA--CI 483. purI for nagarIVI -hasvINabhyo V / kasambhaM ca om. B | zayyA for 484. sthaMDa ca ko kara ca / kaH zayana yantram V gatau natve B | smayaH for p ca ekaveH ka ca V maricavizeSa: BI ahaMkAra: V 1 deza: for janapada: V| tiryagvAla: 485. hRSivRSi-1 -maMThibhya '' | baMdhanaM BTVI V / zastraM for AyudhaM nistuSatrI-B vIdyAdi 508. zevA prabalA nimazca / pravalAnigAVInyoyopetaM V / uTparka: TI TmeMdrazca T | devAstraM VI 488. -hi-3-vahi-CTV-1-vaMdibhyaH 507. uddhaM ca B uddeI ca C urdha ghaTI BCVI sthala: V| kRSNapakSaH prAsakazca V|| upari om. BV IT repeats urdhva after bahulA kRSTikA B | bahulI pauH VI upariva om. B TI 487. tumulanimulanicula-C-cala- BI 508. -rAti: C-rAcAMta: VI -maJjula-om. V | kumala: V1 vyAzramayuTUM VI 503 -laSa Cv -laghu ca corrected caMlula: for vaJjala: B maMjalaH manojJa: V| pRthu to sipa liva ityAdezo bha-- / ca Ttha ca / / avayavapra- V} bhakSAva- 'T' 510. No commentary of this Sutra bhakSAvi0V kaNNAMzathaVI-valagulA-BI in kSatriya BTE 488. -vali- TV I-badhi-- B -badhi 511. -dhASi- T|-dhi- B| -vilyavi'T | gaDuD and gaDula: for kaDuDU and kaNDla : TV | kapAzmA for sutra --palo V | kSudrazca BI B | badhi BV | badhUla: BVI rasAyanataM- TI iSTaH for abhilaSitaH / / zruvaH vahanabhAMDaM V | 483. vo'tazca | | tAMbulaH taMbulaH VI nitiH V | sautraH AbhiliSita: vilvaM V | V pugaparNasaMyogaH / / adds svoH thA'0valope before avetya-1 490. duvi0 for vRkSavi-V dezakAla-zakAla VI 491. -babUla-TV -vacala-Coma B 513. -jiha ca CTV I jiha i- TI mokSaM V | kArISo'gniH T / badhervoto vazca B vadhevADato vazca T vadhevA tazca V | vabbula: B 14.-mI vAmbAdayaH B-mIvAdvAdayaH C-mI vAlAdayaH T | hayatervazca hayate- B1- rAha ca bachula: / babUla: V I duvideg for vRkSavi-VI TV ha ca TV| AtmaH AtmIyaM B nAtmAtmI493. vAjyatravi / valivi- B vidalA yajAtiSu: V | jalaM for udakaM V | avA B aMbA umatravi / 494. grAhyAnayAM V | kAyate iti kola: BI V| AdeH pvAdayaH || V. Perhaps ApyA 10 gAyate iti gola: BI pariSA VI be read; comp. Ujjv. Un. I, 154.1. 495. piMcha ca TV pIch / / vAdyavaMzaH for 515. -baTi-1 |-paNi-- om.VI baDavA vAditravi-VI vaDavA ca'dhA V| pallavaH kizalayaM BI 496. bali- TI 517. maliNidvA / | dezaH for janapada: V| 497. khalaH pratyaya: ca--lazca ekA-TE 518 -kuripurimuri-CI-musthAbhyaH V| kRt rasanA B | etvaM AtvabA- VImiga- = S. CmAna: V sthAvaH TI TV, 2. P. VI, 1, 50. / 519. jabhUgo: B | kairabhairau ca om. T kairaH 499. vala: CT -sthAnakavi-B bhairau ca VIbhayAnaka zceti V | mata ca T mutaca VI 500. balapratya- B| gastyo na dugdhaH / / 520. zRNote-BI ilvalAH bhaM / / V AdeH tAtvalAdayaH || V / 521. pRtha ca CV pRthaca T | pRtha i-TI 501. -balaNvalA: B| bala ityete BI 522. ityasmAdivaH BI japA- = S. II, 3. / jalavAci BI 523. pRze C pAra CTV pAra i-TI 502. hemalyaM for suvarNam VInyavA- = 'rhan for bhaga--karaH V | 5. IV, 1. P. VII,3,53.1 mukulaM basaM ca for 525. mIhi-C |-hINa B| -pyaipA-C1 tadeva bilaM ca / / zande tAlavyAMtaH V | vi. for | gamanaparaM om. T gamanapura V| dvijaH for brAhmaNaH vRkSavi-VI VbrahmaNaH B. V has dvijaH instead pAtra 503. kulaku BT kaliku-C| kula kuma om. TIGER VI ityAdezau ca || 526. adhiH for samudraH V / tvaM correct.. Aho 1 Shrutagyanam Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ed to pAT patvaM V| tatvam-V | netra pAnaM sukhaM || T | 527.: vaMsa: V 1 528. zaMgaveraM BV - VI 529. sAraH B | kamalaM BTV | 532. -maMtha V 1 533. brahma: 1 534. -rI cAtaH C-rIccAtaH T | karNasaM B varNazaM-T varNa: zaM-V | abhAti cAmamAMsaT yobhAti ca mAMsaM V | - bheva B. See Hem, Anekarthas. III, 712. 535. kuNikani V | kizaH ma - T | vaD B | sautraH om. B 1 baDiza T | 536. vale-CTV | valizaH V / baliza V | baDiza T | 537. tatazca BI kitAma-B | du: for vRkSa: V1 iNk 538. masjaraMki -B | vyaGku- =S. IV, 1. P. VII, 3, 53.1.mudrazaH BT | 539 vAlavazyA V | patazaH svaH V 1 540. vRktamAbhyaH khaH C | - mImAbhya: B | saMvatsaraM B. Vhas abdaM instead | chAgaH for utbhaH V | 541 yorU ca vA CT yoruca vA B | 542. sUryAdiH B sUryAdi T | loharaNamAMDeM V | arkapUrva om. T 543 se ca C 1 546. ApariSaH V 547 'drizva for parvata V 1 bhUH for bhUmi: V 1 548. durvA ca B 549. trAt iSaH pra-BT pm 1 jazca V | daivakanyA BI 550. abhakSyaM B | 173 551. This Sutra with the commen.tary is missing in B | kilviSA V | 552. bhUH for pRthivI V 553. jRlRR-V |-rajjuH V | 554. ruji -C | rujISaM V | dhanaM / upahataM ca B | jISaH V | dru: for vRkSaH V / sakRt BT sukRt V / 555. T adds AdityaH before AdinRpaH / 556. veSTanaM kaM VI 557. hRTa - T | sUrya : for AdityaH V | varNazeSaJca BT pakSI for zakuni: V / 558. nA for pumAn / 559. roSazca for sarogazca B | dhanu va BT | dhanuSaM V / 560. -phalikhalivR- C | - maMgimaMgya - B| bhajanaM V | vio for vRkSavi -V | deza: for janapada: V / sUrya: for AdityaH V / kadambaM B | maMji zabde pIthi pAne sodhI / sudhA for amRtaM V | pakSajA for zakunijAtiH | T adds in the margin vizeSa: after jalacara | dravyaka- B | AdityaH for ravi: B | 561. kArUSa-om. C | zailUSa-om.B | kuredatazca B | rUpatIti vA aTarUSaH - V. T om. aTanaM- rAdiH / Soda - S. III, 2. P. VI, 3, 109. | deza: for janapada: V | 562. kalmASaM V 1 56. mASakaH B / mASAdiH / zabala: vazeSazca B | 564. kazyasi CTp.m. | ATarUSaka: T' | priyasya putrasya cAkhyAnaM 'T' | kRSNAriH for viSNorarAtiH V | zvetapakSaH V | tRNaM T | zarIrAMzatra V | akSaH prAzaka B garvaH pakSyaMdAH sahAyasAdhyaM pichaM ca V | abdhizca for samudrazca V / 565. - rIcAtaH // T | pakSyavirodhaH V 1 566 bluSeH plava B pluSeH plubhra C pluSeH zab || T bluSe blaca V1 meM for nakSatraM V 567. rijiriSi - C | -di-T | yuri // B for nakSatraM V / kRchaH for kRtsaH T | odanazca || B | duHkhasaMghazca V | dru: for pAdapaH V | namaH for AkAzaM V / - zrayaca B | zrotaH BTV | 568. - gRdhista / tazcAMtA-B | turthabAdha-B | sUrya: for AdityaH / pakSI for 569. zakuniH / phalavi0 V / radha iATe = S. IV, 4. P. VII, 1, 61 62 / nabhaH for AkAzaH V | caitraH B -nikatA B V | nAma om. BJ 570 sRvRyibhyAM C | pakSavi - VI 571 -yuvAbhyAM C | vahasaH with its synonymes comes first in T | maktaM aNaM VI yavasaM pazvA - B| AzvAdi- T | 572 divyate iti divasa B | dinaM for arsara:V | vrIDayate BT | nRtyate B | kSipyate B | sIvyate B | zrISyate BTV | iSyate BV | iSTadhAcAryaH B | uriH gatau / 573 574 tukkasA- B yuvApali- B yuvali - CT V 1 dulAlabhA B | valAsaH T | Aho! Shrutagyanam Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 575. kilAsaH BIpakappUra V | V adds balaM before gatizca / pakSI for zaku576. tAli- BI niH V | nadI om. TI Vaddsu before 678. apusaH / -sAmAn Sa- BI bhaginI / dadhiH B TV IzicI B| iMdrA-V| -sA naSa: / / itokya-=S II, 4. P. IV,1,39-411 579. DisaDisI C pratyayo bhavati T | pa- 608. kalipi-T| truTi-om. BI-zuThihizaH T | zastravi. for bhAyudhaSi- V| bizaM B tuThi-T | -buddhi-T | kaliH keli krIDA BI vishe| pili: V | kSudraH pelA B kSudrA palAH V | mAMsapaMDaH 589. piiddon-e| BI vizvA || V | anaH for zakaTam V | odanaM 583. viruca BI B | rakSAcara: B1-sneha: B | bhUH for bhUmiH / / 584. kizmAsaka pra-TI kulmAsaH V | mA. 609. -pAMtakR-T|-pU-ya: B | -pAMtebhyaH pAdiH TI TruciHprItiH dIti abhi- BruciH dItiH [Rvi?] 585. alaMbusa BI vAMchA ca VI rAjA ghaT | vakraM ca V| parzazca TI 589. -maTipaTilaTi-B |-palipalya'lya- sUcakaM BI chidiH B | puli: B uliH TI VdhanyA- BI-sA'matraM V paTahaM V / sadeH tabhRkSa for karSaNabhUmizca V / devazca for vedazca BI BI naTahaH B | saduH for mandaH VI KNuhiH TIPH for vRttaH V| AkhaH for mUSika: 591. vikaTi-0|-samibhya B| varNavatkA- V / nAga: BI: for nagaraM / / BI-sA'matraM V|AyAma: VI ___810. divivRttervA VI BI vRttiH / / 593. uhas CInirapU- T I-nigamaH TI nitiH TV | mukhaM ca TV | vartiH TV I 594. pakSavi.VI 611. -debhana CItittira: T pakSajA for 595. anerohakaH B -rohaH VI duH for zakunijAti: V | apiH VI samuccayo B | vRkSaH / / 612. ca ikAraukAraekArI B | maniH saM597. lazerA BV | AdeH cupeH cokSaH T| meniHdhU-TI V / yuddhaM VIpIyUkSyA-B | 613. -stambhiri-C | namastu 0 katakA598. samayA nikaSA ca parvata V | -sayArthI takAdizUcI B ketakyAdisUcI hat abdhizca V | etau / . nemiH vidyA B1-dharaNA -T dharezo'haMzca VI 599. prabalArthaH V | mRSA anRtaM B mRSA 614. naluka ca C maluk ca T| abhiH BI abhUtArtha VI abhyagni-=P. II,1, 14 | druH for vRkSaHV / vRkSaH ___600. caMdraH buddhizca V | pakSI for vihagaH pApaM om. B / gahanaM ku-BI vRtaH / / 615. dUtra ityA-T| trimuni-=P. II, 601. vRmRthi- C| vRthA for mRSA VI 1, 19.1 802. muce-C VkitmAH pra- T|dha. 616. niHvasatiH BVI vAM- BI 617. vo CIrica: / / 603 cAdezo BI 618. -phalitaDitaDivaji-01-talitajivAja 605. niSedhaH V | AH sma- BT vi. -BI-taDivaDivaji-VI -sahidihadi-B p. m. SAdo V | T has bhA dIti: above the line| -disahidi-T-sadihadAhi-Vp. m.1-syahisahapUrvAt B| nAtri= S. III, 2. P. VI, TI-vatibhaTi-B-vaTibhaTi-TI -kAMcisaMtapibhyo 3,78.1 T| phalaM for dalaM V drujAtiH V | puSphAvasA606. caMdraH for indraH BI naM ca B | vANI ca for vINA va B1-nAzazca TI 607. -balivali-C| -vadhi-BC TVI viNati-=DS. IV, 3. P.VII, 2, 115.3, 32; -sAdhya- V | -vAsikAlicha- B | rAtriH for 54.tata eva for bAhalakAdeva V / zastraM for ArAziH V | yuddhaMga V| B | devatApahAraH VIhi. yudham V | sampUrvaH T | saMtApiH pakSarAjaH VI raNyAzilAkA VtaMtu B | kriyAzabdaH om. B 619. -khaany-V| yuto-B1-yANaM ca BI T|agniH zAkhA B grahaNaH bhaH V | Izvapra--B I. koNaH for AzriH V| saMkhyAvi0 zca for aSTa-sthAdharapra-TI bhirizca V |Tadds pitA before nam VInidhizca V| kASaka: for karSaka: T| bshitaa| prakAMti: T| kAsU BT kAsa V | kA. kami BI,gaH for bhramaraH VApAli: setuH kapaNe sayaH B / prahAraM mRDbhA- B mRdubhA- T mRt V | pazabhakSya VAkAraH zi-B prAkArAnaM VI bhA-VI sajjaH guNaH VI eSaNI T / paiMja: BII paza VvRddhiH B| parva: Bp. m.Tp. m.VI VI Ahol Shrutagyanam Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 620. pAdAcA -T ! cAtyajibhyAM om. T pada :- =S. III, 2. P. VI, 3, 52. / dvAvapi payarthI V / for vAya-tram B | varddhizca V | 621. -kulagara B | zarIrAMzaH ||V I 622. - smAdiH pra-B | ra B saMghaH R. kSapAda - VI 623. ivAMtA-B | vA om. 'T' | jabha for vidvAMzva V | svarakSepa: for svaradoSa: BI 626. lomazikA V | 627. mayUSazca B. V has bhAva instead | avadhi BV | ve zeSa: B | 628. vegorDita CV vaigo B 630. - zaTibhyA-B | nisvaH T | 632. bhavati asyokArasyAt [ ? ] T | 633. mukhe-T muSairucAMtaH V | vidhAnabalAt T vidhAnAt / 634. kAvAkrIci - B kAvAkIkrI-V 1 -kSuritUri-C | - jvaritvaritUri-B | - tripU - VI; velakSA-B | kabarI B V / vala-T | guNAve - V niH pUrvaH niHzreNiH V / pRthvI 1. V has bhUH instead | sUryaH for AdityaH V | deha: for zarIra VI manaH om. B 175 635. RghRtR- C R - T. Vom this Sutra | sUrya: for AdityaH V | vAyuH for anila: V | Perhaps basta - instead of vasna to be read, though na is very distinct in V. I 636. zcAdbhAvaH pRSTadezazca V 1 637 dhUNahUNaghU_C | haMg nipAtyate om. T | ucca racAMto for utvaM tyate V | se naM for cetanaM VI 638. AdityaM | bhUH for kSitiH V for nakSatram V | sUryaH for AdityaH V | tthApanathiyaSTi: V | duHkhArthaH / khArthaH / vitIryata VI 639. kiMke - B 1 640. This Sutra with the commentary is missing in B / kake VI 641. cAdiH VI 642. zastraM for AyudhaM V / baDiza -T va Diza VI 643. ApUta B - NiH syAt B | AzukSANa: B AzazuSaNi: V 1 646. ikSvAku - TV. Thus also Hem. Anek. II, 167 / snehopaka - V 1 647 dyotate B vRkSaM = P. I, 4, 90. 1 prathamaM bhA-T prathamaM naM bhA-V | 648. This Sutra with the commentary is missing in T | pakSavi VI 650 bhit BCT p.m | zvitiH - BTp.m | zvitvAt BT pm. See S. Iv, 4; P. II, 4, 52; III, 4, 113; 117. I 651. -zopucyami-C | -yeN- V 1 prabhRtibhyaH B V | chAgaH zivAdiH tvagmayo jaladhAraH V | aMgulI - VI durgatatvaviza- B durgataH duSTaH B prapUrvAt B | 652. deza: for janapada: V / 653. - vahiyasya- B amAtyaH om. BI kuTaMba Tp.m V | zaraNaM B vartma T | 654 vazvAsya B 1 656. kac vA B bhavati vA T | 657. vAtiH vAtaH B | 660. - kSiperestik B -kSepera-V | dujAtica V | ca om. B | 661. - B| gabh cAsyA - BI 662. deza: for janapada: V- | ripu: for zatruH T | 664. yajeye ca B 665. vadati V / dizaH for janapada: V 1 yujAdirvikalpitaNidaMta- T. See S. III, 4. Westergaard, Rad. p. 376, SS34. / chaMdaMti V | gRhachA - T | kAkasthi - B | 666. - rukiH / zakuniH / 667. naDo dA - C | aditi dAtA devamAtAzca T | 668. pAlane / etasmAditiH B | 669 p.m. V. 671. 672. vIsaMgha - T | aru V 1 asthiH T ghitvaM ga- VI udArathizva VI 678. pAtraH tamo V | 674 taDeneDita V 676. - snAdadhiH kit B | vyAdhiH V | 677. vesanaM for savanam B | abhiH for pAvakaH / valIva - V | vanhiH for pAvaka: VI 678. zauriH T | 679. - pracchibhyaH B | alpataMtuH B | 680. -dhamyazAdi - T | dharmAni V | zirA T | azaniH vajaM iMdrAsayudhaM / aTAne: pApaMcAga / 683. bhUH for medinI / 684. After this Sutra Crepeats Sutras 667-684, a mistake, due to the resemblance of Sutras 666 and 684. 687. bali- T / nemi V / sAbhiH B. 1 pakSI for bAkune: V | zaMka: BzaMka: Tp.m. 1 sAmudraviSaM ca T | Aho! Shrutagyanam Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 689, khane-B sarne-CT sase-V | -syo kAro bha- TI 690. kSajaMtuH || TI 692. -sayaso- T sayazo- V / -sibhyo B | parazu : Ts.m. 1 -zukA / sthaH / hanaH / kuTp.m. -zukA raznaH ahaH bakazca V| vaMzaka-- Thinakazca B vAMzikaThinika T | maiki amaMDanaM V | maMDana: T | zaccha: [?] plavakazca B | aDDiH pAdaH B | zadiH vajjaH bhasma hastI giriH T zAdriH bhasmA / 693. -kusizivizi- B | svarNaM ca for kAJcanaM ca V | zubhiH dItiH vipraH pradarzanIyaM satyaM ca V. 694. vapuH for zarIram VI 695. -dyAdayaH CT VIkidriH pra- BTI AdeH kSoto doMtotaca V | adhiH for samudraH VI balI for balavAna V | 693. -zadikSa dya'dibhya-V | kocazca BT 697. -ciH B T-cipa- TpataciH BT VI 898. vallari latA sasya- V / 699. krodhanaca T pRthvI T. V has y: instead | akrodhanazca T raNaH for saMgrAmaH VI 700. vRSabhazca for anaDAMzca VI 702. vizeSa: V| pANipuTaH puTa: Bp m. pANiH puTa: Bs. m. VIpraNAmaH BISee Ilem. Anek. III,617. / 703. mAsAlibhyAMmau- VI-mo- C / duvizeSa: VI 704. tRpavabhyo Ti: C / kaH / hiMkaH BI 705. dRzasta- B kRzasRjAgRka- CIT adds vAyu: before pazuH / magukAyaH B muhuH kAyaH T maMjaH kAyaH V / bhagaH taMtuH B. / taMtuvAyuH tadadravyaM / / paMcAlAtAvaka vakSate BI See Sat. Br.XIII, 5, 4, 7. / paridhAnaM graMthiH mU. laH baMdhanaM ca V. 706. -sthavisthidavi-BI-sthividivi-VI -dIvi- om. B1-kikIdivikikidivi-B1-kikidIvi-om. cV | duHjAtiH sphiviH dujAtiH skiviH vRkSaH V / pravezakaH taMtuvAyuH / / kuSThI om. BI phalazca V / pUrvasya dIrghatvaM V kikidiviH cASaH BI 707. -sibhya: BIsiH kitta- T / udapAnaca om. B / kuzUlazna T / akSiH B VI 708. ujjayinI TIvANArasI BVT p.m. kAsI- Bp.m. 709. jaladaH V | alU khalaM B ulUbala: TI bhUH for bhUmiH V nivya [tyazca for sanAtanazca VI 710. smAt hi: pra-BI 711. sAdanamo- T | taMtrI for tandrI VI taMcI B / (ku) puSka- puzaSvaH VvAditraM | sUryaH bhU: for AdityaH bhUmiH V / pazurAjA B parza: TI 712. nADI: V | Ayatanaza- VI 714. divya dRSTiH / / sUryaH for AdityaH / / 716. -manimaMjizIvaTipadigaMDicaMcyamitrapizUsanikkidikaMdIdivi yaMdhivyaMdhaNi- Bi-vidyadharvadhyaNiC|bhaMga bharaNe vA om. B / du: for vRkSaH / / Adarza: B / zastraM for astraM V / dAnaM T | anuH TI pAyarthe V | maMjuH for mahaH / / saryazca for Adityana V / baTu: T| ghoMTA--11--madhye vA mAM-BI devadattA ca B1 trapu: BV | zaru V] zastraM for AyudhaM VI prapAta: V nihuH BV T p.m. I caMdra: for candamA: V| pattaM vanaspatI VI bhAgaH BI -saMga V | caMdra: for candramAH V | sUtrokataM V / krIDanaka B| sukSma BV | dhAnyavi aVI 717. sadhibhyAM CI 718. paMze- B V | pazuNa nAze B | pAMza: BV 719. aMzaH ravizca zaMzuH dI- V / sUryapAMzaH dI- B|--ZzcakArAt parvaparyAyau / / 720. -nAka ca CVI 721. -yaM dhataubha-B | sAdhu B V zIdhu TI Asura VI 722. -ja ca BVI juH TV I 723. -veSTa zalAkA B 724. naraMdeH Bnera' ci: V |-daMdateru: BI 725. kimaH pU- B | zukadhAnyavizeSaH hiMB zakaM dhAnyavizikhA VI 726. mivahivAraca-B/mAtA for mAnaM BI gAla: TV | mayu TI baha: bhujaH prabhUtaM ca VI baha om. B| sobhanaM V | bhImAdi-=S.V,1. P. III, 4, 74.| -janapada: BI 727. lazca vA V / zleSmA om. B | tAlu / hila: kaSAyazca T kaSAyazca hiMsazca VI. 728. kRkaH stha- TIka caH CV ka ca T| kazcAMtA -B kakAraznAMto T | Probably kukuTaH to be read. 1729. -dhAdibhyaH TV | puru mahAn puruSaH loka: VIF for pRthvI VIV has utsAhaH for saryA-zva, and gives the latter without ca as synonyme of saMtApa: which is repeated ___with its proper synonymes. | -vAzyA TI Aho 1 Shrutagyanam Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 vajaM kAmazca makaikAvezaH V | AdizabdAt B 780. heci ThahiM ca rAmaca:T rAma&VI AdeH VI 761. pRza pA priyaMguH phalanI V / paMgu 781. rajerlak || BI sakArazca lug BI nIla BI kimi- T / gAlazca BTI sautraH gatau tA-V| -dhyAMtazca T I vizva mutaH 762. duH for vRkSa: VI V | graha-=S. IV, 1. P. VI, 1, 16. 763. zalATu TI gya ka- = 8. IV, 1. P. VII, 3,53.1 764. adyaveriSThaHTE-raSTuH BC-riSNu: V / 732. dus sa apa vani i- TI duSTa B du:- -miSTa pra- B | aMjiSTu: B TV | aviSTuH sthaHV | pAnaM ca BI BT VI 733. vegI ca V papuruH abdhiH caMdra: V / 765. tamimani-TI-maNi-CVI-kaNipInAMga: for pataMga: BI om.C-kani- TI 734. kRga B1 -sya urbhavati B1 dezaH for __767. -mAMDakaMDakI B I-rUyamAMDa kaMDaka janapada:VI-pratipatipakSa: BI iB iti om. T | pazuna- B mRkaMDa: B mRkaMDaH 735. asya ina BIpicarasthI-VI kRta:TIV T p.m.. 736. -rUca TI 768. veNuH, see S. IV, 4. P. II, 4, 738. uDa ca CTVIS for nakSatram | 56.1 urdU dAru B / dezazca V I 739. ka ka C TV sabhya--kazca om. B 770. kSipaNaH vAtaH VI sayavAyaH T sadhyavasAyaH vyavasAya: jyo- VI 771. kit om. T! 740. riradhilaMliMge-VI 772. yajJAdiH V padeNu BI 741. sabhA 3man va i-B sulA ava i-TI 773. -mya'gamitami-V-tanimanmijinyasUryaH svaNa V | lokaca vAkya- TI vAyuH svAyu: B1-vitAdhAglA- T-dhApAlAmlA-B1-hanyahAmusnAyuH T| abhayuH TkavyaM VI yAzi- V | -yAdikruzi-C / kuzUlabha BI 742. parAbhyAM B sUkha-TI maMtava: vai- VIastu T,!-dabhubhAva: T. see s. 743. za ca T | su zuzca T VI IV, 4. P. II, 4, 5. / mastu T -mUlaH 744. tR: vRkSaH tat zAkhA ca / / B | bhAtaH dIptimAna AgniH zarIrAMzaH vi- V | 745. hariHtu: draRSi: adrizca VsAgaraH lohAdiH V / -kRtazca B1 zastraM for AyudhaM VI for samudraH V / vidru T | dAru: B I dRzna for gAla: TV| kraza- = SI, 4. P. VII, vRkSa VIvikalaH pAdaH V1 kadruH B karnA-T 1951-zeSA) TI kaDU -VI vahi: B vahi jAtAH / 774. vAstu: V|san nive- B} samini vezazca TI 746. - bharaNjyAdayaH B -bhuraNyaryAdayaHc 175. kinyau ca || B | sUrya: for AdityaH bharaNyadhvaryAdayaH T-bhuraNyadhvarvAdayaH / / kevalaM VI kola: B | vAla- TV! -ghRtabhAjanaM ghaTI yAnIti B| bhuvaM yAti bha- TV / abhipUrvAnDa -pAnabhAvanaM ca VI bhAte BI-tera-VI 776. yajAka: BI 749. samU zaMkaH kAlakabANa: zulaM shstr| 777. abaH TI 750. hi: VvA om. BladyAvAMzca T 778. cAyeH TI lajAvAMzca VI DIka: va-VI 779 anaDAzca TI mahatuH / agniH / dijaH 752. -kaTi- 1 | pakSI ca for zakunizca T / lakSmI BVI V / kaTAku: B | bheka: T om. VI 780. kRtaH BI lAtu: T p. m.VI 753. kit om. VI zubhraH B svarbha TI 781. adriH for parvataH V / muSika: B AkhuH V IT adds pArApatazca before 782. jalaM for udaka VI paropatApI ca / kuSI bala: VI 784. dhuk om.V / zIdhu: / 754. nicAkuzca TI 785. dhUgo om. V | dhuna ca CT I dhuna 756. vRbhyAM C| kadAkuka VIkidAka: i-TI pr-T| gudAka: T / devAgniH B / pakSI astyaH 786. yamAbhyAM dAbhabhyAM T| mUryaH zca dakSaVI sarnA B VI NArtha dhanaM ca V|svarbhANu: B vizvAbhAnuH sUryaH V| 758. phalgu: BI 787. sitvAdA-TI The graminatical 759. aMtasya BI note is missing in B and V, and stands 23 Aho! Shrutagyanam Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 before dhenu: in T. See S. IV, 2. P. 816. zIdityA- sItAsaha V / latve VI, 1, 45.1 om. Ti 789. jaha ghaCTIjaha i- BT | 817. -raruH TItuMbaruH TI 790. kago cAMtA- BI 818. kuMdityA-T. In B it seems to 791. kit tu na i-- B| kRtu: ThattuH be kuMTa i- T hanta: V(himH)| 821. druzca for vRkSazca VI 792. sanvadbhavataH TIvipraH dinaH for brAjha- 822. narSiza-- TV / lajjAzIla: VI No divsH| prANA: BI vRkSAMza: V / 793. caMdra: meghaH BI 823. upa ca BI 795. jIvora-CTp. m. nAmyupAtya- 824. asyAdigarga T asyAdirgaga uV" tvAt VI dravi hrasvazca V | azvazca om. TI kamapUrvAdanito. 796. vaceraMka: B vacavinuH V|-da aMkuH pra. DIto aNite BI vacaMka: B vipraH for brAhmaNaH VI 825. parzaH vakriH saMjJaVI-sthiH TI 797. -maNDi- om.V pikaca for koki 626. masje:-- S.IV, 4.P.VII,1,601 lazca VI pikaH for kokila: V / svarNe VI 829. narSibhya CTVI aMgArapa-TVNmuditazca BIV adds anuktA nigaMtAH at the riSA B| camU T | dehaH for zarIram V}-ziH end of the commentary. I zrIH jyA vararohA V jyA berArohA B jyAvA: 798. asanaM TI varArohA TT or -dhH| kaMr3a: viS ca BI 799. Q: c / aMbu: TI 830. phala ca ) 801. yadizadhidasi V / yadya: T / mUryaH for | 831. kaSeNDIccho kaDAMcho / AdityaH VIpitA prAdurbhAvaH vAyu: B pitA om. 832. dhazcAMtA- T-pannakanyA BI VIRtuzca VI 833. vRddhi-=S. IV, 3. P. VII, 802. sUrya: for AdityaH / / 1141 803. -manemichaM- T vAtazca for vAyuzca VI 834. jazcAMtAdezo bha- B) 804. bhUkRpicareranyak T bhUkSipaca- CI 835. zaktyAkhyamastraM videg for vRkSatinyUk / / hara: for Izvara: VIkSipanyu: VIa.. |V matiH for gAtaH T / kacate TV zala 805. iti om. TI gata B zalate TI 806. -sibhyo / caruHT | naruH | 837. laznAMtAdezaHTIbhavati kA BIArUH zaH for janapadaH V / kalabi- T| azruH natrAMbuH darba TI 838. alAva: V) 808. pratyayo'sya ca TI 839. -dIre la ca V | lAMtAdezazca // TI 809. -stu ca V | pratyayo takArazcAMtAdezo chAdiccheya / / T| dehAMzaH for zarIrAvayava: V | zadru B nA for 841. svarAMto'nazca TI vaktraH for vaja: B) puruSaH V | aryu: BI mAM-=S. I, 3. P. VIII, 3, 24. 4, 58.1 811. harikaSizoSazca T | madyate BVI na syAt / / recAMtaHT | devaduH / / 842. -didhiSaH di-VIdidhIS ityAdezAvasya 812. anaH for zakaTam V PH for vRkSaH - T / yAyasyAH dedhISuH / dIdhIH / yeSTA TI V / kuTAdi-=S. IV, 3. P. I, 2, 1 / / 843. carmamayAvapanaM VI aruruH V | Asura for AyudhaM T zakhaM VI 8 44. gAdhi- B-svadhi-C prakRtizca BI maMDanaM VI 813. karki gatau sautra: V-cirbhaTI B-ca sarddhanaH kRtijAti: VI balidA-T) -zca surH| bhiTI VI AmAvAsyA TI 814. Adezca om. BI-- cokArI kArobha 845. tRSaDibhyA TI khaDU: TV I T| ekAradezau bha-- BIT adds u [a] vaityA 846. darvI T | kuSTavizeSa: BI timiAte before urvaaruH| 847. va: V AdarzaH B| kurvidazca BF -815. kit om. VIdayAsAra: TIpiyAla: ruviMduzca V I vRkSavizeSa: T 2jAtiH VI 1 848. zaMkeradhu: B AbhyAM dhU: pra-T| .. VI VI Aho 1 Shrutagyanam Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 849. -diraMdhaH pra-B | vraNa: B | yavalAjaH / -dvizyeSasya | |-zeSAsya B-pratipatyAsasyA BV I viSkaMbhazca BI TIsAdhvava | sAdhviva VI 851. DeruH B1 kazeruH B | kaMdIvi-BI 884. kartR: B TV| vRhan B TV| 855. savyeSTAH T savyeSTA VI vRhatI B TV I mahat V-viduH VIcitrakaNa856. -nanaMdibhyo V | yati naz2a-BI niyA- jAtiH V / -sitamAjyaM VAsthUla-= Ujjv. Un. tA BIpatiH VI -bhaginyau BV | nanaMdA BI 11, 84. / dyAdyarthaH / / nakhAdi-=DS. IH, 2. P. VI, 3, 75.1 885. kartRH pratyayau Didbhavati T / jagat 857. -nIRkSu-T-havRdha-C | rAjA cara.. jagatI bhUH / / T| sarathiH V / muzalaM B mazala V | ghAtakA 886. -rDavatu V / ut dIrghatvA yarthaH / / ityAdyA api V | 887. hR-- harit om. TharitaHom, 858. ikAro tAdezo TI VIgachati naraM yo- V / iti om. BI 861. 'pa ca B| -syAdezazca || TI 888. takam om. BV nAmnyu- = S. 862: paca CTV I II, 2. P. VI, 3, 57.1 863. -dAnI- T / utpUrvAt B / ete 890. mAdevA sUryaH forAdityaHVtakSA om. TI om. V / tRNaM om. B I svarNa V / barhi : T V. 864. Rtvidyabhidheye TI 891. rut / 865. viretocca T viSerito iJca VI 893. -smAdRthuH pratyayaH kidbhavati TI daiva-TI-vaddhikiH / / sUryazca V / kSadaH / / iti 894. darat janapadaH samAnazabdaH BIdarAdo om. V / kSetA BV | niyuktAH V / muzalaH B sautra: om. TI BV om. T| gajAsuraM for pArazavaH TI pAra- 895. Dat VI vazaH VI 896. This Sutra is missing in C. 1 867. nabhazca for antarikSaM ca V cyA -smAttadityayaM pra- T / eSaH ayaM V / zabdaH di: TI om. BI 869. kaH kitkA-BVIi: uccA-V | 897. sat / / -sadityevaM pra-TI 870. kitkapatya-BI eva TI 899. kiTa C / mad ityayaM pra-- TV 871. -smAnuk pra / i: uccaa--V| 900. -muhi- BI-nu- om.VI -rit CI 872. taneIc om. BIca -ducaae| vRSabhaH B| dhaMvi V / gatau om. T / dhavu gatau 873. -raja C'jaH V prAkaraH B1 zAka om. BIA5: BTI at for BTCFT: VI vizeSaH prAkAra: T | svarNa VI caMdazca TIindrazca om. TI 874. RSipaSibhi -T kidaka pra-TpRthak 901. dasiyusivi- B | iMdraH iMvRSabhazca nirdezAdeva dvayat nAnArthe TI bhiSa TI B| aparAhRyazca VI See P. VIII, 4, F. 875. mija C-mijaH VIbhuravajI TI ca 902. kukkura: T / vyoni for antarikSe / / om. BT | bhurvaNityA-T-bhurika:B | bhUH vAyuH tatpuru-=8. III, 2. P. VI, 3, 14.1 ekAkSarAdhikArapAdaM ca chaMda: VI-dhik pAdaM ca aluksamAsaH B / prAgvat Vaa plihauca Bplehi / / rukchaMda: TpaNik T | vaidika: B vaidehakaH / / aparipUdeg dame NyatArthAt arInAmavyati aryamA 876. vase: Vp. m. I ki: B V / iti om. TI vAyuH agniH T / caMdraH agniH 877. laMgharaja na-TI-smAdajapra-TI - vAyu: iMdrazca V / Ilopazca TI maMdhyate BI 878. duvideg for vRkSavi- / / 903. Syapya-CSapa 5 zobhyAM VI . 879. hasvazca om.VIvisravA B visAvA VI 904. zivA B zirA T / munizi-B | patiH 880. bhUbha for medinI ca | B padvA rathaH pattiH vatsaH rathaH pAdaga-TI parva: TI 881. kit CV | abdhiH tRNaH bhUzca / / Vvardhaki: om. VI-jAti yuvati VzAkaro 882. masyAnusvArapUrvaH zazca V |samakSaH AdeH mRSaHT vRkSaH / / re-V | purItat / pramukhA bhavaMti BI 905. parvatidhizca B parvazca / / 883. paTachabdAdayo 'nu- T | -tyayAMtA 906. -jihiha-B zugAla: B TI vaNijya anukaraNa zabdA nipAtyate || B | saMpa V| ukA-- VI vArANasI TV| viSNuzca TI mRtyuzca om. ra: om. T uto'ta Vchapat T | patat svaT T / prajApatiH sarpaH B / mRtvarI TI bhU: for V banate raca khanat T khane raJca / sarvate TI | bhUmiH / / Aho! Shrutagyanam Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 907. sRjasako sajasako T | sRj sUk ityAdezau bha-BAja sR i-patrikaNI BsRjvarI V| 908. dhyApo- CV / pyAyateH pI ca / pIvA TI 909. ardha ca aMteI ca T om. VI dhazcAMtA-TI 910. bhrAtsa-TI-rIrINa-V | prasatvA B TV| prasatvarI B TV parItvarI ca T | sagaraH 911. bhasati taditi B1 vasavo 'duritaM TI evaM om. T! jAyamAnave- B1 vedanA om. VI parehAsa- VuSa B | uSmA B | AtapaH TH dehaH for zarIram V | sana gRhaM ca V|svarNa VI rajyu: T rakSuH VIbhuvanaM for sthAnaM V / sAma TsomaH V| yajJa T| caMdramAzca T | aymaH T ayamA V | tavamA tariH AtApa: T | hayadravyaM T1-hotraM / / 912. ebhyo mana pra-T.uSmA TVsarpazi- BI 913. brahma B TV I bRhatvAdA- B vRhatvA / dAtmA T vRhatvA AtmA V / brahmA BT VI 914. edautau TV |vyomH T | vyAmA TE 915. -rica vA BI bhavati vA B sAmA B1 -cacana B1-divyAdi / 916. -romana- om. BI-pAman- for pApman B VI aMtaH karma V-rghazca var V atmA B | vega-= $ IV, 2. P. VI, 1, 45. / merucca TV kroma T-NAdiH VAyate pa T-yateH tapa ca V karSoM tau V akssaadiroV| yakSaNo B V / yaSmA T iteH to- V / 918. prasUtazca BI 919. T adds, from the commentary of the following Sutra, Agami--- prasthitAdiH before gamISyatIti, and prasthitAdiH after gmii| 921. asaviSya- BI 923. -budhi-CV | prayAyAM / pratiyAyI T / pratiyAsyati bha- T / bAlAdi / 924. prasthAsyate pra- BTI 925. bhIru-=S II,3. P. VIII,3,81 / 926. pathipiyaH vajazca Vbajazca for vajazca 935. nasi- Tnakanan i- BI 936. divAvasAnaM VI 937. -kami- om. VI-samizamibhyo BI kajjala [kaM jalaM ] for kaM pAnIyama VI 938. pratyakSe nirdeze B pratyakSanirdizaH / / 939. kirDim V1 smAt Dim pra- TI 940. -rIma BCVI loMtazca BI 942. kRmi- TI-gami-om. VI-kSamiVBp. m. I bhaH for bhAma: VI 943. dehAMtarAva--- BAdiza om. BI 944. nipAtyate / vRNAte-Vpaya[:] for pAnIyam V1 karmaNi kArakai [ ke ] dazca B / itya ca B| ca om. VI 947. puna sanu-BI punaH satatAntazca punasanatA utazca V / punaH sanutaH aMtaH i-- B punaH santa uMna i-TI 948. caterurA ca BI 949. -Didiva pra-Tnabhazca for antarikSaM ghaVI 950. vaizyaH viTa pu- V / vaziSTamiti TI 951. SaSaSaSa cAdezo BI . 952. sarvasmAddhAtoH ba- B / -nAdiH / pakSmI BprANibhyAM -kRtA cAvasthA B kRtAvasthA ca / / zrAvaNazca mAsaH B zrAvaNamAsa: V / mnH| no i-B manaH no I-T manano: I-V. Perhaps aMtarindriyaM to be read. / dyAva-VI bhAjanaM B | yami gatau yama: BI 953. payaH hyau C / ityAbhyAma-- TI -dezau cAnayo- B / tarAtItadine BI-tarotIte. V / 954. -khyaM cha- -zau cAnayorbhavataH Bchad odha ityA- TIkSIrAdhAnaH / / 955. zava i-TI rogAvidhAnaM V / zabasI / zabAMsi BI 956. vizvavedaH B / vizvabhoja: BI 957. cAyo no B cAyenauM C nakArAMtAdezo BcANaH caNaca BNatvaM om. BTEnechaMtyanye TI 958. mahAtmyaM B. jJAnaM om V vRhade- B TV vRhadya- B TV I | zrutaH san eno VI 959. urja ca CT VI jAM- BI 961 dhazcAM-- BI aMdha: BV | adharaM VI rakSAH TA 962. bhahI cAMtI BE 963. aderaMdha CTVIca vA om. BI -pratyakSamapratyakSaM viprakRSTaM buddhisthamapa- TI-kRSTamapA- BI 964. rAMjAzca BI apa BTI Ssara a BI 928. bhakSANau / bhukSANa: om. TI . 931. isvazca bhavati asya BI 932. skunnAtIti B skunAte saH Sazca BI sit TI caMdra: for candramAH / / 933. avirmaH / . Aho 1 Shrutagyanam Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 965. akaSabhAMga BI 966. aMgreji - T - jivRjerge ca B kSAtrayo nAma giri: B kSatriyanAmaH giriH Vi 967. ur iti arza iti ca tAlavyAMta: zakArAMta B / kIlA B -kalA VI 968. yAda edha i- T | yodaH T | 969 cakSe: B siddhA CT | siddhA T | umepi rakSonAmnI T | vRhaspatiH B TV 970. vasyagi- BI vastyagibhyAM disapra - T 971. -- T' / vaSibhyaH V / tiraHkaroti B | tiraskRtvA B kAMDaM taraH gataH T kAMDa rAgaH V / tira = S. III, 1. P. I, 4, 71 / manaH pUjA purazreti B nama pUjAyAM | See S II, 3. III, 1. P. I, 4, 67; 74 VIII. 3, 40 1 uttamAMgaM ca VI 973. nUdhA: Rtvik nthAzca B 1 dhAdo B dhadau V / RtvikU om. B 974 vayaH puraH payore - T / pyoretebhyo V -bhyo gaH BI 975 iheredho B Ihe dhau C | caMdra: iMdra Vi 976. -pura daMzasyu- B namaH for AkAzam V vihAya : V | mAnayati manyate vA B puraM prAjyaM dazatIti puradezA: B puraM dazatIti puraMdaMzA V 977. jalaM for udakam V 978. nirjhara : V 980. ka ca CT kitica V / rivaNa: B pApaM dhanaM ca 'T' / 981. varSA : B 982 me TV 983. indhanaM ca om. B 984. adhvaryuH agniH arki: iMdrazva V / / 988. sUryabha for Adityazca 989. suci- T! -sRpicchAdibhya B -mRchAdibhya V / razmiH for kiraNa: V 1 vaH kiraNAH B razmiH Rtuzca V / razmiH om. V / chade - =S. IV, 2. P. VI, 4, 97. / gRhachAdanaM T 990. he B vaMhi CT V / bRhu B | mayUraH for zikhI B / zikhI agniH darbhazva V / 992. bhU: for bhUmiH V / 993. paH sthAtaca B | sUryaH for AdityaH V 995. AviH karoti T | 996. vivazvAn B vivizvAMzva Vp.m. prabhusaMyogazca om. VI 997. -tRpitrapivapiyajivAkSiprA V / yajivepibhya B | sUrya: for AdityaH V | dehaH for zarIram V / parvvaH 'T' / tapaM dhUpa saMtApe tapuH putraH B / travvaH [ ? ] 'T' kRtsnAdi ca B trapu trapu TV acchaMdA zrutiH B achedAH zrutiH T achaMdaH zrayajJochavazva V / rAzIt T 1998 - jImUtaH V / dherya B 1000 AdigrahaNAdanyepi B Aderanyepi V 1001 T adds acakSuH before avakhyuH / vicakSu: Tp. m. vivacakSuH V / 1002. --DUnasaH 'T' / 1003. -kai: rASTrAvacca C-kesaTA - T / ka ca om. V / TAyAmevaiteSu B / acca - = S. II, 1, P. VI, 3, 138. 4, 138 1 prasiddhA ete / dhikAre pyAkArA - B-dhikAravyakArATI 1004 Dismalak ca T Dit es T / maMdanaM VI 1006 vahatIti B | Aho! Shrutagyanam Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akta 201 aktu 777 akSa 564 akSan 900 akSaya 365 akSara 439 akSi 707 akSu 826 akSoTa 161 akSNa 294 * agas 966 agasti 660 agasya 363 agAra 405 agri 677 STT 387 agre 843 STET 110 anya 364 adhnyA 364 aGkati 656 aGkas 965 aGkura 423 aGkuza 538 aGkara 428, (. *aDi 692 aGga 92 aGgaNa 187 aGgas 966 aGgAra 405 aGgiras 976 INDEX. * aGga 758 aGgura 699 aGgula 487 699C. *aGgaSa 560 aGghri 692, C. accha 124 acchabhala 464 ajagara 403 ajina 284 ajira 417 *3735 834 STT 388 ambala 465 aJjali 702 aJjas 952 aJji 607 *aJjiSTa 764 aJjiSNu 771 58 * aJjuka aTani 680 aTarUSa 561 aTavi 706 * aDaGgara 403, C. "aDara 397 aDuva 524 #aNasa 569 aNi 619 * aNIci 627 aNu 716 aNDa 169 Aho ! Shrutagyanam Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 atasa 569 atasI 569 atithi 673 atka 21 atri 696 acina 929 *anINi 645 ana 258 *atru 800 atharvan 902 adanta 221 *adantI221 *adara 403 adas 933 aditi 667 *adalima 354,C. ad 92 adbhuta 214 admani 685 adri 692 adhama 348 adhara 398 adham 961 adhi 611 adhvan 909 adhvaryu 746 anaDuh 1006 anaphA 316,C. anala 465 anas 952 *anaha 589 *anATa 145 anila 481 anIka 46 anu 716 anuvatsara 439,c. anupama 932 anusaMvatsara 439,C. anUka 61, C. *anedham 975 anehas 675 anokaha 595 anta 200 antara 947 antara 437 *antu 773 anya 860 antra 451 andU 829 andha 251 andhas 963 andhu 716 andhra 396 anna 258 anya 357 apa 931 apa 803 apatya 358 apaSTa 732 apas 964 *apAla 823 api 611 *apuSa 559 apUpa 312 aptas 964 anu 776 *apta 86] apvA 506 apsaras 964 abjas 964 abda 238 *abbA 514 Aho! Shrutagyanam Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhi 614 abhimAti (63 abhiyAti 663 abhIkSNa 186 abhIzu 746, C. abhyUSa 561, C. abhra 396 abhramu 800 abhva 512 * amaTha 167 amata 207 amati 653 amatra 456 amani 680 amara 397 amasa 569 amitra 454, C. amitra 459, C. amilAtaka 83 amIvA 514 ambara 403 ambarISa 555 ambA 318 ambu 799 ambla 462 ambhas 902 amla 462 ayas 952 ayAs 988 ayuta 204, C. *ayman 911 762 *araDa 171 araNi 638 araNya 379 bharati 653 184 ani 682 arara 397 arari 698 araru 812 arAti 662 arAla 475 aft 606 aruNa 196 aruSa 557 arum 997 arUSa 560 arka 21 arkalUSa 542 argalA 467 argha 109 *ard 952 arf 607 arcis 989 arjuna 288 arjunI 288 arNas 979 artha 225 *you 385 * arpima 349 * arpiza 539 * arpiSa 546 arbuda 242 arbha 827 arbhaka 33 arma 338 aryaman 902 arvan 904 arvAk 870, C. arzas 967 arzasAna 295 * arhasAna 279 Aho ! Shrutagyanam Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaka 27 alakA 27 alambusa 385 *alambusA 585 alaka 26 alavAla 150. C. ( See AlavAla ) alasa 569 alAta 209 *aAbU 838 ali 619 Alaka 35 alanDa 246 alAka 10 * alAkA 40 * aluma 331 anya 296 ala 161, C. ava 511 avakA 97 *khyu 1001, C. avagatha 226 * avagAtha 226 * avargIya 227 avaca ||| * avacakSus 1001, C. avaTa 142 avaTu 769 *avaDa 151 avataMsa 565 avani 680 avanti 665 avabhUtha 229 avama 348 * avayu 711 avara 808 24 185 avalattikA 76, C. avas 961 avasa 569 *avasaMcakSus 1001, C. avi 607 Avena 282 aviSa 47 aviSI 517 * avag 76.4 avI 711 avIci 27 avyaviSa 552 avyathiSI 552 azani 680 azana 459 azoka 21 azmaka 33 azman 911 azmayu 743 azri 692 azru 806 azva 505 aSADhA 181 aSTakA 77 aSTan 903 aSTi 651 asana 200 asi 607 amu 716 asura 123 *asura 699 3777 200 atIka 50 # astu 773 atra 146 asthi 669 Aho! Shrutagyanam Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ihi asmad 899 atra 387 ahan 902 ahalyA 358 ahi 614 aMza 527 aMzu 719 aMzuka 57 aMsa 564 aMhati 654 aMhas 962 aMhi 692 A 605 AkaSika 12, C. Akhu 742 Akhyas 969, C. Agantu 773, C. Agas 970 AgAmin 920 *AcakSam 969, ( *AcikIrSaNi 643 Ati 620 *AjihIrSaNi 643 ATarUSa 61 ADU 837 ADhaka 33 ADhaca 364 ANi 619 *ANuka 56 *ANUka 59 *ANUra 428 ANDa 169 *ANDa 936 Ati 20 Atman 16 'AdiGga 104 AdInava 519 Anaka 72 ApaNika 39 Apatika 39 *Apadika 39 Apanika 39 ApvA 506 AbhIra 120 Amaya 365 AmikSA 507 AmiSa 10 *AmIvA 14 Amba 319 Amra 302 Amrataka 83 Ayu 1 Ayus 998 Aragvadha 24 ArU 835 AI 392 "AlattikA76, C. AlavAla 4:0, C. (Hee ___ alavAla ) Ali 619 Ali. 102, C. Alu (27 Ala 837 *AlUra 42 Avasatha 233 Avis 995 Azira 415 Azu 1 AzuzukSaNi 613 ASTra +17 *AsAvina 21 AsphotA218 Aho 1 Shrutagyanam Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 bhAsya 364 bhAhala 472 AhvA514 ikSu 826 ikSvAku 757 iGgada 242 *jasAna 280 ijjala 474 iDa 880 iDaviD879 *uDAvatsara 439, C. *idvatsara 439, C. itara 433 iti 651 itika 45 itiza 537 idam 938 idhma 340 ina 261 indu 716 indra 387 *ipha(1) 316, C. (See ripha) hama 328 irA 889 iriNa 195 *ilAta 209 ilvala 500 ilvalA 500 *Sasa 572 iSira 416 haSIkA 48 iSu 729 *iSudha 256 iSTakA 77 *iva 11 *iyA 11 IDa 880 *Da 3 Im 941 Irma 338 IrSyA 357 IrSyAlu 822 *I! 829 *Izana 900 IzAna 277 Izvara 442 IzvarI 442 IpIkA 48 ISma 840 uktha 227 ukSan 900 ukhA 88 ugra 396 ucita 212 ucca 1003 uccA 1003 *uciliGga 105 uccaisa 1003 *ucchItha 228 uTaja 134 uDu 738 uDupa 311 *uDuva 311, C. uta 204 utathya 386 *utkaNTula 485 utkalikA 38, C. *utkuruTa 155 utpala 474 utsa567 udaka 29 Aho! Shrutagyanam Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 udara 399 udarathi 672 udarka 26 udazvit 888 udArathi 672 * udinca 123 udIMcI 11', C. * udamba 326 udumnara 444 uddhAta 863 udgItha 227 udra 388 *uTuma 3.51 udvatsara 439, C, * undanu 793 undura 423 unnetu 863 upa303 upaka38,C. upacAku5 upadraSTra 957, C. upala468 upavasatha23 u.pahara 441 *ubhra 888 umA 312 umbara 444,.C. uraNa 190 urala 471 uraza:31 urasa 967 urasa572 uru 737 uruvUka 61 * ulakSu 28 ulapa 307 ulUka 61 ulkA 26 unmuka57 ulva 319 ullaNa 190 uzanama 95 *uzasa 971 uzija 876 uzIra 1.19 upaya305 upasa 971 uSTra 44) uSNa 183 uSNISa 556 upmana 912 umra 388 usrA 358 *uha 883 *Uka 29 Udhas 954 Una 261 Uma 342 Usa 736 UrNA 182 Urdara 403 karSa 507 Urmi 689 *urvAru 814 USman 911 RkSa 567 RkSara 440 *RkSarA 440 *Rgri 695, C. RcIka 48 macchara 397 RccharA 397 Aho 1 Shrutagyanam Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RtIka 48 RjISa 554 Rtu 729 Rtra 388 RJjasAna 27 RNa 183 Rta 201 Rti 609 Rtu 777 Rtvan 906 Rdhan 874 Rbhu 730 RbhukSin 998 Rzya 361 RSabha 881 RSi 609 RSa 511 eka 21 * ekAnasi 708 eDakA 83 TOT 182 ena 200 etad 896 etaza 589 etazas 984 enasa 581. * eva 525 * eghaTa 142 edhatu 779 edhas 968 * edhikha 91 * edhiccha 126 * edhiTha 166 *526 * edhini 683 enas 979 189 erakA 88 eraNDa 176 * esa 389 evaru 814 eva 505 okas 965 ojas 959 3713396 otu 773 odana 271 om 933 auSadhi 675 3712 162 kakanda 245 kakuda 243 kakubh 932 kakubha 333 kakkolI 495 kakkhaTa 142 kakSa 564 kaDU 63 kaGkaTa 142 kaGkaNa 187 * kaGkaNi 639 kaGkaNIka 50 kaGkata 207 * kaGkana 8 kaGkAla 480 kaGga 761 kacapa 304 * "kacAra 405 kaccha 124 kacchU 831 kajjala 474 kacaka 57 Aho! Shrutagyanam 491, C. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaJjAra 405 kaTaka 27 * kaTani 680 kadamba 321 * kaTaru 812 * kaTaha 589 kaTAha 591 kaTi 607 kaTitra 459 kaTIra 418 kaTu 716 kaTuka 51 kaTola 493 * kaTolA 493 kaTTara 441 *kaTurI 441 kaThara 397 kaThAku 752 kaThina 282 kaThera 431 kaThora 433 kaDaGgara 445 kaDatra 456 * kar3abha 329 * kaDama 347 kaDamba 321 kaDAra 405 * kaDitra 459,C. kaDevara 445 *kaNaca 114 kaNaya 365 kaNiza 535 kaNIka 46 kaNIkA 46 karNAci 627 * kaNUka 60 190 kaNTaka 27 kaNTha 162 *kaNDa 169 kaNDIra 418 kaNDu 765 kaNDU 831 kaNDUla 188 kaNDola 493 Aho ! Shrutagyanam kaNva 505 kata 208 katri 696 kathaka 83, C. * kathera 431 kadamba 322 kadara 397 *kaDU 745 kanaka 27 * kaniza 585 kanInaka 77 kanInakA 73 kantu 773 kanthA 225 kanda 237 kandara 397 kandala 465 kandu716 kanduka 54 kanyA 357 kapaTa 144 kapATa 148 kapAla 475 kapi 614 kapila 474 kapila 484 * kapoTa 161 kapota 217 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 191 kapola 493 kapha 316 kaphelU 839 kabara397 kabarI 337 kam 937 *kamaTa 142 kamaTha 167 kamaNDalu 824 kamara 397 kamala 405 *kampITa 151 kambala 499 kambu 799 kambU 847 kaya 367 kara karaka 27 *karakara 14 karakA 27 karaGka 62 * karaGga 93 karaca 114 karaja 136 karaTa 142 karaNa 187 karaNi 638 karaNDa 173 karama 529 karamba 321 karambha 336 karavAla 480, C. karavIra 422,C. "karaha 589 karAla 475 kari 619 *kariva :26 karIra 418 karISa 553 karuNa 196 karuNA 196 karuSa 660 kareNu 72 karoTa 160 karka 23 karkaTa 142 karkaTI 142 karkandha 819 karkara 9 karkarI / *kAra 407 kAru 813 karkoTa 161 kacUra 430 *kajara 427 karNa 182 kartari 698 *karnu 778 kardama 17 karpaTa 142 *kapaTi 630 kapara 403 karpAsa 583 karpUra 427 karbaTa 142 karbara 441 karbarI 441 karbudAra 410 karbura 423 karman 911 kAra 407 karva 505 Aho! Shrutagyanam Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 karSa 10 kalola 15 karSaka:31 kavaka27 kA (2) kavaca 114 kalakala 14 *kavaTa 112 kalaGka 62 kavandha::7 *kalaca 114 *kavaya 355 kalatra 156,C. kavala 469 kalama 29 kavaSa44 kalama:317, *kavAka 34 *kalambha 386 kavATa 148, C. kalala 465 kavi 606 kalaviGka 65 kaviya 575 kalaza:32 *kavira 12 kalazI 58 *kazeru:51 kalaha 8) kazmala 500 *kalAta 209 kazmIra 120 kalApa:08 *kapAkaSa 16 kalApaka ,C. kaSAya 37 kalAya372 kati619 *kalAra 40. kIkA 16 kali 607 kasAra 4105 kalikA 38 *kasie 708 kaliGga 102 "kasUra 430,C. *kaliJca 123 kahoDa 172 kalinda 24.6 kahAra 111 kalila 481 kaMsa:04 kaluSa)57 kAka 21 kalevara 145, C. kAkaNi 610 kalka 21 kAkandI 215, C. *kalpaSa557 kAki 6:23 kalmalIka 50 kAku 749 kalmaSa 562 kAkuda 243 kalmASa568 kAkolI 18 "kalmAsa 5-4 *kAcU 835,C. kalya 357 kAJcana 275,C. kalyANa 193 kAJcanAra 410 1 Wanting ia the shorteued edition of the l'et. Dictionary. Aho 1 Shrutagyanam Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAJci 618 * kANi 634 kANuka 56 kANUka 60 * kANUra 428 kANDa 169 kAtara 437 kAdamba 322 kAnana 275, C. kAntAra 411 kAmala 465, C. kAmi 618 kAraNDava 519 * kArAla 479 kAra 619 kAru 1 kArUSa 561 *kA varNa 186 kArSaka 31 kAzi 607 * kASi 619 kASTa 162 kASThA 162 kAsara 397 kAsAra 405 kAsikA 40 kAsIsa 576 kAsU 835 kAhala 474 kAhalA 474 kiki 623 kikidIvi 706 * kikivi 706 kikIdivi 706 kikhi 626 * kiGkaNi 639 25 193 * kiGkiNIkA 50 kiJjalka 26 kiNva 511 kitava 518 kim 939 kiraNa 188 kirATa 147 kirAta 209 kiri 609 kirITa 151 kirmIra 422 kilATa 147 kilAsa 575 kilAsI 575 kilakila 17. kilviSa 551 * kilviSI 551 kizora 434 kiSku 751 kisalaya 568 kizAru 725 kaukaTa 144 kIkasa 373, C. kIcaka 33 kITa 140 kInAza 534 kIm 941 kIra 419 kIrti 608 kIlAla 475 ku 729 kukundara 409 kukundura 426 kukura 426 kukUla 491 # kukkUNa 190 Aho! Shrutagyanam Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 kuNapa 305 kuNAru 815 kuNAla 476 kuNi 609, 635. kuNinda 246 *kuNakuNa 17 kuNTha 163 kuNDa 170 kuNDala 465 *kuNDi 608 kuNDina 282 *kuNDa 108 kutapa 305 kutU 843 kukkuTa 155 kukuma 334 kukura 426 kukSa 567 kukSi 707 *kuGkaNa 190 kuDama 352 *kur3a 107 kunja 129 kuJjara 463 kuTaca 114 kuTaja 130 *[kuTajI 180, C.] kaTapa 305 kuTaru 812 kuTala 468 *kuTAku 753 kuTi 619 *kuTizca 128 kuTila 481 kuTIra 418 *kuTukuTa 17 *kuTuma 351 kuTumba 326 *kuTera 431 kuhima 319 kuThAku 758 kuThAra 408 kuThi 614 kuThera 431 *kuDa 170 kuDava 513 *kuDumA 351 *kuDuva 524 kuDmala 502 kutha 231 kuthA 231 kuthuma 351 *kuthera 431 kudri 695 *kuTTha 745 kunta 224 kuntala 474 kunti 652 kunthu 716 kanda 210 kunduma 352 kunduru 818 *kupala 463 kupinda 247 *kupra 396 kubera 431 kubja 129 *kundri 695 kuba 390 kumAra 409 kumArayu 741 kuDya 362 Aho 1 Shrutagyanam Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumuda 244 * kumula 487 kumbha 337 kumbhIra 422 kummala 503 kuraGga 101 kuraGgI 101 *kuraDa 172 kuraNTaka 28 kurara 399 kurava 518 kuravaka 28 * kurinda 246 kurIra 419 kuru 734 # kurukura 17 kurUNTaka 28 kuruma 351 kurumba 326 kurkura 426 kulaka 29 kulaTA 143 kulava 518, C. kulAya 372 kulAla 476 kuliGka 64 kulija 135 *kulica 123 kuliza 535 kulIra 419 *kuluma 351 kulUta 215 * kulUla 490 kulpha 315 kulmala 503 kulmASa 568 195 * kulmAsa 584 kulyA 362 kuvala 469 kuvalI 469 #kuvAku 753 kuvinda 247 kuza 529 kuzala 468 kuzAmba 320, C. kuzika 45 * kuzuNDa 173 ( See kusuNDa ) kuzri 693 * kuSapa 305 kuSAku 753 *kuSi 609 kuSita 212 kuSItaka 80 kuSTha 164 *kuSman 912 kuSmala 502 kusita 212 sida 241 kusIda 241 * kusuNDa 178 ( See kuzuNDa ) kusuma 351 kusumbha 337 kusUla 490 * kuhaDa 171 kuhara 399 kuhu 729 * kuhuka 51 kuhU 844 kUca 112 kUcI 112 kUpa 297 kUrca 113 Aho! Shrutagyanam Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUrcaka 113, C. for 119, C. kUrpa 298 kUrpara 408 kUrpAsa 588 kUrma 346 kUvara 443 kUSmANDa 176, C kRka 23 kRkaNa 190 kRkavAku 728 kRcchra 895. kRNu 791 #kRtu 791 kattikA 76 katyA 861 kutsa 567 kRtsra 294 kuMdara 403. kRntatra 438 kRpaNa 188 kRpANa 191 * kRpAru 815 kRpAlu 815, C, kRpITa 151 kRmi 690 kamuka 53 kavi 705 kRza 528 kRzAnu 794 kRSaka 31 kRSAku 753 kRSi 609 kRSika 41 * kRSaTa 151 kRSTi 651 196 kRSNa 183 kRSNaveNNA 182, C. kRsara 440 kRsarA 440 kekaya 366 kekara 435 kekA 26 * kekANa 193, C. ketu 778 kedAra 411 * keraDa 172 kerala 474 keli 608 kelikila 19 *kevayu 746 kevala 465 keza 530 kesara 439 kairava 519 kailikila 19 koka 21 kokila 481 * kokkANa 193, C. ( See bokkANa ) koTara 397 * koTava 519, C. koTi 619 koTIra 418 koThara 403, C. * kothUma 353 kodrava 519, C. komala 474 koTi 648 kora 434 koraka 27 koSa 561 kola 494 Aho! Shrutagyanam Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 kovidAra 410 koza 529 kozAtakI 83, C. koSTa 164 kosala 465 kohala 465 krakaca 115 kakara 403 kratu 780 kramuka 58 kramelaka 66 Ryika 38 *krAntum 942 krimi 613 kriya 376 *zika 41 *kuzita 212 kruzvan 906 krUra 395 kreNi 634 *krelima 354, C. kroDa 172 koSTu 773 *krauzna 263 ledana 900 kedu 716 loman 916 kvayi 691 kSaNanu 793 kSattu 865 kSatra 451 kSam 937 kSamA 604 kSaya 367 kSavaka 27 *kSAntum 942 kSAraka 27 kSitvan 906 'kSitvarI 906 kSipa kSipaka 29 kSipakA 29 *kSiNa 273 kSipaNi 642 kSipaNu 770 kSipaNyu 804 *kSipasa 572 kSipasti 660 kSipra 388 kSIra 419 kSIrakAkolI 18, C. kSuNa 197 kSudra 388 kSudrA 388 *kSudri 695, C. *kSudhAru 815 kSudhAlu 815, C. zudhuna 290 kSupa 301 kSupaka 29 *kSupra 388 *zubhaka 29 kSumA 341 kSura 396 kSulla 33, C. kSulaka 33 *khUNa 185 kSetra 451 kSema 338 kSoNi 634 *kSotR 857 kSoma 341 Aho! Shrutagyanam Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 kSmA 346,C. kha 87 *khacima 350 khajapa 304 khajAka 34 khaJjarITa 152 *khaTat 883,C. *khaTUra 427 khadara 441 khaTTA 505 khaDUra 427 khar3a 92 *khaDDU 845 khaNDa 169 *khaNDi 607 khadira 412 khani 619 *khaya 367 khara 403 *kharaNDa 176 kharat 883, C. *kharapa 307, C. kharu 808 kha' 829 kharjura 427 khala 472 *khalata 207 khalati 653 khali 607,C. khalina 282 khalIna 286 *khalapa 560 khalva 505 *khalvA 505 khalvATa 148, C. khaSpa 299 khANDa 169 khAtra 449 *khAdat 883, C. . khAdi 607, C. khAni 619 khArI 411 khidira 416 khid 388 khura 396 *khyas 969 gagana 275 *gaGgama 13 gaGgA 92 gaccha 124 *gaDanta 221 gaDayanta 221, C. *gaDayantI 221,C. gaDayitnu 797 *gaDAka 34 gaDu 716 gaDera 431 *gaga 92 gaNima 349 gaNeya 370, C. gaNDa 168 gaNDayanta 221, C. *gaNDAla 475 gaNDi 619 *gaNDUla 488 gaNDUSa 560 gaNDola 493 gadayitnu 797 *gada 92 gadda 8 gantu 773 *gandika 45, C.( See gabdika) Aho 1 Shrutagyanam Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 gandharva 508 *gabdika 45, C. (See gandika) gabhasti 661 gabhIra 422 *gam 937 gamatha 232 *gami 607 gamina 919 *gameNu 772 gambhIra 422 gaya 370 gayA 370 *gara 762 garama 329 *garuTa 153 garuDa 153 garut 890 garga 92 gargara 9 gagarI 9 garta 200 gardabha 829 garbha 327 garmut 890 garva 505 garvara 441 garvarI +41 . gavaya 365 gavala 465 gavIdhuka 74 gavedhukA 74 gahana 275 gahara 444 *gANDi 619 gAtu 773 gAtra453 gAtrA 453 gAthA 225 gAdhi 607 *gAntum 942 gAntra 447 gAmin 920 gAritra 460 *gAreTa 159 gir 943 giraNa 188 giri 609 gugulu 824 guccha 124 *gujuguja 17 guDa 170 guDA 170 *guDaguDa 17 guDUcI 120 guDera 431 guNa 186 gutsa 568 guda 239 gudhera 432, C. gundrA 396 gupila 483 *gubera 4:1 guru 734 guluJcha 126 gulpha 315 gulma 346 guvAka 35 guha 5 guhA gUtha 231 gurjara 404 garjarI 404 Aho! Shrutagyanam Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 guvAka 37 * gRhatu 779 *gRhalu 824 gaJjana 269, C. gRtsa 568 gRdhu 729 gRdhra 388 gRSTi 649 gRhayAyya 373 *gRhAka 35 * gRhANa 191 *gahola 494 *geru 811 geSNa 199 geha 587 go 867 gotra 451 gotrA 451. godhUma 353 *gopAnasi 708 gopItha 227 gobhila 434, C. gomAyu 726, C. gorvara 403 gola 494 golattikA 76, C. golA 494 *golugula 19, c. gaura 396 *gaulugula 19, C. granthi 607 *granthus 997 grahaNi 638 grahi 619 grAma 339 grAvana 905 grAhi 619 grIvA 514 grISma 346 *glAnu 773 glo 868 *ghava 110 *ghakA 110 *ghaTaghaTa 14 ghaTA 141 ghaNTA 141 *ghatana 272 gharghara 9 ghargharI 9 *ghargharIkA 50 dharma 338 *ghasuri 699 ghastra 337 ghATA 141 ghAti 618 ghAsi 618 *ghurudhura 17 dhUka 24 pUrNi 637 ghRNA 183 ghANa 635 ghRta 201 ghRdhi 795 ghora 434 ghoSayitnu 797 *lima 354, C. *ghroma 346 *cakura 423 *cakora 433 cakra 7 cakradhara 20 cakravAla 480,C. Aho 1 Shrutagyanam Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 cakru 733 cakruH (perf.) 20 C.. cakSas 969 cakSus 1001 cakura 423 cakrama 12 caJcarIka 50 caJcala 465 camcA 122 caJcu 716 caTaka 27 *caTara 397 *caTasa 569 *caTAku 752 *caTi 607 caTu 726 cadula 485 caNaka 27 *caNava 515 *caNas 957 caNDa 163 caNDAtaka 82 caNDAla 475 caNDi 607 caNDila 481 *caNpa 296 *caNpA 296 catura 948 catura 423 catvara 411 *catvarI 441 canas 957, C.] candana 269 candira 412 candra 387 candramas 986 25 capaTa 142 capala 465 *capAla 475 *capuSa 557 capeTa 158 capeTA 158 *camaTa 142 *camaDa 171 camara 397 camasa 569 camasI 569 camU 829 camUru 819 campaka 33, C. campA 296 campU 841 cara2 caraka 27 caraNa 187 caraNyu 804, 746, C. carama 347 cari 619 *cariNTI 150 caru 726 *carkarita 206 carkarIta 206 carmana 911 carSaNi 641 *calaSa 557 caSaka 27 capAla 475 *cahola 493 cATu 726 *cANama 957 cANUra 428 cAvAla 480 Aho! Shrutagyanam Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 *cAnas 957, C. *cAri 619 cAritra 460 cAru 726 cArudeSNa 199, C. cArvAka 37,C. cikura 426 cikkaNa 190 citta 201 citra 454 citrabhAnu 786,C. *citrAnasi 708 *cinti 652 cibuka 57 *cimbA 325 cira 388 *ciriDU 64 ciriNTI 150 *cibhiTI 149 *cilAta 209 cihna 268 cIra 302 cIvara 413 *cukkaNa 187 cukra 393 *cuNDi 632 *cuppa 301 *cupa 388 cuba 390 *curika 45, C. (See murika) *curucura 17 *curumba 326 culuka 57 culi 608 cucuka 57 *carca 113 caNi 634 cekrIyita 205 *ceTi 608 catas 952 cesa 806 cokSa 597,C. coca 123 cora 434 *coraDa 173 *syUpa 297 *syauta 268 *cyokI 26S, C. chagala 471 chaTA 141,C. chatla 446 chatrI 446 chatvara 444 *udanti 665 chadis 989 chadman 911 chandas 954 *chapat 883 chardi 607 chardim 980 chala 471 chavi 706 chAga 92 chAgala 471 chAla 451 *chAdis 989 chAyA 357 chitvara 444 chidaka 30 chidi 609 chidira 416 chidra 388 Aho 1 Shrutagyanam Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *chivi 706 *khupata 883, C. *rura 17 *vRdi 609 cheka 26 chedaka 30 * chevA 514 jagat 885 jagatI 885 jaghana 272 jaghu 733 jaGgama 13 jaGgala 467 jaGghA 109 * jajala 18 jaTA 139 jaTAyu 1, C. jaTAyus 998, C. jaTila 481 jaThara 403 jatu 721 jatru 809 janaka 97 * janayitu 797 jani 607 janitva 526 janiman 917 janus 997 jantu 773 janman 911 janya 361 janyu 801 *japra 387 *jam 937 jambAla 480 203 jambIra 422 jambuka 37 jambU 84.7 jambha 827 jammA 327 jaya 367 jayana 269 jayanta 221 jayantI 221 jayi 606 jaraTha 167 jaraNDa 173 jaranta 219 jarAyu 1, C. * jaruTa 153 * jaruDa 153 jarUtha 236 * jaruSa 560 jarjara 9 jarjarI 9 * jarjarIkA 47 jarNa 182 jarta 200 jaladhara 20 alASa 545 jalUkA 58 jasuri 699 jahaka 33 789 vi 705 jAjali 18, C. * jANTa 140 jAnu 1 jAmAtR 860 jAmi 618 Aho! Shrutagyanam Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 jAya 361 jAyu-1 jAlma 346 *jigantu 792 *jigannu 792 jivan 906 jitvarI 906 jina 261 jihma 339 *jihiyANa 258 jihvA 513 jImUta 216 jIra 392 jIradAnu 795 jIvi 705 jIla 392, C. jIvatha 232 jIvanta 220 jIvantI 220 *jIvara 397 jIvAtu 782 jIveNu 772 *jIvi 694 TUT: (perf. ) 20, C. *juhurANa 278 jUTa 140 jUrNi 634 *jesara 439 jaitra 447 jaivAtUka 67 *jaivAtakA 67 jJAti 646 jyotiriGgaNa 190, (. jyotis 991 nyontAka jhaJjhA 137 jharjhara jhajherI 9 jharjharIka 50 *jharjharIkA 50 TiTTibha 332 Damara 402 *Dahara 403 DAmara 402 DiNDima 356 DiNDIra 422 *Dipat 883,C. Dimba 325 DhakkA 26,C. takman 911 taka 388 takSan 900 nagara 403 *takri 699 taGgaNa 187 taTa 139 taTAka 34 taDAka 34 taDAma 97 taDit 887 taNDa 168 *taNDAla 475 taNDu 765 taNDula 485 tata 203 *tatru 738 tad 895 tanaya 365 *tanAla 475 tanu 716 tanutra 461 tanus 997 Aho 1 Shrutagyanam Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 tanU 829 *tanta 200 *tantiDIka 50, C. tantu 773 tantra 451 tantri 607 tantrI 711 nandrA 396 tandrI 711 tanyatu 781 tapas 952 tapasa 56 tapura 997 tamaka 27 tamaGga 98 tamata 207 tamas 952 tamasa 569 . tamasA 569 tamAla 475 tami 607 *nambUla 480 tara 2 tarakSu 827 taraGga 98 taraTa 142 *taraDa 171 taraNa 187 taraNi 638 taraNDa 173 taranta 221 tarantI 221 tarala 465 taras 952 tari 606 tarI 711 tarISa 553 taru 716 taruNa 288 tarutra 461 *tAra 406 ta' 728 *tardU 845 tarNa 182 tardU 846 *tarpa 296 tarSa 540 tarsa 564 *talapa 304 taluna 288, C. *talUka 58 talpa 296 taviSa 550 taviSI 550 tasara 440 tADi 618 tAta 203 *tApi 618 tAmarasa 573 tAmbUla 489 tAmra 392 tAli 618 *tAlIsa 576 tAlu 727 tAlUra 428 tAviSa 550 tAviSI 550 tiktA 204 tigma 345 titara 748 Aho! Shrutagyanam Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 *titala 18 *titirU 738 tittiri 611 titha 231 tithi 674 tiniza 537 tintiDIka50 tinduka 54 timi 013 timira 416 tiras 971 tirITa 151 *titira 10 tilaka 23 tIkSNa 186 tIrtha 227 tIvara 444 tIta 396 tuka 869 tuma 396 tuGga 107 tuccha 124 *tuDuva 524 tuNDa 170 tuANDa 608 tuNDila 481 nuttha 227 tuda 5 *tudana 273 tunda 240 *tuba 390 tumula 487 tumba 320 tumburu 817 turaNa 190, C. turi 609 *turumba 326 turuSka 26 tulvala 500 *tuvis 996 tuSAra 403 *tustA 203 tuhina 263 *tUka 24 tUNa 185 tRNIra 4:2, C *tupa 297 tarNi 634 tuvara 443 tUSNIm 940 tUsta 203 tRNa 186 tRpat 881 tRpala 468 tRpalA 468 tRpra 388 tRSNA 183 tejas 952 toka 21 tokman 916, C. tomara 403 tosala 465 taulvali 500, C. tyad 895 *trapicA 117 trapu 716 trapura 997 trapusa 578 traya 367 *travaNa 190C. Aho 1 Shrutagyanam Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * trAka 21 tri 615 triSavaNa 274, C. triSTum 982 coTi 608 trotra 461 tvac 872 tvaSTR 865 viSi 609 saru 716 dakSAyya 373 dakSiNa 194 dakSiNA 194 dagu 759 daNDa 168 dadhi 607, C. dadhiSAya 374 dadhIci 627 danu 793 danta 200 * dapat 883, C. dabhra 388 * damAhaka 81 damunas 987 damUnas 987 *daya 367 * darakaM 27 *darata 207 darad 894 *daradara 14 dara 606 *daruTa 153 *daruDa 153 *darNa 182 dardara 9 207 * dardarI 9 darda 47 darda 426 darda 846 darbha 327 darda 505 * dara 441 * davarI 441 darvi 704 darzata 207 dalapa 304 dalika 38 dalbha 327 dalmi 687 davara 397 * davAka 34 * davi 706 Aho! Shrutagyanam dazan 901 dazera 431 * dazra 388 dasma 340 dasyu 801 dasra 387 dahana 269 *dahyu 801 daha 387 dAka 21 dADima 355 dADimI 355 dAtyUha 594 dAtva 525 dAnu 786 dAman 911 dAru | dAruNa 196 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 dAza 527 *diGga 102 diti 668 didivi 706 didhiSa 842 didhISU 842 dina 268 dilIpa 310 diva 949; 20, C. divan 901 divasa 572 divA 599 diSTacA 601 dIdivi 706 *dIdhISAyya 374 dIna 261 dIrgha 110 dIvi 706 dukUla 491 duNDubha 335 dundubhi 686 dur 943 *durduruTa 156 durdurUTa 156 duli 609 duSTu 732 duSyanta 222 dum 999 duhita 865 duHkha 87, C. dUta 201 dUra 396 *dUSikA 38 dUSIkA 46 dati 651 *dRtvan 906 *dara 403 dRnbhU 841 dupra 388 *dRprA .88 dRzAna 277 dazIka 48 dazIkA 48 *dazelima 354, C. dRSad 898 *debhi 611 devakA 27 devaTa 142 devana 269 devayu 741 devara 397 devala 465 *devi 608 devikA 27 devR852 deSNa 199 dehalI 465 *dora 434 dolA 494 doSA 604 dos 1005 dohada 244, C. 7 744 guti 609 Ana 266 jhuvan 901 do 867 dyotana 269, C. yautra 448 daGga 95 daGgA 95 *dramala 465 Aho 1 Shrutagyanam Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 dramila 481 draviNa 194 drAk 870 drAkSA 597 *drAGga 95 dru 744 duNA 184 *dumala 502 *druhat 884 *duhatha 234 *guhANa 191 druhiNa 195 druhya 364, C. TrekkANa 193,C. droNa 184 droNI 184 dvAra 944 dvAra 411 dvi 615 dhattUra 430, C. dhanAyu 1, C. dhanu 716 dhanuSa 559 dhanus 997 dhanU 829 dhanvana 900 dhamaka dhamani 680 dhaya 367 dharaka 27 dharaNi 638 dharIman 918 dharuNa 196 dharNasi 709 dharta 857 dharma 451 27 *dha; 451 dharma 338 dharman 911 dharmayu 741 *dhavana 274 dhavala 465 dhAka 21 dhANaka 70 dhAtu 773 dhAnakA 71 dhAnA 258 dhAnta 33, C. dhAnya 379 dhAma 388 dhAman 911 dhArA 389 "dhi. 102 dhiSaNa 189 dhiSaNA 189 dhiSNya 364 dhiSNyA 364 *dhInA 268, C. dhIra 389 dhIvan 908 dhIvara 444 "dhuttUra 430 dhuni 678 dhundhu 785 dhur 943 dhuvaka 29 dhuvakA 29 dhuvana 274 dhUka 22 *dhRkA 22 dhani 679 dhUma 30 Aho! Shrutagyanam Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 dhUmra 396 *dhUrNi 637 dhUrta 201 dhUli 701 dhUsara 440 dhRtvan 906 dhRtvarI 906 *dhRSANa 191 dhRSu 729 dhena 268 dhenA 268,C. dhena 787 *dhota 200 *dhotra 451 dhyAtva 525 dhyAma 340 dhyAman 911 dhruvaka 29 dhruvakA 29 *dhruvila 483 *dhvajapa 304 dhvani 607 svAti 618 naktam 935 naka 4 nakSatra 456 nakha 4; 87,C. naga 4 nagara 403 nagna 268 naTa 139 nadana 793 *nadari 698 nadAla 475 nanAnda 856 nandanta 220 nandantI 220 nandayanta 221,C. nandayantI 221, C. *nandayitu 797 *nandAla 475 nandi 607 napuMsaka 32 * napta 862 namas 952 nabhasa 569 nabhAka 34 namata 207 *namatra 456 namas 952 namasa 569 *namAka 84 nami 613 nameru 811 nayana 269, C. naraka 27 narkaTa 155 narman 911 nalina 282 nalva 505 navan 900 naza 4 *nastra 387 nahuSa 557 naMzuka 57 nAka 4 nAku 720 "nAgayazas 958, C. nADI 712 *nAthAta 209 *nAntra 447 nApita 211 Aho 1 Shrutagyanam Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 nAbhi 621 nAman 916 nAraGga 99 nAlikera 432, C. nAsikA 40 nAsIra 422, C. *nAhala 466 *nAMSTra 447 ni 616 nikaSA 598 nikunja 129, C. nikumbhila 484, C. nikurumba 326, C. nighRSya 511 *nicAku 754 *nicura 426 nicula 487; 426, C. nitamba 317 nitya 364 *nitha 231 nidrA 396 nidhana 273 nimi 613 nimitta 204 nimna 266 nimba 325 niyuta 204, C. *nirUtha 281, C. nirRtha 229 niryuha 593 nirvati 610, C. *nilIka 48 nivasatha 233 *niveSpa 296, C. nizItha 228 *nizreNi 634, C. niSaGgathi 671 niSadara 441 niSadvarI 441 niSadha 252 niSka 26 niSThura 426 nis 994 *nihAka 21 nihAkA 21 nIka 22 nIkA 22 nIca 1003 nIcA 1603 nIcais 1003 nIDa 170 nItha 227 nIpa 302 nIra 368 nIlagu 761 nIvara 443 nIvi 705 nIta 396 nuda 5, C. *nUtha 227 *nUthas 973 *nUdhas 973 nUnam 935 nUpura 426 nR 854 nRcakSas 969, C. *nRtasa 572 nRtU 844 netR 857 *netva 525 *nenij 932, C. Aho! Shrutagyanam Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 nepa 302 nema 338 nemi 687 *neru 806 neSTra 864 *nodunuda 19 nodhas 973, C. nau 868 *naunudda 19 nyaGka 724 nyarbuda 242, C. nyuva 90 pakatra 451 pakSa 564 pakSas 983 pakSman 916 paGka 63 paGga 761 *paTolA 493 paTTana 292 *padRsa 580 *paTTisa 579 *paTThama 352 paThi 607 paNava 515 * paNDa 168 *paNNa 182 pataGga 98 *patat 883, C. patatra 456 patatri 697 patatrina 930 *patanu 793 patasa 169 patAkA 34 pati 659 patera 431 pattana 292 patti 646 pattUra 430 patra 451 patsala 504 patha 231 pathin 926 *padapada 14 padAji 620 padAti 620 padi 607 *padira 412 *padeNu 772, C. padma 338 padra 387 pada 505 pradvan 904 pacata 207 *pacatra 456 pacana 269,C. paci 607 *paceNu 772,C. pacelima 354 *paccha 124 paJcan 900 pacAla 475 paJjara 397 paTat883 paTala 465 paTaha 589 paTAkA 34 paTIra 418 paTu 716 *padula 485 Aho 1 Shrutagyanam Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 panasa 569 panna 258 papI 714 pampA 300 *paya 367 payas 953 payodhas 974 para 2 *paraGga 98 paraNa 187 *parata 207 parama 347 parameSThin 925 parazu 742 parazvadha 255 *paraha 589 parAka 37, C. *parATa 145 pari 606 *paricakSus 1001, C. parijvan 902 parivatsara 439, C. paristoma 346 parIra 418 paruSa 557 parus 997 paruSa 560 parjanya 380 parNa 182 parNamuca 20, C. parNaruha 20, C. parNazuSa 20, C. parNasi 709 *pardAku 752 parpa 296 parpaTa 144, C. parparIka 47 *parparIkA 47 paryANa 193 *parva 505 parvata 207 parvan 904 *parvi 704 pazu 825 parSad 897 *palakSu 827 palala 465 *palaha 589 palANDu 767 palAla 475 palAza 533 *pali 619 *paliGga. 102 palita 210 *paliva 522 *paliza 535 palya 357 pallava 515 palli 607 pallI 464, C. palvala 499 pavana 269, C. pavAkA 34 pavi 606 pavitra 459,C. pavIra 418 pazu 731 *pazUra 427 *paSTa 166 pastya 360 pAka 21 pAkala 474 Aho! Shrutagyanam Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 piGga 102 picaNDa 176 picu 735 piccha 125 pAkuka 57 pAjas 977 pATala 465 pATali 702 pAThIna 287 pANi 618 pANTa 140 pANDara 403, C. pANDu 766 pAtAla 479 pAti 659 * pAtu 775 picchala 125, C. ( See picchila ) picchila 125, C. ( See picchala ) piccha 126, C. * picchola 495 piJjara 397 piJjala 488 piSa 561 piTaka 30 piThara 399 * piTira 417 || pAtra 446 pAtrI 446 *pAtva 525 pAthas 977 pArthim 993 pAdU 835 pApa 296 * piNDAla 475 piNDi 608 piNDila 481 piNDItaka 79 piNyAka 36 pitu 775 pitR 858 pitta 204 pApman 916 pAman 911 pAmara 403 pAmA 338 pAyu 1 pAra 873 * pArinda 248 pinAka 36 pipIlikA 45 * piparI 11 pippalI 11 pArzva 523 pANi 636 pAli 619 pAlinda 248 piyAru 815 piyAla 476 * pilAla 476 *pAlIka 46 * pALUra 428 * pilipiccha 126 pizaGga 101 pizAca 116 TET 527 pASANa 192 pizita 212 pizuna 290 piThAtaka 83 * pIka 24 pAMsu 718 pika 41 Aho! Shrutagyanam Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 pITha 163 pIta 201 pItadru 745 pItu 775 pItha 227 pInasa 582 pIyu 741 pIyUkSA 597,C. pIyUSa 560 pIlu 821 pIvan 908 pIvara 444 pula 86 eccha 125 puJja 128 *puTina 283 *puTIra 419 *puTupuTa 17 puNDa 170 puNDarIka 50 puNDU 396 puNya 361 puNyakRt 20, C. puta 204 puttikA 76 putra 455 pudgala 474, C. punara 947 "pupuru 733 pura 943 puraNa 188 purasa 971 purA 599 puri 609 purItat 852, C. purISa 554 puru 729 "puruTa 155 puruvaMzam 976 "purupura 17 "purumba 326 puruSa 558 purUravas 976 purodhas 974 *purpara 10 pulaka 29 pulasti 660 pulastya 363 pulaha 590 pulAka 35 pulika 41 pulina 283 palinda 246 "pulUla 490 "puvan 901 *puvi 609 puSka 22 puSkara 436 puSkala 496 pusta 201 puMsa 1002 pUga 93 *pUca 112 *pUcI 112 pUtanA 293 pUtara 438 pUti 651 pUtIka 50 pUpa 301 *pUrima 349 pUru 807; 729, C. "pUrNi 634 Aho! Shrutagyanam Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrta 201 pUrva 511 pakSa 542 pUSan 900 pRtanA 293 pRth 893 pRthaj 874 pRthivI 521 pRthu 730 pRthuka 57 pRthula 487 pRdAku 756 pRzni 679 pRSat 884 pRSata 208 pRSatI 884 pRSita 212 pRSTha 163 gfor 635, C. pecaka 33 peTaka 30 petva 526 peru 806 pelava 515 peli 608 * pelima 354, C. pezala 465 pezi 608 * poSama 349 pogaNDa 174 pota 200 potu 773 potR 863 potra 461 * polA 494 poSayitnu 797 216 * pyAtva 525 *dhyAna 258 prakhyas 969, C. pragAtha 231, C. pracura 426 pracetas 952, C. prati 647 pratidivan 901 pratiprasthAtR 863 pratibodhin 923 pratiyAyin 923 pratihartR 863 pratIka 50 pratti 647 pratyUSa 561, C. prathama 347 * prapaNika 42, C. patana 269, C. prapunATa 148 prabodhin 923 prabhRti 651 prayAyin 923 * prarItvan 910 * prarItvarI 910 prazAstR 857, C. * prasavan 910 * prasavarI 910 praskandana 269, C. prastotR 863 prasthAyin 924 prahi 616 prahna 514 * prA 605 Aho ! Shrutagyanam prAkaSika 42 prANatha 232 prANanta 220 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANantI 220 prAtar 945 prAdus 997 * prAcara 403 prApaNika 42 * prApanika 42 * prAmara 403 * prAzira 415, C. prAMzu 719, C. priyaGgu 761 *priyANaka 69 priyAla 476 * prakSi 707 gar 511 pretvarI 910 prena 910 prevarI 910 protha 225 lakSa 566 lava 2 plIhan 902 zukSi 707 loti 646 *va ( 1 ) (?) 514, C. * phanasa 573 phapherIka 50 phalaka 27 phalahaka 33, C. *phalAphala 16 phalUSa 560 phalgu 758 phalguna 291 phalgunI 291 * phAli 618 phena 268 * phelU 830 28 217 badarI 397 badhira 416 bandhaka 27 bandhitra 459 Aho! Shrutagyanam bandhu 716 bandhura 423 bandhuka 58 bandhyA 357 babbUla 491 babhru 733 barbara 397 barbarI 397 barhiNa 194 barhas990 balajA 138 balAkA 34 *balAla 475 balAsa 574 balAhaka 81 bali 607 baliza 536 balUka 58 balUla 488 balva 317 balvaja 133 bahis 990 bahu 726 bahula 486 bahulA 486 bAliza 536 vASpa 299 bAhu 726 bibhItaka 78 bimba 325 bimbI 325 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 *bilAhaka 81 bilva 511 bIja 127 bukkaNa 187 bukkasa 578,C. budbuda 244 budha 5 *budhana 273 budhAna 277 budha 261 busta 201 bRhat 884 bRhatI 884 *bRhadyazas 958,C. *bokANa 193, C. (See kokANa) bodhi 608 *bolubula 19 *baulubula 19 brahman 913 *bhakAla 477 bhagala 474 bhagAla 477 bhATitra 459, C. *bhaTila 481 *bhaDila 482 *bhaDIra 422 bhaNDa 168 maNDi 608 bhaNDila 482 bhaNDIra 422 bhadanta 222 bhadra 391 *bhadrAka 37 *bhandAka 34 *bhandra 391 bhayAnaka 1 *bharaka 27 bharaTa 142 bharaNa 157; 269, C. bharaNi 638 bharaNDa 173 bharata 207 bharatha 232 bhari 606 bharIman 918 bharU 716 bharuja 134, C. *bharuTa 153 *bharuDa 153 bharga 92 bhargas 966 *bha' 829 bhartR 857 *bharbhara ) *bharbharI 9 bharman 911 bhallAtaka 82 bhalluka 51 malUka 60 bhava 2 bhavat 886 bhavana 274 bhavanta 221 bhavanti 665 bhavantI 2 1 *bhavANaka 68 *bhavi 606 bhavin 922 bhavila 481 *bhaveNu 772 *bhaSad 894, C. bhasad 894 Aho 1 Shrutagyanam Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhatrA 451 bhasman 911 bhATi 618 bhANDa 168 bhAtu 773 bhAnu 786 * bhApa 296 bhAga 338 bhAmA 388 * bhArtra 447 bhAlu 727 bhAlUka 58 bhAlUka 60 bhAvitra 460 bhAvin 922 bhAvuka 57 bhAsanta 221 bhAsantI 221 * bhAsayanta 221, C. bhikSuNI 198 *bhiGga 102 bhittikA 76 bhidaka 30 * bhidatha 234 bhidi 609 bhidira 416 bhidu 729 bhidelima 354 bhidra 388 *bhiliGga 108 bhilma 340 bhilla 464 bhiSat 874 bhiSaja 131 bhiSNana 131 219 bhIma 344 bhISma 344 * bhugra 396 * bhujapa 305 bhuti 609 bhujiSya 384 bhujyu 802 bhuraNa 190, C. bhuraNyu 746 * bhurika 45, C ( See surika ) bhurij 875 10 * bhurbhura * bhulika 45, C. *bhuliGga 103 bhuvana 274 * bhuvanu 793 *bhuvanyu 804 bhuvas 971 bhuvis 996 bhUka 22 bhUta 201 bhUdhara 20 bhUmi 690 bhUri 693 bhUrja 134, C. bhUrNi 637 bhRgu 731 bhRGga 94 bhRGgAra 411 bhRjjana 274 bhRmala 474 bhUmi 611 bhRza 528 bheka 21 bhedaka 30 bhera 387 Aho! Shrutagyanam Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 bhela 387, C. bheSaja 181 bhairava 519 bhrajjana 274 bhramara 397 bhrami 611,C. bhrAtR 859 bhrASTra 447 bhU 843 bhrUNa 186 *makanda 245 makara 403 makuTa 154 makura 424 makkola 495 makSikA 45 makha 69 magadha 253 maghavan 902 maghA 110 *maGkaNa 187 *maGi 692 makSu 826 makha 84 *maGakhA 84 maGgala 465 *maGgAla 475 maGgala 485 *maSa 560 maccha 124 *macchA 124 majjana 900 majjana 269 maJca 122 mancarI 397 maJjIra 418 maJjala 487 *maJjUlA 488 maJjUSA 560 *maTaha 589 maThara 397 maDuka 55 *maNaca 114 maNi 607 maNinda 246 maNDa 168 maNDana 269 maNDayanta 221,C. "maNDayitu 797 maNDala 465 *maNDAla 475 *maNDi 607 maNDu 765 maNDUka 58 maNDUra 427 mataGga 100 matsara 439 matsya 383 mathin 926 mathurA 423 *madaca 114 madana 269 *madayanta 221, C. madayantI 221,C. madayitnu 797 madAra 405 madirA 412 madgu 716 madgura 426 *madza 538 madra 387 madana 904 Aho 1 Shrutagyanam Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * madarI 904, C. madhu 721 madhuka 57 madhura 426, C. madhUka 61 madhya 364 manas 952 manAkA 34 * mani 612 manIka 46 manu 716 manus 997 * manUka 58 mantu 773 mantR 857 mantra 451 mantri 607 manthara 397 manthAna 276 manda 237 mandana 269 mandara 397 mandasAna 279 * mandAkA 34 mandAra 405 mandira 412 mandIra 422, C. mandurA 423 mandra 387 manmatha 12 manmana 8 manyA 357 manyu 801 * mamAptAla 480 maya 367 mayas 952 221 mayu 726 * mayuka 51 mayukha 91 * mayUtA 215 mayUra 427 maraka 27 * maraTha 167 * maraNi 633 marata 207 * maramara 14 marAla 475 marica 117 marIci 627 maru 716 marut 889 maruka 58 marka 21 markaTa 142 833 marta 202 martya 360 mardala 465 marman 911 marmara 9 * marmarA 9, C. * marmarIka 47 mala 472 * lakSa 827 * malamala 14 malaya 365 * malava 517 * malAra 405 * malIka 46 malUka 58 malaka 27 mallikA 27 Aho! Shrutagyanam Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 - mAtR 859 mAtrA 451 *mAtva 525 mAyA 357 mAyu 726 mAri 606 mAriSa 549 mArIca 118 mArka 21 mArga 96,C. mArjAra 405 mArjAlIya 377 "mArjula 451,C. mAlava 517 mAlA 462 mAlu 727 mAludhAnI 727, C. mAlUra 428 *malUka 58 *mavAka 37 mazaka 27 *maSamaSa 15 *maSmaSa 15 *masamasa 15 masi 607 masura 423 masurA 423 *masuri 699 masUra 427 masta 200 mastaka 77 mastu 773 *masmasa 15 mahat 884 "mahatu 779 mahan 902 mahayAyya 373 mahas 952 mahAtapas 952, C. mahArajana 273, C. mahina 285 mahima 349 mahilA 481 mahiSa 547 mahiSI 547 mahelA 492 mA 605 mAkandI 245,C. mAtarizcan 902 mANava 516 mAta 200 mAtaGga 100 mAtuliGga 106 mAtuluGga 106 mASa 540 mAsa 564 mAsara 439 mAhina 285 "mAhUra 428 mAMsa 564 mitaTu 745 mitra 454 mitrayu 741 mitham 971 mithilA 483 mithana 290 mithusa 1000 mithyA 601 mihira 416 mIna 261 mIra 392 *mIrA 392 Aho 1 Shrutagyanam Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 928 mIvara 4.13 mIvA 514 mukaya 371 mukuTa 154 mukanda 250 *mukuya 371 mukara 424 mukala 487 mukha 89 mukhara 403 mucira 416 mucukunda 250 "muNumuNa 17 muNDa 170 mutava 519 "mudi 600 mudira 416 "mudera 431 mud 93 mudgara 404 *mudrI 404 mudgala 474, C. mudrA688 madhA 602 muni 612 mumucAna 278 muraja 132 murala 474 *murava 518 *muruTa 155 *murumura 17 *murumba 326 murmura 10 *muSuNDhi 633 muSka 22 muSTi 651 *muSma 340 musala 468 mustA 201 muhira 416 *muhuri 700 muhus 1000 muhUrta 204 maka 22 mUta 201 mUtra 449 mUrkha 86 murdhana 902 mUla 463 mUlera 431 maSA 542 mUSika 43 "mRkaNDuka 767 mRgayu 741 mRDIka 48 mRNAla 476 mRta 202 mRtyu 805 mRdaGga 101 mRdara 399 *mRdIkA 49 muTu 729 madIkA 49 *mRzAna 277 mRSA 599 *maSANa 191 mekala 497 mekhalA 497 mecaka 33 methi 608 medas 952 menakA 33 Aho! Shrutagyanam Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 meni 619 meka 806 meSa 40 *mesara 439 mokSa 564 mocA 122 mora 434 maukuli 703 mauli 701 *mlAtu 773 mliccha *mlicha 890 mleccha 3 *mlekha 880 yakat 892 yakSa 564 yakSma 338 yakSman 916 yajata 207 yajatra45) *yajunA 288 yajus 997 *yajeNu 772, C. yajyu 801 yati 607 yad 895 yadu 783 yantra 451 *yamaDa 171 yamala 465 yamunA 288 yamunda 249 yayAti 664 yayI 714 yavana 269 yavasa571 yavAgU 850 yavASa 545 yavAsa 574 yazas 958 yaSTi 646 yaska 26 "yahA 5144 *yAcelima 354, C. *yAjanya 379 yAtu 773 yAta 856 yAtrA 451 yAdas 968 yAma 338 yAman 911 yAvasa 571 yugala 474 yugma 345 "yujAna 277 yudhAna 277 yudhma 340 yuyudhAna 278 yuvati 658 yuvan 901 *yuvAna 277 "yuSANa 191 yuSyad 899 yUkA 24 yUtha 231 yUpa 297 yUSa 541 *yUSA 541 yogas 966 yoni 677 yayu 783 Aho 1 Shrutagyanam Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * yomi 687 yoSA 541 yoSit 887 yos 1005 rakSas 952 *ragaha 589 raghu 740 raGka 63 raGku 749 raGga 92 racanA 269, C. rajata 208 rajana 278 rajani 681 rajas 971 rajju 717 * raJjasAna 279 raNDa 168 raNDA 163 ratU 84.0 ratna 264 ratha 227 randhasa 569 randhra 396 * rapaTa 167 rabhasa 572 ramaTha 167 ramaNya 379 ramati 653 *ramatha 232 * ramabha 329 *rampa 296 rambhA 327 ramra 387 * 464, 225 ravaNa 187 ravatha 235 ravi 606 razanA 270 razmi 688; 270, C. rasanA 269 * rasAyu 1, C. rana 260 Tar 260 rahas 952 rahas952 TT 605 * rAka 21 rAkA 21 rAjan 900 rAjanya 379 rAjAnaka 71 rAji 618 rAtri 696 * rAtriSNa 199, C. rAzi 622; 270, C. rASTra 446 rAsabha 329 rAsnA 260 rAhu 1 riktha 227 frer 567 *ritra 396 ripu 798 ripra 388 *ripha ( 1 ) 316, C. ( See ipha ) riSTi 651 riSva 511, C. *rIta 201 rukma 346 * rukmala 502 Aho! Shrutagyanam Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 rucaka 29 ruci 609 rucira 416 ruciSya 384 rudatha 234 rudra 388 rudhira 416 rumA 340 rumra 393 ruru 807 ruvatha 235 *ruSU 844 *ruhasAna 280 ruhana 906 rUpa 297 revaNas 980 reNu 768 retas 978 retodhas 974 repas 981 repha 314 revanta 221 rehat 882, C. rai 866 rocana 269 rocanA 269 rocis 989 *rotR 857 rodas 952 *rodus 997 rodhas 952 rodha 387 roman 916 rohaNa 187 rohanta 220 rohantI 220 rohi 608 rohit 887 rohita 210 rohItaka 79 rauhiSa 548 rohiSI 548 lakuca 119 lakula 487, C. lakSaNa 187 lakSman 911 lakSmI 715 *lagaha 589 laguDa 177 *laghaka 33 laghaTa 877 *laghaTa 144, C. laghu 740 laGkA 63 laGghaka 27 lajjAlu 822 *lajjU 829 laTaha 589 laTThA 505 latA 208 latu 780 lattikA 76 labhasa 372 lamaka 33 lambana 273, C. "lambUSa 560 laya 367 *lalaha 589 lalATa 145 lalAman 916 lavara 98 lavaNa 190 Aho 1 Shrutagyanam Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 . loman 916, C. lola 494 loSTa 138 loTu 716 loha 586 lohita 210, C. vakula 486 vakoTa 161 vaktra 451 *vanu 790 vakra 388 vakSas 983 vana 790 vakri 692 vaNa 190 lavANaka 70 *lavAnaka 71 lavi 606 lavitra 459, C. lazuna 289 lava 509 *lasuSa 559, C. lahoDa 172 lahya 364, C. lAkSA 597 lAGgala 466 lAla 491 *lANaka 68 "lAta 209 lAva 505 *lAvAla 479 likSA 567,C. "likhaka 29 *likhi 609 ligu 740 liGga 102 *linduma 352 lipi 609 lipta 204 liSva 509 lulAya 372 *luvan 901 "lusama 331 lUtA 202 lUni 679 *lehaDa 171 *lokayu 741 lota 202 lotra 461 loptra 451 vacaku 796 *vacatra 456 vacas 952 *vacuSya 385 vatra 387 vanadhara 20 vaJcatha 232 *vaJcala 488 vaJjala 487 vaTa 139 *vaTamba 321 vaTara 397 *vaTavaka 33 *vaTavA 515 vaTi 607 vaTu 716 vaThara 397 vaDabhI 329 vaDavA 515 vaDiza 535 Aho! Shrutagyanam Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaNij 875 vaNTha 162 vaNDa 168 vataNDa 175 vatsa 564 vatsara 439 vada 2 * 793 vadanta 221 vadanti 665 vadantIM 221 *vadavada 14 vadAnya 381 vadhaka 33 vadhatra 456 *vadhana 33, C. *vadhi 607 *afu 33, C. vadhU 832 vadhUTI 157 * vadhUla 488 vadhya 33, C. vani 607 niSThu 732 vandatha 232 vandAka 34 vandi 607 vandra 387 *vapatra 456 vapuSa 557 vapus 997 *vappa 296 vapra 387 vapri 692 vamaka 27 * vamaDa 171 *vamatra 456 228 *vamara 397 *vamuka 51 vamra 387 mri 387 vaya 367 vayas 952 * vayima 350 vana 288 vayodhas 974 vara 2 varaka 27 varaTa 142 varaNa 187 varaNDa 178 varatrA 456 * varavara 14 varATa 145 varALa 475 varAha 591 * vAre 606 * rima 849 varuTa 153 varuDa 153 varuNa 196 varutra 461, C. varUka 61 varUtha 236 * varUSa 560 vareNya 382 varkara 435 varga 92 varcas 952 varNa 182 varNasi 709 (Twice). varNa 768 vartakA 27 Aho ! Shrutagyanam Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 029 vartani 680 *vartAkA 34 varti 610 vartikA 27, C. vartula 485 vartikA 75 varman 911 vardhaki 624 *vardhasAna 281 vardha 387 varpas 981 varman 911 vArma 687 varvara 9; 441 varvarI 9; 441 vavarIka 47 "varvarIkA 47 varvi 704 varSa 540 varSA (Pl.) 540 varman 911 varsa 564 valakSa 596 *valata 207 *valapa 304 valabhI 329,C. valaya 365 vali 607 valIka 46 valka 21 valkala 496 valgu 758 valgulA 487, C. *valma 338 vAlmi 687 valmIka 50 vallakI 27 vallabha 329 valluri 698 vallava 515 vali 607 vallUra 427 vaza 528 vazi 607 *vadhi 692 vasati 653 vasanta 221 vasAti 662 vasi 619 vasu 716 vasurocis 989, C. *vamuzarmana 911, C. vasta 200 vasti 646 vastu 774 vastya360 vastra 451 vasna 258 vahati 653 vastu 779 vahana 269 vahanta 221 vahantI 221 vahala 465 *vahasa 571 vahi 607, C. vahita 459 *vahira 412 *vaheNu 772, C. vahni 677 vaMza 527 vA 605 Aho! Shrutagyanam Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 vAgarA 426 vAni 618 vANi 618; 634 vANI 618,C. *vANIci 629 vAta 200 *vAtapa 307 vAtapramI 713 vAti 657 *vAdi 618 vAditra 460 vAnara 403, C. vAnIra 421 vApi 618 *vApIra 421 vAma 338 vAman 911 "vAmi 618 *vAyati 657 vAyasa 570 vAyu 1 vAr 944 vAraGga 99 "vArANasi 708 vAri 606 *vAriNi 644 vArtAka 37 *vArtAkI 37,C. vAluka 57,C. vAlukI 57, C. vAlhIka 50 vAvadUka 61.C. *vAzara 397, C. vAzi 607 *vAzura 423 *vAzarA 423 bAzra 387 vAzrA 387 vAsara 397 vAsava 516 vAsas 970 vAsA 564 vAsi 619 vAsikA 40 vAsurA 423 vAstu 774 vAhasa 571 *vAhi 618 vAhIka 50 vi 616 vikasuka 52 *vikara 393, C. vikustra 393 vika 22 vicakila 484 vicakSaNa 187 vicakhyus 1001, C. viTapa 305 viDaGga 101 viDAla 476 *vidUra 429 vitaNDA 168 vitastA 200 vitasti 646 vithura 426 vida 6 vidatha 234 *vidana 275 vidala 474 *vidAkA 35 vidi 610 vidu 792 Aho 1 Shrutagyanam Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidula 4.86 *viduSa 558 vidradhi 676 *fag 745 vidruma 352 vidharman 911, C. vidhas 972 vidhu 729 vidhura 425 vindu 716 vindhya 364 vipAza 950 vipina 284 vipra 396 viyat 882, C. trirala 474 virATa 148 viriJci 617 virocana 269, C. * vilaGga 101 * vilaTA 143 vilamba 323 * vilasti 660 vilAta 209 vilAla 476, C. * vilAha 592 * vilamba 324 vilma 340 * vivatsara 439, C. viz 950 vizampa 296, C. fart 857, C. * visthula 487 * vizA 600, C. vizAkha 85, C. vizAkhA 85, C. 231 vizAla 476 vizikha 85, C. vizikhA 85, C. vizipa 309 * vizelima 354 vibhi 693 vizva 511 vizvapsan 902 vizvabhAnu 786, C. vizvabhojas 956 vizva 741 vizvavedas 956 viSa 5 viSANa 191 viSTapa 307 viSTi 651 fagr 163 viSNu 769 visa 579 *farer 600 vista 201 visra 388 *vihaDa 172 * vihaNa 189 vihA 600 vihAyas 976 *vihelima 354 vIka 22 *tar 22 vIci 628 aftorr 183 vItaMsa 565 vIthi 669 after 388 vRka 22 vRkka 26 Aho! Shrutagyanam Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 vRkSa 567 *vRGga 1 vRjana 27: vRjina 283 vRti 610 vRtra:388 vRtravadha 33, C. vRthA 601 vRdhasAna 281 *vadhaka 61 vRntAka:37 vRnnAko 37. C. vRnda 240 vRza:28 *vazaya 30) nazcika 43 vaSaNa 158 vapan 901 vRSabha 331 vRSaya 3699 vRSala 468 *vaSA59) "vRSANa 191 vRSNi 685 vega 2 veNi 634 veNu 766 veNNA 182 vetana 292 vetasa 580 vetAla 480 vetra 451 vedi 610 vedhas 972 vena 258 *veni 677 *vepus 997 veman 916 *vevija 932, C. *veviSa 932, C. vezanta 219 vezman 911 "veSTima 349 veSpa 296 vesara 439 vehat 882 vaitaraNI 638, C. vaitAlIya 378 vaiSTra 447 vyalIka 46, C. *vyalIkA 46, C. vyADa 171 vyAma 338 *vyAmana 914 *vyeman 914 dhyoman 914 vrata 208 vratati 655 vrana 263 brAji 618 vrAta 209 *jIlasa 572, C. brIhi 710 zakaTa 142 zakaTi 630 *zakandhU 848 zakala 465 *zakAla 475 zakuna 288 zakuni 684 zakunta 223 zakunti 666 Aho 1 Shrutagyanam