Book Title: Nyayvijayjinu Mumbai Chaturmas
Author(s): Nyayavijay
Publisher: Nyayvijay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005199/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInyAyavijayajInuM muMbainuM caturmAsa (O)| vi. sa. 1987 nA mu aInA caturmAsamAM temaNe ApelAM sAva lAkika vyAkhyAna AdinA saMgraha de 00 vArI sagrAhuke ane prakAzaka vagara mubai, keTanA lAlajIbhAi kezavajI zAha dvAnadAsa madanajI rAA huM raNachADalAla choTAlAla zAha kulabhadAsa jhaveracaMda zAhuM vIra sa. ra4pa9 ]. dhama saMvat 11 [ vikrama sa. 1988 zAradI paNa mAM pratisa khyA 1000 malya racA rUpIyA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru-vandanA yasya jJAnamanantadarzisamayAmbhorAzimanthAcalo yasya zAntiranalpakopanajanakrodhAgnidhArAdharaH / yasya brahmatapaHsahasrakiraNo bhUmaNDalodyotako vizvAbhyarcitasaMyamo vijayate shriidhrmsuuriishvrH|| vanyante'pratimaprabhAvakabalA vizvopakAravratA durdAntaprativAdikuJjaraghaTAsantrAsakaNThIravAH / vairAgyAmRtavarSaNaprazamitaproddAmamohAnalAH sarvatrApi guNAdaravyasaninaH shriidhrmsuuriishvraaH|| -nyAyavijayaH Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = jagatmasiddha dhamAMcAya paramapUjya gurudeva zrI zrI 1008 zrI - G+ vijayadharmasUrijI mahArAja ra Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la99la che prastAvanA A mahArAja zrI nyAyavijayajInuM muMbaInuM gayuM (vi. saM. 1987nuM) ja catumasa khUba pravRttimaya (Active) rahyuM. teo muMbaImAM AkhuM caturmAsa ja lekhe ane lekacara dvArA pracArakArya karavAmAM maMDayA rahyA che. temanAM jAhera lekacara hIrAbAga, mAdhavabAga, TAunahola, kogresahAusa, mahAvIravidyAlaya vagere prasiddha sthAnamAM heTI janamedanI sAme jorazorathI thayAM che. ane dareka lekacaramAM temanI pracaMDa vakatRtAne khUba prakAza paDe che. jenA tamAma phirakA uparAMta jainetara janatAnI paNa temanA dareka bhASaNamAM heTI upasthiti rahI che. jainetara vaganA adhikArasampanna pratiSThita purUSe paNa temanA dareka vyAkhyAnamAM hAjarI ApatA rahyA che. temanAM bhASaNe A saMgrahamAM ame ApavA banate prayAsa karyo che. keI chUTI gayuM paNa haze. "dIvALI" pachInuM temanuM "mAdhavabAga"nuM bhASaNa je bahu moTA janasamudAya sAme thayeluM te prApta nahi thavAthI ApI zakAyuM nathI. koTanA upAzrayamAM temanAM rejanAM cAlatAM vyAkhyAno paikI enI nA nava divasamAM kamavAra "nava pada' para ApelAM vyAkhyAne ane "syAdvAda' para ApelAM vyAkhyAne mahAn tattvajJAnapUrNa heI vizeSa prabhAvazALI nivaDelAM ane te paNa A saMgrahamAM ApavAne mana lebhAyeluM; paNa enI kApI na maLI zakavAthI ApI zakAyAM nathI. mahArAjazrInAM keTanA upAzrayamAM thatAM nityanAM vyAkhyAmAM paNa zaheranA judA judA bhAgamAMthI ane "ghATakopara' jevA dUra dUranA sthaLethI paNa zretAo hamezAM niyamasara upasthita thatA. ane paryuSaNa parvanA divasomAM te mANasanI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ g gaDadI eTalI ubharAtI rahetI ke sekaDo mANusAne pAchA javuM paDatuM. bahuArATanI jaina janatAnA bahumleTa daroDA paDatA. mANasAnI mhATI bhIDa sAme badhAne vyAkhyAnanA avAja sukhethI pahAMcI zake te mATe AkhI sabhAnI IcchA * lAuDaspIkara ' goThavavAnI thayelI; paNa e traNa kA vADhukAnI sammati na thatAM te vAta multavI rahI hatI. divase mahArAjazrInA upadezathI pa NumAM mahAvIrajanmavAcananA koTanA upAzrayamAM nALiyera phADavAnu` bilkula khaMdha rahyuM hatuM. ane 'sAMvatsarika' panA divase tapasvI nara-nArIone zuddha khAdInI prabhAvanA karavAmAM AvI hatI. jainetara sAkSaro ane vidvAne, rAjadvArI netAo ane adhikArIe mahArAjazrIne maLavA AvatAM temanu vipula jJAna ane temanI udAra dRSTi tathA vizALa bhAvanA para khuza thai jatA. udAharaNAtha', pArasIvidvAna DaoN. harAmana, khabAtA ane prasid dezabhakata vIra narImAnanA hRdaya para paDelI asara A saMgrahamAM temanA ApelA udgArA parathI vAcaka joi zakaze. mahAn jainAcAya zrIvijayadhama sUrijI mahArAjanI jayati para zrImAna vallabhabhAi paTele padhArI pramukhasthAna svIkArI jainameLAvaDAne dIpAvavA e zAsanazeAbhAnI ramaNIya ghaTanA gaNAya. kAMgresahAusamAM rASTradhvajavandana prasaMge vIra narImAnanA AmantraNathI mahArAjazrInu padhAravuM, mahArAjazrIe joradAra zabdomAM dezabhakti mATe prajAne AbduAna karavu, vIra narImAne e pachI mahArAjazrI mATe mahAna prazasti uccAravI e jaina sAdhu mATe jeTalI adabhuta ghaTanA che, teTaleAja e jaina zAsanane mATe javalanta mahimanAda che. lekhe ane lekacara uparAMta, mubainI janatAmAM mahArAjazrInAM lakhelAM TrekaTo ane pustakane paNa khUba phelAvA thayA che. mahArAjazrInAM janasAmAnyapayAgI udAravicArapUrNa AlekhanAe muMbainI prajAmAM preraNA relAvI kharekhara jaina dharmanI pratiSThA vadhArI che. carcAspada prazna para temanA khullA vicAro ane nirbhaya gaja nAethI jaineAnA keTalAka vaga khaLabhaLI uThe che. paNa yukti ane dalIlemAM sAmane na karI zakavAthI te leAkeAne manora guptA vaDutanI lAina pakaDavI paDe che. mahArAjazrInA paricayamAM AvelAe te joi zake che ke viASI varganA vidhe ane AkSepeA temanA AnandI ceharAne spazI zakatAja nathI. vanarAja jema vAnaronI kuceSTAthI gabharAya nahi ke cIDAya nahi, kintu peAtAnI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbaI-kaTanA sva. suprasiddha dAnavIra zeDa kriyA paNa che ke jeoe potAnI pAchaLa dhakSetramAM eka lAkha rUpI Ane dAnapravAha vahevaDAvI zAsanaprabhAvanA karI che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra mukhamudrAthI sAmenA vAnare sAmuM majAkanI daSTie jue, tema mahArAjazrInI prasanna vRtti, dhIra prakRti ane gabhara pravRtti mahApurUSanA svabhAvane anurUpa jovAmAM Ave che. A saMgrahamAM temanI rASTrabhAvanA ane temanA samayama paratvenA vicAra bhArobhAra bharelA maLaze. viralApAralAmAM vI. pI. mahAsabhA samiti taraphathI temanuM rAjya bAbata para je joradAra bhASaNa thayeluM te A pustakanA antamAM vAcaka joze. temanI nibhaya vicAraghoSaNAonI pratidhvanie A saMgrahamAM gaDagaDI rahI che. temanI prakRtine jemane paricaya che teo samajatA haze ke temane samAjane rAjI rAkhavA "gaLa paDI ' vAta karatAM AvaDatI ja nathI. satyane nirbhayapaNe uccAratAM samAjane aNagame utare te te sahevA teo saharSa taiyAra beThelA hoya che. sAthe ja temanA mahAnuM mananI khUbI te e che ke, jaina samAjamAM ATaluM kalahapUrNa vAtAvaraNa cAlI rahyuM che chatAM koI paNa virodhI vyaktinI nindA temanA mukhathI vyAkhyAnamAM ke bIje vakhate keIe nahi sAMbhaLI hoya. evI chIcharI vRtti temanA svabhAvamAMja nathI. "laDo te prAmANikapaNe ziSTa jJAnacarcAthI, paNa praznanA muddAthI khasI jaI aMgata "humalA karavA e pAmaratAnI avadhi thAya che ema teozrIne aneka vakhata kahetAM sAMbhaLyA che. teo "zuMka uDADanAranI sAme "theMka uDADavAmAM hINapata samaje che. dareka vivAdAspada banemAM utsAhapUrNa bhAga levA chatAM, kahevuM joie ke, kaluSita vAtAvaraNathI teo nirALA ja rahe che. verajhera ane nindAnuM gaMdu vAtAvaraNa teo potAnI najIka prasaravA detAja nathI ema anubhava parathI javAyuM che. teo vyAkhyAnamAM ane lakhavAmAM jeTalA pracaMDa che, teTalAja, prakRtie namra, zAnta ane prasanna che. vAtacItamAM temanI bhaktiA keTalIka vakhate bALaka jevI dekhAya che. hasamukha cehare ane saraLatA e emanA paricayamAM AvanArane emanA sAdhAraNa svabhAva tarIke jaNAyA vagara nahi rahe. caturmAsa daramyAna muMbaI-keTanA zrAvaka vage temanA guNo paranA anurAge temanI tarapha bhaktibhAva akhaMDapaNe banAvyuM che. keTanA zrIzAntinAtha jaina derAsaranA TrasTI mahAzAe mahArAjazrInA "jainadarzana ne punaH prakAzanamAM mUkI jJAnabhaktine lAbha meLave che. keTanA suprasiddha zrAvaka sva. zrImAnuM zeTha devIdAsa kAnajInI bhakti mahArAjazrI tarapha uttarottara vadhu javalanta rahI. mahArAjazrI pratye temane sevAbhAva keTanA caturmAsanA ItihAsamAM cirasmaraNIya rahI jaze. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjazrIne muMbaImAM praveza ane tyAMthI nigamana thatAM zAntAkrujhamAM zrImAn kakalabhAI bhUdharadAsa vakIla ane zrImAn giradharalAla trikamalAla, bAramAM zrImAna berisTara makanajI jUThAbhAI, adherImAM zrImAn bhegIlAla heracaMda jhaverI, vilApAralAmAM zrIyuta govindajIbhAI rUganAtha ane malADamAM zrIyuta vRdhilAla trikamalAla vagere zAsanapremI sanee saharSa bhaktibhAva bajAvyo che. jaina sAdhu sAMkaDA dilane nahi, paNa udAra vicAraka, badhA dharmavALAo sAthe milanasAra ane vizvabaMdhutvanI bhAvanAne piSaka ane preraka hoya che ema mahArAjazrIe te pramANe AcarIne jAhera janatA samakSa khullu karI dIdhuM che. ane e rIte teozrIe jaina sAdhunI ita vadhArI jaina dharmanuM mukha ujavaLa banAvyuM che. temaNe pitAnA udAra vyApaka jIvanathI muMbaInI jAhera prajAmAM bahu sundara asara upajAvI che. sArAMza, temanuM muMbainuM AkhuM caturmAsa javalanta pasAra thayuM che. temanA caturmAsanI vividha pravRttiono saghaLo ullekha te kayAMthI thAya; paNa yAda AvyuM ane sAdhana maLyuM teTaluM sa grahIta karI pustaka pragaTa karavAnuM je saubhAgya amane sAMpaDayuM che te badala gurUdevane AbhAra mAnI ane vAcake madhyastha daSTithI A pustakano upayoga kare ane gya sAra grahaNa kare ema IcchI ahIM amAruM vaktavya samApta karIe chIe. tA. 14-10-32 keTa, muMbaI nivedaka prakAzakamaMDaLa Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbaI-koTanA sva. dharmavIra zeTha zrImAna devIdAsa kAnajInAM dharmapatnI zrImatI lIlAvatI devI - - --> +BHA sa EST-3 jeo eka dhamaniSNAta, dAnazaiDa, vIra mahilA che. -- 'ESS IS" . - - 0 0 (vartamAna avasthAne pheTe nahi maLavAthI A pUrva avasthAne pheTe mUkyo che.) Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che samarpaNa che M dharmAtmanI zrImatI lIlAvatI bahena ! mahArAja zrInyAyavijayajInA muMbaI-keTanA caturmAsamAM keTanA suprasiddha zrAvaka sva. zrImAna zeTha devIdAsa kAnajIe asvastha hAlatamAM paNa mahArAjazrInA dhamapracAra-kAryamAM saMpUrNa protsAhana ApI ane tene aMge sapUrNa sevA bajAvI dharmabhaktine javalanta prakAza vahevaDAve che. te dhArmika purUSanI dharmAtmanI dharmapatnI A5 zrImatIe temanA avasAna para maraNane lagatI tamAma kurUDhio para chINa mUkI samAja-sudhArane mAga khelavAmAM je purUSAtha pheravyo che ane e rIte ApanAM jJAna, zikSaNa ane saMskAranuM sakriya pariNAma je ujavaLa kaTInuM A5 lAvyA che te mATe Apa samAjamAM eka jvalanta AdarzarUpa banyAM cho. mahArAjazrInA caturmAsamAM ApanA svAmInI AjJAnusAra dharmaprabhAvanAnAM kAryone dareka take dIpAvavAmAM A5 khUba utsAhapUrNa rasa lIdho che. mAdhavabAgamAM mahilAonI jAhera miTiMga bolAvI temane mahArAjazrIne vyAkhyAnano lAbha apAvavAmAM Ape agrabhAga bhajavyuM che. ApanI rASTrabhakti, zAsanasevA ane sAmayika bhAvanAne prakAza ApanI avAra navAra cAlu rahetI tathavidha pravRttiothI haMmezAM prasarate rahe che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApanA dAnavIra svAmIe pitAnI pAchaLa judAM judAM dhamakAryomAM lagabhaga eka lAkha rUpiyA jevaDI heATI rakama kharcavAnI karela janAne Ape turanta amalamAM mUkI daI temaNe nirdiSTa karela sthaLamAM te tamAma rakama pahoMcADI devAnuM kAma satvara bajAvyuM che. ApanI udAra vRtti khAsa beMdhavA gya che. Apane dAnapravAha satata vaheto rahe che. muMbaInA chellA hindu-muslImaramakhANunA bhayaMkara vakhatamAM kaI paNa nirAdhAra duHkhI jana ApanI pAsethI khAlI hAthe nahi gaye heya. Ape te kaTokaTInA mAmalA vakhate dAnavRSTi karI seMkaDe nirAdhAra dukhiyAonI AntaraDI ThArI temanA AzIrvAda meLavyA che. Apa asahAya vidyAthIone paNa avAra navAra skolarazipa ke chuTaka dAna ApI temane temanA vidyAbhyAsamAM protsAhana ApatAM raho che. azakta, bekAra, garIba bhAIoMnene yathAga saMtoSatuM ApanuM dAnavarSANu sadA cAlu rahe che. ApanA dAnanI rasadhAra prAcIna ane navIna grantha-sAhityanA prakAzanamAM paNa bahu sarasa vega ApI rahI che. Apane "sarvadharmasamabhAva' paNa ullekhanIya che. Apa pragatikAraka anya dharmasaMsthAomAM paNa yathAyogya dAna ApI jaina jIvananI udAratA ane mAyALutAne paricaya karAve che. Apa muMbaI-mahilA samAjanA matrI padane kuzaLa kArya-paddhatithI zabhAvI rahyA che. samAjasudhAranI dizAmAM Apa ApanI balavatI bhAvanAone piSavAmAM khUba tatpara rahe che. mahilAvargane vikAsabhUmi para ANavAne Apane pracaMDa manoratha ApanA vicAravAtAvaraNamAM satata gAjyA kare che. sAmAjika ke rASTrIya jAhera maMDaLamAM bhAga laI tatsaMbadhI bhAvanAone vega ApavAmAM Apa khUba rasa dharAve che. muMbaInA zikSita ane saMskArI mahilA-vargamAM ApanuM sthAna yazasvI ane zairavabhAjana che. ApanA svAmInA avasAna pachI tAjetaramAMja Apane lakhele patra bahAra AvyA che, ke je A pustakanA antabhAgamAM pragaTa thayA che. je vakhate vaidhavya sthitinA turatanA tAjA ghAmAM nArI-hadaya sattApamAM baLI rahyuM hoya che te vakhate paNa Apa ApanA mahAna dharmasaMskAranA baLe mana upara pUrNa paiya rAkhI ApanA patramAM ApanI manodazAnuM citra khaDuM karatAM adhyAtmabhAvanA ucca pradezamAM viharatAM jaNAo che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujavaLa jJAnamaya jIvana ane ucca saMskArI bhAvanAthI ApanAM dAna, tapa ane dhamanuSThAnane vizeSa prakAza paDe che. ApanI vizuddha cAritra-vibhUti, dezasevA, zAsanaprabhAvanA, saMskArazAlInatA ane vidyAvyAsaMga uparAMta vIratA ane nirbhayatAnAM to paNa A5nAmAM jaLahaLe che, je vIraziSyA tarIke vIra mahilAnA jIvananuM eka pradhAna lakSaNa gaNAya. zuddha sapheda khAdInA veSamAM zvetAmbara sAdhvIne Apane dekhAva, pavitra vAtAvaraNa prasarAvatuM ApanuM ucca AtmajIvana ane zreSTha AtmabhAvanI jJAnadhAra vahevaDAvatI ApanI madhura vANuM e ApanA zubhra jIvanane nimala puNya prakAza che. ApanI A mahAna guNavibhUti tarapha AkarSAI, mahArAja sAhebanA jJAnapadezathI paripUrNa evuM A pustaka ApanAM pavitra karakamaLamAM sAdara samapI ame Anendrita thaIe chIe. --prakAzakamaMDaLa Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * viSayAnukrama * viSaya. 1 muMbaimAM padharAmaNI 2 Atmonnati .... 3 sAtvika smAraka .... 4 jene mahArAjazrInA cAbakhA 5 jhagamagatuM jenA 6 zakitabodhaka udgAra .... 7 manuSya-kartavya .... .... 8 mahAvIranuM prabhujIvana ane bhakitamArganI dizA . 9 ApaNI unnatino mArga ... ... 10 bhagavAna mahAvIra svAmInuM anekAnta-darzana 11 zrInyAyavijayajIkRta puratonI samAcanA 12 zrI vidharmasUrijI mahArAjanI jayantine meLAvaDo 13 dIkSA saMbaMdhI kharaDa ... .. 14 gAndhI-saptAha para rAjeza 15 mAdhavabAganI mahilAmiTiMgamAM strI jIvana para bhASaNa 16 "prabuddha jaina" nA prAraMbhamAM sanDeza... :-- 17 kalamanA kaTAkSa .... .... ... 18 sAdhusaMsthAnI vartamAna jIvanadaza .... ..... 19 vItarAga paramAtmAnI mUrti para aMgaprazobhana ghaTe ? 20 vibhavabharyA jinAlaye .... .... .... 21 tyAgInI sevA mATe be tabIbene mAnapatra 22 zrInyAyavijayajIkRta saMskRta kAvyonuM paThana-paThana Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya. 23 sandeza.... 24 mudrAlekha-dvAtriMzikA 25 dInAkrandanam--AtriMzikA 26 anekAntavibhUti dvAtriMzikA ra7 vIra-vibhUti 28 29 30 paryuSaNA ane sAmivacchaLa 31 samaya--dha 32 lIlavaNI-sukavaNI viSe kriyAkAMDanA jhaghaDA zAne ? karmInA saMyoga-viyoge sadhAtI AtmAnI bhinnabhinna avasthAe para jainadRSTinuM sUkSma nirIkSaNa zrImahAvIra-jIvana 33 34 jagA mULa dha 35 rASTradhvaja acaLa rAkho ! 36 AjanuM ApaNuM karttatrya 37. dIkSA-mImAMsA 3 39 Ko ... = dIkSA-mImAMsA para katiSaya abhiprAyA svarAjyane paMthe .... eka rasaskArI patra 41 eka karuNa araja 42 muMbaimAM bharAyalA jaina yuvaka piraSadanA adhivezanapara nyAyavijayajI mahArAje mekalelA peAtAnA sandeza 43 baMDakhora ' ke vizvabaMdhu ! 44 nyAyavizArada-nyAyatI munirAja zrInyAyavijayajI mahArAjanuM svAgata kAvya (1DAdarA) **** **** **** *** ... ... : pRsAMka. ,, 118 125 132 140 para 16 180 183 18 192 196 199 203 208 227 233 239 242 243 245 246 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustaka kuMvarajI kezavajI zAhe " satyaprakAra pra. ga presa, ciMcapokalI, mubaI na, 12 (TelI. nI rara32) mathe chAyuM ane keTanA lAlajIbhAI kezavajI zAha, vidvAnadAsa madanajI zAha, rALa choDalAla choTAlAla zAhu ane dulabhadAsa jhaveracaMda zAhu taraphathI mu baI koTamAM pragaTa thayuM. TO 1 0 pustaka maLavAnuM ThekANuM- jaina yuvaka saMgha-ophIsa ghaDIyALI poLa vaDedarA, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nika krAntivASaka munimahArAja zrInyAyavijayajI mahArAja +++ TrAna Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che : nyAyatIrtha zrImad nyAyavijayajI mahArAja olInI muMbaimAM padharAmaNI ane svAgata. ecce---- muMbaInA koTanA zrIjainasaMghasamastanI atiAgrahabharI vinaMtithI AcAryazrI vijayadharmasarijInA ziSya pUjya zrInyAyavizArada-nyAyatItha zrImadda 1008 zrInyAyavijayajI mahArAja AjADha zudi 1 gurUvAranA roja atre cAturmAsa mATe padhAranAra hovAthI muMbaInA jaina samAjamAM Ananda prasarI rahyA hatA. pUjayazrInA bIlImorA taraphathI muMbaI tarapha vihAra daramyAna aneka sthaLe muMbaInA pratiSThita AgevAne vajana karavA jatA hatA ane teozrI agAzI padhAratAM keTanI jainamisabhAnA taraphathI pUjA Adi rAkhavAmAM AvyAM hatAM. tyAMthI vihAra karI malADa, zAntAkrujhanI janatAne pitAnA upadezAmRtathI lAbha ApI pUjya munizrI bhAyakhalA padhAryA hatA ane budhavAranA roja tyAMthI vihAra karI zrIpAdhunI upara Avela AdIzvarajInI dharmazALAmAM birAjyA hatA. A sthaLe "Atmonnati" para teozrIe Apela bhASaNa cirasmaraNIya rahI jaze. - pUjyazrIne bIjA ASADha zudi 1 nA roja koTamAM praveza-mahotsava hovAthI tyAMnA zrI agAuthI maTI taiyArIo karI hatI. pAyadhUnIthI savAre 7 kalAke varaghoDe caDhAvavAmAM AvyuM hatuM. varaDAmAM moTA samAroha sAthe svayaMsevake pAchaLa pUjya zrInyAyavijayajI mahArAja paM Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIratnamunijImahArAja ane zrIhimatavimaLajIgaNimahArAjanA zivasamudAya sAthe jaina-jainetaranI Ti AkarSita karI rannA hatA. jaina badhuo, pratiSThita thastha ane bhaginIoe bahu moTI saMkhyAmAM vADAmAM hAjarI ApI DatI. jaina samAjanA AgevAnonI hAjarI khAsa dhyAna kheMcanArI thaI paDI hatI. A pAyadhUnIthI jhaverI bajAra tarapha vara jatAM jaina temaja jainetaranI mAnavamedanI pUjyazrInA darzana mATe khUba jAmI hatI. dukAne-dukAne, aTArIe-aTArIe ane agAzIo upara hoTI saMkhyAmAM prekSako najare paDatA hatA. jhaverIbajAra, memaNa TrITa, manIbajAra, karlotha mArakeTa, phAphaDa mArakeTa, borIbaMdara AgaLa thai varaDe koTa-bajArageTamAM praveza karatAM keTanA zrIsaMghanA AgevAne, purUSa-strIo, bALaka-bALakAoe pUjyazrInuM bhavya svAgata karyuM hatuM. AkhI bajArageTa sTrITa ramaNIka taraNethI zaNagAravAmAM AvI hatI. koTanA sarva jaina yuvAna-vRddha, strI-purUe A voDAmAM ghaNA utsAhathI bhAga laI zAsana ane samAjanI zobhAmAM vRddhi karI hatI. bajArageTamAM zeTha otamacaMda hIrajI ane zeTha haThIsaMga jeThAbhAI vagere AgevAna sajIe galIe bharI mahArAjazrInuM bhaktibhInuM svAgata karyuM hatuM. saraghasa deka kalAka sudhI sarva rastAmAM pasAra thaIne barAbajAra jaina derAsara AgaLa AvyuM hatuM. jenazvayaMsevakamaMDaLanA dholerIyaroe varaghoDAmAM sArI vyavasthA jALavI rAkhI hatI. keTamAM deharAsarajImAM prabhudazana karyA bAda vyAkhyAnazALAmAM pUjyazrIe paramAtmasvarUpa, prabhunuM mizana ane Atmadharma upara saraLa paNa saTa upadeza ApI janatAne mugdha karI dIdhI DatI. teozrInA upadezathI enA vagara upara ghaNI sArI chApa paDI hutI. " sarvamaMgala nA vinithI vyAkhyAna samApta thayA bAda prabhAvanA karavAmAM AvI hatI. ( muMbaI samAcAra tA. rapa--19. u1. ) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Atmonnati. 1 muni mahArAja zrInyAyavijayajInuM bhASaNa. [ zrImuMbaI-jenayuvaka saMgha taraphathI nyAyavizAradanyAyatIrtha muni mahArAja zrInyAyavijayajIe tA. 15-7-31 nA roja pAyadhunI upara Avela zrI AdIzvarajInI dharmazALAmAM ApeluM bhASaNa nIce mujaba che. ] prANI mAtranI pravRtti sukhane mATe che. darekane sukha ISTa che ane duHkha aniSTa che. ApaNe parameSThInamaskAranuM smaraNa karIe chIe. paNa namaskAramatra keTale maDavazAlI, keTale prabhAvazAlI che te samajavAnI jarUra che. e mancamAM pAMca parameSThIonI sthApanA che. parameSThI eTale paramapada para sthita. anna ane siddha e paramapada prApta heIne parameThI che. bAkInA traNa parameSThI thavAne mahAna abhyAsa karI rahyA che eTalA mATe parameSThI kahevAya che. ahaMnuM ane sidhdha e deva che ane zeSa traNa gurUo che. ahInuM e sAkAra izvara che, jyAre siddha nirAkAra Izvara che. Ama namaskAra-manna sAkAra, nirAkAra IzvaravAdIonA kalaha-kolAhalane pheMsale karI Ape che. ane dehadhAraNa karma avaziSTa che, jayAre sidadha sapUrNa akarmaka che. A daSTie pahele paTe ane na mUkatAM sidhane mUkavA joIe ema prAzcikane prazna thAya che. paNa ahaMnuM zeSa cAre parameSThIonuM mULa kendrasthAna che, eTale te pahele pade mUkAyA che. anamAMthI sidhdha thavAya, ana dvArA AcAryAdi bane, Ama siddhAdi parameSThIonuM mULa ahaMnuM che. e sarvaprakAzaka che, lekaSTi-samakSa pratyakSa dehadhArI Izvara che, vizvane mahAn upakAraka che, vizvavyApI dharmasaMsthAne yAjaka che. eTalA mATe e prathama pade sthApita che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtra " mahAvIra thavAnA intarI kAie lIdho nathI. ' an vagere cArenA speziyala klAsa che, jyAre sAdhu e sAmAnya ane vyApaka pada che. sAdhutva eTale cAritra. e cAritra pAMca parameSThIemAM che. yAvat sidhdhamAM paNa che. cAritra e AtmAnu svarUpa rahyuM. eTale enA vikAsamAM AtmAne vikAsa rahyA che. aDun ane sidhdha e cAritranA pUrNa vikAsatuja piraNAma che. Ama namaskAra-mantramAM viratinI pratiSThA che, cAritranI pratiSThA che. pAMce parameSThIonu` kerekaTarIsTIka cAritra che, virati che. namaskAramantramAM viratinu pUjana che. ane vikRti eja jJAnanuM phaLa che. eTale samagra jJAnarAzine sAra namaskAra~mantra che, e spaSTa thai jAya che. jJAnAdi AtmaguNA AtmAmAM menUda che, svayaMsiddha che. ene kai utpanna karavAnA nathI. mumukSunA prayatnane viSaya te eka AtmA uparanAM AvaraNAne bhedana karavAnA che. enu ja nAma cAritra che. e cAritraneja laine mahAvIra ApaNA pUjya che. cAritranI parAkASDAe pahoMcI mahAvIra paramAtmA ane che. mAvIra thavAne kAie ijArA lIdheA nathI. e mahAtmAne pagale cAlanAra koi paNa manuSya mahAvIra anI zake che. zrIharibhadrAcAye mahAvIranuM zaraNu levAmAM kAraNa e batAvyu che ke vANI ane vattanamAM mahAvIra sauthI ucca sthAne Ave che. jIvananI saphaLatA cAritramAM che. eka khAMDI meADhAnA upadeza karatAM eka adheALa varttana vadhu lAbhadAyaka che. zAstrA vAMcavAM, samajavAM, samAvavAM helAM che, paNa jIvanamAM utAravAM dohyalAM che. zrIme dhIme abhyAsamAM AgaLa vadheA. tema karatAM AtmAne vikAsa thaze. nakAmI pacAtamAM paDI AtmAnu" na hArI. " khatrI jAna jamI gai ane vararAjA rahI gayA " evuM na ane e dhyAnamAM rAkhe. mahAvIranA bhakta kevA hoya ? mahAvIranA bhakta, mahAvIranA upAsaka kevA hoya ? mahAvIre samatAmaya jIvana jIvI AtmavikAsa sAdhyuM che. eka bAju bhayaMkara bhujaMga upadrava macAve che ane bIjI tarapha maMtrIza lAkha vimAnAnA samrAT sAdhama indra pUje che. paNa mahAvIranI manevRtti te e anne para sarakhI che. phAi upara rAga, dveSa thatA nathI. e mahAvIranuM sAmya jIvana. ApaNe e jIvananA abhyAsa karavAnA che. samatAmaya jIvana e ApaNA Adaza che. rAgadveSane dUra karavAmAMja cAritrane mahimA che. emAMja AvAne sadupayoga che. ame lAMmAM lAMkhAM vyAkhyAnA karIe ane kaSAya-zamananA pADe tamane bhaNAvIe, paNa amArAmAMja kaSAyanI, rAgadveSanI, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaira-vidhinI hoLI saLagatI hoya enuM zuM karavuM? amArAmAM verajhera bhaya heya te amArA upadezanI keTalI asara? pite na sudhare e bIjAne zuM sudhAraze ? sAdhu je sAdhutAnuM bhAna na rAkhe ane bebInI sAthe bebI thAya te te evAne lajave, tenI burI dazA thAya. (ahIM ghebI ane sAdhune kisso raju karI AjanI sAdhutAne tAdaza citAra khaDo karyo hate.) AtmonnatinA mahAna siddhAnto. ahiMsA, samatA, satya, saMyama e AtmonnatinA mahAna siddhAnta che. mahAvIranI ahiMsAno e prabhAva ke enI sAme janmaverI prANIo paNa pitAnAM vaira bhUlI jaI zAntirasamAM jhIlavA mAMDe. mahAvIranI nasa nasamAM ahiMsAnI saritAo vahe che, enA manamAM ahiMsAnA dIvA prakAze che. eTale e mahAna prabhunuM ahiMsAmaya jIvana bIjAo upara ahiMsAnI chApa pADe che. enI vANImAM vahete. ahiMsA-rasane dhedha upasthita prANu vaganA hadayamAM zAntine rasa reDe che. e mahAna AtmAne nihALanArA ane enI vANInuM pAna karanArA vairavirodhanA paMjAmAMthI chuTI jAya e enI ahiMsAnI mahAn zaktine prabhAva che. Aje paNa ApaNe zuM joI rahyA chIe? ApaNI najara sAme Aje ahiMsAne camatkAra dekhAI rahyA che. ahiMsAnI zakti keTaluM kAma kare che e Aje bhAratavarSa jagatane batAvI rahyuM che. Aje duniyAmAM jyAre aikaya sthApavAnA sandazA phelAI rahyA che ane hindumusalamAna-aikayanI mantraNAo cAlI rahI che tyAre tame ahiMsAnA pUjArIo kahevAvA chatAM aMdara aMdara laDo e keTaluM ajAyabI ane dilagIrIbhareluM che ene jarA vicAra kare. zAsananI keTalI agati thaI rahI che e tame nathI jotA? ahiMsAnA pUjArImAM hiMsAmaya AcaraNa heya? tamArAthI vadhu na bane te chevaTe zAtine bhaMga karavAmAM te tamAre ubhA na rahevuM joIe. eTaluM tame samajI jAo te Aja samAjamAM cAlatuM glIca vAtAvaraNa ekadama zAnta paDI jaze emAM jarA paNa zaka nathI. tame pakSApakSIne jhaghaDAmAMthI nikaLI jAe te samAjanuM vAtAvaraNa tatkALa cokhkhuM thaI jAya. tame koInA pakSakAra na bane ane eka mAtra taTasthapaNe guNanA pUjaka bane te hamaNAM badhI zAni thaI jAya. "bahurUpIA nA bane !" Ajane "bANIo derAsaramAM hoya tyAre jude ane bajAramAM hoya tyAre jude ! Ama bahurUpIA banavAmAM amUlya jIvana hArI javAya che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da, pAkhaMDane dura karI nikhAlasapaNe vattAna rAkhavAmAM Atmonnati che. jAgane jItavAne abhyAsa kare te jaina. e jainajIvananI praNAlI sAdhuoe ane gRhasthoe samajavAnI che. jainatva khilyA vagara na zrAvaka thavAya, - sAdhu thavAya. jinanA mArganuM anusaraNa kare te ja sAce jaina. pakSapAtanA bakheDAmAMthI nikaLI jaI sAcuM nava khila. sAruM jainatva kaI paNa khilavI zake. jainatvane keIe IjAre lIdhe nathI. mahAvIranA maDAna daza zrAvakemAM kei esavALa, pioravADa ke zrImALI nahatA. emAM te hatA paTela, pATIdAra ane kaI kuMbhAra. chatAM teo bhagavAnanA ucAmAM ucA zrAvaka gaNAyA. jaina dharmamAM guNanI pUjA che. jaina dharmamAM guNanI pUjA che. dhananI, adhikAranI ke kuLa, jAtinI nathI. je AtmavikAsamAM caDe te ucca ane paDe te nIca. A uca-nIcanI vyAkhyA. AtmabhAvanAne ucca banAve, jIvanane sadAcArI banAve, vicAra ane AcAramAM pavitra bane emAMja AtmAnI unnati che. sAMbhaLIne bahAra kADhI ne nAMkhatA, jIvanamAM utArajo. "sAMbhaLI sAMbhaLIne chuTayA kAna teya na AvyuM brahma jJAna" evuM na thAya! je je geyamAM , ne badale "oyamAM na sAMbhaLatA ! (ahIM gocamA ane eyamAne ki kahI bhASaNa puruM karyuM hatuM.) (muMbaI samAcAra tA. 21-7-31.) Art & Los (K866 #paas : 2009 tattvAvadhapravikAsaheto. EUR EUR haja haka tatvabodhane vikAsa thAya evI vicArazIlatA jenAmAM nathI evA gatAnugatika pAmara janane sAcA vairAgya na pragaTe. EUR EUR EUR __na nasya vairAgya mudati mAdhu 511ccthato na sAdhuvairAgyavivarjitatve' pavargamArge bhavati prveshH| pavaM ca mAnuSyamanarthakaM syAd vicAramabhyasyatu tena smyk|| ane sAcA vairAgya vagara mokSamArgamAM praveza na thAya, eTale manuSya jindagI nirarthaka khalAsa thAyamATe vicArabhyAsa kartavya che, (AlAjI hAi: jAhahahahaha becece" (adhyAtmatattvAlakamAM zrInyAyavijayajI.) >PS>>>>>>99394 39">***9999999999999990132 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Te sAtvika mAM raka ke kema nanana+nane muni mahArAja zrInyAmayikanuM 'mAna. [guMDAonI kAtIla charIne aMge verAvaLamAM svargavAsa pAmela zeTha govindajIkhuzAlanA karUNa avasAnane aMge eka pradarzita karavA tA. 23mIe muMbaI-keTanA zrIzAtinAthajInA upAzraye, zrIkeTa-saMgha, giranAra khAtuM ane jainamisabhA taraphathI jema-jetaranI vizALa sabhA maLatAM nyA. nyA. munizrI nyAyavijayajI mahArAje nIcenuM vaktavya raju karyuM hatuM:- ) jyAM tamArA jAnamAlanI salAmatI nathI, tyAM tame derAsarane zuM sAcavI zakavAnA hatA! sAdhvIonuM zuM rakSaNa karI zakavAnA hatA! tamAre jIvavuM hoya, tamAruM astitva TakAvI rAkhavuM hoya, te tamArI prajAne himmatavAnuM ane baLavAnuM banAvyA vagara chUTake nathI. tamArI olAdamAM viratva reDAze te ja te bhaviSyamAM nIDara ane bahAdura prajA nivaDaze. jeo pitAnuM-pitAnA jAnamAlanuM rakSaNa karavA samartha nathI ane bhayamAM mUkAyelAM pitAnAM bairI-chokarAMne rajhaLatAM mUkI bhAgI jAya che, nAsatA phare che tevA nAmardo zuM jIvavAnA hatA! "ap fha navata" e mahAtmAone mudrAlekha che. tame baLane keLave. baLanA akhADA Thera Thera sthApana kare. dharmasAdhana ane dhamarakSaNa paNa baLa tathA zakti para avalaMbita che. mAyakAMgalAo dhasaMsAdhana mATe nAlAyaka che. havA, pANI ane anAjanI jarUra che tema zaktivikAsanI AvazyakatA hoI, zaktivardhaka praNAlI javAnI jarUra che. bhagavAna mahAvIradevanA pitA siddhArtha rAjAnI dinacaryAmAM vyAyAmakriyA (kasarata) paNa sthAna bhegave che e tame kalpasUtrathI kayAM nathI jANatA? siddhArtha rAjA eTale Adarza gRhastha. temanI dinacaryAmAM vyAyAmane rItasara sthAna heya e zuM sUcave che? hemacandra kumArapALa rAjAnA caritramAM kumArapALanI vyAyAma-kriyAnuM varNana kare e zuM batAve che? rAjAne zakti khila vavAnI jarUra hoya te zuM prajAne na heya ? "vA si"i e sUtrathI haribhadrasUri dhamaMbindumAM zuM kahe che? teo lokone spaSTa pharamAve Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke, baLane hAsa thatAM baLane punaH sateja karavA mATe zaktine khilavavA mATe cagya upAye levA ghaTe. A badhA parathI tamAre mAge tame samajI jAo. gAridajI zeThanuM mRtyu eka vicitra ane bhayaMkara ghaTanA che. - tamAruM lehI kharekhara ukaLatuM hoya te e zeThanuM eka smAraka ubhuM kare. 'e smArakane uddeza hindu kemanI rakSA. e saMsthAnuM kArya hindu kemanA saMgaThana mATe prayAse uThAvavAnuM. jethI hindu kemanuM baLa vadhe ane tenI salAmatI jaLavAya. svargastha zeDajInuM kharuM smAraka A che. jevA matathI teo maryA che te jotAM temanI pAchaLa AvI jAtanuM smAraka temanA nAmane zobhAvI zake. temanA pratyenA tamArA sneDa-auhArda ane bhaktibhAvanuM mApa paNa evI jAtanuM racanAtmaka kArya karavA uparathIja aMkAya. ane temane sadagata AtmA paNa je A tarapha dRSTipAta kare te AvI jAtanuM bhrAtRbhAvavardhaka kAcuM jue teja praphullita thAya. A vastu samajI jAo. kayAM sudhI DaryA karaze? tamArI A Darapoka sthiti tamane motanA meDhAmAM laI jaI rahI che. kaMIka ! samajobrAtRbhAvane khila. hindu bhAIone apanAvatAM zikho. Aje tamAma hinduomAM jambara saMgaThana thavAnI jarUra che. e vagara ene uddhAra nathI. mahAna saMgaThana pAchaLa tamArA paisAne saduupaga thavAnI jarUra che. te ja dharma sacavAze, teja zAsana sacavAze. nakAmI raDe pADavAthI dahADe nahi vaLe. tame maratA jatA ho tyAM tamArA derAsara ane upAsarA kayAMthI sacavAvAnA hatA? samajI jAo! anyane na tiraskAro. emane tiraskArI kADhavAmAM vidhamIo ane guMDAenuM baLa vadhAre majabUta thAya che. hinduothI dhikkArI kADhelA agaNita hinduo krizciyana ane mehameDana thaI gayA che ane thaI rahyA che. A sthiti hindu samAja mATe bahu bhayaMkara che. zAbAza che pelA AryasamAjIone, jeo Aje varSothI hindu kemanI sevA pAchaLa yAhema karI utarI paDyA che. e balavAna samAja sevAnA medAne na utaryo hata te hinduone keTale kaccaraghANa vaLI jAta ! sAvadhAna thAo! DheDa, camAra, bhagI, khAravA badhA ApaNuM bhAio che. temane temanI sagavaDe rItasara pUrI pADI apanAvI ! jIgaranA premathI temane bAMdhI ! e badhAnuM eka saMgaThita baLa jyAre khilaze tyAre magadUra nathI ke koI hindune eka vALa paNa vAMke karI zake. (jaina tA. 28-31) emasepeeeeeeeeeeeeeeaseeeeeed For Private & Personal use only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98986999 hahaha .. haee Dcha chachachachachachachachacha na eeeeeeeeeee! jenone muni mahArAjazrInA mane cAbakhA. zaktivardhaka saMsthAo sthApo ane hindu samAjanI ekatA kare. Aje havAre jainenI keTamAM maLelI heTI sabhA. verAvaLamAM badamAza musalamAnonA hAthe mAryA gayelA - jaina zeThIyAnA avasAna mATe kheda. muMbaI tA. 23 mI julAI. verAvaLa khAtenA atyAcArane bhegA thayelA zrImAna zeTha govindajI khuzAlanA khedajanaka avasAna mATe kheda pradarzita karavA zrIkaTanA sakaLa jainasaMgha, zrIgiranAra taLeTI raseDAkhAtA ane zrI jainamitrasabhAnA AzarA heThaLa jainanI eka jAhera sabhA Aje havAranA 9 kalAke keTanA upAzrayamAM maLI hatI. sabhAnI zarUAtamAM zeTha prema nAgaradAse nIcale zokane TharAva raju karyo hate. * ApaNu zrIsaMghanA eka agresara ane ApaNe aneka jAhera saMsthAonA eka AgevAno kAryakartA tathA piSaka zrIyuta zeTha govidajI khuzAlanA zrI verAvaLa khAte badamAza musalamAnonA hAthe charIthI akALa avasAna thayAnA 4khada samAcAra sAMbhaLI AjanI sabhA atyanta dilagIrI jAhera kare che. temanA avasAnathI ApaNu keTanA zrIsaMghane temaja jaina Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAjane mahedI beTa paDI che tenI neMdha le che, tathA sagatanA AtmAne zAnti Icche che ane temanA kuTumba para AvI paDelI aNadhArI Aphata pratye hAdika sahAnubhUti jAhera kare che. A TharAva sadgatanA kuTuo upara mokalI ApavA karAve che. ulA TharAvane zeka lallubhAI dIpacaMda jhaverIe Teko ApatAM savastha zeThanA dhArmika ane sakhAvatI dilano prazaMsA karI hatI. upalA TharAvane giranArajI taLeTI rasoDAkhAtAnA sekreTarI zA. jhaveracaMda paramANuMda bhaNazAlIe vadhu Teke ApatAM svargastha zeThe aneka jaina saMsthAene piSaNa ApIne dekhADelA sakhAvatI dilanAM vakhANa karyA hatAM. te pachI koTa-jainamitra sabhA taraphathI te sabhAnA maMtrIe upalA karAvane vadhu Teke ApyA bAda sarvee ubhA thaIne TharAva gambhIratApUrvaka pasAra karyo hate. muni mahArAja zrInyAyavijyajInuM vyAkhyAna. bAda muni mahArAja zrInyAyavijayajIe jaNAvyuM ke AjanuM vAtAvaraNa keTaluM gambhIra, vicitra, bhayaMkara ane vikaTa che te badhAe dhyAnamAM levAnI jarUra che. tame badhA bhegA thaIne, dilagIrI batAvIne ane be AMsuo pADI guNagAna gAi vikherAI jAo temAM kaI artha nathI. e te vANIyA bhAIo karatAja AvyA che. paNa ATalAthI mane santoSa nahiM thAya. kaMI paNa racanAtmaka kArya karavAmAM na Ave te Ama bhegA che maLavuM nakAmuM che. Aje samAjanI nAmardoIe kALo kera vartAvyuM che. tame janamane zuM samaje che? te eka mahAna dharma che. tame hAlamAM kayAM ubhA che te zeTha govindajInA avasAnanA A banAva batAvI ApyuM che. sAcA nAgarike banAvanAro dharma tamAre dekhADI ApavuM joIe ke keTalAka kahe che tema jaina dharma kene nAmaDha banAvanAra dharma nathI, paraMtu sAcA nAgarika banAvanAro dharma che. vIrane dhama te tenA anuyAyIne himmatavAna banAve. AgalA jamAnAmAM kumArapALa vagere jainadharmIoe bhAratavarSane dIpAvyuM hatuM. tyAre AjanA jaina bhAIonI hAlata kevI che? Aje jenenI sthiti durbaLa che. tame upAzrayamAM AvIne khalabalIyAM vagADIne cAlyA jAva ane Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA kharA tatvane kaI paNa aMza tamArA dilamAM na utare te dhikkAra che tamArA jIvanane samajo. jainadhama kSatriyone dhama che. bahAdUrane dhama che. e kAyarano dhama nathI. ahaM kyAM pedA thAya? vIra kayAM pedA thAya ? e te baLavAnuM ane bahAdUranA ghera pedA thAya. khare jana ke hoya ? A bhayaMkara prasaMga bane ane tamArA peTanuM pANI paNa na hAle te khare ja tame bhIrU ane mAyakAMgalA che. jeo AvA prasaMge bairAM-chokarAMnuM rakSaNa karavAne badale nAsatA phare ane chupAI jAya te huM kahIza ke tevAo sAcA jainaja nathI. jaina hoya te namAla na hoya, mAyakAMgale na hica. kharA jainamAM sAcuM kSatriyatna hoya. kharA jainanA hAthamAM talavAra deza, dharma ane tIrthanI rakSA mATe ja hoya. tenA hAthamAM talavAra dezanA uddhAra mATe hoya. AgalA itihAsa napAse te A vastu sAcA jainemAMthI maLI Avaze. pUrva kALanA jaine evuM jIvana bhegavI gayA che ke jene vAMcatAM ApaNuM mAMca uddalasita thAya che. vastupAlanuM caritra semezvara nAmanA mahAvidvAna brAhmaNe lakhyuM che. temAM vastupALanA gunuM vAna karyuM che. temAM jaNAvyuM che ke vastupALa raNanA medAnamAM zatruone ghagharAvatA hatA. te eka mahAnuM na hatA. temanA zurAtana para temanuM jainatva prakAzamAna thatuM hatuM. tevA vIrenA dAkhalA dayAnamAM che ane tamArAmAM zAtananA jharA vahevaDAve. duHkhada sthiti. AgalA itihAsane bhUlIne tamane nabaLAInA pAThe jeNe bhaNAvyA hiya te jaina dharmanA duzmana gaNAya. atyAranI jainonI sthiti duHkhada che. tame tamArI sthiti nihALe. jyAM tamArI sthiti jokhamAI rahI hoya tyAM tamArA derAsaranuM, tIrthanuM ane dharmanuM koNa rakSaNa karavAnuM? tame AMkho mIMcIne kayAM sudhI cAlaze ? kaMI dhyAnamAM levAnI jarUra che. tamArI pharaja zuM che, tamAre kaye bhAga levAnuM che te huM samajAvavA mAguM chuM. zaktivardhaka saMsthAonI jarUra. - tamArU jIvana punarracanA mAMge che. tamArI ucharatI olAda mATe zaktivardhaka saMsthAnI jarUra che. zaktine keIe IjA lIdhe nathI. tamArI prajAne tame zaktizAlI nahi banAve te pachI derAsara ane tIrthone bhaviSyamAM keNa saMbhALaze? dhamane keNa rakSaze? dharma kaNa pALaze? samAja e dhamanuM mandira che. te mandira Aje paDuM paDuM thaI rahyuM che. te mandira TakAvI rAkhavA mATe dhamane TakAvI rAkhavA mATe zaktivardhaka saMsthAonI sakhta jarUra che. jIvananuM mULa Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 baLa che. tame baLavAna, zaktimAna bane. tamArI dhAka bIjAo para bese tevI sthiti upajAvavI joIe. tamArAmAM be gAbaDAM che. saMpa nathI ane vIrya nathI. AthI tamAruM patana thaI rahyuM che. Aje jyAM eka mandira na saMbhALatuM hoya tyAM bIjuM mandira bAMdhavA koI ubhuM thAya te pApane bhAgI bane che. samAjane jenI jarUrIyAta vadhAre hoya temAM dAna ApavuM e moTuM dAna kahevAya. vakhata, paristhiti ane deza-kALa samajo. dharmanA siddhAnta samajo. je vakhate prajA kacaDAI rahI hoya, bIjAnI gulAma banI rahI hoya te vakhate zaktivardhaka dizAmAM dAna karavuM te hoTuM dAna che. vaDodarAmAM vira vyAyAmazALA gayA comAsAmAM sthapAI che, jemAM jaina bALake tAlIma le che. dhamanuM sthAna antaHkaraNa che. dhamane keIe IjA lIdhe nathI. enarika cAritra zudhdha hovuM joIe. temAM kamI bhedane sthAna nathI. caritra vagara mokSa na hoya, paNa te Antarika cAritra samajavuM. koI paNa manuSya ahiMsaka hoya, tyAgaparAyaNa ane sevAbhAvI hoya ane rAgadveSanA hananamAM udyata hoya te te mokSapadane lAyaka che. saMkucita dRSTi dUra kare. tame saMkucita dRSTi kahADI nAkhe. anya ke jeo hindu che, hindudhamane ane gAyane pUje che tene tame dhikkArI kahADo che paNa te ja atyaja miyAM banI tamArI pAse Ave tyAre tame tene mAna Apaze! keTalI badhI ajJAnatA ! dharmano pAyo majabUta banAvavA mATe samasta hinduonuM saMgaThana thavuM jarUrI che. garIbane sagavaDa ane sAdhane purAM pADo. tema karaze te tame temane samajAvI zakaze ane teo tamArI tarapha khecAze. tame teone dhikkAra che tethI teo tamArAthI vegaLA khasI guMDAone majabUta banAve che. je kanvarTeDa che te vadhu nukazAna kare che. tamAre racanAtmaka kArya karavuM joIe. chevaTe, svargastha zeThane mATe tamane mAna hoya te temane mATe sAcuM smAraka ubhuM karavuM joIe. A smAraka te hindukemanI rakSA mATe che, samAcita kattavya samaje ane pragatinA paMthe AvI jAo. e prasaMge eka vidhavA bAIe sva. zeThanA smAraka phaMDamAM rU. 500 ApavAnuM jAhera karyuM hatuM, atre eka sabhAsade jaNAvyuM ke A sabhA mAtra eka pradarzita karavA mATe maLI che, ane vakhata paNa thaI gayuM che, mATe bIjI sabhAmAM A bAbatanI vicAraNA karavI ThIka paDaze. e pachI sabhA visarjana thaI hatI. 1 sAMjavartamAna " gurUvAra tA. 23 julAI 1931. For Private & Personal use only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhagamagatuM natva. * * * muMbaInA vyAkhyAna-pIparathI nyAyavizArada-nyAyatIrtha zrInyAyavijayajI mahArAje uccArelAM vacana. samAjanI nAmadI dharmane chAparUpa che. tamArA keTalAMka vattana uparathI lekene Apa mUkavAne kAraNe maLe che ke jainadharma tenA anuyAyIene kAyara banAve che. purayanA mege tame jainadharma pAmyA, paNa tamAre samajI rAkhavuM joIe ke jainadhama viratASika dhama che. mANasane sAce nAgarika banAvanAra e dharma che. AjanA jainenI nabaLAI joIne dilagIrI thAya che. pUrvakALanA jaine kevA bahAdUra ane vIra hatA. vastupAla, tejapAla, pethaDazAha, bhAmAzAha, udAyana, vimalazAha vagere pUrvakALanA jainenI kArakidIe kevI ujajavaLa hatI. teo baLavAna ane laDAyaka hatA. temanA zarAtanathI temanuM jainatva jhagamagI rahyuM hatuM. temaNe pitAnA zAyaMthI ane pitAnA pratibhAbaLathI maheTa heTAM rAja calAvyAM che. itihAsanAM pAnAM e mahAna jenenAM vIra caritrathI vibhUSita che. Aje tamArI kevI sthiti che? Aje tamArI beThaka kyAM? Aje tamAruM sthAna keTaluM? dharatInA paTa para reIne paNa ke tamAruM nAma letuM nathI! tamArI AgaLanI jAherajalAlI kyAM ane AjanI pAmara sthiti kayAM? Aje jaina samAja viSama paristhitimAMthI pasAra thAya che. tame tamArI durbaLatAne nahi khakherA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COLLEGES Ressesssasasasasa 14 46 te tamArAM derAsarone keNu sabhALaze ? tamArU jIvana jokhamAya tyAM tamArI dhama saoNMsthAenI zuM sthiti ? tame tamArA jAnamAlanuM rakSaNa na karI zakA te dhamanuM rakSaNa zI rIte karavAnA hatA! mArU tA e kahevu che ke tame kSatriyatvane keLave ! ahaeNn kSatriyanA gharamAMja-caiddhAnA gharamAMja pedA thAya. tame e vIranA anuyAyI che. paNa tamArAmAM vIratA kayAM che ? vIratA vagara vIranA anuyAyI zI rIte thavAya ? tamArI Ijjata-AkharU tamArA mahAn pUrjAne AbhArI che. bAkI AjanI sthiti te tamArI zocanIya che. jaina eTale sAcA kSatriya. jaina eTale sAcA caDha kSatriyA: rASTrapALava; '.. jenA hAthamAM talavAra che te kSatriya che. sAcA coddhAnA hAthamAM camakatI talavAra bIjAne mAravA mATe nahi, bIjAnuM jIrU karavA mATe nahi, paNa dezanI, samAjanI, dhamanI, tIrthAMnI, garIbenI rakSA karavA mATe che. e enI vIratAnuM AbhUSaNu che, e enA javalanta jIvananI jyeta che, e enu. dhama khaDga che. pUrvakALanA jainA sAMkaDA vicAranA nhAtA, paNa peAtAnI vyApaka jIvanaprabhAthI khIjAe para-pablika para peAtAnA prabhAva pADanArA hatA. temanI jIvana-vibhUtinAM varNana zramaNoe-sAdhuee paNa karyAM che ane jainetara vidvAna brAhmaNeAe pazu karyAM. che. samakAlika vidvAn vitra somezvara deva kIti kaumudImAM vastupALa mATe lakhe cheH-- " ahaMkaroti nAtmAnaM tvaMkaroti na sahunA 1 sa punaH pradhanArambhe huMkaroti virodhinaH " // arthAt--e ( vastupALa ) AtmAne ahaMkRta karatA nathI, sadgurUene TuMkArA karatA nathI, paNa yuddhanA medAnamAM zatrudaLane hukArathI paDakAra kare che. juo ! jaina zrAvakanuM zUrAtana ! tamane nakhaLAinA apapATha kaNe bhaNAvyA ? tamane nabaLA kaNe rAkhyA ? tame nabaLAIne nahi khakhe te dharmanA DATa vaLavA che ! zarIrane anna, pANI, havAnI jarUra che, tema zaktipoSaka ceAjanAnI jarUra nathI zuM? samAja e dharmanuM mandira che. mandiranA nAzamAM dharma'nI salAmatI hoya ? tAkAta keLave ! dharmAMbindumAM haribhadrAcAya 44 vahApAye pratikriyA, " " sarIrasthitA prayatnaH " e sUtrathI zaktisa grahanA pATha bhaNAve che te jarA dhyAnamAM utAro ! 'nimajjI hATI rasannI bheMsa ! ' samaya ALakhA ! deza-kALa para najara kare ! dAnanA pravAha kaI dizAmAM vahevaDAvavA ucita che e jarA samajo! eka derAsara kharAkhara sacavAtuM na hoya tyAM khIjuM derAsara adhAvanAra doSanA bhAgI thAya che. jenI jarUrIyAta 300000ce0970469 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 vadhAre te dAna mahATuM. bharatAmAM na bhare ! nirarthaka na pheMke! AMkha ughADI rAkhI vizeSa lAbha thAya tyAM-vizeSa jarUrIyAta hoya tyAM tamAre paise ve! ema karaze te kharA puNyanA bhAgI thaI zakaze ane samAja tathA dhamanI sAcI unnati sAdhI Atmahita sampAdana karI zakaze. jIvanane mahAna siddhAnta Universal brotherhood -vizvavyApI brAtRbhAvane keLavavAmAM che. jIvanamAM je dhama na hoya te kerA cAMdalAmAM ke kerA AghAmAM dharma nathI e samajI jAo! ghamane keIe IjA lIdhe nathI. jainadharma sarvadezIya dharma che. ane enI sabUta ene anekAntavAda che. vadhArAmAM enuM pandara ekSalAbhanuM nirUpaNa e vastune vadhu samarthana kare che. ghAdhArI paNa lAInathI khase te dunie jAya, ane eghA vagarano paNa cAritravibhUSita hoya te kSe jAya. game te majahabane, game te kuLajAtane mANasa "samAvamaviya " heAya te jarUra mokSane pAme emAM mula zaka nathI. jaina darzananA mahAnuM siddhAnta samajo, AMkha mIMcI keInA bhamAvyA na bhamatAM, vastusthitine samajavAmAM taTasthapaNe tamArI buddhine upayoga karo ane sarvatra guNagrAhI banI Atmahita sAdhavAmAM daSTine prakAzamAna banAve! vizeSa zuM? jane tA. 9- 8-31. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakitabAdhaka ura. kema A EN.* lNT muni zrInyAyavijyajIe muMbaInI eka sabhAmAM kahyuM che tema "ApaNe ApaNI ucharatI prajAne mATe have zaktivardhaka saMsthAo sthApavAnI jarUra che. je samAjarUpI mandira ApaNI nirmAlyatA ane kaMgAliyatane lIdhe paDuM bhaluM thaI rahyuM che, tene TakAvI rAkhavA ApaNe baLavAna banavAnI jarUra che. je vakhate jaina zani karAI rahI hoya, gulAma banI rahI hoya, te vakhate zaktivardhaka saMsthAo ubhI karavA mATenuM dAna te ja heTu dAna che." verAvaLanA zocanIya prakaraNane A pahele padArthapATha che. paNa e karatAMye vadhu mahatvano ane jaina temaja jainetara hindu samAjane paNa gambhIrapaNe vicAravA jevo pADa te A che - tame saMkucita dRSTi kahADI nAkho. jene tame dhikkArI tamArA samAjamAMthI bahAra hAMkI kahADe che teo ja tamArI sAmenI chAvaNImAM jaI maLI jAya che ane guMDAonA hAtha majabUta banAve che. je hindu, samAjanA atyAcArane lIdhe dharmAntara grahaNa kare che te ApaNane vadhu nukazAna kare che. eTale ja Aje racanAtmaka kAryanI vadhu jarUra che." hinduonI saMkhyA kayA kAraNe kSINa bane che ane bIjI tarapha musalamAnonI saMkhyA kaI rIte sAta karoDa sudhI pahoMce che tenuM rahasya upalA kathanamAMja AvI jAya che. tA. 9-8-31 nA "jaina" patranI sampAdakIya naMdhamAMthI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P +++ +++ ++++ ++ +++++++++ + +++ manuSya-kartavya. GO +++++++++ +++ ++++ +--++ +++ ++++ ++++ sArI ' muMbaI tA. ra6-7-31 nA roja minTareDa para AvelI zrI. keDArInI vADImAM zrI. mAMgaroLa yuvaka saMghanA prabandhathI nyA. nyA. zrInyAyavijyajI mahArAje "manuSya-ka vya" para ApeluM bhASaNa. [zarUAtamAM pI. pI. hAIskUlanA dhArmika zikSaka paMDita zrI. mAvajI dAmajI zAhe mahArAjasAhebanA jIvana para prAraMbhika vaktavya raju karyA pachI zrImatI lIlAvatI munzI svadezI bhAvanA para belyAM hatAM. e pachI mahArAjazrIe potAnuM vyAkhyAna zarU karyuM hatuM, je tA. 1-8-1 nA muMbaI samAcAramAM pragaTa thayela, paNa tenuM yogya prakAzana ahIM karavAmAM Ave che -] duniyAmAM sarvottama prANI manuSya che. uMcAmAM uMcuM jIvana manuSya jIvana che. svarganA devatAo ane indro paNa manuSya jindagInI utkaMThA dharAve che. AtmajIvanane pUrNa vikAsa eka mAtra manuSyaja sAdhI zake che. mahetA maheTA kaSi-mahAtmAo ane tatvajJAnIo manuSyagatimAM thAya che. mekSa meLavavAne IjAre manuSyane che. manuSya ananta zaktine mahAsAgara che. ananta jJAnI (Omniscient) eka mAtra manuSyaja thaI zake che. mahAt karmabhUmi ane gabhUmi eka mAtra manuSyakSetra che. pUrNAtmajIvana naradeheja sadhAya che. AtmajIvananA pUrNa vikAse manuSya prabhu, paramAtmA bane che. akhila vizva tene nAme che. tenI mahAna vANI para duniyAnAM kalyANakAraka dharmazAstra sarajAya che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAna puyoge manuSya-janma sAMpaDe che. eka tatvavettA kahe che - Man is the master of the whole cosmos. If you are not man, be man. If you are an angel descend to manhood; if you are an animal, ascend to manhood. ' arthAta-manuSya ananta brAnDane mAstara che. je tuM manuSya nathI, : te manuSya bana. je te devatA che, te A manuSya-jindagImAM AvI jA; je tuM jAnavara che, te A manuSya-gati para AvI jA. Aje manuSya-kantavya para kaI dizAmAM besavuM e mane vicArabhareluM thaI paDyuM che. jIvananI saphalatA kartavya-pAlanamAM che. ApaNe ApaNI javAbadArI samajavI joIe. je maDAn udeze ApaNe AvyA chIe te ApaNe bajAvavo joIe. ApaNe viSaya-vilAsa mATe nathI AvyA. bhega te jAnavare paNa bhagave che. ApaNe Adarza mahAna che. ApaNuM kartAvyakSetra mahAnuM che. ApaNe ApaNuM jIvana-vikAsa sAdhavAno che. jIvana-vikAsanA kAryakramamAM paropakAravrata e ApaNuM jIvanane matra bana joIe. tavavettAoe jagatu para baha upadeza-varSA karI che. Aje sAmAnya rUpe manuSya-kattavya tarIke cha kama ApanI AgaLa raju karIza. badhA zAnta citte sAMbhaLazo. devapUjA. paramAtmAnuM sAcuM svarUpa samajavuM joIe. rAgAdi sarva dene nAza karI jeNe pitAnuM pUrNa svarUpe pragaTa karyuM che te paramAtmA che. tene cAhe ziva kahe, jinezvara kahe, brahmA kahe, vigu kahe ke ahaMn kahe. nAmamAM takarAra na hoya. IzvaranAM aneka nAma che. tenuM pUjana tenI hArdika prArthanAmAM che. zuddha hRdayathI, eka tAnathI prArthanA thavI joIe. prArthanAmAM jeTaluM baLa hoya teTalI Atmazuddhi thAya. prArthanA-zakti cetana-zaktine jagADe che. bhagavAna tamAruM mAnasa jue che. tene tamArA miThAInA thALa nathI joitA. te jhaverAtanAM AbhUSaNe caDhAvavAthI rAjI nahi thAya. te te pUNa vItarAga, pUNuM saccidAnandasvarUpa, parabrahma paramezvara che. mananA mela dUra karI hadayazuddhi karavI eja enI pUjAnuM phaLa che. garIbamAM garIba mANasa paNa kaMI cIja caDhAvyA vagara paNa sAcA AtmanivedanathI, hArdika prArthanAthI pUjAnuM phaLa meLavI zake che, jyAre ADambaremAM hajAro-lAkhe Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpiyA veravA chatAM hadayazuddhi vagarane mATe zrImanta ke mahArAjA paNa kero dhAra" rahI jAya che. "le deva cokhA ne choDa mAre che" jevuM karIne derAsaranAM pagathiyAM ghasI nAMkhyAM, paNa A kaThaNa kALajA na pigaLyAM! muhameM rAma aura bagalameM churI, bhagata bhaye para dAnata burI!" hRdaya-palaTe na thAya, vicAra ane AcaraNa zuddha na thAya, sadAcAranA pATho jIvanamAM na utare, te prabhu-pUjA karI kema kahevAya. prabhunI pUjA tenI AjJAnuM pAlana karavAmAM che. devAlaye jaIe chIe mananA rogo dUra karavA mATe, andaranA mela dhevA mATe, mahAna AtmAnA mahAna jIvanamAMthI mahAna AdarzonA abhyAsa mATe, mahAna bhAvanAo ane ujavaLa preraNAe meLavavA mATe. A mATe ApaNe prabhu-mandire jaIe chIe. zuddha hRdayamAM prabhu bIrAje che. nApAka jagyAthI ApaNe cheTA bhAgIe chIe, te ApaNuM hRdaya nApAka hoya te tyAM prabhu kema padhAre! sthaLa mandira e sAdhana che. ene sadupayega karI ApaNe kharUM te zArIrika madiramAM bIrAjela AtmadevanuM arcana karavAnuM che. ane te jIvana-vikAsanA mArge thAya. ane e mArge-- vatranetro mArAM punA e jAtanA "anyAzraya" nI "AMTIghUMTI" ne nikAla AvI jAya. jIvananA mahAna siddhAnuM pAlana eja AtmadevanuM ArAdhana. ane eja vAstavika rIte Izvara-pUjana. ahiMsA, satya vagere ATha guNonI ArAdhanA e prabhunI aSTapuSpI pUjA che, ema haribhadrAcArya pitAnA aSTakamAM jaNAve che. A aSTaprakArI pUjA kyAre karaze? "dravyapUjA' te eka upacAra che. mukhya pUjA "bhAvapUjA" che. ane bhAvapUjAmAMthI "AcaraNupUjA" thavI joIe. tyAre jIvananuM kalyANa thAya. (A saghaLe smaraNabhakita, darzanabhakita ane sparzanabhakti ema bhakitanI vividhatA samajAvI te para eka pitA-putrane ramuja kisso saMbhaLAvyuM hatuM.) gurUbhakti. kahevAya che ke hindamAM chappana lAkha bAvA che. paNa pathare pathare maNi nathI letA. sAcA santa viralA che. gurUnuM gaurava gurUnA cAritramAM che. guNAH pUjAsthAnaM guNiSu na ca liMga na ca vayaH" pUjAbhAjana guNanA guNa che, liMga, veSa ke vaya nathI. veSa vagaranuM paNa cAritra pUjanika che, paNa cAritra vagarane veSa pUjanika nathI. ulTe e dazla, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkhaMDa, DhaMga haI dhikkAramAjana che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha e sArvabhauma mahAte sAdhujIvananuM sarvavirati-cAritra che. gurUne mApavAne gaja A rahe "paMciMdiyasaMvaraNo taha navaviha baMbhaceraguttidharo / caubihakasAyamukko ia aTThArasaguNehiM sNjutto"|| "paMcamahavvayajutto paMcavihAyArapAlaNasamattho / paMcasAmao tigutto chattIsaguNo gurU majjha" // ardhA-pAMca Indriya para kAbu dharAvanAra, navavidha brahmacarya-guNiene dhAraNa karanAra, caturvidha kakSAnA vidyAraNamAM ughata, pAMca mahAvatethI sampanna, paMcavidha AcArone pAlaka, pAMca samitio ane traNa guptiothI vibhUSita Ama chatrIsaguNavALo mAro gurU che. Ama mahAna guNanA anuzIlanamAM sAdhupada che. candra ane candana karatAMya sAdhusaMgati adhika zItaLa che. sAcA santa zAntinA pAThe ane ahiMsAnA nAdathI jagane kharo mArga batAve che. sAdhu eTale vizvabaLyuM. sAdhujIvana eTale papakAramaya jIvana. enA vicAromAM sarvabhUtadayA, enuM AcaraNa nirvikAra ane enI vANImAM AtmazAntine nAda hoya che. A gurUjIvana che. kera veSa paherI lIdhAthI gurU na thavAya. kevaLa cokkasa jAtanA pizAthI kaMI sTImaranA kepTana na thavAya. aNaghaDa khalAsInI hoDImAM besanAra pravAsI ane e khalAsI bannenuM mata! muMDa muMDAye tIna guNa miTe zASakI khAja, khAneke lakhuM mile, laka kahe mahArAja! AvA mahArAja zuM ukALe! sAco satta jagatane AzIrvAdarUpa che, paNa sAdhutAnI lAInathI khasI gayela khaTapaTI veSadhArI pAyakhAnA karatAM napAvaTa che. sAdhunA lebAza pAchaLa mahavAsana piSanAra ane samAjane udhA pATA baMdhAvanAra DhoMgI gurUo samAjanA zrAparUpa che. evA hamezAM prajAnA hitazatru banatA AvyA che. bIjAnA mAlamalIdA para tAgaDadhannA karI vaDhI maranArA ane bIjAone vaDhAvI mAranArA sAdhuo duniyAnA utAra che. evA zayatAnane bheLA mANasane uThAM bhaNAvI bhega, vaibhava, sattA ane adhikAra bhegavavAmAM "sAdhuveSa' bahu phAvatuM hoya che. sAdhuveSanI ADa teone bheLI janatA AgaLa pitAnA svacchandI rAga AlApavAmAM ane dharmane For Private & Personal use only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ es :: jhanUnI jeza dekhADI pitAnI mohavAsanAne tRpta karavAmAM bahu upayukata thaI paDe che. AvAne nabhAvanArA paNa dharmadroha karI prajAnuM ahita kare che. eTale gurUbhakitanuM sAcuM svarUpa samajI levAnI jarUra che. vyaktinA adhUrAgI na banatAM guNanA rAgI bane. guNIne saMga karatAM guNI thavAya ane durguNInI batathI duguNa Ave. pakSapAtanAM cazamA utArI nAMkhe. jhaghaDAthI vegaLA khasI jAo. keInA jhaghaDAnA hathiAra na bane. ane taTasthapaNe pitAnA cAritraguNanA vikAsa khAtara satsaMganA nirmaLa yogane zubha lAbha prApta kare. ::: svAdhyAya, svaeTale AtmA. tenuM cintana e svAdhyAya. "okAra e sarva mane ziromaNi che. e IzvaravAcaka praNava zabda che. emAM jaina daSTie pAMca parameSThIone samAveza che. hindu kiSTie brahmA, viSNu ane mahezane temAM samAveza karAya che. AtmavicAraNA, AtmazAstrAdhyayana, AdhyAtmika vAcana, Izvarabhajana e badhuM svAdhyAya che. svAdhyAya e AtmAnuM snAna che. uSa:kALamAM jAgRta thaI svastha citte Atmacintana ane IzvaraprArthanA karavAmAM bahu lAbha che. evI AtmAne zAMti maLe che, ethI jIvanavikAsane mAga saraLa thAya che. e kalyANa-sAdhanano Adi upAya che. saMyama. che . svAdhyAya ane abhyAsanuM pariNAma saMyama che. jJAnanuM phaLa saMyama che. Atmika, zArIrika, mAnasika dareka zakitanA vikAsanuM mULa saMyamamAM che. saMyamanuM baLa jema jema vadhe che tema tema AtmabaLa khIle che. sukha ane zAnine sAce mAga saMyama che. saMyamanA mArge mANasa pitAnA jIvanane nirupadravI rAkhI zake che, ghaNuM ghaNuM che ane duHkhamAMthI bacI jAya che. pavitra ane sukhI jindagI gujAravAne raste saMyama sivAya bIjuM kaI nathI. indriya para kAbu, mana upara kAbu e saMyama che. jitendriya thayA sivAya kalyANa nathI. IndriyavazIkAra vagara sAco guhastha paNa na thaI zakAya, te munijIvananuM jitendiyatva kaI keTInuM haze? mokSanI vAta karavI rahelI che, paNa saMyama vagara jIvananI kismata keTalI? rAga-dveSanA parAjayamAM saMyamanuM mApa aMkAya. rAga-dveSa ane paraphrehavyApAra khAMDI khAMDIne bharyA che, tyAM sadhyA, vandana, pUjana, piSadha, pratikramaNa Adi karmakAMDamAM zuM bhalIvAra ! karmakAMDanI saphaLatA saMyamanA pAThe jhIlavAmAM che. devapUjAmAMthI ane sadhyAvandana, sAmAyika Adi Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 karmakalApamAMthI saMyamanAM pavitra jharaNuM pIvAnAM che. ane ema karI AtmajIvananI puSTi karavAnI che. jJAna pramANe vartAne jaIe. mAre kahevuM che kAMi, mAre karavuM che kAI, ema karI bhava-jaLa tare che bhAI? paNa e kema bane? pAca lAkhane haMphAvanArA zUrA yoddhA pAMcane haMphAvavAmAM kAyarabanI jAya che, jyAre pAMcane haMphAvanAra jagane mahAtmA bane che. e pAMca koNa? Hier Command yourself and you may command the world. je manane vijetA che te vizvane vijetA che. je tRSNane dAsa che te jagane dAsa che ane je tRSNAne pitAnI dAsI banAve che, jagatu tenuM dAsa bane che. - kartavya pALe te paMDita. paMDitanA paryAya zabdomAM (saMskRta-zabdakoSamAM) eka "deSajJa" zabda paNa che. je pitAnA done jue che, pitAnI andara zuM burAIo che te nihALe che ane tene khaMkheravA pramANika prayatna seve che te deSajJa che ane te ja sAce paMDita che. saMyamamAM ahiMsAne mukhya sthAna che. saMyama satyanA pAyA para pratiSThita che. ahiMsA parama dhama che. satyamAM sarva dharmo pratiSThita che. saMsAra asAra che. sAra mAtra paramAtmA ane tenuM pharamAna che. satya e tenuM pharamAna. ahiMsAnI sAdhanA e tenuM pharamAna. dharmanuM mULa svarUpa satya che. satya e dhama che, dhama e prakAza che ane prakAza e sukha che. asatya e adhama che, adhama e andhakAra che ane anyakAra e duHkha che. satyathI ahiMsA ane ahiMsAthI satya. Ama eka utkarSa bIjAnA utkarSa para avalaMbe che. so gAMDAnA ro mata paNa che DAghAne eka mata. bene be cAra e ekaja satya. se DAhyA e ekaja javAba Apaze. paNa te mUkha te jAtanA juThA javAba Apaze. duniyAnAM dharmazAse ahiMsA ane satya samajAvavA sarajAyAM che. e vizvadharma che. e manuSya-jIvanane mahAna Adarza che. paNa ahiMsA kayAre sadhAya? jyAM bIjAnuM buruM karavAnI vRtti hoya tyAM ahiMsAnI vAta kevI ! jyAM bIjAnuM bhuMDuM vaMcAtuM hoya tyAM ahiMsAne zuM lAgevaLage? manamAMthI kuvicAra nikaLI jAya, vicArasuddhAmAMthI hiMsA nikaLI jAya tyAre ahiMsAnAM darzana thAya. "nAnA jIvane bacAve ane moTA ne mAre" evA AkSepa kAna para athaDAtAM bhAre kheda thAya che. keInuM buruM cintavavuM, keInA para ja rAkho, Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peaksegeseseosesceneseses secas, cesesende Rose keInI sAthe vaira bAMdhavuM e ochI hiMsA nathI. keIne anyAya karI tenI AntaraDI kakaLAvavI e ochI hiMsA nathI. vizvAsaghAta e ochI hiMsA nathI. azakta garabe para atyAcAra calAvI temanuM baccuM-khuNye tUTI temane retAM-raDavaDatAM karI mUkavAM e ochI hiMsA nathI. evI hiMsA piSanAra hajAra derAsare baMdhAvavA chatAM, hajAra pUjA--prabhAvanAo ane hAra sadhyA-vandana ke piSadha--pratikramaNa karavA chatAM pitAne uddhAra karI zakatA nathI. game tevA AkarA tapa ke pracaMDa anuSThAna karavA chatAM ibda- dveSa, vaira--virodha ke paradrohanA mAnasika roga khase nahi te te tapa ane anuSThAna nisAra che. saMyamI hRdaya darekanuM hitecchu hoya, pApI-adhamI para paNa tene dayAnIja lAgaNI hoya. te darekanuM bhaluMja cAhe. keInuM buruM karavAno vicAra sarakhe tene na Ave. prANI mAtra sAthe te maitrIbhAva anubhave. saMyamevaLa hadaya vizvapremane dariye heya. papakAra e enA jIvanane manna heya. A ahiMsaka jIvana. je AtmAmAM ahiMsAnI pratiSThA thAya che tenI prazamevala jIvana-prabhA AgaLa vairIonAM vaira ThaDAM paDI thaI jAya che. Aje muThThIbhara hADakAMne mANasa AkhA dezane DelAvI rahyA che. e enI ahiMsAne pratApa che. enA ujavaLa cAritrane AkhuM jagat namI rahyuM che. cAritra kaMI bhagavA kapaDAmAM nathI. e to jIvanamAM joIe. jIvanamAM nathI te bahAranAM upakaraNa viDambanA mAtra che. brAdANu hoya paNa tenAmAM sadAcAra na hoya te te zudra che. ane zadra paNa sadAcaraNasimpanna hoya te brAhmaNa che. eja vAta mahAbhArata kahe cheH "zUdre caiva bhaved vRttaM brAhmaNe'pi na vidyate / zUdropi brAhmaNo jJeyo brAhmaNaH zUdra eva ca" // je guNamAM uo te uca ane nIce te nIca. manuSyamAtra jJAna ane cAritrane adhikArI che. manuSyamAtra jJAna ane cAritramAM utkarSa prApta karI mokSa meLavI zake che. anya ane cAMDALo paNa ujavaLa jJAna-sampatti ane cAritranA cage kaSi-mahaSi banyA che ane sAdhanAnA zikhare pahoMcI paramAtmapadane prApta thayA che. jAtimAM ke kulamada kI dRSTinuM pariNAma che. e agatimAM pADanAra che, bhavAntaramAM durgatinA gatamAM nAMkhanAra che. mANasa aspRzya nathI paNa pApa aspRzya che, nindita AcaraNa aspRzya che. mANasane aspRzya samajI dhikkArI kADha ane dUra phekI de e hiMsA che. e brAtRhanuM mahApApa che. e manuSya-virAdhanA che. jIvanavyavahAramAM mANasa mAtra brAhmaNa, kSatriya, vaizya, zudra banavuM joIe. e cAre tanA sammizraNamAM ja pUrNa manuSya thavAya. brahmatatvanuM, AtmatatvanuM jJAna-sAna Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 sampattinuM ajana kayA mANasane Avazyaka nathI ? e rIte brAhmaNa thayA vagara keIne paNa kema cAle? himmata ane zairya je kSatriyanuM lakSaNa che ane jene upayoga kSatriya papakAra mATe kare che te kyA mANasamAM na joIe ? arthazAstravyavasAya ane vyApAravANijyanA prabandha je vizva-kama che te prajAne zuM ochuM upAgI che? zuddhanuM lakSaNa sevAbhAva che. sAce sevAbhAva dareka mANasamAM joIe. sevAbhAva e jIvananuM sundara ane zreSTha tatva che. aDhAra purANo lakhI vyAsajI pharamAve che ke aDhAra purANono sAra be vacana cheH paropakAra e puNayane mArga che ane bIjAne duHkha ApavuM e pApane mAge che. jemake- aSTAdaza purANAnAM vyAsasya vacanadvayam / paropakAraH puNyAya pApAya parapIDanam // saMyamamAM brahmacarya para khAsa vAna ApavAnuM che. gRhae gRdhdhAzramanA niyame samajI svapatnI sAthe paNa jema vadhAre brahmacarya paLAya tema vartavuM joIe. brahmacaryanAM pratyakSa sundara phaLa zarIramAM, buddhimAM, manamAM ane AtmAmAM anubhavI zakAya che. brahmacaryanA pratApe mANasane cahero tugamage che. brahmacaryathI mANasa Akhya bhagave che. brahmacaryathI mana sthira ane majabUta bane che. brahmacaryathI mananI ekAgratA, cittanI daDhatA ane vicAranI sthiratA meLavAya che. brahmacaryathI buddhi ane dRSTine vikAsa thAya che. brahmacaryanA puNya baLathI mANasanI dhAraNuM saphaLa thAya che. brahAcaryathI zarIramAM kauvata Ave che ane purUSArtha sAdhavAmAM thavAya che. jIvananAM dareka aMgeno vikAsa sAdhavAmAM brahmacaryanI sahAyatA bhAre kismatI thaI paDe che. dhamasAdhana paNa brabracaya vagara kema thAya? muDadAla ceharA jevAya che te brahmacaryahanananAM duSpariNAma che. chAtI dukhe, kamara dukhe, mAthuM dukhe, hAtha-paga kaLe ane magaja bhamyA kare, rasa jharyA kare, mana nabaLuM rahe, cittamAM gAni rahe, zarIra susta rahe, vicAre melA Ave e badhuM brahmacaryane ghANa vALavAthI thAya che. sAde kharAka, sAde paheraveza, sAduM jIvana, satsaMga, sadvicAra ane sadAcaraNa ethI saMyama sadhAya che, brahmacarya paLAya che. mojamajAha paNa nirdoSa ane bIjAne IjA na thAya tevI hovI joIe; tana, mana ne dhana na haNAya tevI hovI joIe. dhana karatAM cAritra mhArI vastu che. dhananA bhege cAritra rakSIe, paNa cAritranA bhege dhana na joIe. dhana mATe kALajI rakhAya che te karatAM cAritra mATe kALajI vadhu hovI joIe. khAvApIvAmAM, paheravAmAM, vA vyavahAramAM, vyavasAyamAM-jIvananI dareka kriyAmAM saMyama jema jema patharAze, tema tema AtmabaLanI jAgRti vadhu thaze. parama zAtine mAga e che. ' Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i , vAsanAne bALe te tapa. Avarane bhede te tapa. manaHprasAda, vicArazuddhi, zubhacintana, bhUtadayA, maitrIbhAva. santoSa e mAnasa tapa che. bIjAne uddeza na pamADe evuM satya, hita vacana tathA svAdhyAyAbhyAsa e vAcika tapa che. ahiMsA, sevA, paropakAra, bhakita, upAsanA, brahmacarya e zArIrika tapa che. peTa ubhuM rahe eTaluM jamavuM, parimita vastuthI sanveSa kare, eka vakhata jamavuM, nIrasa yA sAdu jamavuM, svAdu jamaNu paNa samatAthI jamavuM e paNa tapa che. IcchA-nidhi e tapa che. vAsanA-lelupatA para aMkuza e tapa che. kSamA, namratA, mRdutA, nikhAlasatA e tapa che. papakArane mahAna dharma samajI janakalyANanA pavitra kAryamAM pitAne bhoga Ape ane jAte duHkha sahI bIjAnuM bhaluM karavA ughata thavuM e tapa che. upavAsa eTale pAse vasavuM, arthAt prabhunI samIpamAM, zuddha AtmasthitimAM vasavuM e upavAsa che. kevaLa anna-jaLane tyAga karavAthI upavAsa nathI thatuM. pazu tenI sAthe kaSA ane viSane tyAga parama AvazyakatA dharAve che. mAla-malIdA uDAvI upavAsa thatA haze ke ? e te upavAsane upahAsa che. e te jArI re zi zI zI rAta hai! e to palAhAramAMthI phalAhAra ane phalAhAramAMthI DhagalAhAra thaI gaye! vAhavAha mATe ke lekadekhAva sArU upavAsa kheMcavA ane ALeTI aLeTI kalezavRttithI divase pUrA karavA e tapa nathI. nidA-kuthaLI ane vyAMhevathI kharaDAyalA upavAsa tapanI keTImAMthI bAtala thaI jAya che. rAgadveSane zAnta karI sthira citte, urjavaLa pariNAme AtmabhAvamAM ramaNa karavuM emAM tapanuM tamAma rahasya AvI jAya che. ahiMsA, satya, brahmacarya, kSamA, namratA, sevA, sadAcAra e tapane sAdhe eTale AtmakalyANa sulabha che. dAna. sevA, paropakAra e hATuM dAna che. abhayadAna paNa paropakAra che ane anukappAdAna paNa paropakAra che. e mahAna phaLane ApanAra che. bhAratamAM na bharatAM jarUrIyAta hoya tyAM nAMkhavuM joIe. Aje samAja bekAra hAlatamAM duHkhI che ane AkhA dezamAM Arthika muMjhavaNa vyApI rahI che, dezanA lAkho-karo garIba bhUkhamarAnI AgamAM baLI rahyA che...evA viSama samayamAM nirUpAyegI jamaNavAromAM, nakArasI--sAhamivacchamAM dharmane nAme paisA veravA ayogya che. dAnanI dizA samajavAnI jarUra che. samAja para ke deza para Aga varasI rahI hoya evA kasamayamAM paNa prajAnA hitArtha, Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janatAnA kalyANA, sakala saMdhanA upakArA devAlayanI dhanarAzine eka paise paNa kharca je nAjAyaja manAya che to evA dhananI vRddhi karavI nakAmI che. vRddhi te evA dhananI karavI AvakAradAyaka lekhAya ke je prajajIvananAM vyAvahArika ane dhArmika ane ane viNakartA hoya. je dhana prajAnI anukampAmAM upayukta thaI zake te dhananI vRddhi karavA samucita che. ane emAM vadhu puNya che e samajavuM joIe. jyAM sudhI devadhananI maryAdA atisakI manAtI rahe tyAM sudhI te dhananA bhaMDAre khAlI paDayA raheze toye DaravA jevuM nathI. sAmAjika dhanamAMthI dharmanAM kSetrane puSTi maLavAne pUrNa avakAza che. atyAre te devadhananA bhaMDAra sarakArI lenanI dizAmAM ThalavAya che ane pachI tene upayoga katalakhAnAM, kArakhAnAM, lazkarI vyaDa ane laDAI vagere mahApApanAM kAmamAM thAya che. devadhanane A upaga ! eka mandiranuM dhana tenA kArabhArIe bIjA mandiranI bhIMta samAravAne ApatAM AMcake khAya. ane jANe teija devadhananA mAlika hoya evuM svachanda vattana calAve e keTalI dayAmaNI sthiti che! puNyanA nAme evuM dhana vadhavuM ane ene sadupaye za na thatAM. prajAjananA karAvamAM te tadana nakAmuM rahetAM bAhya ADambanA bhapakA apanAvavAmAM ane beTI ke bakheDA calAvavAmAM kAma lAge evI sthiti A yugamAM have na nabhI zake. dAnanI dizA samaje. samajI jAo ke zrAvaka-zrAvikA dhULa para tamAma kSetrane AdhAra che. tamAma dharmasaMsthAo temanA para avalakhita che, temanI puSTi para itaranI puSTi che. Aje te vaLa bekArIthI, udya gAnA abhAvathI ane keLavaNInAM sAdhane nahi maLavAthI sIdAtA jAya che. temanI puSTimAM dhana na verAya ane bhagavAnanA aMga para lAkhanA dAgInA caDhAvAya e keTaluM asamaMjasa che ? " bhagavAna mAladAra ane bhagavAnanA bhakata kagAla ! kevuM vicitra ! paNa bhakta nahi hoya te bhagavAnane kaNa pujaze? dhArmika vagara dhama hoya ? lAMbI najara karatAM mAluma paDaze ke, tyAM zrAvakanAM ghara tArAja thaI gayAM che tyAM sArasaMbhALa rAkhanAra koI na hovAthI dezanA pazu-paMkhIonA AvAsa banI jaI dudhI para banI rahyA che, tyAM dhArmikAna jAgRti Dana te A sthiti Avate ? tyAre dAnanI dizA kaI ? jeone pitAnI A vikAnA paNa phAMphAM che teo mandirane zuM saMbhALI zakaze ? eka-be vakhata jamaNa pIrasI devAthI kaMI sAdhamikanAM ghara nathI baMdhAI jatAM. sAdharmika vAtsalya te sAdhamikene temanA jIvananirvAhanA rastA saraLa karI ApavAmAM che ane yogya keLavaNInA mA ge khulA karI sAdharmika bALa-yuvakane vidyAnI lAIna para AgaLa vadhAravAmAM che. A samivachala che. jamaNavAmAM ke navakArasIomAM sAhamivala mAnanArA Aje bhIMta bhUlI rahyA che. karavA lAyaka sUjhatuM nathI ane Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThThaege at phijhizikA ADe mAge paisAne dhumADe karAya che! prajAne bharakhI rahelI bekArI, garIbAI ane ajJAna dazA tarapha AMkha mIcAmaNAM karavAM bahu mukhaIbhareluM che. emAM dhama nathI, paNa dhamaha che, zAsananI agati che. pharIne kahuM chuM ke dAnanI dizA samaje ! ane upagI dizAmAM dAnane pravAha vahevaDAvI dhama, samAja ane rASTranuM bhaluM thAya ane e rIte zAsanane jayajayakAra thAya tema prayatna kare. khaze dAnadhama samaje ane vizALa daSTie udAra dayAnAM upayukta jharaNuM vahevaDAvI hajAra--lAkhe duHkhI hRdayenA zubha AzIrvAda meLave. emAM jIvananuM kalyANa che. che kamaM pUrAM thayAM. have vattamAna paristhiti para paNa jarA kahI lauM. Aje ApaNuM rASTrIya jIvana gabhIra sthitimAM che. rAdhama tarIke dareka hindInI pharaja che ke teNe svadezI bhAvanA piSavI joIe ane pitAnI jarUrI yAta ochI karI cAle tyAM sudhI dareke dareka cIja svadezIja vAparavI joIe. khAsa karI paradezI kApaDane saMpUrNa tyAga karI zuddha khAdInA paheravezamAM pitAne pavitra dezaprema prakAza joie. ahiMsAnI dRSTie paNa paradezI kApaDa vAparavAM na ghaTe. jenI pAchaLa lAkha jAnavare katala thatAM hoya ane lAkha maNa carabInA vaparAzathI je banatuM hoya tevuM nApAka kapaDuM ahiMsAdhama kema vAparI zake. DuMgaLI khAvAmAM je deSa che tenA karatAM hajAragaNuM-lAkhANuM-karoDagaNuM-anantagaNuM pApa carabIvALAM nApAka kapaDAM vAparavAmAM che e tamAre samajI levuM joIe. paradezI kApaDe dezanA dhaMdhAno nAza karyo che. paradezI kApaDa pAchaLa dezanuM karaDenuM dhana paradeza ghasaDI javAmAM Ave che. paradezI kApaDe dezamAM bekArI ane bhukhamare vadhA che. eTale jo tame tamArA dezanuM hita cAhatA he ane karoDo daridranArAyaNanuM bhaluM IcchatA ho te tamArA gharamAM ke tamArA aMga para paradezI kApaDanuM eka cItharuM paNa na hovuM joIe. e dezanI ghora bImArI che. ativizvamanA raMge dezanI durdazA thaI che. ane enuM nidAna videzI duSita havA che. bhAna lAvanAra mahAtmA pragaTa thayo che. tene sAMbhaLo ! jAge! ane kartavyaparAyaNa thAo ! samagra jagatamAM jIvanakalaha vyApI rahyo che. A saMkrAnti-kALa che. svAtanya meLavavuM heya, kaDe pANIe khasa kADhavI hoya te khAdInA pUjArI banI jAo ! khAdImAM aneka lAbha che. khAdImAM sAdAI che, saMyama che. khAdIthI jarUrIAta ochI thaI jAya, kharcA ghaTI jAya, paisAne bacAva thAya. khAdIthI dezanA garIbene rejI maLe, temanA dhaMdhA sajIvana thAya. khAdInA udyogathI bhukhe rIbAtA dezanA karoDo dukhiyA mANase keTalA bhegA thaI zake. khAdInI vaparAza ane bhAvanA vadhatAM jIvana enI meLe sAdu Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * I ane saraMLa banI jAya. ane uMca-nIca badhAyamAM ekaya ane samAnatAnI bhAvanA jAgRta thAya. AthI gAmaDAM ane zahera vacce parasparane lAbhadAyaka Arthika sambandha ane vyavahAra baMdhAya. ekandara dezanI hAlata sudhAravA mATe khAdIne upayoga mahattvapUrNa sthAna dharAve che. ghare ghare reTiyA joIe. be tolA jeTaluM paNa mANasa ja kAMte te varasa-dahADAmAM aDhAra ratala jeTaluM kaMtAvAthI pitAnAM kapaDAM temAMthI pUrAM pADI zake. mANasane zrama joIe. reTiye svAvalambI jIvananuM nirdoSa sAdhana che. e sanAtana gRha-udyogenI mUtti dareka hindInA gharamAM punaH pratiSThita thavI joIe. emAM athalAbha che, dharmalAbha che ane dezahita che. emAM garIbone anukappAdAna che. bahene rezamI sADI kema paherI zake? zabhA ane sandarya te zIlamAM che. sarvottama AbhUSaNa zIla che. bArIka, jhINuM ane ubhaTa kapaDAMthI te zIla khamAya. khAdIthI apAMga barAbara DhakAya. rezamamAM te pApa che. lAkha kIDAonI hiMsAthI te bane che. eTale te paheravA lAyaka nathI. madire ane dharmasthAnakamAM te khUba vaparAya che. paNa tenI pAchaLa bhArobhAra ajJAna bharyuM che. e mehajanita mUkha ane nApAka ADambara che. e dharmane nAme pApane mAge paisAne dhumADo che. e pApamAMthI bacI jaIe. sAdhu-sone e na ApIe. paradezI kApaDa paNa, nApAka kApaDa paNa na ApIe. temane anna--pANI ane vastra zuddhaja ko. DuMgaLI na khape te nApAka vastra kema ape? temane khAdI vaherAvIe. sAdhu te tyAgI rahmA, eTale temane tyAga gRhastho karatAM uco have joie. gRDa khAdI paherI sAdAI ane tyAganI bhAvanA pize te sAdhu zuM kAma na pize ? sAdhune malamala, rezama Adine udubhaTa veSavinyAsa kema che? khAvAmAM saMyama, ane rasakasane tyAga joIe, te paheravAmAM saMyama ane tyAga na joIe ? phUlaphaTAka kapaDAM paherI sAdhu pitAne zaNagAra sajavA mAMge che zuM ? sAdhu anna-pANI zuddha mAMgI zake, tema va paNa zuddha mAMgI zake. anna-pANI ke azuddha Ape te sAdhu na . tema vastra paNa kaI azuddha Ape te sAdhu na the. khape te vaye ane khape te mAMge. na khape te na tye ane na mAMge. sAdhuodharmagurUo ahiMsAdhamane samajI jAya ane prajAmAM rASTradharmanI preraNAo utsAhathI reDe te dezanuM bahu kalyANa sadhAya. dhama udyata paNa emAM che. [mahArAjazrInuM bhASaNa pUruM thayA pachI pativarya zrI. bAlacandrAcAryajIe mahArAjazrInA vyAkhyAna para stutipUrNa udgAre pragaTa karI sabhAjanane sAmayika sadha ApatAM asarakAraka vivecana karyuM hatuM.] Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mahAvIranuM prabhu jIvana ane bhakitamArganI dizA. [muMbaI-keTanA vyAkhyAnapITha parathI nyAyavizArada nyAyatIrtha zrImad nyAyavijayajI mahArAje uccArela pravacana.] bhagavAna mahAvIranI aitihAsikatA Aje bhUmaMDaLamAM kayA vidvAnane samajAvavI paDe tema che? temanA jIvananI zreSThatAthI duniyAne kaye prAcyatatvavettA aparicita haze? temanI tIrthakaratA eTale? vizvakalyANa mATe prAdurbhata thayelI eka mahAna tejomaya vibhUti. A vibhUti prANI mAtranI andara majAda che. saMsAra ea tirahita dazAnuM ja nAma che. enAM tirAbhAvaka AvaraNane khaseDavAmAMja mahAvIranuM mahAvIratva gavAyuM che. sumerU mahIdharane lAthI ApaNe temane bhagavAna nathI kahetA. Indra-candra-nAgendroe temane cAmara DhaLyA ane asaMkhya devatAoe maLI jana pramANa nALacAvALA hajAro-lAkhe kaLaza vaDe temane tvavarAvyA, ethI ApaNe temane "prabhu nathI kahetA. juo! zrIsamantabhadrAcArya mahArAja "Asa-mImAMsAnA prArambhamAM zuM vade che - devatAonuM Agamana, AkAza-gamana ane cAmarAdi vibhUtie te mAyAvI-IndrajALIomAM paNa jovAya che. ethI tuM amArA "prabhu" nathI. f Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkAra camatkArI vaNane te anya tathezvarene aMge paNa varNavAyAM che; paNa te vanamAM je tatva sudhI vakenI daSTi pahoMcI nathI, te tatvane siddha karavAmAMja mahAvIranI mahAvIratA jhaLahuLI uThe che. te tattva che rAga-dveSa upara sapU vijaya. eTalAja mATe teo * arita ?kahevAya che. eTalAja mATe teo "jina" tarIke oLakhAya che. emAM ja temanI sAcI prabhutA che. pAMca lAkha ke pAMca karoDane haMphAvavA karatAM pAMcane haMphAvavAnuM kAma bahu vadhAre duSkara che. e pAMca keNa? jANe che? e che pAMca indriya. manane parAjaya thatAM ya mana svAdhIna thatAM sarva Indriyo svAyatta thaI jAya che, ane seva dene khakherI zakAya che. AtmA upara-- pitAnI jAta para kAbu meLavAtAM sarva jItI zakAya che. nisandaha, He alone is courageous, he alone is vigorous, he alone is learned and he alone is a sage or saint who gets mastery over his senses by curbing his mind. arthA-te ja dhIra che, te ja vIra che, te ja vidvAna che ane te ja sAce santa che, ke je pitAnA manane vazamAM karI pitAnI indri para kAbu meLave che. mahAvIranI vicAra-STimAM spaSTa bhAsyuM hatuM ke-AkhA saMsAranI baLatarAnuM udgama-sthAna kevaLa rAga-dveSaja che. rAga-dvaja evA lUMTArA che ke jeo tamAma burAI ane pApane pitAnI sAthe laIne phare che. kharekhara, e dArUNa pizAcanA bhISaNa upadravathI Akhu jagatu re-kakaLI rahyuM che. rAgadveSanI e ananta zakti che ke Atma-vibhUti para chavAyelAM tamAma AvaraNa phikta emanAja baLa para TakI razAM che. duHkha ane ajJAnanI asala jaDa rAga-dveSa sivAya bIjI eko nathI. A zodhane pariNAme "mUrva nAsti kutaH zAkhA' e nyAya mujaba rAga-dveSanI ja hAme yuddha mAMDavAne mAvIre nizcaya karyo. rAjapATa ane bhoga-vilAsane sarvathA tilAMjali ApI temaNe saMnyAsa lIdhe. je rAkSasonA bhayaMkara humalAo sAme bhalabhalA rogIonAM paNa hAjA gagaDI gayAM che, te rAga-dveSanuM nidarjana karavA mahAvIre pUrNa baLathI tapa sAdhanA zarU karI. temanA tamaya jIvanamAM ghaNuM ghaNAM kaSTa ane upadravo temanA para varasyA, paNa rAga-dveSane haNavAnI temanI dhUnamAM jarAya pharaka na paDe. e dhUna te kevI ? Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - rAga-dveSane haNI nAkhavA pAchaLa e vIre khAvuM mUkI dIdhuM, pIvuM mUkI dIdhuM ane uMghavuM paNa taddana cheDI dIdhuM. emanA samayanA bIjA tapasvIe te ta5:pravAsamAM thAkI gayA, paNa A vIranI te dhIraja jarAya na khuTI. bAra bAra varSa Ama vItI jatAM tyAre e mahAtmAnuM dhAryuM pAra paDayuM, tyAre temane nirAMta vaLI. rAga-dveSa viparAtAM AkhuM mahanIya, ane sAthe ja tamAma AvaraNe tathA antarAye tatkALa sukAI jaI vikharAI jAya che. Ama vItarAga dazAe pahoMcI mahAvIra prabhu' bane che. A prabhutA pUrNa brahmasvarUpiNI che, anantamayI che ane akhaMDa saccidAnandarUpa che. A badhI jAjavalyamAna vibhUtio e vItarAgadazAnI vibhUtio che, A sarva dedIpyamAna caitanya prakAza e vItarAga dazAne prakAza che. A uparathI tame samajI gayA haze ke mahAvIra ApaNA zA kAraNe prabhu" che. lokottara camatkArakArI kArya eka mAtra rAga-dveSane parAjaya kare e che. rAga-dveSanA mahAsAgarane oLagI gayele, saMsAramAM sahuthI moTo vIra che. e vIranI AgaLa duniyAnA moTAmAM moTA vIre paNa pANI bhare che. e vIranAM caraNenI raja mAnava-lokanA cakravattIo, svarganA samrATa ane pAtAlavAsI saradAre, AkhA saMsAranA lIDare ane samagra brahmAMDanA nAyake pitAne mAthe caDhAve che. A e "vIra ' nI vItarAga dazAnI pUjA che. ApaNe paNa e prabhune vItarAga dazA meLavavA mATe ja pUjIe chIe. e prabhune ApaNuM namana-vandana-pUjana je ailekika phaLa mATe heya, sAMsArika lAbha mATe hoya. teya bhaktine prabhAva e che ke antarAnA paDadA cirAI jatAM abhISTa phaLa sAMpaDe. kintu AvI mane vRtti kaniSTha gaNAya. ApaNe prabhune vandana karavA jaIe chIe ene khare hetu ApaNA denuM prakSAlana karavAnuM che ane prabhunI guNarAzinuM cintana karI temAMthI yathAzakti guNa grahaNa karavA prayAsa karavAnuM che. prabhudarzanane uddeza chavana-- zaddhi karavI ya Atmazakti meLavavI e che. rAga-dveSanA bhayaMkara bhaDakAothI banyA-aLyA AtmAone Atmazakti meLavavAnuM sAdhana vItarAga-zaraNa sivAya bIjI eke nathI. vItarAga prabhunI zAnta mudrAnuM dazana tenA aneka guNanuM ApaNane kamaraNa karAve che, tenA pratye bhakti jagADe che, tenA mahAn Adarza pratye zraddhA upajAve che, tenA zAsana-paMthe cAlavA utsAha pragaTAve che ane antaHkaraNamAM eka sundara Ananda reDe che. prabhunI zAnta mudrA nihALatAM ApaNane anekAneka ucca Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara bhAvanAo purI Ave che, ane ApaNA adhaHpatita jIvana mATe ApaNA hRdayamAM kheda utpanna thAya che. Apaze darzana karavA jaie chIe dhyAnastha vItarAganI zAnta AkRtinAM; ApaNe smaraNu karavA jaIe chIe te prabhunA ucca guNAnAM; ApaNe levA jaIe chIe te prabhunA caraNe temanI guNa-vibhUtinA thoDA--ghaNA aMze. A temanI dazana-vidhei che. A vidhimAM temanAM prazamAdi, kSamAdi, vairAgyAdi, dhairyAdi ane jJAnAdi guNNAnAM cintana-smaraNa-stavana samAcAM che. temanA A guNAnAM gAna-tAna ane bhajanAnA nAda antarnAda pragaTAvI mane maLane kSINu kare che. prabhunI A upAsanA Atma--prasAdarUpa prasAdI meLavavAne dherI mAga che. sAceja ApaNe bhagavAnanA mAthAnA mugaTa jevA nathI jatA; ApaNe temanI lAkheNI " AMgInAM daza na karavA nathI jatA; ApaNe temanAM ghareNAM ke dAgInA nihuALavA nathI jatA. ni:sandeha, e ApaNA dananA viSaya che ja nahi. bhagavAnane mAthe mugaTa hoya ke na hoya, AMgI ke ala kArenI sajAvaTa hoya ke na heAya, enI sAthe upAsanAne kaie. matalaba nathI. e upAsanAnA viSayaja nathI. upAsanAnuM sthAna eka mAtra paramadhyAnastha guNataragita zAnta AkRti che. eja mAtra ApaNI cintAnA viSaya che, eja mAtra ApaNuM smaraNIya tattva che, eja mAtra ApaNuM dhyeya-Alambana che. 46 A vastu samajI jaIe te sAcA bhaktilAbha saMdhAya ane derAsaranAM sthAna je abhayanA pATha bhaNAvavA yeAAyalAM chatAM Aje eka prakAre sabhaya anI gayAM che tenI paNu dazA sudhare ane derAsaronI dhanarAzi, je vyavasthita sadupayoga na thavAnA pariNAme veDaphAya che ane jenA cagya lAbha samAja ke zAsanane paheAMcatA nathI, tenI dazA paNa sudharI jAya. nAAM bharI rAkhavA karatAM ane lena vagerenA mAge. "lAkhanA khAra hajAra " karavA karatAM tathA sarakAra jevAnA hAthe mADhuMsAmaya pApanAM kAmeAmAM paisA paDavA karatAM samAja ane zAsananuM rhuita thAya tevA ceAgya raste te ( caitya-) dhananA upayoga karAya te kevu sArUM ! " sAMjavata mAna ' tA. 22-8-31. []<& Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ **** ******* ******** ApaNI unnatano mArga. ********** vidyA. aLa, saMcama ane yAdanA dA mA nyAyavizAradanyAyatItha' zrImAn nyAyavijayajI maheArAje sI. pI. Tenka hIrAbhAganA hAlamAM zinavAra tA. 5 mIe ApeluM nIcaluM bhASaNu pragaTa karavAnI amane etemAsa karavAmAM AvI che: dUka AtmA pAtAnI unnati icche che. koI paNa AtmA kattabyAnuM pAlana karyAM vagara peAtAnI unnati na sAdhI zake. unnatinI cAvI eka mAtra kattAnI sAdhanA che. svaunnati vagara na sAmAjika unnati sAdhya che, na rASTrIya unnati zakya che. unnatinA pAye mAMDavAmAM vidyAnI jarUrIyAta che. sAcuM sAna unnatinA mUlAdhAra che. sadRvidyA vagara jIvana andhakAramaya hAi narakamaya bane che. AjanI sarakArI nizALamAM apAtI keLavaNI bahu TipUrNa che. A kRSita keLavaNI bhAratIya mALakanA magajane bagADe che, temanA magajamAM kharAba saMskAra bhare che, ane AgaLa vadhIne kahu to temanA jIvanamAM eka jAtanuM viSa reDa che. " sA vidyA yA vimuktaye. " vidyA te che je anyanAthI choDAve. vidyA te che jenAthI jIvananeA vikAsa thAya. vidyA che jenAthI zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika zaktio khole. ane vidyA te che je A lekamAM ane paraleAkamAM AtmakalyANunA mArga saraLa karI Ape. A vidyA che. A prakAranI vidyAnAM Azrame sthaLe sthaLe ughADavAM joIe. bhArata nI unnati bhAratanA khaLakAne taiyAra karavAmAM che. ane e dizAmAM mhoTA pAyA para mahAna prayatno prAra'bhavAnI jarUra che. ApaNA deza Aje Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAdhIna che, gulAmI dazA bhegave chedezanI gulAmInAM anyane teDavA mATe vivekabuddhine prayoga karavAmAM lAgI javuM e AjanI mahAna vidyA che. Adhunika rASTrIya paristhitinI najara vicAratAM samajI zakAya che ke, kharI prajAkIya keLavaNI kevaLa akSarajJAnamAM nathI, paNa cAritramAM ane hAthapaganA udyogamAM che--jAtamahenatamAM che. e sI TakAthI vadhAre kheDute ane daza TakA udhoga karanArAonI vastIvALA dezamAM phakta akSaraviSayaka keLavaNI ApavI ane bALaka-bALakAone temanA bhAvI jIvanamAM hAtha-mahenatanA kAma mATe nAvAcaka banAvI mUkavA e eka gunho che. vidyA sAthe vyAyAma-zikSaNanI paNa agatya che. vyAyAmadvArA zArIrika ane mAnasika beu baLa meLavAya che. vyAyAma ane bala-prayogathI mAzusa pitAnI zaktine khilavI zake che. baLa ane tandurastI jIvanavikAsanA mArgamAM mahatvabharyo bhAga bhajave che. muDadAla zarIramAM raheluM mana paNa muDadAla heya che. saMsArane niyama che ke balavAnuM jAtija vizvanA samRddha maMDapamAM TakI zake che. mAyakAMgalAo mATe gulAmIja sarajAyelI hoya che. Aje kevI sthiti che? tamArAM devaLo para tephAnI guMDAe caDhI Ave te tame muThThIo vALI bhAgI javAnA ! pachI che tamArI bhagavAnanI mUttionA kakaDA thAya! A tamArI mUrtipUjA ne ! mUrtipUjA zA sArU kare che? khabara che? jenI mUtti pUjavAmAM Ave che te mahAna AtmA meLavavA mATe mUrti-pUjana che. e AtmA baLa vagara meLavAze vArU? upaniSada zuM kahe che? jANe che? upaniSad cokhuM kahe che ke, " nAyamAtmA balihIne labhya ." arthAta nabaLA AtmAne pAmI zaktA nathI. "balamUla hi chatima " e anubhavInuM jIvana-sUtra che ane te baLane kevatane jIvananA mUlAdhAra tarIke TharAve che. jamAne nathI jotA? vAtAvaraNa kevuM che? tamAre jIvuM heya, kIDAnI jema nahi, paNa maradanI jema, te tamArA santAnane baLavAnuM ane bahAra banAvavA prayatna kare ! tamArI ekAdane " triyAH zastra pANayaH" nA vIrapATha bhaNu ! samajI jAo ke vidyA ane vIratA khilavyA vagara haragijha unnati nathI. je samAjamAM samayajJAna, kantavyazikSA ane zauryanI tAlIma nahi ApavAmAM Ave te samAjane sahuthI nIce taLIye besavAno vakhata Avaze! Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmarakSaNa karavAnI paNa jemanAmAM tAkAta nathI, bhayamAM maMkAyalAM : pitAnAM bairAM-chokarAMnI saMbhALa levA jeTalI paNa jemanAmAM himmata nathI, evA, bIjAnI gulAmI zodhatA pharanArA nAmane dharatIne kaye khuNe saMgharavAne hato? je nabaLA ane zaktihIna hoya, je bIkaNa ane kAyara heya, te paranI dayA zuM karI zakaze? te bIjAne AphatamAMthI zuM bacAvI zakaze? te bIjAnA bhalA mATe, bIjAnuM rakSaNa karavA mATe zuM kAma pheravI zakaze? e te pitAnI AMkha sAme atyAcAranA bhAga thaI paDatA mANasane taDa meTe ubhe ubhe Tagamaga joyA karaze. tenAthI bIjuM zuM vaLavAnuM? e jIvI paNa na jANe ane marI paNa na jANe. paNa evA prasaMge je baLavAna ane bahAdUra ubhuM haze te te AphatamAM AvI paDelAone ugArI levA potAnI zakti pheravaze. A uparathI zuM samajAya che? dayA dhama koNa bajAvI zake? nizcita vAta che ke zakti vagaranA ane durbaLa mananA mANaso dharma-sAdhana mATe nAlAyaka che. teo ahiMsA, satya ke brahmacarya nathI sAdhI zakatA. zaktizAlI haze te pitAnA ghara para guMDAone hamale thatAM yA pitAnI Arata para badamAze kUdI paDatAM te guMDAo ane te badamAzAne mArI bhagADaze ane pitAnI tathA pitAnA gharanI rakSA karaze ane pitAnI strInI jItane bacAvaze. paNa pite je mAyakAMgale haze, te pitAnI, pitAnA gharanI ane pitAnI strInI keTalI durdazA karI mUkaze? balavAnuM vireja pitAnA deza para humalo karavA doDI AvatA hulaDakhene mArI bhagAvaze, teo ja dharma-saMsthAo upara trApa mAratA vidhamIone hAMkI kahADaze ane teo ja dezanuM ane dharmanuM rakSaNa karI zakaze. te ja unnata mastake saMsAranI sapATI para nirbhayapaNe svAdhInatApUrvaka vicaraNa karI zakaze. paNa baLa ane zaktine mUlAdhAra brahmacarya ane saMyama che. te vagara jIvanane vikAsa nathI. tame tamArAM bALaka-bALikAone bacapaNathI brahnacarya ane saMyamanA pATha bhaNAvo. bacapaNathI temanA jIvana para naitika saMskAra pADavAnI kALajI rAkhe. egya ummare lagna-saMsthAmAM joDAyA pachI paNa jema brahmacarya vadhu paLAya tema vartavAnI jarUra che. brahmacarya e jIvanane dIve che. AtmAnI rezanI che, muktinuM dvAra che. brahmacaryane apAra mahimA che. e izvarIya teja che. e jIvananI jIta che. paNa brAcaryanI zikSA koNa Ape ? ApaNe zuM joIe chIe? bALakonI andara Aje te hAnI ummaramAMthI ja kharAba saMskAra ane kuTeva paDavI zarU thAya che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko -akhApAne potAnA bALakonA jIvanasudhAra tarapha dhyAna ApavAnI navarAza kayAM che? gharanI ajJAna dazA, galI-zerI-mahellA-bajAranI viSama paristhiti, skula ane kelejonAM malina vAtAvaraNa ane satsaMgane abhAva tathA sadupadeza ane suzikSaNanI khAmI, AthI AjanI ucharatI prajA peTe raste jhaTa deravAI jAya che. nATaka, hoTala ane sinemAnA zokha temane khuvAra karI rahyA che. zRMgArika vAcana temanuM na cusI rahyuM che. adhikAMza - chelachabIlA banI viSayavilAsa zodhatA phare che. jamAnAne bhapake uparathI phakkaDa dekhAya che, ane andarakhAne brahmacarya para bhAre kApa mUkAI rahyA che. A sthiti hoya tyAM unnatine raste kayAM? tamAre svAdendriya para kAbu rAkhavo joIe. khAvA, pIvA tathA paheravAmAM saMyama rAkhavo joIe. dareka vattana-pravartAnamAM saMyama tathA vivekanI jarUra che. vastra-paridhAnamAM saMyama rAkhI paradezI kApaDano tyAga karavo joIe mANasa jarUrIyAta vadhArI ane vadhAre kharacA rAkhI hAthe karIne duHkhane netare che. eTale kharce vadhAre teTalI upAdhi vadhAre ane teTaluM pApa vadhAre. sAdAImAM sukha ane zAti samajAya te ghaNI upAdhi ochI thaI jAya. vadhAre kharco rAkhIne, mojazokhamAM paisA veDaphane ane bahu saMgrahazIla banIne ApaNe pAkezIne duHkhamAM nAMkhIe chIe. ethI bIjAene pitAnA jIvananirvAhanI muzIbata paDe che. ethI dezamAM garIbAI ane bhUkhama vadhe che. ethI viSamatA vadhe che. ethI pApa vadhe che. Ama, pApano paramparA prasaratAM prajAmAM azAtinI ubaNa Aga phATI nikaLe che. mANasane joie che khAvAne dhana ane paheravAne kapaDAM. eTaluM te saMyamI, santaSI ane parizramI AsAnIthI meLavI zake. paNa tame te piTa nahi, paNa peTI ane paTArA bharavA vaLakhAM mAre che ! enI A hALI che ! paradezInA mehamAM jaIne tame karoDonI rojI para churI pheravI che. ane enA pariNAme deza divase divase bhikhArI thaI rahyo che. A dezamAM anAja ane kapAsa jarUriyAta karatAM vadhAre pAke che. Akhe deza tRpta thAya te uparAMta paNa paradeza mokalavA jeTaluM vadhe che. chatAM ApaNe zuM joIe chIe? dezamAM lAkha kuTuMba evAM duHkhI che ke jemane peTa puratuM khAvAne anna maLatuM nathI ane aMga DhAMkavAne kapaDAM maLatAM nathI. keTalI kaMgAla hAlata! che paNa enuM auSadha eka svadezI che. eka paradezI kApaDane bahiSkAra paNa je AkhA hindamAM barAbara thAya te eTaluMye dezanI AbAdI mATe ochuM nathI. dezanA kApaDIyAomAM dezabhakti vasavI joie. telamAM taNAI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teo ujju mAre che. mane yAda Ave che ke- dillImAM eka vakhata jyAre sakhta pikeTigane pariNAme tyAMnA kApaDIyA khaju vyAkuLa thai gayA hatA, tyAre temanu DepyuTezana alhAbAda sva. parita meAtIlAlajI pAse gayuM hatuM temanI phariyAdo paDitajIe dhIrajathI sAMbhaLI. pachI temane eTalA raja thaye ke, temaNe te kApaDIyAne kahyuM ke, dilhInA koi bhAgamAM tamAma paradezI kApaDa ekaThuM kare, sveTe Dhaga banAvA ane te upara ane besADe, pachI tene saLagAvI mUke, ke jethI svayaMsevakone tamArI dukAne para pikeTiMga karavAnuM kaSTa uThAvavu na paDe! ane mane tamArI dezadrAhI phirayAde| sAMbhaLavI na paDe ! bhAio ne mhenA ! unnatine mA samajI jA! tame badhAe zuddha khAdIne apanAve ! darekanA gharamAM ziyA joie. mAja-majAmAM, haravA-pharavAmAM, saira-sapATA karavAmAM ane gAma-gapATA hAMkavAmAM tamAre keTaleya vakhata barabAda jatA haze. te rAja thA khata rUDiyAne Ape te kevu sArU...! emAM lAbha che, TiyAne apanAvI khAdIne upayega karavAmAM yAdhama', anukampAdhama ane paropakAra--dhama bajAvAya che. e mahAna puNyanu kAma che. emAM " vAyukAyanI virAdhanA " batAvI leAkeAne bhramita karavA e mahAmUkha ane uddhata AcaraNa che. rASTradhama eTale leAkeApakAradha. ane lokopakAra dharmI duniyAnAM dharmazAstramAM mukhya sthAna bhogave che. dezanI AbAdImAM dharmAMnI AbAdI samajI rASTrahitanA kAryoMmAM tamArI yAga Ape ane jIvananu' zreya sAdhe. [e pachI mahArAjazrIe sa*gaDana-baLatarapha janatAnu dhyAna khe`cI dU ane pANIno kisso raju karyAM hatA ane tenI sAtheja vyAkhyAnanI pUrNAhuti karavAmAM AvI hatI. " muMbaI samAcAra ' tA. 11-7-31. janasevAkRte yena nAbhAga: sama vataH / asau manuSyarUpeNa pazu to'pyalpajIvanaH // zrI. jana-sevA mATe jeNe peAtAnA AtmabhAga ApyA nathI, te mANasanA rUpamAM jAnavara karatAM paNa halakA che, nyAyavijayajI. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM ane kona-na. e mahAna prabhunI dharmapaddhatinuM vizALa pradarzana. mahAvIranuM zAsana eTale anekAnta-darzana. tyAM ekAntane kadAca hoya tyAM mahAvIranuM zAsana ja nathI. mahAn tapazcaryA pachI mahAvIrane je satya pragaTa thayuM che temAM anekAnta-daSTine prakAza pUrNarUpe jhagamage che. jagat para e mahAna daSTine prakAza mahAvIre bahu sarasa reDe che. enA mAlika pravacanamAM e siddhAntanI ta khUbaja jhaLahaLI rahI che. chatAMya enA pUjArIo Aje ene nihALavAmAM paNa asamartha thaI paDyA che. enA kahevAtA pravacanadhanI madazA para paNa ekAntamatanAM paDaLa caDhI gayAM hoya ema emanI kAryavAhI parathI levAmAM Ave che. je anekAntadarzana jagatanI azAntine dUra karavA mATe mahAvIre prakAryuM hatuM, je anekAnta darzana jagatamAM maitrIbhAvanI bhAvanAne baddhamULa karavA mATe mahAvIre prarUpyuM hatuM, te anekAntadarzana para Aje jANe samAjamAM heTa paDado paDI gayuM na hoya evuM sakheda jovAmAM Ave che. anekAna-darzananI mahattA ane upagitA batAvatAM meM mArA jenadazana" mAM lakhyuM che ke Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * bhinna bhinna dRSTi para ghaDAyalA vastu judA abhiprAya jene "naya kahevAmAM Ave che, pitAnA pradeza puratA satya che. eTale nayavAda e AMzika, ApikSika satyavAda che. judA judA dRSTikoNane avalabI judI judI vicAra saraNIo ghaDAya che. saMskArI dRSTi judA judA vicAre pAchaLa tenA AdhArarUpa je judA judA dRSTibinduo hoya che tene tapAse che. ane ema karI meLa sAdhe che. nayavAdanI saraNI samanvaya karavA mAge che. apekSA samajAya te samanvaya thAya ane vikhavAda maTI jAya. nayavAda vicAra--STimAM sundara ajana pUravAnuM kAma kare che. e aMjanathI daSTinuM vaiSamya TaLI jAya che. A rIte nayavAra manuSya-prajAnI dRSTine vizALa ane hRdayane udAra banAvI mitrabhAvane raste temane saraLa karI Ape che. Ama, jIvana kalA zamAvavAmAM ane jIvanavikAsane mArga saraLa karI ApavAmAM nayavAda saMskArI jIvananuM samarthana aMga che. e dRSTi-vaibhava vyavahArU paNa che ane AkhyAtmika paNa che. ene vyavahArU jagane kunehabAja paNa samaje ane mekSamAgane pravAsI paNa samaje. nayavAdanA vimaLa jaLathI daSTinuM prakSAlana thatAM rAgadveSane pracAra baMdha paDI jAya che. eTale cittanI zuddhi thatAM AtmasamAdhine mAga sulabha thai jAya che." "vicAronI athaDAmaNane lIdhe tyAre prajAnAM mAnasa mukhya bane che ane vAtAvaraNa azAnta bane che tyAre tattvadazIe prajAnI sAme yAdvAda" no prakAza dhare che ane vastusthitine judI judI daSTie aneka rIte tapAsI samanvaya karavAne mAga samajAve che. syAdvAdane siddhAnta A rIte avakanadaSTine vizALa banAve che ane saMkucita dRSTithI utpanna thanArA kelAne zamAve che. Ama, rAga-dveSanA bhaDakA zamAvI janatAmAM mitrabhAva reDavAmAM AAvAdanI upayogitA che. jaina upadezanuM rahasya eka ja che ane te rAga-dveSanI nivRttimAM che. " * A ya AjanA jaina gurUonA jIvanamAM keTaluM ramI rahyuM che ! je gurUonAM panotAM pagalAM Thera Thera jhaghaDAnI lhAya saLagAvI mUke, jemanI kajIAra manodazAmAMthI nikaLatAM ekAnta-mUDha pravacane bhoLI prajAne uzakerI mUke ane evA bheLAone hathiyAra banAvI jeo sAmA vagarane gALe bhAMDavAmAM ane dharmamAganA eka parathIDA phakta pitAne ja mAnavAmanAvavAmAM ane pitAne no vAro vadhAravAnuM jora batAvavAmAM bahAdUrI mAne, temanAthI anekAnta--darzanane mahimA prasaravAnI AzA zI rIte rAkhI zakAya ? Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che kAgrahanA para adhArAmAM AthaDatA ane ISyA-dveSanI bhaThThImAM sekAtA - sAdhue piteja dugatimAM dhasI rahyA hoya te bIjAnuM zuM bhaluM karI zakavAnA hatA? evA kamanazIba gurUe heya e karatAM na hoya te sArU. dareka samajadAra Aje cakhuM joI rahyA che ke, AjanA samAjamAM cAlI rahelA dhArmika jhaghaDAonuM mUloma-sthAna sAdhuo che. temanA kaluSita vattana-pravattanamAMthI kalahanI Aga bhabhUke che. temanA koThAmAM saLagI rahelI vaira-virodhanI bhaThThI samAjane jhaghaDAnI kahAyamAM lapeTI rahI che. temanAmAM samanvayavAdane abhyAsa hota te samAjamAM A bakheDA kema ubhA thata! samanvaya, avirodha, sAdhana ane phaLa e krama che. jyAM samanvaya-STi che, tyAM syAdvAda che. ane tyAM vidhavRtti zamI jAya che. eTale pachI sAdhanamArga sAMpaDe ja ane phaLa paNa meLavAyaja. duniyAnA AdhyAtmika dardanuM mukhya nidAna mahAvIrane ekAnta daSTi"... nI viSamatAmAM jaNAyuM ane tenA vidyAraNa tarapha te mahad AtmAnI pravRttio jagatanuM parama hita sAdhyuM che. "ekAnta" nI bImArImAM sabaDatI duniyA pAse te mahApurUSe "anekAnta" nI auSadhi makI. e mahAna tatvavAda ekAMgI daSTibindu para racAyelA pravAmAM khaLabhaLATa macAve che, jambara krAti utpanna kare che. "anekAnta" nA ujajavaLa sidhAMntanI sAme ekAMgI pravAde. badhA phikkA paDI jAya che. mahAvIrane anekAntavAda jene sAmyavAdanuM zikSaNa Ape che. anekAntavAdanA udabhava sAthe sAmyavAdane sambandha vicAravA je che. "anekAnta"ne pATha jagatanI bhinna bhinna jaNAtI vicAra saraNIone bhinna bhinna apekSAdaSTie samanvayanA dharaNuM para vicAravAnuM zikhave che. A zikSaNa jagatanA kalahakalAhalane zamAvavAmAM ane rAgahevanI baLatarAne ThAravAmAM mahAna upayegI nivaDe che. syAdvAdanI pAchaLa A sAmyavAdanuM rahasya che. syAdvAdanA abhyAsapAThamAM apekSAvAda ane samanvayavAdanuM ja vivecana che. ane emAMthI sAmyavAdanuM sundara pariNAma nipaje che. eTale e traNe (apekSAvAda, samanvayavAda ane sAmyavAda) syAdvAda cA anekAntavAdanAM nAmAntara thaI paDayAM che. jagannA chuTA chuTA vizRMkhala vicArasUne rItasara suyojita karI, samavayaSTie saMgaThita karI te badhAne aMge cAlatI takarArane halavavI ane prajAnAM ukaLatAM mAnasa para zAnta rasanuM siMcana karavuM e anekAntavAdane siddhAnta pATha ane prajanapATha che. mahAvIrane A padArthapATha keTalo mahattvapUrNa che e AjanA apabhyAsI ane durAgraho gurUo kayAre Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajatA thaze? kayAre teo e mahAna pAThane hRdayaMgama karI prajAnA ukaLATa para zAnta-sudhAnI rasadhAra varasAvaze ? jagatane zAntine manna suNAvatAM mahAvIra spaSTa vade che: purisA ! sameva samabhijANahi! saccassa ANAe se udrie mahAvI mAra taraI. " arthAt he manu ! satyane barAbara samaje ! satyanI AjJA para khaDe thanAra medhAvI mRtyune tarI jAya che. (AcArAMga) koinI sAthe paNa virodhabhAva na karavA mATe bhagavAna pharamAve che ke - pabhUdese nirAkisyA na virujaja keNaI, maNusA vayasA ceva kAyasa ceva aMta. * arthAta-manathI, vANIthI, kAyathI kadI kaI upara dveSa karIza mAM, virodha karIza mAM. (sUtrakunAMga.) bhagavAnanuM anekAntavAdI zAsana ekalA evAmAM ja mukti batAvatuM nathI. paNa "pannavaNu" vagere pravacanomAM bhagavAnanI AjJAnuM pravacana eTaluM vizALa jhaLake che ke kaI paNa dazanakAra je niSpakSabhAvathI jue te bhagavAnanA zAsananI nipakSatA ane vizALatA upara mugdha thayA vagara raheja nahi. bhagavAnanuM pravacana pandara bhede mukti batAve che. bhagavAna buM bhAkhe che ke, game te avasthAmAM, cAhe sAdhune veba hoya ke na hoya, cAhe e hoya ke na hoya, cAhe digambara hoya, tAmbara hoya, pItAmbara hoya, raktAmbara heya yA koI akharavALo hoya, ane te cAhe sI hoya ke purUSa hoya, keI paNa mAnava hoya ane koI paNa sthitine hAya, paNa rAga-dveSathI mukta thatAM kaivalya-sthitine jarUra prApta thAya emAM zaka nathI. matalaba ke kaSAyathI mukta thavAmAMja mukti che. ane kaSAethI mukta thavAnA vyApAramAM "e ekAte joIe ja, olyA vagara kaSAyanAza thAya ja nahi" e mAnyatA ekadama bhUvamarelI che. e te eka bAhya upakaraNa che. cAritra kaMI oghAmAM nathI, paNa cAritra AtmAmAM che. jIvanamAM jo cAritra nathI te kerA AghAmAM kaMI nathI. evA eka nahi paNa ekavIza oghA bagalamAM mArI phayA kare toye kaMI na vaLe. e dhAraNa karavA chatAM paNa pharajathI cukelA-lAInathI khasI gayelA aneka marIne durgatinA mahemAna banyA che, tyAre evA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagaranA paNa jIvanazuddhi karI paramAtmapadane prApta thaMyA che. eTale phakta evAmAM ja cAritra ke dIkSA samAyAnI bUma mAravI bAliza ceSTA che. cAritra-sAdhanamAM mukhya kArya eka mAtra kaSAya-jya che. e e kAryathIja dIpe che. jyAM e bAbata nathI ane jyAM dhIMgAmastI che tyAM e lajavAya che, vagevAya che ane dIkSA nidApAtra thaI paDe che. e zarIrane vaLagIne cAritranI pharajo yAda devaDAve che. chatAM ghAdhAraka ene na sAMbhaLe ane ethI viparIta cAlI enuM apamAna kare tyAre e veviDambakanI kevI dazA samajavI? enI kaI gati thAya? je kaMi che te vastumAM naDi. paNa vastunA upagamAM che. vastune sadupayoga supariNAma ane durUpayoga dariNAma lAve che. e laIne paNa tene sadupayoga karAya teja kalyANa che. nahi te tenA durUpayoge ahi ane paratra jIvananI gati ja che. jene pitAnA Atma-kathAnI tamannA che, je pitAnuM Amadhana karavAmAM sadA saMlagna che te pa-kathAnI pravRtti paNa bahu prathamavRttipUrvakaja kare. para kalyANanuM kAma paNa e bakheDa thI vegaLA rahIneja kare. celA-cApaTane meha te ene hAyaja ne ! vadhArIne eva-cA paTane menDa ane saMsArIne chokarA-chayAno meha ! zuM pharaka ! sAcA sAdhu bIjAne dIkSA ApavAmAM ziSTatA. sabhyatA ane vivekane naja cuke ane emAMja zAsananI zobhA che. celA paTanA mehe AMbe mAMcI AMdhaLayA karanAra dIkSAnI phajetI karAvI zAsanabhAvinyanAM mahApApa bAMdhe che. dakSiAne umedavAra satyAgra karIne paNa vaDIlenAM hRdayane pIgaLAvI zake che, ane e rIte khule Ama vijayanAda sAthe dIkSA laI zake che. A kahevAya vIra dIkSA. je mAyakAMgale cerIchupIthI bhekha paheravA utAvaLe thAya che, te ane tene corI-chupIthI bhekha paherAvI denArA tenA DIkaNu gurUe samAjanuM zuM ukALavAnA hatA ! zAsananuM zuM bhaluM karavAnA hatA ! pUrvakALanA mahAna santae bIjAne muDavA mATe kayAre paNa dehadeDI karI che ke ? temanI sundara cAritra-sugandhathI kheMcAI svayameva madhukare temanI pAse doDyA dayA AvatA ane DakAnI cATa sAthe dIkSA grahaNa karI AtmasAdhanamAM ujamALa banatA. Aje paNa ApaNe zuM joI rannA chIe ? gAMdhIjI jevA mahApurUSa pAse seMkaDe manuSya vagara belAce-vagara teo temanA ziSya banavA deDayA Ave che. ane temanA eka bela para medAne jagamAM kudI paDe che, potAnA prANa ApavA suddhAM taiyAra thAya che. cAritranI sAcI suganya hoya tyAM saMtADI-bhagADIne dIkSA ApavAnuM hicakArUM kAma thatuM ja nathI. nAnI ummaranA, kAcI vayanA bALakane AjanA pAmara, jakakI ane alpajJa sAdhuo samajAvI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . che ! tyAgamAga paTAvIne, phrAsalAvI--mhekAvIne dIkSA ApI hai che, te keTaluM zukSmabharelu sarvottama che, emAM te koInA paNa matabheda na hAya. sanyAsane mAtra duniyAbharamAM ekI avAje paramatkRSTa manAye che emAM zaka nathI. paNa e jeTale mAn che, teTaleja duSkara paNa che, e na bhUlavu joie. e evu kaI ramakaDuM.. nathI ke capa daIne bALakanA hAthamAM ke jenA tenA hAthamAM ApI devAya. e mahAn rasAyaNa che. nAlAyakanA hAthamAM jAya te tena DrA kADhI nAMkhe, tene dharatIbhego karI nAMkhe. bahu vicAra karIne tene prayoga karavAnA che. bhale enA adhikArI thoDA nikaLe enI harakata nahi, paNa nAlAyakanA hAthamAM jaIne tenI phajetI na thAya sabasa dhyAnamAM rAkhavAnu che. koi dharma na pAme enI harakata nahi, paNa dharma'nA bhavADA thaIne koI adharma na pAme ane dha'nI hAMsI na karI besAya ane khyAla tA avazya rAkhavA joie. paNa, AdhA sasto karavAnI dhUna te keTale lagI ? raste cAlatA hAlI--mavAlI paNa jA dhAre to ghaDInA chaThThuM bhAge Aghe uDAvI vANiyAnA gurU banI besI zake che. je dharmadhvajanu pUrvakALamAM gAravabhayu" mAna hatuM tenu Aje jANe lIlAma na thai rahyu hoya evuM zocanIya phArasa bhajavAya che. hAya ! A anekAnta ! anekAnta te e ke jemAM anekanA anta Ave, arthAta-AtmA ane meNu e dvaita-yAtranA anta Ave ane AtmA advaita-zuddha svarUpe prakAze e anekAnta ! bIjI rIte joie to satya eka che, jyAre asatyanI rAtrI nathI. eTale " aneka " nA arthAt asatyane "anta " te anekAnta, e satyamaya jIvana che, e sAmyajIvana che.. tyAM jAti-bhedane paNa sthAna na hoya. mahAbhArata paNa vanapava mAM kahe che: " caturvyayavi tuvRttaH sadrAtirivyate." arthAt-cAravAnA jJAtA paNa durAcaraNI hoya te dra karatAM napAvaTa che. satyanA mArge cAlanAra bhaMgI uMca che ane asatyanA raste cAlanAra brAhmaNa' ke 'zrAvaka 'paNa nIca che. kharo jaina koi paNa hAi zake. "jaina kama"nI bahAra nA mAsa pazu, " jaina sampradAya che nI bahAranA mANasa paNa ane na sampradAyanI sAmpradAyika kriyA ane AcAravyavahArapaddhativihANA mANusa paNa jaina ( khaza jaina) hAi zake. eTale jainatva kAmamAM ke sampradAyamAM samAyuM nathI. jainatva e AtmadhamAM che. rAga-dveSa jItavAno abhyAsa kare te jaina. je zuddha jijJAsu hAya, je guNanA pUjArI hAya, jenA jIvanamAM ahiMsAne nivAsa hAya ane je satyanA zodhaka tathA upAsaka DAya te kei paNa mumukSu jaina che. Ama " sapradAya '* mahAranA paNa vAstavika jainatvanA pathe kharA jaina banIne potAnu N AtmakalyANa sAdhe che, Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAntadazI mahAvIre jainatva-vikAsanI bhUmikAnuM nirUpaNa karatAM sAdhu-dhama ane gRhastha-dhama ema dvividha dharma pharamAvyuM che. e mahAn AtmAnuM anekAnta-darzana jema sAdhu-jIvanane upadeza kare che, tema gRhastha-dharmane paNa upadeza kare che. sAdhu tyAgane ja upadeza kare e sAcI vAta che. paNa tyAga' e sApekSa zabda che. eTale tyAga kene? dhamane ke adhamane? pune ke pApane sadAcaraNane ke durAcaraNane? pahelA-pahelAne tyAga karavAnuM kahenAra zayatAna che. jyAre bIjA-bIjAne tyAga karavAnuM te kaI paNa sajana upadeze e te khaluM ja che. AmAM bhalA kone matabheda hoya? gRhasthAzramanI nIti-rIti ane niyama-paddhati tathA vyavahAra-praNAlIne upadeza karanArA sAdhuo vAstavamAM te AzramamAM bharAI rahelI badIne ja tyAga karavAne upadeza kare che. matalaba ke tyAgane upadeza tyAgIo be rIte kare sAdhu-jIvanane anukULa ane gRhasthajIvanane anukULa. kevaLa e ghAnA rAga alApavAmAM ja tyAgane upadeza samAI ja nathI. tyAgInA tyAgane upadeza jema saMyama ane vairAgya bhAvanAnuM mohara citra dorI janatAnA cittane tyAga-jIvana bhaNe AkarSavA prayatna kare, tema gRhasvadharmanuM suyogya pratipAdana karI gRhasthajIvanane paNa pragatinA paMthe doravA yatnazIla hoya. munivaronuM popakAramaya jIvana, sadupadezaka jIvana jema sarvaviratinA mArga para prakAza nAkhe, tema gRhasthAzramanA supatha para paNa prakAza nAkhe. gRhasthanI sadAcAra-nIti tyAgI munivare nahi samajAve te saMsAralipta gRhasthanuM ke sAMbhaLe tema hatuM? gRhasthAzramamAM ghuselA sAone nirdeza karI tene ukheDI pheMkI devA bAbata preraNA karavI e tyAgI munivarenuM mahatu kattavya che. e sambandhI temane upadeza e tyAgamaya ja upadeza che. lagna-saMsthAnuM zrIharibhadrAcArya, municandrAcAryuM ke hemacandrAcAryanI jema nirUpaNa karI lagna-paddhatinI zuddha dizA prabodhavAmAM ane temAM pisI gayelA anAcArane daphanAvI devAnI bhalAmaNa karavAmAM tyAgane ja upadeza samAye che. ArogyanA niyama para janatAnuM dhyAna kheMcI (haribhadrAcArya ane municandrAcArye kheMcyuM che tema) zakti-vikAsanA upayogI sAdhana tarIke vyAyAmanuM spaSTIkaraNa karI nibaLatA ane kAyaratAne khakherI nAkhavAnuM udghaSavAmAM tyAgane ja upadeza samAve che. samAjamAM megya zikSaNane pracAra karI ajJAna-anyakAra dUra karavAnuM ane e rIte dharma ane samAjanI pratiSThA vadhAravAnuM upadezavAmAM tyAgane ja upadeza samAyela che. A prakAranA badhA upadeza tyAgapara che. e prakAranA upadeza rASTrIya ke sAmAjika saMsthAomAM bharAI gaela kAdava ke melane dUra karavA para che, pApa-vAsanAo tathA viSamatA-- Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janita kalA ane azAntinAM ne zamAvavA para che ane ajJAnatA tathA nibaLatAne hAMkI kADhavA paratve che. Ama preraNAdAyaka ane khaLavardhaka upadeza tyAgIonA mukhathI jeTalA asarakAraka thAya teTalA bIjAnA mukhathI na thAya. AvA upadeza dvArA tyAgIe dezanuM, samAjanuM, ane dhamanuM jeTaluM bhaluM karI zake, teTaluM bIjAe na karI zake. sutarAM tyAgIo dvArA tevA upadeza thavAmAM zAsananI sundaramAM sundara sevA che. e rIte dharmanuM sarasa udyatana thAya e vAtanI koNa nA pADI zako? saMsAramAM matabhenuM pracalana AjanuM nathI, anAdithI che. sarvAnA samayamAM paNa jagamAM matabhedanuM pUra jezabaMdha vahyA karatuM hatuM. duniyAmAM eka matanI sthApanA koI kALe thaI nathI ane kadI thaI zake ja nahi. jagane avaMja vibhinna ane vicitra vRttione samUha. pUva kALanA mahAna thatapraNetA pravacanadhara maharSio paNa matabhedothI khAlI nathI rahyA. uddharaNAtha, kevalajJAna-darzananA sambandhamAM zrIjinabhadragaNijI kamavAdana, zrImalavAdI yuga5dvAdanA ane zrI siddhasena divAkara madavAdanA himAyatI che. ane e matatrayanAM pArAyaNa zAstramAM baba cAlyAM che. najIkanA TAImanI vAta karIe te zrIhIravijayasUrijInA samayamAM dhamasAgarajInA matabhede kyAM ochA phATI nikaLyA hatA ! e vakhate munionI pATIe vacce paraspara vicAranI athaDAmaNa keTalI hatI? paNa vicAra-bhedo mATe rAga-dveSa piSavAnA na hoya. anekAntane pUjArI hamezAM satyane jijJAsuja hoya, eTale sAmpradAyika duha ane matadurAgraha tenAmAM hAyaja zenA? je kaImAM e je hoya teNe te chADavA ja joIe ane potAnI madhyastha vRttine khUba keLavavI joIe. zuddha vicAradaSTithI potAnA mantavyane parAmarza karatAM temAM pitAnI bhUla jaNAya te tene tyAga karavAmAM saMkoca na rAkhatAM bIjAnI kharI jaNAtI vAta kabUla karavAmAM sujJa janane harSa anubhavA joIe. sarala vRtti ane guNagrAhakatAne guNa e AtmavikAsanI prathama bhUmikA che. AtmAnA naitika baLanI e jhaLahaLatI jata che. chevaTe hAlanI sthiti para gurUdevane vinavIe ke, matabhede tevA chatAM paraspara udAra vyavahAra rAkhI saMgaThanabaLamAM viccheda na paDavA devAmAM temanA sAdhutvanI kharI kismata che. matabheda chatAM maitrI rAkhI zakavAnuM vizALa Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra samajavAmAM jeTalI DhIla thAya che teTalI ja harakata che. matabheda chatAM paraspara maLa rAkhI kAma karavAnuM DahApaNa je divase gurUdeve dAkhavaze, te dhanya divase samAja pitAne khara tAraNahAra maLyAne vipula Ananda anubhavaze. ane te punIta ghaDIthI zAsananI jata pharI jhagamagavA mAMDaze. attamAM bhagavAna mahAvIradevanA anekAnta-darzanane mahAmudrAlekha paNa hRdaya-paTa para aMkita karI laIe - "minI me sabdhabhUsu, vera ja na kagaI. - A mahAmanvane pUnarI dhamabheda ke vicArabhedanA kAraNe koI sAthe vi-virodha kare ke? kadI nahi. jyAM tamAma jagatanA sarva jI sAthe maitrIbhAva rAkhavAnuM pharamAna heya. tyAM virUddha matavAdIo sAthe vera-virodha rAkhavAne hoya ke are ! adharmI ke vidharmI upara paNa bhagavAna madhyastha sAva rAkhavAnuM pharamAve che. juo ! hemacandra che vadhe che: "karakamasu niHzaka devatA-gurunandipu Atmazasisa pakSa tanmAdhyamudIpritama ". | | pogarAma . anekAnta-dazanane A dubhinAra gurUonA kAne, saMghanA saradAranA kAna, utsAha vIra-yuvakanA kAne paDe ema IcchIe. mahAvIra bhagavAnanA zAsanane khare jayaghoSa e nAdamAMthI nikaLatA mahAt sanDezane hRdayaMgama karavAmAM ja che. ane tyAre ja jaina saMgha pitAne vArasAmAM maLelA mahAvIra bhagavAna mahAn siddhAntane jagatamAM phelAve karavA ane e rIte zAsananI mahAna sevA bajAvavA bhAgyazAlI thai zakaze. tathAstu ! * muMbaI samAcAra" nA. 16-9-31. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ************ ***** ********** ****** * ******** zrInyAyavijayajIkRta yu * mAnavadharmI ' mudrAlekha. '. * vIradharma nA punarUddhAra, * jainadarzana. ' * vicArasaMskRti. ' * sandeza' 1*1*lllll 66 nyA. [tA. 26-9-31 nA * muaisamAcAra " mAM nyA. zrInyAyavijayajI mahArAjanAM pustakAnI pragaTa thayelI samAlocanA:-- ] nyAyavizArada--nyAyatItha zrInyAyavijayajI mahArAje lakhelA lekhA ane pustako vaDedarAnA zrI jainayuvakasaMghe pragaTa karI jaina samAja ane dhanI kimatI sevA bajAvI che, ema sahaja paNu atizayeAkti vinA kahI zakAze. A munimahuArAja humaNAM atre kaiATanA jaina upAzrayamAM birAje che. ane temanAM bhASa] sAMbhaLavA mATe jainetarAnI paNa tuTAtura paDe che. te temanAM jJAna ane bhASaNa karavAnI zailIneja AbhArI gaNI zakAze. temanAM pustakAnI jaine vacce chuTathI lhANI thavI joie. temanA jevA dhamagurU mATe koi paglR samAja magarUra thai zake. amane temanAM nIcAM pustaka maLyAM che **********-*********** ( Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 vIradharmane punarUddhAra. jaina samAjamAM jyAM saDo lAge che, zAthI lAge che ane tene upAya zuM che te A pustakamAM muni mahArAja zrInyAyavijayajIe batAvyuM che. hAlamAM "junuM te ja senuM" e nyAye khoTA rItarivAjane paNa bacAva thaI rahyo che tyAre jaina samAjane kayA jIvaDAM karI rahyAM che, te batAvavAnI jAhera himmata mATe munimahArAjane dhanyavAda ghaTe che. temaNe A pustakamAM lagna-saMsthA, saMgaThana, dampatidharma, gRhasthAzrama, punarlagna, Arogya ane brahmacaryAzrama, sAdhu-saMsthA vagere praznonI jhINI carcA karI temAM kayAM sudhArAne sthAna che, te sUcavyuM che. punarlagnane prazna paNa temanI carcA bahAra rahyA nathI. paNa tene upAya sUcavavAmAM teo muMjhAyA hoya tema jaNAya che. temaNe punarlagnanI tarapheNa temaja virUddhanI dalIla raju karI chevaTe jaNAvyuM che ke "samAja haju paNa nahi cete te te dahADe punarlagnane raste khule thavAne saMbhava che. Aje samAjane mATe bhAga, sAmAnya rIte jeo punalagnanA pakSakAra nathI tevAmAM paNa patinI saMgatamAM nahi AvelI evI kahevAtI vidhavA bALAone pharI paraNAvI devAnI tarapheNamAM che. hoTA mahaTA anubhavIo ane saccAritrazAlI sajajane, vRddho ane prajAmAnya mahApurUSa paNa AmAM sammata che." mahArAjazrI pote punarlagnanI tarapheNamAM che ke nahi te samajI zakAtuM nathI. paNa chevaTe temanAthI paNa e kahyA vinA cAlyuM nathI ke "samAjanA saradAre ane dezabhakta yuvake tathA dhArmika sajajanenuM kattavya che ke teo dayApAtra bahenonI khabara ye. dezasevA tathA dharmonnatinAM kAryomAM e bahene paNa purUSavaga eTale pitAne phALo ApI zake tema che. temanAmAM kaMI ochI zakti nathI. temanI zaktione guMgaLAvavAmAM kaMI phAyado nathI." A pustaka jaina samAja vacce eTaluM lokapriya thaI paDayuM che ke TuMka samayamAM tenI A cothI AvRtti kahADavI paDI che. jainadarzana. A pustaka paNa muni mahArAja zrInyAyavijayajIe lakhyuM che. temAM jainadharmanuM tatvajJAna samajAvavAmAM AvyuM che. mahArAjazrI pite jaNAve che ke "bIjAnA vicArane pitAnA vicArothI virUddha jatA je ekadama uzkerAI javuM e mAnasika nirbaLatA che." jaina sAdhuo virUddha pakSane Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajavAmAM ATale viveka jALave to Aje e samAjamAM je jhaghaDA che tene sthAna ja na rahe. A pustakamAM "jagata zI vastu che?" "saMsAramAM jI ananta che,' mekSa,' 'Izvara,' ' mokSanuM zAzvatatva,' 'sava karmone kSaya hoI zake che vagere samajAvavAmAM AvyuM che. mahArAjazrI jaNAve che ke "jaina dhamane eka siddhAnuM vicArazIla vidvAnuM vadhAre dhyAna kheMce eve che. te e che ke Izvara jagatane utpAdaka nathI. jaina zAsA ema jaNAve che ke kamasattAthI pharate saMsAracakramAM nilepa, parama vItarAga ane parama kRtArtha evA izvaranuM katRtva kema banI zake ? dareka prANInAM sukha-dukhe tenI kamasattA para AdhAra rAkhe che. vItarAga izvara na koinA upara prasanna thAya che ke na koinA upara puSTa bane che. prasanna thavuM ke yuddha thavuM e vItarAga sthitie pahocelAne na ghaTe. - teo jaNAve che ke jaina zArakAranuM kahevuM evuM che ke izvaranI upAsanA izvarane prasanna karavA vAste nathI. kintu pitAnA hRdayanI zuddhi karavA mATe che." vicArasaMskRti. muni mahArAja zrInyAyavijayajInA vartamAnapatramAM prasiddha thayelA labene A saMgraha che. sAMkaDA vADA, payuMSaNa. sAcuM sAhasmivacchala, lIlavaNI sukavaNI, bhadevanI dIkSA vagere lekhe vAMcavA jevA che. payuMSaNa tahevAra viSe mahArAjazrI lakhe che ke "zikSita munio payuMSaNanA divasemAM navya paddhatie bhAvavAhI vyAkhyAna karI zake che ane zretAonA muDadAla jIvanamAM caitanya raDI temane prANavAna banAvI zake che. junI ghareDanAM zuSka ane niprANa vyAkhyAne sAMbhaLI sAMbhaLIne samAja ubakI gayela che. vidvAna sAdhuoe te mahAvIra svAmInA jIvanane vaijJAnika paddhatie samajAvavAnI jarUra che." evA jaina muni mahArAje keTalA che? atyAre te jaina samAja ane khAsa zrImantane thAbaDI temane ghamiDa nahi, paNa dhamabdha banAvatA muni mahArane vadhu najare paDe che. sAhambivala viSe muni mahArAja kahe che ke "kharuM sahazmivachala te e che ke rabAvA garIba banyuone sahAyatA ApI raste caDhAvavA sAhambivala te e che ke vepAra-dhaMdhA vagaranA ke lAIna vagaranA Atmabadhuone vepAra-dhaMdhe ke lAIna para caDhAvI dharmamAM sthira karavA. XXX eka TaMka ke be TaMka lADavA pI devAmAM keda sAhamiccharala samAyuM nathI. jamaNavAramAM AvanArA kai dALa-rATI vagaranA haitA nathI ke temane jamADavAmAM puNyanA thoka baMdhAya. ane eka be Taka jamADI devAthI kaMI dukhiyAnuM dAridraya phITatuM nathI." jaina zrImatte sAhagni vachalane nAme jamaNavAra pAchaLa nANAMnI barabAdI kare che teo A sadadha 52 kaMi lakSa Apaze ? Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saza. A pustakamAM mahArAjazrIe banAvelA saMskRta kaleka gujarAtI artha sAthe ApavAmAM AvyA che. te parathI pratsAhana, viraktazAnti, AzvAsana ane Amaprabodha sambandhI andazA maLe che. vidyAthIo ane abhyAsIo mATe A saMgraha upAgI che. teo kahe che ke "saMsAravAsamAM vasatA mANasane sukha ane duHkha haMmezAM sAthe lAgelAM che. badhA divase sukhanA nathI hatA. kayAreka duHkhanA prasaMga paNa khamavA paDe che." "zrImathI kaMi prayojana nathI. AgevAnethI kaMi jarUrIyAta nathI. viraktane hamezAM sarvatra sAdhAraNa bhAve, madhyapa vattana rAkhavuM yukta che." "dhana thayuM che te kaMI nathI thayuM, tandurakatI gumAvI che te kaMIka gumAvyuM che, paNa je cAritra baLa haNAyuM che tA hAya badhuM haNAyuM che." " pUrvajanma yA janmanAM upAjana karela kama tene vipAkedaya bhogavyA vagara kema na thaI zake ? mAnavadharma. muni mahArAja zrInyAyavijayajI mAnavadharma viSe zukalatIrtha : khAne gurUkula vidyAlayanA meLAvaDAmAM AveluM vyAkhyAna pustikarUpe pragaTa thayuM che. teo A bhASaNamAM kahe che ke ajJAnavilAsa. madurAgraha ane saMkucita manodazAthI majahabI jhadhaDA phATI nikaLe che. enAthI dezane ghaNuM nukazAna bahAMgyuM ane pAMcI rahyuM che. dezanI gatinAM kAromAM dhArmika ramakhANa paNa eka mahAna jabara kAraNa che. dharmane nAme jhaghaDA karavA e dhama nathI. paNa adharma che. teo AgaLa cAlatAM kahe che ke " ApaNA matabheda ApaNI sAmAjika ke rASTrIya pragatinA kAryamAM bAdhA nAkhanAra na thavA joIe." mudrAlekha. - A putikA paNa muni mahArAja zrInyAyavijayajIe lakhelI che. tamAM sarvadharma, dha ane preraNA viSe keTalAka mudrAlekha che. saMskRta kalekA sAthe tenA artha ApelA che. mahArAjazrI kahe che ke "ahiMsA, satya, artha, brahmacarya ane nirlobhanA e jagamAnya dharmane santae sArvabhauma dhama kahyA che. koI paNa deza, koI paNa kuLa, koI paNa jAti ane koI paNa sampradAyane mANasa A mArge vicaratAM kalyANabhAgI thavAne." teo AgaLa cAlatAM kahe che ke "prajAmAM comera kAni thAya tyAre kolAhala ja joie. emAMja samAjanA utthAnanuM bIja samAyuM che. utpIDana vagara te prasava paNa nathI thatA. jaina samAjamAM atyAre kolAhala macI rahyA che te kAntinI AgAhIrUpa te nahi heya ? Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e984): 3:oN4:0cs:1 jagaprasiddha jainAcArya zrIvijayadharmasUrijI mahArAjanI jayantIno meLAvaDo. . ::::: S2 ) : ) : dezanA mahApramukha saradAra vallaMbhabhAInuM jenI jagI sabhAmAM bhASaNa. pILo cAMdalo karavAthI ja kaMI jena thavAtuM nathI !! kharA jainatvanI bhAvanA khilavavAnI jarUra. ahiMsAno dharma kAyaranA nahi, paraMtu vIrAnA che." mahAtmA gAMdhIjIe ahiMsAnA siddhAntane dekhADela camatkAra pakSApakSI ane jhaghaDAo choDI devAnI jenone salAha. rASTradharmamAM phALo ApavAnI jenasAdhuone zrI. maNilAla koThArInI apIla. sabhAmAM vecAyelI rU. 5000 nI khAdI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para [tA. 25-----31, bhAdaravA zudi cAdaza ne zukravArane roja muMbaikATa-TAunahAlamAM rASTrapati saradAra zrImAn vallabhabhAi paTelanA pramukhapaNA heThaLa maLelI gaMjAvara jAhera sabhAmAM jagavikhyAta jainAcAya zrIvijayadhasUrijI mahArAjanI navamI jayantI ujavAi hatI, jenA hevAla mubainAM dainika peparomAM pragaTa thaela che. tenu yogya prakAzana ahIM karavAmAM Ave che. ] zarUmAM munimahArAja zrI. nyAyavijayajIe ApeluM bhASaNuH AcArya zrIvijayadhasUrijImadgArAjanu nAma jagatprakhyAta che. temanu citra ApanI sAme upasthita che. eka jainAcAryanI 'jayantI ' ujavavAmAM rASTrapati saradAra zrImAn va%0bhabhAi paTela sabhApatinA Asanane alaMkRta kare e to sAnuM ne sugandha " gaNAya. jayantInuM pAtra jema ucca, tema sabhApatinuM Asana pazu ucca, Ave sumeLa vicAratAM mane bahu Ananda thAya che. have huM mULa vAta para AvuM. kIDIyAvADamAM bhAvanagaranA 'mahuvA ? gAmanI zerI-galIomAM rakhaDatA bhramatA bhUta mUla'krU' chokaro keTale vicitra che te jarA padmAmAM batAvuM: - mAtA-pitA ne nAma inakA mUlaca kiyA sahI, para pAna meM inakA kheleAM, tamAzeAM meM jarA bhI citta lagatA thA nahIM; nirantara ramaNu karate ce rahe, tUphAna hI me masta hA kara ce sadA phirate rahe. daza varSoM kI vaya me inDAMne vaNa-paricayahI kiyA, isase pittAzrI ne inhe kAna para kheDA kriyA: vANijya me vyApAra meMce anubhavI hAte gae, za-dunAM ke sa`ga meM bI sAtha hI paDate gae. jisane hunarAM aneijanAM ke| dIna--hIna anA kriyA, jisane barDa nAmI janAM ke| kIrttihIna banA diyA; dhanyA vahI 'saTTA'vikaTa, jo deza meM hai chA gayA---- karane lage phira vRta, cArI, timira inameM chA gayA. " Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paka mUlacanda jugAranI kharAba latamAM paDe che. jugAramAM paisA me che. eka vakhata te pitAnA aMga paranA dAgInA jugAramAM homI de che. mAtA-pitAne khabara paDe che. teo tene phaTakAre che. basa, ahIM ja enA jIvanamAM kAtinuM bIja vavAya che. te vakhate tenA vicAromAM mahAna parivarnAna thAya che. tenA hRdayamAM jabara khaLabhaLATa thAya che. tene jagatanI vicitratAnuM bhAna thAya che. tene saMsAranI asAratAnuM jJAna thAya che. tenA hRdayamAM majabUta vairAgya pragaTa thAya che. te bhAvanagara Ave che. tyAM zrImad vRddhicandrajI mahArAjane maLe che. te mahAtmAnI AgaLa te dIkSAnI mAMgaNI kare che. vRjhUicandrajI mahArAja amArA jevA calA-cApaTanA lAbhI hatA. teo mahAna tyAgI, vairAgI ane zAstradaza santa hatA. teo nasADI-bagADI chAnI rIte dIkSA ApavAmAM pApa samajatA hatA. teo laghu vayanA bALakanA bheLapaNane geralAbha laI temane utAvaLathI mUDI nAMkhavAmAM adharma samajatA hatA. teo parIkSA pUrvaka yogyatA jagAnAM dIkSA ApavAnA zAstradezane anusaranArA hatA. vRddhicandrajI mahArAja mUlacandane parIkSAnI kasoTIe karI che. mulacanda temAM AbAda pasAra thAya che. e pachI tene rIkSA apAya che. e varSanI ummare te dIkSA grahaNa kare che. mUlacanda maTI have te * dharmavijaya bane che. dharmavijaya gurUbhaktimAM ghaNA rasa le che. cAritranA zuddha ArAdhana sAthe jJAnamaya jIvanamAM AgaLa vadhe che. kramazaH mahAna vikAsanA pariNAme dharmavijayamAMthI vidharmasUri bane che. have vijayadharmasUrine joIe. - vijyadharmasUri eTale akamayatAne ukheDI pheMkI denAra sAco vi. vijayadharmasUri eTale utsAhanI jAjvalyamAna mUtti. vidhimamUri eTale hatA ane dhIrajane pahADa. ane vijayadharmasUri eTale cAritranuM jaLahaLatuM bhAmaMDaLa. temanI yazapatAkA gujarAta ke kAThIyAvADa, mAravADa ke mevADa, mALavA ke dakSiNa, yu pI ke beMgAla, tamAma sthaLe pharakI rahI che. eTaluM ja nahi, paNa yuropa ane amerikA sudhI temanA jIvananI mahAmya-gAthAo gavAI rahI che. temanI vizvaprasiddhi temanA purUSArthamaya jIvanane AbhArI che. temaNe dUra dUra dezamAM kAmaNa karI jaina dhamane paha lagAvyuM che. te ahIM jainadharma viSe jarA kahI lauM. . Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma eTale vItarAgadharma, jainadharma eTale Atmadhama, jainadhama eTale ahiMsAdhama ane jainadharma eTale parama satyane ArAdhatuM pavitra jIvana. jainadharmane abhyAsa eTale rAga-dveSane jItavAno abhyAsa. jainajIvana eTale jitendriya jIvana. jainajIvana eTale ahiMsAmaya, satyamaya ane sadAcAramaya jIvana. jainanA vicAre jema ucA hoya, tema AcAra paNa ucA hoya. jenanI bhAvanA vizALa ane udAra hoya. tenuM jIvana pavitra ane ujajavaLa hoya. A jainatva che. tene keIe IjA lIdhe nathI. duniyAne kaI paNa mANasa jainatvane pitAnA jIvanamAM khilavI zake che. mahAvIra bhagavantanA lakSAvadhi zrAvakamAM daza zrAvake mukhya gaNAyA, paNa teomAM keI osavAla-piravADa ke dazA-vIzA hatA. paNa temAM kaI hatA kheDuta, paTela ane pATIdAra ane kaI kuMbhAra. jenA jIvanamAM ahiMsA, satya, saMyama, tyAga ane sevAbhAvanA saddaguNe khilyA hoya, na cAhe heDa ke bhaMgI hoya, paNa te sAce jaina che. te ucca che ane uMce caDhI rahyA che. ethI viparIta, e vastu jenA jIvanamAM nathI, jenA vicAra gadA ane jenuM AcaraNa malina che, je haDahaDatA anyAya kare che ane anAcAra seve che. te jAtapAtathI ke kuladharmathI game teTale ucca kahevAtA hAya, paNa kharI rIte te nIca che. AtmavikAsamAM caDhe te uMca ane paDe te nIca. jIvanamAM je ahiMsA, satya ane saMyamane abhyAsa nathI, te kerA cAMdalAmAM ke kerI muhapattImAM kaMi nathI. - Aje heTa jaina " sAbaramatIne santa" che. e ardhanagna phakIra,' e muThThIbhara hADakAMne mANasa Aje AkhA dezane DolAvI rahyo che. enA zabdo para Aje jagat mugdha banI rahyuM che. enuM kAraNa che enI ahiMsA-zaktimAM, enA cAritrabaLamAM. e mahAtmA Aje ApaNI pAse nathI. e dariyApAra pAMca hajAra mAIva cheTe jaI beTho che-daridranArAyaNane pratinidhi thaIne. e mahAna santanA darzana mATe Aje yuropa ane amerikAnA ke talapApaDa thaI rahyA che. A *. e mahAna jainanA mahAnuM "gaNudhara" Aje samApatinA Asana para che. ("gaNa eTale samaDa, tenA "dhara" eTale nAyaka, kamAnDara e "gaNadhara') eka jainAcAyanI jayantI ujavavA teo harSabhera padhAre e emanI mahAna udAratAmAM emanuM jainatva pratyakSa thAya che. Aje teo ahiMsAnA, sevAbhAvanA ane lokakalyANanA pATha bhaNAvavA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiM padhAryA che. e emanuM jainatva na gaNAya te zuM gaNAya? jainatvanA umaMgamAM AvI teo kadAcita jainone temanI kaI bhUla mATe egya Thapake Ape, ke jarA AkarA lAgatA zabdomAM vyAjabI zikhAmaNa Ape te e vadhAvI levA joga hoya. tenI sAme rIsAvuM, cIDAvuM ke kopAyamAna thavuM e te mUrkhAI gaNAya. have mULa vAta para AvIe. vijayadharmasUrie kAzI ane baMgALa jevA dezanA zAstrIo tathA paMDitene jaina dharmanA prazaMsaka banAvyA che. baMgALa ane magadhanI sapharamAM temaNe dayArasanI jhaDI varasAvIne hajAra baMgAlIo tathA bIjAone mAMsabhakSaNa cheDAvyAM che ane hiMsA karatAM aTakAvyA che. temaNe kAzI jevA hindudharmanA jabaradasta kilAmAM, je vakhate vamanasyanuM vAtAvaraNa jabara patharAyeluM hatuM, virodhI varganA aneka aneka vidha vacce padapraveza karI jaina vidyAlayane jhaMDo pharakAvyuM che. temaNe navA saMkhyAbaMdha vidvAne ubhA karI samAjamAM vidyAdhyayanane pracAra karyo che ane saMskRta-prAkRta bhASAnI abhyAsa-praNAlIne punarjIvita karI che. temaNe jaina sAhityane bahoLA pracAra karI pitAnI vidvattA ane saMzodhana-zaktithI pAzcAtya skalarone AkarSita karyA che ane temane jaina sAhityamAM sarasa rasa letA karyA che. temaNe gurUkuLa, beDIMga, bAlAzrama, vighAzrama, pustakAlaya jevAM vidyAnAM savAre ThekaThekANe nirmANa karyA che. kAThIyAvADanA lagabhaga tamAma sTeTanA nareze temane maLyA che ane te narezene temaNe dharmopadeza Ape che. temanA vihAra daramyAna te te sthaLanA eDaminisTreTara mahAzayee temanA bedhanuM pAna karyuM che. udaipura, jodhapura, chara, gvAlIyara jevAM saMsthAnA mahArAjAe temanA prabhAvazALI vyaktitva para mugdha banyA che. darabhaMgAmahArAjAe bharI sabhAmAM temanI vidvattAnI tArIka karI che. mahArAja banArasa temanA bhakta nareza. kAzI jevA vidyAnA mahAna kendramAM bhAratIya vidyAnI gaMjAvara sabhA vacce temane " zAstravizAradajainAcArya ) pada apavAnuM mAna mahArAjAbanArasane che. surata ane dhuLIyAnA kalekaTaroe temanA pravacana sAMbhaLyAM che. temaNe rAjakeTanI rAjakumAra-kolejamAM jaIne rAjakumArane rAjapaddhatine asarakAraka upadeza Ape che. I. sana 1920 mAM AcArya mahArAja ahIM muMbaImAM hatA te vakhate ahIMnA gavarnara sAhebane teo temanA khAsa gavarmenTa-hAusamAM maLyA che. temaNe anekAneka prAcIna granthasAhitya prakAzamAM ApyuM che. kalakattA yunivarsiTinI saMskRta parIkSAomAM temaNe jainagrantha dAkhala karAvyA che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnA ucI paktinA be vidvAn zivene "salena' (laMkA) mokalI tyAMnI bauddha prajAmAM temaNe jaina dharmane sajeza pahoMcADe che. kalakattA ane alAhAbAdamAM sarvadharmasabhA" (kanvenzana opha rilijiyansa ina inDiyA) taraphathI AmantraNa AvatAM temaNe tyAM jaI mahAn prabhAvazAlI ane jezIlAM lekacara ApI tyAM upasthita thayela moTA maheTA vidvAne, sAdhu-saMnyAsI mahanta ane anya nAgarikanAM antaHkaraNamAM jabbara asara pedA karI che. temaNe, laMDananA De. epha. Dabalyu. themasa sAhebanI siphArasanA AdhAra para ejanTa Tu dhI gavarnara janarala rAjaputAnA "kAbInasAhebane rUbarU maLIne "Abu' tIrthanI AzAtanA (videzI cAmaDAnA bUTa sAthe mandirAmAM jatA hatA te) rara karAvI che. baMgAlanI esiAiTika esAyaTIe ane jamanI tathA ITalInI enTiva sAyaTIoe enarari membara tarIke temane vega meLavavAnuM bhAgya prApta karyuM che. temaNe jamana DokaTara hamana jekebInI hindustAnamAM upasthiti thatAM jodhapuramAM mahAmahopAdhyAya dA. satIzacandra vidyAbhaSaNanA adhyakSapaNumAM "jainasAhitya pariSad belAvI deza-videzamAM jaina sAhityanI mahattAne kare piTAvyA che. iMglenDa, kAsa, jamanI, iTalI ane amerikA vagere dezanA moTA heTA kalara sAthe temane karaDensa vadhate rahyA che. Aje lagabhaga deDha jeTalA pAzcAtya kelare temanI puNyamayI jIvanaprabhAnA derAyA jaina sAhityanI sevA bajAvI rahyA che. sUrijI mahArAjanI mulAkAta levAmAM chele pAzcAtya kelara kendra vidvAnuM che. sIlvana levI che. teo AcArya mahArAjane zivapurImAM maLyA hatA. te vakhate AcArya mahArAja mAMdagImAM hatA. phakta sAta divasanA mahemAna hatA. e sthitimAM paNa AcAryazrInI mahAna jIvana-vibhUtie hekaTara mahAzayanA hRdaya para je asara karI hatI, tenuM ja e pariNAma che ke, DokaTara mahAzaya duniyAnI AgaLa cheSaNapUrvaka kahI rahyA che ke - "I can tell you that he is one of the most impressive personalities | ever met with in the whole world." - - athatu huM tamane kahI zakuM chuM ke teo uMcAmAM uMcA prabhAva zAlI vyaktiomAMnA eka che. jemanA je mahAtmA duniyAbharamAM zAyada ja mane mane hAya. 1 DananA sara je rIasaMna lakhe che ke - Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - I never had the privilege of meeting him, but many people in this country will unite with me in deploring the loss of a ripe and learned scholar of world-wide reputation." arthAta-huM temane (vijayadharmasUrine) kadI maLyA nathI. paNa A dezanA ghaNA manuSya e vizvavyApi-kIrtimAna praDha vidvAna skalaranI kheTanA duHkhamAM mArI sAthe joDAze. A mahAna AcAryanI jJAnavibhUtino e prabhAva che ke, bhAratIya ane pAzcAtya vidvAnomAM jainadharmanA sambandhamAM je keTalIka gerasamajutIo phelAyelI hatI te nAbuda thavA pAmI che. jarmana vidvAna che. hala jainasAhityanI mahattA batAvatAM jaNAve "Now what would Sanskrita poetry be without the large Sanskrila literature of the Jainas! The more I learn to know it. the more my admiration riscs." ' arthAtjenA mahAna saMskRta sAhityane alaga pADavAmAM Ave te saMskRta kavitAnI zI dazA thAya ! A bAbatamAM jema jema vadhu jANavAne abhyAsa karuM chuM. tema tema mArA Anadayukta AzcaryamAM vadhAre thata jAya che. pha amerikana Do. eca. ema. jonsana lakhe che ke: "The Acharya Maharaj Vijaya-Dharma Suri was most coarteoas ia assisting me in every way to collect material for my work and in explaining Jain terms to me." ' arthAta - AcArya mahArAja vijayadharmasUri mane mArA kArya-sAdhananI sAmagrI mATe dareka rIte madada karavAmAM ane mane jana siddhAntanI paribhASAmAM samajAvavAmAM bahu bhalA hatA.' iTAlInA che. epha. belenI phI lakhe che ke "We miss not only a holy man, but a renowned broad-minded scholar in the circle of Jainologists." arthAta- ame kevaLa eka sAdhu purUSane ja nathI , badika jelejisTanAM sarkalamAM eka yazasvI udAra-mananA skolarane gumAvyo che.' InDo-cAinAnA Do. ela. phinoTa sAheba lakhe che ke "Although I never had the opportunity of meeting him, I was able, in the course of a friendly correspondence, to appreciate his profound learning, lofty spirit and kindness of heart." Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 jana vidvAn DaoN. mana jekeAkhI kahe che keH-- "In conclusion let me assert my conviction tha' Jainism is an original system, quite distinct and independent from all others: and that therefore it is of great importance for the study of philosophical thought and religious life in ancient India." arthAt antamAM mane mArA thayela nizcaya jaNAvavA ghA ke jainadhama e mULa dhama che ane tamAma dezanethI tadna bhinna ane svatantra che. prAcIna bhAratavarSanA tattvajJAna ane dhArmika jIvananA abhyAsa mATe te ghaNA agatyanA che. have chelle, upasahAra karatAM jaNAvIza ke, mahAtmAonA jIvanamAMthI jIvananI mahAna vastu barAbara samajI jai tene ApaNe petAnA jIvanamAM utAravA prayatna karave joie. maitrIbhAva, sevAbhAva, satya, saMyama, tyAganA medhapA jIvanamAM na utare tyAM sudhI AtmajIvanane vikAsa azaya che. AgaLa vadhavA mATe prajAmAM ekIkaraNanI pahenrI jarUra che. ekIkaraNu keTaluM kAma kare che te jue ! arthAt--- zipa temane maLavAnI taka mane kadI prApta thai nathI; chatAM temanI sAthenA mitrAcArI patra-vyavahAranA prasaMgamAM temanI agAdha vidrattA, temane ucca kaTIne reTa ane temanA mAyALu hRdayanI kadara karI zakyo chuM. jamana DA je. tetrI lakhe che ke "I shall always entertain the highest regard for him, As a man and a scholar, it is impossible to surpass him, but we all must try to imitate his example. He was a famous man, not only among his coreligionists, but, among European scholars as well. His distinguished services to the cause of sanskrita literature will never be forgotten, long as Indian literature continues to be studied. arthAt, temane mATe huM haMmezAM uMcAmAM uMcu mAna ate pUjyabhAva rAkhIza. eka sAcA manuSya ane skaoNlara tarIke temanAthI caDhImAtA thavuM e ApaNe mATe azakaya che; kintu temanA namanedAra ArjhAne anusaravA ApaNe badhAee prayatna karavA joie. teo kevaLa peAtAnA dharmovALA samAjamAMja mazahUra hatA, ema nathI, pazu yuropIyana kAlarAmAM pazu te prakhyAta yazasI hatA. saMskRta liTarecaranA kSetramAM temaNe bajAvelI suprasiddha sevA. bhAratIya sAhityanuM adhyayana cAhyA karaze tyAM sudhI nahi bhUlAya. as janaDA.hurnaraca jhimara sAheba lakhe che keH * I shall ever keep his memory and look at his letters .. . precious token of his all pervading, kind and strong mind. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 pipIlikA saMpa kadI kare che mahA ahine paNa prANa le che; tame badhA rASTrIya pakSa tANe ! are ! svadezIabhimAna ANe ! " kharekhara isa phUTa ne hI hama sabhI ko zaktihIna banA diyA isa phUTa ne hI jAti ko chinna-bhinna banA diyA; isa phUTane hI dhama ko bhI glAnipUrNa banA diyA isa phUTane hI deza ke bhI naSTa-bhraSTa banA diyA. isa phura kA sira pheDa kara aba aikaya karanA cAhie saba dharmavAle ke paraspara mela rakhanA cAhie, paradezi zAsanabandhane kA nAza karanA cAhie isa mAga se isa deza kA uddhAra karanA cAhie. e zAntiH ! arthAt:-- temanI yAdagIrI mane hamezAM raheze. ane temanA sarvavyApaka, mAyALu ane balavAnuM antaHkaraNanI kismatI nizAnI tarIkenA temanA patrone avalokyA karIza.' vaLI teo lakhe che ke:-- " It will be impossible for anybody who came in contact with him, not to remember his great and singular personality." arthAt:-- jeo temanA saMbaMdhamAM AvyA che, teo temanA mahAn ane asAdhAraNa vyakitatvane nahi bhUlI zake.' svIDananA Do. jAlaM cArapenTIara lakhe che ke " As a standard example of truly great man, I pointed to the lamented Guru Maharaj, in whom I found the highest human ideal, the combination of saint and scholar." arthAta - svargastha gurUmahArAja sAcA mahApurUSonA pramANabhUta namUnArUpe hatA, jemanAmAM uMcAmAM uMce mAnavIya Adarza joyo che, je AdarzamAM sAdhutA ane vijJAnuM sundara samizraNa hatuM.' ITAlInA prophesara mahAzaya Giuseppe Tucci lakhe che ke " I think that not only Jainism has lost one of its most distinguished leaders, but that, with the death of Dharma Vijaya Suri, the world itself is deprived of one of its greatest men." A arthAta-"dhAruM chuM ke kevaLa jenIjhameja pitAne haTo prakhyAta lIDara gumAvyuM che, ema nathI, barika dharmavijayasUrinuM avasAna thavAthI khuda duniyAne tenA eka parama ukeTInA mahApurUSane viraha thayo che.' Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wt'A' rASTrapati saradAra zrImAna vallabhabhAi paTelanuM bhASaNa. rASTrapati saradAra zrImAn vallabhabhAie jaNAvyuM ke AjanA prasaMge mane pramukhasthAna levA mATe Ape AjJA karI te vakhate meM te AjJA mAthe caDhAvI tenuM kAraNa mAtra ekaja che, A prasaMge pramukhapada levAnI lAyakAta mArAmAM nathI te vAta mArI jANabahAra nathI. parantu huM jANu chu ke saMdha taraphanA hukamanA anAdara munimahArAjo paNa na karI zake, te mArA jevA pAmara prANI kema karI zake ! tethI pramukhapadma levAne svIkAra karI beadabI svIkArIne me pramukhapada levA hA pADI hatI. saurASTra ratnAnI bhUmi che. vijayadhasUrijI saiArASTramAM pedA thayelA che. temanA jIvananI rUparekhA munijIe ApI che. Aje ApaNe zrI. dhavijayajI mahArAjanI jayantI ujavavA maLyA chIe. mahApurUSonA guNe! gAvA te ApaNA dharma che. paNa ekalA guNa gAvAthI ApaNuM kalyANa nathI. impIrIyala beMkamAM DhagalAbaMdha nANAM paDelAM che. paNa tyAMnA kalArkAne te te gaNIne hAtha kALA karavA paDaze parantu paisAnA pagAra jeTalo haze te ja maLaze. munimahArAjae tamane DhagalAbaMdha vyAkhyAna saMbhaLAvyAM haze. kathAmA jarmanInA Do. hAla lakhe che ke "Dharma Vijaya Suri was of the greatest scholars, and at time one of the best Sadhus of India." the same arthAt dha vijayasUrie mhoTAmAM mhoTA skaoNlara hatA ane sAtheja sAthe te bhAratavarSIya sAdhuomAM sahuthI uccakoTInA mAmA hatA. ' jana Do. hasmutha lakhe che ke--- "I should not figure, of whom the present day. " He will ever, in my mind remain as a man who deserves the highest veneration from the part of men of all creeds and nations. arthAt je tamAma dhamAM ane dezanA manuSyo taraphathI uMcAmAM uMcA sammAnane yogya che, evA mahApurUSa tarIke te mhArA hRdayamAM sadA raheze.' TiTArie sUrijInuM jIvana-caritra lakhyuM che, ITAlInA leTa DA. ela. pA. temAM te vidvAna zarUAtamAM nIce pramANe lakhe che. one hesitate to say that he is the most note-worthy entire Jain community of India may boast at the mahimAzAlI mahAtmA che, jemane mATe bhAratavA dha sake che. .. arthAt -- mhAre kahevAne sAca na karavo joie ke te mhoTAmAM mhoTA AkhA jaina samAja magara Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2+++ ahIM zarU saradAra vallabhabhAi, zrI. maNilAla kADArI, zrI nyAyavijayajI ===+=== Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahenArA mANasemAMnA keTalAkane e jIvanavyavahAra hoya che. chatAM temAM koInuM kalyANa thatuM nathI. kathA kahenAra paisA keTalA maLaze tenI dhunamAM ane kathA sAMbhaLanAra majhA meLavavAnI dhunamAM hoya che. AcArya mahArAja zrIvijyadharmarijInuM jIvana ApaNI samakSa paDeluM che. jene temanuM jIvana caritra jANe che. paNa temAM tamArI maryAdA che. tamAre adhikArI beMkanA kalArkanA pagAra che. jema tame te maryAdA vadhAraze tema tamAro adhikAra vadhaze ane tame mahArAjazrInA siddhAnto jIvanamAM utArI zakaze. ekale pILA cAMllo karavAthI jaina thavAtuM nathI. paraMtu jenamAM kharA jainatvanI bhAvanA hovI joie. ApaNAmAM te lAyakAta na hoya te Ajeja ApaNe Atmazuddhi karI levAno nirNaya karI levo joie. je tema na karo ane beMka kyAre khule tenA ciMtavanamAM rahe te pachI mAre, muni mahArAjane ane tamAro vakhata nakAme gayo che. jainadharma pari dharma gaNAya che. ahiMsA paramo dharma e jainadharmano siddhAnta che. A dharma je kAyarone hoya to tene ApaNe kadI daie. atyAre ghaNA mANamAM evI lAgaNI pedA thai che ke jene kimanI jayAM moTI vastI che tyAM ahiMsAnA kaLa pracArathI kAyaratA pedA thai che. paraMtu ApaNAmAM eka kharo jaina pedA thayela che. te Aje ahIMthI pa00 mAila cheTe beThA che. tene nabaLAmAM nabaLA mANasa daza gulAMTA khavADI che tema che. AgaLa jatAM te vidAna mahAzaya pitano anubhava jaNAvatAM lakhe che ke - "I have visited him four times during the last three years, and every time his extraordinary personality has aroused in me more interest and admiratio:). I have known hin as a scholar, I have known himme #1 orator, I have knywa him a ma', and, though he is not permitted to yield to feeling of worldly afection, I think I can say that I have also known him as a friend. In the cells of the Upasrayas I have sat by his side listening to his explanations of philological or philusophical difficulties which had been puzzling me; in the open halls of the Dharmasalas I have listened to his sermons delivered in Hindi or in Gujarati before a motionless and ecstatic audience, and have admired his simple and yet subtle and forcible eloquence; in the temples I have been taken by him right before the marble idols and have read with him the Sanskrita inscriptions engraved on their besements. " arthAta - chellA traNa varSamAM huM temane cAra vakhata maLe chuM, ane dareka vakhate temanA adbhuta asAdhAraNa vyaktine mArI aMdara bahu sarasa bhAva ane madvAna vismaya upajAvyA che. meM temane eka kelara tarIke jAya che, meM temane eka mahAna vakatA tarIke anubhavyA che, meM temane eka sAdhu mahAtmA tarIke pIchANyA cheane Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parantu tenAmAM je teja bhareluM che te AkhI duniyAne DolAvI rahyuM che. ane te rIte te mahApurUSa jainatvane zobhAvI rahyA che ane tethI ApaNe mahAtmA gAMdhIjInI janma pikArIe chIe. (tALIo) mahAtmA gAMdhIjIe batAvI ApyuM che ke ahiMsA e kAyarone dharma nathI, paNa vIrane dharma che. je sattA pAse pazubaLa. darIyAi sattA vagere AsurI zaktio jabarI jabarI che te mahAna salatanata sAme eka niHzastra manuSya mAtra AtmazaktinA avAjathI sAme thaI haMphAvI te saltanatanA sattAdhArIonuM AmaMtraNa meLavyuM che. A rIte te mahApurU vijya meLave che. temaNe dekhAyuM che ke ahiMsA e te vIrAne dharma che. ahiMsA pALanArA jene vIra ane bahAdura havA joIe. temanAmAM kAyastA heye kema ? temanA paranuM kAyaratAnuM kalaMka temaNe sAco purUSArtha pheravIne, kharUM jainatva keLavIne baMsI nAMkhavuM joIe, je dharmamAM ahiMsA, satya ane sadAcAranA siddhAnta che te dharmanA anuyAyIomAM pakSApakSI heya. pi hAya te pachI AkhA dezanI ekatA kema thAya. huM Darate karato kahuM chuM ke tamArAmAMnA jhaghaDA sAMbhaLI mane duHkha thAya che. kaleza thAya che. tamane AvA jhaghaDA bhatA nathI. tame repa na karazo. huM te jemane sAce sipAI banavA chuM. eTaluM kahI huM A bAbata atizaya yavapi teo sAMsArika sneha- lAgaNIonA tAbAmAM nathI. tathApi mArA dhAravA mujaba huM kahI zakuM chuM ke meM temane eka mitra tarIke oLakhyA che. upAzrayenI oraDIomAM temanI joDe besIne. bhASAzAstra saMbaMdhI ane tatvajJAnasaMbadhI muzkelIo. je mane muMjhavyA karatI hatI, tenA khulAsA meM sAMbhaLyA che. dharmazALAonA khulA kamarAmAM sthiratApUrvaka eka cine zravaNa karanAra zretAonI AgaLa hindI ene gujarAtImAM apAtAM temanAM vyAkhyAna meM sAMbhaLyAM che ane temanI saraLa, chatAM mArmika ane jussAdAra vastRtAne meM prazaMsI che. teo mane ji-maMdiramAM ji-tionI barAbara pAse laI gayA che, ane temanI sAthe te mati'ne saMskana lekhe meM ' che.' zrImAna e. je. sutAvALe sAheba, jeo hala bhAvanagaranA mejIsTreTa che, temaNe aMgrejImAM lakheluM marijInuM jIvanacaritra, je kebrija-yunivarsiTi presa, laMDanamAM chapAyuM che, tenI bhUmikAmAM laMDananA maheza kisokara che. epha. Dabalayu zemasa sAheba " Apart from the purely personal Qualities depicted in the memoir, the singular force of character, and sincerity of conviction, the dignified, unaffected mildness and friendliness, which characterize the saint, we shall no doubt, be right in selecting his open-mindedness and wideness of outlook as his most distinctive traits." Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adabathI raju karavA IcchuM chuM. mAre koI paNa vyAkhyAnathI jainene duHkha thayuM hoya te mane yAda nathI. jo ke meM jelamAM sAMbhaLyuM hatuM ke amadAvAdanA jene samakSa ApelA bhASaNathI pAchaLathI jemAM kaMika cAra thai hatI. Aje paNa pramukhapada letAM mane khyAla Ave hato ke jenI sevA karavA jatAM be bela kahevAI jAya che tethI kusevA te nahIM thAya ! tamAre zaheranI andara be pakSa pADI laDavuM na joIe. tame lAThI laine laDaze te ahiMsA koNa pALaze ! tamArAmAM dayA ane premano sAgara hove che. tamane tamArA kuTuMba-kamI bAio pratye prema nahIM hoya te pachI dezanI prajA pratyenA premanI vAtaja kayAM? Aje mahApurUSanI jyanI prasaMge A pakSabhedanI ane veranI lAgaNI dura karI jenakomamAM ekatA sthApavI joIe. amadAvAdanA jenoe koi kutAM mAre nahIM te mATe hajAro rUpIA kharcA che. kabutarAne juvAra nAMkhavAthI ane kutarAne mATe pitA kharcAthI kaMi jainatva pUruM thatuM nathI. ApaNe ahiMsA jIvanamAM utAravI joie. atyAre ApaNA kaDA bhAi-bahenone eka TaMka pUruM khAvAnuM maLatuM nathI ane lAkho mANase bhukhe mare che. zuM ApaNe dharma ema zikhave che ke pazupakSIonI rakSA karavI ane manuSyanI ' arthAta- caritramAM varNavAyelA temanA pavitra vaiyakitaka guNa, jevA ke cAritranuM asAdhAraNuM baLa, hArdika zraddhA, tathA naisargika amIrI grAmya svabhAva ane mitrabhAva, je eka sAdhunAM lakSaNo che, te badhAnA uparAMta, temanI nikhAlasatti ane vizALa gaSaNabuddhine temanA mahAna viziSTa lakSaNa tarIke cuMTavAmAM ame niHsaMdeha kharA chIe.' eja bhUmikAmAM AgaLa jatAM teo lakhe che ke " He has come to be regarded as the true mediator between Jaina thought and the west." ' arthAta- te ( surijI) jaina vicArabhAvanA ane pazcima ' ne vacce sAcA madhyastha (madhyasthagIrI karanAra ) tarIke gaNAvyA che. suprasiddha kavisamrATa ravIndranAtha TAgora lakhe che - "His great reputation of liberal culture and large-mindedness had often urged me to visit hin, and put before him my claim for help in founding a centre of Jaina learning, in connection with our Vishvabharati in Shantiniketana." ' arthAta- temanA vizALa sudhArakapaNAnI ane udAra bhAvanAnI mahAnuM kAtti e temane maLavA mATe, ane amArI zAntiniketana ' nI vizvabhAratI ' nA vibhAgamAM jaina-zikSaNanuM senTara sthApavAmAM sahAyatA sadhI mAgagI temanI AgaLa raju karavA mATe mane vAraMvAra ume hatA.' Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakSA na karavI ? gAmaDAMmAM tame jAva ane kaMgAlIyata nihALe te. jaNAze ke ApaNe ahiMsAvAdI hovA chatAM ApaNI najara AgaLa hiMsA thaI rahI che, ane tame uMDANathI vicAra karaze te jaNAze ke te hiMsA mATe javAbadAra ApaNe chIe. kaDo mANase roTalI vagara TaLavaLe che te saMbaMdhamAM vicAra karI te sthiti TALavA mATe ApaNe ApaNuM kartavya bajAvavuM joIe. jyAM sudhI 1 rUpIyAne raMTI gheraghera nahIM cAle tyAM sudhI A kaMgAlIyata sudharavAnI nathI. AkhuM jagata A kaMgALa mulakane tamArI mAraphate cusI rahyuM che. zaheramAM vasanArA jaina bhAIbahenene garIbonI roTI pAchI ApavA mATe tapAsa karavA kahuM chuM. jaina bahenane apIla. jene bahenone huM kahIza ke bArIka kapaDAM paheravAM te jaina dharmanI viruddha che. ApaNe apAsare saMyama zikhavA jaie chIe. te samajIne sAdhuo pAsethI sAdhutAnA guNa jIvanamAM utAravA joie. huM jena bahenene namra prArthanA karuM chuM ke teoe hAthe kaMtAyelA sutara ane hAthe vaNAyelA kApaDane paheravAnI pratijJA levI joie. mahAtmA gAMdhIne ardhanagna phakIra kahevAmAM Ave che ane tene briTiza sarakAramAM mAna maLe che, jayAre nekaTAi kelaravALA mANasane bhAva kai pUchatuM nathI. atyAranI hAlanI sthiti garIbanA trAsanA zrApanuM pariNAma che. tame himmatathI, satyathI ane sadAcaraNathI cAlo ane kaMgALa banelA A dezane samRddha banAvavAnI taiyArIo karo. meM je kAMi kahyuM che te tamArA pratyenA agAdha premane laine ja kahyuM che. ane tene barAbara vicAra karajo. eTaluM ja kahI huM mAruM bolavuM pUrNa karIza. izvara sarvanuM kalyANa kare. ( tALIo.) - beMgAlanA prakhyAta vidAna hasitya bhAcAryajI ema. e, bI. ela. lakhe che ke: " O BRAHMANA, if you want to see a real embodiment of the ascetic--Ideal, then go to the great Vijaya Dharma. OKSHATRIYA, if you look for a mighty Hero, I would name the Great Vijaya Dharma, the conqueror of Raga (Attachment and love) and Dresha (Repulsion and Hatred )-the most powerful of Human enemies. O VAISHYA, if you like to see the Wealthiest man, stand before the great Vijaya Dharma who is possessed of " Right faith," "Right Knowledge" and "Right Conduct "ith three priceless gems of purest ray serene. ..OKSHATRIYA the great Vijaya Dhere real embodiment on Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. maNilAla koThArInuM bhASaNa. zrI. maNilAla koThArI bolavA uDatAM tAlIonA avAje thaI rahyA hatA. temaNe jaNAvyuM ke mArA janma jaina komamAM thayela che. kho mahAna jaina vartamAna kALamAM pedA thaye che, tene huM anusarI ra chuM. Aje ApaNe eka mahApurUSanI jayantI ujavavA mATe maLyA chIe ke jemaNe jaina dharmanI, jaina sampradAyanI tathA jaina sAhityanI bhAre sevA bajAvI che. uparAMta, vizALa bhAvanAthI bhAratavarSanI sevA bajAvI che. temanAmAM rahelI vizALa bhAvanA ApaNAmAM nathI e te ApaNe kabUla karavuM ja rahyuM. huM Aje amuka lAgaNIthI kahuM chuM ke pUrve jaina kama ghaNI ja moTI hatI, paNa hAlamAM te sthiti nathI. ApaNI saMkhyAmAM bahu ghaTADo thayo che. ApaNe nIce utaratA jaIe chIe. hindustAnamAM pUrve jainenI jAhojalAlI hatI. Aje jainemAM agAunA jainoe baMdhAvelAM tIrthonI rakSA karavAnI tAkAta nathI. AjanA jaina sanepAtarUpI saTTAnA vepAra ane male calAvI rahyA che. kayAM ahiMsA dharma? ApaNe AcArya mahArAja zrI vijayadhamasUrijInA jIvanane abhyAsa karIne temanAmAMnA guNa ApaNA jIvanamAM utAravA joIe. huM tamane adaba ane bhAvapUrvaka kahuM chuM ke jAge, jAge ane bIjI komenI pragatinI mAphaka pragati kare. nahIM te cheDA vakhata pachI jainonuM nAmanizAna paNa rahevuM muzkela thaI jaze. huM Aje sAdhu mahArAjane prArthanA karI kahuM chuM ke tamAruM sthAna zahera ane nAnA upAzrayamAM nathI, paranta rASTranA kalyANumAM O SUDRA. if you have not yet properly learnt what Service is, then follow the Great Vijava Dharma the truly humble and unselfish Servant of Hainani:y." "o brAhmaNa ! saMnyAsI-AdarzanI sAcI mattinAM darzana karavA cAha hoya te mahAtmA vijayamasanI pAse na. e dakSatriya ! tuM je zakitazALI vI. zedha hoya to huM vijayadharmasurinuM nAma jaNAvIza, jeo manuSajAtinA maherAmAM kerA balavAna dumane, je roga ane 1 che, tene hAMkI kADhanArA che. e vaizya ! tuM je heTAmAM maherA dhanavAna mANasane maLavA cAha hoya te mahAtmA vijayadharmAsara pAse jaI ume rahe, jeo samyagu darzana, samyaga jJAna ane samyaga cAritrarUpI amUlya ratnatrayanA svAmI che. e zudra ! tuM haju sudhI sevA-dhama zuM che, e je barAbara na zikhe hoya te vijayadhama rinuM anusaraNa kara, jeo kharekharA namra ane mAnavajAtinA niHsvArtha sevaka che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tamArUM sthAna amadAvAdanI mIlAnAM bhu gaLAMmAMthI dhumADA kADhI garIbenAM AAhI cusanAra-rasanAra jainA vacce nathI, parantu gAmaDAomAM tamArA sandezA jhIlanArI prajA vacce che. jema bhagavAna vIre anArmAMne apanAvavA mATe prayANu kayu" hatu. tema kazuM, ane rASTradharmane kharAkhara bajAve. Aje ANaMdajIkalyANujInI peDhI nANAMthI ApaNAM tIrthoM nahIM rakSI zake. ekAda be mANasanI lAgavagathI tIrthA nahi macI zake. A vAta me kalakattAmAM jainenI maLezI sabhA samakSa gadagada kaThe kahI hatI. pUrve thayelA pApanA prAyazcittane khAtara tame rASTrayajJamAM tamAro phALo Ape. mahAtmA gAMdhIjI ApaNane svarAja lAvI deze e khyAlanI pAchaLa jagatnA kalyANanA khyAla paNa rahelA che. sAdhue ane AcAryAMne vinati karU chuM ke tame e mahApurUSane ALakhA ane sAdhu mahArAjo, tame tamArI jAtane vyAkhyAna Ape ane rASTrakalyANanA mahAna kAyamAM tamArUM tapobaLa re ane tamAro purUSAtha pragaTAve. chevaTe, jagatanA tamAma jIvAnI rakSA karavAnA tathA madada karavAnA ane arasaparasanA jhagaDA cheADI devAno huM tamAne Agraha karU chuM. khAdInuM vecANu. e pachI zrI. koThArIjIe jaNAvyuM hatuM ke, AvatI gAMdhI--jayatI ujavavA mATe tamAre khAdI kharIdavI joie ane tamA save khAdInA kAryoMmAM phALe Apaze evI huM AzA rAkhuM chuM. [e pachI khAdIvecANunuM kArya hAtha dharavAmAM AvatAM lagabhaga rU. 1000 nI khAdI vecAi hatI, jemAM zrI. vIracaMda pAnAcaMda taraphathI rUA. 1000, zrI. bhAgIlAla laheracaMda taraphathI rUA. 1000 ane zrI. meghajI seAjapAla taraphathI rUA. 1000 nI rakame hatI. bIjI tarapha svayaM sevakAe kaDa phALo ugharAvavA mATe eLI pheravI hatI. jemAM paNa sArI jevI rakama maLI hatI. e pachI sabhAnI pUrNAhuti jAhera karavAmAM AvI hatI. savaMta mAnatA 25-9-1 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che dIkSA saMbaMdhI kharaDo. zrImAna nyAyavijayajIne abhiprAya. vaDodarAnA "dIkSA" sambandhI kharaDA" ne rada karAvavA nimAyelI amadAvAdanI "jaina kamiTi" nA tA. 1-9-31 nA patra para nyAyavizArada-nyAyatIrtha zrImAna nyAyavijayajI mahArAje vALele uttara nIce mujaba che - muMbaI-keTa, barAbajAra, jaina upAzraya. tA. 19-9-31 zanivAra. zrImAna "kamiTinA sajana mahAza ! dharmalAbha. Apa sajajana mukita patra maLe hate. huM paNa dIkSA jevI mahAna dhArmika vastunA viSayamAM rAjya taraphathI aMkuza mUkAya e pasanda karatA nathI. paNa ApaNe ApaNe pramAda nathI khaMkherI zakatA e bahu ja dilagIrIbharyuM che. Aje dIkSAnA sambandhamAM varSothI kevI dhamAle cAlI rahI che, e Apa sajane paNa joI ja rahyA che. dikSAnA sambandhamAM je unmAda sevAI rahyA che, je maryAdA teDAI rahI che, enuM ja e pariNAma che ke rAjyanA maMtrIo ane nareze paNa khaLabhaLI uThayA che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 dIkSAsambandhI rAja uThIne ubhA thatA ApaNA bhavADAoe dIkSAnuM mAna keTaluM ghaTADayu che ane sAdhu-saMsthAnI ijjata keTalI jhAMkhI pADI che e Apa jevA sajjanene ajANyuM kema hoya ? dIkSA jevI mahAna pavitra vastunA sambandhamAM zatmyane paDavAmAM koi javAbadAra hrAya tA te ApaNI dIkSA viSenI vAraMvAra bhajavAtI dhamAla ane dhAMdhala ja mane lAge che. ApaNe pAte eTale jaina saMgha ja agAu saceta thaine dIkSAnA krAyane kharAkhara vyavasthita ane paddhatisara badhAraNa para geDagyu hota te eka tarapha jaina dIkSAne sundara Adaza jagamAM jhagamagata ane bIjI tarapha kAithI paNa dIkSAnI bAbatamAM dakhalagIrI karavAnuM na thaI zakata. ApaNe poteja ghaNI ghaNI dIkSA viSenI dhAMdhale macavA chatAM pramAdamAM rahyA ane dIkSAnI bAbatamAM yaigya vyavasthA bAMdhavAnuM na sujhayu, eTale pachI AvA AkA (vakhata) Ave e banavAnjhega nathI zuM ? anyAya ane utpAta, dhamAla ane bakheDA para samAja jyAre akuza mUkavA taiyAra na dhAya te pachI tenA para yogya aMkuza mUkavA e surAjAnI dhamya pharaja thai paDe che, ema mAna mata che. te pachI zrImanta gAyakavADe sarakAra e viSayamAM akuza mUke e to svAbhAvika ja gaNAya, emAM zuM kahevu ? hunnu paNa Apa jevA aneka sajjanonI mahAna kimiTa-jaina saghanI mahAt kamiTi DhIkSA bAbatamAM cagya niyamita dhAraNa ghaDI taiyAra kare ta jainasa'dha unnata mastake zrImanta gAyakavADa sarakAranA " kharaDA " ne radda karAvavAtuM prabhutva jarUra dAkhavI zakaze, ema mArI dRDha vizvAsa che. AthI vadhu Apane zuM jaNAvavAnu hoya ! tA. 30--nasADI-bhagADI, chAnI rIte dIkSA ApavAnuM jaina zAthI taddana virUddha che, e Apa khacIta mAnazeAjI ane laghu vayanA bALakA mATe paNa dIkSA khALata utAvaLa karavI geravyAjabI che, ema mAre zAstrAnusAra dRDha mata che. lI. zAsanasevaka nyAyavijaya. muMbasamAcAra tA. 29----31 magaLavAra, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAMdhI-saptAha nyAyavizArada-nyAyatIrtha munimahArAja dhI nyAyavijayajInA nazA, zrI gujaraDajhazIyalakalaba ane zrInavayuga -ugamandiranA saMyukta Azaya nIce tA. 2 nA rojathI zarU thatA gAMdhI-saptAhane aMge akhaMDa reTiyA cAlu karavAnI rASTrapati saradArazrInA punita haste thanAra kiyA veLA hAjara rahevAnuM AmaMtraNa pUjya muni zrInyAyavijayajIne ApavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu varasAdanA kAraNe teozrI hAjara rahI zakyA na hatA. paNa temaNe nIce pramANe sajeza meka hate. "Aje duniyAnA mahAna sannI (aMgrejI tArIkha anusAra ) janmatithi che. enI ujavaNI e mahApurUSanA pavitra sanDezanuM anupAlana karavAmAM che. Aje e mahAna AtmA kevaLa hindanA svarAja mATe nahi, paNa AkhA jaganuM kalyANa karavA sArU pragaTa thaye che. e mahAna sAdhu purUSanI daSTimAM bhAratanuM bhaviSya ujavaLa mukhyatve khAdI ane riyAmAM dekhAya che. dezanA mANane te viSenI preraNA ApavAmAM te mahAtmAne prayatna sarvopari sthAna bhagave che. dezanI prajAe e dizAmAM khUba AgaLa ghapavAnI AvazyakatA che. mane e jANI bahu AnanTa che ke, rASTrapati saradAra zrImAna vallabhabhAi paTelanA punita te gAMdhI-saptAhane aMge AjathI akhaMDa Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pheTi zarU karavAnI zubha kiyA thanAra che. kharekhara, A rIte prajAnI andara reTiyA tarapha hArdika Umi ubharAya e bahu jarUranuM che. varasAdanA kAraNe huM sabhAmAM AvI zaka nathI, e mATe dilagIra chuM. paNa AthI huM mArA bhAI-mahene jaNAvavA mAguM chuM ke je dezanuM bhaluM cAhatA ho, ardhagatinA bhISaNa khADAmAMthI dezane uddhAra kare che, te ghare ghare reTiyAne upayoga thavo joIe. videzI kApaDe dezanA dhaMdhAne nAza karyo che. ethI dezamAM garIbAI ane bhUkhamaro vadhatAM cAlyAM che. deza divase divase bhikhArI thaI ra che. lAkha kuTumba adha nAgA ane ardha bhukhyA rahe che. hinda eka e deza che ke jayAM joIe te karatAM vadhAre anAja ane rU pitA thAya che. chatAM eka vakhata keTale paNa kaDe mANase peTa bharIne pAmatA nathI. keTalI kaMgALa hAlata ! dezanI A durdazA zI rIte dUra thAya? khAdIne raste ene nikAla AvI zake che. dareka hindInA aMga upara zuddha khAdI hovI joIe. paNa khAdInAM thAna kaMI AkAzamAMthI nahi utare. e mATe dareke kAMtavuM joIze. videzInA mehamAM paDI karelAM pApa reMTiyA-yajJathI dhevAM paDaze. anAjamAMthI bhojana banAvavAmAM jema svAdhInatA dharAve che, tema rUmAMthI kapaDAM banAvavAmAM jyAre svAzrayI banaze tyAre ja dezanI gulAmIna bAna chuTaze. dezanA eka karoDa mANase dararoja eka eka kalAka kAMte ane e rIte ja pitAnA eka kalAkane sadupayoga kare te dararoja pathasa hajAra rUpiyAne dezanA dhanamAM vadhAre thAya. 2Tiye e bhAratanI prAcIna saMskRti che. AjathI aDhI tujAra varSa upara paNuM reTiye nirAdhArene AdhAra ane azaranuM zaraNa gaNAte hate. Aje te dezanI paDatI dazAmAM reTiyAnI vera ghera jarUra che e kaNa nahi samajI zake ? hAlanI garIbAIne dUra karavAnuM enAmAM mahAna baLa che. zrImane samajatA hoya ke amAre TiyAnI zI jarUra che, te temanI te bhUla che. teo paNa dezanuM eka aMga che ane dezanI ghera garIbAI phATI nikaLatAM temanI paNa salAmatI keTalI? kharI rIte te temaNe dezanI garIbAIne pitAnI garIbAI samajavAnI jarUra che. dhamanI daSTie paNa garInA upakAra khAtara temaNe pitAne hAtha laMbAvavAnI jarUra che. ATaluM je dezanA dhanavAne samajI jAya te jarUra teo reTiyAne apanAve ane pite zuddha khATI dhAraNa karI dezahitanA kAryamAM sahAyaka bane. rbhAgye uMTiyAnI jagyA milee lIdhI ane kapAsa pilavAnI jagyA hAtha-carakhAne badale ne e lIdhI, terI mahaTAM moTAM jaMgala na kApe te Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mile vageremAM bALe zuM? jo kApavAthI varasAda e che Ave che. ane tethI dezamAM vAre vAre dukALa paDe che. vaLI jagale kApavAthI lAkaDAM meMghAM thayAM, tethI hindanuM ucAmAM ucuM khAtara je chANa, tenAM chANa karI loke bALavA lAgyA, tethI khetaramAM khAtara puratuM na maLavAne lIdhe jamInanA kasa ghaTayA. reTiye baMdha thavAthI mile vadhI, tethI temAM carabI vAparavA hajAre-lAkhe herono nAza thAya che. che.kA ghaTavAthI ghI-dUdha vagere piSTika padArtho meMghA thatA cAlyA ane tethI mANasene tenA lAbha muzkela thaI paDavAthI temanI zakti, buddhi, baLa ghaTavA lAgyA ane mRtyu-pramANa vadhatuM cAlyuM. A uparathI eka reTiyA vagara dezane keTaluM nukazAna thAya che te samajI zakAya che. dayA dharma mANasa mAtrane che ane te pALa hoya ane pazudhananI rakSA karavI haiya, mANasa jAtanuM jIvana sudhAravuM hoya ane havA svaccha rAkhavI hoya te eka pheriyA jabaradasta upayogI che e ApaNe sArI rIte samajI levuM joie. reTiyA mAM ja e zakti che ke te dezane pAyamAla karanAra kArakhAnAone bhAMgI pADaze. eTalA ja mATe AjanA mahAna kamagI mahAtmAjIe reTiyAne dezanI sAme dharyo che. AzA che ke mahAtmAjInA avAjane dezanI tamAma prajA vadhAvI ye ane reTiya-pracAranuM kArya khUba AgaLa dhapIne deza svAdhInatAne vare eja zAsana-devanI AgaLa namra prArthanA che." lI. nyAyavijaya. muMbaI samAcAra tA. 10-10-31. hIna = hiMsA Adi pApa tarIke prasiddha che. emAM pravRtti mATe :: tatra pravarteta na cet kadApi / na karAya ane prabhu-prArthanAmAM - - kuryA magane taE che rasa levAya te niHsadeha, . - sunizcita sAtimavidhArtha | * AtmakAya sadhAyuM. adhyAtmatatvAlakamAM zrI. nyAyavijayajI. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane *** nArIjIvananA sudhArA mATe muni mahArAjano paDakAra SAna* MES ja; * All + --+ ++ lagna-saMsthAnuM nirUpaNa. duSTa rivAjonI jhATakaNuM. Arogya ane svacchatAnA pATha. nArI-vibhUtinI yazaprazasti. khAdI ane reMTiye. nA. 4-10-31 ravivArane roja muMbaI-mAdhavabAgamAM zrI jaina mahilA samAja taraphathI nyAyavizArada-nyAyatItha zrImadda nyAyavijayajI mahArAje strI-jIvananI unnati " para ApeluM bANa. [zrImatI lIlAvatI devIdAse vyAkhyAna mATe prastAvanA raju karatAM jaNAvyuM hatuM ke nyAyavizArada-nyAyatIrtha munimahArAja zrInyAyavijayajI samA jaina zAsananA siMdharothI, jaina zAsananA jhagamagatA sitArAthI jainajagata aparicita na ja hoya. emanAM ojasabhaya vaktavya, jaina jagatamAM navIna cetana kurAvatAM amUlya pravacane, jaina samAjamAM pisI gayelAM aneka kurUDhionAM jALAM kApatI, temaja AdhyAtmika viSaya carcAtI emanI prabhAvazAlinI lekhinI, jaina zAsananA abhyadaya mATe teozrInuM dravatuM hadaya, upAzrayanI cAra dIvAlamAM nahi, paNa pRthvIne cAre cheDe daSTi sthApI dravya, kSetra, kALa, bhAva pramANe upadezAte malika samayadharma ane seLabheLa thaI gaela dharma tathA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUDhine judA tAravatI emanI vIratvabharelI vANI Aje jaina samAjanA zarIramAM anerI bhavyatA apI rahyAM che. AvA mahAna AdhyAtmika tatvavettA, AtmAtha, niDara, prasiddha vaktAnI amRtamaya vANI Apa sarve zAnti rAkhI sAMbhaLaze, e AzA sAthe zrI jainamahilA samAja taraphathI mahArAjazrIne emanuM pravacana saMbhaLAvavA araja gujArI besI javAnI rajA lauM chuM.. mahArAjazrInuM bhASaNa upakrama. - bikiga khaDI kyAre thAya? avvala tene pAye majabUta joIe. tema manuSyajIvananA mahAna siddhAntanI bilDiMga khaDI karavA sArU tene pAye taiyAra karavAnI jarUra che. eTale Aje ApanI sanmukha enA pAyA tarIke mArA vicAro raju karIza. artha-kAma. dharma sAthe artha purUSArtha ane kAma purUSArtha sambandhI ulekha karatAM sinduraprakara' jaNAve che ke - " trivargasaMsAdhanamantareNa pazoriyAyuviphala narasya / tatrApi dharma pravaraM vadanti na taM vinA yada bhavato'rthakAmau" // ardhAtu-traNa vaga (dharma, artha ane kAma)nuM yogya sAdhana karyA vagara mANasanuM, gRhasthanuM AyuSya pazunI jema niSphaLa che. temAM paNa dhama eDa che. kemake te vinA artha-kAma siddha thaI zakatA nathI. artha-kAmamAM AMdhaLA banavuM bhayaMkara mUkhaI gaNuya. paNuM dhamanitinA patha para adinI yogya pravRttine artha purUSArtha ane kAma purUSArtha kahevAmAM Ave che. ane te viSe gRhasthane mATe pAMca mahAvratadhArI munivaroe pitAnA granthomAM upadeza karyo che. dhamaMbindumAM haribhadrAcArya ane municandrAcArya ane yogazAstramAM hemacandrAcArya artha-kAma purUSArtha bAbata upadeza kare che. hemacandrAcArya ( yogazAstranA prathama prakAzanA keTalA lokenA kulakanA prArambhamAM ) lakhe che ke - Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74. nyAyasampannavibhavaH, shissttaacaarprshNskH| kulazIlasamaiH sAdhaM kRtodvaaho'nygotrjaiH|| atha-gRhastha nyAyathI dhana pArjana kare ane ziSThanA AcaraNane prazaMsaka hoya ane kula-zIlathI sarakhA evA anyagotrIya sAthe vivAha karanAra hoya. lagnasaMsthA. uparanA phlekamAM prathama arthopArjana karavAmAM prAmANika vRtti rAkhavAnuM pharamAve che. ane uttarArdhamAM lagnasaMsthA bAbata upadeza che. enI TIkAmAM AcArya mahArAja lagnanA brAhma, prAjApatya, ANaM, daiva, gAdharva, Asura, rAkSasa ane paizAca ema ATha prakAra batAvIne zarUnA cAra prakAranAM lagnane dhanya batAve che. mAtApitAnI sammati vagara paraspara anurAgapUrvaka vivAha e gAdharva vivAha che. zaratathI kanyAgrahaNa e Asura, balAtkArathI kanyAgrahaNa e rAkSasa ane sutelI ke asAvadhAna kanyAnuM apaharaNa e paizAca che. A cAra vivAhane adhamya batAvIne pachI AcArya mahArAja e viSe ema pheTa kare che ke - " yadi vadhUvarayoH parasparaM rucirasti tadA ete adhA api dhAH " / arthA-vadhU-varanI je paraspara rUci hoya to A adhamya gaNAtA vivAha dhamya banI jAya che. e pachI AcArya mahArAja vivAhanuM phaLa batAvatAM lakhe che ke"shuddhkltrlaabhphlo hi vivAhaH / azuddhabhAryAdiyogena naraka ev"| arthAta-zuddha patnIne lAbha thaze e vivAhanuM phaLa che. azuddha strIne temaja patine vega narakarUpa thaI paDe che. lokamAM paNa kahevAya che ke - zAka bagaDayuM te divasa bagaye, athANuM bagaDayuM te varasa bagaDyuM, bAyaDI bagaDI te bhava bagaDe." Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AmAM "bAyaDI" nI jagyAe "bhAyaDe" paNa mUkI zakAya. bAyaDI bagaDatAM bhAyaDAne bhava bagaDe te bhAyaDo bagaDatAM bAyaDIne bhava bagaDe. vivAhanuM phaLa batAvatAM AcArya mahArAja AgaLa vadhI jaNAve che ke - "tatkala tu sujAtasutasannati, anAbAdhacittanivRtti, gRhatyasuvihitatvama, AbhijAtyAcAravizuddhatvama, devAtithibAndhavasatkArAnavaghatva ca." atha-vivAhanuM phaLa uttama santatine lAbha, cittanI nirAbAdha zAnti, gharanA kAmakAjanI suvyavasthA, saMkulAcAra-vyavahAranI zuddhi ane deva, atithi ane bAndhanA satkAra-sanmAnane zubha lAbha. strI-purUSa maganI be phADa che. e samAjarUpI ke dharmarUpI rathanAM be piDAM che. be paiDAM barAbara hoya te rathanI ke zakaTanI pragati thaI zake, tema strI-purUSa, dampati paraspara egya guNasampanna hoya te teo pitAne utkarSa sAdhI zake, gRhasthAzramane zobhAvI zake ane temanAthI samAja ane dhamanI unnati paNa thAya. paNa khedanI vAta che ke, strI-vaga mATe ghaNu halakA zabda vaparAtA AvyA che. keIe kahyuM ke - ApadAmAkaro nArI, nArI nrkvrtnii| vinAzakAraNaM nArI, nArI pratyakSarAkSasI / paNa AnI sAme nArI-vaga dhAre te eja javAba ApI puruSo vipadA khAniH, pumAn narakapaddhatiH / puruSaH pApmanAM mUlaM pumAn pratyakSarAkSasaH // paNa Ama eka-bIjAne bhAMDavAthI zuM? nathI strI narakanI khANa ane nathI purUSa narakanI khANa. narakanI khANa che eka mAtra pitAnI malina bhAvanA ane pA5 vAsanA. purUSane strI para vairAgya thAya eTalA mATe je strone mATe halakA zabda vaparAyA heya, te strIne purUSa para vairAgya thAya eTalA mATe purUSa mATe paNa halakA zabdo nahi vaparAya che ? mATe kharI vAta te e che ke, pA5 vAsanAne khaMkherI nAMkhI Atmazuddhi karavAmAM jIvananuM zreya che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strI-zikSaNanI jarUra cI e sRSTinI mAtA che. eTale tenI ajJAnadazA te saMsArane mATe bhAre zAparUpa gaNAya. nArIjIvanamAM jJAnarUpI dIpaka pragaTa na thAya tyAM sudhI jagane alpakAra kadI dUra thaI na zake. bALakane nava mahinA sudhI pitAnA piTamAM dhArI rAkhanArI mAtA che. tene janma ApIne ucheranArI-paSanArI mAtA che. mAtAnAja meLAmAM lAMbe vakhata bALaka paLe che. tenAja adhika sahavAsamAM te moTuM thAya che. eja kAraNa che ke, mAtAnA saMskAre bALakamAM utare che. mAtA je susaMskArazAlinI hoya te bALakanA jIvanamAM sArA saMskAra paDe che. mAtAnA vicAra, vANI ane vartana ucca heya te tene sundara varase bALakane prApta thAya che. ucca mAtAnuM ucca vAtAvaraNa bALakane uccagAmI banAve che. kharekhara bAlaka-bAlikAnA jIvanasudhArane mukhya AdhAra mAtA para raheluM che. eTale dareka mAtA pitAne mATe, pitAnI olAdane mATe, pitAnA kuTumba-parivAra mATe vicAramAM, vANImAM ane vartAnamAM ucca banavAnI AvazyaktA che, ane samAja tathA dezanA kalyANa mATe AzIrvAdarUpa che. paNa A ugratA kema sAMpaDe ? Adarza zikSaNa vagara naja sAMpaDe sutarAM, strI-zikSaNanI anivArya AvazyakatA che. pAzcAtya tatvavettA smAIlsa kahe che " If the moral character of the people mainly depends upon the education of the home, then the education of women is to be regarded as a matter of national importance." ' arthAt -manuSyanuM naitika cAritra je mukhyatve gRhazikSaNa para AdhAra rAkhatuM hoya te strIzikSaNa e prajAkIya jarUriyAtavALI bAbata gaNAya. bALakane svabhAva che ke, te jevuM jue tevuM kare che. bIjAnI dekhAdekhI nakala karavA te jaladI prerAya che. gharamAM jevuM dekhe che tevuM tenuM jIvana ghaDAya che. gharanA mANasonI balI cAlI ane vyavahAra halake ane bhadrA hoya te bALaka paNa tevuM ja zikhavAne. skUlamAMthI game tevuM sArUM zikSaNa maLe, paNa gharanI burI havA AgaLa te rad thavAnuM. skUlanA saMga karatAM gharane saMga tene vadhAre hoya che, eTale gharanA AMgaNAmAM je saMskAra ghaDAya te skUlanA zikSaNathI nahi ghaDAvAnA. balake skUlanA zikSaNamAMthI maLatA sadAcAra-pAThone gharanI ajJAna pravRttio bhUsI nAMkhavAnI. kharekhara, bALakanA jIvanavikAsa mATe pahelI ane kharI skUla je "ghara" Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNAya che te zikSA sampanna ane cAritravibhUSita hovuM joIe. smAilsa " Home is the first and most important school of character. it is there that every human being receives his best moral training or his worst." arthA-cAritranI pahelI ane kharI agatyanI skUla "ghara" che. dareka mANasa sArAmAM sAruM naitika zikSaNa yA kharAbamAM kharAba tyAMthI meiLave che. nArIjIvananuM mahattva. AjanI kanyAo e AvatI kAlanI mAtAo che. eTale temane pustakIya jJAnanI te jarUra che ja, paNa gRhazikSaNanI, mAtRtvazikSaNanI ane sadAcArazikSaNanI ethIya vadhAre jarUra che. vidyA, zikSaNa ane sadAcAra, zIla, saMyama ane lajajA, baLa, himmata ane viveka, patibhakti, sevAdhama ane DahApaNa e ramaNanI ramaNIya vibhUti che, lalanAnuM lalita lAvaNya che, sundarInuM sundara saundarya che ane satI-sattvanuM sarasa sairabha che. AvI gRhiNI e gRhane dIve che. eja graha che. AvI mahAtmanI gRhiNIne uddezIne jainAcArya amaracandrasUrijIe kahyuM hatuM asminnasAre saMsAre sAraM sAraMgalocanA / yatkukSiprabhavA ete vastupAla ! bhavAdRzAH / / arthA-A asAra saMsAramAM gRhiNInuM sthAna mahatvapUrNa che ke jenI kukSimAMthI, he vastupAla ! tamArA jevA rane pragaTa thayA che. "jinasUra" munirAja lakhe che ke saMsArabhArakhinnAnAM, tissro vizrAmabhUmayaH / apatyaM ca kalatraM ca satAM saMgatireva ca / / arthAta-saMsArabhArathI khinna thaelAone traNa vizrAmabhUmio che susantAna, sukalatra ane satsaMga. zrAddhaguNavivaraNamAM jinamaMDanagaNi' lakhe che ke-- Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 "halA suET zivArA vijJAnavarjinI kulaucityAd vyayakarI sA lakSmIriva caapraa"|| .. arthAt -DAhI, matteSiLa, madhurabhASiNa, patinA cittane anusaranArI ane ucita rIte kharaca karanArI evI vRhiNI bIjI lamI che. AvI gRhiNInAM gRha-mandira kevAM pavitra hoya! emanI AhAravidhi, jalapAna, vastraparidhAna, jagyA tathA raheThANa kevAM svacha hAya ! patine AhAra ApavAmAM temanI vinayabhakti kevI ujajavaLa hoya ! gRhasthAzramane sukhasampanna banAvavAmAM samayasUcakatA ane kaDApaNu temanAM kevAM rUDa hAya! temanuM ArogyajJAna ane bALaucheranI jANakArI graha parivAra ane bALabaccAMne kevAM lAbhakArI nivaDe ! ane temane sevAdharma samAja ane dezane keTale upakAraka thAya ! raDavA karavAno rivAja. paNa Aje ajJAnadazAe Avone bahu halakI pAyarIe mUkI dIdhA che. ane e ja kAraNa che ke temanAmAM aneka jAtanAM vahema, DhaMga ane duSTa rItarivAjo ghara karI beThA che. ane ethI te vagaranuM jIvana niHsarva banI gayuM che. maranAranI pAchaLa bajAra vacce lAInabaMdha goThavAI chAtI ukhAlAne kuTavuM e kevI bhuMDI rIta che? A nija rivAja gujarAta-kAThIyAvADa sivAya bIje nathI. bIjA dezavALA gujarAta-kAThIyAvADamAM AvI, chaDecoka strIone chAtI kuTatI jue che, tyAre temane bahu ajAyabI upaje che. ame tyAre uttara hindusthAnamAM vicaratA hatA, tyAre tyAMnA, gujarAtakAThIyAvADa jaI AvelA leke amane kahetA ke * mahArAjajI ! hamane gujarAta eka baMDa majeka tamAzA dekhA !' tyAre ame temane pUchava ke_ kahie ! kayA dekhA ?' tyAre teo kahetA ke-- " vahekI Arate bAjAra ke bIca lAina khaDI raha kara, chAtI khullI kie hue, isa tarahuse hAtha ucA ucA karake kuTatI hai, ki kayA batalA! sAtha hI sAtha rAga-rAganiyeM bhI alApatI jAtI hai aira pAke thapake bhI detI jAtI hai. kaI aurate Isa kalAme apanI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuzalatA dikhalAne ke lie "pleTa-kema" para A kara (Age "A kara ) mukhya pATa letI hai. aura sabako cakAcoMdha kara detI hai." gujarAtanA nArIvarga mATe A upahAsa keTale nAmozIbha gaNAya ! AvA bevakUphIbharelA rIta-rivAja ghaDIye nabhAvI levA jevA nathI. uparAMta A duSTa rivAjathI ghaNI bAiene kSaya ane chAtInAM dardonA bhoga thavuM paDe che. ane garbhavatIenA garbha upara paNa mAThI asara thAya che. A badhuM vicArI raDavA-kuTavAnA rivAjane sadaMtara baMdha karI devAnI jarUra che. maranArane ghera, bahAragAmathI paNa kabaMdha lake lAMbe sAde kirANa mUka Ave che ane baDArathI AvatI bAIo sAthe, vAre vAre gharanI bAIAne chAjI levA ane chatI kuTavA utaravuM paDe che. eTaluM ja nahi, paNa eka pachI eka bahAragAmathI AvanAra mahemAnenAM TeLAne garIbanA ghara para eTale sakhta be ja paDe che ke tenA saLagatA kALajA para kaDakaDatuM tela reDAya che ! garIba paNa marI jatAM tenI nirAdhAra bALa-vidhavA khuNAmAM dhrusake dhrusake roi rahI che.duHkhanA sAgaramAM paTakAyalI te bALA hRdayabhedaka Akunda karI rahI che, tyAre bIjI bAju bahArathI AvelA dhImAM laca pacatA la-malIDhA uDAvI rahyA che kevI niSpharatA! A zeka jAhera karavA AvyA che ke mAla jhApaTavA AvyA che? sahAnubhUti paNa temane kyAM batAvavI che? dilAse ke zAnti ApavAne badale teo ulaTuM evuM karI mUke che ke, duHkhIyAonA zeka-santApane aura vadhAre uttejana maLe che. kANemekANe janAra revA-kuTavAnI ajJAna-jALa yA dakSma-jALa pAtharI te duHkhiyAone vadhAre rovarAve ane kuTAve che. nAra jema vadhAre lAMbe sAde pika mUkI che ane kuTanAra jema vadhAre kuTe tema tenI vadhAre prazaMsA thAya, ane emAM pAchaLa rahenAra TIkAne pAtra thAya ! ajaba ajJAnatA! kharI vAta e che ke, maranAranI pAchaLa Atma-bhAvanA karavAnI hoya, vairAgya-bhAvane pivIne baLatA kALajAne zAnti ApavAnI hoya. hindu dharmamAM te evuM lakhyuM che ke-- " zleSmAzru bandhubhirmuktaM preto bhuMkte yto'vshH| ato na roditavyaM hi kriyAH kAryAH svazaktitaH // " (yAjJavalkaya) . atha-maranAranI pAchaLa rahenAra badhuo ane bAIonAM AMsu ane temanAM lebsa e maranArane paravaza thaI pIvAM paDe che. mATe evuM nahi ane zakti pramANe kriyA karavI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daDe ke kharca. A pramANe dADo ke kharca karavAnI rIta paNa duSTa che. maranArane pAchaLa je garIba ane duHkhI kuTuMba che tenI sArasaMbhALa levI dUra rahI, tene sahAyatA pahoMcADavI dUra rahI, paNa tenuM baccuM-khu... paNa jhApaTavAne thALI-leTe laI deDayA AvavuM e kaI jAtanI mANasAI gaNAya! dayAnA himAyatIo kevaLa lIlavaNI-sukavaNInI jhIvaTamAM rokAI jaI AvA mAnavadayA karavAnA prasaMge niSphara vyavahAra Acare e temanA dayA-dhamane jhAMkhapa lagADanAra nathI zuM ? vastutaH dADe ke kharca karavAnI prathA mithyAtvanA mULamAMthIja uddabhavI che. eTale evI nirarthaka ane hAnikAraka prathAne ukheDIja nAkhavI rahI. teTaluM dhana keLavaNImAM, sAdhamikonA uddhAra-kAryamAM yA parepakAra-kSetramAM vAparavuM ghaTe. Arogya ane svacchatA. Arogya mATe cokhkhI havA, zuddha rAka, vaccha jaLa ane vastra tathA ghara-makAnanI cekhAI vagerenI jarUrIyAta che paNa dilagIrInI vAta che ke gujarAta-kAThIyAvADamAM eDA-jUThAne vicAra bahu ocho hoya che. A bandAne lIdhe teo vagevAya che, bIjA dezavALAe temanI TIkA kare che, temane hase che. gaLAmAM pANI pIdhelA loTa ke pyAlA pharIthI baLAya e ochI malinatA che ? evA pANImAM aneka mANanAM meMDhAnI lALa ke chokarAnAM nAkanAM lITa dAkhala thavA saMbhava nathI ke ? AthI dhArmika daSTie jInI virAdhanA thavA uparAMta kSaya. khAMsI vigere cepI roga paNa lAgu paDe. eDA bhAna hAMDalAmAM pAchA naMkhAya, eThI karela roTalI roTalInA bhAjanamAM pAchI mUkI devAya. kaDachIthI kaDhI cAkhIne pachI enI e kaDachI kaDhInI hAMDalI mAM nakhAya, kALAM meMza jevAM mahetAM thI kAma levAya, kaNeka masaLatAM paDakhe beThela ba LakanuM hAM ke nAka sApha karI evA ne evA vIMTALA hAthe pharI kaNeka masaLAya. AvI AvI aneka gAIe vANiyAenA gharamAM ghuselI che e kharekhara zaramAvA jevuM che. aragya mATe kapaDAM-lattAnI jema bichAnAM paNa svaccha rAkhavAnI jarUra che. tene melAM-gadAM rAkhI jotpatti vadhAravI e jIvahiMsA karavA barAbara che. svacchatAnA niyama para dhyAna ApI jIva-jaMtuo upajavA na pAme tema pahelethIja egya gaThavaNa rAkhavI emAM ja ahiMsAdhamInuM DahApaNuM ane ahiMsA-dharmanuM pAlana che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvAvaDa. khedanI vAta che ke suvAvaDI tarapha ApaNA samAjanI evI dhRNA-dRSTi che ke, te bIcArIne guTelA vANune khATale ane suvAvaDakhAtAnuM rAkhI mUkeluM gaMdhAtuM gAbhA jevuM daDuM ke sAdarUM Ape che. jyAM ujAza nathI, havA AvavAnI jagyA nathI evI aMdhArI koTaDImAM te garIbaDIne pUravAmAM Ave che. A keTalI mUrkhAI gaNAya ! vaLI bIjI mUrkhAI e pesI gaI che ke suvAvaDInI suvAvaDa karavAmAM pApa manAyuM che. gajaba ! trizalA mAtA (bhagavAna mahAvIranAM mAtuzrI) nI jemaNe suvAvaDa karI temane pApa lAgyuM haze kema ? suvAvaDa eka jAtanI mAMdagI gaNAya; evI mAMdagIvALInI sevA-suzruSA karavI e te sevAdhama che, dayAdhama che, paropakAradhama che, e anukampa che ane emAM puNya che. A vAta bAIo khAsa dhyAnamAM e ane sAdhu-sAdhvIo paNa evI bAdhA ApavAnI khaTapaTamAM bhalA thaI na paDe. vyAyAma ane aMgakhIlavaNI. pUrvakALane purUnI jIvanIo detAM mAluma paDe che ke, teo yogya ummare vivAhita thavA pahelAM aMgakhIlavaNI ane zastrakalAone abhyAsa karatA hatA. duryodhana, bhIma ane arjunanI bAlyAvasthAnI kasarata ane temanA zakhele A vAtanI sAbitI che. bhagavAn mahAvIradevanA pitA siddhArtha rAjAnAM vividha prakAranA vyAyAmanuM varNana, je kalpasUtramAM ApeluM che te sapaSTa puravAra kare che ke, pUrvakALanA purUSanI dinacaryAmAM vyAyAmakriyA paNa eka Avazyaka kriyA gaNAtI hatI. kumArapALa rAjAnAM vyAyAmanuM varNana hemacandrAcArya prAkRta dvayAzraya" kAvyamAM kare che. rAjakumAra hoya ke vaNika kumAra hAya. darekane brahmacarya tathA vyAyAma dvArA, zarIrakhIlavaNanI sakhta jarUra che. A viSayamAM vastupAla-tejapAla, vimaLazAha, udayana, bAmAzAha vagere vaNika sajajanenAM udAharaNa mazahUra che. pahelI ummaramAM badhe baMdhAI game te baMdhAI gayo. pachI te che ke "jAgyA tyAMthI savAra che ja." paNa "rAInA bhAva rAte gayA" emaja kahevAya. strIone aMgakasaratanI jarUra. purUSanI jema ene paNa aMgakhIlavANInI jarUra che. pUrvakALanI kumArIo tathA mahilAonI zaktionAM varNana joIe chIe. tyAre AjanI kamara abaLAonI nirbaLa dazA para khaja dilagIra chuTe che. pariNAme jevI bhUmi te pAka thAya emAM zI navAi? gAmaDAMnI kaNabaNe. paTela, Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharavADaNe juo kevI haThI-kaThThI, majabUta ane balavAna hoya che. eka mukko mAre te mANasane dharatI bhege karI che. tyAM sudhI mAtAomAM zakti nahi khIle, tyAM sudhI balavAna santAnanI AzA rAkhavI vyartha che. AjanI kanyAo AvatI kAlanI mAtA che. ane nezanala bilDIMganA thAMbhalA temanI pAsethI pUrA paDavAnI AzA che. eTale temane paNa brahmacaryakALamAM vidyAdhyayananI sAthe sAthe vyAyAma ane balaprayogamAM pravINa banAvavAnI AvazyakatA che. prAcIna nArIvibhUti. je kaikayIe samarAMgaNamAM dazaratharAjAnA rathanI dharI ekAeka TuTI jatAM pitAnI AMgaLIne te dharInI jagyAe goThavIne potAnA svAminAthane nirAzAmAMthI ugArI lIdhuM hatuM, je sItA, rAvaNa jevA madonmatta rAkSasathI paNa jarAya bhayabhIta nahotI thaI; ane je dropadIe jayadratha rAjAne dhake mArI nIce pADI dIdhA hatA, temanAM parAkrama kevAM haze ! evI vIrAMganAonA putra mahAna vIra yoddhA nikaLe emAM zuM Azcarya ! udare te uMdaraDImAMthI ane gulAme gulAmaDI mAMthI pedA thAya. bahAdUra nepolIyana kahe che ke mane vIratAnA pATha bhaNAvanAra mArI mAtA che. jyAre jyAre koI dezanI unnati thaI che, temAM Adi kAraNa tarIke nArI-zaktine prabhAva che. hindudharmamAM "gArgI, " "gAMdhArI" vagere mahAtmanIonAM nAma prakhyAta che. je, yAjJavalkaya RSine zAstrArthamAM hAra khavarAve che te bALabrahmacAriNI "gAgI " nuM nArIjIvana keTaluM prabhAvazAlI haze? bAMdhArI' rAjasabhAmAM AvI "mahAbhArata yuddha" mAMDavuM ke kema? e praznanI carcA prasaMge piliTikala meTaramAM bhAga le che ane pitAnA putra duryodhanane yuddha na karavA mATe upadeza Ape che. vRlabhadra mahAtmAnI bahene yakSA, yakSadarA, bhUtA, bhUtadinnA, eNA, veNu ane reNu evI buddhizAlinI hatI ke pahelIne, eka vAra sAMbhaLatAM, bIjIne be vAra, triIjIne traNa vAra, ema chellIne sAta vAra sAMbhaLatAM saMkhyAbaMdha kalAke yAda rahI jatA hatA. Aje strInuM sthAna keTaluM dIna-hIna che. tene tuccha, ajJAna, dubaLa ane eka prakAranuM mazIna" samajI teno je avagaNanA thatI AvI che tenuM ja e pariNAma che ke "zaktimAtAne" kepa deza upara utarI AvyuM che, ane dezanI dIna dazA sudhAryo sudharatI nathI. jo ke hAlanA rASTrIya yuddhamAM mahilAoe pitAnI zaktine sarasa paricaya dekhADe che. ane temane tyAga, temanI sevA, temanI himmata ane temanI mahenata dezanI vartamAna hilacAlamAM suMdara raMga pUrI rahyAM che. chatAMya mATe bhAge abaLAo haju nirbaLa hAlatamAM che ane khAsa karIne jyAM paDadAne Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rivAja che tyAMnI abaLAonuM te pUchavuM ja zuM? eka gRhastha sTezana para eka oLakhItA bhAIne kahe che ke "bhAI! A pAMca TUMka che, jarA dhyAna rAkhaje, huM TikiTa laI AvuM." tyAre pile bhAI kahe che ke-"maherabAna ! pAMca kayAM che. A te cAra che. tyAre e gRhastha moM malakAvIne belyAH cAra Traka A ane pAMcame Traka A mArI erata !" hAya ! strIne paNa eka TaMkanI jema sAcavavI paDe e kaI hadanI durbalatA ! e te DhagalI samajavI ke pUtaLI ! chatAM na bhUlavuM joIe ke, nArInI AtmasattAmAM eka evI vilakSaNa zakti chupAyelI che ke jene samucita vikAsa thAya te tenA AdhAra para AkhA sanuM utthAna thaI zake. eka vidvAnanA zabdo che - The hand that rocks the cradle rules the world, arthAt je sukumAra hAtha pAlaNAmAM baccAMne jhulAve che temAM jagatanuM zAsana karavAnI paNa zakti mejUda che. reTi ane upasaMhAra - have upasaMhAra karatAM, bahenanuM dhyAna khAdI ane reTiyA tarapha khecuM chuM. ghare ghare reTiyAne upayoga tha joIe. emAM bahu lAbha che. garIbabhUkhyAne reTalo ghaDIne khAvA ApIe te emAM puNya ke pApa? puNyaja. je ke reTa ghaDavAmAM agnikAya vagere chakAyanI virAdhanA samAyelI che, chatAM tema karIne bhUkhyAne Tile khavarAvavo emAM puNya che. tema reTiye pheravavAthI ane khAdI dhAraNa karavAthI lAkhe bhUkhyAM kuTuMbanAM mahoMmAM jeTalo paDe che. mATe temAM puNya che, dharma che, dayA che, paropakAra che. emAM aneka phAyadA samAyelA che. mATe "vAyukAyanI vevalI" vAta upara nahi bhamI jatAM sva-paranA bhalA mATe, kathaLImAM TAIma kharAba na karatAM reMTiyAne upayoga kare bahu jarUrI che. AzA rAkhuM chuM ke mArA zabdomAMthI yogya sAra grahaNa karIne AtmAnuM hita thAya e mAga tamane sAMpaDe ane tamAruM kalyANa thAya. basa, AM zAnti! Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyatIya -dhAvizArada parama pUjya munimahArAja zrI nyAyavijayajI mahArAjanA sandeza. ["prabuddha jaina" nA tA. 20-10-31 nA zarUAtanA aMkamAM pragaTa thaela.] vhAlA utsAhita yuvA ! sAmAjika, rASTrIya ke dhArmika saMsthAnA punaruddhAranuM kArya kudarate tamane apyu che. te tameja karI zakavAnA, tatkALa sagaThana tamArAmAM thavAnI jarUra che. brahmacaryanA pracaMDa Da dhAraNa karI kakSetramAM utarI ! prajAmAM Andolana macAve ! samAjamAM krAnti utpanna kare ! lekamAM 'hA ! hA ! " thai tA rahyAja che, vaLI khUbaja thavA, ane thaveAja joie. krAntinA kolAhale mAMthI ja arUNNAdaya prakaTe che. samaya tamane hAkala mArI rahyA che. sAMbhaLaze ? tamArI javAbadArIne khyAla karazo ? samAjamAM hAya lAgI hAya ane dharmanA DATa vaLavA eka hAya teve vakhate tamane ezaArAma kema sUjhe ? tamArI tyAgabhAvanA para te deza, samAja ane dharmAMnAM puniva dhAna ghaDAyAM che. tamArI nabaLAI para te samAja rasAtaLamAM jAya ! ane ene zrApa tamAre mAthe utare ! tamArI juvAnInA joza, tamArUM uchaLatu. khamIra, tamArI jJAna-zikSA ane tamArU jIvana-sa`sva dhamanI mujhAtI jyaMtane punaH prajvalita karavAmAM khatama thaI javuM joie. ThA ! ane kha'kherI nAMkhA kAyaratAnAM jALAM ! yA heAma karIne kUdI paDe kama kSetranA medAnamAM ! zAsanadeva tamArA sahAyaka che. jaya-vASanI yazemALa tamane varaze. vIra-dharmanA ane nyAyavijaya Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalamanA kaTAkSa. [ tA. 26-10-1931 nA hindustAna ane prajAmitramAM pragaTa thayela. ahiMsAnA atireka, jaina kAme ahiMsA'nA atireka karyA ane tanAM vadhu paDatAM vyasanathI prajAne bhAyalI ane namAlI banAvI che, evA AkSepa keTalIka vakhata karavAmAM Ave che; ane temAM tathyAMza raheluM che, ema. janatAnI kharI hAlatanA kAi paNa jANakAra kahyA vagara rahI zakaze nahIM. A bAbatamAM hAlamAM kATanA upAzrayamAM bIrAjatA nyAyavizArada--nyAyatIrthaM muni zrInyAyavijayajI sAthe vArtAlApa karatAM, teoe je khulAsA karyAM hatA, te dareka jaina bhAhune peAtAnA antaramAM kAtarI rAkhavA Dhe che. zuM duSTA ApaNA peTane pIDI rahyA hoya, ane ApaNuM gaLuM uMTI rahyA hoya, tyAre paNa ApaNe 'ahiMsaka rahevu joie ! evI matalabano savAla pUchavAmAM AvatAM, sAdhu-santAe te mana-kavacana varDa ahiMsaka rahevuM joie. ema kahI, vyavahAramAM paDelA anya gRhasthA mATe teee zrI. hemacandranA yogazAstranuM nIcanuM sUtra kahI saMbhaLAvyuM hatuM: 'nirAgastrasajantunAM hiMsAM saMkalpatastyajet, " A sUtrane teozrIe karelA ahuM ema samajyeo chuM ke, kAi paNa mANase svArtha, zAkha ke AgrahanI khAtara nirUpadravI jIvAnI saMkalpapaka hiMsA karavI nahIM. matalaba ke ajANatAM hiMsA tha Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaye te ApaNe upAya nathI ane AtmasaMrakSaNa upadrava aparAdhIonI hiMsA karavI je anivArya thai paDe che temAM ApaNe doSa nathI. AzcaryanI vAta e che ke, asaMkhya nI hiMsA vaDe ja thatAM rezamamonI AdinA vepAra dharmiSTha kahevAtA jaine e rIte karyo jAya che. paNa jyAM "hiMsA-ahiMsAnI carcA cAle, de AtmarakSaNa amara dezarakSaNa mATe hiMsA vagara nA cAle ema kAI kahe che, e ja jaina bhAio ahiMsAnA zaMkhadhvani vaDe ApaNA kAnanA paradA cIrI nAMkhe che ! ahiMsAne atireka karanArA AvA dharmaghelA jaina bhAIo zrI. hemacandrAcAryajI ane muni zrInyAyavijyajIne sadadha samaje, ane samayane oLakhIne cAle eTaluM ja kahevuM che te basa thaze. lAlapu lolaM mana ekamasti - caMcaLamAM caMcaLa ekamAtra mana che. ane teno nigraha a DeTAmAM a gf nidaof x sajA | maheruM kAma che. temAM mahAna puruSAe ja madana ghanna- 5 nI darakAra che. tene mATe haMmezAM nAnA:sAM khAsa cheabhyAsa-parAyA rahevuM joIe, adhyAtmatalokamAM zrI. nyAyavijayajI. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sAdhu-saMsthAnI vartamAna jIvana-dazA. [tA. 1-11 3 nA "jaina" mAM prakAzita.] ( lekhaka:-nyAyavizArada-nyAyanI zrImada nyAyavijayajI mahArAja ) tyAga-bhAga attama dharma che. saMnyAsanA paMthe e mahAna dharma sadhAya che. mani-jIvananuM adabhuta mAhAtmya che. tenI zItalatA candana ane candra karatAMya adhika varNavI che. vRkSAdi ekendriyanI chAyAmAM jatAM TADhaka vaLe che, te muninAM caranI chAyAmAM besanAM keTalI zItaLatA maLe ! muninA munidhanuM e rabha che ke tenI AsapAsanuM vAtAvaraNa zAntimaya hoya. tenuM saMyama-teja AtmabaLane bhAsa karAve, tenI zAnta mudrA AtahAda Ape ane tenAM vacana mIThuM rasa pAya. AvuM puNyamaya jIvana ne vandanIya na haiya? chatAM Aje divase divase Rniva tarapha Adara kema ghaTato jAya che ? A vAtano amAre pite ja vicAra karI rahyA. amArA azAnta vyavahAra, amArA kalaha-jIvane, amArI upAdhi-dhamAle samAjanA vAyumaMDaLane bahu phugdha karI mUkayuM che. pakSApakSI, kheMcAkheMcI ane IrSyA-dveSanA khaLabhaLATa evA macI rahyA che ke munivaga pratye janatAnI AsthA bahu ochI thatI cAlI che. eka te amArAmAM apakSonI saMkhyA bahu adhika che, ane vidvAna gaNAtAonuM paNa jJAnateja prAyaH joitA pramANamAM jhagamagatuM nathI. jethI Ajane zikSitavAM sAdhuo tarapha AkarSA nathI. amArI saMsthAmAM kusaMpa tathA vaDAonAM vALa hAla evAM gherAyAM che ke, amArA varga tarapha temanI aruci Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa vadhatI jAya che. ekadara tamAma samAjanI bhakti-lAgaNImAM bahu deraphAra thaI gayela che. sugandha vagaranA 55nI keTalI kadara ! aMgata rogI yA vyaktigata maha dharAvanArA bhale amane zaitAmAvatAra (!) mAnatA hoya, ethI zuM dahADo vaje ? muni-caryanI vAstavika sthiti vicAratAM ahiMsA, satya ane apari grahanA mahAna Adarza kyAM ane AjanI vadhatI jatI anekAneka upAdhienI dhamAlo kayAM? mahAvratadhArIone taraNI-pAtarAM, kapaDAM--kAMbaLa, malamala- phalATona, oghA-vAghA ane pustaka pAnAM vagerenA peTI-paTArA bharavAnA haiya? evA paTArA ane kabATenA svamAlikInA saMgraha karavAnA hoya ? AvA parigrahanA poTalA rAkhavAnA hoya? nigraMtha-jIvananI carcAne khyAla karatAM amArAmAM paDeluM gAbaDuM amAre nihALavuM joIe. zramaNa-jIvanamAM svAdendriyane thakavavAnI koziza cAle tyAM satata sarasa mAlamalIdAnI gaveSaNuM na hoya. e saMnyAsI jIvana. taTastha sadupadeza ApI A samaya zubha jJAna-kriyAmAM jIvavAnuM che. e kaSAya-mananI sAdhanA che, tyAM pachI rAga-dveSanA bakheDAomAM paDavAnuM kevuM? ajJamara saMgame purA sara" jevAM vacana AgaLa karI ame amArA zathilyane bacAva nathI karI zakatA. tevA vacanane tAtparyA e ja che ke, jinakAlika yuganA zArIrika saMkhananathI jeTale daraja saMyama-sAdhana banI zakatuM hatuM teTale daraje banavuM Aje zakya nathI. paNa AjanA kALamAM banI zake teTalI hade sAdhana na karAya tA . zramaNa-jIvananI cAkhI nabaLAI ja gaNAya. ApaNe ApaNI yama-bhAvanAne upaga karavAmAM lagna hoIe to padavIonI pAchaLa je dhamapachADA thAya che te zenA bane ! sadaguNIne te padavI gedhavA nikaLe che, jyAre nirguNa mANo padavI pAchaLa doDadhAma kare che. sadaguNIne saMga thatAM padavInuM mahatva vadhe che, jayAre nirguNIne pale paDavAthI te vagevAya che. umedavAra cAhe nirakSara bhaTTAcArya heya, te paNa gatAnugatika tapa-kriyAnI mehanate te paMnyAsa" thaI zake che. tevI ja rIte ekAda ziSyane sahakAra maLatAM agya hAlatamAM paNa AcArya' padavInA zikhara sudhI pahoMcI zakAya che ! keTalI abhyAdhundhI ! eka samaya e hato ke padavInuM mAna hatuM ane padavIdhArI pUjAtA. paNa Aje te padavIone rAphaDe phATa che ane adhikAMza jyAM-tyAM TakAnA thaI phare che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti-sUtra te! e che ka~ '' * First deserve and then desire. "" arthAt~pahelAM yogya aneA ane pachI maneratha karo. vaLI amArAmAM keTaleka sthaLe celA-cApaTa vadhAravA khAtara paNa kAvatarAM kaMi ochAM racAtAM nathI. ane e vAta te Aje jagamAM cakaDALe caDhI che. mahAme hanu` vAdaLa evuM gherAeluM che ke, eka samudAyanA guru-bhAionI andara andara paNa ekanA celAne bIje haDapa karavA jALa pAthare che ! ekanI kamANIne khIjo " hAyAM " karI javA mathe che! svAOdRSTi ane sakucitatAnI milena manedazAnA pariNAme sAdhuo mAMhamAMhe laDe che, jhaghaDe che ane vAtavAtamAM mArAmArI para AvI jAya che. hAya ! munipadanI keTalI kamabakhtI ! nhAnA-mhoTAnA vantana-vyavahArane aMge paNa manemAlinya ahu vadhyuM che. e bAbatanA vAMdhAe sAdhu-vaganI vicchinna dazA karI mUkI che. eka makAnamAM pacAza sa'sArI peAtAnA utArA karI zakaze, paNa eka makAnamAM cAra sAdhue ke be samudAye zAntipUrvaka nahi rahI zake. hAya ! zramaNa-jIvananI udAratA te kayAM cAlI gai ! zramaNa-jIvana e vizvabandhutvanuM vrata che. teo bIjAnu bhalu ja kare. temanAthI khIjAnuM khurU' karAvAnA sa`bhava ja kayAMthI hrAya ! temanA meDhethI kaDavIkaThora bhASA nikaLeja zI rIte! sugandhI hRdaya-kamalamAMthI suvAsa ja nikaLe. teo bIjAne udvegamAM na nAkhe. " poahetutA ' e dhama'bindunuM hAribhadra vacanatemanA smaraNamAM hoya. temanI AlhAdaka jIvanaprabhAthI kadAca koi abhAgIne AhlAda na thAya, to santApa to na ja thAya. dveSa karanAranI tarapha te na aphaLAya. krodha karanAranI sAme krodha na kare. Akroza karanAra sAme kuzala vANI vande. nindakanI tarapha paNa teo mATu peTa rAkhe. virAkhIne javAba Ape te yuktisiddha zailImAM ane miSTa zabdomAM, nIca, glIca bhASAnI merI tAje hRdaya * pAyakhAnuM' anelu' hAya temAMthI ja nikaLe. haribhadrAcAya sAdhu-jIvananAM lakSaNAmAM eka lakSaNa " pAThavyApariyA[: '' mUke che. mahAvratAnI mahattA para dhyAna apAya te amArAM mAyA-damba, phUTa-kapaTa, nindA-vikathA, irSyA-dveSa ane chaLa-prapa`ca-mRSAvAdanAM AcaraNu khare ja amane bhAna karAve ke ame kayAM sudhI nIce utarI gayA chIe. d' astu. A to aMgata kathA thai. jAhera paddhati paNa vicAravA lAyaka che. pahelI vAta dIkSA-praNAlInI vicAravA jevI che. mArA namra mata pramANe jIvanane Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhAraNa mA brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyAsAzremanI parApUrvathI cAlI AvatI paddhati para che. pahelI ummaramAM brahmacaryAzrama sAdhI jJAna-baLa-zaktimAM vecatA sampAdana karIne pachI vilAsane pariNAma vadhatAM ekadama-vaccenAM beu Azraye paDatAM mUkI cothA Azrama para pahoMcavuM e mahAna bhairavanI vAta che. evA mahAtmA pUrve thayA che ane thai zake. paNa e virala vastu che. aitihAsika daSTie ane sAmAnya sthiti para vicAraNA karatAM e khAsa dherI raste ke "rAja-saDaka na gaNAya. ema mAro namra mata che. meM mArA "DherAmAM" jaNAvyuM che ke-- gRhasthAzrama sAdhIne saMnyasta thavuM e rAja-saDaka che. tIrthakare. gaNudhare. jJAnIo, munivare, mahAtmAo badhAya e rAja-saDake cAlelA che. gRhasthAzramamAM AvyA vagara saMnyAsI thayelAonI saMkhyA e rAja-saDake cAlelAonI saMkhyA AgaLa eTalI badhI juja che ke samudranI AgaLa jaLa-bindu. gRhasthAzramamAM AvyA vagara ekadama ja saMnyAsa grahaNa kare e viralaprakRtisiddha hoI ema karanArAonI saMkhyA saheje juja ja hoya; jyAre gRhasthAzramamAM pasAra thaIne saMnyAsa tarapha vaLavuM e vizvavyApaka sAdhAraNa mAga gaNAya. eTale ceDA apavAdone bAda karatAM badhAya e rAjamArge cAlelA ane cAle e dekhItuM che." Ama saMnyAsabhUmi para kUdake mArI pahoMcI janArA vIra jema pUrvakALamAM nikaLatA hatA, tema A kALe keI na ja nikaLI zake ema nathI. paNa Aje te "manu pAmyuvana" na rahIne meha, parivAravRddhi ane mAmaiSaNAnI vAsanAja mATe bhAge dikSA-muMDana karI rahI che. "pravRpiyA jAmyupAmaH" te evo hoya ke upadeza apAya taTastha ane ene pariNAme mumukSu prArthanA kare tyAre tenI vyatA tapAsI, tene lagatI AjubAjunI sthitine vicAra karI, kalaha-kolAhala ke zAsana-kAha thavAno prasaMga na ubhuM thavAnuM khAsa layamAM rAkhI kevaLa tenA Atmahita mATe kAruNika gu, tene pravajyA Ape. A dIkSAnI rIta che. vagara vicAre utAvaLa karI muni-dhamanA pavitra siMhAsana para kAgaDe " besADavAmAM bahu behudu thAya che. duHkhanI vAta che ke Aje dIkSA jevI mahattvapUrNa vastu, je Ave tene AMdhaLIA karI muMDavAnI tAlAvelImAM bahu vagevAI rahI che ! Aja kAraNa che ke bhAratavarSamAM sAmAnyataH sAdhusaMsthA je mAnanIya-pUjanIya gaNAtI hatI, te Aje adhikAMza pitAnuM teja gumAvI beThI che. AjanA pratiSThita mahApuruSe paNa chaDe ceka vade che ke - Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "Aja kAlanI levAtI dIkSAmAM kAyaratA sivAya kaMI javAmAM AvatuM nathI. ane tethI ja sAdhue paNa tejasvI hevAne badale ghaNA kharA ApaNA jevA dIna ane jJAna-hIna hoya che." ' ( ma. gAMdhI.) : gaNa-baLanI jema saMkhyAbaLamAM mAnIne paNa eTaluM te jarUra samajavuM joIe ke nibaLonI saMkhyA vadhAravA karatAM sabaLa AtmAo thoDI paNa saMkhyAmAM pragaTe e vadhAre * egya ane lAbhakartA che. paNa te bAla-dIkSAthI nahi. vicAraka joi zake che tema Aje samaya-dhama sApha kahI de che ke:- Early Diksha is generally More dangerous than early Marriage. artha-bAladIkSA ghaNe bhAge bAlagnathI vadhu bhayAvaha che. paNa zA mATe dIkSA ApavAmAM "hAya-veya" karI utAvaLa karavI joie ? haribhadrasUrinA "rUpattiH jasTina5" "mavALa" e vagere sUtro pramANe dIkSA ekadama na ApatAM ucita samaya sudhI dIkSArthIne DhIkSAnA guNone abhyAsa karAvavAmAM Ave te zuM beTuM? pahelethI ghaDAvAmAM mumukSune kaMI geralAbha khare? dIkSApUrvavatinI abhyAsI avasthA paNa kaI ochI pavitra che? e avasthAmAM dravyataH bhale game te guNasthAna hoya, pazu Antara jIvanamAM bhAlAsa vadhatAM ucuM guNasthAnaka pharasI jAya te kAma nikaLI jAya. gurUjI te "vA khAtA rahe ane cele (dIkSA-veSa vagara paNa) kAma kADhI che! evI avasthAmAM mata AvI jAya, teya saddagati hAjara ja che. dIkSA -guNAnuM cagya parizIlana karyA pachI egya ummare dIkSA baMDaNa thAya te evA kRta-pUrvAbhyAsa mahAbhAga para cAritranI sula kevI dipI uThaze ! tenuM saMyama-teja kevuM khilI uThaze! ane janatAne tethI keTale - lAbha pahoMcaze! Ama egya ummare, jJAna-cAritranI samucita zikSA sampAdana karI anubhavamAM AvelI meha-rAjAnI vikaTa bANuvalIne pahoMcI vaLavAnI AtmazaktinA saMgraha-lAbha sAthe dIkSA levAmAM kaMI evA jevuM che ja nahi. mAtra dhIrajanI jarUra che. vilaMba thAya paNa zakita karatAM azakita mArga grahaNa kara sAre. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagna-sasthAnA yathAyogya sudhArA thatAM na bAlavidhavAonI sakhyA vadhavAnI ane na temane mATe dIkSAnA prazna uThavAnA. matalama ke nhAnI mALA ke yutine dIkSA ApavI e ucita nathI jaNAtuM. AcAryaM zrIvijayadevasUrinA samayamAM paNa AvI jAtanuM aMdhAraNa ghaDAyaluM. Aje te khAlikA paNu vaidhavyanA kaSTathI kaTALI ane celIe mATe tarasI rahelI sAdhvIothI bharamAI jaI jhaTa veSa dhAraNa karI le che. Ama zvetAMbara ke sthAnakavAsI samudAyamAM zIghra veSa paherAvI devAnuM bahu vadhI gayu che. dIkSA na le tyAM sudhI te umedavArane mAna-sammAnathI rakhAya, ghaNA prema-vahAla dekhADAya, ane e rIte prayatna karatAM 'pakSI'kAsalAmAM AvyuM ke pachI joi lye, kevA daMDA uDe che ! eka tA nArIjAtane tenI ajJAna dazAe jhaghaDAkhAra karI ja mUkI che ane ethI ja e tyAM sudhI gavAya che ke~~ 66 cAra maLe. cATalA, kaInA bhAMge eTalA ! " * cAra maLe ceATalA, kaInA bhAMge phATalA ! * temAM vaLI dIkSAnA hoddA maLyA, pachI zuM pUchavuM' ! hA, jemanA AtmAe jJAna-sacamanI zikSAethI vibhUSita che, jee vairAgyavAsita che ane jeA pApabhIru hAi cAritra-sAdhanamAM satata ujamALa rahe che, teo kharekhara vantanIya mahAtmanIe che. temane pUrvokta TIkA sAthe kaiye lAge vaLage nahIM. tevI zramaNIe mahilA-samAjane sudhAravAmAM zramaNA karatAM paNa vadhAre saphUla-prayatna thAya. evI zramaNInuM cAritra vizva-kalyANa mATe paNa zramaNa-jIvananA jeTale darajje jarUrI ane upayogI che. ane huM te eTale sudhI kahevAnI rajA laIza ke, bAinAM jo vivekapuraskara upadhAna thAya tA tetrI bhinnuNIonA Azraya nIce thAya, jyAre sAdhue mAtra puruSane ja karAve, paNa evI keTalI nikaLaze ! mhoTA bhAga tA jhaghaDAkhora che. temanAM laDAI-jhaghaDAnAM pradaza nA, teNIe jyAM jyAM padhAre che, tyAM tyAM barAbara khullAM mUkI de che. bhaNavA-gaNavAne utsAha te temanAmAM che ja kayAM? koi kadAca loka-dekhAva sArU jaina-zALAnA zikSaka pAse jarA ke karI Avaze. masa, pachI patyuM. sAdhvI-sasthA " upayogI ane mahAn upayogI hovA chatAM Aje te vaga mhoTe bhAge nirupayegI thai paDayA che. skreTe bhAge temanI dinacaryAM sIvavA-sAMdhavAmAM ke kapaDAM dhAvAmAM purI thAya che. temane vakhata ghaNe bhAge sasArI khAienI jema kuthaLImAM ane gAmagapATA hAMkavAmAM pasAra thAya che. * zrI. bAlAbhAkakalabhAIe chapAvela savegI sAdhu yogya niyama sa Mgrahu "mAM AcArya zrI hIrrAveyasUrijInA praziSya paTTadhara zrI vijayadevasUrijIe karela " sAdhumaryAdAjuo ! temAM mahilAne dIkSA devA bAbata kaDaka aMkuza che, 33 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 thatI teo paNa khatathI abhyAsa karIne jJAnApAna kAM na kare ! teo paNa vidyAbhyAsamAM AgaLa vadhI viduSI kAM na ane ! te paNa saskRta, prAkRta ane sUtra-siddhAnta tathA dAza'nika philasuphImAM pAMDitya sapAdana karI sarasa dharmAMpadezikA kAM na ane ! vyAkhyAne ane dharmopadeza dvArA teoe samAja ane zAsanane upayogI nivaDyu rjAie. ane e mATe vidyAbhyAsa banI sakhta jarUra che, e temanA dhyAnamAM utaravu eie. paNa sAdhuonAja dhyAnamAM hajI e nathI utaratuM, tyAM pachI sAdhvInI vAtaja kayAM karavI ? sAdhu ja nikula paNe dIkSAnI moja-majA mANavAmAMthI ucA AvatA nathI, temane ja nirakSarAnA sahavAsamAMthI nikaLI vidvAneAnA satsaMgamAM rahevAne umaga ke utsAha jAgRta thatA nathI, te ja vidvAna ane mRkha sAdhu annanI mAna-pRthva dekhI vidyAbhyAsane nakAme samajI be che, ane te ja vANIyAnu manAra jana thAya eTalA puratu zikhI levAmAM potAnA jJAna-vibhavanI itizrI samajatA hAya che! jyAM sAdhuonI ja prAyaH A sthiti che tyAM sAdhvIonI vAta kayAM karavI ! paNa Ama te gADuM kayAM sudhI cAlaze ? cokhkhI vAta e che ke, sAdhusa`sthAnI aAdazAnAM mULIyAM temanA sagaDana-vicchedanA taLamAM samAyAM che. sagana-zaktinA vikAsa thayA vagara e samAjano saDA dUra thavA zakya na hAi vinAzanA paMthe tenu vAhana vahetu rahevAnuM. sAdhu-saMsthAnA samudvAra mATe sAcI dhagaza mahAnubhAvee temanAM aMdara adaranAM vera-jhera dabAvavA evI lAina goDavavI oie ke dhIre dhIre temanA sagaThananA mALa saraLa thai jAya. tA ja sAdhusamAjanuM bhaluM thavuM che. nirutA e mahAna sasthAnu teja Aje eTaluM badhu haNAi rahyuM che, hag2Atu Aya che ke, e saMsthAnu` bhayakara bhaviSya sAdI akkalanA mANasa paNa khullI kalpanAthI joi rahyA che. dharAvanAra C IjI vAta ama lokone mATe e dhyAnamAM levA jevI che ke, amAre amArI upadeza-zailIne ucita mAtrAmAM udAra banAvavAnI jarUra che. lIlavaNI-sukavaNI '" jevI khAkhatA tarapha samAjane AkarSavAne jeTalA prayatna thAya che, teTalo tene naitika jIvana viSenA upadeze purA pADavAmAM nathI thatA, e mhoTI khAmI che. vaLI vyAkhyAnanuM citya paNa samajavAnI jarUra che. sAdhAraNa samajavALA zrotAvarganI AgaLa 'pannavaNA' jevAM sutrA vyAkhyAnamAM vaMcAya ene zu adha? temane temAM zu rasa paDe ? tethI temane ze jJAnane lAbha thAya ? hA, patAne te sUtra-svAdhyAya thAya, paNa vyAkhyAna tarIke enI saphaLatA keTalI ! samAjanI paristhiti jotAM te temane sAcA gRhastha tarIkenAM kabyAnA pA| niyamasara zikhavavAnI jarUra che. amArI vyAkhyAna-zALA A rIte eka zikSaNa-zALA khanavI joie. zrAtAomAM sArI vicAra-bhAvanAe mi*cAya, temanA kattavya-mAtra'nu' temane bhAna thAya, hAni Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraka rivAjo dUra thAya ane temanI jJAna -zikSAmAM vRddhi thAya, e cAtumAMsika vyAkhyAnenAM phaLa che. dharmopadezaka munivarenI dharmopadezakatA A rIte caritArtha thavAnI jarUra che. jene kharI rIte jAhera bhASaNa" kahevAmAM Ave che, tenI paNa ama muniomAM mahaTI khAmI che. vANionA ke zrAvakanA TeLAmAM vyAkhyAna ApavuM e jAhera bhASaNa na kahevAya. jaina zAsanane viziSTa udUta te jainetara janatA ane jainetara vidvAnavALI sabhAmAM vyAkhyAne ApavAthI thaI zake. vidvattAnI kharI kasoTI tyAM thAya. e mAguM kAma karatAM AvaDe te jainadharmanI mahattA phelAya. nahi te samayadharmanA anabhijJa "vedIyA" "vivAhanI varasI jevuM karI mUke. tevI sabhAmAM junI Dhabe pitAnA sAmpradAyika dharmanuM pArAyaNa karavAthI kAma na cAle. tyAM to vizvadharma para prakAza pADavAne heya. satya siddhAntane bAdha na Ave tema vizvamAnya siddhAntanuM pratipAdana karavAnuM hoya. ethI jaina dharmanuM mAna vadhe. AvI vyAkhyAtRtva-zakti vikasAvavA mATe anyAnya bhASAmAM sArA sArA pepare ava levAnI jarUra che, anya dharmazAnuM samucita jJAna saMgrahavAnI jarUra che. ane moTu mana rAkhI udAra svabhAva keLavavAnI paNa jarUra che. ucita mAtrAmAM mata-sahiSNutA ane samaya gucakatAnA guNe vyAkhyAtAmAM avazya khivavA joIe. A bAbatanI ama sAdhu mAM je khAmI che, te dUra thavI joIe. ama munie AgaLa navana zikSita AvatAM bhaDake che, enuM kAraNa paNa dUra thavuM joIe. temane jyAre temanA praznane mAphala javAba nathI maLatuM, tyAre temane asattApa thAya che. paNa evA mAla javAba ApanArA badhA kayAMthI hAya ! paNa evA na hoya temaNe temane "nAstika : Adi vizeSaNathI zuM kAma to cheDavA joIe? ema tarachoDavAthI zuM teo ThekANe Avaze? " nijA" e haribhadranuM dhamaMbindumAM pharamAna che. e khAsa dhyAnamAM rAkhavA lAyaka che. e ke viparIta samajanArane paNa nindIe nahi, ema teozrI e sUtrathI pharamAve che. kAM te jJAnazaktithI temane buddhi-pradeza para prakAza nAkha jeie, yA te samatA gugathI temanA hRdaya para prabhAva paDavA joIe. teo saMtoSAya evI A be rIte che. jo ke e be ratamAM bahu taphAvata che. paNa tucchakAravAthI te teo muniothI vadhAre vegaLA khasatA jAya che. ane yAda rAkhavuM joIe ke, bhAvI samAja te emanAthI banavAno che. eTale temane hadayapradeza viparyata thatAM temanI olAda para paNa zAyada tevA saMskAra paDavA saMbhava che; ane e sthiti dharmasaMsthAne keTalI bAdhaka nivaDe e vicAravA jevuM che. keTalIka vakhata adrupAkSara munionI jema sAkSara munivare paNa te lokonA vicitra pratrana para uzkerAI jAya che. AthI te tene vadhAre nArAja thavAnuM kAraNu utpanna thAya che. vikaTa prazno para paDade nAkhavAnI khubIthI paNa vAkepha thavAnI jarUra che. ethI AkarSaNa na thAya te saimanasya te jaLavAya ja, vaimanasya te na ja ubhuM thAya. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ---- - vItarAga paramAtmAnI mUrti para aMga azobhana ghaTe ? - -- Try muMbaI-koTanA vyAkhyAna-pITha parathI nyAyavizArada- nyAyatI zrImad nyAyavijayajI mahArAje ApeluM bhASaNa paramAtmA paramezvara vItarAga che. rAgadveSAdi sakala thI rahitapaNuM e ja IzvaratvanuM lakSaNa che. e devanI sthApanAnuM dhAma te devAlaya. tyAM ApaNe zuM kAma jaIe chIe ? darzana karavAnuM kaMI kAraNa? kAraNa eka mAtra Atmazakti meLavavI e che. rAga-dveSarUpa saMsAra-dAvAnalanA pracaMDa tApathI banyA-jhaLyA jene vItarAga paramAtmAnAM zaraNa sivAya bIjuM kaI zAntinuM sAdhana nathI. hRdayanI zuddhi mATe, AtmAnI zAnti mATe, IndrinA vazIkaraNa mATe ane kaSAyane parAjaya karavA mATe ApaNe devadarzane jaIe chIe. andarane mela jovA mATe, andaranA regane nAbUda karavA mATe. rAgane khaMkheravA mATe, satyanA pATha zikhavA mATe, ahiMsAne bedha levA mATe, AtmazaktinA nAda suNavA mATe devAlaye jaIe chIe. ananta guNa mahAprabhunA mahAna jIvanamAMthI jIvananA mahAna paThe vicAravA mATe, grahaNa karavA mATe tyAM jaIe chIe. devadarzanane A mukhya hetu khAsa dhyAnamAM levA joga che. ApaNe ApaNA AtmajIvanane vikAsa karavA sArU devAlaya jaIe chIe. tyAM jaIne paramevala vidhiprabhunA guNonuM cintana karI temAMnA kaMika aMze ApaNe pitAnA jIvanamAM utAravA prayAsa karavAnuM che. jIvanamAM ghuselA doSonuM prakSAlana ane sadgaNonuM praduSkaraNa karavAne uddeza devadarzana dvArA sAdhavAne che. paramAtmAnI sAcI upasti jIvananI zuddhi karavAmAM che. A uparathI e spaSTa jaNAI Ave che ke, devAlaya e zAntinAM . ne che. paNa jyAre temAM dhamAla ane kheDAnAM dUSita to ghuse che Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre te, zAntinAM dhAma maTI jaI azAnta vAyumaMDaLane vistAranArAM thaI paDe che. devanAM dhAma kevAM hovAM joIe? vikAranA vAyarAthI vegaLAM, prabhana ane mahAkarSaNathI vimukta ane zAntimaya jIvananAM preraka hovAM joIe. devAlayamAM dAkhala thatAM bhakta jananuM hadaya usita thAya ane prasanna vRttio Izvara-bhajana sAdhI AtmAnandanI sundara anubhUti meLavI zake, evuM mandiranuM svaccha ane zuddha vAtAvaraNa hovuM joIe. paNa Aje ApaNe zuM joIe chIe? mATe bhAge derAsaramAM eTale ghaMghATa ane gaDabaDATa joIe chIe ke tyAM mumukSune Atma-cintana karavAne mAga muzkelIbharyo thaI jAya che. derAsaranI A sthiti hoya? eka tarapha koi judA rAgaDA tANatA hoya, tyAre bIjI tarapha bIjA judA barADA pADatA hoya ! devadarzananI A paddhati? bIjAonAM prArthanA-mandire juo ! tyAM hajAre bhegA thavA chatAM keTalI badhI zAni patharAyelI rahe che. ApaNe A rItabhAta kyAre zikhIzuM ! bhagavazcintanamAM rasa lenArAone AjanAM derAsaranA ghaMghATa ane kalabalATa baha akArA thaI paDayA che. dhamAla ane upAdhinA atirekanA kAraNe derAsare anekane aracinA viSaya thatA jAya che ane aneka derAsara AvatA baMdha thaI gayA che. A ochI dilagIrInI vAta gaNAya? viveka ane sabhyatAnI khAmInuM A pariNAma che. viveka ane DahApaNa vagaranI kriyA aniSTa pariNAma lAve che. prabhubhaktimAM dayApUrvaka vartananI khAsa AvazyakatA chatAM te bAbatamAM gaDabaDAdhyAya keTale cAle che ke ApaNe kayAre tapAsIzuM? viveka vagera phalenA DhaganA Dhaga caDhAvavAmAM Ave ane te mANo page khudAya tathA kacarAya ane vaLI keTaleka sthaLe vAsI phUle, jemAM asaMkhya jIvajantuo utpanna thayA hoya tenI paravA karyA vagara emane ema "namaNumAM" (pANImAM) padharAvI devAya e zuM dayAmRta caraNa gaNuAya ? aMgaracanA karavAmAM keTale aviveka thAya che tenuM paNa kayAM bhAna che? keTa, aMgarakhA, kabA, jAkITa vagere vagere bhagavAnane paherAvIne tame bhagavAnane kevA citaravA mAMge che? ene koI divasa vicAra karyo che? bhagavAne ke zeDa, ThAkara, rAjA ke nareza samajI lIdhA che zuM? bhagavAna ke che e pahelAM samajavuM joIe. bhagavAnane oLakhe ! e che vItarAga. enuM Asana dhyAnastha yogInuM che. enuM Asana, enI beThakaja ApaNane batAve che ke, e mahAna yogI ane parama saMnyAsI che. "kumArapALanI mUti para sAMsArika prabhana ghaTI zake, paNa hemacandranI pratikRti para na ghaTe. devatAo ane indro "samavasaraNa" nI racanAmAM suvarNa, ratna Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdinA gaDha karatA ane ananna lekamI pAtharatA, paNa bhagavAnane aMga para-eka paNa age pAMga para-jarA paNa AbhUSaNa hetA paherAvatA. indrA pAse kaI beTa hatI? nahi, paNa teo vivekI hoya che. teo samaje che ke sabhA-sthAnane suvarNAdithI game teTaluM maDhI zakAya, paNa vItarAganA aMga para te kaMi paNa AbhUSaNa na caDe. teo samaje che ke alaMkAra paherAvIne temane gRhasthanA dekhAvamAM na mUkAya. teo samaje che ke, AbhUSaNe paherAvavAthI e vItarAga prabhunA para saMnyAsI zuddha svarUpane bAdha Ave. temanA A viveka ane DahApaNane ApaNe samajavAnI jarUra che. bhagavAnnI mukti e parama vItarAganI mUrti che. eTale ke e mahAdhyAnastha parama gInI matti che. e dhAzramanI avasthAnuM ke rAjAnI avasthAnuM citra nathI. gRhasthAzrama ke rAjAnI avasthAvALuM citra hoya te tenI upara AbhUSaNa ghaTI zake; paNa vItarAga vegInI dhyAnastha AkRti upara AbhUSaNa kema ghaTI zake ? A bAbata eTalI sAdI, sarala che ke keda paNu samaju sahelAIthI samajI zake tema che. vItarAganI mUrti para AbhUSaNa caDhAvavAthI temanI dhyAnastha zI AkRti na sacavAya-temAM bAdha Ave temAM bagadA thAya ane dhyAnastha gIne dekhAva maTI jaI gRhasthAzrama ke rAjane dekhAva thAya. A rIte vicAratAM spaSTa samajI zakAze ke vItarAga paramAtmAnI gavAhI mRtti para AbhuSaNa caDhAvavAmAM te mahAna prabhunI AzAtanA thAya che. vItarAga devanuM bAla avasthAthI mAMDI avasAna sudhInuM tamAma jIvana (Whole Life) pavitra ane ucca che. temanuM AkhuM jIvana vicAravA pya che. temanA jIvananI dareka ghaDI ane dareka paLa maMgaLabhUta che. temanA jIvananI tamAma miniTa ane tamAma seka kalyANaka che. matalaba ke temanuM tamAma jIvana bhAvanA karavA lAyaka che. bAla avasthAmAM teo kevA nIDara, suzIla, bIra ane himmatavAna hatA, evA prakAranI unAvALuM emanuM bAlajIvana ane kumAra avasthAmAM temane manaHsaMyama ane brahmacarya Adi guNa-vibhava keTale dedIpyamAna hata-evA prakAranuM emanuM zreSTha komAra jIvana vicAravA lAyaka che. e pramANe, emanA gRhasthAzrama ane rAjayAzramanI mahAna jJAnamaya, mahAna saMyamamaya, mahAna nItimaya, mahAna vivekamaya, mahAna santaSamaya ane mahAnuM pApakAramaya jIvanavibhUti vicAravA lAyaka che. emanA saMnyAsanI mahattAnuM te pUchavuM ja zuM! ane emanA vizvadazI jIvananI te pratimAo karI besADIe chIe. Ama an bhagavAnanuM tamAma jIvana cintana karavA lAyaka che. ane e Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranA cintana mATe ja ApaNe devAlaya jaIe chIe. cintana karI ApaNe ApaNA jIvanane guNa-vikAsa sAdhavAno che. paNa cintana karavA mATe bhagavAnanA jIvananI te te avasthAnA dekhAve mUrtimAM ubhA karavAnA na hoya. gRhasthAzrama ke rAjAvasthAnI bhAvanA karavA mATe je gRhasthAzrama ke rAjApaNAne dekhAva mati para lavAta hoya ane ene mATe je mati para ghareNuM ke dAgInA caDhAvAtA hoya te te have ATaluM vAMcyA pachI vyAjabI nahi kare. bhagavAnanA bela jIvana ke komAra jIvananI bhAvanA karavA mATe jema te te jIvanane dekhAva (bAlakanI ceSTA vagere) mUtti para nathI lAvatA, tema gahasthAzrama ke rAjApaNAnI avasthAnA cintana mATe gRhasthAzrama ke rAjAvasthAne dekhAva paNa mUrtimAM lAvavAne na hoya. dekhAva te mAtra ekaja, ane te vItarAganI prazAnta dayAnastha thegI AkRtiji. e sivAya sAMsArika bhoga-vaibhavanA dekhAva vItarAganI dhyAnastha AkRti para na ghaTI zake. kaMcana ane kAminI e be saMsAranAM mahAna dhana gaNAya che. e bannene jeNe tyAga karI saMpUrNa yogI jIvana prApta karyuM che, tenA upara-tenI mUtti upara kaMcananA alakAre majAvI gRhasthAzramane dekhAva lAva e che kIka gaNAya vAra? gRhasthAzramane ke rAjAvasthAne dekhAva paNa ekalA kaMcanathI kema lAvI zakAya? bIjA paNa upakaraNa joIe ne! kaMcana sAthe kAminI paNa joIe ! rAmanI pAse sItA, kRSNanI pAse rAdhA, tema mahAvIranI pAse "yazodA " mUke ane rASabhadevanI pAse sunaMdA sumaLA mUke. tyAre barAbara gRhasthAzramane dekhAva Ave ! upha! keTalI gerasamaja ! ! strI, zaganuM citra che ane zastra-hathiyAra dveSanuM ciTha che, te kaMcana keinuM citta kharuM ke nahi? sAdI samajane mANasa paNa samajI zake che ke strI rAganuM cita che, tema kaMcana paNa rAganuM citra che. kacana ane kAminI banne paganAM ugra cihe che. temAMthI ekane samparka, rAgane phagAvI daI parama vItarAga dazAne pahoMcelA mahAprabhunI dhyAnastha vItarAga yegI mUtti para na ghaTI zake. A bAbata saccAIthI eTalI paripUrNa che ke AnI sAme, kevaLa pustakanA kerA akSarenA sthULa, bAhya ane zuSka dekhAva dharavAne kadAca prayatna thaI zake, bAkI ADuM mUkAya evuM koI tatva ja nathI. rUDhipUjAnI ciraprarUDha lakIra, madhyastha vicAraNA karatAM je khasI jAya te A paramArtha tatva tatkALa hRdayamAM utare tevuM che. zAtinAM dhAmarUpa devAla prajAne abhayanA pATha zikhavavA mATe jAyalA, te Aje lakamInA thanathanATa karatA bhaMDArethI sabhaya dazAmAM mUkAI gayAM che ane Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laiyAonI cAkI nIce rakSAi rahyAM che. abhayanAM zikSaNAlaye ne Ama bhayA vahu sthitimAM mUkavAM e zuM Da uApaNanI vAta gaNAya ? vANiyAzAhIsvabhAvasulabha vANijyavRtti nIce kacarAtuM " deva-dhana" vepArane cakaDoLe caDhe che ane ekanu anekagaNu karavA game tevA adhama raste paNa dhakelAya che. e ghasAI paNa jAya che ane andara-andara bharakhAi paNa jAya che. peAtAnA vepAra-dhandhA poSavAnI khurI dAnata paNa enA majethI lAbha uDAve che! ajJAna dazAnA paMjAmAM sapaDAyaluM e " magaLa dhana " durUpayoganA raste veDaphAya che ane ethI samAja tathA dharmonuM teja vadhavAne khadale tene vadhu thai rahyA che. devanA alakA ane devanA dhanabha'DAzathI devAlayamAM cerane paNa pesavAneA khuba avakAza maLe che. ane " katAragAma " jevA sthaLe derAsaranI cokI karatA bhaiyAne katala karIne paNu lUTArA devanA dhana tarapha dhase che. hAya ! devAlayanI A sthiti? peAtAnA jAnamAlanuM rakSaNa karavAnI paNa jemanAmAM tAkAta nathI, bhayamAM mUkAyalAM potAnAM khairAM--chekarAMnI sabhALa levA jeTalI paNa jemanAmAM himmata nathI evA viSNu-vaga ka jaina samAja derAsarone dhanamAlatho bharI devA pahelAM potAnI nikhaLa hAlata para jarA dhyAna na Ape [ muMbaisamAcAranA tA. 3-10-34 zanivAranA aMkamAM ane tA. 8--11--31 nA 'jaina ' mAM tathA 'hindustAna ane prajAmitra'mAM A lekhanuM prakAzana thayuM hatuM. ] Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaibhavabharyAM jinAlayo ! ********T [ tA. 6--12-031 nA 'jaina' patramAM pragaTa thaelI sampAdakIya noMdha. ] prajAnI saMskRti ane rUci, emanA svabhAva ane raheNI: enu spaSTa darzana emano saMsthAmAM maLI Ave. je prajA niyatraNa ane niyamitatAmAM mAnatI hoya, je samAja sAthe ja zAnti ane gAMbhIyanI cAhanA rAkhatA hoya te prazna ane te samAjanAM dhama mandira, upadezamandira ke kaLAmandiramAM pazu eja vastunAM spaSTa aspaSTa pratibimba dRSTigocara thayA sivAya na rahe. pUjA, upAsanA ane kaLapradarzananAM sarvasAmAnya mandira prajAsamUhanI sarvasAdhAraNa rUci ane svabhAvamAMthI janmatA haivAthI, jema mAtapitAnI asara santAna upara paDe ja tema sahunA mAnasanI chApa Ahera saMsthA upara paDe e svAbhAvika che. e dRSTie ApazuAM jinAlaya ane vyAkhyAnazALAo-eTaluM ja zA sArU ?--ApaNAM sAdharmikavAtsalye, ApaNA varagheADAe ane prAyaH badhA tahera samAraMbha vigeremAM ApaNI svAbhAvika vaizyavRtti, vaibhavapradarzananI mahattvAkAMkSA ane niyatraNanA cheka abhAvavALI dhamAla dekhAi Ave che. zAnti, bhavyatA ane upAsanA-bhaktine ceAgya pavitra vAtAvaraNa nahIM maLavAthI keTalAka bhakato ane surUci dharAvatA bhAinAM dila AthI ghavAya che. temane lAge che ke ApaNuM jinAlayAne evAM vaibhavI ane evAM azAnta banAvI dIdhAM che ke ApaNI bhaktibhAvanA ane ApaNI saskRti ethI zaramAya che. jinamandira ane vyAkhyAnazALAmAM ApaNe parama zAnti, saraLatA ane tirADambaratAnI AzA rAkhIe. kemake e ApaNA Adaza' hoya che. ene badale jyAre keAhula, pramANu vagaranA ThAThamATha vaibhava ane astavyastatA nihALIe tyAre ApaNune jarUra ema thAya che ke AmAM *** Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa Azaya ane Adeza bhUlAi javAyA che. AzcayanI vAta e ke zrInyAyavijayajI mahArAja jevA vidvAno jyAre mandiranA kAlAhula ane vadhI paDelA vaibhavanA ADambara viSe pharyAda kare che, tyAre keTalArkA tenI sAme zAstranAM the.DAM chUTAM-chavAyAM avataraNa dharI rAkhI, AgrahapUrvaka AjanI sthitinA bacAva karavA medAne paDe che. parama vItarAga purUSanA dehanI AsapAsa senA-rUpAno thayeza e zAstrIya bacAvanI vastu zI rIte hAi zake e nathI samajAtuM. zAstrIya rIte sAva sAdA praznanu paNa nirAkaraNa zodhAvu ja joie ema jeo kahe che athavA mAne che teo peAtAnI sAmAnya vivekadRSTi ke buddhinA upayega kare te paNa temane ceSya samAdhAna maLI rahe. jinAlayemAM avyavasthitapaNAne laine ApaNe bhakti-upAsanA-dhyAnane methya zAnti te gumAvI cheja, paNa vaibhavasUcaka zaNagArane vadhAravA jatAM ApaNe bIjI aneka upAdhie vhArI lIdhI che. ane e khAnAM pariNAme pUjAnA Azaya ane Adaza pratye paNa upekSA ja dAkhavI che. amane to A badhI ja jALanu eka ja kAraNa samAya che. ApaNA svabhAvamAM je vaizyabhAvanA bharI paDI che te ja lAga maLatAM derAsaro vigeremAM paNa pAtAnuM sthAna jamAve che. AbharaNA pratyenA ApaNA mAhu ane ghAMghATa pratyenuM ApaNuM mamatva e ghara ane bajAranI vastue ApaNA mandiramAM paNu Apa na samajIe e rIte ghusI jAya che. ApaNane atyanta paricita hovAne lIdhe te tyAM paNa ApaNane vhAlAM lAge che. kAraNa ke mULe ApaNA svabhAva ane rUcimAMthI ja te janmyAM che, panyAM che ane poSAyAM che. jyAre ApaNe vaizya maTI jaina banazu tyAre ApaNe enI azAbhanatA joi zakIzu. pachI te zAstrIya carcA vAda- prativAdanI pazu jarUra nahIM rahe. indriyArthavilAsAya na jAtaM tava janmanA / 101 vikAsayitumAtmAnaM kartavyaM te vidAGkuru ! // Bi Zhu SSL viSaya-vilAsa mATe tArA janma nathI thayA. AtmAnA vikAsa tArA kartavya-mArga tu mATe samajI jA ! [ zrI. nyAyavijayajI ] Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAgInI sevA mATe be tabIbone apAyelAM mAnapatra. 29999999 >> sAdhuonI mAphaka garIbonI paNa vinA mUlya sevA bajAvavAnI salAha. examsee! zrI. maNilAla keDArInI prakhara preraNA. muni zrInyAyavijayajIe Apela bAdha. i jhahara4:8 jAda:::::: A "mAnapatra' nahi, paNa bhAnapatra" che : tA. 8 mI navembara ane ravivAre Do. ema. vI. modI ane rA. dhIrajalAla ena. daphatarIne mAnapatra ApavAne eka meLAvaDe miDa para AvelI kAnajI khetazInI vADImAM koTanA jaina saMgha taraphathI karavAmAM AvyuM hate. je vakhate sara lallubhAI zAmaLadAse pramukhasthAna lIdhuM hatuM. A sabhAmAM jANItA gRhae hAjarI ApI hatI. jemAM zrI devacaMda kalyANajI, zrIyuta maNilAla koThArI, hIrAcaMda vanecaMda dezAI, zeDa mAvajI govIMdajI, De. punazI maisarI, De. kalyANudAsa, De. cImanalAla mahetA, zrI amRtalAla khANo, DAhyAlAla makanajI jhaverI, karazanadAsa dAdara, ke. eca. pI. mahetA, zrI. berIsTara makanajI jADAbhAI tathA zrI. vajezaMkara saMghavI vagere hatA. saMghanA sekreTarI taraphathI Amanna-patrikA vaMcAyA bAda micheTAlAla ghevarIyA vakile pramukhanI darakhAsta mUktAM jaNAvyuM ke vakile ane DokaTare nisvArtha bhAve bhAgye ja sevA bajAve che. paNa modI ane Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daphatarI e sevAbhAvI ane dayAlu kare che. temaNe muni mahArAja zrInyAyavijayajInI dhamabhAve bajAvelI sevA mATe saMgha teone AbhArI che. ane AvAM satkAryomAM sara lallubhAI jevA vayevRddha pramukha sthAne birAje e atyanta IcchavAjoga che. zrI jamanAdAsa khuzAle Teke ApyA bAda darakhAsta tALIonA avAja vacce pasAra thaI hatI. sara lalubhAInuM bhASaNa. sara lallubhAIe jaNAvyuM ke huM jena nathI. ane prAntika bhAvanAne paNa piSanA nathI. mArI IcchA te Akhe deza eka banIne AgaLa vadhe ema jovAnI che. Ama chatAM kAThiyAvADI tarIkenA mArA kudaratI abhimAne mane ahIM AvavA preryo che. ane be kAThiyAvADI DokaTarene mAna ApavAnA kAryamAM bhAga letAM mane ghaNo Ananda thAya che. vakIlenA ane DokaTaronA sambandhamAM vakIle kadAca udAra hoya ke na hoya, chatAM DokaTare te kaMIka udAra hoya che. ane dharmAcAryo jyAre mananA roga maTADe che tyAre DokaTare zarIranA rega maTADavAnuM zubha kArya kare che ema jaNAvI teoe sahAnubhUtinA AvelA aneka sadezA, tAre ane patra vAMcI saMbhaLAvyA hatA. DokaTarane paricaya. Ada mi. candrakAnta bane DokaTarone paricaya karAvatAM jaNAvyuM ke De. modIe 25 varasanI nAnI ummare epha. Ara. sI. esa. nI mAnavaMtI DigrI prApta karI che. ane harakIzanadAsa tathA jI. TI. hospITalamAM teo ena. rajana tarIke a kAma bajAvI rahayA che. saddagata bAbu ganunuM oparezana temane ja hAthe thayuM hatuM. temanI uMcI vidvattA ane lAyakAtane kAraNe temane parIkSaka paNa nimavAmAM Ave che. temanI prAgakuzalatA mahAna yazasvI gavAya che. sAthe ja temanI namratA, sujanavRtti ane mRdu savabhAva khareja ekiTava che. De. daphatarI ( M.B.E.S. ) eka gabhazrImaMta, morabInA jANItA daphataro kuTuMbanA pharajanda che. daphatarI kuTumbamAM morabInA mahAna divAna kIracaMdabhAI amaracaMdabhAI gokaLadAsabhAI vigeree divAnagIrI karI morabI rAjyanI sevAmAM uttama phALo Ape che. De. daphatarInA vivAddha pitAzrI zrIyuta navalacaMda dezAbhAI merabInA AgevAna vakIla che ane teo paNa hAlanA jamAnAne anukULa bahu AgaLa paDatA vicAro dharAve che. De. dhIrUbhAI nAnapaNathI ja bhaNavAmAM bahu cAlAka hatA ane muMbaI temaja ghATakoparamAM teo eka kAbela temaja yazanAmI DokaTara tarIke jANItA thayA che. garIbo pratye teo haMmezAM rahemadilI batAve che. ane kesanI sevAmAM paNa teoe pitAne uttama phaLa Ape che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 e pachI e banne DAkaTarone sundara kAzkeTa sAthe mAnapatra tAlIonA harSanAda vacce arpaNa karAyAM hatAM. muni mahArAja zrInyAyavijayajI. muni mahArAjazrIe jIvana-vikAsanA uttama dhyeya viSe pitAnI lAkSaNika bhASAmAM ghaNuM sumadhura ane bedhaka vyAkhyAna ApyuM hatuM. lebha e ja dareka pApanuM mULa che e muddAne dAkhalAdalIlethI samajAvI teozrIe sevA, satya, ahiMsA, tyAga ane brahmacarya vaDe mAnava-jIvanane saphaLa karavAne bodha Ape hate. ane vyakti, samAja temaja rASTrane ekasapIne manka sAdhI pitAnI pharaja bajAvavAnI bhalAmaNa karI hatI. mAnapatra ke bhAnapatra? zrI maNilAla ke ThArIe bane chAkaTarane mAnapatrathI mucchita nahIM thatAM A te bhAnapatra che ane tamArA zira para sAdhuonI mAphaka ja garabAnI paNa vinA mULe ane niHsvArtha bhAve sevA karavAnI pharaja nAMkhe che ema ghaNI asarakAraka bhASAmAM samajAvyuM hatuM. ane dezanI vartamAna gaMbhIra paristhiti tathA daridranArAyanA duHkhanI hadayadaka vAta kahI saMbhaLAvI hatI. ane, "kharcA ochA kare! DaoNkaTare ! ane vakIle ! tame tamArI phI ghaTADe ! garIbone sahAya kare ! ane khAdI pahere ! ... vagere mIThI vANImAM joradAra upadeza karyo hato. ane sivila haipITalene katalakhAnAnI upamA ApI marmaparzI zikhAmaNa ApI hatI. e pachI vijhapaTamane saMkaTanivAraNa phaMDa mATe teoe 1500 rUpiyAnI apIla karI hatI. te vakhate che. daphatarIe mAnapatranI kAskeTa e kuMDamAM bheTa ApatAM ane Do. daphatarInAM bhatrIjI kumArI madhukAnA karalAla daphatarIe pitAnI senAnI baMgaDIo arpaNa karatAM sabhAjanee e bheTene saharSa vadhAvI lIdhI hatI. ane kAkeTanI harAjImAM che. daphatarIe rU. pa00) nI bIDa ApatAM te pAchI temane suprata karavAmAM AvI hatI. ane paMdarasAnI rakama sabhAmAM jotajotAmAM bharAI gaI hatI. mAnapAnA javAba ApatAM De. modIe jaNAvyuM ke meM mArI pharaja bajAvavA sivAya koI vizeSa kayuM nathI. chatAM mArI nAnI sevA mATe Ape mane je ke huM mAna ane AzIrvAda ApyA che tene mATe huM Apane AbhArI chuM. DokaTara daphatarIne javAba. Do. dhIrajalAla daphatarIe mAnapatrane javAba ApatAM jaNAvyuM ke, Aje Ape mArI kicita apa sevA badala mAnapatra ApIne mane anahada upakArano beja taLe dAbI dIdhuM che. Aje Ape mArI para verelAM Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazaMsAnAM pupa eTalAM te vajanadAra che ke paramAtmA tene be ucakavAnI mane zakti ane lAyakAta Ape eja mhArA attaranI moTAmAM mhoTI IcchA che. mahArI lAyakAtanA karatAM mhArI apUrNatAonuM mane vizeSa bhAna che. ane ApanA mAnapatrathI mArI truTio dUra karavAnI mane je preraNA maLe che tene mATe huM Apane khAsa RNI chuM. muni mahArAja jevA tyAgI vidvaca ane sujJa sajananI sevA karavAnI mane maLelI takane huM hArI ahobhAgya samAna samajuM chuM. ane mhArA jIvananuM lakSyabindu paNa teozrInI tyAgavRtti tathA sevAbhAvanAthI raMgAI jAya ane rogagrasta, dukhI janatAnI nisvArtha bhAve sevA karavAnI mahArI aMtara umio sabaLa bane evuM kharA jIgarathI IcchuM chuM. samAja-sevAnAM kAryo lakSmInI pAchaLa phAMphAM mAravA mATe nahiM, paNa prabhunA kharA dAsa tarIke samAjanI sevA karavA sArUja hoya. A Adarza Aje ghaNe aMze bhUlAI gayuM che. ema khinna hRdaye mAre kahevuM paDe che. paNa munizrI jevA saddagurUone mAnava-jIvananI mahattAne saddha sAMbhaLyA pachI papakArI bhAvanA prabaLa bane ane tavaMgarenA karatAM garInI vinA mUlya sevA karavAnI vRtti sarvatra jAgRta thAya evuM najIgarathI IcchI munizrI temaja Apa sarve sakaLa saMghane mane ApelA mAna badala huM eka vAra pharIthI antaHkaraNapUrvaka upakAra mAnI besI javAnI rajA lauM chuM. chevaTe pramukhazrInA bodhaka ane bane DokaTaro mATe mArgadarzaka thaI paDe tevA upasaMhAra bAda jayajinendranA pikAre vacce meLAvaDo visarjana thaye . 'muMbaI samAcAra tA. 16 11-31. "sAMja " 9-11-31. ane DeTane Apela AzIrvacana. mavI" -kuMvaH suva ichI kUtarI" rAjA saujanyojjvalakauzaloccayazasau niHsvArthasevA-dhiyAsvAsthya toSavidhAyi mAmanayatAmucchidya rogAspadaM tAbhyAM harSatA udrAimi mahatIM zrIdharmalAbhAziSama ! // - nyAvinIHA . Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Da *** ****** *** * * chuM saMskRta-pATha zrI. nyAyavijyajI-racita saMskRta kAvyonuM paThana-pAThana. [ muMbaImAM aMgrejI sAthe saMskRta zikhatA keTalAka vidyArthIo nyAyavijayajI mahArAjanI pAse saMskRta-vAcana karatA, temAM teozrInI banAvelI katipaya saMskRta kRtionuM paNa vAcana cAleluM, je ahIM pragaTa karavAmAM Ave che. ] sandezaH prastAvanA iMglIzabhASayA sArdha saMskRtAM bhAratImapi-1 sampaThatsu kumAreSu vidyArthapu sulu" . 1 / anyAnyakAle patrANAM saMskRtazlokarUpataH / likhitAnAM mayA premNA soyaM prArA . 1 ( yama ) -aMgrejI bhASA sAthe saMskRta bhASAno paNa abhyAsa karatA buddhizAlI vidyAthI kumAra para ghaNuM varSo pahelAM judA judA vakhate saskRtalekabandhamAM mArA snehapUrvaka lakhelA kati paya pAne A ( 5 ) saMgraha pragaTa thAya che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niga zugara ' vAdhamA-- * suvAsAhato yuH-- sandeza upayogI stAd vAvAnAM casthiti ! / OM / / protsAhanam / () ayi ! tvadIye kuzalaM zarIre : kaccit tvadIyaM hRdayaM prasannam ? | pravarttate te'dhyayanaM ca kaccid ? gacchanti kaccit sukhavAsarAste 1 // ( 2 ) vastvadIyaM payasaH sahodaraM dasyupatiSThate yadA / tadA tvadekAgramanIbhavannahaM kSaNaM pramode yadadaH pramAtu kaH ? // ( 3 ) parasya deho'pi nahi praveSTuM zakyo bhaved yogivaretareNa / pravizya me cetasi varttase tvaM tadadbhutaM kasya puro vadAmi ! / / ( 4 ) vilAsa - khela - bhramaNeSvanarthaM na yApanaM te samayasya yuktam / kSaNo gato naiva punaH sameti tato'pramattaH paThanodyataH syAH // 103 --- gujarAtI ' anuvAdasahita laghu ' sandeza 'vAMcanArAone temanI sthiti anusAra upayAgI thAo ! ( 1 ) ~~~bhAi ! zarIre kuzaLa che ! citta prasanna ! vidyAbhyAsa barAbara cAle che ! divasA AnandamAM jAya che ! ( 2 ) --tArAM dUdha sarakhAM mIThAM vacanA jayAre . mane yAda Ave che tyAre tArI tarapha ekAcamanavALA banatA kSaNabhara je pramAda anubhavuM chuM tene kANa mApI zake ! (E ) bIjAnA zarIramAM paNa mahAn yogI sivAya bIjAthI praveza karavA zakya nathI, te tuM teA mArA cittamAM praveza karIne beThA che. e AzrayanI vAta huM kaiAnI AgaLa karU! * --vilAsa, khela ane bhramaNamAM niraka vakhata gumAvavA tane vyAjabI nathI. gayA vakhata pharI hAtha Avata nathI. mATe pramAda dUra karI vidhA dhyayanamAM udyamazIla dhA. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jJAnAya cet santatamudyato bhave mahonato'gre bhavituM tadarhasi / vayastavA''ste laghu, buddhiruttamA samagrasAmagyudayArthamasti te // -vidyA mATe je satata udyamazIla ja bane te AgaLa upara tuM mahAna cheunnati sAdhI zake che. tArI ummara ja nahAnI che ane buddhi zreSTha che. . eTale unnati mATe sarva sAmagrI tane prApta che. mA nirbalo bhUrmanasA zubhaiSin ! sarva tvayi syAdupapadyamAnam / mayA yathArtha hi parIkSitastvamekaM dRDhaM cittamapekSyate te // -o! zubhecchaka! manane nabaLe thA mAM. tArI andara badhuM banI zake tema che. meM barAbara tane pArakhe che. phakata eka mane 68 thavAnI jarUra che. trahmAddhi sAdhanamanAM sampAlayan saccaritojjvalastat / vidyAM parAM jIvanasaMvikAsA''vahAmavAptuM prayatasva samyak // -brahmacarya unnati-pravAhanuM Ada sAdhana che. saccaritathI ujajavaLa banI tenuM pAlana karatA, jIvana-vikAsa sAdhe evI uttama vidyA upArjana karavA barAbara udhama kara.. manobalaM svaM prakaTIkuruSpa protsAhapUraM hRdi vAhayastra / vAca siddha vastrAmiNaIss- vira mArA di che | -tArA manobalane pragaTa kara ! . hRdayamAM utsAhanuM pUra vahevaDAva ! A kAryasiddhi karavAmAM dara bhAvanAbatanI pahelI jarUra che. yaH sanmatiH satpuruSArthazIla -jenI buddhi sArI ane je rItasara udyamazIla che tene unnati tAryA na mad vijaa. A meLavatAM DhIla na thAya. A bAbata vicArayAntaHkaraNe tadetat tuM tArA dilamAM vicAra ane irf parikSA, UMTa vam | | tAre jambara puruSArtha pherava. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( z0) svalpazriyAM tuSyati yasya ceto nAgre vidhirvayajanaM tam / idaM vicintya prakaTIkuruSva DhaMDho ! svIya guruvArthamutram / ( ?? ) vinamutsAdhanaM yadayaM mRtaH sa jIvannapi bhAgyahInaH / jJAnojjvaarerna prakarSamAlambate jIvana saMvikAsaH // ( 12 ) mAvIvizazvitamasadvicArAn, antaH pravizyA''tmanipAtakAste / dhyeye sthirIkRtya pare dRzaM svAM pralobhanarmAsma parAjito bhUH // ( 23 ) uccaM dhanaM sarvadhanebhya ekaM cAritra - pAvitryamazeSavizve / dadhAti raGko'pi sa sArvabhaumAt sthAnaM mahad, yasya satastadasti // 19 ( 10 ) ~~~thADI vibhUtimAM jenuM citta dharAi jAya che ( vivekathI nahiM, santASathI ke tyAgathI nahiM, paNa akaNyatAthI ) tenI pragati tyAMja aTakI jAya che. " vidhi " tene tyAMthI AgaLa vadhAratA nathI. Ama samajIne tuM tArA ugra puruSA ne prakAzamAM lAva ! ( 11 ) --jenu utsAhurUpI dhana naSTa thayuM che te abhAgI jIvatA paNa marelA barAbara che. jIvananA sundara vikAsa prazastajJAnavibhUSita evA utsAha--balanA utkaSane AbhArI che. ( 12 ) --kharAba vicArAne tArA hRdayamAM pesavA na de. teo andara dAkhala thaine Atma--balane haNe che. mahAn dhyeya para tArI dRSTi sthira karI praleAbhanAthI parAjita na thA. ( 13) --duniyAbharamAM tamAma dhana karatAM UMcuM dhana eka cAritra che. je sajjananI pAse e dhana che te garIba hoya te ce eka cakravartIbAdazAha karatAM paNa UMcuM sthAna dharAve che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 rA gataM dhanaM cenna gataM hi kiJcit hAra je gharagati paraM ca cAritra-balaM hataM cet parva tAnAM daramati !! -dhana thayuM che te kaMi nathI gayuM, tandurastI gumAvI che te kaMika gumAvyuM che, paNa je cAritrabaLa haNAyuM te badhuM haNAyuM che. vidyAnuSaGgo vimalaM ca vRttaM sevAnurAgazca vinItabhAvaH / vidyArthikartavyadizA'nayA yAn svajIvanasyonnatimAtanuSSa // -vidyAbhyArAmAM Asakita, nirmaLa cAritra, sevAbhAva ane vinIta AcaraNa e vidyArthi- jIvananI kartavya-dizA che. e dizAe prayANa karato tuM tArA jIvananI unani rAdha. ( 16-17 ) nipuNo'si samartho'si zikSAyApto'si ca svayam / citraNaM kekipicchAnAmiva te dakSatA svataH // tathApi zikSaNa dattaM yadetat tattu vastutaH-1 pavitrapremaparasya madIyasyAsti garjanam // -nuM svayaM nipuNa che. samartha che ane zikSaNa lIdhela che. meranAM che pIchAMnI citra-racanAnI jema tArUM che DahApaNa vAbhAvika che. chatAM A je "zikhAmaNa' apAya che te te kharI rIte mArA pavitra premanuM pUra gAjI rahyuM che. (yumaka) virktshaantiH| yathA tathA jalpatu mAM manuSyo na tena kizcid mama hAnirasti / nirdoSabhAvo yadi mAmakInaH / ui ma prajApavALa jAm ? | -mANaso mane game tema bole, ethI mane kaMI hAni nathI. huM jo nirdoSa chuM te lekonA bakavAdathI mane zuM ! A Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 AstAM viruddho mayi rAgivargo mahAjanastiSThatu vakravaktraH / etAvatA nazyati kiM madIyamAlambanaM me yadi vizvanAthaH ! // -rAgI leke mArI virUddha thAya ane moTA mANase mArI tarapha vAMke moTuM karIne bese, ethI mAruM zuM bagaDavAnuM hatuM-je mane jaganA nAtha paramezvarano Asare che to ! ( 2 ) ko rAgivargeNa mamAsti lAmaH ! zivana amarita hAni ? evaM ca sarvasya virodhitApi na kaNTakaH syAnmama jIvanasya / / hatI -rAgI mANasothI mane lAbha | zuM ! ane pI lekethI mane hAni zI ! eTale badhAya virodhI thaI jAya teye e mArA jIvanane * kaMTaka-samAna nathI. ( 2) ye rAgiNaH santi ta eva kAlA ntare viruddhAcaraNA bhavanti / evaM ca ko rAgitayA'vaseyaH ? kiM rAganiSpAdanamarthavacca ? // --e Aje rAgI hoya che teja vakhata jatAM kayAM ulaTA nathI thaI jatA ! pachI, kAne pitAne rAgI samaja ? ane rAga karavAthI phaLa zuM? na zrImataH kizcidapi prayojanaM na kizcidAvazyakamagragIjanAt / sarvatra sAdhAraNabhAvatassato yuktaM viraktasya sadA pravartitam // -zrImantathI kaMi prajana nathI. AgevAnothI kazI jarUrIAta nathI. virakata sujanane haMmezAM sarvatra sAdhAraNa bhAve, madhyasthapaNe vartAna rAkhavuM yukta che. pUrvArjitaM karma vinA vipAka kathaM praNazyediti cintayantaHsanto na tAmyantyayazaHpracAre prazAntitaH zreyasi saJcaranti / / - pUrva janma yA janmamAM upArjana karela kama tene vipAkedaya bhogavyA vagara kema naSTa thai zake-- Ama bhAvanAne piSatA sajajane apakIrtine pracAra thatAM duHkhI thatA nathI; kintu zAntipUrvaka kalyANanA paMthe vicaratA rahe che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzvAsanam / ke he balavAna AtmA ! vimuJca khedaM hRdayaM prasannI kheda mUkI de ! cittane prasanna kuruSva dhairya samupAzrayasva / cherAkha ! dhIrajane dhAraNa kara ! vivekarUpa vivekadIpaM dRdaye vidhAya dIpaka hRdayamAM pragaTAvI zekarUpa zakyA nadi sArasan ! | | adhakArane mArI bhagADa! yad bhAvikAle niyamana bhAvi kenApi dUrIkaraNaM na tasya / ityevamAlocya gabhIravuddhayA santopamantaHkaraNe nidhehi / / -bhaviSyamAM je ceka bananAra hAya che te koithI haThAvI zakAtuM nathI. Ama gabhIra dRSTithI vicAra karI antaHkaraNamAM santoSanI sthApanA kara. yateta devo yadi sarvazaktyA tathA zubheja himAvi, sUryaH pratIcyAmudito yadi syAd , nizcitaM jai tathApi nakza 1 -devatA paNa jo sarvazakitathI prayatna kare te bhavi rekhA na maTI zakatI nathI. sUrya pazcima dizAmAM udaya pAme te paNa nizcita karma (bhagavyA vagara ) : naSTa thai zakatuM nathI. analpavIryeNa gatiM vitanvan kvacid yadi praskhalanaM lbhet| tathApi pAtraM khalu dhanyavAdahArAvalInAM sa mahAnubhAvaH // -prabaLa vIrya thI gati karato koi cAlatAM cAlatAM yadi kayAMya khalanA pAme, kSati anubhave to paNa te mahAnubhAva kharekhara dhanyavAdanA hAronI zreNIothI abhinandanane pAtra che. ke saMsAravAse vasatAM janAnAM sukhaM ca duHkhaM ca sadA saha stH| na ati sarva vinA multha koDA verA satya che saMsAravAramAM vasatA mANasone sukha ane duHkha hamezAM sAthe lAgelAM che. badhA divase sukhanA nathI hotA. che. kyAreka du:khanA prasaMga paNa khamavA ke paDe che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nopArjitA tAdRzapuNyabhUtiyataH sadA saukhyamavApnuyAma / ataH pariklezanimittayoge yuktaM manaH sAntvayituM sudhInAm / / - tevI puNya-lakSmI kyAM upAjana karI che ke jethI hamezAM sukha ja maLyA kare ? mATe duHkhane prasaMge upasthita thatAM rAmajIoe pitAnA manane sAtvana ApavuM joIe. mAdho mahAnto'pi dRDhasvakarma bhukti vinA muktimavApnuvanna / kiM sarvasAdhAraNakarmajanyakSatirasaGge vitanoSi zokam // -pUrvakALanA mahAtmAo paNa pitAnAM dRDha karmonA bhAgamAMthI chUTI zakyA nathI. pachI, karmanita viSama prasaMga, je sava-sAdhAraNane lAgu paDe che, te ubhe thatAM tuM kema zoka kare che ! agnipasaGga kanakasya kAnti yathAdhikaM dIpyata evmev-| kSatiprasaGga'pi mahAzayasya manobalaM yAti vizeSadIptim / / -agnino prasaMga maLatAM suvarNa nI kAnti jema vadhu jhaLake che, tema kSatinA prasaMga vakhate paNa mahAzayanuM manobaLa vizeSa prakAze che. te svalpavIryAH, patane hatAzA bhavanti zocanti muhurmuhurye / anekavAraM patane'pi te corasAdaf gvo re | -te a9pa vIryanA mANase che, jeo paDI jatAM hatAza bane che ane vAraMvAra zeka karyA kare che. aneka vAra paDavA chatAM paNa, jeo vipula zakita dharAve che temano utsAha acala rahe che. ( 10 ) utsAhavRttirnahi zokasattve notsAhavRttevirahe ca dhairyam / vinA ca dhairyeNa na kAryasiddhiH zokastato'smAkamananyazatruH // ----zoka ubharAtAM utsAha cAle jAya che, utsAha jatAM dheya khalAsa thAya che ane dhairya nahi rahetAM kArya siddhi banatI nathI. mATe zeka amAro asAdhAraNa duzmana che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) karoti zoko hRdayasya hAniM buddhiM paribhraMzayati smRtiM ca / zokena mastiSkamapi bhramat syAda, na tena zocanti mahAmanaskAH // ( 2 ) deva jAtaM khalu jAtameva zokena jAtaM na bhavedajAtam / tataH kathaM zokahutAzadA he svakIyamantaHkaraNaM juhoSi ? // ( 12 ) saMsAravAse ghaTanA anekA vicitrarUpAH satataM bhavanti / jagatmA dhruvamevameva sadA vahanasti kimatra zocyam // ( 4 ) aikAntikaM nAsti sukhaM pRthivyAmityevamUcurmunayaH purANAH / vayaM ca sAkSAdavalokayAmaH svasthena cittena nirIkSamANAH // ( * ) evaM ca zokAvaraNaM jahIhi manaHprakAzaM prakaTIkuruSva / mAgvat punaH sajjakaTItaLIsyAH sampAtimuddizya mahodayasya || 114 ( 11 ) -zAka hRdayane hAni paheAMcADe che ane buddhi tathA ramaraNa-ktine bhraMza kare che. zekathI mastiSka paNa bhamavA lAge che. mATe mhoTA mananA manuSyA ze!ka karatA nathI. ( 12 ) --je banI gayuM te banI gayuM. zAka karavAthI have banI gayu te ' na anya nahi thAya. mATe zAkarUpa aganI jhALamAM tArA antaHkaraNane zA mATe hAme che ? ( 17 ) -saMsAravAsamAM aneka vicitra RtanI dhaTanAe haMmezAM banyA kare che. nizcaya, jagatnA pravAha haMmezAM Amaja vahetA cAle che. emAM zeka karavA jevu zuM ? ( 14 ) -duniyAmAM aikAntika sukha kayAMya nathI ema purANA munie kahI gayA che ane ApaNe paNa svastha cittathI nirIkSaNa karatAM e vAta spaSTa rIte joi zakIe chIe. ( 15 ) --mATe tu zAkanA paDadAne pheMkI de! ane mananA prakAzane pragaTAva! ane mahAn utine mATe pahelAMnI jema pharI pAche udyama karavA kaTIbaddha thA ! Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 aatmprbodhH| sudulabhaM mAnuSajanma buddhavA tatsArthakatvAya budhA yatante / svArtha na yaH sAdhayate sa mUrkhaH / vArtha nonatitaH pati che. - manuSyajanmane bahu durlabha rAmajI tene sArthaka banAvavA sujJa jano prayatna kare che. je svArthane sAdhato nathI te mUrkha che. ane AtmAnI unnati sivAya bIjo koI svArtha paNa nathI. -saMsAranA bhAva tamAma anitya saMsArabhAvAH sakalA anityA che. temAM he mahAnubhAva! vizvAsa na mA vizvasIstatra mahAnubhAva ! / karabhAtika sAyansanI praga--zakita vijJAnazakto pavidhAya citra para Azcaya karI Atmonnatina manniti viparAvo + za kAryathI parAbhukha na thA. parAyagA aihika-cintanAyAM nirantaraM santi jaganmanuSyAH / AmuSmikArthe vihitAvadhAno vivekavAneva mahAzayaH syAt / / - ehika (A jindagInA ) arthanI cintAmAM jagatanA mANase hamezAM mazagUla che. paNa paralokasAdhanamAM, mahAmanA vivekavAna hoya te ja sAvadhAna bane. idaM zarIraM yadi nAzi na syAd, na vA punarjanmagatiyadi syAtna karmasRSTeyadi sambhavaH syAd , na bhoga-yoge pratibodhanaM syAt // - A zarIra nAzavanta na hote ane janmAktara ke paraleka jevuM kaMi na heta ane karmasRSTinuM niyamana na hota to bhegagana sambandha bodha ApavA jevuM na raheta. --paNa tamAma Asitakena AgamAM punarjanma ane karmanuM atitva khUba sAbita karavAmAM AvyuM che. ane zarIra vagere sAkSI nAzavanta dekhAya che. mATe virAga vRtti jIvana-kalyANane sAce mArga che. sarvA''stikAnAM paramAgameSu bhavAntaraM karma ca siddhamuccaiH / sAkSAccharIrAdi vinazvaraM c| tasmAd virAgasthitireva yuktA / / / (yuma) Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 vicAryamANaH parizuddhabuddhayA bhAtyepa niHsAratayA prapaJcaH / paraM mahAmohatamo'dhalatve na utaravuM patiyati | zuddha buddhithI vicAra karatAM A saMsAra-prapaMca nisAra bhAse che. paNa mahAmahanA adhikAre upajAvelI a" dazAnI hAlatamAM loko varatutattvane samajI zakatA nathI. kiM khallaho ! strIyatayA'bhyupeyaM sarvatra vizve'pi vicArayastra / na nAma mohAspadamasti kiJcid, nirmoha ekaH paramaH sukhI syAt // -oha! rAmagra jagatanI andara kaI vastu mamatvane pAtra che? kaI pitAnI rAmajavA gya che? vicAra kara ! bhalA! meha karavAnuM sthAna kharI rIte kaMi nathI. eka nirmoha AtmA ja duniyAmAM parama sukhI hoya. snahaH sthiro nAsti, viyogitAntA saMyogitA tena sukhaM ka mRgyam ? / premNA vimohA''varaNAtmakena svajIvanaM duHkhi janAH sRjanti // (8) - neha rithara nathI. roganA anta vigaja hoya. eTale pachI sukha kyAM zodhavuM ? viSama mehanA AvaraNa rUpa prema vaDe mANase hAthe karI pitAnA jIvanane duHkhI banAve che. sabhojanaM sundarapAnakaM ca manojJavastrAbharaNAdikaM ca / anantazo bhUbanavAnabhuta tathA ! sAmpati ne rilA ? -miSTa bhajana, sundara pAna ane manahara vastra, AbharaNa vagerenA bhege A jIve anantavAra bhegavyA haze. chatAM eha! rativAsanA haju zAnta paDatI nathI ! gajaba ha ! saMsArapAse sukhamasti duHkhmicaM tata: matimAMtarita caitanyazakteH paramonnatatve nirmaruM thavAM giy | ( 10 ). -saMsAravAramAM je sukha che te du:khamizrita che. mATe koNa rAmajI evA sukhane che! caitanyazakitanI parama ucca dazAmAM je nirmaLa sukha pragaTe che te ja sujJa daSTine iTa hoya. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 ke na dakSatAsau pravinAzizarmaNe vyucchedanaM zAzvatazarmavartmanaH / tRSNApravAhaM vinirudhya cetanA'' nandAnubhUtau yatanaM tu dakSatA / / nAnyavyapekSA sukhasiddhirasti, pratIyate yadyapi kintu nucchaa| anantasaJcitsukhazaktirUpaM nijaM viditvA mukhitaH svataH syaaH| -saMsAranA vinara cika sukha mATe zAzvata AnandanA mArgane ucheda kara e kaMi DahApaNuvALuM kAma na gaNAya. kintu tRSNAnA pravAhane aTakAvI cetana-zakitanA ujjavaLa AnandalAbha mATe prayatna karavAmAM kharuM DahApaNa samAyeluM che. ( 12 ) -sukhanI siddhi parane adhIna nathIviSayAdhIna nathI.viSayarogasApekSa sukha yadyapi anubhavAya che, paNa te kharI rIte tuccha che. anantasacidAnandazakitarUpa evA pitAne tuM oLakha ! ane ema pitAne oLakhIne vata eva sukhI thA ! ( 12 ) -A mANA rAva zAssAmAM heTo che. paMDita ghaNIvAra banI cukaye haze. che te paNa sAcI Atmonnatine mArga che tene na sAMpaDe, emAM vAMka enI mihavAsanAne che, Aja mahAn babhUvAn bahuzo vizAradaH / sarveSu zAkheSu tathApi nA''pivAna-1 AtmonnatiM vAstavikImayaM jano' parAdhinI tatra vimohavAsanA / / - eka (24) pravarttamAno vyavahAramArga AtmArtha-kAryANyapi sAdhayeta / AtmIyasaMzudrimasaMspRzat tu sarva vRthA karma vidAkarotu // -mANasa vyavahAramArgamAM vartamAna hoya, chatAM teNe AtmahitanA sAdhanamAM paNa udhata rahevuM joIe. Atmazuddhine sparza nahi karanAra tamAma AcaraNa paramArthataH nirarthaka ja samajavAM joIe AtmoninISAM prabalIkurupva sthairyeNa tattvaM pavicArayasva / sanAtanaM sacca vinAzi cA'sat samyag vivicya prayame yatasva // -AtmonnatinI utkaMThAne prabaLa banAva!sthira dRSTithI tattva-svarUpane yathAsthita vicAra kara ! ane, sata ane zAzvata zuM che tathA asat ane nAzavanta zuM che e bAbatane barAbara viveka karI ane mArga grahaNa kara ! Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampAdya dhairya vipulaM yatasva / tRSNApizAcI zithilAM vidhAtum / ayaM hi panthAH paramodayasya rahasyamAdhyAtmikametadeva / / ( 16 ) - mahAna dharyane keLavI tRSNArUpa pizAcanIne nirbaLa banAvavA prayatna seva ! kharekhara parama unnata sthiti meLavavAno e ja mArga che. e ja AdhyAtmika navarahasya che. ( 17 ) -kuvArAnAone udayamAM AvatI cheroka! manane hamezAM nirmaLa rAkha! pavitratA hamezAM jALavI rAkha! koinuM paNa kharuM na cAha ! ane rAdA zAnta nathI gabhIra rIte chavAsanAnAmudayaM nirasya saMrakSa cetaH satataM pavitram / kasyApi vAJcherazubhaM ca naiva raka sajA zAnA-maravRAA che AtmAnnatimAnavajIvanAd yA na devadehAdapi labhyate sA / ityevamAlocya mahAnubhAva! mA bhUH pramAdIti mmopdeshH|| - mAnavajIvanamAM je AtmajAta sAdhI zakAya che te devatAnA zarIrathI paNa sAdhI zakAtI nathI. Ama rAmajIne he mahAnubhAva! tuM pramAdI gbanIza mAM ! eja mAro upadeza che. A sadezanuM saMskaraNa vaDodarA-jainayuvakasaMgha taraphathI prakaTa thayela che. **************** mudrAlekhaH [ ziva ] sarvadharma (6), duHkhasya mUlamajJAnaM tena muhyanti jntvH| satlaGge sukhAkAGkSI samucchettuM tadarhati // duHkhanuM mULa ajJAna che. tenAthI cho muMjhAya che. sukhano athI tene rAsaMga vaDe ucheDI zake che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) AvazyakamupAsIta jJAnaM karttavyagocaram / yad vinA sarvazAstrANAM niSphalA jJAnarAzayaH // che. "kartavya zuM che e vizenuM jJAna, che jenI purepurI jarUra che te meLavavuM joie; je vagara rasakala zAsrAnI che zAna-rAzi paNa nirarthaka che. mumukSavA'pi vidvAMsaH sAmpradAyikadurgrahAta - / kliSTacetaHparINAmAt jAyante kApathonmukhAH // vidrAno mumukSu chatAM sAmpradAyika durAgrahane lIdhe kapAyakaluSita cittapariNAmavALA bane che, ane ethI ADe te utarI jAya che. namapAsya sadAloka sAmpradAyika durAgraha saltAnane aTakAvanAra ane malina vRtti utpanna karanAra che. te mUkI daI pitAnA AtmAne jijJAsu, zAnta ane madhyabhAvI banAvavo joIe. vijJANa-rAta-magratha - vRttinA bhAvyamAtmanA / / tattvaM dhamasya suspaSTaM maitrIbhAva-vikAsanam / paropakAranirmANaM zama vRttepAsanam / / dhamanuM tattva to spaSTa che. ane te maitrIbhAvane vikasAvavAmAM, paropakAra karavAmAM ane zama-vRttine keLavavA ityaM dharmamupAsInA bhinnAdigvartino'pi hi-| na santaH kalahAyante dhIme-niva"nama A prakAre dhamanI upAsanA karatA sajajane judI judI dizAmAM pravartavA chatAM sampradAya-bhedanA kAraNe arasaparasa kalaha karatA nathI. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) ekarUpyaM na sarvatra karmakANDeSu sambhavi / labhante tadvibhede'pi zreyaH prama-vRttavaH || 8 sadvicAra - sadAcArau dharmaH satyaH sanAtanaH / sarva tadvyatirekeNa sAdhane svAmAdhanam // ( deg ) dharma-vartmani khalvatra to hiMsAdisambhavaH / kuto viSayalAmpaTyaM kuto'nyAhitabhAvanA // (80) ahiMsA satyamasteyaM brahmacaryamalobhatA | eSa dharmo jaganmAnyaH sArvabhaumaH satAM mataH // ( 6 ) vApi deze kule vApi kvApi jAtau mate'pi ca / varttamAnaH pathAnena mAvI tyAnmAnanam || 120 *** *********** ( 7 ) ka kAMDAmAM satra ekya ke abhinnatA thavI asambhavita che. kriyAmAga bhinna bhinna chatAM zAnta vRtti ane samabhAva dharAvanArA AtmakalyANa sAdhI zake che. ( 8 ) sadvicAra ane sadAcAra e satyasanAtana dhama che. enA vagara kAi sAdhana sAdhana na nivaDe, sAdhana bAdhana thAya. ( 9 ) Adha-mamAM hiMsAdinAM AcaraNa, viSayalApaya ane paradrahavRttine avakAza kayAMthI hAya. ( 10 ) ahiMsA, satya, acAya, brahmaca ane nibhatA e jaganmAnya dhane santAe 'sA bhAma dha' kahyA che. ( 11 ) kAi paNa deza, kAi paN kula, kAi paNa jAti ane kAi paNa sampradAyanA mANasa A mArge vicaratAM kalyANabhAgI thAya. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabodhanam / ( ? ) prajJaptA loka-lAbhAya turAzrama-paddhatiH / brahmacaryAzramastatra jIvanAdhAra AdimaH // (3) jIvanaM netumuccatvaM saMskArya prathamaM vayaH / tadA-nihita-saMskArA dRDhamUlA bhavanti hi / ( 2 ) durvRttiparihAreNa brahmacaryapurassaram- / vidyAdhItaM satAM saGge kuryAt prathama Azrame // ( 4 ) zArIrIM mAnasIM zaktiM zaktimAdhyAtmikIM tathA / sampAdayet samutkarSaM brahmacaryAzrame sthitaH // ( + ) balavaddehasampannA 6-nirmaya--mAnasAH- / tejasvinaH sphuratprajJA asmAJjAyanta AzramAt // 121 ( 1 ) lekAnA upakAra mATe cAra AzrameAnI paddhati batAvavAmAM AvI che. temAM paheluM brahmacaryAzrama che, je jIvananeA AdhAra che. ( 2 ) jIvanane ucca banAvavA mATe pahelI ummarane sa MskArita banAvavAnI jarUra che. kemake te vakhatanA paDelA--pADelA sakArA daDhamUla bane che. (3) prathama AzramamAM, satsaMgamAM rahI brahmaca pUrvaka sadAcaraNa sAthe vidyAdhyayana karavAmAM Ave che. ( 4 ) brahmacaryAzramamAM rahelA manuSya, te mahAn AzramamAM sadhAtA sadguNAnA pratApe zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika zaktine vikAsa prApta kare che. ( 5 ) A AzramamAMthI khalavadehasampanna, dRDhaniyamAnasa, tejasvI ane prajJAvAna manuSyo utpanna thAya che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marvamaGgalasampannaH sarvakalyANakAraNam / sarvonnatInAmAdhAro prAthathamataH | niHsaha, sarvamaMgalampanna, sarvakalyANakAraNe ane sarva unnationo AdhAra e brahmacaryAzrama che. yathAvat pAlito yena mahAnAzrama epaka:-1 mahAdurgavijetApi tena svakhadharIkRtaH // A mahAna Azramane jeNe barAbara se che, teNe heTa gaDha jInanArA DhAne paNa mahAta karI dIdho che. vidyA-zikSa-rArjanAM kanyAsvapi vikaasnm-| paramAvazyakaM puMvad bhAvinyastA hi mAtaraH || puranI jema kanyAomAM paNa vidhA, zikSaNa ane zakitanA vikAsasAdhananI jarUra che. kemake teo bhaviSyanI mAtAo che. jJAnazikSaNasampannAH karAtAM mahArAjA:aaruhy gRhiNIsthAnaM dyotayanti gRhAGgaNam / / ******** jJAna-zikSaNa-sampanna ane suzIla evI A mahAzayAo gRhiNInA pada upara AvIne gharanA AMgaNAne ajavALe che. ( 10 ). (0) iMdRzo mAtaraH svIyAH santatIrnetumuccatAm / prabhavanti vizeSeNa zikSakebhyaH zatAdapi // AvI mAtA pitAnI sannatinA jIvanane ucca banAvavAmAM so zikSaka karatAM paNa vadhAre samartha nivaDe che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 ** IdRzAM yuvakAnAM ca yuvatInAM ca tejasA / ujjvalasya samAjasya viM troDakyu-yara ! ! **** ( 11 ) AvA yuvaka ane AvI yuvatienA teja-paMjathI je samAja ujavaLa hoya tenA abhyadayanuM zuM pUchavuM ! (12) kariSya ! ghara ! nidrAmutsAya satvarama- / adhogatimukhI jAti samuddhattuM prayatnataH // ********* e! dhIre ! pramAda-nidrAne jaladI dUra karI ane agati tarapha dhasatA jatA samAjanA uddhAra sArU uDe ! taiyAra thAo ! preraNA ! (2) 2-juM pRddIvo-- hirAjI! kaLA bA : prajJA -- prArA gAmanArata: | ********* brahma-daMDane barAbara jorathI grahaNa karIne kama-rAdhanA mATe bahAra Ava ! ane antaranA avAjathI suta-pramatta prajAmAM Alana macAve ! jo--mAna satya bhASaNaM ca virodhinI / AhutyApi yazovAda satyaM sarvatra ghoSaya ! // le kAne rIjhavavA ane satya bhASaNa karavuM e eka-bIjAthI virUddha che. yazavAdane hemIne paNa sarvatra satyanI ghoSaNA kara ! (2) na bhetavyaM na bhetavyam-- ayi ! lokApavAdataH / tuSya matvA tayArATiM kaTukauSadha-pAyane // suda! kApavAdathI na Dara! na Dara !lekenA apavAdapUrNa kalA halane ema rasamaja ke teo kaDavuM ke "auSadha pIvarAvatAM rADa nAkhI rahyA che ane ema samajI mana praphulla rAkha! Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) samAgato'si mAnuSyaM puruSo'si sudhIra / vijAnIhi sva karttavyaM bhuJjate pazavo'pi hi // ( + ) firerenata samAja dharma mandiram / AvazyakaM ca karttavyaM tatra tatra vicAraya // ( 6 ) uttiSThottiSTha ! nirbhIka: sphAraya ! sphAra paurupama / samarpaya ! nijaM yoga samAjotthAna karmaNi // ( 7 ) kolAhalena mahatA bhavitavyameva kAntiryA bhavati khalvabhitaH prajAsu / utthAna bIjakamihaiva niviSTamAsAma, utpIDanena hi vinA prasavo'pi na syAt / / ( 8 ) mahAtmabhAvAH khalu karmayogaparAyaNIbhUya sRjanti yatnaiH / prajAkRte jIvana vartma bhavyaM kAryairmahadbhizca bhavenmahAtmA / / 164 ********* ( 4 ) mAnavarUpe te avatAra lIdho che. tuM puruSa che, samajI che. tArA karttavyane samaja ! bhAga te RnavA paNa bhagave che. ( 5 ) samAja e dharmanu mandira che, enI paDatI hAlata para dhyAna Ape! ane e ba.batamAM tArUM avazya karavA lAyaka katta bya zu che, ane vicAra kara ! ( 6 ) bhayane dUra pheMkI ume thA! nIDara banI taiyAra thA ! vipula puruSArthane pherava ! ane samAjanA utthAna-kAmAM tArA yogya hisso Apa! ( 7 ) prAmAM cAmera krAnti thavA mAMDe tyAre mahAn kAlAhala thavAja joie. emAM ja samAjanA utthAnanuM bIja samAyu che. utpIDana vagara te prasava paNa nathI thatA ! ( 8 ) mahen AtmabhAva dharAvanArA mhoTA mANasA ka yAgaparAyaNa banI prayatno dvArA jana-kalyANa mATe jIvananA bhavya mAnuM sarjana kare che. mahAn kAryo karavAthI ja mahAtmA thavAya che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manomalaM svaM samapAsya dhIraH zAnta soLurvinathI mRtya- che prajAmalaM durgatihetubhUtaM zi bahiH samutpATayituM samehi ! // * pitAne manemala dUra karI, dhIra, zAnta sahiSNu ane vinIta banI prajAnA saDA, je durgatinAM kAraNabhUta che tene ukheDI pheMkI devA bahAra Ava! A mudrAlekha" vaDodarA-jenayuvakasaMgha taraphathI bahAra paDela che. che TvInattaH ! che dvitrira] prastAvanA paramezvara AgaLa A dInanuM Akandana che, dukhiyAno AttanAda che. hArdika Akrandana hadaya-paTane jovAmAM bahu sarasa kAma kare che. ethI jIvana para bhaktine raMga pUrAya che, ethI mANasa aneka muzkelIomAMthI ugarI jAya che, tenI glAni TaLI jAya che ane zAntimaya jIvanane mAga tene saraLa thaI paDe che. bhaktimAga bahu ramaNIya vega che. ene abhyAsa emAMthI bahu sarasa Ananda luTe che. e raste AnajIvana ghaDAya che. prabhumaya jIvana pAmavAnI e dizA che. A stotra-pATha darekane upayukta samajI prakAzanamAM mUkAya che. pAThaka AthI pitAnA bhaktibhAvane khilave ane Atmazaktine mAga sAdhe eTale basa. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ! ) trailokya-devatA va vaM TIna-TInama mAdazaH / ! pazyatastvAmaho ! adya nAnando mAti me hRdi // ( = santaptasyAsahAyasya bhramato yatra-taMtra ma-- akasmAt pathi dRSTo'si nITa ! maMthara ! ! ( 3 ) mAdRzAnAmabhAgAnAM mujam zana thavo te ! ! pasaranti zubhA AzA adya tvAM pazyatastu me // ( 4 ) kalpadrorapi kalpadru to maNermaNiH / devAnAmapi pUjyo'si kiyat te mama pUraNam // ! ( + ) svayaM jAnAsi he deva ! kIdRzo'smi dayAspadam ! | dayAratnAkarazvAsi nAtha ! nAyAma te tyam // ( 1 ) traNa jaganA deva tuM kayAM ane mArA jevA dIna-hIna kayAM? Aja tane nihALatAM ahA ! mArA hRdayamAM Ananda mAte nathI. ( 2 ) santApathI khaLI rahelA ane sahAya vagaranA eve jyAM-tyAM AthaDanArA Aja rastAmAM bhamatAM-bhamatAM akasmAt tane dekhavA pAmyA chu ! he paramezvara ! prasanna thA ! ( 3 ) mArA jevA abhAgIyAne tArU darzana karyAM paDyu che ! paNa Aja tArU dana thatAM mane sArI AzAe sphurI rahI che. ( 4 ) tuM kalpavRkSanA pazu kalpavRkSa che, mahAna maNinA paNa maNi che, tuM devAne paNa pUjya che, te mArA jevAnuM pUraNa karavuM e tane za hisAbamAM ! ( 5 ) he deva ! tuM svayaM jANe che ke, huM keve dayApAtra chuM. ane tuM tA dayAnA mahAsAgara che. OM nAtha ! tArI yA yAcuM chu. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) lagno'smi te padAmbhojayuge mahimazAlini / kRpA varSatu te svAmin ! mAtha--dutAzane / / ( 7 ) mAM dahatyeta cintA vAsanA hanti cAnyataH / durbalo'smi daridro'smi rogito'smi ca pazya ! mAm // ( 8 ) daurbalye'pi varaH krodho nairguNye'pyabhimAnitA / vaiyarthye'pi mahAmAyA lobhodathye'pi meM mahAna // (8) evaMvidhe kapAyAgnau vizvezayet tvameva mAm- / dahyamAnamupekSethA dA ! datAnAgayA.tyA ! || (20) mendriyANi mattAni caJcalaM ca mano bhRzam / Urmayazca vikArANAmucchalanti kSaNe kSaNe // 127 jaLasa pieteleleleletete Pieteretettelerd elateretetelererer ( 6 ) tArAM caraNu prabhAvazAlI che. hu tArA caraNe vaLagyo chuM. huM tAre page paDuM chuM. huM svAmin! mArA durbhAgyarUpa Aga para tArI kRpA varaso ! ( 7 ) mane eka mAjI cintA bALI rahI che ane bIjI mAjI vAsanA satAvI rahI che. huM du La chuM, daridra chuM, rAgI chuM. prabhu! mArI sAmu jarA je ! ( 8 ) duba'LatA chatAM ugra krodha, nirgu NutA chatAM prabaLa abhimAna, akathyatA yA athahIna sthiti chatAM mahAmAyA ane dAridraya chatAM mahAn lAbha mArAmAM bharelA che ! prabhu ! ( 9 ) Ama kaSAyarUpI agnimAM baLI rahevA evA mane vizvanA izvara evA tu ja jo uvekhe, te hAya ! Azraya vagaranI-DAma-ThekANA vagaranI banI jatI yA huNAi na jAya ? ( 10 ) mArI indriyo uddhata che. mAr mana atizaya caMcaLa che. vikArenI mie kSaNe kSaNe uchALA mAre che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArANAM na me zuddhi vANIsaMyamanaM na ca / mahAnucchRGkhalaH kAyaH kiM bruve svaviDambanam // rANI mArA vicAre zuddha nathI. vANI para mAre kAbU nathI. mArI zarIra ceSTA paNa bahu uchakhala che. pratye ! che. mArI viDambane te huM zuM varNavuM! AsvAdya tava siddhAntaM pItvApi zama-bhAratIma- / vAsanA-paritApo me na hI zAmyati tRSNanaH // tArA siddhAntano svAda laIne ane tArI prazamapUrNa vANInuM pAna karIne pagu huM tRNazIla banI rahyo chuM. prabhu ! mArI vAsanAne paritApa Thare paDatuM nathI. (23) gharamAvAnAta praNAlyopadizAbhyaham / mbakIyaM punarAtmAnaM nopadeSTuM bhavAmyalam // . ( 13 ) hajAra mANasane huM AkarSaka zilIthI upadeza karuM chuM. paNa mArA pitAnA AtmAne huM upadeza karI zakate nathI! mArI jAtane huM vyAkhyAna ApatuM nathI zAkhANAM paThanaM jJAnaM yodhanaM mukaraM kila / duSkaraM tu paraM nAtha ! jIvane svaM bhavezanam / / ( 14 ) zAstra bhaNavAM, jANavAM ane bIjaene samajAvavAM helAM che, paNa he nAtha ! pitAnA jIvanamAM utAravAM derIlAM thaI paDyAM che. mvAthavRtti-mRSAvAdi NOOook (15) svArthavRttiparAyaNa, mRSAvAdI, mAyA-prapaMcI, durazIla ane mUchagrasta evA mArAmAM ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha kayAMthI hoya? ahiMsA satyamasteyaM __ kva meM brahmAparigrahaH // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) moharaNyaM mahAgheoraM klizyamAnasya mesyataH-1 nAnya gAyAmaH RSi, mAvajJAsIstidIza ! mAm // ( 10 ) svAminaM zraddhadhAmi tvAM tvayi bhaktiM vaddAmi ca / na tu te vacanaM kurve jAnannapi sukhAvaham // (28) yAdRzastAdRzo vApi deva ! dAso'smi tAvakaH / dAsoddharaNa thiya svAmino na hi zobhate / / ( zo ) jJAnaM pUrNa parA zaktiranantaste dayArasaH / bahUnudadharaH pApAn maskRta vibhuloma vim ? / / ( 20 ) pUtkaromi tava dvAramupasthA svadurdazAm / vet pidhAsyase karNau kA gatirme bhaviSyati / // 129 (16) mahAbhaya kara mAhu-jaMgalamAM du:khI hAlate rakhaDatA evA mane AzvAsana ApanAra koi bIjo nathI. he iza ! tu mArI avajJA na kara ! ( 17 ) he deva ! huM tane svAmI tarIke sahu chuM ane tArI tarapha bhakti dharAvuM chuM. pattu kevA abhAgIye chuM ke tArUM kathana sukhadAyaka jANavA chatAM karatA nathI ! ( 18 ) deva ! jevAtevA paNa huM tArI dAsa chuM. dAsanA uddhAra karavAmAM zithila thavu' svAmIne na zeze. (19 ) tArAmAM jJAna pRthu, zakti parama ane yArasa ananta che. te ghaNA pApIone uddharyAM che. teA Aja mAre mATe tuM vimukha kema che? ( 20 ) tArA dvAra AgaLa upasthita thai huM mArI du-zAnA pAkAra karI rahyA chuM. tuM jo kAna baMdha karI daIza, te pachI mArI zI le thaze ? prabhu ! Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rane khurazAnika niSTharavyavahAraNa vidhirmayyaca varnana // mArAthI paNa vadhuM pApa karanArA duniyAmAM sukhI dekhAya che. hAya ! vidhAtA "mArA para ja kema niSphara vyavahAra calAve che? na ja vAdaLa vAI sthaLe ja zA mA ! | pramANamAM sabhA : thenuM te radA ! | mAre mAthe tArA re vApI ane mArI A durdazA ! ! AvI asembaDha, AvI anabhAvya ghaTanA kema ghaTe ? jAne'haM vItarAgo'mi... nirmamo'si mamo'sica nathApi zraddadhe bAda nAphala meM nivedanama || huM jANuM chuM ke, tuM vItarAga che. tane kAI para mamatva nathI. tuM savaMtra sarva para sama che. te paNa mane ja pAkI khAtarI che ke, mAruM nivedana che aphaLa nahi jAya. jAnAmi, svayamevAsti 4 mAM saMtanA 4 varu mora nAthA nAma che pAtaja kartA che. ane bhaktA che. pata kareluM poteja bhegavavuM paDe. prakRtine kuma anyathA thaI zakato nathI, seega paagi parantyAkrandane'pi syAt - purva je kuratanA karmati nAbena ahi va ra paranuM tArI AgaLa Akandana karavAmAM paNa mane sukha thAya che. ethI mana prasanna thAya che. ane mananI prasannatA eja tArI prasannatA che. AtmaprasAda eja paramAtma-prasAda. - - che Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 jagatAmekamAghAraM bhvvyaadhibhissmbrm| akhaNDAnandacinmUrti dhanyo'haM tvAmupAgataH // huM dhanya chuM ke jagane eka AdhAra, bhavanI vyAdhine mahAna vaidya ane akhaMDAnanda-cisvarUpa evA nane dekhavA pAmyo chuM mahAdevo'si buddho'si tuM mahAdeva che, buddha che, zakara hire che, ziva che, jina che, vitarAga che ane akhila vizvane Izvara che. jino'si vItarAgA'si vizvavizvezvaro'si ca // namatuccuM 1 sAtha ! namastubhyaM jagatpate / namastubhyaM jagatsvAmin ! najAthe ! he jaganA nAtha !huM tane hAtha joDuM chuM. he jaganA pati tane mArA namaskAra che. he jagatanA svAmI! tane mArAM vandana che. he jaganA guru ! tane pUjavuM chuM. gataM mamAdya dAridraya re sarve prajApitA - dRSTe tvayi mahAnanda maye zrIparamAtmani / / Aja, parama AnandanA avatAra rUpa Apa zrIparamAtmAnAM darzana thatAM mAruM dAridraya cAlyuM gayuM ane mArA badhA rogo dUra thayA. ( 20 ) adya pollasitaM puNyaM pApaM pAtAlamatrajana-1 tvadbhaktyA bhava-nirvedI - mUyAjo rivAje Aja mAruM puNya ulasI rahyuM che. ane pApa te pAtAle gayuM. tArI bhaktinA prabhAve, he bhagavana ! mane mokSa-lakSamIne anukULa bhavavairAgya prApta thAo ! : Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 ri namAmi tvAM namAmi tvAM namAmi tvAM punaH punaH / madA bhaktilahaya'ste - pravahantu mamA''tmani // huM tane namana karuM chuM, namana karuM chuM, pharI pharI namana karUM chuM. tArI tarapha bhaktinI he hamezAM mArA AmAmAM vahyA kare ! prabhu ! nimAhAvaraNA'nupAghiramalA vivAra: mumnussttii na niyamAdadhAni na punaH . kasyApi ruSTo'piyam / catArAMganivAraNena saphala bhUyAnmamA''krandanaM Retata kAnA mAvata mehanA AvaraNathI vimukta, nirapAdhi ane nirmaLa e vizvaprakAzarUpa bhagavAna tuSTa thaIne koInuM sAruM karI detA nathI. temaja kaSTa thaIne keinuM buruM karatA nathI. | mArU A kandana" mananA raMgane nivAraNa karavAmAM saphaLa siddha thAo : ane tatvaSTie cidarUpa. prabhusvarUpa evA AtmAne ujavaLa sattA prApta thAo! athavA, AtmAnI ujavaLa tuSTi e ja vastutaH paramAtmAnI tuSTi che ane e mane prApta thAo ! A * dInAkradana ' vaDodarA-navasaMdha tarapha prakAzita thayela che. *** **2 * * anekAnta-vibhUtiH dvitriravA ] prastAvanA cha. siddhasanastutayoH kramaNUH thara jAca: ! cayanayavAca: * karuM ke rAja-rAparama : M. ---siddhasenanI stutio kayAM? hemacandranI saMktio yAM? yazovijayajInI vAta ya? ane A mAruM bAla-cAMpala kyAM ? Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathApi zraddhAmugdhasya nirgatA me hRdUrmayaH ' bhagavaccaraNAbhyarNe na hi yAsyanti niSphalAH // sarve mAdhyasthyamAsthAya sAdhavazca vizeSataH / sakRdetad vilokera niti nanasya me'rthanA // anekanA anta te * anekAnta ', ekayanA pATha che. e sarva bhUto sAthe vicAra--saraNIone samanvaya e kevI attIsImAMthI maLI zake che. ] 133 ( * ) mahAtapaHsAdhanato'vadhUya rajaH samagraM bhavacakravAhi - | paraM mahaH prAdukhIbhavo yad namoDastu tame gAIza ! vo ! !! vAya [viSaya-paricaya, aneka=anya anekAnta, AtmA ane meha yA AtmA ane anta e * anekAnta.' meAhu yA pApate pApA gega e anekayega. e* aneka khakheravAnA udyame e * anekAnta' sudhAya. ( 2 ) tasmin pare tejasi bhAsamAne' nekAntatvaM mahadasphurad yat- / prarUpaNaM lokahitAya tasya paropakAraH sumahAnayaM te / / etetelele ---tApi, bhagavatanA caraNa-samIpe zraddA-mugdha bhAve nikaLelI mArI hRdayAmi'e niSphaLa nahi jAya. satya eka che, jyAre asatyanI gaNutrI nathI. arthAt asatya aneka che. tene anta te * anekAnta. ' eTale satyamaya vana e * anekAnta, jIvana e zeAmAM: jJAna ane AcaraNamAM. ~-avA ane khAsa karI sAdhu jana mAdhyasthavRttithI eka vAra A avalAkA jAya ema mArI namra prAthanA che. arthAt ekaya, maMtrI rAkhavA rIte sAdhe che enuM kiMcit digdarzana eTale anekAntanuM sUtra e pADa paDAve che. bhinna bhinna ( 1 ) sa sAracakra-sa cAlake tamAMma raja mahAtapanA sAdhanathI kha'kherI nAMkhIne je paramajyeAti teM tArI andara pragaTAvI che tene huM vIra ! huM jagadIza ! mArAM namana che. ( 2 ) te parama prakAzamAna tejanI andara je mahAna anekAnta- tattva skru che tenu lokahita mATe prakAzana karIne te jagat upara bahu mhA|. upakAra karyAM che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja jhajhas janinaitikadamA prajApuramnAdupaDhaukanena / svAmibhanekAntamahauSadhasya vicopakAyomanamAganAmi // * ekAnta-durnatirUpa mahArogamAM saMpaDAyela prajA AgaLa, he svAminuM ! anekAntadarzanarUpa mahAna auSadha mUkavAthI "vikopakArI tarIkenA Asana para tuM virAjamAna thayo che. manAgrahonmattavirodhavAta. pracArasantaptajagatprajAmu- / gayA zanaitti-muni sapA jA jAdunI che manAyaDu-huThavAda-janita unmAdI kalAnA uSNu vAtAvaraNathI sanama banela jaganI prajA para te anekAntadazanarUpa amRtanuM siMcana karyuM che. prabhu! zAni pamADavAne tArI mArga khUba adUbhuta che. *devAnaoN vika samAjano viva: | myAdvAda epa tvadupajJa uco' nizvAna-nAmanA gAmanAtha: || havizva-hinaiSinI apekSAe yathAsthita vicAraNA, samanvayaSTie : viveka e tAre prakAzela ucca siddhAnta "syAdvAda" che. jenuM bIjuM nAma anekAntavAda che. prazAntavAhI samabhAvamalaM sa sAmyavAdo'pi matAM prasiddhaH / * mampocya siddhAntamimaM mahAnta mAneSu mukhyo jagatAM mato'mi // asiddhAntavAda janatAmAM zAntabhAvanuM vAtAvaraNa upajAvanAra che. ane ethI ja e samabhAvanuM mUDI che. eTalA mATe ane ene "sAmyavAda" paNa kahe che. A mahAn siddhAntanuM pravacana karavAthI jagatanA AtemAM nArUM mukhya sthAna gavAyuM che. * * ****** malapakRtyA yadihAsti nityaM tadeva pryaayvshaadnitym| ityaM vivicyA''dayataH samAdhi vivAdina rAtrapurAmAM re I piri=gAsanam | vizvamukyA yatra tathAvidha vA Asanam / x | mUla prakRti (dravya)thI je nitya che te ja paryAya-daSTie anitya che. Ama vivecana karIne vivAdIonuM samAdhAna karanAra tArUM kauzala uttama che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * mvabhAvataH sat parabhAvanA'man. svabhAve sat ane parabhAve asat . vyaktyA ca zaktyA ca bhavadasana mn| * vyakti rUpe asatu ane zakti rUpe sata. inthaM tvadIyaM sadasatpravAda Ama to sadasaduvAda sAMbhaLI ke nizamya ko dArzaniko na tupyat // * dAnika khuza nahi thAya! **** dvaitaM yathArtha jaDa-cetanAbhyA matamatmanirNimAnA ithaM dayaM tat paTa saMgamadhya rAnA nArA karavA che ke jagat jaDa ane cetana ema be tatvarUpa hAI "baitavAda yathArtha che. temaja amabhAvanI ucca dRSTie, AtmonnatinA sAdhananI dRSTie 'advaitavAda" paNa yathArtha che. Ama, e bannenI kuzala saMgati karIne, huM tAraka! temane vidha te zAna karI ekAnmavAdA hi samAtmavAdaH mAvata: | ********** ( 10 ) ekAtmavAda eTale samAnAtmavAda, arthAt badhA AtmAo mULa cisvarUpe samAna che. ane e vAda kharI rIte sarva bhUte sAthe samabhAvane pATha zikhADavA mATe che. eTale "ekAtmavAda' vastutaH sarvAtmasamabhAvavAda che. sujJa mAnasa anekAtmavAdanA vAstavika siddhAntanuM anugAmI chatAM A prakAranI udAra bhAvanA piSe che. nAnAtmavAdaM paramArthasiddham // muktasya bhUyo na bhavAvatArI mukti-vyavasthA na bhavAvatAra / utkRSTajanmAna udArakAH vinA rUditA mana: || ( 11 ) | mukti pAmyA pachI mukta AtmAnuM punaH saMsAramAM avataraNa thatuM nathI. saMsAramAM punaravatAra mAnavAmAM muktinI vyavasthA raheze nahi. mahAna purane janma mahAna kAryo karavA vaDe mahAna gaNAya che. ane ethI ja, avatArane artha "janma" hoI teo mahAna avatArI gaNAya che. ( 12 ) upAdhivALo AtmA jagatamAM mApAdhirAtmA jagati pravRtto' pravRtti kare che. upAdhirahita vizuddha nupAdhirAtmA na vahedupAdhim / saccidAnandamaya AtmAne upAdhi uThA vavAnuM aghaTita che. Ama, katva ane evaM hi kartRtvamakartRtAM cAs akartRtvavAdane aMge ubhA thatA kalaha dvivana jIda karyuM che . zamI jAya che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 mAkArabhAce sazarIratAyAM nirAkRtitve ca vidahanAyAm / maMgacchamAne paramezvarasya sarvajJadevasya na saMvirodhaH // paramezvara sarvadevanuM zarIradhArI avasthAmAM sAkArapaNuM ane videDa dazAmAM nirAkArapaNuM ema e banne saMgata hoI temAM virodhane avakAza nathI. zarIramAno'sti zarIradhArI vibhuH punnivibhutvyogaat| ilyaM budho'vaibhava-vaibhavasya samanvayaM sankurute tvadIyam / / zarIradhArI AtmA zarIrapramANu che. ane jJAnazakitanI vyApakatAnA vege vaLI te "vibhu' che. Ama tArA vibhutva-avibhutvanA samanvayane susa jana satkAre che. bhavAvaTa kiMcana nAsti sAra miti prabuddho nijagAda zUnyam / * vinazvaraM ca kSaNikaM tadevaM jJAtvA''zayaM kaH kurutAM virodham ||AUM ********* saMsAranA khADAmAM kaMI sArabhUta nathI ema samajanAre 'zUnya kathana karyuM che. ane, vinazvara samajanAre "kSaNika uccAyuM che. A pramANe Azaya samajatAM koNa virodha kare : zA mATe "digambare digambarapaNA'digmbraa' nAma digambaratve mAM ane sitAmbare sitAarapaNu'sitAra" nAma hitAve mAM ekAntapaNe mukti batAvI ekAntato muktipadaM vadantaH arasaparasa jhagaDatA haze? kathaM mithaH syuH kalahAyamAnAH // * *** kapAyamuktAvavagatya mukti kaSAyamuktimAM "muktiH jamyA pachI, "anAsakti"ganuM sAmarthya buddhA'pyanAsakti-samarthayogam-1* samajyA pachI ane sAdhanamArganA jJAtvA kramaM sAdhanasaMzrayaM ca kamanuM bhAna karyA pachI ke "vavAdanAma nizciAviyava !! phI ne vakhoDaze! Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 na mukti saMsAdhanayogamArgoM vastrAd vinA nyUnadazo yadi syAt / nagno vimucyeta kathaM na tarhi ? ... satAmanekAnta-vicAraNeyam // muktilAbhamAM sAdhanabhUta je gamAga che temAM je vastra vagara khAmI na AvatI hoya te nagnanI mukti kema nahi thAya! Ama sujJa mAnasanI anekAnta-vicAraNA hoya. prapadyate mukti-dazAM samartha.zaktiprayogAnmahilApi puMvat / svAtantrya-sAmyaM pravadantamitthaM na kaH sudhIstvAM vinizamya tuSyet ! // * ( 10 ) puruSanI jema strI paNa samartha zakti pheravavAthI muktidazA pAmI * zake che. Ama samAna svAtavyanI tArI ghaNu sAMbhaLIne keNu samajadAra manuSya rAjI nahi thAya! ( 20 ). ( 20 ) zUdro'pi khalvahati dharma-mArga paNa dhama-mAgane barAbara gya che. ane puraSArtha-baLathI te prayatnayogAllabhate ca muktim / paNa mukti meLavI zake che. Ama itthaM giraM te mahatImudArA tArI mahAna udAra vANIno svIkAra muAradhIH jo na lImyuti ' . . koNa udAra-manA nahi karaze! zUdrA aneke punarantyajA api aneka do ane anya paNa mANAvadaM ra vaiddhatA , tArA caraNe AvelA, jemane te udvaryA che. he kRpAnidhAna! tArA gRhastha upAsakAnAM gRhiNAM kRpAnidhe ! . upAsamAM "kRSake" ane "kuMbhAra ne purA mAtAne kuzmana ke te avvala nambare mUkyA che. (22) sadbhAvanA jAgrati mUrtiyogAda, paramAtmAnI mUrtinA vegathI sadbhAvanA jAgRta thAya che. mATe upAsakAstaM tata Azrayante / upAsake tene Azraya le che. ganI yogApramattasthiramAnasAnA apramatta dazAmAM sthira manavALAone mAvI sthAdi vAro che mATe mUttivAda jarUrI na hoya. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madrAvanAjAgRtimApanAnAM mayAtmakaM khalbadhika ya ekama / yAta dhunAnanA 04 zrayada yathAzani vivakapUrva karAti navAnacitaM ma kiJcina / / .11 cyA karAti naivAnucitaM ma kicina / / .. na vanA nanA zraya kapAyagaMdhAya hi niyogaH samAzrayamnaM tamanAzrayAdiH / mArtha virodhAcaraNaM vidadhyAna kutastadA tamya ma mAyaka myAna / / yAya! na kamakANDA''spadagrahamyA anAdiyAnI nAyara pAine zana nakAntadIdane'nakAzam / che. dareka kriyA ne dvivALI hoya mayAH kriyAH zuddhibhRtaH muyogAH canamA mana yAyana yoge rAya:. mA zubhAvahA. koya manAM vigaMdhaH / ||virodh nasanI 420 . mAdhyaM bhavana spaSTatayA yathArtha bhinnAH punaH saadhndhrmmaagaa| nadradamAzritya vigaMdhamAra prasArakAmvAMnAhi maMvidanti / / rAdhane mAge te hamezAM judA ag: rAyamAna bhAganihe. 13 vizayAnApana:2... bhagavana ! nanA nathI. ma mAdhanAnAmiha kazcidAgrahA vizuddhimat sAdhanamAdadA~ta man / paramparopasthinasAdhanAnyApi tyajeda bhaveyuH paridRSitAni cana // sAdhana-mArgomAM ke rAma dhaDa nathI. je sAdhana zuddha hoya tene rItasara grahaNa karIe. paraMparAthI cAcA AvatAM sAdhana paNa je deza-kALe azudra harSita banI gayAM hoya te tena tyA4 12ye ghaTe. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 samyaka samAdhAya samanvayena sarvatra sAmyaM sA kalyANasaMsAdhanamartha eko' nekAntanInipratipAdanasya / / anekAnta-nItinuM pratipAdana karavAmAM mukhya udeza ekaja che ane te yugya samanvaya vaMDa cittanuM samAdhAna thAya, savaMtra samavA tathA maitrIbhAva meLavAya ane e rIte jIvananuM kalyANa sadhAya. * gagAdijatA bhagavan ! jino'si buddho'si buddhi prmaamupetH| kaivalyacidvyApitayA'si viSNuH / / zivo'mi kalyANavibha * **** - he bhagavana ! tuM rAgAdi sarva devAne jetA hAI "jina" che. parama buddhine prApta thayela hAI " buddha " che. kevalyacetanAthI vyApaka hAi viSNu che. kalyANavibhUtipUNa hoI * ziva che. matAntagaNAM racanaM ca pApa gAnAM mAnto mana tha | * tadA tadAndolitatApazAntya vizva dharma ane zivAja che tyAre bhAratamAM anekAneka mata manArAnA vADA baMdhAtA hatA ane temane majabUta banAvavAnA prayAso cAlI rahyA hatA, te vakhate te te vADAbandInA kalaha-kalAhalanI uSNa javALAne zamAvavA dharmanA mahAna maMgalamaya Adaza jaganI AgaLa prakaTa karyo che. na - gagAca gapAca ghaTiMgato'pi nA re nA mahanamaM kAruNikaH paro'si zigaH kimIyaM na na rAga ane drapathI babUita chatAM jaLane sAmyavAdane mahAna pATha bheTa dharyo che. kharekhara tuM sAcA - zreSTha kANika che. prabhu ! kAnuM zira nArA caraNamAM na name ! janAna puNyAcArAna na paramanayamsadvAtipadaM* kRpaavRssttdRsstterdhmhRdyaanpyuddhrH| mahAMstattvAloko vimalacaritaM sAmyamasamaM* pareyaM te bhRtirbhavatu jagato mngglkrii|| te kevaLa bhalA mANasane ja sadgati para nathI caDhAvyA, paNa tArI pASTibharI dRSTithI adhama ane paNa te udvaryA che. tArI mahAna vibhUti je mahAna tattvAlaka, ucca cAritra ane anupama samabhAva che e jagatanuM maMgala kare ! A "anekAna vibhUti' vaDodarA--janavasaMdha taraphathI pragaTa thaela che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che vara-vimUta: 8 prastAvanA katu manuSya-kartavyaM tAnuM mAnava-navana--- 1 samyarUpamadhIyIla mAra-gAna / 1 // --manuSya-kartAvya bajAvavA ane mAnavajIvananuM jJAna meLavavA mATe bhagavAna mahAvIranuM jIvana sArI rIte adhyayana karavA gyi che. zrImahAvIra--mRttamya pm: sati : | praNItAH pUrvavidbhi thava: muvataSTitA: 2 | - -mahAvIrasvAmInA jIvana-caritane prakAza kare evA, pUrva vidvAnonA karelA aneka supratiSThita prajo hayAta che. ayaM kSudraH prayAsastu jIvanAt tanmahAtmana:-1 kartavyabodhapATAnA muvakRti: rU . - A zudra prayAsa te mahAvIra bhagavAna nA jIvanamAMthI kartAvya-viSayaka bodhapATha pradarzita karavAnI daSTie che. tapazcarANAM dhuri kIrtyate yo mhaanhiNsaacrnnaavtaarH| jagaddhitA''darzavibhAsivAcaH * marAzi te jina vardhamAna * "vadhA vAnA nirA phiza ! " je tapasvIomAM agresara tarIke gavAya che, je ahiMsAne yA ahiMsAmaya cAritrane mahAna avatAra che ane jenI vANI, jagatane hitAvaha evA Adezane prakAza karanArI che, e vardhamAnane huM kaMika yAda Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 (2 ) mUlAbhidhAtaH khalu vardhamAno mUla nAme "vadhamAna che. prajAe emane "devAya" nAmathI devAryanAmnA'bhidadhe prajAbhiH / * saMbodhyA che. vIratAnA vege vIra vIraH punarvIratayA prasiddhaH nAmathI prasiddha thayA che. "sanmati " = sanmatinatoDavyamAna che . ane "jJAtaputra' paNa e kahevAya che. prAcInavarNAzramavamanA svAM . gati tanoti trishlaanggjnmaa| caturvasau vizramamAzrameSu kurvan kramAdantata eti pUrNam // 'trizalAnandana" prAcIna vaNuMzrama -paddhatinA mAge pitAnI gati laMbAve che. cAra AzramamAM kramazaH vizrAma lete e mahApurUSa Akhare pUrNavizrAmI bane che. padaM samasti prathamaM jananyA bArAdhanA: prathama 3 vaH | kartavyabhatAmiti mAtRbhakti-- masau vidhatte kiyadagrakoTim ! // mAtAnuM sthAna prathama che. mAtR>> deva prathama ArAdhana karavA gya che. e mATe "vardhamAna" kattavyabhUta mAtRbhakti keTalI uMcI hadanI bajAve che! khedo jananyA mama ko'pi mA bhUd * iti sthirIbhAvamavApya grbhe-| * sa mAtRbhakteranuzAsti pATha svayaM samAcarya mahattamAM tAm / / mArAM mAtAjIne koI prakAranuM duHkha na thAya e IrAde garbhamAM sthira thaIne-pitAnuM hAlavuM-cAlavuM baMdha karIne e mahAnubhAva mAtRbhaktine pATha zikhave che-svayaM e mahAna bhaktine pite AcaraNamAM mUkIne zikhave che. (6) bAlavayamAM paNa ata nirbhaya sa zaizave'pyadbhutanirbhayatvaH tA dharAvanAra e bAla-vIra pitAnA ' zIra va sa vATavI - gaThIyAe sAthe ramata ramatAM eka divase eka bhayaMkara bhujaga dekhe che. vilokate bhISaNamanyadAhiM ane turataja tene deraDInI jema lipatya juvAnyata drArA A pakaDI alaga pheMkI de che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krIDAM muhRdbhiH sa punaH karoti ane pharI e, sapanA bhayathI nAsI jaIne pAchA upasthita thayelA prAtaH samaya pachALA mitro sAthe ramavA lAgI jAya che. mazcAraNaM nirbhaya saMskRtInAM A uparathI, bALakamAM bacapaNathI nirbhayatAnA saMskAra pADavAnuM nAmu jAtiMta che sUcavAya che. ATha varSanI ummara thatAM vadhuM. tamaSTavarpa paThanasya hatA mAna kumArane bhaNAvavA mATe mAtAtizAstra natiH pitAnA ja pitA vidyAzAlAmAM laI jAya che. te mAtA ca zatrurjanakazca vairI mAtA zatru che ane te pitA varI che ke jeo pitAnI olAdane baraja majAvata: pakAM nAma ! bara vidyAbhyAsa karAvatA nathI. ******** *** paNu, mahAna tejasvI prajJAdhAraka paraM mahodbhAsimateradhItA evA vardhamAnane vidyAdhyayana mATe nAvazyakastasya parizramaH syAt / * parizrama karavAnI jarUra na hoya. tathA niti-vijJaka evA vastutaH janmAktaranA samartha saMskAra-baLathI anadhyayana-vidvAna nAmarthanA che ja hiya che. **** ( 10 ) yuvarAja - - na cApalaM tanmanasamtadApi / tanmAnasaM saMyamayogamudra vizAnti no parikA vicaaraaH| vana-kALa e kAmadevanI raMga bhUmi che. te vakhate paNa te kumAranuM mana capaLa thatuM nathI. tenA saMyama gathI mudrita mAnasamAM viSayanA vicAra praveza pAmatA nathI. tevA rAjakumArane rAjakumArIn tAdRzo rAjakumArakasya enI zI khoTa hoya ! paNa prazamaduraaptaa rAjakumArikANAm / bhAvathI ujavaLa evA e yuvakanI paraM purastasya vivAha-vArtA AgaLa vivAha karavAnI vAta koNa purapATa ja kAma vagara ja mUke ! ******** Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) vicintayeyuzcapalA yuvAnaH padArthapAThaM sumahAntametam / kucAlato bAlaka - jIvanAnAM rakSA vadha: vidheya mAtaH // ( 12 ) ajJAnayogaM caritaM gRhasya zikSAlayA dUSitavAtasaGgAH / satsaGga- bodho viralastato'dya prajAH kumArga drutamAvizanti // ( ! ) tAmAM varlDa'nATa'--'ToTaTA thA nighnanti, zRMgArikavAcanaM ca / raktasya zoSaM kurute, vilAsA nveSAya cATanti vilAsasaktAH // ( * ) jitendriyaM jJAtasutasya vRttaM nivedanaM sAdhu kumArakANAm / brahmAzramI yogya vivAhapUrva brahmavataM pUrNatayA'bhirakSet // ( 16 ) brahmatrataM jIvanamUlabhUtaM brahmAzramaH sadguNarAzidIpaH / brahmAssspadaM zakti mahaH sukhAnAM karttavyamAdyAzramapAlanaM sat // 143 *** ( 12 ) capaLa yuvAnoe A mahAn padApArDa para dhyAna ApavA jevuM che. bALakAnA jIvanane kharAba cAlathI bacAvavA samanye Apta janoe prabandha karavA joie. ( 16 ) gRhajIvananI ajJAna dazA, zikSaNAlayanAM dRSita vAtAvaraNa ane satsaMga tathA sadupadezanI khAmI-ethI AjanI ucharatI pra aTa A raste utarI jAya che. ( 4 ) nATaka-hoTala vagerenA zokha temanu baLa haNI rahyA che, zRMgArika vAcana temanuM khUna cusI rahyuM che ane vilAsIe vilAsanI zodhamAM AthaDe che. ( 11 ) jJAtaputranu jitendriya jIvana jaganA kumArone mATe sundara " nivedana "tarIke che ke, yogya vivAha karavA pUrve brahmacaryAzramanA pAlake pUrNa rIte potAnA brahmacaryanu rakSaNa karavuM joie. ( 16 ) brahmacaya e jIvananA mUlAdhAra che. brahmacaryAzrama e sadguNazinA dIvA che. brahmavrata e zakti, teja ane sukhanu sthAna che. khareja, prathama AzramanuM pAlana karavu. e pavitra kattavya che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (80) caturSu khaNDeSviha jIvanasya zrIhmadevaH prathame'sti rAjan / gacchannanacan manujastamagre svajIvanAdhogatimAtanoti // ( 28 ) kiM sanmateH sammatimantareNa lagnA siddhArthanRpo'pi kuryAt / / athehate tatsuhRdastadagre saSya taM bodhayituM tadarthe // ( zo ) mitreSu sAphalyamanApnuvatsa svayaM jananyetyupavardhamAnam / snehasya vRSTayA karuNAgrahAca mAturvacaH svIkurute'ntato'sau // (20) vivAha - saMsthAmatha sampravizya hmAzramAd yAti gRhAzramaM saH / taddharmapatnyA abhidhA yazodA prasUtirekA ca tayoH kumArI // ( 2o) vihAya kA~zcit sakalA anenA'' zramAdhvanA tIrthakarAdayo'guH / gArhasthyamaprApya puro'gaman ye te'tyalpasaGkhyAH kramagAmukAgre // 144 ( 17 ) jIvananA cAra khaDA paikI prathama khaDamAM zrIbrahmacaya -deva virAjamAna che. tenuM pUjana karyA vagara AgaLa cAlatA mANusa potAnA jIvananI adhogita kare che. ( 18 ) sanmati ' ( vadhu mAna)nA lagna mATe tenI sammati vagara 'sidghArtha rAjA paNa zuM kare ! have siddhAtha rAjA vamAnanA mitrAne tenI pAse mAkalI lagna mATe tene samajAvavA kaeNziza kare che. ( 19 ) vamAnanA mitrone salatA nathI maLatI, te avasare mAtA * trizalA devI ' khuda vamAnanI pAse upasthita thAya che. mAtAnI snehavRSTi ane temanA karuNApUrNa AgrahathI Akhare vadhu mAna mAtAnu kahyuM mAnI lye che. ( 20 ) have vivAhasa'sthAmAM praveza karIne mahAvIra brahmacaryAzramamAMthI gRhasthAzramamAM dAkhala thAya che. temanI dharma patnInu nAma 'yazodA ' che. prasUtimAM temane eka kanyA thAya che. ( 21 ) 2 keTalAkane bAda karatAM, tIrthakara ' vagere badhA A Azrama-paddhatinA mArge cAlyA che. jeo gRhasthAzramamAM AvyA vagara AgaLa gayA che te, Azrama-paddhatinA krame cAlanArAonI AgaLa bahuja gheADI saMkhyAvALA che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 (22) (22) gArhasthyamaprApya purI gamastu saMsAdhanIyo virala-prakRtyAH / / vizvaprasiddhaH kramikAzramAdhyA prAyokhilAstena tataH prayAnti // EXXXXXXX gRhasthAzramamAM AvyA vagara AgaLa javuM e viralaprakRtisAdhya che. jagatmasiddha mAga Azramapaddhatine mAge che. eTale prAyaH 5 // 22 bhAge yA cha. (27) (23) yaH syAt pramodastanayAvatAre ___na sa pramodastanayAvatAre / kanyodbhavaH pratyuta khedahenuH saMjAyamAnaH paridRzyate'dya / / putra avataratAM je harSa thAya, te putrI avataratAM na thAya. joke, dIkarIno janma Aje khedajanaka thata jevAmAM Ave che. paristhitAbIdRzi kAraNaM tu AvI paristhiti thavAmAM kAraNa te samAjasaMsthAgatadurvyavasthA / samAja saMsthAgata durvyavasthA che. paramAputrshc putrI paramArthatasta thaMtaH putra ane putrI ane dezanI dezasya khalvasti samA vibhUtiH ||AUM 52 vimati cha. ikSasAmyojjvalabhAvanAyA ___vikAsanAyai jntaamnstu-| * adRSTasaMketavazena manye mahAtmavIrasya kanIpitRtvam XXXXXXXXX AvI "samAnatA nI ujavaLa bhAvanA janatAnA manamAM khilavavA bhATe,bhAnu , maSTa stvazAt maMDAtmA vIrane kanyAnA pitA yAnusA57yuthe! (26) svabhAgineyena 'jamAlinA'mA vIraH samudvAhayati svakanyAm / rUDhiprakArA bhuvi bhinna-bhinnAH kAle ca kAle parivRttibhAjaH // *EKXXXX** mahAvIra pitAnI kanyA pitAnA bhANeja " jamAli' sAthe paraNAve che. A duniyAmAM rUDhinI rIte bhinna-bhinna OMAya cha, bhane samaye sabhaye mAyA 2 . Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) manto mahAnto'vatarAnta naiva bhogAya sAMsArikavaibhavasya / sahAvatAreNa tathAvidhAnAM bhavenmahana saMkalitaM rahasyam / / * mahAna AtmAo saMsAra-- vilAsa bhegavavA mATe janmatA nathI. temanA avataraNa sAthe he rahasya saMkaLAyeluM hoya che. vIrA yadA'jAyata. bhAratasya sthitirvicitrA samabhUt tdaaniim| mRDhakriyAkANDavimohajAle nivadhyamAnA janatA ydaa''siit|| ********* mahAvIra jamyA te vakhatanI bhAratavarSanI sthiti vicitra hatI. je vakhate janatA ajJAna karmakAMDanI mehajALamAM phasAvAnI hatI. "dharmAdhinAtha"zva jano yadA'ndha zraddhAvaTe'bhUt paripAtyamAnaH / uccabruvA nIcapade'vagamya parAn yadAnalpamaDhavaMzca / / ******* ane, tamanA " lekene andhazraddhAnA khADAmAM paTakI. rahyA hatA, ane, je vakhate pitAne u" mAnanArAo bIjAone "nIya" sabha7 mahasatAnA 2AtA. yadApanahumahilAdhikArA-- ane, je vakhate pAra-madathI chakI nanyAyataH paurussgrvmttaaH| * gayelA puruSe anyAyathI strI jAtinA hakaka para trApa mArI rahyA hatA, ane, dharmAya yajJAdiSu bhUrihiMsA je vakhate dharmanA nAme yajJAdimAM pApAnalaH pracAlito yadA''sIta // * pazu-vayanA pAyAnasa maya 42 zata dhamadhamI rahyA hatA, ******** (31) etAdRze bhArata-dauHsthyakAle devAryadevo 'magadha'-pradeza / gkhyAte pure 'kSatriyakuNDa'nAgni bhAjAyata kSatriyarAjagehe // (caturbhiH kalApakam ) * XXXXXXXXX --sevA zanI zAna matamA 'vAya' va 'mAya' dezamA, all 'atriya' nagaramAM, kSatriya rAjAnA rAjamahAlayamAM manarecha. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra) abhUdasau sArdhasahasrayugma varSolakAlo bahudUSitatvaH / pAkhaNDa-dambhaizca kulAbhimAna-- madaranAcAra vadhopatApaH // lagabhaga aDhI hajAra varSa upara e kALa anAcAra, daMbha, pAkhaMDa ane jAti kulAbhimAna-mathI tathA hiMsA-- trAsathI bahu duSita hatA. azanivaniAvarAtrajsiss vRtapanoddhAravidhAnahetoHsvAbhAvikaH kasyacanAvatAra AsIt tadAnIM mumahAnmazaktaH // azAnta vAtAvaraNanA azvapaTalathI dharAyalI prajAnA uddharaNa mATe te vakhate koI sumarAna AtmazaktinuM avataraNa thavuM svAbhAvika hatuM. vanya jJAna- nivAtyaacaarvaayuH prsriisriiti-| tadA tadAtApazamAya zAnti pAThAya kopyeti bhuvaM mahAtmA // **** dharmAtA, sattAbhAi ane nirdayatAne atyAcAra-vAyu tyAre khUba phelAya che tyAre tenA santApane zamAvavA ane zAntinA bhatrapATha bhaNAvavA mATe koI mahAtmAnuM pRthvI para Agamana thAya che. * ucAcazakteravatAra eSa yad vardhamAno bhuvamAjagAma / asau virakto jagadAlanAda bhavatyanalpA''nmavimukticintaH // ( 6 ) A ucamAM uthI zaktinuM avataraNa che ke mahAvIranuM pRthvI para Agamana thayuM. e mahAna puruSa jagatanA AttanAdethI virakta ene AtmamuktinA mahAna cintanamAM magna bane che. ( 36 ) dIkSAyanAptuM kurute sma pitrI__rA jIvitaM garbhapade pratijJAm / khedAkulIbhUtatayA svagarbha sthairyeNa mAtuH sa vivekazAlI / / mahAvIra garbhAvAsamAM sthira thavAthI temanAM mAtAjI, bahu khudAkula thayAM hatAM. ethI e vivekazAlI pura mAtA-pitA jIvanta hoya tyAM sudhI saMnyAsa-dIkSA nahi grahaNa karavAnI. garbhAvasthAmAM ja pratijJA karI hatI. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) sa cintayAmAsa tadojjvalAtmA :zuzrUSamANasya gurU imau me-1 gRhAnuSitvA kramayogato'nte sampatsyate nyAyyatayA tapopi // ( 28 ) samagrapApApagamasvarUpA dIkSA matA nirmalabhAvayogA / pitroH samudvegavidhAyakasyAtyantaM na sA nyAyasamanvitA syAt // ( 2 ) pitrorupAstirvata sampadAdi bhUtaM mahAmaGgalamasti loke / suduSpratIkAra-mahopakArau pUjAspadaM dharmyadhiyAM mahat taTM ( 20 ) sa zuddhadharmAsa punaH kRtajJaH satI ca taddevagurukramAcI / samujjvalAntaHkaraNena samyag etau mahAntau pratipadyate yaH // ( maM: chApavam (42) sAdhAraNasvArthakRte'pi pitrovimAnanAcApalamAcaradbhiH - 1 eSa prasaGgaH paricintanIyo devAryadevasya mahodayasya // ***** ( 30 ) te mahAn pavitra AtmAnuM te vakhate evuM cintana keH mArA A mAtApitAnI gharamAM rahI sevA-zuzruSA karatAM ante paritrajyA paNa mane anukrame nyAyasara sAMpaDaze. ( 38 ) 'dIkSA sarva pAponI nivRttirUpa ane nimaLa bhAvavRttirUpa pharamAvavAmAM AvelI che. mATe mAtA-pitAne atyanta santApamAM nAMkhI dIkSA grahuNa karavI nyAyasara nathI. ( 32 ) cAritra-vratanI sAdhanAnuM pahelu mahAma gala mAtA-pitAnI upAsanA che. jemanA pratyupakAra bahu duSkara che evA maheApakArI mAtApitA dharmAthI janane mahAn pUjanIya hAya che. ( 4 ) "te zuddha dharmAMne bhujanA che, te kRtajJa che ane tenI devagurusevA prazasta che, ke je, A mahAn guruo( mAtA-pitA ) ne ujjavaLa antaHkaraNathI cegya rIte ArAdhe che, ' ( 41 ) apamAna sAdhAraNa svAtha mATe paNa jee peAtAnA mAtA-pitAnuM karavAnI capaLatA karI bese che temaNe mahAdaya ' devAya H devane A prasa'ga vicAravA ghaTe. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 (42) yadIyamantaHkaraNaM virakta matyantamutkaM tapase prayAtum / / vilambate prAjituM tathApi sa kevala toSakate svapitroH / / jenuM virakta antaHkaraNa pravrayAnA paMthe prayANa karavA atyanta utkaMDita thaI rahyuM che, chatAM te mahAna yuvaka kevaLa pitAnA mAtA-pitAne saMtoSavAnI khAtara dIkSA levAmAM vilamba kare che. (43) amatra mAtApitarau prayAtoDa TAviMzavarSe sati vardhamAne / rAjyAbhiSeko'tha ziraH kimIyaM "siddhArtha"-nu - vardhamAnanI aThAvIza varSanI umara thatAM temanA mAtA-pitA paraleka sidhAve che. have rAjayAbhiSeka be bhAIomAM kone thAya! tu A ( 4 ) jene mATe bApa-beTA ane bhAIputra pitA vAparyA ja bhAI eka-bIjAnuM ucachedana karavA pUrAjIpA mahetA - taiyAra thAya che ane jene mATe bhayaMydrthmgraaH smr| bhavanti kara yuddha khaDAM thAya che te lakSmInI tatrAti & gAmata 3 andara jagata AMdhaLuM banyuM che. parantu "nandri" ("nandivardhana) ne raju naki piviti lakSamI karatAM pitAne nhAne bhAi (vardhamAna ) vadhAre hAle che. DhAH DhIyo raghupasiA ja de nandIvardhana " vardhamAnane rAjyagAdI nivedayatyAgrahapUrvakaM taM para besavA AgrahapUrvaka nivedana sana aasnaay|| mahAvIra tene AdarapUrvaka vIrastadasvIkRtimAdareNa asvIkAra karI pite dIkSA levA kRtvA svadIkSAviSaye tmaah-| Abata jaNAve che ke, he AyaM ! mAre "mama gratAmigra gA ! pULa che vratAbhigraha have pUrNa thAya che. mATe toDanumanyatA ane mALA phI dIkSA mATe mane anumati Ape ! Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 sa Aha pitrovirahopariSTAt muduHsahaM me bhavi te prayANam / vaSadrayaM tanmama toSaNAyAs dhikaM gRhAnAvasa vardhamAna ! // nandI javAba Ape che bhAI! mAtA-pitAnA viraha upara vaLI tAruM prayANa thAya e mane bahu dusaha thaI paDe. mATe mane saMtoSavAnI khAtara he vardhamAna ! be varSa vadhu gharamAM TherI jAo. tadvAcamaGgIkurute vinamro mahAvIra vinamrapaNe potAnA mahArA bhAinuM kahyuM svIkArI le che. dhikaM gRhe tiSThati varSayugmam - ane, gRhastha veSabhUSAmAM paNa tyAgI kriyAvizeSAna batijIvanamya jIvananI vizeSa kriyAonuM AcaraNa pRdamvipapa samAna . karatA teo be varSa vadhu gRhavAsamAM imAM pravRttiM kila veda 'vAna-- __ prasthAzrama'sthAnatayA tadIyAm / Avazyako'bhyAsavidhirmumukSoH mahAvIranI A pravRttine huM vAnaprasthAzrama "nA sthAne samanuM 6. mumukSune anagAra-dharmamAM praveza karavA agAu tyAganuM abhyAsa-vidhAna Avazyaka che. { 50 ) abhyamya hi tyAgavidhi pravaMzI divAda: thakanAra-varSe | itthaM tRtIyA''zrama-saMvidhAnaM saMnyAsasampAdanapUrvabhUmiH // tyAga-vidhine abhyAsa karIne anagAra-dharmamAM praveza kare e hitAvaha paddhati che. Ama, trIjA AzramanuM vidhAna e saMnyAsa-- grahaNanI pUrvabhUmirUpa che. Avazyako'bhyAsavidhina pUrva bhavenmahAvIravidhottamAnAm / nathApi dAtuM bhuvi bodhapAThaM tathA madanApati hAM saH || ( 21 ) mahAvIra jevA uttama AtmAone cAritra grahaNa karavA pUrva tyAganuM abhyAsa-vidhAna karavAnI kaMija jarUra na hoya. chatAM jagatane badha-pATha ApavA sAra e mahAna AtmA svayaM te pramANe AcaraNa kare che. triMze'tha varSa sa samAptimApta trIza varSanI ummare e mahA_*sNnyaasruupaamupyaati dIkSAm / nubhAva saMnyAsarUpa (sarvaviratirUpa) muvismitAstatsamayAH pare'pi dIkSA aMgIkAra kare che. temane ghora satapatA vivaza thAko ka tapa joI te kALanA bIjA mahAna * sarvatritikULA | santa paNa khUba ajAyaba thAya che. - Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 (62). maunAzrito dvAdaza vatsarANi pAna dina-pAnazaMsaunALo narArA " mahImaTalyArata Atmazodhe // .. ( 53 ). Atma-zepamAM magna thayela e mahAna AtmA bAra varSa lagI prAyaH khAvuM-pIvuM mUkI daI, menapaNe ujAgarA karatA ughADe zarIre tathA ughADe page pRthvI para paryaTana kare che. mahAmahopadravakaSTapAte pvapi sthirAtmA sa maharSinAthaH-1* na ruSyati kyApyadhamAdhame'pi samAM dadhAnaH paramAM kRpAM ca // * mahAmahAupadranAM kaTa paDavA chatAM jene AtmA sthira che e e mahAna maharSi ke para reSa karatuM nathI. adhamAdhama upara paNa tenA mahAna jIvanamAMthI zremA ane dayA ja nItare che. evaMvidhe dvAdazavarSa sAdhana samANitti to na sarvaprakArA''varaNaprahANataH pUrNa parabrahma mahaH prakAzate // - Ama, bAra varSanI sAdhanA pUrNa thatAM te mahAtmAne sarva prakAranAM AvaraNa (ghAtI karmo) khasI jatAM parabrahmane pUrNa prakAza prakaTa thAya che. * (16) - pUrNamA, paramanirmAlaprakAzamayapuurnnaatmaa'sau paramavimalAlokacaitanyarUpaH * citanyasvarUpa, pUrNAnanda ane paramavibhu pUrNAnandaH paramavibhutaH zrImahAvIradevaH / * zrI mahAvIredeva have lekakalyANa mATe tattvAlokaM sRjati paramaM lokakalyANaheto-* mahAna tattvAlakanuM sarjana-mahAna tavAdazanuM prakAzana kare che. ane ca niraakaarsiddhsvruupH|| AyuSya (72 varSanuM), pUrNa thatAM jha8 nirAkAra siddhasvarUpane prApta thAya che. ****** evambhUtAya devAya vItarAgAya zambhave / brahmaNe vizvanAthAya . vAja na namaH | ******** AvA vItarAgadeva, zammu, brahA, vizvanAtha zrI mahAvIra paramAtmAne vAraMvAra namana ho! A kAvya vaMdarA-jenayuvakasiMdha taraphathI prakaTa thayela che. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - .. "R 0 haka che la che . tame pAmI 3 karmanA saMcAga-viyoge saghAtI AtmAnI bhinna bhinna avasthAo para jaina dRSTinuM sUkSma nirIkSaNa bhAvapacaka-vivaraNa vyAkhyAtA -pAyAvizArada -cAyata hima vAya mahArAja bhAvaH kSAyika payamIpazamiko mibastRtIyaH punastUryazcaudayikastathA 'pariNati 'khyAto bhavet pazcamaH / teSAM sammilanaiGghikAdikatayA paSThazca sAMyogikasteSAmatra nirUpaNaM parimitaM kurve yathAdhIbalam // Atmasthitine vicAra karatAM zAstraprajJapta pAMca "bhAva" tarapha saheje najara jAya che. karmazAstranA abhyAsI ane AdhyAtmika tanA gaSakane e viSayane vimA ramaNIya lAge tema che. AtmasaMbadhI vicAraNA karatAM kama-siddhAntanI vicAra-carcA ekadama deDI Ave che. ane evA prasaMge ApazamikabhAva kSAyikabhAva, kSApazamikabhAva, audayikamAva ane pariNAmikabhAva e pAMca bhAvanuM paryAlacana bahu upayukta thaI paDe che. ahiM "bhAva" zabdano artha "sthiti" "avasthA" (Condition) thAya che. have ApaNe e viSayane nihALavA prayatna karIe. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 aizamikabhAva. mehanA upazamathI je sthiti, je avasthA prApta thAya che te Apazamika bhAva' kahevAya che. mehanA (dazanAmahanA) upazamathI je ujjavaLa samyagdarzana (tasvaSTi) prApta thAya che ane mehanA (cAritramehanA) upazamathI je ujavaLa cAritra prApta thAya che te (bane) Apazamika bhAva che. ApazamikabhAva - 1 samyakatva 2 cAritra. upazama, mehane ja thAya che ane mehanA peTA bhAga darzanamoha ane cAritrameha ema be che. eTalA mATe upazamasampanna samyakatva ane cAritra e beja bheda Apazamika bhAvamAM gaNAvyA che. zAyikabhAva. karmakSayathI je sthiti prApta thAya che te "kSAvikabhAva " che. kSAvikabhAvamAM jJAnAvaraNakSayasamutha kevalajJAna, darzanAvaraNadita kevaladarzana, mehakSayasampanna samyakatva ane cAritra tathA antarAyakSayasiddha pAMca dAna-lAbha-gaupabhega-viyaM labdhio, ema nava levAya che. AmAM phakta ghAtikarmakSayasAdhita kSAyika levAyA che. kSAyikabhAva - 1 kevalajJAna 2 kevaladarzana pa-9 dAnAdi pAMca labdhio. ke samyaka 4 cAritra, (1) dAnalabdhi (4) upagalabdhi (2) lAbhalabdhi (5) vIyalabdhi (3) bhegalabdhi kSApazamika bhAva. ghAtikanA pazamathI je sthiti prApta thAya che te "pazamika bhAva" che. jJAnAvaraNa karmanA kSapazamathI sAdhita mati dasajJAna (matijJAna tathA matijJAna), zrutasadasattAna (zrutajJAna tathA zrutajJAna), avadhijJAna tathA vibhagajJAna ane mana paryAvajJAna ema sAta bheda, darzanAvaraNanA pazamathI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 sAdhita cakSudazana, acakSudarzana ane avadhidarzana ema traNa bhedo, mehanIya kamanA kSapazamathI sAdhita samyakatva tathA dezavirati-sarvavirati e cAritraddhika ema traNa bhede tathA antarAya kamanA kSa pazamathI sAdhita thatI pAMca dAna-lAbha-bhoga-upabhoga-vIyalabdhio, ema badhA maLI aDhAra bhede zrApathamika bhAvamAM gaNAvyA che. dAnAdi labdhi paMcaka kSAyika ane kSApathamika ema be prakAranAM hi, kSAyikabhAvamAM te kSAyika rUpe mUkAyela che ane kSApathamika bhAvamAM kSApazamika rUpe che. jevI rIte, samyakatva ane cAritra aupathamika, kSAyika ane kSApazamika ema traNa prakAranuM I aizamika bhAvamAM zamika rUpe, kSAvikabhAvamAM kSAyika rUpe ane kSApazamika bhAvamAM kSApazamika rUpa kSAyopathamika bhAva 18- 1 matijJAna 8 caturdazana 2 zrutajJAna 9 acakurdazana ke avadhijJAna 10 avadhidarzana 4 mana:paryAyajJAna 11 samyakatva 5 matijJAna 12 dezavirati 6 zrataajJAna 13 sarvavirati cha vibhAjJAna 14 18 dAnAdi labdhi paMcaka dayika bhAva. kamanA udayathI prApta thatI sthiti "dayika bhAva' che. audrayika bhAvamAM ajJAna, asiddhatva, asaMyama, lethA (kRSNa-nIla-kApita-tejaHpadya-zukla e che legyAe), cAra kaSAye (ke dha-mAna-mAyA-lobha ), cAra gati (deva-manuSya-tiyaca-nArakagati), traNa vede (puruSa-rI-napuMsaka veda) ane mithyAtva ema ekavIza levAmAM AvyAM che. A badhAM karmodayanAM pariNAmarUpa che. - ajJAna mithyAtvedayathI che. asitva aSTaprakAraka karmonA udayanuM pariNAma che. asaMyama (avirati) pratyAkhyAnAvaraNa kaSAnA udayane AbhArI che. leyA 4 manoyogapariNAma che. kaSAye mehanIyakarmodayathI thanArA che. gati * mAga manapatine AbhArI che. ane mana:paryAta nAmakamane eka beTa che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 gatinAmakarmodayane AbhArI che. veda puruSAdivedamahanIdayanuM pariNAma che. mithyAtva mithyAtvamohanI pariNati che. A sivAya darzanAvaraNasabhUta nidrAdi paMcaka, vedanIyakamasabhUta sukha-duHkha, mehanIyajanita hAsyAdi che, AyuSyakamaM mulya cAra AyuSya, nAma kamanI sarva prakRtiparamparA ane godayajanya uccAnu gotra e badhAe audayika bhAvamAM samajavAnAM che. ekavIza saMkhyA batAvI che te upalakSaNamAtra che. eTale e sivAya bIjA paNa dayikamAvAmAM levAya che. athavA ekavIzamAM bAkInAone paNa samAveza karI zakAya che. ane te A rIta ajJAna'nuM grahaNa karavAthI nidrAdi paMcaka paNa kheMcI zakAya che. kemake jJAna-darzanAvaraNa ane darzanamohane udaya ajJAnanuM kAraNa che. eTale e kamenA udayanita pariNAma badhAM ajJAnathI AvI jAya che. mithyAtvane pRthagU ullekha kama-vRkSanA mUlAdhAra rUpe tene jAhera karavA mATe che. "gati prahaNa karavAthI zeSa nAmabheda ane getra, vedanIya ane AyuSka eone paNa samAveza karI zakAya che. kemake AyuSka, jAtyAdi nAma, gotra ane vedanIya emAMthI ekano paNa abhAva hoya te gatine saMbhava nathI. kAraNa ke e karmo bhavadhAraNanAM kAraNa che. veda grahaNa karavAthI hAsyAdi che paNa laI zakAya che. kemake te vepagrahakAraka che. athavA kaSAyanA nirdezamAM hAsyAdi nokavAne samAveza the sukara che. kemake nokaSAye kaSAya sahavatI hoya che. audayikabhAva 21- - 1 ajJAna 10-13 kaSAya (4) asiddhatva 14-17 gati (6) 3 asaMyama 18-20 veda (3) 4-9 leDyA (6) 21 mithyAtva pariNAmika bhAva. AtmasvarUpa chevatva ane AtmAnI vizeSa sthitirUpa bhavyatva tathA abhavyatva ema traNa pariNAmika bhAva che. pariNAmika bhAva 3- 1 chatva 2 bhavyatva 3 abhavyatva Ama, upara jaNAvyA pramANe----- Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 pazamika bhAvanA sAyika bhAvanA kSApathamika bhAvanA dayika bhAvanA pariNAmika bhAvanA 18 joI lIdhA. ane e sarvano saravALA karatAM pa3 bhedo thayA. arthAta pAMca bhAvanA bheda badhA maLI 53 thAya. sAnnipAtika bhAva. sannipAta eTale saMga. gasiddha bhAva e sAnnipAtika bhAva. A pAMce bhAvenA dvika saga, trika saMvega, catu soga ane paMcaka saMthAga vaDe bhAMgI pADIe te 24 bhAMgA thAya. te A pramANe-- daza dvika-saMgo - 35 18 15 daza trika-sAthe 145 285 345 234 235 123 134 124 135 125 pAMca catuSka- -- 1234 16 545 134 345 2345 2345 1234 1235 eka paMcaka- - 12345 Ama 22 bhAM thAya. spaSTa karavA khAtara aupazamika Adi pAMce bhAvonAM nAma laine temanA krika-trika-catuSka-pacaka-saMge jaI jaIe. daza drika aMge-- 1 epathamika-phAyika 2 pamika-ApAmika Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 Apazamika-dayika 4 pamika----pariNAmika pa phAyika--zapathamika 6 kSAyika-audayika 7 kSAyika-pAriNAmika 8 kSApazamika-audayika 9 lApazamika-pAriNAmika 10 audayika-pariNAmika daza trika saMga-- 1 pazamika-kSAyika-pazamika 2 Apazamika-kSAyika-dayika 3 pazamika-kSAyika-pAriNAmika 4 aupazamika-kSApazamika-dayika 5 epazamika-kSApazamika-pariNAmika 6 epathamika-audayika-pAriNAmika cha kSAyika-zAyopathamika-dayika 8 kSAyika-kSApazamika-pAriNAmika 9 kSAyika-dayika-pariNAmika 10 zrApathamika-eyika-pAriNAmika pAMca catuSka ge-- 1 Apazamika-sAyika -kSApazamika audayika 2 aupazamika-sAyikakSApazamika-pariNAmika 3 e pathamika-sAyika-audayika-pariNAmika 4 aupazamika-zrApathamika-audayika-pArimika pa zAyika-zrApathamika-yika-pariNAmika eka paMcaka saga- 1 Apazamika-kSAyika-kSApazamika-dayika-pAriNAmika A pramANe pathamika Adi pAMca bhAnA dvika Adi sage vaka rada bhAMgA thAya. paNa emAM phakta cha bhAMga ja saMbhavita che. bAkInA 20 sage sthAnanya che. saMbhavita cha sago A che- Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 dvika sacAga (eka) 4-5 catuSka-sayAga (e) eka dvika sayAga-- 158 2-3 trika-saMcAga (e) 6 pacaka-saMyoga (eka) 1 kSAyika-pAriNAmika sayAga ( sAtamA ). A krika-sacoga siddhamAM che. siddhamAM jJAnAdi kSAcika bhAva che ane jIvatva pAriNAmika bhAva che. e trika-sayoga~~ 1 phAyika-aidayika-pAriNAmika saceAga (navame ). 2kSAyeApazamika-dayika-pAriNAmika sacetra ( dazA ). AmAM pahelA trika sacAga bhavastha kevalImAM che. bhavastha kevalImAM jJAnAdi kSAyika bhAva che, manuSyagati aidiyeka bhAva che ane jIvatva pAriNAmika bhAva che. kSAyeApazimaka, Ayika ane pAriNAmika e traNa bhAve phakta cha sthamAMja hoya. ane te tamAma chaxsthAmAM. keTalAka chasthAmAM e traNa uparAMta anya paNa bhAva yA bhAveA hoya. paNa A trika sacAga ( kevaLa A tripuTI ) to mAtra samyakatva vagaranA jIvamAM ane kSAApazamika samyakatvavALAmAMja hAya che. eTale A bIjo trika sayoga cAre gatinA tamAma mithyAsRSTi (samyakatva vagaranA) jIveAmAM hoya che. kemake temanI narakAdi gati Adi e eyika bhAva che, temanI indriyA e kSAyeApazamika bhAva che ane temanAM jIvatpAdi e pAriz2Amika bhAva che. cAre gatienA kSAyeApazamika samyakatvadhArI jIvAmAM pazu A trika sayega heya che. kemake temanuM kSAyeApazamika samyakatva kSAye|pamika bhAvamAM sthAna le che. bAkI Apamika ane kSAyika bhAvanI e ke cIja temane hotI nathI. kSAyeApazamika samyakatva sAthe Apamika bhAva ane Ayika bhAvanA sampUrNa virAdha che. e catuSka saceAge- 1 Apamika-kSAye pazamika-Ayika-pAriNAmika saMyoga (ceAtheA ) rakSAyikakSAye pazamika-Adayika-pAriNAmika saMcAga (pAMca) AmAM pahelA (carcA) catuSka sayega ApazamikasamyakatvadhArakane ane ApazamikasamyakatvacAritrAbhayadhArakane hoya che. khIjo ( pAMcamA ) catuSka sayoga upazamazreNI vagaranA chadmastha jJAyikasamyakatvadhArakane ane chadmastha kSAyikasamyakatva-cAritrAbhayadhArakane hoya che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 e pathamikasamyakadhAraka cAre gatiomAM hoI zake. ane pazamikasamyakatva-cAritrabhayadhAraka kevaLa manuSyagatimAMja hoya. ema e badhAmAM "helo catuSkasaMga (ca) prApta thAya. kSAyika samyakatva paNa care gatiomAM saMbhave. eTale deva, naraka ane tiryaMca e traNa gatiomAMnA kSAyika samyakatvIomAM ane upazamazreNI vagaranA athavA agyAramA guNasthAna vagaranA cha-thAcikarAmyakatva manuSyamAM tathA kSAyikasamyakatvacAribhayadhAraka chatha manuSyamAM bIjo (pAMcamo ) catuSkasaga pamAya. Ama, banne catuSkasaMge cAra gatiomAM prApta thAya. eka paMcaka saMyoga- 1 aupazamika-kSAyika-lAyopathamika-dayika-pAriNAmika saMyoga. A paMcaka-saga upazamagvAhamAM ja prApta thAya che. paNa te avasthAmAM kSAyika samyakatva hoya to. eTale samyakatva kSAyikabhAva, cAritra pazamika bhAva, indriya kSApazamikabhAva, manuSyagati audayikabhAva ane jIvavAdi pArimikabhAva ema pAMce bhAvane soga upazamaNIvAhI na sAyika samyakatvavantane prApta hoya che. Ama, pAMca bhAvenA drikAdi saMyegathI niSpanna thatA cha "sAnnipAtika bhAva" che bheTa vALo gaNAya. paMdara prakArane paNa batAvAya che. te A pramANe 1 kSAyika-pAriNAmika saMga, sAtame (siddhamAM). 2 kSAyika-aiyika-pariNAmika saMyega, navamo (bhavastha kevalImAM). 3- kSApazamika-dayika-pariNAyika saMyoga, dazamo (narakAdi cAre gatiene AzrIne 4). cha-10 pathamika-sAyopathamika-dayika-pAriNAmika saMyoga, ce (narakAdi cAre gatione AzrIne 4). 11-14 kSAyika-kSAyopathamika-audayika-pAriNAmika saMga, pAMcama (narakAdi cAre gatione AzrIne 4.). 15 epazamika-kSAyika-kSApazamika-dayika-pAriNAmika saMyoga (kSAyika samyakatadhArakanI upazamazreNImAM) AmAM dazamA trika-saMgane ane cothA tathA pAMcamA catuSka saMgane narakAdi cAra gatione AzrIne cAra bhedomAM vaheMcI dIdhA che. eTale e traNa saMgenA bAra bhedo ane zeSa ekavidha traNa saMge ema paMdara bheda thAya. A navamA-dazamA guNasthAnamAM AparAmika cAritra na mAnavAnA hisAbe. * kharI rIte agyAramA guNasthAnavALAne; kemake tene ja vastutaH Apazamika cAriyala pazamikabhAva prApta hoya che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmomAM bhAva. 160 karmInA viSayamAM paNa A bhAvA vicArAya che. jemake- upazama, mehanIya kamaneja hoya che, khIntane nahi. pazama, cAra ghAtI karmonAja hoya che. bIjAne nahiM Adiyaka, kSAyika te ADe karmone age hoya che. eTale ke ADe karmAnA uddaya paNa hoya che ane kSaya paNa thAya che. pAriAmika bhAva jIva, bhavyatva ane abhavyatva che. mATe jema kane upazama, kSaye pazama, kSaya ane uya, tema kamanA pAriAmika bhAva zu? katu te te rUpe pariNamana thatu raDe che. pazu te pariNamanarUpa pariNAma ahIM pArigrAmika bhAvathI vikSita nathI. ' pAriAmika 'bhAvathI te khAsa jIvatva, bhavyatva ane abhavyatva lIdhAM che. bhavyatva ane abhavyatva mahArdika sattA para avalasthita che. ane jIvatva svAbhAvika sanAtana tattva che. bhAva mehanIya kamanA badhA bhAvA bane che. ' pariNamana ' ardhomAM pAriNAmika paNa ghaTe. mehuvirjata zeSa traNa ghAtI karmonA upazama vagara cAra bhAve haiya che ane zeSa cAra aghAtI karmonA udaya, kSaya ane pariNAmarUpa traNa bhAva che, kevalajJAnAvaraNa ane ketaladaza nAvaraNa kama chAtI chatAM temane kSApazamika bhAva na hoya. kemake viSAodaya-viSNubha temane nathI hotA. gatyAdi mA NAomAM bhAva. narakAdi cAre gatiemAM dareka gatimAM pAMca bhAve hoya che. kemake kSAyeApamika, aiyika ane pAriNAmika bhAva e traNanI vyApakatA te vhevAi gai che, ane kSAye pAmika, Apamika tathA kSAyika samyakatva dareka gatimAM sabhave che. gatyAdi. mAga NA-dvArAmAM kSAyeyamika, Ayika ane pariNAmika e traNa bhAve te niyata che. ane kSAyika tathA ApazimakanI bhajanA che. jyAM kSAyika tathA ApazcimakanA sabhava hoya, tyAM pAMce bhAve samajavA. te emAM anyatara hoya te cAra. e bannemAM ekke na hoya te sAyeApamika, Ayika ane pAriAmika e traNa bhAveA jANavA. e traNa bhAve| te dareka sa'sArI-mahAvRta-cha stha jIvamAM che, sUnige!da suddhAMmAM " sarvopazama evAyaM vijJeyo na tu dezataH / yad dezopazamastu syAd anyeSAmapi karmaNAm // " Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 161 che. kemake temane tvagindriyarUpa lApazamikabhAva, tiyaMgati Adi audayika . bhAva ane jIvalvAdi pariNAmika bhAva ema traNa bhAvo che. jJAnAvaraNane pazama dareke dareka jIvamAM, paramasUkSma jIvamAM paNa che. eTale A traNa bhAva te dareke dareka chaThaMstha jIvamAM heyaja che. guNasthAnamAM bhAva. avirata-samyagdaSTi Adi cAra guNasthAnamAM traNa athavA cAra bhAva prApta hoya che. e cAra guNasthAnamAM je kSApazamika samyakatva hoya te traNa bhAva samajavA; ane je Apazamika yA kSAyika samyakatva hoya te cAra 'bhAva jANuMvA. jyAM samyakatvane lagato kSayapazAmaka bhAva na hoya tyAM paNa indriyAdirUpa kSApazamikabhAva te spaSTa ja che. ane te bAramAM guNasthAna sudhI che. ane pAMcamA-chaDA-sAtamA dezavirati-sarvavirati paNa kSAye pazamaka bhAva che. - navamA ane dazamA guNasthAnomAM cAra bhAvo hoya che. e guNasthAnavALA je upazamazreNIvAhI hoya te temane parAmika yA kSAyika samyakatva hoya; ane je kSapakazreNIvAhI hoya te temane kSAyika samyakatva ja hoya. Ama temane cAra bhAvo samajavA. keTalAkanA mate te guNasthAnamAM upazamazreNIvAhane e pathamika cAritra paNa gaNAya che. temanA mate te guNasthAnamAM upazamaNIvAhIne Apazamika cAritra mAnIe te kSAyika samyakatvanI gaNanA karatAM pAMca bhAvo 'paNa gaNAvAya. agyAramA guNasthAnamAM cAra yA pAMca bhAva hoya che. tyAM je cika samyakatva na hoya to cAra bhAva, ane hoya te pAMca bhAva samajavA. AThamA ane bAramA guNasthAnamAM cAra bhAve hoya che. AThamAmAM sAyika yA pazamika e bemAMthI eka samyakatva to hoya ja, eTale cAra. bAramAmAM kSAyika samyakatva ane cAritranA avazyambhAvane lIdhe cAra. mithyASTi-sAsvAdana-miza e traNa guNasthAnamAM pathamika ke kSAyika vastu koI nathI eTale traNa bhAva. teramA ane cAdamAM guNasthAnamAM Apazamika ane kSApazamika bhAva na hovAthI traNa bhAva. sAmAnya prakAre aneka jIvApekSaya vicArIe te cothAthI agyAramAM guNasthAna sudhInA dareka guNasthAnakamAM pAMca bhAve lAbhI zake. kemake cethAthI sAtamA sudhInA dareka guNasthAnamAM kSApazamika, pathamika ane kSAyika e traNe samyakatvane saMbhava che. samyakatvanI dRSTie caturthaguNasthAnI, paMcaguNasthAnI, pachaguNasthAnI ane saptamaguNasthAnI traNa traNa bhAgamAM vahecAya che. jemake caturthaguNasthAnI traNa prakAranA-kSApazamikasamyakatva dhAraka, aupazamikasamyakatva dhAraka ane kSAyikasamyakatvadhArapha ema pAMcamA, chaThThA ane sAtamAM guNasthAnavALA mATe paNa samajavuM. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 AThamAthI agyAramA sudhInAM cAra guNasthAnamAM pazamika tathA kSAyika sivAya bIjuM samyakatva ja nathI. eTale e guNasthAnamAM samyakatvaviSaya kSApazamikabhAva te naja hoya. bAkI IndriyAdirUpa kSApazamika bhAva te bAramA sudhI che ja. uparAMta, AThamA-navamAzamAM guNasthAnenuM cAritra paNa kSApazamikabhAvamAM gaNAya che, jyAre agyAramAmAM te aupazamika ja cAritra hoya che. "kSINamehamAM pazamikabhAva muddala na hoya. eTale tyAM cAra bhAva heya. indriyadirUpa kSApazarmika bhAvanuM anusaraNa te pahelAthI laI bAramA sudhI samagra chagha0-saMsAramAM che. chellAM be guNasthAnamAM kSApazamika ane pazamika e banne bhAve hetA nathI. eTale tyAM traNaja bhAva samajavA. guNasthAnemAM kSApazamika bhAvanA bheda. prathamanAM be guNasthAnamAM kSApazamikabhAvanA daza bhede hoya che-traNa ajJAna, be cakSarIkSazana ane dAnAdi labdhipaMcaka. mi guNasthAnamAM jJAnatraya, dazanatraya, dAnAdi labdhi paMcaka ane mizrarUpa samyakatva ema bAra bhedo lApazamika bhAvanA gaNAvyA che. mizra guNasthAnamAM jJAnatrayanI mAnyatA matabhedagrasta che. keTalAke ajJAnatrayamAM AdinAM traNe guNasthAne mAne che. temanA mate jJAnatrayane badale ajJAnatraya mizra guNasthAnamAM gaNAya. darzanatrayagata avadhidarzana paNa keTalAkonA mate AdinAM traNa guNasthAne mAM nathI hotuM. kintu "siddhAntakAra" ajJAnI ? mithyASTimAM paNa teno saddabhAva mAne che. kSApazamikabhAvanA bhedomAM "mizra" rU5 samyakatva te mUkAyuM ja nathI. chatAM jyAre amukanA mate amuka dRSTie jJAnatraya suddhAM mizra guNasthAnamAM mAnavAmAM Ave che, te pachI temAM "samyakatva" nI gaNatrI te ApoApa thaI ja jAya. mitra guNasthAnamAM jJAnatraya mAnanArAonuM ema kahevuM che ke yadyapi mizra guNasthAnamAM yathAsthita vastutatvane nirNaya nathI, tathApi tenAM jJAna ajJAna ja na kahevAya. kemake te, samyajJAnAza-mizrita hoya che. je mizra-daSTimAM mithyAtvanuM Adhikya che te ajJAna-bahula ane je mizradaSTimAM samyakatvanuM Adhikya che te samyajJAna-bahula gaNAya. pahelAmAM ajJAnabAhulya ane bIjAmAM samyagajJAnabAhulya samajavuM. eTalA mATe jJAnazabAhulyanI vivalAe mitraguNasthAnamAM jJAnatraya mAnyuM che. - A mantavya uparathI samajI zakAya che ke, mizra guNasthAnamAM, jJAnatraya jevA prakAranuM samyagadaSTimAM heya che tevA prakAranuM nathI hotuM. chatAM paNa Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -163 kathaMcit mAnyuM, te "samyakatva" paNa karthacit mAnavuM paDe ja. kemake jyAM "jJAna" mAnavAmAM Ave, tyAM samyakatva paNa mAnavuM ja paDe. evA ja hisAbe mizraguNasthAnamAM kSApazamika bhAvanA bheda tarIke samyakatvane "mizra' vizeSaNathI navAjavAmAM AvyuM haze! vAstavika rIte te "mizra samyagdaSTi ane samyajJAnazAlI nathI. avirata-samyagdaSTimAM lApazamika bhAvanA bAra bheda mizra guNasthAnanI jema samajavA. pharaka eTale ke "mizra' samyakatvanA sthAne ahIM kSApathamika samyakatva gaNavuM. deza-viratamAM, caturtha guNasthAnanA ukta bAra bhedamAM dezaviratine prakSepa karatAM tera bhede kSApazamika bhAvanA samajavA. chaThThA ane sAtamA guNasthAnamAM caMda bheda kSApazamika bhAvanA samajavA. pUrvokta (dezaviratinA ) tera bhedamAMthI dezavirati kADhI nAMkhavI. ane sarvavirati tathA mana:paryAya jJAnane umere kare. - ' AThamA-navamA-dazamA guNasthAnomAM tera bhede kSApazamika bhAvanA samajavA. pUrvokta (chaDUA-sAtamAne) cAda bhedomAMthI kSApazamika samyakatva kADhI nAMkhavuM. agyAramA-bAramAM guNasthAnamAM bAra bhede kSApazamika bhAvanA samajavA. pUrvokta teramAMthI lApazamika cAritra alaga karavuM. kemake agyAramAmAM pazamika cAritra ane bAramAmAM kSAyika cAritra heya. darzanatrika, jJAnacatuSTaya, ane labdhi-paMcaka ema bAra bheda kSApazamika bhAvanA agyAramAmAM ane bAramAmAM hoya che. basa, ahIM sudhI ja lApazamika bhAva hoya che. teramAmAM ane cakramAmAM kSApazamikabhAva muddala nathI. guNasthAnamAM audayika bhAvanA bhedo. prathama guNasthAnamAM audayika bhAvanA tamAma (21) bheda prApta thAya che. sAsAdana guNasthAnamAM mithyAtva vagara 20. mizra guNasthAnamAM ajJAna vagara 19. avirati-samyagdaSTimAM paNa te ja mujaba 19 (traNa veda, cAra kaSAya, cAra gatio, cha lezyA, asaMyama ane asiddhatva e ogaNIza). dezaviratimAM 17 (e ogaNIzamAMthI devagati-zvabragati e be kADhI nAMkhatAM 1). kemake devagati ane dhabragatimAM dezavirati nathI hotI. pramattamAM 15 (e sattaramAMthI tiryagati ane asaMyama e be kADhI nAkhavA). tiyaMgyatimAM dezavirati sudhIja guNasthAne heya. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apramattamAM 12 (AdinI traNa lethAo alaga karavI). AThamA ane navamAmAM 10 (teja ane padma lezyA e be kADhI nAMkhavI ). sUkSmasaMpAyamAM 4 (saMjavalanalobha, zukala laDyA, manuSyagati ane asiddhatva e cAra dayikabhAva che). upazAntAhamAM 3 (uparanA cAramAMthI saMjavalana lebha nikaLI jatAM). kSINamehamAM 3 upara pramANe saMga kevalImAM 3 agI kevalImAM 2 (zukla leDyA nikaLI jatAM). guNasthAmAM pathamika bhAvanA bheda. cothA guNasthAnathI agyAramAM paryakta aupazamika samyakatvarUpa Apazamika bhAva pamAya che, ane pazamika cAritrarUpa epazamika bhAva keTalAkanA mate navamAthI agyAramA paryanta gaNAya che. paNa keTalAka navamA ane dazama guNasthAnamAM Apazamika cAritra nathI mAnatA. temanA mate parAmika cAritra agyAramAmAM samajavuM. navamA-dazamAmAM pazamika cAritra mAnanArAoe nAma sava6 " nyAyane Azraya lIdhe haze. paNa e nyAyane Azraya laIe te kSepakIvAhIne navamA-dazamAmAM kSAyika cAritra paNa mAnavuM paDaze! navA-dazamAmAM pathamika cAritra nahi mAnanArA lApazamika cAritra mAne che. kemake cAritramehano pUrNa upazama te agyAramAmAM thAya che, te pahelAM navamA-dazamAmAM nahi. ekaluM opazamika samyakatva cethAthI AThamA sudhI athavA dazamA sudhI ane opathamika samyakatva ane pazamika cAritra e yugala navamA-dazamA-agyAramAmAM athavA kevaLa agyAramAmAM heya che. - kRSNa-nIla-kApita e traNa sthAo prathama guNasthAnathI laI cha guNasthAna sudhI batAvI che. teja ane patralesyA e prathama guNasthAnathI laI sAtamA guNasthAna sudhI darzAvI che. ane zubhecchA prathama guNasthAnathI laI teramA sudhI jaNAvI che. zukla lemyA 1 lA guNasthAnathI 13 mA guNasthAna sudhI. te leyA ane pAmyA 1 lA guNasthAnathI 7 mA gurusthAna sudhI. kRSNa-nIla-kApaleyA 1 lA guNasthAnathI 6 dA guNasthAna sudhI. pahelA guNasthAnathI 6 ThA sudhI chae lesyAo heya. sAtamA mAM teja-padya-zukala e traNa hoya. AThamAthI neramAra paryaMta eka zukala lesyA hoya. 1 AdinI traNa lezyAomAM AdinAM cAra guNasthAne hoya. arthAt kRSNa-nIlakAti e traNa lesthAo pahelA guNasthAnathI cothA guNasthAna sudhI hoya. A matAntara paNa che. 2 cAdamuM gugusthAna alezya (lesyA vagaranuM ) che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 guNasthAnomAM kSAvikabhAvanA bhedo. cethA guNasthAnathI agyAramA sudhI kSAyika samyakatvarUpa eka kSAyika bhAva pamAya che. bAramA guNasthAnamAM kSAyika samyakatva ane kSAyika cAritra e bane kSAvikabhAve hoya che. ane teramA-cadamAmAM kevalajJAna-darzana, kSAyika samyakatvacAritra ane dAnAdilabdhi paMcaka ema nava bheda kSAyikabhAvanA prApta hoya che. guNasthAnomAM pariNArmika bhAvanA bhedo. prathama guNasthAnamAM jIvatva, bhavyatva ane abhavyatva ema traNe pariNAmika bhAvo hoya. bIjA guNasthAnathI bAramA sudhI jIvatva ane bhavyatva e beja heya. carama be guNasthAnamAM kevaLa jIvatva hoya. kevalI mAtra paramAtmapade birAje che. eTale emanAmAM "bhavyatva" na hoya. guNasthAnamAM sAniyAtika bhAvanA bheda. je guNasthAnamAM jeTalA bhAvanA jeTalA bheda batAvyA che, teTalA bhAvanA teTalA bhedano saravALo karatAM je prApta thAya teTalA bhede te guNa sthAnamAM samajavA. jemake, mithyASTi guNasthAnakamAM audayikabhAvanA 21, kSApazamika bhAvanA daza ane pariNAmika bhAvanA traNa bhede batAvyA che. eTale e sarvane saravALe karatAM citrINabhedaniSpanna sAnnipAtikabhAva mithyAdRSTimAM samaja. arthAt miyAdaSTi guNasthAnamAM sAtripatikabhAvanA 34 do gaNAya. sAsAdana guNasthAnamAM 32 (kSApazamikanA 10, aiyikanA re, pariNAmikanA 2). mitramAM 33 (kSApazamikanA 12, eyikanA 19, pariNAmikanA 2). avirati guNasthAnamAM 35 (kSApazamikanA 12, audayikanA 19, pariNAmikanA 2, aupazamikane 1, kSAyika 1). dezavirati guNasthAnamAM 34 (AyopathamikanA 13, dayikanA 17, Apazamika 1, kSAyikane 1, pariNAmikanA 2). pramatta guNasthAnamAM 33 (kSApazamikanA 14, dayikanA 15, pariNAmikanA 2, pathamikane 1, phAyika 1). apramatta guNasathAnamAM 30 (kSApazamikanA 14, audayikanA 12, pariNAmikanA 2, pathamika 1, kSAyika 1). Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 aSTama guNasthAnamAM 27 ( kSAyopathamikanA 13, dayikanA 10, pArimikanA 2, pazamikano 1, kSAyikano 1). navamA guNasthAnamAM 27 (ApazamikanA 13, audayikanA 1, pariNAmikanA 2, parAmikane 1, kSAyika 1). dazamA guNasthAnamAM ra1 (lAyopathamikanA 13, dayikanA 4, paramika ne 1, kSAyikane 1, pariNAmikanA 2). upazAntAhamAM 20 (kSApazamikanA 12, dayikanA 3, pariNAmikanA 2, pazamikanA 2, kSAyikano 1). kSINamohamAM 19 ( kSAyo pazamikanA 12, audayikanA 3, pariNAmikanA 2, kSAyikanA 2). 13 mAM guNasthAnamAM 13 (kSAyikanA 9, pAriNAmikane 1, audayikanA 3). 14 mA guNasthAnamAM 12 (kSAyikanA 9, pariNAmikane 1, audayikanA 2). AmAM navamA-dazamA guNasthAnamAM Apazamika cAritra mAnIe te opazamikabhAva che, anyathA eka. bhAmAM caturbhagI Adi-sAnta, sAdi-ananta, anAdi-sAnta ane anAdi-ananta ema cAra bhAgethI opazamika Adi bhAve vicArAya che. te ahIM joIe. aupazamika bheda samyakatva ane cAritra bane sAdi-sAna che. mehane upazama thayA pachIye mehanA kSayane avakAza che. eTale mahAyathI prakaTa thanArAM samyakatva ane cAritra ja atima koTInAM gaNAya. upazamasAdhya samyakatva ane cAritra avazya paDanAra che. eTale sAdi-sAnta gaNAya. sutarAM pazamika bhAvamAM sAdi-sAnta e ekaja bhaMga lAbha. kSAyika bhAvanA bhedo tamAma sAdi-ananta che. kSaya-sampanna bhAvo sadA zAzvata hoya. eTalA mATe kSAyikabhAva sAdi-ananta prakAra che. matAntare. dAnAdilabdhi paMcaka ane cAritra siddha-dazAmAM na gaNavAthI temane AzrIne kSAyika bhAva sAdi-sAnta paNa gaNAya.* je AtmAnI ujavaLa sthiti e cAritra, ane eja mukita. pachI muktimAM cAritra nathI e bolavuM keTaluM asaMgata che. siddhamAM cAritrAbhAvadarzaka ullekha vegasApekSa cAritrane abhAva batAve che. Atmajavanama cAritra AtmAmAM na rahe te AtmA ja na rahe. zuddha A-mAmAM anarAyodita ananta zakti heya. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 kSAyeApazamikabhAvamAM chA"sthika cAra jJAnA sAdi-sAnta che. samyagdarzanane udaya thatAM te sAdi gaNAya, ane mithyAtvanA udaya thatAM cA kevalajJAna pragaTa thatAM sAnta gaNAya. matiajJAna, zrutaajJAna ane acakSuzana bhavyene AzrIne anADhi sAnta ane abhayaiAne AzrIne anAdi ananta che. vibha gajJAna, avadhidarzana, cakSuna, dAnAdi labdhipacaka, dezasa'cama tathA sarvAMsayama ane samyakatva e agyAra kSAye pazamika bhAveA sAdi--sAnta che. Ama, lAyeApazamika bhAvamAM sAdi-sAnta, anAdi-sAnta ane anAdi ananta ema traNa bhAMgA ghaTe. AdiyakabhAvamAM gati'sAdi-sAnta che. ane zeSa sattara bhavyApekSayA anAdi--sAnta ane abhavyApekSayA anAdi ananta che. eTale Adiyaka bhAvamAM anAdiananta, anAdisAnta ane sAdisAnta e traNa bhage pamAya. pAriNAmikabhAvamAM jIvatva ane abhavyatva e e anAdi ananta che. bhavyatva anAdi-sAnta che. bhavyatvanI avadhi AramA guNasthAna sudhIja che. khasa, pAMca bhAvenuM avalokana pUrU thAya che. emAM pariNAmika bhAvanI vastu te svabhAvasiddha che. eTale ene mATe prayAsane sthAnaja nathI. Ayika bhAva karmAMnA udayathI niSajanAra che. eTale e kAmikaprayAgasiddha hAi hAnasthAne che. eTale zeSa traNa bhAve kattavya-STie caDhe che. AtmavikAsano AraMbha kSAyeApamika bhAvathI zarU thAya che. zyAye pAmika bhAva, Apamika bhAva ane kSAyika bhAva e traNa vikAsanI bhUmikAe che. mukhyatayA samyakatva ane cAritra uparathI AtmavikAsanuM mApa akAya che. samyakatva ane cAritra e AtmavikAsanI sAdhanA che. e sAdhanAnA utkaSa parAkASThA para pahoMcatAM kSAyika cAritra prApta thAya che. e AtmavikAsanA uccatama lAbha che. uccatama samyakatva te najIkamAM najIka ceAthe guNasthAne paNa pamAya che. kintu uccatama cAritra teA bahu cheTe che. khAramA guNasthAne tenI prApti thAya che. ahIM chadmasthatAnA anta Ave che. ahIM AtmavikAsanI sAdhanA pUrI thAya che. ahIM AtmAnAM tamAma AvarA kharI paDe che. ahIMnA parama utkRSTa cAge AtmA tatkALa parama nirmALa thatAM pU yetine prApta thai paramAtmadazAne vare che. e dazA ApaNane prApta thAo ! e dazAe paheAMcelAone ApaNAM bhUbhara bhUri namana hA! vandana hai| e vItarAga padane ! rAgadveSamalocchedaprAptasaccinmahodayam / zivaM brahmANamarhantaM jagadIzamupAsmahe || Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra **** vyAkhyAtA nyAyavizAradanyAyatIrtha zrInyAyavijyajI mahArAja upakrama. sanAtana samayathI je azrama-paddhati cAlI AvI che tenA cAle cIle bhagavAne pitAnI gati laMbAvI che. brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyAsAzrama e cAra AzramamAM kamapUrvaka vizrAma letA mahAvIra Akhare pUrNa vizrAmI bane che. mAtRbhakti. duniyAmAM mAtAne upakAra ke nathI. jagatamAM mAtRdevanuM prathama sthAna che. mAtR mava! pitRdevo bhava! e bahu prAcIna upadeza che. mAtRbhaktinuM mahAna kattavya bajAvavAmAM mahAvIra keTale uco naMbara le che! garbhAvasthAmAM garbhanuM hAlavuM-cAlavuM je nisagasiddha che, prAkRtika che, tenI upara paNa mahAvIra aMkuza mUke che. ane te eTalA mATe ke, mArA hAlavA-cAlavAthI ene mArAM mAtAjIne duHkha thAya! mAtA pratye keTale unnata bhAva ! bAla-jIvana. bAlasvabhAvasulabha cAMcalya bAla mahAvIramAM na hoya e kema bane ! bALa vardhamAna ja pitAnA sarakhI ummaranA gaThIyAo sAthe rame che, khele che. kaha vardhamAna, devAya, jJAnandana vagere mahAvIranAM nAma che. prabhunuM mAtApitAsthApita Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 169 * paNa vividha krIDAemAM vilasatA e bALakamAM mhIkanuM nAma nathI. mAla mahAvIra eka vakhata potAnA gaThIyAo sAthe ramI rahyA che, te vakhate ekAeka eka bhayaMkara bhujaMga nikaLI Ave che. bIjA chokarAe e bhuja...gane joI bhAgAbhAga karavA lAge che, tyAre mahAvIra ethI jarAya bhayabhIta na thatAM nIDarapaNe te sarpane pakaDI dUra nAkhI de che. ane pharI pAchA chekarAo sAthe ramavA lAge che. mahAvIranI A khAlaghaTanA bALakAne himmatavAna ane nIDara banAvavA saketa kare che. Aje te bALakanI sAme zarUthIja evuM vAtAvaraNa rAkhavAmAM Ave che ke te mhATe bhAge vAgha Avye ", " AghaDA Avye", ema kahI kahIne paNa bALakanAM dila hIkaNu ane nAhimmata banatA jAya che. " AveA Avye ", mhIkaNu anAvI nakhAya che. (c erU karaDaze " keLavaNIpriya mAbApa. vamAnanI ADe varSanI ummara thAya che tyAre temane nizALe besADavA lai javAmAM Ave che. je mAbApa lADamAM ne lADamAM peAtAnA putrane ke peAtAnI olAdane vidyAbhyAsa karAvavAnuM visarI jAya che, yA te tarapha bedarakArI ke AchI kALajI rAkhe che te mAmApa peAtAnI vhAlI santatinA sAcA hitaiSI nathI, paNa mAtA zatru ane pitA vairI che; e vAta zANA 'siddhAtha rAnta ' ane DAhI trizalA devInA dhyAna bahAra hoija kema zake. paNa mahAvIra jevA prakhara prajJAvAne vidyAbhyAsa sAru trIjA vidyAthI AnI jema parizrama karavAnuM na hoya. cAvana-kALa. vamAnanA thAvanakALa paNa nivikAra che. rAjavaibhavanA vilAsI ThATha vacce paNa te rAjakumAranA manaHsayama aDaga che. viSaya-vicArIne e mahAt antaHkaraNamAM praveza maLato nathI. mahAvIra jevA rAjakumArane rAjakumArIonI zI kheATa hoya. paNa evA jitendriya yuvakanI AgaLa paraNavAnI vAta kANu mUkI zake. duniyAnA yuvAne mATe A ocho AdhapATha nathI. Aje te bALake ane yuvakAnI andara nhAnapaNamAMthI kharAba saskAra paDavA zarU thAya che. gharanI ajJAna dazA, skUla ke nizALenAM kharAba vAtAvaraNa, satsaMganA abhAva ane suzikSaNanI khAmI-ethI AjanI ucharatI prajA khATe mUla nAma - vadhu mAna ' che. mahAn vIratAnA dhAraka hAi ' mahAvIra ' kahevAyA. deva jevA rUpALA, sundara, vhAlA ane pAspada lAgatA hAi prajAe temane * devAya ' nAmathI sabAdhyA. ' jJAta ' kulanA ' siddhAtha'' gurjAtA putra * jJAnanandana ' gaNAya. ' sanmati' paNa emanuM nAma che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 ane hoTala temanuM khUna vigerenA zekha cusI rahyuM che. vadhu mAna kumAranu raste jhaTa doravAI jAya che. nATaka, sInemA temane khuvAra karI rahyA che. zRMgArika vAcana adhikAMza chelachakhIlA banI viSaya-vilAsa zeAdhatA kre che. jitendriya jIvana jagatnA kumArane sandeza pAThave che ke cegya ummare lagna thAya tyAM sudhI potAnuM brahmacaya kharAkhara surakSita rAkhavAnI peAtAnI pharaja na bhUlavI joIe. brahmacaryAzrama e jIvananA pAye che. e zarUAtanA mahAn AzramamAM bhaviSyanI AkhI jindagIne pAyA naMkhAya che. jIvananA cAra khaDA paikI e prathama khaMDamAM brahmacaya' devanuM ArAdhana karavAnI mukhya ja che. e pharajane adA nahi karanAra potAnI jAtane adhogatimAM paTake che. e prathama AzramanI sAdhanAmAM je saphala nivaDe che, tenu jIvana sukhI ane AnandI ane che; tene kalyANu-sAdhananA mAga' saraLa banI jAya che. rAjA siddhArthane te mahAvIranAM lagna karI nAkhavAnI mahue utkaMThA DhAya, paNa mahAvIranI sammati vagara te zuM karI zake. vivAha mATe ' samaravIra rAjAnuM kaheNu ' Ave che, 'kaheNuja' nahi, te rAjA peAtAnI putrI 'yazeAdA sAthe potAnA mantrIne rAjA siddhAtha pAse mAkale che; tyAre pazu rAjA siddhAtha' svayameva niya na karatAM vamAnane temanA mitra mAratA pUchAve che. nidAna, paraNAvanArane paNa paraNanAranI sammati levI jarUranI ane ucita che. ane e uparathI bALalagnanA niSedha thAya che. kemake paraNanAra cegya ummaranA hoya teja te sammati ApavA yAgya hoi zake. gRhasthAzrama. lagna mATe mitrA vardhamAnane vinavI rahyA che. paNa vamAna svIkAratA nathI. Akhare mAtA < trizalA ' kSatriyANI mahAvIra pAse upasthita thAya che. mAtA premanI jhaDI varasAve che ane karuNAmaya vANImAM mahAvIrane lagna karavA vinave che. mahAvIranI sAme paristhitinuM jakhkhara citra khaDu thAya che. pariNAme paristhitine vaza thai mahAvIra mAtAnuM kahyuM mAnI lye che. * yazeAdA" sAthe mahAvIranAM lagna thAya che. vadhamAna brahmacaryAzramamAMthI gRhasthAzramamAM praveza kare che. tIko, gaNadharo, jJAnIo, mahAtmAo, munivaro badhAya brahmacarcAzramamAMthI gRhasthAzramamAM AvIne pachI saMnyasta thayA che. e ApaNe Agamika jajUnA kathA-sAhitya parathI joi zakIe chIe. eTale e zailI ' rAjasaDaka ' che. gRhasthAzramamAM AvyA vagaraja sanyAsI thaelAonI sakhyA e rAjasaDake cAlelAonI sakhyA AgaLa eTalI badhI nuja che, ke samudranI AgaLa jalabindu. gRhasthAzramamAM AvyA vagara ekadama ja sanyAsa Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 grahuNu karave e viralaprakRtisiddha hAi ema karanArAenI sakhyA haMmezAM dareka kALamAM saheje jIjaja haiya; jyAre gRhasthAzramamAM pasAra thaine pachI saMnyAsa tarapha vaLavuM e vizvavyApaka sarvasAmAnya mAga rahyAM.. eTale ceDA apavAdo bAda karatAM badhAya e dhorI raste cAlelA, ane cAle e dekhItu che. sannati. gRhasthAzramanA pariNAmarUpe bhagavAne eka sanmati thAya che. ane te putra nahi, paNa putrI. Aje tA ghaNe bhAge dIkarA AvatAM ha thAya e dIkarI AvatAM na thAya. balke dIkarInA avatAra aLakhAmaNA lAge. paNa AvI manedazA thavAmAM samAjanI pheADI sthiti ja bhAre javAbadAra che. kharI vAta to e che ke, putranI jema putrI paNa sarakhe darajje dezanI vibhUti che. ane AvI bhAvanA jAgRta thAya e hetu to emAM (bhagavAnane ghera putrI avataravAmAM ) niha samAyA hAya zuM ? mahAvIra potAnI putrI pAtAnA bhANeja : jamAli" sAthe paraNAve che. potAnA bhANejane potAnI dIkarI ApavI e navAi jevu lAge; aNughaTatu lAge. paNa sAmAjika rItarivAjo ayAnA eka sarakhA nathI hotA ane hamezAM eka prakAranA nathI rahetA. eka rivAja ke eka bAbata je eka vakhatamAM ucita manAya che, te ja, samayanA palaTa thatAM anucita gaNAvA lAge che. A prazna sAmAjika che. pAtAnI kanyA pAtAnA bhANejane ApavI e je dhamathI viruddha hata te mahAvIra jevA dhamUtti ema karata ke ? ema karavAmAM kSatriyakuLanA rivAjane anusarata ke ? ane potAnA mAmA ceTaka rAjA' nI putrI sAthe peAtAnA jyeSTha bhrAtA - nandIvananAM lagna thavA deta ke ? A bAbata para vaijJAnika dRSTie vicAra karatAM vizeSa prakAza paDavA subhava che. mahAn AtmAnuM avataraNa. mahAvIra jevA mahApuruSo bhoga-vaibhava bhogavavA janmatA nathI. temanA janmanI pAchaLa mahAna bhedabhayuM rahasya chupAyaluM hoya che. je samayanI vAta ApaNe karI rahyA chIe te vakhatanI bhAratavarSanI sthiti bahu vicitra hatI. je vakhate kamakAMDIe kamakAMDanI ajJAnajALamAM prajAne phasAvI rahyA hatA, paritA ane dharmAcAryAM prajAnA bhoLapaNano geralAbha lai temane andhazraddhAnI khAimAM paTakI rahyA hatA, ucca' kahevAtAe bhInnaAne ' nIca 'samajI satAvI rahyA hatA, puruSo pAruSa-madamAM chakI jai srInnatinA hukkA para chINI mUkI rahyA hatA, ane je vakhate dharmane nAme yajJAdimAM pahiMsAnAM pApa Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 dhamadhamI rahyAM hatAM, teve vakhate bhagavAn mahAvIrano prAdurbhAva thAya che. lagabhaga aDhI hajAra varSa uparanA e samaya pAkhaMDa, anAcAra, daMbha, sattA ane jAti-kulabhimAna-madothI eTalA bharacaka hatA ke azAntinAM ugra vAdaLAmAM gherAyalI tatkAlIna prajAnA uddhAra karavA kAi mahAna zaktinuM avataraNa thavuM svAbhAvika hatuM. svarga'-narakanA ijAradAro jyAre tInAM ToLAMnI jema dharatI para ubharAi nikaLe che, adhikArane rAhu jyAre khullI rIte mAnavatA para AkramaNa kare che, paramparA ane kulInatAnA jore dIna, garIba ane dulAne dabAvI devAmAM Ave che, tyAre e badhA pAkhaDA, vhemA, bhA, anItie ane mUDha paramparAonA mAMcaDAone phagAvI devA ane vizuddha satyanA mahAn prakAza jagatmAM pragaTAvI prajAne maMgaLa-nAda suNAvavA samartha krAntikAra mahAn AtmA pragaTa thAya che. mahAvIrane prAdurbhAva eTale 'cImAM uMcI zaktinuM jagamAM avataraNa. duniyAnA dAruNa AttanAde mahAvIranuM antaHkaraNa virakta bane che, ane te virakta antaHkaraNa duHkhanI jaDa kApavAnA vicAramAM mazagUla ane che; duniyAne karuNa kolAhala kema zAnta thAya ane jagA jIvAne sukhanA ao mArga kema sAMpaDe e prakAranI bhAvanAmAM nirata ane che. mahAna amRtamaya dIkSAgrahaNamAM viveka, mahAvIrane e dRDha sakalpa che ke mAtApitAnI hayAtI sudhI dIkSA grahaNa na karavI. Ave saMkalpa temaNe garbhAvasthAmAMja karyAM che. jyAre temaNe garbhAvasthAmAM peAtAnAM mAtAjIne du:kha na thAya eTalA mATe potAnu halana-calana adha karI dIdhuM hatuM, tyAre mAtA ' trizalA' devIne petAnA garbhanA sabadhamAM aniSTa za'kA utpanna thatAM pArAvAra santApa thayA hatA; ane tenI je gabhIra asara mahAvIranA vivekI hRdaya para thai hatI. tenuMja e piraNAma che ke temaNe mAtApitA hayAta hoya tyAM sudhI sanyAsane mAga levAnu multavI rAkhyuM hatuM. sakalpa vakhatanI mahAvIranI maneAdazAne citAra ApatAM mahA AcArya haribhadrasUri je vade che te khAsa dhyAnamAM levA dvega che. teAzrI potAnA ' aSTaka' mAM kahe che ke-- " jIvato gRhavAse'smin yAvan me pitarAvimau / tAvadevAdhivatsyAmi gRhAnahamabhISTataH " // 4 // ~~~ mArA mAtApitAnI hayAtI sudhI gRhavAsamAM rahevu. mane abhISTa che mATe huM rahIza. ' Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " juthama gudAnAvato guJ. mAthAnuna vAsthAne che mathAti" ja che : - - A pratyakSa evA gura mAtApitAnI gharamAM rahI sevA-suzruSA karatAM ane pratrajyA (dIkSA) paNa mane anukrame nyAyasara sAMpaDaze" " sarvapApanivRttiyat sarvathaipA satAM mtaa| gurudregakRto'tyantaM neyaM nyAyyopapadyate" // 6 // -"dIkSA sarva pApanI nivRttirUpa che ema santone mata che. mATe vaDIlane atyanta ugamAM nAkhIne dIkSA grahaNa karavA nyAyasara nathI. ' " prArambhamaMgalaM hyasyA guruzuzrUSaNaM param / etI dharmapravRnAnAM nRNAM pUjAspadaM mahat " // 7 // . - DhakSanI sAdhanAnuM paheluM maMgala, maMgala ja nahi, paNa mahAmaMgalA mAtApitAnI sevA che. je dharmAthI che, dhArmika che tene te mAtApitA mahAna pUjanIya che. * " sa kRtajJaH pumAn loke sa dharmagurupUjakaH / sa zuddhadharmabhAra caitra ya etau pratipadyate " // 8 // - jagatumAM te kRtajJa che, te dharma-gurune pUjaka che ane te zuddha dhamane ArAdhaka che, je, mAtApitAnI sevA kare che. " - sAdhAraNa svArtha mATe paNa jeo mAtA-pitAnI avagaNanA kare che temaNe mahAvIranA A A ga para jarA diSTipAta karavA ghaTe. jenuM virakta hadaya bhavacakane saMga tyajI daI saMnyAsanA paMthe nikaLI javA talapI rahyuM che, jenuM eka mAtra dayeya zuddha AtmajIvana jIvavuM e che, tevA virakta mahAbhAgane saMsAravAsamAM ghaDAya rahevuM kema game! chatAMya e mahAnubhAva pitAnA mAtA-pitAne sAru pitAnA e parama svAthane paNa teo (mAtApitA) jIve tyAM sudhI mulatavI rAkhe che. dhanya che e rAjakumAranA putradharmane! mahAvIranI ummara aAvIza varSanI thatAM temanA mAtApitA svarge sidhAve che. have rAjyAbhiSekano kalaza konI upara DhaLe! je lakSamI bApa-beTAmAM ane bhAI-bhAImAM vera-jhera pragaTAve che, je lakSmInA kAraNe sagA bhAIo paNa eka-bIjAne chuMdI nAMkhavA medAne jaMga macAve che, te lakSmInA mehamAM duniyA kevI AMdhaLI banI che! kintu nanTIvanane te lakSmI karatAM pitAnA nhAnA bhAI vardhamAna vadhAre bahAlA che. naMdIvardhana mahAvIrane rAjyagAdI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 para besavAne Agraha kare che. paNa mahAvIrane kayAM rAjya karavuM hatuM. teo rAjya levA InkAra kare che. juo ! bhAI bhAIne prema! e pachI mahAvIra nandIvardhana AgaLa pitAnI dIkSA levAnI taiyArI jAhera kare che, tyAre nandIvardhana temane namratApUrvaka be varSa vadhu gRhavAsamAM rahevA Agraha kare che. mahAvIra pitAnA jayeSTha brAtAnA kathanane mAnya rAkhe che. ane e rIte jayeSTha brAtA pratye vinIta bhAve vartavAne dAkhala jaga-samukha raju kare che. moTAbhAInA AgrahathI be varSa vadhu gharamAM koIne paNa mahAvIra potAnI jIvana-caryAne tyAganA rUpamAM pheravI nAkhe che. gRhastha-bhUSAmAM paNa teo eka prakAre sAdhujIvananI paddhatie niyamabaddha rahe che. temanI A carcA ApaNane vAnaprasthAzramane khyAla karAve che. vAnaprasthAzrama" cAritranA umedavAre cAritra grahaNa karavA pUrve amuka vakhata sudhI tyAga-dharmanI prekiTasa karavI bahu jarUrI che. A ja dRSTibindu para ahIM trIjA vAnaprasthAzrama"nI upayogitA jaNAya che. cAritranA-saMnyAsanA umedavArane lagatuM Azrama e "vAnaprasthAzrama, arthAt vAnaprasadhAzrama' eTale cAritragrahaNa karavA pUrva tyAgadharmanI abhyAsa-paddhati. A eka karI che. e raste pitAnA jIvanane rItasara keLavIne pachI cAritra-madiramAM praveza karavo e bahu sarasa rIta che. jo ke mahAvIra jevAne agAuthI kaI tevI prekiTasa karavAnI jarUra na hoya. chatAM teo duniyAne be-pATha zikhavavA khAtara svayaM potAnA AcaraNathI te dAkhale raju kare che. ane ema karavuM e jagannA-mAnavadharmanA eka mahAna ane zreSTha Adazane anurUpa ja gaNAya. saMnyAsa. trIza varSanI ummare mahAvIra saMnyAsa grahaNa kare che. temanA saMnyAsanI ugratA saMsAramAM mazahura che. te vakhatanA temanA samakAlIna mahAtmA "buddha jevA anya tIrthaMkara tapasvIo paNa temanI tapazcaryA para mugdha thayA che. ane temane temaNe "dIgha tapasvI" tarIke varNavyA che. satyanI zodha pAchaLa khAvuM-pIvuM mUkI daI, manapaNe bAra bAra varSanA ujAgarA karanAra ane ughADe zarIra tathA ughADe page raNavagaDAomAM tathA vikaTa jaMgalamAM ekAkI avadhata vicaranAra e vIra puruSanuM saMnyasta jIvana kevuM vikaTa haze! kevuM adabhuta haze! pracaMDa dhArAvAhinI tapazcaryAmAM prANAnta Aphate vacce paNa vicalita na thatAM ane agAdha zakti tathA ananta baLa dharAvavA chatAM, duSTa Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 mANasenA upadra para jarA paNa dha na karatAM saMpUrNa zAMtipUrvaka satyazodhamAM nirantara ubhe page maDe rahenAra e kSamAmUtti veratapavI jyAre bAra varSane che. "parabrahma" ne pUrNa sAkSAtkAra meLave che, tyAre, pachI te nirAMta vALI bese che. have te kRtArtha, kRtakRtya ane pUrvAtmA bane che. pUNa samAdhinI pUrNa jayaMtithI pUrNa jaLahaLane e pUrNa AtmA have mAnava-medanInI vacce AvI khaDo thAya che. ane dharmasarjeza suNAve che. vizva hitane kalyANamaya Adarza jaganI sanmukha raju karI pachI e mahAprabhu "parabrahmasvarUpa" mAM lIna thai jAya che. namana che ! e parama vItarAga paramapuraSottama devAdhidevane ! Atmajyatine pUrNa prakAza meLavyA pachI te mahAna prabhu * magadha dezanI vizALa bhUmI para prajAnI sAme jJAnanI jyota dhare che. emAMthI mahAn kAnti utpanna thAya che. e kAnti gurUdamavAdanAM unmAdI gADAM udhAM vALI nAkhe che, dharmanAM ThagArA pAkhaDone saLagAvI mUke che, karma kAMDanI ajJAna jALane vIMkhI nAkhe che, ucca-nIcanI bhedabhAvanAone phagAvI de che ane unnatinA kSetramAM strI-puruSa beune samAna hakka Ape che. e kAntithI hiMsAvAdanA rogacALA" para jabbara phaTako paDe che ane ahiMsAdharmane dharmadhvaja pharakavA mAMDe che. bhagavAnanA pravacananuM sArabhUta rahastha rAga-dveSane zamana karavAmAM che. dharmanuM sthAna eka mAtra AtmazuddhimAM che. cittanA donuM prakSAlana enuM nAmaja dharma-sAdhanA. jainadarzanane e sapaSTa mudrAlekha che ke - "nAzA sitAra na tarkavAde na ca tattvavAde / na pakSasevAzrayaNena muktiH kapAyamuktiH kila muktireva" / / - digambara thaI javAmAM ke vetAmbara thaI javAmAM mukti nathI. takavAdamAM ke tatvavAdamAM mukti nathI. pakSa-sevAmAM ke mata-puSTimAM mukti nathI. kintu kaSAyathI rAgadveSathI, kepa-labha-mada-mAyAthI mukta thavAmAM ja mukti che." Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 * AcArAMga ' Adi mAlika AgamAmAM e mahAna AtmAnI madhura vANInuM rasa-pAna Aje paNa maLI zake che. mahAvIranA pravacanamAM jema tattvavicAraNAne sthAna che, tema cAritrasabandhI upadezane paNa eTaluMja sthAna che. jainadarzananA mukhya viSaya nava tattvo che: jIva, ajIva, puNya, pApa, Asava, savara, andha, nija rA ane mekSa. mukhya tattvA jIva, ajIva e emAM badhAM tattvono samAveza thai jAya che. jIvanuM mukhya svarUpa jJAnazakti che. jemAM jJAnazakti nathI, te ajIva, satkarma te puNya. asatya te pApa. kama adhAya. evAM kAma te Asrava. kama adhAtAM aTake te savara. karma ( AtmA sAthe ) khadhAvAM te banya. adhAyela ka'ne nAza thave te nirjarA. tamAma kama--bandhanAthI mukti te mekSa A nava tattvonI Traka ane sAdI samaja. AmAM jIva, ajIva dvArA jhaica tattvanuM nirUpaNa che ane puNya, pApa, Asava AdithI cAritra-mAganuM, cAritra eka gRhasthAzramane anukUla ane bIntu sanyAsIne anukUla ema be vibhAgomAM jainadarzIna banAve che. sanyAsIne ahiMsA, satya, asteya, brahmacaya, aparigraha e mahAvrata che, gRhasthAzramIne e aNuvratA che. jainadarzanamAM jAtibhedane sthAna nathI. AtmavikAsamAM caDhe te ucca ane paDe te nIca. mahAvIranA lakSAvidhi vratadhArI dhamI zrAvakonI andara utkRSTa gaNAtA dRza zrAvakAmAM kAi vANiyA ke brAhmaNa nhoto, paNa ze kaNabIpaTela-kubhAra jAtanA hatA. atyaMjo ane cAMDAle paNa mahAvIranAM caraNAnuM zaraNa laine, mahAvIranA upAsaka banIne peAtAne AtmA sAdhI gayA che. satyanA pathe cAlanAra bhAMgI uMca che, ane asatyanA mArge cAlanAra brAhmaNa nIca che ema mahAvIranuM dharmazAstra pAkAre che. je vAtane caturveda duvRtaH sa zUdrAtiti " vagere mahAbhAratAdi-vacana puSTi Ape che. 46 jAnI kathAomAM joIe chIe ke, pUrve anekAneka jaina rAjAo, jaina mantrIo ane jaina saradAroe prajAnI bhalAI mATe, dezanA rakSaNa mATe mhoTAM mhoTAM yuddho kheDayAM che ane ema karI teoe potAnI jaina-vIratAne DhIpAvavA sAthe mAtRbhUminuM hita sAdhyuM che. AvA aneka narapuMgavAnAM ujjavaLa jaina jIvana dhama temaja dezanAM itihAsa-pRSThone zobhAvI rahyAM che. vIraja vIranA bhakta thaI zake. jaina eTale sAceA vIra. paropakAra ane sevA e enA jIvanamantro hoya. enI ahiMsA zurAtanathI jhagamage ane hiMsA tathA AtatAyIone sIdhAdAra karI mele. bhagavAn mahAvIranA dArzanika ane cAritraviSayaka siddhAnta jagata mAtrane upayegI ane hitAvaha che. e siddhAntA para lakhAyela granthasAhitya Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 pramANamAM che ane jaganA sAhitya-sa'sAramAM jenA viziSTa adhyayananA pariNAme yuropIya potAnA peAtAne avAja pheMkI rahyA che ke- Aje paNa bahu heTA mahattvanuM sthAna bhogave che; skolarA Aje hunnaro mAila cheTethI "In conclusion let me assert my conviction that Jainism is an original system. quite distinct and independent from all others; and that therefore, it is of gre1t impor'ance for the study of phil sophical though and religious life in ancien: India." arthAt-antamAM mane mArA nizcaya jaNAvavA dyA ke, jaina dharmAM e mULa dha che, bIjA sava dAnAthI taddana ntudo ane sAva svatantra che. prAcIna bhAratavarSanA tattvajJAna ane dhArmika jIvananA abhyAsa mATe te bahu agatyanA che. * Now what would Srnskrit poery be without the large Sanskrit literature of the Jaints! The more I learn to know it the more kiny dir*tiny pises.' arthAt-nAnA mahAna saskRta-sAhityane alaga pADavAmAM Ave te saskRta kavitAnI zI dazA thAya ! A bAbatamAM jema jema vadhAre jANavAnA abhyAsa karU chu, tema tema mArA anantayukta AzcamAM vadhAro thato jAya che. astu, chelle eTalu jaNAvIza ke, bhagavAna mahAvIranA jIvanasiddhAnto mahAn vizALa ane vyApaka che, manuSyamAtrane upayegI che ane jIvana-vikAsanI sAdhana-vidhimAM tenuM sthAna asAdhAraNa che. ( 3 ) bhagavAn mahAvIranA jIvana-vRttanuM avalokana karatAM koi paNa vicAraka joi zakaze ke e mahApuruSanA AdhyAtmika jIvanamAM tapa, vairAgya ane samabhAvanI parAkASThA che. aneka jagadvikhyAta mahApuruonA jIvana-granthA Aje jagatnI AgaLa meda che. paNa tapa, vairAgya ane samabhAvamAM mahAvIra ajoDa che ema jagane koi paNu abhyAsI ke vidvAna manuSya jo nyAyanI lAina para ubhA haze te kahyA vagara nahiM rahe. je bhaya'kara viSadharanI viSa-javAlAthI AkhuM jaMgala bhayabhairava banI gayu che ane jyAM mANasAnA te zuM, paNa bIjA prANIone paNa rastA baMdha thai gayo che tevA ghanadhAra bhISaNu jaMgalanA raste thai mahAvIra jANIoine pasAra thAya che. enuM eka ja mAtra kAraNa ! e bIhAmaNA sapanuM bhaluM karavA mATe. tenA ajJAna ane krAdhAnya jIvana para e kAruNikane dayA Ave che ane e ajJAnI prANInA trAsanu svAgata karatA e mahAtmA enI sanmukha upasthita thAya che. bhujaganI utha vALA mahAtmA para paDe che ane mahAtmAnA zAnti-nAda bhujaga para paDe che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 Akhare mahAtmAnI jIta thAya che. mahAtmAnA zAti-rasanA pravAhamAM bhujagane dha-maLa dhavAya che. mahAtmA mahAnuM AtmanAda tenA Antara jIvanane sparza kare che. bhujaMganuM rugaNa mAnasa svastha bane che. zAntithI zAnti! ane premathI prema! vipula premanA prabhAve vairInuM vaira dhovAI jAya che ane vairIne mitra banAvI zakAya che. ahiMsAne A mahAna siddhAnta mahAvIranA jIvanamAM chelachala bharyo che ane Aje paNa ene AbhAsa jagata joI rahyuM che. "saMgama' deva mahAvIranA upara anahada mAro calAvI rahe che, baba ane khUba prahAre varasAvI ra che, chatAM tenI upara mahAvIranuM eka rUMvADuM paNa krodhathI phaDaphaDatuM nathI. ulaTu, e ajJAnIne mATe e mahAmAnA hRdayamAM dayA cheTe che. pitAnI para paDatA mAne te e mahAtmA gaNakAratuM nathI, paNa je ajJAnamAMthI e durjana ceSTA varasI rahI che tene mATe tenI upara mahAvIra dayA khAya che. e bIcArAnuM zuM thaze! " nI dayAbharI lAgaNI mahAvIranI AMkhamAM pANI lAve che! hada thaI jAya che zamavRttinI! samatAnI parAkASThA ! gItA" ne nAda che--"triAnA sAvRnA vinAzA ja sutA! pasaMsthA nAsthaya x x x". paNa mahAvIrano AtmanAda ethI uco jAya che. mahAvIranA AtmanAdamAM "vinAzAya kRtA" ne badale utArI sutA (pApIone nAza karavA mATe nahi, paNa temane paNa uddhAra karavA mATe) saMbhaLAya che. keTale ucA Adaza ! keTaluM UMcuM jIvana ! keTale samabhAva! vizvabadhu jIvana ahIM parAkASThAe pahoMce che! itihAsa-paTa para A samabhAva ze jaDe tema nathI. ahiMsAnA carama zikhara para birAjIne mahAvIra jagane AtmazaktinA pATha suNAve che. e mahAna jatinA mahAna tapa AgaLa jaDabhAvanAM mehamaya vAdaLa vikharAya che. puNya hRdaya temanA AtmabhAvanA pradeza jhIle che, temanA cetanapreraka be-rasanAM pAna kare che ane AdhyAtmika jIvananA sundara pravAse caDhe che. AjanA mahAvIra-bhakate mahAvIranA AdezanuM keTaluM anupAlana kare che te jyAre vicAraze? ahiMsA, satya, saMyama, popakAra, maitrIbhAva ane samabhAvanA je Adarze mahAvIre jaganI AgaLa prakAzyA che tenI sAme thavAmAM, tethI ulaTA cAlavAmAM jainatva haNAI te nathI rahyuM ke? viSamabhAva ane saMkucita manodazA je AtmAne mahAna roga che, ane jene nAbUda karavAnuM mahAna kAryo bajAvavAmAM mahAvIre pitAnuM mahAnuM tapa reDyuM che, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te ja rogane piSavAmAM mahAvIranA zAsananA virodhI te nathI thavAtuM? adhama ke vidharmI upara paNa vairabhAva na karavAnuM mahAvIranuM pharamAna je jagatmasiddha che, tethI udhuM vAtAvaraNa calAvavAmAM jainazAsananA vighAtaka te nathI banatA? A badhuM ThaMDe peTe vicAravAnuM che. mahAvIranuM zAsana e vItarAga zAsana che. tenI vizALatA eTalI asAdhAraNa che ke temAM samagra vizvane sthAna che. paNa Aje ApaNI saMkucita vRtti eTalI patharAyelI che ke temAM sagA bhAIne paNa samAsa thatuM nathI ! mULa Adaza para ghera paDado paDe che ane dhana, vaibhava ane adhikAranI jema dharma para paNa mada vyApI gaye che! A ghora durgatinA pariNAme pitAnI managaDhata kapelI "lAInarI " thI je bahAra hoya tene ApaNe adhamI ke vizvamAM jAhera karIe chIe ane enI tarapha vikarALa dRSTithI joIe chIe. keTale unmAda ! "AzAmbara hoya ke tAra heya, vaiSNava hoya ke baddha, hoya, keI sampradAyane haya, paNa samabhAvabhAvita hoya te nizcaya mekSane pAme" ema je dazanane udAra nAda AkhA jagane pitAnI tarapha AhvAna kare che ane zuddha AtmabhAvanA mahAna vikAsa para jenuM A jana che te darzana kaI vADA mAM bharAI raheluM kema mAnI zakAya? ratna para game te kaparuM ke AvaraNa lapeTAyuM hoya paNa te rana ja che. tema bAhya AkAraprakAra bhinna chatAM ucca Antara jIvana jainatva ja che. ethI viparIta, je 'mATI che tenA uparanuM AvaraNa ke upane AkAra dekhAva game te sAro hoya paNa te mATI ja che. bIjAne mATe bIjAnA Antarika jIvana sambandha mata ApavAnI ke abhiprAya bAMdhavAnI paMcAyatamAM paDavuM nirarthaka che, asAra che, e uddhata vartana che. AtmAthI hAya, mahAvIranA zAsanane upAsaka hoya te temAM na paDe. te te pitAnA Antara jIvananA genI cikitsAmAM maMDe rahe, te te samabhAvane piSI jIvananI zuddhi karavAmAM ja paDele hAya. bIje mithyAtvI che ke samakinI, dhamI che ke adhama, Astika che ke nAstika enI bhAMjagaDa ene zAnI hAya ! ane evI bAbata, pArakhI paNa keNa zake? evI mUDha jaMjALamAM paDI mANasa pitAnA Atmahitane nAza kare che. " jAnaiyA jamI gayA ane vararAjA rahI gayA" jevuM thAya che. e pramatta ane ajJAna AcaraNa che. mahAvIra bhagavAnanI janmatithie e mahAna prabhunA smaraNatsava (Commemoration) nI pavitra AnandalaharImAM evI pAmara ane saMkucita vRttio, evI malinatA ane durbaLatAnI badIo joI nAMkhI bhagavadAdiSTa zamabhAva ane samabhAvanA mahAna jIvana-sUtrane anusaravA taiyArI karIe. eja e mahAprabhunI sAcI jayaMti che. ("jaina" patramAM prakAzita) Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - paryuSaNA ane vyAkhyAtA nyAyavizArada-nyAyatIrtha zrInyAyavijayajI mahArAja paryuSaNAnA divase e jenenA pavitramAM pavitra divaso che. e divasamAM Atmazuddhi karavAnuM pharamAna che. bAre bAre mahIne e svagIya gaMgA ApaNI vacce AvI utare che. emAM snAna karI Atmazuddhi meLavavAnI che. e na karAya te e "gaMgAnuM apamAna thAya. varase varase e "parva-deva' ApaNuM sAme AvIne khaDe thAya che; ane, paramAtmAnuM Adarza jIvana zravaNa karIne ane dhArmika kriyAmAM praveza karIne AtmamalanuM prakSAlana karavAne divya saMdeza ApaNane suNAvI jAya che. e sadezane Aja lagI ApaNe keTale jhIlya che ene vicAra karI Ave che vArU ! ApaNA vicAra-pradeza ane vartanavyavahAramAM ATa ATalAM payuMSaNanI kaMI paNa dIpti pravezavA pAmI che ke ? divase divase ujajavaLa thavAne badale vadhu kALA te nathI thatA jatA ne? eka iMca AgaLa vadhavAne badale pacAza hAtha pAchaLa te nathI khasatA jatA ne? ATa ATalAM paryuSaNe vItAvavA chatAM ApaNuM adhaHpatana na aTake e zuM? kaI vicAra Ave che ? samajI rAkhe ke paryuSaNa parvanuM mukhya ArAdhana hRdayazuddhi saMpAdana karavAmAM che. e vagara kerI dhUmadhAmathI te kene dahADe vaLe che! gADarIyApravAhe te aneka payuMSaNe vItAvyAM, Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 paNa have samajIee jAgRta thai vidhipurasara paryuSaNa ujavavA joie. vidhi tamane zuM batAvu ? tame svayaM samajI zake che ke, Aje jaina samAjanu' bAhya ane Antara svarUpa kevI vikRta dazAmAM AvI gayu che. pujA-prabhAvanA ane sAmAyika--pratikramaNeA karavA chatAMya vera-jheranI ane jhaghaDAnI lhAya Da'DI na paDe ane sAmivacchaLa karavA chatAM kemanI bhUkha na bhAMge teA pachI tenI kimmata keTalI ? A badhuM bIjI kAme te Aje sagaThana karI anukULa sAdhanAno unnati sAdhatI jAya che, tyAre Aje jaeNna kema evI divase divase patana thai rahyuM che. keTalI dilagIrInI vAta ! ' paryuSaNa zabdano artha dhyAnamAM laie. ' paryuSaNA eTale AtmAnA zuddha bhAvamAM viharavuM. e divasomAM kAinI sAthe kalaha kakAsa na karIe. kAinu burU na cintavIe. koi para dveSa ke roSa na karIe. kAi gALA Ape teA zAnti rAkhIe. upazamavuM ane upazamAvavuM, ane khamAvavuM e jinazAsanane sAra che. je upazame che, khame-bamAve che na ArAdhaka che. OM tema nathI karatuM te virAdhaka che. ema zrIbhagavAn pharamAve che. khamavu k e divasomAM manasA, vacasA, karmAMNA ahiMsaka banavAno vizeSa abhyAsa karIe. peAte ahiMsaka na thAya, tyAM sudhI bIjAne kevI rIte ahiMsaka banAvI zakAya ! vicAramAtramAMthI jyAre hiMsA nika tyAre kharI ahiMsaka dazA prApta thAya. ya. peTe vicAravAnu che. lAbha lai potAnI kamanasIma che, ke jenu e divasamAM havAi vagerenA bhaDDI-tAvaDA baMdha rakhAvAya. to pachI sAhamivacchaLanAM jamaNA mATe bhaThThI--tAvaDA ma'DAyaja kema ? e divasomAM Arambha-samArambha ane teTalA kama karI devAnA hAya. tapasyA paNa gaLa pramANe karIe. gajA--uparavaTa tapasyA kI '' vAha vAhu karAvavAmAMe tapasyAnuM phaLa vAha vAha ' mAMja pUrU thai jAya che. uparAMta, durdhyAnathI pApanAM khAtAM badhAya e ne khAM. ALoTIALeTIne ke rakhaDI-bhaTakIne divasa pUrA karavA athavA gAmagapATA hAMkIne ke ramata-gamata khelIne vakhata gALave e tapasyA na kahevAya, e upavAsa na kahevAya. jemAM viSaye, kaSAye ane AhArane yAga karAya tene upavAsa kahevAmAM Avyo che. dekhAdekhI, mAna--pUjAnA mehe tapasyA ghaNI thAya che. lITe TvITe TevAI gayelI ajJAnadaza paNa tapasyA karAve che. AvI tapasyA kevaLa laghanarUpa hoya che. emAM zuddhinu tattva bhAgyeja hAya. 3 26 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 huve ' sAhamiyavacchala viSe vicAre darzAvu' sAhamiya eTale sAmika. eka rIte jainaparamparAvALA sAdhamika che, bIjI rIte manuSyamAtra sAmika che ane trIjI rIte prANImAtra sAdhamika che. jemanA dharma samAna te sAmika, ahiMsA, satyane dhama manuSyamAtrane sammata che. eTale e dRSTie manuSya mAtra sAdhamika che. AtmAne saccidAnanda dhamA~ prANImAtramAM svarUpataH meAbUda che. eTale * nigeAda sudhdhAM jIve! sAdharmika che. 'vAtsalya' eTale temanu bhalu karavAnI ujjavaLa lAgaNI. vastutaH sAhamivacchaLa karavAnI kai eka praNAlI nathI. je rIte samAjane lAbha pahoMce ane zAsananI unnati thAya tevu sAhamivacchala karavAnI jarUra che. pannusaNu sAthe jamaNavArane meLaja besatA nathI. tapasyA sAthe jamaNavAronI kai sa`gatija thatI nathI. garInuM dAridraya-duHkha eka ke e vakhatanA jamaNuthI nahi phITe, paNa temane sahAyatA ApavAnuM zrIjI rIte banI zake che. miSTAnna jhApaTavAthIja upavAsa sArA thAya e mAnyatA bhUlabharelI che. sAdo khorAka levA e paNa eka tapazcaraNa che. vaLI, AjanA jamaNavAramAM keTalI badhI hADamArI, rasAkasI ane andhAdhudhI cAle che! malinatA, gantakI ane eDavADanI te tyAM vAtaja karavAnI zI hAya ! eTale badhA eThavADa patharAya ane gaTaramAM padharAvAya ke jemAM asakhya kIDAo khadabadatA hoya ! ananta jIvAnI cokhkhI hrANu ! AvA jamaNavArane dhArmika jamaNavAra kANu kahe ! AvA " sAhamivacchala thI zuM puNya ! zu` lAbha ! AvAM jamaNA pAchaLa hindustAnanA jainenA vacce varase lAkhA rUpIyA veDaphAya che e ochA duHkhanI vAta nathI. kharU' sAddhamivacchala udyogamandira, vidyAlayA, brahmacaryAzramo, auSadhAlayA, sahAyaka-phaDA, vinitAmandirA jevI sasthAe sArA pramANamAM kholIne samAjane utkRSTa vadhAravAmAM ane jainadarzananA siddhAntone jagatnI sAme vikasvara karavAmAM samAyuM che. AvAM kSetramAM samAjanA dhanarAzi jyAre ucita pramANamAM vaheze, tyAreja jainazAsananA uddAta thaze. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayadharma ** vyAkhyAtA nyAyavizArada- nyAyatIrtha zrInyAyavijayajI mahArAja 30]~~~ samaya ' zabdanA artha kALa, vakhata, TAIma thAya che, e sahu koine mAlUma che. paNa enA bIjo artha Agama, pravacana ke zAsana paNa thAya che. Agama ' zabda Agama arthamAM jeTale pracalita che, teTalAja, ' samaya ' zabda paNa Agama a mAM pracalita che. 'AgamasAra,' pravacanasAra' nI jema * samayasAra ' nAmathI akita granthA paNa prakhyAta che. ya vIarAya ' sUtramAM vIyarAya ! tuha samaye " mUkAyale che. tene a Agama " vArijjai jaivi niyANa baMdhaNaM e pAThamAM chelle samaya" zabda huM pravacana thAya che. tyAM ApaNe ema kahevA mAMgIe chIe ke, huM hItarAga ! tArA AgamamAM niyANu mAMdhavAnu. jo ke vajju che, "" " tahavi mama hujja sevA bhave bhave tumha calaNANaM ~~ te paNa tArAM caraNeAnI sevA mane bhave bhava hA ! ' Ama 'samaya ' zabda Agama arthamAM samajAya te samayadhama, zabdathI AgamadhamAM saheje samajI zakAya tema che. eTale Agamadhama ka zabda jeTale jinendrazAsana ' arthamAM mAnanIya chaeN, veTaleAja, ' samayadhama' zabda paNa te arthAMmAM mAnanIya che, e sunane samajavu durghaTa nathI. ane eva AgamadhamAM, vItarAgadhama, Atadhama, jainadhama, samayadhama A badhA paryAya zabdo che e khullu thAya che. have bIjI rIte, ' samaya ' zabdane atha kALa, sakhata, samaya karIe ane ethI, 'samaya-dharmAM" no artha samayane-vakhatane-krALane anukULa megya AcaraNa, vRttana ke kattavya ema karIe to paNa kai vAMdho nathI. ane Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 e atha Agamadhama',* pravacanadhama' jevA zabdomAM paNa nivRDharahele che. kemake '* Agamadhama zabdanA kharA atha eja che ke AgamAkata dravyakSetrakAlabhAvanayAnusArI anekAntavRSTipUta je dharma te Agamadha, A vastu je samajI javAya te, samaya-paristhitine anukULa cegya kantavya e arthamAM vaparAtA samayadhama zabda paNa eTaleja AdaraNIya ane pUjanIya che. e samajavAmAM kAMi kasara na rahe. jarA dIrgha dRSTie vicAra karIe ke nizcayadhama je samyag dana, jJAna, cAritra che te traNe kALamAM hamezAM satra pUrNa sthira che. emAM koi kALe kai paNa pharaka Ave. e, mekSanu anantara, asAdhAraNa ane paramArthaka kAraNa che. eTale emAM kadI jarA paNa phera na paDe. e ratnatrayarUpa pUrNa vikAsa karyAM vagara koi mukti pAmyoja nathI, pAmate nahiM ane gereMja pAmI zake paNa nahi. e cAkkasa che. dhama arthAt dharmanA bAhya vyavahAra sadA ekarUpe vitta nagAmI che. kALuM kALe badalAtAja rahe. emAM iMja nahi. AtmajIvanane nathI, pAmaze paNa vyavahAra cAsa na hAya. a keie zakA rAkhavAnuM + varaghoDA, ujamaNAM, jamaNavAra, prabhAvano vagere vagere samaya paristhiti pramANe aneka navAM navAM yAvadhita, pariSkRta AyeAjanA ghaDAya che. eka dha sasthAnA hADamAnDa joi bIjIne paNa, leAkeAne peAtAnI tarapha vALavA sAru tevA hADamAMDa ubhA karavAnuM mana thAya . ane ema jANye-ajANye ekanI saMskRti ke rItabhAta bIjAmAM pesI jAya che. ane kadI kadI te vikRta rUpanI sAthe evI ghusI jAya che ke potAnA aiAlika siddhAntane keTalI khAdhAkAraka ane che e paNa nathI jovAtu. ane rUDha thayA pachI keTalIka vakhate enuM dUSitapaNu samajavA chatAMe e poSAtI rahe che. jaganA piravartananI A prakAranI ghaTamALa samajavA jevI che. parivartanazIla jagat che. emAMthI deza ke samAja na chhe, tema dharmo paNa na .. jaina dharma'nI rItabhAtamAM paNa samaye samaye aneka parivatta'ne thatAM rahyAM che. rAjakIya ke sAmAjika kSetramAM samayabaLe jaima krAntinu pUra dhasI Ave che tema dhAmika prakaraNamAM paNa ane che. sanAtana samayathI vArSika parva tarIke cAlI AvatI pAMcamane choDavI paDe ane tenuM sthAna ceAtha lye e zu batAve che? cAritranA aMgabhUta ' pratikramaNa 'jevI Avazyaka kriyAmAM Ama palaTe thAya e zuM sUcave che! cAturmAsika pratikramaNa pUnama parathI utarI cadaza para AvI bese e zuM haze ? Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaI samajAya che? "kalpasUtra' agAu eka vakhate gRhastha AgaLa hetuM vaMcAtuM. paNa mahAvIra devanA avasAna pachI dazamA saikAmAM gRhastha samakSa vaMcAvuM zarU thayuM. A pheraphAra nahiM? ahIM e paNa khulluM thaI jAya che ke, gRhastha samakSa jyAre kapasUtra nahotuM vaMcAtuM, tyAre svapnAM utAravAnI ane 'gheDiyApAlaNA vagerenI prathA paNa hatI ja nahi. evI evI prathAo aneka pAchaLathI ghusI che. lokoe te te prakAranI pitAnI manodazAthI evI aneka bAbate dhArmika prakaraNamAM dAkhala karI dIdhI che. kalpasUtra upara TIkA nahi banelI tyAM sudhI phakta mULa kalpasUtra vaMcAtuM. Aje paNa sAMvatsarika divase mULa kasUtra vaMcAya ja che. paNa tenA AgaLanA divasomAM kalpasUtra sAthe TIkA paNa thAya che. ane te kaI ene niyama nathI. jude jude sthaLe judI judI TIkAo vaMcAya che. A pheraphAra kema? kapasUtrane aMge gheDiyApAlaNuM ane temAM nALiyeranI padharAmaNI, svapnAM utAravAM, mALA caDhAvavI, te badhAnAM ghI bolavA, janma vakhate nALiyera vadheravuM vagere vagere aneka prathAo te te TAIme pAchaLathI ubhI karavAmAM AvI che. gheDiyApAlaNAmAM nALiyera mUkIne tene "mahAvIra bhagavAna manAvavAnI mUkhAi te haju paNa jainemAM khule Ama dekhAva de che. e phArasa jeTaluM upahasanIya che, teTaluM ja zocanIya che. vItarAga devanI janmakathAmAM vyAkhyAtAnA mukhathI bhagavAnane janma thayAnA zabdo nikaLatAM hajAre mANase upAzrayamAM paMcamahAvratadhArI muninI samakSa dhaDAdhaDa nALiyera pheDe che. AvI khAMIbharelI rIta paNa jainomAM hoMze hoMse poSAya che. svapnAM utaravAM ane tenI para anekAneka mALA caDhAvavAnA dekhAva je cheDA samayathI samAjamAM peDA che tenI pAchaLa paisAnI upaja vadhAravAnI vazyavRtti cekhI ughADI paDe che. chatAM tene paNa ajJAna bhejA zAstrIya samajI rahyAM che. A rUDhipUjA ! bhagavAnanI AratI-pUjA vagerenI belIo belavAnI prathA paNa lokoeja ubhI karelI che. pUjakomAM kalaha-kaMkAsa na thAya ane sAtheja sAthe upaja paNa thAya evA IrAde ubhA karAyelI evI prathAone zAstrIya samajavAmAM, ane temAM pheraphArane avakAza na hovAnuM prabodhavAmAM, tene aparivattanIya manAvavAmAM cokhkhuM matibaMdha ughADuM paDe che. samayabaLe ubhI thayela navIna rIte mAM je ane hitAvaha hoya tene anusaravAmAM keineja vadhe na hoya. paNa je, samAja ane dharmanuM ahita karanArI hoya ane je ajJAnamULa, nirarthaka tathA hAnikAraka hoya tene paNa nibhAvI rAkhavA mATe pitAnI dareka zaktino upayoga karavA lAgI javuM e kharekhara dayAmaNI sthiti gaNAya. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI, pratikramaNanI kriyA juo ! temAM samaye samaye keTale na umere thate raoN che! hemacandranuM "salAhaMtu temanA pahelAM pAkSikadi pratikramaNamAM nahotuM. temanAthI ke temanA pachI te dAkhala thayuM. "saMsAradAvAnala' haribhadrasUri pahelAM nahotuM. 'saMtikara" munisundarasUri pahelAM hatuM. nhAnI "zAnti" "mAnadeva pahelAM nahotI. maheTI zAnti " zAntisUri pahelAM nahetI. Ama "snAtasyApratimaya' vagere paNa temanA kartA "bAlacandra' vagere pahelAM hatAM, je pachIthI pratikramaNamAM dAkhala thayAM. A vastu samajAya te kriyAnI vidhi, je judA judA gacchanI judI judI che te mATe takarAra thAya ja nahIM. badhA pitApitAnI kriyA samabhAvathI kare ane sampathI rahe ane AtmakalyANa sAdhe. Aje 'chaThuM bhatta", "aThu bhatta' vagere tapasyAnAM paccakakhANa apAya che temAM zuM te paccakakhANa pramANe vartAya che? cha TaMkanuM bhojana tyajAya tyAre "chaDu" kahevAya. eTale cAra TakanAM bhejananA tyAga rUpe be upavAsa karAya ane enI AgaLa-pAchaLa eka TaMkanA bhejananA tyAga rUpa (eka vakhata bhejana levA rU5) ekAsaNuM" karAya tyAre "chaThTha" thAya. e pramANe ATha TakanAM bhajanano tyAga karAya tyAre arRma" thAya. eTale cha TakanAM bhajananA tyAga rUpa traNa upavAsa karAya ane enI AgaLa-pAchaLa eka TekanA bhejananA tyAga rUpa "ekAsaNuM karAya tyAre ama" thAya. A rIta che. paNa Aje, e paccakakhANanA niyama pramANe AgaLa-pAchaLa ekAsaNAM je karavAM joIe te vagara e paccakakhANa calAvAya che. kiyAkAMDamAM, vidhi-vidhAnamAM ane vyavahAramAM samaye samaye keTalA pheraphAra thatA rahyA che ene hisAba lagAvavA huM ahIM beTho nathI. A te eka dizA mAtra che. paNa A uparathI vicArakanI dRSTi vizALa banI zake che. ziyAbheda ke vidhibhedamAM kaMI vajUda nathI e je samajAya te "vADAbandInI divAle TatAM vAra na lAge. ane avAntara phirakAonI te koNa kahe, paNa zvetAmbare ane digambare, jeo ghaNA kALathI rIsAI judA baDA che, temAM paNa paraspara meLa sadhAya. ene mATe samayadharmanuM anekAntazAstra samajavuM joIe, je jagatane samanvaya-daSTino pATha zikhave che, je jaina jIvananI vastutaH prANuzakti che, jemAMthI jagabharanI sAthe samabhAva, mitrIbhAvane mahAna AtmaprakAza prakaTa thAya che. thatAmbara sAdhu eTale zvetavastradhArI. chatAM zveta vastrane badale raMgIna vastranI prathA ubhI thaI te kema? "zvetAmbara' nAmanA mULa lakSaNamAM Ama pheraphAra thAya ane mULa nAma te enuM eja cAlu rahe e kevuM parivattana! samayabaLe ke palaTe khavarAvyA ? pAMcamA ArAnA ATalA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 saikA ke je saikAomAM mahAna prabhAvazAlI AcAryo vidyamAna hatA, te vItyA pachI hamaNAM aDhAramA sakAmAMja A navI ghaTanA banI, te e vakhate paristhitimAM keTaluM jora pakaDayuM haze! e vastu atyAre je ke suparicita thaI javAthI najIvI lAge, paNa e navI paristhiti upajAvatAM te vakhate krAntine vega keTale ulaTyo haze enI kalpanA vicArakane ja AvI zake. 'uttarAdhyayana" nA 23 mA adhyayanamAM keziautamane saMvAda cAlyo che. tyAM temanA eka-bIjAnA sAdhuo eka-bIjAnI AcAra-niyamAdinI bhinnatA joI zakita thAya che. pachI samAdhAna mATe e banne mahAtmAo bhegA thaI jJAna-carcA kare che. kezI pUche cheH pArzvanAthe cAra mahAvratane mAga batAvyA ane varSamAne pAMca mahAvratane batAvyuM enuM zuM kAraNa? Ama judA judA mAga sarvajJanA zAsanamAM kema? vaLI, vardhamAne "alaka" dhamaM batAvyA ane pArzvanAthe vajha-paridhAnanI mokaLI anujJA ApI. ema judu pravacana kema karAyuM haze? ahaMnanA zAsanamAM Ama judA rastA kema ? kezInA A prakane para gautama vade che. zAstranA akSarothI nirNaya na thaI zake. paNa prajJAthI vastusthiti samajavI joIe. je samayamAM je jevA vAya che te pramANe dharmanAM AcAra-vidhAna nirUpAya che. abhadeva ane mahAvIranA jamAnAnA cha kramazaH ju-jaDa ane vaka-jaDa prAyaH hAya che. eTalA mATe te samayane anulakSIne dhamane vrata-niyamo ane veSAdi vyavahAra tevA prakAranA ghaDavA paDe che. te samayanA jenI tevI sthiti hAi, mahAvratanA niyame temane mATe pAMca rakhAvA egya gaNAya che ane temanuM abhyAsa-vidhAna kaDaka rAkhavAnI jarUra hoI temane mATe veSAdimAM alaka" paNAnuM baMdhAraNa rAkhavAmAM Ave che. vaccenA samayanA ahaMnenA ja prAyaH apekSAkRta ucca daSTinA hoI temanuM dhama-baMdhAraNuM pahelA-cheDalA arDananA samaya jevuM ghaDavAnI jarUra nathI rahetI. temanI prajJAzakti ane mane bhAvanA viziSTa hoI cAra mahAvratanI paribhASA temane mATe puratI gaNAya che, ane veSAdi para niyamana mUkavAnI AvazyakatA rahetI nathI. A uparathI zuM samajAya che? je dadI hoya tevo tene sAru auSadha-prayoga rAkhavAmAM Ave che. je samayanA jIvo jevA "dada," tevA pramANamAM te samayamAM dharmAcaraNanAM baMdhAraNa ghaDAya che. dharmanA bAhya vyavahAramAM beTI jakaka pakaDavI e ajJAnadazA che. samaya paratve dhamasaMsthAmAM paNa saMskaraNa thayAja kare che e vAta kezI-autamanA saMvAdamAM sApha kahevAmAM AvI che. te adhyayananI 33 mI gAthAmAM TIkAkAra paNa sApha jaNAve che ke, dhamane mULa mAga jJAna-darzana cAritra eja che. For Private & Personal use only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 "tattvato liMgasya AkaMcitkaratvAt na tadbhedo viduSAM vipratyayahetu: " arthAt kharI rIte liga, veSa akiMcitkara che. emAM kaMI vajUda nathI. e cAhe bhinna-bhinna hoya ethI kaMI ekSasAdhanamAM vadhe AvatuM nathI. zuM kahyuM? liMga' para jora ApanAra ane kriyAda para asahiSNutA dAkhavanAra, mULa mAgane bhUlI jAya che e vAta uparanA vacana parathI spaSTa thAya che. kezI-gautamanA A saMvAdamAM samaya-dharmAnuja citra derAyaluM najare paDe che. pachI samayadharma tarapha roSa kema? kapabhALe te cokhkhuM kahe che ke - " asaDheNa samAiNNaM jaM katthai keNaI asAvaja / na nivAriyamannehiM bahujaNamayameyamAyariaM" // pachI samayanA saMge joi zAsanahitanI daSTie, samAja ane dhamane lAbha pahoMce te rIte sAmayika saMskaraNa samAja ke saMgha ghaDe te emAM Apatti kema lAvavI joIe? deza, kALane anusarI sAMsArika temaja dhArmika bAbatamAM pheraphAra thatA AvyA che, thayA kare che ane gya AkAramAM thavA ja joIe. tema thAya te ja samapradAya ke samAja jIvita rahI zake nahi te khAciyAmAM paDI rahela pANInI jema gadhAI uThe. kahevAI jAya. samayAnukUla yogya pariva7na ke saMskaraNa samAja ke sampradAyane jIvita rAkhavA ke pragatizIla banAvavA mATe bahu jarUrI che. syAdvAda" siddhAntamAM paNa, bhinna bhinna dRSTibindu para saMgata thatAM parivartAnane yathAga satkAravAnI ja prarUpaNA che. ekAntane "graha nabhe te jainetara mAnasamAM jaina jIvanamAM te te heyaja zene! yogya sudhArA kAInA gharane mATe ke vyaktigata nathI, paNa samAjanA kalyANa mATe mUkAya che. pachI enI sAme vikarALa dRSTi karI virodhapUrNa vAtAvaraNa uDAvavuM e jainecita AcaraNa kema gaNAya? jyAM daSTibindu ujavaLa che, tyAM pachI kevaLa madane vaza thaI, bIjAnA vicArane vakhoDI kADhavA ane sudhArAnA rastAne kaMTakamaya karI mUke e zikhAcaraNa kema kahevAya? saMskArI vicAre bahAra AvatAM tenA para samAjane yogya vicAra karavAnI taka ApavI joIe. te paNa zAnta magaje tenA para vividha dRSTibinduthI ane udAra vRttithI vicAra kare joIe. ane sabhyatAthI te praznane chaNa -chaNAvA devo joIe. Ama, sahuthI pahelAM, koI paNa prazna para mImAMsA kema karavI eTaluM paNa hAla samAjanA gurue samaje te sArUM. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *********** *********** che lIlavaNI-sukavaNI viSe. * * * ****** vyAkhyAtA nyAyavizArada-nyAyatIrtha zrInyAyavijyajI mahArAja ahiMsAne abhyAsI dayAnI nhAnIsUnI vAtane paNa banatAM lagI jatI na kare. tenA manamandiranI andara ahiMsAnI bhAvanAne upaga sadA jAgarUka heI, sAmAnya ane mAmUlI AcaraNamAM paNa-khAvApIvAnI bAbatamAM paNa tenuM pravattana dayASTi-pUta ja hoya. kandamULa ke lIletarInA tyAga viSeno upadeza jemAM sAmAnya rIte ThIka pariName gaNAya. vAta mAtra eTalIja vicAravAnI hoya ke, pravRttimAtramAM vivekanA adhyakSapaNAnI bahu jarUra che. vivekanI gerahAjarImAM ghaNI vakhata dhamya gaNAtuM kArya paNa viparyAsta dazAne pAmI jAya che. udAharaNArtha, prabhubhaktimAM dIpa-dhUpa-puSpAdi upacArane ane je vivekanI khAmI hoya to te bhaktirUpa gaNAtuM kArya paNa karmabandharUpa thaI paDe. prabhusamakSa khullA rAkhela dIvA jIvahiMsAnA mArge karmabandhananAM kAraNa thAya. viveka vagara phUlenA DhaganA Dhaga caDhAvavAmAM ane samaya ghAMcI lenI mALA banAvavAmAM prabhubhakti thavAne badale prabhubhaktinuM bhajana thAya. prabhubhaktimAM paNa jema jayaNane upaga rAkhavAnuM khAsa pharamAna che, tema dareka kAryamAM vivekavibhUSita upaga rAkhavAnI jarUra che. ane te ja kalyANalAbha thAya. vicAra karatAM jaNAya che ke lIlotarInA tyAgamAM be uddeza rahelA che. eka ahiMsA-rasane piSavAne ane bIje rasendriya para kAbU meLavavAne. AtmakalyANa sAdhavAmAM A uddeza agatyanAM sAdhana che. paraMtu jyAre Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIletarIne sukavI bharI rAkhavAmAM Ave che tyAre e uddeza para paDade paDI jAya che. tithie ke vagara tithie lIlotarI kharIdI lAvI, tenA kakaDA karI sukavaNI karAya ane pachI tithie lIlotarIne badale tene AregIne dayAdhAmanA puNyalAbha tarapha hAtha pasAravAmAM Ave te e cAkhuM bheLapaNa nahi te bIjuM zuM gaNAya ? gRhasthanA gharamAM mahemAna-paraNu khAtara ke pitAne sAru jema bIjI aneka cIjo vasAvavAnI jarUra paDe che, tema sukavaNI paNa rAkhavI paDe te e samajI zakAya tevI bInA che. paNa savAla mAtra eTaleja che ke ema karI lIletarIne badale tene vAparavAmAM kaI puNya lAbhane avakAza che ke kema? sukavaNI banAvI tithie khAnAra pitAnI Antara dazA tapAse te tene jaNAyA vagara na rahe ke lIletarIne rasa tene eTale dADhe vaLage che ke tithie paNa te rasane amuka pheraphAra sAthe ArogavAmAM tenuM mana lebhAyeluM rahe che. Aja rasavRttinuM e pariNAma che ke te bhaviSyane mATe ekI sAthe maNa-adhamaNa ke ethI vadhatI-ochI lIlerI sukavI nAMkhI sukavaNa banAve che. Ama sukavaNI karavAmAM dayApariNAma ke rasavRttinigraha kayAM samAya che e kaI batAvI Apaze ke? lIlavaNa khAnAra ane lIlavaNIne sukavI khAnAra mANasamAM zuM taphAvata che ke eka, bIjAnA karatAM dayAnI daSTie ke puNyanI dRSTie sAre gaNAya. vanaspatinI virAdhanA karavAmAM e banne sarakhA che. tithie lIlavaNa khAnAra jeTalA vanaspativirAdhaka che, teTaleja virAdhaka, lIlavaNInI sukavaNI karI melIne tithie te AreganAra mANasa paNa che. tithie gharamakAna ane rasoI-pANI vagerenA AraMbha-samAraMbhe cAlu rahe, tithie vanaspati samAravAmAM, sukavavAmAM Ave ane tithie lIluM-sukuM bannene rAMdhavAmAM agnikAyAdine sarakhe AraMbha thAya te mATe kAna na camake, ane eka mAtra bhANAmAM paDe tyAreja sukavaNuM karatAM lIlavaNI tarapha deSa-daSTi jhabakI uThe e ke navAI jevuM A eka rUDha paDI gayelA saMskAraja te ! ghara-makAna vagere saMbaMdhI satata cAlu rahetI DhagalAbaMdha savaMkAyavirAdhaka AraMbha-samAraMbhanI pravRttiomAM kevaLa zAka samAravAnI svalpa pravRtti, je kayAMya garakAva thaI jAya che tene aghaTita heTuM rUpa ApI lATabandha vanaspatine ekI sAthe virAdhavAnI, sukavavAnI ane bharI rAkhavAnI prathAne dayApaSaka tarIke piSavI e jabare buddhibhrama che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 mArI namra buddhi te ema kahe che ke, lIletarIne samArI, sukavI, bharI rAkhIne jIva-jaMtuonuM adhikaraNa-zara" banAvanAra, atae tenI pAchaLa moha-mUchane poSanAra ane pachI tithie lIlotarIne badale tene upayoga karavAmAM aucitya mAnanAranA karatAM tithie khapa puratI tAjI lIlotarI lAvIne upayoga karanAra eAcho doSI che. vyavahArU daSTie joI zakAya che ke eka lIlotarI-bhakSaka reja pAzera lIlerI bajAramAMthI lAvI Aroge che, ane bIje, je sukavaNI-priya che, tene paNa reja teTalIja (pAzera) sukavaNIno darakAra paDe che. have, A rIte eka mahInAmAM e bannemAM lIletarIne vadhAre virAdhaka koNa siddha thAya? laleTarIbhakSakathI mahInAmAM zA zeranI virAdhanA thaze, jyAre sukavaNuMbhakSakathI tethI prAye traNa-cAra gaNI lIletaronI virAdhanA thaze tyAre tenA moDhAmAM bA zera paDaze. kema, nahi vArU! tyAre vadhu virAdhaka koNa? sukavaNI-bhakSakaja ke ! samAjanI manodazA te Aje evI banI gayelI jovAya che ke, vepAra-dhandhAmAM haDahaDatAM juThANAM hAMkanAra tarapha prAye eTalI ghaNA nahi chUTe, ke jeTalI tithie lIlevarI ke baTATA-DuMgarI khAnAra tarapha chuTaze. dharmaguruonI najara paNa ghaNe bhAge lIlevarI ke kandamULa cheDAvavA tarapha pahelI jAya che. jeTalI kALajI lokone kandamULa vagere choDAvavA tarapha teo dharAve che teTalI je satya-sadAcAranA pracAra bhaNI dharAvavA mAMDe te jana-samAja para temane kevo maTe upakAra utare ! mArI samajaNa pramANe, kandamULa khAnAra mANasa paNa je prAmANika ane sadAcArI che te tenuM sthAna te mANasathI ghaNuM ucuM che ke je eka bAju kandamULane tyAga karavA chatAM bIjI bAju aprAmANika ane jUThA vyavahAra calAvavAmAM ra-pacce rahe che. hArA A ugAre parathI vAMcanAra keI ema na samajI ye ke, lIlerI ke kandamULa tarapha huM namatuM ke DhIluM mUkI rahyo chuM. nahi, eTale saMyama keLavAya, jeTalo tyAga sevAya teTaluM vizeSa kalyANa che e khAsa dhyAnamAM rAkhavA gya che. emAM kone matabheda hoya. mAtra hArA mantavyanI viziSTatA eTalI ja che ke, tenA (lIletArI-kandamULanA) tyAgane prakAza satya-sadAcAranA sUrya sarakhA prakAza AgaLa khagheAta sarakhe che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyAkAMDanA jhaghaDA zAne? vyAkhyAtA nyAyaviAda-nyAyatIrtha zrInyAyavijayajI mahArAja (1) samAja ane zAsananI unnati mATe tamAma gacchavALAoe kriyAkAMDanA jhaghaDAo melI daI ekasaMpI karavAnI sakhta jarUra che. e ! gacchavAsIo! jarA samajI jAo ke, tamArI andara andaranI laDAImAM paramAtmA mahAvIranA zAsananI keTalI durgati thaI rahI che. prabhunA zAsana pratye tamane je sAco rAga hoya, te jinendra bhagavAnanA zAsananI vijaya-patAkA pharakatI jevAne tamArA antaHkaraNa usuka hoya te kiyAdane duha mUkI daI badhAya eka premanI rassImAM baddha thaI jAo. pitApitAne rUce te kriyA kare, paNa bIjAonI kriyAone vagere nA. kriyAbhedane vadhAre paDatuM mahatva ApI, kheMcatANa karavI ane virodha vadhAravo e avvala darajajAnI bevakUphI sivAya bIjuM kazuM nathI. kerI kriyA mokSe nathI laI janArI, paNa kiyAgata prazamabhAva ja mokSanuM upAdAna che. jarA dhyAna Ape ! eka ja sAdhyane pahoMcI vaLavA mATe zuM eka ja sAdhana hoya che ke eka ja sAdhya judA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 judA sAdhana dvArA nathI prApta thaI zakatuM ke? kiyA te eka bAdA aMga che. temAM ekarUpatA kadI hoI zake ja nahi. jarA uMDA utarI vicAra karatAM spaSTa mAluma paDaze ke, kriyAmArga haMmezAM vividhatAvALo ja hoya che. ane e dareka mAge mumukSu jo pitAnA Antara jIvanane keLavI jANe te AtmakalyANanA zikhara para pahoMcI zake che. keI gayA che e bhAMjagaDamAM utaravuM na joIe ke kaye kiyAmAga zreSTha che ane kaye nikRSTa che. kriyAo te badhIya sArI che, je emAM pitAne AtmA pAse hoya . anyathA zuSka kriyAthI te keinuM paNa kalyANa thayuM nathI. mokSane ijAro amuka gaccha ke phirakAne ja maLe che e mAnyatA bhUlabharelI che. kiyA jevI bAbata mATe jhaghaDA karavA e te mane bahuja mUrkhAibhareluM lAge che. kriyAbhinnatAe bhinnatA gaNAvI ja na joIe. phiyA-bhinnatAthI bhinnatA AvavI ja na joIe. eka gharanI andaranA mANase khAvAnI cIjo bhinna bhinna grahaNa karavA chatAM te badhAmAM ekIbhAva banyo rahe che, tema kriyAnI bhinnabhinna rIte grahaNa karavA chatAM badhA vargomAM ekIbhAva ane rahevuM joIe. tame juo ke, kaI dhAtunA vAsaNamAM khAya che te kaI mATInA bhAjanamAM, kaI kAcanI kebImAM khAya che te koI patrAvaLImAM, kaI kASThanA pAtramAM khAya che te kaI tuMbaDAmAM, ane koI te vaLI e badhAmAMnA keIne upaga na karatAM potAnA hAtha para ja laIne khAya che. Ama judA judA upakaraNathI ane judu judu khANuM levAmAM koI takarAra letuM nathI ane e rIte e darekanuM kSudhAzAntinuM kAma sadhAya che, tema kriyAbhedane age ke tatsambandhI upakaraNabhedane aMge takarAra karavAnI na heya. judI judI kriyAthI ke judA judA upakaraNathI paNa antarAtmA je sAvadha heya te AtmabhAvanI puSTinuM kAma sadhAya. ane je antaHkaraNa suSupta hoya te kaI paNa kriyA ke upakaraNa vyartha jAya. judA judA vargonI je je judI judI kriyA-paddhatio che te paikI eka paNa "kriyA " vagara jyAre aneka mokSane pAmyA che te pachI tene mATe ATale Agraha kema? kiyA karatAM samatA moTI che. kiyArahita paNa samatA kalyANakAraka thAya, paNa samatAvihIna yiA te viphaLa che. kaI paNa kriyAmAge ja samatAmAM ramaNa hoya te lAbha che, anyathA svasampradAyanI mAnelI kriyAnuM sampaNa anuSThAna paNa kaSAyayukta hoya te viphaLa che. kiyAne mudde mAtra eTale ja che ke temAM paramAtmAnuM smaraNa hoya ane pavitra prArthanA hoya; Atmacintana hoya ane potAnAM duSkRtyanI gaha yA AlecanA hoya; ucca vicAre hoya ane nirmaLa AcaraNa hoya. A muddA barAbara hoya te, game te prakAranIgame tevI vidhivALI-game tevI janAvALI paNa kriyA zreyasakara che, emAM keIe jarA paNa zaMkA lAvavA jevuM nathI. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 je samaye duniyAnA dhanetA navA navA vADA AMdhavAmAM ane pAtapAtAnA vADAone poSavAmAM mazagUla hatA, tyAre bhagavAn mahAvIre vADAkhaMdIne teADavAmAM peAtAnI mahAna zakti lagAvI hatI. mahAvIre jaga sAmyavAdane pATha zikhavatAM cAkhkhu` samajAvyu che ke, meAkSa kAi " vADA"mAM nathI. zvetAmbara ' thaI jAya ke * digambara ' thai jAya, ethI kaMi meAkSa nathI. zAstrAnAM zAstro pI jAya ane matapuSTimAM peAtAne saghaLe takavAda khapAvI de ethIye mokSa nathI. nagna thayethI mekSa nathI, tema kapaDAM paheye thI mekSa nathI. sapheda vastramAM mekSa nathI, tema ra'gIna veSamAM meAkSa nathI. jaina sRSTino A avAja zuM batAve che? nathI mekSa " ceAtha "mAM ke nathI pAMcama 'mAM. tyAre mekSa zemAM che? sakaLa AnA javAba bhagavAnuM Agama bahu sarasa Ape che. bhagavAnnA AgamenA ekaja sAra che ke kaSAyAthI mukti meLavavAmAMja mukti che. A ekaja meAkSanI vATa che. kriyAo Ane sAruja che. je kriyAthI kaSAyaDunananuM kAma sadhAya te kriyA mATI, ane jenAthI te na sadhAya te kheATI. je je dhAmika kriyAe yojAyalI che te badhI mananA rAgeA dara karavA mATe che. sAmAyika ke pratikramaNu zA mATe karavAnAM che? mananA vikAro dUra karavA mATe. devadazane zA mATe jaIe chIe ? manane mela dhovA sAru. A uddeza samajI jaie te mahAvIranu* pravacana samajAyuM gaNAya. koi paNa kriyA para mukitanI " mahAra chApa " nathI lAgI. kriyAmAM mAnasika kriyAnuja prAdhAnya che. zArIrika kriyA tA eka kheAkhu che. emAM jIvarUpe te mAnasika kriyAja che. mAnasika kriyAnI zubhAzubhatAmAMja kriyAnuM zubhAzubhapaNuM che. A bAbata sarmajI javAya te gaccha ane phrikAnA kriyAvAdasa badhI jhaghaDAe ApoApa ThaMDA paDI jAya, emAM mula zaka nathI. cAhe te kriyA karatAM je mAnasika kriyA ujavaLa che te te kriyA jarUra kalyANakAraka che. anyathA te kriyA dekhAvamAM bhale ' dharmAnuSThAna ' gaNAya paNa tethI AtmAne kaze| lAbha nathI. muktisAdhananuM mApa Antarika kriyAnI ujjavalatA paraja akAya che. Antarika jIvana pramatta, suSupta ke kaluSita hoya te mANasa '* sAmAyika ' mAM beThAM-beThAM paNa narake jAya. ' prasannacandra 'nu udAharaNa spaSTa che. tenu Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 "sAmAyika " tene narakamAM dhakelavA taiyAra thaI gayuM hatuM ! "karaTa" ane dhara" jevA munie narake gayA che ! kriyAmAga te prAraMbhika mAga che, zarUAtanI bhUmikA che. emAMthI vikAsa meLavI AgaLa jJAnayegamAM javAnuM che. kriyAmAgamAMthI jJAnayogamAM gayA sivAya mokSa cheja nahi. apramatta dazAmAM AvatAM kriyAmAge chUTI ja jAya. A uparathI yiAmArganuM sthAna keTaluM ane kayAM sudhI che e zAstrAbhyAsIne samajavuM adharUM nathI. kriyAnuM sthAna eka mAtra cittazuddhinA prAthamika sAdhana tarIke che. pachI kriyAdane kAraNe nokhA nokhA vADA kema hovA joIe? gecchA, saMghADAo ane phirakAonI takarAra kema hovI joIe? A vastu dhyAna para letAM mUtivAda ane pUjAvidhinA jhagaDA paNa dUra thaI jAya. zrI mahAvIranA pravacananuM madhyabindu sAmya che. kriyAmAga ene keLavavA sAru che. je rIte te pamAya te dharma ane je raste tethI ulaTuM pariName te adhama, sAmAyika, pratikramaNa, piSadha, devapUjA ane e che e badhuM evuM che ke emAMthI svaga paNa pamAya ane naraka paNa pamAya mokSa paNa sadhAya ane saMsAra paNa vadhe. sAdhanane sAdhana samajI teno upayoga karatAM AvaDe te lAbha thAya. nahi te joI ja rahyA chIe ke "sAdhana te bApana thayAM !" sIdhI rItamAM samatA che ane ene ulaTAvatAM tAmasa! = = zrAvakenI AzAtano:-- jinazAsanabhaktA gRhasthAH zrApakA ucyante / AzAtanA tu-- " laddhaNa mANusattaM nAUNa vi jiNamayaM na je viraI / parivati de te dhav[ yuti cho ? " | sAvagasuttAsAyaNamaMtthuttaraM kmmprinnivsaao| jaivi pavajjati na taM tahAvi dhaNNatti maggaThiyA" // (hAribhadra AvazyakavRtti u0 pAne 729) athAta - jinazAsanabhakta gRhastha zrAvaka kahevAya che. temanI AzAtanA A prakAre manuSyapaNuM pAmI ane jinamata jANIne paNa jeo virati prApta karatA nathI teo kema dhanya gaNAya? Ama kahevuM te zrAvakanI AzAtanA che. kamapariNativazAt yadyapi virati na prApta kare te paNa teo mAga upara hovAthI dhanya che. = che Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM jagano mULa dharma chuM lekhaka nyAyavAda-nyAyatIrtha zrI. nyAyavijayajI mahArAja jagane dareka mAnavI, dareka prANI sukha-zAnti cAhe che. sukhazAtinI utkRSTa bhAvanAmAMthIja dharmabhAvanAnuM prakAzana thAya che. duniyAnA sarva dharmo sukha-zAMti mATe pitAnuM astitva batAvI rahnA che. dareka dhama tenI upAsanA karavAmAM sukha-zAntine lAbha thavAnuM batAve che. Ama chatAM, ApaNe joIe chIe ke, dharmanA jhaghaDAoe duniyAnuM vAtAvaraNa bahu ochI mUkayuM che. vicAra karavAnI bAbata che ke, sukha-zAntinA udeze nikaLelA dhama-pathathI duniyAnI sukha-zAntimAM vadhAre the joIe ke janatAmAM azAnta vAtAvaraNa phelAvuM joIe? eka saMsthAne je uddeza hoya, te eka saMsthAthI jeTaluM sadhAya, tenA karatAM te uddezavALI aneka saMsthAethI te vadhAre sadhAya e khulyuM che. tyAre prazna e thAya che ke, sukhazAtine pracAra karavA nikaLelA dharmanA ATa ATalA paMthethI sukha-zAtine badale ATalI azAti kema? zAti-pracArane badale ATale azAti-pracAra kema? u tapAsatAM joI zakAze ke, sukha-zAntinI pavitra bhAvanAne badale dhama-paMthano pAchaLa majahabI mAmalAnuM vAtAvaraNa vadhAre phelAyeluM hoya che. enuja e pariNAma Ave che ke, sukha-zAntine sAro pracAra karavAnuM eka bAju rahI jAya che ane mukhyatvena majahabI mahimA vadhAravAne rasa levAmAM paDI javAya che. je dharmone kevaLa pitAne sAmpradAyika mahimA vadhAravAnI ja paDI hoya te dharmothI jagane kharI sukha-zAti sAMpaDavI azakaya che. AvI manedazAvALA dharmo ke sampradAya jeTalA vadhAre saMkhyAmAM heya teTalI vadhAre, duniyAne zAnti nahi, paNa azAni sAMpaDe. e have vAMcanArane samajavuM agharU nahi paDe. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 lekAmAM vAstavika jJAna-zikSaNa bahu ochuM che. ane dharmanA "aekedAro" bheLI prajAnI ajJAna dazAneA lAbha lai, peAtAnI johukamI sattAnA vaibhavane bhogavaTA sAcavI rAkhavA te bheALAone peAtAnA sampradAyanA 'sAMkaDA eraDAmAMja ' pUrI rAkhavAnA prayatna sevI rahyA hoya che. jagatamAM sudhArA jema paDite e karyAM che, tema khagADA paNa pitAe karyAM che. thoDI-ghaNI paDitAinA baLa para potAnA " vADAnA '" mAMNusene AMjI-bheLavI mhekAvIne temane temAM ne temAMja gAMdhI rAkhavAnI temanI maneAdazA hoya che. eTale AvA " paDitA " yA dharmanA ThekedAro " thI prajAnA AdhyAtmika vikAsanAM dvAra madha thai jAya che. dharmAMnA "OMkedAronI " AvI sakucita vRttio, sthiticusta manodazA ane svArthapUrNa vAsanAe ja dharma-jagamAM akheDA vadhArI mUke che ane prajAmAM azAntine ukaLATa phelAve che. AnA pariNAme e bane che ke, bhAvanAvAdI vaga uzkerAi jAya che, temane dharmAMsaMsthA taraph cIDha caDhe che ane temanAM ukaLI gayelAM mAnasa dhamane" ja duniyAnI azAnti ane durgAMtinuM mULa samajavA lAge che. rUsamAM lenine kahyuM hatuM ke, " dhama lokone mATe aphINa samAna che. dhama'' dvArA manuSya-samAja para Ara AdhyAtmika atyAcAra tathA atizaya aniSTa thAya che." hinduonuM rAjya hatuM tyAre eka vakhate temaNe dharmAMnA jhanUnI nazAmAM Ahvo para trAsa vartAvavAmAM majA bhegavI hatI. Ara'gajheba' nA dhajhanUne gurU govindrasihanA be sukumAra mALakane jIvatAja dIvAlamAM caNI dIdhA hatA. sane 1555 mAM iMglenDanI zAsikA 4 meri' je isAI dhanA purANA usUlene mAnavAvALI kethalika hatI, teNIe dha jhanunanA ghera AvezamAM parivatanavAdI pregreTesTenTone dharmadrohI samajI luthara, rejasa', pherAra, krenamara, laiTimara tathA riDale vagere mukhya mukhya prejhesTenTa netAone dhagadhagatI AgamAM hAmAvI dIdhA hatA. A te eka dizAmAtra che. dharmAMnA jhanUnI nazAe duniyAmAM je kALo kera vartAvyeA che, je bhayakara atyAcAra calAvyA che tenuM jyAre jyAre smaraNa thaI Ave che, tyAre hRdayanI vedanA pharI pharI jAgRta thAya che. AvI anUnI nazAkhAra asara je koi dharmAMmAM thoDI ghaNI ghusavA pAme te "dha" pavitra rahetA nathI ane jagane lAbhakAraka nivaDate nathI. AvI jhanUnI jhaghaDAkhorInA kAraNe leAkeAne dharma" para tiraskAra chuTe che ane ApaNe sagI AMkhe joi rahyA chIe tema manuSyeAnAM hRdaya dhama parathI khasatAM jAya che-khasI rahyAM che. tyAre dharma e vAstavamAM zI vastu che? e prazna sheje ubhe thAya che. ane enA khulAsA para ja dhamanI upayeAgitAnA khulAsA avalakhita che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharI rIte dhama e hRdayanI athavA jIvananI vastu che. koI paNa mANasane eka dhamamAMthI bIjA dharmamAM pherave e eka vAta che ane enA ja dhamamAM ene rahevA daI ene dhamanAM zuddha tane anugAmI banAve e eka vAta che. kaI paNa mANasa pitAnA dhamamAM rahI burAI ane pApane cheDe ane sadAcAranA paMthe cAle te jarUra pitAnuM AtmakalyANa sAdhI zake che. sAmpradAyika mehane vaza thaI, bIjAone potapotAnA sampradAyanA jhao paherAvavAnuM jayAre vadhI paDe che tyAre jagatanA zAntimaya jIvana para azAntinAM vAdaLa gherAvA mAMDe che. sAcI vAta te e samajavAnI che ke, sampradAyanA jhakha paherAvyA vagara koIne sAcA puNya patha para zuM nathI lAvI zakAte ? dAkhalA tarIke, kaI pArasI ke musalamAna bhAI potAnA majahabamAM rahIne mAM pAhArAdi badIone cheDe ane ahiMsA, satya, saMyama, paropakAra ane sevAbhAvanA pavitra paMthe cAle che te pitAnuM AtmakalyANa zuM na sAdhI zake? jarUra sAdhI zake. AtmAnI sagati ane unnati AtmajIvanane pavitra banAvavAmAM che. eTalI eka muddAnI vAta barAbara samajI javAya te majahabI mAmalAnA bakheDAo ubhA thavA na pAme, e nakakI vAta che. prajAkIya zAntine bhaMga karavAmAM dhArmika saMkucitatAne Aveza bahu jabaradasta bhAga le che e vAta jeTalI khunnI che teTalI ja khedajanaka paNa che. e vAta jyAre jayAre yAda Ave che tyAre hadaya drave che. dharmanA mULa siddhAne AtmajIvana sAthe saMbaMdha dharAve che eTale dharmane maLa maga duniyAbharane sAru eka ja che e vastu samajI javAya te jagatubharamAM maitrI phelAya ane jIvanamAM zAnti patharAya emAM zaka nathI. satya e dharma che, dhama e prakAza che ane prakAza e sukha che; asatya e adhama che, adhama e adhikAra che ane andhakAra e duHkha che. AtmajIvana sAthe saMbaMdha dharAvanArA ane AtmajIvanane pavitra banAvanArA mULa siddhAnta ahiMsA, satya, saMyama, tyAga ane sevAbhAva che. A mULa dharma che. dharmane A mULa mAge che. A vizvadharma (Universal truth ) che. jagatane kaI paNa mAnavI A mahAnuM patha para cAlI pitAnA jIvanano vikAsa karI zake che. e pavitra siddhAnta jIvananA Antara pradezamAM jema jema khile che tema tema AtmAne vadhAre vikAsa thAya che. AtmajIvanane A abhyAsa jayAre parAkASThAe pahoMce che tyAre parama maMgalamaya, parama zAtimaya, parama ucca sthiti prApta thAya che. a nuM nAma paramAtmajIvana. muMbaI samAcAra" dIpotsavI aMka tA. 9-11-31. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'rASTradhvaja acaLa rAkho! kAMgresa-hAusamAM muni zrInyAyavijayajInA upadeza. mahAvIravidyAlayamAM vyAkhyAna mATe nimantraNAtmaka patrA. tA. 28-11-31 pUjya nyAyavizArada nyAyavijayajInI sevAmAM, humaNAM zrIyuta narImAnanA mArA para TelIfAna hatA. teo jaNAve che ke kAle savAre 8 vAge ( sTA. ) aDAvandananI kriyA koMgresa-hAusamAM che tA Ape vakhatasara tyAM AvI pahoMcavu.... ane te vakhate pAMceka miniTa bhASaNa karavuM. ApanI goThavaNu pramANe prathama keAMgresa-hAspITalamAM javAnu haze ema tee jaNAve che, te khAkhata khara upara mulatavI rAkhavA teo kahe che. mA.mubai. bhASaNa mahAvIravidyAlayamAM savAre 9 vAge rAkhela che. temAM paNa teo vigere netAo jarUra Avaze. vaLI keTalAMka chApAe jhaDAvandana vakhate vahecavAnI goThavaNa paNa karI che. tenI eka nakala ApazrInI jANa mATe A sAthe mokalI che. pUratI jAherAta kAla savAra sudhImAM thai jaze. lI. sevaka, meAtIcaMda giradharalAla kApaDIA maMtrI :~ Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 tA. 28-11-1931. pUjya mahArAja zrInyAyavijayajI mahArAjanI sevAmAM, vinati sAtha jaNAvavAnuM ke Aje zrI. narImAna TelIphona hato ke ApazrI savAranA barAbara 8 ATha vAgye (TA. Ta.) keMgresa-hAusamAM pahoMcI zake. ane te rIte tyAM davajavaMdananI kriyA prasaMge ApanI hAjarIthI teone sone bahu Ananda thaze. ane e prasaMge A5 hindImAM athavA gujarAtImAM thoDuM vyAkhyAna Apaze ema paNa temanA taraphathI vinaMti karavAmAM AvI che. ApazrI savAramAM koMgresa-hospITalamAM javAnuM nahi rAkhatAM baporanA kaI paNa vakhate rAkhaze ane savAranA barAbara ATha vAgye kAMgresa-hAusamAM Apa AvI jaze ema teoe mane jaNAvyuM che. huM Aje ApanI pAse hamaNAM jarUra AvI jAta. paratu hamaNAM zrI. narImAna ahIM AvavAnA che. ane amAre keTaleka sthaLe javAnuM che. tethI AvI zakyuM nathI tenI kSamA cAhuM chuM. lI. vIracaMda pAnAcaMda. rASTradhvajavaMdana. dara mAsanA chelA ravivArane divase rASTradhvaja-vandananI kriyA thatI heI, tA. 29-11-31 nA ravivAre savAre sADA cha vAge prabhAtapherI-saMghanA Azraya nIce eka saraghasa vaDagAdI-mAMDavIthI nikaLI prInsesa sTrITa, kAlabAdevI reDa, dAdIzeTha, agIAra lena, gIragAma reDa ane prArthanAsamAja thaI ke gresa-hAusa khAte gayuM hatuM. koMgresa-hAusamAM barAbara ATha vAgatAM vandamAtaramanuM gIta svayaMsevikA e gAyA bAda vIra narImAne rASTrIya dhvaja pharakate karyo hate. e kriyA karatAM vIra narImAne jaNAvyuM ke mAsika rASTradhvajavandanane prasaMga gambhIra, pavitra ane agatyanuM che. paNa Aje te ApaNe khAsa bhAgyazALI gaNAIe. kemake aneka netAoe te aneka prasaMge A kriyAmAM bhAga lIdho haze, paraMtu muni mahArAja nyAyavijayajI jevA mahAna philasupha ane prakhyAta vidvAna dharmagurU Aje ApaNI sAthe AvI ubhA che. temaNe zaherIone AbhArI karyA che. kAraNa ke temaNe pitAnAM zubha pagalAMthI Aje koMgresahAusane pAvana karyuM che. ane ApaNA rASTramaMdiramAM ApaNane temanAM pavitra darzana Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 karavAnI taka ApI che. muni mahArAjazrI AjakAlanA aneka kahevAtA dharmagurU jevA leAbhI, svAthI ane dezadrAhI nahi, paNa eka udAra rASTrabhAvabhInA dharmagurU che. e mane temanA TuMka vakhatanA paricayathI samajAyu' che. emanI udAra ane preraka kRtio avaleAkana karavA jevI che. namUnA rUpe eka phakaro jarA ApanI AgaLa raju karU, jethI Apa joi zakaze ke teo kevA udAra vicAraka ane sarvavyApI kalyANabhAvanA preranAra sAdhu purUSa che. ahIM mahuArAjazrInA " mAnava-dhama " mAMthI vIra naromAne thoDuMka vAMcI saMbhaLAvyuM hatuM.) huM icchuM chuM ke tee Aje ApaNane AziSanA e khela kahe. muni zrInyAyavijayajInuM bhASaNa. mahArAjazrInyAyavijayajIe jaNAvyuM ke AjanI pavitra kriyAnA prasage atre hAjara rahevAnI ane e khela khelavAnI mane taka maLI tethI mane bahu Ananda thAya che. rASTradhvaja eTale ApaNA vijayadhvaja. kAi paNa bhege tenuM rakSaNa karavu joie. enI unnata sthitimAM ApaNI unnata sthiti, ane tenA patanamAM ApaNuM patana che e ApaNe samajI jaie. mAtA ane janmabhUmine svargathI paNa zreSTha kahyAM che te satya che. janmabhUmi te ApaNI mAtAnI paNa mAtA che. ene yaza phelAvate rASTradhvaja acaLa sthira rahevA ja joie. ApaNA vijayanuM e mUrtimaMta cinha che, mAtA janmabhUmi pratyenI ApaNI bhakti sAcI hAya ane tenAM banyanA teADavA bhISma pratijJA karI hoya te bhale mAthuM kapAya pazu rASTradhvaja acaLa rahe eve ApaNA dRDha nizcaya hAvA joie. maravAnuM teA adhAne che. paNa kema zikhavu joie. je jIvI jANe che te ja marI jANe che. ke je mAtA ane mAtRbhUminI ijjatane mATe peAtAnI kurabAnI ApavA taiyAra rahe. Aja IglAMDa jagatabharanA dezamAM pahelA naMbara dharAve che. kAraNa ke tenA kabajAmAM batrIsa karoDa gheTAM-akarAM che. e gheTAM-bakarAM vAgha banI jAya te tarata tenA paga DhIlA thaI jAya. jIvavuM e ApaNe janmyA te ja gaNAya himmata, vartana ane baiMkaya. himmate mardA to madade khudA ! ' vanamAM zuddha khAdI sivAya bIjI vastra hiMdIne paheravu ja kema chAje ? khAdImAM ahiM`sA che, dayA che ane dhama che, khAdIne! dezavyApI pracAraja svarAjyanI cAvI pUrI pADaze. aikayane dAkhalA pAnAnI ramatamAM cAkhe che. gajIpAnI ramatamAM jue ke gulAma eTale nAkarazAhI dazanA samUhane ApaNane traNa vastunI jarUra che: himmata vagara AgaLa kema vadhI zakAya? 66 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 haDAve che. pazu rANI AvIne tene dakhAve che. rANI pachI rAjA Ave che, tyAre tenA ke gaDagaDe che. paNa rAjAnu` vaMna dharmAnusAra hoya te te narakesarI che. paNa jo te anyAyI ane julmI hAya teA te narake janAranA athamAM narakesarI " ane che. rAjA upara paNa eka sarvopari sattA rakhAelI che. te che ekA. ekke eTale saMgha-zakti. saMgha-zakti keTalu' kAma kare che! prajA--baLanA pracaMDa vega AgaLa mhoTAM mhoTAM unmatta sAmrAjye paNa bhAMya cADhatAM thai gayAM che! kemI ane dhArmika jhaghaDA tamAre pANImAM DubAvI devA joie ane badhAe hindI tarIke ekadilIthI ahAra paDavu joie. aikayaneAja jagamAM vijayadhvaja pharake che. mArI prAthanA che ke sahu hindIe premanI rassImAM geThavAya ane A rASTradhvajane acaLa rAkhatAM mAta Ave te tene paNa satkAravA taiyAra rahe. khoda vandemAtaramUnA pAkAro vacce sahu visarjana thayA hatA. " jainadhama prakAza 'nA mAgazaranA aMkamAM ( vi. sa'. 1988) prakAzita " tA0 29-11-31 ne rAja mubainA koMgresa-hAusamAM dhvajavandanakriyA prasage muni zrInyAya jayajIe je sakSipta vyAkhyAna muddAsaranA zabdomAM ApyuM tenI pramukhazrInarImAne yogya zabdomAM sAcI tArIpha karI. e prasa`ga eka rIte jaina sAdhusa'sthAnA itihAsamAM abhinava gaNAya. ApaNA sAdhuemAM e prakAranA abhyAsa na hAvAthI haju jAheramAM bhAga letAM teo jarUra khacAya che. paNa ahiMsAnA sandezA jhAvA atyAre janatA keTalI Atura thai che e dRzya ukta bhavya prasage nirakhavA rahI lAyaka hatuM. x x x" Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjanuM ApaNuM kartavya jihAjara na jANakArI zrInyAyavijayajInuM mananIya bhASaNa mahAvIra jainavidyAlayamAM meLAvaDo rASTrIya dharmanuM munizrIe samajAveluM rahasya ahiMsAnuM pAlana karavA temanI apIla munizrI zuM kahe che?-dezanI AbAdImAMja dharmanI AbAdI che. svadezInuM barAbara pAlana karavA temanI salAha munizrI nyAyavijayajIe ( tA. ra9-11-32 ) ravivAre savAre 9 kalAke govALIyA taLAva para Avela mahAvIra jaina vidyAlayamAM "AjanuM ApaNuM kartavya" e upara jAhera bhASaNa karyuM hatuM ane dhamanI AbAdI karavI hoya te rASTrane AbAda banAvavo joIe evI salAha ApI svadezI ane ahiMsAnuM barAbara pAlana karavA apIla karI hatI. zarUAtamAM mI. motIcaMda kApaDIyAe munizrInI oLakhANa ApI mI. narImAnane bhASaNa karavA vinaMti karI hatI. mI. narImAne prastAvanA karatAM jaNAvyuM hatuM ke huM mahArAjazrInAM darzana karavA atre Avyo chuM. emaNe rASTrIya dhvaja sabaMdhI [ koMgresa-hAusamAM ] je bhASaNa karyuM che te manana karavA jevuM che. temanA pracaMDa bhASaNamAM temanA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 hadayanI ucca bhAvapUrNa umio huM joI zaka chuM. mane bahu Ananda thayuM che. ApaNane AvAja rASTrapremI sAdhuonI jarUra che. daridranArAyaNanI sevAmAM ja kharo dharma che. muni mahArAje je bhASaNa karyuM che te para manana karI tenuM pAlana karavA huM tame tene apIla karuM chuM. mesarasa nagInadAsa, vIracaMda pAnAcaMda vigeree te bAda prasaMge pAra vivecane karI munizrInA kegresahAusamAMnA vyAkhyAna para manana karavA apIla karI hatI. je bAda munizrInuM bhASaNa thayuM hatuM. munizrInuM bhASaNa. munizrI nyAyavijayajIe bhASaNa karatAM zarUAtamAM manuSya-katavya para spaSTIkaraNa karI AgaLa cAlatAM jaNAvyuM hatuM ke, A duniyAmAM vAstavika kattavya zuM che e ghaNA le ko samaktA nathI. ane kahe che kaMI ane kare che kaMI. yatra-tatra pakSapAtanuM vicitra vAtAvaraNa adhika jevAmAM Ave che. satkAryamAM dAna ApavAnuM tame samajo ! popakAramAM ane zikSaNane pracAra karavAmAM tamArA paisA reDAvA joIe. "Atmavat sarvabhUteSu" e mahAvAkaya tamArA hRdaya-paTa para barAbara aMkita thavuM joIe. keIna harAmanA pisA kema levAya? pADozI duHkhI hoya ane enA bhalA mATe tamane lAgaNI pedA na thAya te tamArI dhamanI moTI moTI vAte zA kAmanI ? prabhunI pAse kaMcana-kAminInI mAMgaNI kare che paNa tamane je ApavAmAM AveluM che tene sAre upayoga kema karatA nathI? prabhu tamArUM mAnasa jue che. IzvaranuM pharamAna te ekaja che. ane te ApaNe pitAnuM cAritra ujajavala banAvavAnuM. tenI sAcI bhati tenI AjJAnuM anupAlana karavAmAM che. pavitra AcaraNathI AtmaprasAda sAMpaDe. ane eja IzvarIya prasAda che. jevI dRSTi tevI sRSTi. jevI najara rAkhaze evuM maLaze. jene kamaLa hoya ene badhuM pILuM ja dekhAya. ahiMsA parama dhama che. ene barAbara vaLagI raho ! ekavacanI thAo, paNa bahurUpInI mAphaka vAre ghaDIe pharI na jAo. dezamAM vhoTe jaga maMDAya che. tene mATe tamArI taiyArI jabaradasta joize. paNa ahiMsAnuM lakSyabindu na cUkAya e dhyAnamAM rAkhaze. muThIbhara hADakAne mANasa Aje pitAnA AtmatejathI (tALIo) AkhA dezane DolAvI rahyo che. tenuM kAraNa e mahAtmAnA ahiMsaka jIvanano prabhAva che. e mahApu SanA ujjavaLa cAritra ane tapasvI jIvanane jagat namI rahyuM che. badhAnuM bhaluM kema thAya eja e sAdhu puruSanI bhAvanA che. ane Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 ethIja e puruSa jyAM jyAM jAya che tyAM sahune sneha meLavI zake che. satya ane tyAganuM e javalanta daSTAnta che. e mahApuruSanA sanDezane anusaravAmAM dezanuM te kalyANa che ja, paNa tenI pAchaLa AkhA jagatunuM paNa kalyANa samAyuM che. dezanI AbAdImAM dhamanI AbAdI che e vAta tamArA hRdayapaTa para kotarAI javI joIe. dezanI nirAkuLa dazAmAMja badhA sampradAya ane dharmo svastha rahI zake. eTale dezanA tamAma dharmonA anuyAyIoe pitatAnA dhamanI unnati karavAnA IrAde paNa dezanI AbAdInA saMgrAmamAM joDAvuM joIe. dezahitanA kAryamAM athAga pitAne vega Apa e dareka hindInI pharaja che. dhamabhedanI takarArane eka bAjue makI sahuthI pahelAM dareka hindIe sAcA hindI banavAnI jarUra che, ane e rIte rASTrIya bhAvanA piSavAnI AvazyakatA che. jenAthI bIjuM kazuM na banI zake, te paNa je pitAne hindI ane hindI tarIke pitAne kattavya-dhama samajatuM hoya to teNe pitAnI mAtRbhUminI khAtara kamamAM kama svadezIbhAvanAne te piSaNa ApavuM ja joIe. ane tenI dezabhaktinuM ramya citra tenA zuddha khAdI-paridhAnamAM dekhAvuM joIe. tame jamyA hindamAM, tamAre deza hindustAna, tamArI jananI bhAratabhUmi, pachI tame tenuM "dha" paDatuM mUkI paradezanA * dUdha " ne pasaMda kare te tamArI mAtRbhakti keTalI aMkAya! tamAre tamArA dezamAM banelI cIja pasaMda karavI joIe. dareke dareka cIja svadezI maLe tyAM sudhI paradezI tamArAthI vaparAyaja kema? tame dayALu kahevAo ! ane tamArA karaDe bhAI-bahenanA cUlA bhAMgI paradezI mAlanA pujArI bane e keTaluM aghaTita che? emAM tamAro dayA-dhama keTale nIcevAya che ene khyAla Ave che? dezadrohanA mahApApa tarIke paradezI-meha cheDe ane dezavAsI kare dakhiyA bhAI-bahenonI dayA khAtara svadezInuM pAlana karavA kaTIbaddha thAo! tane jIvananuM dhavatva samaje. "saMsAra asAra che" ema kahe che, paNa "mAyA' kayAM chaTe che! "mAyA' pAchaLa jIvananA siddhAntanuM nikandana karavuM e kayAMnI buddhimAnI! AyuSya keTaluM caMcala che ane bhavaprapaMca ke viSama ane kSaNabhaMgura che e kayAM samajAya che ? mAyAnA mehamAM AtmA valakhAM mAratA hoya tyAM dhama zuM hoya ! jIvanane Adarza samaje. lakSmI vagere kaI sAthe AvavAnuM che ? pachI A dhamAla zAne? jIvavuM thoDuM ane tephAna jhAjhuM! garIbamAM garIba mANasa paNa je sadAcaraNavibhUSita haya, tenuM jIvana pavitra bhAvanA ane zuddha vattanathI pradIpta hoya to te eka bAdazAha karatAM paNa uMcuM sthAna dharAve che. pavitratA eja jIvananI sAcI vibhUti che. vicAra ane AcAramAM je mela hoya, te Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 kahADI nAMkhIe. eja dharma che. dhama paisAdAra ja karI zake ema kaMI ja nathI. dhama te jIvananI vastu che. te antaHkaraNamAM vase che. garIbanuM paNa hRdaya je ujajavaLa hoya te tyAM dhama birAje che, ane zrImantanuM antaHkaraNa kALuM hoya te dhamanA ADaMbara pAchaLa hajAro-lAkho rUpiyA kharacavA chatAM dhamane sparza suddhAM tyAM thaI zakyuM nathI. anyAya karI, garIbene pIsIne paiso bhego karyo, pachI "dAna puNya" karI dhamImAM khapavA bahAra AvavuM e DhaMga nahi te bIjuM zuM ? "eraNanI cerI ane seyanuM dAna !' yAda rAkhe ke anyAyapAti dhana azaci che. theDethI calAvIe, garIbAI bhegavIe, paNa anyAyanI lAIna para kadI na caDhIe. 'cAyatawtrAmaH " e gRhasthajIvananA adhikAramAM prathama sUtrapAta che. dAna kaMI eka jAtanuM nathI, ane paisAthIja thaI zake ema paNa nathI. kAyAthI sevA karavI, paranA upakAramAM pitAne vega Apa e kaMI ochuM dAna nathI. vANImAM bIjA sAthe ziSTa vyavahAra rAkhave e paNa dAnane eka prakAra ja che. mananI zubha vRtti ane parahitakAmanA e ucca dAna-bhAvanA che. bhUtadayA ane maitrIbhAva e jIvana-kalyANanA mahAna siddhAnta che. enA AdhAra para ja dhArmika jIvananI imArata khaDI thAya che. emAMthI ja paropakAra ane sevA uddabhave che. asaMskArI mANasa enI mati pramANe dhamamAM paise kharace che, paNa dhamane mama nahi samaja hovAthI kharcavA gya sthaLe nahi kharcatAM bInajarUrI sthaLe kharacI arthavyayane egya lAbha uThAvI zako nathI. e mANasa pitAnI paDozamAMja duHkhI, regI, pIDita mANasa najara sAme dekhAvA chatAM temanI anukampAmAM dAna nahi karatAM, temane TaLavaLatA mUkI derAsaramAM rUpiyA ke dAgInA caDhAvaze ! vidyA para jIvanano AdhAra che ane tenA pracAramAM samAjano ane dharmanI sAcI sevA samAyelI che. paNa kI dRSTinA mANasane evA upayogI sthaLamAM dAna vahevaDAvavAnuM ochuM sUjhaze, paNa jamaNavAra vageremAM utsAhabhera paise veravA doDaze ! dAnanI dizA ane lAbhA lAbha samajavAnI buddhi jyAM kuMThita thaI gaI hoya che tyAM eka bAju hajAro-lAkha rUpIyA verAvA chatAM samAja ane dhamanI kaDI sthiti dahADe-dahADe vadhatI jAya che. dharmaguruo paNa asaMskArI rahyA. temane ja deza-kALanuM bhAna na hoya tyAM tamane teo zuM preraNA ApI zake ! paNa dilagIrInI vAta te e che ke junI ghareDanA nirarthaka ane hAnikAraka cIlA piSIne teo samAja ane dharmanuM ahita vadhArI rahyA che. jyAM sudhI tame "ughamAM che tyAM sudhI jarUra temanI "guruzAhI cAlaze. paNa jyAre tamArAmAM prajJAzaktine udaya thaze ke pachI temanA mAMcaDA ' TI paDavAnA. pachI temanAM "gharaDAM ane chIcharAM vyAkhyAne havAmAM uDaze. mATe Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 huM kahuM chuM ke tame jAge ! tamArI buddhine vikasvara khanAve ! svaprajJAzaktithI vicAratAM zikhA ! khIjAnA para avizvAsa na rAkho ! sAmpradAyika rItabhAta je dareka sampradAyanI nekhI nAkhI haiAya te eka alaga vastu che ane dha e aAga vastu che. dAna, zIla, tapa e manevRttinI u vaLa dazA para khaDAM thAya che ane jIvanane amRtamaya banAve che. jIvana-vikAsane e mahAt mAga che. dareka sampradAyanI judI judI rItabhAtanAM AvaraNAne 'cakIe te tenI heThaLa chupAyeluM tattva badhAmAM ekaja najare paDe che. ane te nIti ane sadAcAra. A bannemAM jIvananA siddhAntA tamAma samAI jAya che. mitro ! kayu dAna mhoTu ? zu' kahevAya ! je vakhate jenI adhika jarUrIyAta te dAna zveTu.. khAi-dharAIne beThela mANasa kapaDA vagara TADhathI thIjI rahvA hAya tene annadAna Apavu mahattvanu' gaNAze ke vastradAna ? tyAM annadAna karatAM vasradAna vadhAre puNyavALuM lekhAze. te pramANe vidyAnA umedavArene vidyAprApti mATe sAdhana karI ApavAM e vidyAdAna temane sAruM mahattvanuM gaNAya. jyAM prajA rAgethI gherAyaTI DhAya tyAM auSadha-dAna caDhI jAya. Aga lAgI haiAya tyAM 'mAdAna ' ( jaLaDhAna ) vadhI jAya. Ama je vakhate jenI AvazyakatA te dAna mhATu. A vastu tame samajI jAe. Aje prajAne zenI jarUra che e vicArI je raste prajAnuM bhalu thAya, temanA jIvanamA saraLa thAya ane dhama' sAdhavAne zakta thAya e raste tame dhanavAne tamArU' dhana siMcAi dha`prabhAvanAnI kharI dizA A che. dhArmikA para dharma che, je dharmanA dhAmikA tejasvI, te dhama duniyAmAM jhagamage. ane je dharmAMnA anuyAyIe mAyakAMgalA, te dhama' jagatamAM mAyakAMgale thai paDe. tame Aje kayAM ubhA che e vicAro ! jaganI prajAmAM tamArU` sthAna keTaluM che te samajo! tamAre tamArA dhanI pratiSDA vadhAravI heAya, tamArU sthAna tamAre gaiAravapUrNa banAvavuM hoya tA tamAre yugadhama jarUra eLakhavA paDaze. nahi te ' jIvavuM ' paNa bhAre thai paDaze. dhanI kismata duniyAM dharmanA anuyAyIonA AcAra-vyavahAra uparathI AMke che. dhama game teTale sArA heAya, paNa tenA anuyAyIonu` vattana sArU' na hoya, anyAya ane anAcArathI kaluSita hoya te temanA dhama jagatanI dRSTimAM hInatAne prApta thAya che. dharmanA mahimA, nahi ADa'barathI thaze ke nahi lAMmAM lAMbAM vyAkhyAnAthI thaze. paNa enA mahimA enA anuyAyIonA ucca jIvanathI thaze. jarA paNa dhAMdhala vagara potAnA sadvyavahArathI dhamane je mahimA thAya che te meTA ADaMbarethI ke ThAThamAThathI nathI thatA. sa'kucita maneAdazAne dUra kare ! udAra ane ! dRSTine vizALa anAve ! ane dharmane! khare mama samajI jaI tamArA ujvaLa cAritrathI dhama, samAja ane rASTrane zAbhAvA. tamArU kalyANa thAo ! e zAntiH ! ' Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA-mImAMsA dIkSA-paddhati para sAmayika prakAzana saMnyAsa-dIkSA para jenI daSTie prakAza pADato eka carcAtmaka nibandha lekhakaH nyAyavizAradanyAyatIrtha zrImad nyAyavijayajI mahArAja [ A nibandhanuM prakAzana gata kArtika mahInAmAM (vi. saM. 1988) muMbaImAM thayuM hatuM. A lekha "muMbaI samAcAra", "hindustAna vagere peparamAM pragaTa thavA uparAMta copaDI-AkAre paNa pracAra pAye prastAvanA dIkSA' zabda "dIkSa' dhAtu parathI bane che. "dIkSa dhAtu aneka arthomAM che. jevA ke mAMgya (muMDavuM), niyama, yAga, upanayana ane vratAdeza. A arthomAM dIkSA zabda prayoga thAya che. dIkSA eTale niyama, saMskAra vivAha saMskAra e vivAha-dIkSA gaNAya. paraNanAra vivAha-dIkSAne grahaNa kare che ema kahevAya. mahAkavi kAlidAsa paNa vade che - vivAda-rAM nivat ju " (raghuvaMza trIje sagaM) Ama dIkSAno artha niyama-saMskAra hoI, samyakatvAropaNa, zrAvakatratagrahaNa, mahAvratasvIkAra e sarva dIkSA che. manuSya-jIvananI mahattA ane saphalatA dIkSAsampanna Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 thavAmAM ja che. jJAnIonI zikhAmaNa che ke, jIvanane koI paNa bhAga dIkSA vagarane na javA daIe. dIkSA vagaranuM jIvana jIvana nathI ema kahevAmAM kaMI khoTuM nathI. jIvanane prathama khaMDa brahmacarya--dIkSAthI jarUra saMskArita hovo joIe. e pachI gRhasthAzramanI jarUra jaNAya te vivAha-dIkSA grahaNa karAya. tyAra bAda tyAga-mArga. "mahAvata' grahaNa karI zakAya tema na hoya te paNa manuSyanuM jIvana satya, saMyama, tyAga, sevA, santoSa, dayA, paropakAra ane sadAcAranA susaMskAro dvArA dIkSA sampanna thaI zake che. ane e rIte AtmajIvanane vikAsa sAdhI zakAya che, jIvanapravAha kalyANa-patha para vahI zake che. Atma-kalyANanA mArgamAM mahAvrata-dIkSAnuM mukhya sthAna che. sarvavirati, saMnyAsa, cAritra, vairAgya, pratrajyA, paritrajyA, tyAga e badhA paryAya-zabdo che. e badhA mahAvratadIkSAnA zabda che. "dIkSA" zabdathI vizeSa arthamAM mahAvrata-dIkSA paNa laI zakAya che. | sarvavirati ke saMnyAsa zuM che? asala te e AtmapariNAma-vizeSanuM nAma che. sarvaviratibhAva" e eka prakArano AtmabhAvavikAsa yA guNasthAnavikAsa che. e AtmAnI bahu unnata dazA che. e eka ujavaLa prakAranI mAnasika vastu che. e AtmadazA AtmavAdI sarva jagate pitAnA mahAna Adarza tarIke svIkArI che. e vATa vagara AtmamekSa na sadhAya e AtmavAdIne samajAvavuM paDe tema nathI. pitAnA antaraMga jIvanamAM A AtmadazA prApta thavI e eka vastu che ane "dIkSA levI devI e eka vastu che. savavirati-cAritra keI cokkasa veSavinyAsa sAthe khAsa baMdhAyeluM nathIe antaraMga Atma-jIvananI ujavaLa dazA che. e antaraMga tyAgarUpa che. eja kAraNa che ke enI zubhra prabhA bAhya jIvana para paNa patharAyalI ja hoya. eTale antaraMga tyAgInuM bAhya jIvana paNa tyAga-bhAvathI suzobhitaja heya. dIkSAnI bAhya vidhi upayogI che. paNa bAhya vidhimAM dIkSA samAI jatI nathI. dIkSA te mAnasika jIvanamAM sadhAya che. dIkSA mATe mAnasa-kSetra taiyAra na hoya to veSadhAraNa viDambanArUpa che ane karmakAMDamAM paNa zuM bhalIvAra heya! dIkSAnuM kharuM rahasya samajAya te veSa dhAraNamAM utAvaLa na thAya. vagara veSe 5NuM kharI dIkSA 5mAtAM ane tarI gayA che ane veSa' chatAM, bAhya vidhi chatAM dIkSAnA abhAve ane saMsAramAM rakhaDyA che. A vastu je samajAya to dhA-pracAranI dhanamAM je gaDabaDAdhyAya cAle che te baMdha thatAM vAra na lAge. vastusthiti te e che ke, ziSya gurUne zodhavA nikaLe; paNa jyAre guruo ziSyamehamAM masta banI ziSyazeSa pAchaLa dhamAla calAve tyAre paristhiti kevuM rUpa pakaDe enuM zocanIya citra ApaNI sAme khaDuM che! have ApaNe ahIM vadhu na rokAtAM dIkSA-paddhatinA sabhyomAM vizeSa avalokana nibandhamAM praveza karIne karIe. -lekhaka Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcaka mahAzaya ! mAjamAM Aje dIkSAnuM vAtAvaraNa bahu DAbAi rahyuM che. nhAnI ummaramAM paNuM, ladhu bane paNa, game tene nasADI-bhagADIne paNa, je kaI hAthamAM AvyuM tene kaI paNa rIte dIkSA ApavAmAM keTalAka mAne che. Aje tephanI "dIkSA ane dIkSAnA bhavADAnA banelA banAve jagabatrIzIe caDhayA che, chApAnA chApare gaDagaDI rahyA che. dIkSA choDI pharI saMsAramAM AvelAo paikI keTalAkanA anubhava' tarIke bahAra AvelA ugAre paNa Aje sAdhusaMsthA nI adhAsthiti para prakAza nAMkhI rahyA che. A badhI bAbatanA dAkhalA TAMkI, lakhANa lakhAvI huM Apane vadhu tasdI devA mAMgatA nathI. huM te ahI rIkSAnI vyavasthAnA saMbaMdhamAM mArA namra vicAro ApanI AgaLa raju karavA prerAyela chuM. pote eka jaina sAdhu chuM ane Aja lagabhaga 25 varSa thayAM dInna-jIvanamAM chuM ane e jIvanane sarasa rasAsvAda anubhavI rahyo chuM. eTale huM pote dakSAne pUjArI chuM e kahevAnI jarUra rahetI ja nathI. A ja kAraNa che ke, ayogya dakSiA, jhaghaDAkhora dIkSAnI Aje varSothI banI rahelI durghaTanAothI tAtvika dIkSAnA mahAnuM adazanI je phajetI thaI rahI che te joI mArUM hadaya baLe che. ane eTalA mATe A mAruM namra nivedana zarU thAya che. che jena vaganA netAe Aje akarmaNya jevI sthitimAM paDayA hoya tema jaNAya che. eTale, teo pote ekatrita thaI dIkSAnA sambandhamAM vyavasthita baMdhAraNa ghaDI samAjamAM bhamakI rahelI jhaghaDAnI hAya helavavAne samucita prayAsa kare ane sagIra bALakanA hita rakSaNa tarapha sAvadhAna banI temanA sAcA vAlI" banavAbe Antaki utsAha dAkhave e Aje te samAjamAM dudhe banI zake tema mane jAtuM nathI. e sthiti je hita te zrImaMta gAyakavADa sarakArane saMnyAsa-dIkSA-niyamanasaMbaMdhI kharaDo ghaDavAne vakhataja zAna Avata. maira, paNa huM samajuM chuM ke, samAjane mahede vaga haju paNa pramAdamAM paDelo hoya ane pitAnI komamAM cAlatI "adhAdhuMdhI? ne dUra karavA bedarakAra azakta hela athavA yogya prayatna pheravI zako na hoya te zAsalasatA, je "zAlInI cAlI " gaNAya che tene dhama che ke, prajAne anyAya ane atyAcArane bhegA thatI bacAvI levA pitAnA zAsanane vegya upayoga kare. Aje jemAM "dIkSA" ne mAmale khUba cakaDeLe caDhaye che. paristhiti jotAM vicAraka vANI bhAja kahyA sivAya rahI zakaze ke jeo kaI paNa bhoge game tevAne game te rIte Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMDI nAkhavAneja dhe laI beThA che temanAthI bALake, chate dhaNIe vidhavA jevI duHsthita banAvI mUkAtI bALAo ane chate dIkare dIkarAne uDAvI dIkarAviheNuM nirAdhAra banAvI mUkAtA mAbApa ke DozIDAzAonuM hita chuMdhAtuM dhyAna para laI temanA hitanA saMrakSaNa mATe dIkSA bAbata yogya niyamana thavuM atyanta jarUrI che. brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyAsAzramanI parApUrvathI cAlI AvatI jIvana-paddhati mane bahu gya jaNAya che. hinduzAstramAM tene mahatvapUrNa sthAna che. jaina zAstra te paddhatimAM mAnatuM nathI ema keTalAka kahe che te mane mAnya nathI. jaganA svabhAvanuM avalokana karI te paddhatinuM baMdhAraNa ghaDAyeluM che. e vizvane kudaratI kama che. e kramanuM anusaraNa dunivAra che. jaganA saghaLA dharmonA mahAna santa ghaNuM prAcIna kALathI e kamanuM pUjana karatA AvyA che. jaina zAstra mukhyatve AdhyAtmika ane vairAgyapradhAna zAstra che. ane ene parama Adaza eka mAtra virati che. chatAM jaina zAstrakAroe gRhasthAzramanuM paNa nirUpaNa karyuM che. ane sAdhudhama tathA gRhasthadhama ema be prakArane dhama dekhADe che. haribhadrAcAryanA "dharmabindu" mAM, municandrAcAryanI te granthanI TIkAmAM, hemacandrAcAryanA "yogazAstra" mAM ane te grantha paranI temanI pajJa TIkAmAM te mahAna AcAryoe lagnasaMsthA vagere gRhasthAzrama saMbaMdhI viSaye para paNa vivecana karI mArgadarzana karAvyuM che. sarvasaMnyAsane mahAn Adaza dareke svIkAryo che. chatAM jIvanavikAsanI paddhatine kama dareka dharmAcAryane vicAro ane upadeza paDe che. Adaza ucAmAM uce joIe. paNa jagatanuM hita sadhAya te prakAranI vyavahArU lAIna jaganI sAme mUkavI e jagatnA AptanI mahAn pharaja che. ane emAM emanuM sAcuM DahApaNa samAyuM che. jaina dharma emAMthI bAda kema hoI zake? eja kAraNa che ke, viratidharmanuM pratipAdana karavAmAM gRhasthadhamanI dizA samajAvavAnuM te visarI gaye nathI. jIvana cAhe utaratI keTanuM hoya, paNa Adaza te ucca keTIneja have joIe. te ja je koTInA jIvanamAM heIe te barAbara sadhAya ane AgaLa vadhavAne raste saraLa thAya. eja kAraNa che ke jainazAstra ucca keTInuM (virati) jIvana ghaNA vistArathI varNave che. dIkSAnI bAbatamAM prAcIna sUtrasiddhAntavaNita jAnI kathAo tapAsatAM khulluM jaNAI Ave che ke, tIrthakare, gaNudhare, AcAryo, sAdhuo, jJAnIo, mahAtmAo badhA sagIra vayane oLaMgIne ane Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 vivAha-saMsthAmAM pasAra thaIne saMnyAsane varyA che. eTale ukta AzramanI paddhatinA kama para e badhA cAlyA che. eTalA mATe e "rAjasaDeka" gaNAya. pahelI ummaramAMthI ThekaDe mArIne-brahmacaryAzramamAMthI ekadama saMnyAsabhUmi para pahoMcI janArAo hamezAM bahu viralaja hoya che. ghaNA prAcInakALathI laIne atyAra lagIne hisAba tapAsIe te tevA viralAonI saMkhyA, AzramanI "rAjasake" cAlelAonI saMkhyA AgaLa eTalI badhI juja che ke samudranI AgaLa jalabindu, jaina daSTie trIje-ce Are satayuga gaNAya. te satayugamAM je je dIkSita thayA che te prAyaH badhA lagnasaMsthAmAM pasAra thaIne pachI dIkSita thayA che. brahmacaryAzramamAMthI sIdhA, lagnasaMsthAmAM AvyA vagara dIkSita thayelA purUSa neminAtha jevA ke virala che. ane bAla-dIkSita te cothA ArAnA vakhatamAM ethIye vadhAre virala che. "aImuttA" je kekaja nikaLaze. cothA ArA jevA satayuganA TAImamAM paNa ukta Azrama-paddhatinuMja prAyaH anusaraNa thatuM rahyuM che ane bAla dIkSita te kekaja nikaLela che, te ethI e spaSTa thAya che ke, e vastu (bAla-dIkSA) atizaya viralaprakRtisAdhya che. e addabhuta paMktimAM, AzcaryAdazAmAM agara apavAdakeTonI gaNAya. ane apavAdakoTInI e virala vastu pAMcamA ArA jevA kalikAlamAM te vadhAre virala hoya e sugamatAthI samajI zakAya tema che. pachI e virala vastunA dAkhalA zI kahADI bahAra mUkavAmAM kazI kiMmata nathI rahetI. pAMcamA ArAnA bAladIkSAnA dAkhalA dhI zekhIne bahAra mUkAya, paNa e dAkhalA dhorI mArga? sAme "ATAmAM luNa" jeTalAya nathI. ane dAkhalA eTale zuM? koNe kaI manedazAthI kema karyuM hoya? kone khabara? keIe kaIne kaI vakhate bAla dIkSA ApI eTale zuM e dIkSAne rAjamArga banI jAya? hagiMja nahi. keIe kaMI jJAna-daSTithI ane keIe mehabuddhithI kaI bALakane dIkSA ApI hoya te tethI bAladIkSA zuM vyavahArU mAga banI zake ? nahi ja. paNa Aje te chAzavAre ne chAzavAre bAladIkSAnA aghaTita prayatna sevAI rahyA che! pUrvakALamAM AvI malina sthiti kaI batAvI Apaze ke? bAladIkSAnA dAkhalA je je mUkAyA che te keTale keTale lAMbe Antare banyA che te paNa dhyAnamAM levuM joIe. kayAreka kyAreka banelA e dAkhalA kaI sthitinA, kayA prasaMganA che ane kevA vAtAvaraNanA saMskAre upajavA pAmyA che ene vicAra karyA vagara tene janatAnI sAme dharI bAladIkSAne sAdhAraNa vyavahArU bAbata banAvI devI ane nhAnA bALakane mUDavA doDadhAma karavI kaI rIte vyAjabI na gaNI zakAya. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 bALakano "hA" zuM ane "nA" zuM? tenI "hA" nuM zuM vajana ane "nA" nuM zuM vajana? gabharU bALakanI buddhi keTalI? tenI samaja keTalI? tenI "hA" upara tenA upara pAMca mahAvratano merUbhAra lAdave e tenA upara ghera julama che. laghu bALakane dIkSA ApavA mATe tenA bheLapaNane, tenI kAcI buddhine, tenI ajJAna dazAne lAbha levAmAM bahu cheTuM thAya che. jaina dIkSA bahu AkarI che ane te jindagIparyaMta pALavAnI hoya che. ene mATe bALakane yogya vicAra karavAnI taka ApyA vagara enI mugdha saralatAne geralAbha laI ene dIkSA ApI devI e enA upara atyAcAra che. jema kanyAviya thAya che, varaviya thAya che, tema dIkSA-kamANanI durghaTanAo paNa bane che. jema keTalAka mAbApa pisA mATe pitAnI lADakI kanyAnuM paNa hita letA nathI, ane teNIne jyAM-tyAM paTake che, tema tevA lebhIyA mAbApa paisA mATe pitAnA bALa dIkarAne dIkSAnI dukAne vecI de che. Ama mAbApanI rajA meLavI lIdhAnuM jAhera karI nhAnA chokarAne dIkSA ApavAmAM keTale daMbha, keTale pAkhaMDa samAya che ane e rIte e laghu bALakanA hitanuM keTaluM khUna karAya che te sujJa dRSTine samajavuM agharU nathI. AladIkSAnA samarthanamAM zAstrAdhAre batAvavAnA paNa prayatna khUba sevAya che. paNa kaI vastunA samarthanamAM tenA anugAmIo zAstrAdhAra batAvavAno prayatna nathI karatA? "satIdAha" nI bhUDI prathA sAme jyAre pahela vaheluM Andolana baMgAlamAM zarU thayuM ane te prathAne uccheda karavA rAjA rAmamohanarAya" jevA sudhAra ke bahAra AvyA, tyAre sthiticustae te sAme dhamapachADA karavAmAM bAkI hetI rAkhI. temaNe zAsAdhAranA TekA khaDA karI te duSTa prathAne TakAvI rAkhavA zorabakera karI mUkyuM hatuM. bAla lagnanI puSTimAM gaIva mavet " jevA zAstrAdhAre kayAM ochA apAya che? dUSita ane hAnikAraka vastunA samarthana mATe paNa "zAstrAdhAro" batAvavA kaThaNa nathI. zAstrane "uTaDe" kaI tarapha che enI paNa jene khabara na hoya e mANasa paNa "zAstramAM Ama lakhyuM che, temAM lakhyuM che" ema zAstranI duhAI devA taiyAra thAya che. duniyAmAM abhyAdhudhI ane atyAcAre zAstranA nAme calAvAya che. zAstranA nAme dhArmika ramakhANa vAta vAtamAM ubhAM thAya che. zAstranA yathecita pravege prajAnuM hita thAya e to samajI zakAya tema che, paNa zAne "zastro banAvI prajAnuM hita chuM'davAmAM ane prajA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 para trAsa gujAravAmAM dhanya dharmAcAryoe kaMI bAkI rAkhI nathI. zAnA nAme jagamAM mArAmArI, kApAkApI khUba cAlI che. zAstranA nAma pAchaLa kahevAtA dharme ke ame duniyAmAM je kALo kera varatAvyuM che tene lehIAro karuNa ItihAsa Aje paNa vAMcanArAonAM kALajA tharathara kaMpAvI zAstranuM kAma hitopadeza karavAnuM che. tenA kerA akSarene vaLagI rahevAmAM kharuM rahasya sAMpaDatuM nathI. enA e zabdone kaI kaMI abhiprAya kADhe ane kaI kaI abhiprAya kADhe che. paNa eTalethI vAta aTakatI nathI. pachI te matabhedenI paramparA vadhatAM "vADAbandInA moracA" maMDAya che. ane pachI kaluSita vAtAvaraNanA pratApe arasaparasa dhamasANa mace che. "dharmane jhanUnI jeza duniyAne bhAre rogacALo che. ane prajAnuM ahita karavAmAM tene phALe jagannA itihAsanA pAne sahuthI vadhAre neMdhAyuM che. sujhanI zikhAmaNa te e che ke " kevalaM zAstramAzritya na karttavyo vinirNayaH / yuktihInavicAre tu dharmahAniH prajAyate " // athAt - kevaLa zAstranA akSarene vaLagIne nirNaya na karI zakAya. yuktinya vicArane vaLagavAthI dharmanI hAni thAya." " avala te jaina vAtmayane gherI pravAha jotAM e spaSTa samajI zakAya che ke jainavANI mAtApitA ke valI AdinI sammati laIne, rItasara vyavasthA karIne vivekapUrvaka dIkSA grahaNa karavAnuM pharamAve che. sUtra-siddhAntanA caritaghaTanAdazaka pAThamAM A prakAranuM vivekadarzana bahu sulabha che. sUtramAM sthaLe sthaLe "gadhdhApara gApujhAmi' (mAtApitAne pUchuM, pUchIne) AvA zabda DhagalAbaMdha najare paDe che. AvA zabdo sUtragata prAcIna kathAomAM dIkSAnA umedavAra mahAzayanA mukhakamalamAMthI nikaLe che. "bhagavatI, "jJAtAdhamakathA vagere sUtra tathA "vasudevahiMDI, "AvazyakaNi' vagere prAcIna granthamAM "jamAvi, "mahAbala, gajasukumAla, "meghakumAra' "jambakumAra" vagerenI kathAomAM dIkSAnA e umedavArenA mukhamAMthI nikaLate "sammApica gApuraskAra vagere vacanasanda temanA sAjanya ane viveka para sarasa prakAza nAMkhe che. e AkhA prabadhe prastuta dIkSA praznanA abhyAsakee khAsa avalokana karavA jevA che. e kathAnAyaka mahAzayenA gurUve paNa e mumukSu ziSyane dIkSA mATe mAtApitAnI AjJA levA bAbatamAM sammata thAya che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 e carita-ghaTanAomAM jaina saMskRtinI svAbhAvikatA, viziSTatA, sabhyatA ane udAratAnuM sundara citra derAyaluM najare paDe che. prAcIna sUtra-kathAomAM "ganmapi gapuchA"i_mAtApitAne pUchuM" e vastu jema sthaLe sthaLe najare paDe che. tema "gharanovyo " "notrAmagpa" ("vaivana avasthAne prApta thayela") e vAta paNa eTalI ja najare paDe che. sUtra-siddhAntamAM A banne bAbatanA sthaLe sthaLe karAyelA ulekhe mahAna arthasUcaka che. "prabhAva" te temanA mAtApitAne pUchavA uparAMta rAjAnI paNa anumati (juo, vasudevahiMDI, pR 16) meLave che. ane pachI dIkSA grahaNa kare che, "jabUne ziSya thAya che. keTalI vyAvahArikatA ! maDAvIra jevo mahAna AtmA, tenA mahAnuM pavitra zAsanamAM tephAnI ke dhAMdhalI dIkSAnI kalpanA paNa kaI karI zake ke nasADI-bhagADI, dhIMgANAM karI dIkSA ApavAmAM ane vadhArAmAM tenA upara "bhAgavatI" nI "mahera chApa lagAvavAmAM mahAvIranA zAsananI keTalI viDambanA thAya che e koI vicAraze? moTI ummare dIkSA levAmAM paNa mAtApitA, vaDIla ke vAlI AdinI sanmati jarUra levI ucita che. nAzI-bhAgIne, chAne chAne dIkSA lenAre nAhimmata, kAyara ane mAyakAMgale che, ane evI dIkSA ApanAra sAdhuo paNa hukaNa ane nabaLA che. evI mAyakAMgalI dIkSA sAdhusaMsthAne, samAja ane dezane tathA dharmane bahu hAnikAraka che. bahAdUra mumukSu te pitAnI satyaniSThAthI mAtApitA ke vaDIlanA hadayane pIgaLAvI nAkhe ane temanI sammati laI chaDe ceka dIkSAnA medAnamAM utare. "zivakumAra, je jabUsvAmIno jIva che te dIkSA levAne taiyAra thatAM tenA mAtApitA tene roke che. tyAre te gharanI andaraja sarvasAvadya niyama karI bhAvayati bane che. mAbApa tene Agraha karI jamavA besADe che, paNa te jamate nathI. mana laIne beThA che. Ama satyAgraha kare che. AthI tenA mAtApitA bahu udvega pAme che. pachI teo zivakumAranA mitra "dudharma" mAraphata tene samajAvavAno prayatna kare che. "dRDhadharma" tene samajAvI niravagha AhAra levaDAve che. zivakumAra chaThane pAraNe AMbela karI chaDa kare che. ema tapasyA karatAM bAra varSa vItI jAya che. chatAM mehavaza mAtApitA tene dIkSA levA rajA ApatA nathI. te paNa mAtApitAnI sammati vagara dIkSA levA nAsabhAga karato nathI. paNa gharanI andaraja sAdhujIvana sAdhI, marIne pAMcamA brahmadevalekamAM mahAt prabhAzAlI "Indra-sAmAnika deva thAya che. [ juo hemacandranA pariziSTaparva" nA prathama saganA paryanta bhAgamAM ane vasudeva Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 hiMDomAM kahImAM pRSTha 23-24 me] dIkSAnI vartamAna cAlI rahelI dhamAla para AvAM Adarza bhUta vRttAnta bahu upayogI thaI paDe tema che. koInuM paNa kArya yogya hoya te yogya ane ayogya hoya te agya kahevAya. "Arya rakSita" nI corI te jainazAse cAra ja kahI heTe gItAtha ane AgamapAThI zrutadhara hoya, paNa tenuM cerInuM kAma cerIja kahevAze. "Arya rakSita" pite ummaralAyaka che, lagabhaga 22 varSanI ummara dharAve che. cAra veda ane cAda vidyA bhaNI utaryA che. veda-vedAMganA moTA paMDita banela che. bahArathI AvA heTA paMDita banIne jyAre teo pitAnA zaheramAM Ave che, tyAre zaherane rAjA oNTA sAmaiyAnA ThAThamAThathI temane zaheramAM praveza karAve che. zaheranI janatA temanA mAnamAM ubharAya che. Ama, rAjamAnya ane prajAmAnya e paMDitavaya jyAre pitAnAM mAtAjIne page paDe che, tyAre temane mAtA pAsethI eka judI ja preraNA maLe che. mAtAnA upadezathI mahAnuM jaina Agama "dRSTivAdanuM adhyayana karavA teo prerAya che. mAtA ThekANuM batAve che tyAM-AcArya mahArAjanI pAse "Arya rakSita' jAya che. e AcArya mahArAjanuM nAma che "tesaliputrAcArya." "dRSTivAda' nA adhyayana mATe Arya rakSita dIkSA levA taiyAra thAya che. paNa te gurU mahArAjane pitAnI paristhiti jaNAvatAM kahe che ke - 'mArA para kRpA karI, vihAra karI anyatra javAya ane anyatra dIkSA apAya te sArUM. kemake A sthaLe rahetAM, mane ema lAge che ke, rAjA ane nagaranI prajAne mArA para baha anurAga hoI, teo kadAca mArI dIkSA bhaMgAvI paNa nAMkhe." 'Ama, Arya rakSitane uparodha thavAthI AcArya mahArAja saparivAra te paMDitajIne laI anyatra vihAra karI jAya che ane pachI temane dIkSA Ape che." AmAM ApaNe joI zakyA chIe ke, "A rakSita" pite pukhta umaranA che. temanAM samyakatvadhAriNI, mumukSu mAtAeja putrane "daSTivAda" bhaNavA Agraha karele. mAtAnIja sammatithI "dRSTivAda" bhaNavA jatAM putra dIkSA grahaNa karI. kaMI vAMdhAvacake nathI. pitAnA virodhane paNa ullekha nathI. phakta upara batAvyuM tema, rAjA-prajAne #ha juo hemacandranA pariziSTaparvamAM teramo sarga ane 78-79-80-81 mA laike. AvazyakaNinA prathama bhAgamAM paNa (mudrita pustakanA 401 mA pRSThathI) Arya rakSitanuM varNana che. ane tyAM temanI dIkSAne "zabdArI kahI che. hAribhadra AvazyakavRttimAM paNa (prathama bhAgamAM 302 mA pAne , eja hakIkata neMdhAyelI che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 217. temanI para anurAga hoI temanA taraphathI kadAca vigha AvI paDe eTalIja AzaMkA. ane ethI rakSitanuM dIkSA-kArya sthAnAntaramAM jaI sadhAyela. eTale A dIkSA evI kaThora nathI. AyarakSitanA gurU dRSTivAdanA pATho che, mArA mRtadhara gItAtha che. temaNe sarala ane zAntabhAve Arya rakSitane dIkSA ApI che. Aya rakSita paNa bhaviSyamAM viziSTa kRtadhara tarIke prakhyAta thAya che. Ama chatAM jainazAstra A dIkSAne khullA zabdomAM cerI" kahe che. mahAvIranA mahAna zAsananI keTalI ujavaLa saMskRti ! keTale uMce Adaza! keTale zuddha mAga! ane keTalI vyavahArazuddhi! 'Arya rakSita" nI ghaTanA parathI joi zakAya che ke, soLa varSathI vadhu ummaravALAne paNa nasADI-bhagADI-saMtADIne ke chupIrIte dIkSA ApavAmAM jainazAstranI manAI che. ane evI dIkSAne jainazAstra "cerI" kahIne vaDI kADhe che. keTalAka "Arya rakSita'nI ummara soLa varSanI andaranI batAve che. paNa temanA pariziSTaparva" vagere granthamAM ApelA caritavarNanamAM temanuM je pAMDitya varNavyuM che ane rAjA-prajA taraphathI temane je mAna-satkAra batAvela che te parathI kaI paNa vicAraka temane soLa varSanI andaranA kahI zake e saMbhavita nathI. "sumatigaNi" nI "gaNadhara-sAdhazataka' paranI baha6vRttimAM Arya rakSitane gRhasthaparyAya 22 varSane jaNAvyuM che. e ja pramANe sarAjagaNi" e racelI ukta granthanI laghuvRttimAM paNa ullekha maLe che. eTale e vAta pramANasiddha che ke keIne paNa cerI-chupIthI ke asammata dIkSA ApI zakAya nahi. evI dIkSA ApanArAne zAsakAe cora karAvyA che. paMcakalpacaNi zAstramAM evA cAra cAra jAtanA batAvyA cheH cera, cAra-cAra, pratIcchika ane pratIcchaka-pratIcchaka. corI chupIthI dIkSA ApanAra cera, enA corInA mAlane je bIje sAdhu haDapa karI jAya te cAra-cera, evAne je vizeSa "Azraya" (upasaMpadA) Ape te "pratISThaka" ane e pratIchakane je vizeSa "Azraya" Ape te 6 pratIrachaka-pratIchaka." Arya rakSitanuM udAharaNa laI jeo keIne cerI-chupIthI dIkSA Ape che ke asammata dIkSAnI himAyata kare che temane paMcakaparNikAra "paMthamA-"mandadharmI kahI phaTakAre che ane temane saDela vaDa" nI upamA ApI dhikkAre che. e sUtra uparathI, "soLa varSa ke ethI vadhu ummaravALAne asammata paNa dIkSA ApI zakAya evI je prarUpaNa karAya che te khullI rIte zAttIrNa kare che. paMcakalpacUrNikAra jyAre Aya rakSitanI dIkSAnuM udAharaNa levAnI cekhI nA pADe che ane rakSitanI ummara dIkSA letAM bAvIsa varSanI Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 hovAnu pramANasiddha che, teA ethI e sahuja samajI zakAya che ke upasukta 'prarUpaNA 'p'cakarSaNathI ADI jAya che. ethI e azAstrIya che, tyAjya che. evI anItinI khaDhI dhArmika jIvanamAM sa*bhaveja kema ? muruganAthanujJA , vagere haribhadrAcAya nAM dhakhintugata vacaneA dIkSAnuM kAya` mAtA-pitA AdinI anujJA pUrNAMka thavAnuM pharamAve che. A mahAn pharamAnane tarachoDI nasADI-bhagADI dIkSA ApavI e adhama ane pApa AcaraNa che. ' pravacanasArAhAra no andara ( mudrita pustakanA uttara bhAgamAM 231 mA pAne ) dIkSAne aAgye aDhAra jAtanA atAvyA che. tyAM aDhAramI vAta ' zaikSa -niSphaTikA' nI sUkI che. 'zaikSa-niSphaTikA eTale 'zaikSa - nu-dIkSAnA umedavAranu nimpheTikA eTale apaharaNa. Ama ziSyApAra, ziSyacArI karavAnI samra manAI jAhera karI che. tyAM spaSTa lekhe che ke, * mAtApitA AdinI paravAnagI na hoya teA dIkSA ApavI anucita che. ' anucita kema che ? enA khulAsAmAM te sthaLe granthakAra be kAraNa darzAve che: mAtApitA vagerene kamabandha thAya ane adattAdAna vagere dASA lAge. ' AthI keTalu* cAkhkhu lakhANu joie ? keTalI spaSTa bhalAmaNu che. dIkSA jyAre svayaM pavitra ane pApanivRttirUpa magala kAya' che, * karatAM vAtAvaraNu kharekhara ujjavaLa ane prapulla hovu ama'galabhUta khakheDA, dhamAla ane dhAMdhala kevI ? dIkSA lenAra pavitra, ujjavaLa ane sAcA mumukSu hAya to temanu dIpI nikaLe! paNa jyAM bhIrutA, meha, adhIrAi ane kSudra prakRti hoya che tyAM dIkSAnA bhavADA jagamatrozIe caDhe che, ane ethI jaina dhama para jaga upahAsa varase che. te pachI tene a'gIkAra joie. tyAM pachI ane denAra banne dIkSA--kAya kevu... 6 jarA dhyAnamAM levA jevI bAbata che ke, prabhu zrImahAvIra dIkSA grahaNa karavA agAu e varSAM gRhastha-veSamAM yatijananA kriyA-mAga nu' anupAlana kare che. e zA mATe ? ema karIne bhagavAna jagatnI sAme eka Adaza rajI kare che. ane te e ke, dIkSA grahaNa karavA agAu amuka vakhata sudhI tyAga-mAganA abhyAsa karavA upayAgI che. prabhunu e AcaraNu 'paMcama kALa' samIpa hovAthI khAsa atha`sUcaka che. emAMthI bhAvI prajAne, ucita abhyAsa pacho cAritra-mandiramAM praveza karavAnuM sUcana che. ucita abhyAsa karyAM pachI cAritra-mandiramAM praveza karave e sarasa rIti che. bhagavAn mahAna samatha che. temane agAu kaMi abhyAsa karavAnI jarUra naja hAya. chatAM paNa te rIti para cAlIne bhagavAn mumukSu janane sAru mAga paddhatinI lAina Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 dore che. bhagavadAcINu` A lAina bahu hitAvaha che. ane enuM anusaraNa karavAmAM Ave teA dIkSAnA makheDAkAi ubhA na thAya. sanyAsanA mArga duniyAmAM ekI avAje uMcAmAM uMcA vakhaNAya che. paNa e Atma-vikAsanI utramAM ugra sAdhanA che. saritane e mahAn mA jeTale mahattvapUrNa che teTaleAja kaThina paNa che. e mahAna rasAyaNu che. jevA tevAnA hAthamAM jAya te tenA TuccA kADhI nAMkhe, tene dharatI bhegA karI nAMkhe. e kai ramavAnuM ramakaDuM nathI ke jhaTa bALakanA hAthamAM ApI devAya. dIkSA lenAramAM keTalI lAyakAta joie ane ApanAramAM keTalI ceAgyatA joie te viSe zAstramAM bahu vivecana che. paNa Aje kayAM yAgyatA jovAya che ? kAi hAthamAM ke habheDamAM Avave joie, pachI muMDatAM vAraja nahi ne ! raste cAlanAra hAlI-muvAlI paNa dhAre te ghaDIne char3e bhAge * evo 'grahaNa karI zake che ane sAdhuveSa dhAraNa karI vANiyAnA Ama, Aje dIkSAnI bahu phajetI thaI rahI lIlAma na thaI rahyu hoya evu zocanIya 6 'gurU' khanI besI zake che. che. jANe ke, rajoharaNa' nu * phArasa bhajavAya che. hAya! zAsana para kevA grahayAta ! heribhadrasUri dhabindu' mAM gRhasthaSamAMthI granthano prAra'bha kare che. teo prathama gRhasthane sAmAnyadharma samajAve che, pachI vizeSadhama samajAve che. ane e pachI ee sAdhu-dhama'nu nirUpaNa kare che. Ama karavAmAM tee potAnA abhiprAya spaSTa rantu kare che. ane te e che ke, cAritra grahaNu karavA agAu dharmAbhyAsathI jIvana keLavAvu joie. teo cAritrane yogya jIvana keLavAvAnA sambandhamAM cegya abhyAsa karavAnA khatAve che. dIkSA levA agAu jIvanate dIkSAne yogya banAvavA mATe te guNuparamparA ane abhyAsapraNAlInuM vistArathI pratipAdana kare che. e AkhA prabandha (dhama bindunA trIjo, ceAthe adhyAya) dIkSA-praznananA abhyAsake avalekavA jevA che. trIjo adhyAya ( dhama'bindune) samApta karatAM AcAya mahArAja jaNAve che keH-- 4 'jema buddhizAlI mANasa samyak prakAre pagale-pagale cAlatA parvata para caDhe che, teja pramANe dhIra (jeNe zramaNeApAsakanA dharmAMcAra niSkala'paNe pAnyA che evA) manuSya cAkkasa cAritrarUpa parvata para ArohaNa kare che.' e pachI AcAya zrI lakhe che ke, ' thADA guNAnu' parizIlana karavAthI mANusa AgaLanI lAinanA bahu guSNeAne pALavAmAM paNa samatha' thAya . eTalA mATe gRhastha dhama ziSyAne prathama sammata che. ane eja mATe ahIM gRhasthadhama'nu' prathama nirUpaNa karyu che. pAMcamA adhyAya prAraMbha karatAM AcAya mahArAja dIkSAnuM Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 kAThinya batAvatAM jaNAve che ke, * jema krUrajalacarapUrNa, mahAsAgarane banne bhujAothI taravA duSkara che, tema yaticAritranuM anupAlana duSkara che jenu kula janmamaraNAdisava duHkhavati ane paramAnandasvarUpa mekSa che te dIkSA duSkara hAya emAM zuM Azcarya ! sasAranA svarUpanuM kharAkhara bhAna thayuM hoya, tenA uparathI vAstavika vairAgya pragaTa thayeA hAya ane meAkSapada-prAptinI utkaTa abhilASA jAgI heAya, tyAre dIkSAnI prApti thAya che, ' A haribhadranA mahAn udgAro khAsa dhyAnamAM levA ceAgya che. kevaLa veSa' paherI levAthI ke AghA " pakaDI levAthI kaMi DhIkSA AvI jatI nathI. chatAM e loko lAdavA taiyAra thAya dIkSAnI duSkaratA dIkSAdhArako khuda anubhavI rahyA che. meruparyaMta " nA bhAra ajJAna bALaka para AMkha mIcI che ! hAya ! keTalI niSThuratA ! uparanAM haribhadranAM vacanAmAM khAladIkSAnA niSedha spaSTa tarI rahyA che. jene sa*sAranI sthitinu bhAna nathI, jene vairAgya zu' hAya che enI khabara nathI ane jene meAkSanAja khyAla nathI, pachI mekSAbhilASa te kayAMthI hAya-evA ALakane gaLe 'dIkSAnu dAra u' bAMdhavuM e bahu trAsadAyaka bInA che. bALakane keLavIne cagya sthitimAM AvavA dIdhA pachI dIkSA kayAM nahi apAya. paNa utAvaLa karIne mukhya bALakane dIkSAnA kedakhAnAmAM prI deve emAM enA jIvananI unnati nathI, paNa adhogati che. khALakanI buddhizaktinuM jAgaraNa thayA vagera tenI vayaHsvabhAvasulabha 'niti' avasthAmAM dIkSAnA gahuna jagalamAM tene mUkI devA e bahu mUDha AcaraNa che. je ' va ' janmathI jAtismaraNudhAraka che ane pAlaNAmAMja agyAra aMgAnuM adhyayana karI le che evI alaiAkika viralatama vibhUtine dAkhale khAladIkSA mATe raju karavAmAM mahAvaraNasadbhUta ghanaghera pramAda jAhera thAya che. 4 hemacandra jevAnA paNa dAkhalA levAnA nathI. evA kAda!citya dAkha lAene Asaro lai khAladIkSAne sAmAnya ane sAdhAraNa vAta banAvI devAmAM ahu khoTu thAya che. keAI bhaviSyadazI jJAnI purUSe bhaviSya--jJAnanA AdhAra para koI bALakane hAnahAra jANI dIkSA ApI ane kAi AcArya mahAvezamAM yA zithila paramparAnI saskRtine vaza thaine koi khALakane dIkSA ApI, eTale e dAkhalAonuM anukaraNa karavAnu hoya ? nahi ja. evA dAkhalAonu Aje anukaraNa karavA jatAM zAsanamAlinya kevu' karI mUkAya che e khAla-DhIkSAnA mahumAM kadAca na joi zakAya, paNa yAda rAkhavu` joie ke, anAbhogathI zAsanamAlinya thAya evu. kAma anI jAya teye te anatha kAraka ( haribhadranA zAsanamAlinya -aSTakamAM) batAvyuM che, te Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ celA-cAMpaTa vadhAravAnI dhUnamAM je dIkSAnI dhamAla macAvavAmAM Ave che ane ethI je dIkSAnI nindA ane zAsananI apabhrAjanA prasarI rahyAM che e zAsanamAlinya keTaluM ugra patharAtuM haze ! je zramaNa AtmacAritranuM sAdhana karavAmAM nimagna heya, te mahAnubhAva, anagara, bhAvitAtmA muni-mahAzayane bIjAne dIkSA ApavAnI "hAya ya heya kharI? pitAnuM AtmakAya sAdhavAnuM keTaluM paDayuM che e ja samajAya te pArakI khaTapaTamAM na paDAya. sAce zramaNa Akhe samaya zubha jJAna-kriyAmAM che ane upadeza Ape taTastha. ane tenA pariNAme kaI mumukSu dIkSA levA taiyAra thAya ane dIkSAnI prArthanA kare tyAre te tenAmAM gyatAnI tapAsa kare ane gya jaNAtAM zAtipUrvaka tene dIkSA Ape. matalaba ke, Agantukane svIkAra tenuM kalyANa karavAnI buddhie karavAnuM che, nahi ke elAcApaTa vadhAravA mATe. dIkSAnA umedavArane tene mAbApa, vaDIla ke vAlI rajA na Ape te temane pratibaMdha pamADavA te prayAsa kare. ema karatAMya na mAne te sAce satyAgraDa mAMDe. satyAgraDanuM pavitra ane zuddha sAdhana ameghazaktizAlI che. te khAlI jAya ja nahi. "zivakumAra' jevo koka ja dAkha lAkhamAM kadAca nikaLe. paNa e paNa dAkhale khAlI gaye kema kahevAya? barAbara teNe nirAbAdha paNe sarvasAvadhaniyama karIne bhAva cAritra pALyuM che. ane e cAritrane ja pratApa che ke vaimAnika gatinuM IndrasAmAnika sthAna teNe meLavyuM. eTale satyAgraha rAmabANuzastra che. enA baLathI dIkSAne sAco umedavAra pitAnA vaDIlonAM hadaya pIgaLAvI zake che ane temanI samati laI sajadhajanI sAthe chaDecoka dIkSA laI zake che ane zAsanane dIpAvI zake che. ciranI jema saMtAI "kapaDAM paherI levAM e te bAyalAveDA gaNAya. eTale cerI-chupIthI ke dhAMdhala macAvI dIkSA levA-devAnuM kAma jaina zAstrathI ekadama khilApha che ane zAsanamAlinyakAraka che e vAta have khUba spaSTa thaI jAya che. mATe dIkSAnI evI adhamI rIti samAjamAMthI sadantara nikaLI javI joIe. pacasUtramAM dharmasAdhanane je kamavikAsa batAvyuM che te jeTalo mahatvapUrNa che eTale ja vyavahArU che. tyAM bIjA sUtramAM, utAvaLa na karatAM zakti-anurUpa prathamataH skUla prANAtipAta viramaNa vagere gRhasthajanecita dhamamAgane abhyAsa karavAnuM pharamAve che. ane e rIte abhyAsa karatAM mahAna guNane keLavIne vAstavika gyatA prApta thAya tyAre ja sAdhudharma aMgIkAra karavAnuM jaNAve che. sAdhudharma aMgIkAra karatAM paNa mAtApitAne Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 dukhI karAya, sattApamAM nakhAya te te mULamAMja akuzaLa, amaMgaLa ane vidabhUta AraMbha thAya che ema sUtrakAra tyAM bhAra daI jaNAve che. tyAM mAtApitAne upakAra duSpatIkAra batAvI bhagavAna mahAvIranA dIkSAbhigrahane dAkhale raju kare che, ane vaDIlone santApa na thAya te rIte ja dIkSAgrahaNa karavAnuM prabaMdhe che. (juo trIjuM sUtra) bAladIkSA mATe ATha varSanA "ullekho' khUba dharavAmAM Ave che. paNa e ullekhanI pAchaLa rahasya zuM che te samajavuM joIe. "AryA zayambhavasUri' pitAnA putra bALaka "manaka' ne dIkSA Ape che. paNuM e dIkSA ApanAra "caudapUrvadhArI zrata-kevalI che. ane te bALaka paNa vayathI bALa che kintu buddhithI, samajaNathI, DahApaNathI abaLa che, ema hemacandra [ pariziSTaparvamAM pAMcamA saganA 80 mA lekamAM] jaNAve che. dhyAnamAM rahe ke vayathI bALaka kekaja e nikaLe ke je buddhithI bALaka na hoya. tyAre zAstrakAra ulikhita bAlavayanA kevA bALakane dIkSA adhikAra batAve che? evAne ke je buddhithI bALaka na hoya, je upara jaNAvela mujaba haribhadravarNita gyatAvALe hoya. paNa e bALaka kokaja nikaLe. sAdhAraNataH bAlajIvanamAM vayasvabhAvasulabha ane vaya sthitisaMgata mugdha tathA abodha sthiti ja hoya. eTalAja mATe bAla-dIkSAnI traNe kALamAM viralatA che. viziSTajJAnadhArIja, bALakanI viziSTa kaTInuM parijJAna karI zake. e ja kAraNa che ke, kadAcika banavadIkSAnuM kArya ke samayamAM viziSTajJAnadhArIthIja bane. dIkSA mATe ochAmAM ochI vayanuM pramANa ullekhavuM hoya te dIkSAnA ApavAdika ke kadAcika dAkhalAo upara paNa najara nAMkhavI ja ghaTe. ane evA apavAdabhUta kAdacika bAladIkSAnA dAkhalAomAM je ochImAM ochI vaya hoya te dIkSA-vayanA jaghanyapade seMdhAI jAya. A vastusthiti che. eTale e samajI zakAya tema che ke, bAladIkSAnI vaya je ochAmAM ochI neMdhAyelI che te Atmagika ke sAdhAraNa dIkSApadane aMge nathI, paNa te ApavAdika, kAdAcika bAladIkSAnA dAkhalAomAM je ochImAM ochI vaya jaNAI che te noMdhAyelI che. mATe zAnI e seMdhane lAbha laI kAcI umaranA bALakone dIkSA ApavAne sAdhAraNa dhadha karI mUkave e bahu cheTuM che. tema karavAmAM e neMdhane durupayoga che, emAM zAsananI apabhrAjanA che, zAstranuM apamAna che. e neMdha koI kALe bananAra e virala vastunI chelA darajajAnI chellI nedha che. A kALamAM evI dikSAne viccheda te koNa kahe ? paNa e kArya jyAre dareka kALamAM, "cothA ArA jevA kALamAM paNa bahu viralaja Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakaDa 223 bane che, te A mahAviSama kALamAM te " jAtismaraNa" jevA bhAvonI jema khAsa karIne atyanta virala hoya e samajI zakAya tevI bInA che. janmathI avadhijJAnavALA tIrthakara bhagavAna hoya ane bIjA paNa hoI zake. paNa tevA ochA. chatAye avadhijJAnanI utkRSTa sthiti 66 sAgarepamanI lakhAI gaI. te pramANe, ATha varSanI vaye dIkSA pariNatidhAraka bahu virala heya. chatAMye dIkSAnI eDImAM ochI vaya ATha varSanI batAvAya. nava varSanI umare kaIka viralane kevalajJAna thAya. te paNa kevalajJAna-lAbhanI ochImAM ochI vaya batAvavI hoya te nava naSanI noMdhAvI joIe. te pramANe dIkSA pariNatinI ochImAM ochI vaya ATha varSanI batAvAya. paNa teTalI ummare dIkSA pariNatidhAraka keTalA? kaI virala. zukalezyAnI manuSyagatigata sthiti vadhAremAM vadhAre navavarSa-Una pUrva keTI batAvI che. paNa e kaIka viralaneja hoya. tema ochImAM ochI ATha varSanI vaye sarvaviratilAla batAvAya, paNa teTalI vaye te lAbha ke ika viralane ja sAMpaDe. kaI paNa vastune viralamAM virala dAkhale paNa tenI sthitine parAmarza karatAM khyAlamAM rAkhavuM joIe che ane tenI dhamAM tene samAveza chUTI na jAya e para dhyAna rakhAya che--temAM tene samAveza ApavuM paDe che. A vastusthiti zAstrazalInA abhyAsIne samajAvavI paDe tema nathI. jema nava varSanI ummare kevalajJAnalAbha lakhAya che, tema ATha varSanI umare sarvaviratilAbha lakhAya che. eTalI ummare kevalajJAnalAbha viraha, tema eTalI ummare sarvaviratilAbha paNa viralaja. paramAtmA kevalajJAnI sarvavirati pariNAma ochAmAM ocho ATha varSanI ummare jue che. kemake ochImAM ochI nava varSanI ummaramAM kevalajJAna prakaTa thavAnuM teo pharamAve che. kevalajJAna sarvavirati vagara prakaTa thAya ja nahi. eTale kevalajJAnalAbhanI ochImAM ochI ummara nava varSanI hevAthI ane kevalajJAna sarvaviratimaya AtmajIvana thayA vagara azakya hevAthI sarvaviratipariNAma pharasavAnI ochAmAM ochI ummara ATha varSanI noMdhAvI tadana yogya che. vastutaH zAstramAM je dIkSA bAbata AchAmAM ochI ATha varSanI neMdha che te dIkSA-veSanA dhAraNu sAthe khAsa sabaMdha nathI dharAvatI, kintu tatvadaSTie sarvaviratipariNAmanA lAbha sAthe sambanya Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 dharAve che. jIvane ochAmAM ochI keTalI umare sarvavirati-pariNAma lAbha? e praznana jJAnI mahArAjane pUchatAM te anantajJAnI prabhu traNe kALanA tamAma bhAvane nirakhatAM ananta kALe kaI virala AtmAne ATha varSanI ummare game te veSamAM paNa sarvavirati-pariNAma AvavAnuM jue, te sarvavirati pariNAma pAmavAnI ochAmAM ochI ummara ATha varSanI batAve e biskula svAbhAvika che. eTale dIkSAsambandhI ATha varSanI noMdha pAchaLa je malika rahasya rahyuM che te A rIte ApaNe barAbara dhyAna para laIe te bAladIkSA bAbata nissAra kalaha-kalAhala ekadama ThaMDe paDI jAya ema mAruM mAnavuM che. pravacanasAdhAra' nI andara (mudrita pustakanA uttara bhAgamAM ra29 me pAne) bAladIkSAnA deze batAvatAM eka vAta e lakhI che ke, " bAlakane dIkSA ApatAM, A zramaNe kevA nirdaya che ke bALakone paNa balAtkAre dIkSAnA kedakhAnAmAM nAMkhI emanA svAtaMtryanuM ucachedana kare che Ama jananindA thAya. A vyavahArU vAta para khAsa dhyAna ApavA jevuM che. A kAraNe sAta varSanI ummaramAM lAgu paDe te daza varSanI ummaramAM lAgu na paDe ? paDe te (AvAM kAraNu) jeTalI ummara sudhI lAgu paDe teTalI ummaranA bALakane dIkSA ApavI vyAjabI gaNAze ? vicAravAnI vAta che. kAyadA"parathI bALakanI "samajazakita mATe anumAna ghaDI bAladIkSAnA samarthanamAM kheMcAI javuM egya nathI. jIvane viSayavAsanA anAdikALanI che. hiMsA, jUTha, cerI AdinA pATha prANIne bhAvavA paDatA nathI. e te enuM anAdikALanuM bhaNatara che. zikSaNa mATe aneka zikSaNa ane vidyAlaye sthaLe sthaLe ughaDe che, paNa hiMsA, jUTha ke corI Adi zikhavavAnI nizALe ughADavI paDatI nathI. kemake tene abhyAsa jIvane anAdikALane che. jIvane mehavAsanA anAdinI heI, mUDha AcaraNa tenuM anAdikALathI cAlyuM Ave che. eTale e jAtanI samaja te bALakomAM paNa heya. emAM kaMI navAI nathI paNa eTalA uparathI te kaMI sarvavirati dIkSAne lAyaka thaI jatuM nathI. e mahAna dIkSAne lAyaka thavAmAM te AtmajIvananA siddhAntanI samajazakti hovI joIe. AtmajIvanano Adarza prakAze, tyAre tenA para dIkSA mahela khaDe karI zakAya. evI bedhazakti bALakamAM heya? vayakRta prabhAva bALaka para anivArya che e na bhUlavuM joIe. "manaka' je bALaka te kakaja hoya. pachI bAladIkSAnI puSTi kema egya gaNAya ? Aje vartamAna samayamAM jagatabharanuM vAtAvaraNa kevuM joIe chIe? duniyAne tamAma prajAvagI sagIra bALakane saMnyAsI banAvavA tarapha ghera Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 tiraskAra matAve che. je khAkhatane mATe zAsananI mahAnindA thAya te mAmatane jatI karavAmAM zAsananI asakti nathI thatI, paNa temAM tenI kharI bhakti samAyalI che e ApaNe samajI levuM joie. brahmacaryAzramanI pavitra sasthAo khelI temAM yA pavitra gurukulavAsamAM bALakone ucca zikSaNa ApavAmAM Ave ane temanA jIvana para pavitra sa`skAra reDavAmAM Ave te, sALeka vanI ummara sheje pasAra thaI jatAM evA vidyasampanna, saMskArasampanna gumukSuo jo dIkSA grahaNu karaze te te bhaviSyamAM zAsananA sAcA tejasvI hIrA nikaLaze. ane evA uxjjavaLa muniratnothI zAsana eka airaja zeAbhI uDaze. A vyavahArU mAga samajavAmAM Ave to bAladIkSAnA jhaghaDA marTI jaze, zasananindA naDu thaya ane sAcA sAdhue pragaTavAthI dhamanA uddAta thaze. samayanA pravAha eLakhIne, 'hAmAnavI vALiyo' nA nyAya mujaba, zAsananI hIlanA ke leAkApavAda na patharAya ane dhane mahimA vadhe evI kuzaLa yeAjanA kAM akhatyAra na karavI ? dhamanI sAcI prabhAvanA dhanA marhimA vadhe evu' kAma karavAmAM che. ane tene mATe samayane eLakhavAnI khAsa AvazyakatA che. ahIM prasagApAtta huM jaNAvavA ratna laIza ke, prabhAvanAnI dizA samajavAmAM jaina netAe ane mhaTAe pazu adhikAMza bahu pachAta che. teA pachI sAdharaNu janatAnI vAta kayAM karavI ? evuja e pariNAma che ke, jaina dhama ane samAjanI unnati thavAne badale avanati thai rahI che. haribhadrAcAya nA aSTakanI ( 27 mA aSTakanA pAMcamA blekanI ) vRttimAM zrIjinezvarasUrijI nimnalikhita laikika ugArane Adara karatAM spaSTa jaNAve che ke-- ( " utpadyate hi sAvasthA dezakAlAmayAn prati / syAmakArya kArya syAt karma kArya ca varjayet " // arthAt~~~ deza, kALa Adine lai evI paristhiti utpanna thAya che ke jyAre, nahi karavA yogya hoya te karavA yogya bane che ane karavA ceAgya hoya tenA parityAga karavA paDe che.' A zu batAve che? khAsa dhyAnamAM levA jevI vAta che ke, samaye samaye dizA badalAtI DAi, je samayamAM unnatinI je anukUla dizA hAya te samayamAM te dizAe mukhya pravRtti thavI joie. emAMja DahApaNa che. ane te ja zAsananI sAcI unnati thAya. zAsananI vAstavika unnati thavAmAM jagatabharanA kalyANanA mArga saraLa thAya e ApaNe kayAre samajIzuM' ! Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 16 uMcA thavA mAMDayA sAsasthA je pAtAnA sAdhujIvananA Adezane nahi saMbhALe, pAtAnI javAbadArIne nahi samaje ane pAtAnu teja gumAvatI jaze, te, jAte dahADe, Aje dIkSA mATe vaDodarA sTeTanA je musaddo bahAra AvyA che te pAsa thAya ke na thAya, paNa tethIya uttarAttara vadhAre aMkuza dIkSA para mUkAvAmAM mADA vakhata Avaze e dhyAnamAM levu joie. khAlI khaLabhaLATa karI mUkavAmAM ke andara-andara vairavizaSa pASavAmAM je kAI dIkSAnI salAmatI samajatu hoya te te ghera andhakAramAM che. Aja lagI kema Ave prasaMga na ALye, ane have rAjasattAonA kAna dIkSA tarapha e kadI vicAyu ? kharekhara ApaNA unmAdanuM e pariNAma che. ApaNe ApaNI bhUla jovI joie ke A sthiti ubhI kayAMthI thaI ? Aje varSothI vakhata vakhata dIkSAnA bhavADA kevA bhajavAI rahyA che ane nimA~da vattana calAvI dIkSA pAchaLa keTalI ghelachA vadhArI mUkI che e tarapha kema nathI jovAtu ? sAdhusa'sthAnI kaluSita maneAdazAnuM e duSpariNAma che ke, Aje dIkSAnI kamabakhta sthiti thai rahI che. samAjamAM je Aje jhaghaDAnI lhAya saLagI rahI che tenu mULa kAraNa temanA matta-pramatta-unmatta AcaraNamAM samAyuM che. niHsandeha, dIkSA-praznananu cagya samAdhAna sAdhujIvananI kaluSita sthiti dhAvAyA vagara azakaya che e DiDamanAdathI sabhaLAvI devuM ghaTe. sainyAsa--drAkSA samyagjJAnazubhakriyAvidhimayI satyaprabodhojjvalA krodhAhaGkRtidambhalobhaddananAddAmaprayatna cetaH zodhakarI vivekacaritA vizvAGgimaitrIratA namrodAraMgabhIradhIrasahanA saMnyAsa dIkSA matA // asminneva samAgate ca carite'bhyAsasya kASThAM parAmAtmA bandhanato vimucya sakalAt prApnoti pUrNAtmatAm / etat kAraNamasti, sarvajagatAmAdarzamenaM paraM vandante dhanino nRpAH sumanasazcAkhaNDalA bhaktitaH // zubhajJAnakriyAmaya, satyanA prakAzanathI ujjavaLa, krodha-mAna-mAyA-lAbhanA hananamAM pracaMDa prayatna dharAvatI, cittanuM sazodhana karatI, vivekI AcaraNavALI, jagat sAthenA maitrIbhAvamAM rita bhAgavanArI ane namra-udAra-gaMbhIra-dhIra-sahiSNusvarUpa evI sanyAsa-dIkSA batAvavAmAM AvI che. A vana abhyAsanI parAkASThA para pahoMcatAM AtmA sava kama bandhothI mukta thai pUNa sthitine prApta thAya che. A ja kAraNu che ke, sava' jagatnA A parama Adaza'ne dhanavAnA, rAjAo ane viSudhA, devatAo tathA indre bhaktibhAvathI vandana kare che. nyAyavinayaH / Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "dIkSA-mImAMsA para katipaya A abhi prAyo [ nyAyavizArada-nyAyatIrtha zrInyAyavijayajI mahArAjanA "dIkSA-mImAMsA" nibaLe dIkSAnA prazna para ajavALuM nAkhI dIkSA--tatvanI sAcI oLakha ApI janatAnA hRdaya para bahu sArI asara upajAvI che ema joI zakAya che. e nibandha para Avela pratiSThita abhiprAyomAMthI katipaya ahIM raju karavAmAM Ave che.] "dIkSA-mImAMsA' nibandha meM tathA mahArAja sAhebe (kapUravijayajI mahArAje) vAMcela che. lekha bahuja sArI paddhatithI ne ca lakhAyela che. yogya dalIlethI yukta che. Aje paNa pharI huM te lekha joI gaye chuM. sAragrAhI janone khAsa upayogI che. -zeTha kuvarajI ANaMdajI, bhAvanagara. ApanA taraphathI dIkSA sambandhI nibandhanI buka maLI che. te lekha bahuja sundara, yuktipUrvaka tathA zAstrasammata rIte deza-kSetra-kALa-bhAva dhyAnamAM rAkhIne lakhAyeluM che. temAMnA vicArane huM saMpUrNa rIte maLatuM chuM -zAnamUrti zrI jayantavijayajI mahArAja ("Abu pustakanA mahAna lekhaka) Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 nyAyI muni zrInyAyavijayajIe dIkSA-paddhati para jaina dRSTie prakAza pADatA eka carcAtmaka niSadha peAtAnI kasAyelI kalamathI lakhI svabuddhimattAnI sarvotkRSTa zaktine upayoga karI jaina samAjane RNI anAnyeA che. ane sadarahu nibandhanya vaDodarAnA zrIjainayuvaka dye chapAvI mahAra pADela che. A nibaMdha meM mananapUrvaka sAdyanta vAMcya che ane vicAryoM che. lekhake vyApaka dRSTie sanyasta kANu hAI zake temaja sanyAsa-dIkSA levAmAM keTalu' jokhama samAyelu che ane e saMnyAsa-dIkSA ApanAramAM paNa pUrvIpara vicArazaktibhareluM keTaluM DahApaNu joie vigere viSaye mahuja uttama rIte dAkhalA-dalIlA sAthe carcala che. khAla-dIkSA ane kuTumbanI AjJA vinAnI dIkSA e zAsrAkta dIkSa nathI ema zAstrAdhAre yuktipuramsara ghaNIja sarasa rIte spaSTIkaraNa karI batAvI Apela che ke tenI sAmI bAjunI dalIle pAkaLa, svAtha mayI, yuktivihIna che. sama vaga niSpakSapAtapaNe vAMcaze te tene nibandhanI satyatA viSe zaMkA nahIMja rahe. bAkI te yAdazI dAdaH, tALI sudiH ! vidvadbhaya, prasiddha vakatA zrIcAritravijayajI mahArAja sAnagaDha (kAThIyAvADa ) humAM kalakattA thaine ApazrIne 'dIkSA-mImAMsA * nibandha mane ahIM manyA. nibandha samayeApayegI temaja zAstrIya paddhati pramANe akATaya dalIlothI bharapUra che kAI paNa taTastha pAThakane te saceATa asara karanAra che emAM sandeha nathI. --nyA. vyA. tItha paDitatra zrIharagovinda trikamadAsa zeThe munimahArAja zrInyAyavijayajIe tAjetaramAMja bahAra pADela cApAnIyAmAM khAla-DhIkSA virUddhanA jaina siddhAnto sakhaLapaNe carcyA che. khAla-dIkSAnA himAyatIone AnA javAba ApavA nimantraNu ApuM chuM. zrImAna velaca'da u. zvetA, hAikoTa' plIDara, amadAvAda Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apane "dIkSA-nibanya' maLe teja samaye be vakhata vAMcavAmAM AvyuM. bahuja asarakAraka che. dIkSAne mahimA ucca hovA chatAM Aje keTalAMka kAraNone lIdhe dIkSA keTalI adhaH kakSAmAM AvI gaI che ke tene saMbhAlavA kahe ke nibhAvavA kahe, rAjyane dIkSAne kAnUna pasAra karavAnI jarUra jaNAI ! keTalI zarama ! keTalI nAmozI ! -zrI. candanamalajI nAgerI,choTI sAdaDI (mevADa) atyAre jyAre nasADI bhagADI devAtI dIkSAethI kaleza, kusaMpa, vaira, keTe caDatA jhagaDA, sAdhuo para thatA dAvAo ane tethI jaina samAjanI bIjI prajAmAM thatI hAMsIthI paNa jaina samAje vicAra karavAnI jaladI jarUra che. have mu e che ke jyAre hiMdustAnanA judA judA zaheronA saMgha vartamAna samayane vicAra karI A paddhatimAM deza, kALa, bhAva vicArI pheraphAra kare, te mATe dhArAdharaNa ke aTakAvavA jevuM hoya tyAM tene mArga kare te karI zake tevuM che. chatAM jyAre zrIsaMghe te mATe vicAra nahiM karatAM dikSA jevA mahAna AdarzanI je phajetI thaI rahI che tene mATe jainavarganA netAo jyAre mana beThA che ane vyavasthita baMdhAraNa ghaDI sagIranA sAcA vAlI banavAne utsAha dekhADatA nathI tyAre ja zrImaMta gAyakavADa sarakArane dIkSA mATe A musaddo ghaDavAnI jarUra paDI che te mATe nyAyavizArada zrI nyAyavijayajI mahArAje pitAnA nibaMdhamAM jaNAvela vicAra mananIya ane egya lAgela che. dIkSA paddhati para zrImAna nyAyavijyajI mahArAjane A nibaMdha zAstrIya daSTie zAstrAdhAra sAthe vidvattApUrNa lakhAyeluM che je ghaNeja vicAraNIya che. ane atyAre A prakaraNane aMge jaina samAjane zuM karavAnI jarUra che te sacoTa muddA ane dalIla pUrvaka A nibaMdhamAM jaNAvela che. --AtmAnandaprakAza, Avanagara. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgavatI dIkSA Aje pitAnuM sainmya svarUpa cheDI rudra svarUpe dekhAya che. te Aje nAmIcI banI gaI che dIkSA zabda kAne paDatAMja nAsabhAga, corIchupI, kayaviya, baLAtkAra Adi aneka karuNa, dhRNAjanaka daye najara samIpa khaDAM thaI jAya che. AnuM kAraNa zuM ? kAraNa eka ja. bALadIkSAayogyadIkSAne zAstravihita TharAvavA ane tene rAjabhAga lekhAvavA Aje AkAza pAtALa eka thaI rahyAM che ane dIkSAmAM Azraya karAtI aneka adhama rItione zAbhASita TharAvavAnA prayatna thaI rahyA che. dIkSA-paddhatimAM Aje zetAnIyata dAkhala thaI che ane dIkSA pradAtAonA hRdayamAM zetAne ghara karyuM che. teo Aje dIkSAnuM zuddha svarUpa ke samAjanuM kalyANa nihALI zakatA nathI. AvA dIvA mATe nyAyavizArada-cAyatIrtha zrImad nyAyavijayajI mahArAjanI "dIkSA-mImAMsA' jaDabAtoDa javAbarUpe che ane temanI dRSTi khelavAmAM oparezana nI garaja sAre tema che. saumya, sacoTa, vyavasthita, takabaddha bhASAmAM dIkSAnuM rahasya samajAvate e eka apUrva nibadha che. virodhIo taraphathI zAstranAM eThAM AgaLa dharI tene utArI pADavAnA prayatna niHzaMka thaze. paNa tethI DaravAnI koI jarUra nathI. mahAna AMglakavi zekasapIyar kahe che ke "zAsakAro te zetAna paNa ApI zake che ? (devil can cite scriptures ). dIkSA upara madhyasthabhAve vicAra karanArAo mATe A prakAzana khaba mananogya ane AvakAradAyaka thaI paDaze ema mAruM mantavya che. samAja temAMthI kaMika preraNA ane prakAza meLavaze te munizrIne prayAsa saphaLa nivaDa gaNAze. -nAgakumAra makAtI bI. e. elaela. bI. pAdarA nyAyavizArada muni zrInyAyavijyajI, Ape lakhela "dIkSA-padhdhati para sAmayika prakAzana " nibaMdha mArA mitra rA. bhagubhAi mArkata mane malya, je mATe AbhArI chuM A viSaya para ApanA AgalA lekhe paNa anyatra vAMcyA hatA ane temAM rahela sacoTapaNuM ane tatvArtha mane khUba ja gamyAM hatAM. huM Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainetara heI dIkSA-viSaya para vadhu te zuM lakhI zakuM yA abhiprAya ApI zakuM, temAM paNa ApanA jevA samartha vaktA ane lekhakanA nibaMdhamAM zuM khUbI-khAmI batAvI zakuM, paNa raheja vAMcela, vicArela vyakita tarIke eTaluM te jarUra kahI zakuM ke A jhagaDo upADanArA "dharmanI dUkAnadArI mAMDI beThelA bhAna bhUlyA ja heI zake. amuka jAtanA vastra-dhAraNa yA vyavahAranA pradarzanathI kAMi sAdhu thavAtuM nathI. kAraNuM bAhyAcAra te ramAIpi sevyane. ane saMnyAsa-dharma te "asidhArAvata" je che. The Grass they bed, the sky they roof & food whatever chance may bring well cooked or ill, judge not; what food can taint that noble "Self," know thou art that san qusins bold say. Om tat sat (Vivekanand) - zuM eka apavayaraka bALaka A mAtrA pacAvI, jIravI zake? paNa kayA dharmamAM AvI dUkAne nathI maMDAI? ane kayA dharmane nAme ane eThAM nIce adharma nathI Acaro amArA mAthe ThokAyelA puSTimArgamAM te tenA AcAryoe (?) taman A mogAt pUrvameva sarvavatuLa vya. ane vaLI vivAhanana mApucAvAra samartha TyAta tAni tAtti 31mathAni Ama paNa lakhI mAryuM ane tevAM AcaraNe paNa thayAM ane hajI thAya paNa che! kevuM adharma ane te dharmanAM eThAM nIce ! A badhuM dharma !! Ama sarvatra pravartI rahela che, tyAM ApanA jevA tattvavettAonI pravRtti AzAnAM kiraNarUpa che. ApanI pravRttinI saphalatA cAhata dhanajI lakSamIdAsanAM praNAma. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 Hornby road, Fort, Bombay navembara tA. 24 : 1931. zrImad pUjaya muni nyAyavijayajI mahArAja, gaI kAle Apa pUjyazrIe ApanA kimatI samayanA bhege uMcI kaTInA saMskAravALI zuddha vicAronI prasAdI ApI mane khacita rUNI banAvyA che. mArA mananI keTalIka zaMkAo adhikAze vAyuvege uDI gaI che. ane tene pariNAme hRdayamAM AnaMdaprApti thaI che. eTalA mATe, ane premabhAvanAthI Ape mAro satkAra karI be amUlya pustakonI je bheTa ApI che, te mATe huM A patra dvArA AbhAranI lAgaNI pradarzita karavAne rajA lau chuM. viroSatuM. mAre jaNAvavuM joie ke, ApazrInA haste lakhAyela "dIkSApaddhati para sAmayika prakAzana" nAmano lekha meM khUba lakSathI vAMcI lIdhe che e vAMcatAM paNa mane je prakAza male che, te mATe paNa mArAthI ApazrIne AbhAra mAnatAM rahI zakAtuM nathI. "jainadazana" te huM ane mAruM patnI sAthe besI vAMcavAne IrAdo rAkhIe chIe. mArA jevA eka paradharmanA trAhita mANasane je mamatAthI ApazrIe AdhyAtmika prasAdI gaI kAle cakhADI che, te puravAra kare che ke, Apa jevA kharekharA sAdhusa ane paramapUjya gAMdhI jevA mahAtmAo ja bhAratavarSane ane jagata AkhAne ujajavala paMthe laI jAya che, TekavI rAkhe che, ane anaMtakAla sudhI TevI rAkhaze. temAM zaka nahi. Izvara Apa jevA saMta purUne uttarottara vizeSa ujajavala kare ane dIghayuSa bakSe. evI mArI prArthanA che. huM IcchuM chuM ke, IzvarakRpAthI, mane pharI ekavAra-nA anekavAra Apa jevA saMtane maLavAnA prasaMga maLe, ke jethI A bhAnabhUlI hAlatamAMthI muktimArgane paMthe cAlavAne nahi te A jIvana tevA pavitra paMthanI kAMIka jhAMkhI karavAne paNa bhAgyazAlI banI zake. Ape dAkhavelA sneha mATe pharI ekavAra AbhAra mAnate, huM chuM, Apano rUNa banela snehAdhIna sevaka beharAma na. bAtA nA praNAma vAMcaze, Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ************ * svarAjayane pathe vilepAralAmAM vI. pA. mahAsabhAsamiti taraphathI belAvavAmAM AvelI miTiMgamAM tA 27-12-31 nA roja nyAyavizAradanyAyatIrtha zrImAna nyAyavijayajI mahArAje ApeluM jAhera bhASaNa AtmakalyANane mUlAdhAra AtmazraddhA ane Atmazuddhi che. ahiMsA, satya, saMyama, tyAga ane sevA e jIvananA mahAna siddhAnta che. e manuSya jIvanane Adarza che. ApaNe pitAnA jIvanamAM khAnapAna ane vastra AdimAM jema ochuM pApa lAge ane meha utpanna na thAya e vyavahAra rAkha joIe. khAnapAnanA sambandhamAM zarAba vagere niSiddha che. zarAba burImAM burI ane bhraSTamAM bhraSTa cIja che; vyakti, samAja ane dezane pAyamAla karanArI che. e ja kAraNa che ke vattamAna rASTrIya caLavaLamAM dArU niSedhanuM pracArakArya paNa eka aMga banI gayuM che. duniyAnA tamAma dharmagranthomAM zarAbane niSedha che. ene khaseDavAmAM kaI paNa pitAne yoga ApI zake che. e pApane dUra karavAmAM jeTale prayatna levAya teTale lAbha che. have vastranI bAbata. vastra traNa rIte pidA thAya che. paradezI kArakhAnAmAMthI, dezo kArakhAnAmAMthI ane hAtha-udyogathI. paradezI ke dezI milamAM hiMsA ghaNI thAya che temAM jAnavaranI carabIne khUba upayoga karavAmAM Ave che. lAkha maNa carabInA vaparAzathI e vastra bane che. eTale ahiMsAnI daSTie evAM vastro vAparavA yogya na gaNAya. paradezI kArakhAnAmAM kAma Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 karanArA majUre hoTe bhAge dArUDIyA ane mAMsAhArI hoya che. eTale temAM jate paise mAMsamAM ane dArUmAM vaparAya e paNa mahahiMsAnuM kAraNa bane che. dezI milanA majUre paNa dArU pInArA hoya che. eTale dezI ke videzI banne kArakhAnAomAM banatAM nApAka vastra ahiMsAdhamanA pUjArIne vAparavAM na ghaTe. hAthakatAmaNa ane hAthavaNATathI je vastro taiyAra thAya che te nirdoSa che. zuddha che. tene mukAbale milenAM nApAka kapaDAM vAparavAmAM anantagaNuM pApa che. DuMgaLI khAvAmAM je pApa batAvAya che tenA karatAM milenAM hiMsaka kapaDAM vAparavAmAM anantagaNuM pApa che. paradezI kApaDanI pAchaLa dezanA karaDe rUpIyA paradeza ghasaDAya che. paradezI dhaMdhAe dezanA dhaMdhAne DATa vALe che. ane dezamAM bekArI tathA bhUkhamarAnI bhISaNa Aga saLagAvI che. zuddha svadezI, zuddha khAdI vAparavAmAM aneka lAbha che. khAdInA mArge jIvana svAvalambI ghaDAya che. ethI dezane dhadha sajIvana thAya che. dezanA garIbone roja maLe che. dezanA lAkhe-karaDe bekArane peTa bharavAne raste saraLa thAya che. temanI AntaraDI kare che. dukhiyAnI AntaraDI ThAravI e heTI dayA che. garInI evA e sAcI IzvarasevA che. gavAsiSTa bele cheH " yena kena prakAreNa yasya kasyApi jantunaH / santoSaM janayet mAjJastadevezvara-pUjanam" / arthAt--banatI rIte keInuM bhaluM karavuM e Izvara-pUjana che. vaLI, khAdIthI jIvanamAM sAdAI Ave che. kharUM sukha ane zAnti sAdAImAM che. sAdAImAM saMyama che. sAdAI eka prakAranuM tapa che. mANasa jarUrIyAte vadhArI hAthe karI duHkhane netare che. eTale kharce vadhAre teTalI upAdhi vadhAre ane teTaluM pApa vadhAre. sAdAImAM sukha ane zAnti samajAya te ghaNI upAdhi ochI thaI jAya. bahu saMgrahazIla banIne, moja-zekha ane vikAsamAM paise veDaphIne ApaNe pADozIne duHkhamAM nAkhIe chIe. ethI bIjAone jIvananirvAhanI muzIbatI paDe che, ethI dezamAM garIbAI ane bhUkhama vadhe che, ethI viSamatA vadhe che, ethI pApa vadhe che. Ama pApanI paramparA vadhI paDatAM deza rADa pikAre che. bega ane vikAsa pApanAM mULa che. manuSya-jIvanane mahAna Adaza bhega, vilAsathI upara uThavAmAM che. mANasane joIe khAvAne dhAna ane aMga DhAMkvAne vastra. eTaluM te santaSI ane parizramI helAIthI meLavI zake. paNuM tame peTa nahi, paNa peTI ane paTArA bharavA vaLakhAM mAre cho ! Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 enI A bahoLI che. paradezInI meha-jALamAM jaIne kareDAnI rejI para charI pheravI che. ane enA pariNAme deza divase divase bhikhArI te jAya che. je dezamAM jarUrIAta karatAM vadhAre anAja ane 3 pedA thAya te deza ke samRddha have joIe? tyAre dezamAM ATale bhUkhamare kema? dezamAM kare mAna evA duHkhI che ke jemane peTa bharI kema khavAya che enI khabara nathI! ane aMga DhAMkavA puratAM kapaDAM nathI ! A badhuM keNuM hAya" karI jAya che? koNa A badhuM bharakhI jAya che? koNa A badhuM lUTI jAya che? kaMI gama paDe che? paNa dezanI sthiti sudhAravAne sabaLa sAdhana "bahiSkAra" tamArI pAse mejUda che. samajI rAkhe ke svadezI e svarAjanI cAvI che. dareka hiMdustAnanA aMga para zuddha khAdI joIe. dezamAM ghare ghare reTiyA cAlavA joIe. Arthika svarAjyane ANavAmAM reTiyAne prayoga jabbara upayogI che. mANasa roja be talA jeTaluM kAMte te varSa dahADe aDhAra ratala jeTaluM kaMtAvAthI pitAnA paheravAnAM kapaDAM temAMthI pUrAM pADI zake. Ama pitAne kAyade ane dezane lAbha! mitra! paradezIo dezamAM padhAryA che temAM mukhyatve vepArI dRSTivALA che. temane haike dezanI prajA mATe zubha lAgaNI nathI. temane to vepAra karI dezanuM dhana lUMTavuM che ane dezane tArAja kare che. temane saghaLo kAryakrama dezanA dhaMdhAne rasakasa hayAM karI javA mATe che. AvI dAnatanuM tanna kema nabhAvI levAya? paNa enAM mULIyAM bahu uDAM gayAM che. paNa ene ukheDavAnuM jambara baLa dezanA vepArIo batAvI zake che. dezanA vepArIo dezanA bhalA mATe paradezI mAlane bahiSkAra karaze ane paradezIo sAthe pitAne vepAra-sambandha saMkelI leze ke te ja kSaNe paradezI rAjanA pathA hAlavA mAMDaze. eTale A laDatamAM dezanA vepArIoe kharI bahAdUrI batAvavAnI che. teo dezanuM hita samajI jaI pitAne lebha saMkelI leze ane vakhata oLakhI samAcita khamI leze te deza para temane moTe upakAra utaraze. ApaNu para rAjya karanAra, ApaNane gulAma karI rAkhanAra, ApaNane dharmabhraSTa karanAra ane dezane pAyamAla karanAra ke zayatAna hoya te te paradezI kApaDa che. paradezI kApaDane eka eka kakaDo zayatAnI sAmrAjayane De che. e De ApaNe hAthe karI ApaNA zarIra para caDhAvyuM ane pAyamAlI harI lIdhI! paNa ApaNe have jAgyA chIe. have ApaNane Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAna AvyuM che. haju paNa jeo paradezI kApaDa vece che, kharIde che, pahere che, gharamAM ghAle che, zarIra para nAkhe che teo paradezI tatrane ane dezanI paratannatAne piSanArA sIpAhIo che. temaNe yAda rAkhavuM joIe ke-- "jananI kamapUmizca svara mAyaNI" atha-mAtA ane mAtRbhUminuM gaurava svargathI paNa vadhI jAya che. jema mAtA pujya che, tema mAtRbhUmi paNa pUjya che. janano ane janmabhUmi bane mAtA che. jananInI paNa jananI janmabhUmi che. Aje e mAtA janmabhUmi' gulAmInI beDImAM jakaDAyelI che. pitAne hindI kahenArAo mAtA"ne bandhanamAMthI choDAvyA vagara kema ja pe? sajIne ! pApane piSavAmAM pApa heya te je ta-mAM pApa bharAyuM che tene piSavuM emAM pApa che. ApaNe kaI vyakti upara dveSa nathI, ApaNe koInuM buruM cAhatA nathI. ApaNe virodha phakta adhama sAme, anyAya sAme, atyAcAra sAme che. tene vIkhI nAMkhavAne ApaNe dhama thaI paDe che. ApaNA bahiSkArane Adaza adhamanA nAzamAM che. gItA kahe che ke - svaye nidhana : pA~ mayavida:" arthAt -svadharma eTale svarAjamAM maravuM e sAruM che, paNa paradhama eTale pararAja te bhayaMkara che. paNa ApaNe mAga ahiMsAne che e na bhUlIe. ahiMsAnI zakti ajeya che. ahiMsA e AtmabaLa che ane hiMsA e pazubaLa che. AtmabaLa sAme pazubaLa kadI TakI zake ja nahi. kharUM svarAja e AtmarAja che. AtmarAjya AtmabaLa khilavavAmAM che. Atmazuddhi, satya, daDhatA ane ahiMsAnA mArge AtmarAja maLatAM bhatika rAjya bAkI rahetuM ja nathI. hiMsaka yuddhamAM sAmAne mAravAnI, sAmAnuM buruM karavAnI, sAmAne ukheDI pheMkI devAnI burI vRtti hoya che, jyAre ahiMsaka yuddhamAM sAmAnuM bhaluM karavAnI, sAmAne sudhAravAnI zubha vRtti hoya che; pite amane, jAte dukha sahIne ane chevaTe pitAnA prANanI Ahuti ApIne paNa sAmAne anyAya tathA pApamAMthI ugArI levAnI pavitra vRtti hoya che. eTale ahiMsaka yuddha e pAka yuddha che. vaLI hiMsaka yuddhamAM dArUgoLa, lazkara ane zo joIe. paNa ahiMsaka yuddhamAM temAMnuM kazuM na hoya. ahiMsaka yuddhamAM Atmazuddhi, satya, daDhatA, tyAga ane sahiSNutA hoya che. Ama Aje ApaNA rASTrayuddhanuM caNatara ahiMsAnA pAyA para che. e na bhUlI jaIe. . Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 sane! hinda je SAravavAna deza duniyAmAM bIje kaI nathI. manahara udyAne, jaMgale, maidAne ane vihArabhUmio, ramaNIya parvate, sundara TekarIo, mane rama saritAo ane bhavya vanani je vagere kudaratI saundarya ane vaibhavabharyA pradeza jevA A dezamAM che tevA duniyAnA bIjA koI dezamAM nathI. A deze saMsAranuM gurupada bhagavyuM che. A deze jagatane sabhyatAnA pATha bhaNAvyA che. A dezane mATe DiDimanAdathI kahevAtuM hatuM ke - " etaddezaprasUtasya sakAzAd agrajanmanaH / khaM svaM caritraM zikSeran pRthivyAM sarvamAnavAH " // arthAta-A dezanI saMskArasampanna prajA pAsethI duniyAnA badhA mANaso pita pitAnuM cAritra ane jIvanavidhinA pATha zikhe. duniyAnA bIjA mukee ahIMthI vivA-zikSA sampAdana karI pitAnA dezanI unnati sAdhI che. duniyAnA sarvazreSTha trASi-maharSi-mahAtmA-jJAnIo A dezamAM thayA che. A deza gabhUmi che, tabhUmi che, karmabhUmi che. A bhavya, ramya ane mahAmaMgalarUpa deza dharatInA bIjA koI khaMDamAM nathI. kudarate dareka prakAranI-khAvAnI, pIvAnI, paheravAnI vagere tamAma mahatvanI cIja A dezamAM bharI dIdhI che. iglenDane A dezamAMthI ke amerikAthI ghauM maLe tyAre khAvA reTa maLe; paNa A dezamAM ghauM vagere anAja eTaluM badhuM pedA thAya che ke Akhe deza, AkhuM hindu khAI-pI dharAvA uparAMta paNa bahAra mokalavA jeTaluM rahe che. rUnI pedAza paNa jabarI che. lagabhaga sATha lAkha jeTalI gAMsaDIo A dezamAM taiyAra thAya che. jemAMthI aDadho bhAga bahAra jAya che. iMglenDane te bahArathI rU na maLe te muzIbata AvI paDe. mitre ! A dezamAM konuM rAja haiya? iMglenDamAM aMgrejo rAjya kare, jarmanImAM jamane, arabastAnamAM Ara, amerikAmAM amerikane, cInamAM cInAe rAja kare te hindamAM keNu rAja kare? hio. je dezamAM je pedA thayA che temane te dezamAM rAja karavAne haka che. hindI ilenDamAM rAja karavA jAya te aMgrejo baradAsa karaze ? amerikAmAM jamane. jarmanImAM Araba ane arabastAnamAM aMgrejo rAja karavA jAya te te dezavALA temane baradAsa karaze? nahiM ja. te pachI hindamAM aMgrejo rAja kare e hindIe kema baradAsa karI zake? chelA mahAyuddha pachI aMgrejoe jyAre tukIne dabAvyuM hatuM tyAre bahAdUra tukee vIra kamAlapAzAnI talavAranA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 baLathI pitAnA dezanI AjhAdI meLavI hatI ane e sAbita karI ApyuM hatuM ke tukI mAM turkonuM rAja heya. te vakhate tyAMne eka eka yuvAna, eka eka pheze, eka eka aurata ane eka eka bALaka pitAnA dezanI AjhAdI mATe jAna ApavA taiyAra thayA hatA. kemake je dezamAM jeo pedA thayA temane te dezamAM potAnA dezamAM rAja karavAne haka che. hindamAM paradezI rAja heIja kema zake? je kareDo hinduonA pUrvajoe A dezamAM pAMca hajAra varSa sudhI sundara rAjya karyuM che, je musalmAnA pUrvajoe bahAdurI batAvI pena sudhI pitAne ke vagADa che, je pArasI koma buddhivAdamAM caDhiyAtI ane dareka mahatvanAM kAmamAM AgaLa paDate bhAga lenArI gaNAya ane je zikae jagImAM jaMgI jagamAM paNa kadI pAchI pAnI bharI nathI te mahAnuM prajAsamUha, pAMtrIsa karoDa hinda DAka paradezIonA kAbUmAM rahe e keTalI zaramanI vAta che ? A vAtane je kaMI vicAra kare tenuM dila dukhAyA vagara na rahe. paNa dilagIrI karIne besI rahevAne A vakhata nathI. mAmale kaTokaTIne che. prakana gaMbhIra che. dezane mAthe moTI Aphata che. jIvana-maraNane savAla che. prajA tayAra rahe! kayAre raNazIMga vAgaze e zuM kahI zakAya? paNa dareka hindI kamara kasIne - sira jAve te jAve, para AjhAdI ghara Ave" e manvane lalakArate medAne jaMgamAM kUdI paDavAne taiyAra ja rahe mitre ! iMglenDa duniyAmAM pahele nambare gaNAya che enuM kAraNa jANe che? kAraNa e che ke pAMtrIsa karoDa gheTAM-bakarAM" enA kabajAmAM che ! e "gheTAM-bakarAM " maTI jaI "vAgha " banI jAya, pachI joI le iMglenDanI sthiti ! eno saghaLo mada gaLI jAya ! enA paga ThaMDA thaI jAya ! mitro! have chelle eka vAta kahI mAruM vaktavya pUrNa karIza. te e che ke dharmanA ke jAtapAtanA jhaghaDA badhA pANImAM padharAvI devA joIe. ApaNAmAM khUba saMgaThana-baLa jAmavuM joIe. jema jema ApaNAmAM eka-baLa khilaze ane jema jema ApaNAmAMthI nabaLAIo khaMkherAze tema tema ApaNe vikAsa vadhAre thaze. saMghabaLa puSTa thatAM keI kArya azakya rahetuM nathI. mane bhaya TaLI jatAM ane dezasevAmAM mahAna dharma samajAtAM svarAja te dUra nahi ja rahe, paNa prabhune darabAra paNa dUra nahi rahe, = = - = Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka saMskArI patra bhara AtmazraddhA, dharmaniSThA ane siddhAnta pUjAnuM sundara udAharaNa rUDhirAkSasI para vIrAMganAe meLavelo vijaya satI-jIvananuM ujavala saindarya nArI jagatanA andhAra jIvanamAM saLagatI krAnti ! ( [mRtyu pachInI raDavA-kuTavA AdinI bhUkha rUDhi sAme eka zrAvikAe je sakriya virodha batAvyuM che te samAjane AdarzarUpa nivaDe evA AzayathI te zrAvikAne bhAvavAhI patra nIce raju karuM chuM. nArI-jIvananA vyavahAramAM siddhAntanuM kevI sundara rIte piSaNa thaI zake che te AmAMthI maLI raheze-nyAyavijaya.] zaradI temaja dukhAvo vadhatAM kalAkonA kalAko sudhI meM satata zeka cAlu rAkhyuM. paraMtu pIDA ane tAvanuM pramANa vadhatAM darda gaMbhIra banavA lAgyuM. rAtadivasanA ujAgarA vadhI jatAM dadInI vyavasthA jALavavAnI mArI zakti ghaTaze ema mAnI mArA pitAzrI, mAmA vagerene lAvyA. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM kudarate madada na ApI. Akhare meM tathA mArA pitAe Avazyaka vrata-paccakakhANa karAvyAM, ane cAra-pAMca miniTamAM jaya jaya nAdAnA zuddha dhvani sAthe saMpUrNa samAdhimAM paMDita maraNe temaNe deha che. dave mArA jIvanasakhAne mArI pAsethI khuMcavI lIdhA . mArA hRdayane A AghAta na sahana thAya te sajajaDa lAge. te paNa meM mArA manane kabaje rAkhyuM. ane kaI paNa laikika mUrkha rUDhi jevI ke raDavuM, kuTa, cheDA levA, pika mUvI, tevI eka paNa mUkha kiyA meM karI nathI. bacapaNathI ja huM te rUDhine dhikkAranArI chuM. temaja mArA sahadharmacArInI mane teja AjJA hatI ke tAre mArI pachavADe kaI paNa mUkha rUDhine vaza na thatAM saMpUrNa sudhare karI ApaNAM strI-purUSanI samAjamAM uttama Adarza raju kare. A pramANe amArA patinA vicAra hatA. te vicArane Apa sAhebe A comAsAmAM upadezAmRtanAM vAri siMcI vizeSa Dha banAvyA. eTale meM te mUkha rUDhine amArA samAjanI bhalAmaNa chatAM jarA paNa macaka ApI nathI. temanA mRta dehane laI javA pahelAM meM mArA pitAne pika mUkavA AgrahapUrvaka manAI karI zrI viranA nAmanA jayadhvani vacce laI javA bhalAmaNa karI hatI. temaja muMbaI, mAMgaroLa, kalakattA, paMcaganI, vaDAra vagere aneka sthaLe tArathI khabara ApyA. temAM paNa strIo lekika rivAja pramANe na vate te mATe dareka tAramAM, strIone raDatIkuTatI aTakAve te pramANe zabda nAkhyA hatA ane amArA vicArane dareka sthaLe amala thaye hate. AkhI nAtanA temaja anya strI-purUSe me thavA AvatA; paNa khuda mArA hAthamAM dhArmika pustaka heya te temane vikathA karavAne avakAza ja zeno rahe. meM khuNe pALavAnuM paNa rAkhyuM nathI. ApaNA vicAra ane nizcaya upara ApaNe makkama na rahIe, te sarve vicAra nakAmAM che. jo ke june cIle cAlanArAonuM mAre sAMbhaLavuM paDyuM. paNa huM tevI koInI darakAra dharAvatI nathI. prabhu mane mArA AtmAmAM ja ramaNa karavAnI zakti Ape ane harahaMmeza mArUM cAritra caDhate pariNAme zuddhatA prApta kare eja mane IcchA che. mAMdagInA divasomAM pahelA nava divase paikI divasa temaja rAtrinA meTo bhAga ApaNuM navasmaraNamAM amuka amuka te cAlu mArI pAse belAvI pite sAMbhaLatA. dazamA divasanA prabhAte pite bhAvadIkSA laIne beThA. huM savAre jyAre sAphasupha vagere kArya karavAnuM zarU karavA maMDI te vakhate mane kahyuM ke meM mAvadIkSA lIdhI che. saddagurUnA antAkaraNabharyA Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmalAbhanA mane te sundara phaLa prApta thayAM che. mane AkhI jindagImAM kaI divasa kei jAtanI virati udaya AvatI nahotI ane Aje mane sarva virati udaya AvI. mAruM cAritrAvaraNIya kama khapI gayuM. huM te AmAMthI sAjo thaI parabAre mArA gurUnA caraNamAM javAne zuM vagere zabda mane kahyA ane kharekhara pote jANe utkRSTa pariNAme dIkSA lIdhI hoya tevuM vartana karavA lAgyA. jindagI daramyAna dAnanI dizAmAM paNa pitAnA vicAra mujaba ghaNu paisA sakhAvatamAM repyA ane vIlamAM paNa Apa sAhebanA jANavAmAM che tevI rIte eka lAkha rUpIA sAte kSetramAM repavA pite pitAnA haste lakhI pharamAvI gaela che. huM paNa mAruM cAlaze te tenA uttamottama vicArane jema bane tema be-cAra mahInAmAM amala karI cerITInuM kArya pUrNa karIza. mAre mATe paNa temaNe ghaNIja sArI vyavasthA thAya tevI goThavaNa -zrAvikA lIlAvatI devIdAsa. ( tA. 4-2-32 ne jaina patramAM prakAzita) che jena zAstramAM aspRzyatAniSedha- nannIsUtranI malayagirIya TIkAmAM pR172 mAM jaNAve che ke "sparzAsparzavyavasthAyA loke kAlpanikatvAt / tathA avyavasthA na pAramArthiI x x x" atha7-"sparzAsparzanI bAbata lokamAM kAlpanika che, lekenI ne kahapanAthI ubhI thayelI che, vAstavika nathI. x x x' jaina kaI paNa thaI zake "gamagAyA janAdArayA ! jiNasAsaNe pavanA savve te baMdhavA bhaNiyA" / [ zubhavadhanagaNinI vardhamAnadezanA ] --kaI paNa dezamAM pedA thayelA ane keI paNa jAtanA khorAkathI poSAyalA chatAM jinazAsanamAM AvatAM badhA badhu kahyA che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka karuNa araja sajjanA ! ApaNe andara andara Aja ghaNA vakhatathI laDI rahyA chIe. kSu laDacA, ghaNuM jhaghaDayA, ane ene pariNAme Aje zAsananI nAkA kharAe caDhI gai che. vIranA bhaktanI A vIra-bhakti ! mahAvIranA upAsakeAnI A zAsanasevA ! kharekhara ajJAnanAM paDaLa ApaNane udhe raste derI rahyAM che ane divase divase ApaNe ApaNI chinna-bhinna dazA vadhAratA jaie chIe. samAja saDI rahyA che ane zAsana nisteja thatuM cAlyu che. e tarapha ApaNe dhyAna nathI ApavuM ke ? phirakAonA jhaDA, gonA jhaghaDA, nAta-jAtanA jhaghaDA, dhama sthAneAnA aghaDA, tIrthAMnA jhaghaDA, sAdhuenA jhaghaDAM, sAdhvIonA jhaghaDA, zrAvakonA jhaghaDA, saghanA jhaghaDA ema jaina zAsananA gaganAMgaNamAM satra kalaha-kakAsanAM, kusapanAM, vera-jheranAM, irSyA-dveSa ane adekhAinAM ghanAra vAdaLa chavAI rahyAM che. paise-Take samAja ghasAtA jAya che. ekArInA trAse jainA khuvAra thatA cAlyA che. baLamAM, buddhimAM ane lAgavagamAM jaine pachAta paDI gayA che. vidyA, kaLA ane hunnara-zikSaNanA pracAra karavA tarapha ane zakti-vikAsanAM sAdhanA yAjavA tarapha jaina saradAronAM AMkhamI'cAmaNAM che. Ama dareka bAjunI adhagatinA pariNAme ApaNe zu joi rahyA chIe ? vaDhADe jaina kAmamAMthI sAta-ATha hajAranA ghANa vaLatA jAya che; jyAre navA jainAnA umerA te AkAzamAM ! je samAja nAta-jAtanA aneka TukaDAomAM vheMcAI gayA hoya, khaLa tathA kaivata gumAvI nabaLAi ane kAyaratAnA bhAga thai paDayA hAya ane krusa`panI bhaDabhaDatI AgamAM khadakhadI rahayA hAya te samAjanuM bhaviSya kevuM kalpavuM ? urphe ! najara ughADIne jovAnI paNa kayAM navarAza che ke, samAjanAM gADAM karyAM hukAi rahayAM che! A ! zAsanadeva! vinAzanA parthe jatAM samAjane acAva! --nyAyavijaya. ( pramuddha jaina' mAM prakAzita ) Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FEAR mitrA ! muMbaImAM bharAyelA jainayuvakapariSA adhivezana para nyAyavijayajI mahArAje mAlelA peAtAnA sandeza == che. Aje jaina kema thavAya ? e ApaNe prathama jANavuM agatyanuM ApaNI sRSTi para ekAnta' durAgrahanAM paTala' caDhI gayAM che. evu ja e pariNAma che ke samAjamAM cAre khAju jhaghaDAnI lhAya saLagI rahI che. je dUSita ' ekAnta vAda' ne cIravA mATe bhagavAna mahAvIre pracaMDa purUSAtha sevyeA hateA, te ekAntanA'rAga' Aje ApaNane lAgu paDaye che, ane saDI rahyA chIe. chatAM khUbI e che ke ApaNe peAtAne mahAvIranA kahevaDAvIe chIe ? mahAvIranA upAsaka kevA hoya ? e mahAt prabhunA saMgha kevA hoya ? enA saoNMghamAM aMdara-aMdara vaira-vidhanI hoLI saLage kharI ? Aje ApaNe udhe raste caDhI gayA chIe! ApaNuM valaNu Aje adhogati tarapha che! anekAntatattvanA Adaza, je, mahAvIranA tapaHsAdhananA kula svarUpe jainadarzananI uMcAmAM uMcI vibhUti che, enA upayoga ApaNe jIvanamAM kayAre karatAM zikhIzuM ? jainadarzana e Atmadarzana che ane ata eva e vizvadarzana che. emAM akhila jaganA samAvezane sthAna che. paNa Aje ApaNI keTalI Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 durbalatA che ke ApaNe ekaja gharanA andara-andara laDI marIe chIe. ApaNo anekAntavAda jagatanuM samAdhAna karavAno dA dharAve che. te ApaNA gharanA kajIyAone nikAla ApaNe kema tenAthI nathI lAvI zakatA ? eka tarapha ApaNe jainabhAvanAnI heTI oNoTI garjanAo karIe chIe, paNa bIjI bAju ApaNuM kaluSita jIvana para jagatuM hase che e ApaNe kema nathI jotA? ApaNe ApaNI zakti andara-andaranI vaDhavADamAM veDaphI rahyA chIe. e bhAre kamanasIbInI vAta che. jyAM sudhI A sthiti cAlu che tyAM sudhI emaja kahevAvuM joIe ke ApaNe pite jainatvanuM hanana karI rahyA chIe ane jaganI sAme jainatatvanI viDambanA karI rahyA chIe. ApaNI ja AvI pAmara sthiti hoya te "savi jIva karUM zAsanarasI" nA rAga ApaNe kaye maDhe alApI zakIe! ApaNe jhaghaDAra sthitimAM "mitta che satrampa pe marja Lapha" e jIvananA mahAmatrane paNa ApaNe bhUlI gayA chIe. e pavitra sUtramAM koInI paNa sAthe vaira-virodha na rAkhatAM prANImAtra sAthe maitrIbhAva piSavAne sajoza che. A Adeza je ApaNe Adarza bane te ja sAcA jaina thaI zakAya ane te ja zAsananI sevA thaI zake. mahAvIra prabhunA mahAna siddhAMtane jagatamAM pracAra karavA mATe A samaya bahu sundara che. Aje jagatmAM jijJAsAguNanI lahera uThI che. duniyAnA heTa heTA skalarone Aje anyAnya dazanenA siddhAnta jANavAsamajavAnI tamannA jAgI che. AvA anukULa samayamAM ApaNe je Antara kahe phagAvI daI paraspara saMgaThana-zakti jamAvIe te ApaNe jainadharmano hoTa sevA bajAvI zakIzuM. icchuM chuM ke pariSada kAryakama A dizAmAM ghaDAya ane tenuM adhivezana taimada nivaDe! o zAntiH tA: 31-12-31 gurUvAra, adherI (muMbaI) zrI saMghane sevaka nyAyavijaya Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMDakhora ke vizvabaMdhu ! vIle pAralA mahAsabhAsamiti taraphathI mAgasara vadi trIjane ravivAre nyAyavizA nyAyatIthI zrImAna nyAyavijayajI mahArAjanuM nahera vyAkhyAna vIle pAralAnI rASTrIyazAlAmAM rAkhavAmAM AvyuM hatuM. zarUAtamAM vI, pI.-- mahAsabhAsamitinA pramukha zrI gokulabhAie mahArAjazrInI vidvattA, vakatRtA, vicAratA ane vyApaka daSTine paricaya karAvI vyAkhyAnanI bhUmikA rajI karI hatI. e pachI bhAizrI paramAnanda kuMvarajI kApaDiyAe mahArAjazrIne nibhI ka vicAraka, lekhaka ne vaktA uparAnta AjanA yugamAM samAjamAM krAntikAraka tarIke huM baMDakhAra " jAhera karyA hatA. e pachI mahArAjazrIe potAnuM bhASaNa zarU karI hAlanI rASTrIya laData viSe potAnA vicAro bahu chUTathI jAhera karyA hatA. mahArAjazrInuM vyAkhyAna thaya bAda svAmI zrIAnanda mahArAjazrInA vyAkhyAna para potAno Ananda jAhera karatAM jaNAvyuM ke :| makAna bahAra je huM A vyAkhyAna sAMbhaLatA hata te huM naja samajata ke koI jaina muni A vyAkhyAna ApI rahyA che. mahArAja eka adhikArI purUSa che, ane temanI pAsethI AvA rASTrIya saMdezA joradAra bhASAmAM nikaLe e dezanuM nhoTuM sadbhAgya sUcave che. mahArAjazrI koi 69 sa. spradAyika '' sAdhu nathI, paNa eo vizvabandha sAdhu che ema Aje mane emanA vyAkhyAna parathI bhArA thAya che. eka jaina sAdhu ATalI udAratAthI vizva ka9yANanI bhAvanA phelAve e joi mane Aje bahu Ananda thaye che. dezanA sAdhue. A rIte potAnuM sAdhu jIvana khilave to dezanuM keTaluM kalyANa thAya. [ " jena " patranA tA. 3-1-32 nA kamAM prakAzita ] seseeeeeeeeeeeeeeecegesessed Jain Education remational www.janetary ang Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyavizArada-nyAyatIthala munirAja 1 zrInyAyavijayajI mahArAjanuM vAgata-kAvya ( mahArAjA thIeTara, vaDodarAmAM gavAyeluM) (parama prema parabrahmano rAha ) svAgata zubha vijaya nyAya parama caraghu ramaNu kAra, dhamaketu dhAranAra; * vIradharma-punaruddhAra " nI nakIbane pukAra. svAgata zubha vijaya nyAya-1 satya-priya satya-zUra, kama asahukAra dhara; virala jJAna bhAla nara, nyAya mukhya nyAya sUra. | svAgata zubha vijaya nyAya--2. "yuvaka-he daya ITa rAja, dera, dhagaza dhIra Aja; zazu sAtha !jhana kAja, astra zastra Apa sAja, svAgata zubha vijaya nyAya-3 navIna jaina jagata hIra, 'hAma' pATha de phakIra; DhaLata hRdaya tuja zira, mana zara vIra. ha) thAya--Y. Serving Jinshasan * nAgakumAra' 095282 gyanmandirokobatirth.org ... D RO Rate & Personal use only