Book Title: Mithi Mithi Lage Che Mahavir ni Deshna Part 4
Author(s): Trilokmuni
Publisher: ZZZ Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004927/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainAgama navanIta che mIThI mIThI lAge che , mahAvIranI dezanA chedazAstra ciA2 Agamo muninI Jain Education Inte national For Priva OHURON TRILOK Malenavoro Aradhana Bhawan. Chandraprabhu Apts. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH ATha bhAgono paricaya kramAMka (1) jainAgama navanIta mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAM . A ATha bhAgono paricaya pustakamAM zuM che ? kathA zAstra 1. jJAtA sUtra 2. upAsaka dazA sUtra 3. aMtagaDa dazA sUtra (ATha Agamo) 4. anuttaropapAtika sUtra 5. vipAka sUtra 6. rAjapraznIya sUtra 7. upAMga(nirayAvalikA) sUtra 8. naMdI sUtranI kathAo 1. uttarAdhyayana sUtra 2. AcArAMga sUtra(prathama zruta skaMdha) 3. sUtrakRtAMga sUtra saMpUrNa, 12 vrata 14 niyama, mahAvrata svarUpa, samiti gupti, saMjayA niyaMThA, vaMdana vyavahAra, pAsasthAdi, aupadezika saMgraha pustaka nAma (2) |upadeza zAstra (traNa Agamo) (3) |AcAra zAstra (cha Agamo) (4) |cheda zAstra 1. nizItha sUtra 2. dazAzruta skaMdha sUtra 3. bRhatkalpa sUtra (cAra Agamo) | 4. vyavahAra sUtra. cheda sUtra pariziSTa. (pa) |tatva zAstra-1 1. bhagavatI sUtra saMpUrNa, aneka koSTaka, gAMgeya aNagAranA bhAMgAonuM spaSTIkaraNa ane vidhio (bhagavatI sUtra) (6) |tatva zAstra-ra 1. jIvAbhigama sUtra 2. prajJApanA sUtra, guNasthAna, karmagraMtha naMdI sUtra, anuyogadvAra sUtra, aupapAtika sUtra, jaMbUddIpa (7) tatva zAstra-3 (pAMca Agamo) prajJapti sUtra, jyotiSagaNa rAja prajJapti sUtra, vaijJAnika vicAraNAo (8) |pariziSTa (anubhava arka) 1. Avazyaka sUtra tetrIsa bola sahita 2. dazavaikAlika sUtra 3. AcArAMga sUtra (bIjo zruta skaMdha) 4. ThANAMga sUtra 5. samavAyAMga sUtra 6. prazna vyAkaraNa sUtra. gaucarInI vidhi, niyama ane doSa tathA viveka jJAna carcA--vicAraNAo, aitihAsika saMvAda ane nibaMdha Avazyaka sUtra ciMtano. vizeSa :- nirayAvalikAdi pAMca zAstrane eka gaNatAM ane sUrya-candra prajJapti baMnene eka gaNatAM pAMca ochA thAya, temAM naMdI ane AcArAMga sUtra be pustakomAM che; tethI traNa ja ochA thAya A rIte 32-3 = 29 saMkhyA maLI jAya che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da jainAgama navanIta- 4T mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA cheda zAstra (1) nizItha sUtra (ra) dazAzruta skaMdha sUtra (3) bRhatkalpa sUtra (4) vyavahAra sUtra ane vividha pariziSTa Agama manISI) zrI trilokamunijI ma. sA. gujarAtI bhASAMtara zAsana caMdrikA bA.bra. zrI hIrAbAI ma. sa.nA suziSyA bA. ba. zrI jyotibAI ma. sa. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H prakAzana paricaya pradhAna saMpAdaka : Agama manISI zrI trilokamunijI prakAzaka : jainAgama navanIta prakAzana samiti, surendranagara. prakAzana sahayogI : (1) zrI navala sAhitya prakAzana cerI. TrasTa su. nagara (ra) DaoN. bharatabhAI cImanabhAI mahetA - rAjakoTa. saMzodhana-sahayogI (1) pU. gulAbabAI mahAsatIjInA suziSyA-kuMdanabAI ma.sa. (2) pU. prANakuMvarabAI mahAsatIjInA suziSyA--zailAbAI ma.sa. (3) zrI mukuMdabhAI I. pArekha, goMDala (4) zrI maNIbhAI zAha (5) jayavaMtabhAI zAha, sUrata (6) zrI bhAnubena. DrAphaTa / M.O. : lalitacaMdra maNIlAla zeTha, prAptisthAna : patrasaMparka lalitacaMdra maNIlAla zeTha zaMkhezvaranagara, ratanapara, posTa : jorAvaranagara - 363020 jillo : surendranagara(gujarAta) muMbaImAM pustako maLaze ramaNikalAla nAgajI deDhiyA durgA TekSaTAIlsa, 10-nyu hiMdamAtA klotha mArkeTa, hoTela zAMtidUta nIce, dAdara, muMbaI - 400 014 mUlya H 50/ prakAzana tArIkha : 19-12-2003 prata saMkhyA : 1500 agrima grAhaka (saMpUrNa seTa) ATha pustakomAM 32 Agama sArAMza - rUA. 400/- (eka mAtra) : TAIpaseTIMga : siddhArtha grAphiksa(nehala mahetA), rAjakoTa. phonaH 2451360 phorakalara TAITala H mIDIyA eksakoma, rAjakoTa. phona H 2234585 mudraka H kitAbaghara prinTarI - rAjakoTa. phonaH 2446089 bAIDara : jaya bAInDIMga enDa pholDIMga varkasa- rAjakoTa. phonaH 2381796 4 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta : prakAzakanA bhAvo Ajano mAnava vaijJAnika sAdhanonA mAdhyame jIvananA amUlya samayane TelIphona, vAhana vaDe jema-jema bacAvavAno prayatna kare che, tema-tema te samayanA abhAvano vadhArene vadhAre zikAra banato jAya che. vividha saphala yaMtrono upayoga karatA hovA chatAMya svAdhyAya sadanuSThAnanI preraNA maLatAM adhikAMza bhAgyazALI dharmecchuka sajjanonA mukhethI 'samayano abhAva che', evA zabda saMkoca bhAve sAMbhaLavA maLe che. tema chatAM A bhautika yugamAM paNa svAdhyAya premI Agamarasika AtmAono ekAMta abhAva che, evuM to na kahI zakAya. dareka kSetramAM strI, puruSa, bALaka, yuvAna, prauDha ane vRddha zrAvaka-zrAvikA temaja sAdhu-sAdhvI koIne koI jijJAsu maLI Ave che. A saMkhyA bhalene eka TakA karatAM paNa ochI hoya to paNa tene nakArI to na ja zakAya, e anubhava siddha vAta che. evA samaye jainAgamone saraLa, saMkSipta ane loka bhASAmAM prasArita karavAnA AzayathI preraNA maLatAM Agama manISI pUjya zrI trilokamunijI mahArAja sAhebe eka ja hAthe batrIsa-batrIsa Agamono sArAMza taiyAra karI hiMdI bhASAmAM hiMdIbhASI Agama svAdhyAyIomAM prasArita karIne, have gujarAtI bhASAmAM gujarAtIbhASI Agama premI zrAvaka-zrAvikA ane sAdhu-sAdhvIjIo dvArA anuvAda temaja prUpha karAvI prasArita karavAnuM kArya hAtha dharyuM che. te jainAgama navanIta prakAzana samiti surendranagaranA mAdhyame gatimAna che. saMpUrNa Agamono gujarAtI sArAMza ATha bhAgomAM vibhAjita karavAmAM Avyo che. jemAM traNa bhAga prakAzita thaI gayA che ane A cotho bhAga prakAzita thaI rahyo che. A sArAMza khaMDa-4mAM cAre ya cheda sUtrono sArAMza temaja tatsaMbaMdhI aneka vivecya viSayonuM nibaMdha Adi rUpamAM saMpAdana karavAmAM AvyuM che. je saMgha hita mATe, sAdhakonA hita mATe tathA jainAgamomAM chedasUtronA rahasyo jANavAnI utkaMThAvALA svAdhyAya premI sAdhu-sAdhvI ane zrAvaka-zrAvikAo mATe jJAna vRddhi kAraka bane tevo che. A saMpUrNa khaMDano anuvAda goMDalagaccha vANIbhUSaNa pUjya zrI girIzacaMdrajI ma.sA.nI AjJA, preraNA meLavIne zAsana caMdrikA mahAsatI zrI hIrAbAIma.sA.nA suziSyA bA.bra. zrI jyotibAI mahAsatIjIe bahuja niSThA ane lAgaNI sAthe karela che. cauda pUrvI mahAna AcArya pUjya bhadrabAhu svAmI racita A Agamono hiMdI bhASAmAMthI gujarAtI bhASAmAM anuvAda karI mahAsatIjIe mahAna nirjarA ane jinazAsana prabhAvanAnuM kArya karela che. prakAzana samiti vatI bA.bra. zrI Jain Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdazAstra H prakAzakanA bhAvo jyotibAI ma.sa.ne koTIzaH vaMdana pUrvaka hArdika abhinaMdana sAthe AbhAra pAThavIe chIe temaja temanA Agama upakArathI kiMcit uRRNa thavA temanuM nAma gujarAtI anuvAdikA tarIke prathama pRSTamAM ApI amo potAnI jAtane dhanya mAnIe chIe. artha sahayoga vinA koIpaNa kArya saphaLatA pUrvaka pAra paDe nahIM, evA amUlya artha saujanya dAtAonuM paNa A kAryanI saphaLatAmAM ghaNuM moTuM yogadAna rahyuM che. te sarva sajjanono paNa AbhAra mAnIe chIe. temaja teonuM vizeSa sanmAna pustakamAM yathAsthAne phoTo, paricaya ke nAma nirdeza sAthe sadhanyavAda karavAmAM AvyuM che, A prakAzana kAryamAM bIjA paNa vyakti jemaNe pratyakSa ke parokSa, anaMtara ke paraMpara sahayoga, sahakAra Apela che, teo sarva sahayogI saMpAdako, saMzodhako tathA anuvAdakone paNa A take yAda karI AbhAra pradarzita karIe chIe. aMtamAM eTaluM ja kahevAnuM che ke, amo A gujarAtI Agama sArAMza, mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAnA nAme prakAzita karIe chIe teno jijJAsu, dharmaniSTha, dharmapremI sajjana AtmAo svAdhyAya arthe adhikatama lAbha laI jJAna prApta kare, te ja maMgala bhAvanA. S Agama manISI pUjya zrI triloka munijI mahArAja sAhebe AgamonA gahana adhyayana sAthe cheda sUtrone bhASya niryukti Adi vyAkhyAonA AlaMbane vivecana sahita saMpAdita karyA che, te byAvara(rAjasthAna)thI prakAzita thayA che. teno gujarAtI anuvAda zrI guru prANa phAunDezana dvArA prakAzita thavAno che. vistArathI vAMcavAnI rucivALA svAdhyAyI te Agama pustakono svAdhyAya kare tevI preraNA. samAjamAM kiMcit paraMparAgata saMkIrNa mAnasathI evI ghUsapUsa thatI rahe che ke cheda sUtrono artha paramArtha prakAzita na karavo. paraMtu e eka samagratayA ciMtana karyA vinAno khyAla mAtra che. tenA samAdhAna mATe ahIM ja AgaLa eka pRSTa saMpAdita karela che te vAMcavA vinaMti. chedasUtronA pariziSTamAM munirAjazrIe Agama niSThAno pUrNa nirvAha karatAM Agama sApekSa ane tarkasaMgata pramANonI sAthe ja nUtana ciMtana prastuta karavAnuM dhyAna rAkhyuM che. A rIte Agama anuprekSaNa yukta A Agama sArAMza svAdhyAya premI sajjano samakSa prastuta karatA mArI jAtane huM khUba dhanya mAnuM chuM, jaya jinendra ! prakAzaka jainAgama navanIta prakAzana samiti vatI lalitacandra zeTha. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta cheda sUtranuM vAMcanAH zrAvaka karI zake che 1. cAratIrthamAM zrAvaka eka tIrtha che - ThANAMgasUtra. 2. caturvidha zramaNa saMghamAM zrAvaka paNa eka aMga che- ThANAMgasUtra. 3. zrAvaka vyAkhyAna ApI zake che- vartamAna vyavahAra. 4. zrAvaka AlocanA sAMbhaLI zake che- vyavahAra sUtra. 5. zrAvaka prAyazcitta ApI zake che- vyavahAra sUtra. 6. zrAvaka nigraMtha pravacanamAM kovida(nipuNa) thaI zake che- uttarAdhyayanasUtra. 7. zrAvaka bahuzruta thaI zake che- vyavahAra sUtra. 8. zrAvaka agiyAra aMgonuM adhyayana karI zake che naMdI sUtra. 9. AcArAMga sUtranuM ja eka adhyayana nizIthasUtra(chedasUtra) che. 10.zrAvaka avadhijJAnI thaI zake che- upAsakadazAMga sUtra. 11. mATe "zrAvakane sUtra vAMcana ke zIkhavAno adhikAra nathI" ema kahevuM te anucita che, temaja "zrAvaka cheda sUtra na vAMce" e kahevAnuM paNa anucita che. kAraNa ke zrAvaka agiyAra aMganA pAThaka banI zakatA hoya to cheda' sUtra kema vAMcI na zake? vartamAne nizItha sUtra cheda sUtromAM hovA chatAM te AcArAMgasUtranuM adhyayana ja che. tethI zAstra adhyayana niSedhanA zabdo bolavA te vyartha che. 12. zrAvaka bahuzruta hoya zake che ane AlocanA sAMbhaLIne prAyazcitta paNa ApI zake che. A yogyatA cheda sUtranA jANakArane ja hoya che, to ja te prAyazcitta ApI zake che. 13. jethI cheda sUtrono hindI ke gujarAtI anuvAda, vivecana ke sArAMza zrAvaka vAMcI na zake tevo anucita zabda prayoga karavo na joIe. 14. zrAvaka, saMgha vyavasthAnuM saMcAlana paNa karI zake che ane te mATe vyavahArasUtra nAmanA cheda sUtranuM jJAna atyaMta Avazyaka thaI paDe che. 15. A rIte zrAvaka-zrAvikA paNa cheda sUtronI svAdhyAyanA adhikArI che. khAsa to zramaNa-zramaNIoe chedasUtro kaMThastha karavA joIe ane harapaLe tenuM adhyayana saMyamajIvanamAM paramopayogI banAvavuM joIe. A rIte cheda sUtrono abhyAsa karavo parama Avazyaka che te A chedasUtrono sArAMza pustaka vAMcavAthI sahaja rIte samajamAM AvI zake tema che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH yojanA Rzubha saujanya - dAna-lAbha yojanA | (1) nAma sahita phoTA (eka pustakamAM) rUA. 5,000/(2) nAma sahita phoTA (ATha pustakamAM) rU. 40,000/(3) mukhya dAtA (paricaya pRSTa) rU. 40,000/(4) ATha pustakamAM nAma rUA. 1,000/[dareka dAtAne rasIdamAM saMkhyA lakhAvyA pramANe tenA phoTAvALA pustako vagara kiMmate maLaze.] [dareka pustakamAM dAnadAtA sUcimAM nAma prakAzita thaze.] agrima grAhaka yojanA (1) saMpUrNa seTa [A kiMmata posTeja cArja sahitanI che] rU. 400/(2) dareka pustakanI kiMmata rUA. 50/ vizeSa sUcanA : ATha pustakonA agrima bukiMga mATe- (1) jainAgama navanIta prakAzana samitinI rasIda prApta karavI. (ra) potAno grAhaka naMbara prApta karavo. koIpaNa phariyAda ke sUcanA phonathI ane maukhika na karavI, paraMtu patra vyavahAra dvArA rAjakoTa sUcanA karavAnuM khAsa dhyAna rAkhavuM. - - - -- DrAphaTa mATe nAma - lalitacandra maNilAla zeTha, surendranagara : patra saMparka ane M. o. : nehala hasamukhabhAI mahetA mAtuzrI vijyAbena mANekacaMda zeTha ArAdhanA bhavana, caMdraprabhu epArTamenTa, grAunDa phalora, 6/10 vaizAlInagara, rAjakoTa-360001(gujarAta) J5 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta soLa varSathI Agama kAryamAM apramattayoge tallIna nizIyaputra BALES lile Agama manISI zrI trilokamunijI AgamamanISI zrI trilokamunijI ma. sA. - dIkSAnA sADatrIsa cAturmAsa :- (1) pAlI (2) indora (3) pAlI (4) gaDhasivAnA (5) jayapura (6) pAlI (7) khIcana (8) maMdasaura (9) nAthadvArA (10) jodhapura (11) bAlotarA (12) rAyapura (ema.pI.) (13) Agara (14) jodhapura (15) mahAmaMdira (16) jodhapura (17) byAvara (18) bAlotarA (19) jodhapura (20) amadAvAda (21) Abu parvata (22) sirohI (23) Abu parvata (24) masUdA (25) kheDabrahmA (26) Abu parvata (27) madanagaMja (28) mANasA (29) prAgapara(kaccha) (30) surendranagara (31-35) royala pArka, rAjakoTa. (36-37) ArAdhanA bhavana, vaizAlInagara, rAjakoTa. kula : cAra madhyapradezamAM, bAra gujarAtamAM, ekavIsa rAjasthAnamAM vartamAnamAM - ArAdhanA bhavana, vaizAlInagara..... jAnyuArI 2004 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rava. jamanAdAsa hIrAcaMda mahetA rava. jhabakabena jamanAdAsa mahetA P zrI zaradacaMdra jamanAdAsa mahetA rDo. harismatAbena zaradacaMdra mahetA rava. rDo. cimanalAla lIlAdharabhAI mahetA rava. DaoN. lIlAbena cimanalAla mahetA O vale Eersonal use ww.jainelibrary.org Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. DaoN. cimanalAla lIlAdharabhAI mahetA sva. DaoN. lIlAbena cimanalAla mahetA Agama te jinavara bhAkhIo gaNadhara te haiDe rAkhIo tehano rasa jeNe cAkhIo te huo zivapura sAkhIo parama pUjya mAtuzrI, pitAzrI !. 2 ama aMtaramAM dharmaprIti, dharmaruci Apa thakI ja AvI che, bhavobhavanuM bhAthu baMdhAvanAra saMskAronuM siMcana Ape ja karyuM che. ApanA AvA ananya upakArone yAda karI ApanA dharma saMskArano vAraso uttarottara AgaLa vadhAravAnI amArI bhAvanAno A alpa prayAsa che. ApanA AzIrvAdathI AvA utkRSTa kAryo karavAnI prabhu amone zakti Ape, e ja abhyarthanA sAthe ApanA caraNomAM koTI koTI vaMdana. lI. ApanaoN parivAra DaoN. pArUlabena jI, boghANI DaoN. caMdAbena pI. zAha DaoN. gajendrabhAI je. boghANI DaoN. praphullabhAI vI. zAha DaoN. jyotibena ena. mahetA | DaoN. nitinabhAI Ara. mahetA DaoN. hasubena esa. mahetA DaoN. hemAkSIbena Ara. zeTha zaradabhAI je. mahetA ramIbhAI ema. zeTha | DaoN. bharatabhAI cImanalAla mahetA - zrImatI bhAratIbena bharatabhAI mahetA sahajhArabalA AbhAra Ano dhanyavAda - nizAbhAI mahetA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdazAstra: saujanya tasvIra 1ra sevAbhAvI pitAzrI Do. nAnAlAla gulAbacaMda zAha tapasvinI mAtuzrI sau. savitAbena nAnAlAla zAha (bA. bra. pU. subodhikAbAI svAmInAM saMsArI kAkA-kAkI, hAla amerikA) : vhAlA tAta ane mAtaH savitR sama guNa kiraNothI dIpe che tava nAma * nAma che nAnuM paNa moTA che tava kAma vidhi vidha tapa karavAnI tamo bhIDo cho hAma svakalyANa sAdhavA banyA che dharmadhAma sva sAdhanA mATe cUkavajo samatva dAma sukAnI banI saMgha zAsananA karyA kAma o mA ! saMskArothI bharyA ama jIvana jAma dravyabhAva DaoNkTara pitA ! # dhanya che tava Atama rAma. : ApanA gaTaNI : zrI satiSa nAnAlAla zAha, sau. razmi satiSa zAha ci. nirava-nirAlI (hAla amerikA) : saujanya dAtA : zaradabhAI je. mahetA ane tenA kuTuMbIjano Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta zAsana gaurava zramaNasaMgha salAhakAra kaviratna zrIcandanamunijI ma. sA. (paMjAbI) kA abhimata pustaka kyA hai ? jJAna - khajAnA ! Agama - vijJoM ne yaha mAnA ! jainAgama navanIta praznottara, pustaka pyArI-pyArI hai / eka taraha se agara kaheM hama, kesara kI hI kyArI hai praznottara zailI kA pyArA, sugama mArga apanAyA hai / Agama ke gaMbhIra viSaya ko bar3A sarasa samajhAyA hai| " " ciMtana aura paThana-pAThana se pUrA jinakA hai saMbaMdha / viSaya anekoM Aye isameM, dene vAle paramAnda 113 11 // 2 // // 5 // Agama kA abhyAsI isako, agara paDhegA dhyAna lagA / sahaja-sahaja hI bahuta - bahuta kucha, hAtha sakegA usake A // 4 // bhalA jagata kA karane ko jina, sulajhI kalama calAI hai / lekhaka vijJa 'tiloka munIzvara, jI' ko lAkha badhAI hai jainAgama - marmajJa ApakI, mahimA kA na koI aMta | kalama kalAdhara Aja Apa - se, virale hI haiM dikhate saMta // 6 // jahA~ ziSya ko gurUvara jJAnI, gaharA - gaharA dete jJAna / teja tiraMge pRSTa AvaraNa, kI bhI adbhuta hI hai zAna viSaya jaTila hai phira bhI hara ika bAta bahuta samajhAI hai "candana muni " paMjAbI ko yaha, pustaka bhArI bhAI hai 113 11 11611 jainAgama navanIta praznottara (vividha viSaya) puSpa 1 aura 2 par3hakara svataH yaha 'abhimatASTaka' bhejane ke liye pUjya kaviratna munizrI ko AbhAra preSita karate haiM / 11211 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH jenAgama navanIta prazasti 14 jainAgama navanIta para prazasti Asu kavi paMjAbI caMdanamuni khaMDa eka se lekara ke, AThoM hI hamane pAyA hai, jainAgama navanIta dekhakara, mana na moda samAyA hai / // 1 // paMDita ratna tiloka munivara, isake lekhaka bhAre hai, jaina jagata ke teja sitAre, jinako kahate sAre hai / // 2 // unakI kalama kalA kI jitanI, karo prazaMsA thoDI hai, inako zreSTha banAne meM kucha, kasara na inane choDI hai / // 3 // jinheM dekhakara jinheM zravaNa kara, kamala hRdaya ke khilate hai, jainAgama vidvAna gahanatara, unase kama hI milate hai / // 4 // hameM harSa hai sthAnakavAsI, jaina jagata meM inako dekha, kahane meM saMkoca nahIM kucha, apanI upamA hai ve ak| // 5 // gIdaDavAhA maMDI meM jo, paMjAbI muni caMdana hai, unakA, inake ina graMtho kA, zata zata zata abhinaMdana hai / // 6 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta ' + ' chedazAstra T 'ke, zAna (anukramaNikA) krama viSaya 1 prastAvanA- cAre cheda sUtra paricaya, racanA samaya, racanAkAra, viSaya vastu, prAyazcitta vijJAna, prAyazcitta tAlikA. 2 nizItha sUtra sArAMza. 3 nizItha sUtra pariziSTa 1 thI 4 4 nizIthanI saMpUrNa sUtra saMkhyA vicAraNA. 5 dazAzrutaskaMdha sUtra sArAMza. 6 dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa 1 thI 9 7 bRhatkalpa sUtra sArAMza. 8 bRhatkalpa sUtra pariziSTa 1 thI 12. 9 vyavahAra sUtra sArAMza. 117 10 vyavahAra sUtra pariziSTa 1-2 129 11 cheda sUtra pariziSTa khaMDa-1H pariziSTa 1 thI 27 149 1ra cheda sUtra pariziSTa khaMDa-2: prakaraNa 1 thI 28 191 13 3ra asvAdhyAyanuM spaSTIkaraNa 257 14 Agama viparIta prAyazcitta zA mATe? 26ra 15 sevA karanArane vicitra prAyazcitta. 263 16 cha mAsa tapa-cheda : bhASya pramANa. 264 Gre ronaka che 5 . Jain Education international Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H zikSA-vAkya zikSA-vAkya * zabdone na juo, bhAvo ne juo. avaguNanI carcA na karo, guNa grahaNa karo. paraMparAonA haThAgrahamAM na phasAo. * udAra hRdayI banIne nUtana tatvonuM anuprekSaNa karo. * samabhAva ane samAdhi bhAvone na gumAvo. * koInA paNa pratye vera, virodha ke kaluSita bhAva na rAkho. Agamo pratye sarvAdhika sanmAna rAkho. AgamanirapekSa Agama akathita paraMparAono Agraha karavo, vivAda karavo aviveka che, nAsamaja che. Agama viparIta paraMparAono kadAgraha rAkhavo vivekahInatA che, nAdAnatA che. Agama viparIta koIpaNa AcaraNa karI tenuM prAyazcitta na karavuM tene ja zithilAcAra kahevAya che. * Agama viparIta AcaraNa karI tenuM maMDana ke prarUpaNa karavuM te svacchaMdAcAra che, asatprarUpaNa che. Agama sammata artha-paramArthane paraMparAnA nAme nakAravA ke svIkAra na karavA te ajJAnatA che. utkaTa tyAgamAM paNa dharmano viveka jALavavo jarUrI che. * anukaMpA to samakitanuM mukhya lakSaNa ja che. * hiMsA tathA ADaMbaranI pravRttio dharma nahIM paraMtu dharmamAM ghusADelI vikRta paraMparAo che te tajavA yogya che. * atUTa samabhAvanI upalabdhi thavI te ja dharma sAdhanAnI sAcI saphaLatA che. kyAMya paNa koInI paNa sAthe karmabaMdhana na karavuM, te ja jJAnano sAra che. * bhAvonI zuddhi ane hRdayanI pavitratA e ja sAdhanAnuM hArda che. * Agama nirapekSa ciMtana na hovuM joIe. Agama ja chadmastha mATe sarvopari che. 17 * je Agama pramANanI sAme paNa paraMparA tathA pUrvajonI dalIla Ape che, temane AgaLa kare che, te dharmanA marmathI bahu dUra che; Agama pramANanA drohI che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA nAgama navanIta, [1] (ka) prastAvanA : cAra cheda sUtra (zi) ( ) (1) nizItha sUtrano aitihAsika paricaya - A AcArAMga sUtranuM adhyayana che. kAlAntare A vibhAga AcArAMgathI alaga karavAmAM Avela, eTale gaNadhara sivAya A sUtranA racayitA bIjA koI nathI. tema chatAM ItihAsanA bhramajanaka vAtAvaraNathI A sUtranA racayitA graMthomAM (1) bhadrabAhasvAmI ke AryarakSita athavA vizAkhAgaNijIne kahyA che, paraMtu te kathana satyathI dUra che. vizeSa jANakArI mATe Agama samiti dhyAvarathI prakAzita cheda sUtramAM vyavahAra sUtranA trIjA uddezAnA trIjA sUtranuM vivecana jovuM. A sUtra para bIjA bhadrabAhusvAmIe niryukti nAmanI vyAkhyA karI che. sUtra ane niryuktinA AdhAra para bhASya nAmanI vyAkhyA AcArya siddhasena gaNIe karI che, evuM cUrNikAre aneka vAra batAvyuM che. matAMtarathI AcArya saMghadAsa gaNine paNa ukta bhASyanA kartA kahe che paraMtu A kathana mahattvanuM nathI. AcArya jinadAsagaNi mahattare sUtra, niryukti evaMbhASya gAthAonA AdhAra para cUrNi nAmanI vyAkhyA karI che. cUrNi sahita bhASyaniryuktinuM prakAzana AgarAthI thayuM che. jenA saMpAdaka upAdhyAya kavi paM. ratna zrI amaramunijI ane paM. ratna zrI kayAlAlajI ma. "kamala' che. uparanI traNe ya vyAkhyA prAkRta bhASAmAM che. jemAM cUrNi gadyamaya vyAkhyA che ane bhASya, niryukti gAthArUpa vyAkhyA che. niryuktikAra vIranirvANanI agiyAramI zatAbdImAM thayA che. A niryuktikAranA bhAI varAhamihira hatA. teoe "varAhI saMhitA' granthanI racanA karI hatI, jemAM teno racanA samaya lakhela che. tenA AdhAre A bhadrabAhu svAmI ane varAhamihirano samaya jaNAya che. je vikramanI chaThThIvi. saM. pa2) ane vIra nirvANanI agiyAramI (1040) zatAbdI thAya che. je devardhigaNi kSamAzramaNanA 30-40varSa pachIno samaya che. tyArapachI vikramanI sAtamI sadImAM bhASyakAra ane AThamI sadImAM cUrNikAra thayAno samaya che. A rIte A sUtranuM vyAkhyA sAhitya paNa ochAmAM ochuM 1300 varSa jUnuM che. (2) dazAzrutaskaMdhano aitihAsika paricaya - dazAzrutaskaMdha sUtranI racanA karanAra cauda pUrvadhara AryabhadrabAhu svAmI che. vIranirvANanA 170varSa pachI teono svargavAsa thayo hato. niryuktikAra bIjA bhadrabAhu svAmIe A sUtranI niryukti vyAkhyA karI che. te niyuktikAre Adi maMgalane mATe sUtrakAra zrI prathama bhadrabAhusvAmIne namaskAra karyo che. te niyukti gAthA ane tenI cUrNi vyAkhyAthI niyuktikAra ane sUtrakAra bhadrabAhu svAmI bane alaga-alaga hovAnuM spaSTa thAya che. A sUtra para AcArya jinadAsagaNi mahattaranI cUrNi vyAkhyA che. jeno samaya nizItha cUrNi pramANe samajavo, enuM prakAzana bhAvanagarathI thayuM che. tenuM saMpAdana muni zrI maNivijayajI gaNie karyu che. (3-4) bRhaspa-vyavahAra sUtrano aitihAsika paricaya - A baMne sUtranA racanAkAra(nispRhaNa karanArA) Arya prathama bhadrabAhu svAmI che. je cauda pUrvadhArI hatA. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdazAstra: prastAvanA A sUtranA niryuktikAra bIjA bhadrabAhu svAmI varAhamihiranA bhAI vIra nirvANathI agiyAramI sadImAM arthAt vikramanI chaThThI sadI(vi. saM. 562)mAM thayA che. AcArya siddhasenagaNi A sUtranA bhASyakAra thai gayA te jinabhadragaNi kSamAzramaNanA nikaTanA ja saMbaMdhI arthAt ziSya hatA. A sUtro para AcArya malayagirie 'TIkA' nAmanI vyAkhyA lakhI che. bRhattpa sUtranI zrI malayagirinI TIkA lakhavI apUrNa thaI hatI, tene AcArya zrI kSemakIrtie ghaNI yogyatAnI sAthe pUrI karI hatI. niryukti ane bhASyakArano samaya nizItha sUtra samAna jANavo. temaja baMne sUtronA TIkAkArono samaya vikramanI bAramI zatAbdIno che. bRhaklpa sUtranuM prAcIna nAma sUtromAM ane graMthomAM 'kappasutta' maLe che. bRhatlR bhASya TIkAnuM prakAzana bhAvanagarathI thayuM che. saMpAdana kArya munizrI caturvijayajI ane zrI puNyavijayajIe karyuche. vyavahAra bhASya TIkAnuM prakAzana amadAvAdathI thayuM che. jenuM saMpAdana munizrI mANeka munie karela che. A cAra sUtronuM hindI vivecana yukta prakAzana Agama prakAzana samiti byAvarathI thayuM che. te pahelAM A cheda sUtronuM hindI vivecananuM prakAzana kayAMyathI paNa thayuM nathI. ane vyAkhyAnA racanAkAra : sUtra sUtra nizItha sUtra sUtra kartA gaNadhara sudharmAsvAmI traNa cheda sUtra | cauda pUrvI bhadrabAhu svAmI sUtra nizItha sUtra bRhattpasUtra vyavahAra sUtra sUtra nizItha sUtra dazAzrutaskaMdha sUtra sUtra bRhattpasUtra vyavahAra sUtra niryuktikartA bIjA bhadrabAhu varAha mihiranA bhAI bIjA bhadrabAhu varAhamihiranA bhAI bhASyakartA AcArya siddhasenagaNi AcArya sidhdhasenagaNi AcArya sidhdhasenagaNi cUrNikartA jinadAsagaNi mahattara jinadAsagaNi mahattara TIkA ka AcArya malayagirI ane AcArya kSemakIrti AcArya malayiMgara niryuktikartAno samaya devardhigaNinA pachI vIra nirvANanI agyAramI zatAbdI vikramanI chaThThI zatAbdI(pa) upara vat bhASyakartAno kAla 18 jinabhadragaNinA ziSya athavA zraddhAvAna stuti kartA che. vikramanI sAtamI zatAbdInA uttarArdhamAM arthAt vIra nirvANa 12mI zatAbdI cUrNikartAno kAla vikramanI AThamI zatAbdI arthAt vIra nirvANa 13 mI zatAbdI TIkA kartAno phAla vikramanI teramI zatAbdI vikramanI teramI zatAbdI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta cAra cheda sUtrono viSaya paricaya : (1) nizIthasUtra anivArya kAraNothI athavA kAraNa vinA saMyamanI maryAdAono bhaMga karIne jo koI svayaM AlocanA kare tyAre kayA doSanuM keTaluM prAyazcitta Ave che, te A cheda sUtrano viSaya che. -: pahelA uddezakamAM 'gurumAsika prAyazcitta yogya' doSonuM nirUpaNa karyu che. uddezA bIjAthI pAMcamA sudhImAM 'laghumAsika prAyazcitta yogya' doSonI prarUpaNA karI che. uddezaka cha thI agiyAra sudhI gurucaumAsI prAyazcitta yogya doSonuM nirUpaNa che. uddezaka bArathI ogaNIsa sudhImAM laghucaumAsI prAyazcitta yogya doSonuM nirUpaNa che. vIsamA uddezakamAM prAyazcitta devAnI ane vahana karavAnI vidhi batAvI che. atikrama, vyatikrama, aticAranI zuddhi, AlocanA, micchAmi duIDanA alpa prAyazcittathI thaI jAya che. anAcAra doSanA sevananuM ja nizIthasUtra pramANe prAyazcitta thAya che. A sthavirakalpI sAmAnya sAdhuonI maryAdA che. jinakalpI ke pratimAdhArI Adi viziSTa sAdhanA karanArAne atikrama AdinuM paNa nizItha sUtrokta guru prAyazcitta Ave che. 1. laghumAsika prAyazcitta jaghanya eka ekAsaNu utkRSTa 27 upavAsa che. 2. gurumAsika prAyazcitta jaghanya eka nivI(ke be ekAsaNA) utkRSTa 30 upavAsa che. 3. laghu caumAsI prAyazcitta jaghanya eka AyaMbila(ke eka ekAsaNu) utkRSTa 108 upavAsa che. 4. guru caumAsI prAyazcitta jaghanya eka upavAsa(ke cAra ekAsaNA) utkRSTa 120 upavAsa che. 5. ukta doSonA prAyazcitta sthAnonuM vAraMvAra sevana karavAthI athavA teonuM sevana lAMbA samaya sudhI cAlatuM rahevAthI prAyazcitta tapanI sImA vadhatI jAya che. je kyAreka dIkSA cheda sudhI vadhArI zakAya che. 6. koI sAdhu-sAdhvI moTA doSane guptarUpamAM sevana karIne chupAvavA icche paraMtu kyAreka te doSane bIjA koI siddha karIne prAyazcitta apAve, to dIkSA chedanu ja prAyazcitta apAya che. 7. bIjA dvArA siddha karavA chatAM paNa doSI sAdhaka atyadhika jUTha, kapaTa karIne viparIta AcaraNa kare, tyAre koI dvArA pramANita karavA para saraLatAthI svIkAra karIne prAyazcitta le to navI dIkSAnuM prAyazcitta ApavAmAM Ave che. 8. jo durAgrahavaza thaIne koI paNa rIte prAyazcittano svIkAra na kare to gacchamAMthI bahAra kADhI mUkavAmAM Ave che. (2) dazAzruta skandha sUtra :- A sUtrane AgamamAM 'dasA' evaM 'AcAra dasA' nAmathI oLakhAya che. tenA dasa adhyAya che, jene prathama dazA Adi kahevAya che. pratyeka dazAmAM saMkhyAnA nirdezanI sAthe eka-eka viSayanuM nirUpaNa karyu che. AmAM adhikatara sAdhunA AcAra zudghinA preraNAtmaka viSaya che. te sivAya anupama upalabdhithI Atma AnaMdanI prApti, saMgha vyavasthA, zrAvakanA ucca jIvana saMbaMdhI viSaya paNa che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra: prastAvanA ra0 | pAMca dazAomAM saMyamanA niSiddha viSayonuM kathana che, jema keH 20 asamAdhi sthAna(doSa) dazA 1. 21 asabala doSa dazA 2. 33 AzAtanA dizA 3. 30 mahA mohabaMdha sthAna dazA 9. 9 nidAna dazA 10. be dazAomAM saMyama vidhi-preraNA viSayonuM kathana che. 1 bhikSunI bAra paDiyA dazA 7. 2 cAturmAsa samAcArI dazA 8. noMdhaH- vartamAnamAM AThamI dazA prakSipta parivardhanothI yukta thaIne kalpasUtranA nAmathI svataMtra prasiddha thaI che. saMgha vyavasthAno viSaya eka dazAmAM che. AcAryanI ATha saMpadA ane cAra kartavya tathA ziSyanA cAra kartavya dazA 4. AtmAnaMdanA viSayanuM kathana eka dazAmAM che. dasa citta samAdhi sthAna dazA 5. zrAvakanA ucca jIvananuM kathana eka dazAmAM che. agiyAra, zrAvakanI pratimA dazA 6. A rIte A sUtrano pratipAdya viSaya AcAra pradhAna hovAthI tenuM sUtrokta (ThANAMga sUtra-10) "AcAra dazA" nAma sArthaka che. vartamAnamAM ajJAta kAlathI A sUtranuM nAma "dazAzruta skandha sUtra" prasiddha che. (3) bRhalpa sUtra:- A sUtramAM kaccha, akathya viSayonuM kathana pUrU, no pUvuM kriyAthI karyuM che. eTale sUtranuM Agamika saMkSipta nAma khoyA _ che. #M zabdathI nandI sUtranI zruta sUcImAM traNa sUtra kahyA che- (1) kaSpa (2) culla kappa (3) mahA kaSpa. dazAzruta skaMdhanI AThamI dazAnuM nAma paNa kampo yA pakjhosavaNA kappo kahevAyela che. emAMthI naMdIsUtrokta prathama "kampa' nAmanuM sUtra ja A bRhatkalpa sUtra che. zeSa be kalpasUtra ane AThamI dazA rUpa kalpa adhyayana e traNenA mizraNathI eka svataMtra kalpasUtra(bArasA sUtra yA pavitra kalpa sUtra) banAvIne prasiddha karI dIdhuM che. je vikramanI teramI caudamI sadIno prayatna che. e ja kAraNe A maulika kalpasUtranuM bRhatkalpa' nAma vartamAna kALamAM prasiddha thayuM che. prAcIna vyAkhyAkAroe "bRhatkalpasUtra' A nAma koI paNa vyAkhyAmAM kahyuM nathI. arthAt TIkAkAra malayagiri AcAryanA pachI navA kalpasUtra(bArasAsUtronuM nirmANa Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA nAgama navanIta, thaI javAnA kAraNe bhrama nivAraNArthe A sUtranuM nAma bRhatkalpasUtra ApyuM che tethI A pracalita nAma arvAcIna che. A sUtrano saMpUrNaviSaya sAdhu, sAdhvInA AcAranI pramukhatAne batAve che. arthAta temAM vidhi, niSedha ane prAyazcitta sUcaka kathana che. saMgha pramukho tathA saMghADA pramukhonI jANakArI yogya viSaya ja adhika che. to paNa sAmAnya rIte badhA sAdhu, sAdhvIjIone adhyayana yogya A zAstra che. kAraNa ke traNa varSanI dIkSA bAda pratyeka prajJAvAna sAdhu yathAvasara saMghADA pramukha banI vicaraNa kare ja che. (4) vyavahAra sUtra - cAra cheda sUtromAM A ja eka evuM sUtra che ke jenA nAmamAM ane tenA itihAsamAM prAraMbhathI aMta(Aja) sudhI koI parivartana thayuM nathI. tethI enuM A vyavahAra sUtra' nAma Agama, vyAkhyA ane grantha AdithI sarva saMmata nAma che. A sUtrano viSaya enA nAmathI ja spaSTa che ke vyavahArika viSayonuM sUtra arthAt gaccha vyavahAra, saMgha vyavahAra Adi vyavasthAonI sUcanAonuM zAstra. A sUtramAM sAdhvAcArano viSaya paNa che, te paNa vyavasthAlakSI vadhAre che, tethI A eka saMgha vyavasthA sUcaka zAstra che. vyAkhyAkAroe tene prAyazcitta paraka zAstra paNa kahyuM che. jenI sArthakatA pahelA uddezAnA 18 sUtrothI thAya che. A sUtranA pramukha viSayo - 1. parihAra tapa ane pArivArika sAdhunI vyavasthA. 2. gaccha tyAgI ekAkI temaja zithilAcArI sAdhuone pharIthI gacchamAM levA saMbaMdhI vyavasthA, 3. vicaraNa vyavasthA ane AcAryAdinI sAthe sAdhu sAdhvInI Avazyaka saMkhyA. 4. AcArya ane upAdhyAya pada devAnI yogyatA ayogyatAnI ane anya paristhitionI sUcanAo. 5. adhyayana-adhyApananI vyavasthA ane cetavaNI. 6. sAdhu-sAdhvInA paraspara vyavahAra, viveka, vyavasthA. 7. dIkSA ane sevA saMbaMdhI vyavasthA. 8. svAdhyAya ane kSamApanA karavAnI vyavasthA, 9. mRta sAdhu aMgenA pariSThApana kartavya. 10. AhAra ane gaveSaNA saMbaMdhI tathA zayyAtara saMbaMdhI nirdeza. 11. abhigraha paDimAonI vidhio. - dazAzrutaskaMdha, bRhatkalpa ane vyavahAra, A traNe sUtronuM pUrvomAMthI nispRhaNa karI svataMtra sUtrarUpamAM saMkalana karyuM che. tethI A traNe sUtronA mULabhUta racayitA gaNadhara sudharmA svAmI che ane prastuta sUtra rUpamAM uddharaNakartA cauda pUrva AcArya bhadrabAhu svAmI che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra prastAvanA ra ? che ja prAyazcitta vijJAna parAdhInatAmAM athavA apavAdarUpa sthitimAM lAgatA doSonuM prAyazcitta [kama | prAyazcittanuM nAma | jaghanya tapa | utkRSTa tapa laghumAsI eka ekAsaNu sattAvIza ekAsaNA gurumAsI eka nivI trIsa nivI laghucaumAsI eka AyaMbila ekaso ATha upavAsa gurucamAsI eka upavAsa ekaso vIsa upavAsa(pAMca varSamAM) Asakti yA zithila vicArothI lAganArA doSonuM prAyazcitta - kama | prAyazcittanuM nAma | jaghanya tapa utkRSTa tapa | laghumAsI eka AyaMbila | sattAvIza AyaMbila yA upavAsa gurumAsI eka upavAsa | trIsa AyaMbila yA upavAsa laghucaumAsI cAra AyaMbila ekaso ATha upavAsa gurucamAsI cAra upavAsa ekaso vIsa upavAsa(pAMca varSamAM athavA cAra mAsano cheda virAdhanAnA keTalAka prAyazcitta : 1. pRthvIkAya AdinA sparzano eka upavAsa. pRthvI para cAlavAthI yA kacaDavAthI cAra upavAsa ane te khAvAthI eka chaTha. 2. evI rIte pANI, agni tathA vanaspatinuM paNa prAyazcitta samajI levuM joIe ane anaMtakAyanuM prAyazcitta jaghanya eka chaThTha samajavuM. 3. varasAdanA gaMdhArA pANImAM cAlavuM paDe to eka upavAsa, svaccha pANI hoya to cAra upavAsa, lIlaphUga sahita hoya to ekachaTha, A be-cAra dasa pagalA cAlavAnuM prAyazcitta che. jo 40 thI 50 pagalA cAlavuM paDe to chuTTA cAra upavAsa, A rIte kramazaH vadhu cAlavAnuM chaTha ane aTTamanuM prAyazcitta samajI levuM. 4. ajANatA(anAbhoga)thI sthAvara jIvonI virAdhanAnuM AlocanA pratikramaNa rUpa prAyazcitta che. 5. jANIne ati alpa virAdhanAnuM prAyazcitta eka upavAsa che. tenAthI vadhunuM cAra upavAsa, tenAthI vadhunuM eka chaThTha yA aTTamanuM prAyazcitta Ave che. tyAra pachI adhika lAMbA samaya sudhI doSa cAlu rahe athavA virAdhanAnI mAtrA vadhI jAya to colA-paMcolA athavA 30-40-50 upavAsa Adi sudhI prAyazcitta vadhatuM jAya che. virAdhanAnI sAthe gRhasthanI sevA Adi aneka doSonuM sevana eka sAthe karavAthI arthAt oparezana Adi aneka doSo bhegA thavA para tathA vadhAre samaya sudhI doSa thatA rahevA para 120 upavAsanuM prAyazcitta Ave che. 7. A doSonI sImA vyavahArathI kaMIka AgaLa vadhI javA para athavA anya moTA doSo, jema ke vAhana prayoga Adi ekaThA thavA para ane doSonuM sevana cAra mAsathI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta paNa adhika samaya sudhI thavA para cha mAsI prAyazcitta eTale utkRSTa 180 upavAsanuM prAyazcitta Ave che. 8. divasa saMbaMdhI sakAraNa aneka doSa ke virAdhanAnuM eka sAthe pratikramaNamAM 1 upavAsanuM prAyazcitta Ave che temaja pramAda zithilAcAra Adi badhAnuM divasa saMbaMdhI prAyazcitta pAMca upavAsanuM Ave che. A prAyazcitta nityanI kriyA samAcArI saMbaMdhI che. cheda prAyazcitta :- 1. upara kahelA doSovALI sthitimAM atyadhika lokApavAda thAya ane doSa sevana karanArAnA pariNAma saMyama zithilatA ane svacchaMdI thaI jAya to cheda prAyazcitta Ave che. 2. (1) mULaguNa doSonuM vAraMvAra sevana karavAthI athavA atyadhika lAMbA samaya sudhI doSonuM sevana karavAthI () akAraNa apavAdanuM sevana karavAthI. (3) mULaguNamAM doSonA sevanathI adhika lokaniMdA thavA para. (4) anuzAsanano atyadhika bhaMga karavA para. (5) svacchaMdatA athavA tenI prarUpaNA karavAthI. (6) AcAryaguru AdinI atyadhika AzAtanA karavAthI. ItyAdika paristhitiomAM prAyazcitta dAtAne yogya lAge to cheda prAyazcitta Ape athavA tapa prAyazcitta paNa ApI zake che. 3. agItArtha sAdhu-sAdhvIne pahelA eka-be vAra cetavaNI ApyA vagara cheda prAyazcitta apAtuM nathI. 4. svayaM pote saralatA pUrvaka AlocanA prAyazcitta na karavAthI, bIjA dvArA doSa pragaTa karIne, sAbita karIne prAyazcitta apAvavAmAM Ave to cheda prAyazcitta ja Ave che. bIjA dvArA doSa siddha karavA chatAM paNa je ghaNIvAra jUTha-kapaTa kare, bhUla svIkAra na kare, tyAra pachI lAcAra thaIne doSa svIkAra kare to tene "mULa' prAyazcitta Ave che. arthAta navI dIkSA ApavAmAM Ave che ane chevaTa sudhI paNa saralatA dhAraNa na kare to tene koI prAyazcitta ApavAmAM AvatuM nathI paraMtu gacchanI bahAra mUkavAmAM Ave che. nizIthasUtranI aitihAsika vicAraNA - A sUtra AcArAMga sUtrano eka vibhAga che. gaNadhara sivAya enA koI prarUpaka nathI. koI ajJAta samaye tene nizItha sUtra rUpe alaga karavAmAM AvyuM che. vyavahAra sUtramAM sAdhu-sAdhvIo, AcAryo upAdhyAyo Adine A sUtra kaMThastha karavuM jarUrI batAvyuM che. vyavahAra sUtra cauda pUrvI bhadrabAhu svAmI racita che. temAM sAdhvIjIone paNa A sUtra kaMThastha karavAnuM Avazyaka kaheluM che. tethI tene pUrvomAMthI lIdheluM mAnavAnI kalpanA anucita che. kAraNa ke vyavahAra sUtranI pahelA paNa A sUtranuM astitva hatuM ane tIrthakaranA zAsananA pratyeka sAdhu-sAdhvIne kaMThastha karavuM Avazyaka hovAthI sarvajJa zAsananA prAraMbhathI ja A sUtra vidyamAna hoya che. tethI A sUtrane gaNadhara grathita AcArAMganA adhyayana rUpa hovAnuM je varNana sUtromAM, vyAkhyAomAM ane graMthomAM maLe che, tene ja satya samajavuM yogya che. te aMge anya kalpanAone mahattva devuM te Agama saMmata nathI. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstra: prastAvanA ra4 eTalA mATe ja cAra cheda sUtromAM paNa tenuM prathama sthAna che. tenA pachI kramazaH dazAzrutaskaMdha, bRhatkalpa ane vyavahAra sUtranuM sthAna che. Agama puruSanI racanA karanArA pUrvAcAryoe ane pistAlIsa Agamono saMkSipta paricaya lakhanArA mUrtipUjaka vidvAnoe paNa nizIthasUtrane cheda sUtromAM prathama kahela che. vyavahAra sUtranA 10mAM uddezakamAM kahelA pAThyakramamAM traNa varSanI dIkSAvALAne nizItha sUtra ane pAMca varSanI dIkSA paryAyavALAne rakSA-pU-vahAranuM adhyayana karavAnuM kathana karyuM che. vyavahAra sUtramAM 16 sthAna paranizItha sUtrane "AcAra prakalpa" athavA "AcAra prakalpa adhyayana" kahyuM che. nizItha sUtra A nAma ghaNA samaya pachI apAyuM hovAthI caudapUrvI bhadrabAhu svAmI ane gaNadhara grathita AgamomAM teno ullekha nathI. "nizItha adhyayana" evo ullekha AcArAMganA adhyayanarUpamAM samavAyAMga sUtranI keTalIka pratomAM maLe che. niSkarSa e che ke "nizItha adhyayana' nAma AcArAMganA eka adhyayananuM hatuM ane jyAre tene alaga karyuM tyAre AcArAMgathI alaga karyuM hovAthI tene "AcAra prakalpa" kahyuM ane kAlAntaramAM adhyayananA nAmanI sAthe "sUtra' zabda joDI dIdho, tyArathI A nizItha sUtra kahevAyuM. vyavahAra sUtranuM saMkalana thayA pahelAM ja A adhyayana alaga karI dIdhuM hatuM ane naMdIsUtranA saMkalana samaya sudhI enuM nAma "AcAra prakalpa'nI jagyAe nizIthasUtra thaI gayuM hatuM eTalA mATe naMdIsUtramAM nizItha sUtra ja nAma che, "AcAra prakalpa" nAma nathI. jyAre vyavahAra sUtramAM nizIthasUtra' A nAma kyAMya nathI paraMtu Agamone kaMThastha karavAnA aneka prakAranA vidhAnomAM soLavAra "AcAra prakalpa' nAmanA sUtrano ullekha karyo che. niryukti, bhASya, TIkA Adi vyAkhyAkAroe nizIthasUtrane athavA AcArAMga sahitanizItha adhyayanane "AcAra prakalpa' nAmathI grahaNa karyuM che. tethI tene AcArAMga sUtranuM adhyayana kaho, AcAra prakalpa kaho ke AcAra prakalpa adhyayana athavA nizItha sUtra kaho badhA nizIthasUtranA paryAyavAcI nAma che. e nAmonI saMkhyA pAMca che. jema ke - (1) AcArAMga sUtranuM adhyayana nilIyA (ra) AcAra prakalpa adhyayana (3) AcAra prakalpasUtra (4) nizItha sUtra (pa) AcArAMga sUtranI pAMcamI cUlA. AvI rIte samaye-samaye parivartita thayelA nAmavALuM A zAstra che. naMdI sUtranI racanA pachI enuM nAma nizItha sUtra' nizcita thaI gayuM che. kare jo manoratha traNanuM ciMtana te sAdhu-zrAvaka kare muktigamana! Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra5 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta I[2] nizItha sUtra chu ke | pahelA uddezakano sArAMza(doSonI sUcI) | @ @ sUtra-1H je muni hastakarma kare sUtra-2-8H aMgAdAna arthAt jananendriyanuM saMcAlana, saMbodhana, ampaMgana ubaTana, prakSAlana, cAmaDInuM aparvatana kare ane suMghe. sUtra-9: zukra pugala kADhe. sUtra-10: sacita padArtha suMghe. sUtra-11H gRhastha pAse pada mArga banAvaDAve, pula mArga karAve, avalaMbananuM sAdhana banAvaDAve. sUtra-1raH gRhastha pAse pANI kADhavAnI gaTara(nAlI) banAvaDAve. sUtra-13: gRhastha pAse chIkkAnuM DhAMkaNa karAve. sUtra-14: gRhastha pAse sUtara yA dorInI jALI-maccharadAnI banAvaDAve. sUtra-15-18: gRhastha dvArA soI, kAtara, nakha kApavAnuM, kAna sApha karavAnuM sAdhana samuM karAve. sUtra-1922H soya AdinI prayojana vinA yAcanA kare. sUtra-2326: soya AdinI avidhie(amuka kArya mATe, ema kahI) mAgaNI kare. sUtra-27-30H je kAryane mATe soyaAdinIyAcanA karI hoya enA badale tenAthI bhinna kArya kare. sUtra-30-34H potAnA ekalA mATe yAcIne lAvelI soya bIjAne tenA kArya mATe Ape. sUtra-35-38H soya Adi ayogya rIte pAchI Ape. sUtra-39H gRhasthanI pAse pAtranuM parikarma karAve. sUtra-40 gRhasthanI pAse daMDa, lAThI, (vAMsanuM khapATiyuM) ane vAMsanI soInuM parikarma karAve. sUtra-41: kAraNa vagara pAtrane eka thIgaDuM lagAve. sUtra-araH kAraNa hovA para pAtrane traNathI adhika thIgaDAM lagAve. sUtra-43H pAtrane avidhithI baMdhana bAMdhe. sUtra-44: pAtrane kAraNa vagara eka baMdha(ekasthAna para) lagAve. sUtra-45H pAtrane sakAraNa traNathI adhika baMdhana lagAve. sUtra-46 traNathI adhika baMdhanavALuM pAtra paristhitivaza doDha mAsathI vadhu rAkhe. sUtra-47H akAraNa vastrane eka paNa thIgaDuM lagAve. sUtra-48: kAraNa hovA chatAM paNa vastrane traNathI adhika thIgaDAM lagAve. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra : nizItha sUtra sArAMza sUtra-49 : ayogya rIte vastrane sIve. sUtra-50 : phATelA vastrane sAMdhI zakAya tema hovA chatAM eka gAMTha lagAve. sUtra-51H phATelA vastrane paristhiti hovA chatAM paNa traNathI adhika gAMTha lagAve. sUtra-para : phATelA be vastrone akAraNa eka sAMdho kare. sUtra-53 : phATelA vastrone sakAraNa traNathI vadhu sAMdhA kare. sUtra-54 : avidhithI vastronA TukaDAne joDe. sUtra-55 H vibhinna jAtinA vastranA TukaDAne joDe. : sUtra-56 H paristhiti vaza traNathI adhika vastranA TukaDAne joDayA hoya tene doDha mAsathI vadhu samaya rAkhe. sUtra-57 : rasoI gharamAM jAmelA dhUmADAne gRhastha pAsethI utarAve. sUtra-58: pUtikarma doSa yukta AhAra, upadhi tathA zayyAno upayoga kare.ityAdi pravRttionuM gurumAsika prAyazcitta thAya che. tu bIjA uddezakano sArAMza che. sUtra-1H jo muni akAraNa kASTanA daMDAyukta pagaluchaNiyuM(pAda pochana) banAve. sUtra-2-8 : kASTa daMDa yukta pagaluchaNiyuM grahaNa kare, rAkhe, grahaNa karavAnI AjJA de, vitaraNa kare, upayoga kare, doDha mAsathI vadhu samaya rAkhe, kAraNa vinA kholIne alaga kare. sUtra-9 : aceta padArtha sUMghe. sUtra-10 : padamArga svayaM banAve. sUtra-11-13 : pANInA nikAlanI khALa, chIkkA, chIkkAnuM DhAMkaNa, jALIdAra maccharadAnI svayaM banAve. sUtra-14-17 H soya Adine svayaM pote sudhAre(dhAradAra kare). sUtra-18 : kaThora bhASA bole. ra sUtra-19 H alpa mRSA-asatya bole. sUtra-20 : alpa adatta grahaNa kare. sUtra-21 : acitta ThaMDA yA garama pANIthI hAtha, paga, kAna, AMkha, dAMta, nakha ane moDhuM dhove. sUtra-22 : akhaMDa carma dhAraNa kare. sUtra-23 : bahu kiMmatavALA vastro pahere. sUtra-24 : : akhaMDa vastra(tAkA) dhAraNa kare. sUtra-25 : tuMbaDAnuM pAtra, kASTanuM pAtra ane mATInA pAtranuM svayaM parikarma kare. sUtra-26 H daMDa Adine svayaM sudhAre. sUtra-27 : svajana gaveSita pAtra grahaNa kare. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2che mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta sUtra-28: parajana gaveSita pAtra grahaNa kare. sUtra-29: pramukha vyaktithI gaveSita pAtra grahaNa kare. sUtra-30: baLavAna dvArA gaveSita pAtra grahaNa kare. sUtra-31: vAcALa dvArA gaveSita pAtra grahaNa kare. sUtra-3ra : nitya niyaMtrita AhAra levo. sUtra-33-36H pUrNadAnapiMDamAMthI le, ardhAdAnano piMDa le, trIjA bhAganA dAnano piMDa le ane chaThThA bhAganA dAnano piMDa le. sUtra-37: kAraNa vagara kalpa maryAdAnuM ullaMghana karI eka jagyAe rahe. sUtra-38: bhikSA levAnI pahelAM ke pachI dAtAnI prazaMsA kare. sUtra-39H rAga bhAvavALA gharomAM bhikSAnA samaya pahelAM jaIne pharI bIjI vAra AhAra mATe praveza kare. sUtra-40 anyatIrthika ane gRhasthanI sAthe, pArivArika zramaNa apArihArikanI sAthe gocarI (bhikSA) mATe jAya. sUtra-41H A traNenI sAthe upAzrayanI sImAnI bahAranI svAdhyAya bhUmimAM ke uccAra pAsavaNa bhUmimAM praveza kare. sUtra-42H A traNenI sAthe grAmAnugrAma vihAra kare. sUtra-43H manojJa pANInuM sevana karIne amanojJa pANI paraThI de. sUtra-44: manojJa AhAra karIne amanojJa AhAra paraThI de. sUtra-45H khAI lIdhA pachI vadhI gayelo manojJa AhAra svadharmIone pUchyA vinA paraThI de. sUtra-46: zayyAtarano AhAra grahaNa kare. sUtra-47 : zayyAtarano AhAra khAya. sUtra-48: sAgArika-zayyAtaranA gharane jANyA vinA bhikSA mATe jAya. sUtra-49H zayyAtaranI nizrAthI AhAra prApta kare. sUtra-50 zeSakAla(hemata-grISma)nA zayyA sastArakanI avadhinuM ullaMghana kare. sUtra-51H cAturmAsa kAlanA zayyA sastArakanI avadhinuM ullaMghana kare. sUtra-para: varasAdamAM bhIMjAtA zayyA sastArakane chAyAmAM na rAkhe. sUtra-53H zayyA sastArakanI bIjI vAra AjJA lIdhA vinA anyatra laI jAya. sUtra-54H prAtihArika zayyA sastArakane pAchA ApyA vinA vihAra kare. sUtra-pa5 : zayyAtaranA zayyA saMstAraka vyavasthita karyA vagara vihAra kare. sUtra-56: zayyA saMsmAraka khovAI javA para tenI zodha na kare. sUtra-57H alpa yA nAnI upadhinuM paNa ubhayakAla pratilekhana na kare. ItyAdi pravRttionuM laghumAsika prAyazcitta thAya che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedazAstra: nizItha sUtra sArAMza 1 28] 28 @ @ @ I trIjA uddezakano sArAMza @ @ @ sUtra-1H je muni dharmazALA Adi sthAnomAM eka puruSa pAsethI dInatAyukta yAcanA-mAgaNI kare. sUtra-2H dharmazALA Adi sthAnomAM aneka puruSo pAse mAgI mAgIne dInatAyukta yAcanA kare. sUtra-3H dharmazALA Adi sthAnomAM eka strI pAsethI mAgI mAgIne dInatA yukta yAcanA kare. sUtra-4H dharmazALA Adi sthAnomAM aneka strIo pAsethI mAgI mAgIne dInatApUrvaka yAcanA kare. sUtra-pa-8H dharmazALA Adi sthAnomAM kutUhala vaza thaIne mAMgIne yAcanA kare. sUtra-9-12H dekhAya nahIM tevA sthAnamAMthI AhAra laI AvIne devA para ekavAra niSedha karIne pharIthI tenI pAchaLa-pAchaLa jaIne yAcanA-mAgaNI kare. sUtra-13: gRhasvAmInI nA hovA chatAM pharIne tenA ghare AhAra levA mATe jAya. sUtra-14: ghaNA lokonI bhIDavALA jamaNavAranA sthAna para AhAra levA mATe jAya. sUtra15: traNa oraDAnA aMtarathI adhika dUrathI lAvelo AhAra le. sUtra-16: paganuM mAlIsa polA-haLavA hAthe karavuM yA paga para hAtha pherave. sUtra-17 : paganuM mardana kare. sUtra-18: paganuM atyaMgana kare. sUtra-19H paganuM ubaTana kare. sUtra-20: pagane dhove.(prakSAlana karavuM). sUtra-21: pagane raMge. sUtra-rara-27H zarIranuM Amarjana-sApha kare Adi. sUtra-28-33H ghAvanI malamapaTTI kare, sApha sUpha kare Adi. sUtra-34 : gUmaDAM AdinuM chedana kare. sUtra-3pa : gUmaDAM AdimAMthI parU ane lohI kADhe. sUtra-36: gUmaDAM Adine dhove. sUtra-37: gUmaDAM Adi para vilepana kare. sUtra-38: gUmaDAM Adi para telanuM mardana kare. sutra-39H gUmaDAM Adi para sugaMdhI padArtha lagADe. sUtra-40H gudAnA bAhya bhAgamAMthI yA aMdaranA bhAgamAMthI kRmi kADhe. sUtra-41: kAraNa vagara nakha kApe. sUtra-42H jaMghAnA vALa kApe. sUtra-43: gupta sthAnanA vALa kApe. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jenAgama navanIta sUtra-44: romarAyanA vALa kApe. sUtra-45 : bagalamAMthI vALa kApe.(kADhavA) sUtra-4s: dADhInA vALa kApe. sUtra-47: mUchanA vALa kApe. sUtra-48-50: dAMtone ghase, dhove, raMge. sUtra-51-56H hoThone sApha kare Adi. sUtra-57: AMkhonA vALa kApe. sUtra-58-63H AMkhone Amarjana Adi kare. sUtra-44 : nAkanA vALa kApe. sUtra-5 : bhamaronA vALa kApe. satra-6: mastakanA vALa kApe. sUtra-67: zarIra parano mela kADhe. sUtra-68H AMkha, kAna, dAMta ane nakhomAMthI mela kADhavo. sUtra-9H grAmAnugrAma vihAra karatAM mastaka DhAMke. sUtra-70: vazIkaraNa sUtra, dorA-dhAgA banAve. sUtra-71H jayAM paraThavAnI AjJA na hoya evA gharanAvibhAgomAM maLa-mUtraparaThe. sUtra-72H smazAnanA niSiddha vibhAgomAM maLamUtra paraThe. sUtra-73H navI mATInI khANa tathA haLathI kheDelI jagyAmAM maLamUtra paraThe. sUtra-74: kolasA banatA hoya te sthAnomAM maLamUtra paraThe. sUtra-75 kIcaDa-kAdava AdinA sthAnomAM maLamUtra paraThe. sUtra-76: phaLonA saMgraha karavAnA sthAnomAM maLamUtra paraThe. sUtra-77: vanaspativALA(zAka-bhAjIvALA) sthAnomAM maLamUtra paraThe. sutra-78: zeraDI-zAla AdinA khetaromAM maLamutra paraThe. sUtra-79: azoka vRkSa AdinA vanamAM maLamUtra paraThe. sUtra80H sUryano tApa na Ave tevA sthAnomAM maLamUtra paraThe. ItyAdi pravRttionuM laghumAsika prAyazcitta Ave che. @ @ @ @ | cothA uddezakano sArAMza| | sUtra-1: je muni rAjAne vazamAM kare. sUtra-2: rAjAnA rakSakane vazamAM kare. sUtra-3H nagararakSakane vazamAM kare. sUtra-4 nigamarakSakane vazamAM kare. sUtra-5H A sarvArakSakane vazamAM kare. sUtra-10: rAjA Adi te pAMceyanA guNagAna kare. ra - ka ja kalAka Jain E cation International For Private Versonal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 vedazAstra: nizItha sUtra sArAMza | 30 | sUtra-11-15 rAjA Adi te pAMceyane potAnA tarapha AkarSita karavA. sUtra-16: grAmarakSakane vazamAM kare. sUtra-17: dezarakSakane vazamAM kare. sUtra-18: sImArakSakane vazamAM kare. sUtra-19: rAjyarakSakane vazamAM kare. sUtra-20: A sarvArakSakane vazamAM kare. sUtra-21-25 grAmarakSaka Adi A pAMceyanA guNagAna kare. sUtra-2-30 grAma rakSaka Adi pAMceyane potAnI tarapha AkarSita karavA. sUtra-31 : saceta anAja khAya yA saceta bIja khAya. sUtra-3raH AcArya AdinI AjJA vinA dUdha, ghI Adi vigayonuM sevana karavuM. sUtra-37: AvazyakatA mATe choDelA gharone pUchayA jANyA vagara gocarI jAya. sUtra-34 : sAdhvIjIonA upAzrayamAM avidhithI praveza kare. sUtra-35: sAdhvIjIonA AvavAnA mArga para daMDAdi rAkhe. sUtra-3 : navo kleza utpanna kare. sUtra-37H zAMta paDI gayelA klezane pharIthI utpanna kare. sUtra-38: mukha kholIne khaDakhaDATa hase. sUtra-39-48: pArthastha, avasatra, kuzIla, saMsakta ane nityaka A pAMcane potAnA sAdhu Ape athavA tenA sAdhu le. sUtra-49-63H pRthvIkAya, apakAya ane vanaspatikAya Adi sacitta padArthothI lipta hAtha dvArA AhArAdi le. sUtra-64-117H sAdhu-sAdhu paraspara trIjA uddezakamAM kahelA zarIra parikarmanA 54 kAryo kare. sUtra-118-19H saMdhyA samaye bhUminuM pratilekhanana kare athavA maLamUtra paraThavAnI traNa bhUmikAnuM pratilekhana na kare. sUtra-120H eka hAthathI alpa lAMbI-pahoLI bhUmimAM maLamUtrano tyAga kare. sUtra-121: avidhithI maLamUtrano tyAga kare. sUtra-1raraH maLamUtrano tyAga karIne maLadvAra na lUche.(poche) sUtra-123: maLadvArane kASTAdithI lUche. sUtra-124 maLadvAranI zuddhi-zuci na kare. sUtra-1rapa maLanI upara ja zuddhi kare. sUtra-126: ghaNo dUra jaIne zuddhi kare. sUtra-127: traNa pasalI(cApavA)thI vadhu pANIthI zuddhi kare. sUtra-128: prAyazcitta vahana karanArAnI sAthe bhikSAcaryA jAya. ItyAdi pravRttionuM laghumAsika prAyazcitta thAya che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta pAMcamA uddezakano sArAMza : sUtra-1-11 H je muni vRkSa skaMdhanI AsapAsa sacitta pRthvI para UbhA rahe, bese, sUe, AhAra kare, maLa tyAga kare, svAdhyAya kare vagere. sUtra-12 : potAnI cAdara Adi gRhasthanI pAse sivaDAve. sUtra-13 : nAnI cAdarane bAMdhavAnI dorIyo lAMbI kare. sUtra-14 : lImaDA AdinA acitta pAMdaDAone pANIthI dhoIne khAya. sUtra-15-22 : zayyAtaranA athavA anya gRhasthanA paga lUchavAnA upakaraNa ane daMDa Adi nirdiSTa(batAvelA) samaya para pAchA na Ape. sUtra-23 : gRhasthane tyAMthI laI Avela zayyA-saMstAraka upAzrayamAM choDI dIdhA pachI pharI AjJA lIdhA vinA upayogamAM le. sUtra-24 : Una-sUtara Adi kAMte. sUtra-25-30 : sacitta, raMgIna tathA aneka raMgothI AkarSaka daMDa banAve ke rAkhe. sUtra-31-32 : navA vaselA grAmAdimAM tathA navI khANomAM(tyAM vaselA gharomAM) gocarI mATe jAya. sUtra-33-35 : mukha AdithI vINA banAvavI ke vagADe tathA anya vAjiMtro vagADe. sUtra-36-38 : audezika(sAdhunA nimittathI banAvelA) saprAmRta(sAdhunA mATe samaya parivartana karIne banAvela) parikarma(sudhArA karIne banAvela) zayyAmAM praveza kare yA rahe. sUtra-39 : saMbhoga pratyayika kriyAno niSedha karavo. sUtra-40-41 : upayogamAM Ave tevA pAtrane phoDIne tathA upayogamAM Ave tevA vastra kaMbala pAdapUchaNa AdinA TukaDA karIne paraThe. sUtra-42 : daMDa-lAkaDInA TukaDA karIne paraThe. sUtra-43-52 : rajoharaNa pramANathI moTo banAve. phalio(dezIo) sUkSma banAve, lione ekabIjA sAthe bAMdhe, avidhithI bAMdhIne rAkhavI. anAvazyaka eka paNa baMdha kare, Avazyaka hovA chatAM traNathI adhika baMdhana bAMdhe. sUtra-53 : pAMca prakAra sivAyanI jAtanA rajoharaNa banAve, potAnAthI dUra rAkhe, paganI nIce rAkhe, mAthAnI nIce rAkhe. ityAdi pravRttionuM laghumAsika prAyazcitta Ave che. chaThThA uddezakano sArAMza sUtra-1-10 : je muni kuzIla sevana mATe strIne nivedana kare athavA kuzIlanuM sevana kare, te mATe hasta karma kare, aMgAdAnanuM saMcAlana Adi pravRttikare, yAvat zukrapAta kare. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chaMdazAstra: nizItha sUtra sArAMza 3ra sUtra-11-13H viSaya icchAthI strIne vastra rahita kare, vastra rahita thavA mATe kahe; kaleza kare; patra lakhe; sUtra-14-18: maithuna sevananA saMkalpathI strInI yonI yA apAnadvArane lepa kare, dhove Adi kArya kare. sUtra-19-23H maithuna sevananA saMkalpathI bahumUlya akhaMDa raMgaberaMgI vastro rAkhe. sUtra-24-27: maithuna sevananA saMkalpathI trIjA uddezakanA 54 sUtra anusAra zarIranI parikarma kriyA kare. sUtra-28: maithunanA saMkalpathI dUdha-dahIM Adi pauSTika AhAra kare. ityAdi pravRttionuM guru caumAsI prAyazcitta thAya che. ke hu chu I sAtamA udezakano sArAMza | @ @ kla sUtra-1-12H je muni maithuna sevananA saMkalpathI aneka prakAranI mALAo, aneka prakAranA kaDA, aneka prakAranA AbhUSaNo ane aneka jAtinA carma ane vastro banAve, rAkhe ane pahere. sUtra-13H maithuna sevananA saMkalpathI strInA aMgopAMgonuM saMcAlana kare. sUtra-14-7: maithunanA saMkalpathI zarIra parikarmanA 54 bola paraspara kare. sUtra-68-79: strIne pRthvIkAya, aplAya, vanaspatikAya ane trasakAyanI virAdhanAnA sthAna para besADe, suvaDAve, khoLAmAM ke dharmazALA Adi sthAnomAM besADe, suvaDAve ane AhAra karAve. sUtra-80-82: maithuna sevananA saMkalpathI cikitsA(davA) karAve, zarIrAdinI zuddhi kare tathA zarIrane sajAve. sUtra-83-85 : maithuna sevananA saMkalpathI pazu-pakSInA aMgopAMgonuM saMcAlana kare teonA strota sthAnomAM kASTAdi nAkhI tenuM saMcAlana kare, teonI strI jAti sAthe AliMgana kare. sUtra-80-91: maithunabhAvathI strIne AhAra vastrAdidevA levA tathA tenI pAsethI sUtrArtha levA athavA tene sUtrArtha de. sUtra-92 maithuna bhAvathI potAnA zarIranA koIpaNa avayavathI kAmaceSTA kare. ItyAdi pravRttionuM guru caumAsI prAyazcitta thAya che. kSike dakki che ke AThamA udezakano sArAMza rU zuka U chaThThA sAtamA uddezakamAM maithunanA saMkalpathI karelI pravRttionuM prAyazcitta kahevAyuM che. AThamA uddezakamAM maithuna sevananA saMkalpanA nimittarUpa strI saMbaMdhI prAyazcitta kathana che. tyAra pachI rAjapiMDathI saMbaMdhita prAyazcitta kahevAmAM AvyuM che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta sUtra-1-9 : je muni dharmazALA Adi 4mAM, udyAnAdi 4mAM, aTTAlikA Adi mAM, udaka mArga Adi 4mAM, zUnyagRha Adi mAM, tRNagharAdi mAM, yAnazAlA Adi 4mAM, dukAnAdi 4mAM, gozAlAdi 4mAM, ekalA sAdhu ekalI sAdhvInI sAthe rahe, AhArAdi kare, svAdhyAya kare, sthaMDilabhUmi jAya athavA vikArotpAdaka vArtAlApa Adi kare. 33 sUtra-10 : rAtrinA samayamAM strI pariSadamAM yA strI yukta puruSa pariSadamAM aparimita dharma kathA kare. sUtra-11 : sAdhvInI sAthe vihAra Adi kare athavA ati saMparka rAkhe. sUtra-12-13 : upAzrayamAM strIne rAtrimAM rahevA de, nA kahe nahIM, manAI na kare tathA enI sAthe bahAra AvavA javAnuM rAkhe. sUtra-14 : murdhAbhiSikta rAjAnA aneka prakAranA mahotsavamAM AhAra grahaNa kare. sUtra-15-16 H te rAjAonI uttarazALA athavA uttaragRhamAM tathA azvazALA AdimAM AhAra grahaNa kare. sUtra-17 : rAjAnA dUdha-dahIM AdinA saMgrahasthAnomAMthI AhAra grahaNa kare. sUtra-18 : rAjAnA utkRSTa piMDa Adi dAna nimitte rAkhela AhAra grahaNa kare. ityAdi sthAnonuM guru caumAsI prAyazcitta thAya che. navamA uddezakano sArAMza sUtra-1-5 : jo bhikSu rAjapiMDa grahaNa kare, vApare, aMtaHpuramAM praveza kare, aMtaHpuramAMthI AhAra maMgAve temaja lAve teno svIkAra kare. : sUtra-6 H dvArapAla, pazu AdinA nimitte banAvela rAjapiMDa grahaNa kare. sUtra-7 : bhikSA mATe jatA cAra pAMca divasa thaI jAya to paNa rAjAnA cha sthAnonI jANakArI na kare. jema ke dugdhazALA, koThArazALA, maMtraNAsthAna, dAnazALA Adi. sUtra-8-9 : rAjA ane rANIne jovAnA saMkalpathI eka DagaluM paNa cAle. sUtra-10 : zikAra Adi mATe gayelA rAjAno AhAra grahaNa kare. sUtra-11 : rAjA koInA ghare bhojana karavA mATe gayA hoya te sthAnamAM te samaye bhikSA mATe jAya. sUtra-12 H rAjA jyAM rokAyA hoya te sthAnanI najIka rahe. sUtra-13-18 : yuddha yAtrA yA parvata, nadInI yAtrA mATe jatA AvatA rAjAno AhAra grahaNa kare. sUtra-19 : rAjyAbhiSekanI vATAghATanA samaye tyAM AvajA kare. sUtra-20 : dasa moTI rAjadhAnIomAM eka mahinAmAM eka vArathI vadhu vakhata jAya. sUtra-21-25 H rAjAnA adhikArI yA karmacArI AdinA nimitte kADhelA AhArane grahaNa kare.A sthAnonuM sevana karavAthI guru caumAsI prAyazcitta prApta thAya che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra : nizItha sUtra sArAMza dasamA uddezakano sArAMza ke Ta sUtra-1-4 : jo muni AcArya yA ratnAdhika zramaNane kaThora, rUkSa yA ubhayavacanakahe tathA koI paNa prakAranI AzAtanA kare. sUtra-5 : anaMtakAya yukta AhAra kare. sUtra-6 : AdhAkarmI doSanuM sevana kare. sUtra-7-8 : vartamAna yA bhaviSya saMbaMdhI nimitta kahe. sUtra-9-10 : ziSyanuM apaharaNAdi kare. sUtra-11-12 H dIkSArthInuM apaharaNa Adi kare. sUtra-13 : AvelA ekalA sAdhune AvavAnuM kAraNa jANyA vagara traNa divasathI vadhu Azraya Ape. sUtra-14 : kleza upazAMta na karanArA athavA prAyazcitta na karanArA sAthe traNa divasa pachI paNa AhAra kare. sUtra-15 : prAyazcittanuM viparIta prarUpaNa kare yA viparIta prAyazcitta Ape. sUtra-16-24 : prAyazcitta sevana, teno hetu ane saMkalpane sAMbhaLIne tathA jANatA hovA chatAM paNa te sAdhu sAthe AhAra kare. sUtra-25 H sUryodaya ane sUryAstano saMdeha hovA chatAM paNa AhAra kare. sUtra-26H H rAtrinA samayamAM mukhamAM Avela oDakAra(ugAla)ne gaLI jAya. sUtra-27-28 : bImAranI sevA na kare athavA vidhipUrvaka sevA na kare. sUtra-29-30 : cAturmAsamAM vihAra kare. sUtra-31-3ra : saMvatsarI nizcitta karelA divase na kare ane anya divase kare. sUtra-73 : paryuSaNa-saMvatsarInA divasa sudhI loca na kare. sUtra-34 : paryuSaNa-saMvatsarInA divase cauvihAra upavAsa na kare. sUtra-35 : paryuSaNAkalpa gRhasthone saMbhaLAve. sUtra-36 : cAturmAsamAM vastra grahaNa kare. ityAdi pravRttionuM guru caumAsI prAyazcitta thAya che. agiyAramA uddezakano sArAMza sUtra-1-2 : je muni lokhaMDa AdinA pAtra kare yA rAkhe. sUtra-3-4 : lokhaMDa AdinA baMdhana yukta pAtra rAkhe yA banAve. sUtra-5 : pAtra mATe ardhA yojanathI AgaLa jAya. 34 sUtra-6 H kAraNavaza ardhA yojana uparAMtathI sAme laI AvIne pAtra Ape tene grahaNa kare. sUtra-7 : dharmanI niMdA kare. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta sUtra-8 : adharmanI prazaMsA kare. sUtra-9-62 H gRhasthanA zarIranuM parikarma-sevA kare. sUtra-63-64 : svayaMne tathA anyane DarAve. sUtra-65-66 : svayaMne athavA bIjAne Azcaryacakita kare. sUtra-67-68 : svayaMne athavA anyane viparItarUpamAM dekhADe athavA kahe. sUtra-69 : je sAme hoya tenA dharma pramukhanI, tenA siddhAMtonI, tenA AcAronI prazaMsA kare athavA vyaktinI sAme tenI khoTI prazaMsA kare. sUtra-70 : be virodhI rAjayo vacce vAraMvAra gamanA-gamana kare. sUtra-71 : divasa bhojananI niMdA kare. sUtra-7ra H rAtri bhojananI prazaMsA kare. sUtra-73 : divase laI Avelo AhAra bIjA divase khAya. sUtra-74 : divase laI Avelo AhAra rAtrie khAya. sUtra-75 H rAtre laI Avela AhAra divase khAya. sUtra-76 H rAtre laI Avela AhAra rAtre khAya. sUtra-77 : AgADha paristhiti vinA rAtrimAM azanAdi rAkhe. sUtra-78 : AgADha paristhitimAM rAkhelo AhAra khAya. sUtra-79 : saMkhaDInA AhArane grahaNa karavAnI abhilASAthI anyatra rAtrinivAsa kare. sUtra-80 : naivedyapiMDa grahaNa karIne khAya. sUtra-81-82 : svacchaMdAcArInI prazaMsA kare, tene vaMdana kare. sUtra-83-84 : ayogyane dIkSA de yA vaDI dIkSA de. sUtra-85 H ayogya asamarthanI pAse sevA kArya karAve. sUtra-86-89 : acelaka yA sacelaka sAdhu-sAdhvI sAthe rahe. sUtra-90: paryuSita eTale rAtanA rAkhela cUrNa, namaka Adi khAya. sUtra-91: AtmaghAta karanArAnI prazaMsA kare. ityAdi doSa guru caumAsI prAyazcitta prApta thAya che. bAramA uddezakano sArAMza sUtra-1-2 H je muni karuNA bhAvathI paNa trasa-prANIone bAMdhe athavA choDe Adi sAdhune ayogya pravRttio kare. sUtra-3 : vAraMvAra pratyAkhyAnano bhaMga kare. sUtra-4 : pratyekakAya mizrita AhAra kare. sUtra-5 H roma sahita(saroma) carmano upayoga kare. sthAnonuM sevana karavAthI sUtra-6 H gRhasthanA vastrAcchAdita tRNapITha Adi para bese. : Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra : nizItha sUtra sArAMza sUtra-7 : sAdhvIjInI cAdara gRhastha pAse sIvaDAve. sUtra-8 : pRthvI Adi pAMce sthAvara jIvonI thoDI paNa virAdhanA kare. sUtra-9 : sacitta vRkSa para caDhe. sUtra-10-13: gRhasthanA vAsaNamAM khAya, gRhasthanA vastra pahere, gRhasthanI zayyA Adi para bese, gRhasthanI cikitsA kare. sUtra-14 : pUrvakarma doSayukta AhAra grahaNa kare. sUtra-15 : saceta pANInA upayogamAM AvatAM vAsaNathI AhAra grahaNa kare. sUtra-16-30 : darzanIya sthaLo jovA jAya. sUtra-31 : manohara rUpomAM Asakta thAya. sUtra-32 : pahelA pahoramAM grahaNa karelA AhAra-pANI cothA pahoramAM vApare. sUtra-33 : be gAu AgaLa laI jaI AhAra pANIno upayoga kare. sUtra-34-41 : gobara ke lepya padArtha rAtamAM lagAve ke rAtre rAkhI divase lagAve. sUtra-42-43 : gRhastha pAse upadhi upaDAve tathA tene AhAra de. sUtra-44 : moTI nadIone mahinAmAM ekavArathI vadhu vAra utarI ne ke tarIne pAra kare.ityAdi pravRttio karavAthI ladhuM caumAsI prAyazcitta prApta thAya che. teramA uddezakano sArAMza 36 sUtra-1-8 H je muni sacitta pRthvInI najIkanI bhUmi para, pANIthI snigdha bhUmi para, sacitta rajayukta pRthvI para, sacitta mATI yukta pRthvI para, sacitta pRthvI para, zilA yA paththara para tathA jIva yukta kASTha yA bhUmi para UbhA rahevuM, besavuM, sUe. sUtra-9-11 : bhIMta pALI AdithI anAvRta UMcAsthAna para UbhA rahe, bese,sUe. sUtra-12 : gRhasthane zilpa Adi laukika kArya zIkhaDAve. sUtra-13-16 : gRhasthane saroSavacana, rUkSavacana kahe athavA anya koI prakArathI tenI AzAtanA kare. sUtra-17-18 : gRhasthanA kautuka karma yA bhUtikarma kare. sUtra-19-20 H gRhasthane kautuka prazna kare athavA eno uttara de. sUtra-21 H gRhasthane bhUtakALa saMbaMdhI nimitta batAve. sUtra-22-24 : lakSaNa, vyaMjana athavA svapnanA phaLa batAvavA. sUtra-25-27 : gRhastha mATe vidhA, maMtra ke yogano prayoga kare. sUtra-28 : gRhasthane mArga Adi batAve. sUtra-29-30 : gRhasthane dhAtu yA nidhi batAve. . sUtra-31-41 : pAtra, darpaNa, talavAra AdimAM potAnuM pratibiMba jue. sUtra-42-45 H je muni svastha hovA chatAM paNa vamana, virecana kare yA koI paNa auSadhanuM sevana kare. . Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta) sUtra-4-63: pArthastha, kuzIla, avasagna, saMsakta, nityaka, kAzika, prekSaNika, mAmaka, sAMprasArika; A navane vaMdana kare ke enI prazaMsA kare. sUtra-64-78: utpAdananA doSonuM sevana karIne AhAra grahaNa kare tathA khAya. ItyAdi pravRttio karavAthI laghu caumAsI prAyazcitta prApta thAya che. @ @ @ii caudamA uddezakano sArAMza| @ @ sUtra-1H je muni pAtra kharIde athavA kharIda karIne lAvela pAtra le. sUtra-2 : pAtra udhAra le athavA udhAra lAvelA pAtra le. sUtra-3: pAtranuM parivartana kare athavA parivartana karI lAvela pAtra le. sutra-4: sAdhune mATe koInI pAsethI jhuMTavIne lAvelapAtra, bhAgIdAranI AjJA lIdhA vinAnA pAtra athavA sAme lAvelA pAtro le. sUtra-5 AcAryanI AjJA vinA koIne vadhu pAtra de. sUtra-daH avikalAMgane ke samarthane vadhu pAtra che. sUtra-7: vikalAMga ke asamarthane vadhu pAtra na de. sUtra-8-9H upayogamAM na Ave tevA pAtrone rAkhe. upayogamAM Ave tevA pAtrone choDI de. sUtra1011 suMdara pAtrone kurUpa kare athavA virUpa pAtrane suMdara kare. sUtra-1ra-19H jUnA pAtrane durgadha yukta pAtrane vAraMvAra dhove ke karNAdi lepa lagAve athavA ghaNA divaso sudhI temAM pANI Adi bharIne rAkhe ane tene sArA kare. sUtra-20-30: sacitta sthAna, trasa jIva yukta sthAna, divAla vinAnA UMcA sthAna para pAtra sUkave. sUtra-31-36: pAtramAM trasa jIva, dhAnya-bIja, kaMdAdi, pRthvI, pANI, agni hoya tene kADhIne ke kaDhAvIne pAtra che. sUtra-37: pAtra para kotaraNI kare ke kotaraNIvALA pAtra le. sUtra-38-39H potAnA ghara sivAya anya koI sthAnamAM rahela gRhastha pAsethI temaja kayAMya paNa koInI sAthe vicAraNA karanArA pAse pAtranI yAcanA karavI. sUtra-40-41: pAtrane mATe gRhasthane pratijJAbaddha karIne mAsakalpa yA cAturmAsa rahevuM. ItyAdi pravRttionuM ladhucaumAsI prAyazcitta Ave che. cha, I paMdaramA uddezakano sArAMza zika * * * sUtra-1-4H kaThora vacana AdithI anya sAdhunI AzAtanA kare. sUtra-5-1raH sacitta Amra tathA tenA kaTakA Adi grahaNa kare ane vApare. sUtra-13-ss: gRhastha pAse potAnA zarIra saMbaMdhI 54 prakAranA parikarma karAve. sUtra-67-75 : akalpanIya sthAnomAM maLamUtra paraThe. Jain Eadcation International Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdazAstra H nizItha sUtra sArAMza sUtra-76-97 : gRhasthane AhAra ane vastrAdi Ape. pArzvasthAdi sAthe AhAra ane vastrAdinI letI detI kare. 38 sUtra-98 : vastra grahaNa karavAmAM udgama Adi doSone parihAra yogya pUrNa gaveSaNA na kare. sUtra-99-152 : vibhUSAnI vRttithI zarIra parikarmanA 54 sUtrokta kArya kare. sUtra-153 : vibhUSAnI vRttithI vastrAdi upakaraNa rAkhe. sUtra-154 : vibhUSAnI vRttithI vastrAdi upakaraNo dhove. ityAdi pravRttionuM ladhu caumAsI prAyazcitta prApta thAya che. | soLamA uddezakano sArAMza che sUtra-1-3 : gRhastha yukta, jala yukta ane agni yukta makAnamAM rahe. sUtra-4-11 : sacitta zeraDI yA zeraDInA TukaDA khAya ke cUse. sUtra-12 : araNyamAM rahenArA, jaMgalamAM janArA temaja aTavInI yAtrA karanArA pAsethI tyAM mArgamAM AhAra le. sUtra-13-14 : alpa cAritraguNavALAne vizeSa cAritraguNasaMpanna kahevA ane vizeSa cAritraguNavALAne alpa cAritraguNavALA kahevA. sUtra-15 : vizeSa cAritraguNavALA gacchamAMthI alpa cAritraguNavALAmAM jAya. sUtra-16-24 : kadAgraha yukta sAdhuonI sAthe AhAra, vastra, makAna, svAdhyAyanI letI detI kare. sUtra-25-26 : sukhapUrvaka vicaravA yogya kSetra hovA chatAM paNa anArya kSetromAM athavA vikaTa mArgomAM vihAra kare. juo-- pRSTa-42 subhASitamAM] sUtra-27-3ra : jugupsita kuLavALA pAsethI AhAra, vastra, zayyA grahaNa kare tathA ene tyAM svAdhyAyanI vAMcanAnI letI detI kare. sUtra-33-35 : bhUmipara, bichAnA para AhAra rAkhe, khIMTI, zIMkA Adi para AhAra rAkhe. sUtra-36-37 : gRhasthonI sAthe besIne pota-potAno AhAra karavo ke gRhastha jue tyAM AhAra kare. sUtra-38 : AcArya AdinA AsanAdi para asAvadhAnIthI paga sparzI gayA pachI khamAvyA vinA ke vinaya karyA vagara cAlyA jAya. sUtra-39 : sUtrokta saMkhyA ke mApathI vadhu upadhi rAkhe. sUtra-40-50 : virAdhanAvALA sthAno para maLamUtra paraThe. ityAdi pravRttionu ladhu caumAsI prAyazcitta prApta thAya che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 39T mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA nAgama navanIta @ @ sattaramA uddezakano sArAMzakSaka & phrI phrI | sUtra-1-2H kutUhalathI trasa prANIone bAMdhavA choDavA AdigRhasthanI pravRttio kare. sUtra-3-14: kutUhalathI mALAo, kaDAo, AbhUSaNo ane vastrAdi banAve, rAkhe ane pahere. sUtra-15-68H sAdhvIjI sAdhunA zarIranuM parikarma gRhastha pAse karAvaDAve. sUtra-69-122: sAdhu sAdhvIjInA zarIranuM parikarma gRhastha pAse karAvaDAve. sUtra-123-124: AcArathI samAna sAdhu-sAdhvIjIne jagyA(sthAna) na Ape. sUtra-1rapa-127: adhika UMcA nIcA sthAnamAMthI athavA moTI koThImAMthI AhAra le athavA lepAdithI baMdha karelA vAsaNane bolAvIne temAMthI AhAra le. sUtra-128-131: sacitta pRthvI Adi para rAkhela AhAra le. sUtra-132: paMkhA AdithI ThaMDo karIne Apela AhAra le. sUtra-133 tAtkAlika banAveluM acitta-zItala pANI (dhovaNa) le. sUtra-134: potAnA AcAryapada yogya zArIrika lakSaNonuM kathana kare ke batAve. sUtra-135 gAvuM, vagADavavuM, hasavuM, nRtya karavuM,nATaka karavA, hAthI, ghoDA, siMha Adi jAnavaronA jevo avAja karavo, ityAdi saMyamane ayogya pravRttio kare. sUtra-13139 vitata, tata, ghana ane jhusira AdivAdyonA dhvani sAMbhaLavA jAya. sUtra-140-155H aneka sthaLonA zabda sAMbhaLavA jAya, zabdamAM Asakta thAya. ItyAdi pravRttio karavAthI ladhu caumAsI prAyazcitta prApta thAya che. | u u chu aDhAramA uddezakano sArAMza @ @ @ @ sUtra-1H je muni atiAvazyaka prayojanavinA naukAvihAra ke vAhana vihAra kare. sUtra-2-5: bhADA Adi doSayukta naukA athavA vAhanamAM bese. sUtra-9: naukAmAM caDhavA mATe naukAne pANImAMthI bhUmi(sthala) para; sthaLa parathI pANImAM maMgAve; kIcaDamAMthI bahAra kaDhAve, naukAmAM bharAyela pANI kaDhAve. sutra-10: moTI naukA sudhI javA mATe bIjI nAnI naukA Adi upayogamAM le. sUtra-11H anukULa pravAha athavA pratikULa pravAhamAM janArI naukAmAM jAya. sUtra-1raH aDadho yojana athavA eka yojanathI vadhu lAMbo mArga pasArakaranArI naukAmAM jAya. sUtra-13-14 naukA calAve athavA calAvanArane sahAyatA kare. sUtra-15: naukAmAM AvelA pANIne bahAra ulece. sUtra-16: naukAmAM kANuM thavA para tene baMdha kare. sUtra-17-3raH naukAvihAranA prasaMgamAM sthala, jala, kIcaDa athavA naukAmAM AhAra Jain 289 $ternational Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdazAstraH nizItha sUtra sArAMza sUtra-33-73 : vastra saMbaMdhI doSonuM sevana kare(14mAM uddezAmAM pAtranA mATe kahevAyelA badhA doSo ahIM samajavA). ityAdi pravRttionuM laghu caumAsI prAyazcitta prApta thAya che. 40 ogaNIsamA uddezakano sArAMza sUtra-1-7 : auSadhane mATe krIta(kharIda) Adi doSa lagADe. viziSTa auSadha traNa mAtrAthI adhika lAvavuM, auSadhane vihAramAM sAthe rAkhe tathA auSadhanA parikarma saMbaMdhI doSa(khAMDavuM, pIsavuM, bhIMjavavuM, cALavuM Adi)nuM sevana kare. sUtra-8 : cAra saMdhyAkAlamAM svAdhyAya kare.(lAla dizA ane madhyakAlanA samaye) sUtra-9-10 : kAlika sUtranI 9 gAthA ane dRSTivAdanI 21 gAthAothI vadhu pAThano asvAdhyAya kAlamAM arthAt utkAlamAM uccAraNa kare. sUtra-11-12 : cAra mahAmahotsava ane tenI pachInI cAra mahA pratipadA (ekama)nA divase arthAt caitra, ASADha, Aso ane kArtika mAsanI pUnama ane te pachI AvatI ekamanA divase svAdhyAya kare. sUtra-13 : kAlika sUtranI svAdhyAya karavAnA cAra pahora svAdhyAya karyA vagara ja pramAda athavA anya kAryomAM yA vikathAomAM pasAra kare. sUtra-14 : 3ra prakAranA asvAdhyAyanA samaye svAdhyAya kare. sUtra-15 : potAnI zArIrika asvAdhyAyanA samaye svAdhyAya kare. sUtra-16 : sUtranI vAcanA Agamokta kramathI na Ape. sUtra-17 : AcArAMga sUtranI vAcanA pUrNa karyA vinA cheda sUtra ke dRSTivAdanI vAcanA Ape. sUtra-18-21H avinIta Adi apAtrane vAcanA Ape ane yogyapAtrane vAcanA na Ape. avyakta(16 varSathI ochI vayavALA)ne vAcanA Ape ane vyaktane vAcanA na Ape. sUtra-22 : samAna yogyatAvALAne vAcanA devAmAM pakSapAta kare. sUtra-23: AcArya, upAdhyAya dvArA vAcanA ApyA vagara athavA teonI AjJA vinA svayaM vAcanA grahaNa kare. sUtra-24-25 : mithyAtvayukta gRhastha ane anyatIrthika saMnyAsIone vAcanA Ape tathA enI pAsethI vAcanA le. sUtra-26-35 : pArzvasthAdine vAcanA de ane tenI pAsethI vAcanA le. ityAdi pravRttionuM ladhu caumAsI prAyazcitta prApta thAya che. tu hI TavIsamA uddezakano sArAMza sUtra-1-5 H eka mAsanA prAyazcitta sthAnathI laIne pAMca mAsa sudhInA prAyazcitta Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta sthAnanI niSkapaTa AlocanAnuM teTalA teTalA mAsanuM prAyazcitta Ave che. kapaTayukta AlocanA karavAthI eka guru mAsanuM prAyazcitta adhika Ave che. cha mAsa ke tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanI AlocanA sakapaTa yA niSkapaTa karavA chatAM paNa mAtra cha mAsa ja prAyazcitta Ave che. tenAthI AgaLa prAyazcitta vidhAna nathI. jevI rIte rAjya vyavasthAmAM 20 varSathI adhika jelanI sajA nathI. sUtra-6-10H anekavAra sevana karAyelA prAyazcitta sthAnanI AlocanAnA viSayamAM paNa uparokta prAyazcitta samajavuM joIe. 41 sUtra-11-12 : mAsika Adi prAyazcitta sthAnonI dvika saMyogI bhaMgothI yukta AlocanAnuM prAyazcitta paNa pUrvavat samajavuM joIe. sUtra-13-14 : pUro eka mAsa yA sAdhika mAsa Adi sthAnonI AlocanAnuM prAyazcitta kapaTa sahita ke kapaTa rahita Adi pUrva sUtronI samAna samajavuM joIe. sUtra-15 H eka vAra sevita doSa sthAnanI kapaTa rahita AlocanAnA prAyazcittane vahana karatA thakA pharIthI lagADelA doSonI be cobhaMgInA koI paNa bhaMgathI AlocanA karavAthI prAyazcittanuM AropaNa karAya che. sUtra-16 : eka vAra sevita sthAnanI kapaTa yukta AlocanAnuM prAyazcitta vahana ane temAM AropaNa pUrva sUtranI jema samajI levuM. sUtra-17-18 : aneka vAra sevita sthAna saMbaMdhInuM saMpUrNa varNana u52 kahelA (15-16) sUtranI samAna ja A baMne sUtramAM paNa samajI levuM. sUtra-19-24 : eka mAsathI laIne cha mAsa sudhI koI paNa prAyazcittanA vahana kAlamAM lAgelA be mAsa sthAnanI sAnugraha sthApitA AropaNA vIsa divasanI tathA pharIthI te sthAnanI niranugraha sthApitA AropaNA be mAsanI ema kula be mAsa ane vIsa divasanI sthApitA AropaNA apAya che.(temAM pahelA prAyazcittamAM anugrahathI thoDuM ochuM prAyazcitta karavAmAM Ave che.) sUtra-25-29 H sthApita AropaNAnA be mAsa ane vIsa divasanA prAyazcittane vahana karatAM thakAM, pharI-pharI be mAsanA prAyazcittanI vIsa-vIsa divasanI sAnugraha prasthApitA AropaNA vadhAratAM cha mAsa sudhInI AropaNA karavAmAM Ave che. sUtra-30-35 : pUrvokta sUtra 19-24nI samAna sAnugraha niranugraha sthApitA AropaNA jANavI paraMtu be mAsa prAyazcitta sthAnanI jagyAe eka mAsa ane 20 divasanI AropaNAnI jagyAe 15 divasa tathA be mAsa vIsa divasanI jagyAe doDha mAsa samajavuM. sUtra-3-44H sthApita AropaNAnA eka mAsa ane paMdara divasanA prAyazcitane Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH nizItha sUtra sArAMza vahana karatAM thakAM pharI pharI eka mAsanA prAyazcitanI paMdara-paMdara divasanI prasthApanA AropaNA vadhAratAM cha mAsa sudhInI AropaNA karavAmAM Ave che. sUtra-45-51 : be mAsanA prAyazcittanuM vahana karatA doSa lAgavAthI eka mAsa sthAnanI jagyAe 15 divasanI AropaNAnI vRddhi karAya che. tyAra pachI be mAsa sthAnanI 20 divasanI AropaNAnI vRddhi karAya che. ema vRddhi karatA thakA cha mAsa sudhInI prasthApitA AropaNA samajavI joIe. A prakAre A uddezakamAM prAyazcitta sthAnonI AlocanA para prAyazcitta devAnuM ane tenA vahana kAlamAM sAnugraha-niranugraha sthApitA(rokIne rAkhavAvALI) ane prasthApitA(vahana karavAvALI) AropaNAnuM spaSTa kathana karyuM che. noTa H-- vistRta jANakArI mATe zrI guru prANa phAunDezana, rAjakoTathI prakAzita vivecana yukta cheda sUtranuM adhyayana karavuM. // nizItha sUtrano sArAMza saMpUrNa // 4ra * jinakalpI ane chadmastha tIrthaMkara jevA viziSTa sAdhakonuM vicaraNa mAtra nirjarArtha hoya che. teo anArya kSetramAM paNa jaI zake che. sthavira kalpI zramaNonuM vicaraNa dharma prabhAvanArtha hoya che. teo Arya kSetra ane sahaja mArgavALA kSetramAM ja vicaraNa kare, evI teo mATe hitAvaha prabhu AjJA che. * A pustakamAM carcAyelA nibaMdho eTale dareka pariziSTo sAthe teno je Agama sthaLa, uddezaka ane sUtra saMkhyA nirdiSTa karela che, tenuM tAtparya e che ke A nibaMdha vize jijJAsu svAdhyAyIone kaMIpaNa zodha-khoja karavAnI bhAvanA utpanna thAya to te zAstra sthala kADhIne tyAM mULapATha, sUtrArtha ane teno vivecana vAMcIne saMtoSa samAdhAna meLavI zake. khAsa dhyAna rAkhavAnu e che ke zodha-khoja mATe (1) byAvarathI prakAzita yuvAcArya zrI madhukara munijI dvArA saMpAdita- prakAzita hiMdI saMskaraNa ane (2) guruprANa phAunDezana, rAjakoTathI prakAzita gujarAtI saMskaraNa, A be Agama pustakomAM ja jovuM. kAraNa ke sArAMza pustakanA nibaMdho-pariziSTono AdhAra te ja pustako che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta * [3] pariziSTa-1 : utsarga ane apavAdanuM hArda [uddezaka-3 sUtra-39] utsarga ane apavAda baMnenuM lakSya che-- jIvananI zuddhi, AdhyAtmika vikAsa, saMyamanI surakSA, jJAnAdi sadguNonI vRddhi. rAjapatha para cAlanAro pathika koI vizeSa aDacaNa upasthita thatAM rAjamArgano tyAga karI pAsenI keDI pakaDI lye che ane thoDe dUra gayA pachI koIpaNa prakAranI muzkelI na dekhAya to pharIthI rAjamArga para pAcho AvI jAya che. A ja vAta utsargathI apavAdamAM javAnI ane apavAdathI utsargamAM AvavAnA saMbaMdhamAM samajI levI joIe. baMnenuM lakSya pragati che, tethI baMne mArga che, amArga ke unmArga nathI. baMnenA samanvayathI sAdhakanI sAdhanA siddha ane samRddha thAya che. utsarga ane apavAda kayAre ane kayAM sudhI ? :- prazna mahattvano che. utsargae sAdhanAnI sAmAnya vidhi che, tethI tenA para sAdhakane satata cAlavuM paDe che. utsarga choDI zakAya che paraMtu akAraNa nahIM. koI vizeSa paristhitimAM ja utsargano tyAga karI apavAda mArga apanAvI zakAya che paraMtu haMmeza mATe nahIM. je sAdhaka akAraNa utsarga mArgano parityAga karI de che athavA sAmAnya kAraNa upasthita thavA para tene choDI de che, te sAdhaka sAcA nathI, te jinAjJAnA ArAdhaka nathI paraMtu virAdhaka che. je vyakti akAraNa auSadha sevana kare che athavA roga na hovA chatAM rogI hovAno abhinaya kare che te dhUrta che, kartavya vimukha che. evo vyakti svayaM pathabhraSTa thaIne samAjane paNa kalaMkita kare che. A ja dazA te sAdhakonI che je sAdhAraNa kAraNathI utsarga mArgano tyAga karI de che ane akAraNa ja apavAda mArganuM sevana karatA rahe che. kAraNa vaza eka vAra apavAda mArganA sevana pachI kAraNa samApta thavA para apavAdanuM satata sevana karatA rahe che evA sAdhaka svayaM pathabhraSTa thaIne samAjamAM paNa eka anucita udAharaNa upasthita kare che, evA sAdhakone koI siddhAMta hotA nathI ane teone utsarga apavAdanI koI sImA hotI nathI. teo potAnI vAsanA pUrti mATe ke durbaLatA chupAvavA mATe vihita apavAda mArgane badanAma kare che. apavAda mArga paNa eka vizeSa mArga che. te paNa sAdhakane mokSanI tarapha laI jAya che, saMsAranI tarapha nahi. jevI rIte utsarga saMyama mArga che tevI rIte apavAda paNa saMyama mArga che, paraMtu te apavAda vastutaH apavAda hovo joIe. apavAdanA pavitra vezamAM kyAMka bhogAkAMkSA(ke kaSAyavRtti) AvI na jAya eTalA mATe sAdhake satata sajAga, jAgRta ane sakriya rahevAnI jarUrata che. sAdhakanI sAme vastutaH koI vikaTa paristhiti hoya, bIjA koI sarala Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra : nizItha sUtra pariziSTa mArganI sUjha na paDatI hoya, phalataH aparihArya sthitimAM apavAda upasthita thaI gayo hoya tyAre apavAdanuM sevana dharma banI jAya che ane jyAre Avela tophAnI vAtAvaraNa sApha thaI jAya, sthitinI vikaTatA na rahe tyAre tene punaH utsarga mArga para ArUDha thaI javuM joIe. AvI sthitimAM kSaNano vilaMba paNa saMyama ghAtaka bane che. 44 eka vAta A paNa che ke jeTalI jarUrata hoya teTaluM ja apavAdanuM sevana karavuM joIe. evuM na thaI jAya ke jyAre A karI lIdhuM to have emAM zuM che ? A paNa karI lyo. jIvanane niraMtara eka apavAdathI bIjA apavAda para zithila bhAvathI ghasaDatuM laI javuM, apavAda nathI. je lokone maryAdAnuM bhAna nathI, apavAdanI mAtrA ane sImAnuM parijJAna nathI, teonuM apavAda dvArA utthAna nathI paraMtu zatamukha patana thAya che. eka bahu suMdara paurANika daSTAMta che; tenA parathI sahaja samajI zakAya che ke utsarga ane apavAdanI potAnI zuM sImAo hoya che ane tenuM sUkSma vizleSaNa kaI ImAnadArIthI karavuM joIe. dRSTAMta H- eka vidvAna RSi kayAMkathI jaI rahyA hatA. bhUkha ane tarasathI khUbaja vyAkuLa hatA. bAra varSano bhayaMkara duSkALa hato. rAjAnA keTalAka darabArIo eka jagyAe sAthe besIne bhojana karI rahyA hatA. RSie bhojananI mAgaNI karI. javAba maLyo 'e bhojana to eThuM che'. RSi bolyA--eThuM che to zuM che ? peTa to bharavAnuM che. 'vipattikALe maryAdA rahetI nathI'. bhojana lIdhuM khAdhuM ane cAlavA lAgyA to te lokoe pANI levAnuM kahyuM tyAre RSie uttara Apyo, 'pANI eThuM che, huM te pII zakuM nahIM.' ne lokoe kahyuM- have lAge che ke 'anna peTamAM jatAM ja buddhi pAchI AvI gaI'. RSie zAMtithI kahyuM, "bhAIo tamAruM vicAravuM ThIka che, paraMtu mArI eka maryAdA che. bhojana bIjethI maLatu na hatuM ane huM bhUkhathI eTalo vyAkuLa hato ke prANa kaMThe AvI gayA hatA ane vadhu sahana karavAnI kSamatA samApta thaI gaI hatI tethI meM eThuM anAja apavAdanI sthitimAM svIkAra karI lIdhuM. have pANI to mArI maryAdA anusAra anyatra zuddha maLI zake che. tethI nakAmuM eThuM pANI zA mATe pIuM ?''saMkSepamAM sAra e ja che ke jayAM sudhI banI zake tyAM sudhI utsarga mArga para ja cAlavuM joIe, jyAre e rastA para cAlavuM muzkela banI jAya, bIjo koI rasto bacavA mATe na rahe tyAre mokSano hetu salAmata rAkhIne apavAda mArga pakaDavo joIe ane jyAre sthiti sudharI jAya tyAre tarata ja utsarga mArga para pAchuM AvI javuM joIe. utsarga mArga sAmAnya mArga che. ahIM koNa cAle ? koNa na cAle ? e praznane mATe koI sthAna nathI. jyAM sudhI zakti rahe, utsAha rahe, Apatti kAlamAM paNa koI prakArano glAni bhAva na Ave, dharma ane saMgha para koI prakArano upadrava na thAya athavA jJAna, darzana, cAritranI kSatino koI vizeSa prasaMga upasthita na Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ japa mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta cAraNA || ki thAya tyAM sudhI utsarga mArga para ja cAlavAnuM che, apavAda mArga para nahIM. apavAda mArga para kayAreka, koI, kadAcita cAlI zake che, tenA para hara koI sAdhaka hara koI samaya cAlI zakatA nathI. je saMyamazIla sAdhaka AcArAMga sUtra Adi AcAra saMhitAnuM pUrNa adhyayana karI cUkayA che, gItArtha che, nizItha sUtra Adi cheda sUtronA sUkSmatama marmanA paNa jJAtA che, utsarga apavAda padonA pAThaka ja nahIM paraMtu spaSTa anubhavI che, te ja apavAdanA svIkAra ke parivAranA saMbaMdhamAM yogya nirNaya ApI zake che. tethI apavAdika vidhAna karanArA sUtromAM sUcita koI paNa pravRtti karavAmAM A utsarga apavAdanA svarUpa darzaka varNananA bhAvone sadA lakSyamAM rAkhavuM joIe. I pariziSTa-ra: prAyazcittanA aMgonI vicAraNA, [uddezaka-20 sUtra-1-14] ogaNIza uddezakamAM kahelA doSonuM sevana karyA pachI Alocakane AlocanA anusAra prAyazcitta devAnAvibhinnavikalponuM varNana A cauda sUtromAM karyuM che. - AlocanA karanArA eka prAyazcitta sthAnane ekavAra athavA aneka vAra tathA aneka prAyazcitta sthAnone ekavAra ke aneka vAra sevana karIne te sarvanI eka sAthe paNa AlocanA karI zake che ane kyAreka alaga-alaga paNa karI zake che. koI Alocaka niSkapaTa yathArtha AlocanA karanArA hoya che ane koI kapaTayukta AlocanA karanArA paNa hoya che. tethI evA Alocakone ApavAmAM AvatA prAyazcittanI vidhi ahIMyA kahI che. ogaNIza uddezakamAM mAsika, caumAsI ane tenA guru ke laghu ema cAra prakAranA prAyazcittanuM kathana che. tathApi koI vizeSa doSanA prAyazcittomAM pAMca divasa, dasa divasanI vRddhi paNa thAya che. eTalA mATe sUtra 13-14mAM cAra mAsa ke cAra mAsathI adhika, pAMca mAsa ke pAMca mAsathI adhika evuM kathana che, paraMtu caumAsI prAyazcitta sthAnonI samAna pAMcamAsI cha mAsI prAyazcitta sthAnono svataMtra nirdeza AgamomAM nathI. prastuta uddezakamAM paNa teno mAtra saMketa maLe che. A prAyazcitta sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM eka vAra ke aneka vAra sevana karIne eka sAthe AlocanA karavAthI prAyazcitta sthAna te ja rahe che. paraMtu tapanI hinAdhikatA thaI jAya che. jo prAyazcitta sthAna aneka hoya to te badhA sthAnonA prAyazcittanI prApti thAya che ane te badhA prAyazcitta sthAno anusAra yathAyogya tapa prAyazcitta apAya che. sarala manathI AlocanA karavAthI, prAyazcitta sthAnane anurUpa prAyazcitta Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra : nizItha sUtra pariziSTa Ave che ane koI kapaTa yukta AlocanA kare to kapaTanI jANakArI thavA para Avela prAyazcittathI eka mAsa adhika prAyazcitta thAya che arthAt kapaTa karavAthI eka guru mAsanuM prAyazcitta vadhu ApIne saMyukta karI devAya che. 46 9 pUrvathI laIne 14 pUrva sudhInA zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaH paryavajJAnI, kevaLajJAnI; A Agama vihArI sAdhuo AlocakanA kapaTane potAnA jJAna dvArA jANI le che, tethI teonA sanmukha ja AlocanA ane prAyazcitta karavuM joIe. teonA abhAvamAM zruta vyavahArI sAdhu traNa vAra AcanA sAMbhaLIne bhASA tathA bhAvothI kapaTane jANI zake che kAraNa ke te paNa anubhavI gItArtha hoya che. jo kapaTa sahita AlocanA karanArAnuM kapaTa jANI na zakAya to tenI zuddhi thaI zakatI nathI eTale, AgamomAM AlocanA karanArAnI ane sAMbhaLanArAnI yogyatA kahela che tathA AlocanA saMbaMdhI vividha varNana paNa karyuM che. jema ke- (1) ThANAMga a--10mAM AlocanA karanArAne 10 guNayukta hovuM anivArya kahela che. jema ke- (1) jAti saMpanna (2) kuLa saMpanna (3) vinaya saMpanna (4) jJAna saMpanna (5) darzana saMpanna (6) cAritra saMpanna (7) kSamAvAna (8) damitendriya (9) amAyI (10) AlocanA karIne pazcAttApa na karanArA. (2) ThANAMga a-10mAM AlocanA sAMbhaLanAranA 10 guNa A prakAre kahela che.jema ke- (1) AcAravAna (2) badhA doSone samajI zakanArA (3) pAMca vyavahAronA kramanA jJAtA (4) saMkoca nivAraNamAM kuzaLa (5) AlocanA karAvavAmAM samartha (6) AlocanAne koInI pAse pragaTa na karanArA (7) yogya prAyazcitta denArA (8) AlocanA na karavAnA ke kapaTa pUrvaka AlocanA karavAnA aniSTa pariNAma batAvavAmAM samartha (9) priya dharmI (10) daDha dharmI. uttara. a. 36 gA. 262mAM AlocanA sAMbhaLanArAnA traNa guNa kahyA che. (1) AgamonA vizeSajJa (2) samAdhi utpanna karanArA (3) guNagrAhI. (3) ThANAMga a-10mAM AlocanAnA dasa doSa A pramANe kahela che. jema ke- (1) sevA AdithI prasanna karyA pachI temanI pAse AlocanA karavI (2) mane prAyazcitta ochuM Apazo evI vinaMtI karIne AlocanA karavI (3) bIjAo dvArA jovAI gayelA doSonI AlocanA karavI. (4) moTA-moTA doSonI AlocanA karavI (5) nAnA-nAnA doSonI AlocanA karavI (6) atyaMta aspaSTa bolavuM (7) atyaMta jorathI bolavuM (8) anekonI pAse eka ja doSanI AlocanA karavI (9) agItArtha pAse AlocanA karavI (10) potAnA samAna doSonuM sevana karanArAnI pAse AlocanA karavI. uparokta sthAnono yogya viveka rAkhavAthI ja AlocanA zuddha thAya che. jo Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta, AlocanA sAMbhaLanArA yogya na maLe to anukramathI svagaccha, anyagaccha ke zrAvaka AdinI pAse paNa AlocanA karI zakAya che. koI yogya na maLe to aMtamAM arihaMta siddhonI sAkSIe paNa AlocanA karavAnuM vidhAna vyava. u.1mAM karyuM che. ThANAMga a-3 mAM kahyuM che ke jJAna, darzana, cAritranI zuddha ArAdhanA mATe AlocanA prAyazcitta karavAmAM Ave che. doSonI AlocanA ane prAyazcitta nahIM karanArA potAno A loka ane paraloka baMne bagADe che. te virAdhaka thaIne adhogatino bhAgI bane che. AlocanA nahIM karavAnA aneka kAraNomAM mukhya kAraNa apamAna ane apayazanuM hoya che, paraMtu e vicAronI ajJAnadazA che. AlocanA karIne zuddha thanArA A bhavamAM ane parabhavamAM pUrNa samAdhine prApta kare che ane AlocanA nahIM karanArA poteja aMtaramAM khinna thAya che ane ubhaya lokamAM asamAdhine prApta kare che temaja AlocanA na karavAthI sazalya maraNathI dIrgha saMsArI thAya che. n je sAdhu mULa guNomAM athavA uttara guNomAM ekavAra ke aneka vAra doSa sevIne tene chupAve, lAgelA doSonI AlocanA na kare ane prAyazcitta na le to gaNanAyaka tene lAgelA doSonA saMbaMdhamAM pUche. jo te asatya bole, pota-potAne nirdoSa siddha kare to doSanuM sevana karatA tene tapAsavA mATe koIne niyukta kare ane pramANa pUrvaka tenA doSa sevananuM tenI sAme ja siddha karAvIne prAyazcitta Ape. - ogaNIsa uddezakomAM evA mAyAvIne apAya tevA prAyazcittanuM vidhAna nathI. e adhyayanomAM phakata svecchAthI AlocanA karanArAne apAya tevA prAyazcittonuM vidhAna che. ukta mAyAvI sAdhu lAgelA doSone saraLatAthI svIkAra na kare to tene gacchamAMthI kADhI mUkAya. jo te lAgelA doSone saralatAthI svIkAra karI lya, gaccha pramukhane tenI saralatA para vizvAsa thaI jAya to tene nimna prAyazcitta daIne gacchamAM rAkhI zakAya che. 1. jo teNe anekavAradoSonuM sevana na karyuM hoya.anekavAra(pRSA) khoTu bolIne pote potAnA doSa na chupAvyA hoya ane tenA doSa sevananI jANakArI jana sAdhAraNane na thaI hoya to tene alpa dIkSA chedanuM prAyazcita devuM joIe. 2. jo teNe vAraMvAra brahmacarya Adi bhaMga karyo hoya, vAraMvAra mAyA, mRSA, bhASaNa karyuM hoya, tenA vAraMvAra brahmacarya Adi bhaMganI jANakArI jana sAdhAraNane thaI gaI hoya tene mUla (arthAt navI dIkSA devAnuM) prAyazcita devuM joIe. uttarAdhyayana sUtra a-21mAM doSonI AlocanAniMdA ane gahanuM atyaMta Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstra: nizItha sUtra pariziSTa 48 zubha ane zreSTha phaLa kahyuM che. ThANA a.-10; bhagavatI za-rapa u.-7; vivAIsUtra-30 ane uttarA. a.-30mAM 10 prakAranA prAyazcita kahyA che. temAM AlocanA karavI prathama prAyazcita sthAna kahyuM che. prAyazcitaH- cAritranA mULa guNomAM ke uttara guNomAM karAyelI pratisevanAonuM arthAt doSa sevananuM prAyazcita karAya che. nizItha sUtramAM tapa prAyazcitanA cAra mukhya vibhAga kahyA che ane bhASyamAM tenI vistArathI vyAkhyA karatAM pAMca divasanA tapathI laIne cha mAsa sudhInA tapa tathA cheda mUla anavasthApya ane pArAMcika prAyazcita sudhInuM kathana karyuM che. pratisevanAnA bhAvo anusAra eka ja doSa sthAnanA prAyazcittonI vRddhi ke hAni karI zakAya che. bhagavatI za. ra5, u. 7 ane ThANAMga a-10mAM pratisevanA dasa prakAranI kahI che. jema ke- (1) abhimAnathI(darpathI Asakti ane dhRSTatAthI) (2) ALa sathI (3) asAvadhAnIthI (4) bhUkha-tarasa AdinI AturatAthI (5) saMkaTa AvavAthI (6) kSetra AdinI saMkIrNatAthI (7) bhUlathI (8) bhayathI (9) roSa ke dveSathI (10) ziSyAdinI parIkSA mATe. pratyeka doSa sevananI pAchaLa emAMthI koI paNa ekayA aneka kAraNa hoya che. A kAraNomAMthI koI kAraNe lAgelA doSanI mAtra AlocanAthI ja zuddhi thaI zake che, to koInI AlocanA ane pratikramaNathI zuddhi thAya che ane koInI tapa, cheda AdithI zuddhi thAya che. doSa sevyA pachI Atma zuddhinA Icchuka AlocanA karI prAyazcita grahaNa kare che, jevI rIte vastramAM lAgela melanI zuddhi vastra dhovAthI thAya che tevI rIte AtmAnA saMyama AdimAM lAgelA doSonI zuddhi prAyazcittathI thaI jAya che. uttarA a-26mAM kahyuM che ke prAyazcita karavAthI doSonI vizuddhi thaI jAya che. cAritra niraticAra thaI jAya che, tathA samyaka prAyazcitta svIkAra karanArA mokSa mArga ane AcAranA ArAdhaka thAya che. | pariziSTa-3H dasa prakAranuM prAyazcitta 1. AlocanAne yogya :- kSetrAdinA kAraNe apavAdika vyavahAra ziSTAcAra pravRtti AdinI mAtra AlocanAthI zuddhi thAya che. 2. pratikramaNane yogya :- asAvadhAnIthI thanArI ayatanAnI zuddhi mAtra pratikramaNathI arthAt micchAmi duDiMthI thAya che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta : 3. tadubhaya yogya H- samiti AdinA atyaMta alpa doSonI zuddhi AlocanA ane pratikramaNathI thaI jAya che. 4. viveka yogya H- bhUlathI grahaNa karelA doSayukta ke akalpanIya AhArAdine grahaNa karavAthI athavA kSetra kAla saMbaMdhI AhAranI maryAdAnuM ullaMghana thavA para tene paraThI devuM, te viveka prAyazcitta che. 5. vyutsargane yogya H- koI sAdhAraNa bhUla thaI javA para nirdhArita zvAsozvAsanA kAyotsarganuM prAyazcitta apAya che, te vyutsarga prAyazcitta che. ubhaya kALa pratikramaNamAM pAMcamo Avazyaka paNa A prAyazcitta rUpa che. 6. tapane yogya :- muLaguNa yA uttaraguNamAM doSa lagADavA para purimaDha (doDha porasI)thI laIne 6 mAsI tapa sudhInuM prAyazcitta hoya che. te be prakAranA che- (1) zuddha tapa (2) parihAra tapa(AhAra-pANI judA karIne). 7. cheda prAyazcitta yogya doSonA vAraMvAra sevanathI, akAraNa apavAdanA sevanathI ke adhika lokaniMdA thavA para AlocanA karanArAnI eka divasathI laIne cha mAsa sudhInI dIkSA paryAyano cheda karavo, te cheda prAyazcitta che. 8. mUlane yogya H- doSonA sevanamAM saMyama prati upekSA bhAva ke svacchaMdatA karavAthI AkhI dIkSA paryAyano cheda karIne pharIthI navI dIkSA devI, te mUla prAyazcitta che. 9-10. anavasthApya pArAcika prAyazcitta :- vartamAnamAM A be prAyazcittanuM viccheda thayuM manAya che. AmA navI dIkSA dIdhA pahelA kaThora tapamaya sAdhanA karAvavI paDe che. keTaloka samaya samUhathI alaga rakhAya che, pachI eka vAra gRhasthano veza paherAvIne pharI dIkSA apAya che. A baMnemAM viziSTa tapa ane tenA kAla AdinuM aMtara che. te saMbaMdhI varNana bRhattpa sUtra uddezaka-4mAM tathA vyavahAra sUtra uddezaka--ramAM che. nizItha sUtramAM laghumAsika Adi tapa prAyazcittanuM kathana che. bhASya gAthA 6499mAM kahyuM che ke 19 uddezakamAM kahevAyeluM prAyazcitta jJAna, darzana cAritranuM atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAranuM che. emAMthI sthavirakalpIne koI anAcAranuM AcaraNa karavAthI ja te prAyazcitta Ave che ane jinakalpIne atikrama Adi cAreyanuM A prAyazcitta Ave che. (1) atikrama--doSa sevanano saMkalpa (2) vyatikrama- doSa sevananA pUrvanI taiyArIno prAraMbha (3) aticAra- doSa sevananA pUrvanI pravRtti lagabhaga pUrI thaI javI. (4) anAcAra- doSanuM sevana karI levuM. jema ke- (1) AdhAkarmI AhAra grahaNa karavAno saMkalpa (2) tenA mATe javuM (3) lAvIne rAkhavuM (4) khAI levuM. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra nizItha sUtra pariziSTa pa0 sthavira kalpIne atikramAditraNathI vyutsarga sudhInA pAMca prAyazcitta Ave che ane anAcAra sevana karavAthI teone AgaLanA pAMca prAyazcittomAMthI koI eka prAyazcitta Ave che. parihAra tapa ane zuddha tapa kone-kone apAya che tenuM varNana bhASya gAthA 586thI 91 sudhImAM che, tyAM e paNa kahyuM che ke sAdhvIne ane agItArtha, durbala ane aMtima traNa saMghayaNavALA sAdhune zuddha tapa prAyazcitta ja apAya che. 20 varSanI dIkSA paryAyavALAne, ra9 varSanI uMmarathI adhika uMmaravALAne utkRSTa gItArtha 9 pUrvanA jJAnIne, prathama saMhananavALAne tathA aneka abhigraha tapa sAdhanAnA abhyAsIne parihAratapadevAya che. bhASya gAthA 59ramAM parihAra tapa devAnI pUrNa vidhinuM varNana karyuM che. vyava. prathama uddezakanA sUtra 1 thI pa sudhI eka mAsika prAyazcitta sthAnathI laIne pAMca mAsika prAyazcitta sthAnanuM ekavAra sevananuM tathA sUtra 6thI 10 sudhI aneka vAra sevananuM sAmAnya prAyazcitta kahyuM che. sAthe kapaTa yukta AlocanAnuM eka gumAsa prAyazcitta vadhAre devAnuM kahyuM che. sUtra 11 thI 14mAM A prAyazcitta sthAnomAMthI aneka sthAnonA sevanathI dvisaMyogI Adi bhaMga yukta aneka sUtronI sUcanA ApI che. bhASya cUrNimAM bhaMga vistArathI karoDo sUtronI gaNanA batAvAI che. sUtra 5 ane 10 tathA 11 thI 14 sudhInA sUtromAM tejI para saviya mAniviya te veva chammAnI A vAkaya che, teno Azaya e samajavo joIe ke AnAthI AgaLa koI mAsa ke 7 mahinA yogya prAyazcittane pAtra hoya athavA kapaTa sahita yA kapaTa rahita AlocanA karanArA hoya to paNa A ja cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika nathI AvatuM. -suvahu vi mAhiM, mArA para ja vAyabsa dvArA cUrNi:- tavArihiM vahiM mArtahiM ImmA para vijJa, sabakleva Athiyo, ettha kAraNaM jamhA amhaM vaddhamANa sAmiNo evaM ceva paraM pamANaM ThavitaM / bhAvArtha - vardhamAna mahAvIra svAmInA zAsanamAM ATalA ja prAyazcittanI utkRSTa maryAdA che ane badhA sAdhu sAdhvI mATe A niyama che. agItArtha, atipariNAmI, apariNAmI sAdhu sAdhvIjIne cha mAsanuM tapa ja ApavAmAM Ave che, cheda prAyazcitta apAtuM nathI paraMtu doSanuM vAraMvAra sevana karavAthI ke AkuTTI buddhi arthAt mAravAnA saMkalpathI paMcendriyanI hiMsA karavAthI ke darpathI kuzIlanuM sevana karavAthI, teone cheda prAyazcitta ApI zakAya che tathA chedanA pratye upekSAvRtti rAkhanArAne "mUla prAyazcitta" apAya che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pa1 | pa1 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta| anya aneka nAnA moTA doSonuM sevana karavAthI ukta agItArtha Adine pahelI vAramAM cheda ke mUla prAyazcitta apAtuM nathI paraMtu jene ekavAra A prakAranI cetavaNI ApI dIdhI hoya ke- he Arya! jo vAraMvAra A doSanuM sevana karIza to cheda ke mUla prAyazcitta devAmAM Avaze. tene ja cheda yA mUla prAyazcitta ApI zakAya che. jene A prakAranI cetavaNI ApI nathI tene cheda ke mUla prAyazcitta ApI zakAtuM nathI. bhASyamAM cetavaNI apAyelA sAdhune vikovita ane cetavaNI nahIM apAyelA sAdhune "avikavita' kahyA che. vikAvitane paNa pahelI vAra laghu, bIjI vAra guru ane trIjI vAra cheda prAyazcitta apAya che. cheda prAyazcitta paNa utkRSTa cha mAsanuM hoya che tathA traNa vAra ja ApI zakAya che. tenA pachI mULa prAyazcitta apAya che. yathA- chammAsovara jai puNo Avajjai to tiNNi vArA lahu ceva chedo dAyavyo / esa avisiTTho vA tiNNi vArA challahu chedo| ahavA- jaM caiva tava tiyaM taM ceva chedatiyaM pi- mAsabbhaMtara, caumAsabbhaMtara, chamAsabbhaMtara ca, jamhA evaM tamhA bhiNNamAsAdi jAva chammAsaM, tesa chiNNesa cheya tiyaM atikataM bhavati / tato vi jati paraM Avajjati to tiNNi vArA mUlaM dijjti|jUrNa mA 4, pRSTa rU. enAthI e spaSTa thAya che ke vardhamAna mahAvIra svAmInA zAsanamAM tapa ane cheda prAyazcitta cha mAsathI vadhu devAnuM vidhAna nathI. tethI koI paNa doSanuM chamAsa tapa ke chedathI adhika prAyazcitta nadevuM joIe kAraNa ke adhika prAyazcitta devApara (tAM 12) A sUtrAzathI ane bhASyokta paraMparAthI viparIta AcaraNa thAya che. mUla (navIdikSA) prAyazcitta paNa traNa vAra ApI zakAya che ane cha mAsanuM tapa ane cha mAsano cheda paNa traNa vAra ja ApI zakAya che. tenA pachI AgaLanuM prAyazcitta apAya che. aMtamAM gacchamAMthI kADhI mUkavAmAM Ave che. | ki ki | pariziSTa-4: upasaMhAra [uddezaka-20] : nizIthasUtramAM laghu mAsika Adi prAyazcitta sthAnonA cAra vibhAgarUpe je doSasthAnonuM varNana che, tadanusAra tenA samAna anya(nahi kahevAyelA) doSonuM prAyazcitta paNa samajI levuM joIe. doSa sevananA bhAva ane prAyazcitta grahaNa karanArAnI yogyatA Adi kAraNothI A sthAnomAM apAyela zuddha tapa AdinA aneka vikalpo hoya che. jene gItArtha muninI nizrAthI ke paraMparAthI samajavuM joIe tathA prAyazcitta koSTaka dvArA paNa samajavAno prayatna karavo joIe. vikalpo yukta prAyazcitta vidhine samajavA mATe nizItha pIThikAnuM tathA vIsamA udde nA bhASyanuM adhyayana karavuM joIe tathA bRhatkalpa, vyavahAraane nizIthasUtranuM niryukti, bhASya, cUrNi, TIkA yukta pUrNa adhyayana karavuM joIe. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra: nizItha sUtra pariziSTa para niryukti ane bhASyanA anusAra nizIthanI sUtra saMkhyA 2022(be hajAra bAvIsa) thAya che. prastuta saMskaraNamAM 1401 sUtra che. yadyapi upalabdha pratiomAM sUtra saMkhyA bhinna-bhinna avazya che to paNa te aMtara adhika nathI. paraMtu niryukti ane bhASyamAM kahevAyelI saMkhyAthI prastuta saMskaraNanI sUtra saMkhyAnuM aMtara ra1 sUtronuM che. mUla sUtronuM eTalu adhika aMtara avazya vicAraNIya che. prastuta saMskaraNanA sUtronuM saMkalana prAyaH bhASya ane cUrNino AdhAra laIne ja karyuM che. to paNa tenA sUtronI saMkhyA bhASya gAthA 6469 thI 73 sudhImAM kahevAyelI pUrA nizItha sUtronI ane laghu, guru, mAsika, caumAsika ane AropaNA sUtronI saMkhyAthI bhinna che. upalabdha sUtra saMkhyA sAthe eno samanvaya karavo paNa azakya jevo che. yathA- pahelA uddezakamAM sUtra saMkhyA 58 upalabdha che. bhASya cUrNimAM paNa eTalA ja sUtronI vyAkhyA che. to paNa A uddezakanI sUtra saMkhyA ukta gAthAomAM rapara kahela che. tethI 20rara sUtronuM kathana bahuzruta gamya che. vartamAnamAM to svAdhyAya premIone 1401 sUtrothI ja saMtoSa mAnavo paDaze. anveSaka-ciMtanazIla Agama premI, bahuzruta A viSayamAM prayatna karIne samAdhAna pragaTa karI zake che. # [4] nizIthanI saMpUrNa sUtra saMkhyA vicAraNAu U | vIsa uddezakanA sUtronuM koSTaka - uddezaka prAyazcitta sthAna sUtra saMkhyA guru mAsika 58 58 laghu mAsika laghu mAsika laghu mAsika laghu mAsika guru comAsika guru comAsika guru comAsika guru comAsika guru comAsika guru comAsika 57 317. che je che # 8 : 345 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa3 uddezaka 12 0 2 2 6 2 2 2 2 2 13 14 15 44 78 41 154 50 155 73 35 51 kula 1401 noMdha :- (bhASyamAM pratyeka uddezakanI alaga-alaga sUtra saMkhyA ApI nathI.) 16 17 18 19 20 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 1 25 6-11 12-19 20 prAyazcitta sthAna laghu caumAsika laghu caumAsika laghu caumAsika laghu caumAsika laghu caumAsika prastuta saMskaraNanA sUtro ane bhASya nirdiSTa sUtro : uddezaka prAyazcitta bhASya nirdiSTa sthAna sUtra saMkhyA laghu caumAsika laghu caumAsika laghu caumAsika AropaNA guru mAsika laghu mAsika guru caumAsI laghu caumAsI AropaNA kula para 33ra 244 724 70 2022 - sUtra saMkhyA prastuta saMskaraNanI sUtra saMkhyA 58 317 345 30 51 1401 II nizItha pariziSTa saMpUrNa 30 51 aMtara 194 15 299 94 19 1 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH dazAzrutaskaMdha sUtra sArAMza [h] dazAzrutaskaMdha sUtra A sUtranuM nAma AgamamAM be prakAre maLe che- (1) dazA (2) AcAradazA. enA AdhArathI tenuM nAma dazAzrutaskaMdha sUtra pracalita che, paraMtu A nAma prAcIna vyAkhyA graMthomAM maLatuM nathI, tethI te arvAcIna pracalita nAma che. A sUtranA dasa adhyAya che, tene pahelI dazA yAvat dasamI dazA kahevAya che. 54 pahelI dazAmAM 20 asamAdhinA sthAna che. bIjI dazAmAM 21 sabala doSa che. trIjI dazAmAM 33 AzAtanA che. cothI dazAmAM AcAryanI ATha sampadA ane cAra kartavya che tathA ziSyanA cAra kartavya paNa che. pAMcamI dazAmAM cittanI samAdhi(AnaMda) thavAnA daza bola kahyA che. chaThThI dazAmAM zrAvakanI 11 DimAo batAvI che. sAtamI dazAmAM sAdhunI bAra DimA batAvI che. AThamI dazAnuM sAcuM svarUpa vyavacchinna athavA vikRta thaI gayuM che. temAM sAdhuonI samAcArInuM varNana hatuM. navamI dazAmAM 30 mahAmohanIya karmabaMdhanA kAraNa che. dasamI dazAmAM nava niyANAno niSedha ane varNana che ane tenAthI thanArA ahitanu kathana che. A prakAre A sUtrano pratipAdya viSaya AcAra pradhAna hovAthI tenuM sUtrokta(ThANAMga-10) AcAra dazA nAma sArthaka che. vartamAnamAM ajJAtakAlathI 'dazAzrutaskaMdha' A nAma pracalita che. prathama dazA : vIsa asamAdhisthAna sAdhvAcAra(saMyama)nA sAmAnya laghutara doSone eTale aticArone ahIM asamAdhi sthAna kahyA che. jevI rIte zarIranI samAdhimAM sAmAnya pIDAo paNa bAdhaka thAya che ane vizeSa moTA roga judI-judI jAtanA thAya che. jema ke (1) alpa coTa lAgavI, kAMTo khUMcI javo, eka phoDalo thaI javo; hAtha, paga, AMgaLI Adi avayava duHkhavA, dAMta duHkhavA ane thoDA vakhatamAM sAruM thaI javuM. (2) atyaMta vyAkula ane azakta karI denArA moTA-moTA roga. evI rIte sAmAnya doSa arthAt saMyamanA aticAra avidhione A dazAmAM asamAdhi sthAna kahevAyela che. enA kAraNe saMyama pUrNapaNe svastha rahI zakato nathI. arthAt zuddha ArAdhanAmAM ghaTa thatI jAya che. vIsa asamAdhinA sthAna :- 1. utAvaLe cAlavuM. 2. aMdhArAmAM cAlatI vakhate pramArjana na karavuM. 3. sAcI rItathI pramArjana na karavuM. 4. jarUriyAta vagara pATa Adi lAvIne rAkhavA. 5. moTAnI sAme bolavuM. 6. vRddhone asamAdhi pahoMcADavI. 7. pAMca Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | papa, mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta, sthAvarakAyanI barAbara yAtanA na karavI arthAt tenI virAdhanA karavI, karAvavI. 8. krodha bhAvamAM baLavuM arthAt manamAM krodha bhAva rAkhavo. 9. krodha karavo arthAt vacana ane vyavahAramAM krodha pragaTa karavo. 10. pITha pAchaLa niMdA karavI. 11. kaSAyathI athavA avivekathI nizcayakArI bhASA bolavI. 12. navo kaleza utpanna karavo. 13. jUnA, zAMta thaI gayela kalezane pharIthI utpanna karavo. 14. akAlamAM sUtrano svAdhyAya karavo. 15. sacitta raja ke sacita rajathI yukta hAtha-paganuM pramArjana na karavuM arthAt pramArjana karyA vinA besI javuM ke anya kAryamAM lAgI javuM. 16. jarUrata vagara bolavuM, vAkyuddha karavuM ane jora-jorathI Aveza yukta bolavuM. 17. saMghamAM athavA saMgaThanamAM athavA prema saMbaMdhamAM bheda utpanna thAya tevuM bhASaNa karavuM. 18. kaleza karavo, jhaghaDavuM, tucchatA bharelo vyavahAra karavo. 19. divasabhara kaMIne kaMI khAtA rahevuM. 20. aneSaNIya AhAra, pANI Adi grahaNa karavA arthAt eSaNAnA nAnA doSonI upekSA karavI. # zake I bIjI dazAH ekavIsa sabala doSa sabala, prabala, ghana, bhAre, vajanadAra, vizeSa baLavAna Adi lagabhaga ekArthaka zabda che. saMyamanA sabala doSono artha che- sAmAnya doSonI apekSAe moTA doSa ke vizeSa doSa. A dazAmAM evA moTA doSone sabala doSa kahyA che. te prAyaH saMyamanA anAcArarUpa hoya che. tenuM prAyazcitta paNa gurutara hoya che tathA e saMyamamAM vizeSa asamAdhi utpanna karanArA doSa che. anya zabdomAM kahIe to sabala doSa saMyamamAM moTA aparAdha che ane asamAdhi sthAna saMyamamAM nAnA aparAdha che. ekavIsa sabala doSa :- (1) hasta karma karavuM. (2) maithuna sevana karavuM. (3) rAtri bhojana karavuM. (4) sAdhunA nimitte banAvela AhAra pANI levA. (5) rAjAnA ghare gocarI karavI. (6) sAmAnya sAdhu-sAdhvIjIonA nimitte banAvelA udezika AhAra Adi levA ke sAdhune mATe vecAtA lAvela hoya evA AhArAdi padArtha levA. (7) vAraMvAra tapa-tyAga Adino bhaMga karavo. (8) vAraMvAra gaNano tyAga karavo ane svIkAra karavo. (9, 19) ghUMTaNa pANImAM DUbe eTalA pANImAM eka mAsamAM traNa vAra ke varSamAM 10 vAra cAle arthAt ATha mahinAnA ATha ane ekavAra vadhu kula 9 vAra utare to sabala doSa nathI, 10 vAra thAya to zabala doSa bane che. (10, 20) eka mAsamAM traNa vAra ane varSamAM 10 vAra(upAzraya mATe) Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH dazAzrutaskaMdha sUtra sArAMza paka mAyA kapaTa karavuM arthAt upAzraya durlabha thavA para varSamAM 9 vAra mAyA karavI paDe te sabala doSa nathI, paNa 10 vAra thAya to zabala doSa bane che. (11) zayyAtarano AhAra grahaNa karavo. (12-14) jANIne, saMkalpapUrvaka hiMsA karavI, jUThuM bolavuM, adatta grahaNa karavuM. (15-17) jANIne sacitta pRthvI para tenI atyadhika najIka sthAna para ane traNa sthAvara jIva yukta sthAna para besavuM, sUvuM, UbhA rahevuM. (18) 1. mUlara. kaMda3. skaMdha 4.chAla pa. kUMpaLa . patra 7. puSpa8. phaLa 9. bIja ane 10. lIlI vanaspati(zAka bhAjI) Adine jANIne khAvI. (21) jANIne sacitta jalanA lepa yukta hAtha ke vAsaNathI gocarI levI. yadyapi aticAra, anAcAra anya aneka hoI zake che to paNa ahIMyA apekSAthI 20 asamAdhi sthAna ane ra1 sabala doSa kahyA che. anya doSone yathAyogya vivekathI temAM aMtarbhAvita karI levA joIe. i | trIjI dazAH tetrIsa AzAtanA saMyamanA mUlaguNa ane uttara guNanA doSo sivAya, aviveka ane abhaktinA saMyogathI guru, ratnAdhika Adi sAthe karAyelI pravRttine AzAtanA kahevAya che. tenAthI saMyama dUSita thAya che ane guNo nAza thAya che. vinayavivekanA sadbhAvamAM ja guNonI vRddhi thAya che ane pApakarmano baMdha thato nathI. dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che. evaM dhammasa viNao mUlaM, paramo se mokkho / ne vitti suyaM sidhaM nisteNaM vAmiccharuM - a.9, 1.2, gA.2 jayaM care jayaM ciTTe, jayamAse jayaM sae / muraMto mahaMto, parvame na vaMdha II -daza.a.4,gA.8 moTAno vinaya na karavo ane avinaya karavo; A baMne AzAtanA che. AzAtanA deva gurunI ane saMsAranA koIpaNa prANInI thaI zake che temaja dharma siddhAMtonI paNa AzAtanA thaI zake che. tethI AzAtanAnI vistRta paribhASA A prakAre che- deva-gurunI vinayabhakti na karavI, avinaya abhakti karavI, teonI AjJAno bhaMga karavo athavA niMdA karavI, dharma siddhAMtonI avahelanA karavI ke viparIta prarUpaNA karavI ane koI paNa prANI pratye apriya vyavahAra karavo, teonI niMdA tiraskAra karavo te "AzAtanA' kahevAya che. laukika bhASAmAM tene asabhya vyavahAra kahevAya che. A badhI apekSAothI Avazyaka sUtramAM 33 AzAtanAnA viSayonuM kathana karyuM che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta moTAonI sAthe cAlavA, besavA ane UbhA rahevAmAM, AhAra, vihAra, nihAra saMbaMdhI samAcArInA kartavyomAM, bolavAmAM, ziSTAcAramAM, bhAvomAM ane AjJA pAlanamAM aviveka, abhaktithI pravartana karavuM te "AzAtanA che. tAtparya e che ke moTAnI sAthe pratyeka pravRttimAM sabhyatA, ziSTatA rAkhavI ane je vyavahAra pravartAvavAthI moTAnuM citta prasanna rahe tevI rIte ja pratyeka pravRtti karavI joIe. tetrIsa AzAtanAo mATe juo- Agama sArAMza khaMDa-3; AcAra zAstramAM pariziSTa. ke ? | cothI dazAH AcAryanI ATha saMpadA | zrI sAdhu-sAdhvIjIonA samudAyanI samucita vyavasthA mATe AcAryanuM hovuM nitAtta Avazyaka hoya che. vyavahAra sUtra uddezaka trIjAmAM nava dIkSita (traNa varSanI dIkSA paryAya sudhInA) bALaka(16 varSanI uMmara sudhInA) ane taruNa (40 varSanI vaya sudhInA) sAdhu-sAdhvIjIone AcArya ane upAdhyAyanI nizrA vinA rahevAno spaSTa niSedha che, sAthe ja zIdhrapaNe potAnA AcArya, upAdhyAyano nizcaya karavAnuM dhruva vidhAna karyuM che. sAdhvIjI mATe pravartinInI nizrA sahita traNa padavIdharonI nizrA hovI jarUrI kahI che. e padavIdhara ziSya ziSyAonA vyavasthApaka ane anuzAsaka hoya che. tethI teomAM viziSTa guNonI yogyatA hovI jarUrI che. vyavahAra sUtranA trIjA uddezakamAM teonI Avazyaka ane aucitya pUrNa yogyatAnA guNa kahyA che. prastuta dazAmAM AcAryanA ATha mukhya guNo kahyA che. jema ke1. AcAra saMpanna :- saMpUrNa saMyama saMbaMdhI jinAjJAnuM pAlana karanArA, krodha-mAnAdi kaSAyothI rahita suMdara svabhAvavALA hoya. 2. zruta sampanna - Agamokta anukrama anusAra aneka zAstrone kaMThastha karanArA ane tenA artha-paramArthane dhAraNa karanArA hoya. 3. zarIra sampanna :- samucita saMhanana, saMsthAnavALA, sazakta ane svastha zarIravALA hoya. 4. vacana sampanna - Adeya vacanavALA, madhura vacanavALA, rAgadveSa rahita ane bhASA saMbaMdhI doSothI rahita vacana bolanArA hoya. 5. vAcanA sampanna - sUtronA pAThonA uccAraNa karavA ane karAvavAmAM, artha paramArthane samajAvavAmAM tathA ziSyanI kSamatA yogyatAno nirNaya karIne zAstra jJAna devAmAM nipuNa hoya. yogya ziSyone rAgadveSa-kaSAya rahita thaIne adhyayana karAvavAnA svabhAvavALA hoya. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH dazAzrutaskaMdha sUtra sArAMza 58 6. mati sampanna - smaraNa zakti sampanna ane cAre prakAranI buddhithI yukta, buddhimAna hoya arthAt bhoLA bhadrika na hoya. 7. prayoga mati sampanna - vAda vivAdamAM eTale zAstrArthamAM, prazno athavA jijJAsAonA samAdhAna devAmAM, pariSadano vicAra karIne yogya viSayanuM vizleSaNa karavAmAM sakSama hoya, sevA vyavasthAmAM kuzaLa hoya, temane samaya para ucita buddhinI phuraNA thAya, samaya para teo yogya lAbhadAyaka nirNaya ane pravartana karI zake. 8. saMgraha parijJA sampanna:- sAdhu-sAdhvInI upadhinI ane vicaraNanI vyavasthA tathA dharma prabhAvanA dvArA zrAvaka-zrAvikAonI bhakti, niSThA, jJAna, vivekanI vRddhi karavAvALA, jenAthI saMyamanA Avazyaka vicaraNa kSetra, upadhi, AhAranI pracura upalabdhi thatI rahe temaja caturvidhasaMghamAM badhA zramaNa-zramaNI nirAbAdha saMyama ArAdhanA karatA rahe. AcAryanuM ziSyo pratye kartavya:1. saMyama saMbaMdhI ane tyAga tapa saMbaMdhI samAcArInuM jJAna karAvavuM ane tenA pAlanamAM vyasta rAkhavA, samUhamAM rahevAnI ke ekalA rahevAnI vidhio ane Atma samAdhinA upAyonA jJAnano abhyAsa karAvavo. 2. Agamono kramathI abhyAsa karAvavo, artha jJAna karAvIne tenAthI kevI rIte hita-ahita thAya che te samajAvavuM ane tenAthI pUrNa Atma kalyANa sAdhavAno bodha ApatA thakA paripUrNa vAcanA ApavI. 3. ziSyonI zraddhAne pUrNa rUpathI daDha banAvavI ane jJAnamAM temaja guNamAM potAnA samAna banAvavAno prayatna karavo. 4. ziSyomAM utpanna thayela doSa, kaSAya, kaleza, AkAMkSAonuM ucita upAyo dvArA zamana karavuM. evuM karatA thakA paNa potAnA saMyama guNonI ane Atma samAdhinI pUrNa rUpathI surakSA ane vRddhi karatA rahevI. ziSyono gaNa ane AcArya pratye kartavya:1. Avazyaka upakaraNonI prApti, surakSA ane vibhAjanamAM catura hoya. 2. haMmezAM AcArya ane gurujanone anukUla vartana karavuM. 3. gaNanA yazanI vRddhi, apayazanuM nivAraNa temaja ratnAdhikono yathAyogya AdarabhAva ane sevA karavAmAM siddhahasta hovuM. 4. ziSya vRddhi ane tenA saMrakSaNa-zikSaNamAM AcArya-upAdhyAyane sahayogI thavuM. rogI sAdhuonI yathAyogya sAra saMbhALa karavI temaja madhyastha bhAvathI sAdhuomAM zAMti TakAvI rakhAvavAmAM nipuNa hovuM. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pa9] pa9 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta pAMcamI dazA : citta samAdhinA dasa bolI jevI rIte sAMsArika AtmAne dhana-vaibhava bhautika sAmagrInI prApti thavA para AnaMdano anubhava thAya che, tevI rIte AtmaguNonI anupama upalabdhimAM AtmArthI mumukSuone anupama AnaMdarUpa citta samAdhinI prApti thAya che. te dasa upalabdhio A pramANe che 1. anupama dharmabhAvanI prApti ke vRddhi thavAthI. 2. jAtismaraNa jJAna thavAthI. 3. atyaMta zubha svapna jovAthI. 4. deva darzana thavAthI. 5. avadhijJAna thavAthI. 6. avadhi darzana thavAthI. 7. mana:paryavajJAna thavAthI. 8. kevaLajJAna thavAthI. 9. kevaladarzana utpanna thavAthI. 10. karmothI mukta thavAthI. uchu ke || chakI dazAH zrAvaka paDimA | phIDa ke zrAvakano prathama manoratha AraMbha parigrahanI nivRttimaya sAdhanA karavAno che. te nivatti sAdhanAnA samaye viziSTa sAdhanA mATe zrAvakanI paDimAone arthAta viziSTa pratijJAone zrAvaka dhAraNa karI zake che. anivRtta sAdhanA samayamAM paNa zrAvaka samakita sahita sAmAyika, pauSadha Adi bAra vratonuM ArAdhana kare che, paraMtu te samaye te aneka paristhitio temaja javAbadArIonA kAraNe aneka AgAronI sAthe te samakti ane vratone dhAraNa kare che paraMtu nivRttimaya avasthAmAM AgAro rahita upAsaka paDimAonuM pAlana daDhatAnI sAthe kare che. agiyAra paDimA:1. pahelI paDimA - AgAra rahita niraticAra sabhyatvanI viziSTa pratijJAnuM pAlana, emAM pahelA dhAraNa karelA aneka niyama tathA bAra vratonuM pUrva pratijJA anusAra AgAra sahita pAlana kare che. te niyamone choDatA nathI. 2. bIjI paDimA - samakitanI viziSTa pratijJA sAthe aneka nAnA moTA niyama pratyAkhyAna aticAra rahita ane AgAra rahita pAlana karavAnI pratijJA karavI ane yathAvatuM tenuM pAlana karavuM. 3. trIjI paDimA - savAra, bapora ane sAMje niyata samaya para ja niraticAra ane AgAra rahita zuddha sAmAyika kare ane 14 niyama paNa niyamita pUrNa rUpathI AgAra rahita karI yathAvat pAlana kare. 4. cothI paDimA:- upavAsa yukta cha pauSadha(be AThama, be caudaza, amAsa, pUrNimAnA divase) AgAra rahita niraticAra ArAdhanA kare. 5. pAMcamI paDimA - pauSadhanA divasomAM saMpUrNa rAtri athavA maryAdita Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H dazAzrutaskaMdha sUtra sArAMza samaya sudhI kAyotsarga karavo. 4 6. chaThThI paDimA :- brahmacaryanuM AgAra rahita paripUrNa pAlana karavuM te sAthe nimna niyama rAkhavA H (1) snAna tyAga (2) rAtri bhojana tyAga (3) dhotInI pATalI(gAMTha) khullI rAkhavI. 7. sAtamI paDimA H- AgAra rahita sacitta vastu khAvAno tyAga kare. 8. AThamI paDimA H- AgAra rahita svayaM hiMsA karavAno tyAga karavo. 9. navamI paDimA H- bIjA pAse sAvadha kArya karAvavAno AgAra rahita tyAga arthAt dharmakArya sivAya koI kAryanI preraNA, nirdeza, Adeza na karavo. 10. dasamI paDimA H- sAvadhakAryanI anumodanAno paNa tyAga karavo arthAt potAnA mATe banAvelA AhArAdi koI paNa padArtha na levA. : Go -: 11. agiyAramI DimA zramaNa jevo veza ane caryA dhAraNa karavA, paraMtu loca karavo, vihAra karavo, sAmudAnika gocarI karavI ane AjIvana saMyama caryA dhAraNa karavI ityAdino temA pratibaMdha nathI tethI te bhikSA AdinA samaye svayaMne paDimAdhArI zrAvaka kahe che ane jJAtIjanonA gharamAM ja gocarI jAya che. AgaLa AgaLanA piMDamAomAM pahelAM pahelAMnI piMDamAonuM pAlana karavuM Avazyaka hoya che. sAtamI dazA : bhikSunI bAra paDimA sAdhuno bIjo manoratha che ke 'kyAre huM ekala vihAranI pratijJA dhAraNa karIne vicaraNa karuM" bhikSu pratimA paNa ATha mahinA ekala vihAranI pratijJA sahita hoya che. viziSTa sAdhanA mATe ane karmonI atyadhika nirjarAne mATe Avazyaka yogyatAthI saMpanna gItArtha(bahuzruta) sAdhu A bAra DimAone dhAraNa karI zake che. [A DimAne aMgIkAra karavA mATe prathamanA traNa saMghayaNa, nava pUrvonuM jJAna, vIsa varSanI dIkSA paryAya ane 29 varSanI uMmara hovI Avazyaka che, evuM je kahevAya che, te Agama saMmata nathI paraMtu Agama viparIta che. tenu spaSTIkaraNa pRSTa-25mAM juo] aneka prakAranI sAdhanAo temaja parIkSAo pachI ja yogya zramaNane bhikSunI paDimA dhAraNa karavAnI AjJA apAya che. pratimAdhArInA viziSTa niyama : 1. dAtAno eka paga DelInI aMdara ane eka paga DelInI bahAra hoya, strI garbhavatI na hoya, eka vyaktinuM bhojana hoya, temAMthI ja vivekanI sAthe levuM. 2. divasamAM traNa bhAganI kalpanA karI, temAMthI koI eka bhAgamAM gocarI lAvIne vAparavI. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta :: 3. cha prakAranI bhramaNa vidhinA koIpaNa abhigrahathI gocarI levA javuM. 4. ajJAta kSetramAM be divasa ane paricita kSetromAM eka divasathI vadhu na rahevuM. 5. cAra kAraNo sivAya mauna ja rahevuM. dharma upadeza paNa na devo. 6-7. traNa prakAranI zayyA ane traNa prakAranA saMstArakano ja upayoga karavo. 8-9. sAdhunA rahyA pachI te sthAna para koI strI-puruSa Ave, rahe athavA Aga lAgI jAya to paNa sAdhu bahAra nIkaLe nahi. 10-11. pagamAMthI kAMTo ane AMkhamAMthI raja(dhULa) Adi kADhe nahi. 12. sUryAsta pachI eka DagaluM paNa cAle nahi. rAtre mala-mUtranI bAdhA thavA para AvI jaI zake. 13. hAtha-paga upara sacitta raja lAgI jAya to tenuM pramArjana na karavuM ane svataH acitta na thaI jAya tyAM sudhI gocarI Adi paNa na javuM. 14. acitta pANIthI paNa sukha zAMti mATe hAtha-paga Adi dhovA nahi. 15. cAlatI vakhate unmatta pazu sAme AvI jAya to bhayathI mArga choDe nahi. 16. taDakAmAMthI chAyAmAM tathA chAyAmAMthI taDakAmAM na jAya. A niyama badhI paDimAomAM jarUrI samajI levAnA. pelI sAta paDimAo eka-eka mahinAnI che, temAM dattinI saMkhyA ekathI sAta sudhI vadhI zake che. AThamI navamIne dasamI paDimA sAta-sAta divasanI ekAMtara tapayukta karavAnI hoya che. temAM sUtrokta traNa-traNa AsanamAMthI AkhI rAta koI paNa eka Asana karavAnuM hoya che. agiyAramI piMDamAmAM chaThThanA tapanI sAthe ahorAtra(covIsa kalAka) kAyotsarga karavAmAM Ave che. bAramI bhikSa DimAmAM aThThama tapanI sAthe smazAna AdimAM eka rAtrino(sUryAstathI sUryodaya sudhI) kAyotsarga karavAno hoya che. AThamI dazA : samAcArI A dazAnuM nAma paryuSaNA kalpa che. vikramanI teramI-caudamI zatAbdImAM arthAta vIra nirvANa aDhAramI-ogaNIzamI zatAbdImAM A dazAnA anucita upayoga temaja avalaMbanathI kalpasUtranI racanA karI, tene pramANika prasiddha karIne pracArita karela che. anya koI vistRta sUtranA pAThonI sAthe A dazAne joDIne ane svacchaMdatApUrvaka agaNita parivartana-parivardhana karIne A dazAne saMpUrNa vikRta karI vyavachinna karI devAmAM AvI che. tethI A dazA anupalabdha, vyavachinna samajavI joIe. emAM bhikSuonA cAturmAsa ane paryuSaNa saMbaMdhI samAcArInA viSayonuM saMkSipta sUcana hatuM. [vizeSa jijJAsu pAThakoe AgaLa pariziSTanu avalokana karI levuM.] Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH dazAzrutaskaMdha sUtra sArAMza ra zaika ka navamI dazAH trIsa mahAmohanA sthAna ke ATha karmomAM mohanIya karma prabala che. temAM paNa mahAmohanIya karmanI avasthA vadhu tIvra hoya che. tenA baMdhananA 30 kAraNo A pramANe che1-3. trasa jIvone pANImAM DubADIne, zvAsa rUMdhIne, dhumADo karIne mAravA. 4-5. trasa jIvone zastra prahArathI mAthuM phoDIne athavA mastaka para bhInuM cAmaDuM bAMdhIne mAravA. 6. trasa jIvone dhokho daIne(chetarIne) bhAlA AdithI mArIne hasavuM. 7. mAyAcAra karIne chupAvavuM ke zAstranA arthane chupAvavA. 8.koInA para mithyA Aropa lagAvavo. 9. bharI sabhAmAM mizra bhASAno prayoga karI kleza karavo. 10. vizvAsu maMtrI dvArA rAjAne rAjya bhraSTa karI devo. 11-12. mithyAbhAve potAne brahmacArI ke bAlabrahmacArI prasiddha karavo. 13. upakArInA dhananuM apaharaNa karavuM. 14. upakArI upara apakAra karavo. 15. rakSaka thaIne bhakSakanuM kArya karavuM. 1-17. anekonA rakSaka netA ke svAmI Adine mAravA. 18. dIkSArthI ke dIkSitane saMyamathI calita karavA. 19. tIrthakaronI niMdA karavI. 20. mokSa mArganI draSa pUrvaka nindA karIne, bhavya jIvone mArgathI bhraSTa karavA. 21-22. upakArI AcArya upAdhyAyanI avahelanA karavI. teono Adara, sevA bhakti na karavA. 23-24. bahuzruta ke tapasvI nahi hovA chatAM paNa potAne bahuzruta ke tapasvI kahevaDAvavA. 25. samartha hovA chatAM kaluSita bhAvonA kAraNe sevA na karavI. 27. saMghamAM bheda utpanna karAvavo. 27. jAduToNA Adino prayoga karavo. 28. kAmabhogomAM atyadhika Asakti ane abhilASA rAkhavI. ra9. devonI zaktino asvIkAra karavo ane tenI niMdA karavI. 30. devI devatAnA nAmathI jUThA DhoMga karavA. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta adhyavasAyonI tIvratA ke krUratA hovA para A pravRttio dvArA mahAmohanIya karmano baMdha thAya che. dasamI dazA : nava nicANA saMyama tapanI sAdhanA rUpa saMpattine, bhautika lAlasAonI utkaTatAnA kAraNe AgaLanA bhAvamAM aicchika sukhapUrNa avasthA prApta karavA mATe, dAvamAM lagAvI devI, te nidAna" (niyANu) kahevAya che. evuM karavAthI jo saMyama tapanI pUMjI vadhAre hoya to kareluM nidAna phaLIbhUta thAya che. paraMtu tenuM pariNAma hAnikAraka thAya che. arthAtu rAga-dveSAtmaka nidAnone kAraNe nidAna phalanI sAthe mithyAtva temaja narakAdi durgatinI prApti thAya che ane dharmabhAvonA nidAnothI mokSa prApti dUra thaI jAya che. tethI nidAna karaNa tyAjya che. nava nidAna - 1. nigraMtha dvArA puruSanA bhogonuM nidAna. 2. nirgathI dvArA strInA bhogonuM nidAna. 3. nigraMtha dvArA strInA bhogonuM nidAna. 4. nigraMthI dvArA puruSanA bhogonuM nidAna. pa-7. judA-judA saMkalpa dvArA daivI sukhanuM nidAna 8. zrAvaka jIvananI prAptinuM nidAna. 9. sAdhunA jIvananI prAptinuM nidAna. A nidAnonuM kharAba phaLa jANIne nidAna rahita tapa-saMyamanI ArAdhanA karavI joIe. vizeSa - 1. pAMcamu nidAna svayaMnI devI, svayaM vivita devI ane anyanI devInA bhogonI cAhanA karavI. 2. chaThThA nidAnamAM anya devonI devInI cAhanA karAtI nathI. 3. sAtamAM nidAnamAM svayaMnI vidurvelI devInI paNa IcchA nathI hotI.4. anidAnakRta ArAdhaka zramaNane koIpaNa cAhanA hotI nathI, teo tyAM sahaja daivika sukhamAM ja saMtuSTa rahe che. noMdha - vistRta jANakArIne mATe guruprANa phAunDezana rAjakoTathI prakAzita cheda sUtromAMthI vivecanano svAdhyAya karavo. '|| dazAzrutaskaMdha sUtrano sArAMza saMpUrNa II bAM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa hITa pha [gha] pariziSTa-1 zaikI pha | AThamI dazAnuM vikRta temaja viccheda thavAnuM sapekSaNo H | A dazAnuM nAma paryuSaNA kalpa che. teno ullekha ThANAMga sUtranA dasamAM ThANAMgamAM che tathA dazAzrutaskaMdha niyukti gAthA 7 mAM "kampo" evuM nAma paNa upalabdha che. dazAzrutaskaMdha sUtranI badhI dizAmAM sUtrakAre eka-eka viSayanuM ja nirUpaNa karyuM che. tadanusAra A dizAmAM paNa paryuSaNA kalpa" saMbaMdhI eka viSayanuM ja pratipAdana sthavira bhagavaMta zrI bhadrabAhu svAmIe karyuM che. niryuktikAranA samaya sudhI tenuM te ja rUpa rahyuM che. niryuktikAre A dazAmAM saMyama samAcArInA keTalAka viSayonuM vivecana karyu che ane prAraMbhamAM paryuSaNa' zabdanI vyAkhyA karI che. saMpUrNa sUtranI niyukti gAthA 67 che. jemAMthI prAraMbhanI trevIsa gAthAomAM kevaLa paryuSaNa' zabdanuM vistRta vivecana che. vartamAnamAM upalabdha saMkSipta pAThanI racanAmAM saMpUrNa kalpasUtra(paryuSaNA kalpasUtra) no samAveza karyo che. te kalpasUtramAM 24 tIrthakAronA jIvananuM varNana che. temAM bhagavAna mahAvIranA janmAdinuM vistRta varNana che ane zeSa tIrthakaronA janmAdinuM saMkSipta varNana che. tyAra pachI e sUcita karyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmIne nirvANa thayA 980 varSa vItI gayA che ane pArzvanAtha bhagavAnane mokSa gayA 1230 varSa thayA che. tadanattara saMvatsara saMbaMdhI mata bhedanuM kathana che. vIra nirvANa bAda eka hajAra varSanI avadhimAM thayelA AcAryonI sthavirAvalI che. temAM paNa matabheda ane saMkSipta- vistRta vAcanA bheda aMkita karyA che. aMtamAM cAturmAsa samAcArI che. ciMtana karavAthI A vibhinna viSayonA bAraso zloka pramANa jeTalI moTI AThamI dazA hovAnuM ucita pratIta thatuM nathI. dazAzruta skaMdha cheda sUtra che. cheda sUtronA viSaya ane teonI racanA paddhati kaMIka bhinna ja che. bRhatkalpa, vyavahAra ane nizItha sUtra cheda sUtra che. temAM nAnA-nAnA uddezaka che ane kevaLa AcArano viSaya che. dazAzrutaskaMdha sUtranAniryuktikAra paNa pAMcamI gAthAmAM A sUtranI nAnI-nAnI dazAo hovAno nirdeza kare che ane moTI dazAo anya aMgasUtromAM che evuM kathana kare che. tethI vartamAnamAM upalabdha kalpasUtrane samAviSTa karanArA saMkSipta pATha paNa prAcIna hoya tevuM pratIta thatuM nathI tathA niyukti vyAkhyAthI paNa evuM ja siddha thAya che. kAraNa ke niyuktikAre A adhyayanamAM paryuSaNA sUtranI sarva prathama vyAkhyA karI che. jyAre kalpasUtramAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 | dupa mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta, sarva prathama namaskAra maMtra tathA tIrthakaranuM varNana che ane paryuSaNAnuM sUtra 900 zloka pramANa varNananI pachI che. keTalAka ciMtakono A mata che ke "AThamI dazAne alaga karIne kalpasUtra nAma ApI dIdhuM che. tethI saMpUrNa kalpasUtra bhadrabAhu svAmI racita AThamI dazA che." A eka kalpanA mAtra che ane vicAryA vinA tene ghaNAoe satya mAnI lIdhI che. naMdI sUtramAM traNa kalpa sUtronA nAma che- (1) kampasatta(bRhat kalpasUtra) (2) culla kampasutta (3) mahAkappasatta. paraMtu A paryuSaNA kalpasUtranuM nAma kayAMya nathI. naMdIsUtranA saMkalanano kALa vIra nirvANanI dasamI zatAbdI mAnavAmAM Ave che. tyAM sudhI A kalpasUtranuM svataMtra astitva hatuM ja nahi, e spaSTa ane sunizcitta che. AryabhadrabAhu svAmIe dazAzrutaskaMdha sUtra, kalpasUtra(bRhatkalpasUtra) ane vyavahAra sUtra; A traNa cheda sUtranI racanA karI che, emAMthI eka sUtranuM nAma kalpasUtra che ja, to tenA ja dazAzrutaskaMdhanI eka dazAne alaga karIne navA kalpasUtranuM svataMtra saMkalana karavuM koIpaNa vidvAna dvArA kevI rIte ucita mAnI zakAya? dazAzrutaskaMdhanA niryuktikAre prathama gAthAmAM bhadrabAhu svAmIne cauda pUrvI kahIne vaMdana karyA che ane traNa cheda sUtronA kartA kahyA che. vaMdAmi bhaddabAhu~, pAINaM carima sagalasuyaNANiM / sutta jhArasiM rasAsu vaNe ya vahAre II - niyukti gAthA ll cUrNikAre A gAthAnI vyAkhyA karatA kahyuM che ke- niryuktikAra A prathama gAthAmAM sUtrakArane Adi maMgalanA rUpamAM praNAma kare che. tethI A sahajasiddha che ke cUrNikAranA samaya sudhI svopajJa niyukti kahevAnI brAMta dhAraNA paNa na hatI ane enAthI e spaSTa thAya che ke sUtrakAra bhadrabAhu svAmIthI niyuktikAra bhinna che, kAraNa ke niyuktikAra svayaM sUtrakartA bhadrabAhu svAmIne vaMdana kare che. tethI svIpajJa niryukti mAnavI paNa sarvathA asaMgata che. dazAzrutaskaMdhanA niyuktikAre niyukti karatAM AThamI dazAnI niyukti paNa karI che. temAM na to A saMkSipta pAThanI sUcanA karI che ane na to alaga saMkalita karela kalpasUtranI koI carcA karI che. niryuktikAre AcAra-pradhAna ATha AgamonI niyukti karI che. jo paryuSaNAkalpa sUtra AThamI dazAthI alaga hota to teno nirdeza ke tenI vyAkhyA avazya karata. tethI e nizcitta che ke niyuktikAranA samaya sudhI paNa A bArasA kalpasUtra arthAt paryuSaNA kalpasUtranuM astitva na hatuM. sAthe eka vAta dhyAnamAM Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa rAkhavI joIe ke tenuM paricAyaka A nAma vikramanI bAramI zatAbdI pahelAM koIpaNa Agama ke granthamAM jovA maLatuM nathI. 66 AcArya malayagirinA samaya sudhI prAyaH badhA AgamonI niyukti, bhASya, cUrNi, TIkA Adi vyAkhyAo racavAmAM AvI gaI hatI. paraMtu tyAM sudhI A kalpasUtranI vyAkhyA karavAno koIpaNa vidvAne saMkalpa karyo nathI ane kyAMya paNa koIe teno nAma nirdeza karyo nathI. eka pracalita dhAraNA A paNa che ke 'dhruvasena rAjAnA putra zokane dUra karavA mATe kAlakAcArye AThamI dazAnuM sabhAmAM vAMcana karyuM ane te samayathI ja A alaga sUtranA rUpamAM pracalita thayuM. tenuM Aja sudhI paryuSaNanA divasomAM sabhAnI vacce vAMcana karAya che. A paNa eka kalpanA mAtra che, temAM maulikatA jarA paNa nathI. itihAsanA adhyayanathI jaNAya che ke kAlakAcArya aneka thayA che. teomAM aMtima kAlakAcArya devardhigaNinA samaye vIra nirvANanI dasamI sadImAM ane vikramanI chaThThI sadInA prAraMbhamAM thayA che. dhruvasena rAjA paNa traNa thayA che. jemAM prathama dhruvasena vIranirvANanI 11mI zatAbdInA madhyakAlamAM, bIjA 12 mI zatAbdInA madhyakAlamAM ane trIjA 12 mI zatAbdInA aMtimakAlamAM thayA che. prathama dhruvasena rAjAnA putra zokanI ghaTanA vIra nirvANa pachI agiyAramI zatAbdInA 54 mAM varSamAM thaI che. te samayamAM AnaMdapuramAM kAlakAcAryanA cAturmAsa karyAno koIpaNa ullekha itihAsathI siddha thaI zakato nathI. sAmAnya sAdhuone ane sAdhvIjIone paNa cheda sUtra nahi bhaNAvavAnI dhAraNA ane paraMparAnA aneka ullekha maLe che. tevA A chedasUtranA eka adhyayana mATe putra zokane dUra karavA rAjasabhAmAM vAMcana karavAnuM kathana, jarA ya paNa yogya lAgatuM nathI. A rIte upalabdha kalpasUtranuM A svataMtra svarUpa prAcIna kAlathI che tema siddha thatuM nathI. paraMtu dazAzrutaskaMdhanI AThamI dazAmAM tenA saMpUrNa astitva ke teno saMkSipta pATha bahu pachIthI saMkalita karyo hoya te svataH siddha thAya che. anuprekSAthI phalita niSkarSa e ja nIkaLe che ke vikramanI 12 mI, 13 mI zatAbdImAM cullakalpasUtra, mahAkalpasUtra ke paTTAvaliyA AdinA saMgrahathI A sUtra saMkalita karyuM che ane tenI sAthe paryuSaNAkalpa nAmanI AThamI dazA rUpa samAcArIne parivartita karIne aMtamAM joDI dIdhI che tathA te saMpUrNa saMgrahasUtrane cauda pUrvadhara bhadrabAhu svAmInI racanArUpe prasiddha karI che ane prAcInatA batAvavA mATe sabhAmAM vAMcananuM nAma paNa kalpita asaMgata kathA dvArA kAlakAcAryanI sAthe joDI dIdhuM che; tyAM sudhI ke dazAzrutaskaMdhanI AThamI dazAmAM paNa AkhuM paryuSaNA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta kalpasUtra lakhavAnuM duHsAhasa thavA lAgyuM. A rIte 2100 zloka pramANa pUrNa dazAzrutaskaMdha kalpita karIne tene 14 pUrvadhara bhadrabAhu svAmInI racanA kahIne tenuM mahattva vadhArI dIdhuM che. tenAthI sArI rIte nirNaya thAya che ke AThamI dazAmAM upalabdha saMpUrNa paryuSaNAkalpasUtrane darzAvato je saMkSipta pATha upalabdha che te maulika nathI. paryuSaNA kalpasUtramAM sthavirAvalI bAda samAcArInA prAraMbhanuM sUtra paNa maulika ane zuddha nathI; A sUtrono bhAvArtha jovAthI te vAta sArI rIte samajI zakAya che. samAcArI prakaraNanA prathama sUtramAM kahyuM che ke 'zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe varSAvAsano eka mahinone 20 divasa vItavA para varSAvAsa (saMvatsarI parva) karyo te prakAre gaNadharoe karyuM, te prakAre teonA ziSyoe ane sthaviroe karyuM che ane te prakAre AjakAla vicaraNa karanArA zramaNa nigraMtha kare che tathA amArA AcArya-upAdhyAya paNa te pramANe varSAvAsa(saMvatsarIparva) kare che ane ame paNa varSAvAsanA eka mAsa ane vIsa divasa vItavA para(bhAdaravA sudI pAMcamanA divase) cAturmAsa(saMvatsarIparva) karIe chIe. tenAthI pahelAM paNa arthAt caturthInA divase karavuM kalpe che paraMtu tenAthI pachI arthAt chaThThanA divase karavuM kalpatuM nathI. dazAzrutaskaMdhamAMthI dUra karelA paryuSaNAkalpa adhyayananI sAdhu samAcArI varNananA pAThanuM A prathama sUtra che. caudapUrvI bhadrabAhu svAmI dvArA niyUDha bRhatkalpa ane vyavahAra sUtra paNa che. enA sUtro sAthe meLavavA para samAcArInuM A sUtra teonI racanA zailInuM hoya tema jarA ya pratIta thatuM nathI, kAraNa ke A sUtranA saMbaMdhamAM aneka prazna udbhave che, jema ke-- (1) bhagavAne kayo varSAvAsa kayA gAmamAM ke nagaramAM eka mAsa ane vIsa divasa bAda karyo ? kAraNa ke bhagavAne to badhA cAturmAsamAM aSADha caumAsI pahelA ja praveza karyo che evo ullekha Agamo ane graMthomAM maLe che. varSAvAsa mATe rahevAnA sthAnanI cAra mAsa paryaMta AjJA laIne saMta satIoe rahevAnI paraMparA prAcInakAlathI Aja sudhI avicchinna rUpathI pracalita che. itihAsamAM eka paNa ullekha evo maLato nathI ke koIpaNa amuka sAdhue eka mAsa ane vIsa divasa bAda bhAdaravA zuda pAMcamanA comAsu zarU karyuM hoya. bhagavAnanA nAmathI koIpaNa prakAranuM vidhAna karavuM te chedasUtranI paddhati nathI. niryuktikAre paNa prathama sUtranI vyAkhyA 23 gAthAomAM karI che. temAM kayAMya bhagavAna mahAvIra svAmInA varSAvAsanA nirNayanuM kathana nathI. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa (2) bhagavAne jevuM karyuM tevuM ja gaNadharoe karyuM evuM ja teonA ziSyoe ane sthaviroe karyuM. tevuM ja AjakAlanA zramaNa tathA AcArya ane ame karIe chIe. pahelA divase paryuSaNa karI zake che, paraMtu pachI karI zakatA nathI, AvI kramabaddha racanAne caudapUrvI bhadrabAhu svAmInI racanA kahevI, te paNa asaMgata che. (3) ukta sUtramAM 'ame' zabdano prayoga karanArA koNa che ? bhadrabAhu jevA mahAna zrutadhara A prakAre kahe evI kalpanA karavI paNa ucita lAgatI nathI. evI rIte pUrvAparanA tathyo para ciMtana karavA para evuM pratIta thAya che ke vartamAnamAM upalabdha paryuSaNA kalpasUtranI samAcArI prakaraNanuM A prathama sUtra ane anya aneka sUtra parivartita ane parivardhita che. A samAcArI paNa bhadrabAhunI racanA hoya tevuM pratIta thatuM nathI. 6. A dazAonuM je svarUpa niryuktikAranI sAme hatuM te upalabdha kalpasUtramAM dekhAtuM nathI. tethI A AThamI dazAne saMkSipta pAThavALI kahevAnI apekSAe AcArAMganA sAtamAM adhyayananI samAna vilupta kahevuM te yogya lAge che. AgamanA sUtrapAThano eka akSara paNa AgaLa-pAchaLa, ocho-vadhAre, ahIM-tahIM karavo bahu moTo doSa ane jJAnAticAra mAnavAmAM Ave che. to paNa samaye-samaye aneka evA prakSepa AgamomAM thayA che. temAnuM A paNa eka javalaMta udAharaNa che. upalabdha kalpasUtranA ra91mAM aMtima upasaMhAra sUtrano bhAvArtha e che ke A saMpUrNa(1200 zloka pramANanuM paryuSaNA kalpasUtra) adhyayana (AThamI dazA) bhagavAna mahAvIrasvAmIe rAjagRha nagaramAM devayukta pariSadamAM vAraMvAra kahyuM che. 'A upasaMhAra sUtrane vAMcIne buddhizALI pAThakane Azcarya thaze ke bhagavAnanA jIvananuM saMpUrNa varNana teonA ja mukhathI pariSadamAM kahevaDAvavuM ane nirvANanA 980 varSa ke pAThAMtare 993 varSa vItyAnuM kathana, sthavironI vaMdanAnA pATha sahita sthavirAvalI tathA asaMgata pAThothI yukta samAcArIne mahAvIranA zrI mukhethI kahevaDAvavuM ane te AThamI dazAne 14 pUrvI bhadrabAhu svAmI racita kahevuM te keTalo behudo prayAsa che, jene koI paNa rIte satya sidgha karI zakAtuM nathI. A kalpasUtra bhagavAna mahAvIre rAjagRhInagarInA guNazIla udyAnamAM vAraMvAra kahyuM hatuM to kayA divase kahyuM hatuM ? zuM eka ja divasamAM kahyuM ke alaga-alaga divasomAM kahyuM ? vAraMvAra kema kahyuM ? keTalA kalAko sudhI niraMtara kahyuM ? ityAdi praznonA sAcA uttara kayAMya maLI zakatA nathI. niryuktikAre A dazAnA je-je viSayonI vyAkhyA karI che, tenAthI paNa ukta praznono nirNaya thaI zakato nathI. niryuktinI 1mI upasaMhAra gAthA che. ekasaTha gAthAomAM AvelA viSayono sArAMza A pramANe che Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 1. sAdhu sAdhvIe varSAvAsanA eka mahino vIsa divasa vItyA pachI arthAt bhAdaravA zuda pAMcamanA paryuSaNA(saMvatsarI) karavI joIe.(ahIM vyAkhyAkAroe pacAsa pRSTa jeTalI vyAkhyAmAM kayAMya bhagavAna mahAvIranuM nAma batAvyuM nathI paraMtu sAdhu-sAdhvInA nAmathI ja A sUtranI vyAkhyA karI che.) SC 2. sAdhu sAdhvI je makAnamAM nivAsa kare tyAMthI teoe dareka dizAmAM ardhA gAu sahita aDadhA yojanathI AgaLa na javuM joIe. 3. cAturmAsamAM sAdhu-sAdhvIjIvoe vigayanuM sevana karavuM na joIe. rogAdi kAraNe vigayanuM sevana karavuM paDe to AcAryAdinI AjJA laIne karavuM joIe. 4. varSAvAsamAM sAdhu-sAdhvIne zayyA saMstAraka grahaNa karavuM kalpe che. arthAt jIva rakSA hetu Avazyaka samajavuM joIe. 5. varSAvAsamAM sAdhu-sAdhvIne traNa mAtraka grahaNa karavAnuM ka2e che. jema ke- (1) uccAra(vaDInItanuM) mAtraka, (2) prazravaNa mAtraka, (3) khela-kapha mAtraka. 6. sAdhu-sAdhvIoe paryuSaNa pachI gAyanA roma jeTalA vALa rAkhavA kalpatA nathI arthAt gAyanA roma jeTalA vALa hoya topaNa saMvatsarI pahelAM loca karavo jarUrI che. 7. sAdhu-sAdhvIe cAturmAsamAM pUrvabhAvita zraddhAvAna sivAya koIne paNa dIkSA devI kalpatI nathI. 8. cAturmAsamAM sAdhu-sAdhvIoe samiti guptinI vizeSa rUpathI sAvadhAnI rAkhavI joIe. 9. sAdhu-sAdhvIoe paryuSaNa pachI koI paNa pUrva kaleza(kaSAya)ne anupazAMta rAkhavo kalpato nathI. 10. sAdhu-sAdhvIoe AkhA varSanA badhA prAyazcitta tapone cAturmAsa daramyAna (pUrA) karI levA joIe. niryuktinI ramI gAthAmAM kahyuM che ke tIrthaMkara ane gaNadharonI sthavirAvalI 24mA tIrthaMkaranA zAsanamAM kahevAya che. tyAra pachI zeSa(63thI 67) pAMca gAthAomAM alpa varSAmAM gocarI javAnuM vidhAna karyuM che. upalabdha paryuSaNa kalpasUtramAM to tIrthaMkara, gaNadhara ane sthavironuM varNana pahelA che ane tenA pachI samAcArInuM varNana che. paraMtu niryuktimAM samAcArInA prAyazcittonuM vidhAna karanArI upasaMhAra gAthA pachI tenuM kathana che. tethI tenuM koI mahattva nathI paraMtu Avu kathana aneka AzaMkAono sarjaka paNa che, arthAt potAnA AgrahanI siddhi mATe koIe A gAthA racIne joDI dIdhI che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstraH dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa 600 sthavirAvalInA kathana pachI varasAdamAM gocarI javAnuM vidhAna pAMca gAthAomAM che. te paNa dazavaikAlika sUtra tathA AcArAMga sUtrathI viparIta vidhAna che tethI saMdehAspada che arthAt upasaMhAra bAda hovAthI ane Agama viparIta kathana hovAthI te pAMca gAthAo paNa prakSipta ja pratIta thAya che. A prakAre niyuktinI aMtima cha gAthAo prakSipta jaNAya che. jyAre sUtra pAThomAM paNa eTaluM parivartana thaI jAya che to niryuktimAM parivartana thAya temAM zuM Azcarya che? ukta badhI vicAraNAonuM tAtparya e che ke paryuSaNA kalpasUtra svataMtra saMkalita sUtra che, dazAzrutaskaMdha sUtranI AThamI dazA nathI. tethI AThamI dazAno saMkSipta pAThaje saMpUrNa paryuSaNA kalpasUtrane samAviSTa karato jaNAya che, te azuddha che arthAt kalpita che. e niryukti AdivyAkhyAothI paNa spaSTa siddha thAya che. A rIte paryuSaNA kalpasUtrane AThamI dazA, ke prathama bhadrabAhuracita athavA bhagavad bhASita mAnavAmAM ghaNA badhA virodha ke vikalpo thAya che. A kAraNasara vartamAnamAM A AThamI dazAnA Adi, madhya ane aMtima mUlapAThano sAco nirNayaniryukti vagere vyAkhyAonA AdhArathI paNa karavo kaThina thayela che. sAra :- tethI upalabdha saMkSipta sUtrano svIkAra karavA karatAM to A dazAne vyavacchinna mAnIne saMtoSa rAkhavo, te ja zreyaskara che. uThTha | pariziSTa-2: vinaya ane AzAtanAno bodha | ki dizA-3] bhagavatIsUtramAM vItarAga dharmanuM mULa- vinaya' kahyuM che. dazavai ao 9mAM vRkSanI upamA ApIne kahyuM che ke jema vRkSanA mUlathI ja skaMdha Adi badhA vibhAgono vikAsa thAya che tema dharmanuM mUla vinaya che ane tenuM aMtima phaLa mokSa che; vinayathI ja kIrti, zrata, glAdhA ane saMpUrNa guNonI prApti thAya che. vinaya badhA guNono prANa che. jevI rIte niprANa zarIra nirUpayogI thaI jAya che tevI rIte vinayanA abhAvamAM badhA guNono samUha vyartha thaI jAya che. arthAt vinaya rahita vyakti kaMI paNa pragati karI zakatA nathI. avinIta ziSyane bRhatkalpa sUtra u.4mAM zAstranI vAcanAne ayogya batAvyuM che. guruno vinaya na karavo ke avinaya karavo e bane AzAtanAnA prakAra che. AzAtanA deva-gurunI tathA saMsAranA koIpaNa prANInI thaI zake che. dharmasiddhAMtonI paNa AzAtanA thaI zake che. tethI AzAtanAnI vistRta paribhASA A prakAre thAya che: deva-gurunI vinaya bhakti na karavI, avinaya abhakti karavI, teonI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta AjJAno bhaMga karavo ke teonI niMdA karavI, dharma siddhAMtonI avahelanA karavI, viparIta prarUpaNA karavI ane koIpaNa prANI sAthe apriya vyavahAra karavo, temanI niMdA ke tiraskAra karavo te "AzAtanA" che. laukika bhASAmAM tene asabhya vyavahAra kahevAya che. Avazyaka sUtranA cothA adhyAyamAM tetrIsa AzAtanAomAM AvI aneka prakAranI AzAtanAonuM kathana che. paraMtu A trIjI dizAmAM phakta guru ane ratnAdhika(adhika saMyama paryAyavALA) nI AzAtanAnuM kathana karyuM che. | nizItha sUtranA dasamAM uddezakamAM guru ane ratnAdhikanI AzAtanAnuM guru caumAsI prAyazcitta kahyuM che ane teramA ane paMdaramAM uddezakamAM kramazaH gRhastha tathA sAmAnya sAdhunI AzAtanAnA prAyazcittanuM vidhAna che. guru ane ratnAdhikanI tetrIsa AzAtanA A prakAre che- cAlavuM, UbhA rahevuM ane besavuM traNa kriyAonI apekSAe nava AzAtanA kahI che. guru ke ratnAdhikanI AgaLa ke samazreNImAM athavA pAchaLa atyaMta nikaTa cAlavAthI teonI AzAtanA thAya che. // 1thI 9o. gurunI AgaLa cAlavuM avinaya AzAtanA che. samakakSa cAlavuM vinayAbhAva AzAtanA che. pAchaLa atyaMta nikaTa cAlavuM aviveka AzAtanA che. evI rIte UbhA rahevA ane besavAnA viSayamAM paNa samajI levuM joIe. A AzAtanAothI ziSyanA guNo nAza pAme che, lokomAM apayaza thAya che ane te gurukRpA meLavI zakatA nathI. tethI guruke ratnAdhikanI sAthe besavuM, cAlavuM, UbhA rahevuM hoya to teothI thoDA pAchaLa yA dUra rahevuM joIe. jo teonI sAme besavuM hoya to yogya dUrIe viveka rAkhI besavuM joIe. jo guruthI thoDuM dUra cAlavuM hoya to vivekapUrvaka AgaLa paNa cAlI zakAya che. guruyA ratnAdhikanI AjJA(Adeza) thavA para AgaLa ke pArthabhAgamAM athavA najIkamAM kyAMya paNa besavA AdimAM AzAtanA thatI nathI. zeSa AzAtanAono sArAMza e che ke guru yA ratnAdhikanI sAthe javuM, AvavuM, AlocanAdi pravRttiomAM ziSya khAsa dhyAna rAkhavuM ke dareka pravRttio teonA karyA pachI ja kare. teonA vacanone zAMta manathI sAMbhaLIne svIkAra kare. azanAdi AhAra pahelA teone batAve. teone pUchyA vinA koI kArya kare nahi. teonI sAthe AhAra karatI vakhate AsaktithI manojJa AhAra na khAya, teonI sAthe vArtAlApa karatI vakhate ke vinayabhakti karavAmAM ane dareka vyavahAra karatI vakhate teonuM pUrNa sanmAna rAkhe. teonA zarIranI ane upakaraNonI paNa koIpaNa prakAre avajJA na kare. guru ke ratnAdhikanI AjJAthI jo koI pravRtti kare ane temAM AzAtanA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa dekhAya to te AzAtanA kahevAtI nathI. pratyeka ziSya AzAtanAo samajIne potAnA jIvanane vinayazIla banAve ane AzAtanAothI bace. kAraNa ke guruyA ratnAdhikanI AzAtanAthI A bhava ane parabhavamAM AtmAnuM ahita thAya che. A viSayanuM daSTAMto sahita spaSTa varNana dazavai. a. 9mAM che. pratyeka sAdhake te adhyayananuM manana ane paripAlana karavuM joIe. che pariziSTa-3H ATha saMpadAvAna AcAryanuM netRtva hakka dizA-4] 1. sarvaprathama AcAryanuM "AcAra saMpana' hovuM Avazyaka che kAraNa ke AcAranI zuddhithI ja vyavahAra zuddha thAya che. 2. aneka sAdhakonA mArgadarzaka hovAthI "zrutajJAnathI saMpanna hovuM paNa jarUrI che. bahuzruta ja sarvatra nirbhaya vicaraNa karI zake che. 3. jJAna ane kriyA paNa zArIrika sauSThava' hovA para ja prabhAvaka thaI zake che. ruNa yA azobhanIya zarIra dharma prabhAvanAmAM sahAyaka thaI zakatuM nathI. 4. dharmanA pracAra prasAramAM pramukha sAdhana vANI paNa che tethI traNa saMpadAo- nI sAthe "vacanasaMpadA" paNa AcArya mATe atyaMta jarUrI che. 5. bAhya prabhAvanI sAthosAtha yogya ziSyonI saMpadA paNa Avazyaka che. kAraNa ke sarvaguNa saMpanna vyakti paNa eTalI vizALa kAryakSetramAM adhika saphaLa thaI zake nahi. tethI vAcanAo dvArA aneka bahuzruta gItArtha pratibhA saMpanna ziSyone taiyAra karavAnA rahe che. tethI vAcanAdevAmAM kuzaLa' hovuM jarUrI che. 6. ziSya paNa vibhinna tarka, buddhi, ruci AcAravALA hoya che. tethI AcAryanuM badhAnA saMrakSaNa tathA saMvardhanane yogya bahumukhI buddhi saMpanna hovuM jarUrI che. 7. vizALa samudAyamAM aneka paristhiti tathA muzkelIo UbhI thatI rahe che. tenuM yathAsamaya zIghra yogya samAdhAna karavA mATe "matisaMpadA" nI sAthe ja prayogamati saMpadA hovI paNa jarUrI che. anya aneka matamatAMtarono saiddhAntika vivAdayAzAstrArthano prasaMge upasthita thavA para yogya rIte teno pratikAra karavAno hoya che. evA samayamAM tarka, buddhi ane zrutano prayoga dharmanI atyadhika prabhAvanA karanArA thAya che. 8. uparokta guNothI dharmanI prabhAvanA thavA para sarvatra yazanI vRddhi thavAthI ziSya parivAranI vRddhi thavI te svAbhAvika che. vizALa ziSya samudAyanA saMyamanI yathAvidhi ArAdhanA thaI zake tenA mATe vicaraNa kSetra, upadhi, AhArAdinI sulabhatA tathA adhyayana, sevA, vinaya vyavahAranI yogya vyavasthA ane saMyama samAcArInA pAlananI dekharekha sAraNA-vAraNA paNa suvyavasthita hovI ati Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta Avazyaka che. A rIte AThe saMpadA paraspara ekabIjAnI pUraka tathA svataH mahattvazIla che. evA guNothI yukta AcAryanuM hovuM pratyeka gaNa(gaccha samudAya) mATe anivArya che. jema kuzaLa nAvika vinA naukAnA yAtrikoe samudramAM pUrNa surakSAnI AzA rAkhavI anucita che evI rIte ATha saMpadAothI yukta AcAryanA abhAvamAM saMyama sAdhakonI sAdhanA haMmezAM virAdhanA rahita rahe athavA temanI sarva zuddha ArAdhanA thAya e paNa kaThina che. pratyeka sAdhakanuM paNa e kartavya che ke te jyAM sudhI pUrNa yogya ane gItArtha-bahuzruta na bane tyAM sudhI uparokta yogyatAthI saMpana AcAryanA netRtvamAM ja potAnuM saMyamI jIvana surakSita rahe te mATe teNe sadA prayatnazIla rahevuM joIe. koI karma saMyogavaza zreSTha yogyatAthI rahita guru-AcArya yA gacchano sahavAsa prApta thayo hoya ane tene potAnI saMyama sAdhanA ane Atma samAdhimAM saMtoSa na hoya to teNe vivekapUrvaka akaSAyabhAvathI potAnA gaccha ane gurunuM parivartana karavuM kahyuM che. guru parivartana eTale vidhipUrvaka AjJA meLavI eka gurunI nizrA choDIne bIjA gurunI nizrAmAM javuM. ThANAMga sUtramAM gaccha parivartana mATe aneka kAraNonuM spaSTIkaraNa karyuM che. bRhatkalpa sUtra udde. 4mAM gaccha athavA gurunA parivartananI gurunuM parivartana eTale zuM? eka gurune vidhipUrvaka choDIne bIjA gurunI nizrAmAM javuM. A artha yathArtha hoya to nIcenuM vAkya umeryuM che. vivekazIla vidhinuM kathana karyuM che. tethI ghara choDavAvALA sAdhakone game tevo saMyoga maLI gayo hoya to temAM dIrdhadaSTithI hAni lAbha joIne gaMbhIratApUrvaka navo nirNaya levo te jinAjJAmAM che. evuM uparokta batAvela Agama pAThothI samajavuM joIe. dhyAna e rAkhavuM ke Agama daSTikoNanI ane Agama vidhividhAnonI avahelanA na thavI joIe ane vacana vyavahArathI guru ratnAdhikanI anya koIpaNa AzAtanA na thavI joIe. & | pariziSTa-4 AcArya Adi pramukhonA kartavya | ke dizA-4] ATha saMpadAothI saMpanna bhikSu (sAdhu) ne jyAre AcArya pada para pratiSThita kare che tyAre te saMpUrNa saMghanA dharmazAstA(AcArya) thaI jAya che. tyAre tene saMgha saMrakSaNa ane saMvardhananA aneka kartavyonI javAbadArI saMbhALavI paDe che. temAM pramukha javAbadArI cAra prakAranI che- (1) AcAra vinaya (ra) zruta vinaya (3) vikSepaNA vinaya (4) doSa nirdhAtanA vinaya. (1) AcAravinaya -AcArya(gaNI)nuM mukhya kartavya che ke sauthI pahelA ziSyone Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa AcAra saMbaMdhI zikSAothI surakSita kare, te AcAra saMbaMdhI zikSA cAra prakAranI che-- 1. saMyamanI pratyeka pravRttinA vidhi-niSedhonuM jJAna karAvavuM. yati dharma, pariSahajaya Adino yathArtha bodha devo. 2. aneka prakAranI tapazcaryAonA bheda-prabhedonuM jJAna karAvavuM. tapa karavAnI zakti ane utsAha vadhAravo, niraMtara tapazcaryA karavAnI zakti prApta karavAne mATe Agamokta kramathI tapazcaryAnI ane pAraNAmAM parimita pathya AhArAdinA sevananI vidhinuM jJAna karAvavuM. 3. gItArtha agItArtha bhadrika pariNAmI Adi badhAnI saMyama sAdhanA nirvighna saMpanna thavA mATe AcAra zAstro tathA chedasUtronA AdhAre banAvela gaccha saMbaMdhI niyamo, upaniyamo(samAcArI)nuM samyajJAna karAvavuM. 4. gaNanI sAmUhika caryAno tyAga karI ekalA vihAra karavAnI yogyatAnuM, vayanuM tathA vicaraNa kAlamAM sAvadhAnIo rAkhavAnuM jJAna karAvavuM ane ekalA vihAra karavAnI kSamatA prApta karavAnA upAyonuM jJAna karAvavuM kAraNa ke sAdhuno bIjo manoratha e che ke 'kyAre huM gacchanA sAmUhika jIvanathI ane saMghIya kartavyothI mukta thaIne ekAkI vihAra carcA dhAraNa karuM ?' tethI ekAkI vihAracaryAnI vidhinuM jJAna karAvavuM te AcAryano cotho AcAra vinaya che. 74 AcArAMga sUtra thru. 1 a. 5 ane mAM prazasta ane aprazasta baMne prakAre ekAkI vihAracaryAnA lakSaNa batAvyA che. temAMthI aprazasta ekala vihAra caryAnA varNanane lakSyamAM rAkhIne vartamAnamAM ekala vihAra carcAnA niSedhanI paraMparA pracalita che, paraMtu prastuta sUtra kathita AcAryanuM kartavya ane sthAnAMga sUtra kathita bhikSuno bIjo manoratha tathA zrI bhagavatI sUtra kathita gaNavyutsarga tapa Adi Agama varNanone jotAM ekala vihAra carcAno sarvathA virodha karavo, Agama sammata kahI zakAto nathI. A pAThanI vyAkhyAmAM paNa spaSTa ullekha che ke AcArya ekAkI vihAra carcA dhAraNa karavAne mATe bIjAne utsAhita kare tathA svayaM paNa anukULa avasara jANI, nivRtta thaIne A carcAne dhAraNa kare. A sUtranI niryukti cUrNinA saMpAdaka munirAja zrI paNa e ja sUcita kare che ke-ekala vihAra carcAno ekAnta niSedha karavo ucita nathI ane AvuM prarUpaNa-nirUpaNa karavuM te anaMta saMsAra vadhAravAnuM kAraNa che. A rIte AcAryano cAra prakArano AcAra vinaya A sUtramAM darzAvela che. (2) zruta vinaya H-- 1-2. AcAra dharmanuM prazikSaNa devAnI sAthesAthe AcAryanuM bIju kartavya che-- AjJAdhIna ziSyone (1) sUtra vAcanA ane arthanI vAcanA daIne zruta saMpanna banAvavA. 3. te sUtrArthanA jJAnathI tapa saMyamanI vRddhinA upAyonuM jJAna karAvavuM arthAt zAstrajJAnane jIvanamAM kriyAnvita karAvavuM athavA samayesamaye teone hita zikSA ApavI. 4. sUtra rucivALA ziSyone pramANanayanI Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta carcA dvArA artha-paramArtha samajAvavo. cheda sUtra Adi badhA AgamonI kramazaH vAcanA devI. vAcanAnA samaye AvavAvALA vidanonuM zamana karI zrutavAcanA pUrNa karAvavI. A AcAryano cAra prakArano "zrutavinaya" che. (3) vikSepaNA vinaya - 1. je dharmanA svarUpathI anabhijJa che, teone dharmanuM yathArtha svarUpa samajAvavuM. athavA je aNagAra dharmanA pratye utsuka nathI, teone aNagAra dharma svIkAra karavA mATe utsAhita karavA 2. saMyama dharmanA yathArtha jJAtAne jJAnAdimAM potAnA samAna banAvavo. 3. koI apriya prasaMgathI koI sAdhunI saMyama dharmathI aruci thaI jAya to tene vivekapUrvaka pharIthI sthira karavA. 4. zraddhALu ziSyone saMyama dharmanI pUrNa ArAdhanA karAvavAmAM sadaiva tatpara rahevuM. A AcAryano cAra prakArano vikSepaNA vinaya" che. (4) doSanirdhAtanA vinaya - ziSyonI yogya vyavasthA hovA chatAM ane vizAla samUhamAM sAdhanA karavA chatAM paNa kyAreka koI sAdhaka chadmastha avasthAnA kAraNe viSaya-kaSAyone vaza thaIne koI doSa vizeSanA pAtra thaI zake che. 1. teonI krodhAdi avasthAonuM samyaka prakArathI chedana karavuM. 2. rAga-dveSAtmaka pariNatinuM taTasthatApUrvaka nivAraNa karavuM. 3. aneka prakAranI AkAMkSAone AdhIna ziSyonI AkAMkSAone yogya upAyothI dUra karavI. 4. A vibhinna doSonuM nivAraNa karI saMyamamAM sudaDha karavA ane ziSyonA ukta doSonuM nivAraNa karatA thakAM potAnA AtmAne saMyamaguNomAM paripUrNa banAvavAno prayatna karavo. ziSya samudAyamAM utpanna doSone dUra karavA. A AcAryanA cAra prakAranA doSa nirdhAtanA vinaya che. saMpUrNa aizvarya saMpana je rAjA, prajAno pratipAlaka hoya che te yaza-kIrtine prApta karI sukhI thAya che. evI ja rIte je AcArya ziSya samudAyanI vivekapUrvaka paripAlanA karatAM thakAM saMyamanI ArAdhanA karAve che, te zIdhra mokSagatine prApta kare che. bhagavatI sUtra za5. u. 6mAM kahyuM che ke samyaka prakArathI gaNanuM paripAlana karanArA AcArya, upAdhyAya te ja bhavamAM ke bIjA bhavamAM athavA trIjA bhavamAM avazya mukti prApta kare che. AcAryanA sthAna para anya koIpaNa upAdhyAya, pravartaka, sthavira, guru Adi gacchanA pramukha saMcAlaka hoya te badhAe ukta kartavyonuM pAlana ane guNone dhAraNa karavA Avazyaka che, tema samajavuM joIe. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa pariziSTa-5 zrAvakanI agiyAra paDimAonuM vizleSaNa dizA-jI sAmAnya rUpe koIpaNa samyaga daSTi AtmA vrata dhAraNa karavAthI vratadhArI zrAvaka kahevAya che. te eka vratadhArI paNa thaI zake che ke bAravratadhArI paNa thaI zake che. paDimAomAM paNa aneka prakAranA vrata pratyAkhyAna ja dhAraNa karavAnA hoya che paraMtu vizeSatA e che ke temAM je paNa pratijJA karAya che, temAM koI AgAra raheto nathI ane rakhAto paNa nathI. temAM to niyata samayamAM aticAra rahita niyamonuM daDhatAnI sAthe pAlana karavuM hoya che. jevI rIte bhikSu-paDiyA dhAraNa karanArAne vizuddha saMyama paryAya ane viziSTa zrutanuM jJAna hovuM jarUrI che, evI rIte upAsaka paDimA dhAraNa karanArAne paNa bAravratanA pAlanano abhyAsa ane kaMIka jJAna hovuM jarUrI che, evuM samajavuM joIe. paDimA dhAraNa karanArA zrAvake sAMsArika javAbadArIothI nivRtta thavuM jarUrI che, to paNa sAtamI paDiyA sudhI aneka nAnA moTA gRhakAryono tyAga Avazyaka hoto nathI, paraMtu paDimAnA niyamonuM zuddha pAlana karavuM ati Avazyaka hoya che. AThamI paDimAthI aneka gRhakAryanA tyAgano prAraMbha thaI jAya che ane agiyAramI paDiyAmAM saMpUrNa gRhakAryono tyAga karIne te zramaNa jevA AcAranuM pAlana kare che. agiyAra paDimAomAMthI koIpaNa paDimA dhAraNa karanArAne tenA pachInI paDimAnA niyamonuM pAlana karavuM Avazyaka hotuM nathI. svecchAthI te pAlana karI zake che. arthAt pahelI paDiyAmAM sacittano tyAga zramaNabhUta jIvana dhAraNa karavuM te icche to karI zake che. pachInI paDimA dhAraNa karanArAne tenA pUrvenI badhI paDimAonA badhA niyamonuM pAlana karavuM niyamathI jarUrI hoya che arthAt sAtamI paDimA dhAraNa karanArAne sacitano tyAga karavAnI sAthe saMpUrNa brahmacarya, kAyotsarga, pauSadha Adi paDimAonuM paNa yathArtha rUpathI pAlana karavuM Avazyaka hoya che. 1. pahelI 'darzana paDimA' dhAraNa karanArA zrAvaka 12 vratonuM pAlana kare che, paraMtu te daDhapratijJa samyakatvI hoya che. mana, vacana, kAyAthI te samyakatvamAM koIpaNa prakArano aticAra lagADatA nathI tathA devatA ke rAjA Adi koI paNa zaktithI kiMcit mAtra paNa samyakatvathI vicalita thatA nathI. arthAt koIpaNa AgAra vinA traNa karaNa traNa yogathI eka mahinA sudhI zaddha samyakatvanI ArAdhanA kare che. A prakAre te prathama darzana paDimAvALA vratadhArI zrAvaka kahevAya che. keTalIka pratiomAM re DhasA sIvaNa mavaDuM evo pATha paNa maLe che tenuM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606 70] mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta, tAtparya paNa e ja che ke te darzana paDimAdhArI vratI zrAvaka che. zabdanI daSTie je eka paNa vratadhArI nathI hotA tene darzana zrAvaka kahevAya che, paraMtu paDimA dhAraNa karanArA zrAvaka pahelAM bAra vratonA abhyAsI ane ArAdhaka to hoya ja che. tethI tene mAtra "darzana zrAvaka" tema kahI zakAya nahIM paraMtu darzana paDimAdhArI vatI zrAvaka samajavuM, te ja barobara che. 2. bIjI, vrata paDimA dhAraNa karanArA IcchA pramANe eka ke aneka moTA ke nAnA koI paNa niyamo paDimAnA rUpamAM dhAraNa kare che. jenuM teone aticAra rahita pAlana karavuM jarUrI hoya che. 3. trIjI, sAmAyika paDimAdhArI zrAvaka savAra, bapora, sAMjanA niyata samaye sadAniraticAra sAmAyika kare che ane dezAvagAsika(14 niyama) vratanuM ArAdhana kare che tathA pahelI bIjI paDimAnA niyamonuM paNa pUrNa rIte pAlana kare che. 4. cothI, pauSadha paDimAdhArI zrAvaka pahelAnI traNe paDimAonA niyamonuM pAlana karatA thakA mahinAmAM parva tithionA cha paripUrNa pauSadhanI samyaka prakAre ArAdhanA kare che, A paDiyA dhAraNa karatAM pahelAM paNa zrAvaka pauSadha vratanuM pAlana to kare ja che paraMtu paDimAnA rUpamAM nahi. 5. pAMcamI kAyotsarga paDimAdhArI zrAvaka pahelAnI cAre paDikAonuM samyaka pAlana karatA thakA pauSadhanA divase saMpUrNa rAtri ke niyata samaya sudhI kAyotsarga kare che. 6. chaThThI brahmacarya paDimAnA dhAraka zrAvaka pahelAnI paDimAonuM pAlana karatA thako saMpUrNa brahmacaryanuM pAlana kare che, snAna ane rAtri bhojanano tyAga kare che. pAMcamI-chaThThI pratimAnA mULa pAThamAM lipi doSathI kaMIka pATha vikRta thayo che je dhyAna devAthI spaSTa samajI zakAya che. pratyeka pratimAnA varNanamAM pachInI pratimAnA niyamonA pAlanano niSedha karyo che. pAMcamI pratimAmAM chaThThI pratimAnA viSayano niSedhapATha vidhirUpamAM joDAI javAthI ane cUrNikAra dvArA sammanirNaya na karavAnA kAraNe mati bhramathI pATha vadhu vikRta thaI gayo che. vyAvarathI prakAzita cheda sUtranA traNa cheH sUtrALa mAM tene zuddha karavAno parizrama karyo che. pUrNa brahmacaryanuM pAlana karanArAne ja snAna tyAga yogya che. kAraNa ke pAMcamI paDiyAmAM eka-eka mAsamAM mAtra divasa ja snAnano tyAga ane divase kuzIla sevanano tyAga kare to saMpUrNa snAnano tyAga kayAre thAya? tathA mAtra cha divasa ja snAnano tyAga ane divasamAM brahmacarya pAlananuM kathana paDimAdhArIne mATe mahatvanuM nathI. jo pAMcamI paDimAnA pUrA pAMca mAsa ja snAnano tyAga karavAno artha Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedazAstraH dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa karavAmAM Ave to te paNa asaMgata che. kAraNa ke pAMca mahinA sudhI rAtrimAM brahmacaryanuM pAlana na kare ane snAna karavAno saMpUrNa tyAga rAkhe, A baMne niyamono saMbaMdha avyavahArika lAge che. tethI Agama prakAzana samiti bAvarano svIkRta pATha ja ucita lAge che. lipi pramAdAdinA kAraNothI ja A baMne paDikAonA nAma samavAyAMga Adi sUtramAM bhinna che tathA graMthomAM paNa A saMbaMdhamAM aneka bhinnatA maLe che. 7. sAtamI sacitta tyAga paDimAno ArAdhaka zrAvaka pANI, namaka(mIThuM), phaLa, mevA Adi badhA sacitta padArthonA upabhogano tyAga kare che. paraMtu te padArthone acitta banAvavAno tyAga karato nathI. 8. AThamI AraMbhatyAga paDimAdhArI zrAvaka svayaM AraMbha karavAno saMpUrNa tyAga kare che. paraMtu bIjAne Adeza ApIne sAvadya kArya karAvavAno tene tyAga hoto nathI. 9. navamI preSyatyAga paDikAmAM zrAvaka AraMbha karavA ane karAvavAno tyAgI hoya che paraMtu svataH koI tenA mATe AhArAdi banAvI Ape ke tenA mATe AraMbha kare to te padArthano upayoga karI zake che. 10. dasamI udiSTa bhakta tyAga paDimAdhArI zrAvaka bIjAnA mATe banAvelA AhArAdino upayoga karI zake che, potAnA nimitte banAvela AhArAdino upayoga karI zakatA nathI. tenuM vyAvahArika jIvana sAdhu jevuM hotuM nathI. tethI tene koIpaNa sAMsArika vAto pUchI zake che. tethI koInA pUchavA para "huM jANuM chuM ke huM nathI jANato eTalo ja uttara devo kalpe che. tenAthI vadhu javAba Apavo kalpato nathI. koIpaNa vastu yathAsthAna para na maLavAthI eTalo uttara devAthI paNa pArivArika lokone saMtoSa thaI zake che. A paDiyAmAM zrAvakaziramuMDana karAve che athavA vALa paNa rAkhe che. 11. agiyAramI zramaNabhUta paDimAdhArI zrAvaka zakya teTalI saMyamI jIvananI maryAdAono svIkAra kare che paraMtu jo loca na karI zake to muMDana karAvI zake che. te bhikSunI samAna gaveSaNAnA badhA niyamonuM pAlana kare che. A paDimAnI avadhi samApta thayA pachI te paDimAdhArI pharIthI sAmAnya zrAvaka jIvanamAM AvI zake che. A kAraNe paDimAonA ArAdhanA kAlamAM te svayaMne bhikSu na kahetA, huM paDimAdhArI zrAvaka chuM e prakAre kahe che. pArivArika lokonI sAthe prema saMbaMdhano AjIvana tyAga na hovAnA kAraNe te jJAta kulomAM ja gocarI mATe jAya che. ahIMyA jJAta kulathI pArivArika ane apArivArika jJAtijanone sUcita karyA che. bhikSA mATe gharamAM praveza karavA para Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta te A prakAre jAhera kare che ke 'paDimAdhArI zrAvakane bhikSA Apo.'. zrAvaka paDimA saMbaMdhI bhramanuM nivAraNa : zrAvaka paDimAnA saMbaMdhamAM A eka pracalita kalpanA che ke 'prathama paDimAmAM ekAntara upavAsa, bIjI paDimAmAM niraMtara chaThTha, trIjImAM aThThama yAvat agiyAramI paDimAmAM agiyAra-agiyAranI tapazcaryA niraMtara karAya che.' paraMtu A viSayamAM koI Agama pramANa upalabdha nathI tathA evuM mAnavuM saMgata paNa nathI, kAraNa ke ATalI tapasyA to bhikSu paDimAmAM paNa karAtI nathI. zrAvakanI cothI DimAmAM mahinAmAM cha pauSadha karavAnuM vidhAna che. jo uparokta kathana anusAra tapasyA karAya to cAra mAsamAM coviza colAnI tapasyA karavI Avazyaka gaNAya. piMDamAdhArI dvArA tapasyA tivihAra ke pauSadha vagara karavI ucita nathI. tethI covIsa colA pauSadha yukta karavA Avazyaka niyama hovAthI mahinAnA cha pauSadhanuM vidhAna nirarthaka thaI jAya che. jyAre trIjI paDimAthI cothI DimAnI vizeSatA e che ke mahinAmAM cha pauSadha kare. tethI kalpita tapasyAno krama sUtra-sammata nathI. AnaMda Adi zrAvakonA aMtima sAdhanA kAlamAM tathA piMDamA ArAdhanA pachI zarIranI kRzatAnuM je varNana che, te vyaktigata jIvananuM varNana che. temAM paNa A prakAranA tapanuM varNana nathI. potAnI icchAthI sAdhaka game tyAre koI viziSTa tapa paNa karI zake che. AnaMdAdie paNa koI viziSTa tapazcaryA sAdhanA kALamAM karela haze, paraMtu evuM spaSTa varNana AgamamAM nathI. jo teoe koIpaNa tapa AgaLanI piMDamAomAM karyuM hoya to paNa badhAne mATe vidhAna mAnavuM sUtrokta paDimA varNanathI asaMgata thAya che, evuM samajavuM joIe. pariziSTa-6 : bhikSu paDimA saMbaMdhI zaMkA samAdhAna [dazA-7] 1. saMyamanI utkRSTa ArAdhanA karatA thakAM yogyatA prApta gItArtha sAdhu karmonI vizeSa nirjarA mATe bAra bhikSu paDimAno svIkAra kare che. sAtamI dazAmAM bAra paDimAonA nAma ApyA che. TIkAkAre tenI vyAkhyA karatA thakAM e spaSTa karyuM che ke 'do mAsiyA timAsiyA' A pAThamAM 'bIjI eka mAsanI trIjI ekamAsanI' A prakAre artha karavo joIe. kAraNa ke A piMDamAonuM pAlana niraMtara zIta ane grISmakALanA ATha mAsamAM ja karAya che. cAturmAsamAM A DimAonuM pAlana karAtuM nathI. pahelAnI pratimAonA eka, be mAsa paNa AgaLanI piMDamAomAM joDI de che. tethI bemAsanI traNa mAsanI' kahevuM asaMgata nathI. jo evo artha na kare to prathama varSamAM traNa paDimAnuM pAlana karIne choDavI paDe, bIjA varSamAM cothI paDimAnuM pAlana karIne choDavI paDaze. A prakAre vacamAM choDavAthI pAMca varSamAM piMDamAonuM ArAdhana karavuM yogya kahI zakAtuM nathI. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa TIkAnusAra uparokta artha karavo saMgata pratIta thAya che. tethI bIjI piMDamAthI sAtamI paDimA sudhInA nAma A prakAre samajavA. (1) eka mAsanI bIjI bhikSu paDimA (2) eka mAsanI trIjI bhikSu paDimA (3) eka mAsanI cothI bhikSu paDimA (4) eka mAsanI pAMcamI bhikSu paDimA (5) eka mAsanI chaThThI bhikSu paDimA (6) eka mAsanI sAtamI bhikSu paDimA 80 pU. AcArya zrI AtmArAmajI ma.sA. dvArA saMpAdita dazAzrutaskaMdhamAM evI ja chAyA, arthanuM vivecana karyuM che. Agama prakAzana samiti byAvarathI prakAzita A sUtramAM paNa evuM ja artha-vivecananuM spaSTIkaraNa karyuM che. 2. paDimAdhArI bhikSune hAtha, paga, mukha Adine acitta pANIthI paNa dhovAnuM kalpatuM nathI. azucino lepa dUra karI zake che tathA bhojana pachI hAtha-moDhuM dhoI zake che. ahIMyA prazna e thAya che ke sAmAnya sAdhune paNa upara kahelA be kAraNo vinA hAtha paga Adi dhovAnuM kalpatuM nathI to paDimAdhArI mATe A niyamamAM zuM vizeSatA che ? enuM samAdhAna e che ke sAmAnya sAdhu apavAdanuM sevana karI zake che paraMtu pratimAdhArI sAdhu apavAdanu sevana karI zakatA nathI. sAmAnya sAdhu apavAdika sthitimAM rogopazAMtine mATe auSadha sevana ane aMgopAMga para pANInuM siMcana ke tenuM prakSAlana paNa karI zake che. paraMtu piMDamAdhArI sAdhu AvuM karI zakatA nathI. A ja teonI vizeSatA che. 3. traNa prakAranA rokAvAnA sthAna na maLe ane sUryAstano samaya thaI jAya to sUryAsta pahelAM ja yogya sthAna joIne rokAI javuM kalpe che. te sthAna AcchAdita hoya ke khullA AkAzavALuM hoya topaNa sUryAsta pachI eka kadama paNa cAlavuM kalpatuM nathI. AvI sthitimAM jo sAdhune rahevAnI AsapAsanI bhUmi sacitta hoya to tene nidrA levI kalpatI nathI. satata sAvadhAnI pUrvaka jAgRta rahIne sthira Asane rahI rAtri pasAra karavAnuM kalpe che. malamUtranI bAdhA thAya to yatanApUrvaka pUrva pratilekhita bhUmimAM jaI zake che ane paraThIne punaH te sthAna para AvIne tene sthira thaI javAnuM ka2e che. sUtramAM khullA AkAzavALA sthAnane mATe jJapti zabdano prayoga karyo che Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta kAraNa ke khullA sthAnamAM niraMtara sUkSma snehakAyanI vRSTi thAya che evuM bhagavatI sUtra za-1, uddezaka-6mAM kahyuM che, tethI te zabdathI nadI, taLAva Adi jaLAzaya na samajavuM. bRhatkalpasUtra u.2 mAM evA sthAna mATe bhAvasisi zabdano prayoga karyo che. tyAM e batAvyuM che ke sAdhvIe khullA AkAzavALA sthAnamAM ke vRkSanI nIce Adi asurakSita sthAnomAM rahevuM na joIe. sAdhu evA asurakSita sthAnamAM ane khullA AkAza nIce rahI zake che. paDimAdhArI sAdhu acela ke sacela athavA eka vastra dhArI paNa hoI zake che. tethI A Agama varNanathI samaye-samaye kAMbaLI oDhavAnI ane mastaka DhAMkavAnI paraMparAno Agraha anAvazyaka pratIta thAya che. evI rIte khullA sthAnamAM sAdhue na rahevuM, na besavuM, sUvuM nahi evo ekAMta Agraha paNa koI AgamathI sammata nathI. bhagavatI sUtra kathita sUkSma snehakAya to havAthI paNa abAdhita che arthAt tehavAthI prerita thaIne achAyAnA sthAnathI chAyAvALA sthAnamAM praveza nathI karI zakatI.(eTalA mATe to chAyAvALA sthAnanA kinArA para besavuM, sUvuM sAdhu mATe varjita gaNAtuM nathI.) AvI sthitimAM teno(sneha kAyano) manuSyanA sthUla zarIrathI vyAghAta thavo zakya nathI. A kAraNathI AgamakAroe paDimAdhArI bhikSune ane sAmAnya bhikSane khullA AkAzamAM rokAvAnuM vidhAna karyuM che. saMyamanA maulika niyamomAM paDimAdhArIne koIpaNa prakAranI chUTa hotI nathI. te to saMyamanI badhI vidhionuM viziSTa-viziSTatama ArAdhana kare che. saMyamanA niyamomAM aticAra ane apavAdanuM sevana to teonA mATe pUrNataH varjita che. tethI paDimAdhArIe khullA AkAzamAM rahevuM apavAda rUpa na samajavuM joIe. kAraNa ke AgamamAM khullA AkAzamAM sAdhune rahevAno niSedha na karIne rahevAnuM vidhAna karavAvALo pATha che. tethI vilaMba thaI javAthI sUryAsta pahelA sahaja paDimAdhArI sAdhu yogya khullA sthAnamAM rahI zake che. sAmAnya sAdhu paNa yogya sthAnanA abhAvamAM jaMgalamAM yA khullAmAM rahI zake che ane e sAdhu tatsaMbaMdhI utpanna thanArA zIta, tRNa sparza, bhUmi sparza ane bhaya Adine samabhAvathI sahana kare che. pariziSTa-: bhikSu paDimAnA AsanonuM spaSTIkaraNa| @ dizA-7] AThamI ane navamI paDimAnuM prathama Asana "kattAnAsana ane daMDAsana' che. e baMnemAM AkAzanI tarapha mukha karIne suvAnuM che. paraMtu temAM aMtara e ja che ke uttAnAsanamAM hAtha paga Adi phelAvIne rAkhe ke anya koIpaNa avasthAmAM rAkhI zake che ane daMDAsanamAM mastakathI paga sudhI AkhuM zarIra daMDa Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa samAna sIdhuM lAMbu rAkhe che ane hAtha paga aMtara rahita rAkhe che. evI rIte ukta baMne paDimAonuM bIju Asana 'eka pArthAsana' ane 'lakuTAsana' che. A baMne eka paDakhA bhara sUvAnA che. emAM aMtara e ja che ke 'eka pArthAsana'mAM bhUmi para eka pArzvabhAgathI sUvAnuM hoya che ane lakuTAsanamAM paDakhAbhara sUIne mastaka eka hatheLI para TekavIne ane paga para paga caDAvIne sUi rahevAnuM hoya che. A prakAre lakuTAsanamAM mastaka ane eka paga bhUmithI upara rahe che. jyAre eka pArzvasanamAM eka paDakhe mastakathI paga sudhI AkhuM zarIra bhUmi para sparzI rahe che. baMne paDimAonuM trIju Asana 'niSadhAsana' ane 'utkaTukAsana' che. A baMne besavAnA Asana che. niSadhAsanamAM palAMThI lagAvIne paryaMkAsanathI sukha pUrvaka besI zakAya che ane 'utkaTkAsana' mAM baMne pagane samatola rAkhIne tenA AdhAre saMpUrNa zarIrathI besavAnuM hoya che. A utkRSTa guruvaMdanA (khamAsamaNA)nuM Asana che. dasamI paDimAnA traNe AsanonI e vizeSatA che ke te na besavAnAM ke na suvAnAM ane sIdhA UbhA rahevAnAM paNa nathI, paraMtu besavA ane UbhA rahevAnI madhyanI avasthA che. ra prathama goduhAsanamAM AkhA zarIrane baMne pagonA paMjA para rAkhavuM paDe che. temAM baMdhA ane sAthaLa ApasamAM maLelA rahe che ane baMne nitaMba eDI(penI) para TekavelA rahe che. bIjA vIrAsanamAM paNa AkhuM zarIra baMne paMjAnA AdhAre ja rAkhavuM paDe che. paraMtu temAM nitaMba eDIthI kaMIka upara rAkhavA paDe che tathA jaMdhA ane sAthaLa paNa kaMIka dUra rAkhavA paDe che. evI rIte khurazI para beThela vyaktinI nIcethI khurazI laI levA para je AkAramAM tenI je avasthA thAya che tevo ja lagabhaga A Asanano AkAra samajavo joIe. trIju Asana 'AmrakuMjAsana' che. vikalpathI tenuM aMtaklRAsana nAma ane tenI vyAkhyA paNa upalabdha thAya che. A AsanamAM paNa AkhuM zarIra to paganAM paMjA para rAkhavuM paDe che. ghUMTaNa kaMIka vAMkA rAkhavA paDe che. zeSa zarIrano saMpUrNa bhAga sIdho rAkhavo paDe che. jema Amra(kerI) uparathI goLa ane nIcethI kaMIka vAMkI hoya che, evI rIte A Asana karavAmAM Ave che. koIpaNa eka Asana upara 24 kalAka rahevuM kaThina che to paNa dasamI paDimAnA traNe Asana atyaMta kaThina che. sAmAnya vyaktine mATe to A AsanamAM eka kalAka rahevuM paNa azakya che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta pariziSTa-8 : nidAna saMbaMdhI tarka-vitarka [dazA-10] A dazAmAM zreNika rAjA ane celaNArANInA nimittathI nidAna karavAvALA zramaNa-zramaNIonA manuSya saMbaMdhI bhogonA nidAnonuM varNana zarUAtamAM karyuM che. pachI kramazaH divya bhoga tathA zrAvaka ane sAdhu avasthAnA nidAnonuM kathana karyuM che. AnA sivAya bIjA aneka prakAranA nidAna paNa hoya che, jema ke- koIne duHkha denAro banuM ke teno badalo lenAro banuM ityAdi. udAharaNanA rUpamAM zreNikane mATe koNikanuM duHkhadAyI banavuM, vAsudevanuM prativAsudevane mAravuM, dvIpAyana RSi dvArA dvArakAno vinAza karavo, draupadIne pAMca pati hovA ane saMyama dhAraNa paNa karavo, brahmadatanuM cakravartI thavuM ane samyaktvanI prApti paNa thavI, ityAdi. nidAnanA viSayamAM A sahaja prazna utpanna thAya che ke koI saMkalpa karavA mAtrathI RRdhdhinI prApti kevI rIte thaI jAya che ? samAdhAna e che ke koInI pAse ratna ke sonA cAMdIno bhaMDAra che, tene roTI kapaDA Adi sAmAnya padArthonA badalAmAM ApavAmAM Ave to te sahaja prApta thaI zake che. evI ja rIte zAzvata mokSa sukha denArA tapa saMyamanI vizALa sAdhanAnA phalathI manuSya saMbaMdhI ke daivika tuccha bhogo prApta karavA te koI mahattvanI vAta nathI. tene samajavAne mATe eka dRSTAnta paNa ApyuM che-- eka kheDUtanA khetaranI pAse koI nika rAhagIre dAla-bATIne cUramu banAvyuM. kheDutanuM mana cUramA Adi khAvAne mATe lalacAyuM. kheDutanA mAgavA para dhanike kahyu ke A tAruM khetara badalAmAM ApI de to bhojana maLe. kheDUte svIkAra karyo ane bhojana karI te ghaNo AnaMdita thayo. jema khetaranA badalAmAM ekavAra mana icchita bhojana maLavuM te kaMI mahatvanuM nathI, tema tapa-saMyamanI mokSadAyaka sAdhanAthI eka bhavanA bhoga meLavavA te mahattvanuM nathI. paraMtu jema khetaranA badale bhojana khAI lIdhA pachI bIjA divasathI laI varSa AkhuM kheDUta pazcAtApathI du:khI thAya che, tema saMyamanA phaLathI eka bhavanuM sukha prApta thaI jAya paraMtu mokSadAyaka sAdhanA khoIne narakAdinA duHkho prApta thavA te nidAnanuM phaLa che. jevI rIte khetarane badale eka divasanuM miSTa bhojana prApta karanAra kheDUta mUrkha gaNAya che tevI ja rIte mokSamArganI sAdhanA karanAro sAdhaka nidAna kare to te mahAmUrkha ja kahevAya che. tethI(bhikSu) sAdhue koIpaNa prakAranuM nidAna karavuM na joIe paraMtu tene to saMyama tapanI niSkAma sAdhanA karavI, te ja zreyaskara che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H dazAzrutaskaMdha sUtra pariziSTa 84 pariziSTa-9 : upasaMhAra A dazAzrutaskaMdhanI utthAnikAo(adhyayananA prathamanA vAkyo) vicitra che. tethI A utthAnikAo cauda pUrvadhara bhadrabAhusvAmI dvArA nirmUDha che evuM kahI na zakAya, gaNadhara sudharmAsvAmI dvArA paNa grathita kahI na zakAya. eka pUrvadhara devadvigaNI dvArA saMpAdita thayuM che tema paNa na kahI zakAya, kAraNa ke A utthAnikAomAM bhagavAna dvArA kahevAyuM che ke 'A prathama dazAmAM sthavira bhagavaMtoe vIsa asamAdhisthAna kahyA che.' jyAre tIrthaMkara ke kevaLI koI chadmastha kathita vidhi niSedhonuM kathana karatA nathI. pAMcamI dazAnI utthAnikA to vizeSa vicAraNIya che. A utthAnikAnA prAraMbhamAM kahyuM che, ke sthavira bhagavaMtoe A dasa citta samAdhi sthAna kahyA che. bAdamAM kahyuM bhagavAna mahAvIre nigraMtha-nigraMthIone bolAvIne dasa citta samAdhi sthAna kahyA che. AvI rIte eka ja utthAnikAmAM be prakAranuM kathana pAThaka svayaM vAMce ane vicAre ke vAstavikatA zuM che ? AThamI dazAnA pAThomAM je parivartana karavAno prayatna karyo che te ahIMyA ApelA prathama pariziSTamAM juo tathA AThamI dazAno tathA dasamI dazAno(upasaMhAra pATha) paNa atyaMta vicAraNIya che. A vicitratAo joIne sahaja anumAna karI zakAya che ke traNa cheda sUtronI jema A sUtranI saMpUrNa maulikatA vartamAnamAM rahI nathI arthAt mULa pAThamAM kaMIka saMzodhana, parivartana, parivardhana thayuM che. tethI bahuzrutoe vivekayukta nirNaya karIne adhyayana adhyApana ane prarUpaNA ke vizleSaNa karavuM joIe. traNa cheda sUtromAM koI paNa prakAre utthAnikA ke maMgalarUpa pAThanuM astitva nathI. II dazAzruta skaMdha pariziSTa saMpUrNa // je bIjAne pADavAno prayatna kare che, hIlanA niMdA kare che, te mahAna saMsAramAM paribhramaNa kare che. -sUya a 2, udde. 2, gAthA-ra. koI vyakti potAnI rahe tyAM sudhI prazaMsA karavI ane potAnI na rahe to nindA tiraskAra karavo A hIna bhAvanA adhArmikatA che, evI vyakti potAnA AtmAne karmothI bhAre banAve che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 85, 85 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta [6] bRhatkalpa-sUtra & | prathama udezakano sArAMza ka ka ka hakka sUtra-1-5H vanaspatinA mUlathI laIne bIja paryata dasa vibhAgomAM jeTalA khAvA yogya vibhAgo che, te acitta thavA para grahaNa karI zakAya che, paraMtu sAdhvI kaMda, mUla, phala AdinA avidhithI karAyelA moTA-moTA TukaDA acitta thavA para paNa grahaNa karI zakatI nathI. [vizeSa mATe juo peIja naM. 94-95 sUtra-6-9H nirgathane grAma nagara AdimAM eka mAsa rahevuM kahyuM che. jo tenA upanagara Adi hoya to temAM alaga-alaga aneka mAsa-kalpa sudhI rahI zake che, paraMtu jayAM rahe tyAM ja bhikSA mATe bhramaNa karavuM joIe; anya upanagaromAM nahi. sAdhvIno eka kalpa be mAsano hoya che. sUtra-10-11 : eka parikSepa ane eka gamanAgamananA mArgavALA grAmAdimAM sAdhu-sAdhvIe eka samaye na rahevuM joIe. temAM aneka mArga ke dvAra hoya to te eka kALamAM paNa rahI zake che. sUtra-1ra-13H puruSonA atyadhika gamanAgamanavALA traNa rastA, cAra rastA ke bajAramAM banelA upAzrayamAM sAdhvIjIoe rahevuM na joIe. sAdhu te upAzrayamAM rahI zake che. sAdhuoe gAmanI bahAra ja rahevuM joIe, evI ekAMta prarUpaNA karavI utsutra prarUpaNA che, te A sUtrothI spaSTa thAya che.] sUtra-14-15 dvAra rahita sthAnomAM sAdhvIjIoe rahevuM na joIe. paristhitivaza kadAca rahevuM paDe to paDado lagAvIne dvAra baMdha karI devuM. AvA dvAra rahita sthAno para sAdhu rahI zake che. sUtra-16-17H surAhInA AkAravALuM(sAMkaDA mukhavALuM) mAtraka sAdhvI rAkhI zake che paraMtu sAdhu rAkhI zakatA nathI. sUtra-18: sAdhu-sAdhvIne vastranI maccharadAnI rAkhavI kalpa che. sUtra-19H pANInA kinAre sAdhu-sAdhvIe besavuM Adi kriyA na karavI joIe. sUtra-20-21 citrothI yukta makAnamAM na rahevuM joIe. sUtra-22-24H sAdhvIjIoe zayyAtaranA saMrakSaNamAM (eTale koI AzrayathI ja) rahevuM joIe paraMtu bhikSu saMrakSaNa vinA paNa rahI zake che. sUtra-25-ra9H strI-puruSonA nivAsa rahita makAnamAM ja sAdhu-sAdhvIoe rahevuM joIe. mAtra puruSonA nivAsavALA makAnamAM sAdhu ane mAtra strIonA nivAsavALA makAnamAM sAdhvIjIo rahI zake che. mAtra strI ke puruSa jayAM haze tyAM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H bRhatkalpa sUtra sArAMza pIvAnuM pANI ane prakAza mATe dIpaka tathA bhojana banAvavA mATe agni rahe to te vibhAga judo hovo joIe. F sUtra-30-31 : dravya pratibaddha(chatanI apekSAe) ke bhAva pratibaddha(strInA zabda rUpa AdinI apekSA) upAzrayamAM sAdhue rahevuM kalpatuM nathI. kadAca sAdhvIjIo rahI zake che. svataMtra chatavALA makAna hoya jenI bhIMto eka bIjAne lAgelI hoya te pratibaddha nathI; paraMtu eka chata ane temAM alaga-alaga oraDA che to te pratibaddha makAna che. sUtra-32-33 : strIothI pratibaddha mArgavALA sthAnamAM(upAzrayamAM) sAdhue rahevuM kalpe nahi. sAdhvIo kadAcita rahI zake che. sUtra-34 : koInI sAthe kleza thaI jAya to svayaM-pote saMpUrNa upazAMta thavuM jarUrI che. anyathA saMyamanI ArAdhanA thatI nathI. sUtra-35-36 : sAdhu-sAdhvIjIoe cAturmAsamAM eka sthAna para ja rahevuM joIe tathA hemaMta ane grISma RtumAM zakti anusAra vicaraNa karatA rahevuM joIe. sUtra-37 : je rAjayomAM paraspara virodha cAlI rahyo hoya tyAM vAraMvAra Ava-jA karavI joIe nahIM. sUtra-38-41 : sAdhu ke sAdhvIo gocarI(AhAra mATe) gayA hoya ane tyAM koI tene vastrAdi levA mATe kahe to AcAryAdinI svIkRtinI zarata rAkhIne grahaNa kare. jo teo svIkRti Ape to rAkhe, nahitara pAchuM ApI de. sUtra-42-43H sAdhu-sAdhvI rAtrimAM AhAra, vastra, pAtra, zayyA saMstAraka grahaNa na kare. kyAreka vizeSa paristhitimAM zayyA saMstAraka grahaNa karI zakAya che tathA corAI gayela vastra pAtrAdi koI pAchA lAvIne Ape to tene rAtrimAM grahaNa karI zakAya che. sUtra-44-45 : rAtrimAM ke vikAlamAM(saMdhyAmAM) sAdhu-sAdhvIoe vihAra na karavo joIe tathA dUra kSetramAM thanArI saMkhaDImAM AhAra grahaNa karavA mATe rAtri ke saMdhyA samaye na javuM joIe. sUtra-46-47 : sAdhu-sAdhvIjIoe rAtrimAM uccAra prazravaNa ke svAdhyAyane mATe upAzrayathI dUra(100 hAthathI AgaLa) ekalA na javuM joIe, koIne sAthe laIne jaI zake che. koInI vadhu bhayanI prakRti hoya ke kSetranI sthiti hoya to aneka sAdhu ke aneka sAdhvIo sAthe jaI zake che. sUtra-48 : cAre dizAomAM Arya kSetranI sImA sUtramAM batAvI che, tenI aMdara sAdhu-sAdhvIoe vicaravuM kalpe che. paraMtu teoe saMyamanI unnatino viveka to sarvatra avazya rAkhavo ja joIe. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta IbIjA uddezakano sArAMza | ha | sUtra-1-3: je makAnamAM anAja verAyeluM hoya temAM rahevuM na joIe. vyavasthita rAzikRta DhagalAmAM rAkhela hoya to mAsa kalpa ane tALuM lagAveluM hoya to cAturmAsa paNa rahI zakAya che. sUtra4-7H je makAnanI sImAmAM madhanA ghaDA athavA acita zIta ke uSNa pANInA ghaDA bharelA paDyA hoya athavA agni ke dipaka AkhI rAtri baLatA hoya tyAM sAdhu-sAdhvIoe rahevuM na joIe, paraMtu anya makAnanA abhAvamAM eka ke be rAtri rahI zakAya che. sUtra-8-10H je makAnanI sImAmAM khAdya padArthanA vAsaNo jyAM-tyAM paDayA hoya to tyAM na rahevuM joIe, paraMtu eka bAju vyavasthita rAkhyA hoya to mAsa kalpa ane tALuM dIdhela hoya to cAturmAsa paNa rahI zakAya che. sUtra-11-12 : dharmazALAmAM, asurakSita sthAnomAM ane khullA AkAzamAM sAdhvIjIoe rahevuM na joIe, sAdhu tyAM rahI zake che. sUtra-13H makAnanAM aneka svAmI hoya to ekanI AjJA laIne tene zayyAtara mAnavA ane anyanA gharethI AhArAdi grahaNa karavA. sUtra-14-16H zayyAdAtA ane anya lokono AhAra koI sthAna para saMgrahita karyo hoya, zayyAtaranA gharanI sImAmAM hoya ke sImAthI bahAra hoya, paraMtu zayyAtarano AhAra alaga rAkhela hoya temAMthI grahaNa karavo kalpato nathI, zadhyAdAtAnA gharanI sImAthI bahAra hoya ane anya saMgrahita karelA AhAramAM zayyAtarano AhAra meLavI dIdho hoya to te AhAramAMthI grahaNa karI zakAya che. sUtra-17-18: sAdhu-sAdhvIe zayyAdAtAnA alaga rAkhela AhArane anya AhAramAM meLavI devA mATe kahevuM kalpatuM nathI. evuM karavAthI tene gurucAturmAsika prAyazcitta Ave che. sUtra-19-22H zayyAdAtAne tyAM anyane tyAMthI Avela ane grahaNa karI lIdhela AhAra tathA anyane tyAM mokalAvela AhAra zayyAtaranI mAlikapaNAmAM hoya tyAM sudhI te AhAra grahaNa karI zakAto nathI. bIjA te AhArane svIkArI le tyAre grahaNa karI zakAya che. sUtra-23-24: zayyAtaranA svAmitvayukta AhArAdi padArthomAM jyAre zayyAtaranuM svAmitva saMpUrNa AhArathI alaga thaI jAya tyAre zeSa vadhelA AhAramAMthI levuM kahyuM che. zayyAtarano aMzayukta AhAra alaga na karyo hoya to te kalpatuM nathI. sUtra-2pa-28: zayyAdAtA dvArA pUjya puruSone sarvathA samarpita karelA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH bRhatkalpa sUtra sArAMza AhAramAMthI grahaNa karavuM kahyuM che, paraMtu prAtihArika' Apelu hoya to te AhAramAMthI levuM kalpatuM nathI tathA te AhAra zayyAdAtA tathA tenA parivAranA sadasyonA hAthathI paNa levo kalpato nathI. 88. sUtra-29-30 : sAdhu-sAdhvIjIo pAMca jAtinA vastro ane pAMca jAtinA rajoharaNamAMthI koIpaNa jAtinuM vastra yA rajoharaNa grahaNa karI zake che. pAMca vastra H (1) Una AdinAM (2) vAMsa, alasI AdinAM (3) saNanAM (4) sutaranAM (5) vRkSanI chAlanAM vastro kalpe. rajoharaNa pAMca H- (1) Unano (2) UMTanI jaTano (3) saNano (4) ghAsamAMthI banAvela (5) muMjano. trIjA uddezakano sArAMza sUtra-1-2 : sAdhue sAdhvInA upAzrayamAM ane sAdhvIe sAdhunA upAzrayamAM besavuM, sUvuM Adi pravRtti na karavI joIe. mAtra svAdhyAya ane vAcanA mATe besavuM ka2e che. tenA sivAya na besavuM joIe ane tyAM javuM paNa na joIe. sUtra-3-6H H roma rahita carma khaMDa jarUrata hoya to sAdhu sAdhvI grahaNa karI zake che, paraMtu saroma carma teone kalpatuM nathI. AgADha paristhitine kAraNe gRhasthanA upayogamAM AvavAvALu saroma carma eka rAtri mATe sAdhu grahaNa karI zake che, paraMtu sAdhvI mATe to teno sarvathA niSedha samajavo. sUtra-7-10 : bahumUlya vastra ane akhaMDa tAko tathA AvazyakatAthI adhika lAMbu vastra sAdhu-sAdhvIjIe rAkhavuM na joIe. sUtra-11-12 H guptAMgane DhAMkavA mATe paheravAnA laMgoTa, jAMgiyA(kacchA) Adi upakaraNa sAdhue akAraNa na rAkhavA joIe paraMtu sAdhvIoe A upakaraNo avazya rAkhavA. sUtra-13 : sAdhvIe potAnI nizrAe vastra grahaNa na karavuM joIe paraMtu te pravartinI AdinI nizrAthI vastranI yAcanA karI zake che. sUtra-14-15 : dIkSA letI vakhate sAdhu-sAdhvIe rajoharaNa guccho ane Avazyaka pAtra grahaNa karavA joIe tathA muhapati, cAdara, colapaTaka Adi mATe sAdhu adhikatama traNa tAkAnA mApa jeTaluM vastra laI zake che, sAdhvI cAra tAkAnA mApa jeTalA vastra laI zake che.(tAkAnuM mApa sUtramAM ane bhASya, TIkAmAM batAvyuM nathI tethI vividha dhAraNAo che. pAtrAnI saMkhyA paNa zAstramAM batAvI nathI tethI, te saMbaMdhamAM vividha pravRttio ane vicAraNAo cAle che.) sUtra-16-17 : sAdhu-sAdhvIe cAturmAsamAM vastra grahaNa na karavA joIe paraMtu Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ c mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta ziyALAmAM ane grISma RtumAM teo vastra laI zake che. sUtra-18-20 : svastha sAdhu-sAdhvIe Avazyaka hovA para vastra ane zayyAsaMstAraka dIkSA paryAyanA anukramathI grahaNa karavA joIe ane vaMdanA paNa dIkSA paryAyanA kramathI karavI joIe. sUtra-21-23H svastha sAdhu-sAdhvIe gRhasthanA ghare besavuM Adi sUtrokta niSiddha kAryo karavA na joIe tathA tyAM amaryAdita vArtAlApa tathA upadeza paNa na devo joIe. kayAreka jarUrata hoya to UbhA-UbhA maryAdita kathana karI zake che. sUtra-24-26 : H zayyAtara ane anya gRhasthanA zayyA saMstAraka vihAra karavAnI pahelA avazya pAchA devA joIe tathA je avasthAmAM grahaNa karyA hoya tevA ja vyavasthita karIne pAchA ApavA joIe. sUtra-27 : zayyA saMstAraka(pATa, bAjoTha Adi) Adi khovAI jAya to tenI zodha karavI ane na maLe to tenA svAmIne khovAI gayuM che, tevI jANa karIne pachI bIjA zayyA saMstAraka grahaNa karavA, jo zodhavAthI malI jAya ane tenI jarUrata na hoya to pAchA ApI devA. sUtra-28-32 : sAdhu-sAdhvI upAzrayamAM, zUnya gharamAM ke mArga AdimAM kayAM ya paNa AjJA laIne rahyA hoya ane tenA vihAra karyA pahelA ja koI bIjA sAdhu vihAra karIne Ave to teo pUrvagrahita(pahelAM lIdhelI) AjJAthI tyAM rahI zake che navI AjJA levAnI jarUrata nathI rahetI. jo zUnya raheThANa ke mAlika rahita gharano koI svAmI kyAre ya acAnaka pragaTa thaI jAya to pharI tenI AjJA levI jarUrI rahe che. sUtra-33 : grAmAdinI bahAra senAno paDAva hoya tyAM sAdhu-sAdhvI bhikSA levA mATe aMdara jaI zake che paraMtu tene tyAM rAtri nivAsa karavo kalpato nathI. rAtri nivAsa karavAthI guru cAturmAsika prAyazcitta Ave che. sUtra-34 : sAdhu-sAdhvI je upAzrayamAM utaryA hoya tyAMthI koI paNa eka dizAmAM aDhI gAu sudhI gamanAgamana karI zake che, tenAthI vadhu nahi. AhAra pANI laI javA hoya to be gAu sudhI laI jaI zake che. be gAu eTale 4000 dhanuSya arthAt lagabhaga sAta kilomITara. cothA uddezakano sArAMza sUtra-1 : hastakarma, maithuna sevana ane rAtri bhojananuM anuddhAtika eTale guru prAyazcitta Ave che. sUtra-2 H traNa prakAranA doSa sevana karavA para pArAMcika nAmanuM dasamuM prAyazcitta Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H bRhatkalpa sUtra sArAMza Ave che. (1) ati tIvra dveSa (2) ati(tIvra) pramAda (3) sAdhu-sAdhu paraspara kuzIla sevana. 90 sUtra-3 : traNa prakAranA doSa sevana karavAthI anavasthApya nAmanuM navamuM prAyazcitta Ave che. (1) sAdharmikanI corI (2) anyadharminI corI(3) mArapITa hiMsA Adi. sUtra-4-9H traNa prakAranA napuMsakone dIkSita, muMDita ke upasthApita karavA kalpatA nathI. (1) kRta yA svAbhAvika napuMsaka (2) vAta prakopathI veda dhAraNa na karI zakanArA (3) ciMtana mAtrathI vIryanuM skhalana thavAvALA. sUtra-10-11 : traNa guNavALAne vAcanA ApavI- (1) vinayavaMta (2) alpakaSAyI (3) vigayamukta. traNa avaguNavALAne vAcanA na devI- (1) avinIta (2) dIrghakaSAyI (3) vigayAsakta, sUtra-12-13 : traNa prakAranI vyaktione samajAvavI kaThina che ane traNa prakAranI vyaktione samajAvavI sarala che- (1) kaluSita hRdayI (2) mUrkha (3) durAgrahIkRtaghnI. pratipakSe- (1) pavitra hRdayI (2) buddhimAna (3) sarala, namra pariNAmI. sUtra-14-15 : vizeSa paristhitimAM sevA karanArA strI puruSanA sparzAdithI sAdhu-sAdhvI maithuna sevananA saMkalpa yukta sukhano anubhava kare to tene cothA vratano bhaMga rUpe guru caumAsI prAyazcitta Ave che. sUtra-16 : pahelA pahoramAM grahaNa karelA AhAra-pANI cothA prahara sudhI na rAkhavA. sUtra-17 : be gAu uparAMta AhAra pANI na laI javA. sUtra-18 : anAbhogathI grahaNa karela aneSaNIya AhArAdi na khAvA, paraMtu anupasthApita(vaDI dIkSA pahelAM) navadIkSita sAdhu khAI zake che. sUtra-19 : prathama ane aMtima tIrthaMkaranA sAdhuone audezika AhAra grahaNa karavo kalpato nathI, anya tIrthaMkaranA sAdhuone kalpe che. sUtra-20-28 : adhyayana karavA mATe, gaNa parivartana mATe ane adhyayana karAvavA mATe anya gaNamAM javAnuM thAya to AcAryanI AjJA laIne sUtrokta vidhithI koI paNa sAdhu ke padavIdhara jaI zake che. sUtra-29 : kALadharma pAmelA sAdhune tenA sAdharmika sAdhu gRhastha pAsethI pratihAraka upakaraNa, laIne gAmanI bahAra ekAMtamAM laI jaIne paraThI zake che. sUtra-30H klezane upazAMta karyA vagara sAdhue gocarI javuM joIe nahi. kalezane upazAMta karIne yathocita prAyazcitta devuM ane levuM joIe. Agama viparIta prAyazcitta devuM paNa nahi ane koI Ape to levuM paNa nahi. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 00 sUtra-31 : AcArya parihAra tapa vahana karanArAne sAthe laI jaIne eka divasa gocarI apAve. tyArapachI Avazyaka hoya to ja vaiyAvRtya Adi karAvI zake che. sUtra-32 : vadhu pravAhavALI nadIone eka mAsamAM eka vArathI vadhu vAra pAra na karavI joIe paraMtu jaMghArdha pramANa(ghUMTaNathI nIce) jala pravAhavALI nadIne sUtrokta vidhithI eka mAsamAM aneka vAra paNa pAra karI zakAya che. sUtra-33-36 : ghAsanA banelA makAnonI UMcAI ochI hoya to tyAM rahevuM na joIe. paraMtu adhika UMcAI hoya to rahI zakAya ane cAturmAsa paNa karI zakAya. pAMcamA uddezakano sArAMza sUtra-1-4 : deva ke devI jo strI athavA puruSanuM rUpa banAvI sAdhu-sAdhvIne AliMgana Adi kare tyAre te tenA sparza AdithI maithuna bhAvano anubhava kare to teone guru caumAsI prAyazcitta Ave che. sUtra-5 H anya gaNamAMthI koI sAdhu kleza karIne Ave to tene samajAvIne zAMta karavo ane pAMca divasa Adino dIkSA cheda prAyazcitta ApIne pharIthI tenA gaNamAM pAcho mokalavo. sUtra-6-9 : jo AhAra grahaNa karyA pachI ke khAtI vakhate ema jaNAya ke sUryAsta thaI gayo che ke sUryodaya thayo nathI to te AhArane paraThI devo joIe. jo khAya to tene guru caumAsI prAyazcitta Ave che. sUtra-10 : rAtrInA samaye oDakAra AvatA jo khAdhAMza pAchuM mukhamAM Ave to tene gaLA nIce utArI na javuM, paraMtu mukhamAMthI bahAra kADhI paraThI devuM joIe. sUtra-11H gocarI karatI vakhate kayAreka AhAramAM sacitta bIja, raja ke trasa jIva dekhAya to tene sAvadhAnIpUrvaka kADhI nAkhavuM joIe. jo nIkaLI zake tema na hoya to teTalo saMsakta AhAra paraThI devo joIe. na sUtra-12 H gocarI karatI vakhate kayAreka AhAramAM sacitta jalanuM TIpuM Adi paDI jAya to garama AhAra hoya to khAI zakAya che ane ThaMDo AhAra hoya to paraThI devo joIe.[jo thoDA samaya pachI acitta thavAnI saMbhAvanA hoya to acitta thayA pachI khAI zakAya che. sUtra-13-14 H rAtrimAM maLamUtra tyAga karatI nigraMthI(sAdhvIjInA)nA guptAMgone koI nAno pazu(uMdara vagere) ke pakSI(cakalI zizu Adi) sparza kare athavA temAM avagAhana kare ane sAdhvIjI maithuna bhAvathI tenuM anumodana kare to tene guru caumAsI prAyazcitta Ave che. sUtra-15-17 : sAdhvIjIe gocarI, spaMDila ke svAdhyAya Adi mATe ekalA na Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H bRhatkalpa sUtra sArAMza javuM tathA vicaraNa ane cAturmAsa paNa ekalA na karavuM. (* nIce juo) sUtra-18-21 : sAdhvIjIe vastra rahita hovuM, pAtra rahita hovuM, zarIrane vosIrAvIne rahevuM, gAmanI bahAra AtApanA levI kalpatI nathI, paraMtu sUtrokta vidhithI te upAzrayamAM AtApanA laI zake che. # sUtra-22-32 : sAdhvIjIe koIpaNa prakAranA AsanathI pratijJAbaddha thaIne rahevuM kalpatuM nathI. pratijJA vinA koI paNa Asana karI zake che. sUtra-33-44 : AkuMcana paTTa, AlaMbanavALuM Asana, nAnA sthaMbhayukta pIDha, nAla yukta tuMbaDuM, kASTa daMDa yukta pAtra-pUMjaNI ke pAda poMchaNa sAdhvIjIe rAkhavuM kalpatuM nathI, sAdhu te rAkhI zake che. sUtra-45 : prabala kAraNa vinA sAdhu-sAdhvI eka bIjAnuM sUtra(zivAMbu) pIvA mATe ke Acamana-mAlisa karavAnA upayogamAM laI zake nahi. sUtra-46-48: sAdhu-sAdhvI rAtanA rAkhelA AhAra pANI auSadha ke lepya padArthone prabala kAraNa vinA upayogamAM laI na zake, prabala kAraNathI te padArthone bIjA divase upayogamAM laI zake che. sUtra-49 : parihAra tapa vahana karanArA sAdhu sevAne mATe vihAra karatAM mArgamAM potAnI koI maryAdAnuM ullaMghana karI lye to tene sevA kAryathI nivRtta thavA para ati alpa prAyazcitta devuM joIe. sUtra-50: atyaMta pauSTika AhAra AvI gayA pachI sAdhvIe anya AhAranI gaveSaNA na karavI joIe paraMtu te AhArathI nirvAha na thaI zake eTalo alpa mAtrAmAM ja AhAra hoya, to pharIthI gocarI levA mATe jaI zake che. sAdhune ekalA gocarI javAno tathA vihAra karavAno ahIM niSedha nathI. anyatra paNa ayogya (aparipakava) bhikSune mATe niSedha phalita thAya che. sarvathA niSedha sAdhune mATe koI paNa AgamamAM nathI paraMtu uttarAdhyayana sUtra, dazavaikAlika sUtra ane sUyagaDAMga sUtramAM sAdhune paristhiti paDatAM ekalA rahevAnI bhalAmaNa cokhkhA zabdomAM karI che. tema chatAM keTalAka potAnI manamAnI zAstranA nAme utsUtra prarUpaNA karI mokSa meLavavA Icche che. te bicArA A jIvanamAM kayAreya samajI zake tema nathI. kAraNa ke teo duSTa paNa nathI, mUDhapaNa nathI paraMtu vyAhita mati(khoTI pakaDa) yukta thaI gayA che. zAstramAM vyutkrAhita mativALAne samajAvavuM muzkela kahyuM che. te loko potAnA durAgrahamAM uttarAdhyayana, dazavaikAlika tathA sUyagaDAMga sUtranA spaSTa pATho mATe paNa golamAla karI artha kare che arthAt vAstavika arthane chupAvavAnI hoziyArI kare che. mATe te jIvo dayApAtra che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta chaThThA uddezakano sArAMza sUtra-1 : sAdhu-sAdhvIjIe cha prakAranA akalpanIya vacana na bolavA joIe (1) asatya (2) hIlita (3) priMsIta (4) kaThora vacana (pa) gRhasthanA saMbodhana (6) kleza utpAdaka vacana. sUtra-2 H koIpaNa sAdhu para asatya Aropa na lagAvavo joIe kAraNa ke pramANanA abhAvamAM svayaMne ja prAyazcittanA pAtra banavuM paDe che. sUtra-3-6 : paristhitivaza sAdhu-sAdhvI eka bIjAnA pagamAMthI kAMTo kADhI zake che ane AMkhamAM paDela raja Adi paNa kADhI zake che. sUtra-7-18 : sUtrokta vizeSa paristhitiomAM sAdhu koIpaNa sAdhvIne sahAro daI zake che ane paricaryA paNa karI zake che. jema ke unmatta, pAgala, bhayAkrAMta, azAMtacittAdi. sUtra-19 : sAdhu-sAdhvI saMyama nAzaka cha doSone jANIne teno parityAga kare. (1) asthira kAya rAkhavI (2) cakSu lolupa hovuM (3) vAcAla hovuM (4) taNataNATa karavo (5) icchAone AdhIna thavuM () nidAnakArI thavuM. sUtra-20 : saMyama pAlana karanArAone vividha sAdhanAnI apekSAthI cha prakAranI AcAra maryAdA hoya che. sthavirakalpa, jinakalpa, parihAravizuddha kalpa Adi. noMdha :- ahIM saMkSipta sUtra sAra ApyA che. vistAra mATe, vivecana sahita Agama zrI guruprANa phAunDezana rAjakoTanA che, teno svAdhyAya karavo joIe. // bRhatkalpa sUtra sArAza saMpUrNa koIpaNa svAghyAyI-pAThaka doSa daSTi ke dveSa dRSTi athavA irSyA daSTi rAkhIne A pustakanuM adhyayana karaze to e karmabaMdha mATe thaze jyAre svAdhyAya to mAtra ekAMta nirjarAnA uddezyathI ja karAya che. cheda sUtro chapAvA nahIM ke cheda sUtro vAMcavA nahI, evuM raTaNa paNa karatA rahevuM, prarUpaNA paNa karatA rahevuM ane A cheda sUtranuM sArAMza pustaka paNa vAMcI jAvuM; evI dudarI nIti kyAre ya rAkhavI nahIM. ya Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H bRhatkalpa sUtra pariziSTa [8] || pariziSTa-1 : tAla-pralaMba sUtra para vicAraNA [uddezaka-1, sUtra-1-5] sUtra paThita 'tAla pralamba' pada badhA phaLonuM sUcaka che. ekane grahaNa karavA para badhA sajAtiya grahaNa karI levAya che. e nyAya anusAra 'tAlapralamba' padathI tAla-phala sivAya keLA, kerI, dADama Adi phaLa paNa grahaNa karavA abhISTa che. 14 evI rIte 'pralamba' padane aMtaHdIpaka(annanA grahaNathI Adi ane madhyanuM grahaNa) mAnIne mULa, kanda, skandha Adi paNa grahaNa karyA che. pahelA, bIjA sUtramAM 'Ama' padano apakava artha ane 'abhinna' padano zastra aparaNita artha ane 'bhinna' padano zastra pariNata artha che. trIjA, cothA ane pAMcamAM sUtramAM abhinna padano akhaMDa artha ane pakava padano zastra pariNata artha abhISTa che. bhASyamAM 'tAla pralamba' padathI vRkSanA dasa vibhAgone grahaNa karela che. yathA- mULe re saMdhe tayA ya sAle pavAla patte ya / pupphe phaLe ya bIe, palaMba suttammi dasa bheyA // --bRhatkSa urdU. 1, bhASya gA. 854 A pAMca sUtrono saMyukta artha e che ke sAdhu ane sAdhvIo pakava ke apakava 1. mULa 2. kaMda 3. skaMdha 4. tvak pa. zAla 6. pravAla 7. patra 8. puSpa 9. phaLa ane 10. bIja; azastra pariNata hoya to tene grahaNa karI zakatA nathI. paraMtu jo te zastra pariNata hoya to tene sAdhu-sAdhvI grahaNa karI zake che. A sUtromAM prayukta 'Ama, pakava, bhinna ane abhinna', A cAre padonI bhASyamAM dravya ane bhAvathI cobhaMgIo karIne e batAvyuM che ke bhAvathI pakava ke bhAvathI bhinna arthAt zastrapariNata tAlapralamba hoya to sAdhue grahaNa karavuM kalpe che. prathama sUtramAM kAcA tAlapralaMba zastrapariNata na hoya to agrAhya kahyA che ane bIjA sUtramAM teone zastra pariNata(bhinna) thavA para grAhya kahyA che. jevI rIte bIjA sUtramAM dravya ane bhAvathI bhinna thavA para kAcA tAla pralamba grAhya kahyA che, evI rIte trIjA sUtramAM dravya ane bhAvathI pakava tAlapralamba bhinna ke abhinna hoya to sAdhune mATe grAhya kahyA che. cothA sUtramAM dravya ane bhAvathI pakava tAlapralamba paNa abhinna hoya to sAdhvIne grahaNa karavAno niSedha karyo che. pAMcamAM sUtramAM dravya ane bhAvathI pakava tAlapralambanA moTA-moTA lAMbA TukaDA levAno sAdhvIne mATe niSedha karyo che. nAnA-nAnA TukaDAne grAhya kahyA che. acitta hovA chatAM paNa pAMcamAM sUtramAM akhaMDa ke lAMbA TukaDA sAdhvIne Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta| levAnA niSedhanuM kAraNa A prakAre che. abhinna-akhaMDa keLA AdiphaLane tathA zakarakaMda, mULA, gAjara Adi kaMdamULa no lAMbo AkAra joIne koI sAdhvInA manamAM vikAra bhAva jAgRta thaI zake che ane te tenAthI anaMga krIDA paNa karI zake che. jenAthI tenA saMyama ane svAthyanI hAni thavI nizcitta che. tethI sAdhvIne abhinna phaLa ke kaMda Adi levAno niSedha karyo che. sAthe kadalI Adi phaLone, mULA Adi kaMdone avidhipUrvaka karelA lAMbA TUkaDA, jene joIne kAmavAsanA jAgRta thavAno saMbhava hoya, te levAno paNa niSedha karyo che. vidhipUrvaka bhinna arthAt eTalA nAnA-nAnA TUkaDA karyA hoya ke jene jovAthI vikArabhAva jAgRta na thAya to evA phaLa ane kaMdo sAdhvI grahaNa karI zake che. je phaLa svayaM pAkIne jhADa parathI nIce paDI gayuM che athavA pAkI javA para vRkSa parathI toDI levAmAM Ave che, tene dravya pakava kahevAya che. te dravyapakva phaLa paNa sacitta, sajIva ane bIja goTalI AdithI saMyukta hoya che. tethI jyAre tene zastrathI sudhArIne goTalI Adi dUra karI tye athavA jemAM aneka bIja hoya to tene agni AdimAM pakAvIne, ukALIne ke zekIne sarvathA asaMdigdha rUpathI acitta-nirjIva karI lIdhu hoya to te bhAvapakva zastra pariNata kahevAya che ane te grahaNa karavA yogya hoya che. enAthI viparIta arthAt chedana-bhedana karavAthI ke agni AdimAM pakavavAthI paNa ardhapakva hovAnI dazAmAM temAM sacitta rahevAnI saMbhAvanA hoya to te bhAvathI apakva arthAt zastra-apariNata kahevAya che ane te agrAhya hoya che. vistRta vivecana ane caubhaMgIo mATe bhASya ane TIkAnuM avalokana karavuM joIe. ( vanaspatinA vibhAgonI sajIva avasthAoH Agama ciMtana vanaspatinI jAtio ane vibhAga - AgamomAM bAdara vanaspatikAyanA be bheda kahyA che- (1) pratyeka vanaspatikAya (2) sAdhAraNa vanaspatikAya. pratyeka vanaspatikAyanA bAra prakAra che. jema ke- (1) vRkSa (ra) guccha (3) gulma (4) latA (5) vela (6) tRNa (7) valaya (8) parva (9) kuhaNA (10) jalarUhA (11) dhAnya (12) harita.- uttarA sUtra a. 36 tathA prajJApanA pada-1. bAra prakAranI te pratyeka vanaspatikAyamAM paNa badhI vanaspationA dasa vibhAga hoya che. jema ke- (1) mULa (2) kaMda (3) skaMdha (4) tvacA (5) zAkhA (6) kuMpaLa (7) patra (8) puSpa (9) phaLa (10) bIja. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH bRhatkalpa sUtra pariziSTa vibhAgomAM jIvonI saMkhyA :- te daza vibhAgomAM paNa prAraMbhika kAcI avasthAmAM amuka-amuka lakSaNa maLI jAya to te dase vibhAga mULathI laIne bIja paryaMtamAM anaMta jIva hoya zake che ane tyArapachI lakSaNa parivartana thatAM anaMta jIva rahetA nathI. CS baTeTA Adi je padArtho sAdhAraNa vanaspati che, tenA paNa mULa kaMda yAvat bIja paryaMta 10 vibhAga hoya che. temAM sUcita karelA nAmathI je kaMda ke mULa vibhAga che, te to acitta na thAya tyAM sudhI anaMtakAya(anaMta jIva) ja rahe che, evuM samajavuM joIe ane zeSa 8 vibhAga(bIja paryaMta)mAM sUtra kathita lakSaNa maLatA rahe tyAM sudhI te anaMtakAya rahI zake che. jyAre lakSaNa na maLe to te vibhAga anaMta kAya nathI rahetA, pratyeka kAya thaI jAya che. A prakAre sAdhAraNa vanaspatinA kaMda ke mULa sivAyanA vibhAga pratyeka kAya thaI zake che ane pratyeka vanaspatinA dasa vibhAgamAM kAcI prAraMbhika avasthAmAM anaMta jIva paNa rahI zake che.(anaMta kAyanA lakSaNa mATe juo sArAMzakhaMDa-8, pariziSTa vibhAga pRSTa 73-74.) vRkSomAM jIva saMkhyA H- anaMtakAyanA lakSaNonA abhAvamAM pratyeka vanaspatikAya mULa kanda Adi dasa vibhAga yukta saMpUrNa vRkSa asaMkhyajIvavALA ke saMkhyAta jIvavALA ema be prakAranA hoya che tathA tenA mULa kanda yAvat bIja paryaMtano vibhAga asaMkhyAta ke saMkhyAta athavA eka jIvI paNa hoya che ane koI vibhAga nirjIva paNa thaI jAya che. vRkSano mukhya jIva H- - vRkSano mukhya jIva eka svataMtra hoya che. jenA Atma pradeza vRkSanA dase vibhAgo sudhI rahe che. AkhA vRkSanI avagAhanA tenI avagAhanA kahevAya che. te jIvanuM AyuSya samApta thaI javA para 'pauTTaparihAra' na hoya to AkhuM vRkSa dhIre-dhIre sukAIne ThUMThuM banI jAya che. jo mukhya jIvanA maraNa pachI paTTarihAra thaI jAya arthAt bIjo jIva AvIne ke te ja jIva punaH AvIne mukhya jIva paNe utpanna thaI jAya to vRkSanI sthiti navA AvelA jIvanI uMmara sudhI rahe che ane te navA Avela jIvanI paryApta thatAM ja pUrNa vRkSanI avagAhanA jevaDI avagAhanA thaI jAya che. vibhAgonA mukhya jIva H- vRkSanA dasa vibhAgomAM mukhya jIva alaga-alaga hoya che. 'patra' vibhAgamAM mukhya jIva eka ja hoya che. zeSa 9 vibhAgomAM mukhya jIva eka ke aneka ke asaMkhya paNa hoI zake che. vibhAgonA mukhya jIvonA Azraye rahelA jIvo H- A badhA mukhya jIvonA Azraye amuka lakSaNa avasthAomAM anaMta, asaMkhya ke saMkhya jIva paNa rahI zake che. arthAt anaMtakAyanA lakSaNa hoya tyAM sudhI anaMta jIvo, pUrNa kAcI athavA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta lIlI avasthAmAM rahe tyAM sudhI asaMkhyAtA jIvo ane ardha pakva athavA pakva avasthAmAM saMkhyAtA jIva tathA aneka jIva ane pUrNa pakva(pAkI) tathA zuSka avasthAmAM aneka ke eka jIva hoya che ane koI vibhAga sukAI jatAM nirjIva paNa thaI jAya che. jIva saMkhyA niSkarSa - A prakAre anekAntadaSTithI mULathI laIne bIja sudhInA badhA vibhAga koIsthitimAM ananta jIva, asaMkhyAta jIva, saMkhyAtA jIva, aneka jIva, eka jIva ane nirjIva paNa hoI zake che. sthitio -vRkSanAdasavibhAgonI bhinna-bhinna utkRSTasthitio paNa bhagavatI sUtra zataka 11 tathA zataka-21, 22, 23 mAM batAvI che. koI prakArano vyAghAta na hoya to te te sthiti paryata teTalA vibhAga jIva yukta arthAt sacitta rahe che tathA koI vyAghAta thavA para, tenA pahelA paNa te acita thaI zake che. tenI utkRSTa sthiti hotI nathI. madhyama sthiti hoya che. vyAghAta be prakAranA che jema ke- (1) svAbhAvika AyuSya puruM thavA para (2) zastrathI chedana-bhedana thavA para. bIja ane phaLonI avasthA :- vRkSanA mULathI laIne puSpa paryaMtanA ATha vibhAgonuM sacita acitta hovAno nirNaya prAya: nirvivAda che, arthAta te vibhAga sukAI jatAM ke zastra prayoga thatAM acitta thAya che ane jyAM sudhI bhInA hoya ke agni AdithI pUrNa zastra pariNata na thAya tyAM sudhI sacitta rahe che. phaLa - vanaspatino navamo vibhAga phaLa che, te paNa sukAI javAthI ke agni AdithI zastra pariNata thavAthI acitta thaI jAya che ane puruM pAku phaLa to bIja ane DIMTIyAthI alaga thavAthI svAbhAvika ja acitta che, sukAI javAthI ke agni para zastra pariNata thavAno prazna ja nathI raheto. to paNa A phaLa vibhAga bIja ke bIjothI saMbaMdhita hoya che te kAraNe pUrvanA AThavibhAgonI samAna tenI nirvivAda acittatA svataMtra nathI. eka bIjavALA phaLa - koIphaLamAM eka bIja(goTalI) hoya che. te phaLanI sAthe ja pUrNa pAkI jAya che ane saralatAthI phaLathI alaga paNa thaI jAya che. evA pAkA phaLonI zeSa aMzanI acittatA nirvivAda che, to paNa phaLanuM DIMTIyuM svastha che arthAt saDI nathI gayuM to te sacitta che, sAthe pAkA phaLonI chAla paNa sacitta acitta baMne avasthAmAM rahe che. 1. tAjA camakadAra ane sakhata sparzavALA sacitta che. 2. gaLI javAthI narama thaI gayuM hoya, camaka ochI thaI gaI hoya athavA mULa raMgamAM kaMIka kALA DAgha ke parivartana AvyuM hoya to te acitta. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H bRhatkalpa sUtra pariziSTa bahu bIjavALA phaLa :athavA sekaMDo bIja hoya che. 98 koI phaLamAM 4-5, koImAM 8-10 koImAM 50-108 koImAM khasakhasathI paNa nAnA bIja hoya che ane koImAM, ghaNA moTA hoya che. koImAM kALA, koImAM katcAI ane koImAM pILA raMganA bIja hoya che ane koI sapheda raMganA paNa dekhAya che. emAM je bIja kaThoratA yukta thaI jAya che, teo paripakva ane eka jIvI hoya che ane sahaja phaLanA garathI alaga thaI jAya che. je kaThora hotA nathI ane je sapheda komaLa nAnA ke thoDA moTA bIja hoya che, te aparipakva ane saMkhyAta tatha asaMkhyAta jIvI hoya che ane phaLanA(mAvA) garamAMthI sahaja nIkaLatA nathI. koI phaLomAM badhA paripakva bIja rahe che ane koIphaLomAM paripakva ane aparipakva(sapheda ke narama) baMne prakAranA bIja rahe che. eTalA mATe bIja, chAla ne DIMTIyAnA kAraNe phaLanI acittatA nirvivAda rahetI nathI. badhI apekSAe vicAraNA karavAthI ja tenI acittatAno nirNaya thAya che. vanaspatino utpAdaka jIva H-- vRkSanI utpattinuM mULa kAraNa hovAthI aMtima dasamA vibhAgane bIja kahevAya che. koI-koI vanaspatinI utpattimAM bIja sivAya anya vibhAga paNa kAraNa bane che. tethI teone paNa AgamamAM mAtra bIja kahIne bIja zabdanI sAthe sUcita karyu che. jema ke- agbIyA, mUlabIyA porabIyA, maMdabIyA vanaspatio vanaspatinA A sthAna bIja rUpa nahi hovA chatAM paNa arthAt skaMda, mULa parva hovA chatAM bIjanuM kArya(vRkSa utpattirUpa kArya) karanArA che. A cAra prakAranI vanaspationA phaLa ane bIja svataMtra paNa hoI zake che. tathApi teonA a vibhAga bIjanuM kArya karanArA hovAthI bIja rUpa kahevAya che. eTale koI vRkSa kalama karavAthI lAge che. tathApi badhI vanaspatio potAnA bIjathI to Uge ja che, emAM koI saMdeha nathI. sAdhAraNapaNe ugavAvALo vibhAga bIja che ane koI-koI vanaspati skaMda parva AdithI uge che. skaMdha parva Adi to sukAI gayA pachI na uge. tethI te citta lIlI avasthAmAM ja uge che, paraMtu bIja vibhAga pAkI gayA pachI ke sukAI gaya pachI ja uge che, lIlA hoya tyAre ugatAM nathI. - bIjono sacitta rahevAno kALa(uMmara) :- ThANAMga sUtra ane bhagavatI sUtrama dhAnyonI uMmara 3 varSa, dvidalonI 5 varSa ane zeSa anya bIjonI 7 varSanI utkRSTa sthiti batAvI che. traNa prakAranI sthitiomAM samasta vanaspatinA bIjono Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta samAveza thaI jAya che arthAt 7 varSathI adhika koIpaNa bIja sajIva rahetA nathI. teonI A sthiti vRkSa para to bahu alpa vIte che. paraMtu vRkSathI alaga thayA pachI ane sukAyA pachI vadhu vIte che. AvI rIte dasa vibhAgamAMthI A bIja vibhAga ja evo che je sukAI javA chatAM varSo sudhI sacitta rahe che ane ugavAnI zakti dhAraNa karI rAkhe che. vikasita ane paripakava avasthA - phaLa ane bIjano pahelA pUrNa vikAsa thAya che. pUrNa vikAsa pachI temAM paripakva avasthA Ave che. jyAre phaLanI pUrNavikasita avasthA thaI jAya che tyAre bIjanI paNa pUrNa vikasita avasthA thaI jAya che ane phaLanA paripakva thavAnI sAthe koI bIja paNa paripakva thavA lAge che. keTalAka phaLo vRkSa para ja paripakva thayA pachI toDavAmAM Ave che ane koI phaLa pUrNa paripakva thayA pahelAM ja toDIne bIjA prayogathI pUrNa paripakava banAvAya che. vRkSa para pUrNa paripakva bananArA phaLonA bIjamAM to ugavAnI yogyatA banI ja jAya che. paraMtu anya prayogathI paripakava banAvAelA keTalAka phaLonA bIja paripakva bane che ane koI phaLonA bIja paripakva banatA nathI tathA aneka bIjavALA eka phaLamAM paNa koI bIja paripakva thAya che, koI bIja paripakva thatA nathI. utpAdaka(ugavAnI) zakti - vRkSa para ke pachI je bIja pUrNa paripakva banatuM nathI, temAM pUrNa vikasita avasthA hovA chatAM paNa ugavAnI yogyatA AvatI nathI. je pUrNa paripakva thaI jAya che te ja ugI zake che. - phaLanI pUrNavikasita avasthA thavA para bIjanI paNa pUrNavikasita avasthA thaI jAya che. te lAMbI sthiti sudhI sacitta rahI zake che, paraMtu ugavAnI yogyatA to pUrNa paripakava thavA para ja thAya che. tethI koI bIjamAM ugavAnI yogyatA rahe che ne koI bIjamAM rahetI nathI. jemAM ugavAnI yogyatA che te 3-5-7 varSanI sthiti samApta thavA para acitta thaI javA chatAM paNa ugI zake che. tethI phaLanI pUrNa vikasita avasthAnuM pUrNa vikasita bIja potAnI sthiti paryata sacitta rahI zake che ane phaLanI pUrNa paripakva avasthAnuM pUrNa paripakva bIja potAnI sthiti paryata tathA tenA pachI te acitta thaI javA para paNa akhaMDa rahe tyAM sudhI ugI zake che. - tethI ema samajavuM joIe ke ugavAnA lakSaNa judA che ane sacitta hovAnA lakSaNa judA che. baMnene kaMIka to saMbaMdha che paNa avinAbhAva saMbaMdha karI zakAto nathI. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH bRhatkalpa sUtra pariziSTa 100 bIja ane phaLano gara(mAvA) sAtheno saMbaMdha - phaLamAM bIja pUrNa paripakva na thayuM hoya yA phaLa svayaM pUrNa paripakva na thayuM hoya to phaLano mAvo(gara) paNa pUrNa acitta kahI zakAto nathI. phaLanA pUrNa paripakva thayA pachI tenA DIMTIyAmAM ane bIjamAM jIva rahe che. zeSa gara(mAvA) vibhAga acitta thaI jAya che. jo phaLa mAM bIjano vikAsa thayo na hoya athavA bIja pUruM paripakva thayuM na hoya to teno gara(mAvo) sacitta ke mizra hoya che. zastra pariNata thavA para ja te acitta thaI zake che, tenI pahelA te acitta thatuM nathI. traNa yoni:- pannavaNA sUtranA yonipada 9 mAM vanaspatinI sacitta, acitta mizra traNa yoni batAvI che. tethI pUrNa acitta bIja paNa ugI zake che. A Agama pramANathI paNa ugavAnI ane sacitta hovAnI sAthe avinAbhAva saMbaMdha karI zakAto nathI. paraMtu e spaSTa thAya che ke vanaspati sacitta acitta bIjothI paNa ugI zake che ane saMmUrchAima arthAt bIja vinA paNa uge che. vRkSonA be vibhAga:- pannavaNA padaprathamamAM vRkSonA be vibhAga karyA che. je teonA phaLanI apekSAethI karyA che. jema ke eka bIja(goTalI)vALA ane aneka bIjavALA, paraMtu tyAM trIjo "abIyA" bhedakaryo nathI. tethI koI paNa pUrNavikasita phaLane abIja kahevuM ucita nathI. bIjanuM astivaH- keLA, aMgura(drAkSa) Adino samAveza bahubIyAmAM thAya che. teone pUrNa vikasita avasthAmAM paNa bIja rahita mAnavuM te yogya nathI. bIja athavA phaLane pUrNa vikasita avasthA pahelA ja jo toDI levAmAM Ave to evA phaLano aMdarano gara vibhAga to saceta ja hoya che ane purepuruM zastra pariNata thayA vagara aceta thaI zakatuM nathI tathA temAM sukAvA sudhI paNa bIjanA alaga raMgamAM alaga astitva hotuM nathI. phaLanI vikasita avasthAmAM ja bIjanuM alaga svataMtra astitva, varNa AdinI apekSA juduM hoya che. bhagavatI zataka-7, uddezaka-3mAM batAvyuM che ke bIja phaLathI pratibaddha rahe che. arthAt phaLanI vacamAM bIja hoya che. tethI koI paNa pUrNa vikasita phaLane bIja rahita mAnavuM yogya nathI. e kahevuM ucita haze ke koI paNa pUrNa vikasita phaLa bIja vinAnuM hotuM nathI. pratyeka vikasita phaLamAM bIja hoya ja che, bhale ne te sUkSma hoya ke skUla, tenuM potAnA phaLanA garathI svataMtra astitva varNa sparzanI apekSAe paNa hoya che. - varNa sparzanI apekSA bIjanI svataMtra nahi dekhAvAnI avasthA mAnavI ane sAthe phaLane paNa pUrNa paripakva mAnavuM, tenA saMpUrNa garane acitta avasthAmAM mAnI levo ityAdi manaH kalpita apramANika dhAraNAo che, kAraNa ke bIja thayA vagaranA phaLane pAkuM phaLa kahI zakAtuM nathI. AgamamAM paNa bIja vinAnA phaLavALA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta vRkSonI trIjI jAti kahI nathI, paraMtu eka bIja ke aneka bIjavALA evA be vibhAga vRkSonA batAvyA che. 101 kuMbhI pakva phaLa acitta nathI :- AcArAMga zru. 2 a. 1 u.8 mAM kuMbhI pakva phaLone sacitta tathA azastra pariNata kahela che. TIkAkAra zrI zIlAMkAcArye batAvyuM che ke khADA AdimAM agninA tApa ke dhUmrathI aDadhA pAkelA phaLone pUrNa pakva banAvAya che. A vidhithI paripakva banAvelA phaLa zastra pariNata thatAM nathI paraMtu sacitta ane agrAhya rahe che. eTale niSedha karyo che. ATaluM spaSTIkaraNa AcArAMganA A mULapATha ane TIkAmAM spaSTa hovA chatAM paNa Agama bAhya anubhava ane bahumatathI dhUmADo ke agninA dUrathI pahoMcelA sAdhAraNa tApathI keLA Adi phaLone acitta mAnavAnI paraMparA sahI nathI paraMtu Agama viparIta paraMparA ane prarUpaNA che. AcA. zruta. 2 a. 1 u. 1mAM sAkSAt cUlA AdithI sekAtA padArtha(je agni para ja rAkhIne sekavAmAM Ave che) siTTA, phaliyA Adine sekavAthI paNa acitta na thavAno vikalpa Apyo che arthAt sacitta rahI zake che, evuM kahyuM che ane e paNa batAvyuM che ke tene ghaNIvAra sudhI athavA vAraMvAra agni para sekAyu hoya to acitta thaI zake che. A Agama pAThanA ciMtanathI e sahaja samajI zakAya che ke agnine bahu dUra rAkhIne tApa ke dhUmADo devA mAtrathI phaLanuM zastra pariNata thaIne acitta thaI javuM, A mAnyatA Agama sammata nathI paraMtu spaSTapaNe Agama virUddha che. AgamanI zAkha H 1. sacitta, acitta ane mizra traNe padArthothI ke bIjothI vanaspati ugI zake che, pannavaNA sUtra pada 9. 2. eka goTalI yukta phaLavALA ane aneka bIja yukta phaLavALA evA be vibhAga ja samasta vRkSo(vanaspatio)nA karela che, trIjo vibhAga 'bIja vinAnA phaLavALA' evo bheda karyo nathI.- pannavaNA sUtra pada-1. 3. kuMbhI pakva phaLone sacitta ane azastra pariNata rahelA batAvyA che ane teone bhikSune mATe agrAhya kahela che. AcA. zruta-ra a. 1 u. 8 4. agni para rAkhela sAdhAraNa bhUMjelA makAInA DoDA vagere padArtho paNa zastra pariNata thatA nathI, tethI tene paNa agrAhya kahyA che. tyAre koI sacitta padArthane mAtra varALathI acitta ane grAhya banelA mAnavA ucita nathI.- AcA. hyu.ra a. 1 u. 1. 5. bIja phaLanI madhyamAM hoya che arthAt phaLanA garathI veSTita rahe che tethI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 chedazAstraH bRhatkalpa sUtra pariziSTa 102 koIpaNa pakva phaLa bIja vinAnuM hotuM nathI- bhagavatI sUtra za. 7 u.3. sAra:1. paripakava phaLa bIja vinAnA hotA nathI. 2. kAcA phaLa bIja rahita hoya to te phaLa svayaM sacitta hoya che. 3. bIja vinAnA phaLanI trIjI jAti mAnavI Agama viparIta che kAraNa ke eka goTalIvALA ane aneka bIjavALA phaLa; A be ja jAti che. 4. vanaspatinI traNa yoni hoya che arthAt uganArA padArtha sacitta, acitta tathA mizra traNa prakAranA hoya che. 5. aparipakva bIja ugatA nathI to paNa sacitta to che ja. . vanaspatinA dasa vibhAgamAM uganArA vibhAga thoDA che, paraMtu sacitta to badhA ja che. iti zubhamu. B | pariziSTa-raH phleza utpatti ane tenI upazAMti | kla [uddezaka-1H sUtra-34] jo ke sAdhu AtmasAdhanAne mATe saMyama svIkAra karI pratikSaNa svAdhyAya, dhyAna Adi saMyama kriyAomAM apramata bhAvathI vicaraNa kare che tathApi zarIra, AhAra, ziSya, guru, vastra, pAtra Adi kaSAyanAnimitta banI jAya che kAraNa keH 1. pratyeka vyaktino svabhAva, kSayapakSama, viveka bhinna-bhinna hoya che. 2. krodha-mAna Adi kaSAyonI upazAMti paNa badhAnI alaga-alaga hoya che. 3. parigrahatyAgI hovAchatAM dravyo ane kSetronA pratye amamatvabhAvamAM bhinnatA rahe che. 4. vinaya, saralatA, kSamA, zAMti Adi guNonA vikAsamAM badhAne eka samAna saphaLatA maLatI nathI. 5. anuzAsana karavAmAM ane anuzAsana pALavAmAM paNa badhAnI zAMti barAbara rahetI nathI. 6. bhASA prayogano viveka paNa pratyekano bhinna-bhinna hoya che. ityAdi kAraNothI sAdhanAnI apUrNa avasthAmAM pramAdavaza udayabhAvathI bhikSuo-bhikSuo vacce paraspara kayAreka paNa kaSAya ke kaleza utpanna thaI jAya che. bhASyakAre kalaha utpattinA nimitta kAraNa A pramANe batAvyA che. (1) ziSyone mATe (2) upakaraNone mATe (3) kaTu vacananA uccAraNathI (4) bhUla sudhAravAnI preraNA karavAnA nimittathI (5) paraspara saMyama nirapekSa carcA vArtA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta ane vikathAonA nimittathI (6) zraddhA sampanna viziSTa sthApanA phulomAM gocarI karavA ke nahi karavAnA nimittathI. 103 kleza utpanna thayA pachI paNa saMyamazIla muninA saMjavalana kaSAyane kAraNe azAMta avasthA adhika samaya rahetI nathI. te sAvadhAna thaIne AlocanA prAyazcitta karIne zuddha thaI jAya che. paraMtu prastuta sUtramAM eka viziSTa saMbhAvanA batAvIne, tenuM samAdhAna karyuM che ke kyAreka koI sAdhu tIvra kaSAyodayamAM AvIne svecchAvaza upazAMta thavA na icche tyAre bIjA upazAMta thanArA sAdhue te vicAravuM joIe ke kSamApanA, zAMti, upazAMti Adi Atmanirbhara che, paravaza nathI. jo yogya upAya karavA chatAM paNa bIjo zAMta na thAya ane vyavahAramAM zAMti paNa na lAve to tenA koIpaNa prakAranA vyavahArathI pharIthI azAMti na thavI joIe. svayaM pUrNa upazAMta ane kaSAya rahita thaI javAthI svayaMnI ArAdhanA thaI zake che ane bIjA anupazAnta rahevAthI tenI ja virAdhanA thAya che, baMnenI nahi, tethI sAdhune mATe e jinAjJA che ke sAdhaka svayaM pUrNa upazAMta thaI jAya. A viSayamAM prazna upasthita karyo che ke jo anya sAdhu upazAMta na thAya ane ukta vyavahAra paNa zuddha na kare to ekalAne upazAMta thavuM zuM jarUrI che ? tenA uttaramAM samajAvyuM che ke 'kaSAyonI upazAMti karavI' e saMyamanuM mukhya lakSaNa che. tenAthI vItarAga bhAvanI prApti thAya che. pratyeka sthitimAM zAMta rahevuM e ja saMyama dhAraNa karavAno ane pAlana karavAno sAra che. tethI potAnA saMyamanI ArAdhanA mATe, svayaM sarvathA upazAMta thaI javuM atyaMta Avazyaka samajavuM. pariziSTa-3 : zauca ane svAdhyAyArthe rAtrimAM gamanAgamana vidhi : [uddezaka-1 sUtra-46-47] : malamUtra tyAgavAnA sthAnane 'vicAra-bhUmi' kahevAya che ane svAdhyAyanA sthAnane 'vihAra-bhUmi' kahevAya che. rAtrinA samayamAM ke saMdhyAkALamAM jo koI sAdhune malamUtra visarjana mATe javAnuM jarUrI hoya to tene potAnA sthAnathI bahAra(vicAra-bhUmimAM) ekalA javuM na joIe. evI rIte uktakAlamAM jo svAdhyAyArthe vihArabhUmimAM javuM hoya to upAzrayanI bahAra ekalA na javuM joIe. eka ke be sAdhune sAthe laIne jaI zakAya che. upAzrayano aMdarano bhAga tathA upAzrayanI bahAra so hAthanuM kSetra upAzrayanI sImAmAM gaNyuM che, tenAthI dUra javAnI apekSAthI sUtramAM 'bahiyA' zabdano prayoga karyo che athavA gAmanI bahAra evo artha paNa 'bahiyA' zabdano thAya che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H bRhatkalpa sUtra pariziSTa svAdhyAyane mATe ke mala visarjana mATe dUra jaIne punaH AvavAmAM samaya adhika lAge che. A kAraNathI ekalA javAmAM aneka Apattio ane AzaMkAonI saMbhAvanA rahe che. jema ke- (1) prabala mohanA udayathI ke strI upasargathI parAjita thaIne ekalo sAdhu brahmacarya khaMDita karI zake che. (2) sarpa Adi jAnavaranA karaDavAthI mUrchA AvavAthI ke koI Takkara lAgavAthI paDI zake che. (3) cora, grAma rakSaka Adi pakaDI zake che ane mArapITa karI zake che. (4) svayaM paNa kayAMka bhAgI zake che. (5) athavA Ayu samApta thaI jAya to tenA maravAnI ghaNA samaya sudhI koIne jANakArI thatI nathI. ityAdi kAraNothI rAtrimAM ekalA sAdhue mala tyAga mATe ane svAdhyAya karavA mATe upAzrayanI sImAnI bahAra na javuM joIe. upAzrayanI sImAmAM javAthI ukta doSonI saMbhAvanA prAyaH rahetI nathI. kAraNa ke tyAM to anya sAdhuonuM AvavA javAnuM rahyA kare che ane koI avAja thAya to sAMbhaLI paNa zakAya che. 104 sAdhuonI saMkhyA vadhu hoya ane makAna nAnuM hoya athavA upAzrayamAM asvAdhyAyanuM koI kAraNa thaI jAya to rAtrimAM svAdhyAya mATe anyatra gamanAgamana karI zakAya che, anyathA rAtrimAM IryAno kAla na hovAthI gamanAgamana karavAno niSedha ja che. upAzrayanI yAcanA karatI vakhate paNa te mala mUtra tyAgavAnI bhUmithI sampanna hoya tenuM khAsa dhyAna rAkhavuM joIe, evuM vidhAna AcA. zru. 2 a.ra u.2mAM tathA dazavai. a. 8 gAthA-para mAM che. mala mUtra Adi zarIranA svAbhAvika vegone rokI zakAtA nathI eTale rAtrimAM paNa Avazyaka hoya tyAre koI sAdhune bahAra javuM paDe che. bhASyakAre batAvyuM che ke jo sAdhu bhayabhIta thanArA na hoya ane upayuketa doSonI saMbhAvanA na hoya to sAthenA sAdhuone sUcita karIne sAvadhAnI rAkhato ekalA paNa jaI zake che. be sAdhu che, eka bImAra che athavA traNa sAdhu che, eka bImAra che, ekane tenI sevAmAM besavuM jarUrI che to tene sUcita karIne sAvadhAnI rAkhIne ekalA paNa jaI zakAya che. aneka kAraNothI athavA abhigraha, paDimA Adi dhAraNa karavAthI ekalA vicaravAvALA sAdhu paNa kayAreka rAtrimAM bahAra javuM paDe to sAvadhAnI rAkhIne jaI zake che. utsargavidhithI sUtramAM kahyA anusAra eka ke be sAdhuone sAthe laIne ja javuM joIe. ekathI paNa adhika sAdhuone sAthe laI javAnuM kAraNa e che ke kayAMka-kayAMka atyadhika bhayajanaka sthAna hoya che. sAdhvIne to divase paNa gocarI Adi kayAMya paNa ekalA javAno niSedha ja che. ataHrAtrimAM to tenuM dhyAna rAkhavuM vadhu Avazyaka che. be thI adhika sAdhvIjIone javAnuM arthAt traNa ke cArane javAnuM kAraNa mAtra bhayajanaka sthiti Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jenAgama navanIta ke bhayabhIta hovAnI prakRti ja samajavI joIe. zeSa vivecana sAdhu saMbaMdhI vivecananI samAna ja samajavuM joIe. paraMtu sAdhvIjIone koI paNa prakAranA apavAdamAM paNa ekalA javAnuM ucita nathI ane koI vizeSa paristhiti hoya to zrAvikAne sAthe laIne javuM zreyaskara rahe che. anya koI vizeSa paristhitimAM sAdhu-sAdhvI uccAra mAtrakamAM mala visarjana karI prAtaH kAle paraThI paNa zake che ane tenuM yathAyogya prAyazcitta karI zake che. pariziSTa-4H AkhI rAta pANI ane agni rahevAvALA sthAna [uddezaka-2: sUtra-7] je makAnamAM AkhI rAta ke rAtadivasa agni baLatI rahe che, te(kuMbhAra zALA ke luhArazALA) sthAnamAM sAdhune rahevuM kalpatuM nathI. jo rahevAnA sthAnamAM ane gamanAgamananA mArgamAM agni jalatI na hoya paraMtu anyatra kayAMya paNa (vibhAgamAM) jalatI hoya, to rahevuM kahyuM che. evI rIte saMpUrNa rAtri ke divasa-rAtri jayadIpaka jale che te sthAna paNa akalpanIya che. agni ke dIpakayukta sthAnamAM rahevAthI doSaH- (1) agni ke dIpakanI pAse gamanAgamana karavAthI agnikAyanA jIvonI virAdhanA thAya che. (ra) havAthI koI upakaraNa paDIne baLI zake che. (3) dIpakane kAraNe AvanArA trasa jIvonI virAdhanA thAya che. (4) ThaMDI nivAraNa karavA mATeno saMkalpa utpanna thaI zake che. AcA. zru.2 a. 2 1.3mA paNa agniyukta sthAnamAM rahevAno niSedha che ane nizItha u. 16 mAM, enA prAyazcittanuM vidhAna che, ene paNa sarva rAtrinI apekSAe samajavuM. A Agama sthaLomAM alpakAlIna agni ke dIpakano niSedha karyo nathI. kAraNa ke A sUtranA prathama uddezakamAM puruSa sAgArika upAzrayamAM sAdhune ane strI sAgArika upAzrayamAM sAdhvIne rahevAnuM vidhAna che, jyAM agni ke dIpaka jalavAnI saMbhAvanA paNa rahe che. tethI A sUtrothI saMpUrNa rAtri agni jalavAnA sthAnono ja niSedha samajavo joIe. anyavivecana pUrva sUtranI samAna samajavuM joIe. je sthAnomAM puruSa ke strI koI paNa svapakSano nivAsa hoya tyAM agni ane pANI to rahe ja che, kAraNa ke teo pIvA mATe pANI rAkhaze ane anya kArya mATe samaya para agni ane dIpaka jalAve, te svAbhAvika che. teone pIvAnuM pANI alaga vibhAgamAM rahe che ane teonA dIpaka ane agni paNa alaga vibhAgamAM rahe che, athavA alpakAlIna hoya che, saMpUrNa divasa rAta jalanArA nahi hoya. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH bRhatkalpa sUtra pariziSTa 106 bhASyakAre agni ane dIpaka saMbaMdhI thanArA je doSa batAvyA che, te vadhAre khullA dIpakamAM ghaTita thAya che tathApi vartamAnanI vijaLImAM paNa kaMIka ghaTita thAya che, arthAt trasa jIvonI virAdhanA ane prakAzano upayoga levAnA pariNAma ke pravRtti thavI temAM paNa saMbhava che. niSkarSa A ja che ke gRhasthanI nizrAvALA alaga vibhAgamAM pANI rahe ke alpa samaya mATe kayAMya paNa agnidIpaka jale to sAdhune rahevAmAM bAdhA nathI, paraMtu rAta AkhI agni ke dIpaka saLage ane sAdhunI nezrAvALA vibhAgamAM divasa rAta pANI rahe to tyAM na rahevuM joIe; anya sthAnanA abhAvamAM eka be rAtri rahI zake che. sAdhu rahyA pachI gRhasthone mATe alpa samaya mATe pANI kedIpakanI vyavasthA karavAmAM Ave to tenI koI bAdhA samajavI nahi. pANInA niSedha viSe sUtramAM acitta jalanuM ja kathana che. tathApi sacitta jalanI virAdhanA thavAno saMbhava hoya to tyAM paNa na rahevuM joIe. selanI ghaDiyALa upAzrayamAM rAkhI hoya to teno A sUtrothI koI paNa saMbaMdha nathI. arthAt evI ghaDiyALa yukta upAzrayamAM rahevAmAM koI bAdhA nathI. kAraNa ke upara kahelA koI paNa doSa ke virAdhanA thavAnI sthiti temAM nathI. pariziSTa-paH eTalA divasanuM prAyazcitta, A kathana mithyA che || [uddezaka-2: sUtra-4] koI paNa sUtra kathita maryAdAnA ullaMghana mATe sUtromAM jyAM prAyazcittanuM kathana che tyAM eka vacananI apekSAe saMtarA cha va parihAre vA A vAkyano prayoga che ane bahuvacana mATe sabaeNhiM kiM tapatti che vA parihAre vA A vAkyano prayoga che. bahuvacanano ukta prayoga vyavahAra sUtramAM pAMca vAra thayo che ane eka vacanano ukta prayoga bRhakalpa ane vyavahAra sUtramAM anekavAra thayo che. A badhA sthaLoe TIkAkAre eka ja prakArano artha karyo che, teno bhAvArtha A che ke1. ekavacana : - te saMyamIne pote karelI maryAdA ullaMghananuM pAMca aho rAtri Adi chedake laghumAsika AditapanuM prAyazcitta Ave che arthAt maryAdA ullaMghananI vicAra pariNati cheda prAyazcitta yogya hoya to chedanuM ane tapa prAyazcitta yogya hoya to tapanuM prAyazcitta Ave che. ekAMta chedano Agraha sUtramAM nathI. 2. bahuvacana:- te badhAne potAnI maryAdA ullaMghananA nimitte yathAyogya che ke Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta tapanuM prAyazcitta Ave che, ahIM paNa chedano Agraha nathI. cheda sUtronI vyAkhyAomAM jayAM paNa cheda prAyazcittanuM spaSTIkaraNa karyuM che tyAM jaghanya 5 divasanuM kathana karIne pharI pAMca-pAMca divasa kramazaH vadhAravAnuM kathana karyuM che. utkRSTa cha mAsano cheda kahyo che, tenI AgaLa cheda prAyazcitta nathI, evuM kathana karyuM che. utkRSTa cheda cha mAsano traNavAra ApyA pachI te doSa mATe navI dIkSAnuM(mULa) prAyazcitta apAya che. spaSTa ane eka matathI prAcIna vyAkhyAo upalabdha hovA chatAM paNa koI bhrama vizeSathI ane gatAnugati vRttithI evI paraMparA cAlI rahIche. ke te saMtarA ched vA parihAre vA vAkya hovAthI eTalA ja divasanuM cheda prAyazcitta devuM joIe paraMtu evI prarUpaNA ane pravRtti pUrNataH nirAdhAra ane Agama viparIta che. evI vyAkhyA TIkAkAre ke anya prAcIna vyAkhyAkAroe kayAMya paNa karI nathI. tethI evI vyAkhyA karavI ane cha mAsathI adhika varSa be varSanuM paNa cheda prAyazcitta ApI devuM ane nyUnatama prAyazcitta paNa teTalA ja divasanuM cheda prAyazcitta devuM, sarvathA anucita ane mana kalpita durAgraha mAtra che. pArihArika bhikSunI pAse besI javA para ke jJAtakulamAM gocarI cAlyA javA para athavA AcArya, upAdhyAya ke pravRttinI saMbaMdhI pada vyavasthAmAM barAbara sahayoga na devA para te zramaNone 'eTalA ja divasanuM prAyazcitta' evo artha karavo asaMgata ane nirarthaka siddha thAya che. kAraNa ke tyAM divasono koI prazna ja nathI. tethI koI paNa maryAdA ullaMghananA prAyazcitta vidhAna mATe prayukta (se saMtarA eT vA parihAre vA) vAkyathI yathAyogya pAMca divasa daza divasa Adino cheda ke laghu mAsa, gurumAsa Adi tapanuM prAyazcitta kahyuM che, ema saMgata artha samajavo joIe. tAtparya e che ke bhramita ane nirAdhAra artha prarUpaNAne choDIne satya ane sarva vyAkhyAkAra sammata ane Agama sammata arthano svIkAra karavo joIe. uddezaka-2 sUtra-4 no TIkAMza A prakAre che- "R" tasya saMyatasya svAMtarAt svasvakRtaM yadantaraM trirAtracatuH rAtrAdi kAla avasthAnarUpaM, tasmAt 'chedo vA' paMca rAtri divAdi:, 'parihAro vA' mAsalaghukAditapo vizeSo bhavati iti sUtrArthaH / TIkAmAM kyAMka saMkSipta, kayAMka vistRta teja bhAvArthavALI vyAkhyA sarvatra karI che. paraMtu 'eTalA ja divasanuM prAyazcitta' evI vyAkhyA kayAMya paNa karI nathI. TabbAnI racanA pachI ja AvA arthanI paraMparA paDI gaI che. je prAcIna pramANonA abhAvamAM bhramamUlaka ja siddha thAya che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra: bRhatkalpa sUtra pariziSTa 108 ke | pariziSTa-: dasa kalpa ane tenA vikalpo [. [uddezaka-4H sUtra-19] je sAdhu acalakalpa Adi dasa prakAranA kalpamAM sthita thAya che ane paMcayAma rUpa dharmanuM pAlana kare che evA prathama ane aMtima tIrthakaranA sAdhuone kalpasthita kahe che. je acalakalpa Adi dasa prakAranA kalpamAM sthita nathI paraMtu amuka ja kalpomAM sthita che ane cAtyAma rUpa dharmanuM pAlana kare che evA madhyavartI bAvIza tIrthakaronA sAdhu akalpasthita kahevAya che. je AhAra gRhasthoe kalpasthita sAdhuone mATe banAvyo che, tene teo grahaNa karI zakatA nathI. paraMtu akalpasthita sAdhu grahaNa karI zake che. temaja je AhAra akalpasthita sAdhuo mATe banAvyo hoya tene anya akalpasthita sAdhu grahaNa karI zake che ane badhA kalpasthita sAdhu grahaNa karI zakatA nathI. dasa kalpa(sAdhunA AcAra) A prakAre che1. acalakalpa- amaryAdita vastra na rAkhavA paraMtu maryAdita vastra rAkhavA. raMgIna vastra na rAkhavA paraMtu svAbhAvika raMganA arthAt sapheda raMganA vastra rAkhavA. mUlyavAna camakatA vastra na rAkhavA paraMtu alpa mUlyanA sAmAnya vastra rAkhavA. 2. audezikakalpa- anya koI paNa sAdharmika ke sAMbhogika sAdhuonA udezyathI banAvelA AhAra Adi dezika doSavALA hoya che. evo AhAra grahaNa na karavo. 3. zayyAtarapiMDa kalpa- zayyAdAtA(makAna mAlika)nA AhArAdi grahaNa na karavA. 4. rAjapiMDa kalpa- murdhAbhiSikata, rAjAonA AhArAdi na levA. 5. kRtikarma kalpa- ratnAdhikane vaMdana Adi vinaya vyavahAra karavo. 6. vrata kalpa- pAMca mahAvratonuM pAlana karavuM athavA cAra yAmanuM pAlana karavuM, cAra yAmamAM cothA ane pAMcamA mahAvratanuM sammilita nAma (vahilA) che. 7. jayeSTha kalpa- jenI vaDI dIkSA(upasthApanA) pahelA thaI hoya che, te jyeSTha kahevAya che. teone jyeSTha mAnIne sarvavyavahAra karavo te jyeSTha kalpa kahevAya che. sAdhvIone mATe badhA sAdhu jyeSTha hoya che, tethI teone jyeSTha mAnIne vyavahAra karavo, te puruSa yeTha kalpa kahevAya che. 8. pratikramaNa kalpa- nitya niyamita rUpathI devasika ane rAtrika pratikramaNa karavuM. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -109 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta 9. mAsa ka5- hemaMta ane grISma RtumAM vicaraNa karatA thakA koI paNa grAmAdimAM eka mAsathI adhika na rahevuM tathA eka mAsa rahyA pachI be mAsa sudhI pharIthI tyAM AvIne na rahevuM, sAdhvIne mATe eka mAsanA sthAna para be mAsano kalpa samajavo. 10. cAturmAsa kalpa- varSA RtumAM cAra mAsa sudhI eka ja prAmAdimAM sthita rahevuM vihAra na karavo. cAturmAsa pachI te gAmamAM na rahevuM ane ATha mAsa(ane pachI cAturmAsa AvI javAthI bAra mAsa) sudhI pharIthI tyAM AvIne na rahevuM. A dasa kalpanuM prathama ane aMtima tIrthakaranA sAdhu-sAdhvIoe pAlana karavuM Avazyaka hoya che. madhyama tIrthakaronA sAdhu sAdhvIoe cAra kalpanuM pAlana karavuM Avazyaka hoya che, zeSa cha kalponuM pAlana karavuM teone Avazyaka nathI. cAra Avazyaka kalpa- (1) zayyAtarapiMDa kalpa (2) kRtikarma kalpa (3) vrata kalpa (4) jyeSTha kalpa. cha aicchika kalponuM spaSTIkaraNa:(1) acela- alpa mUlya ke bahumUlya temaja alpa ke adhika parimANamAM icchAnusAra je maLe tevA vastro rAkhavA. (2) audezika- svayaMnA nimitte banAvela AhArAdi na levA paraMtu anya koI sAdharmika sAdhune mATe banAvela AhArAdi icchAnusAra levA. (3) rAjapiMDa-murdhAbhiSikta rAjAono AhAra grahaNa karavAmAM IcchAnusAra karavuM. (4) pratikramaNa- niyamita pratikramaNa icchA hoya to karavuM paraMtu pAkhI, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNa avazya karavuM. (5) mAsa kalpa- koIpaNa grAmAdimAM eka mAsa ke tenAthI adhika IcchAnusAra rahevuM ke game tyAM AvIne rahevuM. () cAturmAsa kalpa- IcchA hoya to cAra mAsa eka jagyAe rahevuM athavA na rahevuM paraMtu saMvatsarI pachI kArataka suda punama sudhI eka ja jagyAe rahevuM. tyAra pachI icchA hoya to vihAra karavo, IcchA na hoya to na karavo. | | pariziSTa-0H bAra saMbhoga ane teno viveka | [uddezaka-4H sUtra-20thI 28] H sAdhu maMDalImAM eka sAthe besavuM, uThavuM, khAvuM, pIvuM tathA anya dainika kartavyonuM eka sAthe pAlana karavuM saMbhoga kahevAya che. samavAyAMga sUtranA 1ramAM samavAyamAM saMbhoganA bAra bheda batAvyA che, te A pramANe che Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H bRhatkalpa sUtra pariziSTa (1) upadhi- vastra pAtra Adi upakaraNonI paraspara Apa-le karavI. (2) zruta- zAstranI vAcanA levI ne devI (3) bhaktapAna- paraspara AhAra pANI ke auSadhanI letI detI karavI. 110 (4) aMjalI pragraha- saMyama paryAyamAM jayeSTha sAdhuonI pAse hAtha joDIne UbhA rahevuM ke teo sAme maLe tyAre mastaka jhukAvIne hAtha joDavA. (5) dAna- ziSyanI letI detI karavI. (6) nimaMtraNa- zayyA, upadhi, AhAra, ziSya ane svAdhyAya Adine mATe nimaMtraNa ApavuM. (7) abhyutthAna- dIkSA paryAyamAM koI jayeSTha sAdhu Ave tyAre UbhA thavuM. (8) kRtikarma- aMjaligrahaNa, Avartana, mastaka jhukAvIne hAtha joDavA ane sUtroccAraNa karI vidhi pUrvaka vaMdana karavuM. (9) vaiyAvRtya- aMga mardana Adi zArIrika sevA karavI, AhAra Adi laI AvIne devAM, vastrAdi sIvI devA ke dhovA, malamUtra Adi paraThavA athavA A sevA kArya anya sAdhu pAse karAvavuM. (10) samavasaraNa- eka ja upAzrayamAM besavuM, sUvuM, rahevuM Adi pravRttio karavI. (11) sanniSadhA- eka Asana upara besavuM athavA besavA mATe Asana ApavuM. (12) kathA-prabaMdha-- sabhAmAM eka sAthe besIne athavA UbhA rahIne pravacana ApavuM. eka gaNanA athavA aneka gaNanA sAdhuomAM A bAra ja prakArano paraspara vyavahAra hoya che. te paraspara 'sAMbhogika' sAdhu kahevAya che. je sAdhuomAM 'bhaktapAna' sivAya agiyAra vyavahAra hoya che, teo paraspara anya sAMbhogika sAdhu kahevAya che. AcAra-vicAra lagabhaga samAna hovAthI teo samanojJa sAdhu paNa kahevAya che. samanojJa(zuddhAcArI) sAdhuonI sAthe A agiyAra ke bAra prakArano vyavahAra karAya che. amanojJa arthAt pArzvasthAdi ane svacchaMdAcArInI sAthe A bAra prakArano vyavahAra karAto nathI. loka vyavahAra ke apavAda rUpamAM gItArthanA nirNayathI tenI sAthe thoDo vyavahAra karI zakAya che, tyAre tenuM koI prAyazcitta AvatuM nathI. akAraNa gItArtha-bahuzruta zramaNanI AjJA vinA A vyavahAra karavAthI prAyazcitta Ave che. gRhasthanI sAthe A bAra vyavahAra hotA nathI. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta :: sAdhuonA sAdhvIjIonI sAthe utsarga vidhithI cha vyavahAra ja hoya che ane cha vyavahAra ApavAdika sthitimAM karI zakAya che. apavAda vyavahAra utsarga vyavahAra (1) zruta (bIjo) (1) upadhi(pahelo) (2) bhaktapAna (trIjo) (2) aMjali pragraha (cotho) (3) ziSyadAna (pAMcamo) (4) abhyutthAna (sAtamo) (3) nimaMtraNa (chaThTho) (4) vaiyAvRtya (navamo) (5) samavasaraNa (dasamo) (5) kRtikarma (AThamo) (6) kathA prabaMdha (bAramo) (6) sanniSadyA (agiyAramo) prAyazcitta H- A bAra vyavahAra gRhasthonI sAthe karavAthI guru caumAsI prAyazcitta Ave che. svacchaMdAcArInI sAthe A vyavahAra karavAthI guru caumAsI ane pArzvasthAdinI sAthe karavAthI laghu caumAsI ke laghu mAsika prAyazcitta Ave che. sAdhvIjIonI sAthe akAraNa ApavAdika vyavahAra karavAthI laghu caumAsI ane gItArthanI AjJA vinA karavAthI guru caumAsI prAyazcitta Ave che. anya sAMbhogika samanojJa sAdhuonI sAthe AhAra-pANIno vyavahAra karavAthI laghu caumAsI prAyazcitta Ave che. bhASyakAre e paNa kahyuM che ke loka vyavahAra ke ApavAdika sthitimAM gItArthanI nizrAthI paNa je Avazyaka vyavahAra(aMjalI pragrahAdi) pArzvasthAdinI sAthe karatA nathI te paNa prAyazcittanA bhAgIdAra thAya che ane evuM karavAthI jinazAsananI abhakti ane apayaza thAya che. gaccha parivartananI AjJA [uddezaka-4 : sUtra-20thI 28] : sUtra paThita vAkyothI e sUcita karela che ke jyAre koI sAdhu ema jANe ke A saMghamAM rahetA eka maMDalImAM AhAra-pANI ane anya kRtikarma karavA chatAM bhAvavizuddhinA sthAna para saMkleza vRddhi thaI rahI che ane A kAraNathI mArA jJAna, darzana, cAritra AdinI yogya sAdhanA thaI zakatI nathI, tyAre te potAne saMklezathI bacAvavA mATe tathA jJAna-cAritrAdinI vRddhine mATe anya gaNamAM, jyAM dharmalAbhanI saMbhAvanA adhika hoya tyAM javAnI icchA kare to te jenI nezrAmAM rahyA che, tenI anujJA(svIkRti) laIne jaI zake che. [gaccha parivartananI AjJA na maLatAM muni samAdhi mATe jinAjJAthI ekalavihAra kare.] Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH bRhatkalpa sUtra pariziSTa 11ra pariziSTa-8H udgAla(oDakAra) ane teno viveka | [uddezaka-5H sUtra-10]H jyAre koIpaNa sAdhu mAtrAthI vadhu AhAra-pANI karI le che tyAre tene ugAla(khAdheluM pAchuM) Ave che ane peTamAthI anna ane pANI mukhamAM AvI jAya che. eTalA mATe gurujanono upadeza che ke sAdhue mAtrAthI ochuM khAvuM-pIvuM joIe. kadAcit sAdhuthI adhika mAtrAmAM AhAra-pANI thaI jAya ane rAtamAM yA saMdhyAkAlamAM ghacarako AvI jAya to tene sUtrokta vidhi anusAra vastra AdithI mukhane zuddha karI levuM joIe. ghacarakAmAM AvelA AhAra pANIne pAchuM gaLI jAya to te prAyazcittano bhAgI bane che. A viSayane spaSTa karavA mATe bhASyakAre eka rUpaka ApyuM che. jema ke kaDAImAM mAtrAthI ochuM dUdha Adi ukALavA ke rAMdhavA mUkayu hoya to te tenI aMdara(kaDAInI aMdara) ukaLatuM rahe che, bahAra AvatuM nathI paraMtu jyAre kaDAI bharIne dUdha ke anya padArtha ukALAya ke pakAvAya che, tyAre temAM ubharo AvavA para te kaDAImAMthI bahAra nIkaLI jAya che ane kayAreka to te cUlAnI Agane paNa bujhAvI de che. AvI rIte maryAdAthI adhika AhAra karavAthI ghacarako AvI jAya che. ocho AhAra karavAthI uDyAla Avato nathI. pariziSTa-9H rAtrimAM khAdha padArtha rAkhavA athavA bhogavavA [uddezaka-5 : sUtra-46-48] durlabha dravyone rAtanA rAkhavAnI ane prabala rogAtakamAM divasamAM upayoga karavAnI chUTa sUtrathI samajI levI joIe. A sUtromAM rAtrimAM rAkhelA padArtho paristhitivaza thaIne khAvA ke upayogamAM levAnuM vidhAna karyuM che. enAthI rAtrimAM khAvuM ke upayogamAM levuM ema na samajavuM paNa rAtrimAM rAkhelA padArthone divase upayogamAM levA tema samajavuM joIe. judA-judA padArthone rAtrimAM kayA prakAranA vivekathI, kevI rIte rAkhavA enI vidhi bhASyathI jANI levI joIe. ahIMyA prathama praharano artha karavo te sUtrArtha ane zabdArthane chupAvIne mana kalpita artha karavo thAya che. tema karavuM joIe nahIM ane pramANa mATe sUtranA tAtparyane samajavA mATe prAcIna vyAkhyA tathA koSa jovA joIe. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta pariziSTa-10: sAdhvIne abhigrahayukta Asanano niSedha [uddezaka-5 : sUtra-20-32] yadyapi abhigraha Adi sAdhanAo vizeSa nirjarAnA sthAna che, to paNa zAstramAM sAdhvIne mATe brahmacaryamahAvratanI surakSAmAM bAdhaka hovAthI A Asana saMbaMdhI abhigrahono niSedha karyo che tathA bhASyamAM agItArtha sAdhuone paNa A abhigrahone dhAraNa karavAno niSedha karyo che. vIrAsana ane goduhikAsana e strInI zArIrika samAdhine anukULa nathI hotA te kAraNathI bhASyakAre teno niSedha karyo che. vIrAsaNa godohI muttuM, savve vi tANa kampati / te puNa paDucca ceTuM, suttA u abhiggahaM pappa // 5956 // artha - vIrAsana ane godohikAsanane choDIne pravRttinI apekSAe badhA Asana sAdhvIe karavA kahyuM che. sUtromAM je niSedha karyo che te abhigrahanI apekSAthI karyo che. pariziSTa-11H avalaMbana yukta Asanono vidhi niSedha [uddezaka-5: sUtra-33-3]H "AkuMcanapaTTakanuM bIju nAma paryastikApaTTaka che. A cAra AMgula pahoLuM ane zarIra pramANa jeTaluM sutaranuM vastra hoya che. bhIMta Adino sahAro na levo hoya to teno upayoga karI zakAya che. jyAM dIvAla Adi para udhaI Adi jIvonI saMbhAvanA che ane vRddha glAna Adine avalaMbana laIne besavuM Avazyaka hoya to A paryastikApaTTathI kamarane ane ghUMTaNane UMcA karIne pagone bAMdhI devAthI ArAma khurazInI jema avasthA thaI jAya che ane dIvAlano sahAro levA samAna zarIrane ArAma maLI jAya che. paryastikApaTTa lagAvIne A rIte besavuM garvayukta Asana thAya che. sAdhvIne mATe A prakAre besavuM zarIra-saMracanAnA kAraNe lokaniMdita thAya che eTalA mATe sUtramAM tenA mATe paryastikApaTTakano niSedha karyo che. bhASyakAre batAvyuM che ke atyaMta Avazyaka hoya to sAdhvIe paryastikApaTTaka lagAvIne tenA upara vastra oDhIne besavAno viveka rAkhavo joIe. sAdhue paNa sAmAnyapaNe paryastikApaTTa na lagAvavo joIe kAraNa ke vizeSa paristhitimAM upayoga karavAne mATe ja A aupagrahika upakaraNa che. pUrva sUtromAM avalaMbana levA mATe paryastikA vastranuM kathana karyA pachI AgaLanA sUtromAM avalaMbana yukta khurazI Adi AsanonuM varNana che. Avazyaka hovA para sAdhu A sAdhanono upayoga karI zake che. e na maLavAthI paryastikApaTTano Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedazAstraH bRhatkalpa sUtra pariziSTa 114 upayoga karI zake che. je bhikSuone paryastikApaTTanI haMmezAM AvazyakatA pratIta thAya to teo tene potAnI pAse rAkhI zake che. kAraNa ke khurazI Adi sAdhana badhA kSetromAM upalabdha hotA nathI. sUtramAM sAdhvIne mATe avalaMbana yukta A Asanono(kursI Adino paNa) niSedha karyo che. sAdhu-sAdhvI kyAreka sAmAnya rUpathI paNa khurazI Adi upakaraNa upayogamAM levAnuM jarUrI samaje to avalaMbana lIdhA vinA teno upayoga kare A temano svaviveka kahevAya. pATa ke bAjoTha Adi para sIMgaDA jevA UMcA UbhA rAkhelA nAnA-nAnA staMbha hoya che. te goLa ane cIkaNA hovAthI puruSa cihna jevA lAge che. eTale teno upayoga karavo sAdhvI mATe niSedha karyo che. sAdhune paNa anya pITha-laga maLI jAya to viSANa(ziMgaDAM jevA) yukta pITha phalaga Adi upayogamAM na levA joIe. kAraNa ke sAvadhAnI na rahe to tenI TakkarathI paDI javAthI coTa lAgavAnI saMbhAvanA rahe che ane aNIdAra hoya to kheMcavAnI paNa saMbhAvanA rahe che. hakka pariziSTa-1raH jainAgamomAM svamUtrano upayoga ke [uddezaka-5-45. vyava. uddezaka-9 sUtra-41-42 sUtrokta paDikAone dhAraNa karyA pachI cAre prakAranA AhArano tyAga karI devAya che, phakta svamUtra pIvAnuM khulluM rahe che. arthAt te divasomAM jyAre-jyAre jeTaluM paNa mUtra Ave tene sUtrokta niyamonuM pAlana karatA pI levAmAM Ave che. niyama A pramANe che- (1) divasamAM pIvuM, rAtrie na pIvuM (2) kRmi, vIrya ke rajathI yukta athavA cIkaNuM hoya to na pIvuM joIe, zuddha hoya to pIvuM joIe. paDimAdhArI sAdhune ukta rakta, snigdhatA Adi vikRtio koI roganA kAraNe athavA tapasyA ane taDakAnI garamInA kAraNe thaI zake che, evuM bhASyamAM batAvyuM che. kyAreka mUtrapAnathI ja zarIranA vikAronI zuddhi thavAthI paNa evuM thAya che. jo ke A paDimAvALA cauvihAra tapasyA kare che ane gAma-nagaranI bahAra jaIne rAta-divasa vyutsarga tapamAM rahe che to paNa temane mUtranI bAdhA thavA para teo kAyotsargano tyAga karI, mAtrAmAM prasavaNa-tyAga karI, tenuM pratilekhana karI pI jAya che, pharI pAchA kAyotsargamAM te ja sthAne AvIne sthira thaI jAya che; tema A paDimAnI vidhi che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta A DimAnuM pAlana karanArA mokSa mArganI ArAdhanA kare che. sAthe ja tenA zArIrika roga dUra thaI jAya che ane zarIra kaMcanavarNI temaja balavAna thaI jAya che. 115 te piMDamAArAdhanA pachI muni pharI upAzrayamAM AvI jAya che. bhASyamAM tenA pAraNAmAM AhAra-pANInI 49 divasanI kramika vidhi batAvela che. loka vyavahAramAM mUtrane ekAMta azucimaya ane apavitra manAya che paraMtu Ayurvedika graMthomAM tene 'sarvoSadhi' zivAMbu Adi nAmathI kahevAya che ane jainAgamomAM gRhasthone zuci samAcArI vALA kahIne tenA pratipakSamAM sAdhune moya samAyAre Avazyaka saMyogomAM svamUtrano upayoga karanArA kahyA che. abhidhAna rAjendra koSamAM nizAkalpa zabdamAM sAdhune mATe rAtrimAM pANInA abhAvamAM mUtrane Acamana karavAmAM upayogI batAvyuM che. - svamUtranuM vidhipUrvaka pAna karavA para ane tenuM zarIranI tvacA para alTaMgana karavA para aneka asAdhya roga dUra thaI jAya che. carma rogane mATe ane sAmAnya prakAranI coTa, kharoca Adine mATe svamUtra prayoga eka saphaLa auSadha che. tethI AgamomAM mUtrane ekAMta apavitra ke azucimaya nahi mAnIne apekSAthI peya, Asevya ane azucimaya paNa mAnyuM che. bhASyakAre e paNa batAvyuM che ke janasAdhAraNa zaucavAdI hoya che ane mUtrane ekAnta apavitra mAne che, tethI piMDamAdhArI sAdhu cAre tarapha pratilekhana karIne koI paNa vyakti na jue evA vivekanI sAthe mUtranuM pAna kare. tadanusAra bhikSuone paNa prasavaNa saMbaMdhI koI paNa pravRtti karavI hoya to janasAdhAraNathI adaSTa ane ajJAta rAkhatA thakA mUtra saMbaMdhI kriyAo karavAno viveka rAkhavo joIe. vartamAnamAM paNa mUtra cikitsAnuM mahattva ghaNuM vadhyuM che. A viSayanA svataMtra graMtha paNa prakAzita thayA che. jemAM kensara, TI.bI. Adi asAdhya rogo upazAMta thavAno paNa ullekha maLe che. [uddezaka-5 : sUtra-45] joke mUtra apeya che to paNa vaidyanA kahevA para lohIvikAra, koDha Adi kaSTa sAdhya rogomAM athavA sarpadaMza ke zIghra prANa haraNa karanArA rogomAM sAdhu ane sAdhvIone parasparamAM eka bIjAnA mUtra pIvAnI ane zotha-khUjalI Adi rogomAM tenAthI mAliza karavAnI chUTa prastuta sUtramAM ApI che. aneka rogomAM gAya-bakarI AdinuM tathA aneka rogomAM svayaMnA mUtrapAnanuM cikitsA-zAstramAM vidhAna karyu che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedazAstraH bRhatkalpa sUtra pariziSTa 116 A kAraNothI kyAreka vizeSa paristhitimAM sAdhu-sAdhvIne paraspara mUtranuM AdAna pradAna karavAno prasaMga AvI zake che. tenuM ja A sUtramAM vidhAna karyuM che tathA sAmAnya sthitimAM paraspara letI detI karavAno niSedha paNa karyo che. Acamanano artha zuddhi karavuM paNa thAya che. paraMtu ahIMyA prabala roga saMbaMdhI vidhAna hovAthI mAliza karavAno artha ja prasaMgAnukUla che. II vRhatkalpa sUtra pariziSTa samAptA | ' dharmArAdhana mATe F | parva divasonI tithino nirNaya | | | dharma karmAdiSu (pragaTa) tithirUpA tithireva grAhyA / tithizca prAtaH pratyAkhyAna velAyAM yA syAt sA pramANam / sUryodayAnusAreNeva loke'pi divasAdi vyavahArAt / aahurpigAthA-vIDamasiya vari, pasthIma paMDaLIsu. tAo tihio jAsiM, udei sUro na aNNAo // 1 // pUA paccakkhANaM paDikkamaNaM taha ya niyama gahaNaM ca / jIe udei sUro, tIe tihie u kAyavvaM // 2 // udayammi jA tihi sA pamANaM, iyarAe kIramANIe / ANAbhaMga aNavatthA micchatta virAhaNaM pAve // 3 // bhAvArtha - dharmakAryomAM je vyavahArika tithi hoya che te ja svIkAravI joIe. cAturmAsI, saMvatsarI, pAMcama, AThama, pAkhI vagere e ja tithio hoya che ke jemAM sUrya udaya thAya che, anyatithi nahIM. pUjA, pratyAkhyAna, pratikramaNa, niyama grahaNa Adi udaya tithi(vyavahArika tithi) anusAra karavI ja pramANika thAya che. anya avyavahArikatithie ukta kArya karavAthI Agama AjJA bhaMga karavAno doSa lAge che tathA anya paNa aneka doSo lAge che- abhi rA. koSa bhAga-3 'tihi. sArAMza pustakonA viSayomAM zaMkA-kuzaMkA karI karmabaMdha na karatAM jijJAsAthI Agama manISI munirAjazrIthI patra saMparka karI jJAna-vRddhi karavI joIe. nivedaka - jIgneza bI. joSI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta [9] vyavahAra sUtra prathama uddezakano sArAMza sUtra-1-14 H eka mAsathI laIne pAMca mahinA sudhInA prAyazcitta sthAnanuM ekavAra athavA aneka vAra sevana karIne koI kapaTa rahita AlocanA kare to tene eTalA mAsanuM prAyazcitta Ave che ane kapaTa sahita AlocanA kare to tene eka gurumAsanuM adhika prAyazcitta Ave che ane cha mAsa athavA enAthI vadhAre prAyazcitta sthAnanuM sevana thAya tyAre cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. sUtra-15-18 : prAyazcitta vahana karatA thakA(te daramyAna) pharI doSa lagAvIne be caubhaMgIomAMthI koIpaNa bhaMgathI AlocanA kare to tenuM prAyazcitta daIne AropaNA karI devI joIe. e aDhAra sUtro nizItha uddezaka vIsanA aDhAra sUtranI samAna che. sUtra-19 : pArihArika ane apArihArika sAdhuoe eka sAthe besavuM, rahevuM vagere pravRtti na karavI joIe ane jo jarUrI ja hoya to sthavironI AjJA laIne tema karI zake che. na sUtra-20-22 H pArihArika sAdhu zakti hoya to tapa vahana karatAM thakA sevAmAM jAya ane zakti alpa hoya to sthavira bhagavaMtanI AjJA laIne tapa choDIne paNa sevAmAM jaI zake che. rastAmAM vihAra karavAnI daSTithI ene kyAMya javuM athavA rokAvuM na joIe, roga AdinA kAraNe vadhAre rokAI zake che; anyathA eka jagyAe eka ja rAta rahI zake che. sUtra-23-25 H ekalavihArI, bhUtapUrva AcArya, upAdhyAya, gaNAvacchedaka athavA sAmAnya sAdhu asaphaLatAne kAraNe pharIthI gacchamAM AvavAnI icchA kare to e sAdhune tapa athavA cheda prAyazcitta ApIne gacchamAM apanAvI levA joIe. sUtra-26-30 : pArzvastha Adi pAMca prakAranA sAdhuo gacchamAM pharIthI AvavA icche ane teono saMyamabhAva thoDo rahyo hoya to tapa athavA chedanuM prAyazcitta daIne ene gacchamAM samAvI levA joIe ane saMyama bAkI na rahyo hoya to tene pharIthI navI dIkSA devI joIe. sUtra-31: koIvizeSa paristhitithI anyaliMga athavA gRhasthaliMga dhAraNa karelA sAdhune pharIthI svaliMga dhAraNa karI gacchamAM rahevuM hoya to tene AlocanA sivAya bIjuM prAyazcitta AvatuM nathI. sUtra-32 H koI sAdhu saMyama choDIne gRhasthano veSa dhAraNa karI lye ane pharI pAchA Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H vyavahAra sUtra sArAMza gacchamAM AvavA icche to ene navI dIkSA sivAya bIjuM koI prAyazcitta nathI. sUtra-33 : jo koI sAdhune potAnA akRtya sthAnanI AlocanA karavI hoya to te AlocanA-- 1. potAnA AcAryanI pAse kare. 2. teonI(AcAryanI) upasthiti na hoya to potAnA gacchanA bIjA bahuzruta sAdhunI pAse kare. 3. temanI hAjarI na hoya to bIjA gacchanA bahuzruta sAdhu athavA AcAryanI pAse kare. 4. teonA abhAvamAM phakta veSadhArI bahuzruta sAdhunI pAse kare. 5. e na hoya to dIkSA laIne choDI dIdhela bahuzruta zrAvakanI pAse kare. 6. eno paNa abhAva hoya to samyagdaSTa athavA samabhAvI jJAnI pAse AlocanA kare ane svayaM prAyazcitta grahaNa kare. 7. temaja tenA abhAvamAM gAmanI bahAra arihaMta, siddha prabhunI sAkSIthI AlocanA karIne svayaM prAyazcitta svIkAra kare. bIjA uddezakano sArAMza sUtra-1-5 H vicaraNa karanArA be athavA be thI vadhAre bhikSuo AcArya AdinI upasthiti vinA paNa parihAra tapa vahana karI zake che. 118 sUtra-6-17 : (rugNa) rogI sAdhuonI koIpaNa avasthAmAM upekSA na karavI joIe temaja teone gacchanI bahAra na kADhavA joIe paNa teonI yathAyogya sevA karavI joIe. sUtra-18-22 :- navamA, dazamA prAyazcitta prApta karela sAdhune saMsArano veSa paherAvIne ja pachI dIkSA ApavI joIe. kyAreka saMsArano veSa dhAraNa karAvyA vinA paNa punaH dIkSA devI e gaccha saMcAlakanA nirNaya para AdhAra rAkhe che. sUtra-23-24 : AkSepa ane vivAdanI paristhitimAM spaSTa pramANita thAya to ja prAyazcitta devuM; pramANita na thAya to svayaM doSI doSano svIkAra kare tyAre ja prAyazcitta devuM. sUtra-25 H jenAM zruta ane dIkSAparyAya eka guru sAMnidhyanA hoya, evA sAdhune pada ApavuM. :: sUtra-26 : parihAra tapa pUrNa thayA bAda paNa keTalAka divasa AhAra alaga rahe che. cha mAsanI apekSA, utkRSTa eka mahinA sudhI paNa AhAra judo karavAmAM Ave che ke jethI saMvibhAga vinA te dUdha vagerenuM sevana karI zake che. sUtra-27 : parihAra tapa karanArAne sthaviranI AjJA thAya to ja bIjA sAdhu tene AhAra lAvIne daI zake che ane vizeSa AjJA laIne ja te kyAreka paristhitivaza te vigayanuM sevana karI zake che anyathA sadA vigaya rahita AhAra kare che. sUtra-28-29 H sthaviranI sevAmAM rahelA pArihArika sAdhune kyAreka AjJA thavAthI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta baMnenI gocarI sAthe lAvI zake che paNa sAthe vAparavuM nahIM, alaga potAnA hAthamAM ke pAtramAM laIne ja vAparavuM joIe. trIjA uddezakano sArAMza 119 sUtra-1-2 : buddhimAna, vicakSaNa, traNa varSanI dIkSA paryAyavALA ane AcArAMga, nizItha sUtrane artha sahita kaMThastha dhAraNa karelA evA 'bhAva palichanna' sAdhu saMghADAnA pramukha banIne vicarI zake che. paraMtu gacchanA pramukha AcArya AdinI AjJA vinA vicaraNa kare to te yathAyogya tapa athavA chedarUpa prAyazcittanA pAtra bane che. sUtra-3-4 : ochAmAM ochI traNa varSanI dIkSA paryAyavALA sAdhu AcAra- saMpanna, buddhisaMpanna, vicakSaNa, bahuzruta, jina pravacananI prabhAvanAmAM kuzaLa tathA ochAmAM ochA AcArAMga ane nizItha sUtrane artha sahita kaMThastha karanArAne upAdhyAyanA pada para niyukta karI zakAya che. je bhikSu traNa varSanI dIkSA paryAyavALA hoya paNa te uparyukta guNa saMpanna na hoya to tene upAdhyAya pada para niyukta karI na zakAya. sUtra-5-6 : upAdhyAyane yogya guNo sivAya jo dIkSA paryAya pAMca varSa ane artha sahita kaMThastha zrutamAM ochAmAM ochA AcArAMga, sUyagaDAMga ane cAra chedasUtra kaMThastha hoya to tene AcArya pada para niyukta karI zakAya che tathA teo ATha saMpadA Adi dazAzrutaskaMdha dazA 4 mAM kahela guNothI paNa saMpanna hovA joIe. pAMca varSanI dIkSAparyAyavALA sAdhu uparyukta guNa saMpanna na hoya to tene AcArya pada para niyukta na karI zakAya. sUtra-7-8 : uparyukta guNa saMpanna temaja ochAmAM ochI ATha varSanI dIkSA paryAyavALA tathA pUrvokata Agama sahita ThANAMga, samavAyAMga sUtrane kaMThastha karanAra sAdhune gaNAvacchedaka pada para niyukta karI zakAya che. ATha varSanI dIkSA paryAyavALA uparyukta guNa saMpanna na hoya to tene gaNAvacchedaka pada para niyukta na karI zakAya. sUtra-9-10: koI vizeSa paristhitimAM anya guNothI saMpanna yogyatAvALA sAdhu hoya to tene Avazyaka dIkSAparyAya ane zruta kaMThastha na hoya to paNa AcArya, upAdhyAya pada para niyukta karI zakAya che. gacchamAM bIjA koI bhikSu yogya na hoya tyAre ane atyaMta AvazyakatA hoya to ja A vidhAna samajavuM joIe. A vidhAnathI nava dIkSita sAdhune e ja divase AcArya banAvI zakAya che. sUtra-11 : cAlIza varSanI uMmarathI ochI uMmaravALA ane traNa varSanI dIkSA paryAyathI ochA saMyamavALA sAdhu-sAdhvIone AcArya, upAdhyAyanI nizrA vinA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdazAstra H vyavahAra sUtra sArAMza svataMtra vicaravuM ke rahevuM kalpe nahi, kAraNa ke teone AcArya, upAdhyAya e baMnenA saMrakSaNamAM rahevuM jarUrI che. eTale uparyukta vayavALA sAdhuoe AcArya ane upAdhyAyathI rahita gacchamAM na rahevuM joIe ane ekalavihAra paNa na karavuM joIe. 120 sUtra-12 : uparyukta vayavALA sAdhvIoe AcArya, upAdhyAya ane pravartinI, A traNathI rahita gacchamAM na rahevuM joIe. teomAMthI koIno kALadharma thavA para paNa e pada para bIjAne niyukta karavA te sAdhu-sAdhvIone mATe Avazyaka kahyuM che. sUtra-13-17 : AcArya Adi pada para niyukta thayelA sAdhunuM cothuM vrata bhaMga thAya to tene jIvana paryaMta badhA padane mATe ayogya jAhera karavAmAM Ave che. padatyAga karIne cothAvratano bhaMga karavA para athavA sAmAnya bhikSu dvArA cothAvratano bhaMga karavA para tene traNa varSa pachI tenI yogyatA hoya to koIpaNa pada para niryukta karI zakAya che paraMtu te pahelA tene koI pada na apAya. sUtra-18-22 H jo padavIdhArI koI bIjAne e pada para niyukta karyA vinA saMyama choDIne cAlyA jAya ane te pharIthI dIkSA aMgIkAra kare to tene jIvana bhara koIpaNa pada ApI zakAya nahi. jo koI potAnuM pada bIjAne soMpIne jAya athavA sAmAnya sAdhu saMyama tyAga karIne jAya ane pharIthI dIkSA lIdhA bAda tenI yogyatA hoya to traNa varSa bAda tene koIpaNa pada yathAyogya samaya para ApI zakAya che. sUtra-23-29 : bahuzruta sAdhu athavA AcArya Adi prabala kAraNe aneka vAra jUTha, kapaTa, prapaMca, asatya AkSepa vagere apavitra pApakArI kArya kare athavA aneka sAdhu, AcArya Adi maLIne AvuM kRtya kare to te jIvana paryaMta sarva prakAranI padavIone sarvathA ayogya banI jAya che. emAM bIjo koI vikalpa hoto nathI. abahuzruta sAdhu to sarvathA badhA pramukhapadone ayogya ja hoya che. cothA uddezakano sArAMza sUtra-1-8 : AcArya, upAdhyAye ekalA vicaravuM na joIe ane be ThANAothI comAsu paNa karavuM na joIe. paraMtu te be ThANAo vicarI zake che ane traNa ThANAothI cAturmAsa karI zake che. gaNAvacchedake be ThANAe vicaravuM na joIe ane traNa ThANAe cAturmAsa karavuM na joIe. paNa teo traNa ThANA vicaraNa karI zake che ane cAra ThANAthI comAsuM karI zake che. sUtra-9-10 : aneka AcArya Adie eka sAthe vicaravuM hoya to paNa uparyukta sAdhu saMkhyA potapotAnI nezrAmAM rAkhatA thakA ja vicaraNa karavuM joIe ane te ja Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta vivekathI teoe cAturmAsamAM rahevuM joIe. arthAt padavIdharone potAnA ziSya samudAya vagara rahevuM kahyuM nahi. sUtra-11-1raH vicaraNa kAlamAM athavA cAturmAsamAM jo saMghADAnuM saMcAlana karanAra sAdhu kALadharma pAmI jAya to bAkI rahelA sAdhuomAM nAnA athavA moTA koI paNa sAdhu kRta ane paryAyathI yogya hoya to teNe pramukhatA svIkAra karavI joIe ane jo koIpaNa sAdhu yogya na hoya to cAturmAsa athavA vicaravAnuM baMdha karIne turtaja yogya pramukha sAdhu athavA AcAryanA sAnidhyamAM pahoMcI javuM joIe. sUtra-13-14: AcArya-upAdhyAya kALadharmanA samaye athavA saMyama choDIne jAya tyAre te jene AcArya upAdhyAyanA pada para nimaNUMka karavAnuM kahe tene ja te pada para sthApita karavA joIe ane te yogya na hoya to AcArya nirdiSTane te pada na devuM ane jo pada ApI dIdhuM hoya to ene haTAvIne bIjA yogya sAdhune te pada daI zakAya che. je ayogyano khoTo pakSa dhe te badhA prAyazcittane pAtra bane che. sUtra-15-17H navadIkSita sAdhune yogya thaI jAya tyAre agiyAramI athavA bAramI rAtri pahelA vaDI dIkSA daI devI joIe ane enuM ullaMghana kare to AcArya-upAdhyAyane yathAyogya tapa athavA cheda prAyazcitta Ave che ane sataramI rAtanuM ullaMghana kare to tapa athavA cheda prAyazcitta uparAMta eka varSane mATe pada choDavAnuM prAyazcitta paNa Ave che. vaDI dIkSAnA samayanuM ullaMghana karavAmAM navadIkSitanA mAtA-pitA vagere pUjya puruSo-vaDIlonI dIkSAnuM kAraNa hoya to che mahinA sudhI dIkSA na de to prAyazcitta AvatuM nathI. sUtra-18H bIjA gaNamAM adhyayana Adine mATe gayela sAdhue koInA pUchavA para, pahelAM sarvaratnAdhikanuM nAma batAvavuM joIe ane pachI jo jarUrata hoya to sarvabahuzrutanuM nAma kahevuM joIe. sUtra-19H govALanI vastimAM dugdhAdi sevanane mATe jatA pahelAM sthaviranI arthAt guru AdinI AjJA levI jarUrI che ane teonI AjJA maLe to ja javAnuM kalpa che. sUtra-20-23H carikA(dIrghavihAra mATe) praviSTa athavA carikA(dIrghavihArathI) nivRtta nikaTamAM vicaraNa karanAra sAdhune AjJA maLyA pachI cAra-pAMca divasamAM guru Adine maLavAno prasaMga AvI jAya to ene pUrva-karelI AjJA anusAra vicaravuM athavA nivAsa karavo joIe. cAra pAMca divasa pachI athavA AjJA meLa vyAnA vadhAre samaya pachI guru Adine maLavAno prasaMga AvI jAya to sUtrokta vidhi pramANe pharIthI AjJA meLavIne vicaraNa karI zakAya che. sUtra24-25: (ratnAdhika) adhika saMyama paryAyavALA sAdhune (avamarAtmika) Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chaMdazAstra vyavahAra sUtra sArAMza 12 alpa dIkSA paryAyavALA sAdhunI sevAmAM sahayoga Apavo aicchika hoya che ane saMyamanI alpa paryAyavALA sAdhue adhika paryAyavALA sAdhunI sevAmAM sahayoga Apavo jarUrI che. ratnAdhika sAdhu ja sevA sahayoga levA na icche to Avazyaka hoto nathI. avamarAnika(alpa paryAyavALA) nAnA sAdhu bImAra hoya to ratnAdhikane paNa tenI sevAmAM sahayoga Apavo Avazyaka thaI jAya che. sUtra-26-3raH aneka sAdhu, aneka AcArya-upAdhyAya tathA aneka gaNAvacchedaka Adi koIpaNa jo sAthe-sAthe vicaraNa kare to teoe paraspara samAna banIne na rahevuM joIe paraMtu je teomAM ratnAdhikahoya tenuM netRtva svIkAra karIne vinayapUrvaka temaja samAcArI vyavahAranuM pAlana karatA thakA ja sAthe rahevuM joIe. | pAMcamA uddezakano sArAMza sUtra-1-10:- pravartinI be sAdhvIone sAthe laIne(arthAt traNa ThANAthI) vicaraNa kare ane traNa sAdhvIone sAthe laIne(arthAt cAra ThANAthI) cAturmAsa karI zake che. gaNAvacchedikA traNa sAdhvIone sAthe laIne vicarI zake ane cAra sAdhvIone sAthe laIne cAturmAsa kare. aneka pravartinI ke gaNAvacchedikA sAthe maLe to paNa uparyukta pota-potAnI ziSyA saMkhyA anusAra ja dareke rahevuM joIe. sUtra-11-12 :- pramukhA sAdhvI kALadharma pAmI jAya to bAkInA sAdhvIo bIjA yogya sAdhvIne pramukha banAvIne vicare ane te yogya na hoya to vihAra karIne zIdhra bIjA saMghADAmAM bhaLI jAya. sUtra-13-14:- pravartinI dvArA nirdiSTa yogya sAdhvIne padavI devI ane jo te yogya na hoya to bIjA yogyatAvALA sAdhvIne te pada para sthApita karavA. sUtra-15-16:- AcArAMga, nizIthasUtra dareka sAdhu-sAdhvIoe artha sahita kaMThastha karavA ane ene yAda rAkhavA joIe ane AcArya Adie paNa yathA samaye pUchatA rahevuM joIe. jo koIne e sUtra pramAdavaza bhUlAya jAya to ene koIpaNa prakAranA pada para sthApita na karavA ane na to ene pramukha banAvIne vicaravAnI AjJA ApavI. jo koI sAdhu-sAdhvI bImArI ke sevAnA kAraNathI sUtra bhUlI jAya to pharI svastha thavA para kaMThastha karyA pachI ja ene pada ApI zakAya che; kaMThastha na kare tyAM sudhI te saMghADAnA pramukha banIne vicArI paNa zakatA nathI. sUtra17-18 - vRddhAvasthAvALA vRddha, sthavira sAdhu-sAdhvI jo kaMThastha karelA sUtrane bhUlI jAya to kSamya che. temaja pharIthI te sUtrane yAda karavA para paNa yAda na thAya to tene koI prAyazcitta AvatuM nathI. avasthAvAna sAdhu kyAreka sUtA thakA ke Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra3 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta ArAmathI besatA thakA paNa AgamanI punarAvRtti, zravaNa ane pRcchA vagere karI zake che. sUtra-19H vizeSa paristhiti vinA sAdhu-sAdhvIe paraspara ekabIjAnI pAse AlocanA prAyazcitta na karavuM joIe. sUtra-20 : sAdhu-sAdhvIe paraspara ekabIjAnuM kaMIpaNa sevAkArya karavuM na joIe. Agama pramANe vizeSa paristhitine kAraNe teo ekabIjAnI sevA-paricaryA Adi karI zake che. sUtra-21 : sApa karaDI jAya to sthavirakalpI bhikSu maMtra upacAra(cikitsA) karAvI zake che paraMtu jina kalpIe upacAra karavo ke karAvavA kahyuM nahi. vira kalpIne A upacAro karAvavAnuM prAyazcitta paNa AvatuM nathI. jyAre jinakalpIne AvA upacAra karavAthI prAyazcitta Ave che. chaThThA uddezakano sArAMza. sUtra-1 : jJAtijanonA gharomAM javAne mATe AcArya AdinI khAsa AjJA meLavavI joIe. agItArtha ane abahuzrute ekalA na javuM joIe, gItArtha sAdhunI sAthe ja javuM joIe. tyAM tenA gharamAM pahoMcyA pahelA banelI vastu ja levI joIe pachI banelI ke banAvelI vastu na levI joIe. sUtra-2-3H AcArya upAdhyAyanA AcAra saMbaMdhI pAMca atizaya-vizeSa chUTa che ane gaNAvacchedakanA chellA be atizaya che- (1) upAzrayamAM paganuM pramArjana (2) upAzrayamAM mala-tyAga. (3) sevA-kArya aicchika. (4) upAzrayamAM ekalA rahevuM. (5) bahAra ekalA rahevuM. sUtra-4-5: akRta sUtrI(agItArtha) aneka sAdhuone kayAMya paNa nivAsa karavo kalpa nahi. paristhitivaza upAzraya barAbara(yogya) hoya to eka be rAta rahI zake che. vadhAre rahevA para te sarva prAyazcittapAtra bane che. sUtra-6-7H aneka vagaDa(vibhAga), aneka dvAra-mArgavALA upAzrayamAM ekalA sAdhuena rahevuM joIe ane eka vagaDa(vibhAga), eka dvAra-mArgavALA upAzrayamAM paNa ubhayakALa dharma jAgaraNa karatA thakA rahevuM joIe. sUtra-8-9H strInI sAthe maithuna sevana na kare to paNa hastakarmanA pariNAme ane kuzIla sevananA pariNAmothI zukrapudgalane kADhavAthI sAdhune anukrame gurumAsika ke gurucaumAsInuM prAyazcitta Ave che. sUtra-10-11 : bIjA gacchamAMthI AvelA kSata doSayukta AcAravALA sAdhusAdhvIne pUrNa AlocanA prAyazcitta karAvIne sAthe rAkhI zakAya che. temaja enI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra4 chedazAstra vyavahAra sUtra sArAMza 124 | sAthe AhAra ke nivAsa karI zakAya che ane temanA mATe AcArya, upAdhyAya guru AdinI nizrA nakkI karI zakAya che. sAtamA uddezakano sArAMza sUtra-1-2 bIjA saMghADAmAMthI AvelI doSita AcAravALI nigraMthI (sAdhvIne) ne pravartinI Adi sAdhvIo AcAryane pUchayA vinA temaja enA doSonI zuddhi karAvyA vagara rAkhI zakatI nathI paraMtu AcArya Adi bhikSu pravartinI sAdhvIone pUchayA vinA paNa enA doSonI zuddhi karAvIne gacchamAM rAkhI zake che. pachI jo koI sAdhvIo tene na rAkhI zake to tene mukta karI zake che. sUtra-3-4H upekSApUrvaka traNa vArathI vadhAre eSaNAdi doSanuM sevana karanAra athavA vyavasthA bhaMga karanAra sAdhu-sAdhvInI sAthe AhAra saMbaMdhano parityAga karavAmAM Ave che. AvuM karavAne mATe AcAryanI pAse sAdhvIo paraspara pratyakSa vArtAlApa karI zakatI nathI. paraMtu te sAdhu ke AcAryanI pAse eka bIjAnI anupasthitimAM vArtAlApa karI zake che. evA samaye sAdhuo AcAryanI pAse pratyakSa vArtA karI zake che. sUtra-5-8H sAdhu, sAdhvIne dIkSA ApI zake che ane sAdhvI, sAdhune dIkSA daI zake che. paraMtu teo tene AcArya AdinI nizrAmAM karI zake che paNa potAnI nezrAmAM nahi arthAt gacchanA sAmAnya sAdhu potAnI ziSyA karI zake nahIM. sUtra-9-10: sAdhvI atidUrastha(khUba dUra rahelA) AcArya, pravartinI nizrA svIkArIne dIkSA na lya, najIka ja rahelA AcArya ke pravartinInI ja nezrAno svIkAra kare. sAdhu, dUra rahelA AcAryanI nizrAno svIkAra karIne paNa dIkSA aMgIkAra karI zake che. sUtra-11-1raH ati dUra rahelI sAdhvIne bIjI sAthvI kSamAyAcanA karI zake che. sAdhune kSamAyAcanA karavA mATe pratyakSa maLavuM jarUrI hoya che. [bhASyamAM paristhiti vaza sAdhune paNa dUrathI kSamAyAcanA karavAnuM kahela che. sUtra-13-14 : utkAlamAM eTale bIjA ane trIjA pahoramAM kAlikasUtrano svAdhyAya na karavo joIe(uttarAdhyayana AdikAlikasUtrano) paraMtu kyAreka sAdhvI upAdhyAya Adine svAdhyAya saMbhaLAvI zake che. sUtra-15-16 : batrIza prakAranI asakjhAyano kALa hoya tyAre svAdhyAya na karavo joIe ane jyAre asajajhAya kALa na hoya tyAre svAdhyAya avazya karavo joIe. sUtra17H potAnA zarIranI asakjhAyamAM svAdhyAya na karavo paraMtu sAdhu-sAdhvI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 125 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanItA vivekapUrvaka paraspara AgamanA arthanI vahecaNI laI-daI zake che. sUtra-18-19H trIza varSa sudhInI saMyama paryAyavALI sAdhvIoe upAdhyAya ane pravartinI vinA na rahevuM joIe ane sATha varSa sudhInI saMyama paryAyavALI sAdhvIoe AcArya vagara na rahevuM joIe. sUtra20H sAdhu vihAra karatA hoya te mArgamAM bIjA koI sAdhuno mRtadeha paDelo juve to tene yogya vidhithI ane yogya sthAnamAM paraThI devo joIe ane te mRta sAdhunA jo koI upayogI upakaraNo hoya to tene grahaNa karI AcAryanI AjJA laIne upayogamAM laI zake che. sUtra-21-22H zayyAtara makAnane vece athavA bhADe Ape to navA mAlikanI ke pUrvamAlikanI athavA baMnenI AjJA laI zakAya che. sUtra-ra3H gharanA koI mANasanI ke javAbadAra nokaranI AjJA laIne rahI zakAya che. haMmezAM pitAne ghare rahenArI lagna karelI putrInI paNa AjJA laI zakAya che. sUtra-24: raste cAlatA besavuM hoya to paNa AjJA laIne ja besavuM joIe. sUtra-25-26: rAjA ane rAjyavyavasthA badalAvAthI, tenA rAjayamAM vicaraNa karavA mATe pharIthI AjJA levI jarUrI che ane jo e ja rAjAno rAjakumAra Adi vaMzano vArasadAra ja rAjA bane to ane rAjya vyavasthAmAM koI parivartana na thayuM hoya to pUrva lIdhelI AjJAthI vicaraNa karI zakAya che. | | AThamA uddezakano sArAMza sUtra-1: sthavira guru AdinI AjJAthI zayanAsana bhUmi ratnAdhikanA kramathI grahaNa karavI. sUtra-2-4: pATa vagere eka hAthathI upADIne saralatAthI laI jaI zakAya evA ja lAvavA ane tenuM veSaNa traNa divasa sudhI karI zakAya che ane sthaviravAsane anukULa pATanI gaveSaNA pAMca divasa sudhI karI zakAya temaja vadhAre dUrathI paNa lAvI zakAya che. sUtrapaH ekala vihArI vRddha sAdhune jo aneka prakAranA aupagrahika upakaraNa hoya to te upakaraNone AhArAdi levA jAya tyAre koInI dekharekhamAM mUkIne jAya; pAchA AvavA para tene jANa karIne grahaNa karI levA joIe. * * paDimAdhArI ane jinakalpI Adi sAdhuone carma-chatra vagere hotA nathI, tethI ahIM e sAmAnya sthavirakalpI saparisthitika ekala vihArI vRddha sAdhunuM varNana che. ekalavihArano ekAMtaniSedha karanArA vidvAno A pATha upara saccAIthI vicAra karI utsutra prarUpaNAthI bace, tevI bhalAmaNa. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chedazAstraH vyavahAra sUtra sArAMza 1ra sUtra-6-9H koI gRhasthanA zayyA saMsmAraka Adi bIjA upAzrayamAM, makAnamAM laI javAnA hoya to enI pharIthI AjJA levI. kyAreka thoDA samayane mATe koI gRhasthanA pATa Adi upAzrayamAM ja choDI dIdhA hoya to ene grahaNa karavAne mATe pharIthI AjJA levI. AjJA vinA grahaNa na karavuM kAraNa ke te potAnI nizrAthI thoDA samaya mATe choDI dIdhelA che. sUtra-10-11: makAna-pATa AdinI pahelAM AjJA laIne pachI ja grahaNa karavA joIe paraMtu kyAreka durlabha zayyAnI paristhitimAM vivekapUrvaka pahelAM grahaNa karIne pachI AjJA laI zakAya che. sUtra-13-15H rastAmAM cAlatI vakhate koI sAdhunuM upakaraNa paDI jAya ane bIjA koI sAdhune maLe to tenI pUchaparacha karI jenuM hoya tene daI devuM ane jo eno koIpaNa svIkAra na kare to paraThI devuM arthAt choDI devuM. jo rajoharaNa Adi moTA upakaraNo hoya to potAnI sAthe vadhAre dUra paNa laI javA ane pUcha-paracha karavI. sUtra-16: vadhAre pAtrA AcArya AdinI AjJAthI grahaNa karyA hoya to tene ja daI devA. potAne jene devAnI icchA hoya tene pote ja na ApavA; jenuM nAma laIne pAtra lIdhA hoya tene AcAryanI AjJA laIne ApI devA. sUtra-17 : haMmezAM kaMIka ne kaMIka uNodarI tapa karavuM joIe. UNodarI tapa karanAra prakAma bhojI kahevAtA nathI. UMke | navamA uddezakano sArAMza | sUtra-1-8zayyAtaranA nokara ane mahemAnane pUrNa rUpe Apela AhAramAMthI sAdhune laI zakAya che ane jo prAtihArika-vadhelo AhAra mAlikane pAcho ApavAno hoya to temAMthI sAdhune AhAra na levo joIe. sUtra-9-16H zayyAtaranA sahayogathI jIvanano nirvAha karanArA jJAtijana jo bhojana banAve athavA khAya to temAMthI sAdhune AhAra levo kalpe nahi. sUtra-17-36: zayyAtaranI bhAgIdArIvALI dukAnamAM jo koI padArtha bhAgIdArI vinAno hoya to tenA bhAgIdAra pAsethI laI zakAya che. temaja vibhAga thayelA koIpaNa padArtha bhAgIdAra pAsethI laI zakAya che. sUtra-37-40H sAta saptaka, ATha aSTaka, nava navaka ane daza dazaka divasomAM dattionI maryAdAthI bhikSA grahaNa karIne cAra prakAranI bhikSu pratimAonuM ArAdhana sAdhu-sAdhvI banne karI zake che. sUtra-41-42H svamUtra pIvAnI nAnI-moTI paDimAnuM sAta athavA ATha divasamAM Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra0 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta ArAdhana karavAmAM Ave che. emAM sUtrokta pUrNa zuddha prazravaNa(mUtra) divasamAM ja pIvAmAM Ave che, rAtrimAM nahi. sUtra-43-44 - eka vAramAM akhaMDa dhArAthI sAdhunA hAthamAM athavA pAtramAM ApavAmAM AvatA AhAra Adine eka datti" kahevAmAM Ave che. sUtra-45H traNa prakAranA khAvAnA padArtha hoya che (1) saMskArita padArtha (ra) zuddha alepya padArtha (3) zuddha lepya padArtha-emAMthI koIpaNa aMge abhigraha dhAraNa karI zakAya che. sUtra-46: "pragRhita' nAmanI chaThThI piMDeSaNAne yogya AhAranI traNa avasthAo hoya che- (1) vAsaNamAMthI bahAra kADhatAM (2) pIrasavAne mATe jatAM (3) thALI AdimAM pIrasatAM. bIjI apekSAthI AhAranI be avasthA paNa kahI zakAya che- (1) vAsaNamAMthI bahAra kADhatAM (2) thALI AdimAM pIrasatAM. _| dazamA uddezakano sArAMza sUtra-1-2 - yavamadhya caMdrapaDimA ane vaja madhya caMdra paDimAnI sUtrokta vidhithI viziSTa saMghayaNavALA, zrutasaMpanna sAdhu ArAdhanA karI zake che. e paDimA eka-eka mahinAnI hoya che. temAM AhAra-pANInI datti kramazaH ghaTe-vadhe che. sAthe ja bIjA aneka niyama, abhigraha karavAmAM Ave che ane parISaha upasargone dhairyanI sAthe zarIra prati nirapekSa banIne sahana karavAmAM Ave che. sUtra-3H Agama, zrata, AjJA, dhAraNA ane jIta A pAMca vyavahAromAMthI je samaye je upalabdha hoya teno anukrame-niSpakSa bhAvathI upayoga karavo joIe. svArtha, Agraha ke upekSAnA kAraNe vyutkamathI upayoga na karavo joIe. viparIta vyavahAra karanArA virAdhaka thAya che. samyak vyavahAra karanArA ArAdhaka thAya che. sUtra-4-10 - dharmamAM, AcAramAM ane gaNa samAcArImAM sthira rahenArAnI ke eno tyAga karI denArAnI be caubhaMgI bane che. sUtra-11 - draDhadharmI ane priyadharmI saMbaMdhI eka caubhegI thAya che. sUtra 1ra-15 - dIkSAdAtA ane vaDI dIkSAdAtAnI mULa AgamanA vAcanAdAtA ane artha AgamanA vAcanAdAtAnI tathA tenA saMbaMdhita ziSyonI kula cAra caubhaMgIo che ane te caubhaMgIonA aMtima bhaMganI sAthe dharmAcArya(pratibodha dAtA)nuM temaja dharmaaMtevAsInuM kathana karavAmAM AvyuM che. sUtra16H traNa prakAranA sthavira hoya che (1) zratathI (2) dIkSA paryAyathI (3) uMmarathI; arthAt (1) agiyAra sUtra kaMThasthajuo- pRSTaH 19] (ra) vIsa varSanI saMyama paryAya (3) sATha varasanI uMmaravALA. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstraH vyavahAra sUtra sArAMza 128 18 sUtra-17 zaikSanI(upasthApanA pahelAnI) traNa avasthAo hoya che. (1) sAta dina (2) cAra mahinA (3) cha mahinA. sUtra-18-19H garbhakAla sahita 9 varSanI pahelA koIne dIkSA nadevI, kAraNavaza dIkSA devAI gaI hoya to vaDI dIkSA na devI joIe. sUtra-20-21 : avyakta(16 soLa varasathI ochI uMmaravALA)ne AcArAMga nizIthanI vAcaNI na devI, bIjA adhyayana karAvavA. sUtra-22-26H traNa varSanI saMyama paryAya sudhImAM sAdhune ochAmAM ochA AcArAMga ane nizItha sUtra artha sahita kaMThastha karAvI levA joIe ane kramaza: 20 varSanI saMyama paryAya sudhImAM yathAyogya ziSyone sUtrokta badhA ja AgamonI vAcaNI yathAkramathI pUrNa karAvI levI joIe. buddhimAna ziSya thoDA samayamAM vadhAre mRta adhyayana karI zake che, AvuM aneka Agama pAThothI spaSTa thAya che vizeSa mATe juo A ja pustakamAM pariziSTa khaMDa-1mAM "adhyayana praNAlI", sUtra 37: AcArya Adi dazanI bhAva sahita sevA karavI. teonI sevA karavAthI ghaNA ja karmano kSaya thAya che temaja mokSanI prApti thAya che. [noMdha:- vizeSa jANakArI mATe guruprANa phAunDezana rAjakoTathI prakAzita vivecana yukta cheda sUtranuM adhyayana karavuM joIe.] sUtra saMkhyA:uddezaka sUtra saMkhyA : : vizeSa sUcanA: : je prakaraNamAM bhASya, TIkA, : cUrNa ke niryukti vyAkhyAnuM : : sUcana karavAmAM AvyuM hoya ane ; : te sthaLa koIne jovuM hoya to : muni zrI dvIparatna sAgara dvArA ; saMpAdita ane prakAzita : : AgamonA TIkAgraMtha, je trIsa : bhAgamAM che te jovA vinaMtI. yoga kula: - Ornone aw w ro 'II vyavahAra sUtra saMpUrNa | Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra9 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta '[10] pariziSTa-1: saMgha vyavasthAmAM pramukha padonuM jJAna | T F F I [1] saMghADA pramukhaH gaNadhAraka | F | | [uddezaka-3 sUtra-1,2] jo koI sAdhu gacchanA pramukha banIne vicaravA icche to tenuM palichanna hovuM Avazyaka che arthAt je ziSya saMpadA ane zruta saMpadAthI saMpanna hoya te pramukharUpamAM vicaraNa karI zake che. ahIM bhASyakAre ziSya saMpadAthI ane zruta saMpadAnA cAra bhAMgA kahyA che. temAMthI pahelA bhAMgA pramANe je be prakAranI saMpadAthI yukta hoya teNe ja pramukha tarIke vicaravuM joIe. jo judA-judA ziSya karavAnI paraMparA nahoya to zruta saMpanna (AgamavettA) tathA buddhimAna sAdhu gaNanA keTalAka sAdhuone laIne teonI pramukhatA karatA thakA vicarI zake che. je sAdhune eka athavA anekaziSya hoya te sAdhu ziSya saMpadAyukta kahevAya che. je sAdhu Avazyaka sUtra, dazavaikAlika sUtra, uttarAdhyayana sUtra tathA AcArAMga sUtra ane nizIthasUtranA mULa ane arthane dhAraNa karanArA hoya, jeNe ATalA mULa sUtra upAdhyAyanI nizrAmAM kaMThastha karyA hoya temaja AcArya ke upAdhyAya pAsethI e sUtronA arthanI vAMcaNI laIne tene paNa kaMThastha karyA hoya tathA vartamAnamAM te zruta tene upasthita hoya to tene zrutasaMpanna kahevAmAM Ave che. jemane eka paNa ziSya nathI ane uparyukta kRtanA adhyayana paNa jeNe na karyA hoya te sAdhu gaNa-dhAraNane ayogya che. - jo koI sAdhune ziSya saMpadA to che paraMtu te buddhimAna ane zrutasaMpanna na hoya athavA grahaNa karelA kRtane bhUlI gayA hoya, te paNa gaNa-dhAraNane ayogya che paraMtu jo koI sAdhune vRddha avasthAne kAraNe(cha varSathI vadhAre uMmaravALAne) zrutanuM vismaraNa thaI gayuM hoya, to te sAdhune zrutasaMpanna ja kahevAmAM Ave che ane gaNa dhAraNa karI zake che. bhASyakAre ziSya saMpadAvALAne "dravya palicchanna" ane zrutasaMpanna bhAva palicchanna' kahyA che. tenI caubhaMgIyukta vivecanathI "bhAva palicchanna"ne ja gaNadhAraNa karIne vicaravA yogya kahyA che. jeno sArAMza A pramANe che ke je sAdhu Avazyaka zrutajJAnathI saMpanna hoya ane buddhi saMpanna hoya te sAdhu gaNa dhAraNa karIne vicArI zake che. bhASyakAre e paNa spaSTa karyuM che ke - 1. vicaraNa karatA thakA te sAdhu-svayane ane bIjA sAdhuone jJAna, darzana ane cAritranI zuddha ArAdhanA karavA karAvavAmAM Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedazAstra vyavahAra sUtra pariziSTa 130 samartha hoya.2. janasAdhAraNane potAnA jJAna tathA vANI ane vyavahArathI dharmanI sanmukha karI zakatA hoya. 3. anya matathI bhAvita koI paNa vyakti prazna carcA karavAne mATe Ave to ene barAbara javAba devAmAM samartha hoya, evA sAdhu gaNa-pramukhanA rUpamAM arthAt saMghATaka pramukha banIne vicaraNa karI zake che. dharma prabhAvanAne lakSamAM rAkhIne vicaraNa karanArA pramukha sAdhumAM e bhASyokta guNo hovA Avazyaka che. abhigraha-paDimAo ane mauna sAdhanA Adi phakta Atma kalyANanA lakSathI vicaraNa karanArAone sUtrokta zruta saMpanna rUpa palicchanna thavuM ja paryApta che. temaja bhASyakAre batAvyA pramANe guNo na hoya to paNa sAdhu pramukha banIne vicaratA thakA AtmasaMyama sAdhanA karI zake che. saMkSepamAM dharmaprabhAvaka mATe ja bhASyokta guNo Avazyaka samajavA. - bIjA sUtra anusAra koIpaNa zrutasaMpanna sAdhu svecchAthI gaNa pramukha banIne vicaravAne mATe na jaI zake paraMtu gacchanA sthavira bhagavaMtanI AjJA laIne ja gaNa dhAraNa karI zake che. arthAt sthavira pUjyavarone kahe ke- he bhagavaMta huM keTalAka sAdhuone laIne vicaravA icchuM chuM tyAre sthavira bhagavaMta temanI yogyatAne jANIne temaja ucita samaya joIne AjJA Ape to gaNadhAraNa karI zake che. jo te sthavira koI kAraNavaza AjJA na Ape to gaNa dhAraNa karavo na joIe temaja te mATe yogya samayanI pratikSA karavI joIe. sUtramAM sthavira bhagavaMtanI AjJA meLavavAnI je vAta karavAmAM AvI che enA saMdarbhamAM e samajavuM joIe ke ahIM sthavira zabdathI AcArya, upAdhyAya, pravartaka Adi badhA AjJA denArA adhikArI sUcita karyA che, kAraNa ke sthavira zabda atyaMta vizALa che. emAM sarva padavIdhArI ane adhikArI sAdhuono samAveza thaI jAya che. AgAmomAM gautama gaNadhara tathA sudharmAsvAmIne mATe temaja tIrthakarone mATe paNa there = sthavira zabdano prayoga che. tethI A vidhAnano Azaya e che ke gaNadhAraNane mATe gacchanA koIpaNa adhikArI sAdhunI AjJA levI Avazyaka che ane potAnuM zrutasaMpadA AdithI saMpanna hovuM paNa Avazyaka che. jo koI sAdhu utkRSTa icchAne kAraNe AjJA lIdhA vinA ke svIkRti maLyA vinA paNa potAnA ziSyone ke bIjA potAnI nezrAmAM adhyayana Adine mATe rahelA sAdhuone laIne vicaraNa kare to te prAyazcittane pAtra bane che. temanI sAthe ziSya tarIke rahenArA ke adhyayana Adi koIpaNa kAraNathI temanI nezrAmAM rahenArA sAdhu temanI AjJAnuM pAlana karatA thakA tenI sAthe rahelA che te sAdhuo prAyazcittane pAtra banatA nathI. e paNa bIjA sUtramAM spaSTa karavAmAM AvyuM che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 131 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta AjJA vinA gaNadhAraNa karanArA sAdhune mATe prAyazcittanuM vidhAna karatAM sUtramAM kahyuM che ke te saMtarA chevA parihAre vA, eno artha karatA vyAkhyAkAre spaSTa karyuM che ke te sAdhu potAnA aparAdhane kAraNe yathAyogya cheda(pAMca divasa Adi) prAyazcittane athavA mahinA Adi parihAra tapa ke sAmAnya tapa rU5 prAyazcitta pAtra bane che. arthAt AlocanA karavAthI ke AlocanA na karavAthI paNa anuzAsana vyavasthA hetuthI tene A sUtrokta prAyazcitta devAmAM Ave che. sUtramAM AvidhAna sAdhu mATe kahyuM che. AvI rIte sAdhvIne mATe paNa saMpUrNa vidhAna samajavuM joIe. tene vicaravA mATe sthavirA athavA pravartinInI AjJA levI joIe. Hi F I[2] gacchanA guNavAnonuM pada dvArA sanmAna | | [uddezaka-2 sUtra-25] gaNamAM aneka gItArtha zramaNa,ziSyathI temaja zrutajJAna tathA saMyama paryAya AdinI RddhithI saMpanna hoya to ekane mULa AcArya ane tenA jevA ja guNothI saMpanna ekane upAdhyAya pada para niyukta karavA joIe. tyAra bAda je koI zramaNa, ziSya-saMpadAthI paripUrNa hoya ane AcAryanA lakSaNothI yukta hoya tene paNa AcArya athavA upAdhyAyanI padavI para niyukta karavA joIe ane tevA guNothI yukta na hoya to pravartaka athavA sthavira Adi padathI vibhUSita karavA joIe. paraMtu jeone ghaNA ziSya na hoya teoe eka mukhya AcAryanA anuzAsanamAM ja rahevuM joIe. | mukhya AcAryathI je saMyama paryAyamAM moTA hoya ane zrutasaMpadAthI saMpanna paNa hoya paraMtu AcArya-upAdhyAya padane yogya na hoya to teone sthavira Adi padathI sanmAnita karavA joIe. jo bIjA sAdhu AcAryathI vadhAre saMyama paryAyavALA na hoya, zruta saMpadA ane ziSya saMpadAvALA na hoya to badhA sAdhuone eka ja AcArya upAdhyAyanA anuzAsanamAM rahevuM joIe. kAraNa ke zruta saMpadA ane ziSya saMpadA rahita zramaNa koI pada yogya hotA nathI. eka AcArya ane upAdhyAya saMpUrNa gacchanA ziSyonI saMpadAvALA ja hoya che, badhA ziSyo teonI nizrAvALA hoya che. | F [i3] sAta padavIo ane enI upayogitA) | para [uddezaka-3H sUtra-13] 1. AcArya - je jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIryae pAMca AcAranuM pote pAlana kare ane AjJAnuvartI ziSyone pAlana karAve, je sAdhusaMghanA svAmI hoya ane saMghanA anugraha-nigraha, sAraNA-vAraNA ane dhAraNAmAM kuzaLa hoya, loka sthitinA vettA hoya, AcAra saMpadA Adi ATha Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedazAstra vyavahAra sUtra pariziSTa 13ra saMpadAothI yukta hoya te AcArya padane yogya che. 2. upAdhyAya - je svayaM dvAdazAMga grutanAvizeSajJa hoya, adhyayana mATe AvelA ziSyone AgamonA abhyAsa karAvanArA hoya ane vyavahAra sUtra : uddezaka-3, sUtra-3mAM kahelA guNonA dhAraka hoya tathA tyAM kahelA zAstrone kaMThastha dhAraNa karanArA hoya, te upAdhyAya padane yogya thAya che. 3. pravartaka - A pada thoDI saMkhyAnA sAdhu samudAyamAM AcAryanA sthAne devAmAM Ave che. vizAla samUhamAM pravartaka padavIdhara AcAryanA sahAyaka bane che. je sAdhuonI yogyatA ane ruci joIne teone AcArya nirdiSTa kAryomAM tathA tapa-saMyama-yoga, vaiyAvacca, sevA, zuzruSA, adhyayana-adhyApana AdimAM niyukta kare che. A padavIvALAnI yogyatA AcArya samAna hovI ja ati uttama che. ochAmAM ochI upAdhyAyanI barAbara to hovI ja joIe. 4. sthavira - je sAdhuone saMyama pAlanamAM zithila joIne athavA saMyamamAM vicalita joIne A loka ane paraloka saMbaMdhI apAyono(aniSTono) upadeza karI teone dharma-kartavyamAM sthira kare. 5. gaNI - je keTalAka sAdhuonA gaNanA svAmI hoya, ke moTA saMghamAM sAdhvIonI dekharekha ane vyavasthA karanArA hoya athavA mukhya AcAryanI nizrAmAM je aneka AcArya hoya che, tene gaNI kahevAmAM Ave che. 6. gaNadhara:- je keTalAka sAdhuonA pramukha banIne arthAt saMghADAnA pramukha banIne vicaraNa karatA hoya. 7. gaNAvachedaka - je sAdhuonA bhojana-pANI, sthAna, auSadha-upacAra, prAyazcitta AdinI vyavasthA karanArA hoya. je samUhamAM eka be saMghADA ja vicaratA hoya athavA pAMca-sAta sAdhu ja hoya te sAdhu samudAyamAM sthavira athavA pravartakanuM hovuM Avazyaka che, AcAryaupAdhyAyanuM hovuM tyAM AvazyakanathI. je samudAyamAM traNa temaja vadhAre saMghADA vicare che athavA dazathI vadhAre saMtono samudAya hoya to te samudAyamAM AcArya-upAdhyAya A be padonI niyukti karavI Avazyaka che. so ke sothI vadhAre athavA seMkaDo sAdhuono samudAya hoya to temAM AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira temaja gaNAvacchedaka, A pAMca padavIdhara hovA Avazyaka che. bAkInI be padavIo gaNI ane gaNadhara to svAbhAvika rIte nAnA-moTA samudAyamAM thatI rahyA kare che. kema ke ziSya saMpadA thaI javAthI, temaja yogya zrutanuM Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta adhyayana thaI javA para koIpaNa sAdhu gaNI banI zake che ane saMghADAnuM saMcAlana karanArA aneka gaNadhara-gaNadhAraka thaI zake che. 133 bhASyamAM kahyuM che ke uparyukta pAMca padavIothI rahita vizALa gacchamAM na rahevuM joIe, kAraNa ke tyAM Atma asamAdhi temaja avyavasthA thavAnI pUrI saMbhAvanA rahe che. A ja rIte thoDI saMkhyAnA sAdhvI samudAyamAM pravartinI athavA sthavirA koI paNa rahI zake che. dazathI vadhAre saMkhyA hoya to pravartinInuM hovuM jarUrI che. so thI vadhAre ke seMkaDonI saMkhyAmAM sAdhvIo hoya to gaNAvachedikAnuM hovuM Avazyaka che. cAlIsa varSa sudhInI sAdhvIone mATe upAdhyAyanuM netRtva Avazyaka che. temaja 70 varSa sudhInI sAdhvIone mATe AcAryanuM netRtva Avazyaka che vyavahAra sUtraH uddezaka-7. sAdhvIomAM paNa saMghADA pramukhA ane pravartinIo aneka hoI zake che. pravartinInI yogyatA AcArya-upAdhyAyanI samAna ja samajavI joIe. nAnA samudAyamAM tenI yogyatA pravartaka samAna samajavI. samudAyane vyavasthita calAvavAne mATe ja e padavIonI AvazyakatA hoya che, tema samajavuM joIe. panyAsa, sUrI, maMtrI, mahAmaMtrI, sUrIzvara, yuvAcArya, upAcArya, upapravartaka Adi pada AgamamAM kahyA nathI. te pado vinA ja saMpUrNa saMgha-vyavasthA karI zakAya che, je Agama ane tenI vyAkhyAonuM adhyayana karavAthI samajI zakAya che. AcArya, pravartaka vagerene jyAre pada parathI nivRtti levI hoya tyAre teNe padano tyAga karIne bIjA yogyatAvALAne AcArya, pravartaka pada para niyukta karI devA joIe. jIvananA aMtima samaya sudhI koIe uparyukta padomAMthI koI paNa pada rAkhavuM jarUrI hotuM nathI, pada to kAryabhAra saMbhALavAne mATe ja hoya che ane jyAre e bhAra saMbhALavAnI zakti(vRddhAvasthAne kAraNe) na hoya athavA nivRtti laIne AtmasAdhanA karavI hoya to te padano tyAga karI zake che. evuM karavAmAM koI aparAdha ke apamAna nathI. padathI nivRtta AcArya, upAdhyAya vagere saMgha sthavira kahevAya che. tethI upAcArya, upapravartaka, yuvAcArya Adi pada Agama nirapekSa che. je zramaNa koI paNa padane yogya che tathA saMgha vyavasthAmAM jeNe kAryabhAra saMbhALavo jarUrI che tene Agamokta AcArya, upAdhyAya tathA pravartaka padamAMthI ja koI pada devuM joIe. vizALa samudAya hoya to aneka AcArya, aneka upAdhyAya ane aneka pravartaka,niyukta karI zakAya che, paraMtu Agama sivAyanA vibhinna navA-navA padonI paraMparAo calAvavI ati pravRttidoSa che. je Agama adhyayana ane Agama Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chaMdazAstraH vyavahAra sUtra pariziSTa 134 niSThAnI khAmIthI thanArI bhUla che. tethI jinazAsananA hitaiSI adhikArIoe AgamanA UMDA-adhyayanapUrvaka saMgha vyavasthAmAM AgaLa thavuM joIe. pratyeka pravRtti nigraMtha pravacanane sAme rAkhIne arthAt zAstranI pramukhatA rAkhIne ja karavI joIe. zAstranuM gaMbhIratAthI ane UMDANathI adhyayana ane anubhava karyA vinA potapotAnI buddhithI athavA bahumatIthI avanavI pravRttionI zarUAta karavI joIe nahIM. [4] AcArya Adi padonI yogyatA| F F [uddezaka-3 sUtra-3-8] je gacchamAM aneka sAdhu-sAdhvIo hoya, jenA aneka saMghADA judA-judAvicaratA hoya athavA je gacchamAM navadIkSita nAnA ane yuvAna sAdhu-sAdhvIo hoya, emAM aneka padavIdharonuM hovuM Avazyaka che. temaja ochAmAM ochA AcArya, upAdhyAya A be padavIdhArInuM hovuM to nitAMta Avazyaka che. paraMtu je gacchamAM be cAra sAdhu ke be cAra sAdhvIo ja hoya, jeonA eka ke be saMghADA ja alaga-alaga vicaratA hoya ane temAM koIpaNa navadIkSita, bAlaka ke yuvAna(40 varSa sudhInI uMmaravALA) na hoya to AcArya, upAdhyAya padavIdhara vagara paNa phakta vaya sthavira ke paryAya sthavira athavA pravartakathI teonI vyavasthA karI zakAya che. ahIM prathama sUtraddhikamAM upAdhyAya pada, bIjA sUtraddhikamAM AcArya ane upAdhyAya pada tathA trIjA sUtradrikamAM anya padonA yogya-ayogyanuM kathana; dIkSAparyAya, zrutaadhyayana vagere aneka guNo dvArA karela che. jemAM dIkSAparyAya ane zruta adhyayananI jaghanya maryAdA to upAdhyAyathI AcAryanI ane AcAryathI gaNAvacchedakanI kramazaH adhika-adhika kahI che. enA sivAya madhyama ane utkRSTamAM koIpaNa dIkSAparyAya tathA zruta adhyayanavALAne paNa e padadaIzakAya che. AcArakuzala Adi bIjA guNonuM badhA padavIdharo mATe samAna rUpathI nirUpaNa karyuM che. tethI dareka padayogya ke padavIdhArI sAdhumAM te guNa hovA Avazyaka che. saMyama paryAya - bhASyakAre batAvyuM che ke saMyamaparyAya anusAra ja ghaNuM karIne anubhava, kSamatA, yogyatAno vikAsa thAya che. jenA vaDe sAdhu te-te padavIonuM uttaradAyitva nibhAvavAmAM samartha bane che. upAdhyAyanuM mukhya uttaradAyitva adhyayana karAvavAnuM che. jemAM teone ziSyonA adhyayana saMbaMdhI sarva prakAranI vyavasthAnI dekharekha karavAnI hoya che. tethI te padane mATe ochAmAM ochI traNa varSanI dIkSA paryAya jarUrI kahI che. AcArya upara gacchanI saMpUrNa vyavasthAnI javAbadArI rahe che, teo artha-paramArthanI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta vAMcaNI paNa Ape che. tethI adhika anubhava kSamatAnI daSTithI teone mATe ochAmAM ochI pAMca varSanI dIkSAparyAya hovI Avazyaka kahI che. gaNAvacchedaka gaNa saMbaMdhI aneka kartavyone pUrNa karIne enI ciMtAthI AcAryane mukta rAkhe che, arthAt gacchanA sAdhuonI sevA, vicaraNa tathA prAyazcitta Adi aMtaraMga aneka vyavasthAonuM uttaradAyitva gaNAvacchedakanuM hoya che. jo ke anuzAsananuM pUrNa uttaradAyitva AcAryanuM hoya che, to paNa vyavasthA tathA kArya saMcAlananuM uttaradAyitva gaNAvacchedakanuM vadhAre hovAthI, teonI dIkSA paryAya ochAmAM ochI ATha varSanI hovI Avazyaka che. sekaDo sAdhu-sAdhvIno gaccha hoya tyAre A padanI vizeSa AvazyakatA rahe che. anyaguNa:- AcArakuzaLatA Adi daza guNonuM kathana A sUtromAM che. tenI vyAkhyA bhASyamAM A prakAre che. (1) AcAra kuzaLaH- jJAnAcAramAM temaja vinayAcAramAM je kuzaLa hoya che, tene AcAra kuzaLa kahevAmAM Ave che; yathA guru AdinA AvavA para UbhA thaI jAya che, temane Asana, bAjoTha Adi Ape che, prAtaHkAla teone vaMdana karIne Adeza mAge che, dravyathI athavA bhAvathI teonI najIka rahe che. gacchavAsI ziSyone temaja anya gacchamAMthI abhyAsane mATe AvelA zramaNone gurunA pratye zraddhAvAna karanArA, kAyikI Adi cAra prakAranI vinayapratipattine yathAvidhi karanArA, Avazyaka vastrAdi upakaraNa prApta karanArA, guru AdinI yathAyogya pUjA-bhakti, Adara, satkAra karIne teone prasanna rAkhanArA, paruSa-kaTu vacana nahi bolanArA, mAyA rahita sarala svabhAvI; hAtha, paga, mukha AdinI vikRta ceSTAthI rahita; sthira svabhAvavALA, yathAsamaya pratilekhana, pratikramaNa ane svAdhyAya karanArA; yathocita tapa karanArA, jJAna AdinI vRddhi temaja zuddhi karanArA, samAdhivAna ane haMmezAM gurunuM bahumAna karanArA; AvA guNanidhi sAdhu "AcAra kuzaLa" kahevAya che. (2) saMyamakuzaLa :- (1) pAMca sthAvara, traNa viksendriya ane paMcendriya jIvonI samyak prakAre jatanA karanArA; Avazyaka hoya to ja nirjIva padArthono viveka pUrvaka upayoga karanArA gamanAgamana AdinI dareka pravRtti sArI rIte joIne karanArA; asaMyama pravRtti karanArAo pratye upekSA ane mAdhyastha bhAva rAkhanArA; yathAsamaye yathAvidhi pramArjana karanArA; pariSThApanA samitinA niyamonuM pUrNapAlana karanArA; mana, vacana, kAyAnI azubha pravRttino tyAga karanArA, A | pramANe sattara prakAranA saMyamanuM pAlana karavAmAM nipuNa(dakSa). (2) koI vastu rAkhavAmAM ke upADavAmAM pUrNa viveka-yatanA rAkhanArA tathA eSaNA, zayyA, Asana, upadhi, AhAra AdimAM yathAzakti prazasta yoga rAkhanArA, aprazasta yogano Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH vyavahAra sUtra pariziSTa 136 tyAga karanArA. (3) indriyo ane kaSAyono nigraha karanArA arthAt zubha-azubha padArthomAM rAga dveSa nahIM karanArA ane kaSAyanA udayane viphala karI denArA, (4) hiMsA Adi Azravano pUrNa nirodha karavAvALA aprazasta yoga ane aprazasta dhyAna arthAt Arta-raudradhyAnano tyAga karI zubhayoga ane dharmadhyAna-zukladhyAnamAM lIna rahenArA, (5) AtmAnA pariNAmone haMmezAM vizuddha rAkhanArA, A loka paraloka AdinI AzaMsAthI rahita, AvA guNanidhi sAdhu "saMyama kuzala che. (3) pravacana kuzaLa:- je jinavacanonA jJAtA hoya ane kuzaLa upadezaka hoya te "pravacana kuzaLa che. yathA- sUtranI anusAra ja eno artha, paramArtha, anvaya, vyatirekayukta sUtrAzayane aneka atizaya yukta arthone temaja AzcaryakArI arthone jANavAvALA, mULa ane arthanI zrata paraMparAne paNa jANanArA, pramANa naya, nikSepothI padArthonA svarUpane samajanArA, AvI rIte zruta ane arthanA nirNAyaka hovAthI teo zrutarUpa ratnothI paripUrNa hoya che, tathA jeNe samya prakAre zrutajJAnane dhAraNa karIne tenuM punarAvartana karyuM che, pUrvApara saMbaMdhapUrvaka ciMtana karyuM che, nirdoSa thavAno nirNaya karyo che ane enA arthone bahuzrutonI pAse carcA-vArtA AdithI vipula vizuddha dhAraNa karyA che, evA guNone dhAraNa karanArA ane ukta adhyayanathI potAnuM hita karanArA temaja bIjAne hitano ja upadeza denArA ane pravacananI niMdA avarNavAda bolanArano nigraha karavAmAM samartha evA guNothI saMpanna bhikSu pravacana kuzaLa' che. (4) prajJapti kuzaLa - laukki zAstra, veda-purANa ane svasiddhAMtano jeNe samyaka pAko nizcaya karI lIdho che. je dharmakathA, arthakathA AdinA samyakajJAtA che. je jIva-ajIvanuM svarUpa ane tenA bhedonuM, karmabaMdha ane mokSanA kAraNonuM, cAra gatimAM paribhramaNa ane tenA kAraNonuM tathA tenAthI utpanna thatA sukhaduHkha vagerenuM kathana karavAmAM kuzaLa che, paravAdionA kudarzananuM samyaka prakAre samAdhAna karIne teone kudarzanano tyAga karAvavAmAM samartha che temaja teone sva siddhAMta samajAvavAmAM kuzaLa che te bhikSa prajJapti kuzaLa kahevAya che. (5) saMgraha kuzaLa:- je dravyathI upadhi, ziSya Adino ane bhAvathI sUtra ane artha tathA guNone AtmAmAM saMgraha karavAmAM kuzaLa(dakSa) hoya, te saMgraha kuzala che. kSetra ane kALa pramANe viveka rAkhIne glAna, vRddha AdinI anukaMpApUrvaka vaiyAvacce karavAnI smRti rAkhanArA, AcArya AdinI gaNAvasthAnA samaye vAMcaNI denArA; samAcArIno bhaMga karanAra ane kaSAyamAM pravRtta thayelA sAdhuone yathAyogya anuzAsana karI rokanArA; AhAra, vinaya vagerethI gurubhakti karanArA, gaNanA aMtaraMga kAryo karanArA, athavA gaNathI bahiMbhAvavALAne aMtabhAvI banAvanArA; AhAra, upAdhi Adi jene je jarUrata hoya, e badhI ja sagavaDatA pUrI karanArA Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta tathA paraspara sAthe rahevAmAM ane bIjAne potAnI sAthe rAkhavAmAM kuzaLa; sIvaNa, lepana, Adi kAma karavA, karAvavAmAM nipuNa; A pramANe niHsvArtha sahayoga devAnA svabhAvavALA guNanidhi sAdhu 'saMgraha kuzaLa' che. 130 - (6) upagraha kuzaLa :- je bAla, vRddha, rogI, tapasvI, asamartha sAdhu Adine zayyA, Asana, upadhi, AhAra, auSadha vagere Ape che, apAve che. je emanI svayaM sevA kare che bIjA pAse karAve che, guru dvArA ApelI vastu ke kahelI vAta nirdiSTa sAdhuo sudhI pahoMcADe che tathA teonA dvArA anya nirdiSTa kAryone karI Ape che. jeonA AcArya Adi nathI teone AtmIyatAthI mArga batAve che. AvA niHsvArtha, paropakArI ane sevAniSTha guNavALA sAdhu 'upagraha kuzaLa' che. (7) akSata AcAra H- - AdhAkarmI Adi doSothI rahita zuddha AhAra lenArA, temaja paripUrNa AcAranuM pAlana karanArA. (8) abhinnAcAra H- koI prakAranA aticAronuM sevana karyA vinA pAMca AcAronuM paripUrNa pAlana karanArA. (9) asabala AcAra H- vinaya, vyavahAra, bhASA, gocarI, vageremAM doSa na lagADanArA athavA sabaLa doSothI rahita AcAravALA. (10) asakliSTa H- A loka paraloka saMbaMdhI sukhonI kAmanAono ane krodha-kaSAyAdino tyAga karanArA, saMkliSTa pariNAmothI rahita. 'kSata AcAra' Adi zabdanA artha "akSata AcAra Adi"nA arthathI viparIta samajI levA joIe. jema ke (1) AdhA karma Adi doSonuM sevana karanArA. (2) aticAronuM sevana karI pAMca AcAra ke paMca mahAvratamAM doSa lagADanArA. (3) vinaya, bhASA vagereno viveka nahi rAkhanArA, sabala doSonuM sevana karanArA. (4) prazaMsA, pratiSThA, Adara ane bhautika sukhanI icchA karanArA athavA krodha AdithI saMkliSTa pariNAma rAkhanArA. : bahuzruta-bahu AgamajJa - aneka sUtro ane tenA arthone jANanArAne 'bahuzruta ane bahu AgamajJa' kahevAya che. AgamomAM e zabdono bhinna-bhinna apekSAthI prayoga che, jema ke - (1) gaMbhIratA, vicakSaNatA ane buddhimattA Adi guNothI yukta. (2) jinamatanI carcA-vArtAmAM nipuNa ke mukhya siddhAntonA jJAtA. (3) aneka sUtronA abhyAsI. (4) cheda sUtromAM pAraMgata. (5) AcAra ane prAyazcitta vidhAnomAM kuzaLa. (6) jaghanya, madhyama ke utkRSTa bahuzruta. 1. jaghanya bahuzruta H- AcArAMga ane nizItha sUtrane artha sahita kaMThastha karanArA. 2. madhyama bahuzruta H- AcArAMga, sUtrakRtAMga ane cAra cheda sUtrone artha sahita kaMThastha dhAraNa karanArA. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdazAstraH vyavahAra sUtra pariziSTa 3. utkRSTa bahuzruta :- draSTivAdane dhAraNa karanArA, arthAt navapUrvathI cauda pUrva sudhInuM jJAna dhAraNa karanArA. e sarvane bahuzruta kahyA che. 138 4. abahuzruta abahuAgamaze :je alpa buddhivALA, ati sarala, bhadra pariNAmI, alpa anubhavI ane alpa Agama abhyAsI hoya che te 'abahuzruta abahuAgamajJa' kahevAya che tathA AcArAMga, nizItha, Avazyaka, dazavaikAlika ane uttarAdhyayana sUtranA artha sahita adhyayanane kaMThastha na karanArAne 'abahuzruta abahuAgamajJa' kahevAya che. Wan [5] AcArya banAvo kevA ? sUtramAM batAve tevA Wan 1. ochAmAM ochI pAMca varSanI dIkSA paryAya hoya. 2. bahuzruta ane bahuAgamajJa hoya. 3. ochAmAM ochA nava zAstra artha sahita kaMThastha karelA hoya H (1) Avazyaka sUtra (2) dazavaikAlika sUtra (3) uttarAdhyayana sUtra (4) AcArAMga sUtra (5) nizItha sUtra (6) sUyagaDAMga sUtra (7) bRhattpa sUtra (8) dazAzrutaskaMdha sUtra (9) vyavahAra sUtra. 4. brahmacarya Adi mahAvratane jeNe kyAreya khaMDita na karyA hoya. 5. sabaLa doSa Adi koI doSothI saMyama dUSita na karyo hoya. 6. saMyamanA niyama-upaniyamonuM pAlana karavA ane karAvavAmAM kuzaLa hoya. 7. jina pravacananA kuzaLa jJAtA hoya, jANakAra hoya. 8. jenI zraddhA ane prarUpaNA atyaMta nirmaLa hoya tathA je Agama tattvone samajAvavAmAM catura-dakSa hoya. 9. prabhAvazALI, upakAra buddhivALA ane anyanA hitanI bhAvanA hoya tathA svastha hoya. -[vyavahAra sUtra, uddezaka--3, sUtra-5mAM 10. dazAzruta skaMdha dazA-4 anusAra AcArya ATha saMpadAthI yukta hovA joIe- 1. AcAra saMpanna 2. zruta saMpanna 3. zarIra saMpanna 4. vacana saMpanna 5. vAyanA saMpanna 6. buddhi saMpanna 7. sphuraNA buddhi(prayogamati) saMpanna 8. saMgraha-parikSA saMpanna. A ATha saMpadAono sArAMza uparyukta vyavahAra sUtrokta guNomAM samAveza thaI jAya che. 11. paraMparA anusAra AcAryanA chatrIza guNa kahevAya che, teno paNa vyavahAra sUtra nirdiSTa guNomAM samAveza thaI jAya che. yathA-- 1-5. pAMca AcAra pALe. 6-10. pAMca mahAvrata pALe. 11-15. pAMca indriyano nigraha kare. 16-19. cAra kaSAya TALe. 20-28. navavADa sahita brahmacaryanuM pAlana kare. 29-36. pAMca samiti, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta traNa guptinI zuddha ArAdhanA kare. pakSa bhAva ane AgrahabhAvano parityAga karIne uparokta guNo jenAmAM hoya ene ja AcArya banAvavA joIe. (6) upAdhyAya padathI pAmo cho sanmAna aa sUtra bhaNAvavAnuM sadA karo tame kAma jeonI samIpe abhyAsa karavAmAM Ave che, teone upAdhyAya kahe che. vyavahAra sUtra u.8 mAM pAMca atizaya AcArya, upAdhyAya baMnenA samAna kahyA che. anya Agama varNanomAM paNa AcArya-upAdhyAya baMnene prAyaH samAna ja bahumAna devAmAM AvyuM che. vyavahAra sUtramAM upAdhyAyanI badhI yogyatA AcAryanA samAna kahI che. mAtra dIkSAparyAya ane zrutamAM aMtara kahevAmAM AvyuM che, jema ke-- 1. traNa varSanI saMyama paryAya thaI javA para upAdhyAya pada para sthApita karI zakAya che. 2. kaMThastha zrutamAM alpatama pAMca Agama artha sahita kaMThastha hoya jema ke (1) Avazyaka sUtra (2) dazavaikAlika sUtra (3) uttarAdhyayana sUtra (4) AcArAMga sUtra (5) nizItha sUtra. evA bahuzruta, AcAra saMpanna, upAdhyAya dina-rAta aneka ke seMkaDo(gaccha ke saMghanA) sAdhuone abhyAsa karAvavAmAM lIna rahe che; eTalA mATe ja teone upAdhyAya kahevAmAM Ave che. gaNa ane saMghanA yogya saMtone upAdhyAyanI pAse rAkhIne abhyAsa karAvavo joIe, to ja upAdhyAya padanI sArthakatA che ane saMghane upAghyAyathI lAbha che. vartamAnamAM phakta sanmAna devAne mATe ja A pada para niyukti karI devAmAM Ave che, kartavya ane javAbadArInI prAyaH upekSA ja hoya che, te sarva rIte anucita che. temaja pada vyavasthAno durupayoga che. evI sthitimAM te pada saMbaMdhI Agamika yogyatAnI paNa upekSA karIne zruta AdithI ayogyatAvALAne pada para pratiSThita karI devAmAM Ave che. e avyavasthA para saMghanA hitaiSI mahAnubhAvoe lakSa ApavuM joIe. Wan Wan [7] AcArya Adi vinA rahevAno niSedha 5 [uddezaka-3 : sUtra-11-12] nava, Dahara, tarUNano spaSTa artha bhASyamAM A pramANe karyo che. tivariso hoi navo, AsolasagaM tu DaharagaM beMti / taruNo catAlIso, sittarI uNa majjhimo therao seso // ' bhA. gA 220,TIkA. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H vyavahAra sUtra pariziSTa artha :- traNa varSanI saMyama paryAya sudhInAne navadIkSita kahevAmAM Ave che. cAra varSathI laIne soLa varSanI uMmara paryanta Dahara eTale bAla kahevAmAM Ave che. soLa varSanI uMmarathI laIne cAlIsa varSa sudhI taruNa-yuvAna kahevAmAM Ave che. sittera varSamAM eka ochu arthAt ogaNosittera varSa sudhInAne madhyama(prauDha) kahevAmAM Ave che. sittera varSathI vadhAre vayavALAne gharaDAM kahevAmAM Ave che. AgamamAM sATha varSavALAne sthavira kahyA che. tene ja bhASyamAM madhyama vayavALA kahyA che. baMnenuM tAtparya e che ke sAThathI sittera varSavALA sthavira prauDha (madhyama) hoya che ane sittera pachInA vayavALA sthavira vRddha hoya che. 140 bhASyagAthA 221mAM e spaSTa karyu che ke navadIkSita bhikSu bAla hoya ke yuvAna hoya, madhyama vayavALA hoya athavA sthavira hoya; tene AcArya, upAdhyAyanI nezrA vagara rahevuM ke vicaravuM kalpe nahi. adhika dIkSA paryAyavALA sAdhu jo cAlIsa varSathI ochI uMmaravALA hoya to tene paNa AcArya, upAdhyAyanI nezrA vinA rahevAnuM kalpatuM nathI. tAtparya e che ke bAla ke yuvAna vayavALA sAdhu ane navadIkSita sAdhu eka ke hoya ke aneka, teone AcArya ane upAdhyAyanI nezrAmAM ja rahevuM jarUrI che, je gacchamAM AcArya, upAdhyAya kALadharma pAmI jAya athavA to je gacchamAM AcArya, upAdhyAya na hoya to bAla, yuvAna ane navadIkSita bhikSuone AcArya, upAdhyAya vagara ke AcArya upAdhyAya rahita gacchamAM kayAre ya paNa rahevuM kalpe nahi. teoe pahelA potAnA AcArya niyukta karavA joIe. tyAra bAda upAdhyAya nirdhArita karavA joIe. prastuta sUtra 11mAM prazna karavAmAM Avyo che ke- he bhagavAna ! 'AcArya, upAdhyAya vinA rahevuM ja nahi' evuM kahevAno zuM Azaya che ? enuM samAdhAna e karavAmAM AvyuM che ke ukta vayavALA zramaNa nigraMtha mATe haMmezAM be padavIdharonuM netRtva hovuM jarUrI che- (1) AcAryanuM (2) upAghyAyanuM. tAtparya e che ke AcAryanA netRtvathI teonI saMyama-samAdhi, jIvana vyavahAra samAdhi rahe che ane upAdhyAyanA netRtvathI teone Agama anusAra vyavasthita abhyAsa thAya che eTale jJAna-samAdhi rahe che. bIjA sUtra 12mAM nava dIkSita, Dahara ane taruNa-yuvAna sAdhvIne mATe paNa e ja pUrvokta vidhAna kahyuM che. teone paNa AcArya, upAdhyAya ane pravartinI te traNanI nezrA vinA rahevuM kalpatuM nathI. A sUtramAM paNa prazna karIne uttaramAM e ja kahyuM che ke ukta vayavALI sAdhvIo haMmezAM traNanI ja nezrAmAM surakSita rahe che. sUtrabhAM niggaMthassa nava- Dahara-taruNagassa ne NiggaMthIe NavaDahara taruNIe A rIte eka vacanano prayoga che. ahIM bahu vacanano ke gaNanuM kathana nathI. jethI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta A vidhAna pratyeka "nava, Dahara ane taruNa" sAdhune mATe samajavuM joIe- tethI je gacchamAM AcArya ane upAdhyAya be padavIdhara na hoya tyAM ukta nava,Dahara(bAla), yuvAna sAdhuone rahevuM kalpe nahi ane te be uparAMta pravartinI na hoya to tyAM ukta nava, Dahara(bAla) ane yuvAna sAdhvIone rahevuM kahyuM nahi. kahevAno Azaya e che ke uktavayavALA sAdhuothI yukta pratyeka gacchamAM AcArya, upAdhyAya be padavIdhara hovA jarUrI che. jo evA gacchamAM phakta eka padavIdhara sthApita kare athavA eka paNa padavIdharanI nimaNUka na kare ne phakta ratnAdhikanI nezrAmAM rahe to evI rIte rahevuM te AgamathI viparIta che. kema ke A sUtrothI e spaSTa che ke thoDI saMkhyAvALA gacchamAM pravartaka ane vizALa gacchamAM AcArya ane upAdhyAyanuM hovuM jarUrI che, e ja jina AjJA che. jo koI gacchamAM be cAra sAdhu ja hoya ane temAM koI sUtrokta nava dIkSita, Dahara(bAla) ane yuvAna na hoya arthAt badhA ja prauDha ane sthavira hoya to te AcArya, upAdhyAya vinA vicArI zake che. paraMtu jo teomAM nava dIkSita, Dahara(bAla) ane yuvAna sAdhu hoya to temane koIpaNa gacchanA AcArya, upAdhyAyanI nezrA laIne athavA potAnA pravartaka Adi sthApita karIne ja rahevuM joIe. anyathA teono vihAra, vicaraNa ke rahevuM Agama viruddha che. A ja rIte sAdhvIo paNa pAMca-daza hoya ane jeonA koI AcArya, upAdhyAya ke pravartinI na hoya athavA to teoe koI paristhitithI gacchano tyAga karI dIdho hoya, temAM nava dIkSita, Dahara(bAla) ane yuvAna sAdhvIo hoya to teoe paNa koI AcArya ane upAdhyAyanI nezrA athavA pravartaka AdinI nezrAno svIkAra karavo jarUrI che ane potAnI pravartinInI nimaNUka karavI paNa jarUrI che. anyathA teono vihAra(vicaraNa) paNa Agama viruddha che. e sUtrothI e paNa spaSTa thaI jAya che ke sthAnAMga-3mAM kahelA sAdhunA bIjA manoratha anusAra athavA bIjI koI pratijJAne dhAraNa karanArA sAdhu ane dazavaikAlika sUtra cUlikA-ra, gAthA-10; uttarA dhyayanasUtra adhyayana-3ra, gAthA-5; AcArAMga zrutaskaMdha-1, adhyayana-6, udezA-2; sUyagaDAMga zrutaskaMdha-1, adhyayana-10, gAthA-11mAM kahelA saparisthitika prazasta ekala vihAranI anujJA pramANe ekalA vicaraNa karanArA sAdhu paNa jo nava dIkSita, Dahara(bAla) athavA yuvAna hoya to teno te vihAra Agama-zAstrothI viruddha che. tethI uparyukta Agama sammata ekalavihAra paNa prauDha ane sthavira sAdhu ja karI zake che, te paNa navadIkSita na hovA joIe. Azaya e che ke traNa varSanI dIkSA paryAya ane cAlIza varSanI vaya pahelA koIpaNa prakAre ekalavihAra ke gacchano tyAga karavo ke AcArya-gurune choDI bIjA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstra vyavahAra sUtra pariziSTa 142 AcArya-guru svIkAryA vinA vicaravuM ucita nathI ane te Agama viparIta che. vIsa varSanI dIkSA paryAyavALA paryAya sthavira hovAthI ogaNatrIsa varSanI vayamAM AcAryanI AjJA laIne teonI nizrAmAM rahetA thakA ekala vihAra sAdhanA karI zake che paraMtu saparisthitika ekala vihAra eTale gacchano tyAga cAlIsa varSanI vaya pahelA na karI zake. evA spaSTa vidhAnavALA sUtra ane arthanI upalabdhi hovA chatAM paNa samAjamAM nIce pramANenI pravRttio ane paraMparAo cAle che, te ucita na kahevAya jema ke- (1) phakta AcArya padathI gacchanuM saMcAlana karavuM ane upAdhyAya pada para nimaNUka na karavI. (2) koIpaNa pada para nimaNUka na karavAnA AgrahathI vizALa gacchane avyavasthita paNe calAvatA rahevuM. (3) ukta cAlIza varSanI uMmara pahelAM ja gacchano tyAga karavo. AvuM karavAmAM spaSTarUpathI ukta Agama vidhAnanI potAnI buddhithI upekSA karavA jevuM che ane e upekSAthI thanArI hAni A pramANe che-1.gacchagata sAdhuonA vinaya, adhyayana, AcAra temaja saMyama samAdhinI avyavasthA Adi aneka doSonI utpatti thAya che. 2. sAdhuomAM svacchaMdatA ane AcAra vicAranI bhinnatA thaI javAthI kramazaH gacchano vikAsa na thatAM adha:patana thAya che. 3. sAdhuomAM prema, saMyama, samAdhi naSTa thAya che ane lezonI vRddhi thAya che. 4. aMtamAM gaccha paNa chinna-bhinna thAya che. tethI pratyeka gacchamAM AcArya, upAdhyAya bane pada para koIne niyukta karavA Avazyaka che. jo koI AcArya, upAdhyAya padane levuM ke gacchamAM e pada sthApita karavA te abhimAna sUcaka ane kleza vRddhi karAvanAra mAnIne haMmezAMne mATe gacchane pada rahita rAkhavAno Agraha rAkhe che ane evuM karIne pota-potAne nirAbhimAnI batAve che to AvuM karavuM ke AvuM mAnavuM sarvathA anucita che ane tenAthI jina AjJAnI avahelanA ane AzAtanA paNa thAya che. kema ke jina AjJA to AcArya, upAdhyAya sthApita karavAnI che tathA navakAra maMtramAM paNa e be pada svataMtra kahyA che. tethI uparyukta AgrahamAM sUtra vidhAnothI paNa potAnI samajane sarvoparI mAnavAno ahaMkAra siddha thAya che. jo AcArya, upAdhyAya padanA abhAvamAM nirAbhimAna ane kaleza rahita hovAnuM badhA ja vizALa gacchavALA vicArI lya to namaskAra maMtranA be padonuM hovuM ja nirarthaka siddha thaze ane jethI padaniyukti saMbaMdhI e badhA Agama vidhAnonuM paNa koI ja mahatva nahi rahe. eTalA mATe ja potAnA vicAro ane paraMparAno Agraha na rAkhatA, saralatApUrvaka Agama vidhAno pramANe ja pravRtti karavI joIe. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta sArAMzaH- (1) dareka nava dIkSita, Dahara, yuvAna sAdhue be ane sAdhvIe traNa padavIdhara yukta gacchamAM ja rahevuM joIe. (ra) e padavIdharothI rahita gacchamAMna rahevuM joIe. (3) sUtrokta vayathI pahelAM ekala vihAra ke gaccha tyAga karI svataMtra vicaraNa paNa na karavuM joIe. (4) sUtrokta vayanI pUrve koI paristhiti vizeSa hoya to anya AcArya ane upAdhyAyathI yukta gacchanI nezrA laIne vicaravuM joIe. (5) gaccha pramukhe ja A dhyAna rAkhavuM joIe ke teo potAnA gacchane be ke traNa padathI rahita kayAreya paNa na rAkhe. - I [8] AcAryAdi pada devAnA ke haTAvavAnA vidhAna || - [uddezaka-4:sUtra-13) trIjA uddezakamAM AcArya, upAdhyAya padayogya sAdhunA guNonuM vistRta kathana karavAmAM AvyuM che. ahIMyA bimAra, AcArya upAdhyAya potAno aMtima samaya najIka jANIne AcArya, upAdhyAya padane mATe koI sAdhunuM nAmanirdeza kare to tevA samaye sthavironuM zuM kartavya che, enuM spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che. bImAra AcAryazrIe, AcArya padane mATe jenuM nAma nirdiSTa karyu hoya te yogya paNa hoI zake ane ayogya paNa hoI zake che. arthAt teonuM kathana bImAra hovAthI ke mohabhAvonA kAraNe vicAravA yogya paNa hoI zake che. tethI teono kALadharma thavA para AcArya ke upAdhyAya pada kone devuM?" tenA nirNayanI javAbadArI gacchanA sAdhuonI kahI che. jeno bhAvArtha e che ke jo AcArya nirdiSTa sAdhu trIjA uddezakamAM batAvelI badhI ja yogyatAthI yukta hoya to tene ja te pada para nimaNUka karavA joIe, bIjo koI vikalpa jarUrI nathI. jo te sAdhu zAstrokta yogyatAthI saMpanna na hoya ane anya koI sAdhu yogya hoya to AcAryae kahelA sAdhune pada devuM anivArya nathI, tema samajIne bIjA yogya sAdhune ja te pada para sthApita karavA joIe. jo bIjA koI yogya na hoya to AcArya nirdiSTa sAdhu yogya hoya athavA yogya na hoya to paNa tene ja AcArya pada para niyukta karavA joIe. jo bIjA aneka sAdhu paNa padane yogya hoya ane teo AcArya nirdiSTa sAdhuthI ratnAdhika paNa hoya paraMtu jo AcArya kahelA sAdhu paNa pUrNa yogya hoya to tene ja AcArya banAvavA joIe. AcArya nirdiSTa ke anirdiSTa koIpaNa yogya sAdhune athavA kyAreka paristhitine kAraNe alpa yogyatAvALA sAdhune yogya nirNaya karI pada para niyukta karyA bAda jo evo anubhava thAya ke gacchanI vyavasthA barAbara cAlatI nathI, Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H vyavahAra sUtra pariziSTa sAdhuonA saMyama, samAdhi ane bahAranuM vAtAvaraNa kharAba thaI rahyuM che ane gacchamAM bIjA yogyatA saMpanna sAdhu taiyAra hoya ke taiyAra thaI gayA hoya, to gacchanA sthavira ke pramukha sAdhu-sAdhvIo vagere maLIne niyukta karelA te AcAryane padano tyAga karavAne mATe nivedana karIne anya yogyatAvALA sAdhune pada para sthApita karI zake che. 144 evI paristhitimAM jo teo padano tyAga karavA na icche ke anya koI sAdhu teono pakSa laIne Agraha kare to teo badhA prAyazcittane pAtra bane che. - [uddezaka-4 sUtra-13] A sUtrokta Agama AjJAne sArI rIte samajIne saralatApUrvaka pada devuM-levuM ke choDavAne mATe nivedana karavuM vagere pravRttio karavI joIe tathA bIjA badhA sAdhu-sAdhvIoe paNa pramukha sthavira sAdhuone sahayoga devo joIe. paraMtu potAnA vicAronI siddhine mATe niMdA, dveSa, kleza ke saMghabheda Adi anucita yuktithI pada choDAvavuM ke mAyA-kapaTa cAlAkIthI pada prApta karavAnI kozIza karavI sarvathA anucita samajavI joIe. gacchano bhAra saMbhALanArA pUrvanA AcAryanuM tathA gacchanA anya pramukha sthavira sAdhuonuM kartavya che ke teo niSpakSa bhAvathI tathA vizALa dRSTithI gaccha ane jinazAsananuM hita vicArIne Agama nirdiSTa guNothI saMpanna sAdhune ja pada para sthApita kare. kyAreka koI sAdhu pote ja AcArya banavAno saMkalpa karI le che ane te ja azAMti tathA klezanI sthiti utpanna kare che athavA karAve che. paraMtu mokSa sAdhanA mATe saMyamarata sAdhuoe jala-kamalavat nirlepa rahIne ekatva Adi bhAvanAmAM tallIna rahevuM joIe. koIpaNa padanI icchA karavI athavA padanA mATe lAlAyita rahevuM paNa saMyamanuM dUSaNa che. e cAhanAmAM bAhya RddhinI icchA hovAthI eno samAveza lobha nAmanA pApamAM thAya che tathA te icchAnI pUrtimAM aneka prakAranA saMyama viparIta saMkalpa temaja kuTilanIti AdinuM avalaMbana paNa levAmAM Ave che. jenAthI saMyamanI hAni temaja virAdhanA thAya che, sAthe ja mAna kaSAyanI atyaMta puSTi thAya che. nizItha uddezaka sattaramAM potAnA AcAryatvanA sUcaka lakSaNone kahenArAne arthAt pragaTa karanArAne prAyazcitta pAtra kahyA che. tethI saMyama sAdhanAmAM lIna guNasaMpanna sAdhune jo AcArya ke gaccha pramukha athavA sthavira bhagavaMta jo gaccha saMcAlana(saMbhALavAne) mATe nirNaya Ape ke AjJA kare to potAnI kSamatAno temaja samayano vicAra karIne teno svIkAra karavo Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta joIe. paraMtu svayaM ja AcArya padanI prApti mATe saMkalpabaddha thavuM tathA na maLavA para gaNano, gacchano tyAga karI devo vagere sarvathA anucita che. 145 evI rIte e sUtramAM batAvelI saMpUrNa sUcanAone samajIne sUtra nirdiSTa vidhithI pada ApavuM joIe ane enAthI viparIta bIjA ayogya ane anucita mArgano svIkAra na karavo joIe. A sUtrathI e paNa spaSTa thAya che ke syAdvAda siddhAMtavALA vItarAga mArgamAM vinaya-vyavahAra ane AjJApAlanamAM paNa anekAMtika vidhAna che. arthAt vinayanA nAmathI phakta vAvA vAjyaM pramALano nirdeza nathI. A kAraNe AcArya dvArA nirdiSTa yA anirdiSTa bhikSunI yogyatA-ayogyatAnI vicAraNA tathA nimaNUkano adhikAra sUcita karavAmAM Avyo che. AvA Agama vidhAnonA hovA chatAM paNa paraMparAnA AgrahathI athavA bAvA vAvayaM pramALanI kahevata caritArtha karIne Agama viruddha pravRtti karavI athavA bhadrika temaja akuzaLa evA ratnAdhika sAdhuone gaccha pramukha rUpamAM svIkAra karI levA te gaccha tathA jinazAsana mATe sarvatomukhI patanano ja mArga che. tethI syAdvAd mArgane prApta karIne AgamaviparIta paraMparA tathA nirNayane pradhAnatA na daIne haMmezAM jinAjJA tathA zAstra AjJAne ja pradhAnatA devI joIe. pariziSTa-2 : pAMca vyavahAra [uddezaka-10 : sUtra-3] (1) Agama vyavahAra H- nava pUrvathI laI cauda pUrvanA jJAnI, avadhijJAnI, manaHparyavajJAnI ane kevalajJAnI potAnA jJAnanA AdhAre je vyavahAra kare, prAyazcitta Ape ke koI nirNaya Ape te Agama vyavahAra kahevAya che. (2) zruta vyavahAra H- uparokata jJAnIonA abhAvamAM jaghanya AcArAMga tathA nizItha sUtra ane utkRSTa nava pUrva jJAnanA AdhAre je vyavahAra, prAyazcitta ke nirNaya karavAmAM Ave te 'zruta vyavahAra' kahevAya che. (3) AzA vyavahAra H- koI Agama vyavahArI ke zruta vyavahArInI AjJA karavAmAM Ave te maLavA para te AjJAnA AdhArathI prAyazcitta devAmAM Ave, te 'AjJA vyavahAra' kahevAya che. (4) dhAraNA vyavahAra H- AgamanA AdhArathI, phalitArthathI bahuzrutoe prAyazcittanI kaMIka maryAdA karI hoya temaja koI vyavahAra ke nirNaya lIdhA hoya te dhAraNA, paraMparA anusAra karavuM te dhAraNA vyavahAra' kahevAya che. (5) jIta vyavahAra H- je viSayomAM koI spaSTa sUtrano AdhAra na hoya e Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazAstra vyavahAra sUtra pariziSTa 146 viSayamAM bahuzruta sAdhu, sUtrathI aviruddha ane saMyama poSaka prAyazcittanI maryAdAo karI dIdhI hoya ke koI anya vyavahAra athavA tattva nirNaya karyA hoya te pramANe vartana karavuM, te "jIta vyavahAra" kahevAya che. jaM jIyamasohikaraM pAsattha pamatta saMjayAiNNaM jai vi mahAjaNAiNNaM, na teNa jIeNa vavahAro // 720 // jaMjIyaM sohikara, saMvegaparAyaNena daMteNa / egeNa vi AiNNaM, teNa u jIeNa vavahAro // 721 // - vyavahAra sUtra bhASya, uddezaka 10. vairAgyavAna eka paNa damiteMdriya bahuzruta dvArA je sevita hoya te jIta vyavahAra saMyamazuddhi karanArA hoI zake che. paraMtu je pArzvastha, pramatta temaja apavAda prApta sAdhuthI AcIrNa hoya te jIta vyavahAra anekonA dvArA sevita thavA para paNa zuddhi karI zakatA nathI. tethI tevA jIta vyavahArathI vyavahAra na karavo joIe. so jaikAlAdINaM apaDikaMtassa nivvigaiyaMtu / muhaNaMtagaphiDiya pANaga asaMvareNa evamAdIsu // 706 // - vyavahAra sUtra bhASya, uddezaka-10. je paccakakhANa kALa ke svAdhyAyakALa AdinuM pratikramaNa karatA nathI, mukha para mukhavastrikA vinA rahe che athavA bole che ane pANIne DhAMkatA nathI tene " nIvI'nuM prAyazcitta Ave che. A badhA jItavyavahAra che. gAthAmAM AvelA mugaMtaifuDayanI TIkA-purva potiyAM uditAyAM mukhapotikAmaMtareNetyarthaH / A pAMce ya vyavahAro dvArA devAmAM Avela prAyazcitta Agama vyavahAra thAvat jIta vyavahAra kahevAya che. A sUtra vidhAnano Azaya e che ke pahelA kahevAmAM Avela vyavahAra ane vyavahArI mukhya hoya che. tenI anupasthitimAM ja bAdamAM kahelA vyavahAra ane vyavahArIne pramukhatA daI zakAya che. arthAt je viSayamAM zrutavyavahAra upalabdha hoya e viSayano nirNaya karavAmAM dhAraNA ke jIta vyavahArane pramukha na karavA joIe. vyutkramathI pramukhatA devAmAM svArtha bhAva ke rAga-dveSa vagere thAya che, niSpakSa bhAva raheto nathI. e Azayane sUcita karavAne mATe sUtranA aMtima bhAgamAM rAga-dveSa temaja pakSapAta bhAvathI rahita banIne yathAkramathI vyavahAra karavAnI preraNAdevAmAM AvI che. sAthe ja sUtranirdiSTa kramathI tathA niSpakSabhAvathI vyavahAra karanArAne ArAdhaka kahevAmAM Avela che. tethI pakSabhAvathI temaja vyutkramathI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta vyavahAra karanArA virAdhaka thAya che. e spaSTa che. vyavahAra zabdano vistRta artha karavAthI e sAbita thAya che ke saMyamI jIvanathI saMbaMdhita koIpaNa vyavahArika viSayano nirNaya karavo hoya ke koIpaNa Agama dvArA prarUpita tattvanA saMbaMdhamAM utpanna thayela vivAdanI sthitino nirNaya karavo hoya to A kramathI karavo joIe. arthAt jo Agama vyavahArI hoya to teonA nirNayano svIkAra karIne vivAdane samApta karI devo joIe. jo Agama vyavahArI na hoya to upalabdha zruta AgamanA AdhArathI je nirNaya thAya teno svIkAra karavo joIe. sUtranuM pramANa upalabdha hovA chatAM AjJA, dhAraNA ke paraMparAnI mukhyatA na mAnavI joIe, kAraNa ke AjJA, dhAraNA ke paraMparAnI apekSAe zruta vyavahAra mukhya che. vartamAnamAM sarvoparI sthAna AgamonuM che. tenA pachI vyAkhyAo tathA graMthonuM sthAna che. tyAra bAda sthaviro dvArA dhArita kaMThastha dhAraNA ke paraMparAnuM sthAna che. vyAkhyAo ke graMthomAM paNa pUrva-pUrvanA AcAryonI racanAnuM mukhya sthAna hoya che. tethI vartamAnamAM sarva prathama nirNAyaka zAstra che. tenAthI viparIta arthane kahenArA vyAkhyA ane graMthanuM mahattva nathI hotuM. A pramANe zAstrapramANanI upalabdhI hovA chatAM dhAraNA ke paraMparAnuM paNa koI mahattva nathI. eTalA mATe zAstra, graMtha, dhAraNA ane paraMparAne paNa yathAkrama vivekapUrvaka pradhAnatA daIne koIpaNa tattvano nirNaya karavo e ArAdhanAno hetuM che ane koIpaNa bhedabhAvane kAraNe vyutkramathI nirNaya karavo e virAdhanAno hetu che. tethI sUtranA Azayane samajIne niSpakSabhAvathI Agama tattvono nirNaya karavo joIe. bhagavatI sUtra zataka-8, udde-8mAM tathA ThANAMgasUtra adhya. --5, udde--2 mAM paNa A sUtra che. sArAMza e che ke prAyazcittono ke anya tattvono nirNaya A pAMca vyavahAro dvArA krama pUrvaka karavo joIe, vyutkramathI nahi. arthAt koI viSayamAM Agama pATha hovA chatAM paNa dhAraNA ke paraMparAne pradhAnatA ApI Agraha rAkhavo te sarvathA anucita samajavuM joIe. temaja je viSayamAM prAcIna graMtho ke vyAkhyA graMthonuM jo pramANa hoya ne je AgamathI aviruddha hoya, enI apekSAe dhAraNA ke paraMparA ke vyaktigata gacchonA nirNayane pramukhatA devI e paNa anucita ja samajavuM joIe. eTale je viSayamAM Agama pramANa yA anya prabala pramANa upalabdha hoya tyAM paraMparA yA dhAraNAno athavA vyaktigata nirNayono Agraha na rAkhavo joIe. saMpUrNa jaina samAjanI ekatA temaja suvyavasthAne mATe koI graMtha yA vyAkhyAonI vAtane gauNa paNa karavI paDe to emAM koI doSa na samajavo joIe. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra vyavahAra sUtra pariziSTa 148 paNa zarata e ke te nirNaya yA te nirNita paddhati Agama AjJAthI to viruddha hovI ja na joIe. A rIte saMghanA hitasvI jJAnI AtmAoe niSpakSabhAvathI vivekapUrvaka Avazyaka tattvono nirNaya karavo joIe. e ja A sUtrano mukhya hetu che. pAMca vyavahArono samajyA je marma, te pAmyA sAco jina dharma ' | vyavahAra sUtra pariziSTa saMpUrNa pokAra * utsarga mA koI paNa vizALa gacchane AcArya ane upAdhyAya A be padavIdharo vinA rahevuM zAstra sammata nathI. apavAda mArga haMmezAM mATe hoto nathI. te mAtra alpakAlIna ja hoya che. navadIkSita(traNa varSa sudhI), bAlamuni(16 varSa sudhI) ane yuvA(40varSa sudhI) zramaNone AcArya-upAdhyAya rahita rahevuM nahIM ane AcArya-upAdhyayA rahita gacchamAM paNa rahevuM nahIM. te - vyavahAra sUtra. 3 * batrIsa Agamono gujarAtI sArAMza vAMcIne saMkSepamAM jANI zakAya che ke jenAgomAM zuM zuM samajAvyuM che. batrIsa Agamono gujarAtI sArAMza ATha pustakomAM posTa kharca sahita kula rUA.400/-no M.0. rAjakoTa mokalI prApta karI zakAya che. saranAmuM peIja naM. 8mAM che. Disembara 2004 sudhI ATheya bhAgo prakAzita thavAnI yojanA che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 149 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta [11] cheda sUtra pariziSTa khaMDa-1 cAre ya chedasUtro saMbaMdhI vicAraNAo Agama manISI zrI trilokamunijI ma. sA. gujarAtI bhASAMtara zAsana caMdrikA bA. bra. zrI hIrAbAI ma.sa.nA suziSyA bA. ba. zrI jyotibAI ma.sa. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 viSayAnukramaNikA viSayAnukramaNikA viSaya H saMgha vyavasthAmAM adhyayana adhyApanaH sAdhu-sAdhvInI adhyayana praNAlI. krama 1 | 2-3 vAcanA tathA zikSAne ayogya. 4 5 S 7 vAcanA devAnA krama-vyutkramanI vicAraNA. Agama saMkhyAno nirNaya 8 yogya abhyAsanA abhAvamAM cArtumAsamAM vihAra. AcArAMga-nizItha sUtra kaMThastha hovA ati Avazyaka. Agamono adhyayana krama. re svAdhyAyanI avazya karaNIyatA tathA prAyazcitta 10 svAdhyAyanI mukhyatAmAM eka bhrAMtinuM nivAraNa 11 asvAdhyAyanA 8 divasa ane amAnta mAnyatAnI vicAraNA. 12 mAsika dharmamAM asvAdhyAya viveka ane satya bodha 13 asvAdhyAyano marma temaja viveka : dIkSA-dIkSita temaja dIkSA guru : 14 vaDI dIkSA devA saMbaMdhI vidhAna temaja prAyazcitta 15 dIkSArthI temaja dIkSAgurunI yogyAyogyatAnuM spaSTIkaraNa : prakIrNa pariziSTa : 16 caitya zabdano artha 17 aneka pAtranI kalpanIyatA 18 sAdhu-sAdhvInI paraspara sevA AlocanA 19 gItArtha-bahusUtrI vagara rahevAnI manAI 20 saMbhoga viccheda kayAre ? 21 vRddhAvasthAno ekala vihAra 22 ekalA sAdhuno upAzraya 23 sAdhvInI svataMtra gocarI 24 gocarI javAno viveka 25 kSamApanA bhAva 26 caMdra pratimAonA viziSTa niyama 27. UNodarI tapanI samajUtI 150 pRSTAka 151 153 155 156 159 161 13 165 167 168 169 171 172 174 177 178 178 181 182 182 183 184 185 185 186 187 nitya dhAraNa kare je zrAvaka cauda niyama, tene meru sama AvatI kriyA thAya rAI sama Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa1 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta saMgha vyavasthAmAM adhyayana-adhyApana I [1] sAdhu-sAdhvInI adhyayana praNAlI F | F dIkSA letI vakhate vairAgya kSayopazama vagere guNothI yukta hoya to koIpaNa AtmA saMyama dhAraNa karI zake che. tene Agama jJAna ke jinavANIno vizALa anubhava hoya, agara na paNa hoya paraMtu saMyama aMgIkAra karyA pachI Agamano abhyAsa karavo dareka sAdhakane mATe Avazyaka hoya che. evuM AgamamAM AvatAM aneka jIvanacaritrothI temaja AgamavidhAnathI spaSTa thAya che. jo koIno kSayopazama ati maMda hoya to Agama abhyAsa guru AjJA anusAra karI zakAya che. vaDI dIkSA pahelAM jarUrI adhyayana - dIkSA dIdhA pachI nUtana dIkSitane dazavaikAlika sUtranA cAra adhyayano dvArA pAMca mahAvratonuM tathA chakAyanuM sUkSmatama jJAna, zraddhAna tathA tenI yatanA karavAnI vidhinuM jJAna karAvavAmAM Ave che tathA saMyamanI Avazyaka dainika kriyAonI vidhino paNa samyabodha karAvAya che. dIkSA pahelA jo Avazyaka sUtranuM adhyayana karela na hoya to artha sahita tenuM adhyayana karAvavAmAM Ave che. temaja ciMtanapUrvaka pratikramaNa karatA zIkhavADavAmAM Ave che. A kArya koI eka pravartaka agara sthavirane soMpavAmAM Ave che. ATaluM adhyayana pUrNa thayA pachI ene vaDI dIkSA devAmAM Ave che. vaDI dIkSA pachI jarUrI adhyayana - zarUAtamAMadhyayanane mATe nUtana dIkSitane koI yogya pravartakanA sAMnidhyamAM rAkhavAmAM Ave che. jyAM te dazavaikAlika sUtra, uttarAdhyayana sUtra temaja bIjA tattvajJAnanuM adhyayana kare che temaja aneka AtmaguNono vikAsa kare che. A adhyayana karyA pachI yogyatA saMpana sAdhuone upAdhyAyanI pAse aMga sUtra temaja cheda sUtrano abhyAsa karAvavAmAM Ave che. AcArya-upAdhyAya dvArA adhyApana - upAdhyAya tene sarva prathama AcArAMga sUtranA "brahmacarya" adhyayana rUpa prathama zruta skaMdhanI vAMcaNI ApIne mULa pATha zuddha uccAraNa sahita kaMThastha karAve che. temaja sAmAnya zabdArtha paNa karAve che. tyAra pachI saMpUrNa AcArAMga sUtra temaja nizItha sUtrano abhyAsa karAve che. A adhyApananI sAthe AcArya te ziSyane artha ane vizeSArthanI vAcanA Ape che. te pachI yogya vidhithI AcArya-upAdhyAya sUtrakRtAMga sUtranI vAMcaNI Ape che. tyArabAda kramazaH dazAzrutaskaMdha, bRhatkalpasUtra ane vyavahArasUtranI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 upara vAcanA Ape che. tyAra pachI ThANAMgasUtranI, samavAyAMga sUtranI temaja bhagavatI sUtranI kramathI vAMcaNI Ape che. Agama adhyayanano krama vyavahArasUtra dasamA uddezakamAM Apela che. tyAM jJAtAsUtra vagere cha aMga sUtrono ullekha nathI, topaNa kramathI tenuM adhyayana karavAnuM samajI levuM joIe. kAraNa ke AgamamAM aneka sthaLe sAdhu-sAdhvIone mATe agiyAra aMga sUtronuM adhyayana karavAnuM varNana che. zeSa upAMga vagere sUtronI racanA vyavahArasUtranI racanAnI pachI thaI che. mATe A adhyayana kramamAM tathA anya AgamamAM tenuM adhyayana karavAno nirdeza maLato nathI, topaNa cheda sUtra sudhInuM adhyayana karyA pachI yathAsamaye zeSa aMga ane upAMga sUtronuM adhyayana karavAnuM samajI levuM joIe. adhyayanano dIkSA paryAya sAthe saMbaMdha:- uparokta adhyayananAM samayanuM nirdhAraNa paNa vyavahArasUtramAM karavAmAM Avela che. te A pramANe che traNa varSanI dIkSA paryAya sudhI AcArAMga, nizItha sUtranuM adhyayana pUrNa karI levuM joIe. tevI ja rIte cAra varSanI dIkSA paryAya sudhI sUtrakRtAMga, pAMca varSanI dIkSA paryAya sudhI traNa cheda sUtra, ATha varSa sudhI ThANAMga sUtra, samavAyAMga sUtra temaja dazavarSa sudhInI dIkSA paryAyamAM bhagavatI sUtranuM adhyayana pUrNa karI levuM joIe. agIyArathI aDhAravarSanI dIkSA paryAya sudhImAM daSTivAdamAMthI uddhata aneka adhyayanonuM jJAna karAvavAmAM Ave che. temaja aMtamAM ogaNIsamA varSa sudhI daSTivAdanuM adhyayana pUrNa karAya che ane vIsa varSa pUrNa thAya tyAM sudhImAM badhA zrutanuM adhyayana kArya pUrNa thaI javuM joIe. ahIMyA evo arthabhrama thAya che ke "traNa varSanA dIkSA paryAya thayA pachI ja AcArAMga-nizIthanA adhyayananI zarUAta karavI joIe paraMtu A artha Agama saMmata nathI. kAraNa ke aneka sAdhuonA alpa dIkSA paryAyamAM ja bAra aMgonA adhyayananuM varNana che. temaja traNa varSavALAne upAdhyAya pada devAnuM vyavahArasUtra uddezaka-3mAMvidhAna che ane tyAM tenuM bahuzruta hovuM Avazyaka kahyuM che tathA ochAmAM ochuM AcArAMga nizIthane kaMThastha dhAraNa karanArA hovuM Avazyaka batAvyuM che. e ja pramANe pAMca varSavALAne AcArya pada devAnA vidhAnanI sAthe tenuM bahuzruta hovuM temaja ochAmAM ochuM AcArAMga, nizItha, sUtrakRtAMga ane traNa cheda sUtrane kaMThastha dhAraNa karanArA hovA Avazyaka kahela che. tethI vyavahArasUtra uddezaka 10mAM kahelI adhyayana sUcI anusAra teTalA varSa sudhImAM adhyayana karI ja levuM joIe. tenAthI vadhAre samaya na lAgavo joIe. paraMtu ochA samayamAM karI levAmAM koI virodha nathI. evo ja te badhA sUtrano bhAva samajI levo joIe. For Pri Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta vAcanA saMbaMdhI prAyazcitta - A saMpUrNa adhyayana praNAlI AcArya-upAdhyAya dvArA vAMcaNIdevAnI apekSAe ja kahevAmAM AvI che. AcArya-upAdhyAyathI adatta vAMcaNI levAthI arthAt svayaM adhyayana karavAthI nizItha u.19 pramANe te prAyazcittane pAtra bane che. svayaM adhyayana karanArAnuM je anumodana kare che te paNa prAyazcittane pAtra bane che. je AcArya-upAdhyAya yogya ziSyone yathAyogya kramathI vAcanA nathI detA to te padavIdhara paNa nizItha uddezaka 19 pramANe prAyazcittane pAtra bane che. nizItha sUtranA 19mA uddezakamAM vAcanA saMbaMdhI anya paNa keTalAya prAyazcitta vidhAna che. jenI sUcI AgaLanA prakaraNamAM ApavAmAM Avela che. te prAyazcitto vAcanAne mATe niyukta AcArya-upAdhyAyane Ave che. Agama kaMThastha praNAlIH- vyavahArasUtra uddezaka-pamAM kahyuM che ke sthavirasivAya koIpaNa sAdhu ke sAdhvI kadAca pramAdathI AcArAMga-nizItha sUtrane bhUlI jAya to tene kaThora daMDa Ave che. arthAt te AjIvana koIpaNa pramukha pada dhAraNa karI zakatA nathI ane koI pada ke pramukhapaNuM karI rahyA hoya to tene paNa pada mukta karavAmAM Ave che. sAdhvIne cheda sUtra - A vyavahAra sUtra uddezaka-panA vidhAnamAM sUtrone kaMThastha rAkhavA Avazyaka batAvavAmAM Avela che tathA sAdhvIne paNa nizIthasUtra kaMThastha hovuM Avazyaka kahyuM che. mATe je vidvAna ema kahe che ke sAdhvIe cheda sUtronuM adhyayana na karavuM joIe te spaSTa ja Agama virUddha kathana karavAthI doSane pAtra thAya che. AgamaviparIta prarUpaNA agara Adeza koIpaNa moTA AcAryanA hoya to paNa svIkAra karavAne yogya hotA nathI. hUM ki . || [] vAcanAne ayogya bRihakalpa uddezaka-4, sUtra-10, 11) 1. avinItaH- jevinaya rahita che, AcArya kedIkSAjayeSTha sAdhu vagerenA AvavA javA para UbhA thavuM, satkAra, sanmAna vagere yathAyogya vinaya karatA nathI te "avinIta' kahevAya che. 2. vigaya pratibaddha - je dUdha, dahIM vagere rasomAM Asakta che, te raso nahi maLavA para sUtrArtha vagere grahaNa karavAmAM maMda udyamI rahe che, te vikRti pratibaddha kahevAmAM Ave che. 3. avyapazamita prAbhUta(anupazAMta-kleza) - je alpa aparAdha karanAra aparAdhI para pracaMDa gusso kare che ane kSamAyAcanA karI levA chatAM paNa vAraMvAra Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 1pa4 tenA para gusso karyA kare che, tene "avyapazamita prAbhRta' kahe che. A traNa prakAranA sAdhu sUtra vAcanA, artha vAcanA ane ubhaya vAcanAne ayogya che kAraNa ke vinayathI ja vidyAnI prApti thAya che. avinayI ziSyane vidyA bhaNAvavI niSphaLa to jAya che, paNa kyAreka-kyAreka duSkaLa" paNa Ape che. je dUdha, dahIM vagere vikRtiomAM Asakta che, tene ApelI vAcanA hRdayamAM sthira rahI zakatI nathI. mATe tene paNa vAcanA ApavI ayogya che. jenA svabhAvamAM ugratA che, thoDo paNa aparAdha thaI javA para je aparAdhI para vadhAre gusso kare che, kSamA mAMgavA chatAM paNa vAraMvAra gusso karyA kare che, evI vyaktine paNa vAcanA devI ayogya che. evI vyaktine loko A janmamAM paNa sneha karavo choDI de che ane parabhava mATe paNa te tIvra verano anubaMdha kare che. eTalA mATe uparokta traNe prakAranA ziSya sUtra-artha ane sUtrArthanI vAcanA levA mATe ayogya kahevAmAM Avela che. je vinaya yukta che, dUdha-dahIM vagerenA sevanamAM jenI Asakti nathI arthAt guru AjJA hoya to vigaya sevana kare anyathA tyAga karI de ane je kSamAzIla temaja samabhAvI che, evA ziSyone ja sUtranI, tenA arthanI tathA bannenI vAcanA ApavI joIe. tene ApavAmAM Avela vAcanAthI zrutano vistAra thAya che, grahaNa karanArAno Aloka ane paraloka sudhare che ane jinazAsananI prabhAvanA thAya che. sUtrokta doSovALA sAdhu saMyama ArAdhanAne mATe paNa ayogya hoya che. tene dIkSA paNa ApI zakAtI nathI. dIkSA dIdhA pachI A avaguNono khyAla AvavA para tene vAcanA devAne mATe upAdhyAyanI pAse na rAkhavo joIe. paraMtu pravartaka ke sthaviranA netRtvamAM anya adhyayana zikSAo temaja AcAra vidhinuM jJAna karAvavuM joIe. evuM karavAthI jo tenAmAM yogyatA AvI jAya to vAcanAne mATe upAdhyAya pAse rAkhI zakAya che. yogya na thavA para te haMmezAM agItArtha ja rahe che ane bIjAnA anuzAsanamAM rahetAM thakA saMyamanuM pAlana kare che. je gaccha pramukha A sUtrokta vidhinuM pAlana karatA nathI ane yogyaayogyano nirNaya lIdhA vinA badhAne icchA pramANe vAcanA Ape che- upAdhyAya vagere vAcanA denArAne niyukta karatA nathI athavA tenA pratye vinaya pratipati vagerenAM pAlananI paNa vyavasthA karatA nathI, to A prakAre vAcanA saMbaMdhI sUtra vidhAnonuM yathArtha pAlana nahi karavAthI te gaccha pramukhanizItha sUtra u.19 anusAra prAyazcittane pAtra thAya che. te prAyazcitta A pramANe cheH (1) AgamamAM batAvyA pramANe kramathI vAcanA na Ape paNa svecchAnusAra vAcanA Ape ke apAve (2) AcArAMgasUtranI vAcanA Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta : ApyA vinA cheda sUtronI vAcanA Ape ke apAve (3) avinIta ke ayogya sAdhuone kAlikazrutanI vAcanA de (4) vinayavAna yathAyogya sAdhuone yathAsamaye vAcanA devAnuM dhyAna na rAkhe (5) vigayono tyAga na karanArA temaja kalahane upazAMta na karanArAne vAcanA Ape (6) soLa varSathI ochI uMmaravALAne kAlikazruta(aMgasUtra ke chedasUtra)nI vAcanA Ape. (7) samAna yogyatAvALA sAdhuomAM koIne vAcanA Ape, koIne na Ape (8) svagacchanA agara anyagacchanA zithilAcArI sAdhune vAcanA Ape (9) mithyAmatathI bhAvita gRhasthane vAcanA Ape agara tene vAcanA lenArAnI sAthe besADe to te padavIdharane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. gaccha pramukhe A aghyayana saMbaMdhI niyamonuM yathArtha pAlana karavuM joIe. jo pAlana na thaI zake to tenuM temaNe sUtrokta prAyazcitta svayaM grahaNa karI levuM joIe. [3] zikSAne ayogya [bRhatkalpa uddezaka-4 H sUtra-8, 9] (1) duSTa :- je zAstranI prarUpaNA karanArA guru vagere para dveSa rAkhe athavA yathArtha pratipAdana karavAmAM AvatA tattvo upara dveSa rAkhe te. (2) mUDha :- guNa-avaguNanA vivekathI rahita vyakti. (3) vyuAhita H- viparIta zraddhAvALA atyaMta kadAgrahI puruSa. A traNe prakAranA sAdhu 'duHsaMjJApya' che arthAt tene samajAvavA ghaNA muzkela che. samajAvavA chatAM paNa te samajatA nathI. tene zikSA ApavAthI ke samajAvavAthI koI prayojana siddha thatuM nathI. mATe e sUtra vAcanA mATe pUrNa ayogya hoya che. je dveSabhAvathI rahita che, hita-ahitanA vivekathI yukta che ane viparIta zraddhAvALA ke kadAgrahI nathI, te zikSA devAne yogya hoya che. evI vyaktione ja zruta temaja arthanI vAcanA devI joIe, kAraNa ke te pratipAdita tattvane saraLatAthI ke sugamatAthI grahaNa kare che. [4] yogya adhyayananA abhAvamAM cAturmAsamAM vihAra | vyavahAra uddezaka-4 : sUtra-11, 12] vicaraNa ke cAturmAsa karanArA sAdhuomAM eka 'kalpAka' arthAt saMghADApramukha hovA jarUrI che. jene uddezaka-3, sUtra-1mAM gaNadhAraNa karanAra arthAt gaNadhara kahevAmAM Avela che tathA tyAM tene zruta evaM dIkSA paryAya saMpanna hovuM Avazyaka kahyuM che. tethI traNa varSanI dIkSA paryAya ane AcArAMga sUtra temaja nizItha sUtrane artha sahita kaMThastha dhAraNa karanArA jaghanya bahuzruta ja gaNa dhAraNa Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 1pa6 karI zake che. bAkInA sAdhuo tene pramukha mAnIne tenI AjJAmAM rahe che. te pramukhanA sivAya te saMghADAmAM anya paNa eka athavA aneka saMghADAnA pramukha thavAne yogya hoI zake che. arthAt traNa varSathI vadhAre dIkSA paryAyavALA temaja paryApta zrata dhAraNa karanArA hoI zake che. kyAreka eka pramukha sivAya badhA sAdhu agItArtha ke navadIkSita paNa hoI zake che. vicaraNa ke cAturmAsa karanArA saMghADAnA pramukha sAdhu kadAca kALadharma pAme to zeSa sAdhuomAMthI ratnAdhika sAdhu pramukha padano svIkAra kare. kadAca ratnAdhika sAdhu zrutasaMpanna na hoya to anya yogyane pramukha pada para sthApita karAya. kadAca bAkI rahelA sAdhuomAM eka paNa pramukha thavAne yogya na hoya to tene cAturmAsa rahevuM kevicaravuM kalpatuM nathI, paraMtu je dizAmAM anya yogya sAdharmika sAdhu najIka hoya tenA sAMnidhyamAM pahoMcI javuM joIe. AvI sthitimAM cAturmAsamAM paNa vihAra karavo jarUrI bane che tathA kyAMka vadhAre rokAvAnI sAdhubhASAmAM saMmati ApI hoya to paNa tyAMthI vihAra karavo jarUrI bane che. jyAM sudhI bIjA sAdhArmika sAdhunI pAse na pahoMce tyAM sudhI rastAmAM eka divasanI vizrAMti sivAya vadhAre rokAvuM kalpatuM nathI. koIne koI zArIrika roga AvI jAya to upacAra mATe vadhAre rahI zakAya che. roga dUra thaI javA pachI vaidya ke DaoNkTara vagerenA kahevAthI 1-2 divasa vadhAre rahI zakAya che. svastha thayA pachI be divasathI vadhAre rahevAthI tene yathAyogya tapa ke cheda prAyazcitta Ave che. A sUtrono prastuta viSayono sAra e che ke dIkSA lIdhA pachI yogya ziSyoe Avazyaka zrutajJAnanuM adhyayana(AcAra prakalpa vagere) jaldI artha sahita kaMThastha karI levuM joIe. tenA apUrNa rahevA para te sAdhu gaNa(saMghADA)nA mukhya banI zakatA nathI. temaja pramukha sAdhuno kALadharma thaI javAthI cAturmAsamAM paNa tene vihAra karavo jarUrI thaI jAya che. jo uparokta batAvela zrata pUrNa karI lIdhuM hoya to te sAdhu game tyAre sUtrokta pramukha pada dhAraNa karI zake che. svataMtra vicaraNa temaja cAturmAsa paNa karI zake che. eTalA mATe pratyeka sAdhu-sAdhvIe dIkSA pachI thoDAka varSo sudhI Agama pramANe kramathI zruta adhyayana kaMThastha karavAnuM mukhya lakSya rAkhavuM joIe. I [5] AcArAMga-nizItha sUtra kaMThastha hovuM ati jarUrI [vyavahAra uddezaka-5 sUtra-15, 16] trIjA uddezakanA trIjA sUtramAM traNa varSanI dIkSA paryAyavALA sAdhune "AcAra prakalpa" kaMThastha karavAnuM kahevAmAM Avela che ane pAMcamA uddezakanA A sUtromAM pratyeka sAdhu-sAdhvIne AcAra prakalpa kaMThastha rAkhavuM jarUrI kahevAmAM AvyuM che. sAthe ja gaccha pramukha sAdhuonI pharaja Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * 1pa0 1mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta batAvavAmAM Avela che ke samaye-samaye te tapAsa paNa karatA rahe ke koI sAdhane AcAra prakalpa vismRta to thaI rahyuM nathI ne? jo vismRta thavA lAge to tenA kAraNanI jANakArI karavI joIe. sUtramAM ema paNa kahevAmAM AvyuM che ke AcAra prakalpane bhUlanArA sAdhu ke sAdhvI jo navadIkSita, bAlya vaya ke yuvAna vayavALA hoya to tene sUtrokta prAyazcitta Ave che. te prAyazcitta be prakAranA che. jema ke 1. sakAraNa bhUlavAthI pharIthI kaMThastha karavA sudhI te koI padavIne dhAraNa karI zakatA nathI. saMghADAnA pramukha banIne vicaraNa paNa karI zakatA nathI. 2. pramAdathI bhUlI jAya to te jIvana paryata koI padavIne dhAraNa karI zakatA nathI tathA saMghADAnA pramukha banIne vicaraNa paNa karI zakatA nathI. AcAra prakalpa'thI ahIMyA AcArAMga ane nizItha sUtrono nirdeza karavAmAM Avela che. A saMbaMdhI vistRta vyAkhyA A pustakanA nizIthasUtra'nI prastAvanA pRSTa-23/ra4 thI jANI levI joIe. uddezaka traNa ane pAMcanA A sUtravidhAnomAM AcAra prakalpanuM je mahattva batAvavAmAM Avela che tene lakSyamAM rAkhIne temaja anuprekSA karIne jo tenI racanAnA viSayamAM nirNaya karavAmAM Ave to saheje A nirNaya thaI jAya che ke A vyavahAra sUtranA racayitA sthavira prathama bhadrabAhu svAmIe agara tenA pachI koI sthavire AcAra prakalpa' nI racanA karI nathI paraMtu e gaNadhara racita che ane zarUAtathI jajinazAsananA badhA sAdhu-sAdhvIone avazya adhyayana karAvavA mATenuM zAstra che. vartamAnamAM A zAstra AcArAMga-nizItha bane sUtronuM sUcaka che. dazAzrutaskaMdhanA niryuktikAre niryuktinI prathama gAthAmAM ja sthavira zrI prAcIna bhadrabAhu svAmIne vaMdana, namaskAra karatA thakA tene traNa chedasUtra dizAzrutaskaMdha-bRhatkalpa ane vyavahAra sUtranI racanA karanArA evA vizeSaNathI vibhUSita karela che ane zrI bhadrabAhu svAmIe potAnA dvArA racita A vyavahAra sUtramAM 16 vAra "AcAra-prakalpa' no nirdeza karatA thakA aneka prakAranA vidhAna karela che. ATaluM thavA chatAM paNa aitihAsika bhrAMtione kAraNe vartamAna ItihAsanA jANakAra A sUtranA racanAkAra ane tenA samayanA viSayamAM potAno saMdigdha vicAra rajU kare che, te atyaMta duHkhano viSaya che. te bhramanuM kAraNa e che ke ApaNA ciMtanakAro itihAsa temaja graMthonA pAnAo ulaTAve che paNa Agama sUtro para vicAraNA(parAmarza karatA nathI. AcAra prakalpa saMbaMdhI vyavahAra sUtranA vidhAnothI e spaSTa thaI jAya che Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 158 ke adhyayananI vyavasthAmAM AcArAMga-nizItha sUtrane artha-paramArtha sahita kaMThastha karavA te pratyeka sAdhu-sAdhvI mATe Avazyaka che tathA svAdhyAya vagere dvArA kaMThastha rAkhavA paNa Avazyaka che. je koI paNa sAdhu ke sAdhvI AnA adhyayananI yogyatAvALA hotA nathI ke AnuM adhyayana karatA nathI athavA adhyayana karyA pachI paNa eno svAdhyAya na karatAM bhUlI jAya che te sAdhuke sAdhvI jinazAsananA koIpaNa padane grahaNa karavAmAM ke pUrve grahaNa karelane dhAraNa karavAmAM ayogya Thare che. tene koI paNa pada devAmAM AvatuM nathI, jo pahelAthI koI pada para hoya to tene padathI haTAvavAmAM Ave che. tene saMghADAnA pramukha thaIne vicaraNa karavAno adhikAra paNa raheto nathI tathA koI paNa prakAranI gaNa vyutsarga sAdhanA arthAt ekalavihAra, saMbhoga pratyAkhyAna vagere sAdhanAo paNa te karI zakatA nathI. AcAra prakalpanA dhAraka sAdhu ja jaghanya gItArtha bahuzruta kahyA che. te ja svataMtra vihAra ke gocarIne yogya hoya che. abahuzruta, agItArthanI gaveSaNAthI prApta vastuono upayoga karavAno paNa bhASyamAM niSedha karela che temaja prAyazcitta kahela che. vartamAnamAM pUrvonuM jJAna viccheda mAnavuM te Agama saMmata che paraMtu anya sUtrono viccheda thayAnuM kahI zakAya nahiM. mATe kSetra ke kALano AdhAra laIne A vyavahAra sUtra kathita vidhAnonA AcaraNano viccheda mAnavo, badhI rIte anucita che. kAraNa ke vartamAnamAM dIkSita thanArA aneka navayuvaka sAdhu-sAdhvIne jo yogya abhyAsa karAvanArA maLe to te traNa varSamAM ATalA adhyayana kaMThastha ghaNI saraLatAthI karI zake che. paraMtu atyaMta khedanI sAthe A kahevuM paDe che ke adhyayananA kSetramAM udAsInatAne kAraNe vidyamAna lagabhaga dasa hajAra jaina sAdhu-sAdhvIomAM phakta dasa sAdhu-sAdhvIo paNa A AcAra prakalpane artha sahita kaMThastha karanArA nathI. topaNa samAjamAM aneka AcArya-upAdhyAya banelA che ane aneka ukta padanI prAptine mATe lAlAyita rahenArA paNa che. saMghADAnA pramukha banInavicaraNa karanArA paNa aneka sAdhu-sAdhvI che ane te potAne Agama anusAra vicaraNa karanArA paNa mAne che, paraMtu Agama anusAra adhyayana, vicaraNa tathA gacchanA padonI vyavasthA kevI rIte karavI joIe, te cheda sUtronA vivecanathI saraLatApUrvaka jANavA ane pAlana karavAno prayatna teo karatA nathI, A Agama vidhAnonI upekSA karavI che, tema kahevAmAM Ave to te atizayokita nathI. mATe vartamAnanA padavIdharo ane gaccha pramukhoe avazya A tarapha dhyAna ApIne AgamanI adhyayana praNAlIne avicchinna banAvI rAkhavI joIe. arthAtu pratyekanava dIkSita yuvaka saMta-satIne yogya vyavasthA ane kamanI sAthe ochAmAM ochA traNa ke Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa9 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta pAMca-dasa varSa sudhI Agama adhyayana temaja Atma jAgRti yukta saMyama pAlanamAM pUrNa yogya banAvavA joIe. A pratyeka padavIdharanuM, gaccha pramukhanuM ane gurunuM parama kartavya che. evuM karavAthI te ziSyone upakAraka thaI zake che. dazAzrutanI dazA 5 mAM paNa AcAryAdi mATe ziSyanA tarapha evA kartavyonuM kathana karIne RNamAMthI RNamukta thavAnuM kahevAmAM AvyuM che. jenuM vivecana tyAM juo. vartamAnamAM AvuM na karanArA aneka padavIdharo zuM potAnA kartavyamAM sajAga che? temaja jinazAsananA pratye kRtajJa che? ke pada dvArA phakta pratiSThA prApta karIne Atma saMtoSa rAkhanArA che? A vicAraNIya viSaya che. AviSayamAM UMDo vicAra karIne jinazAsana pratye kartavya niSThA rAkhanArA AtmArthI sAdhakone Agama anusAra adhyayana-adhyApana temaja pada pradAna karavAnI vyavasthA karavI joIe temaja vikRta paraMparAne AgamAnusAra karavAne mATe prayatnazIla thavuM joIe. - vartamAnamAM A mAnyatA paNa pracalita che ke AcArAMga temaja nizItha sUtranuM guru mukhethI ekavAra vAcana-zravaNa karI le to pramukha thaIne vicaraNa karI zake ane padavI dhAraNa karI zake che ane evuM karavA para sUtrAjJAnuM pAlana thaI jAya che. paraMtu A uparokata baMne sutromAM karavAmAM Avela vidhAnone UMDAIpUrvaka samajavAthI uparyukta dhAraNA phakta svamati kalpita kalpanA mAtra siddha thAya che. kAraNa ke A sUtromAM AcAra prakalpanuM vismaraNa thavA vagere vidhAnathI spaSTa rIte pratyeka sAdhu-sAdhvIne kaMThastha karavuM ja siddha thAya che. koI AcAryonI A paNa mAnyatA che ke sAdhvIne nizItha sUtranuM adhyayana adhyApana AryarakSitanA dvArA niSiddha che. A paNa Agama viparIta kalpanA che. kAraNa ke prastuta soLamAM sUtramAM sAdhvIne AcAra-prakalpane kaMThastha rAkhavAnuM spaSTa vidhAna che. Agama vidhAnothI viparIta AjJA ApIne paraMparA calAvavAno adhikAra koIpaNa AcAryane hoto nathI ane sADA nava pUrva AryarakSita svAmI AvI AjJA Ape paNa nahIM. topaNa itihAsanA nAmathI evI kaMIka asaMgata kalpanAo pracalita thaI jAya che. buddhizALIoe kalpita kalpanAothI sAvadhAna rahIne sUtrAjJAne pramukhatA ApavI joIe. che ke || [1] Agamono adhyayana krama vyivahAra sUtra, uddezaka-10: sUtra rarathI 37] sUtrokta A adhyayana krama te sUtranA racayitA zrI bhadrabAhu svAmInA samayamAM upalabdha sUtro anusAra che. tyAra pachI racAyelA sUtrono A adhyayana kramamAM ullekha nathI. tethI vivAI vagere 1ra upAMga sUtra temaja mULasUtranA adhyayana kramanI ahIMyA vivakSA karavAmAM Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 160 AvI nathI. topaNa AcAra zAstrano abhyAsa arthAtu chedasUtrono abhyAsa karyA pachI ThANAMga-samavAyAMga-bhagavatI sUtranA adhyayananI pahelA ke pachI kayAreya paNa te zeSa sUtronuM adhyayana karavAnuM samajI levuM joIe. Avazyaka sUtranuM adhyayana to upasthApanAnI pahelA ja karavAmAM Ave che tathA nizItha uddezaka-19 nA bhASyamAM AcArAMga temaja nizIthanI pahelAM dazavaikAlika ane uttarAdhyayana sUtranuM adhyayana karavAnuM kahela che. A sUtramAM je traNa varSanI paryAya vagerenuM kathana karavAmAM Avela che, teno artha A pramANe che- traNa varSanI dIkSA paryAya sudhImAM yogya bhikSue ochAmAM ochuM A AgamonuM adhyayana karI levuM joIe ke tene karAvI devuM joIe. traNa varSa pachI AcArAMga, nizItha bhaNAvavuM evo artha karavo asaMgata che, kAraNa ke traNa varSavALAne upAdhyAya pada devAnA prakaraNamAM ochAmAM ochuM AcArAMga, nizIthane kaMThastha karanArA kahyA che. | daza varSanI dIkSA paryAya pachI adhyayana karavAne mATe kahevAmAM AvelA sUtromAMthI lagabhaga badhA sUtra naMdIsUtranI racanAnA samayamAM kAlikasUtra tarIke upalabdha hatA. vartamAnamAM temAMthI koI paNa sUtra upalabdha nathI. phakta tejanisarga nAmanuM adhyayana bhagavatI sUtranA paMdaramAM zatakanA rUpamAM upalabdha che. jJAtAsUtra vagere aMgasUtronuM prastuta adhyayana kramathI nirdeza karavAmAM Avela nathI, tenuM kAraNa e che ke A sUtromAM lagabhaga dharmakathAnuM varNana che. jenA kramanI koI AvazyakatA rahetI nathI. yathAavasare kyAreya paNa tenuM adhyayana karI ke karAvI zakAya che. praznavyAkaraNa sUtramAM upalabdha Azrava-saMvaranuM varNana tyAM gaNadhara-racita nathI, naMdIsUtranI racanA pachI anya sUtramAMthI saMkalana karavAmAM Avela che. A sUtromAM adhyayana mATe sUcita karavAmAM Avela AgamonA nAma A pramANe che- (1-2) AcArAMga sUtra temaja nizItha sUtra (3) sUyaDAMga sUtra (4-pa-6) dazAzrutaskaMdha sUtra, bRhatkalpa sUtra ane vyavahAra sUtra (7-8) ThANAMga sUtra samavAyAMga sUtra (9) bhagavatI sUtra (10-14) zullikA vimAna pravibhakti, mahallikA vimAna pravibhakti, aMgacUlikA, varga cUlikA, vyAkhyA cUlikA (1520) aruNopapAta, varuNopapAta, garuDopapAta, dharaNopapAta, vaizramaNopapAta, velanjaropapAta (21-24) utthAnazruta, samutthAnazruta, devendra pariyApanikA, nAgapariyApanikA (25) svapnabhAvanA adhyayana (ra6) cAraNabhAvanA adhyayana (27) teja nisarga adhyayana (28) AzIviSa bhAvanA adhyayana (29) daSTiviSa bhAvanA adhyayana (30) daSTivAda aMga. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta uparokata 10-ra9 sudhImAM kahela Agama daSTivAda nAmanA aMganA ja adhyayana hatA athavA tenAthI alaga nirmUDha karelA sUtra hatA. te badhAnA nAma naMdI sUtramAM kAlikakRtanI sUcimAM Apela che. aMtima dasa sUtrone ThANAMga sUtramAM saMkSepika dazA sUtranA dasa adhyayana rUpe kahela che. prastuta vyavahAra sUtranA A sUtronA aMtamAM batAvavAmAM Avela che ke vIsa varSanI dIkSA paryAya sudhImAM saMpUrNa zrutano abhyAsa karI levo joIe. te pramANe vartamAnamAM paNa pratyeka yogya bhikSane upalabdha badhA Agama grutanuM adhyayana vIsa varSamAM paripUrNa karI levuM joIe. tenA pachI pravacana prabhAvanA karavI joIe athavA nivRttimaya sAdhanAmAM rahIne svAdhyAya, dhyAna, kAyotsarga vageremAM lIna rahetA thakA Atma-sAdhanA karavI joIe. uparokta AgamonI vAcanA, yogya ziSyone ja devI joIe temaja yathAkramathI devI joIe vagere vistRta varNana ahIMyA anya pariziSTamAM juo. @ | [] vAcanA krama-vyutkramanI vicAraNA nizItha sUtra uddezaka-19H sUtra- 16, 17] Agama, zrutaskaMdha, adhyayana, uddezaka vagere je paNa anukramathI pahelA vAcanA devAnI che tenI vAcanA pahelA devAmAM Ave che ane jenI vAcanA pachI devAnI che tenI vAcanA pachI devAmAM Ave che, jema ke1. AcArAMgasUtranI vAcanA pahelA ApavAmAM Ave che ane sUyagaDAMga sUtranI vAcanA pachI devAmAM Ave che. 2. AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanI vAcanA pahelAM devAmAM Ave che, bIjA zrutaskaMdhanI vAcanA pachI devAmAM Ave che. 3. AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhamAM paNa prathama adhyayananI ane temAM paNa pahelAM uddezakanI vAcanA pahelA ApavAmAM Ave che ane AgaLanA adhyayana, uddezakonI vAcanA pachI devAmAM Ave che. cUrNikAre ahIMyA batAvyuM che ke dazavaikAlika sUtranI apekSAe Avazyaka sUtra prathama vAcanA sUtra che. uttarAdhyayana sUtranI apekSAe dazavaikAlikasUtra prathama vAcanA sUtra che. Avazyaka sUtramAM paNa sAmAyika adhyayana prathama vAcanA yogya che. bAkInA adhyayana kramathI pachI vAcanA yogya che. vyavahAra sUtra, uddezaka-10mAM kAlikasUtronI vAcanAno krama Apela che tathA sAthe ja dIkSA paryAyano saMbaMdha paNa batAvavAmAM Avela che. te kramamAM utkAlika zruta temaja jJAtAdharmakathA vagere aMgono ullekha nathI, AcAra zAstra temaja saMkhyA, Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 praznarUpe saMgraha zAstrono ja krama Apela che. mATe kathA ke tapomaya saMyamI jIvananA varNanavALA jJAtAdi kAlikasUtra temaja uvavAI vagere utkAlika sUtronA adhyayanano koInizcita krama nathI, evuM samajavuM joIe tathA keTalAya sUtronI racanA-saMkalanA paNa vyavahAra sUtranI racanA pachI ja thaI che. je kAraNe teno adhyayana krama tyAM AvI zakayo nahIM. mATe gItArtha muni tenI vAcanA, yogya avasara joIne game tyAre ApI zake che. prastuta sUtragata prAyazcitta vyavahAra sUtramAM kahevAmAM Avela anukramanI apekSAe utkrama karavA para samajavuM joIe. : 162 Avazyaka sUtra, dazavaikAlika sUtra temaja uttarAdhyayana sUtrano uparyukta krama je cUrNikA2e batAvyo che tene AcArAMga pUrvano krama samajavo joIe. AcArAMga prathama zrutaskaMdhanA nava aghyayanomAM saMyamamAM daDhatA, vairAgya temaja zraddhA, parISahajaya vagerenA vicArone protsAhana denArA upadezanuM varNana che. brahmacarya saMyamano ja eka paryAya vAcI zabda che, saMyamanuM ja e mukhya aMga che. eTalA mATe prathama zrutaskaMdhanuM nava vamavera nAma prasiddha che. eka dezathI saMpUrNanuM grahaNa thaI jAya che. AthI cUrNikAre kahyuM che-- nava vamavera habheLa sabhyo AyAro nahito ahavA satno naraLANuono arthAt navavADa brahmacaryanA kathanathI saMpUrNa AcArAMga sUtra athavA saMpUrNa caraNAnuyoga(AcAra zAstra) grahaNa karI levuM joIe. 'ttama zruta' zabdathI cheda sUtra tathA dRSTivAda sUtrano nirdeza bhASya gA. 184 mAM karavAmAM Avela che. utsarga ane apavAdanA kalponuM tathA prAyazcitta temaja saMgha vyavasthAnuM varNana hovAthI cheda sUtrone 'uttama zruta'nI saMjJA ApavAmAM AvI che. cAre anuyoganuM tathA naya ane pramANa vagerethI dravyonuM sUkSmatama varNana hovAthI tathA atyaMta vizALa hovAthI daSTivAdane paNa uttama zruta kahevAyuM che. A sUtrano sAra e che ke saMpUrNa AcArAMga sUtranI mULa temaja arthanI vAcanA pUrNa karyA vinA chedasUtronI vAcanA na devI athavA saMpUrNa AcAra zAstronI vAcanA dIdhA vinA dravyAnuyoga temaja daSTivAdanI vAcanA na devI joIe. tenAthI e phalita thAya che ke saMyama jIvanamAM AcArazAstranA adhyayanane prAthamikatA devI joIe. vyutkramathI vAcanA devAmAM thanArA doSa H -- 1. pUrvanA viSayanI samajaNa vinA AgaLano viSaya samajamAM Avato nathI. 2. utsarga-apavAdanuM viparIta pariNamana thavuM. 3. AgaLanA adhyayana karyA pachI pUrvanA adhyayana nahi karavA. 4. pUrNa yogyatA vinA bahuzruta vagere kahevaDAvavAnuM bane ityAdi mATe Agamokta kramathI ja badhA sUtronI vAcanA devI joIe. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta A sUtromAM tathA AgaLa paNa AvanArA sUtromAM, vAcanA denArAne mATe ja prAyazcitta kahyuM che. vAcanA grahaNa karanArAne prAyazcittanuM ahIM vidhAna nathI. tenuM kAraNa e che ke A vAcanA denArAnI javAbadArIno viSaya che ke kone zuM vAcanA ApavI ? 163 sUtromAM arthanuM adhyayana karAvavAne mATe 'vAcanA' zabdano prayoga karavAmAM Avela che ane mULa AgamanuM adhyayana karAvavAne mATe 'uddeza''samuddeza' zabdono prayoga karavAmAM Avela che. paraMtu ahIM alaga-alaga sUtra na hovAthI saMkSepamAM vAcanA aMgenA sUtrathI mULa temaja artha banne prakAranI vAcanA viSayaka A prAyazcitta che, evuM samajI levuM joIe. A baMne sUtrothI temaja anya aneka sUtronA vivecanathI vAcanAno krama nIce pramANe samajI levo joIe. (1) Avazyaka sUtra (ra) dazavaikAlika sUtra (3) uttarAdhyayana sUtra (4) AcArAMga sUtra (5) nizItha sUtra (6) sUyagaDAMga sUtra (7-9) traNa cheda sUtra (dazAzrutaskaMdha sUtra, bRhatkalpa sUtra, vyavahAra sUtra) (10) ThANAMga sUtra, samavAyAMga sUtra (11) bhagavatI sUtra. bAkInA kAlika ke utkAlika sUtra A adhyayana kramanI madhyamAM ke pachI game tyAM gItArtha bahuzruta muninI AjJAthI adhyayana karavuM ke karAvavuM joIe. A ja kramathI mULa ane artharUpa Agamane kaMThastha karavAnI Agama praNAlI samajavI joIe. [8] Agama saMkhyAno nirNaya [nizItha uddezaka-19 : sUtra-19] ApaNe svIkArela 32 AgamomAM 9 sUtra utkAlika che je A pramANe che : (1) uvavAI sUtra (2) rAyapaseNiya sUtra (3) jIvAjIvAbhigama sUtra (4) prajJApanA sUtra (5) sUrya prajJapti sUtra (6) dazavaikAlika sUtra (7) naMdI sUtra (8) anuyoga dvAra sUtra (9) Avazyaka sUtra. zeSa agiyAra aMga vagere 23 Agama kAlika sUtra che. naMdI sUtramAM 29 utkAlika sUtronAM nAma che ane 42 kAlikasUtronAM nAma che. Avazyaka sUtra meLavavAthI 72 sUtra thAya che. Ava. + aMga + utkA. + kA. 1 + 12 + 29 + 30 = 72 = Avazyaka sUtrane anuyoga dvAra sUtramAM utkAlika sUtra kahyuM che. naMdI sUtramAM 12 upAMga sUtramAMthI 5 utkAlika ane sAtane kAlika kahela che tathA caMdraprajJapti temaja sUryaprajJaptimAMthI paNa kramazaH ekane kAlika ane ekane utkAlika kahyuM che. mATe te varNanonA AdhArathI kAlika-utkAlikanI paribhASA nizcita karI zakAtI nathI topaNa nIcenI paribhASA phalita thAya che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 164 gaNadharo dvArA racita Agama kAlika hoya che ane daSTivAda vagere aMgasUtromAMthI bhASA parivartana vinA emanA emaja uddhata karavAmAM Avela Agama paNa kAlika sUtra kahevAmAM Ave che kAraNa ke te aMgasUtronuM maulika rUpa ja hoya che. te sivAya anya pUrvadharo dvArA potAnI zailImAM racita Agamane utkAlika zruta samajavuM joIe. kAraNa ke temAM arthanI maulikatA rahI zake che, paraMtu sUtranI maulikatA rahetI nathI. AgamonI 3ra ke 45 saMkhyA mAnavAnI paraMparA paNa alaga-alaga apekSAethI tathA koI kSetrakAlamAM karavAmAM AvelI kalpanA mAtra ja samajavI joIe. vAstavamAM naMdI sUtramAM 7ra sUtronA je nAma che, te naMdIsUtranI racanAnA samayamAM upalabdha AgamonI sUci che. temAM svayaM naMdIsUtranuM paNa nAma che, je eka pUrvadhara zrI devaddhi gaNI kSamA zramaNa(deva vAcaka) dvArA racita che tathA anya paNa eka pUrvadhara dvArA racita aneka AgamonA nAma tyAM ApavAmAM Avela che. aneka Agamono racanAkALa ke racanAkArano koI prAmANika itihAsa paNa maLato nathI. naMdI sUtramAM kahevAmAM Avela mahAnizItha vagere sUtronA khaMDita thaI javA para ene pUraka pAThothI pUrA karavAmAM Avela che. graMthomAM AgamonI paribhASA A pramANe kahela che- suttaM gaNahara raiyaM, taha pattei buddha raiyaM ca / suya vati raDya, mana ja puthvi rahyuM 64 - bRhatasaMgrahaNI A gAthA anusAra pratyeka buddha, gaNadhara, caudapUrvI tathA saMpUrNa dasa pUrvadharonI racanA, saMkalanAne sUtra ke Agama kahevAmAM Ave che. naMdIsUtra anusAra paNa bhinna dezona) daza pUrvadharonA zruta, samyagu athavA asamyagU paNa hoI zake che. paraMtu dazapUrva saMpUrNa dhAraNa karanArAonuM zruta (upayoga yukta hovA para) samyaka ja hoya che. upalabdha AgamomAMcAra chedasUtra, dazavaikAlika sUtra tathA prajJApanA sUtranA racanAkAra jJAta che, je 14 pUrvadhara tathA 10 pUrvadhara mAnavAmAM Ave che. Avazyaka sUtra temaja agiyAra aMgasUtra gaNadhara racita mAnavAmAM Ave che. topaNa praznavyAkaraNa sUtramAM gaNadhara racita saMpUrNa viSaya dUra karIne anya viSaya ja rAkhavAmAM Avela che, jeno naMdIsUtramAM nirdeza paNa nathI, mATe tene te pramANe dhyAnamAM rAkhavuM joIe. anya aneka upalabdha sUtronA kartA ajJAta che. e prakAre bRhatasaMgrahaNImAM ukta Agama(sUtra)nI paribhASAmAM AvanArA zruta ghaNAM ja alpa che. vartamAnamAM 3ra Agama athavA 45 Agama kahevAnI paraMparA pracalita Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta che. jemAM sUtranI paribhASAthI atirikta aneka Agama saMmilita karavAmAM Ave che ane temAM koI to vyAkhyA graMthone paNa sUtramAM gaNI le che. jema keoghaniryukti, piMDaniyukti. 15 dasa pUrvathI ochA yAvatu eka pUrva sudhInA jJAnI dvArA racita zruta paNa samyag hoI zake che ane tene Agama kahevAmAM Ave che. A naMdI sUtranI kAlika utkAlika zrutanI sUcithI spaSTa thAya che. naMdI sUtranI racanAnA samaye upalabdha 72 sUtrone naMdI sUtranA racanAkAre Agama rUpamAM svIkAra karyo che. temAM eka pUrvadhara bahuzruta dvArA racita ke saMkalita aneka sUtra che. mATe A 72 sUtromAMthI jeTalA sUtra upalabdha che ane jemAM koI vadhAre parivartana ke kSati thaI nathI, tene Agama na mAnavA, te phakta durAgraha che. temaja tenAthI naMdIsUtra kartAnI AzAtanA thavI spaSTa che. A 72 sUtromAMthI upalabdha je sUtromAM ahiMsAdi mULa siddhAMtothI viparIta prarUpaNA kyAreka koInA dvArA prakSepaNa karavAmAM Avela che, tene zuddha Agama mAnavuM paNa ucita nathI. A 72 sUtro sivAya anya sUtra, graMtha, TIkA, bhASya, niryukti, cUrNi, nibaMdha, graMtha ke samAcArI graMtha vagerene Agama ke Agama tulya mAnavAno Agraha karavo te sarvathA anucita che. naMdIsUtranI racanAnA samaye 72 sUtro sivAya anya koI paNa pUrvadharo dvArA racita sUtra, graMtha ke vyAkhyAgraMtha upalabdha hatA nahIM, e nizcita che. jo kAMI upalabdha hota to tene zruta sUcimAM avazya samAveza karI leta, kAraNa ke A sUcimAM ajJAta racanAkAro tathA eka pUrvadhara bahuzruta racita zrutane paNa sthAna ApavAmAM Avela che. to naMdIsUtranI racanA pahelAnA aneka pUrvadhara ke cauda pUrvadhara AcAryo dvArA racita ane upalabdha zrutano koIpaNa rUpamAM ullekha na karavAnuM koI kAraNa hoI zakatuM nathI. mATe bAkInA badhA sUtra, vyAkhyAo, graMtha vagere naMdI sUtranI racanAnI pachI racAyela che, A dhruva satya che ane tene svIkAravuM ja joIe. topaNa itihAsa saMbaMdhI varNanothI dUSita paraMparAo thaI javAnA kAraNe vyAkhyA graMtha paNa caudapUrvI vagere dvArA racita hovAnI bhrAMta dhAraNAo pracalita che. A saMbaMdhamAM vizeSa aitihAsika jANakArI sArAMza khaMDa-8mAM ApI che. jijJAsu pAThaka tenuM avalokana kare. [9] svAdhyAyanI avazya karaNIyatA temaja prAyazcitta [nizIthasUtra uddezaka-19, sUtra-13] divasanI prathama ke aMtima porasI ane rAtrinI prathama ane aMtima porasI e cAra porasIo kAlikazrutanI apekSAthI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 svAdhyAya kALa che. e cAra kALamAM svAdhyAya na karavo ane anyavikathA, pramAda vageremAM samaya pasAra karI devo e jJAnano aticAra che, jema ke- jAte na mo sajjhAo; sajjhAe na sajjhAiyaM // Ava.a.4 -- 16 A aticAranuM sevana karavAthI sUtrokta prAyazcitta Ave che. tAtparya e che ke bhikSune Avazyaka sevA kArya sivAya cAre ya porasImAM svAdhyAya karavo Avazyaka hoya che. svAdhyAya na karavAthI thanArI hAnio - 1. svAdhyAya na karavAthI pUrva grahIta zruta vistRta thaI jAya che. 2. navA zrutanuM grahaNa temaja tenI vRddhi thatI nathI. 3. vikathAo temaja anya pramAdomAM saMyamano amUlya samaya pasAra thaI jAya che. 4. saMyama guNono nAza thAya che. 5. svAdhyAya, tapa ane nirjarAnA lAbhathI vaMcita rahevuM paDe che. pariNAme bhava paraMparA naSTa thaI zakatI nathI. mATe svAdhyAya bhikSunuM parama kartavya che, evuM samajavuM joIe. svAdhyAya karavAthI thatA lAbho: 1. svAdhyAya karavAthI vipula nirjarA thAya che. 2. zrutajJAna sthira temaja samRddha thAya che. 3. zraddhA, vairAgya, saMyama evaM tapamAM ruci vadhe che. 4. Atma guNonI puSTi thAya che. 5. mana temaja indriya nigrahamAM saphaLatA maLe che. 6. svAdhyAya dharma dhyAnanuM AlaMbana kahevAmAM Avela che. temaja tenAthI cittanI ekAgratA prApta thAya che. pariNAme tenAthI dharma dhyAna ane zukla dhyAnanI prApti thAya che. cAre ya kALamAM kAlikazrutano svAdhyAya karavo temaja anya praharomAM utkAlika zrutano svAdhyAya karavo ke artha grahaNa karavA athavA vAMcaNI levI. divasanA trIjA praharamAM bhikSA na lAvavAnI hoya to utkAlika zrutanA svAdhyAya vageremAM magna rahevuM. rAtrinA bIjA praharamAM paNa sAdhu upara kahela te pramANe svAdhyAya kare agara sUve. rAtrinA trIjA pahoramAM nidrA laIne tenAthI nivRtta thaI jAya ane te praharano samaya bAkI hoya to utkAlikazruta vagereno svAdhyAya kare. pharIthI cothA praharamAM kAlikazrutano svAdhyAya kare. A sAdhunI divasanI caryA temaja rAtrinI carcAnuM varNana svAdhyAyathI ja paripUrNa thAya che. utkAlika porasImAM sUtrono svAdhyAya, sUtronA artha, AhAra, Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta nidrA vagere pravRttio karI zakAya che. paraMtu prathama ane aMtima cAre ya porasI kALamAM phakta svAdhyAya ja karavAmAM Ave che. uttarAdhyayana sUtra, adhyayana-26 anusAra svAdhyAyanA samayamAM jo guru vagere koI sevAnuM kArya kahe to karavuM joIe ane na kahe to svAdhyAyamAM ja lIna rahevuM joIe. A svAdhyAya kAlikazrutano che. temAM navuM kaMThastha karavuM ke tenuM punarAvartana karavuM vagere samAviSTa che. jyAre navuM kaMThastha karavAnuM adhyayana kArya pUrNa thaI jAya tyAre tenuM phakta punarAvartana karavAnuM rahe che. vyavahAra sUtra u.4mAM sAdhu-sAdhvIone, zIkhelA jJAnane kaMThastha rAkhavAnuM Avazyaka kahela che ane bhUlI javA para kaThoratama prAyazcitta kahevAmAM Avela che arthAt pramAdathI bhUlI javAthI tene jIvana paryata koI paNa prakAranI padavI ApavAmAM AvatI nathI ane padavIdhara hoya to tene padavI parathI dUra karavAmAM Ave che. phakta vRddhasthavirone A prAyazcitta nathI. mATe zruta kaMThastha karavuM ane sthira rAkhavuM, niraMtara svAdhyAya karatA rahevAthI ja thaI zake che. uttarAdhyayana sUtra adhya. ra6mAM svAdhyAyane saMyamano uttaraguNa kahela che. badhA duHkhomAMthI mukta karanAro tathA sarvabhAvonI zuddhi karanAro kahela che. A badhA Agama varNanone hRdayamAM dhAraNa karIne bhikSu haMmezAM svAdhyAyarata rahe ane sUtrokta prAyazcitta sthAnonuM sevana na kare arthAt svAdhyAya sivAya vikathA, pramAda vageremAM samaya na bagADe. vikathA vageremAM samaya vitAvavAthI ane yathAsamaye Agamano svAdhyAya na karavAthI prastuta sUtrokta prAyazcitta Ave che. jeno saralatApUrvaka svayaMsvIkAra karavo joIe temaja saMgha vyavasthAmAM paNa tene prAyazcitta devAnI temaja svIkAra karavAnI paraMparA rAkhavI joIe. ha |[10] svAdhyAyanI pramukhatAmAM eka bhrAMtinuM nivAraNa [vyavahAra uddezaka-7, sUtra 15-16] jJAnanA aticAronA varNanathI temaja nizItha uddezaka 19 sUtra 13nA prAyazcitta vidhAnathI tathA zramaNa sUtranA trIjA sutrathI spaSTa thaI jAya che ke svAdhyAyanA samaye sAdhu-sAdhvIoe avazya svAdhyAya karavo joIe. A svAdhyAyavidhAnanI pUrtimAM prAyazcittathI bacavAne mATe koI paraMparAmAM pratikramaNanI sAthe ja dazavaikAlikanI satara gAthA(17)no svAdhyAya karavAmAM Ave che, te paraMparA anucita che. kAraNa ke pratikramaNano samaya to asvAdhyAyano kALa che, tenI sAthe svAdhyAya karavo, Agama viruddha che. bIjo doSa e thAya che ke Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra : pariziSTa khaMDa-1 AcArAMga, nizItha sUtra vagere ane kaMThastha karelA kAlika Agamono yogya samaye svAdhyAya karavo Avazyaka hovA chatAM paNa upekSAthI rahI jAya che ke svAdhyAya to karIja lIdhI. mATe sAMjanuM pratikramaNa pUrNa thaI javA para kALanuM eTale AkAzanuM pratilekhana karyA pachI Akho prahara svAdhyAya karavo joIe. tevI ja rIte savAranA pratikramaNanI AjJA lIdhA pahelAM rAtrinA cothA praharamAM svAdhyAya karavAnuM Agama vidhAna che, evuM samajavuM joIe. phakta dazavaikAlika sUtranI te ja 17 gAthAono vAraMvAra asvAdhyAyakALamAM svAdhyAya karIne saMtoSa mAnavo joIe nahIM. 168 svadhyAyanA cAre ya praharamAM svAdhyAya na karavo te jJAnano aticAra che. temaja laghucomAsI prAyazcittanuM sthAna che. evuM jANIne kadAca kyAreka svAdhyAya na thayo hoya to tenuM prAyazcitta levuM joIe,paraMtu sevA ke guru AjJAmAM kayAMya samaya pasAra thayo hoya to cAre praharamAM svAdhyAya na thavA chatAM paNa prAyazcitta AvatuM nathI. evI rIte bImArI vagere anya paNa apavAda kAraNa samajI levA joIe. akAraNa svAdhyAyanI upekSA karIne vikathAomAM ane ALasa pramAdamAM samaya vyatIta karavA para saMyama maryAdAthI viparIta AcaraNa thAya che. temaja jJAnanAM aticAranuM sevana thAya che, jethI prAyazcitta prApta thAya che. A sUtrono Azaya e che ke vikathA, vArtAomAM agara samAcArapatro vAMcavAmAM samaya vyatIta na karIne bhikSuoe sadA jainAgamonA svAdhyAyamAM lIna rahevuM joIe. [11] asvAdhyAyanA ATha divasaH amAMta mAnyatAnI vicAraNA [nizItha sUtra uddezaka-19 : sUtra-12]sUtra 12mAM je 'aSADhI pratipadA' vagere zabda che teno artha aSADhI pUnamanI pachI AvatI pratipadA arthAt zrAvaNa vada ekama tema samajavuM joIe. paraMtu aSADhI pUnama pachI aSADha vada ekama hoya tema na samajavuM joIe. evI ja rIte bAkInI traNe pratipadA paNa te mahotsavanI pUnama pachI AvanArI pratipadAne ja mAnavI barAbara che. AgamamAM aneka sthaLomAM darzAvela tIrthaMkara vagerenAM varNanomAM spaSTa rUpathI pratyeka mahinAmAM prathama vada(kRSNa pakSa) ane pachI suda(zukla pakSa) kahevAmAM Ave che. AcArAMga sUtra, zrutaskaMdha-ra : adhyayana-15mAM- zimhANa paDhame mAse, docce pakkhe, cetta sudde, tassaNaM cetta saddassa terasI pakkheNaM / A pAThamAM caitra suda terasanA divase bhagavAna mahAvIrano janma batAvatAM grISma RtunA prathama mahinAno dvitIya pakSa caitra suda kahyo che. tevI ja rIte anya zAstromAM paNa varNana che. mATe pUnama pachI AgaLanA mahinAnI ekama hoya tema samajavuM; zAstra saMmata che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta laukika pracalanamAM amAsane mATe trIsano aMka lakhavAmAM Ave che ane tene ja mahinAno aMtima(chello) divasa mAnavAmAM Ave che. paraMtu A mAnyatA jaina zAstra saMmata nathI. keTalAya vidvAno prastuta sUtra 1ra nA AdhArathI paNa A laukika mAnyatAno nirdeza mAne che. paraMtu A sUtrathI Avo artha samajavo bhramaNA che. kAraNa ke TIkA temaja nizItha cUrNamAM tevo artha karavAmAM Avyo nathI tathA upara nirdiSTa AcArAMga adhyayana 15nA pAThane samakSa rAkhatA Avo artha karavo Agama virUddha thAya che. mATe aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUnama temaja zrAvaNa, kArataka, mAgasara, vaizAkhanI ekama A ATha divasa asvAdhyAyanA samajavA joIe. tene ja gujarAtanI paraMparA pramANe aSADha pUnama pachI aSADha vada ekama e pramANe asvAdhyAyanA divaso samajI levA joIe. indra mahotsavane mATe "Aso suda pUnama' jenAgamonI vyAkhyA temaja jainetara zAstromAM kahevAmAM AvI che. topaNa alaga-alaga kSetromAM kAMIka judI-judI paraMparA paNa kAlAMtare pracalita thaI jAya che, jema ke lATadezamAM zrAvaNI pUnamane Indra mahotsava hovAnuM cUrNikAre batAvela che. evI ja rIte koI kAraNathI bhAdaravAnI pUnamane mahotsavano divasa mAnIne asvAdhyAya mAnavAnI paraMparA pracalita che. jenAthI kula dasa divasa mahotsava' saMbaMdhI asvAdhyAyanA mAnavAmAM Ave che. tene phakta paraMparA ja samajavI joIe, kAraNa ke tenA mATe maulika pramANa koI ja nathI. prastuta sUtramAM uparanA vivecana pramANe ATha divasa ja kahevAmAM Avela che. te ATha divasamAM svAdhyAya karavA para sUtrokta prAyazcitta Ave che. bhAdaravAnI pUnama temaja Aso vada ekamano svAdhyAya karavAthI prastuta sUtrokta prAyazcitta AvatuM nathI. [12] mAsika dharmamAM asvAdhyAyano viveka temaja satyAvabodha nizItha sUtra uddezaka-19 sUtra 15] svayaMnI asvAdhyAya be prakAre hoya che- (1) vraNa saMbaMdhI (2) Rtudharma saMbaMdhI. emAM bhikSane eka prakArano temaja bhikSuNI (sAdhvI)ne banne prakArano asvAdhyAya hoya che. zarIramAM phoDalA-phensI, bhagaMdara, masA vageremAMthI jyAre lohI-rasI bahAra Ave che tyAre teno asvAdhyAya hoya che. tenI zuddhi karIne 100 hAthanI bahAra paraThIne svAdhyAya karI zakAya che. zuddhi karyA pachI paNa lohI vagere nIkaLatuM rahe to paNa svAdhyAya karI zakAto nathI, paraMtu temAM eka, be ke traNa vastra paTa bAMdhIne paraspara Agama vAMcaNI laI-daI zakAya che. traNa paTa pachI lohI dekhAya to Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H pariziSTa khaMDa-1 pharIthI tene zuddha karavuM Avazyaka hoya che. RRtudharmano asvAdhyAya traNa divasa sudhI rahe che. paraMtu vyavahArasUtranA uddezaka 7 sUtra 17mAM potAnA asvAdhyAyamAM paraspara vAcanA levA-devAnuM vidhAna karavAmAM Avela che. tenI bhASyamAM vidhi A prakAre batAvela che- rakta vagerenI zuddhi karIne AvazyakatAnusAra eka, be athavA sAta sudhI vastrapaTa bAMdhIne sAdhu-sAdhvI paraspara vAMcaNI laI-daI zake che. pramANane mATe juo-- vyavahAra sUtra udde.7, bhASya gAthA-390thI 394 tathA nizItha bhASya gAthA- 6167thI 170 tathA abhidhAna rAjendra koSa bhAga 1 pAnA-833 asakhtAya zabda. 170 sUtra 14 ane 15mAM varNana karela badho asvAdhyAya AgamonA mULa pAThanA uccAraNathI ja saMbaMdhita jANavo joIe. kAraNa ke tenI bhASA deva-vANI' che ane asvAdhyAyanuM pramukha kAraNa devonA upadrava sAthe saMbaMdhita che. mAsika dharma vagere avasthAmAM Agamono artha, vAcanA ke anuprekSA, prazno, vyAkhyAna-zravaNa vagere karavAno niSedha nathI. gRhasthane sAmAyika pauSadha Adi tathA prabhu stuti-smaraNano niSedha paNa koIpaNa zAstramAM nathI. Agama svAdhyAyanA niyamone sAmAyika-pratikramaNa vagere dharma pravRttione mATe paNa jo lAgu karavAmAM Ave to e prarUpaNAnuM atikramaNa thAya che. temaja akAraNa badhI dharmakriyAomAM aMtarAya thAya che. eka viSayanA niyamane anya viSayamAM joDavo anucita prayatna che. vyavahAra sUtra uddezaka-7mAM jyAre svayaM AgamakAra mAsika dharma vagere potAnA asvAdhyAyamAM AgamanI vAMcaNI arthAt artha levAnuM paNa vidhAna kare che to pachI koIpaNa AcArya sAmAyika, pratikramaNa, prabhu smaraNa, navakAramaMtra temaja logassa vagerenA uccAraNano niSedha kare, e kyAre ya paNa ucita nathI. kAraNa ke A prakAranI Agama viparIta mAnyatA rAkhavAthI saMvatsarI mahAparvanA divase paNa sAmAyika-pauSadha, pratikramaNa, vyAkhyAna zravaNa, muni darzana temaja namaskAra maMtroccAraNa vagere badhI dhArmika pravRttiothI vaMcita rahevuM paDe che. badhA prakAranI dharmapravRttithI vaMcita gRhastha parva divasomAM paNa sAvadha pravRtti temaja pramAdamAM ja saMlagna hoya che. mATe evI prarUpaNA karavI sarvathA ayogya che. mATe svakIya asvAdhyAyamAM zrAvaka-zrAvikA vivekapUrvaka sAmAyika pratikramaNa vagere kriyA kare to temAM koI doSa na samajavo joIe ane gharakAryathI nivRttinA A divasomAM tene saMvara vagere dharmakriyAmAM ja vadhAre samaya pasAra karavo joIe. sAdhvIoe anya adhyayana, zravaNa, sevA, tapa, AtmaciMtana, dhyAna vageremAM samaya pasAra karavo joIe. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta ke ke I[13] asvAdhyAyano marma temaja viveka ke dilhI [nizItha sUtra, uddezaka-19, sUtra-14] asvAdhyAyamAM svAdhyAyano niSedha karavAnuM mukhya kAraNa e che ke bhagavatI sUtra zataka-5, udde-4mAM devonI bhASA ardhamAgadhI kahI che ane A bhASA AgamanI paNa che mATe mithyAtvI temaja kutUhalI devo dvArA upadrava karavAnI saMbhAvanA rahe che. asvAdhyAyanA A sthAnothI e paNa spaSTa thAya che ke spaSTa ghoSanI sAthe uccAraNa karatA thakA AgamonI punarAvRtti rUpa svAdhyAya karavAnI paddhati hoya che, te apekSAthI A asvAdhyAya kahela che. tenI anuprekSA, AgamanA bhASAMtarano svAdhyAya karavAno asvAdhyAya thato nathI. asvAdhyAyanA saMbaMdhamAM vizeSa vidhAna e che ke Avazyaka sUtranA paThana-pAThanamAM asvAdhyAya thato nathI kAraNa ke e haMmezAM banne kALa saMdhyA samaje ja avazya karaNIya hoya che. mATe "namaskAra maMtra' "logassa vagere Avazyaka sUtranA pATha paNa haMmezAM sarvatra vAMcI ke bolI zakAya che. koIpaNa asvAdhyAyanI jANakArI thayA pachI bAkI rahelA adhyayana ke uddezakane pUrNa karavAne mATe svAdhyAya karavAthI prAyazcitta Ave che. tiryaMca paMcendriya ke manuSyanA rakata vagerenI jaLathI zuddhi karavI hoya to svAdhyAya sthaLathI 60 hAtha ke 100 hAtha dUra jaIne karavI joIe. te indriya, cauridriyanA lohI ke kalevarano asvAdhyAya gaNavAmAM Avato nathI. audArika saMbaMdhI azuci padArthonI vacamAM rAjamArgahoya to asvAdhyAya thato nathI. upAzrayamAM tathA tenI bahAra0 hAtha sudhI barAbara pratilekhana karIne svAdhyAya karavAthI paNa koIaudArika asvAdhyAya rahI jAya to sUtrokta prAyazcitta AvatuM nathI. mATe sAdhu divasamAM badhA prakAranA asvAdhyAyanuM pratilekhana ane vicAra karIne svAdhyAya kare che ane rAtrimAM svAdhyAya kALanuM pratilekhana karavA yogya bhUmi, arthAt jayAM UbhA rahevAthI badhI dizAo temaja AkAza spaSTa dekhAya, evI traNa bhUmionuM sUryAsta pahelAM pratilekhana karI rAkhe che, varSA vagerenA kAraNe kyAreka makAnamAM rahIne paNa kALa pratilekhana karavAmAM Ave che. vizALa sAdhu samudAyamAM be sAdhu AcAryanI AjJA laIne kALanuM pratilekhana kare che. pachI sUcanA devA para badhA sAdhu svAdhyAya kare che. vacce asvAdhyAyanuM kAraNa jaNAya to teno pUrNa nirNaya karIne svAdhyAya baMdha karI devAya che. svAdhyAya Avyetara tapa temaja mahAna nirjarAnuM sAdhana hovA chatAM paNa asvAdhyAyamAM svAdhyAya karavAthI jinAjJAnuM ullaMghana thAya che. maryAdA bhaMga Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdazAstra: pariziSTa khaMDa-1 | |10ra ! vagerethI karmabaMdha thAya che. kyAreka apayaza temaja upadrava paNa thAya che. mATe saMyamavirAdhanAnI temaja prAyazcittanI prApti thAya che. - nizItha cUrNi. svAdhyAya priya bhikSuoe asvAdhyAya saMbaMdhamAM paNa haMmezA sAvadhAnI rAkhavAnI pharajanuM Avazyaka rUpathI pAlana karavuM joIe. yAda rAkhavAnuM ke A kartavya phakta ardhamAgadhI bhASAvALA kAlika temaja utkAlika sUtronAM mULa pAThanI apekSAe che. Avazyaka sUtra(pratikramaNa sUtra)ne mATe asvAdhyAya saMbaMdhI koI kartavya nathI. temaja sUtronI vyAkhyA, bhASAntara, artha ciMtana, vAMcana temaja anya saMvara pravRtti vagerene mATe paNa asvAdhyAya saMbaMdhI koI niyama lAgu paDato nathI. dIkSA, dIkSita temaja dakSA guru | F I[14] vaDI dIkSA saMbaMdhI vidhAna temaja prAyazcitta. [vyavahAra sUtra, uddezaka-4, sUtra-17] prathama tathA aMtima tIrthakaranA zAsanamAM bhikSuone sAmAyika cAritrarUpa dIkSA dIdhA pachI chedopasthApanIya cAritra rUpa vaDI dIkSA devAmAM Ave che. te sAmAyika cAritranI jaghanya kALa maryAdA sAta ahorAtrinI che. arthAt kALanI apekSAe navadIkSita bhikSu sAta rAtri pasAra thayA pachI AThamA divase te vaDI dIkSAne yogya(kalpAka) kahevAya che. te pahelAM zaikSa kahevAya che, kAraNa ke jaghanya zaikSa bhUmi sAta rAtrinI che. guNanI apekSAe (1) Avazyaka sUtra saMpUrNa, artha ane vidhi sahita kiMThastha karI levAthI (2) jIvAdinuM tathA samitionuM sAmAnya jJAna karI levAthI (3) dazavaikAlika sUtranA cAra adhyayananI artha sahita vAcanA laIne kaMThastha karI levAthI (4) pratilekhana vagere dainika kriyAono sAmAnya abhyAsa karI levAthI; navadIkSita sAdhu "kalpAka thaI jAya che. AvI rIte kalpAka(vaDI dIkSA yogya) thaI javAthI temaja anya vividha parIkSaNa thaI javAthI te navadIkSita sAdhune vaDI dIkSA (upasthApanA) devAmAM Ave che. vaDI dIkSAnI yogyatAthI(guNa tathA kAlathI) pahelA vaDI dIkSA devAthI nizItha sUtra uddezaka-11, sUtra-84. anusAra dIkSA dAtAne prAyazcitta Ave che. ukta yogyatAthI saMpanna kalpAka sAdhune sUtrokta samaya para vaDI dIkSA na devAthI prastuta sUtrothI AcArya-upAdhyAyane prAyazcitta Ave che. A prAyazcitta vidhAnathI spaSTa thAya che ke koIne paNa navI dIkSA ke vaDI dIkSA devAno adhikAra AcArya upAdhyAyane ja hoya che temaja temAM koIpaNa prakAranI khAmI hovAthI prAyazcitta paNa tene ja Ave che. anya sAdhu-sAdhvI athavA pravartaka ke pravartInI paNa AcArya-upAdhyAyanI Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta AjJAthI koIne dIkSA ke vaDI dIkSA ApI zake che paraMtu tenI yogyatAnA nirNayanI mukhya javAbadArI AcAryaupAdhyAyanI ja hoya che. sAmAnya rIte to AgamAnusAra pratyeka pravRtti karavAnI javAbadArI badhA sAdhu-sAdhvInI ja hoya che. to paNa gacchanI vyavasthA nirdeza AcArya upAdhyAyanA adhikAramAM hoya che. mATe te saMbaMdhI viparIta AcaraNa thavAthI prAyazcittane pAtra paNa te AcAryAdi thAya che. ahIM A traNa sUtromAM vaDI dIkSAnAM nimitte traNa vikalpa kahevAmAM AvyA che. (1) vismaraNathI maryAdA ullaMghana (ra) smRti hovA chatAM maryAdA ullaMghana (3) vismaraNa ke avismaraNathI vizeSa maryAdA ullaMghana. kALathI temaja guNathI kalpAka(vaDI dIkSAne yogya) banI gayA bAda te bhikSane cAra ke pAMca rAtrinI aMdara arthAt cAra rAtri ane pAMca divasa sudhI vaDI dIkSA daI zakAya che, tema A sUtramAM Avela ra3rAya paMvarIyAno zabdano tAtparya che. A cAra-pAMca divasanI chaTamAM vihAra, zama divasa, strInA mAsika dharmano asvAdhyAya ke bImArI vagere aneka kAraNa samAviSTa che tema samajavuM. mATe dIkSAnA sAta divasa pachI AThamAM, navamAM, dasamAM, agiyAramAM athavA bAramA divasa sudhI game tyAre vaDI dIkSA daI zakAya che ane tenuM koI prAyazcitta AvatuM nathI. bAramI rAtrinuM ullaMghana karavAthI sUtra-15-16 anusAra yathAyogya tapa kedIkSA chedarUpa prAyazcitta Ave che. jenuM bhASyamAM jaghanya prAyazcitta pAMca rAtrinuM kahevAmAM Avela che. dIkSA bAda sattaramI rAtrinuM ullaMghana karavAthI yathAyogya tapa ke cheda prAyazcitta uparAMta eka varSa sudhI tene prAyazcitta rUpamAM AcArya padathI mukta karI devAmAM Ave che. ahIM vaDI dIkSAnA vidhAna temaja prAyazcittamAM eka vizeSa chUTa devAmAM AvI che ke te navadIkSitanA mAtA-pitA vagere koIpaNa mAnanIya ke upakArI puruSa dIkSita thaI rahyA hoya ane teone kalpAka(vaDI dIkSAne yogya) thavAnI vAra hoya to A kAraNe koI kalpAka navadIkSitane vaDI dIkSA devAmAM cha mAsa sudhI te vaDIlanI pratIkSAmAM rokI zakAya che. tathA tenuM koI prAyazcitta paNa AvatuM nathI. ThANAMgAdi AgamomAM sAta rAtrino jaghanya zekSakALa kahela che. mATe yogya hoya to paNa sAta rAtri pUrNa thavA pahelA vaDI dIkSA daI zakAtI nathI, kAraNa ke teTalA samaya sudhI te zaikSa temaja akalpAka(vaDI dIkSAne yogya nahi) kahela che. cha mAsano utkRSTa zaikSakALa kahela che. mATe mAnanIya puruSane mATe vaDI dIkSA rokavAmAM paNa cha mAsanuM ullaMghana karavuM joIe nahi. A sUtromAM smRti ke vismRtithI 4-5 divasanI maryAdA ullaMghananuM Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 prAyazcitta samAna kahela che. cAra pAMca divasanI chUTamAM zubha divasa ke vihAra vagere kAraNo uparAMta RRtudharma vagere asvAdhyAyanuM je paNa kAraNa samAviSTa che tenuM nivAraNa 4-5 divasanI chUTamAM saraLatAthI thaI zake che. 104 [15]dIkSArthI ane tenA gurunI yogyAyogyatAnuM spaSTIkaraNa [nizItha uddezaka-11 : sUtra-84, 85] prathama sUtramAM, jANIne ayogyane dIkSA devAnuM prAyazcitta kahyuM che. bIjA sUtramAM ajANatA dIkSA dIdhA pachI ayogya jANIne paNa vaDI dIkSA devAnuM prAyazcitta kahyuM che. na tenAthI e phalita thAya che ke dIkSA dIdhA pachI ayogyatAnI jANakArI hovA chatAM vaDI dIkSA na devI joIe. ayogyatAnI jANakArI na hovAnAM be kAraNa hoI zake che, yathA- (1) dIkSArthI potAnI ayogyatAne chupAvI hoya (2) dIkSAdAtAe vyavasthita rIte pUrI jANakArI na meLavI hoya. - bIjA kAraNamAM dIkSAdAtAno pramAda che. mATe te sUtrokta prAyazcittane prApta kare che. upasthApita(vaDIdIkSA) karyA pachI tene choDI devA ke na choDI devA e gItArthanA nirNaya para nirbhara che. na pravrajayAne ayogya vyakti :- (1) bALa-ATha varSathI nIcenI uMmaravALA (2) vRddha-70 varSathI vadhAre uMmaravALA (3) napuMsaka(janma napuMsaka, dhRta napuMsaka, strI napuMsaka tathA puruSa napuMsaka vagere) (4) jaDa(zarIrathI azakta, buddhihIna ke mUMgA) (5) kliba- strInA zabda, rUpa, nimaMtraNa vagerenA nimittathI udita vedamohane niSphaLa karavAmAM asamartha. (6) rogI-16 prakAranA roga ane 8 prakAranI vyAdhimAMthI koIpaNa roga ke vyAdhithI yukta. zIghraghAtI vyAdhi ane ciraghAtI roga kahevAya che. II bhASya gAthA-3647|| (7) cora- rAtrimAM ghare-ghare praveza karI corI karavAvALA, khissA kAtaruM vagere aneka prakAranA cora-DAku-lUMTArA (8) rAjyanA aparAdhI- koI paNa prakAranuM rAjya virUddha kArya karavAthI aparAdhI jAhera karela hoya tevA (9) unmatta, yakSAviSTa ke pAgala (10) cakSu hIna- janmAMdha hoya athavA pachIthI eka ke be AMkhonI jyoti cAlI gaI hoya (11) dAsakoInA kharIdelA athavA koI kAraNothI dAsatvapaNuM hoya (12) duSTa- kaSAya duSTa(ati krodhI) ane viSaya duSTa(viSayAsakta) (13) mUrkha- dravya mUDha vagere aneka prakAranA mUrkha, buddhi bhramavALA (14) karajadAra- bIjAnI saMpatti udhAra laIne na denArA (15) jugita(hIna)- jAtithI, karmathI, zilpathI hIna ane zarIrathI hIna aMgovALA(jenA nAka, kAna, paga, hAtha kapAyelA hoya) (16) baddha karma-zilpa vidyA, maMtra vagere zIkhavA ke zIkhavADavA mATe koInI sAthe pratijJAbaddha Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta hoya (17) bhUtaka(nokarI-divasanAM bhUtaka, yAtrAbhRtaka vagere (18) apahRtamAtA-pitA vagerenI AjJA vinA corI karIne(adatta) lAvelA bALaka vagere (19) garbhavatI strI (20) bAlavatsA- dUdha pItA bALakavALI strI, bhASyamAM AnA aneka bheda-prabheda kahela che tathA tene dIkSA devAthI thanArA doSo ane tenA prAyazcittonAM aneka vikalpa kahyA che. Agama vihArI ane atizayajJAnI zramaNo A bhASyavarNita badhAne yathAavasare dIkSA daI zake che. bAlyavayavALAne kAraNavaza gItArtha guru dIkSA daI zake che. evuM ThANAMga sUtra a.pa. sUtra 108 thI phalita thAya che. bhASya gAthA 3738mAM vIsa prakAranA ayogyamAMthI koIne yathAvasara dIkSA ApI paNa zakAya che, evuM batAvela che paraMtu gItArtha bhikSune A adhikAra paNa anya gItArthanI salAhathI hoya che, athavA to tene paNa prAyazcitta Ave che. dikSAne yogya vyaktiH (1) AryakSetramAM utpana (ra) jAti-kuLa saMpanna (3) nirmaLa buddhi (4) haLukarmI (5) saMsAra sAgaramAM manuSya bhavanI durlabhatA, janma maraNanAM duHkha, lakSmInI caMcaLatA, indriyaviSayonAM duHkha, ISTa saMyogono viyoga, AyuSyanI kSaNabhaMguratA, maraNa pachI parabhavano ati raudravipAka ane saMsAranI asAratA vagere bhAvone jANavAvALA (6) saMsArathI virakta (7) alpakaSAyI (8) alpa hAsyAdi arthAt kutUhalavRttithI rahita (9) kRtajJa (10) vinayavAna (11) rAjya aparAdha rahita (12) suDoLa zarIra (13) zraddhAvAna (14) sthira cittavALA temaja samyagu upasaMpanna(zuddha bhAvathI yukta). A guNothI yuktane dIkSA devI joIe athavA temAMthI eka-be guNa ochA hoya to paNa bahuguNa yuktane dIkSA daI zakAya che. -abhidhAna rAjendra koSa "vaLA' pRSTa-739 dIkSA dAtAnA lakSaNa:- uparyukta 15 guNa yukta tathA (16) vidhipUrvaka pravrajita (17) samyaphaprakArathI gurukulavAsamAM rahenAra (18) pravrajyAkALathI satata akhaMDa zIlavALA (19) paradroha rahita (20) yathokta vidhithI grahaNa karela sUtrajJAnI (21) sUtro temaja adhyayano vagerenAM pUrvApara saMbaMdhonAM jJAnamAM niSNAta (rara) tattvajJa (ra3) upazAMta (ra4) pravacana vAtsalyayukta(pravacanapremI) (25) prANIonA hitamAM rata (26) Adeya vacanavALA (27) bhAvonI anukULatAthI ziSyonI paripAlanA karanArA (28) gaMbhIra(udAra manavALA) (29) parISaha vagere AvavAthI dInatA na dekhADanArA (30) upazama labdhi saMpanna(upazAMta karavAmAM catura), (31) upakaraNa labdhi saMpanna, sthira hasta labdhi saMpanna, sUtrArtha vaktA (3ra) gurunI AjJAnusAra guru pada dhAraNa karanArA evA viziSTa guNavALAne guru banAvavA joIe. - [abhidhAna rAjendra koSa pavanA pR. 734] Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 H dIkSArthI pratye dIkSAdAtAnuM kartavya :- (1) dIkSArthIne pUchavuM joIe ke tame koNa cho ? zA mATe dIkSA lyo cho ? tamane vairAgya kevI rIte utpanna thayo ? evI rIte pUchayA pachI yogyatA jaNAya agara anya koI prakAranI ayogyatA na jaNAya to dIkSA devI kalpe che. 16 (2) dIkSAne yogya jANIne tene A sAdhvAcAra kahevA joIe. jema ke- 1. haMmezAM bhikSA mATe javAnuM 2. gocarImAM aceta vastu levI 3. eSaNAnA doSathI rahita zuddha gocarI levI 4. lAvyA pachI bAla vRddha vagerene daIne saMvibhAgathI vAparavuM 5. svAdhyAyamAM haMmezAM lIna rahevuM 6. AjIvana snAna nahi karavAnuM 7. jamIna upara ke pATa upara sUvAnuM 8. loca vagere kaSTa sahana karavAnuM, 9. pagapALA vihAra karavAnuM vagere. jo te A badhuM saharSa svIkAra karI lye to tene dIkSA devI joIe - [nizItha cUrvI pRSTa 278] navadIkSita sAdhu-sAdhvI pratye dIkSAdAtAnuM kartavya :- (1) zastra parijJAnu (AcArAMga sUtranA prathama adhyayananuM) adhyayana karAvavuM athavA cha jIvanikAyanuM (dazavaikAlika sUtranA cothA adhyayananuM) adhyayana karAvavuM. (2) tenA artha-paramArtha samajAvavA ke A pRthvI vagere jIva che. taDako-chAMyo pudgala vagere ajIva che. tathA puNya-pApa, Azrava-saMvara, nirjarA, baMdha-mokSa nava tattvanuM svarUpa, karmabaMdhanA hetu, tenA bheda, pariNAma vagerenuM parijJAna karAvavuM. (3) A tattvone pharIthI samajAvIne, tene dhAraNa karAvavA, zraddhA karAvavI. (4) tyAra pachI tene jIvonI jatanA ane viveka zIkhavADavo. (5) zIkhaDAvyA pachI zraddhA ane vivekanI parIkSA karavI, jema ke- UbhA rahevA, besavA, sUvA ke paraThavA mATe saceta bhUmi batAvIne kahevuM ke ahIMyA UbhA raho, paraTho vagere. tema sAMbhaLIne sacitta sthaLa joIne te ciMtita thAya che ke nahIM tema tenI parIkSA karavI. evI rIte taLAva vagere bhInI bhUmimAM cAle ke nahIM, dIvo tarato mUke ke nahIM, garamImAM havA nAkhe ke nahIM tathA vanaspati ke trasajIvavALA rastA para cAle ke nahIM, tema tenuM nirIkSaNa karavuM. eSaNA doSayukta bhikSA grahaNa karavAnuM kahIne paNa tenI parIkSA karavI. A rIte adhyayana, arthajJAna, zraddhAna, viveka tathA parIkSAmAM yogya hoya tene upasthApita karavA(vaDI dIkSA devI) joIe. upara lakhela vidhithI je yogya na banyA hoya, tene dIkSA devAthI prAyazcitta Ave che. -[nizItha cUrNi pR. 280] Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta (5) Wan Wan prakIrNaka pariziSTa [16] caitya zabdano artha vyavahAra sUtra uddezaka-1 : sUtra-33] sUtramAM 'samma mAniyA" zabdano prayoga karavAmAM Avela che. TIkAkAre teno "jina vacanothI bhAvita aMtaHkaraNavALA" evo artha karyo che. reya zabdanA aneka artha zabdakoSamAM batAvela che. temAM jJAnavAna ane bhikSu vagere artha paNa peya zabdanA karela che. aneka sUtromAM tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmIne mATe vezya zabdano prayoga karavAmAM Avela che. te zabdathI bhagavAnane jJAnavAna kahyA che. upAsaka dazAMga a. 1mAM zramaNopAsakanI samakita saMbaMdhI pratijJAno pATha che. temAM anya tIrthikathI grahaNa karela caityane arthAt sAdhune vaMdana namaskAra temaja AlApa-saMlApa karavAno tathA AhAra-pANI devAno niSedha che. tyAM spaSTa rUpathI ceya zabdano bhikSu arthamAM prayoga karavAmAM Avela che. tyAM caityathI AlApa saMlApa karavAnuM Agama kathana vizeSa mananIya che, kAraNa ke mUrtinI sAthe AlApa saMlApa thAya nahIM. prastuta sUtramAM prayukta rephya zabdano artha mUrtipUjaka samudAyavALA 'arihaMta bhagavAnanI mUrti' paNa kahe che. paraMtu te TIkAkAranA arthathI viparIta che, tathA pUrvApara sUtrothI paNa viruddha che. kAraNa ke TIkAkAre ahIM aMtaHkaraNa zabdano prayoga karyo che, te mUrtimAM thaI zakato nathI. sUtramAM samyak bhAvita caityano abhAva thavA para arihaMta-sidghanI sAkSI mATe gAma vagerenI bahAra javAnuM kahyuM che. jo arihaMta caityano artha maMdira hoya to maMdiramAM ja arihaMta siddhanI sAkSIthI AlocanA karavAnuM kathana hota, to gAmanI bahAra javAno alaga vikalpa devAnI AvazyakatA rahetI nathI. mATe "renDsa" zabdano prastuta prakaraNamAM 'jJAnI' samyak dRSTi athavA samajadAra puruSa, evo artha karavo upayukta che. samavAyAMga sUtramAM tIrthaMkarone je vRkSanI nIce kevaLajJAna utpanna thAya che, tene 'caitya vRkSa' arthAt jJAnotpatti sthaLanuM vRkSa kahyuM che. tAtparya e che ke maulika gaNadhara racita AgamomAM temaja vizALa zabdakoSomAM paNa 'caitya' zabdano artha 'jJAna' sUcita karavAmAM Avela che. prastuta prakaraNamAM paNa 'jJAnI' samyak dRSTi artha ja apekSita che, temaja prasaMgocita paNa che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdazAstra : pariziSTa khaMDa-1 178 [17] aneka pAtranI kalpanIyatA [vyavahAra sUtra uddezaka-2 : sUtra-29] A sUtramAM AhAra karavAnAM sAdhana rUpamAM pAtrone mATe nimna zabdono prayoga karavAmAM Avela che- (1) svayaMnA(AhAra levAnA) pAtramAM. (2) svayaMnA 'palAzaka'(mAtraka)mAM. (3) svayaMnA kamaMDaLa(pANI levAnA pAtra)mAM. (4) svayaMnA khobAmAM arthAt banne hAthanI banelI aMjalImAM. (5) svayaMnA hAthamAM arthAt eka hAthanI pasalImAM(hAthanA khobAmAM). ahIMyA svayaMnA palAzakano artha TIkAkAre DhAkanA pAnathI banAvela doNA evo karyo che. sUtramAM 'sayaMsi' pada pratyeka zabdanI sAthe che. sAdhunuM svayaM pAtra e ja che je haMmezAM enI pAse rahetuM hoya tathA je Agamokta hoya. palAsanA pAnanA doNA rAkhavAno AgamamAM niSedha che ane e vadhAre samaya dhAraNa karavA yogya paNa hotA nathI. ataH 'svayaMnuM palAzaka' A kathana 'mAtraka'ne mATe samajavuM yogya che. temaja mAtraka rAkhavuM Agama saMmata paNa che. sUtranA vidhAnathI ja e jaNAya che ke te bhikSu jo pAtranI uNodarI karanArA hoya to svayaMnA mAtrakamAM, hAthamAM ke khobAmAM laIne paNa AhAra karI zake che. caudapUrvI zrI bhadrabAhusvAmI dvArA racita A vyavahAra sUtramAM pAtranI dRSTithI traNa nAma kahyA che. enAthI A sAbita thAya che ke bhikSu sAmAnyataH aneka pAtra paNa rAkhI zake che. ataH eka pAtra ja rAkhavuM e ekAMtika paraMparAnuM aitihAsika kathana Agama anusAra nathI. arthAt keTalAka potAne paMDita mAnanArA ema kahe che ke pahelA jaina sAdhu eka ja pAtra rAkhatA hatA; aneka pAtra rAkhavAnI paraMparA zithilAcArathI prAraMbha thaI. paraMtu AvA kathananI prastuta sUtrathI parIkSA kare to te nirarthaka, nirAdhAra ane ekAMtika prarUpaNA ja jaNAze athavA jo te paMDita loko anekAMta siddhAMtane anusarIne ema kahe ke pahelA jaina sAdhu ekalA paNa rahetA hatA ane acela paNa rahetA hatA, teo kramika sAdhanA karatA hatA; eka pAtra rAkhanArA tapasvI bhikSu paNa prAcInakAlamAM hatA, to A rIte bolavAthI anekAMtika prarUpaNA thAya ane te bhASA Agama sammata kahevAya. [18] sAdhu-sAdhvInI paraspara sevA AlocanA vyavahAra sUtra uddezaka-5 : sUtra-19 thI 20] bRhatkalpasUtranA cothA uddezakamAM jaina zramaNonA paraspara bAra sAMbhogika vyavahAra hoya che. jemAM autsargika vidhithI sAdhvIo sAthe cha sAMbhogika vyavahAra hoya che. te anusAra Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta) sAdhvIonI sAthe eka mAMDalAmAM AhArano vyavahAra hoto nathI tathA gADha kAraNa vinA enI sAthe AhArAdinI Apa-le paNa thaI zakatI nathI. chatAM paNa sAdhu-sAdhvI eka AcAryanI AjJAmAM hovAthI ane eka gacchavALA hovAthI sAMbhogika kahevAya che. AvA sAMbhogika sAdhu-sAdhvIo paNa potAnA doSonI AlocanA, pratikramaNa, prAyazcitta Adi parasparamAM nahIM kare paraMtu zramaNa potAnA AcArya, upAdhyAya, sthavira AdinI pAse ja kare ane sAdhvIo potAnI AlocanA, prAyazcitta pravartinI, sthavirA Adi yogya sAdhvIo pAse ja kare. A vidhi mArga ke utsarga mArga che. apavAdamArga anusAra koIpaNa gaNamAM sAdhu ke sAdhvIomAM kayAreka AcArya-sthavira AlocanA-zravaNa yogya na hoya ke prAyazcitta devA yogya koIna hoya tyAre paristhiti anusAra sAdhu svagacchanA sAdhvI pAse AlocanA, pratikramaNa, prAyazcitta karI zake che ane sAdhvI svagacchIya sAdhunI pAse AlocanA Adi karI zake che. A vidhAnathI spaSTa thAya che ke sAmAnyataH eka gacchanA sAdhu-sAdhvIoe paNa paraspara AlocanA, prAyazcitta na karavA joIe. paraspara AlocanAnuM duSkala batAvatA bhASyamAM kahela che ke sAdhu ke sAdhvIne kyAreka caturtha vrata bhaMga saMbaMdhI AlocanA karavI hoya ane AlocanA sAMbhaLanArA sAdhu athavA sAdhvI paNa kAma vAsanAthI parAbhUta hoya to AvA avasara para ene potAnA bhAva pragaTa karavAno avasara maLe che ane te paNa kahI zake che ke tamAre prAyazcitta to levuM ja che to ekavAra mArI icchA paNa pUrI karo, pachI badhuM prAyazcitta ekasAthe thaI jaze, A prakAre paraspara AlocanAnA kAraNe ekabIjAnuM vadhAre patana thavAnI saMbhAvanA rahe che. te sivAya anya doSonI AlocanA karavA samaye paNa ekAntamAM pharI-pharI sAdhu-sAdhvInA samparka thavAthI, AvA aneka doSo utpanna thavAnI saMbhAvanA rahe che. AvA ja kAraNothI svAdhyAya ke vAcanA Adi sivAya AgamomAM sAdhu-sAdhvIno paraspara samparkano niSedha che. eTale ekabIjAnA upAzrayamAM sAmAnya vArtAlApa mATe ke mAtra darzananA hetuthI athavA to kevaLa paramparAnA pAlana mATe na javuM joIe. sthAnAMgasUtramAM nirdiSTa sevA vagere paristhitiomAM javuM, te Agama sammata che. sAdhu-sAdhvInA paraspara samparkaniSedhanuM vizeSa varNana bRhatkalpa sUtra uddezaka-3, sUtra-1mAM che. e sUtramAM paraspara ekabIjAnA upAzrayamAM besavAUbhA rahevA Adi aneka kAryono niSedha che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 sAdhu-sAdhvInA zarIra saMbaMdhI ane upakaraNa saMbaMdhI je paNa Avazyaka kArya hoya te pahelAM to pote ja karavA joIe ane kyAreka koI kArya sAdhu anya sAdhu pAse ke sAdhvI anya sAdhvI pAse karAvI zake che. A vidhi mArga che. 180 roga Adi kAraNothI athavA koI Avazyaka kAryamAM vyasta hovAne kAraNe asamartha thavAthI; tevI paristhitimAM viveka pUrvaka sAdhu-sAdhvI paraspara paNa potAnuM kArya karAvI zake che. A apavAda mArga che. ataH vizeSa paristhiti sivAya sAdhu-sAdhvIe paraspara koI paNa kArya karAvavuM na joIe. A sUtronA pArasparika vyavahAronA niSedhanuM mukhya kAraNa e che ke evI pravRttionA kAraNe atisaMparkathI, mohavRddhi thavAthI kyAreka brahmacaryamAM asamAdhi utpanna thaI zake che ane A prakAre paraspara anAvazyaka atisaMparkane joIne lokomAM aneka prakAranI kuzaMkAo utpanna thaI zake che. ataH sUtrokta vidhAna anusAra ja sAdhu-sAdhvIe AcaraNa karavuM joIe. temaja zakya hoya tyAM sudhI paraspara sevA ke AlocanA karavI, karAvavI nahIM. paraspara karavAmAM AvatA sevAnA kAryo : (1) AhAra-pANI lAvIne devA ke levA athavA nimaMtraNa karavuM. (2) vastra, pAtra Adi upakaraNonI yAcanA karIne lAvIne devA athavA potAnA yAcelA upakaraNo devA. (3) upakaraNonuM parikarma kArya- sIvavuM, joDavuM, rogAna Adi lagADavA. (4) vastra, rajoharaNa Adi dhovA. (5) rajoharaNa Adi upakaraNa banAvI devA. (6) pratilekhana karI devuM. vagere aneka kArya samajI levA joIe. gADhAgADha paristhitio sivAya paraspara sevA kArya karavuM-karAvavuM sAdhu-sAdhvIne kalpatuM nathI ane karavA, karAvavAthI gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. AcArya Adi padavIdharonA paNa pratilekhanA Adi sevAkArya mAtra bhakti pradarzita karavAne mATe paNa sAdhvIo karI zakatI nathI. jo AcArya Adi A rIte sAdhvIo pAse potAnA kArya akAraNa karAve to te paNa guru caumAsI prAyazcittane pAtra thAya che. tAtparya e che ke sAthe rahenArA sAdhu je sevAnuM kArya karI zake che te sAdhvIo pAse na karAvavuM joIe. A prakAre sAdhvIoe paNa anya sAdhvIo karanArI hoya to sAdhu pAse potAnuM kArya na karAvavuM joIe. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta [19] gItArtha bahuzruta vagara rahevAno niSedha vyivahAra sUtra uddezaka-6: sUtra-4, 5 A sUtromAM AcArAMga, nizIthasUtra artha sahita kaMThastha dhAraNa na karanArA abahuzruta bhikSuone "agaDasuya' akRtradyuta kahyA che. arthAta pramukha banI vicaraNa karavAnI yogyatA prApti mATe Avazyaka, uttarAdhyayana, dazavaikAlika, AcArAMga ane nizItha sUtranuM adhyayana kaMThastha dhAraNa na karanArA bhikSune Agamika zabdamAM Disu kahevAya che. AvA eka athavA anekabhikSuonAvicaraNa karavAno paNa sUtramAM niSedha che. prastuta sUtramAM batAvyuM che ke koI prAmAdimAM AvA akRtasUtrI bhikSuone choDIne bahuzruta bhikSu anyatra cAlyA jAya to te agItArtha bhikSu tyAM rahI zakatA paNa nathI. A viSayane upAzrayanI sthitinA vikalpothI sUtramAM spaSTa kahyuM che- jo upAzrayamAM bahAra javAno ane praveza karavAno mArga eka ja hoya to gADayA (agItArtho)ne ekadivasa paNa tyAM rahevuM kalpatuM nathI. jo e upAzrayamAM AvavA javAnA aneka mArga hoya to agItArthone eka athavA be divasa rahevuM kahyuM che. trIjA divase rahevAthI te sarvane prAyazcitta Ave che. tAtparya e che ke pratyeka yogya bhikSue yathAsamaye bahuzruta thavA yogya zrutanuM adhyayana karI, tene kaMThastha dhAraNa karI, pUrNa yogyatA saMpanna thaI javuM joIe. jenAthI yathAvasara vicaraNa ane gaNadhAraNa Adi karI zakAya che. kema ke A sUtromAM aneka abahuzrutone sAthe rahIne vicaraNa karavAno ke rahevAno spaSTa niSedha karyo che temaja A maryAdA bhaMga karanArane prAyazcittane pAtra kahyA che. tethI pratyekanavadIkSita matisaMpannabhikSunuM temaja tenA gaNapramukha AcArya, upAdhyAya AdinuM A Avazyaka kartavya che ke te anya rucio ane aneka pravRttione pramukhatA na ApI Agamokta adhyayana adhyApanane pramukhatA Ape tathA dareka zramaNane saMyama vidhiomAM pUrNa kuzaLa banavA ane banAvavAnuM dhyAna rAkhe. AcAramAM kuzaLa evaM zrutasaMpanna thayA vinA koI paNa bhikSue alaga vicaraNamAM athavA anya kAryomAM pravRtta thavuM na joIe. adhyayana saMbaMdhI Agama sammata aneka prakAranI jANakArI ahIM A pariziSTa vibhAganA prAraMbhamAM ApI che. jenuM dhyAnapUrvaka adhyayana, manana karI Agama anusAra zruta-adhyayana karavAnuM temaja karAvavAnuM mukhya lakSya rAkhavuM joIe. Ama karavAthI ja jinAjJAnuM yathocita pAlana thaI zake che tathA sAdhaka AtmAono ane jinazAsanano sarvatomukhI vikAsa thaI zake che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 18ra [20] saMbhoga viccheda kyAre ? vyavahAra sUtra uddezaka-7 : sUtra-3, 4] ThANAMga sUtra a.3 tathA a.9mAM saMbhoga viccheda karavAnA kAraNa batAvela che temaja bhASyamAM paNa evA aneka kAraNa kahyA che. eno sArAMza e che ke (1) mahAvrata, samiti, gupti temaja gaNasamAcArImAM upekSApUrvaka cothI vAra doSa lagADavAthI (2) pArthasthAdinI sAthe vAraMvAra saMsarga karavAthI tathA (3) guru vagerenA prati virodhabhAva rAkhavAthI te sAdhusAdhvInI sAthe saMbaMdha viccheda karI devAmAM Ave che. [1] vRddhAvasthAno ekalavihAra vyavahAra sUtra uddezaka-8: sUtra-5] A sUtramAM evA ekAkI vicaranArA bhikSunuM varNana che ke je AcArAMga sUtra zruta.-1, adhya-6, udde.-ra; sUyagaDAMga sUtra zrata.-1, adhya.-10; uttarAdhyayana sUtra adhya.-3ra, gAthA-5 tathA dazavaikAlika sUtra cUlikA-2, gAthA 10mAM nirdiSTa saparisthitika ekalavihArI che; sAthe ja zarIranI apekSAe vRddha ke ativRddha che. A sUtrathI jaNAya che ke vikalpI sAmAnya bhikSu karmasaMyogathI ekalA thaIne vRddhAvasthA sudhI paNa ekalA rahIne yathAzakti saMyama pAlana karatAM sAdhu caryAmAM vicaraNa karI zake che. zArIrika kAraNothI tene vividha aupagrahika(vadhArAnA) upakaraNa rAkhavA paDe che. tene kyAreka asurakSita sthAna rahevAne mATe maLyuM hoya to tyAM te upakaraNo choDIne javAthI bALako ke kUtarA tene toDI phoDI nAkhe ke laIne cAlyA jAya athavA cora corI jAya vagere zakyatA rahe che. A kAraNothI sUtramAM A vidhAna karavAmAM Avela che ke te vRddha bhikSu potAnA upakaraNonI surakSAne mATe koIne tyAM besADIne jAya athavA bAjumAM koI beThA hoya to tene khyAla rAkhavA mATe sUcita karIne jAya zake che ane pAchA AvavA para muni tene sUcita karIne ja(ke huM AvI gayo chuM tema kahIne ja) te potAnA upakaraNone grahaNa kare. zArIrika sthitiothI vivaza banelA ekalA vRddha sAdhune mATe paNa A sUtramAM je rIte nirUpaNa karavAmAM Avela che, tenAthI e spaSTa thAya che ke sUtrakAranI ke jinazAsananI atyaMta udAra temaja anekAMta daSTi che paraMtu Aja kAlanAM jinamatanA anuyAyI, zramaNa varga ke zrAvaka varga evA udaya-karmAdhIna AtmAo pratinirdayavRtti temaja dhRNAnI bhAvanA rAkhe che ane tenA nimitte usUtra prarUpaNA karI bhArekarmA bane che, te kharekhara aphasosanI vAta che. A sUtrokta te vRddha bhikSu cAlavAnA samaye sahArAne mATe daMDa ke lAkaDI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta rAkhe che. garamI vagerethI rakSAne mATe chatra rAkhe che. maLa-mUtra, kapha vagere vikAronA kAraNe aneka mAtraka(bhAjana) rAkhe che. mATInA ghaDA vagere bhAMDa(vAsaNa) paNa rAkhe che. vadhAre vastra-pAtra paNa rAkhe che. macchara vagerenA kAraNe maccharadAnI paNa rAkhe che. besavAmAM sahArAne mATe bhRSikA-kASTa(eka jAtanuM lAkaDAnuM Asana) paNa rAkhe che, carma khaMDa, carma koSa(jUtA Adi) temaja carma chedaka(zastra) paNa rAkhe che; eTaluM varNana A sUtramAM karyuM che. te vRddha zramaNa potAne Avazyaka, upayogI, koIpaNa upakaraNa rAkhatA hoya, temAMthI je upakaraNo gocarI javAne samaye Avazyaka na hoya, tenA saMbaMdhe A sUtramAM vidhAna karyuM che. 103 viziSTa sAdhanAvALA paDimAdhArI ke jinakalpI nava pUrvanA jJAnavALA bhikSu A aupagrahika upakaraNa rAkhavAnA apavAdamArganuM sevana karI zakatA nathI ane gacchanA bhikSunI AvI sUtrokta paristhiti thavI saMbhava paNa nathI kAraNa ke gacchamAM aneka vaiyAvacca(sevA) karanArA zramaNa hoya che. mATe paristhitivaza jaghanya-madhyama bahuzruta bhikSu paNa jIvana paryaMta ekalA rahIne yathAzakti saMyama maryAdAnuM pAlana karatAM vicaraNa karI zake che, ane tenA mATe sUtrakAra sUtramAM anukaMpA bhAve evA-evA udAratApUrNa nirUpaNa karI zake che. A tathya prastuta sUtrathI spaSTa thAya che. vizvAsa mATe koIpaNa jijJAsu, A sUtra sthala kADhIne teno pATha ke artha-paramArtha vAMcI zake che. [rara] ekalA bhikSuno upAzraya [vyavahAra sUtra uddezaka-6 : sUtra-6, 7] prastuta sUtrakrikamAM bahuzruta-gItArtha ekalA bhikSune grAmAdimAM kevA prakAranA upAzrayamAM, kevI rIte rahevuM ke na rahevuM, A vidhAna karyuM che. bhASyamAM agItArthathI saMbaMdhita sUtronuM ane A ekAkI bhikSuothI saMbaMdhita sUtronuM spaSTIkaraNa karatAM tene gacchanI nizrAmAM hovAnuM kahyuM che. tethI e spaSTa thAya che ke karmodaye ekAkI rahenAra bhikSune gacchathI kADhI mUkavuM, e koI jarUrI nathI. AvADA vagere vizeSaNone bhASya vyAkhyAmAM upAzrayothI saMbaMdhita karIne vistArathI vivecana karavAmAM Avela che. paraMtu pratiomAM vaAEya zabda lipi doSathI chUTI gayo, tema pratIta thAya che. eTalA mATe anveSaka saMpAdakoe ahIM vakSya zabdane rAkhIne ja artha temaja vivecana karyuM che. prastuta sUtra dvikathI A phalita thAya che ke- 1. bahuzruta ekAkI vicaraNa karanArA bhikSue aneka dvAra temaja aneka mArgavALA upAzrayamAM nivAsa karavo na joIe. 2. eka daravAjo ke eka rastAvALA upAzrayamAM bahuzruta ekalavihArI bhikSu rahI zake che. 3. ekala vihArI na Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra: pariziSTa khaMDa-1 184 bhikSue ubhayakALa eTale sUtAM ane uThatAM(divase ane rAtre) vairAgyayukta temaja saMyamaguNone puSTa karanArA dharma jAgaraNathI dharma bhAvanAnI vRddhi karatA rahevuM joIe. 4. alpazruta, alpaAgamaza, agItArtha bhikSue koIpaNa prakAranA upAzrayamAM ekalA rahevuM na joIe. gItArtha bahuzruta bhikSune ekalA rahevuM to A sUtrathI ke anya aneka Agama vidhAnothI spaSTa siddha thaI jAya che. to paNa kayA upAzrayamAM rahevuM ke na rahevuM athavA kevI rIte jAgRta rahevuM, A aMge vidhAna karavAno A sUtrono Azaya che. vibhinna prakAranA upAzrayamAM gItArtha bhikSane ekalA rahevAthI athavA aneka agItArthonA rahevAthI kayA-kayA doSonI saMbhAvanA rahe che, te samajavAne mATe jijJAsuoe bhASyanuM avalokana karavuM joIe. - vyavahAra sUtranA bhASyamAM(patrAkAre prakAzita)mAM A uddezakano sAramuni mANeke gujarAtI bhASAmAM Apyo che. temAM paNa A cAra sUtrano artha upAzrayathI saMbaMdhita karyo che. [23] sAdhvInI svataMtra gocarI vyavahAra sUtra uddezaka-9H sUtra-40] A sUtromAM cAra pratimAonuM varNana karela che, jenI ArAdhanA sAdhu- sAdhvI baMne karI zake che. aMtagaDa sUtranAM AThamA vargamAM sukRSNA sAdhvI(Aya) dvArA A bhikSu pratimAonI ArAdhanA karyAnuM varNana che. A pratimAomAM sAdhvI paNa svayaM potAnI gocarI lAve che. jemAM nirdhArita divaso sudhI bhikSA dattinI maryAdAnuM pAlana karavAmAM Ave che. A pratimAomAM nirdhArita dattiothI ochI dattio paNa grahaNa karI zakAya che ane anazana rUpa tapasyA paNa karI zakAya che, paraMtu koIpaNa kAraNathI maryAdAthI adhikadatti grahaNa karI zakAtI nathI. A pratimAomAM upavAsa vagere tapa karavuM Avazyaka nathI. svAbhAvika ja lagabhaga roja uNodarI tapa thaI jAya che. bRhatkalpa sUtra udde-pamAM sAdhvIne ekalA gocarI javAno spaSTaniSedha karyo che. mATe A pratimAomAM svataMtra gocarI lAvanArI sAthvInI sAthe anya sAdhvIoe rahevuM jarUrI che. gocarI to te svayaM potAnI ekanI kare che. - A pratimAone paNa sUtramAM bhikSu pratimA' zabdathI ja sUcita karela che. to paNa tene dhAraNa karavAmAM bAra bhikSu pratimAonI samAna viziSTa yogyatAnI AvazyakatA hotI nathI. jo sAdhvI paNa gacchamAM rahIne svataMtra gocarI temaja abhigraha vagere karI Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta zake che to gacchamAM rahetA thakA sAdhuone svataMtra gocarI temaja abhigraha vagere karavuM svataH siddha thaI jAya che. aneka AgamomAM sAdhune svataMtra rIte potAnI gocarI javAnA varNana paNa maLe che. mATe AjJApUrvaka svataMtra gocarI karavI te dUSaNa nathI paraMtu viziSTa saMyama unnatino guNa che, evuM samajavuM joIe. AjakAla je alaga gocarIne ekAMta avaguNanI dRSTithI jove che te yogya nathI. zve. mUrtipUjaka zramaNa vargamAM Aje paNa viziSTa sAdhanArthe AjJApUrvaka AvI svataMtra gocarI karavAnI udAra vRtti jovA maLe che. [24] gocarI gamana viveka 195 vyavahAra sUtra uddezaka-6H sUtra-1] A sUtrAMzamAM e batAvela che ke gRhasthIne tyAM gocarIne mATe praveza karyA pachI koIpaNa bhojananI vastu niSpAdita hoya athavA cUlA, gesa parathI dALa, bhAta, roTalI, dUdha vagere koIpaNa khAdya padArtha utAravAmAM Ave to te na levA joIe. te padArthane haTAvavA mATe sAdhunuM nimitta hoya ke na hoya jJAtakuLamAM evA padArtha grahaNa karavA yogya nathI. na jyAM daravAjAmAM praveza karatAM pahelAM je vastu banI gaI hoya ke cUlA parathI utArela hoya, te laI zakAya. aparicita ke alpa paricita gharomAM ukta padArtha levAno sUtramAM niSedha nathI. tenuM kAraNa e che ke anurAgI jJAtijana vagere bhaktivaza kyAreka paNa sAdhunA nimitte AvI pravRtti kare to temAM agnikAyanI virAdhanA thavAno saMbhava rahe che. alpa paricita ke alpAnurAgI gharomAM ukta doSanI saMbhAvanA rahetI nathI. mATe ukta niyama te kuLomAM upayogI nathI. eTalA mATe A vidhAna AgamomAM aneka sthaLomAM phakta jJAtijano(saMbaMdhIo)nA kuLa nI sAthe joDela che, svataMtra rUpathI kayAMya kahela nathI. [pa] kSamApanA bhAva [vyavahAra sUtra uddezaka-7 : sUtra-11, 12] kSamApanAnuM dhArmika jIvanamAM eTaluM vadhAre mahatva che ke jo koInI sAthe kSamApanA bhAva na Ave ane te akSamA bhAvamAM ja kALadharma pAmI jAya to te sAdhakanI keTalIya ugra sAdhanA hoya chatAM paNa te virAdhaka thaI jAya che. kSamApanA dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAre che- (1) dravyathI- jo koInA pratye nArAjagIno bhAva ke roSabhAva hoya to tene pratyakSa kahevuM ke 'huM Apane kSamA karuM chuM ane ApanA pratye prasannabhAva dhAraNa karuM chuM.' jo koI vyakti koInI paNa bhUlane kAraNe gusso kare to kahI devuM ke mArI bhUla thaI gaI che, Apa kSamA karo; pharIthI AvI bhUla nahi karuM. (2) bhAvathI- zAMti, saralatA temaja namratAthI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 186 potAnAM hRdayane saMpUrNa pavitra ane parama zAMta banAvI levuM joIe. AvI rIte bhAvonI zuddhi temaja hRdayanI pavitratAnI sAthe vyavahArathI kSamA devI ane kSamA mAMgavI, A pUrNa kSamApanA" vidhi che. paristhitivaza AvuM saMbhava na hoya topaNa bRhatkalpasUtra udde.-1, sUtra-34 anusAra svayaMne pUrNa upazAMta karI levAthI paNa ArAdhanA thaI zake che. aMtara hRdayamAM jo zAMti zuddhi na thAya to bAhya-vidhithI saMlekhanA, 15divasano saMthAro ane vyavahArika kSamApanA karI levAthI paNa ArAdhanA thaI zakatI nathI, evuM bhagavatI sUtra zataka 13, udde -mAM Avela abhIcikamAranA varNanathI spaSTa thAya che. mATe svayaMnA aMtara hRdayamAM zuddhi, upazAMti thaI javI joIe; potAnA kaSAya-klezanA kenArAjagInA bhAvothI pUrNa nivRtti thavI paramAvazyaka che. evuM thavA para ja dravya ane bhAvathI paripUrNa kSamApanA thaI ne te sAdhaka potAnI sAdhanAmAM ArAdhaka thaI zake che. kki hakka I [] caMdra paDimAonA viziSTa niyamI ke kSa [vyavahAra sUtra uddezaka-10: sUtra-1, 2] A banne caMdra paDimAo viziSTa yogyatAvALA bhikSu ja dhAraNa karI zake che. A paDimAomAM AhAra-pANInI dattio sUtrAnusAra kramazaH vadha-ghaTa dvArA grahaNa karavAmAM Ave che. AhAra pANInI dattionI saMkhyAnI sAthe-sAthe A paDimAomAM nIce lakhela niyamonuM pAlana karavuM jarUrI che- (1) zArIrika mamatvano tyAga karavo arthAt niyamita, parimita AhAra sivAya auSadha-meSaja vagerenA sevanano ane badhA prakAranA zarIra parikarmano tyAga karavo. (2) deva-manuSya-tiryaMca dvArA karavAmAM Avela upasargono pratikAra na karavo ane tenAthI bacavAno prayatna paNa na karavo. (3) koInA vaMdana ke Adara satkAra karavA para khuza na thavuM paraMtu samabhAvamAM lIna rahevuM. (4) je mArgamAM athavA je gharanI bahAra pazu-pakSI hoya to pazuo cAro carI le pachI ane pakSIo dANA caNI le pachI ja paDimAdhArIe AhAra levAne mATe gharamAM praveza karavo. (5) paDimAdhArInA AvavAnI sUcanA ke jANakArI na hoya ke tenI koI pratIkSA na karatuM hoya tevA ajJAta gharomAMthI AhAra-pANI levA. (6) Ucha-vigaya rahita rUkSa AhAra levo. (7) zuddhopahRta eTale lepa rahita AhArAdi grahaNa karavA. (8) anya bhikSu, zramaNa sAdhu jyAM ubhA hoya tyAM bhikSA levA na javuM. (9) eka vyaktino AhAra hoya temAMthI levuM, adhika vyaktionA AhAramAMthI na levuM. (10) koI paNa garbhavatI strInI pAsethI bhikSA na levI. (11) je strI nAnA bALakane dUdha pIvaDAvI rahI hoya tenI pAsethI bhikSA na levI. (12) nAnA Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta bALakane lIdhela(Dela) hoya tenI pAsethI bhikSA na levI. (13) gharanI DelI sivAya anya kayAMya paNa ubhA hoya tenI pAsethI bhikSA nahi levI. (14) daravAjAnI aMdara eka paga ane eka paga bahAra rAkhIne beThelA ke UbhA rahelA dAtA pAsethI bhikSA grahaNa karavI. eSaNAnAM 42 doSo temaja anya Agamokta badhI vidhionuM pAlana karavuM te A paDimAdhArIne mATe paNa Avazyaka ja samajavuM joIe. A baMne caMdra pratimAonI ArAdhanA eka-eka mahinAmAM karavAmAM Ave che. | [20] UNodarI tapanI samajUtI vyavahAra sUtra uddezaka-8: sUtra-17] bhagavatI sUtra zataka-7 tathA zataka-25 temaja ujavAI sUtramAM paNa UNodarI tapanA viSayanuM varNana che. "AhAra UNodarI'nA svarUpanI sAthe ja te baMne sUtromAM upakaraNa UNodarI vagere bhedonuM paNa spaSTIkaraNa karavAmAM Avela che. uttarA. a. 30nA tapa varNanamAM AhAra-UNodarInuM ja kathana karavAmAM Avela che. upakaraNa UNodarI vagere bhedonI vivakSA tyAM karI nathI. tyAM AhAra UNodarInA 5 bheda kahyA che-1.dravya 2. kSetra 3. kALa 4. bhAva ane 5. paryAya. 1. dravyathI potAnAM pUrNa khorAkathI ochuM khAvuM. 2. kSetrathI prAmAdi kSetra saMbaMdhI abhigraha karavo athavA bhikSAcarImAM bhramaNa karavAnA mArgamAM peTI vagere cha (6) AkAramAM gocarI karavAno abhigraha karavo. 3. kALathI- gocarI lAvavA ke vAparavA mATe prahara-kalAka vagere rUpamAM abhigraha karavo.4.bhAvathIgharamAM rahelA padArtho saMbaMdhI ke strI-puruSonAM varNa-vastra-bhAva vagere saMbaMdhI abhigraha dhAraNa karavo. 5. paryAyathI uparokta dravyAdi cAra prakAromAMthI eka-ekano abhigraha karavo te-te bhedomAM samAviSTa che ane A cAramAMthI aneka abhigraha eka sAthe karavA te paryAya UNodarI che. prastuta sUtramAM A pAMceyamAMthI phakta prathama dravyathI AhAra-UNodarInuM nIcenA pAMca bheda dvArA varNana karavAmAM Avela che. (1) alpAhAra - eka kavaLa, be kavaLa yAvatu ATha kavaLa pramANa AhAra karavAthI alpAhArarUpa UNodarI thAya che. (ra) apAI-UNodarI - navathI laIne bAra kavaLa athavA paMdara kavaLa pramANa AhAra karavA para aDadhA khorAkathI ocho AhAra karavAmAM Ave che tene apArdha UNodarI" kahe che. arthAt pahelI alpAhAra rUpa UNodarI che ane bIjI aDadhA khorAkathI ocho ahAra karavA rUpa UNodarI che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H pariziSTa khaMDa-1 (3) dvibhAga prApta UNodarI :- (ardha UNodarI) 16 kavaLa pramANa AhAra karavA para ardha khorAkano AhAra karavAmAM Ave che. pUrNa khorAkanA cAra bhAga pADavAthI te be bhAga rUpa AhAra hoya che; mATe Ane sUtramA dvibhAga prApta 'UNodarI' kahela che ane be bhAgarUpa adbhu AhAranI UNodarI thavAthI tene 'ardha UNodarI' paNa kahI zakAya che. 188 4. tribhAga prApta--aMzikA UNodarI :- 24 kavaLa(27 thI 30 kavaLa) pramANa AhAra karavAthI tribhAga AhAra thAya che. temAM eka bhAga AhAranI UNodarI thAya che. enA mATe sUtramAM 'AMzika UNodarI' zabda prayoga karavAmAM Ave che. temAM AhAranA cAra bhAgamAMthI traNa bhAgano AhAra karavAmAM Ave che. mATe A traNa bhAga prApta AhAra rUpa UNodarI che athavA tene pA (ot) UNodarI paNa kahI zakAya che. A sthaLa para lipi doSathI pratiomAM pATha bheda thaI gayo che. mATe ahIMyA anya AgamothI pATha sudhArIne vAMcavu. pratiomAM omoriNa ke pattomoriC evA pATha upalabdha che. 5. kiMcita UNodarI :- 31 kavaLa pramANa AhAra karavA para eka kavaLanI ja UNodarI thAya che. je 3ra kavaLa AhAranI apekSAe alpa hovAthI tene 'kiMcita UNodarI' kahela che. sUtranA aMtima aMzathI A spaSTa karavAmAM Avela che ke A pAMcamAMthI koIpaNa prakAranI UNodarI karanArA sAdhu prakAmabhojI'(bharapeTa khAvAvALA) hotA nathI. 3ra kavaLa rUpa pUrNa AhAra karavAvALA 'pramANa prApta bhojI' kahela che. tene thoDI paNa UNodarI thatI nathI. bhikSune indriya saMyama temaja brahmacarya samAdhine mATe haMmezAM UNodarI tapa karavuM jarUrI che-- arthAt teNe kyAre ya peTa bharIne AhAra karavo na joIe. AcArAMga sUtra zruta.-1, adhya.-9, urdU.-4mAM bhagavAna mahAvIra svAmInA AhAra-vihAranuM varNana karatAM thakA kahevAmAM Avela che ke bhagavAna svastha avasthAmAM paNa sadA UNodarI tapayukta AhAra karatA hatA. yathA-- monoriya pArU, apuke vi mAna rohi~ / nItimAM paNa kahevAmAM Avela che ke- saMta-satI ane sUramA, cothI vidhavA nAra / eTalA to bhUkhA bhalA, nahIMtara kare bigADa II [sUramA = yoddhA] prastuta sUtramAM kevaLa pramANane spaSTa karavA mATe 'kukuTi-aMDaka pramANa' evuM vizeSaNa Apela che. A viSayamAM vyAkhyAmAM A rIte spaSTIkaraNa karela che. (1) nijakasyAhArasya sadA yo dvAtriMzattamo bhAgo tat kukuTI aMDak pramANaM / potAnA AhAranI mAtrAno je sadA batrIsamo bhAga hoya te kukuTi aMDaga pramANa Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta| arthAt tene kavaLa kahevAmAM Ave che. (2) kutsitA kuTI-kukkuTI zarIramityartha / tasyAH zarIra rUpAyAH kukkuTyA maMDaofmava maMDaLa mud I azucimaya A zarIra ja kukuTI che, tenuM je mukha che te kukuTInuM aMDaka kahela che. (3) yAvatpramANamAtraiNa AhAraM mukhe prakSipyamANena mukhaM na vikRtaM bhavati tasthad sura aMDa-pramANam I jeTalo moTo kavaLa mukhamAM rAkhavA para mukha vikRta na dekhAya teTalA pramANa AhArano eka kavaLa samajavo joIe. te kavaLa nA samAvezane mATe je mukhano aMdarano AkAra bane che, tene kukuTI aMDaka pramANa samajavuM joIe. (4) mayama : vi : sukSetra maMDalone veda / athavA kukaDInA IMDA pramANa jeTalo kavaLa te kuphaTI aMDakapramANa, A paNa arthano eka vikalpa che. - abhi. rA. koSa. bhA. 2, pRSTa 113ra. goriyA zabda. uparokta traNa vyAkhyA sthaLono vicAra karavAthI e jJAta thAya che ke luphphaTi maMDA' ATalo zabda na hovA para paNa sUtrAzaya spaSTa thaI jAya che. tethI A zabda bhramotpAdaka paNa che. mATe A zabda kyAreka koInA dvArA prakSipta karavAmAM Avela hoya. vyAkhyAkAroe tene maulika pATha samajIne jema-tema karIne saMgati karavAnI vividha prakAre kozIza karI che. vyAkhyAmAM e paNa kahevAmAM Ave che ke eka divasa pUrNa AhAra karavAvALA prakAma bhojI che, aneka divasa pUrNa AhAra karanArA nikAmabhojI' che ane 3ra kavaLathI paNa adhika kavaLa khAnArA "atibhojI che. zaMkA - ahIMyA eka prazna upasthita thAya che ke sara kavaLanA AhArathI je A saMpUrNa mApa kahela che te pratyeka vAranA bhojananI apekSAthI che ke aneka vAranA bhojananI apekSAe? tathA dUdha-chAza vagere peya padArthono samAveza A 3ra kavaLamAM kevI rIte thAya che? samAdhAna :- AcArazAstronA avalokanathI e spaSTa thAya che ke divasamAM ekavAra bhojana karavuM e ja sAdhuno zuddha utsarga AcAra che. AgamomAM aneka jagyAe anya samayamAM AhAra karavAnuM je vidhAna che, tene apavAdika vidhAna samajavuM joIe. apavAdika AcaraNane sadAne mATe pravRtti rUpamAM svIkAra karI levo te zithilAcAra che. mATe kAraNavaza aneka vAra ke savAra-sAMja AhAra karavo te apavAdamArga che. utsarga mArga to ekavAra ja khAvAno che. mATe Agamokta ekavAranA autsargika AhAra karavAnI apekSAe A vidhAna che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-1 190 jeTalA AhArathI peTapUrNa bharAI jAya, pUrNa tRpti thaI jAya athavA jenAthI pachI kaMI khAvAnuM mana na thAya evI saMpUrNa mAtrA koLIyAmAM vibhAjita karI levI joIe. temAM dUdha-roTI phaLa vagere badhuM samAviSTa samajavuM joIe. anumAnathI jeTalA koLIyA pramANa bhUkha bAkI rakhAya teTalI UNodarI samajavI joIe. sAmAnya rIte utsarga mArgathI bhikSano AhAra vigaya rahita hoya che. mATe roTalI vagerenI apekSA 3ra kavaLa samajavuM saraLa thaI jAya che. kAraNathI aneka vAra karavAmAM Avela AhAra paNa sarva maLIne 3ra kavaLano hovo joIe. arthAt aneka vAra AhAra karavo hoya to hara koLIyAne vibhAjita karIne samajavuM joIe. - ghaNA divaso sudhI eka vakhata vigaya rahita sAmAnya AhAra karIne kula khorAkanuM mApa roTalInI saMkhyAmAM kAyama karavo. pachI tene yogya anumAna dvArA anya AhAramAM vibhAjita karI levuM joIe. chAza ane pANIne AhAramAM (khorAkanA 3ra kavalamAM) nahi gaNavA joIe. ( II cheda sUtra pariziSTa khaMDa eka saMpUrNa je sAdhu ke sAdhvI AcArAMga ane nizItha sUtra artha sahita kaMThastha kare nahIM ke bhUlI jAya to te jina zAsananA AcArya Adi koIpaNa padanA | adhikArI nathI ane pada grahaNa karyA pachI paNa A zAstrone bhUlI jAya to tene parikta karAya che. AcArAMga-nizItha sUtrane kaMThastha dhAraNa na karanArA ke bhUlI janArA sAdhu-sAdhvI saMghADA pramukha banIne vicaraNa paNa na karI zake. AcArya upAdhyAyane yuvA sAdhu-sAdhvInuM parIkSaNa karatA rahevuM joIe ke teo A be sUtro bhUlI to gayA nathI ane bhUlI jAya to tenuM kAraNa pUchI yogya prAyazcitta devuM. T1 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta :0 [12] cheda sUtra pariziSTa khaMDa-ra nizItha sUtra saMbaMdhI vicAraNAo Agama manISI zrI trilokamunijI ma. sA. gujarAtI bhASAMtara zAsana caMdrikA bA. bra. zrI hIrAbAI ma.sa.nA suziSyA bA. bra. zrI jyotibAI ma.sa. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra pariziSTakhaMDa-raviSayAnukramaNikA 12 viSayAnukramaNikA pRSTAMka 193 194 199 200 201 205 janma viSaya 1. pratilekhananA samayanuM parijJAna. 2. be vAra pAtra pratilekhana(sapramANa). 3. rajoharaNa ane gucchAnA pratilekhana viveka. 4. soya Adi uttarakaraNanA sUtrono marma. 5. dhAtunA upakaraNa grahaNa-dhAraNa karavAno saMvAda. 6. dhovaNa pANI tathA garama pANInuM jJAna-vijJAna. 7. makAna ane pATanI zuddha gaveSaNAno abhyAsa. 8. uparanI maMjilamAM sAdhuonuM rahevuM. 9. akalpanIya zayyA upAzraya. 10. rahevA saMbaMdhI kalpamaryAdA ane apavAda vicAra. 11. sAdhuno naukA vihAra ane vAhana upayoga. 1ra. pAtra baMdhana sUtrono vAstavika Azaya. 13. pustaka rAkhavA saMbaMdhI satya hakIkata. 14. anukaMpAmAM doSanA bhramanuM nivAraNa. 15. saMbhoga pratyayika kriyAnuM astitva. 16. anumodana kriyAnuM spaSTIkaraNa. 17. sacitta dhAnya khAvAnuM prAyazcitta. 18. acitta mIThuM AhAra-aNAhAra, (viDalavaNa ane ubhija lavaNano vAstavika artha.) 19. gRhasthanA vAsaNamAM khAvuM ane vastra dhovA. 20. eka sarakhA 54 sUtrono saMkalanAtmaka paricaya. 21. daMta maMjana saMbaMdhI utsarga apavAda ane viveka jJAna. rara. mela pariSaha vijaya utsarga ane apavAdanuM viveka jJAna. ra3. vibhUSA vRtti saMbaMdhI jJAna vijJAna. 24. mastaka DhAMkavAnuM prAyazcitta vidhAna. rapa. sAdhu-sAdhvInA bhaMDopakaraNonuM jJAna-vijJAna. (16 upakaraNonI carcA, pramANa sahita) 26. guru AdinI sUtrokta AzAtanAomAM apavAda. 27. zruta adhyayana temaja bhikSunI paDimA 28. pUrvanA jJAna vinAnA ekala vihAra(Agama pramANa). 21ra 216 218 219 221 rarara 224 rara5 227 228 228 O 231 ra3ra 233 ra3pa 235 237 238 254 2papa ra56 - - Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta (pariziSTa (nizItha sUtra saMbaMdhI), F | prakaraNa-10 pratilekhananA samayanuM parijJAnA [uddezaka-2 sUtra-57]. baMne samaya pratilekhana :- sAdhue potAnA badhA upakaraNonuM ubhayakALa pratilekhana karavuM joIe. nAnA paNa upakaraNanI pratilekhanA karavAmAM upekSA kare to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. cUrNikAre pratilekhana nahi karavAthI jIvonI virAdhanA temaja vIMchI AdithI AtmavirAdhanA Adi aneka doSa kahyA che. aMtamAM upasaMhAra karatA kahyuM che kenIM te rosA tanhA sabsovahi kusaMkSe Didiyavyo - bhASya gAthA-1436. artha :- jyAre ATalA doSa che to sAdhue badhA upakaraNanuM pratilekhana bane samaya avazya karavuM joIe. pratilekhana prAraMbhano samaya - bhASyakAroe pratilekhana karavAno samaya jinakalpI mATe sUryodaya pachIno kahyo che, paraMtu sthavira kalpI sUryodayanA kaMIka samaya pahelAM paNa pratilekhana karI zake che, evuM kahyuM che. gAthA 1425 mAM kahyuM che ke sUryodaya pahelAM dasa prakAranI upadhionuM pratilekhana thaI zake che. jema ke muhapattiya, rayaharaNe, kappatiga, Nisejja, colapaTTe ya / saMthAruttarapaTTe ya pekkhite jahuggae sUre // 1425 // muhapatti, rajoharaNa, traNa cAdara, be niSadyA, cola paTTaka, saMthAro tathA uttarapaTTa A dasanuM pratilekhana sUryodaya pahelAM thaI zake che. cUrNimAM mavoo mati evuM kahIne agiyAramo 'daMDa' paNa kahyo che. saMbhava che ke A gAthA dharmaprajJapti Adi teramI zatAbdI pachI racela koI graMthamAMthI ahIMyA lIdhI hoya. kAraNa ke uttarAdhyayana adhyayana ra6 gA.8 ane 21mAM sUyodaya thayA pachI pratilekhana karavAnuM spaSTa vidhAna che. tathA uparokta gAthA-1425nI pahelA svayaM bhASyakAre be gAthAomAM kahyuM che ke rAtanA pratilekhana thaI zakatuM nathI. te gAthAo A che: paDilehaNa papphoDaNa, pamajjaNA ceva divasao hoti / papphoDaNA pamajjaNa, ratiM paDilehaNA Natthi // 1422 // paDilehaNA pamajjaNa, pAyAdIyANa divasao hoi / rati pamajjaNA puNa, bhaNiyA paDilehaNA Natthi // 1423 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 chedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 194 rAo va papphoDaNa, pamajjaNA ya do saMbhavati / paDilehaNA na saMbhavati acakkhuvisayAo // ahIM vizeSa spaSTa karyuM che ke pratilekhana divasamAM ja thAya, rAtrimAM nahi. tethI sUryodaya pahelA 10 prakAranI upadhinA pratilekhanano uparokta bhASya gAthA 14rapano nirdeza saMdehAspada che. arthAt anya graMthomAMthI A gAthA ahIM prakSipta thayelI che athavA apavAda paristhitine utsarga rUpa ApyuM che, tema kaMI paNa samajavuM, paraMtu sUryodaya pahelAM pratilekhana karavAnuM vidhAna karavuM, e ucita nathI. A ja rIte gAthA 14rara-ra3 pramANe pratikramaNa AdinA samaye vAraMvAra muhapattInuM rAtrimAM pratilekhana karavuM te paNa ucita nathI. tethI te pravRtti to pratilekhananI mazkarI karavA rUpa che ane nirarthaka pramAdarUpa nATakamAtra thAya che. uttarAdhyayana adhyayana ra6 gAthA rasamAM muhapattInA pratilekhana pachI gucchAnuM pratilekhana karavAno spaSTa nirdeza che. jo ke A uparokata 10 upadhimAM gucchAnuM kathana karyuM ja nathI. A kAraNathI paNa uttarAdhyayana sUtranA mUla pAThanI sAthe gAthA 14rapanA kathananI saMgati thatI nathI. uttarAdhyayana a. ra6bhASya gAthA 14ra6mAM batAvyuM che ke pAtra pratilekhana divasanI prathama porasIno cotho bhAga bAkI rahevA para karavuM joIe ane carama porasInA prAraMbhamAM ja pAtra pratilekhana karIne bAMdhIne rAkhI devA joIe. tyAra pachI zeSa upakaraNonuM paNa pratilekhana karIne pachI svAdhyAya karavo joIe. ___esa paDhama caramaporisIsu kAlo, tavvivarIo akAlo paDilehaNAe / A rIte divasanI prathama ane cothI porasI pratilekhanano kALa che ane zeSa cha porasI(cAra rAtrinIne be divasanI) pratilekhana mATe akAla che. A vyAkhyAthI paNa sUryodayanI pUrvarAtrinI aMtima porasIno samaya pratilekhana mATe akALa siddha thAya che. sAra - sUryodayanI pahelA pratilekhanAnI paraMparA, vidhi mArgarUpe je gacchomAM pracalita che te Agama sammata nathI ane divasa rAtrinA koIpaNa samayamAM vAraMvAra muhapattI pratilekhanAnuM paNa koI aucitya nathI. # prakaraNa-raH pAtra pratilekhanA be vAra: pramANa carcA hakka jinazAsana AgamonA AdhAra para ja surakSita cAlI rahyuM che. ApaNA mATe paNa Aje Agama ja sarvoparI pramANabhUta che. potAne vidvAna samajavAvALA ghaNAya mANaso potAne mAnya dhAraNA pravRttinA moha-durAgrahamAM Agama pramANonI upekSA karIne dhAraNA, paraMparA ane pravRttine eTaluM vadhAre mahattva daI For Private & Personal Use O Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta de che ke tenAthI svataH AgamonI mahAna AzAtanA thaI jAya che. temaja teo siddhAMtonI viparIta prarUpaNAnuM mahApApa vahorIne potAnI paraMparA ane khoTI pakaDanA moha durAgrahamAM sAmAnya jevA sarala viSayane paNa samajI zakatA nathI. A paNa jIvanI potAnA mAna-kaSAyane kAraNe thanArI eka dazA che. pratilekhana sAdhu samAcArIno eka mukhya AcAra che. jenA mATe maulika Agama ane tenI vyAkhyAomAM spaSTarUpathI savAra-sAMja baMne samaya pratilekhana karavAnuM Avazyaka vidhAna che. sAdhue potAnA badhA ja bhaMDopakaraNanuM savAra-sAMja be vakhata pratilekhana karavuM jarUrI che. te pramANe pAtra paNa sAdhune Avazyaka upakaraNa che. tenI paNa baMne vakhata pratilekhanA karavI joIe. temAM koI vivAdane sthAna nathI. te sAthe sAdhune je paNa upakaraNa potAnI nezrAmAM(pAse) rAkhavA hoya te bhaMDopakaraNa ja kahevAya ane je paNa bhaMDopakaraNa sAdhu rAkhe che te zarIra saMyamanA upayogane mATe ja rAkhe che. tenuM paDilehaNa paNa be TAIma karavuM Avazyaka samajavuM joIe. koIpaNa AgamamAM ke tenI vyAkhyAmAM ekavAra pratilekhana karavuM, evuM vidhAna karavAmAM AvyuM nathI, keTalIya Agama viparIta pravRttio to zithilAcAra temaja pramAdathI prAraMbha thaI jAya che ane koI apavAdarUpa paristhitithI prAraMbha thaIne pachI kAlAMtare paraMparA banI jAya che. jene kyAreka gADarIyA pravAhanI vRtti-vALA durAgrahamAM nAkhIne siddhAMta banAvI de che. to paNa nyAyanAM sthAna rUpa ApaNA pramANabhUta Agama mojUda che. kyAreka avyavasthA temaja utAvaLathI chUTI gayela sAMjanA pAtra pratilekhanAne mATe pramANa devAmAM AvI rahyA che. taTastha vidvAna A pramANothI sAcuM mUlyAMkana kare. pramANolekha - (1) Avazyaka sUtra:- zramaNa sUtranI trIjI pATI ane tenI TIkAmAM pAtrano ullekha be vAra pratilekhanamAM che. rAjendrakoSa paDamA zabda pU. ra73. mULa pATha-3magopAtta saMDovAraNa mapaDijodaNA.... TIkA:- mayald wthama pazvima pariSI nakSa, paMDoparA pAtra vastrA apratyuprekSaNayA dupratyuprekSaNayA / tatra apratyuprekSaNayA-mUlata eva cakSusA anirakSaNIyA phatyAra . - AcArya malayagirIya TIkA. ahIMyA badhA bhaMDopakaraNanuM be vAra pratilekhanamAMvidhAnamAM pAtra paNa che ane aneka vastrAdi paNa che. mATe vastra ane pAtranI vidhi samAna samajavI. Avazyaka sUtra baMne kALe sAdhuoe ja Avazyaka sahita karavuM Avazyaka hoya che. tenA cothA adhyAyanA ukta mULa pAThamAM be vAra pratilekhananuM spaSTa Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - chedazAstraH pariziSTa khAMDa-2 196 kathana che ane tenI vyAkhyAmAM AcArya malayagirie mukhya upakaraNomAM vastra-pAtra spaSTa kahela che. mATe pAtranuM paDilehaNa baMne TAIma karavuM te spaSTa che. eTalA mATe vivAdane jarA paNa sthAna nathI. (2) vyavahAra sUtra:- uddezaka-8mAM vadhAre pAtro dUra kSetrathI lAvavAnuM vidhAna che. tenI vyAkhyAomAM te pAtronuM paNa be vAra pratilekhana karavAnuM kahyuM che. yathA omaMthaNamAdINaM, gahaNe uvahiM tahiM paThati / nahi va paII mudde, ati pavitveda ro ne ra4jI bhASya gAthA. TIkA - avamaMthana-adhomurva svI prAvIna, voTane bhUmI yatanA pAtatiA amuM vidhi tatra grahaNe prayujati / gRhite ce tAni pAtrANi prakAza mukhAni karotI tathA dvau kAlau-prAtaH aparAnhe ca pratyuprekSati / aMtima vAkyamAM spaSTa karela che ke te pAtrone baMne kALe savAra sAMja pratilekhana kare che. - [rAjendra koSa patta zabda pRSTa-4135] A vidhAna maryAdAthI vadhAre pAtranuM che. je kAmamAM nathI AvatA, phakta paDyA rahe che, tenuM paNa baMne vakhata pratilekhana karavAnuM spaSTa kathana che. ekavAra karavAno lezamAtra paNa saMketa nathI. to upayogamAM AvanArA pAtrane mATe ekavAranA pratilekhanano Agraha ane prarUpaNA managhaDaMta ane zithilAcAra mUlaka che. temAM kiMcitmAtra saMdeha nathI. (3) nizItha sUtra:- uddezaka-14, sUtra-5 nI bhASya gAthA ane cUrNiTIkAmAM paNa spaSTa lakhyuM che ke vadhAre grahaNa karelA pAtro sAdhu rastAmAM laI jaI rahyA hoya, te samaye kAmamAM na AvatA hoya to paNa be vAra pratilekhana karavuM. - [gAthA-4557 cUrNi.] ahIM ema kahyuM che ke jevI rIte potAnAM upakaraNonuM be vAra pratilekhana karavAmAM Ave che, tevI ja rIte bIjAne mATe levAmAM AvatA ane bAMdhIne rAkhelA pAtronuM paNa be vAra pratilekhana karavuM. (nizItha cUrNi pAnA-455) ATalA spaSTa 1000 varSa prAcIna pramANanA hovA chatAM potAnA kAmamAM AvanArAM pAtronuM ekavAra pratilekhana karavuM kyAre ya ucita thaI zakatuM nathI. (4) nizItha sUtra - uddezaka-ra, sUtra-59, bhASya gAthA-14ranAvivecanamAM pAtra pratilekhananA kALanuM varNana karatAM thakAM batAvela che ke varama parisi0 puNa ogAhaMtIe ceva paDileheGa nikkhivaMti / tato sesovakaraNaM, tato sajjhAyaM ptttthti| AgaLa gAthA 143nnA vivecanamAM- gaThThA te rosa, tahAM sabyonahI kusaMkSe pddilehiyvvo| bhAvArtha - cothI porasI cAlu thatAM ja pAtranuM pratilekhana karIne rAkhavA. pachI Forrivate & Personal Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta bAkInAM upakaraNonuM pratilekhana karavuM, pachI sajjhAya karavI. AgaLa gAthA143nAM vivecanamAM kahyuM che ke jo ATalo doSa saMbhava rahe che to badhI upadhinI baMne vakhata pratilekhana karavuM joIe.- [nizItha cUrNi.] 197 (5) uttarAdhyayana sUtra adhyayana-26, gAthA-37.- zvasatthIr porisor, bindhivittALa mAyaLa / TIkA :- vaturthAM poruSmAM nikSipya-pratyuprekSaLApUrva vaghnA, mAnanuM-pAtra / bhAvArtha :- cothI porasI cAlu thatA ja bhAjanonuM eTale pAtrAonuM pratilekhana karIne bAMdhIne rAkhe. [noMdha :- A pAMca pramANa lokAzAhathI paNa seMkaDo varSa pUrvanAM che.] (6) AcArya AtmArAmajI ma.sA.e paNa uttarAdhyayana sUtra a. 26 gAthA--37mAM cothA praharamAM pAtra pratilekhana karavAnuM lakhela che. (7) AcArya ghAsIlAlajI ma.sA. e paNa uttarAdhyayana sUtramAM sAMje pAtra pratilekhana karavAnuM lakhela che. (8) kavi amaracaMdajI ma.sA. e paNa zramaNa sUtra(vivecana)mAM pR. 95, 97, 103 para traNa jagyAe pAtra pratilekhana be vAra karavAnuM lakhyuM che. (9) jJAnagacchanA Adi kartA pUjya jJAnacaMdajI ma.sA.nI samAcArI naM. 3mAM pAtra pratilekhana be vAra karavAnuM lakhela che. (10) tenI nezrAgata sAdhvIpramukhA zrI naMdakuMvarajI ma.sA.nI samAcArI dhAraNA ane rivAja paNa be vAra pratilekhanAno che. (11) AcArya hastImalajI ma.sA.nA saMtonI dhAraNA be vAra pratilekhananI che. (12) zramaNasaMghanA sAdaDI saMmelananuM vidhAna-prastAva 16mAM pAtra pratilekhana be vAra karavAnuM lakhyuM che. A chApelA pustakamAM che. pUnA saMmelanamAM paNa A ja nirNaya thayo che. = na (13) samartha saMsmaraNa(pR. 289) :- pUjya bahuzruta samarthamalajI ma.sA. e sAdaDI saMmelananA prastAva naM. 16 upara TippaNI lakhI tene ghIsUlAlajIe samartha saMsmaraNa pA. 289mAM chapAvelI che. te A pramANe che- prastAva 1mAM 'vastra pAtranuM be vakhata pratilekhana karavAnuM batAvela che. paraMtu anya upakaraNo mATe kaMI kahyuM nathI. jyAre anya upakaraNonI pratilekhanA na karavI te zAstra virUddha che. mATe vastrapAtranI sAthe 'pATa-bAjoTha' zabda vadhAre joDavo joIe tathA be samayanI AgaLa pustaka pAnAnuM temaja sthaMDilabhUminuM paDilehaNa eka vakhata karavuM; A paNa hovuM jarUrI hatuM. A samIkSAmAM bahuzruta pU. ma. sAhebe vastra-pAtra-pATa-bAjoThanuM be vakhata pratilekhana karavAnI potAnI mAnyatA spaSTa karI che, mATe tenA nAmathI pAtrAonuM eka vakhata pratilekhana karavuM ucita thatuM Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chaMdazAstraH pariziSTa khaMDa-2 198 nathI. sAthe ja AgamamAM bhaMDopakaraNanI pratilekhanA be vAra karavAnuM vidhAna che, ekavArano koI ullekha ja nathI. mATe sAdhue potAnAM badhA upakaraNonuM be vAra pratilekhana karavuM joIe. eka vAra pratilekhanane zithilAcAra temaja usUtra prarUpaNA samajavI joIe. (14) zvetAMbara mUrtipUjaka temaja zvetAMbara terApaMthI sAdhu samAja paNa be vAra pAtra pratilekhana karavAnA siddhAMtane mAnya kare che. AvI rIte ekavAra pratilekhana karavAno vAstavamAM koI siddhAMta nathI; pramANa paNa nathI ane samAja paNa nathI, mATe te vyaktigata zithilAcArano Agraha mAtra che. zaMkA-samAdhAnaH- (1) pAtra rAtrimAM kAma AvatA nathI, mATe sAMje pratilekhana na karavuM joIe? uttaraH- koIpaNa zAstramAM, TIkAmAM, bhASyamAM, cUrNimAM, vivecanamAM koIpaNa AcArye evuM nathI lakhyuM ke sAMje pAtra paDilehaNa na karavuM. pUrvAcAryoe pramANa naM. ra ane 3 mAM tenAthI viparIta lakhela che ke rAtre ane divase kyAreya paNa kAma na AvanArA pAtronuM paNa be vAra pratilekhana karavuM joIe ane pramANa naM. 4 nizIthamAM batAvela che ke cotho prahara zarU thAya tyAre pahelA ja pAtronI pratilekhanA karavI ane pachI bAkInAM upakaraNonI pratilekhanA karIne svAdhyAya karavo. A rIte nakkara pramANonI samakSa evA tarkanuM koI mahattva nathI. | pravRttinI daSTithI paNa A tarka barAbara lAgato nathI. koI sAdhu aneka vastro rAtrimAM kAmamAM letA nathI. bAMdhIne rAkhI de che. kaMbala paNa ATha mahinA bAMdhIne rAkhI de che. koI sthiravAsavALA sthaviro ke bImAra sAdhuonAM rajoharaNa pUMjaNI vagere upakaraNo kAMI kAmamAM AvatA nathI; jamIna poMchaNA" rAtrie kAmamAM AvatA nathI. te badhAnI be vAra pratilekhananI pravRtti ane prarUpaNA cAlu che. muhapatI eka ja prAyaH kAma Ave che, bAkInI 2-3 alaga rAkhe che. to paNa e badhAnuM mAtra ekavAra pratilekhana karavAmAM AvatuM nathI. sAra :- sAdhue potAnI nizrAmAM badhA bhaMDopakaraNonuM savAra-sAMja be vAra pratilekhana karavuM joIe, na karavA para athavA eka vAra karavA para sUtrokta prAyazcitta Ave che. paraThavAnI bhUmine divase joIne paraThI zakAya che ane rAtre paraThavA mATe saMdhyA samaye pratilekhana karavAnuM vidhAna che. zayana sthAna vagere upayogamAM AvanArA upAzrayonA vibhAgonuM baMne samaya pramArjana, pratilekhana karavuM joIe. punazca :- sAMje cothA praharamAM pAtra pratilekhana karavuM ane pAtranuM be vAra Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta pratilekhana karavuM; tevuM aneka jagyAe lekhita pramANa che. paraMtu pAtra pratilekhana eka vAra karavuM ke sAMje pAtra pratilekhana na karavuM athavA avidhithI saMkSepamAM ja sAMje pAtra pratilekhana karavuM, evuM kyAMya lakhyuM nathI arthAt tenuM koI lekhita pramANa nathI. mATe bhUla sudhArIne sAco nirNaya karavo joIe. sAje pAtra pratilekhana na karavAthI ane avidhithI karavAthI bhagavAnanI AjJAnuM ullaMghana samajIne prAyazcitta levuM joIe tathA evI prarUpaNA karavAthI Agama viparIta prarUpaNAno mahAdoSa mAnavo joIe. pratilekhana saMbaMdhI jANavAlAyaka vAto - 199 (1) sUryodaya thavA para pratilekhana zarU karavuM (2) sau prathama muhapattI pramArjanikA(gucchA)nuM pratilekhana karavuM ane te pachI bAkI badhI upadhinuM pratilekhana karavuM (3) pAtranI pratilekhanA poNI porasI AvyA pachI karavI paraMtu navakArazImAM gocarI javuM hoya to savAre ja pratilekhana karavuM (4) cotho pahora zarU thatAM pAtra pratilekhana karI bAMdhI devA. paraMtu sAMje vAparavAnuM hoya to tenI vyavasthAthI karavuM (5) savAra-sAMja potAnA gocarI vAparavAnA sthAnanuM pratilekhana, pramArjana karavuM (6) sAMje sUryAstanA pahelA paraThavAnI bhUminuM pratilekhana karavuM (7) pratilekhana maunapUrvaka ekAgracittathI karavuM. zAMtithI zAstrokta vidhivat ja pratilekhana karavuM. [anya jANakArI dazavaikAlika sUtra sArAMzanA pariziSTamAM juo. prakaraNa-3 : rajoharaNa ane gucchAnA pratilekhanano viveka Agama temaja tenI vyAkhyAmAM vastra-pAtranA pratilekhana saMbaMdhI vidhi ghaNI jagyAe batAvavAmAM AvI che. paraMtu rajoharaNa ane gucchAnuM pratilekhana kevI rIte karavuM tenuM kyAMya paNa varNana maLatuM nathI. AjakAla paraMparAthI vyavasthita bAMdhelA baMne upakaraNone savAra-sAMje kholIne pratilekhana karavAmAM Ave che. pUMjaNI rajoharaNamAM phakta phaLIo ja bAMdhelI hoya che. tene kholyA vagara ja tenI pratilekhanA barAbara thaI zake che. tenAthI pramArjana paNa AgaLanA bhAgathI ja karAya che. bAMdhelA sthAne koIpaNa jagyAe jIvone javAnI saMbhAvanA rahetI nathI. nisathIyuM paNa vyavasthita bAMdhela hoya che. koIpaNa vyavasthita baMdhanane kholavuM, te ayatanA thavAthI pramAda che. temaja prAyazcittanuM kAraNa che. kAraNa ke nizItha uddezaka-2, sUtra-8mAM bAMdhelA pAyapuLane kholavAnuM prAyazcitta kahyuM che. e sUtrathI ja anya vyavasthita bAMdhelA upakaraNone kholavAnuM paNa prAyazcitta samajI levuM joIe. te sUtramAM visuyAvepha Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra : pariziSTa khaMDa-ra kriyA kholavAnA arthamAM prayukta che. jeno sAco artha viSvakkaraNa, pRthakkaraNa thAya che. te zabdanA anya vibhinna arthonI kalpanA paNa karavAmAM Ave che. paraMtu te arthonI barAbara saMgati thaI zakatI nathI. 200 sAra H- rajoharaNa pUMjaNIne kholyA vinA baMdhana sivAyanA khullA vibhAganuM vivekapUrvaka pratilekhana karavuM jaIe. phakta baMne samaya pratilekhanAne mATe vyavasthita baMdhanane kholavuM koIpaNa Agama ke tenI vyAkhyAmAM kahyuM nathI. prakaraNa-4 H soya Adi uttarakaraNanA sUtrono marma [nizItha uddezaka-1 : sUtra-15 thI 18] sAdhune mATe atialpa upadhi rAkhavAnuM vidhAna che. to paNa kSetra-kAla anusAra ke parivartita zArIrika sthiti anusAra kayAre, kayA upakaraNonI kyAM AvazyakatA paDe ane te samaye kadAcit kyAMya te upakaraNa na maLe. te AzayathI kAMTA kADhavAnuM sAdhana temaja dAMtanI saLI vagere anya upakaraNa vartamAnamAM paNa sAthe rAkhavAmAM Ave che. A ja rIte prastuta sUtrokta soya, kAtara vagere upakaraNa kSetra, kALa vagerenI paristhiti pramANe rAkhavAmAM Ave che; evuM A 'uttarakaraNa'(sudhArakAma karavAnA) sUtrothI pratIta thAya che. nizIthabhASya gAthA 1413thI 1416 tathA bRhatkalpa bhASya gAthA 4096thI 4099 sudhI apavAdarUpa paristhitimAM rAkhavAmAM AvatA aneka aupagrahika upakaraNa sUcita karela che. te gAthA artha sahita uddezaka-16, sUtra-39nAM vivecanamAM che. temaja A pustakamAM paNa AgaLa che. te upakaraNomAM soya, kAtara vagere paNa che; carma, chatra, daMDa paNa che; temaja pustaka vagere paNa kahela che. A uttarakaraNanA sUtra paNa paristhitivaza sAthe rAkhela aupagrahika upakaraNa rUpa soya vagerethI saMbaMdhita che. kAraNa ke eka divasane mATe lAvIne pAchA ApavAnuM(pratyarpaNIya) upakaraNa to joIne ja ane upayogI hovA para lAvavAmAM Ave che. kyAreka bhUla thaI paNa jAya to tene pAchuM daIne bIjuM paNa lAvI zakAya che. e paNa spaSTa samajavA lAyaka che ke pAchI devAnI soya, kAtara vagerenI dhAra, aNI gRhastha pAse jaIne kaDhAvavI ane gurumAsika prAyazcittanA pAtra banavuM evI pravRtti koIpaNa bhikSu dvArA karavAnI saMbhAvanA nathI; eTalAmAM to bIjI ja lAvI zakAya che. je upakaraNa haMmezAM sAthe rAkhatA hoya ane kAmamAM letAM-letAM jo kharAba thaI jAya to teno pariSkAra ke sudhAravAnuM svayaM karavuM athavA kyAreka anya pAse Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra01 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta| karAvavuM Avazyaka thaI jAya che. te samaye sUtrokta gRhastha pAse uttarakaraNa (sudhArAkAma) karAvavA rUpa paristhitinI saMbhAvanA utpanna thAya che. mATe sUtramAM nirdiSTa uttarakaraNa" (sudhArAkAma) kSetra, kALa vagerenI apekSAthI pAse rAkhelI soya, kAtara, neIlakaTara temaja kAnanI saLI (dhAtunI) saMbaMdhI samajavuM joIe. vartamAnamAM soya, kAtara, neIlakaTara rAkhavA mATe "te dhAtu nirmitta hovAnA kAraNe rAkhavuM akalpanIya che, evuM mAnavAmAM Ave che. prastuta sUtramAM varNavela soya, kAtara, neIlakaTara tathA AcArAMga sUtra ane vyavahAra sUtramAM varNavela carma chedavAnuM upakaraNa vagere dhAtu nirmita ja sarvatra upalabdha hoya che tathA AgamomAM pAtranA sivAya dhAtuyukta upakaraNonI akalpanIyatAno koIpaNa pAThamaLato nathI. parigrahanuM mULa che mamatva.bahumoMghI vastuo para lagabhaga mamatva vadhAre hoya che. mATe saMyamI-zramaNa dhana(pracalita sikkA) sonuM, cAMdI tathA tenAthI nirmita vastuo na rAkhe. evo niSedha AgamomAM ghaNI jagyAe maLe che. juo dazavaikAlika a. 10 gA. mAM "ane nijhAya rUvarayag" tathA uttarAdhyayana a. 36 gA. 13mAM "hira nAyad 2 mAsI vina patthag" vagere sthaLomAM sonA, cAMdI ane sikkAono niSedha che. paraMtu loDhAnI soya, kAtara, neIlakaTara, kAnakhotaraNI vagere rAkhavAno sarvathA niSedha koIpaNa AgamamAM nathI; mATe teno ekAMta niSedha karavo yogya nathI. AgamomAM phakta pAtranA prasaMgamAM ja traNa jAtanA sivAya anya aneka jAtanA pAtra rAkhavAno niSedha che. temAM phakta dhAtuno ja niSedha nathI paraMtu paththara, kAca, dAMta, zIMgaDA, carma, vastra, zaMkha vagere aneka jAtano niSedha che. je phakta pAtrane mATe samajavuM ja upayukta che. badhA upakaraNone mATe A vidhAna upayukta thaI zakatuM nathI. anyathA vartamAnamAM rAkhavAmAM AvatAM kAca, dAMta vagerenAM aneka upakaraNono niSedha thaI jAze. mATe zarIra upayogI aupagrahika upadhi ke adhyayanamAM sahAyaka pena vagere dhAtanI paNa rAkhI zakAya che, tema A uttarakaraNa sutro ane anya Agama sthaLonI vicAraNAthI spaSTa thAya che. tema chatAM A viSayane atyaMta spaSTa samajavAne mATe AgaLanA pAMcamA prakaraNamAM eka saMvAda raju karavAmAM Avyo che. uM | prakaraNa-paH dhAtunAM upakaraNa grahaNa-dhAraNa saMvAda prazna-1H zuM sAdhune dhAtunI vastu grahaNa karavI kahyuM che? uttaraH hA- pATa, pustaka vagere ghaNIya cIjomAM dhAtu rahe che ane soya, kAtara paNa sAdhu laI zake che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 202. prazna-2: dhAtunI cIja rAtre rAkhI zakAya che? uttaraH hA; pustako, pATa, kabATa, loDhAno bAjoTha vagere rAtre rAkhavAmAM Ave che. prazna-3: zuM godarejano kabATa sAdhu upayogamAM lya che? uttara : hA- sArI rIte pratilekhana thaI zake to laI zake che. dareka saMpradAyanA zramaNa-zramaNIo upAzrayamAM rahelA kabATone upayoga kare ja che. prazna-4 : dhAtuonI vastuo rAtamAM rAkhavI parigraha che? vihAramAM rAkhavI parigraha che? uttaraH koIpaNa dhAtunI vastu divasamAM rAkhe to parigraha nathI ane rAtamAM rAkhe to parigraha che, evo siddhAMta hoto nathI. tathA gAmamAM rAkhe to parigraha nahi ane vihAramAM rAkhe to parigraha che evo paNa siddhAMta banato nathI, jo evuM thAya to sonA-cAMdInA upakaraNa vagere divasamAM ane gAmamAM rAkhavA siddha thaze. jenuM uparokta sUtra pAThomAM rAkhavAno spaSTa niSedha che. prazna-5H dhAtunI cIjo rAkhe to sAdhu parigrahI thaI jAya? uttaraH keTalIka dhAtunI vastu vartamAnamAM rAkhavI te upara batAvela che. mATe mamatva mUcchabhAva vinA zarIra temaja saMyamopayogI atyAvazyaka upakaraNa rAkhavA parigraha nathI. te upakaraNa Avazyaka hovAthI levAmAM Ave che.AvazyakatA mujaba divasa-rAtrimAM kevihAramAM rAkhavAmAM Ave che. AvazyakatA vinA mamatva-mUrchAthI rAkhavA para te badhA upakaraNa parigraha kahevAya ane tyAre te sAdhu parigrahI kahevAya. prazna-6: nizItha u.11mAM dhAtu rAkhavAnuM prAyazcitta che? uttaraH nA, tyAM dhAtu ke dhAtu vinAnAM aneka prakAranAM pAtra rAkhavAnuM prAyazcitta kahyuM che. pAtra sAdhunI audhika upadhi che. enA mATe aneka zAstromAM pAtra traNa jAtanA hovA, te spaSTa batAvela che. mATe te traNa prakAra sivAya dhAtu ke vagara dhAtunA koIpaNa prakAranAM pAtra sAdhune kalpatA nathI, evuM AcArAMga sutramAM batAvyuM che. tenuM ahIM nizIthasUtramAM prAyazcitta kahyuM che. ahIMyA kAca, dAMta, sIMga, zaMkha, cAmaDuM vagere aneka jAtinAM pAtrano niSedha che. tene phakta pAtrane mATe samajavAmAM Ave che. eTalA mATe hAthI dAMta, plAsTika, kAca, rabbara, kAgaLa, puTTAM vagerenI anya vastuo rAkhI zakAya che. prazna-7H nizItha sUtra udde.-7 temaja 17mAM dhAtunA saMgrahano niSedha che ne? uttara tyAM para paNa kutUhala ane maithuna bhAvano niSedha che. jemAM dhAtu ane vastra vagere aneka cIjono niSedha che. to paNa te vastuo rAkhavAmAM Ave che. jema ke Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 203 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta tyAM maithuna prasaMgano lekha lakhavAne mATe prAyazcitta che. to anya kAryone mATe lakhavAnuM baMdha nahIM thAya? jema ke vastrovibhUSAne mATe rAkhavA ke dhovAnuM prAyazcitta kahyuM che. to zuM sarvathA vastra rAkhavA-dhovAno niSedha mAnavAmAM Avaze? arthAt jeTalo ja viSayano niSedha che, teTalo ja mAnavo joIe. prazna-8: nizItha u.1mAM soya-kAtara pADhIyArI(paDihArI) kahela che. uttaraH sAdhunAM upakaraNa be prakAranAM hoya che. (1) audhika (2) aupagrahika. soya, kAtara vagerene aupagrahika upakaraNa kahela che. te Avazyaka hovA para ja levAmAM Ave che ane AvazyakatA pUrI thavA para pAchA ApavAnA hoya che. AvazyakatA kSaNika(thoDIja) hoya to pADhIhArI laI zakAya che. AvazyakatA dIrghakAlIna hoya to apADhIyArI paNa levAmAM Ave che. tevA apADhIyArA lIdhelA upakaraNonuM uttarakaraNa(sudhArakAma) thAya che. pADhIyAruM ra-4 kalAkone mATe lAvela pADhIyArA upakaraNonuM uttarakaraNa (sudhArAkAma) gRhasthonI pAsethI karAvavAnuM hotuM nathI. mATe ahIMyA pADhIyArA, apADhIyArA baMne prakAranA sUtronAM sUtra catuSka Apela che. eTalA mATe ahIMyA batAvela be upakaraNa sAdhu rAkhe paNa che- (1) dAMta khotaraNI (2) kAna khotaraNI tathA kAMTo cIpIyo paNa rAkhe che. eTalA mATe soya, kAtara, dAMta khotaravAnI saLI, kAna sApha karavAnI kAna khotaraNI pADhIyArI ja hoya tevuM ekAMta nathI. dhAtu-adhAtunuM samAdhAna to upara karela che. nizItha u.pamAM paga lUchavAnuM temaja kASThadaMDane mATe pADhIyAruMvizeSaNa lagAvela che. to paNa daMDa-lAkaDI vagerene temaja paga lUchavAnuM sAdhu potAnI pAse dIrgha samaya mATe rAkhe ja che. prazna-9H sAdhu to alpa parigrahI hoya che temAM dhAtunI cIjo rAkhavAno prazna ja zA mATe? uttaraH sAdhune to anAvazyaka vastra pAtra vagere rAkhavAno paNa parigraha ja che. tema chatAM zarIra, saMyama vagere jJAnanAM upayogI Avazyaka upakaraNo te audhika ane aupagrahika baMne prakAranAM rAkhI zake che. te upakaraNa upara mamatva mUccha na rAkhatA thakA dhAtu adhAtu koI paNa hoya mUrchAbhAva vinA rAkhI zake che kAraNa ke zAstramAM samasta dhAtunAM upakaraNa levA rAkhavAno niSedha nathI, paraMtu vidhAna karavAmAM Avela che. jenuM upara varNana karavAmAM Avela che ane sAdhu samAjamAM rAkhavAmAM paNa Ave che. hA sonA cAMdI ane sikkA rAkhavA sAdhune mATe sarvathA niSedha che. prazna-10H dhAtunI vastu to zrAvakane paNa 9 prakAranA parigrahamAM batAvela che? uttara H zrAvakanA nava prakAranA parigrahamAM to saMsAranI samasta vastuono Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 204 samAveza karela che. to paNa sAdhu makAna, pATa, vastra, pAtra, AhAra, ziSya vagerenI yAcanA karI grahaNa kare che. sAdhune mATe zarIra ane saMyamanI AvazyakatA ane amUccha bhAvanI zarata che. tenuM pAlana thAya to parigrahana kahevAya ane AgamamAM spaSTa niSedha hoya te na levAya. prazna-11H to pachI sAdhu dhAtunI kaI-kaI cIja rAkhI zake? uttaraH je zarIra, saMyama temaja jJAna vRddhine mATe Avazyaka thaI jAya te ja cIja amUrchAbhAvathI sAdhu rAkhI zake che ane AvazyakatA pUrI thaI jAya pachI teno tyAga karI devo joIe. tenuM aMtima lakSya to te hovuM joIe ke alpa upadhivALA ane alpa AvazyakatA icchAvALA banavuM. te aupagrahika upakaraNa akAraNa vadhAre nahi, sakAraNa rAkhela upakaraNone paNa bhArabhUta, pramAdarUpa samaje temaja potAnI zaktino vikAsa karI upadhi paccakhANa ane upadhi UNodarInI zreSTha sAdhanAno svIkAra kare. prazna-12: dhAtunI eka mekha(bIlI) rAkhe to paNa sAdhupaNuM nathI rahetuM? uttaraH upara batAvyA anusAra godarejanI alamArI(kabATa) mahinAo sudhI ane thANApatinI apekSAe varSo sudhI rAkhI le to paNa sAdhupaNuM rahI zake che, to eka mekhanI vAta to hAsyAspada ja che. tema chatAM anAvazyaka ane mUrchAthI eka mekha paNa rAkhavI parigraha banI zake che ane jyAre parigraha che to sAdhupaNuM nathI, ema mAnI zakAya. prazna-13: to pachI vagara dhAtunA cazmA- AdhAkarmI, vecAtA lAvela, sAme lAvela, sthApanA vagere doSonA zuM kAma levAmAM Ave che? ane lakhavAnI sAmagrIne mATe holDara, zAhI, khaDIyo, pensIlo vagere aneka upakaraNo zA mATe rAkhavAmAM Ave che? penanI nIba(TAMka) vagere cIjo lAvavI-devI, zAhI banAvavI, sUkAvavI vagere rojano ATalo prasAda zA mATe vadhAravAmAM Ave che? sIdhA ja bajAramAM dhAtunA cazmA maLe te vagara doSanA yAcI levA joIe ane sIdhI ja eka be pena laIne rAkhI levI joIe. nirarthakanA aneka doSa, pramAda ane kriyAo zA mATe vadhAravA joIe? uttaraH A to samaya-samayanI upalabdhi, rivAja ane vyaktigata viveka para nirbhara che. hAM sAdhake Agama AjJA ane hAni lAbhano saravALo meLavIne ja pratyeka pravRtti kSetra-kALa anusAra karavI joIe. koI samaye koI pravRtti saMyamane mATe lAbhakArI hoya che ane kAlAMtaramAM te ja vadhAre nukazAnavALI thaI jAya che ane bIjI pravRtti ochA doSa ane ochA pramAdavALI banI jAya che. mATe samaya-samaya para hAni-lAbhanI viveka buddhino upayoga to rAkhavo ja joIe. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra05 | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta hA, A viveka nirNayamAM Agama AjJAono pUrNa samanvaya karavo Avazyaka samajavo joIe. arthAt paraMparA pravRttionuM parivartana karI zakAya che to paNa Agama vidhAnathI viparIta koI parivartana karI zakAtuM nathI. Agama vidhAnathI viparIta AcaraNa kSaNika ane paristhitika apavAdika hoya to tenuM prAyazcitta karavAmAM Ave che. tene paraMparA banAvI zakAtI nathI. apekSAkRta vadhAre nukasAnavALI pravRtti calAvavI athavA je paristhiti mujaba karelI pravRttino rivAja calAvavo e baMne aviveka janya aparAdha che ane teno Agraha ke prarUpaNA karavI mahAaparAdha che. jema ke bhaMDopakaraNanI be vAranI pratilekhanAnuM Agama vidhAna hovA chatAM pAtrane mATe ekavAranI paraMparA calAvavI ane pachI kAlAMtarathI ekavAra ja karavuM evI khoTI prarUpaNA karavI; A paNa mahAaparAdha che. sAra:- (1) pADhIyArA kahetA dAMtanI saLI, kAna khotaraNI paNa sAdhu potAnI pAse rAkhe che. (2) bAjoTha, kabATa Adi paNa dhAtunA rAkhe che. (3) uttarakaraNa (sudhAra kAya) potAnI pAse rAkhavAmAM Avela upakaraNonA ja hoya che. thoDI vAra mATe lAvela upakaraNo sarakhA karAvavAne mATe gRhasthanI pAse javuM paDatuM nathI ane tenA mATe gurumAsika prAyazcitta karavAmAM AvatuM nathI. kAraNa ke ATaluM kare tyAM sudhImAM to navI soya vagere yAcIne lAvI zakAya che. (4) sAdhue alpa upadhivALA rahevuM joIe, Avazyaka hovA para ja vivekapUrvaka upakaraNa levA temaja rAkhavA joIe. (5) anAvazyaka upakaraNa rAkhavA nahIM ane koIpaNa upakaraNamAM mamatva, mUcchabhAva rAkhavo nahIM. (6) koIpaNa pravRtti karavAmAM Agamano, maulika AdhArano temaja hAni lAbhanA saravALAno viveka avazya rAkhavo joIe. (7) saMyamamAM sAdagInI pramukhatA hovAthI lAkaDI vagerenAM upakaraNa sAmAnya rUpe rAkhI zakAya che ane dhAta-dAMta-kAca vagere upakaraNa to vizeSa paristhitimAM ja rAkhI zakAya che, ekAMta niSedhano Agraha na samajavo joIe. (8) badhA aupagrahika upakaraNa lAvavA temaja rAkhavA paNa apavAda mArga rUpa ja che. dhruva ane utsargamArgathI to kevala audhika upadhi ja rAkhavI joIe ane temAM paNa UNodarI karatA thakA sarva upadhi tyAganI zaktino vikAsa karavo joIe. prakaraNa-6 dhovaNapANI ane garama pANInuM jJAna-vijJAna | [uddezaka-17: sutra-153] AgamomAM aneka jagyAe acitta zItala pANI arthAt dhovaNapANInAM nAmonuM kathana che. temAM grAhya pANI agiyAra ja che. je A sUtramAM kahevAmAM Avela che, tenAthI vadhAre nAmo je paNa AgamomAM upalabdha che te badhA agrAhya kahevAmAM Avela che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra : pariziSTa khaMDa-ra grahaNa karavA lAyaka dhovaNapANI taiyAra thayA pachI turaMta grAhya(grahaNa karavA lAyaka) hotA nathI. lagabhaga aa kalAka ke muhUrta pachI grahaNa karI zakAya che. cUrNikAre te aMge samaya nakkI nahi karatAM potAnI buddhithI ja samayano nirNaya karavAnuM kahyuM che. kAraNa ke dhovaNa pANI banavAnAM zastromAM vibhinnatA hoya che. to paNa tAtkAlika levAthI to prastuta sUtrAnusAra prAyazcitta Ave che. 206 levA yogya pANInI ane na levA yogya pANInI Agama pAThamAM nizcitta saMkhyA sUcita karI nathI. paraMtu sarvatra kaMIka nAmo sAthe anya paNa evuM acitta pANI levAnuM vidhAna che tathA Agama pAThamAM na levA yogya pANIno niSedha che, tyAM paNa tevA anya pANI na levAya tema sUcana che. mATe kalpanIya- akalpanIya pANI anya aneka hoya zake che, e Agama pAThothI spaSTa che. saMkhyA nakkI karavI Agama saMmata nathI. pANI zastra pariNamana thavA chatAM paNa tAtkAlika acitta thatuM nathI. mATe tene teja samaye levuM yogya nathI, paraMtu thoDA samaya pachI acitta thavA para levA yogya thaI jAya che. kAraNa e che ke pANInAM kaNa-kaNamAM asaMkhya jIva che. tyAM sudhI paraMparAthI zastrane pahoMcavAmAM samaya lAge che. mATe pUrNa aceta thavAmAM samaya lAge che. phaLa vagere dhoyelA aceta pANImAM paNa bIja-goTalI vagere hoya evuM pANI gaLIne Ape to paNa levAne yogya nathI. dhovaNa pANI sUcaka Agama sthaLa A pramANe che-- (1) dazavaikAlika sUtra adhyayana-pa, uddezaka-1mAM traNa prakAranAM dhovaNa pANI levA yogya kahela che. temAM be prakAranA dhovaNa pANI AcArAMga zru.2 a.1 u.7 anusAra ja kahevAmAM Avela che ane temAM vAra thoyaLa vadhAre che. (2) uttarAdhyayana sUtra adhyayana-15, gAthA-13mAM traNa prakAranAM dhovaNa kahevAmAM Avela che. A traNenuM nAma AcArAMga sUtra zruta.--ra, aghya.--1, urdU. 7mAM che. (3) AcArAMga sUtra zruta. 2 a. 1 u. 7mAM alpakALanuM dhovaNa levAno niSedha che ane vadhAre kALanuM baneluM dhovaNa levAnuM vidhAna che tathA gRhasthanA kahevA para svayaM levAnuM paNa vidhAna che. (4) AcA. zruta. 2, adhya.-1, uThe.-8, prathama sUtramAM aneka prakAranAM dhovaNa pANInuM kathana che. temAM bIja goTalI vagere hoya to evA pANIne gALIne de to paNa levAno niSedha karyo che. (5) ThANAMga sUtra sthA.--3u.3 sU.188 mAM upavAsa chaThTha, aThThamanAM tapamAM 3-3 prakAranA grAhaya dhovaNa pANInuM vidhAna che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta (6) dazavaikAlika adhya.-8, gAthA-mAM uSNodaka grahaNa karavAnuM vidhAna che. AcArAMga temaja nizIthamAM varNavela 'suddha viyaDa' uSNodakathI bhinna che kAraNa ke tyAM tAtkAlika banelA 'sudgha viyaDa' ne grahaNa karavAno niSedha temaja prAyazcitta kahevAmAM Avela che. mATe tene acitta zuddha zItala jaLa ja samajavuM joIe. 200 AgamomAM varNita grahaNa karavA lAyaka agiyAra prakAranAM grAhya dhovaNa pANI ane tenA artha A pramANe che 1. uOdima :- loTathI lepAyela hAtha ke vAsaNanuM dhovaNa. - - 2. saMrvedima :- ukALelA tala, pAMdaDA--zAka vagerene dhoyela jala. 3. tandulodaka :-- bhAtanuM dhovaNa. 4. tilodaka :- talanuM dhovaNa. 5. tuSodaka :- photarA yukta dhAnyomAMthI photarA kADhavA mATe baneluM dhovaNa. 6. javodaka :- javanuM dhovaNa. 7. AyAma :- avazrAvaNa-ukALela vastuonA pANI. 8. sovI2 :- kAMjInuM pANI, garama loDhu, lAkaDI vagere DUbADela pANI. 9. zuddha vikaTa :- haraDA, baheDA, rAkha, lavIMga vagerethI aceta banAvela jala. = 10. vArodaka :- goLa vagere koIpaNa khAdha padArthonAM vAsaNa dhovAyela pANI. - 11. AzlakAMjika :- khATA padArthonuM dhovaNa ke chAzanI parAza. bAra prakAranAM agrAhya dhovaNa pANI : 1. AYodaka :- kerI dhoyela pANI. 2. ambADodaka :- AgnAtaka(phaLa vizeSa) dhoyela pANI. 3. kapitthodaka :- ketha ke kavITha dhoyela pANI. - 4. bIjapUrodaka :- bijorAnuM dhoyela pANI. 5. drAkSodaka :- drAkSa dhoyela pANI. 6. dADimodaka :- dADama dhoyela pANI. 7. khajUrodaka :- khajUra dhoyela pANI. 8. nAlikerodaka :- nArIyela dhoyela pANI. 9. karIrodaka :- keLa dhoyela pANI. : 10. badirodaka H- bora dhoyela pANI. 11. Amalodaka H- AMbaLA dhoyela pANI. 12. cicodaka :- AMbalI dhoyela pANI. = phaLone dhoyela pANI paNa acetta to hoI zake che. kAraNa ke pANImAM thoDA samaya phaLanA rahevA para ke dhovAthI koI phaLano rasa tathA tenA para lAgelA anya padArthono sparza pANIne acitta karI zake che, paraMtu bIja, goTalI ke nAnA phaLa Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 208 pANImAM rahI javAnA kAraNe A pANIno niSedha karela che. mATe jemAM bIja, goThalI, phaLa vagere nahoya to te tevA phaLanA dhovaNa pANIne grAhya samajavuM joIe. tenA sivAya garama pANI paNa grAhya kahela che. je eka ja prakAranuM hoya che. pANI agni para pUrNa ukaLI javA para te acetta thaI jAya che. arthAt garama pANImAM hAtha na rAkhI zakAya eTaluM garama thavuM joIe. tenAthI ochuM garama thavA para pUrNa acitta temaja kalpanIya hotuM nathI. TIkA vageremAM traNa ukALA AvavA para acitta hovAno ullekha maLe che. paraMtu sAdhune mATe AvI gaveSaNA karavI duHzakya che. kAraNa ke koNe ukALA karyA che ke nahIM, gRhastha paNa koI ukALA gaNavA besatA nathI. ukta Agama sthaLothI spaSTa che ke dhovaNa pANI arthAt acitta zItaLa pANI aneka prakAranuM hoI zake che. Agamokta nAma to udAharaNa rUpa che. loTa, bhAta vagere koI paNa khAdya padArtha dhoyela pANI ke khAdya padArthanA vAsaNa dhoyela pANI athavA anya acitta banela pIvA yogya pANI bhikSune levuM kahyuM che. dazavaikAlika sUtra, adhya.-5, u.-1, gAthA-76thI 81 sudhInA kathana pramANe acitta pANIne grahaNa karavAnI sAthe A viveka rAkhavo paNa batAvela che ke bhikSu e vicAre ke zuM A pANI pI zakAze? tenAthI tarasa chipAze ke nahi? teno nirNaya karavAne mATe kyAreka tyAM paNa(levA jAya tyAM) pANIne cAkhI zakAya che. kadAcit na pIvA lAyaka pANI grahaNa karI lIdhuM hoya to tene anupayogI jANIne ekAMta nirjIva bhUmimAM paraThI devuM joIe. sauvira ane AzlekAMjikanI carcA:- A prastuta nizItha sUtramAM "sauvIra' ane AblakAMjika baMne zabdono prayoga che. jyAre anya AgamomAM eka sauvira'(khATo) zabda ja kahela che. teno artha TIkA vageremAM kAMjInuM pANI, AranAlanuM pANI vagere kahela che. hindI zabdakoSamAM kAMjInA pANInuM spaSTIkaraNa karatA thakA namaka-jIrA vagere padArthothI banAvela svAdiSTa temaja pAcaka khATuM pANI kahyuM che. tenAthI anumAna thAya che ke "sauvIra' zabdano ja paryAyavAcI AmlakAMjika zabda che, je kyAreka paryAyavAcI, rUpamAM ahIM joyuM hoya ane pachI svataMtra zabda banI gayuM hoya, kAraNa ke anya AgamomAM A zabda nathI. temaja ahIM A sUtranI cUrNimAM paNa tenI vyAkhyA nathI. baMne zabdanuM pRthaka astitva svIkAra karavAmAM Ave to sauvIra'no artha kAMjInuM pANI ane 'saMvaniya'no artha chAzanI parAza tema karAya che. AgamapAThanA viSayono vicAra karavA para e spaSTa thaI jAya che ke sauvIra" no TIkA temaja koSa vageremAM karavAmAM Avela artha prasaMga saMgata nathI. www.jainel Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta kAraNa ke sUtramAM kahela acitta jala tRSA zAMta karavAnuM peya(pIvA mATe) jaLa che ane tene traNa upavAsa sudhInI tapasyAmAM pIvAnuM vidhAna che. jyAre TIkAdi pramANe kAMjInuM pANI to svAdiSTa banAvela peya padArtha che, je AyaMbilamAM paNa pIvAnuM nathI kalpatuM. to tene upavAsa, chaThTha, aTTamanI tapasyAmAM pIvuM to sarvathA anucita hoya che. 209 AMbaLA, AMbalI vagere khATA padArthonA dhovaNa pANIno paNa ullekha AcA. bru.2 a.1 u.8mAM alaga karela che. mATe ahIMyA eka 'sauvIra' zabda mAnIne teno 'chAzanI parAsa' artha mAnavo prasaMga saMgata thaI zake che. baMne zabda svIkAra karavA hoya to sauvIra zabdathI loDhuM vagere garama padArthone je pANImAM DUbADIne ThaMDA karyA hoya te pANI; temaja 'amlakAMjika' zabdathI chAzanI uparanuM nItarela pANI, evo artha karavA para sUtragata zabdonI saMgati thaI zake che. zuddhodaka :- prastuta sUtramAM 'zuddhodaka' zabdano bhrAMtithI garama pANI artha paNa karavAmAM Ave che. paraMtu garama pANIne mATe to AgamomAM uSNodaka zabda prayoga che. ahIM tatkAlanuM dhovaNa(acitta jala)no viSaya che tathA AcA. zru. 2 a. 1 u.7mAM paNa evA ja dhovaNa pANInA varNanamAM zuddhodaka(zuddha acitta jala)nuM kathana che. annanA aMzathI rahita tathA aneka amanojJa rasovALA dhovaNa pANI sivAya acitta banela ke banAvavAmAM Avela zItala jaLane zuddhodaka samajavuM joIe. temAM laviMga, tIkhA(marI), triphalA, rAkha vagere meLavela pANIno samAveza thaI jAya che, paraMtu zuddhodakano garama pANI evo artha karavo anucita che. kAraNa ke teno A sUtrokta prAyazcittathI koI saMbaMdha nathI. arthAt tatkAla dhoyela ke lAMbAkALanuM dhoyela; A viSayathI garama pANIno saMbaMdha joDAI zakato nathI. mATe zuddhodakano garama pANI evo artha karavo te (bhUlabharelo) che, te A sUtrathI spaSTa samajI zakAya che. vizeSa vidhAna :- AcA. zruta.2 a.1 u.7mAM acitta pANI bhikSune svayaM grahaNa karavAnuM paNa kahela che. enuM kAraNa e che ke bhikSune mATe nirdoSa acitta pANI maLavuM thoDuM kaThina che. tathA pANI vinA nirvAha thavo paNa kaThina che. mATe acitta nirdoSa pANI upalabdha thaI javA para kayAreka pANI devAvALI vyakti vajana uThAvavAne mATe asamartha hoya athavA pANI devAvALI bahena garbhavatI ke RRtumatI hoya athavA tenA AvavAnA mArgamAM sacitta padArtha paDela hoya, athavA tenA AvavAthI jIva virAdhanA thavAnI saMbhAvanA hoya; vagere kAraNothI bhikSu gRhastha dvArA AzA maLavA para, athavA svayaM tenI AjJA prApta karIne acitta jaLa grahaNa karI zake che. jo pANInuM parimANa vadhAre hoya, vAsaNa pakaDIne na laI zakAtuM hoya to bhikSu svayaMnA pAtrathI ke gRhasthanA loTA vagerethI paNa pANI laI Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstraH pariziSTa khaMDa-ra ra10 zake che, evuM sUtramAM vidhAna che. paraMtu AhArane mATe A prakAre vidhAna sUtramAM nathI temaja AhAra svayaM levAnI paraMparA paNa nathI. acitta rahevAno kALa - ekavAra acitta baneluM pANI pharIthI kAlAMtare sacitta paNa thaI zake che. kAraNa ke ekendriyathI laIne asaMzI paMcendriya sudhInA jIvo pharIthI te kAyanA te zarIramAM utpanna thaI zake che.- sUyagaDAMgasUtra zrata. 2 a.3. dazavaikAlika sUtranA pAMcamA adhyayananI cUrNimAM kahela che ke garamImAM eka ahorAtra ane ThaMDImAM tathA varSARtumAM(pUrvAnDa) savAre garama karela pANI (aparAnDa) sAMjanA samayamAM sacitta thavAnI saMbhAvanA rahe che. jema ke gimhe ahoratteNa saccittI bhavati, hemaMte vAsAsu puvaNhe kataM avaraNhe sacittI mavati ! -dazavai. cUrNi pAnA-1, 114. bhrAMta dhAraNA temaja samAdhAna :- dhovaNa pANInA viSayamAM thoDA samayathI evI bhrAMta dhAraNA pracalita thaI che ke tenA acitta rahevAno kALa nathI batAvela athavA temAM jaladI jIvotpatti thaI jAya che mATe te sAdhune akalpanIya che. phakta garama pANI ja levuM joIe. - A rIte kathana karavuM ucita nathI kAraNa ke AgamomAM aneka prakAranA dhovaNa pANI levAnuM vidhAna che; sAthe taratanuM baneluM pANI (dhovaNa) levAno niSedha che tathA tene levAnuM prAyazcitta paNa kahela che. te dhovaNa pANIne thoDA samaya pachI levuM kalpanIya kahyuM che. mATe dhovaNa pANInuM grAhya hovuM te spaSTa che. kalpasUtranI kalpAMtara TIkAmAM aneka prakAranAM dhovaNa pANInI carcA karIne sAdhune mATe aThThama sudhInI tapasyAmAM levuM kahyuM che, tema kahyuM che ane niSedha karanArAne dharma temaja Agama nirapekSa ane durgatithI na DaranArA kahyA che.- kalpa samarthana, pAnA pa0.(A vyAkhyA karanArA tapagacchanA AcArya che.) AcArAMga hR. 1 a. 1 u. 3nI zIlAMkAcAryanI racela TIkAmAM dhoraNa pANInA aceta hovAno temaja sAdhune mATe kalpanIya hovAnuM varNana che. tyAM pANIne acitta karanArA aneka prakAranAM padArthonuM varNana paNa che. pravacana sAroddhAra 136 gAthA 881 mAM prAsuka acitta zItaLa pANInuM grAhya hovAnuM kathana che. tathA gAthA 88ramAM garama pANI temaja prAsuka pANI baMnenA acitta rahevAno kALa paNa kahyo che. tenI TIkAmAM spaSTa kahela che ke garama pANI jeTalo ja bhAta vagerenA dhovaNano acitta rahevAno kALa che. usiNodagaM tidaMDukkAliyaM phAsuyajalAdi jai kappaM / navari gilANAikae paharatigovari vi dhariyavvaM // ahIMyA garama temaja dhovaNa baMnene kAraNathI vadhAre samaya sudhI rAkhavAnuM Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta batAvela che.TIkA-- trimiTnDe-nAauhAnita AvRtta yaduSNo tathA yantrApu svakAya parakAya zastropahatatvena acitta bhUtaM jalaM, tadeva yatInAm kalpyaM gRhItamucitaM / jAyai sacittaya se gimhammi pahara paMcagasuvari / caupaharovarisisire vAsAsu puNo tipaharupariM // 882 // yadUrdhvamapi dhriyate, tadA kSAraH prakSepaNIyo, yena bhUya: sacittaH na bhavatIti / 211 laghu pravacana sArodvAranI mULa gAthA 85 mAM paNa garama ane dhovaNa baMne prakAranAM acitta pANIno kALa samAna kahyo che, jema ke-- khAimi tale vivaccAse; ti - cau - paNa jAma usiNa nIrassa / vAsAisu tammANaM, phAsuyajalassAvi emeva // 85 // A prakAre TIkA-graMthomAM baMne prakAranA prAsuka jaLane grahaNa karavAnuM vidhAna che. mATe pUrvokta pracalita dhAraNA bhrAMta che ane te Agama saMmata nathI; paraMtu Agama viparIta prarUpaNA che. tapasyAmAM dhovaNa pANI :- sthAnAMga sUtranA trIjA sthAnamAM upavAsa vagere tapasyAmAM paNa dhovaNa pANI pIvAnuM vidhAna karela che tathA kalpasUtramAM paNa samAcArI prakaraNamAM cAturmAsamAM karavAmAM AvatA upavAsa, chaThTha, akramamAM bhAta, loTa, tala vagerenA dhovaNa pANInuM tathA osAmaNa ke kAMjI vagere kula 9 prakAranAM pANIno ullekha karIne samasta prakAranAM acitta pANI levAnuM vidhAna karela che. tenAthI paNa spaSTa thaI jAya che ke dhovaNa pANIne akalpanIya ke zaMkAyukta mAnavuM ke tevo pracAra karavo ucita nathI. sArAMza e che ke eSaNA doSothI rahita Agama saMmata koIpaNa acitta jalane grAhya samajavuM joIe. temaja teno niSedha na karavo joIe. grahaNa karatI vakhate te pANI acitta thayuM che ke nahIM tenI parIkSA karavAnI tathA RRtu anusAra teno calita rasa thavAnuM temaja pharIthI citta thavAnA samayano viveka jarUra rAkhavo joIe. punara2 :- (1) dhovaNa pANIno ekAMta niSedha karavo te Agama viparIta prarUpaNA che. (2) dhovaNa temaja zuddhodaka ane garama pANI gaveSaNA karIne levAnuM ka2e che. (3) mukhya gaveSaNA A pramANe che- 1. AdhAkarmI--sAdhunA nimitte banela na hoya. 2. pANInI mAtrAne ucita anupAtathI ja temAM zastra paDela hoya. 3. taratanuM na hovuM joIe ane vadhAre kAlanuM(bIjA divasanuM) paNa na hovuM joIe. 4. rasamAM phera na paDayo hoya. (4) kalpasUtra anusAre paNa traNa upavAsa sudhI dhovaNa pANI kalpe che. (5) AdhAkarmI garama pANI levAno rivAja ucita nathI. acitta dhovaNanI parIkSA :- banelA dhovaNane halAvavAthI vAsaNanuM taLIyuM ke na Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 ra1ra AsapAsanI dIvAla na dekhAvA joIe ane temAMthI zastranA padArthane nItArIne kADhIne pheMkI dIdhela hoya to paNa garama pANI jevuM svaccha na dekhAvuM joIe. temaja svAdamAM sacitta jaLa karatAM kaMIka bhinnapaNuM hovuM joIe. rasacalitanI parIkSA - dhovaNa pANImAM lAra banI jAya ke saDavA jevI gaMdha AvavAM lAge ke dhovaNano svabhAvika svAda badalI jAya. khATuM-mIThuM lAgavA mAMDe to te rasa calita dhovaNa agrAhya che. evuM vadhAre garamInA divasomAM banI zake che. khAdya padArthanA rasa calita thavAnI parIkSA paNa A ja rIte karavI joIe. | | prakaraNa-7: makAna temaja pATanI zuddha gaveSaNA zIkho | [uddezaka-5: sUtra-30thI 38] 1. phakta jaina sAdhunA uddezathI athavA jene sAdhuyukta bIjA sAdhuo temaja pathikonA uddezathI banAvela dharmazALA vagere uddezika zayyA che. 2. gRhastha potAnA mATe banAvavAmAM AvatA makAnano ke parikarmanA kAryano nirdhArita samaya sAdhunA nimitte AgaLa-pAchaLa karavAthI tathA utAvaLe karavAthI arthAt anekadivasonAM kAmane zIdhra eka divasamAM karavAthI te gRhasthanuM vyaktigata makAna paNa sapAhuDa zayyA thaI jAya che. 3. makAna gRhasthane mATe banela che. temAM sAdhune mATe parikarma kArya karavA para gRhasthanA upayogamAM AvavAnA pahelA thoDAka samaya sudhI te makAna saparikarma zadhyA, che. A traNa prakAranI doSa yukta zayyAmAM praveza karavA para arthAt rahevAthI laghumAsika prAyazcitta kahyuM che. bIjA ane trIjA doSavALI zayyAnuM maulika nirmANa gRhasthanA svaprayojanathI hoya che ane prathama doSavALI zayyAmAM banAvavAvALAnuM svaprayojana hotuM nathI. phakta para prayojanathI tenuM nirmANa karavAmAM Ave che, te aMtara dhyAnamAM rAkhavuM joIe. vartamAnamAM upalabdha upAzrayonI kalpanIyatA-akalpanIyatA - - sAdhu-sAdhvIne rahevAnA sthAnane AgamamAM zayyA, vasati temaja upAzraya kahevAya che. (1) karNa - doSa rahita-pUrNa zuddha, sAdhu sAdhvIne rahevAne yogya. (2) akathya - doSa yukta sAdhu sAdhvIne rahevAne ayogya. (3) kacyAkaSya - doSa yukta hovA chatAM paNa kAlAntarathI ke puruSAntarakRta hovAthI rahevA yogya. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta (1) kalavya upAzraya : - 1. potAne mATe ke sAmAjika upayogane mATe athavA dhArmika kriyAonI sAmUhika ArAdhanAne mATe navA makAnanuM nirmANa karAvavAmAM Ave che. 2. potAnuM bIjuMmakAna(vadhArAnuM) dhArmika ArAdhanA mATe athavA sAdhu sAdhvIone rahevA mATe saMghane samarpita karI devAmAM Ave che. 3. moTA-moTA kSetronA samAja ke saMghamAM matabheda thavA para vibhinna pakSonA dvArA bhinna-bhinna makAnonuM nirmANa karavAmAM Ave che. 4. eka upAzraya hovA chatAM paNa cAturmAsa vageremAM bhAIo temaja baheno svataMtra pauSadha-pratikramaNa vagere karI zake tema bIjA upAzrayanI AvazyakatA pratIta thavA para navA makAnanuM nirmANa karavAmAM Ave che. 5. dhArmika ArAdhanAne mATe koInuM banAvela makAna kharIdI levAmAM Ave che. AvA makAnomAM sAdhu-sAdhvIonA nimitte nirmANa kArya Adi thayela na hovAthI te pUrNa nirdoSa hoya che. (ra) akathya upAzrayaH1. koI evA gAma hoya che, jemAM jene gRhasthonA phakta eka be ghara hoya che agara eka paNa ghara nathI hotuM. tyAM sAdhu-sAdhvIne rahevAne mATe makAna nirmANa koI eka vyakti dvArA ke vadhAre vyaktio dvArA karAvavAmAM Ave che. temaja te makAnanuM koIpaNa nAma rAkhI devAmAM Ave che. 2. saMta satIone rahevAnAM sthAna alaga-alaga hovA joIe evo anubhava thavA para bIjA makAnanuM nirmANa karAvavAmAM Ave che. 3. navA vaselA gAma ke upanagaramAM athavA junA gAmamAM dharmabhAvanA ke pravRtti vadhavAthI gRhasthonI dhArmika ArAdhanAone mATe ane sAdhu sAdhvIonA mATe navA makAna baMdhAvavAmAM Ave che. 4. sAdhvIone rahevA mATe ane bahenonI dhArmika ArAdhanAone mATe paNa navA makAnanuM nirmANa karAvavAmAM Ave che. A makAno banAvavAno mukhya uddezaka sAdhu sAdhvIone mATe hovAthI audezika temaja maulika nirmANamAM mizrajAta doSa hovAne kAraNe te pUrNataH akalpanIya che. (3) kalpanIya-akalpanIya upAzraya - 1. moTA-moTA saMghomAM potAnAM Ayojano prayojanone laIne navA makAna nirmANa Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chedazAstraH pariziSTa khaMDa-ra | | | ra14] 214 karavAmAM Ave che. sAthe ja saMta satIonI anukULatAone paNa lakSyamAM rAkhavAmAM Ave che. 2. sAdhu sAdhvIone mATe makAna kharIdavAmAM Ave che. 3. gRhastho temaja sAdhu sAdhvIonA saMyukta upayogane mATe paNa kyAMka-kyAMka makAna kharIdavAmAM Ave che. 4. nirdoSa makAnamAM paNa sAdhu sAdhvIone uddezIne keTalAya prakArano sudhAro karavAmAM Ave che. 5. cAturmAsanA samayamAM, zrotAonI suvidhAne mATe, saMghanI zobhAne mATe athavA sAdhuone Avazyaka upayoganA nimitte kaMIka sudhAro karavAmAM Ave. 6. sAdhu sAdhvIonA uddezyathI sacitta padArtha ke bhAre acitta upakaraNa sthAnAntarita karavAmAM Ave che, athavA makAnanI saphAI karavAmAM Ave che. A makAnomAM sUkSma uddezya kealpaAraMbhakeparikarmakAryahovAthI gRhasthanAM upayogamAM AvyA bAda ke kAlAntaramAM te makAna kalpanIya banI jAya che. AcA. zru.a.5 ane 6 mAM sAdhune mATe kharIdelA vastra pAtrane gRhasthanA upayogamAM AvyA pachI ke kAlAMtaramAM kalpanIya kahela che ane a.2 1.1mAM sAdhune mATe karavAmAM Avela aneka prakAranAM AraMbha temaja parikarma(pharIthI samArakAma karela hoya) yukta makAna paNa gRhasthanA upayogamAM AvyA pachI kalpanIya kahela che. A Agama pramANonA AdhArathI ahIMyA upara kahela makAnone kAlAntarathI kalpanIya batAvela che. sAra - je makAnonA nirmANamAM temaja parikarmamAM sAdhu sAdhvInuM jarApaNa nimitta na hoya to te pUrNa kalpanIya che. je makAnonA nirmANamAM mukhya udezya sAdhu-sAdhvIno hoya te pUrNa akalpanIya che. je makAnonA nirmANamAM sAdhusAdhvIonuM mukhya lakSya na hoya paraMtu tenI anukULatAonuM lakSya rAkhela hoya, tenA nimitte sAmAnya kevizeSa parikarma(sudhAro) karela hoya te makAna akalpanIya hovA chatAM kAlAntaramAM gRhasthanA upayogamAM AvI javAthI kalpanIya thaI jAya che. -AcA. zugara a.2 .1 pATanI gaveSaNA: sadoSa temaja nirdoSa upAzrayanA vikalponI jANakArInI sAthe pATa saMbaMdhI vikalponI jANakArI hovI Avazyaka che. ghaNA upAzrayomAM sUvA besavA mATe pATa paNa hoya che. te pATonA saMbaMdhamAM traNa vikalpo hoya che- (1) nirdoSa (2) sadoSa (3) avyakta doSavALI pATa. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra1pa mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta (1) nirdoSa pATaH- (1) ghaNAya prAMtomAM pracalita paripATI anusAra gRhasthonA gharomAM, sAmAjika kAryonA makAnomAM, pAThazALAomAM tathA pustakAlayo vageremAM AvazyakatA mujaba pATa banAvavAmAM Ave che. te pATa koInA gharomAM hoya ke upAzrayamAM bheTa ApI dIdhI hoya. (2) keTalAka gAmomAM makoDA, vIMchI vagere jIvonAM upadravane kAraNe zrAvaka-zrAvikAo dayA, pauSadha, saMvara vagere karatI vakhate upayogamAM levAne mATe paNa ghaNI pATo banAvavAmAM Ave che. ukta baMne prakAranI pATa pUrNa zuddha che. (2) sadoSa pATaH- (1) sAdhu-sAdhvIonA sUvA-besavA mATe ane vyAkhyAnasabhAmAM besavA mATe pATa gRhastha banAve che. (2) keTalAka sthAnamAM gRhasthane mATe temaja sAdhune mATe tema mizrabhAve pATa banAvavAmAM Ave che. (3) banIbanAvelI taiyAra pATa sAdhu sAdhvIonA uddezyathI kharIdIne upAzrayane bheTa karavAmAM Ave che; A traNe ya sAdhunA uddezyathI banAvela ke kharIdelI pATa che; mATe sadoSa che. (3) avyakta doSavALI pATa :- (1) zAdI vagere vizeSa avasara para pATa banAvIne upAzrayamAM bheTa karavAmAM Ave che. te samaye upAzrayamAM jarUrI che ke nahIM teno vicAra karavAmAM Avato nathI. (2) mAruM nAma upAzrayamAM rahe eTalA mATe pATa devI vizeSa sArI che, e vicArathI paNa upAzrayamAM pATa bheTa karavAmAM Ave che. A baMne ya niruddezya ke avyakta uddezyathI banAvela pATa che. pATavagere saMstArakonA saMbaMdhamAM ozikAdi gurutara(bhAre) doSonuM kathana karavA vALA Agama pAThanathI tathA kevA doSavALI pATa kyAM sudhI akathya rahe che ane kyAre kaSya thaI jAya che tenuM spaSTa kathana karanArA pATha paNa upalabdha nathI. AcA. zru. 2 a.ra u.3mAM pATathI saMbaMdhita je pATha che teno sAra e che ke sAdhu-sAdhvI pATa grahaNa karavA Icche to tene e dhyAna rAkhavuM jarUrI che ke (1) temAM koI jIvajaMtuo nathI ne? (2) gRhastha tene pharIthI svIkAra karI leze ke nahi? (3) vadhAre bhAre to nathI ne? (4) jIrNa ke anupayogI to nathIne? jo te pATa jIva rahita, pADhIyArI, haLavI temaja sthira che to grahaNa karavI joIe. anyathA na levI joIe. te uparAMta pATathI saMbaMdhita doSonuM kathana AgamomAM upalabdha nathI. pATa vagerenA nirmANamAM phakta parikarma kArya ja karavAmAM Ave che. je makAnanA puruSAntarakRta kalpanIya doSothI atialpa hoya che. arthAt tenA banavAmAM agni, pRthvI vagerenI virAdhanA thatI nathI. aplAyanI virAdhanA paNa prAyaH thatI nathI. mATe AdhAkarmAdi doSonI temAM saMbhAvanA nathI. tethI tene banAvavAmAM parikarma doSa(sudhAro karela) ke krIdoSa(kharIdeluM) ja hoya che. kharIdeluM makAna ke parikarma Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H pariziSTa khaMDa-ra doSayukta makAnanuM kalpanIya hovAnI samAna ja ukta baMne vibhAganA doSovALI pATone paNa kAlAntare athavA gRhasthanA upayogamAM AvyA bAda kalpanIya samajI levI joIe. 216 jaina sAdhuonAM (1) digaMbara (2) zvetAMbara-maMdiramArgI (3) sthAnakavAsI (4) terApaMthI vagere je phIrakAo che temAMthI koI eka saMghanA sAdhuonA uddezathI banelo AhAra ke makAna bIjA saMghanA sAdhuone mATe audezika doSayukta nathI. A viSayanuM kathana mULa AgamamAM nathI paraMtu prAcIna vyAkhyA graMthomAM che. teno Azaya e che ke jeno siddhAMta ane veza samAna hoya, te pravacana temaja liMgathI sAdharmika kahevAya che. A prakAranA sAdharmika sAdhune mATe banAvela AhAra makAna vagere bIjA sAdharmikane mATe paNa kalpanIya hotA nathI. uparyukta cAre ya jaina phIrakAonAM veza ane siddhAMtomAM bheda paDI gayA che ane pratyeka saMghe eka bIjAthI sarvathA bhinna tathA svataMtrarUpa dhAraNa karI lIdhuM che. mATe ukta eka jainasaMghanuM auddezika makAna vagere bIjA saMgho mATe audezika nathI. nAnA kSetranA nAnA zrAvaka samAjamAM badhA jainasaMghonA mizrita bhAvathI nirmita auddezika zayyA vagere badhA saMghonA sAdhuone mATe audezika doSayukta samajavI joIe. prakaraNa-8 : uparanI maMjilamAM sAdhuonuM rahevuM [uddezaka-13 : sUtra--11] na aMtarikSajAta H- maMca, mALa, makAnanI chata vagere sthaLonI UMcAI to tenA nAmathI ja spaSTa thaI jAya che. mATe aMtarikSajAtanuM 'UMcA sthAna' evo artha na karavo joIe paraMtu 'AkAzIya anAvRta sthaLa' evo artha karavo joIe. arthAt sUtrakathita UMcA sthaLonI cAre tarapha bhIMta vagere na hoya ane khullu AkAza ja hoya to te UMcA sthaLa aMtarikSajAta vizeSaNavALA kahevAmAM Ave che. A ja artha AcA. bru.2 a.2 u.1 mAM, A viSayanA vistRta pAThathI spaSTa thAya che, kAraNa ke sUtragata UMcuM sthaLa bhIMta vagerethI cAre taraphathI AvRtta hoya to paDavA vagerenI AcArAMgamAM kahela saMbhAvanAo saMgata thaI zakatI nathI. anAvRtta UMcA sthAnamAM sUkavela vastra pAtra vagere uDIne paDavAnI saMbhAvanA rahe che. temaja tenAthI ayatanA ane pramAdanI vRddhi thAya che. eTalA mATe AgamamAM UMcA ane anAvRtta sthAna aneka kriyAo karavA mATe niSiddha che. paraMtu AvRtta sthAnamAM UMcA nIcA koIpaNa sthAnano vivekapUrvaka upayoga karI zakAya che. temAM sUtrokta koIpaNa doSa lAgato nathI. kAraNa ke vastuonuM uDavuM, paDavuM, bhIMta na hovAthI zakaya bane che. cAre taraphathI AvRtta ke uparathI DhAMkela athavA uparanI maMjIlanA baMdha oraDAmAM AvA Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta koIpaNa doSano saMbhava nathI. mATe sUtrano yogya Azaya samajIne ja prarUpaNA temaja pravRtti karavI joIe. prastuta sUtra kathita prAyazcitta paNa UMcA ane anAvRtta (cAre taraphathI bhIMta vinAnA)sthAna para sUtra nirdiSTa kArya karavA para ja Ave che. evuM samajavuM joIe. dorI para kapaDAM sUkavavA - prastuta sUtramAMthI tathA anya sUtronA AdhAre cAre taraphathI DhAMkayA vinAnI chata vagere para besavAno, rahevAno, vastra pAtra vagere sUkavavAno je niSedha che tenI ucitatA spaSTa che ke tyAMthI paDavAnI, vastrAdi dUra uDI javAnI prAyaH zakyatA hoya che. evA UMcA sthaLomAM dorI para kapaDAM sUkavavA paNa sUtrokta doSothI yukta che. nIce ke upara cAre taraphathI gherAyelA athavA surakSita sthAnamAM dorI para kapaDAM sUkavavAthI sUtrokta doSonI saMbhAvanA rahetI nathI. prazna e thAya che ke dorI para kapaDAM sUkavavAthI, havAmAM halatA rahevAthI temaja paDavAthI vAyukAyanI ayatanA thAya che. samAdhAna e che ke rassI para na sUkavatA bhUmi para ja vastra sUkavavAmAM Ave to paNa havAthI te hAlatuM rahe che. cAre tarapha paththara rAkhavAmAM Ave to paNa vacce hAle che. vadhAre havA hovAthI bhUmi para sUkavelA kapaDA paNa Ama tema uDatA hoya che. ochI havA hoya to dorI para paNa vadhAre halatA nathI. samajavAnuM e che ke sAdhuoe paherela pacheDI(cadara) colapaTTo(caroTo) vagere vastra cAlavAthI svAbhAvika hale che. jema kAma karavAthI temaja bolavAthI svAbhAvika aMga upAMgahale che. to AvA prakAre halavAthI vAyukAyanI akalpanIya ayatanA kahI zakAtI nathI. mATe vastra bhUmi para hoya ke dorI para maMda havAthI maMda halavuM akalpanIya ayatanA nathI. vadhAre havAthI vadhAre haze te akalpanIya che. to evA samaya ane evI havAnA sthaLe bhUmi para ke dorI para kayAMya paNa vastra sUkavavA aviveka che. te samaye vastranI jaladIthI phaTAphaTa halavAnI je pravRtti hoya che te bhUmi para ane dorI para baMne jagyAe zakya che. kyAreka bhUmi para vadhAre raja hoya to tene puMjIne sApha karavAmAM jeTalI kriyA karavI paDe che teTalI dorImAM thatI nathI tathA te dhULathI kapaDA jeTalA jaladI vadhAre melA thaze teTalA ja jaladIthI dhovAno pramAda upasthita thaze. vastra dhovAmAM paNa hAtha ane pANInuM vadhAre paDatuM halavuM ane maMthana hoya che. tenI sAme dorI para sAmAnya kapaDA halavA te nagaNya che. mATe vivekapUrvaka dorI para kapaDA sUkavavA akalpanIya thatAM nathI ane aviveka hoya to bhUmi para kapaDAM sUkavavA paNa doSaprada thaI jAya che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdazAstra H pariziSTa khaMDa-ra sAra H viveka temaja anubhava tathA hAnI lAbhanA ciMtana yukta nirNayathI ja koIpaNa pravRtti karavI joIe. vyavahArika pravRttimAM ekAMtika Agraha hoya to te aviveka che. prakaraNa-9 : akalpanIya zayyA-upAzraya 218 [uddezaka-16, sUtra-1 thI3] - sAgArika zayyA H- strI-puruSa jyAM rahetA hoya athavA jyAM ekalI strI rahetI hoya agara phakta strIoja rahetI hoya te sthAna sAgArika zayyA' che. evI zayyAmAM bhikSuone rahevAnuM A sUtramAM prAyazcitta kahyuM che. AbhUSaNa, vastra, AhAra, sugaMdhita padArtha, vAdya, nRtya, nATaka, gIta tathA zayana, Asana vagerethI yukta sthAna dravya-sAgArika zayyA' che ane strIyukta sthAna 'bhAva-sAgArika zayyA' che. chadmastha sAdhakone anukULa nimitta maLavA para kyAreya paNa mohakarmano udaya thaI zake che. jenAthI te saMyama samAcArImAM zithila banI jAya che agara brahmacaryathI vicalita thaI zake che. saudakazayyA H-- jyAM khullA hojamAM ke ghaDA vageremAM pANI rahetuM hoya te saudaka zayyA che. tyAM rahevA para bhikSunA gamanAgamana vagere kriyAothI aplAyanA jIvonI virAdhanA thaI zake che. bRhatkalpa sUtra u.ra mAM jyAM saMpUrNa divasa rAta acitta pANInA ghaDA bharyA rahetA hoya tyAM rahevAnI manAI che ane ahIMyA sAmAnya rUpathI pANI paDyuM rahetuM hoya te sthAnamAM rahevAnuM prAyazcitta kahyuM che. udayabhAvathI koIpaNa bhikSune te pANI pIvAno saMkalpa paNa thaI zake che. athavA anya lokone 'sAdhu pANI pItA hoya', tevI AzaMkA paNa janme che. sAgaNika zayyA :- je gharamAM agara koI oraDAmAM agni jalI rahI hoya ke battI baLatI hoya te 'sAgaNika zayyA' che; tyAM bhikSu na rahe. kAraNa ke tyAM gamanAgamana karaze agara vaMdana, pratilekhana, pramArjana vagere saMyama samAcArInuM kArya karaze to agnikAyanI virAdhanA thavAnI saMbhAvanA che. zIta nivAraNane mATe agnino upayoga karavAthI hiMsAnI anumodanAno doSa lAgaze. ApavAdika kalpa :- uktadoSavALA sthAnomAM 1-2 rAtri rahevA para paNa agItArtha sAdhune prAyazcitta Ave che ane gItArtha sAdhune prAyazcitta AvatuM nathI; kAraNa ke te ApavAdika sthitimAM vivekano yathArtha nirNaya laI zake che. vAstavamAM gItArthano vihAra ane gItArthanI nizrAmAM vihAra karavo ja Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta kalpanIyavihAra che. eka ke aneka agItArthonuM vicaraNa karavuM ke bhikSAcarI karavI vagere kAryono niSedha ja che. AcA. ane nizIthane artha sahita kaMThastha dhAraNa na karavAvALA badhA agItArtha che. anya makAna sulabha na hovA para pUrvokta zayyAomAM gItArtha(bahuzruta) bhikSu 1-2 rAtri rahI zake che. vadhAre rahevA para tene paNa sUtrokta prAyazcitta samajavuM joIe. | prakaraNa-10H kalpa maryAdA ane apavAda vicAra | ha | [uddezaka-2: sUtra-37] kalpamaryAdAnA saMbaMdhamAM AcArAMga zrutaskaMdha-2, adhyayana-2, uddezaka-2 anusAra bekriyAo doSa rUpa kahela che-1. kAlAtikAnta kriyA 2. upasthAna kriyA. kAlAtikAnta kriyA - eka kSetramAM mAsa kalpa(ra9 divasa) rahyA pachI paNa vihAra na kare tathA eka kSetramAM cAturmAsakalpa(aSADha pUrNimAthI kArataka pUnama sudhI) rahyA pachI tyAMthI vihAra na kare to te kAlAtikrAnta kriyA' nAmano doSa che. upasthAna kriyA :- eka kSetramAM eka mAsa kalpa rahyA pachI be mAsa anyatra vitAvyA vinA ja tyAM AvIne rahe to te upasthAna kriyA' nAmano doSa che. - A baMne kriyAonuM sevana karavuM te nityavAsa mAnela che. enityavAsanuM sUtrokta laghumAsa prAyazcitta che. nityavAsaniSedha temaja tenA prAyazcitta vidhAnano mULahetu e che ke akAraNa niraMtara nitya rahevAthI vadhAre paricaya thAya che. tenAthI avajJA ane anurAga bane thaI zake che. avajJAthI dharmanI hIlanA ane anurAga vRddhithI cAritranI alanAno saMbhava che. cAritra khalanAmAM gaveSaNA(gocarI vigere) ane brahmacaryanI alanA mukhya hoya che. eTalA mATe mAsikalpa ke cAturmAsa kalpa pasAra karIne vihAra karavo temaja bamaNo kALa bIjI jagyAe vicaravuM ati jarUrI che. dazavaikAlikanI bIjI cUlikA gAthA 11 anusAra cAturmAsa kalpavALA kSetramAM eka varSa sudhI pharIthI na javAnI kALa gaNanA A prakAre che. cAturmAsakalpanA cAra mAsa tenAthI be gaNA ATha mAsa pasAra thayA bAda pharI cAturmAsakalpa AvI javAthI traNa gaNo samaya barAbara eka varSa thaI jAya che. | "gunA ti!" AcA. zru.rA.ra6.ramAM nityavAsa saMbaMdhI upasthAna kriyAnuM varNana karatA thakA sUcita karela che ke roSakALano kalpa (eka mAsa)ne be gaNo samaya anyatra vitAvyA vinA pharI tyAM nahi javuM ane cArtumAsano traNa Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstra pariziSTa khaMDa-2 rara0 gaNo kALa bIjI jagyAe vitAvyA vinA pharIthI tyAM na AvavuM joIe arthAt be mahinA bIjI jagyAe pasAra karyA bAda pharIthI te kSetramAM eka mAsa kalpa rahI zakAya che ane cArtumAsa bAda traNagaNo samaya bAra mahinA anyatra vitAvyA pachI te kSetramAM kyAreya paNa mAsa kalpa ke cAra mAsa kalpa rahI zakAya che. AnAthI e spaSTa thAya che ke eka comAsA pachI be comAsA anyatra karyA vinA te kSetramAM comAsuM na karavuM A ekAMta dhAraNA samajaNa bhramanI che. mATe te saMbaMdhI A Agama AdhArane UMDANathI samajavAnI AvazyakatA rahe che. anyathA ati prarUpaNAno doSa thAya che. comAsA pachI ke mAsa kalpa pUrA karyA pachI eka rAta ke be rAta kayAMya paNa pasAra karIne pachI te comAsA karela kSetramAM AvIne rahevuM spaSTa ja Agama viparIta pravRtti che. koIe paNa evI pravRtti calAvI rAkhI che, temAM Agama ciMtanapUrvaka saMzodhana karavuM joIe. anya zramaNomAM paNa tenI nakala na thaI jAya te mATe gaccha pramukhoe satarka rahevuM joIe. kalpamAM apavAdano AdhAra - AgamomAM kalpa uparAMta rahevAno kayAMya paNa apavAda vidhAna upalabdha nathI, paraMtu ahIMyA bhASya gAthA 101thI 1024 sudhI glAna avasthA vagere paristhitiomAM tathA jJAnAdi guNonI vRddhi hetu nityavAsane doSarahita kahela che. A kAraNothI rahenArA bhikSane jinAjJA temaja saMyamamAM sthita mAnela che. A bhASyagAthA vidhAnanA AdhArathI AjakAla auSadha upacArane mATe ke adhyayana-adhyApanane mATe yuvAna saMtasatIo kalpa uparAMta rahe che. temaja madhyama tIrthakaranAM zailaka rAjarSinuM daSTAMta laIne eka vRddha glAna sAdhunA AlaMbanathI aneka sAdhu-sAdhvI kalpa uparAMta eka jagyAe rahe che, joke sevAne mATe to eka ke be saMtonI AvazyakatA ja hoya che. vAstavamAM sevA kArya ke svayaMnI ruNatA ane adhyayananAM hetu vinA kevaLa ALasa ke svacchaMdatAthI kalpa uparAMta rahevuM akAraNa maryAdA bhaMga karavA samAna che. tenI chUTa bhASya gAthAmAM paNa Apela nathI. sAraH- (1) ruNatA temaja adhyayana hetu yuvAna saMta bhASyAdhArathI kalpa uparAMta rahe che. (2) koInI oTa(ADa)thI akAraNa rahevuM svacchaMda vRtti che. (3) comAsA pachI eka comAsu te kSetramAM na karavuM bIjAM comAsu karI zakAya che. (4) mAsa kalpa pachI be gaNuM temaja comAsA pachI traNa gaNo samaya vItAvyA vinA te kSetramAM AvIne rahevuM doSa che. (4) huguNA tikuLa, AcArAMgano A pATha zuddha che, temAM zaMkA karI pheraphAra karavAnI AvazyakatA nathI. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta, | | prakaraNa-11H sAdhuno naukAvihAra ane vAhana upayoga | [uddezaka-8: sUtra-1] sAdhu aplAyanA jIvonI virAdhanAno saMpUrNa tyAgI hoya che. mATe tene naukA vihAra karavo kalpato nathI. AcArAMga sUtra, bRhatkalpasUtra tathA dazAzruta skaMdha sUtramAM apavAdarUpavizeSa prayojanathI naukA(nAva) dvArA javAnuM vidhAna che. naukA vihAranA kAraNo - sUtromAM kahela naukA vihAra karavAnuM mukhya kAraNa to kalpa maryAdA pAlana karavAnuM che te sivAya- (1) sevAmAM javuM (2) bhikSA(gocarI) durlabha hoya to sulabha gocarIvALA kSetromAM javuM (3) sthaLa mArga jIvavALo hovAthI (4) sthaLamArga vadhAre lAMbo hoya to(teno anupAta bhASyathI jANavo) (5) sthaLa mArgamAM cora, anArya ke hiMsaka jaMtuono bhaya hoya to (6) rAjA vagere dvArA niSiddha kSetra hoya to naukA dvArA pAra karavA yogya nadIne pAra karavAne mATe nAvamAM besavuM Agama vihita(mAnya) che, tene saprayojana mAnela che. tenuM A sUtramAM prAyazcitta nathI. paraMtu aplAya vagerenI thanArI virAdhanAnuM prAyazcitta bAramA uddezakamAM kahyA pramANe samajI levuM joIe. ThANAMga sUtra a.pa. mAM varSAtratumAM vihAra karavAnA kAraNa kahyA che. te kAraNothI vihAra karavA para kyAreka nAva dvArA nadI pAra karavI paDe to te paNa sakAraNa naukA vihAra che, tenuM A sUtrokta prAyazcitta AvatuM nathI. nAva jovAne mATe, naukAvihAranI icchA pUrtine mATegrAmAnugrAma vicaraNa karavAne mATe, tIrtha sthaLomAM bhramaNa karavAne mATe athavA akAraNa ke sAmAnya kAraNathI nAvamAM besavuM, A sarvaniprayojana kahevAya che. tenuM A prathama sUtramAM prAyazcitta kahela che. prathama sUtranA vivecanamAM batAvela kAraNothI javuM jarUrI hovAthI, naukAvALo ja jaLayukta mArga hovAthI, anya koI upAya na hovAthI naukA vihAranuM AgamamAM vidhAna che. jo vihAra karatAM kyAreka mArgamAM jaMghAsatArima- goThaNa jeTaluM pANI hoya to tene pAra karavAne mATe pagapALA javAnI vidhi A.kR.2 a.3 1.2 mAM batAvela che. jaMghAbaLa(paganuM joma) kSINa thaI javA para agara anya koI zArIrika kAraNathI vihAra na thaI zake to sAdhu eka sthAne sthira rahI zake che. tene mATe vAhana vihAra vihita nathI. sUtrokta naukAvihAranuM vidhAna pravacana prabhAvanAne mATe bhramaNa karavAnAM hetuthI nathI; kAraNa ke nizItha sU. u. 1ramAM tathA dazAzruta. dazA 2 mAM mahinAmAM be vAra ane varSamAM nava vAranI ja chUTa che. jeno phakta kalpa maryAdA pALavAnA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 rarara hetuthI nadI pAra karavA sAthe saMbaMdha che. tenA sivAya pravacana prabhAvanA ne mATe pAda vihArI sAdhu-sAdhvIjIe vAhananA upayogano saMkalpa karavo te paNa saMyama jIvanamAM anucita che. anyavAhanano upayogaH- utsargavidhAnAnusAra saMyama sAdhanA karanArA bhikSane pAdavihAra ja prazasta che ane apavAdavidhAnAnusAra parimita jaLamArgane naukA dvArA pAra karavAnuM AgamamAM vidhAna che. anya vAhanano upayoga karavA aMge kAraNa, akAraNanuM spaSTIkaraNa paNa nAvanAM prayogane mATe kahela kAraNonI samAna samajI levuM joIe, kalpamaryAdAnuM kAraNa temAM hotuM nathI. jIva virAdhanAnI tulanA - vizeSa kAraNa hovAthI naukA dvArA jaLa mArga pAra karavAmAM aSkAyanA jIvonI virAdhanA vadhAre thAya che ane anya jIvonI virAdhanA alpa hoya che. sakAraNa anya vAhananA upayogamAM vAyukAyanA jIvonI virAdhanA vadhAre tathA teukAyanA jIvonI virAdhanA alpa temaja zeSa jIvonI virAdhanA atyaMta alpa hoya che. A jIva virAdhanAonuM uddezaka-1ra sUtra-8 anusAra prAyazcitta Ave che. apavAdano nirNaya temaja prAyazcitta - apavAdanA sevananuM, tenA sevananI sImAnuM ane prAyazcittanuM nirdhAraNa to gItArtha ja kare che. Agamokta temaja vyAkhyAmAM kahela apavAdonA atirikta vAhanono upayoga karavo akAraNa upayoga mAnavAmAM Ave che. tenA akAraNa upayoganuM prAyazcitta ahIM prathama sUtra anusAra samajavuM joIe. temaja sakAraNa vAhana upayoganuM prAyazcitta AvatuM nathI, A paNa te prathama sUtramAM spaSTa thAya che. gaveSaNA vagere doSonuM prAyazcitta sakAraNa ke akAraNa banne prakAranAM vAhana prayogamAM Ave che. A te sUtronuM tAtparya samajavuM joIe. naukA vihAra saMbaMdhI vidhi-niSedha tathA upasargajanyasthitinuM vistRta varNana AcA. zra.ra a.31.1-ra mAM svayaM sUtrakAre karyuM che. mATe tatsaMbaMdhI artha, vivecana temaja zabdArtha tyAMthI jANavA joIe. anya jANakArIne mATe nizItha uddezaka 12 tathA 18 temaja bRhatkalpa ane dazAzrutaskaMdhanuM vivecana jovuM joIe. prakaraNa-1raH pAtra baMdhana sUtrono vAstavika Azaya [uddezaka-1 sUtra-43 thI 46] sAdhunuM lakSya A hoya ke je pAtramAM sudhArakArya ke baMdhanakArya na karavuM paDe, evA ja pAtranI yAcanA karavI. sUtra 41-42 ane 44-45 A be-be sUtrono bhAva ema che ke "je paNa pAtra maLe e evuM ja hovuM joIe ke jemAM koIpaNa prakArano sudhAro ke saMskAra karavAnI jarUra na paDe ane ww.jainelibrary.org Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara3 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta sIdhuM upayogamAM Ave", evuM na thaI zake to AvazyakatAnusAra jaghanya eka ane utkRSTa traNa baMdhana lagAvI zakAya che. baMdhanano artha che-pAtranI golAIne dorA AdithI bAMdhIne majabUta karavI, jenAthI te vadhAre samaya sudhI surakSita rahI zake. eka sthAna para baMdhana lagAvavuM, te eka baMdhana kahevAya che ane traNa sthAna para baMdhana karavA, te traNa baMdhana kahevAya che. mATInA pAtramAM baMdhana vagara kAma cAlI zake che tene eka paNa jagyAe bAMdhavAnI AvazyakatA nathI. lAkaDAnA atyanta nAnA pAtrAmAM eka paNa baMdhana bAMdhavAnI AvazyakatA hotI nathI. lAkaDAnAM moTA pAtrAmAM eka baMdhana Avazyaka che. tuMbaDAnA pAtrAmAM AvazyakatAnusAra be athavA traNa jagyAe baMdhana lagADavAthI surakSita rahe che. sAdhunuM mukhya lakSya haMmezAM A rahe ke adhika pramAda na thAya ane svAdhyAya vadhe. sAdhuno prasAda zarIra ane upadhi saMbaMdhI kArya-paricaryA te ja sAdhuno prasAda che.sAvadhayogarUpa pramAdanA to te tyAgI hoya che. adhika baMdhana - Avazyaka hovA para baMdhana lagADavAnI anujJA(svIkRti) che. utkRSTa traNa baMdhana lagADavAnI anujJA che. traNa baMdhanavALA pAtrA jyAM sudhI upayogamAM Ave tyAM sudhI rAkhI zakAya che. sAmAnyataH traNa athavA vadhAre baMdhananI AvazyakatA athavA upayogitA koIpaNa prakAranA pAtrAmAM hotI nathI. A sUtra 44-4pathI spaSTa thAya che. tathApi sUtra 46mAM vikaTa paristhitie traNathI vadhAre baMdhananI paNa sImita anujJA ApI che. arthAt koI kSetra athavA kALanI paristhitimAM lAkaDA athavA tuMbaDAnA pAtrAmAM ke jemAM ekathI traNa baMdhana che ane te phUTI jAya to jayAM sudhI bIjA pAtrA na maLe tyAM sudhI 4-5 baMdhana lagAvIne paNa calAvuM paDe to zIghrAtizadhra mATI AdinA pAtranI yAcanA karI levI joIe ane adhika baMdhanavALA pAtrAne paraThI devuM joIe. e adhika baMdhanavALA pAtrAne doDhamahinA pachI rAkhavAmAM Ave to A (4mAM) sUtramAM prAyazcitta batAvyuM che. vidhi ane avidhi baMdhananI vyAkhyA :- (1) baMdhana ane thIgaDuM lagAvIne pachI athavA silAI AdinI pachI te sthAna pratilekhana karavA yogya hovuM joIe. (ra) jyAM baMdhana, thIgaDuMAdilagAvyuM che, tyAMthI AhAra Adino aMza saralatAthI sApha thaI jAya tevuM hovuM joIe. (3) baMdhana Adi lagADavAnuM kArya ochAmAM ochA samayamAM thavuM joIe, adhika samaya na lAgavo joIe. A vidhi ane viveka samajavA joIe ane enAthI viparIta avidhi samajavI joIe. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-ra, rara4 prakaraNa-13: pustaka rAkhavA saMbaMdhI satya hakIkata [uddezaka-12: sUtra-5] bhASyamAM pustakomAM pAMca prakAra batAvyA che, yathA(1) gaDI pustaka- jenI pahoLAI, jADAI samAna ane laMbAIadhika evuM corasa lAMbuM pustaka. (ra) kacchapI pustaka jenI pahoLAI vaccamAM adhika hoya, bane kinArA sAMkaDA hoya evuM lAMbu pustaka. (3) muSTi pustaka cAra aMgula laMbAI, pahoLAIvALuM samacorasa ke goLa pustaka. (4) saMpuTa phalaka pustaka-vRkSa, AdinI chAlathI nirmita pustaka. (5) chedapATI pustaka tADa AdinA pAnathI banAvela pustaka thoDuMka pahoLuM tathA laMbAI ane jADAImAM adhika temaja vacamAM eka be athavA traNa chidravALuM. A badhA pustako polANayukta hovAthI duSpatilekhya che. ataH akalpanIya che. pustaka rAkhavAthI thanAruM nukazAna :- 1. vihAramAM bhAra adhika thAya che. 2. khabhA upara ghA paDI zake che. 3. pola rahevAthI pratilekhana barAbara thatuM nathI.4. kuMthavA, udhaInI utpatti thaI zake che. 5. dhananI AzAthI cora-corI zake che. . tIrthakara bhagavAne Ano upayoga karavAnI AjJA dIdhI nathI. arthAt praznavyAkaraNa Adi AgamomAM kahevAyelA bhikSunA upakaraNamAM enuM nAma nathI. 7. sthAnAMtarita karavAmAM parimatha(virAdhanA) thAya che. 8. sUtra lakhAyeluM che, evuM vicArI sAdhu-sAdhvI pramAdavaza punarAvartana athavA kaMThastha na kare to tenAthI zruta-artha vinaSTa thAya che.9. pustaka saMbaMdhI parikarma kAryothI sUtrArtha svAdhyAyamAM hAni thAya che. 10. akSara lakhavAmAM kuMthavA Adi prANiono vadha thaI zake che. 11. koI jIvonA kalevara akSara para cipakI jAya che athavA tenuM lohI akSara para lAgI jAya che. jIvavadhanA cAra draSTAMta - (1) caturaMgiNI senAnI vacamAM haraNa (ra) ghI, dUdha AdithI saMpAtimAM jIva (3) telanI ghANI AdimAM tala athavA trasa jIva tathA (4) jALamAM phasAyela matsya vagere aneka jIva kadAcit chUTI paNa zake che, bacI paNa zake che. paraMtu pustakanI vacamAM AvI janArA jIvo bacI zakatA nathI eTalA mATe bhASyamAM kahyuM che ke jattiya mettA vArA muMcati, baMdhati ya jattiyA vArA jatti akkharANi lihaMti va, tati lahugA va Avajje // 3008 // artha :- A pustakone jeTalIvAra khole, baMdha kare athavA jeTalA akSara lakhe; teTalI vAra laghucAturmAsika prAyazcitta Ave che ane je jIva marI jAya tenuM prAyazcitta alaga Ave che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarapa mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta pustaka rAkhavAno apavAda mArga temaja viveka: zArIrika paristhitithI Avazyaka hovA para carma-paMcaka grahaNa karIne upayogamAM laI zakAya che. evI ja rIte zratavismRti vagere kAraNothI adhyayanamAM sahayogI hovAthI pustaka vagere sAdhana paNa vivekanI sAthe rAkhavAmAM Ave che. potAnI pAse rAkhela audhika ane aupagrahika upadhinuM ubhayakALa(baMnne samaya) pratilekhana pramArjana karavuM sAdhuno Avazyaka AcAra che. tasAra pustakone potAnI upadhirUpamAM rAkhavA hoya to tenuM paNa banne samaya vidhi anusAra pratilekhana pramArjana karavuM joIe, evuM karavA para bhASyokta koI doSonI saMbhAvanA paNa rahetI nathI ane jJAna ArAdhanAmAM paNa suvidhA rahe che. bhASyakAlanI pustakonI apekSAe e vartamAna yuganA pustakomAM polANa atialpa hoya che, A kAraNathI paNa temAM doSanI saMbhAvanA alpa che. jJAna bhaMDAromAM ucita viveka karyA vinA rAkhavAmAM AvelA apratilekhita pustakomAM aneka prakAranA jIva utpanna thaI jAya che. te pustakono upayoga karavAthI jIvavirAdhanAnI saMbhAvanA rahe che. ataH teno yathocita viveka rAkhavo joIe. Avazyaka adhyayana thaI gayA pachI, pustako rAkhavA lakhavA ane vAMcavA Adi pravRttiothI nivRtta thavAno saMkalpa rAkhavo joIe. temaja yathAsamaya tenAthI nivRtta thaIne kaMThastha svAdhyAya ane dhyAna-sAdhanAmayajIvana vyatIta karavuM joIe. | | prakaraNa-14H anukaMpAmAM doSanA bhamranuM nivAraNa | | [uddezaka-12 H sUtra 1-2) koluNa zabdano artha karuNA athavA anukaMpA thAya che. jema ke-onud-alNe anukaMpA - cUrNi. baMdhAyeluM pazu baMdhanathI mukta thavA mATe taDape che. tene baMdhanathI mukta karI devA athavA surakSA mATe chUTA pazune niyata sthAna para bAMdhI devA. A pazu pratye karuNA bhAva che. pazune bAMdhavAthI te baMdhanathI pIDita thAya athavA Akula-vyAkula thAya to jaghanya hiMsA doSa lAge che. tenuM baMdhana kholavAthI tene koIpaNa nukasAna kare, te bahAra nIkaLI kyAMka khovAI jAya; jaMgalamAM cAlyA jAya ane tyAM bIjA pazu jo tene khAI jAya athavA mArI nAkhe to paNa doSa lAge che. pazu Adine bAMdhavA, kholavA Adi kArya saMyama samAcArImAM vihita nathI. A kAryato gRhasthanuM kArya che. mATe tenuM prAyazcitta gRhastha kArya karavAvALA prAyazcittanA barAbara gurucaumAsI prAyazcitta thAya che, paraMtu anukaMpAnA bhAvanI mukhyatA hovAthI ahIM enuM guru prAyazcittane badale laghu prAyazcitta kahevAyuM che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 anukaMpA bhAva rAkhavo e samyakatvanuM mukhya lakSaNa che. to paNa bhikSu AvA aneka gRhastha jIvananA kAryomAM lAgI na jAya mATe enA saMyama jIvananI aneka maryAdA che. bhikSunI pAse AhAra athavA pANI AvazyakatAthI adhika hoya to tene paraThavAnI sthitimAM koI bhUkhyA athavA tarasyA vyaktine mAMgavAthI athavA na mAMganArAne paNa devuM kalpatuM nathI. kema ke A prakAranI devAnI pravRttithI athavA prastuta sUtra kathita pravRtti karavAthI kramazaH bhikSu aneka gRhastha kartavyamAM; saMyama sAdhanAnA mukhya lakSyathI dUra thaI jAya che. uttarAdhyayana a. 9, gA.40 mAM namirAjarSi zakrendra dvArA thayelI dAnanI preraNAnA javAbamAM kahe che ke tasyAvi saMgamo tema jaMtarU vi vivAM arthAt kAMI paNa dAna na karavA chatAM, mahAna dAna ApanAra gRhastha karatAM munino saMyama zreSTha che. anukaMpA bhAva yukta pravRttimAM paNa sAmAnya paristhitInA prAyazcittamAM temaja vizeSa paristhitinA prAyazcittamAM aMtara hoya che. je prAyazcittadAtA gItArthanA nirNaya para nirbhaya hoya che. jo koI pazu athavA manuSya mRtyunA saMkaTamAM AvI gayA hoya ane tene bacAvanAra koI na hoya, evI sthitimAM bhikSu tene bacAvI le to tene cheda athavA tapa prAyazcitta AvatuM nathI. mAtra gurunI pAse AlocanA rUpa nivedana karavuM Avazyaka che. e anukaMpAnI pravRttimAM bAMdhavuM, choDavuM Adi gRhakArya, AhArapANI devuM Adi maryAdA bhaMganA kArya athavA jIvavirAdhanAnA koI kArya thaI jAya to e doSonuM laghucAturmAsika prAyazcitta Ave che. paraMtu anukaMpAnuM koI prAyazcitta AvatuM nathI. to paNa sUtramAM anukaMpA zabda lagAvIne kathana karyuM che te mohabhAvano abhAva sUcita karIne laghu prAyazcitta kahevAnI apekSAe che temaja sAthe e paNa batAvavAmAM AvyuM che ke karuNAbhAvanI pramukhatA hovAthI gRhastha pravRttinuM guru caumAsI prAyazcitta hovA chatAM laghu prAyazcitta thaI jAya che. tIrthakara bhagavAna mahAvIra svAmIe saMyama sAdhanAnA kALamAM tejolezyAthI bhasma thanArA gauzAlakane potAnI zItalezyAthI bacAvyA ane kevaLa jJAna pachI A prakAre kahyuM che meM gauzAlakanI anukaMpA mATe zItalezyA choDI hatI, jenAthI vezyAyana bAlatapasvInI tejolezyA pratihata thaI gaI hatI.bhagavatI sUtra zataka-15. A rIte prastuta sUtramAM karuNAbhAva ke anukaMpA bhAvanuM prAyazcitta nathI. paraMtu enI sAthe gRhasthanI pravRtti athavA saMyama maryAdAnA bhaMganI pravRttinuM ja prAyazcitta che ane karuNAbhAva sAthe hovAthI te pravRttinuM laghu prAyazcitta che, evuM samajavuM joIe. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara0 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAjainAgama navanIta anukapA pavitra Atma pariNAma che - anukaMpAno artha che- koI prANIne duHkhI joIne jonArAnuM hRdaya karuNAthI bharAya jAya ane bhAvanA jAgRta thAya ke enuM A duHkha dUra thaI jAya ene ja anukaMpA kahe che. A anukaMpA AtmAnuM pariNAma che, AtmAno guNa che ane ekAMta nirvadya che. mATe anukaMpAno sAvadhe ke nirvadya Avo vikalpa karavAnI koI AvazyakatA nathI. anukaMpAnA pariNAmonA kAraNe koInuM duHkha dUra karavA mATe je sAdhanarUpa pravRtti karAya che te pravRtti sAvadha ane nirvadha banne prakAranI thaI zake che. jema kebhUkha tarasathI vyAkula puruSane zrAvaka dvArA acitta bhojana athavA acitta pANI devAmAM AvI zake che. athavA sacitta bhojana ane sacitta pANI devAmAM AvI zake che. paraMtu enAthI Atma pariNAma rUpa je anukaMpA bhAva che, e bhAvone athavA AtmaguNone sAvadha nirvadhanA vikalpathI kahI zakAtuM nathI. kAraNa ke te to zubha temaja pavitra Atma pariNAma ja che. AtmAnA A pavitra pariNAmonA kAraNe gRhastha pravRttinuM paNa prastuta sUtramAM laghu prAyazcitta kahevAyuM che. anukaMpAnA bhAvonA nimittathI anya koIpaNa pravRtti karavAmAM Ave to te pravRtti mATe yathAyogya sAvadya athavA nirvadhano bheda samajI levo joIe. sAraH- (1) anukaMpAnA Atma pariNAma to sadA sarvadA zreSTha temaja pavitra ja hoya che. (2) anukaMpAthI koInA duHkhane dUra karavAnI je pravRtti karAya che te nirvadha paNa hoya che athavA sAvadya paNa hoya che. pravRtti karavAmAM sAdhu temaja zrAvakane pota-potAnI alaga-alaga maryAdA hoya che, tadanusAra viveka rAkhavo joIe. I prakaraNa-15H saMbhoga-pratyayika kriyAnuM astitvaI [uddezaka-5: sUtra-36] ekatra bhojanaM saMbhoga :, tatapratyayA kriyA-karmabandha, 'nAstIti' jo eva bhASate, tassa mAsa lahu~ / esa suttttho|| saMbhoio-saMbhoieNa samaM uvahiM solasahiM AhAkammiehiM uggamadosehiM suddha uppAeti to suddho, aha asuddhaM uppAei, jeNa uggamadoseNaM asuddhaM geNhati, tattha nAvatino khUbaMdho ne 2 pAyachid 7 mAvati -nizItha cUrNa jenI sAthe AhArano saMbhoga hoya che, evA koI paNa sAMbhogika sAdhune AhArAdinI gaveSaNAmAM koI doSa lAge che, to te vastuno upayoga karanArAne paNa gaveSaNA doSa saMbaMdhI kriyA arthAt karmabaMdha temaja prAyazcitta Ave che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 ra8 mATe saMbhoga pratyayika kriyAnA saMbaMdhamAM evI dhAraNA tathA prarUpaNA na karavI joIe ke "gaveSaNA karanArAne doSa lAge che, khAvA ke upayogamAM lenArAne koI saMbhogapratyayAkriyA lAgatI nathI". paraMtu sUtrakRtAMga sUtra a.10, mAM kahela sUcanAne dhyAnamAM rAkhavI joIe ke jyAM AdhAkarmI AhAra vagereno upayoga karavo Avazyaka thaI jAya to te samUhano tyAga karIne ekatvacaryA dhAraNa karI levI joIe, paraMtu AdhAkarmI AhAra Adi sevanathI kriyA lAgatI nathI, tema mAnavuM nahIM. saMbhoga visaMbhoga saMbaMdhI anya jANakArI Aja pustakamAMthI (pariziSTa nibaMdhothI) meLavI levI joIe. @ | prakaraNa-16H anumodana kriyAnuM spaSTIkaraNa | [nizItha sUtra uddezaka-1H sUtra-1] " reta va saphaLa" sUtramAM karAvavAnI kriyA ApI nathI. karAvavuM te paNa eka prakAranI anumodanA ja che. kAraNa ke karAvavAmAM anumodanA nizcitta che. jenAthI karAvavAnI kriyAnuM paNa grahaNa thaI jAya che. cUrNikAre paNa sAphauT-IRva anumodane, A prakAre vyAkhyA karI che. temaja Adi ane aMtanA kathanathI madhyanuM grahaNa thaI zake che. mATe jyAM paNa phare te vA sAphaMDuM pATha che, tyAM A artha samajI levo joIe ke- kare che ke karAve che ke karatAne anumodana kare che. "sAphampha"- koIpaNa niSedha kArya aMge abhiruci rAkhavI saDrinnA che, te be prakAranI che- (1) niSedha kArya bIjA pAse karAvavuM (2) niSedha kArya karatA hoya tenI anumodanA karavI. anumodanA paNa be prakAranI che. (1) niSedha kArya karanArAnI prazaMsA karavI (2) akRtya karanArAne(gaNapramukha vagere dvArA) manAIna karavI. zaMkA - gurutara doSa zemAM che. koI anya pAse niSedha kArya karAvavAmAM ke niSedha kAryanI anumodanA karavAmAM? samAdhAna - anumodanAmAM laghutara(ocho) doSa che ane karAvavAmAM gurutara doSa che. - nizItha cUrNi bhAga-2, pAnA-rapa, gAthA-pa88. prakaraNa-10: 7- sacitta dhAnya khAvAnuM prAyazcittA [uddezaka-4H sUtra-31] dravyakRtna ane bhAvakRtna, A be bhedonA cAra bhaMga thAya che. dravyakRtnano artha che akhaMDa ane bhAvakRtnano artha che sacitta. ahIM prAyazcittano viSaya hovAthI bhAvakRtna' (sacitta) artha ja grahaNa karavo joIe. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra9 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta ahIM modigo thI dhAnya ane upalakSaNathI anya pratyeka sacitta bIjone grahaNa karavA joIe. tethI sUtrano artha che ke sacitta dhAnya temaja bIjano AhAra karavAthI laghumAsika prAyazcitta Ave che. dravya ane bhAvanI caubhaMgImAM sacitta saMbaMdhI prathama ane bIjo, be bhaMga che, tenuM ja A prAyazcitta che. acittanA be bhaMgomAM sUtrokta prAyazcitta nathI. acitta akhaMDa dhAnyAdi khAvAnuM vidhAna - vyAkhyAkAre "vatta vaMda" mAM paNa prAyazcitta kahyuM che paraMtu sUtrakArano A Azaya nathI. eTalA mATe nIcenA Agama sthaLa jovA joIe. vi nAtha tU, soyA maM9 MAI l -A.su.1 a.9 u.4 gA.4 avi sUiyaM va sukkaM vA, sIyapiMDaM purANakummAsaM / navuM gujare 3 punA vA, saddha piMDe mataLe raviNa II -A.zra.1 a.9 u.4 mAyAma veva navo 2, sIve lovIra navovana 2aa -uta. a.15 gA.13 paMtANi ceva sevejjA, sIyapiMDaM purANakummAsa / a6 vukSara punA vA, navAphA LisevA maMDyuM || -uta. a.8 gA.12 HthujmAmaya ! -dazavai. a.pa.u.1 gA.98 uparokta sthaLothI spaSTa siddha che ke bhagavAna mahAvIra svAmIe acitta akhaMDa dhAnya- moDA = bhAta zuklAsa = aDada vagereno AhAra karyo hato tathA uttarAdhyayana sUtramAM navo = javanuM odana ane purANa sumAre = aDadanA bAkuLA vagere levAnuM temaja khAvAnuM kathana che. vartamAnamAM paNa cokhA, bAjaro, java vagerenuM bhojana temaja AkhA maga, caNA vagerenuM zAka (vyaMjana) bane che, te levAmAM Ave che. mATe acitta akhaMDa dhAnyAdi khAvAnuM prAyazcitta na samajIne sacitta dhAnya ke bIjanA AhAranuM A mAsika prAyazcitta che, evuM samajavuM Agama saMmata che. sacitta dhAnya jANIne khAvAnuM prAyazcitta ane ajANatA khAvAnuM prAyazcitta judA-judA hoya che. tene pustakanA prAraMbhamAM Apela prAyazcitanA koSTakathI samajI levuM joIe. tenAthI atirikta kAcI vanaspati, mIThuM, pANI vagere asaMkhya-jIvI pratyeka kAyane khAvAmAM ke te sacittathI saMyukta acitta padArtha khAvAmAM laghu caumAsI prAyazcitta Ave che, te nizItha sUtranA bAramA uddezakamAM darzAvela che. lIlaphUga vagere anaMtakAya saMyukta AhAra khAvAmAM Ave to tene mATe guru caumAsI prAyazcitta nizIthanA dazamA uddezakamAM kahyuM che. e badhA(traNe ya) prAyazcitta sacitta khAvAnI apekSAe ke sacitta mizra khAvAnI apekSA che. bhikSune A sacitta Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra H pariziSTa khaMDa-ra khAvAno prasaMga bhUlathI thaI javAnI saMbhAvanA rahe che. jANIne sacitta khAvAnuM to bhikSune mATe asaMbhava jevuM ja che. 230 prakaraNa-18 : acitta mIThuM : AhAra-aNAhAra [uddezaka-11H sUtra-60] vitta vA oLa = pakAvela mIThuM. bmiya vA lokha = bhedita thayela, bIjA koI paNa zastrathI acitta thayela mIThuM. A baMnne prakAranA namaka acitta che. AgamamAM sacitta namakanI sAthe A baMnne prakAranAM namakanAM nAma AvatA nathI. dazavai. a.3 gA.8mAM 6 prakAranA sacitta namaka levA ke khAvA mATe anAcAra kahyo che, jema ke sovaccale siMdhave loNe, romAloNe ya Amae / sAmudde paMsukhAre ya, kAlAloNe ya Amae // 8 // AcA. bru.ra a.19.10mAM ukta baMne prakAranuM mIThuM(namaka) khAvAnuM vidhAna che. daza. vai. a.8 gAthA. 18 mAM A baMnenA saMgrahano niSedha che ane prastuta sUtramAM rAtrimAM rAkhela A padArtho khAvAno niSedha che, prAyazcitta che. A vibhinna sthaLonA varNanathI e spaSTa thAya che ke upara pramANenA cha prakAranA sacitta namakamAMthI koI namaka agni upara pakAvela hoya to tene 'balavaNa' kahe che ane te anya zastrapariNata hoya to tene 'udbhinna' mIThuM kahe che. bhASyakAre ahIM AhAra ane anAhAra yogya padArthonuM varNana karatAM batAvyuM che ke sUtrokta padArtha bhUkha-tarasane zAMta karavAne mATe na hoya to paNa tene AhAramAM bheLavavAmAM Ave che ane te AhArane saMskArita kare che. mATe te paNa AhAranA upakAraka hovAthI AhAra ja che. auSadhio(davAo) AhAra ane anAhAra rUpathI be prakAranI kahI che. (1) jenA khAvAthI thoDo paNa anukULa svAda Ave te AhAra rUpa che. (2) je khAvAmAM anicchanIya temaja arucikara hoya te anAhAra che, jema ke triphaLA vagere auSadhio, mUtra, lIMbaDAnI chAla, lIMboLI tathA bIjA paNa evA aneka patra, puSpa, phaLa, bIja vagere samajI levA joIe. athavA bhUkhamAM je koIpaNa khAI zakAya che te badhA AhAra che. A vyAkhyA eka vizeSa apekSAthI ja samajI levI joIe. kAraNa ke vyavahAra sUtra u.9 pramANe rAtrimAM svamUtra pIvAnuM niSiddha che. jene bhASyamAM anAhAra kahyo che. mATe AtriphaLA vagere padArthone paNa rAtre ke upavAsa vageremAM anAhAra samajIne khAvuM Agama saMmata na samajavA joIe arthAt AhAra ke anAhAra koIpaNa padArtha rAtre khAvA-pIvA sAdhune kalpatA nathI. gobara(chANa) vagere lepya padArtha paNa rAtre lagAvavAnuM prAyazcitta nizIthanA Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta bAramA uddezakamAM kahyuM che. vivecananA aMtamAM bhASyakAre paNa AhAra ke anAhAra rUpa padArthone sAmAnya rIte rAtre rAkhavA ke khAvAno niSedha karyo che. AhAra rAkhavAthI guru caumAsI ane anAhAra rAkhavAthI laghu caumAsI prAyazcitta kahyuM che. prakaraNa-19H gRhasthanAM vAsaNamAM khAvuM ane vastra dhovA [uddezaka-1ra : sUtra-10] sAdhu gRhastha dvArA potAnA pAtramAM vahorAvelA AhArAdi grahaNa karIne tene khAI zake che paraMtu gRhasthanA thALI-vATakA vageremAM khAI zakatA nathI tathA gRhasthanA glAsa, loTA vageremAM pANI paNa na pI zake. A muni jIvanano AcAra che. dazavai agAthA 51, para, pa3 mAM teno niSedha karela che. te varNana A pramANe che- mATI, kAMsu vagere koIpaNa prakAranAM gRhasthanAM vAsaNamAM anna-pANI vagere AhAra karatA thakA sAdhu potAnA AcArathI alita-patita thAya che. /palA. kAraNa ke sAdhunA AhAra karyA pachI gRhastha dvArA te vAsaNane dhovAthI aplAyanI virAdhanAno nimita thAya che tathA te pANI pheke to aneka trasa jIvonI hiMsA thAya che. mATe temAM(bhojana karavuM) tene jinezvara bhagavaMtoe asaMyama kahyo che.parA gRhasthanA vAsaNamAM AhAra karavAthI pUrvakarma, pazcAtukarma vagere doSa lAge che; mATe sAdhune gRhasthanAM vAsaNomAM khAvuM-pIvuM kalpatuM nathI. A kAraNothI nigraMthamuni gRhasthanAM vAsaNomAM AhArAdi karatA nathI.piyA dazavai. a.3 gA.3mAM darzAvyuM che ke gRhasthanAM vAsaNamAM khAvAnI pravRtti, te anAcAra che. sUya. zru.1 a.ra udde-2, gAthA.20 mAM gRhasthanAM vAsaNomAM na khAnArA sAdhune sAmAyika cAritravAna kahela che. sUya. zru.1, a.9, gAthA.20 mAM kahela che ke bhikSu gRhasthanAM vAsaNomAM AhAra pANI kadApi kare nahIM. gRhasthanAM pAtramAM khAvAthI lAgatA doSa :(1) gRhasthanAM gharamAM khAvuM. (ra) gRhastha dvArA sthAna para(upAzrayamAM) lAvela vAparavuM. (3) gRhastha dvArA vAsaNone pahelAM ke pachI dhovA. (4) navA vAsaNa kharIdavA. (5) AhAra-pANInI alaga-alaga vyavasthA karavI, vagere aneka doSonI paraMparA vadhe che. mATe sAdhue AgamAnusAra kASTha, mATI ke tuMbaDAnAM potAnA pAtramAM ja AhAra karavo joIe; gRhasthanA thALI, vATakA, loTA ke glAsa vagereno upayoga karavo na joIe. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 1 ra3ra ra3ra | uparyukta Agama pAThomAM gRhasthanA pAtramAM AhAra-pANIno upayoga karavAno niSedha che ane te sUtronI vyAkhyAomAM AhAra-pANI saMbaMdhI doSonuM ja kathana che. mATe vastro dhovA pADhIyArA upakaraNanA rUpamAM gRhasthanAM vAsaNono jo upayoga karavAmAM Ave to tenuM A sUtrokta prAyazcitta AvatuM nathI. kAraNa ke teno upayoga karavAthI pazcAtkarmAdi koI doSa paNa lAgatA nathI. sAmAnya rIte bhikSue potAnA upakaraNothI ja badhA Avazyaka kAryono nirvAha karavo joIe, e ja zreSTha che. prakaraNa-ra0H eka sarakhA pa4 sUtrono saMkalanAtmaka paricaya [uddezaka-3H sUtra-9] nizItha sUtramAM 54 sUtronA samUha rUpa eka AlApaka kegamaka che. jenuM anyonya apekSAthI uddezaka 3,4,6,7,11,15,17 mAM paNa kathana che. badhe trIjA uddezakanAM mULa pATha artha temaja vivecananI sUcanA Apela che. mATe tene ahIM koSTakathI samajI laIe. trIjA uddezakanA 54 sUtra viSaya:kramAMka | sUtraka | viSaya | sUtrasaMkhyA 1-6 | 16 thI 21 |paga parikarmanAM sUtra 7-12 rara thI 27 | kAya parikarmanAM sUtra 13-18 28 thI 33 vaNa(ghA) cikitsAnAM sUtra 19-24 34 thI 39 gaMDa, gUmaDA vagerenI cikitsAnAM sUtra 40 | kRmi nIharaNanuM sUtra | nakha parikarma sUtra 27-3ra 42 thI 47 roma parikarmanAM sUtra (jAMgha, vasthi(guhya pradeza) romarAI, kukSI, dADhI ane mUcha) 33-35 48 thI 50 | dAMta parikarma sUtra 36-41 pa1 thI 5 hoTha parikarma sUtra 57 thI 3 | cakSu parikarma sUtra 64 thI 6 | nAsikA, bhramara, roma ane keza parikarma sUtra pasInA nivAraNa sUtra AMkha, nAka, dAMta, maLa visarjana sUtra mastaka DhAMkavAnuM sUtra ba ba ba 25 40 na rada 41 na ba ja cha cha 42-48 49-51 pare cha 67 68 54 ce nA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta 1. A trIjA uddezakamAM akAraNa svayaM pravRttio karavAnuM prAyazcitta batAvela che. 2. cothA uddezakamAM akAraNa sAdhuoe parasparamAM te pravRttio karavAnuM prAyazcitta karavAnuM batAvela che. 3-4. chaThThA sAtamA uddezakamAM maithunabhAvathI kramazaH svayaM karavAnuM tathA paraspara karavAnuM prAyazcitta kahela che. 5. agiyAramA uddezakamAM gRhasthanA A kArya karavAnuM prAyazcitta che. -7. paMdaramA udezakamAM gRhastha pAsethI kArya karAvavAnuM prAyazcitta che temaja vibhUSA vRttithI karavAnuM prAyazcitta che. A rIte A uddezakamAM be AlApaka che. 8-9. sattaramA uddezakamAM sAdhue gRhastha mAraphata sAdhvInuM kAma karAvavAnuM ke sAdhvIe gRhastha dvArA sAdhunuM kAma karAvavAnuM prAyazcitta kahela che. A uddezakamAM paNa be AlApaka che. A rIte pa4 sUtronuM nizItha sUtramAM kula nava vAra punarAvartana bhinna-bhinna apekSAe thayela che. je rIte A trIjA-cothA uddezakomAM A 54 sUtronuM prAyazcitta vidhAna akAraNathI A pravRttio karavAnuM che, tevI ja rIte A nizItha sUtramAM jyAM jyAM zarIra ke upakaraNanA parikarma saMbaMdhI sAmAnya(vibhUSA, maithuna, gRhastha sevA vagerenA nirdeza vinA) prAyazcita sutra che tyAM paNa akAraNa te pravRtti karavAnuM prAyazcitta samajavuM joIe. jema ke prathama uddezakamAM pAtra-vastra saMbaMdhI sudhAra kAryanuM prAyazcitta vagere. prakaraNa-ra1H daMta-maMjanaH utsarga-apavAda ane viveka jJAna [uddezaka-3 sUtra-48-50] dazavaikAlika adhyayana-3, gAthA-3mAM daMta prakSAlanane anAcAra kahela che tathA aupapAtika vagere anya AgamomAM aneka sthAno para sAdhu-caryAmAM gavaMta dhAvaNa paNa eka mahattvanI Avazyaka caryA kahI che. vartamAna yugamAM sAdhu-sAdhvIonI AhAra-pANInI sAmagrI prAcInakALa jevI na rahevAne kAraNe daMtaprakSAlana(daMtamaMjana) vagere na karavAthI dAMtomAM datakSaya" ke pAyariyA vagere rogo thavAnI saMbhAvanA rahe che. tema chatAM sAdhu-sAdhvIone jinAjJAnA yathArtha pAlana karavA mATe nIce lakhela sAvadhAnI rAkhavI joIe. (1) pauSTika padArthonuM sevana na karavuM, jo sevana karavAmAM Ave to upavAsa vagere tapa avazya karatA rahevuM joIe. (2) haMmezAM uNodarI tapa avazya karavuM arthAt bhUkhathI ochuM khAvuM. (3) atyaMta garama ke atyaMta ThaMDA padArtho(vastuo) na vAparavA. (4) bhojana karyA pachI ke kaMIka khAdhA-pIdhA pachI dAMtone sApha karatA thakA thoDuM Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 | ra34] 234 pANI pI levuM joIe. sAMje cauvihAra karatA samaye paNa dAMtone sArI rIte sApha karatAM pANI pI levuM joIe. (5) Akho divasa eTale ke vAraMvAra na khAvuM, maryAdita vAra ja khAvuM. upara pramANe sAvadhAnI rAkhavAthI savaMta thavA niyamanuM pAlana karatAMkaratAM paNa dAMta svastha rahI zake che, temaja indriyanigraha, brahmacarya pAlana vageremAM paNa samAdhi bhAva rahI zake che. Agamokta adaMta dhovana, asnAna, brahmacarya, uNodarI tapa, vigaya tyAga tathA anya bAhya-AtyaMtara tapa temaja bIjA badhA niyamo paraspara saMbaMdhita che. mATe Agamokta badhA niyamonuM yathArtha pAlana karavAthI svAstha temaja saMyamamAM samAdhi kAyama rahe che. tAtparya e che ke adaMtadhAvaNa niyamanA pAlanamAM khAvA-pIvAno viveka jarUrI che ane khAna-pAnanAvivekathI ja indriyanigraha, brahmacarya pAlana vageremAM saphaLatA prApta thaI zake che. indriya nigrahanI saphaLatAmAM ja saMyama ArAdhananI saphaLatA rahelI che. AjakAraNothI AgamomAM gavaMtalAvaLane ATaluM vadhAre mahattva Apela che. sAmAnya rIte maMjana karavuM ane dAMta sApha karavA saMbaMdhI kriyAo karavI te badhI saMyama jIvananI ayogya pravRttio che. paraMtu jo asAvadhAnIthI ke anya koI kAraNothI dAMta saDI javA para cikitsAne mATe maMjana karavuM ke dAMta sApha karavAnI kriyAo karavI paDe to te anAcAra nathI, temaja tenuM prAyazcitta paNa AvatuM nathI. dAMtonA saDAnI khabara paDyA pachI sAdhake uparyukta sAvadhAnIo rAkhIne jaladIthI cikitsA(davA) nimitte karavAmAM AvatA data prakSAlanathI mukta thaI javuM joIe arthAt sadAne mATe dataprakSAlana pravRttino svIkAra na karatAM khAvApIvAno viveka karIne matadhAvana caryAne pharIthI svIkArI levI joIe. prastuta sUtromAM akAraNa(bhramathI, roganA bhayathI, khoTA saMskArathI ke AdatathI) maMjana karavAnuM temaja prakSAlana karavAnuM ane anya koI padArtha lagAvavAnuM prAyazcitta kahela che, evuM samajavuM joIe. vibhUSAnA saMkalpathI maMjana vagere karavAnuM prAyazcitta ahIM A laghumAsika prAyazcittanA sUtromAM na samajavuM. vibhUSA saMkalpane mATe to paMdaramA uddezakamAM laghu caumAsI prAyazcitta juduM kahela che. evuM samajavuM joIe. A daMta prakSAlana viSaye dazavaikAlika sUtranA pariziSTamAM svataMtra nibaMdha che. tene mATe sArAMza khaMDa-3, AcAra zAstranuM paNa adhyayana karI levuM joIe. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta I prakaraNa-raraH mela parISaha vijayaH utsarga-apavAdano viveka [uddezaka-3H sUtra 6768] apavAda kalpa - alpAdhika(alpa ke vadhAre) cakSuroga thaI javAnA kAraNe AMkhamAMthI cIpaDA(mela) kADhavA te "sakAraNa che ane te prAyazcittane yogya nathI. dAMtamAMthI anna vagerenAM kaNo kADhavA tathA dAMta saMbaMdhI hInAdhika roga thaI javAthI dAMtane sApha karavA te paNa "sakAraNa che ane tenuM prAyazcita nathI. nakhomAM bharAyela mela kayAreka jarUrI thatA kADhavo, azucimaya padArthone kADhavA tathA pravezelA anAjanAM kaNo kADhavA te prAyazcittane yogya nathI. bALaglAna vagerenI vaiyAvacca saMbaMdhI kAryone mATe athavA sAmUhika sevA kAryone mATe nakhono mela kADhavo "sakAraNa che. utsarga kalpaH- je potAnI labdhino AhAra karanArA ke ekalA AhAra karanArA gacchavAsI dharmaruci aNagAra ke arjuna mALI jevA sAdhaka hoya, athavA gacchanI bahAra nIkaLI gayela sAdhu hoya, gacchamAM paNa sevA saMbaMdhI kAryothI saMpUrNa nivRtta sAdhaka hoya, temaja eka samAna rucivALA sahayogI sAthI sAdhaka hoya to A sarva sAdhakone mAtra azuci ke AhArakaNone nakhamAMthI kADhavAnI AvazyakatA rahe che te sivAya nakhano mela kADhavAnI AvazyakatA teone rahetI nathI. viveka - khaMjavALavAnI pravRtti ochI karavAthI, svAvalaMbI temaja sevAniSTa jIvana hovAthI nakhomAM mela thavAnI saMbhAvanA ja rahetI nathI. kAraNa ke vastra-pAtra dhovA saMbaMdhI sevA kArya karatAM nakhonuM mela svataH pANI sAthe nIkaLI jAya che. sUtra 67 ane 8 nA A prAyazcitta vidhAnamAM parISahane jItavAne mATe baLa ApavAmAM Avela che topaNa je sAdhu sAmarthyanI uNapathI ke kSetra-kALanI daSTithI jalla(mela) parISahane jItavAmAM saphaLa na thaI zake to paNa teNe A parISahajayanA vidhAnothI viparIta prarUpaNA to na ja karavI joIe. temaja potAnI nabaLAI(kamajorI) svIkAra karavAnI saraLatA dhAraNa karavI joIe. tethI saMsAra bhramaNa vadhAravAnuM thaze nahIM. prakaraNa-ra3: vibhUSAvRtti saMbaMdhI jJAna-vijJAna [uddezaka-15 : sUtra-153-154] bhikSu vastra-pAtra vagere upakaraNo saMyama nirvAha mATe rAkhe che ane upayogamAM le che. yathA jaM pi vatthaM ca pAyaM vA, kaMbalaM pAyapucchaNaM / taM isaMgama ratana dhAti pariti ya ! - dazavai. sUtra a. gAthA.20 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra : pariziSTa khaMDa-ra praznavyAkaraNa sUtra thru.ra, a.1,5mAM paNa kahyuM che-- yaM pi saMgamamsa vajUda kayANa vAyAtavadaMsamasagasIya parirakkhaNaTTayAe uvagaraNaM rAgadosarahiyaM parihariyavvaM saMnaLa II bhAvArtha :- saMyama nirvAhanA mATe lajjA nivAraNanA mATe, garamI, ThaMDI, havA, DAMsa-macchara vagerethI zarIranA saMrakSaNa mATe bhikSu vastrAdi dhAraNa kare ke upayogamAM le. A prakAre upakaraNone rAkhavAnuM prayojana AgamamAM spaSTa che. paraMtu sAdhu jo vibhUSAne mATe, zarIra vagerenI zobhAne mATe, potAne suMdara dekhADavAne mATe temaja niSprayojana upakaraNone dhAraNa kare, to tene prastuta 153 mAM sUtra anusAra prAyazcitta Ave che. 154 mAM sUtramAM vibhUSAvRttithI arthAt suMdara dekhAvAne mATe jo sAdhu vastrAdi upakaraNone dhove ke susajijata rAkhe to tenuM prAyazcitta kahela che. 236 A baMnne sUtrothI e spaSTa che ke bhikSu vibhUSA vRtti vinA koI prayojana (kAraNathI)thI vastrAdi upakaraNa rAkhe ke tene dhove to sUtrokta prAyazcitta nathI AvatuM arthAt sAdhu saMyamopayogI upakaraNo rAkhI zake che. tene AvazyakatAnusAra yathAvidhi dhoI paNa zake che. paraMtu dhovAmAM vibhUSAno bhAva na thavo joIe temaja anAvazyaka paNa na dhovuM joIe. jo sAdhune vastro dhovA saMpUrNa akalpanIya hota to tenuM prAyazcitta kathana alaga prakArathI hota; paNa A sUtramAM vibhUSA vRttithI dhovAnuM ja prAyazcitta kahela che. paraMtu A viSayaka anya prAyazcitta koI paNa uddezakamAM kahela nathI. zarIra parikarma saMbaMdhI 54 sUtra to aneka uddezakomAM Apela che paraMtu ahIMyA vibhUSAvRttinA prakaraNamAM be sUtra vadhArIne 56 sUtra kahela che. mATe A sUtrapAThathI sAdhune vastra dhovA vihita thAya che. viziSTa abhigraha dhAraNa karanArAnI apekSAthI ja AcA. zru. 1, adhyayana 8 nA uddezaka 4,5,6 mAM vastra dhovAno ekAMta niSedha che. tevuM tyAMnA varNanathI spaSTa thAya che. A uddezakamAM vibhUSAnA saMkalpathI 54 sUtrothI zarIra parikarmonuM ane te sivAya be sUtrothI upakaraNa rAkhavA tathA dhovAnuM prAyazcitta kahela che. anya AgamomAM paNa sAdhune mATe vibhUSAvRttino bhinna-bhinna prakAre niSedha karavAmAM Avela che. (1) dazavaikAlika sUtra a.3, gAthA-9 mAM vibhUSA karavAne anAcAra kahela che. (2) dazavaikAlika sUtra a.6, gAthA--5 thI 7 sudhImAM kahyuM che ke nagnabhAva temaja muMDabhAva svIkAra karanArA keza tathA nakhone saMskAra na karanArA tathA maithunathI virata bhikSune vibhUSAthI zuM prayojana che? arthAt evA sAdhu-sAdhvIone vibhUSA karavAnuM koI prayojana paNa nathI, tema chatAM je bhikSu vibhUSAvRtti kare che te cIkaNA karmono baMdha kare che ane tenAthI te ghora evA dustara saMsAra sAgaramAM paDe che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ra37 gamIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta te pachInI gAthAmAM phakta vibhUSAnA vicArone paNa jJAnIoe vibhUSA pravRtti karavAnA samAna ja karmabaMdha temaja saMsAranuM kAraNa kahyuM che. A vibhUSA vRttithI aneka sAvadha pravRttio utpanna thAya che. mATe A pravRtti chakAya rakSaka munie AcaravA yogya nathI. (3) dazavaikAlika sUtra a.8, gAthA-pa7 mAM saMyamane mATe vibhUSAvRttine tAlapuTa(haLAhaLa) jheranI upamA ApI che. (4) uttarAdhyayana sUtra a.16mAM kahyuM che ke je bhikSu vibhUSAne mATe pravRtti kare te nigraMtha nathI; mATe bhikSue vibhUSA karavI joIe ja nahIM. bhikSu vibhUSA ane zarIra parimaMDana(zobhA)no tyAga kare tathA brahmacaryarata bhikSu zrRMgArane mATe vastrAdine paNa dhAraNa na kare. A Agama sthaLothI spaSTa thAya che ke brahmacaryane mATe vibhUSAvRtti sarvathA ahitakArI che, karmabaMdhanuM kAraNa che tathA prAyazcittane yogya che. mATe bhikSu vibhUSAnA saMkalpono tyAga kare tathA zArIrika zrRMgAra karavAno temaja upakaraNone suMdara dekhADavAno prayatna ja na kare. sAdhu upakaraNone saMyama ane zarIranI surakSAne mATe ja dhAraNa kare. temaja prakSAlana karavuM hoya to sAmAnya rIte acitta pANIthI ja prakSAlana karavuM joIe. vizeSa kAraNathI koI padArthano upayoga karavo hoya to jIva virAdhanA na thAya teno pUrNa viveka rAkhavo joIe, temaja mana vibhUSAvRttivALuM na bane, tenI paNa satata sAvadhAnI rAkhavI joIe. @ I prakaraNa-ra4H mastaka DhAMkavAnuM prAyazcitta vidhAna [uddezaka-3 sUtra-69] A sUtranA bhASya vagere vyAkhyAomAM batAvela che ke sAdhune gaucarI, vihAra vagere kAryone mATe kayAMya makAnanI bahAra javuM hoya to mastaka na DhAMkavuM joIe. evuM karavAthI liMganI (vezabhUSAnI) viparItatA thAya che. kAraNa ke "mastaka DhAMkIne bahAra javuM" A strInI vezabhUSA che. bahAra javAnA samaye jainetara saMnyAsI vagere paNa liMgano pUrNa viveka rAkhe che, teo bahAra javAnA samaye liMganA aneka Avazyaka upakaraNa sAthe laIne jAya che. jene bhikSu paNa bahAra jatI vakhate potAnA rajoharaNa, pAtra, jhoLI vagere laIne temaja pacheDI (cAdara) caroTo(colapaTTaka) muhapatti(mukhavastrikA) vagere vyavasthita karIne bahAra jAya che. sAdhue mastaka para vastra DhAMkIne bahAra javuM te liMganI viparItatA che ane sAdhvIe mastaka DhAMkyA vinA bahAra javuM te liMganI viparItatA che. zakya hoya to yathAsaMbhava upAzrayanI aMdara paNa sAdhue mastaka DhAMkIne na rahevuM joIe. apavAda rUpathI keTalIya paristhitiomAM mastaka DhAMkIne sAdhune bahAra W.jainelibrary.org Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-ra javAnI bhASyamAM chUTa batAvela che paraMtu niyamarUpe mastaka para kAMbalI DhAMkIne gocarI vagere javAnuM ke rAtrimAM paraThavA mATe mastaka DhAMkIne bahAra javAnuM kathana tyAM karela nathI. paraMparAthI AvI pravRttio cAlI rahI che. paraMtu A paraMparAo mATe AgamamAM koI vidhAna nathI. prastuta sUtramAM mastaka DhAMkIne bahAra javAnuM prAyazcitta paNa kahyuM che, vyAkhyAkAroe tene ja spaSTa karyuM che paraMtu rAtrie mastaka DhAMkIne paraThavA javAnI vAta paNa teoe karI nathI ane kAMbaLI mastake oDhIne bahAra gocarI ke maMdire javAnI chUTa saMbaMdhI vAta paNa teoe karI nathI. 238 kyAreka jarUrI thatAM kAraNasara sAdhu upAzrayamAM mastaka DhAMkIne ane sAdhvI mastaka DhAMkayA vinA upAzrayamAM rahe to tenuM A sUtrathI prAyazcitta AvatuM nathI. chatAM paNa pota-potAnI vezabhUSAno sarvatra viveka rAkhavo yogya thAya che. prakaraNa-rapa : sAdhu-sAdhvIonAM bhaMDopakaraNanuM jJAna-vijJAna [uddezaka-16 : sUtra-69] bhikSune mATe saMpUrNa upadhi sUcaka pATha bRhatkalpa sUtra uddezaka-3 mAM tathA praznavyAkaraNa sUtra zru.2, a.pa(pAMcamA saMvara dvAra)mAM che. bRhatkalpa sUtramAM :- bhikSune dIkSA letI vakhate rajoharaNa, guccho, pAtrA ane traNa akhaMDavastra grahaNa karIne pravrujita thavAnuM ka2e che. ahIM rajoharaNa, guccho(pUMjaNI) ane pAtranI saMkhyAnuM kathana karela nathI. zeSa upakaraNa cAdara, caroTo, muhapatti, Asana, jhoLI, pAtrAnA vastro, rajoharaNa bAMdhavAnuM kapaDuM vagerenA mATe kula traNa akhaMDa vastra levAnuM kathana che. paraMtu tenI alaga-alaga saMkhyA ke mApa ahIM batAvela nathI. bRhatkalpa sUtranA uddezaka traNamAM ja akhaMDa vastra(AkhA tAkA) rAkhavAno niSedha karela che mATe ahIM kahela traNa tAkA phakta saMpUrNa upadhinA mApa sUcaka che, evuM samajavuM joIe. jeno artha paraMparAthI 7ra hAtha pramANa vastra tema mAnavAmAM Ave che. paraMtu mULa AgamomAM temaja bhASyAdimAM A mApano koI spaSTa ullekha dekhAto nathI. prazna vyAkaraNa sUtramAM - pAtradhArI suvihita zramaNonA A upakaraNo hoya che- pAtra, pAtrabaMdhaka(pAtrAne bAMdhavAnuM vastra), pAtra kesarikA, bhUmi para pAtra rAkhavAnuM vastra, traNa paTala, rajastrANa guccho, traNa pacheDI, rajoharaNa, caroTo, muhapatti vagere zArIrika surakSAne mATe dhAraNa kare che. ahIM rajoharaNa ane gucchAnuM kathana karyA pachI, pAtranA sthAne pAtra saMbaMdhI 6 upakaraNa temaja traNa akhaMDa vastranI jagyAe cAdara(pacheDI), caroTo, mukhavastrikA vagere kahela che. temAM paTala(paDaluM) temaja cAdaranI saMkhyA traNatraNa kahI che. paraMtu pAtra, caroTA, mukhavastikA, temaja saMpUrNa upakaraNonI saMkhyAno Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta nirdeza nathI tathA pAThanA aMtamAM 'Adi' zabdano prayoga karela che. jenAthI anya upadhi paNa grahaNa thaI zake che, yathA- Asana vagere. = A baMne sthaLo sivAya AcArAMga sUtramAM vastra-pAtra saMbaMdhI svataMtra adhyayana paNa che tathA chedasUtromAM paNa vastra-pAtra, rajoharaNa vagere saMbaMdhI aneka vidhi-niSedho che. 239 prastuta prAyazcitta sUtramAM gaNatrIthI ane pramANa(mApa)thI vadhAre upadhi rAkhavAnuM prAyazcitta kahyuM che paraMtu uparyukta AgamomAM badhI upadhinA mApano tathA saMkhyAno spaSTa ullekha kyAMya maLato nathI. phakta cAdara(pacheDI) ane pAtranAM paTala temaja akhaMDa vastranI saMkhyAno ullekha che. bhASya niryuktimAM upadhinuM vistRta varNana hovA chatAM ya Avazyaka upakaraNonuM mApa temaja saMkhyAno sArI rIte ullekha nathI tathA keTalAka ullekha aspaSTa che. jema ke- eka pAtra rAkhavuM, tathA yuvAna sAdhune be hAthano colapaTTaka(caroTo) rAkhavo, eka mAtarIyuM(bhAjana) rAkhavuM paraMtu tene upayogamAM na levuM vagere. A kAraNothI upadhi parimANanI paraMparA judI-judI thaI gaI che ane A prAyazcitta sUtrano upayoga ane prabhAva paNa maMda thaI rahyo che ke 'sUtramAM upakaraNonI gaNanA ane pramANano spaSTollekha upalabdha nathI.' cAdara(pacheDI) saMbaMdhI jJAna-vijJAna : traNa pacheDI rAkhavAno ullekha AgamomAM spaSTa che tathA A sUtranI cUrNimAM karapAtravALA ke pAtradhArI jinakalpI bhikSune eka-be ke traNa cAdara rAkhavI ema batAvela che. AcArAMga zruta.1 a.8 u.4,5,6 mAM vastra saMbaMdhI aparigrahadhArI bhikSunuM varNana che, tyAM paNa traNa vastra(cadara) dhArI, be vastradhArI, eka vastradhArI ane colapaTTaka(caroTo) dhArI bhikSunuM varNana che. vastranI uNodarInA varNanamAM eka vastra(cAdara) rAkhavuM mULapAThamAM kahela che. vyAkhyAmAM be cAdara rAkhavI paNa vastranI uNodarImAM kahela che. A rIte cAdara(pacheDI)nI saMkhyA AgamomAM tathA tenI vyAkhyAomAM maLe che. AcA. zru.2 a.pa.u.1 mAM kaI-kaI jAtinAM vastro levA, A varNanamAM Dra prakAranI jAtano ullekha karyA pachI kahyuM che ke je bhikSu yuvAna temaja svastha hoya te eka ja jAtinuM vastra dhAraNa kare, bIjuM nahIM; A kathanane cAdaranI saMkhyAne mATe mAnIne artha karavo barobara(ucita) nathI. kAraNa ke ahIM vastranI jAtino ja ullekha karyo che. AgamomAM jinakalpI ke abhigrahadhArI bhikSune mATe traNa cAdara rAkhavAno spaSTa ullekha che. vastranI uNodarI karavAnA varNanathI paNa ekathI Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 ra40 vadhAre cAdara(pacheDI) rAkhavI siddha che. samartha sAdhue eka jAtinA vastra dhAraNa karavA; evo artha AcArAMga sUtranA pAThano karavo Agama saMmata che. traNa pacheDIthI ochI arthAt be ke eka pacheDI rAkhIne uNodarI tapa karavo svaicchika samajavuM joIe. A sUtrane AdhAra banAvI sAdhune eka cAdara rAkhavAnI ekAMta prarUpaNA karavI te Agama viparIta prarUpaNA che. bhASya gAthA 5807mAM kahyuM che ke jinakalpI, abhigrahadhArI vagere bhikSu traNa, be ke eka cAdara rAkhI zake che. paraMtu sthavirakalpIne traNa pacheDI niyamathI rAkhavI joIe. uNodarI karavI hoya to teno upayoga nahi karavo joIe. kAraNa ke paristhitimAM svayaMne ke anya vRddha, rogIne mATe teno sadupayoga thaI zake. bhASya gAthA pa794 mAM cAdaranuM madhyama mApa 3xrA, tathA utkRSTa 44rA hAtha kahyuM che, arthAt yuvAna sAdhu mATe sADAtraNa hAtha ane vRddha sAdhu mATe sADA cAra (4) hAtha lAMbI pacheDI rAkhavAnuM kahyuM che. AcArAMgasUtranAM vaaiSaNA adhyayanamAM sAdhvInI pacheDInI pahoLAI cAra hAtha, traNa hAtha tathA be hAthanI kahI che. tyAM laMbAInuM kathana nathI. to paNa pahoLAIthI laMbAI vadhAre hoya che. eTalA mATe vartamAnamAM pAMca hAthanI lAMbI pacheDI karavAnI paraMparA je che te upayukta ja che. uttarA. a. ra6 mAM pratilekhanA prakaraNamAM je chami navoDAM kathana che, tenAthI paNa pacheDInI utkRSTa laMbAI pAMca hAthanI hovI upayukta che. sAdhvIne mATe traNa mApanI je cAra pacheDInuM kathana che, te pacheDIo eka samAna lAMbI-pahoLI hotI nathI. tevI rIte sAdhuone paNa traNa pacheDIo sarakhI hotI nathI(nAnI-moTI hoya che). AgamomAM tenA mApano ullekha na maLavAthI upayogitA ane AvazyakatA pramANe nAnI-moTI pacheDI banAvavAmAM Ave che. pacheDInI pahoLAInuM kathana vyAkhyAmAM eka ja prakAranuM arthAt aDhI hAthanuM batAvela che. te Agama varNana pramANe traNeya pacheDIo mATe samajavuM yogya nathI. mATe bhikSuonI traNeya pacheDIonI laMbAI-pahoLAI ochI vadhAre (hInAdhika) jaghanya madhyama utkRSTa hoya che. vartamAnamAM lagabhaga pAMca hAtha lAMbI ane traNa hAtha pahoLI utkRSTa(cAdara) pacheDIno upayoga karavAmAM Ave che. colapaTTaka(caroTA) saMbaMdhI jJAna-vijJAna : prazna vyAkaraNa sUtramAM bhikSanI upadhimAM caroTAno phakta nAmollekha che. tenAthI atirikta saMkhyA-mApa vagere anya varNana AgamomAM nathI.nizIthabhASya gAthA 5804 mAM taruNa(yuvAna) sAdhune phakta be hAtha lAMbA, eka hAtha pahoLA colapaTTakanuM mApa kahela che je laukika vyavahAramAM lajjA rAkhavAne mATe paNa paryApta Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta nathI. eTalA mATe tenuM aucitya yogyatA) samajamAM AvatuM nathI. A bhASya gAthAmAM colapaTTakanI saMkhyA paNa batAvela nathI. vRddhabhikSane mATe A gAthAmAM cAra hAtha lAMbo ane eka hAtha pahoLo colapaTTakanuM mApa batAvela che, je tenA mATe paNa lajjA rAkhavAmAM paryApta hoto nathI. A rIte prAcIna zaddha paraMparAnA abhAvamAM vartamAnamAM sAdhu samAjamAM aneka prakAranI laMbAI temaja pahoLAInA mApavALA caroTA pracalita che. je bhASyakathita mApathI saMpUrNa bhinna che. bRhatkalpasUtranA trIjA uddezakamAM sAdhune Avazyaka badhA upakaraNo mATe traNa akhaMDa vastra(tAkA) grahaNa karIne dIkSA levAnuM vidhAna che. jo bhASya kathita parimANathI pacheDI-caroTo vagere banAvavAmAM Ave to ukta vidhAna anusAra traNa tAkA jeTalA vastrone grahaNa karavAnI AvazyakatA rahetI nathI. jenAthI te sUtra vidhAna nirarthaka bane che. eTalA mATe pacheDI-colapaTTakanuM pUrNa parimANa e che ke te lajjA rAkhavAne yogya, ThaMDI nivAraNa yogya ane potAnA zarIranI laMbAI-pahoLAI pramANe hoya, cAlavAmAM ayatanA ke asuvidhA na hoya. joke colapaTTakanI saMkhyAnA saMbaMdhamAM AgamamAM tathA bhASyamAM ullekha nathI, topaNa pratilekhana vagerenI apekSAthI jaghanya be caroTA rAkhavA vikalpIne mATe barobara ja che. mukhatrikA saMbaMdhI jJAna-vijJAna : mukhapotikA mukhaM pidhAnAya, potaM-vastraM mukhapotaM tadeva hrasvaM caturaMgulAdhika vitapti mAtra pramANavAn mupotiwA mukavastriyam -[piMDa niryukti bhAvArtha - mukhavastrikA arthAt mukhane AvRta karavAnuM (DhAMkavAnuM) vastra. eka vaMta ane cAra aMgula arthAt 16 aMgulanI mukhavastrikA. nizIthabhASya temaja bRhatakalpa bhASyamAM A ja mApa kahela che. paraMtu laMbAI-pahoLAIno alaga-alaga ullekha karyo nathI. anya AgamonI vyAkhyAomAM paNa laMbAI-pahoLAIno alaga-alaga ullekha maLato nathI. mATe mUrtipUjaka samAjamAM lagabhaga samacarisamuhapati rAkhavAnI paraMparA * pracalita che. sthAnakavAsI samAjamAM ra1 AMgula lAMbI ane 16 AMgaLa pahoLI mukhavastrikA rAkhavAnI paraMparA che. "mukhavastrikAnuM A mApa koI AgamamAM ke vyAkhyA graMthomAM nathI paraMtu A mApa mukha para bAMdhavAmAM vadhAre upayukta che. 6 oghaniryuktimAM mukhavastrikAnA saMbaMdhamAM A rIte kahela che, jema kehai catvAryagulAni vitastizceti etaccaturastra mukhAnantakasya pramANam athavA iyaM dvitIya pramANaM yaduta mukhapramANaM kartavyaM muharNatayaM / gaNanA pramANena punastadekaikameva Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 ra4ra mulInata mavati ! -ogha niyukti gAthA-711nI TIkA. bhAvArtha - mukhavastrikA 1 AMgaLanI hoya che athavA bIjI mukha pramANe karavI joIe, gaNanAnI apekSAe baMne prakAranI mukhavastrikAo dareka sAdhu-sAdhvIe eka-eka rAkhavI joIe. oghaniryukti gAthA 94nI TIkAmAM paNa mukhavastrikA 16 AMgaLanI hovAno ullekha che. A rIte chedasUtronA vyAkhyA graMthomAM mukhavastrikAnI laMbAI-pahoLAI alaga-alaga na kahIne phakta 16 AMgaLanuM mApa ja kahela che. eTalA mATe arvAcIna AcAryoe 21 AMgaLanI laMbAI ane 16 AMgaLanI pahoLAI kahI che, je bAMdhavAnI apekSAe upayukta che(barAbara che).gAthA 71ramAM baMne prakAranI mukhavastrikAnuM prayojana batAvela che, tenI TIkA A pramANe che saMpAtimasattvarakSaNArtha jalpadabhirmukhe dIyate tathA nAsikAmukhaM badhnAti, tayA mukhavastrikayA vasati pramArjayan yena na mukhAdau rajaH pravizatIti / saMpAtima sUkSma jIvonI rakSAne mATe bolatI vakhate mukhavastrikA mukha para rAkhavAmAM Ave che tathA upAzrayanuM pramArjana karatI vakhate sUkSma raja mukha ane nAkamAM praveza na kare, teTalA mATe mukhavastrikA bAMdhavAmAM Ave che. uttarA. a.3nI vyAkhyAmAM mukhavastrikA rAkhavAnuM kAraNa spaSTa karatAM kahyuM che ke- sati aMtima satva, sUkSmASya vyApino re / teSAM rakSanimitte , viyA muvatriA : A -abhi. rAjendra koSa bhA.6 pAnA. 333. artha - saMpAtima jIvo tathA anya ahIM-tahIM phelAyelA sUkSma jIvonI rakSAne mATe "mukhavastrikA' rAkhavAmAM Ave che, evuM samajavuM joIe. bhagavatI sUtra za.16 u.ra mAM khullA moDhe bolAyela bhASAne "sAvadya (hiMsAkArI) kahela che. muni sAvadha bhASAnA tyAgI hoya che. jinakalpI vagere vastra rahita temaja pAtra rahita rahenArA bhikSuone paNa mukhavastrikA rAkhavI Avazyaka che. kema ke mukhavastrikA tathA rajoharaNa municihnanA Avazyaka upakaraNa che. pramANane mATe juo(1) bRhatkalpa sUtra u.3, bhASya gAthA-393nI TIkA. (ra) nizItha u.ra bhASya gAthA-1391. (3) abhidhAna rAjendrakoSa bhAga-4"nikhaM" pAnA.1489 AcA. zru.1, aranI TIkA. (4) abhidhAna rAjendra koSa bhAga-6.tti, pAnA-56. paMcakalpa sUtra kalpa-2, bhASya temaja kalpacUrNi-2. A pramANonA AdhArathI e spaSTa thAya che ke muhapatti mukha para bAMdhavI te ja muni cihna temaja jIva rakSAne mATe upayukta che. anyathA badhA sAdhu sAdhvIothI khullA moDhe bolAI jAya te nizcitta (nakkI) che. muhapatti ahIM-tahIM rAkhI devAthI muni cihna paNa rahetuM nathI. grAmAdimAM cAlatA samaye ke vihAra Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra43 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta vageremAM mukhavastrikA mukha para na rahe to jinakalpI vagerene mATe bhASyAdimAM tene muni cihnanI apekSAe Avazyaka upakaraNa kahevuM nirarthaka thaI jAya che. bhagavatI sUtra za.9, 1.3ra mAM muhapattimAM ATha paDa hovA siddha thAya che. samutthAna sUtramAM paNa ATha paDa hovAno ullekha che. the. mUrtipUjaka samAjamAM cAra paDanI muhapatti rAkhavAmAM Ave che. paraMtu eka kInArIe nAma mAtra ATha paDa paNa karavAmAM Ave che. tene teo haMmezAM sAthe rAkhe che, vihAra vagerenA samayamAM colapaTTakamAM paNa laTakAvI daye che. zve. sthAnakavAsI muni saMpUrNa ATha paDa karIne muhapatti mukha para bAMdhe che. zivapurANa adhyAya ra1mAM jaina sAdhuno paricayadetAM mukha para mukhavastrikA dhAraNa karavAnuM kahela che, jema ke haste pAtraM dadhAnAzca, tuMDe vastrasya dhArakAH / / malinAnyeva vAsAMsi, dhArayaMtyalpa bhASiNaH // nizItha bhASya tathA piMDaniyuktimAM kahyuM che ke- vitiya iva vmaLa, mudapamALA #Ayavya / 1801 / - rAjendra koSa bhA.japAnA- 333. mukhavastrikAnI saMkhyA paNa AgamamAM kahela nathI; mATe be ke vadhAre AvazyakatAnusAra rAkhI zakAya che. vyAkhyAgraMthomAM eka-eka mukhavastrikA rAkhavAnuM kahela che. kabala saMbaMdhI vicAraNA : AgamomAM aneka jagyAe kaMbalanuM nAma Apela che. A upakaraNa ThaMDImAM zarIranI rakSAne mATe rAkhavAmAM Ave che. praznavyAkaraNa sUtramAM jyAM traNa pacheDInuM kathana che-tyAM anya upadhimAM kabalanuM nAma nathI eTalA mATe teno samAveza traNa pacheDImAM karavAmAM Ave che. je bhikSa zIta-parISaha sahana karI zake che. te vastranuM uNodarI tapa karatAM sUtaranI cAdara(pacheDI)thI paNa nirvAha karI zake che tathA acela paNa rahI zake che. vastranI jAtinI apekSAthI UNodarI tapa karatAM bhikSu kevaLa sUtaranAM vastra rAkhavAthI kaMbalano tyAga karI zake che. kaMbalane jIva rakSAnuM sAdhana paNa mAnavAmAM Ave che, je paraMparA mAtra che paraMtu Agama saMmata nathI. kAraNa ke (1) dazAzrutaskaMdha sUtra dazA-9mAM paDimAdhArI bhikSune sUryodayathI sUryAsta sudhI vihAra karavAnuM varNana che. jyAM sUryAsta thaI jAya tyAM ja rAtrI apramatabhAvathI pasAra karavAnuM kathana che. (2) bRhatkalpa sUtra udaramAM sAdhune khullA AkAzavALA sthAnamAM rahevuM kalpanIya kahyuM che. paraMtu A sUtromAM aplAyanI virAdhanA thavI ke kaMbala oDhIne rahevuM ema kaMI paNa kahela nathI. mATe kiMbalane mukhavastrikA ke rajoharaNanI samAna jIvarakSAnuM Avazyaka upakaraNa mAnavuM Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-2 244 Agama saMmata nathI. eTalA mATe divasamAM ke rAtrimAM kaMbala vagerethI mastaka DhAMkIne gamanAgamana karavAnI paraMparA paNa Agama saMmata nathI. kema ke jyAre kaMbala rAkhavuM badhA sAdhuone mATe jarUrI nathI to tenAthI mastaka DhAMkavAno jarUrI niyama kahevo kyAreya paNa ucita nathI. kaMbalanuM mApa temaja kIMmatanuM spaSTIkaraNa paNa upalabdha nathI, mATe AvazyakatA temaja viveka pUrvaka yogya kIMmatanI temaja pramANopeta kaMbala rAkhI zakAya che. pAdapraoNinanuM(pagalUchaNiyAnuM) jJAna-vijJAna : A paNa eka vastramaya upakaraNa che. tenuM kathana AgamomAM aneka sthaLo para che. nizItha sUtramAM paNa aneka jagyAe tenuM kathana che. teno mukhya upayoga paga lUchavAno che. AcArAMga sUtramAM maLa tyAganA samaye paNa teno upayoga karavAnuM kahyuM che. bRhatkalpa u.pa. tathA nizItha u.2 nA anusAra kyAreka-kayAreka lAkaDAnA daMDAmAM bAMdhIne zavyAnA pramArjanamAM paNa teno upayoga karavAmAM Ave che. nizItha u.pa.nA anusAra jo kyAreka Avazyaka hoya to gRhasthanA paga lUchaNiyuM eka-be divasa mATe lAvI zakAya che. evI rIte AgamomAM paga lUchaNiyA mATe aneka prakAra temaja aneka upayoga batAvela che. A bhinna-bhinna prayogone kAraNe ke anya koI daSTikoNathI vyAkhyAgraMthomAM tene rajoharaNanuM paryAyavAcI paNa mAnela che. kyAMka tene be padomAM vibhAjita karIne pAtra' tathA prochana (rajoharaNa) evo artha paNa karela che. A arthabhramane kAraNe mULa pAThamAM aneka jagyAe rajoharaNanA sthAna para pAdaprochana lakhAI gayo hoya tevuM jaNAya che. vAstavamAM A pAdaprIMchana, rajoharaNathI bhinna upakaraNa che, evuM praznavyAkaraNa sUtrathI spaSTa thAya che. kAraNa ke tyAM baMne upakaraNa alaga-alaga kahela che ane TIkAkAre paNa alaga gaNIne upakaraNonI saMkhyA 1ra kahI che. dazavai. a.4 mAM paNa eka sAthe baMne upakaraNonAM nAma gaNAvela che. A pAdaprIMchana jIrNa ke upayogamAM laI lIdhela vastranA TukaDAmAMthI banAvavAmAM Ave che, je sUtara ke Una koIpaNa prakAranuM hoI zake che. vyAkhyA graMthomAM A eka hAthanuM samacaurasa UnanuM vastra kahela che. paraMtu UnanA vastrano tyAga karI UNodarI karanArA zramaNa badhA kAmomAM sUtaranA vastrano ja upayoga kare che. zramaNone koIpaNa upakaraNa UnanuM ja hoya, evo Agraha karavAno hoto nathI. pAdaprIMchana viSayaka anya jANakArIne mATe juo- nizItha u.2, sUtra 1 thI 8nuM vivecana. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra4pa mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta utarA. a.17 gA.7 temaja tenI TIkA anusAra pAdaprIMchana kyAreka besavAnA upayogamAM paNa laI zakAya che. rajoharaNa-pAdaprIMchanamAM bhinnatA - rajoharaNa pramArjana karavAnuM upakaraNa che temaja muniliMga ane jIvarakSAnuM Avazyaka upakaraNa che. tenA para besI na zakAya paraMtu paga lUchaNiyA upara besI zakAya ane maLatyAga samaye jIrNa vastra khaMDanI jagyAe te upayogamAM levAnA kAmamAM Ave che. A upakaraNa badhA sAdhuone rAkhavAnuM Avazyaka nathI, tyAre ja jarUrI thatAM eka-bIjA muni pAsethI mAgavAmAM Ave che. punazca - rajoharaNa phaLIyonA samUhathI banela audhika upakaraNa che. pAdaprIMchana vastra khaMDa hoya che ane te opagrahika upakaraNa che. anya vizeSa jANakArIne mATe juo- guruprANa phAunDezana, rAjakoTathI prakAzita nizItha upara, sU.1nuM vivecana. pAtra saMbaMdhI vastronuM jJAna - (1) bhikSA lAvavAne mATe jhoLI (ra) gocarI lAvyA pachI AhAra sahita pAtra rAkhavAnuM vastra(mAMDalIyuM) (3) khAlI pAtrAne bAMdhavAnA samaye tenI vacce rAkhavAmAM AvatuM vastra(astAna) (4) pANI gALavAnuM ke tene DhAMkavAnuM vastra(garaNa) (5) pAtra pramArjana karavAne mATe komaLa vastra.Ane prazna vyAkaraNa sUtra zruta-2, adhya.-pamAM anukrame-(1) pAtra baMdhana (2) pAtra sthApanaka (3) paTala (4) rajastrANa (5) pAtrakesarikA kahela che. e vastro AvazyakatAnusAra lAMbA-pahoLA rAkhI zakAya che. kAraNa ke AgAmomAM tenA mApano koI ullekha nathI. nizIthiyA saMbaMdhI jJAna carcA - A rajoharaNanI dAMDInI upara lapeTavAnuM vastra hoya che. teno AgamamAM kayAMya paNa nirdeza nathI mATe A paraMparAthI rajoharaNanI dAMDI para lapeTavAne mATe pracalita che. tenAthI rajoharaNa vyavasthita bAMdhelo rahe che ane vastra sahita lAkaDIthI pazu vagere koI bhayabhIta paNa thatA nathI. bharatakAma kareluM raMgIna nizIthiyuM rAkhavAnI ane be traNa nisAthIyA lapeTIne rAkhavAnI pravRtti paNa mUrtipUjaka sAdhu samAjamAM che. je kevaLa paraMparA mAtra che. jenuM saMyamanI apekSAthI koI mahattva nathI ane AvA citra-vicitra raMga-beraMgI bharatagUMthaNIvALA upakaraNa sAdhune mATe sUtrAjJAthI viparIta paNa che. A badhA vastra saMbaMdhI upakaraNa kahela che. AgAmomAM A badhAnA mApanuM spaSTa varNana nathI mATe bhikSu mamatvabhAva na rAkhatAM upayogI vastra, AvazyakatA temaja gaNa samAcArI anusAra rAkhI zake che paraMtu A badhA vastronuM kula mApa traNa akhaMDa vastra(tAkA)thI vadhAre hovAthI sUtrokta prAyazcitta Ave che. paraMtu Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra pariziSTa khaMDa-2 ra4s nizItha sUtra uddezaka-18 anusAra sakAraNa(azakti vagerethI) AjJApUrvaka maryAdAthI atirikta vastra rAkhavAmAM prAyazcitta AvatuM nathI. sAdhvInAM vastra saMbaMdhI vizeSa upakaraNa: AgamomAM sAdhvIne mATe cAra pacheDInuM ane enI pahoLAInuM kathana che. 3 dAMta ane 365% te banne upakaraNa vizeSa kahela che. AgAmomAM sAdhvInAM upakaraNonuM juduM juduM spaSTa mApa nathI mATe sAdhvIo paNa AvazyakatA ane samAcArI anusAra upakaraNa rAkhI zake che. paraMtu akAraNa temaja AjJA vinA cAra akhaMDa vastra(thAna-tAkA)nA mApathI adhika vastra rAkhavAthI tene paNa sUtrokta prAyazcitta samajavuM joIe. zIlarakSAne mATe ane zarIra-saMracanAne kAraNe upakaraNanI saMkhyA ane tenuM mApa vadhAre hovAthI sAdhvIne mATe bRhatkalpa sUtramAM eka akhaMDa vastra(tAko) vadhAre kahela che. 3 dAMta-395TTa - guptAMgane DhAMkavAne mATe laMgoTa jevA upakaraNane padRva samajavuM ane jAMgIyA jevA upakaraNane pArakheta samajavuM joIe. bRhatkalpa sUtra u.3 mAM baMne upakaraNo sAdhune rAkhavAno niSedha che ane sAdhvIne rAkhavAnuM vidhAna che. A baMnne upakaraNa zIla rakSA mATe rAkhavAmAM Ave che ane yogya samaye paherI zakAya che. vyAkhyAkAroe A baMne upakaraNonAM sthAne cha upakaraNonuM varNana karela che. temaja teoe sAdhvIne mATe "ra5" upakaraNonI saMkhyA batAvI che ane sAdhune mATe 14 upakaraNa kahela che. AgAmomAM saMkhyAno evo koI nirdeza nathI. paraMtu alaga-alaga jagyAe alaga-alaga upakaraNonuM kathana che. praznavyAkaraNa sUtramAM ekIsAthe upakaraNonuM kathana karela che. paraMtu tyAM saMkhyAno nirdeza nathI ane te kathanathI bhASyokta saMkhyAnI saMgati paNa thatI nathI. pAtra saMbaMdhI jJAna-vijJAna: lAkaDuM, tuMbaDuM ane mATI, A traNa jAtinAM pAtramAMthI koIpaNa jAtinAM pAtrA rAkhavAmAM AvI zake che; evuM varNana aneka AgamomAM spaSTa maLe che. paraMtu pAtranI saMkhyAno nirNaya koIpaNa Agama pAThathI maLato nathI (1) AcArAMga sUtra zru.1, a.8, u.4 mAM viziSTa pratijJAdhArI bhikSu mATe aneka pAtronuM varNana che-ne fmaNU tihiM varjyohiM parivasi pAya valvehiM. ahIM eka vacanano prayoga na karIne pAya DityeSThi evuM bahuvacanAM prayoga che. (2) vyavahAra sUtra uda-ramAM parihAratA prAyazcitta vahana karanArA bhikSune mATe AhAra karavAnuM vidhAna karatAM pAtranI apekSAthI pAMca zabdono prayoga karela che.- sati vA paDApati, sayaMsi vI pIsi. kari vA maMDanahi, Jain E ww.jainenbrary.org Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra47 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta sasi vA khubbagaMsi, sayaMsi vA pANisi / ahIM AhAranA pAtrane mATe Dizapti zabda che. mAtrakane mATe pattAsanasi zabda che ane pANInAM pAtrane mATe maMDasa zabda che. A pAThathI paNa aneka prakAranAM pAtra hovAnuM kathana spaSTa che. (3) bhagavatI sUtra za.ra u.pa mAM gautama svAmIne gaucarI javAnA varNanamAM tenA aneka pAtronuM varNana che- taLa te bhAva joyame chaMdutvamaLavAraLatti nAva bhAyaNAI vatthAI paDilehei, bhAyaNAIM vatthAI paDilehittA bhAyaNAI pamajjai, bhAyaNAI pamajjittA bhAyaNAI uggahei, bhAyaNAI uggahettA jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre jAva bhikkhAyariyaM aDai jAva esaNaM asaNaM Aloei AloettA matta, pALa pakivaMsepha / A varNanamAM batAvela che ke gautamasvAmIe ghaNA pAtronuM pratilekhana pramArjana karyuM tathA gaucarImAM lAvela AhAra tathA pANI baMne bhagavAnane dekhADayA. ahIM gautamasvAmIne pAse ghaNA pAtro hovAnuM varNana spaSTa che. (4) bhagavatI sUtra za.25 u.7mAM upakaraNa uNodarInuM varNana A rIte che- se kiM taM uvagaraNomoyariyA ? uvagaraNomoyariyA ege vatthe, ege pAai, ciyattovagaraNa-sa [-sApha'LayA / ahIM eka vastra(pacheDI) temaja eka pAtra rAkhavAthI uNodarI tapa hovAnuM kathana che. tenAthI ekathI vadhAre vastra temaja ekathI vadhAre pAtra rAkhavAnuM spaSTa siddha thAya che. kema ke ghaNA vastra-pAtra kalpatA hoya tyAre ja eka vastra ke pAtra rAkhavAthI uNodarI tapa thaI zake che. (5) praznavyAkaraNa sUtra thru.ra a.pa mAM pAtranA upakaraNomAM 'paTala'nI saMkhyA traNa kahI che. paTalano upayoga pAtrone bAMdhIne rAkhavAnA samaye paTa(astAna) lagAvavAmAM karAya che. pAtrAnI vacamAM rAkhavAnA kAraNe tene 'paTala' (astAna) kahela che. tenI saMkhyA traNa kahI che. mATe pAtra traNathI vadhAre hovAnuM svataH siddha thaI jAya che. eka ke be pAtrane mATe traNa paTalanI AvazyakatA hotI nathI. vyAkhyAkAroe paTalano upayoga gocarImAM bhramaNa karatI vakhate jhoLI yukta AhAranA pAtrone DhAMkavA mATe batAvela che tathA pAMca-sAta paTala rAkhavAnuM ane DhAMkavAnuM paNa kahela che. paraMtu AgamamAM AhAranA pAtrAone DhAMkavAne mATe jhoLI temaja pANInA mATe rajastrANa upakaraNa judA kahela che; mATe paTalano upayoga pAtronI vacce rAkhavAno ja ucita che. (9) AcArAMga sUtra thru.2, a.mAM pAtra saMbaMdhI pATha A pramANe che.-- se manavu vA bhikkhUNI vA abhikakhejjA pAyaM esittae, se jaM puNa pAyaM jANejjA taMjahA- alAupAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyA pAyaM vA tahappagAraM pAyaM je Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra : pariziSTa khaMDa-ra NiggaMthe taruNe jAva thirasaMghayaNe, se egaM pAyaM dhArejjA, No bIyaM / artha :- bhikSu ke bhikSuNI pAtranI gaveSaNA karavA icche to tyAre te evuM jANe ke A tuMbaDInuM pAtra, kASThanuM pAtra ke mATInuM pAtra che. temAMthI je nigraMtha taruNa (yuvAna) yAvat sthira saMhanana(saMghayaNa)vALA che te eka ja prakAranuM pAtra grahaNa kare, bIjA prakAranuM nahIM. ra48 phakta eka pAtra rAkhavAnI kalpanA anAgamika : ahIM traNa jAtinAM pAtronI vAta karIne ekane grahaNa karavAnuM je vidhAna che te eka jAtinI apekSAthI che, evuM spaSTa che ane evo artha karavo te Agama saMmata che. jo saMbaMdha meLavyA vinA evuM samajI levAmAM Ave ke saMkhyAmAM eka pAtra bhikSune kalpe che aneka nahIM, to A artha uparokta aneka AgamonA pAThothI virUddha che. kema ke gaNadhara gautama svAmI temaja pArihArika tapa karavA-vALA sAdhune tathA viziSTa pratijJAdhArI sAdhuone paNa ghaNAM pAtra hovAnuM upara batAvela Agama pramANothI spaSTa che. jo taruNa(yuvAna) svastha sAdhune eka ja pAtra kalpatuM hoya to aneka pAtra rAkhavA te kamajorI temaja apavAda mArga siddha thAya che. AvI sthitimAM pAtranI uNodarI karavAnuM koI prayojana ja nathI rahetuM. jyAre bhagavatI vagere sUtromAM pAtra uNodarI tapano pATha spaSTa maLe che, tathA tenI vyAkhyA paNa maLe che. mATe AcArAMganA A pAThamAM eka jAtinAM pAtra ja yuvAna sAdhune kalpe che; A artha karavo nirAbAdha che, temaja Agama saMmata che. A rItathI sAdhue ekathI vadhAre pAtra rAkhavAno nirNaya to zAstrapAThothI thaI jAya che paraMtu keTalA pAtra rAkhavA te nirNaya thato nathI. traNa paTala(paDalA)nAM pAThathI jaghanya 4 pAtra rAkhavA to spaSTa che. tenAthI atirikta mAtraka(bhAjana) traNa prakAranAM kahela che- (1) uccAra mAtraka(vaDInIta mATenuM) (2) prasavaNa mAtraka(laghunIta karavAne mATe) (3) khela mAtraka(kapha vagere mATe). temAM prasavaNa mAtraka to badhAne jarUrI hoya che. paraMtu khela mAtraka ane (uccAramAtraka) vaDInItanuM bhAjana, vizeSa kAraNathI koI-koIne jarUrI hoya che. AcArAMganA A pAThathI ke anya koI kAraNathI bhASya TIkAkAroe pAtra saMkhyAnI carcA karatAM eka pAtra ke eka mAtraka rAkhavAne kalpanIya siddha karyu che. jemAM mAtrakanuM vidhAna AryarakSite karela che, tema batAvela che. anyatra paNa A viSayaka vistRta carcA bhASyamAM karela che. jenuM uparokta Agama pramANonI sAme koIpaNa mahattva rahetuM nathI. eka ke be pAtra rAkhavAnI koI paraMparA paNa pracalita nathI. eka pAtranI prarUpaNAnA lakSyamAM bhASyakAra vagere pAtrAnI Agama saMmata Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta saMkhyAno ullekha karI zakyA nathI. ochAmAM ochA cAra pAtra ane mAtraka to ukta pramANonI carcAthI spaSTa che. mATe judI-judI paraMparAomAM jaghanya 4-5, madhyama 7-9 ane utkRSTa icchA AvazyakatAnusAra pAtra rAkhavAmAM Ave che. zve. mUrtipUjaka paraMparAmAM sAmAnyataH 6 pAtra gocarInA, eka dUdhane mATe tarapaNI ane eka pANIno ghaDo tathA mAtraka tema kula 9 pAtra rAkhe che, sthAnakavAsI saMghomAM jaghanya saMkhyAne svIkAranAra kula 4-4 pAtra rAkhe che, tenAthI atirikata 6-9 vagere vibhinna(judI-judI) saMkhyAmAM pAtra rAkhavAmAM Ave che. zve. terApaMthI paraMparAmAM kula 3-4 pAtra rAkhI zakAya che. jAtinI apekSAe vadhAre to kASThanA ane mATInA pAtra rAkhavAmAM Ave che. koI phakta kASThanA pAtra ja rAkhe che, to koI potAnI icchA pramANe plAsTIkanAM pAtra, camacA, pleTa, DhAMkaNa, bAlaTI vagere paNa rAkhe che. niSkarSa A che ke je upakaraNanI saMkhyAno AgamamAM ullekha nathI, tene potAnI kSamatAnusAra alpatama rAkhavAno prayatna karavo joIe; anAvazyaka saMgraha na karavo joIe ane Avazyaka upakaraNo paNa pote ja upADI zake eTalAM ja rAkhavA joIe. gRhastha pAse upaDAvavA paDe teTalA upakaraNa na rAkhavA. tema karavAthI anya saMyama maryAdAno paNa bhaMga thAya che, temaja tenuM prAyazcitta paNa Ave che. pAtranI traNa jAtino vicAra vimarza : 249 AcArAMga sUtra .ra, a.6, u.1 mAM tathA ThANAMga sUtra a.3 mAM sAdhu-sAdhvIne mATe traNa prakAranAM pAtra grahaNa karavA temaja dhAraNa karavAnuM vidhAna che. te A pramANe che- (1) tuMbaDAnA pAtra (2) kASThanA pAtra (3) mATInA pAtra. anya aneka AgamomAM paNa A traNa prakAranAM pAtrono spaSTa nirdeza che. AcArAMga sUtra .ra a.s u.1 mAM loDhA vagerenA pAtra tathA loDhA vagerenA baMdhanayukta pAtra grahaNa karavAno niSedha karela che. nizIthasUtramAM te loDhA vagerenAM pAtrone grahaNa karavAnuM prAyazcitta kahela che. AcArAMga sUtramAM loDhAthI carma (cAmaDA) sudhInuM kathana karavAnI sAthe anya paNa AvA prakAranA pAtra grahaNa karavAno niSedha karyo che tathA tene bahumUlya vizeSaNathI sUcita karela che. lAkaDAnuM tuMbaDAnuM ane mATInuM pAtra bhikSunI laghutAnA sUcaka che. bhagavatI sUtra za.3 u.1mAM tAmalitApase lAkaDAnAM pAtra grahaNa karavAnuM varNana che. uvavAI sUtramAM tApasa parivrAjaka vagerenA varNanamAM tenA mATe lAkaDA vagere traNa prakAranAM pAtra rAkhavAnuM vidhAna che temaja anya(bIjA) aneka prakAranAM pAtra rAkhavAno niSedha paNa che. lAkaDA vagere traNe prakAranA pAtra alpamUlya temaja sAmAnya jAtinA hovAthI tene corAI javAno bhaya raheto nathI. kASTa(lAkaDA) temaja tuMbaDAnA pAtramAM vajana paNa ochuM hoya che ane gRhasthomAM teno vaparAza thato nathI. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra : pariziSTa khaMDa-ra loDhA AdinA pAtra vajanadAra tathA bahumUlyavAna hoya che, te gRhasthone upayogI hoya che. temaja corI javAnI zakyatAvALA hoya che. tethI teno niSedha ane prAyazcitta kahevAmAM AvyuM che. 250 vartamAnamAM plAsTIkanA pAtra paNa sAdhu-sAdhvI upayogamAM lye che. plAsTIkane lAkaDAnA rasa saMyogathI nirmita mAnavAmAM Ave che. plAsTIkanA pAtrAnuM vajana temaja mUlya kiMmata lAkaDAnA pAtrathI paNa ochI hoya che. tethI loDhA AdinA pAtra saMbaMdhI doSonI saMbhAvanA temAM hotI nathI, paraMtu e(plAsTIkanA) pAtro sarva prakAre khAdha(khAvAnA) padArtho grahaNa karavA yogya temaja rAkhavAne mATe yogya hotA nathI. temaja e pAtro gRhasthInA upayogamAM AvavA yogya temaja corI thavAne yogya paNa hoya che. eTale ja Agama nirdiSTa lAkaDAnA pAtrAnI samAna te pUrNapaNe upayogI ane upayukta (ucita) nathI. plAsTIka pAtra laghutA sUcaka paNa nathI, paraMtu phezana parasta che. saMkSepamAM te pAtra Agama nirdiSTa nathI paraMtu svabuddhi svIkRta che, tema samajavuM. gucchA saMbaMdhI carcA H- dIkSA letAM samaye grahaNa karavAnI upadhinA varNanamAM pAtrathI bhinna 'gucchA'nuM kathana che. bRhatkalpa uddezaka-3. uttarAdhyayana sUtra adhyayana 26 mAM sUryodaya thavA para mukhavastrikA(muhapatti)nA paDilehaNa bAda 'gucchA'nuM paDilehaNa karavAnuM vidhAna che. tyAra bAda vastra paDilehaNanuM temaja porasI AvavAnI hoya tyAre pAtra paDilehaNa karavAnuM vidhAna che. A sUtrothI e spaSTa siddha thAya che ke 'gucchA' pAtra saMbaMdhI upakaraNa nathI. paraMtu vastronA paDilehaNamAM pamArjana(pUMjavA) karavAnuM upakaraNa che. jene pA~javA mATenI pUMjaNI kahevAmAM Ave che. jenuM paDilehaNa paNa muhapatti pachI karavAmAM Ave che. praznavyAkaraNa sUtra zu.ra a.pa mAM aneka upakaraNonAM nAma nirdeza che tathA tyAM 'Adi' zabdano prayoga paNa karavAmAM Avyo che. jenAthI, pagaluMchaNiyuM, mAtraka, Asana Adi anirdiSTa temaja bIjA AgamomAM varNita upakaraNone grahaNa karavAmAM Ave che. A pAThamAM paNa 'gocchaga' upakaraNa svataMtra kahevAmAM AvyuM che. dazavaikAlika adhyayana 4 mAM aneka upakaraNonA nirdezanI sAthe 'gucchaga'no paNa nirdeza pAtrathI alaga kahyo che. vyAkhyAkAroe 'gucchaga'ne pAtranuM ja upakaraNa gaNAvyu che, samajAvyuM che ane ene vastrakhaMDa batAvyuM che, je uparokta Agama varNanathI viparIta che. A rIte uparokta spaSTIkaraNathI gucchAne pUjaNI ja samajavAnuM ucita che. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapa1 rapa1 | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta bRhatkalpa sUtra u.pamAM tathA praznavyAkaraNa sUtra zru.2, a.5 mAM pAyariyA upakaraNanuM varNana che. je pAtra pramArjananuM komala vastra rUpa upakaraNa che. tuMbaDAnA pAtranuM pramArjana karavAne mATe tene bhikSu lAkaDImAM bAMdhIne paNa rAkhI zake che. paraMtu sAdhvIne lAkaDAnA daMDAmAM rAkhavAno bRhatkalpa sUtramAM niSedha che. kyAMka-kyAMka tene paNa gucchaga" mAnavAmAM Ave che. paraMtu prazna vyAkaraNa sUtramAM pAtranAM upakaraNonI vacce trIjuM upakaraNa pAyakesarikA" kahela che ane gocchaga alaga kahyuM che. mATe baMne upakaraNa alaga-alaga che. gocchagano upayoga vastra, zarIra ke anya upadhinA pramArjanane mATe hoya che. temaja "pAtrakesarika'no upayoga pAtra pramArjanane mATe hoya che. A rIte baMnenuM kArya paNa juduM juduM che. rajoharaNano paricaya - A bhikSanuM Avazyaka upakaraNa che. je lAkaDuM ke netara vagerenI DAMDImAMphaLIyone(dazIne) bAMdhIne banAvavAmAM Ave che.jinakalpI temaja sthavirakalpI badhA sAdhuoe rajoharaNa rAkhavo Avazyaka che, UbhA-UbhA bhUminuM pramArjana karI zakAya eTalo te lAMbo hoya che tathA eka vAramAM pramArjana karelI bhUmimAM barAbara paga rAkhI zakAya teTalo teno gherAvo hoya che, utkRSTa gherAvo 3ra AMgula paNa samajI zakAya che. cAlatI vakhate pramArjana karavAmAM tathA Asana, zadhyA ke makAnanuM pramArjana karavAmAM teno upayoga karavAmAM Ave che. tene "RSi dhvaja paNa kahe che. nizItha u.5 mAM tenA upara UbhA rahevA, besavA ke tene ozIkArUpe upayogamAM levAnuM prAyazcitta kahyuM che. AgamomAM bhikSuone "acela" ane "apAtra'(karapAtrI) paNa kahyA che. bhASyAdimAM muhapatti temaja rajoharaNa sivAya badhA upakaraNono tyAga karavAnuM batAvela che. kema ke e baMne saMyama temaja jIvarakSAnA mukhya sAdhana che ane zeSa upakaraNa zarIranI rakSA temaja lajjAnI mukhyatAe rAkhavAmAM Ave che. alpa upadhi rAkhanArA jinakalpI vagere bhikSa rajoharaNathI gocchAnuM kArya paNa kare che. sAdhunAM badhA upakaraNonI samajUtiH| vastra mApa | upakaraNa vivaraNa be(ochAmAM ochI) laMbAI 21 aMgula pahoLAI 16 aMgula athavA 16 aMgula samacarisa. goccho eka zarIra, upakaraNa ane vastranA pramArjanane mATe) rajoharaNa eka(UbhA-UbhA ke cAlatI vakhate bhUminuM pramArjana karavAne mATe) 35 hAtha | pacheDI(cAdara) traNa(unanI kaMbala ke sUtaranI cAdara) be(laMbAI 5 hAtha ane pahoLAI 1 hAtha) - - - 1 hAtha | muhapatti 2. 15 hAtha Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chedazAstra: pariziSTa khaMDa-2 rapara 7 hAtha 1 hAtha 1 hAtha vastra mApa | upakaraNa vivaraNa Asana eka(3xra hAtha) pAtrA cAra(ochAmAM ochA) mAtraka(bhajana) alaga. 10 hAtha pAtrAnAM vastra jholI, astAna-3. mAMDalA, garaNuM, pAtra kesarikA | paga lUchavAnuM kapaDuM eka nizIthIyo | eka (rajoharaNanAM lAkaDAnI dAMDI para lagAvavAne mATe) kula 70 hAtha lagabhaga traNa akhaMDa vastra 7ra hAtha thAya che.(traNa tAkA) sAdhvInAM upakaraNonI samajUtiH4-pacheDI 4pa hAtha ra-caroTA 20 hAtha uggahaNaMtaka, uggahapaTTaka mAhi 10 hAtha zeSa muhapatti vagere pUrvokta 20 hAtha 4 akhaMDa vastra = 96 hAtha 95 hAtha lagabhaga kula 4 tAkA uparokta upadhi rAkhavI to bhikSunI utsarga vidhi che. apavAdathI anya upadhi AvazyakatAnusAra alpa samayane mATe gItArtha-bahuzruta bhikSunI AjJAthI rAkhI zakAya che paraMtu haMmezane mATe badhA sAdhuone rAkhavI upayukta nathI mATe akAraNa koI upadhi rAkhI zakAtI nathI. opagrahika upadhi A prakAre che- (1) daMDa (ra) lAkaDI (3) vAMsanI khapacI (mATIthI bharAyelA paga sApha karavA) (4) vAMsanI soI, (5) carma (6) carmakoza (7) carmachedana(8) chatra (9) bhUSikA (10) nAlikA(nADI) (11) maccharadAnI ke paDado (12) soI (13) kAtara (14) neIlakaTara (navacchedana) (15) (f zodhana) kAna khotaraNI (16) kAMTA kADhavAnuM sAdhana (17) AkuMcana paTTaka(paryastikA paTTaka) vagere aupagrahika upakaraNono ullekha AgamomAM che. bhASyamAM ApavAdika ane aupagrahika upakaraNa A prakAre kahela che- pIThaga Nisajja daMDaga, pamajjaNI ghaTTae DagalamAdI / pippalAsUci NahaharaNi, sodhaNadugaMjahaNNo u // 1413 // vAsatANe paNagaM cilamili paNagaM dugaM ca saMthAre / daMDAdi paNagaM puNa mattaga-tigaM pAdalehaNiyA // 1414 / / vaMtina paTTanAM vyio ...// 2426I Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapa3 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta akkhA saMthAro ya, egamaNegaMgio ca ukkoso|| potthaga paNagaM phalagaM, bitiya paye hoi ukkoso // 1416 // ni. bhASya bhAga 2, pAnA- 192-93. bRhataka bhASya gAthA. 4096 thI 4099. artha:- (1) aneka prakAranA bAjoTha (ra) niSadyA (3) daMDa (4) pramArzanikA (daMDAsana) (4) pattharAdi (5) kAtara (6) soI (7) nakha kApavAnuM(neIla kaTara) (8) karNa zodhanaka(kAna khotaravAnI saLI) (9) dAMta khotaraNI (daMta zodhanaka) (10) chatra paMcaka (11) cilamilikA paMcaka (12) saMstAraka (aneka prakAranAM ghAsa) (13) pAMca prakAranA daMDa-lAThI vagere (14) traNa mAtraka(uccAra, prasavaNa, khela mAtraka) (15) avanavA (vAMsanI khapATa) (16) carmatrika (17) saMstAraka paTTa ane uttara paTTa (UnanuM temaja sUtaranuM sUvA mATenuM vastra) (18) akSa samavasaraNa (sthApanAcArya) (19) caTTAIvagere (20) pustaka paMcaka (ra1) phalaga- lAkaDAnA pATa-pATalA vagere. bhikSu A upakaraNone utsarga vidhithI rAkhI zakatA nathI. apavAdika sthitimAM A aupagrahikaupakaraNa rAkhI zakAya che. pustakanAM kathanathI adhyayananI lekhana sAmagrI saMbaMdhI upakaraNa temaja camA vagere paNa kSetra- kALa anusAra Avazyaka hovAthI rAkhavAmAM Ave che. ahIMyA e ullekhanIya che ke A upakaraNomAM soI, kAtara, chatra vagere dhAtuvALA upakaraNo paNa kahe che. pustaka, mAtraka, saMsAraka, pATa tathA zayana(sUvAno) vastrane paNa apavAdavALA upakaraNa kahela che tathA anya aneka pracalita upakaraNo temaja padArthono ahIMyA ullekha nathI. Agama tathA bhASya, TIkAthI atirikta alaga-alaga samudAyamAM pracalita kiMIka navA upakaraNo A pramANe che- AmAMthI keTalAka upakaraNo zve. mUrtipUjaka zramaNomAM pracalita che ane keTalAka sthAnakavAsI zramaNomAM paNa pracalita che. (1) nAMda, tagaDI, sUpaDI, cUlI (sAvaraNI) mUrti vagere. (ra) gurujanonA phoTA vagere. (3) samayanI jANakArI mATe ghaDI. (4) sthApanAcAryanA mATe ThavaNI. (5) pustaka rAkhavA mATe sApaDA-sApaDI(nAnI moTI ivaNI). () yoganI pATalI, dAMDI, daMDAsana. (7) vAsakSepano Dabbo ke baTavA. (8) plAsTIkano loTo, glAsa, DhAMkavA mATe (DhAMkaNuM) bAldI vagere upakaraNa. (9) rAtre pANI rAkhavA mATe temAM nAkhavAno cUnAno Dabbo. (10) vastra-pAtra vagere svaccha karavA mATe sAba-soDA sarpha vagere. (11) vastra sUkavavAne mATe temaja colapaTTaka bAMdhavA mATe dorIo. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH pariziSTa khaMDa-ra A upakaraNone rAkhavAnuM vidhAna AgamomAM temaja tenA bhASyAdi vyAkhyA graMthomAM nathI. atyAvazyaka thatAM ja saMyama ane zarIranI surakSAnA aupagrahika upakaraNo rAkhavA te svayaMnA viveka nirbhara che. paraMtu pravRtti ke paraMparArUpathI anAgamika, anAvazyaka upakaraNa rAkhavA te parigraha rUpa ja che. 254 - authika upadhinuM prAyazcitta :- prastuta prAyazcitta sUtra autsargika upadhithI saMbaMdhita che. temAM paNa jenI gaNanA ke pramANa(mApa) AgamamAM upalabdha che, tenA ullaMghananuM prAyazcitta AnAthI samajavuM joIe. bAkInuM parimANa temaja prAyazcitta pramANAbhAvamAM paraMparA prApta samAcArIthI samajavuM joIe. aupagrahika athavA atirikata upadhinAM prAyazcittanI vicAraNA :- Agama nirapekSa vadhAre upadhi rAkhavAthI guru caumAsika prAyazcitta Ave che. kAraNa vinA ke kAraNathI kArya puru thaI javA chatAM paNa aupagrahika upakaraNone rAkhavAthI guru caumAsika prAyazcitta Ave che. aupagrahika upakaraNone haMmezAne mATe Avazyaka rUpathI rAkhavAnI paraMparA calAvavAthI utsUtra prarUpaNAnuM prAyazcitta Ave che ane rAkhanArAne 'guru caumAsI' prAyazcitta Ave che. mATe uMDA, daMDAsana, kaMbala, sthApanAcArya vagere koIpaNa upakaraNanI Agraha yukta prarUpaNA karavI mithyA pravartana samajavuM joIe. prakaraNa-26 : guru AdinI AzAtanAomAM apavAda na [uddezaka-10: sUtra-4] bhASya cUrNimAM AzAtanAonA aneka apavAdono ullekha karela che, jema ke (1) guru bImAra hoya to tenA mATe je apathya AhAra hoya to te tene na dekhADavo paraMtu svayaM khAI javo ke pUchyA vinA bIjAne daI devo. (2) mArgamAM kAMTA vagere dUra haTAvavA mATe AgaLa cAlavuM. (3) viSama sthAnamAM ke vRddhAvasthAmAM sahArAne mATe atyaMta najIka cAlavuM. (4) zArIrika paricaryA(sevA) karavAne mATe najIka besavuM temaja sparza karavo. (5) apariNata (ayogya) sAdhu na sAMbhaLI zake eTalA mATe chedasUtranI vAMcanAnA samaye najIka besavuM. (6) gRhasthanuM ghara najIka hoya to gurunA avAja devA para paNa na bolavuM athavA saMgharSanI saMbhAvanA hoya to paNa na bolavuM. (7) sAdhuothI mArga avaruddha(rokAyela) hoya to sthAna parathI gurune uttara devo. (8) svayaM bImAra hoya ke anya bImAranI sevAmAM saMlagna hoya to bolAvavA 52 paNa na bolavuM. (9) maLa visarjana karatA na bolavuM. (10) guruthI kyAreka utsUtra prarUpaNA thaI jAya to vivekapUrvaka ke ekAMtamAM kahevuM. (11) guru vagere saMyamamAM zithila thaI gayA hoya to tene saMyamamAM sthira karavA mATe karkaza bhASAno prayoga karavo. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA nAgama navanIta ukta AzAtanAnI pravRtti karavA para paNa sUtrokta prAyazcitta AvatuM nathI, kAraNa ke temAM AzAtanAno bhAva hoto nathI paraMtu ucita viveka daSTi hoya che. ke prakaraNa-ra0H zruta adhyayana temaja bhikSunI paDimA jI [aMtagaDa sUtra ane vyavahArasUtra] aMtakRtadazA sUtramAM 88 sAdhu-sAdhvIonAM zruta adhyayananuM varNana che. jemAM agiyAra aMgane kaMThastha karanArA-6 che. bAra aMga, caudapUrvane kaMThastha karanArA-rara che. jemAM agiyAra aMga kaMThastha karanArAonI dIkSA paryAya pAMca varSathI laIne aneka varSonI che. cauda pUrva, bAra aMga kaMThastha karanArAnI dIkSA paryAya 16 ane 20 varSanI che. zAstra adhyayana traNa varSa pahelAM - vyavahAra sUtra uddezaka-10mAM zAstra adhyayananuM dIkSA-paryAyathI varNana karela che. teno yogya artha che ke sUtra nirdiSTa varSo sudhI to yogya sAdhu-sAdhvIe sUtra kathita adhyayana karI ja levA joIe ke upAdhyAye teone karAvI devA joIe. sUtra nirdiSTa varSo pachI te sUtranA adhyayana karavA ke karAvavA evo artha karavo te matibhrama ja che. jemAM aneka Agama-pAThonI saMgati paNa thatI nathI ane aMtagasUtramAM Avela zAstra adhyayananA varNanathI paNa viparIta artha thAya che. sUtrano satya-yogya artha na karIne mati bhramathI khoTo artha karavo ane pachI AgamavihArInA samAdhAnathI saMtoSa rAkhavo, te bIjI bhUla che. tevuM karavAthI kathAnakonuM samAdhAna thaI paNa jAya, chatAya chedasUtronA aneka vidhAnonuM kaMIpaNa samanvaya-samAdhAna thaI zake nahi. mATe A sUtramAM kahela agiyAra aMga ane 14 pUrvanA adhyayana varNananuM vyavahAra sUtra saMbaMdhI Agama adhyayana vidhAnanA artha sAthe koI virodha nathI. - vyavahAra sUtra uddezaka traNa anusAra jene AcArAMga, nizIthanuM adhyayana pUrNa thayuM nathI tevA sAdhu mukhya(pramukha) banIne vicaraNa karI zakatA nathI ane uddezaka cAra anusAra jo tenomukhya zramaNa (saMghADA pramukha) kALa karI jAya to tene cArtumAsamAM paNa vihAra karavo jarUrI thaI jAya che." mATe A spaSTa che ke traNa varSanI dIkSAvALA ane AcArAMga, nizIthanuM adhyayana karIne tene kaMThastha dhAraNa karanArA ja mukhIyA banIne vicArI zake che. tenAthI e siddha thayuM ke traNa varSanI dIkSA sudhI ochAmAM ochuMAcArAMga-nizIthanuM adhyayana karI levuM joIe, e artha karavo ja Agama anukULa che. vyavahAra sUtranA trIjA uddezakamAM traNa varSanI dIkSAvALAne upAdhyAya banAvavAnuM spaSTa vidhAna che. tyAM A paNa vidhAna che ke upAdhyAya bananArA sAdhu Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstra: pariziSTa khaMDa-2 rapas bahuzruta hovA ane ochAmAM ochA AcArAMga, nizIthane artha sahita kaMThastha dhAraNa karanArA hovA joIe. mati bhramathI karavAmAM AvatA artha mAnavAmAM Ave to A sUtra vidhAna nirarthaka thaI jAya. kema ke tenA anusAra to traNa varSa pachI AcArAMga, nizItha bhaNAvavuM joIe, tyAre te upAdhyAya pada mATe kayAre yogya thAya??? mATe satya arthano svIkAra karIne zruta adhyayananI mahattvapUrNa praNAlIne vikasita rAkhavI joIe. phaka | prakaraNa-28H pUrva jJAna vinA ekalavihAraH pramANa bhikSu paDiyA mATe paraMparAthI evuM kathana pracalita che ke nava pUrvanuM jJAna dhAraNa karanArA bhikSu ja bAra paDiyA dhAraNa karI zake che. aMtagaDa sUtramAM varNita aneka(31) evA zramaNoe bhikSu paDimAnuM pAlana karyu jeoe pUrvonuM jJAna hAMsala(adhyayana) karyuM na hatuM paraMtu teoe phakta agiyAra aMga zAstronuM ja adhyayana karela hatuM. koIpaNa AgamamAM evuM nathI kahela ke pUrvajJAnadhArI ja paDimA dhAraNa kare paraMtu vagara pUrvajJAne keTalAya munionA paDimA dhAraNa karavAnuM varNana zAstromAM che. mATe pracalita paraMparA Agama saMmata nathI ane Agama kathita paNa nathI. sAra - bhikSu paDimAne mATe pUrvonuM jJAna Avazyaka nathI ane koIpaNa AgamamAM tevo ullekha nathI tathA vagara pUrvajJAne bhikSunI bAra paDimA dhAraNa karanAra aneka zramaNonuM varNana AgamamAM che. bhikSanI bAra paDikAmAM ekala vihAra paNa Avazyaka che. mATe sAmAnya ekala vihAra mATe paNa pUrva jJAnano AgrahanuM kathana karavuM te spaSTa ja Agama viparIta prarUpaNA che. keTalAka potAne jaina vidvAna mAnanArA A vAtane samajatA ja nathI ane utsutra prarUpaNAmAM ja saMtoSa mAne che. traNa varSanI dIkSA pahelAM ja AcArAMga nizIthanuM artha sahita kaMThastha adhyayana pUrNa karI devuM joIe. A tattvane sAcI rIte samajIne avadhAraNa karavAmAM paNa upekSA thAya che, te paNa sudhAravAnI ane Agama pramANathI samajavAnI bAbata che. E || cheda sutra pariziSTa khaDa-ra saMpUrNall Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapa0 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta, [13] 3ra asvAdhyAyanuM spaSTIkaraNa divasamAM tathA rAtrimAM svAdhyAya karavo Avazyaka hovA chatAM paNa AgamomAM asvAdhyAya kAlamAM svAdhyAya karavAno niSedha paNa karela che. te asvAdhyAya kALanuM sadA dhyAna rAkhavuM joIe. AgamomAM asvAdhyAya sthAnonuM varNana A pramANe che(1) ThANAMga sUtra a4mAM- 4 pratipadAo(ekama) ane 4 saMdhyAomAM svAdhyAya karavAno niSedha che. (2) ThANAMgasUtra a.10mAM- 10 AkAzIya asvAdhyAya ane 10 dArika asvAdhyAya kahyA che. (3) nizItha sUtra uddezaka-19 mAM- 4 mahAmahotsava, 4 pratipadA ane 4 saMdhyAmAM svAdhyAya karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. (4) vyavahAra sUtra u.7 mAM- sva zarIra saMbaMdhI asvAdhyAyamAM svAdhyAya karavAno niSedha karyo che. A badhA niSedha sthAnono saMgraha karavAthI kula 3ra asvAdhyAya sthAna thAya che, jema ke AkAza saMbaMdhI-10, audArika saMbaMdhI-10, mahotsava temaja pratipadA saMbaMdhI-8, saMdhyAkALa vagerethI saMbaMdhita-4 = kula 3ra. AkAzIya AsvAdhyAyaH(1) ulkApAta - tArAnuM tUTavuM arthAt tArA vimAnanuM calita thavuM, sthAnAntarita thavuM. tArA vimAnanA tIrachA gamana karavA para ke devanI vipharvaNA vagere karavA para AkAzamAM tArA tUTavA jevuM dazya dekhAya che. kyAreka lAMbI rekhAyukta paDatA dekhAya che, kyAreka prakAzayukta paDatA dekhAya che, tene ja vyavahAramAM tArA tUTavAnuM kahevAya che. sAmAnya rIte AkAzamAM tArA tUTatA lagabhaga roja jovAmAM Ave che. paraMtu viziSTa prakAza karatA thakA ke prakAza rekhA kheMcAtA thakA tArA tUTe to ja teno asvAdhyAya samajavo joIe. teno eka pahora sudhI asvAdhyAya hoya che. (2) digdAha - svAbhAvika ja pudgala pariNamanathI eka ke aneka dizAomAM AkAzamAM koI mahAnagaranA baLavA jevuM dazya dekhAya tene " digdAha' samajavuM joIe. bhUmithI kAMIka upara dekhAya che. teno eka pahorano asvAdhyAya hoya che. (3) garjana - vAdaLAonI dhvani. teno be pahorano asvAdhyAya thato nathI. paraMtu AdranakSatrathI svAti nakSatra sudhI varSAnA-nakSatromAM asvAdhyAya gaNavAmAM Avato nathI. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH 3ra asvAdhyAyanuM spaSTIkaraNa. rapa8 (4) vidyuta - vijaLI camakavI. teno eka praharano asvAdhyAya hoya che. paraMtu uparyukta varSAnAM nakSatromAM asvAdhyAya hoto nathI. (5) nirdhAtaH- dArUNa (bhayaMkara ghora) dhvaninI sAthe vijaLInuM camakavuM. tene vijaLIno kaDAko bolavo ke vijaLInuM paDavuM paNa kahevAmAM Ave che. teno ATha pahorano asvAdhyAya hoya che. varSA nakSatromAM paNa teno asvAdhyAya rahe che. () yUpaka - zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase sUryAsta ane caMdra udaya thavAnAM samayanI mizra avasthAne dhUpaka' kahevAmAM Ave che. A traNa divasanA prathama praharamAM asvAdhyAya hoya che. tene bAlacaMdranI asvAdhyAya paNa kahevAmAM Ave che. A viSayamAM gujarAtI mAnyatA kaMIka judI che teno koI prAcIna pramANa nathI. (7) yakSAdIpta - AkAzamAM prakAzamAna pudgalonI aneka AkRtionuM daSTigocara thavuM teno eka praharano asvAdhyAya hoya che. (8) dhUmikA - aMdhakArayukta dhummasanuM paDavuM. te jayAM sudhI rahe tyAM sudhI teno asvAdhyAyakALa kahela che. (9) mahikA - aMdhakAra rahita sAmAnya dhummasanuM paDavuM. e jyAM sudhI rahe tyAM sudhI teno asvAdhyAya rahe che. A baMne asvAdhyAyanA samaye aplAyanI virAdhanAthI bacavAne mATe pratilekhana vagere kAyika temaja vAcika kArya paNa karavAmAM AvatA nathI. teno thavAno samaya, kArataka, mAgasara, poSa ane mahAmAsa che. arthAt A garbhamAsomAM kyAreka-kyAreka kyAMka-kyAMka dhummasa ke mahikA paDe che. koI varSe koI kSetramAM paDatI nathI. parvatIya kSetromAM vAdaLAonuM gamanAgamana karatA rahevAnA samaye paNa evuM dazya thAya che. paraMtu teno svabhAva dhummasathI bhinna(alaga) hoya che. mATe teno asvAdhyAya hoto nathI, dhummasathI bhUmi temaja chata pANI yukta(pANIvALA) thaI jAya che. paraMtu te vAdaLo cAlavAthI tema thatuM nathI. (10) raja-ughAta - AkAzamAM dhULa khAI javI ane rajanuM paDavuM. A jyAM sudhI rahe tyAM sudhI asvAdhyAya hoya che. bhASyamAM batAvela che ke traNa divasa sacitta raja paDatI rahe to tenA pachI svAdhyAya sivAya pratilekhana vagere paNa na karavuM; kAraNa ke sarvatra sacitta raja vyApta thaI jAya che. A dasa AkAza saMbaMdhI asvAdhyAya che. audArika asvAdhyAya - (11-13) hADakA-mAMsa-lohI - tiryaMcanAM hADakA ke mAMsa-lohI 60 hAtha ane manuSyanAM hADakA-mAMsa-lohI 100 hAthanI aMdara daSTigocara thAya to Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapa9 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta asvAdhyAya gaNAya che. hADakAo baLI gayA hoya ke dhovAI gayA hoya to teno asvAdhyAya thato nathI anyathA teno 12 varSa sudhI asvAdhyAya rahe che. tenA pachI asvAdhyAya raheto nathI. lohI-mAMsa sUkAI gayA pachI asvAdhyAya raheto nathI. upAzrayanI pAse koI gharamAM bAlikAno janma thayo hoya to 8 divasa ane bAbo jamyo hoya to 7 divasano asvAdhyAya rahe che. temAM dIvAlathI saMlagna sAta gharanI maryAdA mAnavAmAM Ave che. tiryaMca saMbaMdhI prasuti hoya to jara paDI javA pachI traNa prahara sudhI asvAdhyAya samajavo joIe. (14) azuci - manuSyano maLa jayAM sudhI sAme dekhAto hoya ke gaMdha AvatI hoya tyAM sudhI asvAdhyAya samajavo joIe. tiryaMcanA maLanI durgadha AvatI hoya to asvAdhyAya hoya che, anyathA nahIM. manuSyanA mutranI jyAMdurgadha AvatI hoya evA maMtrAlayanI najIka asvAdhyAya hoya che. jyAM nagaranI gaTara vagerenI durgadha AvatI hoya tyAM paNa asvAdhyAya gaNAya. anya koI manuSya ke tiryaMcanA zArIrika pudgalonI durgadha AvatI hoya to teno paNa asvAdhyAya samajavo joIe. (15) smazAna - smazAnanI najIka cAre tarapha asvAdhyAya gaNAya che. (1) sUryagrahaNa :- grahaNa apUrNa hoya to 12 prahara ane pUrNa hoya to 16 prahara asvAdhyAyahoya che. sUryagrahaNanA prAraMbhathI asvAdhyAyano prAraMbha samajavo joIe athavA je divase hoya te saMpUrNa rAta-divasa sudhI asvAdhyAya hoya che. bIjA divase asvAdhyAya raheto nathI. (17) caMdragrahaNa :- grahaNa apUrNa hoya to "ATha prahara ane pUrNa hoya to bAra pahora sudhI asvAdhyAya rahe che. A samaya grahaNanA prAraMbha kALathI samajavo joIe athavA te rAtrimAM caMdragrahaNanA prAraMbhathI AgaLanA divase jayAM sudhI caMdrodaya na thayo hoya tyAM sudhI asvAdhyAya samajavo joIe. tenA pachI asvAdhyAya raheto nathI. (18) patana - rAjA-maMtrI vagere pramukha vyaktinuM mRtyu thavA para te nagarImAM jyAM sudhI zoka rahe ane navo rAjA gAdI para na Ave tyAM sudhI asvAdhyAya samajavo ane tenA rAjyamAM paNa eka ahorAtrano asvAdhyAya samajavo joIe. (19) rAjavyuTThaha - jyAM rAjAonuM yuddha cAlatuM hoya te sthaLanI najIka ke rAjadhAnImAM asvAdhyAya rahe che. yuddhanA pUrNa thayA pachI eka ahorAtra sudhI asvAdhyAya rahe che. (20) audArika kalevara - upAzrayamAM mRta manuSyanuM kalevara paDyuM hoya to 100 hAtha sudhI asvAdhyAya hoya che. tiryaMcanuM zarIra hoya to 60 hAtha sudhI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedazAstraH 3ra avAdhyAyanuM spaSTIkaraNa ra60 asvAdhyAya hoya che. paraMtu paraMparAthI A mAnyatA che ke audArika kalevara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI te upAzrayanI sImAmAM asvAdhyAya rahe che. mRta ke bhagna IMDAmAM traNa pahora sudhI asvAdhyAya rahe che. (21-24) cAra pUrNImA - aSADha, Aso, kArataka ane caitrI pUnama. (25-28) cAra pratipadA:- zrAvaNa(aSADha) vada ekama, kArataka(Aso) vada ekama, mAgasara(kArataka) vada ekama ane vaizAkha(cetra) vada ekama. ahIM kauMsamAM gujarAtI paraMparAnI tithi lakhI che. pragaTamAM Agamika tithi rAkhI che. (29-3ra) cAra saMdhyA:- sUryodaya temaja sUryAstanA samayamAM lAla dizA rahe tyAM sudhIno samaya tathA madhyAnha temaja madhyarAtri(1ra vAgyAthI 1 vAgyA sudhI) pUrNimA ane pratipadA(ekama)ne lagAtAra 48 kalAka be divasano asvAdhyAya sUryodayathI sUryodaya sudhI rahe che. divasa ane rAtrimAM 12 vAgyAthI 1 vAgyA sudhI, madhyAha, madhya rAtrino asvAdhyAya rahe che. savAra-sAMja jeTalo samaya lAladizA rahe teTalo samaya(tyAM sudhI) asvAdhyAyakALa rahe che. sUryodayanI pUrve 40-50miniTa lAla dizA rahe che temaja sUryodaya pachI 10-12 miniTa rahe che. sUryAstanA pUrve 10-12 miniTa temaja sUryAstanA pachI 40-50 miniTa lagabhaga lAla dizA rahe che. A badhA asvAdhyAyonuM vivecana lagabhaga bhASyanA AdhArathI karavAmAM Avela che. tethI cakAsavA mATe pramANane mATe juo- nizItha bhASya gA. 6078thI 12; vyava. u.7 bhASya gA. 27rathI 386; abhi. rAjendra koSa bhAga 1, pAnA. 8ra7 kasAya zabda. A 32 prakAranAM asvAdhyAyomAM svAdhyAya karavAthI jinAjJAnuM ullaMghana thAya che ane kadAcita koI deva dvArA upadrava paNa thaI zake che tathA jJAnAcAranI zuddha ArAdhanA thatI nathI apitu anAcAranuM sevana thAya che. dhUmikA, mahikAmAM svAdhyAya vagere karavAthI aplAyanI virAdhanA thAya che. audArika pudgala saMbaMdhI dasa asvAdhyAyamAM svAdhyAya karavAthI lokavyavahArathI viruddha AcaraNa paNa thAya che tathA sUtranuM sanmAna paNa rahetuM nathI. yuddhanA samaye ane rAjAnuM mRtyu thavA para svAdhyAya karavAthI rAjA ke rAjAnA karmacArIone sAdhunA prati aprIti ke dveSa utpanna thaI zake che. asvAdhyAya kALamAM svAdhyAya karavAno niSedha karavAnuM pramukha kAraNa e che ke bhaga.za. 5. u.4mAM devonI ardhamAgadhI bhASA kahI che ane te bhASA AgamanI paNa che; mATe mithyAtvI temaja kutUhalI devonA dvArA te samaye upadrava karavAnI saMbhAvanA rahe che. asvAdhyAyanA A sthAnothI e jJAta thAya che ke spaSTa ghoSanI sAthe Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta uccAraNa karatAM AgamonI punarAvRtti rUpa svAdhyAya karavAnI paddhati hoya che. e apekSAthI A asvAdhyAya kahyo che. paraMtu tenI anuprekSA(vicAraNA)mAM ke bhASAMtarita thayela Agamano svAdhyAya karavAmAM asvAghyAya hoto nathI. asvAdhyAyanA saMbaMdhamAM vizeSa vidhAna e che ke Avazyaka sUtranA paThana-pAThanamAM asvAdhyAya hoto nathI. kAraNa ke A sUtra sadA ubhayakAla saMdhyA samayamAM ja avazya karaNIya hoya che. ataH 'namaskAra maMtra', toAE vagere Avazyaka sUtranA pATha sadA sarvatra bhaNI ke bolI zakAya che. 21 koIpaNa asvAdhyAyanI jANakArI thayA pachI zeSa rahelA adhyayana ke uddezakane pUrNa karavAne mATe svAdhyAya karavAthI prAyazcitta Ave che. tiryaMca paMcendriya ke manuSyanA raktane lugaDAparathI zuddha karIne te pANIne svAdhyAya sthaLathI 60 hAtha ke 100 hAtha dUra jaIne paraThavuM joIe. beindriya, teindriya, caurendriyanuM lohI ke kalevarano asvAdhyAya thato nathI. audArika saMbaMdhI azuci padArthonA vacamAM rAjamArga hoya to asvAdhyAya hoto nathI. upAzrayamAM tathA bahAra 60 hAtha sudhI sArI rIte pratilekhana karIne svAdhyAya karavAthI paNa koI audArika zarIra saMbaMdhI asvAdhyAya rahI jAya to sUtrokta prAyazcitta AvatuM nathI. mATe bhikSu divasamAM badhA prakAranA asvAdhyAyonuM pratilekhana temaja vicAra karIne svAdhyAya kare ane rAtrimAM svAdhyAkALa pratilekhana karavA yogya bhUminuM arthAt jyAM UbhA rahevAthI badhI dizAo temaja AkAza spaSTa dekhAya evI traNa bhUmionuM sUryAsta pUrva pratilekhana karavAnuM hoya che. varSAnA kAraNathI kyAreka makAnamAM rahIne paNa kALanuM pratilekhana karI zakAya che. vizAla zramaNa samUhamAM be sAdhu AcAryanI AjJA laIne kALa pratilekhana kare che. pachI sUcanA devA para sAdhu svAdhyAya kare che. vacamAM asvAdhyAyanuM kAraNa thaI javA para teno pUrNa nirNaya karIne svAdhyAya baMdha karavAmAM Ave che. svAdhyAya AtyaMtara tapa temaja mahAna nirjarAnuM sAdhana hovA chatAM paNa asvAdhyAyamAM svAdhyAya karavAthI jinAjJAnuM ullaMghana thAya che. maryAdA bhaMga vagerethI karmabaMdha thAya che, kyAreka apayaza paNa thAya che. eTalA mATe saMyama virAdhanAnI temaja prAyazcittanI prApti thAya che- nizItha cUrNi udde.-19, sUtra-14, abhidhyAna rAjendrakoSa bhAga-1 pAnA-827. mATe svAdhyAya priya bhikSune A 3ra asvAdhyAyonA saMbaMdhamAM sadA sAvadhAnI rAkhavI joIe. noMdha :- bhAdaravAnI pUnama temaja AsonI ekamano paNa asvAdhyAya mAnavAnI paraMparA che. je lipidoSa vagerethI banela bhramita paraMparA che. jemAM 32+2-34 asvAdhyAya kahevAmAM Ave che. Jain Education international Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH Agama viparIta prAyazcitta zA mATe? [14] Agama viparIta prAyazcitta zA mATe? u (1) sAdhu jeTalA samaya ekalA rahe teTalA samayanu dIkSA chedanuM prAyazcitta. (2) cha mahinAthI vadhAre yAvat aneka varSonI dIkSA chedanuM prAyazcitta. 22 ukta banne prakAranA prAyazcitta Agama viparIta che, kema ke sAdhue ekalA rahevAnuM prAyazcitta vidhAna (3ra sUtramAMthI)koIpaNa sUtramAM nathI. nizIthasUtramAM seMkaDo prAyazcitta vidhAna che, temAM paNa ukta prakAranuM prAyazcitta nathI. to pachI eTalA ja divasano dIkSA cheda karavo(dIkSAkaTa karavI) arthAt sAtamuM prAyazcitta devuM Agama anusAra nathI. anya paNa koI viSayamAM eTalA ja divasanuM prAyazcitta devAnuM vidhAna koIpaNa AgamamAM nathI. to paNa tevo artha karavAnI eka bhramita paraMparA cAlI rahI che. jo ke sUtronA vyAkhyA graMthomAM sUtrono tevo artha karavAnI praNAlI nathI, e spaSTa che. chaMda prAyazcitta devAnI vidhi batAvatAM vyAkhyAkAroe jaghanya-5 divasanA cheda prAyazcittathI zarU karIne 10-15 divasa yAvat 6 mahinAnA cheda sudhI prAyazcittanI vRddhi karavAno krama Apela che. tenA pachI carcA vicAraNA karIne spaSTa karela che ke 24 mAM tIrthaMkaranAM zAsanamAM tapa ane cheda prAyazcitta cha mAsathI vadhAre devAnuM vidhAna nathI. A cha mAsanuM utkRSTa cheda prAyazcitta paNa koI bhUla vAraMvAra karavAthI, traNa vAra ApavAmAM Ave che. tenA pachI cothI vAra tene navI dIkSAnuM prAyazcitta ApavAmAM Ave che. e rIte 1300 varSa pUrvanA prAcIna vyAkhyAkAroe cha mAsathI adhika cheda prAyazcitta devAno spaSTa niSedha karela che. zAstramAM sAdhuno bIjo manoratha ja ekalA rahIne Atma unnati karavAno che. keTalA ya AgamomAM ekalA rahevAnI preraNA paNa karela che. saparisthitika ke aparisthitika temaja prazasta ke aprazasta vagere ekala vihAronuM vizeSa varNana che. vyavahArasUtramAM vRddhAvasthAvALA vizeSa kAraNayukta zarIrI ekala vihArInA prati sadbhAvanA pUrNa varNana che. vartamAnamAM cha mahinAthI vadhAre prAyazcitta devAmAM AvatuM nathI, evuM badhA sAdhuo sAmAnya rIte samaje che paraMtu cheda prAyazcitta paNa cha mahinAthI vadhAre ApavAmAM AvatuM nathI te paNa nizItha uddezaka-20nI vyAkhyAmAM carcA sahita spaSTa karela che; tenAthI samajavAno prayatna karavo joIe. pramANane mATe koIpaNa jijJAsu AgarAthI prakAzita nizItha cUrNi bhAga 4 pRSTa 351-5ra jue tathA vyavahAra sUtranA prathama uddezakanI bhASya TIkA paNa jue temaja bRhatkalpa bhASya Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta gAthA 707 temaja 710 paNa TIkA sahita jue.(A baMnne gAthAo AgaLanA pAnAmAM Apela che.) 23 A sthaLomAM 6 mAsathI vadhAre dIkSA cheda karavAnA prAyazcittano niSedha che, sAthe ja dIkSA cheda karavAnuM prAyazcitta kevA doSavALAne devAmAM Ave che ane kone devAtuM nathI, e spaSTa karavAmAM Avela che. topaNa aneka AcAryo temaja gaccha pramukha vagara vicArye hara koIne pravAha mAtrathI dIkSA chedanuM prAyazcitta ApI de che, te paNa cha mAsanuM ullaMghana karIne varSa, be varSa yAvat dasa varSanuM prAyazcitta ghoSita karI de che, te sarvathA anucita temaja Agama nirapekSa che. sAra H- cheda sUtronAM artha paramArthanA jANapaNAvALA(vizeSajJa) ja bahuzruta (gItArtha) kahevAmAM Ave che ane tevA bahuzrutane ja- guru ke AcArya athavA gacchapramukha temaja padavIdhara banAvavA joIe. abahuzrutone guru Adi banAvavA Agama AjJAnI avahelanA karavA barAbara che. Agama viparIta prAyazcitta devAvALA svayaM guru caumAsI prAyazcittanA bhAgI bane che. juo-- nizItha uddezaka-10 sUtra 15 thI 18. 2 [15] sevA karanArAne vicitra prAyazcitta AgamamAM yakSAviSTa pAgala vagere aneka prakAranA rugNa(rogI) bhikSuonI sevA karavI te parama kartavya batAvela che ane tene gacchamAMthI kADhavAno niSedha karela che. tenI sevA paNa anya sevAthI vizeSa prakAranI hoya che. pAgala temaja yakSAviSTa vyaktinI sAthe aneka prakArano vyavahAra vivekapUrvaka karavAmAM Ave che. evI badhI sthitiothI yukta zramaNanI sevA karanArAne temanI saMyama skhalanAo mATe AgamamAM ochAmAM ochuM prAyazcitta devAnuM vidhAna che. anya paNa badhA prakAranI sevA karanArA sAdhuone temaja sevAmAM vihAra karI janArA sAdhune ochAmAM ochuM prAyazcitta devAnuM AgamomAM vidhAna che. evuM spaSTa Agama pramANa upalabdha hovA chatAM paNa AjanA prAyazcitta ApanArA niHsvArthabhAvathI sevA karanArane nAnAmAM nAnuM prAyazcitta devAnI AjJAnuM ullaMghana karIne prAyazcitta ke tenAthI paNa AgaLa vadhIne cheda prAyazcitta paNa daI de che. A sarvathA guru anucita che ane zAstra maryAdAnuM ullaMghana che. vyavahArasUtramAM prAyazcitta vahana karanArA pArihArika sAdhune sevAmAM mokalavAnuM varNana che. te jo mArgamAM svecchAthI potAnI koI kalpa maryAdAnuM ullaMghana kare ane AcAryane khabara paDe to paNa tene sevAnuM kArya pUrNa thaI javA para ja nAnAmAM nAnuM prAyazcitta devAnuM vidhAna che. A sevA kAryanuM sanmAna che ke tenA Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH Agama viparIta prAyazcitta zA mATe? | ra64| 24 - - - vyaktigata aparAdhane paNa gauNa karavAmAM Ave che. tyAre niHsvArtha sevArata bhikSuone cheda(dIkSA kaTa) jevuM prAyazcitta devuM jinazAsanano mahAna aparAdha che, temaja sevAkAryanuM abahumAna che. zAstrakAra to sevAkALamAM thayela tenI saMyama alanAonI zuddhi hetu nAnAmAM nAnuM prAyazcitta devAno spaSTa nirdeza kare che. mATe prAyazcitta dAtAoe A tarapha paNa vizeSa dhyAna ApIne gatAnugatika paraMparAnA nirNayomAM sudhAro karavo joIe. kema ke ayogya ane anucita athavA Agama viparIta prAyazcitta denArAne nizItha uddezaka 10. anusAra guru caumAsI prAyazcitta Ave che. sevA karanArAnI saMyama khalanAo:(1) DaoNkTarane bolAvavA temaja teno vAraMvAra saMparka karavo. (2) vecAtI(kharIdelI) auSadhI lAvIne devI ke kharIdIne maMgAvavI. (3) DaoNkaTaronI AraMbha yukta pravRttiomAM sahayoga Apavo. (4) rogI munio sAthe hospiTalamAM rahevuM. (5) rogIne mATe saMyama maryAdAomAM apavAdanuM sevana karavuM. (6) gaveSaNAnA niyamonuM pAlana na thavuM. (7) rogInI sAthe javAmAM vAhanano prayoga karavo. vagere yathA prasaMga AvI aneka pravRttio prasaMgAnusAra dAkhalA mATe samajI levI joIe. e pravRttio paNa nisvArthabhAvathI phakta rogInI sevA paricaryA bhAvanAthI otaprota thaIne karavAmAM Ave che, eTalA mATe guru prAyazcitta ke cheda prAyazcitta AvatuM nathI. & [1] cha mAsa tapa-cheda: bhASya-pramANa | cha % tullA ceva u ThANA, tava cheyANaM havaMti doNhaM pi / paNagAi paNagavuDDI, doNhaM vi chammAsa niTThavaNA // 707 // tapazchedayo dvayorapi sthAnAni tulyAnyeva bhavanti, na hInAni nApyadhikAnIti parva zabdArtha RtaH ? rUAda "jaLa"rUtyaviA yataH "yoff" tapacheDyoH paMcaka paMcaka rAtrindivAnyAdau kRtvA paMcaka vRddhayA vardhamAnAnAM sthAnAnAM SaNmAsesu "niSThApanA" samApanA bhavati / iyamatra bhAvanA- laghupaMcakAdIti guruSANmAsika paryantAni yAnyeva tapaH sthAnAni tAnyeva cchedasyApIti tulyAnyevAnayoH sthaanaani| etena ca laghupaMcakAdarvAg gurubhyaH SaNmAsebhyaH urdhva chedo na bhavatItyAveditaM daSTavyam /707 bhAvArtha -tapa ane cheda banne prAyazcittanAM sthAna samAna che. A baMne prAyazcittamAM pAMca-pAMca divasanI vRddhi karatA thakA utkRSTa cha mahinAnuM cheda prAyazcitta hoya che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakapa mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta eTalA mATe mahinAthI AgaLa cheda(dIkSA kaTa) prAyazcitta AvatuM nathI evuM batAvela che.ll707I. duviho ya hoi chedo, desacchedo ya savvachedo ya / mUlANavaThThappa carimA, savvaccheo ato satta // 710 // iha chedo dvividho bhavati dezacchedazca sarvacchedazca / paMcakAdikaH SaNmAsaparyanto dezacchedaH mUlagnavasthApya-pAraMcikAdi punardezonapUrva- koTipramANasyApi paryAyasya yugapat chedakatvAt sarvacchedaH / eSa dvividho'pi sAmAnyatazchedazabdena grahyate iti vivakSayA saptavidhaM prAyazcittam // 710 // bhAvArtha - apekSAthI prAyazcittanAM sAta prakAra kahela che. sAtamo cheda prAyazcitta che, tenA be bheda che. (1) deza cheda (2) sarva che. pahelo deza cheda prAyazcitta pAMca divasathI laIne utkRSTa 6 mahinAnuM hoya che. sarva cheda prAyazcittanA traNa prakAra che. (1) mULa(navI dIkSA) prAyazcitta (ra) anavasthApya prAyazcitta (3) pAraMcika prAyazcitta. A traNe prAyazcittamAM eka vAramAM ja saMpUrNa dIkSA paryAyanuM chedana thaI jAya che. - bRhatkalpa bhASya pIThikA gAthA-710. sAra:- 6 mahinAthI vadhAre dIkSA chedanuM prAyazcitta hotuM nathI, tenI AgaLa navI dIkSA devA rupa mULa prAyazcitta ja hoya che; paraMtu ATha mAsa, dasa mAsa ke varSa, be varSa yAvat dasa varSanI dIkSA chedanuM prAyazcitta devAmAM AvatuM nathI. mATe ekala vihAranuM ke koIpaNa anyadoSanuM cha mahinAthI vadhAre dIkSA chedanuM prAyazcitta devuM ajJAnadazA temaja aMdhAnukaraNa che. ekala vihArIne utkRSTa guru caumAsI prAyazcitta Ave che. tene teTalA ja divasanI dIkSA chedanuM prAyazcitta devuM paNa gADarIyo pravAha mAtra che. je koIpaNa zAstra ke tenI prAcIna vyAkhyAothI pramANita karI zakAtuM nathI. evuM Agama viparIta prAyazcitta denArA svayaM prAyazcittane pAtra che. nizItha sUtra uddezaka-10 evuM Agama viparIta prAyazcitta koI AcArya Ape to tene grahaNa na karavuM joIe, svIkAra karavo joIe nahIM; InkAra karI devo joIe. A vAtanI puSTI mATe juo-bRhatkalpasUtra udde.-4, sUtra-30 no mULa pATha temaja vivecana. 'jainAgama navanIta-4 - mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA II cheda zAstra saMpUrNa | Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH sAra Agama siddha vAkyo s 'sAra Agama siddha vAkyo, * gaccha samAcArIne athavA paraMparAne pramukhatA ApIne Agama pramANonI upekSA karavI te haThadharmIpaNuM che. * bRhatkalpa bhASya gAthA 95mAM gItArthane akAraNa ekala vihAranuM laghumAsika prAyazcitta kahela che. agItArthane ekalavihAranuM gurucaumAsI prAyazcitta kahela che. tenAthI atirikta anya saMyama doSonuM prAyazcitta AlocanAnusAra alaga devAnuM kahyuM che. * eTalA mATe ekAMta rUpathI dIkSA chedanuM prAyazcitta denArA pramANita kare athavA anAgamika prAyazcitta devAno svayaM ja guru comAsI prAyazcitta nizItha uddezaka-10nAM anusAra svIkAra kare. * gItArthane sakAraNa(ucita yogya kAraNa)thI ekalavihAranuM prAyazcitta AvatuM nathI. * sevA karanArAne guru ke cheda prAyazcitta devuM te AgamathI pramANita karI zakAya nahIM. mATe Agama viruddha prAyazcitta denArAoe pote ja guru caumAsI prAyazcitta levuM joIe. | Agama manISI munirAjazrInI vizeSatAo | asAMpradAyikaciMtana ane vicAradhArA, sarala-namra-udAra cattA, chedazAstronA marmajJa, Agama abhyAsI, Agama manISI, bahuzruta, nIDara, nirmohI, parizramI, svAdhyAya rasika, cAritraniSTha, pavitra hRdayI, ekAMta zAMtipriya yuvA prauDha zramaNa. te sivAya zrAvakanA bAravrata, caudaniyama vize ApazrInI advitIya samajAIza ane anubhava che. AgamonI aitihAsikatAnA viSayamAM ApanuM zodha-khoja pUrNa adhyayana ane ciMtana anubhava che. ApazrI sadAya anekAMta ane samanvayAtmaka zailImAM vastu tattvane samajAvatAM vArtA-carcA karavAnuM atyaMta lakSya rAkhe che. ekAMtavAdathI ane durAgrahothI dUra rahe che. A rIte munirAjazrI milanasAra ane kartavyaniSTha temaja puruSArthazIla saMtaratna che. -bhaktizIla Agama rasika gautama muni prathama --- DOMAIN Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakao mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA nAgama navanIta 9) zubha saMdeza cha A chedazAstra sArAMza rUpa mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA nAmanI pustakamAMthI cAra cheda sUtrono sArAMza kaMThastha karI zakAya che, je sAdhu-sAdhvIjIo mATe bahu ja upayogI thAya tema che. te sivAya aneka viSayonuM pariziSTarUpe spaSTIkaraNa je karela che te cAra cheda sutronA marmane samajavA mATe hRdayamAM saMtoSa samAdhAna ane prasannatAdAyaka che. uparAMta saMgha saMcAlako ane anuzAstAo mATe Avazyaka jANavA jevA ghaNA-ghaNA viSayo A pustakamAM AvarI levAmAM AvyA che. zraddhA ane bhAvapUrvaka svAdhyAya karanArA sAdhaka A pustakano vAraMvAra adhyayanamanana karI AcAranA viSayomAM bahuzrutatA prApta karI zake che. [IS) eka spaSTIkaraNa che bahuzruta gItArtha Agama manISI munirAjazrIno rAtri-divasano adhikatama samaya ane sattAvAna varSanA jIvanano adhikatama bhAga AgamajJAnanA ramaNamAM ja vyatIta thayo che, thAya che. Agama ja teono zvAsa che, Agama ja teono prANa che ane Agama ja teono jIvana vRtta che. teozrInA dareka ciMtana, dareka nirNaya tathA aneko sujhAva AgamanA aneka pramANonA maMthana yukta temaja buddhigamya paNa hoya che, je udAra ane khullA dilavALA svAdhyAya pipAsu ane Agama jijJAsuo mATe amRta phala samAna siddha thAya che. teozrInA lekhananA koIpaNa vAkyamAM ane jIvananA koIpaNa kSaNamAM utsutra prarUpaNa kayAre ya thaI zake nahIM; A eka ghaNI ja sAcI ane taddana anubhava siddha vAta che. AgamamanISI munirAjazrI dvArA prastuta koIpaNa sUtranA marmane, UMDA ciMtanane, koIpaNa vidvAna-buddhimAna, koIpaNa Agama pramANathI sUtra viruddha siddha karI zake nahIM, tema jaNAya che. chatAM paNa potAnA hRdayamAM bharelA dveSa ke ajJAna dazAnA kAraNe temaja potAnA dimAgamAM rAkhelA- Agama nirapekSa ke Agama viparIta paraMparAonA durAgrahane vaza thaIne koI teone usUtra prarUpaka kahevAnI dhRSTatA kare, samAdhAna samanvaya meLavavAnI mahenata kare nahIM to te teno potAno asatya pralApa ja thAya che. satyavrata(zrAvakano) ane satya mahAvrata (sAdhuno) bhaMga thAya che. temaja abhyAkhyAnapara parivAda jevA pAponuM sevana thAya che, je sAdhaka jIvananA kalaMkarUpa banI rahe che. tevA mithyAbhiniveSI mahAzayone sadgaddhi thAya e ja zubha bhAva..Iti zubham. munirAjazrIno janma 19-12-1946 hindI sArAMzamAMthI sAbhAra anuvAdita tA. 19-12-2003 FFFFFFFFFFFFFFFFFF #FFFFFF; Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedazAstraH Adarza zramaNa Adarza zramaNa bhAvazuddhi :- (1) koIpaNa gAMva, ghara ke gRhasthamAM mamatva buddhi karavI nahIM arthAt teone mArA che, mArA che, tema karavuM nahIM. (2) vibhUSA vRtti karavI nahIM eTale ke suMdara dekhAva mATe zarIra ke vastrAdine saMvAravA nahIM. (3) koIpaNa vyakti, prANI ke sAdhuthI ghRNA karavI nahIM paraMtu gussA ghamaMDathI ghRNA karavI. (4) koInI niMdA tiraskAra ke InsalTa karavA nahIM. (5) kayAre ya zoka saMtapta thavuM nahIM, sadAya prasannacitta ane saMtuSTa rahevuM. AcArazudghi H- (1) nava vADa yukta brahmacaryanuM zuddha pAlana karavuM (2) bhAva ane bhASAne pavitra rAkhavA (3) AhAra-pANI, makAna-pATa, vastra-pAtra AdinI zuddha gaveSaNA karavI (4) gamanAgamana Adi pravRttio vivekapUrvaka karavI (5) mRdu bhASI, pavitra hRdayI, saraLa zAMta svabhAvI banavuM (6) Agama svAdhyAya, ekatva bhAvanA ane tapasyAmAM lIna rahevuM (7) Agamone artha sAthe kaMThastha karavA ane kaMThastha rAkhavA. ra68 Adarza zrAvaka pAMca kAma karo H- (1) nitya sAmAyika (2) mahInAmAM cha poSadha (3) dararoja cauda niyama dhAraNa (4) tIna manoratha ciMtana (5) pratidina pratikramaNa ke pAkSika pratikramaNa. pAMca kAma choDo H- (1) rAtri bhojana (2) kaMda-mULa (3) sacitta padArtha (4) karmAdAna (5) mithyAtva anumodaka pravRttio eTale pravRttimithyAtva. munidarzananI pahelAM : zrAvakanI prathama kakSA pAMca viveka rAkhavA H- (1) phaLa, pAna, elacI Adi sacitta vastuo sAthe na rAkhavI (2) joDA, cappala nIkALavA, hathiyAra-zastra dUra rAkhavA (3) ughADe mukhe rahevuM nahIM, uttarAsana ke muhapatti rAkhavI (4) baMne hAtha joDIne muni sImAmAM praveza karavo (5) rAga-dveSanI manovRttionuM nivAraNa karI cittane nirmaLa ane ekAgra karavuM. A sArAMza pustakomAMthI koIpaNa jijJAsA mATe patra saMparka karo Agama manISI triloka munijI, ArAdhanA bhavana, 6/10 vaizAlI nagara, caMdraprabhu epArTamenTa, grAunDa phlora, rAjakoTa-360 001 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra9 ra69 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta ma myuv | Agama manISI zrI trilokamunijI saMpAdita upalabdha sAhitya pustakanuM nAma || kiMmata | kiMmata hindI sAhitya uttarAdhyayana sUtra sArAMza pa-00 dazavaikAlika sUtra sArAMza 5-00 AcArAMga sUtra sArAMza 5-00 ThANAMga sUtra sArAMza 5-00 samavAyAMga sUtra sArAMza 5-00 bhagavatI sUtra sArAMza 50-00 jJAtA sUtra sArAMza da-00 upAsaka dazA sUtra sArAMza 10-00 aMtagaDa sUtra sArAMza 20-00 rAjaprazrIya sUtra naMdIkathAo 10-00 aitihAsika saMvAda 10-00 jIvAbhigama sUtra sArAMza 7-00 jaMbUDhIpa prajJapti sUtra sArAMza 7-00 jyotiSagaNa rAjaprajJapti sUtra sArAMza -00 cAra cheda sUtra sArAMza pariziSTa yukta 50-00 bRhatkalpa sUtra sArAMza pa-00 vyavahAra sUtra sArAMza pa-00 upadeza zAstra jainAgama navanIta 50-00 guNasthAna svarUpa 2-00 dhyAna svarUpa 2-00 cauda niyama 2-00 bAra vrata 2-00 saMvatsarI ekatA vicAraNA 2-00 sAmAyika sUtra sarala praznottara 2-00 sAmAyika pratikramaNa viziSTa praznottara 2-00 savidhi hindI zrAvaka pratikramaNa 2-00 Agama viparIta mUrti pUjA 2-00 zramaNa pratikramaNa hindI 2-00 jainAgama navanIta praznottara-1 10-00 jainAgama navanIta praznottara-2 10-00 jainAgama navanIta praznottara - 3-4 20-00 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vedazAstraH upalabdha sAhitya ra00 33 $ $ che. che 1 8 ja - caraNAnuyoga saMpUrNa be bhAgomAM 1000-00 dravyAnuyoga saMpUrNa traNa bhAgomAM 2000-00 trINi cheda sUtrANi vivecana sAthe 300-00 nizItha sUtra vivecana sAthe 300-00 jainAgama navanIta praznottarI saMpUrNa seTa 600-00 Agama sArAMza hiMdI: khaMDita seTa(be, traNa ke cAra nyUna) 400-00 gujarAtI sAhitya jainAgama navanIta praznottara-1-2 20-00 | jainAgama navanIta praznottara-3-4 20-00 cauda niyama ra-00 bAra vrata ra-00 kathAzAstra-mIThI mIThI lAge che(jenAgama navanIta-1) | 50-00(x) bhagavatI sUtra-mIThI mIThI lAge che(jenAgama navanIta-5) | 50-00(x) jaina zramaNonI gocarI tathA zrAvakAcAra pa-00 vivecana sAthe AcArAMga sUtra prathama zrutaskaMdha 200-00 vivecana sAthe sUtrakRtAMga sUtra prathama zrutaskaMdha 20-00 vivecana sAthe sthAnAMga sUtra bhAga-1, 2 00-00 vivecana sAthe samavAyAMga sUtra saMpUrNa 200-00 vivecana sAthe bhagavatI sUtra bhAga-1,2,3 1000-00 vivecana sAthe upAsaka dazAMga sUtra 100-00 vivecana sAthe aMtagaDa dazAMga sUtra 160-00 vivecana sAthe anuttaropapAtika sUtra 100-00 vivecana sAthe prazna vyAkaraNa sUtra 160-00 vivecana sAthe vipAka sUtra 110-00 vivecana sAthe jaMbUDhIpa prajJapti sUtra 250-00 vivecana sAthe upAMga sUtra (nirayAvalikAdi) 150-00 vivecana sAthe uttarAdhyayana sUtra bhAga-1 200-00 vivecana sAthe dazavaikAlika sUtra saMpUrNa 300-00 vivecana sAthe naMdI sUtra 200-00 vivecana sAthe anuyogadvAra sUtra rapa0-00 caraNAnuyoga saMpUrNa be bhAgomAM 1600-00 tattva zAstraH mIThI mIThI lAge che (jenAgama navanIta-7) 50-00 cheda zAstra mIThI mIThI lAge che (jenAgama navanIta-4) 50-00 agrima grAhaka yojanA (gujarAtI) | jainAgama navanIta praznottarI seTa ura Agama (2008 sudhImAM){ $00-00 2 | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA bhAga-1 thI 8 400-00 cheda sUtranA artha ane paramArthanA jJAtA, "bahuzruta' kahevAya che. do ra che ja Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 | 95 95 95 95 95 95 Wan Wan Wan mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta saujanya dAtAone AbhAra saha dhanyavAda 1. zrI zaradabhAI jamanAdAsa mahetA, rAjakoTa 2. sva. prabhAbena mohanalAla mahetA(gurukulavALA) porabaMdara 3. zrImatI bhAvanAbena vasaMtalAla turakhIyA, rAjakoTa 4. zrI lAlajI kuMvarajI sAvalA (tuMbaDI), DoMbIvalI 5. S. sva. raMjanabena caMdrakAMta dozI (kuMdaNIvALA), rAjakoTa zrImatI jyotsanAbena prakAzabhAI vorA, rAjakoTa 7. zrI navala sAhitya prakAzana cerITebala TrasTa, surendranagara 8. zrImatI madhubena rajanIkAMta kAmadAra, rAjakoTa(taraMga epA.) 9. zrI narendrabhAI zAMtilAla kAmadAra, lAtura 10. zrImatI kInItAbena dIlIpakumAra gAMdhI, rAjakoTa 11. zrI naMdAcArya sAhitya samiti, badanAvara 12. zrI praphulabhAI trIbhovanadAsa zAha, rAjakoTa 13. zrI manaharalAla choTAlAla mahetA, rAjakoTa. 14. zrI vardhamAna sthA. jaina zrAvaka saMgha, malADa (vesTa) 15. zrI AcArya OMkArasUri ArAdhanA bhavana, surata 16. zrI harIlAla maMgaLajI mahetA, muMbaI 17. DaoN. bharatabhAI cImanalAla mahetA, rAjakoTa 18. dhIrendra premajIbhAI saMgoI, mATuMgA 19. zrI caMdubhAI vorA, mombAsA 20. Do. sudhAbena bhUdarajI hapANI, rAjakoTa(8 seTa) 21. zrI zAMtilAla choTAlAla zAha (sAyalAvALA) amadAvAda 22. zrI vallabhajI TokarazI mAmaNIyA, muMbaI 23. zrI maNIlAla dhanajI nIsara, thANA jaina zramaNonI gocarI ane zrAvakAcAra (pokeTa sAIjhamA) mUlya : rUA. 5/ 100 ane tethI vadhAre mATe mUlya : rU|. 3/- www 9429022222222/R H K HE prakAzita thaI gayela che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdazAstra jaina ektAne : sujhAva jaina ektA mATe sujhAva (1) RSi paMcamInA divase ja saMvatsarI karavI. (2) pakhavADiyAnA chelle divase ja pAkhI karavI. (3) koI paNa eka paMcAMgane sarve ya maLIne svIkAravuM. astatithi ane ghaDI-palano Agraha manaHkalpita eTale AgamAdhAra rahita che. pUrvAcAryonA nirNayathI viparIta che. mATe tenA Agrahane dUra karI nirNaya karelA eka laukika paMcAMgathI parva tithio ane saMvatsarI karavI. = noMdha :- pUrvAcAryoe te jamAnAmAM (AjathI 1200 varSa pUrve) sarva sammatithI laukika paMcAMgane Agama sammata svIkAra karyuM hatuM. pramANa-uddharaNa bhASya gAthA 202 visame samaya visese, karaNaggaha cAra vAra rikkhANaM / pavva tihINa ya sammaM, pasAhagaM vigaliyaM sutaM // 1 // to pavvAI virohaM nAUNa, savvehiM gIyasUrIhiM / Agama mUlamiNaM piya, to loiya TippaNayaM pagayaM // 2 // gAthArtha :kAlanI viSamatAne lIdhe, karaNa ane grahonI gati, nakSatronA yoga vagere parva tithionA nirNAyaka jaina jyotiSa gaNita vyavacchina(apUrNa) thaI javA pAmela che mATe jaina jyotiSa gaNitathI parva Adi nikALatAM virodha thavAthI sarva gItArtha AcAryoe nirNaya karI laukika paMcAMgane AgamamUlaka eTale Agama saMmata svIkAra karyuM che. A gAthAomAM laukika paMcAMgane sarva rIte Agama sammata svIkAra karI tadanusAra parva-tithione svIkAravAno nirNaya karela che. tethI tenA vize have koIne ghaDI-pala ke asta tithinI phasAvaTa ghusADavAno adhikAra raheto nathI.[koI paMcAMganA presadoSa vagerenuM nivAraNa karavA anya paMcAMgathI sodhI levuM, nirAbAdha che. A rItanI samajaNane dhyAnamAM laIne AkhA ya jaina samAjane laukika paMcAgamAM lakhelI tithionA divase ja parva divaso manAvavA ane te saMbaMdhI vrata-upavAsa Adi karavA joIe. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhAzIrvAda pUjya sAheba zrI narasiMhajI ravAmI pU. munirAja zrI rAmacandrajI ravAnI saMpAdaka muni zrI prakAzacandrajI ravAmI preraka nAvala prakAza rzikAravardhaka sAmayika ' thAuM phara uco che na corahArya na ca rAjyahArya, na bhrAtRbhAjyaM na ca bhArakAri / vyaye kRte vardhata eva nityaM, vidyAdhanaM sarvadhanapradhAnam / / cora corI na zake, rAjyasattA harIna zake, bhAI bhAga na paDAvI zake ane bhArarUpa paNa nathAya. jema jema vyaya karo tema vadhe evuM vidyA (jJAna) rUpI dhana sarva dhanamAM pradhAna che. vidyAnuM AvuM mahatva hovAthI Apa jJAnavardhaka - saMskAravardhaka sAhitya vAMco tathA bIjAne vaMcAvo.... Arthika rIte samRddha thavA karatAMya jJAnathI samRddha thavAmAM vadhAre lAbha che. artha A bhava pUrato che. jyAre jJAnatI tharabhavamAMya . sAthe Ave che. Apa saMskAravardhaka jAsika A nAvalI - prakAza na UMcavAnI chINA anya bhAvikIne paNa karazo to, chInI nI saMskAra dalAlIno lAbha meLavo. advivArSika lavAsA TI ra(c)e dazA vArSika lavAjama rUA. GOO - saMparka sUtra surendranagara muMbaI praphullakumAra ke. turakhIyA ramaNIkalAla nAgajIbhAI deDhiyA turakhIyA reDImeDa sTorsa, durgA TekSaTAIlsa, 10, nyu hiMdamAtA kulotha mArkeTa, The. dhrAMgadhrAnA utArA sAme, surendranagara. hoTala zAMtidUta nIce, dAdara, muMbaI 400014. (saurASTra) pIna : 363001, phona : 26457 phona : (o) 411 2717 (gha) 413 6334 ravivAre baMdha Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REAgama ma ] jUnAgane navanItA anI praznotarI sarjaka Agama manISI zrI tilokamunijI jema 4 191ra-1947 dIkSA 8 19-5-19GO dIkSAguru - zramaNazreSTha pUjya zrI samarthamalajI ma.sA., nizrAguru - pUjyazrI campAlAlajI ma.sA. (prathama ziSya), Agama jJAnavikAsa sAMnidhya - pUjyazrI prakAzacaMdrajI ma.sA., lekhana saMpAdana kalA vikAsa sAMnidhya - pUjyazrI kanveyAlAlajI ma.sA. 'kamala', navajJAna gaccha pramukhatA vahana - zrI gautamamunijI Adi saMta gaNanI, vartamAna nizrA - zramaNa saMghIya AcAryazrI zivamunijI ma.sA., bAra varSe adhyApana prAvadhAnamAM saphaLa sahayogI - (1) tattvaciMtaka saphaLa vakatA munizrI prakAzacandrajI ma.sA. (ajarAmara saMgha) (2) vANIbhUSaNa pUjyazrI girIzacaMdrajI ma.sA. (goMDala saMpradAya), gujarAtI bhASAmAM guruprANa Agama batrIsInA saMpAdana sahayogarUpa anupama lAbha pradAtA - bhAvayoginI sthavirA pU. zrI lIlamabAI ma.sa... Agama sevA:-cAreya cheda sUtronuM hindI vivecana lekhana (Agama prakAzana samiti, vyAvarathI prakAzita). 3ra AgamonuM sArAMza lekhana. caraNAnuyoga, dravyAnuyoganA 5- khaMDomAM saMpAdana sahayoga. guNasthAna svarUpa, dhyAna svarUpa, 14niyama, 12vratanuM saraLasamajaNa sAthe lekhana saMpAdana. vartamAna sevA :- gujarAta jaina sthAnakavAsI samudAyonAM saMta satIjIne AgamajJAna pradAna. 3ra AgamanA gujarAtI vivecana prakAzanamAM saMpAdana sahayoga. 3ra AgamonA praznottara lekhana, saMpAdana (hindI). Agama sArAMza gujarAtI bhASAMtaramAM saMpAdana sahayoga ane Agama praznottaranuM gujarAtI saMpAdana., ; munizrI prakAzacandrajI | ke G1 For Private